Witness

တေစၦမ္ာ့၏ ၿမိဳ႕ေတား “ေန်ပညးေတား” ်ပနး မြတးတမး့ ေက္ားသိခၤ ဇူလိုငးလ ၇ ရကး ဇူလိုငးလ ၁ ရကးေန႔ထုတး Reuters သတငး့တျငးေဖား်ပထာ့ေသာLouis Charbonneau ၏ “WITNESS - Overnight in Myanmar's ghost town capital” ကို ဆီေလ္ားေအာငးဘာသာ်ပနးဆိုပါသညး။ က္ေနားတို႔ ေန်ပညးေတားကိုေရာကးေတာံ “ေန်ပညးေတားမြ ႀကိဳဆိုပါ၏ ” ဟု အစိမး့ေရာငး၊ အ ွါေရာငး်ဖငးံ အဂၤလိပး၊ ်မနးမာ ႏြစးဘာသာ်ဖငးံ ေရ့သာ့ထာ့ေသာ ဆိုငး့ဘုတးကို ေတျ႔ရသညး။ ကာ့ေပၚမြာပါလာတဲံ က္ေနားတို႔အုပးစုထမ ဲ ြ တစးေယာကးက “ေန်ပညးေတားမြ ႀကိဳဆိုပါ၏ ” ဟု ဖတးရမညးအ ံ စာ့ “အာဏာ႐ြငးၿမိဳ႕ေတားမြ ႀကိဳဆိုပါ၏ ” ဟု ဖတးသငးသ ံ ညးဟု က္ေနားတို႔ကို ရႊတးေနာကးေနာကး်ဖငးံ ေ်ပာပါသညး။ ်မနးမာႏိုငးင၏ ဵ ၿမိဳ႕ေတားသစး ေန်ပညးေတားက ၿမိဳ႕ေတားတစးခုနဲ႔ မတူဘဲ ပငးလယးကမး့နာ့က တညးေဆာကးဆဲ အပနး့ေ်ဖစ ခနး့ႏြငးံ တူေနပါသညး။ သို႔ေသားလညး့ ပငးလယးႏြငးံအလျနးပငး ေ ွ့ကျာသညးံအတျကးေၾကာငးံ အပနး့ေ်ဖစခနး့လုပးရေလာကး ေအာငးေတာံ မေကာငး့ပါ။ တကယးတမး့အာ့်ဖငးံ ေန်ပညးေတားဟာ ်မနးမာစစးဗိုလးခ္ဳ ပးမ္ာ့အဖို႔ ကိုယးံကိုကုိယး အထီ့က္နးေအာငးလုပးၿပီ့ ေတာထဲမြာ အခိုငးအမာတပးစျဲထာ့တဲံ ခဵတပးၿမိဳ႕တစးၿမိဳ႕လို ်ဖစးေနပါတယး။ ေန်ပညးေတားၿမိဳ႕ဟာ ဆႏၵ်ပပျဲေတျ်ဖစးပျာ့ရာ၊ ်မနးမာႏိုငးငဵ၏ အ ႀကီ့ဆဵု့ၿမိဳ႕ ်ဖစးတဲံ ရနးကုနးၿမိဳ႕မြ ကီလိုမီတာ ၀ဿွ ေလာကးကျာေွ့တဲံေနရာမြာ တညးထာ့တဲံ ၿမိဳ႕်ဖစးပါတယး။ ်မနးမာစစးအစို့ရ ဖိတးၾကာ့ခဵခဲံရတဲံ သတငး့ေထာကးအုပးစုထဲမြာ က္ေနားပါသျာ့တာေပါံ။ စစးအစို့ရ ရဲ႕ ဖိတးၾကာ့်ခငး့ကို ခဵခဲံ ရတဲံ သတငး့ေထာကး အုပးစုထဲက တစးေယာကး လညး့်ဖစးေနေတာံ ေန်ပညးေတားမြာ အဲဒီညက အထူ့အချငးံအေရ့ေပ့ခဵခဲံ ရတယး။ သာမနးအေ်ခအေနဆိုလြ္ငးေတာံ ေန်ပညးေတားဟာ စစးအစို့ရဘကးက တရာ့ွငးဖိတးၾကာ့ထာ့်ခငး့မ႐ြိဘဲ ႏိုငးငဵ်ခာ့ သာ့ သတငး့ေထာကးတစးေယာကးအဖို႔ သျာ့ဖို႔အချငမ းံ ရပါဘူ့။ ကုလသမဂၢ အေထျေထျအတျငး့ေရ့မြဴ့ခ္ဳပး ဘနးကီမျနး့ရဲ ႕ ကိုယးစာ့လြယးအဖျွ ဲ႔ ငးအ်ဖစး က္ေနားတို ႔ဟာ စစးအစို့ရရဲ႕ အထူ့ တလြယး်ပဳစုမႈကခ ို ဵခဲံရတယး။ ေနာကးၿ ပီ့ ်မနးမာ်ပညး မြာ တရာ့မွငးဘူ့လို႔ စစး အစို့ရကသတးမြတးထာ့တဲံ ၿဂိဳဟးတုဆကးသျယး ေရ့ဖုနး့ေတျနဲ႔ ်ပညးပကို ဆကးသျယးချငရ းံ ခဲံတယး။ ဘနး ရဲ႕ ်မနးမာ်ပညး ဒုတိယေ်မာကးခရီ့စဥးမြာ စစးအစို့ရေခါငး့ေဆာငး ဗိုလးခ္ဳပးသနး့ေရႊကို ်မနးမာံအတိုကးအခဵေခါငး့ေဆာငး ေဒၚေအာငးဆနး့စုၾကညးအာ့ လႊတးေပ့ဖို႔ ေတာငး့ဆိုတာလညး့ ေအာငး်မငးမႈမရ႐ြိခဲံပါဘူ့။ ေန်ပညးေတားကို ေရာကးတဲံအခါမြာ ပထမဦ့ဆဵု့ က္ေနား သတိ်ပဳမိခဲံတာကေတာံ ေန်ပညးေတားရဲ႕ လမး့မေတျေပၚမြာ ကာ့ ေတျ၊ လူသူေတျကငး့မဲံေနၿပီ့ ေန်ပညးေတားဟာ သရဲ၊ တေစၦေတျေနတဲံ၊ ထိတးလနး႔စရာေကာငး့တဲံ ၿမိဳ႕တစးၿမိဳ႕လို ေ်ခာကး ကပးေနပါတယး။ က္ေနားတို႔တညး့ခိုမယးံ ေဟားတယး သို႔ အေွ့ေ်ပ့လမး့မႀကီ့မြတစးဆငးံ ကာ့ေမာငး့သျာ့ ခဲံပါတယး။ လမး့မေပၚမြာေတာံ ဘာ ဆိဘ ု ာမြမ႐ြိဘဲ ႐ြငး့လငး့ေနပါတယး။ လမး့တစးေလြ္ာကးလဵု့မြာ က္ေနားတို႔ ေတျ႔ခဲံရတဲံ လူေတျကေတာံ စစးသာ့ေတျ၊ ရဲ ေတျ၊ လဵုၿခဵဳေရ့ေတျနဲ႔ ေဆာကးလုပးေရ့ဆို ဒးေတျထဲမြာ အလုပးလုပးေနၾကတဲံ အလုပးသမာ့အနညး့ငယးပဲ ်ဖစးပါတယး။ ွနးႀကီ့ဌာန

အေဆာကးအဦ့မ္ာ့ ႏြငးံ အစို့ရအိမးေတားေတျကေတာံ အ်ဖဴေရာငး ႏြငးံ ညိဳမိႈငး့မိႈငး့အေရာငးတို႔ သုတးထာ့ၿပီ့၊ အိမးေခါငးမို့ ေတျကိုလညး့ ေဆ့သုတးထာ့ပါတယး။ ေနာကးၿပီ့ အေသအခ္ာ အလြဆငးထာ့တဲံ ်မကးခငး့ေတျ၊ ထနး့ပငးေတျ၊ အလြပနး့ပငး ေတျနဲ႔ ေက္ာကးတုဵ့နဵရဵမ္ာ့်ဖငးံလညး့ အလြဆငးထာ့တာကို ေတျ႔ရပါတယး။ အခ္ိဳ႕အေဆာကးအဦ့ေတျကေတာံ မညးသညးွ ံ နးႀကီ့ဌာနပိုငး အေဆာကးအဦ့်ဖစးသညးကို ၾကညးယ ံ ဵုႏြငးံ အလျယးတကူ သိႏိုငး ေအာငး လုပးထာ့ပါတယး။ က္ေနားတို႔ ကိုယးစာ့လြယးအဖျဲ႔ႏြငးံအတူ လိုကးပါလာတဲံ အရာ႐ြိေတျထဲက တစးဦ့က ေန်ပညးေတား တျငး shopping mall ႏြငးံ တိရိ စၦာနး႐ဵုတို႔လညး့ ႐ြိေၾကာငး့၊ တိရိစၦာနး႐ဵုတျငး စစးဗိုလးခ္ဳပးမ္ာ့ ႏြငးံ လာေရာကးလညးပတးသူမ္ာ့ ကို ေဖ္ားေ်ဖႏိုငးရနး ပငးဂျငး့ငြကးမ္ာ့ ႏြငးံ ်ခေသၤံမ္ာ့ကိုလညး့ ထပးၿပီ့ ်ဖညးံထာ့ေၾကာငး့ ေ်ပာ်ပပါတယး။ စစးဗိုလးခ္ဳပးမ္ာ့ ႏြငးံ ၁ငး့တို႔၏ လကးေအာကးခဵ အရာ႐ြိဧညးံသညးမ္ာ့အတျကး အခါအာ့ေလ္ားစျာ ကစာ့ႏိုငးရနး ်ပဳလုပးထာ့ ေသာ ေဂါကးကျငး့တစးခုလညး့ ႐ြိပါတယး။ ကုလသမဂၢ အရာ႐ြိမ္ာ့၏ ႐ြငး့်ပခ္ကးအရ ေန်ပညးေတားၿမိဳ႕ရဲ႕ေအာကးဖကးမြာ ေ်မာကးကရ ို ီ့ယာ့ အငးဂ္ငးနီယာမ္ာ့က ပဵုစဵထုတးလုပးၿပီ့ ေဆာကးလုပးထာ့တဲံ ေ်မေအာကးလြ္ိဳ႕

ွြကး လိႈငးေခါငး့ေ တျ ႐ြိေန

တယးလို႔ သိရပါတယး။ ေ်မာကးကိုရီ့ယာ့ရဲ႕ ကျနး်မဴနစးအစို့ရဟာ ်မနးမာအစစးအစို့ရနဲ႔ လြ္ိဳ႕ွြကးဆကးဆဵမႈေတျ ႐ြိေနပါတယး။ က္ေနားတို႔ေတျ႔လိုကးရတဲံ အထဲမြာ စိတးထဲမြာ အထငးကရအ်ဖစးဆဵု့ အေဆာကးအဦ့ကေတာံ စစးအစို့ရရဲ႕ ခမး့နာ့ႀကီ့က္ယး လြတဲံ ဧညးံခနး့မ အသစးႀကီ့ပါပဲ။ ဧညးံ ခနး့မ အမညးကိုေတာံ ်မနးမာႏိုငးငဵရဲ႕ ှ၈ ရာစုႏြစးက ဘုရငးတစးပါ့်ဖစးတဲံ ဘုရငးံေနာငး ကို အစျဲ်ပဳၿပီ့ ဘုရငးံေနာငးရိပးသာလို႔ အမညးေပ့ထာ့ပါတယး။ အဲဒီရိပးသာမြာ ဘနးကီမျနး့က သနး့ေရႊ ႏြငးံ အ်ခာ့ စစးေခါငး့ ေဆာငးေတျနဲ႔ ေတျ႔ဆဵုခဲံပါတယး။ ထိုအေဆာကးအဦ့ကို ေက္ာကးေတာငးမ္ာ့၊ စိုကးခငး့မ္ာ့က ွိုငး့ရဵထာ့ၿပီ့၊ အေဆာကးအဦ့ပတးပတးလညးမြာ တငး့ၾကပးတဲံ လဵုၿခဵဳေရ့ေတျခ္ထာ့တဲံ ၿခဵစညး့႐ို့ကလညး့ ႐ြိေနပါတယး။ ထိုၿခဵစညး့႐ို့ကို အလျယးတကူ ေက္ားတကးလို႔ မရႏိုငးပါဘူ့။ စစးရဲ ႏြငးံ လဵုၿခဵဳေရ့အရာ႐ြိေတျကေတာံ သတငး့ေထာကးေတျ ကို ၾကမး့ၾကမး့တမး့တမး့ ပဲ ဆကးဆပ ဵ ါတယး။ မစၥတာဘနး နဲ႔ သနး့ေရႊ ေတျ႔ဆဵုေနစဥးမြာ က္ေနား ဓာတးပဵု႐ိုကးဖို႔ ႀကိဳ့စာ့ခဲံတယး။ အဲဒီအခ္ိနးမြာ ပဲ ယူနီေဖာငး့ွတး စစးအရာ႐ြိတစးေယာကး က က္ေနားံေက္ာပို့အိတးကို အေနာကးကေန ေဆာငးံဆျဲလိုကးၿပီ့ က္ေနားံကို ကုလာ့ထိုငးဆီသို႔ ၾကမး့ၾကမး့တမး့တမး့ ေဆာငးံ တျနး့လိုကးပါတယး။ အေစာငးံစစးသာ့ေတျက အသကး ၇၆ ႏြစး႐ြိၿပီ်ဖစးတဲံ သကးၾကာ့အို သနး့ေရႊကို မ်မငးရႏိုငးတဲံ ေနရာနာ့ အထိ က္ေနားတို႔ကို ဆျဲထုတးသျာ့ပါတယး။ ေန်ပညးေတား ေဟားတယး သို႔ ေရာကးတဲံအခါမြာေတာံ က္ေနားတို႔ကို ယခုလို လာေရာကးဖို႔ ဖိတးၾကာ့ခဲံတဲံ အိမး႐ြငး စစးဗိုလး ေတျက က္ေနားတို႔သတငး့ေထာ ကးေတျအတျကး ညစာ်ပငးဆငးေပ့ဖို႔ ေမံေနၾကတယး။ ယဥးေက့္ပ္ဴငြာတဲံ ဟိုတယး ွနးထမး့ အလုပးသမာ့ေလ့ေတျက က္ေနားတို႔ကို ဂ႐ုတစိုကး နဲ႔ ေကၽျ့ေမျ့်ပဳစုခဲံၾကတယး။ ဟိုတယးွနးထမး့ေတျကေတာံ လဵုၿခဵဳေရ့အရာ႐ြိေတျစာ့လို႔ က္နးတဲံ ေခါကးဆျဲ ႏြငးံ အသီ့အရျကးေၾကားေတျ၊ ခ္ဥးစပးဟငး့ ေတျ၊ ငါ့ေ်ခာကးေၾကားေတျနဲ႔ ထမငး့ေၾကားေတျကို

ထုပးပို့သိမး့ဆညး့ေနတာကို ေတျ႔ရပါတယး။

ခ္ိဳ

အရသာ႐ြိတဲံ ညစာကို

စာ့ေသာကးၿပီ့တဲံအခါမြာေတာံ က္ေနားံရဲ႕ Facebook စာမ္ကးႏြာကို update လုပးဖို႔ အချငးံအေရ့ရပါေတာံတယး။ Facebook ထဲက က္ေနားံမြတးတမး့ထဲမြာေတာံ “Lou Charbonneau is in Naypyidaw, the surreal and brand-spanking-new capital of Myanmar” လို႔ ေရ့မြတးထာ့လိုကးပါတယး။ ဒါကေတာံ က္ေနားံအတျကး ေန်ပညးေတားမြာ ႀကဵဳေတျ႔ခဲံရတဲံ ပဏာမ အေတျ႔အႀကဵဳလို႔ဘဲ ေ်ပာပါရေစေတာံ။