ĐHSP Hà Nội/ Nhập môn Tham vấn tâm lý/ K58B – Tâm lý
TIẾN TRÌNH THAM VẤN TÂM LÝ MỘT SỐ HƯỚNG DẪN CĂN BẢN 1. Xây dựng mối quan hệ (những buổi tham vấn đầu tiên) - Thể hiện sự tôn trọng, công bằng, quan tâm, chấp nhận và thấu cảm - Nhận ra được kiểu/ phong cách riêng của từng thân chủ để tiếp cận đúng (sự khác biệt của từng thân chủ trong các vấn đề cá nhân, văn hóa, lâm sàng, và hệ thống khái niệm) - Thân chủ đang ở giai đoạn nào của sự thay đổi (ước muốn thay đổi) - Trao đổi các vấn đề hoặc các thỏa thuận liên quan đến tiến trình tham vấn (thời gian, sự bảo mật, phí, hủy hoặc hẹn lại, tiêu chuẩn để kết thúc...) - Chú ý đến hiểu biết (nhận thức) của thân chủ về tham vấn tâm lý - Tìm hiểu thông tin về các lần tham vấn trước và hiện nay với một đồng nghiệp khác (nếu có) - Ai là người giới thiệu thân chủ đến tham vấn • Phiếu thông tin ban đầu • Hợp đồng tham vấn 2. Đánh giá/ Xác định vấn đề (Chẩn đoán) - Sử dụng một hoặc nhiều phương pháp một cách thích hợp: Phỏng vấn lâm sàng, liệt kê các triệu chứng theo mẫu, trắc nghiệm... - Tìm hiểu lịch sử gia đình và các mối quan hệ có ý nghĩa - Xác định vấn đề hiện tại (presenting problems) - Trao đổi với thân chủ về “tên gọi của vấn đề” họ đang gặp phải một cách rõ ràng • Chẩn đoán nhân văn: Hành vi, trải nghiệm và ý nghĩa của chúng trong quá khứ, sự lý giải và cảm nhận trong hiện tại, và hướng nhìn về tương lai của cuộc sống thân chủ dựa trên những trải nghiệm đó. 3. Xây dựng mục tiêu và liệu pháp tham vấn - Cùng với thân chủ xây dựng mục tiêu và xác định cách thức (liệu pháp) tham vấn - Trả lời các câu hỏi của thân chủ liên quan đến mục tiêu và liệu pháp tham vấn một cách rõ ràng và khoa học. - Trao đổi về các tiêu chuẩn/ dấu hiệu nào để có thể kết thúc tiến trình tham vấn • Liệu pháp tổng hợp 4. Thực hiện mục tiêu - Chia các mục tiêu lớn thành những mục tiêu nhỏ để có thể thực hiện - (Liên tục) đánh giá tính phù hợp và hiệu quả của việc thực hiện các mục tiêu - Thay đổi/ điều chỉnh mục tiêu cho phù hợp tùy theo sự thay đổi hoặc các sự kiện khác nảy sinh trong suốt tiến trình tham vấn • Tiêu chuẩn lượng giá kết quả thực hiện các mục tiêu 5. Kết thúc và vấn đề sau kết thúc - Chuẩn bị cho sự kết thúc tham vấn ngay từ buổi đầu - Chuẩn bị tinh thần cho thân chủ để có thể kết thúc tiến trình tham vấn - Cùng thân chủ lượng giá về kết quả tham vấn và các vấn đề liên quan - Điều kiện duy trì mối quan hệ xã hội bình thường với thân chủ sau khi kết thúc - Xác định các cuộc hẹn để theo dõi, lượng giá sự khỏe mạnh của thân chủ sau khi kết thúc (nếu cần) • Chuyển thân chủ đến một nơi khác/ đến một đồng nghiệp
Ngô, T. & Ngô. M. U. (2009). Tiến trình tham vấn tâm lý: Một số hướng dẫn căn bản. ĐHSP Hà Nội.