Vai Tro Cua Cac Truong Dai Hoc

Vai trß cña c¸c trêng ®¹i häc trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn ch¨n nu«i bÒn v÷ng ë miÒn nói NguyÔn Xu©n Tr¹ch Khoa Ch¨n nu«i-Thó y Trêng ®¹i häc N«ng nghiÖp 1- Hµ Néi §Æt vÊn ®Ò Ch¨n nu«i cung cÊp c¸c s¶n phÈm chÝnh lµ thÞt, trøng, s÷a, søc kÐo, ph©n bãn vµ mét sè phô phÈm kh¸c. Bªn c¹nh viÖc ngêi ch¨n nu«i cã thÓ tù tiªu thô hay b¸n c¸c s¶n phÈm nµy, b¶n th©n con vËt nu«i cßn cã thÓ ¨îc coi nh mét lo¹i tµi s¶n, mét nguån dù tr÷ ¨Ó cã thÓ chuyÓn ¨æi thµnh tiÒn khi cÇn thiÕt. §iÒu nµy ¨Æc bÞªt quan träng ¨èi víi ¨ång bµo miÒn nói vµ còng chÝnh v× thÕ mµ ch¨n nu«i gióp cho hä cã thÓ tham gia vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ t¹o ra nguån thu nhËp æn ¨Þnh. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i trªn c¬ së khai th¸c thÕ m¹nh ¨Þa ph¬ng lµ mét híng chiÕn lîc quan träng cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng th«n miÒn nói níc ta. Tuy nhiªn, ph¸t triÓn ch¨n nu«i b»ng c¸ch nµo cho phï hîp l¹i lµ mét vÊn ¨Ò kh«ng hÒ ¨¬n gi¶n. Tham luËn nµy sÏ ph©n tÝch c¸c hÖ thèng ch¨n nu«i truyÒn thèng ë miÒn nói víi nh÷ng u ¨iÓm vµ h¹n chÕ cña nã, mÆt kh¸c nªu lªn xu híng tÊt yÕu cña viÖc th©m canh ch¨n nu«i, nhng ¨ång thêi còng c¶nh b¸o nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng vÒ kinh tÕ-x· héi vµ m«i trêng cã thÓ dÔ dµng x¶y ra nÕu th©m canh kh«ng hîp lý. §ång thêi t¸c gi¶ còng ¨a ra mét khung ý tëng cho viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i bÒn v÷ng ë miÒn nói, trong ¨ã cã sù tham gia tÝch cùc cña c¸c trêng ¨¹i häc. C¸c hÖ thèng ch¨n nu«i truyÒn thèng ë miÒn nói níc ta Theo truyÒn thèng, ch¨n nu«i ë miÒn nói lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña c¸c hÖ thèng canh t¸c hçn hîp mang tÝnh qu¶ng canh trong ¨ã cã sù kÕt hîp gi÷a c©y trång vµ vËt nu«i. Trong ¨iÒu kiÖn ngêi d©n miÒn nói cã thu nhËp thÊp th× c¸c hÖ thèng kÕt hîp ch¨n nu«itrång trät nµy cã nh÷ng u ¨iÓm ¨¸ng kÓ so víi trång trät hay ch¨n nu«i chuyªn canh ë chç mÆc dï mçi hîp phÇn cña hÖ thèng kÕt hîp nµy cã thÓ ho¹t ¨éng ¨éc lËp, chóng l¹i cã thÓ bæ sung vµ t¬ng hç lÉn nhau. Sù phèi hîp vµ t¬ng hç cña c¸c hîp phÇn nh vËy cã thÓ gióp t¹o ra ¨îc mét tæng s¶n phÇm lín h¬n so víi s¶n phÈm ¨¬n lÎ cña tõng hîp phÇn céng l¹i. C¸c hÖ thèng kÕt hîp c©y-con nh vËy cho phÐp gi¶m thiÓu c¸c chÊt th¶i th«ng qua viÖc t¸i sö dông chóng; còng chÝnh v× thÕ mµ lµm gi¶m nhu cÇu ph¶i dïng nguyªn liÖu tõ ngoµi hÖ thèng vµ gi¶m rñi ro cho n«ng d©n. Ngoµi ra, c¸c hÖ thèng kÕt hîp nµy cßn gióp b¶o vÖ m«i trêng vµ b¶o tån ¨a d¹ng sinh häc nhê viÖc sö dông c¸c nguyªn liÖu vµ ¨Çu t b¶n ¨Þa, Ýt dïng c¸c ho¸ chÊt n«ng nghiÖp h¬n.

C¸c hÖ thèng canh t¸c kÕt hîp ch¨n nu«i víi nu«i trång thuû s¶n vµ lµm vên/trång rõng nh hÖ thèng Vên-Ao-Chuång (VAC) hay Vên-AoChuång-Rõng (VACR) ¨· ¨îc h×nh thµnh tõ l©u nay, vèn cã n¨ng suÊt t¬ng ¨èi cao vµ bÒn v÷ng. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i nhËn thÊy r»ng hiÖn ¨ang cã nh÷ng trë ng¹i kinh tÕ-x· héi quan träng trong viÖc n©ng cao n¨ng suÊt ch¨n nu«i trong nh÷ng hÖ thèng hçn canh nh vËy (Ogle and Phuc, 1997). §Æc biÖt hiÖn nay nh÷ng hÖ thèng s¶n xuÊt ¨ã ¨ang bÞ th¸ch thøc do gi¶m quy m« ¨Êt ¨ai vµ t¨ng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng vÒ c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i chÊt lîng cao. Bëi vËy nh÷ng hÖ thèng s¶n xuÊt kÕt hîp truyÒn thèng nµy cÇn ph¶i ¨îc c¶i tiÕn ¨Ó t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm h¬n n÷a nhng ¨ång thêi vÉn ph¶i ph¸t huy ¨îc nh÷ng u ¨iÓm cña chóng trong viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, b¶o vÖ m«i trêng vµ duy tr× sù ¨a d¹ng sinh häc. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i th©m canh ViÖc th©m canh ch¨n nu«i lµ tÊt yÕu bëi v× c¸c hÖ thèng ch¨n nu«i th©m canh cã thÓ s¶n xuÊt ra ¨îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n trªn mét ¨¬n vÞ diÖn tÝch ¨Êt ¨ai so víi c¸c hÖ thèng s¶n xuÊt truyÒn thèng. §iÒu ¨ã còng phï hîp víi chñ tr¬ng hiÖn ¨¹i ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cña §¶ng vµ Nhµ níc. Trong thùc tÕ c¸c c¬ së ch¨n nu«i th©m canh gÇn ¨©y ¨· ¨îc ph¸t triÓn ë c¶ ven ¨«, n«ng th«n vµ miÒn nói, gãp phÇn ¨¸ng kÓ vµo viÖc tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña nh©n d©n ¨èi víi c¸c s¶n phÈm cã nguån gèc ¨éng vËt. Tuy nhiªn, kh¸c víi trång trät, ngµnh ch¨n nu«i ë nuíc ta còng nh ë mét sè níc nhiÖt ¨íi kh¸c chÞu ¶nh hëng nhiÒu bëi c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ do c¸c níc c«ng nghiÖp ë vïng «n ¨íi x©y dùng nªn. Ch¼ng h¹n, hÇu hÕt c¸c ph¬ng ph¸p “hiÖn ¨¹i” trong ch¨n nu«i lµ nh÷ng b¶n sao gÇn nh chÝnh x¸c c¸c m« h×nh cña c¸c níc c«ng nghiÖp. Ch¨n nu«i c«ng nghiÖp nh vËy ¨îc ¸p dông nh»m ¨¸p l¹i mong muèn thóc ¨Èy ”t¨ng trëng kinh tÕ” vµ “n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng”. Thùc ra, viÖc hiÓu mét c¸ch m¸y mãc c¸c kh¸i niÖm ”hiÖn ¨¹i ho¸” vµ ”c«ng nghiÖp ho¸” còng nh viÖc ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc c¸c m« h×nh ch¨n nu«i c«ng nghiÖp tõ níc ngoµi cã thÓ lµm trÇm träng thªm nh÷ng vÊn ¨Ò c¬ b¶n vèn ¨· nan gi¶i ë n«ng th«n vµ miÒn nói hiÖn nay. Sau ¨©y lµ mét sè hËu qu¶ cã thÓ x¶y ra khi ¸p dông c¸c hÖ thèng ch¨n nu«i th©m canh quy m« lín víi c¸c c«ng nghÖ hiÖn ¨¹i kh«ng phï hîp. - T¨ng thÊt nghiÖp vµ nghÌo ®ãi Th©m canh ch¨n nu«i víi viÖc sö dông c¸c c«ng nghÖ nhËp tõ c¸c níc ph¸t triÓn cã nghÜa lµ sö dông tèi thiÓu lao ¨éng vµ sö dông tèi ¨a c¸c thiÕt bÞ tiÕt kiÖm lao ¨éng. ChÝnh c¸c c«ng nghÖ sö dông tiÕt kiÖm lao ¨éng l¹i ¨ßi hái sö dông nhiÒu nhiªn liÖu. Cã hai yÕu tè

quan träng dÉn ¨Õn viÖc sö dông c¸c hÖ thèng ch¨n nu«i th©m canh nh vËy lµ gi¸ lao ¨éng cao vµ gi¸ nhiªn liÖu rÎ. Tuy nhiªn, ¨©y kh«ng ph¶i lµ trêng hîp cña miÒn nói níc ta, n¬i mµ hÇu hÕt d©n c ph¶i dùa vµo n«ng-l©m nghiÖp ¨Ó kiÕm c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp. Chóng ta hiÖn vÉn ¨ang ph¶i ¨¬ng ¨Çu víi mét th¸ch thøc lín lµ trong vßng nh÷ng n¨m tíi ph¶i xo¸ ¨ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n vµ miÒn nói trong khi mµ chØ mét bé phËn rÊt nhá d©n c cã thÓ ¨îc hÊp thô vµo lao ¨éng ë c¸c doanh nghiÖp. Cho nªn, viÖc ¨a vµo ¸p dông c¸c c¬ së ch¨n nu«i c«ng nghiÖp quy m« lín vµ hiÖn ¨¹i sÏ g©y khã kh¨n cho nh÷ng ngêi s¶n xuÊt nhá v× hä kh«ng thÓ ¨ñ søc c¹nh tranh vÒ nguån lùc còng nh thÞ trêng (Ogle and Phuc, 1997). MÆt kh¸c, hä cã thÓ mÊt ¨Êt canh t¸c trong khi kh«ng cã ¨ñ kü n¨ng cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ¨éng phi n«ng nghiÖp vµ qu¶n lý kinh doanh tinh x¶o. §iÒu nµy rèt cuéc sÏ dÉn ¨Õn viÖc gi¶m c¬ héi c«ng ¨n viÖc lµm víi nhiÒu hËu qu¶ nghiªm träng vÒ mÆt x· héi ë miÒn nói. H¬n n÷a, thÊt nghiÖp ë n«ng th«n vµ miÒn nói dÔ dµng biÕn thµnh thÊt nghiÖp thµnh thÞ khi nh÷ng ngêi d©n khã kiÕm sèng trªn quª h¬ng m×nh ¨µnh ph¶i t×m vÒ chèn phè phêng mu sinh. Do vËy, th©m canh ch¨n nu«i cã thÓ mang lîi cho mét sè Ýt ngêi cã tiÒm lùc (kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi) víi sù tr¶ gi¸ cña sè ¨«ng nh÷ng ngêi kh¸c do hä ph¶i mÊt ¨i phÇn lîi cña m×nh trong c¸c nguån lîi chung, kÓ c¶ h÷u h×nh vµ v« h×nh, vµ mÊt c¬ héi kiÕm sèng.

- T¨ng rñi ro vÒ kinh tÕ C¸c hÖ thèng ch¨n nu«i th©m canh dùa trªn con gièng, c«ng nghÖ vµ thøc ¨n nhËp néi rÊt dÔ bÞ rñi ro v× ph¶i phô thuéc vµo nh÷ng thay ¨æi gi¸ c¶ vµ sù s½n cã cña c¸c nguån nguyªn liÖu, cha nãi g× ¨Õn nh÷ng khã kh¨n trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ trêng quèc tÕ ¨Çy biÕn ¨éng. Trong ¨iÒu kiÖn b×nh thêng ngêi s¶n xuÊt cã thÓ kiÕm lîi ¨îc nhiÒu qua viÖc sö dông c¸c thøc ¨n nhËp khÈu rÎ tiÒn, nhng viÖc kinh doanh cña hä rÊt mÉn c¶m víi bÊt kú mét sù bÊt æn nµo vÒ kinh tÕ (Lª ViÕt Ly, 2000). Nguy c¬ cña viÖc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ nhËp néi kh«ng phï hîp ¨· ¨îc minh chøng rÊt râ qua cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ võa qua ë c¸c níc §«ng–Nam ¸ kh¸c. Ch¼ng h¹n, ë Indonexia cã tíi 80% doanh nghiÖp gia cÇm bÞ ph¸ s¶n, g©y ra rÊt nhiÒu vÇn ¨Ò vÒ cung cÊp thùc phÈm vµ suy dinh dìng (Orskov, 2001). Nh×n chung, c¸c hÖ thèng th©m canh nµy sÏ lµm t¨ng nhËp siªu do ph¶i nhËp khÈu nhiÒu. H¬n n÷a, ngêi s¶n xuÊt ¨ßi hái ph¶i cã kü n¨ng qu¶n lý cao vµ tr×nh ¨é chuyªn m«n cao trong khi lîi nhuËn cËn biªn cã thÓ lµ rÊt nhá. ViÖc th©m canh ch¨n nu«i víi viÖc nhËp trùc tiÕp gia sóc sèng vÒ nu«i (nh bß s÷a ch¼ng h¹n) cã thÓ rÊt rñi ro vÒ mÆt kinh tÕ do gia sóc kh«ng thÝch nghi víi ¨iÒu kiÒn khÝ hËu còng nh do ”nhËp” bÖnh dÞch l¹ vµo.

-

T¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i trêng vµ ®a d¹ng sinh häc

B¶o vÖ m«i trêng vµ ¨a d¹ng sinh häc ¨ang ¨îc ngêi ta quan t©m ¨Õn ngµy cµng nhiÒu h¬n. §ã lµ v× c¸c ho¹t ¨éng cña con ngêi ¨ang g©y ra ¨Õn møc b¸o ¨éng sù « nhiÔm kh«ng khÝ, ph¸ rõng, xãi mßn ¨Êt, « nhiÔm ¨Êt trång vµ nguån níc còng nh lµm mÊt sù ¨a d¹ng sinh häc; tÊt c¶ nh÷ng ¨iÒu nµy ¨ang ¶nh hëng ¨Õn kÕ mu sinh vµ søc khoÎ cña con ngêi vµ ¨e do¹ ¨Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng (Preston, 1995). C¸c c¬ së ch¨n nu«i c«ng nghiÖp tËp trung quy m« lín dÔ dÉn ¨Õn nh÷ng vÊn ¨Ò nghiªm träng vÒ m«i trêng bëi v× trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt nh vËy mét sè lîng lín gia sóc sÏ s¶n sinh ra qu¸ nhiÒu chÊt th¶i trong khi kh«ng cã ¨ñ c©y trång ¨Ó t¸i sö dông chóng. C¸c c¬ së ch¨n nu«i nh vËy còng sÏ lµm gi¶m sè lîng c¸c gia sóc ¨Þa ph¬ng vèn cã søc kh¸ng bÖnh rÊt cao vµ sö dông rÊt tèt c¸c nguån thøc ¨n t¹i chç, kÓ c¶ c¸c nguån phô phÈm s½n cã. Tãm l¹i, mÆc dï viÖc ¨Çu t th©m canh ch¨n nu«i cã thÓ ¨em l¹i t¨ng trëng kinh tÕ vµ t¨ng thu nhËp cho chñ ¨Çu t, nhng viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng ch¨n nu«i th©m canh víi c¸c c«ng nghÖ kh«ng phï hîp ¨èi víi miÒn nói cã thÓ lµm mÊt ¨i sù bÒn v÷ng c¶ vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ, x· héi vµ sinh th¸i häc. Gi¶i ph¸p ý tëng cho viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i bÒn v÷ng ë miÒn nói VÊn ¨Ò ¨Æt ra lóc nµy lµ lµm sao tho¸t khái t×nh tr¹ng tiÕn tho¸i lìng nan: nÕu tiÕp tôc ch¨n nu«i theo kiÓu truyÒn thèng th× kh«ng ¨¸p øng ¨îc nhu cÇu ngµy cµng t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng ¨èi víi c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i, cßn nÕu ¨Èy nhanh tèc ¨é th©m canh ch¨n nu«i quy m« lín víi c«ng nghÖ hiÖn ¨¹i th× dÔ dµng ph¸ vì sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¶ vÒ mÆt kinh tÕ-x· héi vµ m«i trêng. Do vËy, ¨· ¨Õn lóc cÇn ph¶i nghiªn cøu t×m ra c¸c gi¶i ph¸p phï hîp cho viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i miÒn nói. S¬ ¨å 1 tr×nh bµy mét khung ý tëng cho viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i bÒn v÷ng. ViÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vµ c«ng nghÖ nh»m ph¸t triÓn ch¨n nu«i ph¶i tÝnh ¨Õn viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn s½n cã còng nh ph¶i dùa vµo m«i trêng kinh tÕ-x· héi cô thÓ ¨Ó ¨a ra nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý. Môc tiªu cuèi cïng cÇn ¨¹t ¨îc lµ: - T¨ng n¨ng suÊt ch¨n nu«i nhng kh«ng lµm mÊt ¨i c¸c lîi Ých sinh th¸i vµ c¬ héi viÖc lµm. - Xo¸ ¨ãi gi¶m nghÌo g¾n liÒn víi ¨¶m b¶o an ninh l¬ng thùc. - T¨ng trëng kinh tÕ cao nhng kh«ng ¨e do¹ ¨Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ an sinh x· héi. - T¨ng thu nhËp cho ngêi ch¨n nu«i nhng vÉn ¨¶m b¶o ¨îc c«ng b»ng vµ phóc lîi c«ng céng.

Tµi nguyªn thiªn nhiªn miÒn nói

T¨ng n¨ng suÊt ch¨n Qu¶n lý & khai th¸c nu«i cã hiÖu qu¶ B¶o vÖ m«i tr­êng B¶o tån ¨a d¹ng sinh häc

Ph¸t triÓn ch¨n nu«i

C¸c gi¶i ph¸p kü thuËt phï hîp

Xo¸ ¨ãi gi¶m nghÌo An ninh l­¬ng thùc T¨ng tr­ëng kinh tÕ Ph¸t triÓn bÒn v÷ng

M«i tr­êng kinh tÕ- x· héi miÒn nói

C¸c chÝnh s¸ch hîp lý

T¹o viÖc lµm vµ thu nhËp An sinh vµ b×nh ¨¼ng

T¨ng phóc lîi x· héi S¬ ®å 1: Khung ý tëng cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i bÒn v÷ng ë miÒn nói Vai trß cña c¸c trêng ®¹i häc trong ph¸t triÓn ch¨n nu«i miÒn nói C¸c trêng ¨¹i häc khèi n«ng-l©m-thuû s¶n cã mét vÞ trÝ ¨Æc biÖt trong viÖc gióp ¨ì ngêi d©n miÒn nói ph¸t triÓn ch¨n nu«i (S¬ ¨å 2). Mçi trêng ¨¹i häc trong khèi nµy hiÖn nay ¨Òu cã 3 chøc n¨ng quan träng lµ: ¨µo t¹o, nghiªn cøu khoa häc vµ chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt (khuyÕn n«ng/l©m/ng). C¶ 3 chøc n¨ng nµy cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau vµ ¨Òu cã thÓ gãp phÇn trùc tiÕp vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn miÒn nói. Nh÷ng vÊn ¨Ò mµ c¸c trêng ¨¹i häc trong mèi quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c ¨èi t¸c cña m×nh cã kh¶ n¨ng tËp trung gi¶i quyÕt gióp miÒn nói lµ: - Qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn s½n cã ¨Ó s¶n xuÊt ¨îc ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c s¶n phÈm ¨éng vËt. - X¸c ¨Þnh c¸c lo¹i gia sóc gia cÇm cã tiÒm n¨ng di truyÒn phï hîp víi c¸c nguån thøc ¨n vµ ¨iÒu kiÖn khÝ hËu cña ¨Þa ph¬ng. - Tæ chøc thö nghiÖm c¸c h×nh thøc ch¨n nu«i phï hîp víi tr×nh ¨é vµ sö dông ¨îc tèi ¨a lao ¨éng cña ¨ång bµo d©n téc. - N©ng cao kh¶ n¨ng sö dông c¸c nguån thøc ¨n t¹i chç kÓ c¶ phô phÈm n«ng-c«ng nghiÖp ¨Ó ch¨n nu«i, nhê ¨ã gi¶m thiÓu nhu cÇu sö dông c¸c nguyªn liÖu tõ bªn ngoµi vµ gi¶m phÕ th¶i. - Th©m canh ch¨n nu«i hîp lý ¨Ó t¨ng n¨ng suÊt vµ t¨ng thu nhËp cho nhiÒu ngêi.

- Ph¸t triÓn c¸c c«ng nghÖ ch¨n nu«i míi cã sù tham gia cña ngêi d©n ¨Ó ¨¶m b¶o kh¶ n¨ng øng dông thùc tÕ vµ tÝnh bÒn v÷ng cao. - C¶i tiÕn ch¨n nu«i n«ng hé th«ng qua c¸c biÖn ph¸p dinh dìng, gièng, thó y vµ tËp huÊn kü thuËt cho ngêi s¶n xuÊt. - Lµm t¨ng gi¸ trÞ cña ngµnh ch¨n nu«i cho nh÷ng ngêi s¶n xuÊt nhá b»ng c¸c gi¶i ph¸p chÕ biÕn s¶n phÈm vµ xóc tiÕn thÞ trêng. - §Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch hîp lý ¨Ó thóc ¨Èy ph¸t triÓn ch¨n nu«i miÒn nói. Tæ chøc quèc tÕ/n­íc ngoµi

Nhµ n­íc (chÝnh s¸ch)

C¸c tr­êng ®¹i häc Hîp t¸c x·/ChÝnh quyÒn ¨Þa ph­

M¹ng l­íi khuyÕn n«ng vµ thó y N«ng d©n C¸c tæ chøc phi chÝnh phñ

ThÞ tr­êng

Ng©n hµng/tÝn dông S¬ ®å 2: VÞ trÝ cña c¸c trêng ®¹i häc trong sù ph¸t triÓn n«ng th«n miÒn nói Tµi liÖu tham kh¶o Le Viet Ly (2000) Development of a sustainable animal production system based on the advantage of tropical agriculture. Workshop-seminar on “Making better use of local feed resources”. January, 2000. SAREC-UAF. Ogle B. and Phuc B.H.N. (1997) Sustainable intensive livestock-based systems in Vietnam. IRDCurrent 14: 16-22.

Orskov E.R. (2001) Sustainable resources management and rural development in Vietnam. Paper presented at the seminar on ruminant nutrition held in Hanoi on 12 January 2001 by Vietnam Animal Husbandry Association. Preston T.R. (1995) Strategy for sustainable use of natural renewable resources: constrains and opportunities. Tropical Feeds and Feeding Systems. FAO. Pp: 121144.