Thierry Debels: "het Onwaarschijnlijke Verhaal Van Bre-x"

Het onwaarschijnlijke verhaal van Bre-X Thierry Debels (uit Encyclopedie van Fraude, Zwendel en Bedrog) Over geen enkele andere oplichtingszaak hangt tot op de dag van vandaag nog altijd zoveel mist als over Bre-X. Bovendien zal de waarheid wellicht nooit helemaal bekend worden. En dat is zeer frustrerend, geloof me vrij. Bre-X Minerals was een klein beursgenoteerd bedrijfje eind ’95. De koers op de beurs van Canada bedraagt enkele dollarcent. In nauwelijks enkele maanden tijd schiet de koers omhoog naar 286 Canadese dollar. Ik heb de return op jaarbasis niet eens berekend omdat het een getal zou opleveren dat onwaarschijnlijk hoog is. Een ding is zeker: iemand die de aandelen gekocht heeft eind ’95 wordt schatrijk. Als hij tenminste op tijd verkoopt. Anderzijds, iemand die op de top kocht, verliest alles. Want zo snel als de koers omhoog geschoten is, zo snel valt de koers weer terug. Eind ’96 wordt nog enkele cent betaald en in maart ’97 is het feest helemaal over als blijkt dat een belangrijke persoon – de chef geologist Michael de Guzman – zelfmoord zou hebben gepleegd. Aan Deloitte & Touche wordt gevraagd een grondig onderzoek te voeren naar wat is fout gelopen bij het mijnbouwbedrijf. Maar keren we even terug naar het einde van 1995. Wat doet de koers van dit oorspronkelijk onbekende aandeel

ontploffen? Een bericht dat de mijnbouwer Bre-X een vondst van 1 miljoen ons goud zou hebben gedaan in de jungle van Indonesië. Achteraf zou blijken dat dit bericht volkomen uit de lucht gegrepen was en dat er gene ene gram goud te vinden was. Het interessante van dit verhaal is dat de top van Bre-X merkte dat de koers van het aandeel als een raket omhoogschoot en dat het management van Bre-X uiteraard geen enkele reden zag om daar te stoppen. Point of no return bereikt dus. Ondertussen kocht de top van het bedrijf nog extra aandelen bij. Want de daarop volgende weken zou een persbericht volgen dat de zogeheten Busang-vondst uiteindelijk wel 200 miljoen ons goud bevatte. De koers ging nu natuurlijk helemaal door het dak en bereikte een top van meer dan 280 Canadese dollar. En op dat moment verkochten de managers van Bre-X. Een van de vele vragen is of de gereputeerde beurshuizen zoals J.P.Morgan en Lehman Brothers wisten of er bedrog in het spel was. Deze beurshuizen waren immers onverdeeld razend positief over het aandeel Bre-X. In beurstermen heet dit een strong buy. Pittig detail: de strong buy was nog altijd geldig toen het aandeel van Bre-X al fors aan het dalen was. Het alternatief – namelijk dat ze eveneens bedrogen werden – is al evenmin aantrekkelijk. Dat wil immers zeggen dat ze hun onderzoeksopdracht als analist niet naar behoren hebben uitgevoerd. Niet dat de top van Bre-X het hen gemakkelijk gemaakt heeft. De stalen die moesten bewijzen dat het gevonden erts bijzonder rijk was aan goud, waren gewoon vervalst

door chef geologist de Guzman. Over deze laatste doet trouwens nog altijd het verhaal de ronde dat zijn zelfmoord opgezet spel was en dat de man nog altijd leeft. In bijzonder grote weelde zelfs. In totaal ging maar liefst 3 miljard Canadese dollar verloren. Een verlies dat geleden werd – zoals zo vaak – door particuliere beleggers die zich lieten meeslepen door de goudkoorts. Alhoewel. Van dat verlies moet je wel de superwinsten aftrekken die de toplui van Bre-X opstreken. Vraag is alleen of dat de pijn van die vele individuele beleggers wel verzacht. Of misschien juist erger maakt.