FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
better farming series
25
FAO Economic and Social Development Series
No. 3/25
the rubber tree OUTLINE OF COURSE
Published by arrangement with the Institut africain pour le développement économique et social B.P. 8008, Abidjan, Côte d'Ivoire
First printing 1977
ISBN 92-5-100156-1
BETTER FARMING SERIES Twenty-six titles have been published in this series, designed as handbooks for a two-year intermediate level agricultural education and training course. They may be purchased as a set or as individual documents. FIRST YEAR 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
The plant: the living plant; the root The plant: the stem; the buds; the leaves The plant: the flower The soil: how the soil is made up The soil: how to conserve the soil The soil: how to improve the soil Crop farming Animal husbandry: feeding and care of animals Animal husbandry: animal diseases; how animals reproduce
SECOND YEAR http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/DOCREP/006/AD221E/AD221E00.HTM (1 of 3)18/7/2548 16:15:06
FAO Document Repository
10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.
The farm business survey Cattle breeding Sheep and goat breeding Keeping chickens Farming with animal power Cereals Roots and tubers Groundnuts Bananas Market gardening Upland rice Wet paddy or swamp rice Cocoa Coffee The oil palm The rubber tree The modern farm business
PREFACE This manual is a translation and adaptation of “L'hévéa,” published by the Agri-Service-Afrique of the Institut africain pour le développement économique et social (lNADES),and forms part of a series of 26 booklets. Grateful acknowledgement is made to the publishers for making available this text, which it is hoped will find widespread use at the intermediate level of agricultural education and training in English-speaking countries. The original texts were prepared for an African environment and this is naturally reflected in the English version. However, it is expected that many of the manuals of the series — a list of which will be found on the inside front cover — will also be of value for training in many other parts of the world. Adaptations can be made to the text where necessary owing to different climatic and ecological conditions. Applications for permission to issue this manual in other languages are welcomed. Such applications should be addressed to: Director, Publications Division, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Via delle Terme di Caracalla, 00100 Rome, Italy. The author of this English version is Mr. A.J. Henderson, former Chief of the FAO Editorial Branch. FOOD AND AGRICULTURE ORGANIZATION OF THE UNITED NATIONS Rome 1977 © French edition, Institut africain pour le développement économique et social (INADES) 1969 © English edition, FAO
Hyperlinks to non-FAO Internet sites do not imply any official endorsement of or responsibility for the opinions, ideas, data or products presented at these locations, or guarantee the validity of the information provided. The sole purpose of links to non-FAO sites is to indicate further information available on related topics. This electronic document has been scanned using optical character recognition (OCR) software. FAO declines all responsibility for any discrepancies that may exist between the present document and its original printed version.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/DOCREP/006/AD221E/AD221E00.HTM (2 of 3)18/7/2548 16:15:06
FAO Document Repository
OUTLINE OF COURSE •
Why rubber trees are grown
•
Where rubber trees are grown
•
Preparing the seedlings Germinating seeds in the germinator Putting the germinated seeds in the nursery Looking after the nursery Grafting young plants
•
Preparing the ground and making the plantation Preparing the soil Putting the young plants in the plantation
•
Looking after the plantation Before tapping After tapping Protection against disease and insects
•
Tapping Starting the tapping Harvesting the latex Harvesting latex at the right time
•
Suggested question paper
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/DOCREP/006/AD221E/AD221E00.HTM (3 of 3)18/7/2548 16:15:06
FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
Why rubber trees are grown The rubber tree is grown because rubber is made from the latex in its bark. The rubber tree has roots made up of a tap-root and creeping roots. In the bark of the rubber tree there is a liquid called latex. The latex is harvested by making a slit in the bark, that is, by cutting a piece of bark. The latex makes the rubber that is used: ● ● ●
in the tires of bicycles, motorcars and airplanes; for the soles of shoes; for many other things.
Rubber is in great demand all over the world; more and more of it is needed. But it is very difficult to grow rubber trees well and to harvest the latex. They cannot be grown everywhere. They need: ● ● ●
a high temperature; plenty of water; moist air, though they can withstand a dry season.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E01.htm (1 of 2)18/7/2548 16:16:57
FAO Document Repository
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E01.htm (2 of 2)18/7/2548 16:16:57
FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
Where rubber trees are grown Rubber trees are grown in regions that are hot and moist, that is: ● ● ●
in Africa (250 000 tons of natural rubber); in Central and South America (31 700 tons of natural rubber) in Asia, which is the chief producer (3 207 100 tons of natural rubber).
In Africa they are grown mainly in the forest regions. In Africa the chief producers of natural rubber are: Liberia
100 000 tons
Nigeria
80 000 tons
Zaire
35 675 tons
Ivory Coast
18 000 tons
Cameroon
12 000 tons
Central African Empire
1 250 tons
Ghana
1 700 tons
Mali
1 100 tons
Congo These production figures (for 1974) are from the FAO Production Yearbook 1974. To grow good rubber trees and harvest plenty of latex, you must: ● ● ● ●
prepare the seedlings well; make a good plantation; look after the plantation; harvest the latex well.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E02.htm (1 of 2)18/7/2548 16:17:30
160 tons
FAO Document Repository
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E02.htm (2 of 2)18/7/2548 16:17:30
FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
PREPARING THE SEEDLINGS It takes a long time to get good rubber tree seedlings to put in the plantation. It takes two years to get seedlings for putting in the plantation. To raise seedlings for the plantation, you must: ● ● ● ●
make the seeds germinate in the germinator; put the germinated seeds in the nursery; look after the nursery; graft the young seedlings in the nursery.
Germinating seeds in the germinator To do this, you have to: ● ● ●
•
make the germinator; choose the seeds; put the seeds in the germinator.
Making the germinator A germinator is the place where you sow the seeds to make them germinate. To make a germinator you must choose ground that is quite flat, that has no vegetable refuse on it; you must choose a spot that can be easily watered. Make beds 1 metre wide. Each bed is edged with planks, so as to make a box. Into each box put sand to a depth of 10 centimetres.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (1 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
Cover the germinator with a roof made of straw. The roof must be at least 1 metre above ground, so that you can get underneath it to put the seeds to germinate.
•
Choosing the seeds To get good seeds, it is best to ask for them at a seed selection centre. The seeds must be put in the germinator as soon as they have been harvested for they very quickly become unable to germinate. When you put the seeds in the germinator, you must look to see if each seed is shiny and bright. If is not, do not put it in, because it will not germinate.
•
Putting the seeds in the germinator Push the seed half way into the sand, with the rounded side of the seed uppermost.
Put the seeds close together, side by side, and water them. To make a plantation of 1 hectare, with 625 trees, you must put 1 700 seeds to germinate. http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (2 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
So you must have a germinator 1.7 metres long and 1 metre wide. A week later the seed has germinated, and the rootlet is about 2 centimetres long. This is the time to take the seeds out of the germinator and put them in the nursery.
Putting the germinated seeds in the nursery The nursery is the place where you put the germinated seeds so that they will grow into young rubber trees.
•
The soil of the nursery must be well prepared Choose a spot that is easy to water. Grub up all trees. A few days before planting the germinated seeds remove all vegetable refuse. The soil must be tilled by hand very deeply, to at least 60 centimetres, with a hoe. Then the soil must be levelled and harrowed to break up clods. This is how the nursery is made ready for the germinated seeds.
•
Putting the germinated seeds in the nursery The germinated seeds are planted in rows. In each row leave 40 centimetres between seeds. Leave 30 centimetres between the rows. Plant the seedlings (germinated seeds) in alternate spacing, as shown in the drawing on page 9. Make four rows in each nursery bed. Leave 60 centimetres between the nursery beds. After every four beds, leave a space of 1.20 metres. Thus 1 hectare will contain 58 000 seedlings. To make a plantation of 1 hectare, you have to plant 1 500 germinated seeds; that means two nursery beds, each 70 metres long. When transplanting the seedlings, press the soil well down round the tap-root and the rootlets, without damaging them. Water the seedlings as soon as you have transplanted them. http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (3 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
PLAN OF NURSERY
Looking after the nursery You must hoe often to get rid of weeds, and to keep the soil moist. In the dry season you must water rather often. But do not water in the middle of the day. Water in the morning or in the evening. If the soil is not very fertile, you can give it fertilizer, as follows:
•
The first time, 2 months after transplanting, give 150 kilogrammes of ammonium phosphate to each hectare and 75 kilogrammes of potassium chloride to each hectare. This means that for a bed of 70 square metres
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (4 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
you need 1 kilogramme of ammonium phosphate and 0.5 kilogramme of potassium chloride.
•
The second time, 5 months after transplanting, give the same amounts.
But you must get advice from technical officers, because different soils have different needs. Ten months after transplanting to the nursery, take out the young plants that have not grown well. When the young plants are between 12 and 15 months old, during the short rainy season, grafting must be done. Grafting is a difficult job, You must pay great attention to it.
Grafting young plants Grafting means putting into a young plant (the stock) a little piece of a branch (the scion) taken from a tree of good quality. The young plant in the nursery is the stock. It will provide the roots of the plant which is to be put into the plantation. You take a piece of a branch from a tree that gives plenty of latex; this is called the scion. The scion will provide the stem of the plant that is to be put into the plantation. To graft you use a grafting knife with a very sharp blade. Grafting knife
To do the grafting, you have to: ● ● ●
prepare the young plant from the nursery (the stock); take the scion from a tree of good quality; place the scion in the stock.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (5 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
Afterwards look to see if the graft has succeeded.
•
Preparing the stock When the young plant in the nursery (the stock) is 3 or 3.5 centimetres thick, it can be grafted. A few centimetres above the ground, make two cuts in the stock about 4 or 5 centimetres long and 2 centimetres apart. Then make one cut at the bottom to join the other two cuts at the lower end.
All these cuts are made in the bark only. You must not cut into the wood. You will see, if you cut a stem right across, that ● ●
outside is the bark; inside is the hard wood.
The cuts must be made so that the bark can be peeled back. Make the cuts on 20 plants, one after the other. You will see a white liquid flowing out. This is the latex.
•
Taking the scion
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (6 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
Ask at a selection centre for rubber tree branches for grafting. These branches have about the same thickness as the stock. They are called grafting wood. These branches for grafting have no leaves; the leaves have been taken off 10 days before cutting the branches. As soon as the selection centre has given you the grafting wood, the grafts must be done at once, during the next 24 hours. In the first-year course we learned that on the stem there are buds below the leaves. If you look closely just below a leaf, you will see that there is a bud. This bud is called an eye.
To get a scion, take an eye with a little piece of the bark round it. Take a branch of grafting wood in order to remove an eye from it. Round this eye make two cuts 5 or 6 centimetres long and 1 or 2 centimetres apart. You will see the latex flow out.
Remove the eye by cutting into the wood of the branch with the grafting knife.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (7 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
Now you have a piece of grafting wood with an eye in the centre of it.
If you look at the back of this piece of wood, you will see that: ● ●
•
in the middle there is wood; round the outside is bark.
Putting the scion in the stock With a rag, wipe off the latex that has flowed out of the stock. Peel back gently the strip of bark http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (8 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
cut when preparing the stock. You must not touch the underside of this strip with your finger.
Take the piece removed from the grafting wood. Make two cuts, one on each side of the eye, so as to mark off the scion.
Peel off the piece of bark with the eye. Do not take any wood and do not touch the underside of the scion.
Now you have the scion by itself. Next, put the scion under the strip of bark peeled back on the stock.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (9 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
Do not touch the wood of the stock and the back of the scion.
Put back the strip of bark over the scion and bind it to the trunk with a band 4 centimetres wide and 60 centimetres long. The graft is finished. To plant 1 hectare, 1 400 plants must be grafted. Three weeks after making the graft, take away the band and cut the strip of bark at the top of the vertical cuts. The graft has been successful if the scion is well joined to the stock, and if the graft is green when you scratch it a little. There should be at least 85% of successes. The young plants are now left in the nursery until the next rainy season. Then the grafted plants will be put into final position in the plantation.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (10 of 10)18/7/2548 16:18:15
FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
PREPARING THE GROUND AND MAKING THE PLANTATION To make a good plantation, you must: ● ●
prepare the soil well; do the planting well.
Preparing the soil Choose deep soil that is never flooded. Then the tap-root of the rubber tree can go down well into the soil. Once the site is chosen, you have to: ● ● ●
•
clear the ground; stake out the rows; make terraces to control erosion.
Clearing the ground Remove the trees by grubbing them. Take the earth away round the base of each tree and cut the roots. Then the tree will fall, pulling out its stump. At the beginning of the dry season, do any burning that is necessary.
•
Staking the rows This means putting stakes where the trees are to be planted. If the ground slopes, the stakes must be placed along the contour lines. Put the stakes 2 metres apart in each row. Make the rows 8 metres apart. http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=///DOCREP/006/AD221E/AD221E04.htm (1 of 3)18/7/2548 16:21:16
FAO Document Repository
This will give 625 plants on 1 hectare. After this, you must put the grubbed-out trees between the rows.
•
Making terraces on the contour lines When the ground slopes, terraces must be made along the contour lines to prevent erosion. Take away the soil above the stake and put it lower down. The terrace should be 2 metres wide. Dig a trench 0.35 metre deep and 0.35 metre wide. Make the terrace slope a little against the slope of the land. The stake is 1.40 metres from the trench.
Everything must be finished by the beginning of the rainy season before planting. At the beginning of the rainy season, sow cover crop plants between the terraces. In forested country use Tithonia diversifolia, in savanna, plant Pueraria. The site is then ready for the plantation.
Putting the young plants in the plantation At the beginning of the rainy season, put the young plants in the plantation. A month before planting, http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=///DOCREP/006/AD221E/AD221E04.htm (2 of 3)18/7/2548 16:21:16
FAO Document Repository
make holes at the points marked by the stakes. The holes should be 60 centimetres deep, 60 centimetres long and 60 centimetres wide. The bottom soil must be kept separate from the top soil. Refill the hole 10 days before planting, putting the bottom soil down below.
Take out the young plants in the nursery by cutting the tap-root at a depth of 70 centimetres. Then trim the plant as follows: ● ● ●
cut the stem 5 centimetres above the graft; cut the tap-root 60 centimetres from the base of the stem; trim all side roots back to the tap-root. Then make a hole with a dibber. Push the tap-root into the soil at the bottom of the hole, and pack the soil well all round the tap-root. The plant must stand upright. Then fill up the hole, putting back a little soil and pressing it down well. You must put only a little soil at a time and press it well down as you go on.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=///DOCREP/006/AD221E/AD221E04.htm (3 of 3)18/7/2548 16:21:16
FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
LOOKING AFTER THE PLANTATION To have a good plantation that gives a lot of latex, the planter must: ● ● ●
look after the plantation before tapping; look after the plantation after tapping; protect the rubber trees against diseases and insects.
Looking after the plantation before tapping To look after the plantation before tapping, you must: ●
●
•
take good care of the trees; ● make clearings, that is, remove the less good trees, and those that have not grown well; look after the soil.
Taking care of the trees The trees must be: ● ● ●
•
disbudded; replaced where missing; pruned.
Disbudding Disbudding means to remove buds that have grown. When the scion grows, it forms a stem; on this stem shoots appear. All the shoots up to a height of 3 metres from the ground must be removed. There will then be a fine trunk with branches only above 3 metres that will form the crown of the tree. http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=////DOCREP/006/AD221E/AD221E05.htm (1 of 5)18/7/2548 16:21:43
FAO Document Repository
(The crown is all the branches that grow from the trunk.)
•
Replacing missing trees During the first year after planting, trees that have not grown must be replaced.
•
Pruning the trees It may happen that a tree grows without forming a crown of branches at a height of 3 metres. In that case, cut the stem at this height, so that a crown of branches will form. If the crown is too dense, or if one part has more branches than another, it must be pruned 3 or 4 years after planting.
•
Making clearings As some trees will die, and some will be ill, extra trees have been planted. When tapping begins (5 years after planting), there must be 500 trees to the hectare; the trees should be 50 centimetres in circumference at a height of 1 metre from the ground. So from the second year after planting, some trees have to be removed. Remove about 30 trees every year during the second, third, fourth and fifth years. In choosing what trees to remove, take account of the following: ● ● ●
•
disease: diseased trees are the first to be removed; growth: take out all those that have grown badly; close neighbours: removal of trees should leave a regular plantation.
Looking after the soil The rubber trees are planted in rows; between the rows of trees are ground cover plants. So you must look after the rows, and look after the ground between the rows.
•
Looking after the rows of trees
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=////DOCREP/006/AD221E/AD221E05.htm (2 of 5)18/7/2548 16:21:43
FAO Document Repository
They must be cultivated with the hoe, by hand, as follows: in the year after planting, carry out one cultivation every 3 weeks; ● in the second and third year, one cultivation every month; in the fourth year, one cultivation every 6 weeks; in the fifth year, one cultivation every 2 months; in the sixth year, one cultivation every 3 months. ●
● ● ●
If the dry season is very dry, the number of cultivations can be reduced. Weed killers can also be used, making an application every 3 or 4 months.
•
Looking after the ground between the rows The ground cover plant must be cut 3 or 4 times a year to a height of 30 or 40 centimetres. One cutting must be done before the dry season; the cut stems and leaves are used to mulch the rows. You must remove weeds such as Imperata (a herbaceous plant with hard, long, straight leaves and very long roots). You can pull up the Imperata by hand and then dig up the underground roots with a pick. If the plantation is well looked after before tapping, it will have fine trees when the time for tapping comes. But you must also take care of the plantation after tapping begins.
Taking care of the plantation after tapping To keep the plantation in a good state after tapping has begun, you must: ● ●
•
go on removing unwanted trees; take good care of the soil.
Removing unwanted trees After about 12 years there should be about 350 trees to the hectare. (There were 450 when tapping began.) Trees must be removed
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=////DOCREP/006/AD221E/AD221E05.htm (3 of 5)18/7/2548 16:21:43
FAO Document Repository
● ●
•
one year after tapping begins; three to four years after tapping begins; ● and in the twelfth year, so as to have 350 trees to the hectare.
Care of the soil By this time the rubber tree is full grown and covers the soil well, so that few plants grow beneath it. All the same, the soil must be kept clear at the base of the trees. The cover plants between the rows must be cut once a year. The terraces must be kept up, so that they do not crumble away. By looking after the plantation well, you will get fine trees. But you must not let them be attacked by diseases.
Protection against disease and insects The most serious disease is root rot. It destroys the roots and makes the tree die. The rubber tree may also be attacked by insects; they do less serious damage.
•
Control of disease of the roots The tree may be attacked by white root rot (Fomes), which makes the roots rot. Then the tree dies. It is very important to see if white root rot has attacked a tree, because, by the time you see that the tree is ill, it is too late. Control of white root rot is carried out in two stages:
•
First, detecting the disease During the first five years after planting, twice a year, you must get freshly cut grass and put it close up against the base of each tree. A fortnight later, look to see if there are little white threads on the trees underneath the dry grass. http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=////DOCREP/006/AD221E/AD221E05.htm (4 of 5)18/7/2548 16:21:43
FAO Document Repository
If you see little white threads, the tree is ill, it has white root rot. So you must treat it.
•
Second, treatment of the disease Dig a hole to uncover the roots of the tree, without injuring them. The hole should be 40 to 50 centimetres deep. If the roots have been attacked, the tree must be cut down and the roots taken out. If the roots have not been attacked, and there are only white threads on them, you put a special product on the tap-root and the beginnings of the side roots. This product is called quintozene.
•
Control of insects The most dangerous insects are mites and crickets. The treatment for insects is to apply lindane.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=////DOCREP/006/AD221E/AD221E05.htm (5 of 5)18/7/2548 16:21:43
FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
TAPPING Tapping means to make a cut in the bark of the rubber tree to harvest the latex. Tapping is difficult to do well. You must take care how you do it. For a good tapping, you must: ● ● ●
make a good cut; harvest the latex well; harvest the latex at the right time. Before we see how to make the tapping, let us look back at what we learned in the course on plant stems.
Let us see how the trunk of the rubber tree is made. THE TRUNK OF THE RUBBER TREE If you cut through a trunk, you see several layers. On the outside is the bark, which is about 6 millimetres thick. In the centre is the wood, ● Between the wood and the bark there is a layer which cannot be seen with the naked eye, because it is very thin. This is the cambium layer. ●
●
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/////DOCREP/006/AD221E/AD221E06.htm (1 of 6)18/7/2548 16:22:25
FAO Document Repository
The cambium makes the tree grow, by producing wood and bark. So you must not damage it if you want the tree to grow normally. If you look at rubber tree bark with a microscope, you will see several layers. One of these, the deepest, contains little channels called lactiferous vessels because they contain latex. This layer is next to the cambium.
The lactiferous vessels are little tubes that produce latex. In tapping, you cut these little tubes containing latex. But you must take care not to cut the cambium.
Starting the tapping When a tree is 50 centimetres in circumference at a height, of 1 metre from the ground, that is, 5 years after it has been put in the plantation, you can begin to tap the tree. To start the tapping, take a metal ribbon attached to a wooden lath 1.10 metres long. This metal ribbon is at an angle of 30 degrees to the horizontal.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/////DOCREP/006/AD221E/AD221E06.htm (2 of 6)18/7/2548 16:22:25
FAO Document Repository
Roll the metal ribbon round the tree. With an awl (an iron point), make a cut along the ribbon. The cut ends when you have gone right round the tree. The beginning of the cut and the end of the cut are on the same vertical line. With the awl make a vertical channel from the lower edge of the cut. The cut and the channel must be deepened. This is done with a gouge, a tool that is used by pushing it so as to remove bark.
Push the gouge several times along the cut and the channel, taking away a very little bark at a time. You do this so as to cut the bark as close as possible to the cambium, but without damaging it. As the bark is about 6 millimetres thick, the cut must be 4.5 millimetres deep. The vertical channel is 25 centimetres long. At the lower end of this channel, put a gutter. Below that, put a cup called a latex cup. Tie it to the tree. The latex flows along the cut, into the channel, http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/////DOCREP/006/AD221E/AD221E06.htm (3 of 6)18/7/2548 16:22:25
FAO Document Repository
and at last, through the gutter, it drops into the cup.
The latex that flows when you first make the cut is not good for harvesting, so for several days you do not harvest any latex, but all the same you must come and cut the bark.
Harvesting the latex Early in the morning, go to the plantation to reopen the cut. Begin by taking away the latex that has coagulated on the cut and put it in a basket. Take away also any latex that has flowed over the bark. Then, with the gouge, take out a little piece of bark, 1.5 millimetres thick, without touching the cambium. Make the cut as far as 1.5 millimetres from the cambium.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/////DOCREP/006/AD221E/AD221E06.htm (4 of 6)18/7/2548 16:22:25
FAO Document Repository
The latex flows along the cut, then down the channel, and through the gutter, it drops into the latex cup. Then, 4 hours later, come again and collect what is in the cup. Two days afterwards, clean out the cup. One man can tap 440 trees a day. The man who does the tapping is called the tapper. If you make the cut badly, and if you touch the cambium, the bark closes up badly. It splits and turns brown. Then the tapping must be stopped. There is a product for treating this browning of the bark.
HARVESTING LATEX AT THE RIGHT TIME The trees must be tapped very early in the morning, at daybreak, so as to harvest as much latex as possible. If you make the cuts late in the day, you harvest less latex, one third less. But you must not tap the trees every day. Each tree should be tapped on a fixed day. Thus, ● ● ●
one tree is tapped on Monday and Thursday; another, on Tuesday and Friday; a third on Wednesday and Saturday. Each tapper can tap 440 trees. So he will have 3 groups of 440 trees,
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/////DOCREP/006/AD221E/AD221E06.htm (5 of 6)18/7/2548 16:22:25
FAO Document Repository
since he will tap each tree only twice a week. He will have: ● ● ●
one group tapped on Monday and Thursday; one group tapped on Tuesday and Friday; one group tapped on Wednesday and Saturday. Monday
Tuesday
Wednesday
Thursday
Friday
Saturday
He will stop tapping for two months, in the dry season, that is, at the time when the tree loses its leaves and makes new leaves. When you have worked over the whole length of the tree, taking away the bark, that is, after 7 years, you can begin again, starting at 1.5 metres from the ground. You can do this three times. That means you can harvest latex for 28 years. After that, it is best to make a new plantation.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/////DOCREP/006/AD221E/AD221E06.htm (6 of 6)18/7/2548 16:22:25
FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department Title: The Rubber Tree... More details
SUGGESTED QUESTION PAPER FILL IN THE MISSING WORDS In the bark of the rubber tree there is a liquid called
The place where you sow the seeds to make them germinate is called
For grafting, you use a
The terraces must be made on the
To disbud means
The disease which makes the roots rot is called
Between the wood and the bark there is a layer which cannot be seen with the naked eye; it is called
The little tubes that produce latex are called
ANSWER THE FOLLOWING QUESTIONS Why are rubber trees grown? How do you prepare the young plant (the stock) which is to take the scion? Make a drawing. How do you take the scion? Make drawings. How do you make the holes before planting the young trees in the plantation? How do you protect the trees against white root rot? http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//////DOCREP/006/AD221E/AD221E07.htm (1 of 5)18/7/2548 16:22:48
FAO Document Repository
How do you start the tapping? How do you harvest the latex? FAO SALES AGENTS AND BOOKSELLERS Antilles, Netherlands
Boekhandel St. Augustinus, Abraham de Veerstraat 12. Willemstad, Curaçao.
Argentina
Editorial Hemisferio Sur S.R.L., Librería Agropecuaria, Pasteur 743, Buenos Aires.
Australia
Hunter Publications, 58A Gipps Street, Collingwood. Vic. 3066; The Assistant Director, Sales and Distribution, Australian Government Publishing Service, P.O. Box 84, Canberra, A.C.T. 2600, and Australian Government Publications and Inquiry Centres in Canberra, Melbourne, Sydney, Perth, Adelaide and Hobart.
Austria
Gerold & Co., Buchhandlung und Verlag, Graben 31, 1011 Vienna.
Bangladesh
Agricultural Development Agencies in Bangladesh, P.O. Box 5045, Dacca 5.
Barbados
Cloister Bookstore Ltd., Hincks Street, Bridgetown.
Belgium
Service des publications de la FAO, M.J. De Lannoy, rue du Trône 112, 1050 Brussels. CCP 000-0808993-13.
Bolivia
Los Amigos del Libra, Perú 3712, Casilla 450, Cochabamba; Mercado 1315, La Paz; René Moreno 26, Santa Cruz; Junín esq. 6 de Octubre. Oruro.
Brazil
Livraria Mestre Jou, Rua Guaipá 518, São Paulo 10; Rua Senador Dantas 19-S205/206. Rio de Janeiro.
Brunei
MPH Distributors Sdn. Bhd., 71/77 Stamford Road, Singapore 6 (Singapore).
Canada
Renouf Publishing Co. Ltd., 2182 Catherine St. West. Montreal. Que. H3H 1M7.
Chile
Biblioteca. FAO Oficina Regional para América Latina, Av. Providencia 871, Casilla 10095, Santiago.
China
China National Publications Import Corporation, P.O. Box 88, Peking.
Colombia
Litexsa Colombiana Ltda., Calle 55, No 16–44, Apartado Aéreo 51340, Bogotá.
Costa Rica
Librería, Imprenta y Litografía Lehmann S.A., Apartado 10011, San José.
Cuba
Instituto del Libro, Calle 19 y 10, No 1002, Vedado.
Cyprus.
MAM, P.O. Box 1722, Nicosia.
Denmark
Ejnar Munksgaard, Norregade 6, Copenhagen S.
Dominican Rep.
Fundación Dominicana de Desarrollo, Casa de las Gárgolas, Mercedes 4, Santo Domingo.
Ecuador
Su Librería Cía. Ltda., García Moreno 1172. Apartado 2556, Quito.
El Salvador
Librería Cultural Salvadoreña S.A., Avenida Morazán 113, Apartado Postal 2296, San Salvador.
Finland
Akateeminen Kirjakauppa, 1 Keskuskatu, Helsinki.
France
Editions A. Pedone, 13 rue Soufflot, 75005 Paris.
Germany, F.R.
Alexander Horn Internationale Buchhandlung, Spiegelgasse 9. Postfach 3340, Wiesbaden.
Ghana
Fides Enterprises, P.O. Box 1628, Accra.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//////DOCREP/006/AD221E/AD221E07.htm (2 of 5)18/7/2548 16:22:48
FAO Document Repository
Greece
« Eleftheroudakis », 4 Nikis Street, Athens.
Guatemala
Distribuciones Culturales y Técnicas « Artemis », Quinta Avenida 12-11, Zona 1, Guatemala City.
Guyana
Guyana National Trading Corporation Ltd., 45–47 Water Street, Georgetown.
Haiti
Max Bouchereau, Librairie « A la Caravelle », B.P. 111B, Port-au-Prince.
Honduras
Editorial Nuevo Continente S. de R.L., Avenida Cervantes 1230-A, Apartado Postal 380, Tegucigalpa.
Hong Kong
Swindon Book Co., 13–15 Lock Road, Kowloon.
Iceland
Snaebjörn Jónsson and Co. h.f.. Hafnarstraeti 9, P.O. Box 1131, Reykjavik.
India
Oxford Book and Stationery Co., Scindia House, New Delhi; 17 Park Street, Calcutta.
Indonesia
P.T. Gunung Agung, 6 Kwitang, Djakarta.
Iran
Iran Book Co. Ltd., 127 Nadershah Avenue, P.O. Box 14-1532, Tehran; Economist Tehran, 99 Sevom Esfand Avenue, Tehran (subagent).
Iraq
National House for Publishing, Distributing and Advertising, Rashid Street, Baghdad.
Ireland
The Controller, Stationery Office, Dublin.
Israel
Emanuel Brown, P.O. Box 4101, 35 Allenby Road and Nachlat Benyamin Street, Tel Aviv; 9 Shlomzion Hamalka Street, Jerusalem.
Italy
Distribution and Sales Section, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Via delle Terme di Caracalla, 00100 Rome; Libreria Scientifica Dott. L. De Biasio « Aeiou », Via Meravigli 16, 20123 Milan; Libreria Commissionaria Sansoni « Licosa », Via Lamarmora 45, C.P. 552, 50121 Florence.
Jamaica
Teachers Book Centre Ltd., 96 Church Street, Kingston.
Japan
Maruzen Company Ltd., P.O. Box 5050, Tokyo Central 100-31.
Kenya
Text Book Centre Ltd., P.O. Box 47540, Nairobi.
Korea, Rep. of
The Eul-Yoo Publishing Co. Ltd., 5 2-Ka, Chong-ro, Seoul.
Kuwait
Saeed & Samir Bookstore Co Ltd., P.O. Box 5445, Kuwait.
Labanon
Dar Al-Maaref Liban S.A.L., place Riad El-Solh. B.P. 2320. Beirut.
Luxembourg
Service des, publications de la FAO. M.J. De Lannoy, rue du Trône 112, 1050 Brussels (Belgium).
Malaysia
MPH Distributors Sdn. Bhd., 9A Jalan 14/20, Section 14, Petaling, Jaya.
Mauritius
Nalanda Company Limited, 30 Bourbon Street, Port Louis.
Mexico
Dilitsa, Puebla 182-D, Apartado 24–448 Mexico City 7, D.F
Morocco
Librairie « AUX Belles Images » , 281 avenue Mohammed V. Rabat.
Netherlands
N.V. Martinus Nijhoff, Lange Voorhout 9. The Hague.
New Zealand
Government Printing Office; Goverment Booksshops at Rutland Street, P.O. Box 5344, Auckland; Mulgrave Street, Private Bag. Wellington, 130 Oxford Terrace. P.O. Box 1721. Christchurch; Princes Street. P.O. Box 1104 Dunedin; Alma Street, P.0. Box 857. Hamilton.
Nicaragua
Incusa-Culturama, Camino de Oriente, Apartado C105, Managua.
Nigeria
University Bookshop (Nigeria) Ltd., University of Ibadan, Ibadan.
Norway
Johan Grundt Tanum Bokhandel, Karl Johansgt. GT 41–43, Oslo 1.
Pakistan
Mirza Book Agency, 65 The Mall, Lahore 3.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//////DOCREP/006/AD221E/AD221E07.htm (3 of 5)18/7/2548 16:22:48
FAO Document Repository
Panama
Distribuidora Lewis S.A., Edificio Dorasol, Calle 25 y Avenida Balboa, Apartado 1634, Panama 1.
Peru
Liberií a Distribuidora Santa Rosa, Jiró Apurímac 375, Lima.
Philippines
The Modern Book Company, 928 Rizal Avenue, Manila.
Poland
Ars Polona-Ruch, Krakowskie Przedmiescie 7 Warsaw.
Portugal
Livraria Bertrand, S.A.R.L., Apartado 37, Anadora; Livraria Portugal, Dias y Andrade Ltda., Apartado 2681, Rua do Carmo 70–74, Lisbon2; Edicòes ITAU, Avda. Repuública 46A c/v-E, Lisbon-1.
Romania
Ilexim, Calea Grivitei No 64–66, B.P. 2001, Bucarest
Saudi Arabia
University Bookshop, Airport Road P.O. Box 394. Riyadh.
Senegal
Librairie Africa, 58 Av. Georges Pompidou, B.P. 1240, Dakar.
Singapore
MPH Distributors Sdn. Bhd., 71/77 Stamford Road, Singapore 6.
Somalia
« Samater's », P.O. Box 936, Mogadishu.
Spain
Mundi Prensa Libros S.A., Castelló 37, Madrid 1; Libreía Agrícola, Fernanda VI 2. Madrid 4.
Sri. Lanka
M.D. Gunasena and Co. Ltd., 217 Norris Road Colombo 11.
Switzerland
Librairie Payot .S.A., Lausanne et Genève: Buchhandlung und Antiquariat, Heinimann & Co., Kirchgasse 17, 8001 Zurich
Surinam
VACO nv in Surinam. P.O. Bon 1841. Domineenstraat 26/32, Paramaribo.
Sweden
C.E. Fritzs Kungl. Hovbokhandel, Fredsgatan 2, 103 27 Stockholm 16.
Tanzania
Dar es Salaam Bookshop, P.O. Box 9030, Dar es Salaam.
Thailand
Suksapan Panit, Mansion 9, Rajadamnern Avenue, Bangkok.
Togo
Librairie du Bon Pesteur, B.P. 1164, Lomé,
Trinidad and Tobago
The Book Shop, 111 Frederik Street, Port of Spain.
Turkey
Güven Bookstores, Güven Bldg., P.O. Box 145, Müdafaa Cad 12/5, Kizilay-Ankara; Güven Ari Bookstores, Ankara Cad. No. 45, Ca• alo•lu-Istambul; Güven Bookstore, S.S.K. Konak Tesisleri P-18, KonkIzmir.
United Kingdom
Her Majesty's stationery Office, 49 High Holborn, London WC1V 6HB (callers only); P.O. Box 569, London SE1 9NH (trade and London area malt orders); 13a Castle Street, Edinburgh EH2 3AR; 41 The Hayes, Cardiff CF1 1JW; 80 Chichester Street, Belfast BT1 4JY; Brazennose street, Manchester M60 8AS; 258 Broad Street, Bimingham B1 2HE; Southey House, Wine Street, Bristol BS1 2BQ.
United States of America
UNIPUB, 345 Park Avenue South, New York, N.Y. 10010; mailing address: P.O. Box 433, Murray Hill Station, New York, N.Y. 10016.
Uruguay
Juan Angel Peri. Alzaibar 1328, Casilla de Correos 1755 Montevideo.
Venezuela
Blume Disitribuidora S.A., A. Rómulo Gallegos esq. 2a. Avenida, Centro Residencial « Los Almendros », Torre 3, Mezzanina, Ofc. 6, Urbanización Montecristo, Caracas.
Yugoslavia
Jugoslovenska Knjiga, Terazije 27/11 Boelgrade; Cankarjeva Zalozba, P.O. Box 201-IV, Ljubliana; prosveta Terazije 16, P.O. Box 555, 11001 Belgrade.
Other countries
Requests from countries where sales agents have not yet been appointed may be sent to: Distribution and Sales Section, Foot and Agriculture Organization of the United Nations, Via delle Terme di Caracalla. 00100 Rome, Italy.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//////DOCREP/006/AD221E/AD221E07.htm (4 of 5)18/7/2548 16:22:48
FAO Document Repository
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//////DOCREP/006/AD221E/AD221E07.htm (5 of 5)18/7/2548 16:22:48
การปลูกยาง การปลูกยางพาราใหประสบความสําเร็จตองเตรียมพื้นที่ใหมีสภาพเหมาะสม เตรียมวัสดุปลูกใหมีคุณภาพ และมาตรฐาน และวิธีการปลูกที่ถูกตอง เพื่อทําใหตนยางเจริญเติบโตเปดกรีดไดเร็ว
การเตรียมพื้นที่ปลูกยาง การเตรียมพื้นที่ปลูกสรางสวนยางพารา เปนการปรับพื้นที่ใหเหมาะสมสําหรับปลูกยางทั้งในดานการปฏิบัติ งานในสวนยางและการอนุรักษดินและนํ้า ซึ่งจําเปนตองวางแผนการใชพื้นที่อยางมีประสิทธิภาพ เพื่อสะดวกในการดู แลบํารุงรักษาตนยาง การเก็บรวบรวมนํ้ายาง เปนตน การเตรียมพื้นที่ปลูกยาง มีขั้นตอนที่สําคัญคือ การโคนตนยางเกาหรือไมยืนตนบางชนิด จะตองเผาปรนเก็บ เศษไมและวัชพืชที่เหลือในพื้นที่ออกใหมากที่สุด ทั้งนี้เพื่อเปนการขจัดแหลงแพรเชื้อโรค โดยเฉพาะโรครากยาง ควร เริ่มโคนในฤดูแลง เพื่อสะดวกในการเก็บเศษไมและตอไมออกจากพื้นที่ วิธีโคนที่นิยมใช คือ โคนดวยเครื่องจักรและ โคนดวยแรงคน การโคนดวยเครื่องจักรเปนวิธีการโคนลมตนยางดวยรถแทรกเตอร ดันตนยางใหลม ตัดทอนไมใหญ เล็กที่ใชประโยชนไดออกจากแปลง เผาเศษรากและกิ่งไมเล็ก และไถพรวนดินอยางนอย 2 ครั้ง ซึ่งเปนวิธีปฏิบัติกันทั่ว ไป กรณีโคนดวยแรงคน จะตัดตนยางใหเหลือตอซึ่งยังไมตาย จําเปนตองทําลายตอเหลานี้ใหตายและผุพังอยางรวด เร็ว เพื่อสะดวกในการปฏิบัติงานของเกษตรกร และปองกันการเกิดโรคราก หลังจากนั้นจะเก็บไมที่โคนออกจากแปลง และไถพรวนดินอยางนอย 2 ครั้ง พรอมทั้งเผาปรนเก็บเศษไม และเศษวัชพืชออกใหหมด และไถพรวนดินเพื่อปรับ สภาพพื้นที่ใหเหมาะสมสําหรับการปลูก แตตอมาเนื่องจากไมยางราคาดี และสวนยางเปนสวนปลูกแทนรอบใหมที่ ระหวางแถวยางมักไมมีวัชพืชหรือไมพุม เกษตรกรสวนใหญจึงนิยมโคนตนยางชิดพื้นดิน และไมทาสารเคมีทําลายตอ ปลอยใหตนยางผุพังตามธรรมชาติ หลังจากนั้นจึงตัดทอนไมที่ใชประโยชนไดออกจากแปลง และเผาเศษกิ่งไมเล็ก อยางไรก็ตาม ในพื้นที่ที่ไมเคยเปนแหลงระบาดของโรคราก หากไมมีการเผาเศษกิ่งไมในระหวางการเตรียมพื้นที่ดวย ยอมจะมีผลทําใหสิ่งแวดลอมดียิ่งขึ้น และมีผลทําใหปริมาณอินทรียวัตถุและปริมาณธาตุอาหารในดินเพิ่มขึ้น เมื่อ เปรียบเทียบกับวิธีการเผาเศษกิ่งไมมีผลตอโครงสรางและความอุดมสมบูรณของดิน นอกจากนี้การปลอยเศษซากพืช และกิ่งไมเล็กไวในแปลงจะชวยปกคลุมผิวดิน ทําใหลดการชะลางพังทลายของดิน และรักษาสิ่งแวดลอม
การวางแนวปลูก การวางแนวปลูกหมายถึงการกําหนดแถวปลูกวาจะปลูกยางไปทิศทางใด ทั้งนี้เพื่อลดความเสียหายที่จะเกิด ขึ้นกับตนยาง ปองกันการชะลางผิวหนาดิน สะดวกในการกรีดและการเก็บนํ้ายาง มีวิธีการปฏิบัติ 3 ขั้นตอน ดังนี้ 1. การกําหนดระยะปลูก
ระยะปลู ก ยางมี ผลตอการเจริญเติบโตของตนยาง สามารถใชพื้นที่ปลูกยางไดอยางคุมคา ประหยัดในเรื่องการปราบวัชพืช ตนยางเปดกรีดไดเร็ว สวนยางมีลักษณะสวยงามเปนระเบียบงาย ตอการปฏิบัติงาน ตนยางเจริญเติบโตไดดีที่สุดตองมีพื้นที่ตอตนไมนอยกวา 20 ตารางเมตร การแนะ นําใชระยะปลูกเทาใดนั้นขึ้นอยูกับวาจะปลูกพืชแซมหรือพืชรวมระหวางแถวยางหรือไม การใชระยะ ระหวางแถวกวาง จะมีพื้นที่ในการเจริญเติบโตของวัชพืชมากเชนเดียวกัน ถาใชระยะระหวางแถวแคบ เกินไปหรือมีระยะนอยกวา 2.5 เมตร ตนยางจะเบียดเสียดกัน แยงธาตุอาหาร และจะสูงชะลูดขึ้นไป มี การเจริญเติบโตทางดานขางนอย ระยะปลูกที่เหมาะสมสําหรับการปลูกยางพารา ในพื้นที่ราบเขตปลูกยางเดิมควรเปน 2.5x8 เมตร หรือ 3x7 เมตร โดยมีจํานวนตนยาง 80 ตน หรือ 76 ตนตอไร ตามลําดับ สําหรับการปลูกยางใน เขตปลูกยางใหม ควรเปน 2.5x7 เมตร หรือ 3x6 เมตร หรือ 3x7 เมตร โดยมีจํานวนตนยาง 91 ตน หรือ 88 ตน หรือ 76 ตน ตอไร ตามลําดับ ทั้งนี้ขึ้นอยูกับความอุดมสมบูรณของดิน ในสภาพพื้นที่ดินที่อุดม สมบูรณสูงควรปลูกระยะหางมีจํ านวนตนตอไรนอยกวาในสภาพพื้นที่ดินที่ขาดความอุดมสมบูรณ สําหรับระยะปลูกในพื้นที่ลาดเทควรเปน 3x8 เมตร มีจํานวนตนยาง 67 ตนตอไร 2. การกําหนดแถวหลัก
การกําหนดแถวหลักของตนยางควรวางแถวหลักใหขวางทางการไหลของนํ้า เพื่อลดการชะลาง หนาดิน และการพังทลายของดิน กําหนดแถวหลักใหหางจากแนวเขตสวนเกาไมนอยกวา 1.5 เมตร และ ขุดคูตามแนวเขตสวนเพื่อปองกันโรครากและการแกงแยงธาตุอาหาร หลังจากนั้นวางแนวปลูกพรอม ทั้งปกไมชะมบตามระยะปลูกที่กํ าหนด สํ าหรับพื้นที่ลาดเทมากกวา 15 องศา จะตองวางแนวปลูก ตามแนวระดับและทําขั้นบันได 3. การขุดหลุม เมื่อปกไมชะมบตามระยะปลูกเรียบรอยแลว ทําการขุดหลุมโดยขุดดินดานใดดานหนึ่งของไมชะมบโดย ตลอด ไมตองถอนไมออก หลุมที่ขุดตองมีขนาด 50x50x50 เซนติเมตร ดินที่ขุดควรแบงเปน 2 ชัน้ นําดินชัน้ บนใสไวกน หลุมและดินชัน้ ลางผสมหินฟอสเฟต (0-3-0, 25% Total P2O5) อัตรา 170 กรัมและปุยอินทรียประมาณ 3 – 5 กิโลกรัม (ขึ้น อยูกับความชื้นของปุยอินทรีย)ตอหลุมใสไวดานบน
วิธีปลูก 1. ปลูกดวยตนตอตายาง ตนตอตายาง หมายถึง ตนกลายางที่ติดตาดวยยางพันธุดีไวเรียบรอยแลวแตตายังไมแตกเปนกิ่งออกมา คง เห็นเปนตนกลาที่มีแผนตา แตกเปนตุมติดอยูเทานั้น การปลูกสรางสวนยางโดยใชตนตอตายางไดรับความนิยมมากที่ สุด เพราะงายตอการปฏิบัติ แตไมแนะนําสําหรับการปลูกยางในเขตปลูกยางใหม ที่มีปริมาณนํ้าฝน และจํานวนวัน ฝนตกนอยกวาทางเขตปลูกยางเดิมในภาคใต
มาตรฐานตนตอตายาง 1. 2. 3. 4.
รากแกวที่สมบูรณ มีรากเดียว ลักษณะไมคดงอ เปลือกหุมรากไมเสียหาย ความยาวของรากวัดจากโคนคอดินไมนอยกวา 20 เซนติเมตร ตนกลาลําตนสมบูรณตรง มีขนาดเสนผาศูนยกลางวัดที่ตาระหวาง 0.9 - 2.5 เซนติเมตร ความยาวของลําตนจากโคนคอดินถึงตาไมเกิน 10 เซนติเมตรและจากตาถึงรอยตัดลําตนจะตองไม นอยกวา 8 เซนติเมตร 5. แผนตาเขียวมีขนาดกวางไมนอยกวา 0.9 เซนติเมตร ความยาวไมนอยกวา 5 เซนติเมตร สภาพ แผนตาสมบูรณแนบติดสนิทกับตนตอ ไมเปนสีเหลือง หรือเปนรอยแหงเสียหายตําแหนงของตา ตองไมกลับหัว และควรเลือกใชตากานใบ 6. แผนตาที่นํามาติดควรไดจากแปลงกิ่งตายางจดทะเบียนของกรมวิชาการเกษตร 7. ตนตอตาอยูในสภาพที่ตนสดสมบูรณ ปราศจากโรค และศัตรูพืช
การปลูกตนตอตายาง ควรปลูกตนฤดูฝน วิธีการปลูกใชเหล็กหรือไมปลายแหลมขนาดเล็กกวา ตนตอตาทีป่ ลูกเล็กนอยแทงลงบนหลุมปลูก ลึกขนาดเกือบเทาความยาวของรากแกวตนตอตา เสียบตน ตอตาตามรองที่แทงไว ใหแผนตาอยูแนวทิศเหนือ-ใต จากนั้นใชเหล็กหรือไม อัดตนตอตาใหแนนที่สุด เทาทีจ่ ะทําได อยาใหมีโพรงอากาศบริเวณราก เพราะจะทําใหรากเนา การกลบดินพยายามใหแนวระดับ ดินอยูต ามสวนรอยตอของรากกับลําตน หลังการปลูกควรพรวนดินบริเวณโคนตนตอตาใหสูง เพื่อมิให โคนตนตอตาเนา เนื่องจากมีนํ้าขัง หลังจากปลูกควรใชเศษฟางขาวหรือวัสดุหางาย คลุมโคนตนตอตา ยาง หากไมมีฝนตกหลังจากปลูกควรใหนํ้าตนยาง
2. ปลูกโดยการติดตาในแปลง
การปลู ก สร า งสวนยางโดยการติ ด ตาในแปลง ต น ยางที่ ป ลู ก จะมี ร ะบบรากแข็ ง แรงดี มี ความเจริญเติบโตสมํ่าเสมอ ไมตองขุดถอนยายปลูก ใหผลผลิตในระยะเวลาใกลเคียงกับการปลูกโดยใช ตนตอตา การปลูกสรางสวนยางโดยการติดตาในแปลง จะประสบผลสําเร็จไดขึ้นอยูกับ ความสมบูรณ ของตนกลายาง ความสมบูรณของกิ่งตายาง และความสามารถของคนติดตายาง มีขั้นตอน ดังนี้ 1) เตรียมพืน้ ที่ โดยทําการไถพลิกดิน (หลังการโคนยางเกา) เก็บเศษวัชพืชที่เหลือใน พืน้ ทีใ่ หหมดทุกครั้ง และไถพรวนดิน เพื่อใหดินรวน หลังจากนั้นปกไมชะมบ ตามระยะปลูกที่กําหนดไว 2) ขุดหลุมปลูก ขนาด 50x50x50 เซนติเมตร ดินทีข่ ดุ ควรแยกดินบนและดินลางออก จากกัน ตากแดดไวประมาณ 10-15 วัน เมื่อดินแหงแลว ยอยดินชั้นบนใหรวน กวาดใสครึ่งหนึ่งของหลุมสําหรับดินลางเมื่อยอยดีแลว จึงผสมปุยหินฟอสเฟต ใน อัตรา 170 กรัมตอหลุม ใสไวดานบน 3) ปลูกเมล็ดยาง โดยนําเมล็ดสดปลูกในหลุมที่เตรียมไว หลุมละ 3 เมล็ด ระยะหาง ระหวางเมล็ด 25 เซนติเมตร กอนวางเมล็ดบนหลุมที่เตรียมไว ควรใชไมปลาย แหลมสักดินใหเปนหลุมลึกประมาณ 3 เซนติเมตร จากนั้นจึงวางเมล็ดลงในหลุมที่ เจาะไว โดยใหดานแบนของเมล็ดควํ่าลง หรือถาปลูกดวยเมล็ดงอกใหดานรากงอก ของเมล็ดควํ่าลง แลวกลบดินใหมิดเมล็ด 4) ติดตายาง เมื่อตนกลายางอายุ 6-8 เดือน หรือมีขนาดเสนผาศูนยกลางของลําตน ไม ตํ่ากวา 1 เซนติเมตร ทีร่ ะดับสูงจากพืน้ ดิน 10 เซนติเมตร หลังจากติดตาแลว 21 วัน หากการติดตาสําเร็จมากกวา 2 ตนตอหลุม ก็พจิ ารณาตัดยอดตนทีส่ มบูรณทสี่ ดุ ใน ระดับความสูง 10-15 เซนติเมตร เอียงเปนมุม 45 องศา ลงไปทางดานตรงกันขาม กับแผนตา หลังจากนั้น 1 เดือน หากตาของตนที่ตัดยอดยังไมแตก ก็พิจารณาตัด ยอดตนอืน่ ตอไปทีละตน แตถาตาของตนที่ตัดแตกออกแลว ใหถอนตนตอตาทั้ง หมดออก คงเหลือตนที่ตาแตกเจริญเติบโตตอไป 3. ปลูกดวยตนยางชําถุง ตนยางชําถุง หมายถึงวัสดุปลูกที่ไดจากการนําเอาตนตอตาปลูกในถุง โดยใชเวลาชําถุงประมาณ 2 – 3 เดือน จนไดตน ยางชําถุงขนาด 1–2 ฉัตร ขนาดของถุงทีใ่ ชชาประมาณ ํ 4 ½ - 5 x 14 – 15 นิว้ เจาะรูใหนํ้าระบายออก ดินที่ใชบรรจุ ถุงจะตองมีลักษณะคอนขางเหนียว หรือผลิตไดโดยวิธีติดตาในถุง โดยการเพาะเมล็ดในถุงจนไดขนาดติดตา มาตรฐานตนยางชําถุง
1. เปนตนยางติดตาที่สมบูรณ เจริญเติบโตอยูในถุงพลาสติกมีขนาดตั้งแต 1 ฉัตรแกขึ้นไป ฉัตรยอด แ ก เ ต็ ม ที่ เ มื่ อ วั ด จ า ก ร อ ย แ ต ก ต า ถึ ง ป ล า ย ย อ ด มี ค ว า ม ย า ว ไ ม น อ ย ก ว า 2 5 เซนติเมตร 2. ขนาดของถุงทีใ่ ช มีขนาดประมาณ 4 1/2 x 14 นิว้ เปนอยางนอยและเจาะรูระบายนําออก ้ 3. ดินที่ใชบรรจุถุงจะตองมีลักษณะคอนขางเหนียว เมื่อยายถุงดินไมแตกงาย มีดินบรรจุอยูสูงไมนอย กวา 10 นิ้ว 4. ตนตอตาที่นํามาชําถุง ตองเปนไปตามมาตรฐานตนตอตาที่กรมวิชาการเกษตรกําหนด 5. เปนตนยางชําถุงที่ปราศจากโรค ศัตรู และไมมีวัชพืชขึ้นในถุง
การปลูกยางดวยตนยางชําถุง เปนวิธีที่ประสบผลสําเร็จสูงสุดเมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการอื่น ตน ยางเจริญเติบโตสมํ่าเสมอ ชวยลดชวงระยะเวลาดูแลรักษาตนยางออนใหสั้นลง สามารถกรีดยางไดเร็ว กวาการปลูกดวยตนตอตาและการติดตาในแปลง นอกจากนี้ตนยางชําถุงยังเหมาะสมใชเปนตนปลูกซอม ไดดีที่สุดอีกดวย การปลูกยางดวยตนยางชําถุง จะตองระมัดระวังเรื่องการขนยาย เพราะหากดินในถุง แตกขณะปลูกตนยางชําถุงจะทําใหเปอรเซ็นตการตายสูง ควรเลือกใชตนยางชําถุงที่มีจํานวนฉัตร 1 - 2 ฉัตร และฉัตรจะตองแกเต็มที่ เพราะฉัตรยังมีใบออน หรือเปนเพสลาด หากขนยายจะทําใหตนเหี่ยวเฉา หลังจากเลือกตนไดแลว ทําการตัดแตงรากที่ทะลุถุงชําออก เก็บตนยางชําถุงไวในโรงเรือนที่มีรมเงารําไร ประมาณ 1 สัปดาห เพื่อใหตนยางปรับตัว และรดนํ้าใหชุมอยูเสมอจึงยายปลูก
การเจริญเติบโตของตนยาง สถาบันวิจัยยาง กรมวิชาการเกษตร ไดกําหนดมาตรฐานความเจริญเติบโตของตนยาง โดย พิจารณาจากปจจัยตาง ๆ ที่มีผลตอการเจริญเติบโตของตนยาง ไดแก พันธุยางที่ใชปลูก สภาพแวดลอม สมบัติของดิน การเลือกใชวัสดุปลูก การบํารุงรักษาสวนยาง (ตารางที่ 25) ดังนี้ ตารางที่ 25 มาตรฐานการเจริญเติบโตของตนยาง อายุ (ป)
2 3 4 5 6
หนวย : เซนติเมตร
มาตรฐานขนาดลําตนที่ความสูง 150 เซนติเมตรจากพื้นดิน ตํ่า ปานกลาง สูง
12 21 29 36 43
14 24 33 41 47
16 27 37 46 52
การกําจัดวัชพืช ปจจัยทีส่ ําคัญอยางหนึ่งของการทําสวนยางคือการปองกันกําจัดวัชพืช ซึ่งตองสูญเสียคาใชจาย สูงถึงรอยละ 23.5 ของตนทุนคาใชจายทั้งหมดในการทําสวนยาง ทั้งนี้เนื่องจากวัชพืชขัดขวางการเจริญ เติบโตของตนยาง แยงนํ้า อาหาร แสงแดดและอาจเปนที่อาศัยของโรค และแมลงศัตรูยางอีกดวย
วัชพืชที่สําคัญและการปองกันกําจัด • •
• •
วัชพืชฤดูเดียว เปนวัชพืชที่ครบวงจรชีวิตภายในฤดูเดียว สวนมากขยายพันธุดวยเมล็ด วัชพืชประเภทใบแคบ มีลักษณะที่เห็นไดชัดคือ ใบจะเรียวยาวเสนใบจะขนานกัน ระบบรากเปนรากฝอยไมมีราก แกว ไดแก หญาตีนนก หญาตีนกา หญานกสีชมพู หญาตีนติด หญาใบไผ หญามาเลเซีย หญาหวาย วัชพืชประเภทใบกวาง ลักษณะที่เห็นเดนชัดคือ เสนใบแตกเปนรางแห ระบบรากมีทั้งรากแกว และรากฝอย ไดแก หญาเขมร สาบแรงสาบกา หญายาง วัชพืชขามป เปนวัชพืชที่สวนมากขยายพันธุดวยตน ราก เหงา หัว และไหล ไดดีกวาการขยายพันธุดวยเมล็ด วัชพืชประเภทใบแคบ ไดแก หญาคา หญาขจรจบดอกเหลือง หญาแพรก วัชพืชประเภทใบกวาง ไดแก สาบเสือ ขี้ไกยาน
เฟรน เปนวัชพืชชั้นตํ่าขยายพันธุดวยสปอร ไมมีดอก ไมมีเมล็ด ใบออนจะมวนงอ ลําตนเปนเหงา ไดแก ลิเภา โชน ผักกูด ตนสามรอยยอด การปองกันกําจัดวัชพืช ควรใชแรงกล แตหากมีวัชพืชมาก จําเปนตองใชสารเคมี • ไถและพรวนดินอยางนอย 2 ครั้งกอนปลูก • เก็บเศษซากวัชพืชออกใหหมดหลังการพรวนดิน • ใชแรงงาน ขุด ถาก ดายหรือตัดวัชพืชที่ขึ้นในแถวยาง และควรทํากอนวัชพืชออกดอก • ใชวัสดุคลุมดิน โดยนําวัสดุเหลือใชตาง ๆ เชน เปลือกถั่ว ฟางขาว ซังขาวโพด หรือ กระดาษหนังสือพิมพ เปนตน คลุมโคนตนยางเฉพาะตนหรือตลอดแถว เวนระยะพอควรไมชิดโคนตนยาง • ปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่ว ไดแก คาโลโปโกเนียม เซ็นโตรซีมา เพอราเรีย และซีรูเลียม หางจากแถวยางประมาณ 2 เมตร • ระวังอยาใหสมั ผัสสวนยอดหรือสวนทีม่ สี เี ขียวของพืชปลูก • พนสารเคมีกําจัดวัชพืชตามคําแนะนํา (ตารางที่ 26)
ตารางที่ 26 การใชสารปองกันและกําจัดวัชพืชในสวนยางพารา วัชพืช
สารปองกันกําจัดวัชพืช 1/
อัตราการใช/ไร
วิธีใช
หญาคา
ไกลโฟเซต (48% เอสแอล)
750 – 1,000 มิลลิลิตรตอ นํ้า 100 ลิตร
-
วัชพืชอื่น ๆ
พาราควอต (27.6% เอสแอล)
400 มิลลิลิตร ตอนํ้า 50 ลิตร
-
ไกลโฟเซต (48% เอสแอล)
200 มิลลิลิตร ตอนํ้า 50 ลิตร
-
1/
อัตราที่แนะ นํ า ขึ้ น กั บ ความหนา แนนของวัช พืช ใชกํ าจั ดวัช พื ช ใบแคบ และใบกวาง พ น วั ช พื ช อายุนอ ย ใชกํ าจั ดวัช พื ช ใบแคบ ใช ผ สมนํ้ า สะอาดและ เ ค รื่ อ ง พ น ช นิ ด ที่ ทํ า จ า ก อลู มิ เ นี ย ม ทองเหลื อ ง ทองแดง สแตนเลส ห รื อ พ ล า ส ติ ก เทานัน้
ในวงเล็บคือเปอรเซ็นตสารออกฤทธิ์และสูตรของสารปองกันกําจัดวัชพืช
คําแนะนําการใชสารเคมีกําจัดศัตรูพืชอยางปลอดภัย • ต ร ว จ อุ ป กรณ เ ครื่ อ งพ น อย า ให มี ร อยรั่ ว เพราะจะทํ าให ส ารพิ ษ เป ย กเป อ นเสื้ อ ผ า และ รางกายของผูพนได
• ต อ ง ส ว ม เ สื้ อ ผ า แ ล ะ ร อ ง เ ท า ใ ห มิ ด ชิ ด ร ว ม ทั้ ง ห น า ก า ก ห รื อ ผ า ป ด จ มู ก แ ล ะ ศี ร ษ ะ เ พื่ อ ปองกันอันตรายจากสารพิษ • อานฉลากคําแนะนําคุณสมบัติและการใชกอนทุกครั้ง • ควรพนในชวงเชาหรือเย็นขณะลมสงบ หลีกเลี่ยงการพนในเวลาแดดจัดหรือลมแรง และผูพนตองอยูเหนือลม ตลอดเวลา • เตรียมสารปองกันกําจัดศัตรูพืชใหใชหมดในคราวเดียว ไมควรเหลือติดคางในถังพน • ภาชนะบรรจุสารปองกันกํ าจัดศัตรูพืชควรปดใหสนิทเมื่อเสร็จงานและเก็บไวในที่มิดชิดหางจากสถานที่ปรุง อาหาร แหลงนํ้า และโรงเก็บตองลอกกุญแจตลอดเวลา • ภายหลังการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชทุกครั้ง ผูพนตองอาบนํ้า สระผมและเปลี่ยนเสื้อผาทันที เสื้อผาที่เปอน สารเคมีตองซักใหสะอาดทุกครั้ง • ไ ม เ ก็ บ เ กี่ ย ว ผ ล ผ ลิ ต ก อ น ที่ ส า ร ป อ ง กั น กํ า จั ด ศั ต รู พื ช ที่ ใ ช จ ะ ส ล า ย ตั ว ถึ ง ร ะ ดั บ ป ล อ ด ภั ย โดยดูจากตารางคําแนะนําการใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืช • ทําลายภาชนะบรรจุสารเคมีที่ใชหมดแลว อยาทิ้งตามรองสวน แมนํ้า ลําคลอง
การใชปุยในสวนยาง เนือ่ งจากสภาพดินปลูกยางแตละพืน้ ที่ มักมีสมบัตทิ างเคมีของดินแปรปรวนอยูเ สมอ การตรวจสอบ ความอุดมสมบูรณทุกแหงทั่วประเทศ เพื่อแนะนําการใชปุยยอมเปนไปไดยากและสวนยางสวนใหญของ ประเทศเปนสวนยางขนาดเล็กหรือเกษตรกรรายยอย ดังนั้นจึงจําเปนตองกําหนดสูตรปุยทั่วไปเพื่อให สะดวกตอการแนะนํ าและการใช ซึ่งเปนผลจากการทดลองในพื้นที่ที่เปนตัวแทนของลักษณะดินที่ แตกตางกันอยางกวาง ๆ เชน ดินรวนเหนียวหรือดินรวนทราย และใหผลตอบแทนคุมคาทางเศรษฐกิจ และเนือ่ งจากปญหาความอุดมสมบูรณของดินและปริมาณอินทรียวัตถุในดินลดลง ปุย อินทรียจ งึ มีบทบาท มากขึน้ ในการนํามาใชรวมกับปุยเคมีในสวนยางแบบผสมผสาน เพื่อปรับปรุงบํารุงดินและเพิ่มประสิทธิ ภาพการใชปุยเคมี ปุยที่แนะนํา สําหรับยางพารามี ดังนี้
ยางพารากอนเปดกรีด การใชปุยเคมี ปุยรองกนหลุม เปนปุยที่เรงใหรากงอกและแผขยายเร็ว ปุยรองกนหลุมปลูกยางที่แนะนํา ไดแก ปุยหิน ฟอสเฟต (0–3–0) มีปริมาณฟอสเฟตทั้งหมด ประมาณรอยละ 25 มีปริมาณฟอสเฟตที่เปนประโยชนรอยละ 3 วิธีใส ปุยรองกนหลุม โดยขุดดินแยกเปน 2 สวน คือ ดินชั้นบนและดินชั้นลาง ใชดินบนกลบลงในหลุมกอน สวนดินลางใช คลุกกับปุยหินฟอสเฟตอัตรา170 กรัมตอหลุม แลวกลบดินลางที่คลุกปุยลงไปใหเต็มหลุม ปุยบํารุง เปนปุยที่ใสเพื่อเรงใหตนยางเจริญเติบโตเร็ว สามารถเปดกรีดไดภายใน 6 ป โดยมีปริมาณธาตุ อาหารที่ยางพาราตองการ (ตารางที่ 29) และเพื่อใหงายตอการปฏิบัติ จึงไดแนะนําสูตรปุย จํานวน 2 สูตร คือ • สูตร 20–8–20 สําหรับเขตปลูกยางเดิม • สูตร 20–10–12 สําหรับเขตปลูกยางใหม
ตารางที่ 29 ปริมาณธาตุอาหารที่ยางพาราตองการกอนเปดกรีด เนื้อดิน เขตปลูกยางเดิม / ดินรวนเหนียว เขตปลูกยางเดิม / ดินรวนทราย เขตปลูกยางใหม / ดินทุกชนิด
N 7 9.7 6.3
ปริมาณธาตุอาหาร (กก./ไร/ป) P2O5 K2O 2.8 7 3.8 9.7 3.2 3.8
รวม 16.8 23.2 13.3
โดยสูตรปุย สําหรับดินปลูกยางในเขตปลูกยางเดิม มีอตั ราปุย ทีใ่ สแตกตางกันตามชนิดของเนือ้ ดิน สวนในเขตปลูกยางใหมแนะนําอัตราปุยเหมือนกันในดินทุกชนิด (ตารางที่ 30) อัตราปุยเคมีที่แนะนําให แบงใส 3 ครั้ง ในปที่ 1-2 และแบงใส 2 ครั้งในปที่ 3-6 ในขณะที่ดินมีความชื้น เมื่อตนยางยังเล็กใหใส ปุย บริเวณรอบ ๆ โคนตนยางในรัศมีทรงพุมใบ หลังจากนั้นเมื่อตนยางอายุ 2 ปขึ้นไปใหใสเปนแถบ 2 ขางบริเวณระหวางแถวยางตามแนวทรงพุมใบ แลวคราดกลบใหปุยอยูใตผิวดิน หรือใสปยุ โดยวิธีขุด หลุมลึกประมาณ 5-10 เซนติเมตร จากผิวดินจํานวน 2 หลุมตอตน ตารางที่ 30 อัตราการใชปุยเคมีสําหรับยางพารากอนเปดกรีด ปที่ 1 2 3 4 5 6
ปุยสูตร 20-8-20 (กรัม/ตน) ดินรวนเหนียว ดินรวนทราย 300 410 450 620 460 640 480 660 520 720 540 740
ปุยสูตร 20-10-12 (กรัม/ตน) ดินทุกชนิด 240 340 360 360 400 400
การใชปุยอินทรียรวมกับปุยเคมี ดินปลูกยางพาราของประเทศสวนใหญมีปริมาณอินทรียวัตถุในดินอยูในระดับตํ่า โดยเฉพาะ อยางยิง่ ดินในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีปริมาณอินทรียวัตถุในดินตํ่ากวาดินในภาคใต ซึ่งมีผลทําให ความอุดมสมบูรณของดินลดตํ่าลง และมีแนวโนมลดลงอีก เนื่องจากภูมิอากาศเปนเขตรอนทําใหอัตรา การยอยสลายอินทรียวัตถุในดินเกิดขึ้นอยางรวดเร็ว และเวลาเดียวกันไมไดเพิ่มอินทรียวัตถุใหแกดินให
เพียงพอสาเหตุจากขาดการปรับปรุงบํารุงดินและการจัดการสวนยางอยางถูกตอง ดังนั้นในเขตปลูกยาง ใหมทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สถาบันวิจยั ยางไดแนะนําใหใชปยุ อินทรีย เพือ่ เพิม่ อินทรียวัตถุในดินชวย อุม ความชืน้ ปรับปรุงโครงสรางของดิน และชวยเพิ่มประสิทธิภาพการใชปุยเคมีทําใหตนยางเจริญเติบโต เร็วโดยแนะนําใหใสปุยอินทรียอัตรา 5 กิโลกรัมตอตนรวมกับปุยหินฟอสเฟตรองกนหลุมปลูกยาง และ ใสปยุ อินทรียรวมกับปุยเคมีตามอัตราแนะนํา โดยใสปุยอินทรียอัตรา 1 กิโลกรัมตอตนตอป ในปที่ 1 หลังจากนั้นใสปุยอินทรียอัตรา 2 กิโลกรัมตอตนตอป ในปที่ 2-6 ใสปุยอินทรียปละครั้งบริเวณทรงพุม ของใบยางใหคลุกเคลากับดินกอนใสปุยเคมีประมาณ 15-20 วัน เพื่อปรับสภาพดิน อยางไรก็ตามสวน ยางในเขตปลูกยางเดิมที่ดินมีอินทรียวัตถุตากว ํ่ า 1% จําเปนตองปรับปรุงบํารุงดินโดยการใสปุยอินทรีย รวมกับปุยเคมีในอัตราที่แนะนําเชนเดียวกัน และสําหรับดินที่มีปริมาณอินทรียวัตถุสูงกวา 1% และมี ปริมาณธาตุอาหารในดินเพียงพอ การใสปุยอินทรียรวมกับปุยเคมีจะเปนหนทางในการลดการใชปุยเคมี ไดรอยละ 25
ยางพาราหลังเปดกรีด การใชปุยเคมี เมื่อตนยางเปดกรีดไดแลว ยังมีความจําเปนตองใสปุยตอไปทุกป เพื่อใหผลผลิตสูงสมํ่าเสมอ ปริมาณธาตุอาหารที่เหมาะสมสํ าหรับยางพาราหลังเปดกรีดคือ ไนโตรเจน 300 กรัมตอตนตอป (24 กิโลกรัมตอไรตอป) ฟอสฟอรัส 50 กรัมตอตนตอป (4 กิโลกรัมตอไรตอป) โพแทสเซียม 180 กรัม ตอตนตอป (14.4 กิโลกรัมตอไรตอป) หรือปุยเคมี สูตร 30–5–18 อัตรา 1 กิโลกรัมตอตนตอป แบงใส 2 ครัง้ ในชวงตนฤดูฝนและปลายฤดูฝน ใสปุยบริเวณกึ่งกลางระหวางแถวยางที่มีรากดูดอาหารหนาแนน แลวคราดกลบ สําหรับดินที่ขาดธาตุแมกนีเซียมควรใสปุยคีเซอไรท (26% MgO) เพิม่ ในอัตรา 80 กรัม ตอตนตอป อยางไรก็ตามสวนยางที่ปลูกพืชคลุมดินระหวางแถวยาง และใสปุยบํารุงตนยางและพืชคลุม ดินสมําเสมออาจไม ่ ตองใสปุยบํารุงตนยางในชวง 2 ปแรกที่เปดกรีด ทั้งนี้เนื่องจากผลตกคางของปุยที่ใส ใหแกตน ยางในระยะยางออนยังมีเพียงพอในชวงแรกของการเปดกรีด การใชปุยอินทรียรวมกับปุยเคมี สวนยางที่ปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่วชนิดเลื้อยระหวางแถวยางในชวงยางเปดกรีด อาจไมจํา เปนตองใสปุยอินทรียกับยางหลังเปดกรีด เนือ่ งจากเศษซากพืชคลุมดิน เศษกิ่งไมและใบยางที่รวงหลน ทับถมบนดินเปนเวลานานหลายป เมื่อยอยสลายจะเปนการเพิ่มอินทรียวัตถุทางธรรมชาติ แตสําหรับ สวนยางในเขตแหงแลง ไมไดปลูกพืชคลุมดิน ควรใสปุยอินทรียอัตรา 2-3 กิโลกรัมตอตนตอป รวมกับ ปุย เคมีอัตราแนะนํา หรืออาจใสไดมากกวานี้ การใสปุยอินทรียจํานวนมากจะสามารถลดการใชปุยเคมีได
แตตอ งคํานึงถึงผลตอบแทน สําหรับสวนยางที่มีอินทรียวัตถุในดินสูง และปริมาณธาตุอาหารเพียงพอ การใสปุยอินทรีย 3 กิโลกรัมตอตน สามารถลดการใชปุยเคมีไดรอยละ 50 ในการใชปุยอินทรียเกษตรกร ควรผลิตเองจากวัสดุเหลือใชทางการเกษตรและหาไดงา ยในทองถิน่ เชน ฟางขาว เศษใบไม กิ่งไม เศษพืช มูลสัตว เพื่อลดตนทุนการผลิต อยางไรก็ตามไมควรใชปยุ อินทรียแ ทนปุย เคมีทงั้ หมด เนือ่ งจากปริมาณ ธาตุอาหารในปุยอินทรียมีนอยมาก การใชปุยอินทรียตองใชปริมาณมากจึงจะเทากับปริมาณปุยเคมี ดังนั้นจึงควรใชปุยทั้งสองชนิดรวมกันเพื่อใหการใชปุยเคมีมีประสิทธิภาพและเพียงพอกับความตองการ ของยางพารา การใชปุยอินทรียอยางเดียวในระยะแรกอาจใหผลดีหากในดินมีธาตุอาหารที่ตกคางอยูจาก การใสปุยเคมี แตถายังคงใสปุยอินทรียอยางเดียวโดยไมใสปุยเคมีจะทําใหขาดความสมดุลของธาตุ อาหาร
ทางเลือกในการใชปุยเคมี สูตรปุย ที่แนะนําสําหรับยางพาราเปนปุยสูตรสูง ซึ่งสามารถลดตนทุนในการใชปุย เนื่องจากปุย สูตรสูงเมือ่ เทียบราคาตอหนวยธาตุอาหารแลวจะถูกกวาปุยสูตรตํ่า แตอาจมีปญหาในการปนเม็ด ทําใหผู ผลิตปุยไมสามารถผลิตปุยที่แนะนําเพื่อจําหนายได ดังนั้นจึงไดแนะนําใหเกษตรกรผสมปุยเคมีใชเอง โดยการสงเสริมของหนวยงานที่เกี่ยวของใหมีการรวมกลุม ทําใหประสพความสําเร็จไดระดับหนึ่ง แต อาจประสบปญหาแมปุยเคมีหายากและแมปุยเคมีมีราคาสูงขึ้น อยางไรก็ดี ในป 2546 มีผูขอขึ้นทะเบียน ปุย เคมีสูตร 20-8-20 และ 20-10-12 ในลักษณะปุยผสมแบบคลุกเคลา (bulk blending) เพื่อจําหนาย จํานวนมาก และในป 2547 คาดวาจะมีผูขอขึ้นทะเบียนปุยเคมีสําหรับยางพารามากยิ่งขึ้น ทําใหลดปญหา การใชปุยสําหรับยางพาราได สําหรับบางพืน้ ทีท่ ไี่ มสามารถหาซือ้ สูตรปุย ทีแ่ นะนําได เกษตรกรอาจหาซือ้ สูตรปุย ที่มเี รโชใกลเคียงกับสูตรปุย ทีแ่ นะนํา คือ เรโช 2.5 : 1 : 2.5 สําหรับเขตปลูกยางเดิม และเรโช 2 : 1 : 1.2 สําหรับเขตปลูกยางใหม แลวปรับอัตราการใชใหไดปริมาณธาตุอาหารทีใ่ กลเคียงกัน
การแนะนําปุยตามคาวิเคราะหดินและใบ การตอบสนองของยางพาราทั้งยางกอนเปดกรีดและหลังเปดกรีดขึ้นอยูกับปริมาณไนโตรเจนในดินทุกชนิด แตอาจไมตอบสนองในดินที่มีธาตุอาหารเพียงพอ การวิเคราะหระดับธาตุอาหารที่มีอยูในใบยางเพื่อประโยชนในการ พิจารณาระดับธาตุอาหารที่มีอยูในดินนั้นเปนวิธีการที่ใหผลดีวิธีหนึ่งหากเขาใจความสัมพันธซึ่งกันและกันระหวางธาตุ อาหารตาง ๆ ในใบยาง โดยทั่วไปปริมาณของธาตุอาหารที่มีอยูในใบยางนั้นยอมมาจากดิน ถาระดับธาตุอาหารในดิน ตํ่าไมเพียงพอแกความตองการของตนยาง ระดับของธาตุอาหารนั้นที่มีอยูในใบยางก็จะตํ่าดวย ดังนั้นการใชผล วิเคราะหใบยางและดินของแตละธาตุเปรียบเทียบกับคาวิกฤต (critical level) ของธาตุนนั้ ๆ และพิจารณารวมกับผลการ
ทดลองปุยจะสามารถแนะนํ าการใชปุยใหเหมาะสมกับพันธุยางและดินที่ปลูกไดอยางมีประสิทธิภาพตรงกับความ ตองการของตนยาง (ตารางที่ 31)
การแนะนําการใชปุยตามคาวิเคราะหดินและใบ จําเปนตองอาศัยความชํานาญของผูที่จะทําการ แนะนําวา มีความเขาใจความตองการธาตุอาหารของยางพารา และดินที่ทําการวิเคราะหมากนอยเพียงใด และควรปรับปรุงระบบการใหบริการทางวิชาการดานดินและปุย เชน การบริการวิเคราะหดินและใบ การแปลความหมายคาวิเคราะหดินและใบที่ถูกตอง การใหคําแนะนําที่รวดเร็วใหทันตอฤดูกาลใสปุย ของเกษตรกร และการถายทอดความรูเรื่องการผสมปุยใชเอง เพื่อใหเกษตรกรสามารถผสมปุยไดทุกสูตร ที่ตองการ อยางไรก็ตาม การแนะนําปุยตามคาวิเคราะหดินและใบไมแนะนําสําหรับตนยางกอนเปดกรีด เนื่องจากในระยะยางออนตนยางเจริญเติบโตอยางรวดเร็วปริมาณธาตุอาหารของตนยางเปลี่ยนแปลง ตลอดเวลา จึงเหมาะสําหรับตนยางหลังเปดกรีด อยางไรก็ตามการแนะนําสูตรปุยทั่วไปยังมีความจําเปน สําหรับสวนยางขนาดเล็กหรือเกษตรกรรายยอย เพื่อสะดวกในทางปฏิบัติ ตารางที่ 31 หลักเกณฑในการแนะนําปุยสําหรับยางพาราหลังเปดกรีดพันธุ RRIM 600 ธาตุอาหาร
ระดับวิกฤต ในใบ (%)
ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม แมกนีเซียม
3.31 0.20 1.36 0.20
ปริมาณธาตุอาหารที่ใส (กรัม/ตน/ป) > ระดับวิกฤต < ระดับวิกฤต 150 300 50 100 180 240 0 20
ปริมาณธาตุอาหารที่ใส (กก./ไร/ป) > ระดับวิกฤต < ระดับวิกฤต 12 24 4 8 14.4 19.2 0 1.6
การผสมปุยเคมีใชเอง การใหคาแนะนํ ํ าปุยตามคาวิเคราะหดินและใบยาง เกษตรกรควรมีความรูเรื่องการผสมปุยเคมีใชเอง เพื่ อ สามารถปรับปรุงสูตรและเรโชของธาตุอาหารหลักใหเหมาะสมกับความตองการของยางพารา นอกจากนี้ยังเปน หนทางหนึ่งในการลดตนทุนการผลิตใหแกเกษตรกรเนื่องจากปุยผสมใชเองมีราคาถูกกวาปุยเม็ดสูตรสําเร็จ ทั้งนี้เพราะ การผสมปุยใชเองไมจําเปนตองเสียคาใชจายในการปนเม็ด ไมจําเปนตองใชสารตัวเติม เชน ทราย ดิน หรือปูนมารล โดยถือวาสารเหลานีไ้ มมสี ว นเกีย่ วของกับการใหธาตุอาหารหลักในสูตรปุย ทีท่ าการผสม ํ ซึ่งจะทําใหเพิ่มตนทุนการผลิต ในการจัดซื้อสารตัวเติม และเพิ่มคาใชจายในการใสปุย เนื่องจากตองใสปริมาณมากขึ้น นอกจากนี้การแนะนําให
เกษตรกรผสมปุย ใชเองยังเปนการเพิม่ ทางเลือกใหแกเกษตรกรในการใชปุยหรือในกรณีที่ปุยสูตรที่ตองการไมมีจําหนาย ในทองตลาด ทําใหตลาดปุยมีการแขงขันกันมากขึ้น
ชนิดของแมปุยที่นํามาใชในการผสมปุย ปุยเชิงเดี่ยวหรือปุยเชิงประกอบที่นํามาใชในการผสมปุย เรียกวา แมปุย แมปุยเปนแหลงที่ใหธาตุอาหารพืชมี หลายชนิด การเลือกใชแมปุยชนิดใดขึ้นอยูกับสูตรปุยที่ตองการผสม แมปุยบางชนิดจะใหธาตุอาหารหลัก ธาตุ อาหารรอง และธาตุอาหารเสริม เชน แมปุยแอมโมเนียมซัลเฟต เปนแมปุยที่ใหธาตุไนโตรเจนรอยละ 21 และซัลเฟอร รอยละ 23.7 เปนตน แมปุยที่เปนแหลงของธาตุไนโตรเจนสําหรับยางพาราที่แนะนําคือยูเรีย (46-0-0) และแอมโมเนียมซัลเฟต (21-0-0) แตเนื่องจากแมปุยยูเรียเปนปุยที่ระเหิดเปนแกซในรูปแอมโมเนียไดงาย ดังนั้น จึงควรผสมปุยแลวใชทันที และในการใสปุยควรคราดกลบใหปุยอยูใตผิวดินประมาณ 5-10 เซนติเมตร เพื่อปองกันการสูญเสียของปุย แมปุยที่ เปนแหลงของธาตุฟอสฟอรัส คือ ไดแอมโมเนียมฟอสเฟต (18-46-0) ซูเปอรฟอสเฟต (0-20-0) ทริบเปลซูเปอร ฟอสเฟต (0-46-0) แมปุยที่เปนแหลงของธาตุโพแทสเซียม คือ โพแทสเซียมคลอไรด (0-0-60) โพแทสเซียมซัลเฟต (00-50) ซึ่งแมปุยแตละชนิดมีประสิทธิภาพในการเพิ่มการเจริญเติบโตและผลผลิตยางใกลเคียงกัน การเลือกใชแมปุย ควรเลือกใชแมปุยที่มีราคาตอหนวยธาตุอาหารถูกกวา อยางไรก็ตามแมปุยที่สะดวกใน การจัดซื้อ และมีราคาตอหนวยธาตุอาหารถูกกวาปุยชนิดอื่น ไดแก ปุยยูเรีย ปุยไดแอมโมเนียมฟอสเฟต และปุย โพแทสเซียมคลอไรด ขนาดของแมปุยที่นํามาผสมควรมีขนาดสมํ่าเสมอใกลเคียงกัน เพื่อไมทําใหเกิดการแยกตัวของ เนื้อปุยที่มีขนาดตางกัน ในการผสมปุยควรผสมในจํานวนที่ตองการใชในแตละครั้งและนําไปใสใหตนยางทันทีหรือไม ควรเก็บไวนานเกิน 2 สัปดาห เพราะปุยผสมจะชื้นและจับตัวเปนกอน
การปลูกพืชคลุมดินในสวนยาง ในระยะยางออน ปญหาสําคัญคือ วัชพืชสามารถเจริญเติบโตอยางรวดเร็ว และสงผลกระทบตอ การเจริญเติบโตของตนยาง การปลูกพืชคลุมดินเปนวิธีหนึ่งที่ควบคุมการเจริญเติบโตของวัชพืชได และ ลดการชะลางและพังทลายของดิน ตลอดจนสามารถปรับปรุงโครงสรางและเพิ่มธาตุอาหารในดินดวย
ประโยชนของพืชคลุมดิน • • • • • • •
ปองกันการชะลางพังทลายของดิน รักษาความชุมชื้นในดิน เพิ่มอินทรียวัตถุในดิน เพิ่มธาตุอาหารโดยเฉพาะไนโตรเจนในดิน และหมุนเวียนธาตุอาหาร ควบคุมวัชพืช ชวยลดระยะเวลายางออน ผลตกคางของพืชคลุมดินทําใหผลผลิตยางเพิ่มขึ้น
ขอจํากัดของพืชคลุมดิน • • • •
เปนแหลงอาศัยของโรคและแมลง เปนเหตุใหเกิดไฟไหมในสวนยางไดงาย เปนการเพิ่มโรครากใหแกตนยาง ขึ้นพันตนยาง ทําใหเสียหาย
ชนิดของพืชคลุมดินที่ปลูกในสวนยาง พืชคลุมดินตระกูลถั่วที่ใชปลูกในสวนยางที่สําคัญมี 4 ชนิด คือ 1. คาโลโปโกเนียม (Calopogonium mucunoides) เปนพืชคลุมดินที่เจริญเติบโตไดรวดเร็ว สามารถคลุม พื้นที่ทั้งหมดภายหลังปลูกภายใน 2 - 3 เดือน แตจะตายภายใน 18 - 24 เดือน มีเมล็ดเล็ก แบน สีนํ้าตาลออนเกือบ เหลือง มีเมล็ดประมาณ 65,000 เมล็ดตอกิโลกรัม 2. เพอราเรีย (Pueraria phaseoloides) เปนพืชคลุมดินที่เจริญเติบโตคอนขางเร็วสามารถคลุมพื้นที่ทั้ง หมดหลังปลูกภายใน 5 - 6 เดือน คลุมดินไดดีเมื่ออายุเกิน 2 ป ควบคุมวัชพืชไดดีกวาพืชคลุมดินอื่นอยูภายใตรมเงาได ดี ใบใหญหนา เมล็ดเล็กคอนขางกลม ยาว สีนํ้าตาลแกมีเมล็ดประมาณ 76,000 เมล็ดตอกิโลกรัม
3. เซ็นโตรซีมา (Centrosema pubescens) เปนพืชคลุมดินที่เจริญเติบโตชา แตหนาทึบ และอยูไดนาน ขึ้นไดดีภายใตรมเงา ใบเล็ก เมล็ดเล็กแบนมีลาย และมีเมล็ดประมาณ 40,000 เมล็ดตอกิโลกรัม 4. ซี รูเ ลียม (Calopogonium caeruleum) เปน พืชคลุมดินที่เจริญเติบโตในระยะแรกชา สามารถ คลุมพื้นที่ไดหนาแนนภายใน 4 - 6 เดือน ทนทานตอรมเงาไดดี ไมตายในหนาแลง ใบสีเขียวเขมคอนขางหนาและเปน มัน แผนใบมีขน เมล็ดมีสีเขียวออนจนถึงนํ้าตาลแก ผิวเมล็ดเรียบเปนมันวาวมีเมล็ดประมาณ 26,200 เมล็ดตอ กิโลกรัม เนื่องจากลักษณะและการเจริญเติบโตของพืชคลุมดินแตละชนิดแตกตางกัน การปลูกพืชคลุมดินใหคลุม ตลอดอายุตนยางออน ควรปลูกหลายชนิดรวมกันตามสัดสวน และเมล็ดพันธุพืชคลุมดินควรมีความงอกมากกวารอย ละ 80 ปลูกโดยวิธีหวาน (ตารางที่ 27)
ตารางที่ 27 สัดสวนของการผสมเมล็ดพันธุพืชคลุมดิน สัดสวนโดยนํ้าหนัก สูตร
คาโลโป โกเนียม
เซ็นโตร เพอราเรีย ซีรูเลียม ซีมา
กรัม / พื้นที่ปลูกยาง 1 ไร คาโลโป เซ็นโตร เพอราเรีย ซีรูเลียม โกเนียม ซีมา
เขตปลูกยางเดิม 1 2 3 4 5 6 7 8 1/
5 2 1 1 -
4 2 2 3 2 1 -
1 1 1 1 1 -
1
500 400 340 500 -
400 400 660 750 660 500 -
400 200 340 250 1,000 -
270 - 310
-
1 -
1
750 -
-
750 1,500
270 - 310
เขตปลูกยางใหม 9 10 1/
1 -
ปลูกเปนหลุมลึกประมาณ 1 - 2 นิ้ว ระยะปลูก 60 X 60 เซนติเมตร
การเตรียมเมล็ดพันธุพืชคลุมดิน เมล็ดพืชคลุมดินมีเปลือกหุมเมล็ดแข็งทําใหนํ้าซึมผานเขาไปในเมล็ดยาก จึงควรกระตุนใหเมล็ดงอกดีขึ้นโดยปฏิบัติดังนี้
เมื่อนําไปปลูกเมล็ดจะงอกนอย
1. แชในนํ้ าอุน ใชปฏิบัติกับเมล็ดพืชคลุมดินคาโลโปโกเนียม เซ็นโตรซีมา และเพอราเรีย นําไปแชใน นํ้าอุน (นํ้าเดือด : นํ้าเย็น อัตรา 2 : 1) นาน 2 ชั่วโมง นําเมล็ดไปผึ่งใหแหงหมาด ๆ แลวนําไปคลุกกับหินฟอสเฟต (25% Total P2O5) เพื่อนําไปปลูกตอไป ควรเตรียมเมล็ดพืชคลุมดินเพื่อปลูกใหหมดในแตละครั้ง การเก็บไวนานเกินไป จะทําใหความงอกเสื่อมลง
2. แชในนํ้ากรด ใชปฏิบัติกับเมล็ดซีรูเลียม โดยแชในกรดกํามะถันเขมขนนาน 10 นาที นําไปลางนํ้าแลวผึ่งใหแหง
ชวงเวลาการปลูกพืชคลุมดิน เวลาในการปลูกพืชคลุมดินมีหลายปจจัยเกี่ยวของ พืชคลุมดินใหประสบความสําเร็จมีขอควรพิจารณาดังนี้
เชน
ฤดูกาล
อายุของตนยาง
การปลูก
1. ฤดูกาลและเวลา ควรปลูกตนฤดูฝน เพื่อใหพืชคลุมดินเจริญเติบโตควบคุมวัชพืชและติดฝกให เมล็ดไดดีกวาการปลูกลาชาออกไปเปนการปองกันการชะลางหนาดินไดเร็วขึ้น นอกจากนั้นในชวงฤดู แลงก็ยงั สามารถดํารงชีพอยูไดเพราะมีเถาที่แข็งแรง แมวาใบจะรวงหลนไปก็ตาม เมื่อถึงฤดูฝนถัดไปเถา ที่มีชีวิตอยูนี้ และเมล็ดที่รวงหลนอยูบางสวนก็จะเจริญงอกงามตอไป ในสภาพดินที่ขาดความอุดม สมบูรณหรือในเขตแหงแลงไมควรปลูกพืชคลุมดินทิ้งไวขามฤดูกาลกอนการปลูกยางเพราะพืชคลุมดิน อาจทําความเสียหายใหกับตนยาง โดยแยงความชื้นในดินในชวงฤดูแลง 2. การปลูกพืชคลุมดินหลังปลูกพืชแซมยาง เมือ่ เลิกปลูกพืชแซมยาง และยางมีอายุไมเกิน 2 ป ควรปลูกพืชคลุมดินตามคําแนะนํา โดยเพิ่มจํานวนแถวใหมากขึ้นเปน 4 และ 3 แถว สําหรับระยะปลูก ยาง 8 และ 7 เมตรหรือตํ่ากวา 7 เมตรตามลําดับ ซึ่งปริมาณเมล็ดพันธุที่จะใชเพิ่มขึ้นประมาณรอยละ 33 และรอยละ 50 ของปริมาณที่ปลูกตามปกติ สําหรับยางอายุประมาณ 3 ป ถาตองการปลูกพืชคลุมดินควร ปลูกพืชคลุมดินซีรูเลียมเพราะซีรูเลียมทนตอสภาพรมเงา
การดูแลรักษาพืชคลุมดิน เพือ่ ใหพชื คลุมดินเจริญเติบโตไดหนาแนน คลุมพืน้ ทีแ่ ละควบคุมวัชพืชไดเร็วขึน้ ควรปฏิบตั ดิ งั นี้ 1. การควบคุมและกําจัดวัชพืช กําจัดวัชพืชกอนปลูกพืชคลุมดินโดยการไถพรวนหรือปลูกพืชคลุมดิน โดยไมตองไถพรวน ซึ่งตองใชสารเคมีกําจัดวัชพืช เมื่อปลูกพืชคลุมดินแลวใหกําจัดวัชพืช ดังนี้ 1.1 ใชสารเคมี มี 2 ประเภท คือ
1) สารเคมีประเภทกอนวัชพืชงอก (Pre-emergence herbicides) ไดแก alachlor 258 กรัม (สารออกฤทธิ)์ ตอไร หรือ oxyfluorfen 36 กรัม(สารออกฤทธิ)์ ตอไร สารเคมีดัง กลาวผสมนํ้า 80 ลิตร เพื่อใชในพื้นที่ 1 ไร (1,600 ตารางเมตร) ควรฉีดพนสารเคมีใน ขณะทีด่ นิ มีความชืน้ จึงจะมีประสิทธิภาพในการควบคุมวัชพืช 2) สารเคมีประเภทหลังวัชพืชงอก (Post-emergence herbicides) ไดแก fluazifopbutyl 80 - 120 กรัม (สารออกฤทธิ์)ตอไร สามารถฉีดไดทั่วทั้งแปลงพืชคลุมดิน เพื่อ ทําลายวัชพืชตระกูลหญาที่มีอายุปเดียว และขามป การผสมนํ้าเชนเดียวกับสารเคมี 2 ชนิดแรก 1.2
ใชวิธีทางกายภาพ เชน ใชแรงงานขุด หรือใชรถแทรกเตอรลากขอนไมหรือลูกกลิ้งทับลงไป บนพืชคลุมดิน เพื่อใหวัชพืชโดยเฉพาะหญาคาลมลงเปดโอกาสใหพืชคลุมดินเจริญไดดี 1.3 ใช วิ ธี ผ สมผสานระหว า งวิ ธี ก ายภาพ และใช ส ารเคมี เป น วิ ธี ที่ ค วรปฏิ บั ติ เพราะ สามารถควบคุมวัชพืชไดดี และประหยัดคาใชจาย
2. การใสปุยพืชคลุมดินตระกูลถั่ว ทีใ่ ชโดยทั่วไปไดแกปุยหินฟอสเฟต ซึ่งเปนอาหารหลักที่ สําคัญของพืชคลุมดิน สําหรับปุยไนโตรเจนไมจําเปนตองใสใหพืชคลุมดินตระกูลถั่วเพราะไรโซเบียมที่ ปมของรากพืชคลุมดินสามารถตรึงเอาไนโตรเจนจากอากาศมาใชได แตถาดินมีความอุดมสมบูรณตํ่า มากก็ควรใชปุยที่มีธาตุไนไตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมบํารุงเล็กนอยในระยะ 2-3 สัปดาหแรก หลังจากปลูก หลังจากนั้นจึงใสปุยหินฟอสเฟตอยางเดียว วิธีใสปุย กอนปลูกพืชคลุมดินระหวางแถวยาง ใชเมล็ดพืชคลุมดินคลุกกับปุยหินฟอสเฟต 1.5 เทาของนํ้าหนักเมล็ดพืชคลุมดิน กลาวคือ ถาในพื้นที่ 1 ไร จะตองใชเมล็ดพืชคลุมดิน 1.5 กิโลกรัมตอไร ใชปยุ หินฟอสเฟต 2.3 กิโลกรัมตอไร หลังจากนั้นใสปุยหินฟอสเฟตในอัตราตาง ๆ บํารุงพืชคลุมดินเปน ระยะ ตามตารางที่ 28 ตารางที่ 28 เวลาและอัตราการใสปุยหินฟอสเฟตบํารุงพืชคลุมดิน อายุพืชคลุมดิน (เดือน) 2 5 9
อัตราปุย (กิโลกรัมตอไร) 15 30 30
ตอไปปละครั้ง
30
3. การปองกัน และกําจัดแมลง
วิธีใสปุย หวานในแถวพืชคลุมดิน หวานในแถวพืชคลุมดิน หวานในบริเวณพืชคลุมดิน หวานทั่วไปในบริเวณพืชคลุมดิน
3.1 ศัตรูประเภททําลายใบ ฝก และลําตน ไดแก หนอนผีเสื้อ ดวงปกแข็ง ทาก และ หอยทาก ถาระบาดในชวงพืชคลุมดินอายุนอย ควรกําจัดดวยแรงงาน หรือสาร เคมีตาง ๆ ตามความเหมาะสม 3.2 ศัตรูประเภททําลายกัดกินราก เชน ไสเดือนฝอยและหนอนทราย อาจทําใหพืช คลุมดินชะงักการเจริญเติบโตได ใชสารเคมีประเภทดูดซึมหวานเปนจุด ๆ 4. โรคที่พบมาก คือโรคที่เกิดจากเชื้อรา Rhizoctonia solani ทําใหแหงตายเปนหยอม ๆ โดยเชื้อราจะเขา ทําลายใบ และลําตน โดยเฉพาะในชวงที่อากาศมีความชื้นมาก ๆ ขณะที่ฝนตกติดตอกันหลายวัน เมื่อสภาพอากาศไม อํานวยเชื้อราจะหยุดทําลายโดยไมจําเปนตองใชสารเคมีควบคุม
5. การควบคุมพืชคลุมดิน และการปฏิบัติรักษาอื่น ๆ เพือ่ ใหตนยางเจริญเติบโตเปนปกติ ไม ชะงักการเจริญเติบโตในชวงแรก ควรปฏิบัติดังนี้ 5.1 การปลูกพืชคลุมดินใกลเคียงกับการปลูกยาง ในปแรกใหควบคุมพืชคลุมดินหาง จากแถวยาง 1.5 - 2 เมตร ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพดิน ถาดินคอนขางเปนดินทราย ควร ใหหา งแถวยางมากขึ้นเพื่อไมใหรากพืชคลุมดินแยงความชื้นในดิน 5.2 การปลูกพืชคลุมดินหลังปลูกยาง 1 ปขึ้นไป ควรควบคุมใหพืชคลุมดินหางแถวยาง ไดไมเกิน 1 เมตร เพื่อสะดวกตอการปฏิบัติงาน และปองกันไมใหพืชคลุมดิน เลื้อยพันตนยาง 5.3 การปฏิบตั ิตอพืชคลุมดินในฤดูแลง ควรทําแนวกันไฟกวาง 8 เมตร รอบสวนยาง และไถเปดรองตรงกลางระหวางแถวยาง หรือขุดหลุมเปนระยะ ๆ แลวกวาดเศษ ซากลงในรองหรือหลุมนั้น
การเสริมรายไดเจาของสวนยาง ในช ว งระยะเวลา 1-3 ป ห ลั ง ปลู ก ยาง เจ า ของสวนยางไม มี ร ายได จ ากสวนยาง จึ ง จํ าเป น ตองหารายไดเสริมดวยการปลูกพืชแซมยาง และเมื่อตนยางใหผลผลิตแลวเจาของสวนยางยังสามารถปลูกพืชรวมยาง ห รื อ เ ลี้ ย ง สั ต ว ค ว บ คู กั บ ก า ร ทํ า ส ว น ย า ง เ พื่ อ เ พิ่ ม ร า ย ไ ด น อ ก เ ห นื อ จ า ก ร า ย ไ ด จ า ก ย า ง เ พี ย ง อยางเดียว ซึ่งเจาของสวนยางควรพิจารณาเลือกชนิดของพืชและสัตวใหเหมาะสมกับสภาพของสวนยางทองถิ่นและ ความตองการของตลาด (ตารางที่ 36 และตารางที่ 37)
พืชแซมยาง พืชแซมยาง หมายถึง พืชที่ปลูกระหวางแถวยาง ในขณะที่ตนยางมีอายุไมเกิน 3 ป โดยคํานึง ถึงปจจัยตอไปนี้ • ควรปลูกพืชที่เปนที่ตองการของตลาด • ควรใชแรงงานในครอบครัว • พืชที่ปลูกควรเปนพืชลมลุก • พืชที่ไมแนะนําใหปลูกเปนพืชแซม คือ ออย มันสําปะหลัง ละหุง • ตองปลูกหางจากตนยาง 1 เมตร + ½ ของระยะระหวางแถวของพืชแซม • ควรใสปุยบํารุงพืชแซม • ถาความอุดมสมบูรณของดินตํ่า ควรปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่ว • ควรปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่วทันทีเมื่อเลิกปลูกพืชแซม • ระยะปลูกยางควรใชระยะแถวกวาง
ตารางที่ 36 ชนิดของพืชแซมยางที่สําคัญ ชนิดพืช แซม สับปะรด
ขาวไร
ขาวโพด หวาน กลวย
พันธุที่แนะนํา ปตตาเวีย ภูเก็ต กูเมืองหลวง ดอกพยอม ซูเปอรสวีท กลวยนํ้าวา กลวยไข กลวยหอม
หญา อาหารสัตว
กลวย เล็บมือนาง หญารูซี
พืชรวมยาง
ระยะปลูก
ผลผลิต
หมายเหตุ
2,400 ผล/ไร/ป - ควรปลูกตนฤดูฝน - ระมัดระวังโรคยอดเนาและ โรครากเนา 240 กก./ไร - ผลผลิตขึ้นอยูกับฤดูกาล 250 กก./ไร ถาปใดแหงแลง จะใหผล ผลิตลดลง 12,000 ฝก/ไร - ปลูกไดในดินที่มีการระบาย นํ้าดี - ปลู ก กึ่ ง กลางแถวยาง 1,250 หวี/ไร/ป - ควรไวหนอไมเกิน 3 หนอ/ ระยะระหวางตน 2.5-3 ม. หลุม เพื่อไมใหแยงอาหาร - ปลูก 2 แถว ระหวางแถว จากตนเดิม ยางระยะระหวางแถว 2 ม. ระยะระหวางตน 2.5-3 ม. - ปลูก 2 แถวหางกัน 2 ม. - ไวหนอ 2 หนอ/หลุม ระยะระหวางตน 2-2.5 ม. - ปลูก 3 แถว หางกัน 2 ม. ระยะระหวางกัน 2.5 ม. 40x40 ซม. หรือ 50x50 ซม. 6 0 0 - 3 , 0 0 0 - ควรระมั ด ระวั ง ไม ใ ห เ ปน กก./ไร/ป อุปสรรคตอการปฏิบัติงาน (นํ้าหนักแหง) ในสวนยาง
- แถวเดี่ยว 70x50 ซม. หรือ แถวคู 100x50x30 ซม. - แถวคู 120x30x30 ซม. - หวานแลวคราดกลบ - หยอดเมล็ดในหลุม ใช เมล็ด 5 – 8 เมล็ด/หลุม 75x25 ซม.
พืชรวมยาง หมายถึง พืชที่ปลูกระหวางแถวยาง โดยอาศัยรมเงาของตนยาง โดยคํานึงถึงปจจัย ตอไปนี้ • • • •
ควรปลูกพืชตามความตองการของตลาด พิจารณาผลตอบแทนจากการลงทุนปลูกพืชรวมยางแตละชนิด เกษตรกรควรคุนเคยกับการปฏิบัติดูแลรักษาพืชรวมยางที่เลือกปลูก พืชรวมยางจะตองไมกระทบตอการปฏิบัติงานในสวนยางหรือมีผลตอการเจริญเติบโตของ ตนยาง จนทําใหผลผลิตจากตนยางลดลง
ตารางที่ 37 ชนิดของพืชรวมยางที่สําคัญ ชนิดพืชรวม พันธุที่แนะนํา ระยะปลูก ยาง ระกําหวาน ระกําพื้นเมือง ปลู ก กึ่ ง กลางแถวยาง ระยะระหวางหลุม 5 ม. (ระยะปลูกยาง 2.5x8 ม.), 6 ม. (ระยะปลูก ยาง 3x7 ม.) สละ สละเนินวง ปลู ก กึ่ ง กลางแถวยาง ระยะระหวางหลุม 5 ม. (ระยะปลูกยาง 2.5x8 ม.) 6 ม. (ระยะปลูกยาง 3x7 ม.) หวาย หวายตะคาทอง ปลูกระหวางแถวยางใน สวนยางอายุมากกวา 15 ป โดยกําจัดวัชพืชและ ไม ยื น ต น ระหว า งแถว ยาง สะเดาเทียม ปลู ก ระหว า งแถวยาง อัตรา 20 ตน/พื้นที่ปลูก ยาง 1 ไร
หนาวัว และ เปลวเทียน
หนาวัวดวงสมร 50x50x100 ซม. เปลวเทียนภูเก็ต (ปลูกแถวคู)
กระวาน
กระวานนครศรี ธรรมราช (หนอแดง)
ขิงแดง เฮลิโกเนีย
2x2 ม.
2x2 ม.
ผลผลิต
หมายเหตุ
ไมตํ่ากวา 10 กก./กอ/ป
- ต อ งจั ด การให ต น ตั ว ผู และตัวเมียอยูในอัตรา 1 : 6-8 อยูกระจายทั่ว แปลงปลูก - อาจตองชวยผสมเกสร - ต อ งปลู ก พื ช สกุ ลระกํ า เชน ระกํา สะกํา เพื่อ นําเกสรจากดอกตัวผูไป ผสมกั บ เกสรของดอก ตัวเมียสละ - ปลูกเปนพืชเสริมรายได กอนการโคนยาง
ไมตํ่ากวา 10 กก./กอ/ป
420 ลํา/ไร
ตัดทั้งตน
- ปลูกเมื่อยางอายุ 1–2½ ป - ปลู ก ให ก ระจายหลาย แหล ง ไม ค วรปลู ก เกิ น แหงละ 6 ไร 8 - 10 ดอก/ - ควรใชกาบมะพราวสับ ตน ผ ส ม อิ ฐ หั กเป นวัสดุ สําหรับปลูก 180-800 กก./ - ควรปลูกระหวางแถว ไร ยางที่มีรมเงามาก 10-25 กาน/กอ
การปลูกไมปาในสวนยาง ไม ป า หลายชนิ ด สามารถปลู ก เป น พื ช ร ว มเพื่ อ เสริ ม รายได ใ นสวนยาง แต ก ารปลู ก และ การโคนตองปฏิบัติตาม พระราชบัญญัติสวนปา พ.ศ. 2535 โดยตองแจงใหเจาหนาที่กรมปาไมทราบและ ปลูกในที่ดินมีเอกสารสิทธิ์ จึงจะนําไมไปใชประโยชนหรือจําหนายได ไมปาที่แนะนําใหปลูกในสวน ยางมีหลายชนิด ตามแหลงปลูกในภาคตาง ๆ (ตารางที่ 38) ตารางที่ 38 ชนิดไมปาที่แนะนําใหปลูกในสวนยาง แหลงปลูก
ชนิดไมปา (อายุตัดฟน ไปใชประโยชน) ไมโตเร็ว (4 – 5 ป) ไมโตปานกลาง (10 – 20 ป) ไมโตชา (20 – 30 ป)
ภาคใต กระถินเทพา กระถินณรงค สะเดาเทียม, ทัง, พะยอม, มะฮอกกานี เคี่ยม, ตะเคียนทอง, ยางนา, ยมหิน, ตําเสา
ภาคตะวันออก
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
กระถินเทพา กระถินณรงค สะเดาไทย, ยมหอม
กระถินเทพา กระถินณรงค สะเดาไทย
ตะเคียนทอง, ยมหิน, ยางนาแดง, ประดูปา
ยางนา, ตะเคียนทอง, แดง, ยมหิน, พะยูง, สาธร, ประดู ปา
การเตรียมกลา หลุมปลูก และชวงเวลาปลูก • จัดเตรียมกลาไมไดเอง หรือขอไดจากศูนยเพาะชํากลาไมในพื้นที่ของกรมปาไม ซึ่งโดยทั่วไป ไมโตเร็ว และโตปานกลางจะปลูกในถุงขนาด 4 x 6 นิ้ว เหมาะกับกลาไมที่อายุระหวาง 3 - 6 เดือน สําหรับไม โตชาปลูกในถุงขนาดไมตํ่ากวา 5 x 8 นิ้ว เหมาะกับกลาไมที่มีอายุระหวาง 12 - 15 เดือน • ขนาดหลุมปลูกไมปา ประมาณ 30 x 30 x 30 เซนติเมตร ใชปุย 15-15-15 รองกนหลุม ในอัตรา 100 กรัมตอหลุม • ชวงเวลาปลูกควรปลูกตนฤดูฝนเพื่อใหมีเวลายาวนานเพียงพอกับการเจริญเติบโตกอนถึงฤดูแลวในป ถัดไปและการปลูกซอมควรใหเสร็จสิ้นภายในปเดียวกัน นอกจากนั้นตองคํานึงถึงชนิดไมปาที่ปลูก ดัง นี้ - ไมโตเร็ว ควรปลูกหลังการปลูกยาง 1 - 2 ป ทั้งนี้เพื่อลดผลกระทบตอการเจริญเติบโตของ ยาง
- ไม โ ตปานกลาง
ควรปลู ก ในช ว งเวลาเดี ย วกั บ ยางไปจนถึ ง ยางอายุ 2 ป
สําหรับไมทังเปนไมที่ตองการรมเงาในขณะที่เปนตนกลา ควรปลูกเมื่อยางมีอายุประมาณ 3 ป - ไม โ ตช า
ควรปลู ก ในช ว งยางอายุ ป ระมาณ 3 ป เพราะเป น ไม ที่ ต อ งการร ม เงา
ในการเจริญเติบโต ในระยะแรกการปลูกกอนชวงเวลานี้สามารถกระทําไดแตตองพรางแสง ดวยวัสดุตาง ๆ หรือปลูกกลวยเปนพืชใหรมเงา การปลูกไมปาในสวนยาง มี 3 รูปแบบดังนี้
1. การปลูกไมปาในระหวางแถวยาง ปลูกกึง่ กลางระหวางแถวยาง โดยใชระยะปลูกระหวางตน 9 เมตร เมื่อใชระยะปลูกยาง 3 x 7 เมตร หรือใชระยะปลูกระหวางตน 7.5 เมตรเมื่อใชระยะปลูกยาง 2.5 x 8 เมตร ซึ่งสามารถปลูกไมปาไดทั้งไมปาโตเร็ว โตปานกลางและโตชา การปลูกไมปาในสวนยาง ทัง้ 2 ระยะปลูกจะไดจํานวนไมปาประมาณ 22 ตน ตอพื้นที่ปลูกยาง 1 ไร 2. การปลูกไมปาเพื่อทดแทนการปลูกซอมแซมยาง ในกรณีที่ตนยางอายุประมาณ 2 ป ซึ่งไม เหมาะสมทีจ่ ะปลูกซอมแลว ใหปลูกไมปาทดแทนตนยางที่ตายไป หลุมวางที่ติดตอกันไมเกิน 4 หลุมให ปลูกไมปา ในหลุมวางดังกลาวได แตถามีหลุมวางมากกวา 4 หลุมขึ้นไปใหขยายระยะระหวางตนไมปา หางกันประมาณ 4 เมตร เพื่อใหเจริญเติบโตไดดีขึ้น ชนิดไมปาที่แนะนําคือ ไมโตปานกลางและโตชา เพือ่ ใหผลตอบแทนสูงและลดผลกระทบตอตนยาง 3. การปลูกไมปารวมยาง เพือ่ ใหไดจํานวนตนมากที่สุด เปนการปลูกผสมผสานในระหวางการ ปลูกตามรูปแบบที่ 1 และรูปแบบที่ 2 แตไมควรปลูกไมปาจนมีจํานวนมากกวายาง การใสปุย • ไมโตเร็ว : ใสปยุ สูตร 15-15-15 ปละครั้ง ๆ ละ 100 กรัมตอตน ติดตอกันเปนเวลา 3 ป • ไมโตปานกลางและโตชา : ใสปยุ สูตร 15-15-15 โดย ปที่ 1 ใสอตั รา 200 กรัมตอตน ปที่ 2 - 3 อัตรา 300 กรัมตอตน ปที่ 4 - 6 อัตรา 400 กรัมตอตน โดยแบงใส 2 ครั้งตอป และปที่ 7 - 15 ใสอัตรา 300 กรัมตอตน ปละครั้ง
การควบคุมและกําจัดวัชพืช โรค และแมลง การควบคุมและกําจัดวัชพืช ในกรณีที่มีการปลูกพืชคลุมดินและพืชแซม ผสมผสานกับการปลูก ไมปาในระหวางแถวยาง จะเปนการควบคุมวัชพืชไดอยางมีประสิทธิภาพในบริเวณแถวยางอาจจะควบ คุมวัชพืชโดยการถาก ตัด หรือใชสารเคมี แตควรระมัดระวังอันตรายตอพืชตาง ๆ ที่ปลูกไว สวนบริเวณ รอบโคนตนไมปาควรควบคุมวัชพืชเปนรัศมีวงกลมประมาณ 1 เมตร การควบคุมกําจัดโรคและแมลง ควรหลีกเลี่ยงปลูกไมปา เชน สะเดาเทียมและทัง ในแหลงที่มี โรครากระบาดเพื่อปองกันการระบาดที่อาจรุนแรงยิ่งขึ้น สําหรับแมลงที่ทําลายไมปาในขณะที่เปนตน กลาไปจนถึงตนขนาดใหญ ไดแก ตั๊กแตน ดวง แมลงปกแข็ง และอื่น ๆ กําจัดโดยใชสารเคมีหรือวิธีการ อืน่ ๆ ตามความเหมาะสม
การลิดกิ่งและตัดแตงกิ่ง การลิดกิง่ และตัดแตงกิ่ง จะทําใหลําตนไมปาเปลาตรง มีปริมาตรสวนที่นําไปใชประโยชนเพิ่ม มากขึน้ ดําเนินการเมื่อไมปาอายุ 2 ปขึ้นไป การลิดและตัดแตงกิ่งควรกระทํากอนยางเขาฤดูฝน โดยให เหลือลําตนที่เปลาตรงประมาณ 2 ใน 3 สวนของความสูงทั้งหมด ตองทําเชนนี้ทุกปจนกวาจะไดความสูง 5 - 6 เมตร จึงปลอยใหทิ้งกิ่งเองตามธรรมชาติตอไป
การควบคุมจํานวนตนและการตัดฟนไปใชประโยชน เมือ่ ตนไมปาอายุประมาณ 2 ปหลังปลูก ใหตัดฟนตนที่แคระแกรน ไมควรปลูกซอมอีก การตัด ฟนไมปาควรดําเนินการดังนี้ • ไมโตเร็ว : ตัดฟนเมื่ออายุ 4 - 5 ป เพื่อปองกันผลกระทบกับตนยางและการ เกิดโรคไสเนา ของกระถินเทพา • ไมโตปานกลาง : ตัดฟนเมือ่ อายุ 10 ปขึ้นไปจนถึงโคนตนยาง หรือจะเวนไวเพื่อใหเจริญ เติบโตในสวนยางปลูกแทนรอบตอไป • ไมโตชา : ตัดฟนพรอมกับการโคนยาง หรือจะเวนไวในสวนยางเชนเดียวกับไมโตปานกลาง
ประโยชนที่ไดรับ 1. เกษตรกรมีไมใชสอย 2. เกษตรกรมีรายไดเสริมจากการจําหนายไมปา ไมปาโตปานกลางและโตชา (อายุ 20 ป) ใน ราคาประเมิน 1,500 - 3,000 บาท ตอตน หรือประมาณ 21,500 - 43,000 บาท ตอพื้นที่ปลูกยาง 1 ไร
3. ลดการตัดไมทําลายปา 4. ลดการนําเขาไมไดในระดับหนึ่ง ทําใหประหยัดเงินตราของประเทศ 5. เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพและปรับสภาพนิเวศนตาง ๆ ใหดีขึ้นมากกวาการปลูกยาง เพียงชนิดเดียว
ขอเสนอแนะ 1. เกษตรกรอาจจะเลือกไมปาในทองถิ่นบางชนิดปลูกได แตควรเลือกชนิดที่มีลําตนเปลาตรง และไมเปนพาหะของโรคตอยาง 2. ควรปลูกไมปาผสมผสานกันหลายชนิด โดยปลูกแถวละชนิดเพื่อลดการเสี่ยงจากการทําลาย ของโรคแมลงศัตรูพืชและเพื่อสะดวกตอการจัดการ 3. ในการปลูกสรางสวนยาง ถามีไมปาอยูในพื้นที่ดังกลาว ควรเวนไมปาไวใหเจริญเติบโตตอ ไปไดในสวนยาง ซึ่งควรเปนไมโตปานกลางหรือโตชา แตไมควรเกิน 15 ตนตอพื้นที่ปลูกยาง 1 ไร
การเลี้ยงสัตวในสวนยาง การเลี้ยงสัตวในสวนยางสามารถเพิ่มรายไดใหกับเกษตรกรเจาของสวนยาง ดําเนินการไดใน 2 รูปแบบ คือ การปลูกหญาเพื่อเลี้ยงสัตวในสวนยางออน และการปลอยสัตวกินหญาในสวนยาง สัตวที่นิยมเลี้ยง เชน แกะ แพะ สัตวปก นอกจากนี้ในสวนยางยังสามารถเลี้ยงผึ้งได การเลี้ยงแกะในสวนยาง
• ในสวนยางทีม่ อี ายุมากกวา 20 ป พบวามีปริมาณหญาเพียงพอใหแกะแทะเล็มเปนอาหาร ไดในอัตรา 1 ตัวตอไร สําหรับสวนยางออนควรปลอยแกะลงแทะเล็มหญาตั้งแตเวลา 10.00 - 18.30 น. ในขณะทีส่ วนยางที่ใหผลผลิตแลว ควรใหแกะไดรับแสงแดดเชาและ บาย ชวงละ 2 ชั่วโมง • โรงเรือนที่พักแกะ หลังคาหนาจั่ว ยกพื้นสูง 1 - 1.50 เมตร ไมพื้นทําเปนรองหางกัน 1.5 - 2.0 เซนติเมตร ความกวางไมเกิน 5 เมตร ความยาวขึ้นอยูกับปริมาณแกะ แกะ 1 ตัวใชพื้นที่ 2 ตารางเมตร • ฉีดวัคซีนปองกันโรคปากและเทาเปอย โรคอื่น ๆ ทุก 6 เดือน ถายพยาธิ์ทุก 3 เดือน ํ้ อแรกอนใหแกะกินตลอดเวลา • ตองมีนาสะอาดและเกลื
การเลี้ยงผึ้งในสวนยาง • ใชผึ้งพันธุ Apis mellifera เลี้ยงเพื่อเก็บนํ้าหวานโดยวิธียายรัง นํารังผึ้งวางไวในสวนยาง ชวงยาง ผลัดใบ • พื้นที่สวนยาง 1.4 ไร สามารถเลี้ยงผึ้งได 1 รัง • ควรเลือกแหลงวางรังผึ้งในบริเวณที่มีความหลากหลายของพืช วัชพืช ไมผล หรือไมปา
โรคและแมลงศัตรูที่สําคัญของยางพารา โรคและแมลงศัตรูยางพารามีผลกระทบตอการเจริญเติบโตและผลผลิตของยางพารา โรค ยางพาราเกิดขึน้ ไดทุกระยะและทุกสวนของตนยาง เชน โรคใบยางพารา ถาระบาดรุนแรงจนใบรวง โดย ไมมกี ารควบคุมจะทําใหตนยางชะงักการเจริญเติบโต ผลผลิตลดลงรอยละ 30 – 50 โรคลําตนและกิ่ง กาน ถาเปนรุนแรงจะทําใหไมสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตจากตนยางได สําหรับโรคของระบบราก ถาพบ ระบาดแลว จะควบคุมและรักษายาก ทําใหเสียคาใชจายสูง สูญเสียผลผลิต และรายไดจากตนยางที่ควร จะไดรับ นอกจากนี้ยังพบความเสียหายที่เกิดจากแมลงศัตรูยางบางชนิด เชน ปลวก หนอนทราย เพลีย้ หอย เพลี้ยแปง และไรขาว เปนตน ดังนั้นควรมีการปองกัน รักษา และกําจัดโรคและแมลงศัตรู ยางพารา ตามสภาวะการระบาดเพื่อใหตนยางอยูในสภาพที่สมบูรณอยูเสมอ (ตารางที่ 32 และ 33) ตารางที่ 32 โรคยางพาราที่สําคัญ ชื่อโรคและ เชื้อสาเหตุ
สวนที่ ถูกทําลาย
ลักษณะอาการ
การปองกันกําจัด
1. โรคใบและฝก
1.1 โรคราแปง Oidium heveae Steinm.
แผล ใบออน
- หลี ก เลี่ ย งโรค โดยเพิ่ มปุย ขนาดไมแนนอน หงิ ก งอ มี ปุ ย เชื้ อ ราสี ข าวเทาปก ไนโตรเจนใหสวนยางในชวง ปลายฤดูฝน เพื่อเรงสรางใบ คลุม แผลเริ่มเนาดํ าจากปลายใบ ออนใหเจริญและแกเร็วขึ้น แลวรวง หลังฤดูผลัดใบ ใบเพสลาด แผลคอนขางใหญ มีปุยเชื้อรา - ในแปลงกิง่ ตา ยางชําถุง ตน สีขาวเทาปกคลุม กลา และตนยางออน ใชสาร เปนรอยดางสีเหลืองซีด และกลาย ใบแก เคมี เช น b e n o m y l , เปนสีนํ้าตาลในที่สุด carbendazim อัตรา 0.5% มีปุยเชื้อราสีขาวเทาปกคลุมกอนที่ ดอก สารออกฤทธิ์ หรือ wetable จะดํา แลวรวง sulphur อัตรา 0.8% สาร ออกฤทธิพ์ น ใบออน เมือ่ พบ อาการโรคทุก 5-7 วัน
ชื่อโรคและ สวนที่ เชื้อสาเหตุ ถูกทําลาย 1.2 โรคใบรวงและ แผล ฝกเนาที่เกิดจาก เชื้อไฟทอปโทรา ใบ Phytophthora botryosa Chee. และ P. palmivora (Butler) Butler กานใบ ฝก
ลักษณะอาการ
การปองกันกําจัด
เปนรอยชําฉํ ้ านํ ่ า้ ขนาดและรูปราง - เมื่อพบโรคและมีฝนตกหนัก ติดตอกันในแปลงกิ่งตา ยาง ไมแนนอน ชําถุง ตนกลายาง และยาง ใบรวงพรอมกาน ทั้ง ๆ ที่ยังเขียว ออนอายุนอยกวา 2 ป ให สด เมื่อสะบัดเบา ๆ ใบยอยจะ ฉี ด พ น ด ว ย ส า ร เ ค มี หลุดจากกานใบทันที สวนใบที่ถูก เชื้ อ เข า ทํ าลายที่ ยั ง ไม ร ว งจะ metalaxyl อั ต รา 0.05เปลี่ยนเปนสีเหลืองแกมสม แลว 0.1% สารออกฤทธิ์ - ในแปลงยางใหญ ใหใสปุย แหงคาตนกอนที่จะรวง บํ ารุ ง ต น ยาง และทาสาร เปนรอยชํ้าสีนํ้าตาลเขม กลางแผล เคมีปองกันโรคหนากรีด มีหยดนํ้ายางซึมติดอยู เปลือกเปนรอยชํ้าฉํ่านํ้า ตอมาจะ เนาดําแหงคาตน
ชื่อโรคและ เชื้อสาเหตุ 1.3 โรคใบจุด กางปลา Corynespora cassiicola (Burk. &Curt.) Wei.
สวนที่ ลักษณะอาการ การปองกันกําจัด ถูกทําลาย - หลีกเลี่ยงการปลูกพืชแซมที่ แผล จุดกลม และลายกางปลา เป น พื ช อาศั ย ในพื้ น ที่ ที่มี ลักษณะแผลจุด กลมทึบ สีนํ้าตาล ใบ ดํ า ขอบแผลเป น สี เ หลื อ งหรื อ โ ร ค นี้ ร ะ บ า ด เ ช น ง า มะละกอ และถั่วเหลือง เหลืองซีดและใบรวงในที่สุด แผลสีดํารูปยาวรีและกานใบรวง - เมือ่ พบโรคในชวงทีม่ คี วามชืน้ กานใบ สูง ในแปลงยาง กิง่ ตายางชํา แผลสีดํารูปรีเปนรองลึกตามความ กิ่ง ถุง ตนกลายาง และยาง ยาวของกิ่ง ในที่สุดจะแหงตาย ออนอายุนอ ยกวา 2 ป ใหพน เปลือกแตก มีรอยแผลสีดํา ตาม ลําตน ความยาวของลํ าต น และยื น ต น ดวยสารเคมี mancozeb, zineb, propineb หรื อ ตายถาอาการรุนแรง chlorothalonil อัตรา 0.81.2% สารออกฤทธิ์ หรือ benlate อัตรา 0.1% สาร ออกฤทธิ์ ชนิดใดชนิดหนึง่ 1.4 โรคใบจุดนูน ใบ กิ่ง ยอด ใบยางอ อ นที่ ถู ก เชื้ อ ราเข า ทํ าลาย - เมือ่ พบโรคระบาดในแปลงกิ่ง Colletotrichum ปลายใบจะบิดงอเหี่ยวเนาดํ าและ ตายาง ตนกลายาง ยางชํา gloeosporioides ถุง และตนยางที่มีอายุนอย หลุดรวง ในระยะใบเพสลาดถึงใบ (Penz.) Sacc. กว า 2 ป ใหใชสารเคมี แก ใบบางสวนอาจบิดงอ และพบ จุ ด แ ผ ล นู น สี นํ้ า ต า ล ข น า ด m a n c o z e b , z i n e b , p r o p i n e b ห รื อ ประมาณ 1-2 มิลลิเมตร มีขอบแผล chlorothalonil อัตรา 0.8สีเหลือง และเนื้อเยื่อกลางแผลอาจ 1.2% สารออกฤทธิ์ ห รื อ ทะลุเปนรู ถาระบาดรุนแรงอาจทํา ใหเกิดโรคที่สวนยอดหรือกิ่งออน benlate อัตรา 0.1% สาร ออกฤทธิ์ ชนิดใดชนิดหนึ่ง ที่เปนสีเขียวและเกิดอาการตายจาก ยอดได 1.5 โรคใบไหม ฝก เปลื อ กเป นแผลขนาดไมแนนอน - กักกันพืชหรือการมีมาตรการ ลาตินอเมริกัน ขอบแผลเป น สี นํ้ าตาลดํ าเนื้ อ เยื่ อ ให ป ลอดโรค บริเวณดาน Microcyclus ulei กลางแผลที่ ต ายจะเป น สี นํ้ าตาล ตรวจพืช ดานตรวจคนเขา (P.Henn.) von เมื อ ง สายการบิ น และผู แดง
ชื่อโรคและ เชื้อสาเหตุ Arx
สวนที่ ลักษณะอาการ การปองกันกําจัด ถูกทําลาย โดยสารเครื่องบินที่เดินทาง ใบออน จะเปนแผลสีเทาดํา ปกคลุมดวย จากประเทศที่ มี โรคระบาด กลุมโคนิเดียสีเขียวมะกอกดานใต อยางเขมงวด เพื่อปองกันไม ใบ ใบยางมวนและบิดใบยอยรวง ใหเชื้อเขามาในประเทศ ใบเพสลาด ใบที่เหลือรอดพนจากระยะใบยาง ออน แผลจะลุกลามขึ้นดานบนใบ - เกษตรกรควรตรวจต น ยาง สมําเสมอ ่ ถาพบอาการโรคทีน่ า ใบยางจะหดยนเปลี่ยนเปนสีมวง และใบย อ ยร วงสํ าหรับพันธุที่ทน สงสัยใหเก็บตัวอยางใหหนวย งานทีเ่ กีย่ วของตรวจสอบ เชน ทานตอโรค บริเวณแผลดานบนใบ สํ านั ก วิ จั ย และพั ฒ นาการ จะซีดจาง ใบจะบิดแตไมรวง ใบแก บนรอยแผลจะมีจุดเล็ก ๆ สีดํ า เกษตร (สวพ.) ศูนยบริการ วิ ช าการด า นพื ช และป จ จั ย เรียงเปนวงแหวนรอบรอยแผลดาน การผลิ ต ศู น ย วิ จั ย ยาง บนใบ หลังจากระยะนี้ 1 – 2 เดือน สํ านั ก ควบคุ ม พื ช และวั ส ดุ จะปรากฏอาการมี เ ม็ ด กลมสี ดํ า การเกษตร สํ านักอารักขา ขนาดใหญขึ้นรอบรอยแผลเดิม ใน พืช กรมวิชาการเกษตร ที่ สุ ด เนื้ อ เยื่ อ ตรงแผลจะหลุ ด เกิ ด - กรณีทตี่ รวจพบโรค ใหใชสารเคมี เปนชองโหวตามรอยแผล mancozeb, zineb, กิ่งออน แผลสีนํ้าตาลรูปยาวรี ตามความ p r o p i n e b ห รื อ ยาวของกิ่ง ขนาดไมแนนอน chlorothalonil อัตรา 0.81.2%สารออกฤทธิ์ หรื อ benlate อัตรา 0.1%สาร ออกฤทธิ์ ชนิดใดชนิดหนึ่ง
ชื่อโรคและ สวนที่ เชื้อสาเหตุ ถูกทําลาย 2. โรคลําตน และ กิ่งกาน 2.1 โรคเสนดํา บนหนากรีด Phytophthora botryosa Chee. และ P. palmivora (Butler) Butler
ลําตน
ลักษณะอาการ
การปองกันกําจัด
เหนื อ รอยกรี ด เป น รอยชํ้ าแล ว - ไมควรปลูกพืชอาศัยของเชื้อ ราเปนพืชรวมหรือแซมยาง กลายเปนรองเล็ก ๆ ขนานกับลํา ต น หากเฉื อนเปลือกใหลึกถึงเนื้อ - หลีกเลี่ยงการกรีดยางในชวง ฤ ดู ฝ น ใ น พื้ น ที่ ที่ มี โ ร ค ไม จะเห็นสีดําหรือนํ้าตาลดํา เปน เสนตามแนวขนานกับลํ าตน ถา ระบาดรุนแรง อาการรุนแรงเปลือกปริเนาและมี - การปองกัน กรณีที่พบโรคใบ รวงทีเ่ กิดจากเชือ้ ไฟทอปโทรา นํ้ายางไหล อาการรุนแรง เปลือกใตรอยกรีด ร ะ บ า ด ใ ช ส า ร เ ค มี metalaxyl อัตรา 0.25 % ปริเนา และมีนํ้ายางไหล ส า ร อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ fosetylaluminium อัตรา 1.5% สารออกฤทธิ์ พนหรือ ทาหน า กรี ด และเปลื อ ก บริ เ วณใต ร อยกรี ด ภายใน 12 ชัว่ โมง หลังการกรีดยาง ทุกสัปดาห - การรักษา กรณีพบอาการ เ ส น ดํ า บ น ลํ า ต น ใ ช metalaxyl อัตรา 0.5% สารออกฤทธิ์ oxadixyl + mancozeb อั ต รา 0.40.6% สารออกฤทธิ์ หรือ fosetylaluminium อัตรา 1.5-2.0% สารออกฤทธิ์ พน หรือทาหนากรีดและเปลือก บริเวณใตรอยกรีดทุก 5-7 วัน อยางนอย 4 ครั้ง
ชื่อโรคและ เชื้อสาเหตุ 2.2 โรคเปลือก เนา Ceratocystis fimbriata Ellis. & Halst.
สวนที่ ลักษณะอาการ การปองกันกําจัด ถูกทําลาย บนหนากรีด เปนแผลชํ้าฉํ่านํ้าสีหมน กอนที่จะ - ไมควรปลูกพืชอาศัยเปนพืช ปรากฏเส น ใยสี ข าวเทาเจริ ญ ปก รวมหรือพืชแซมยาง - ตัดแตงกิ่งกาน กําจัดวัชพืช คลุมเปนแถบขนานกับรอยกรีด เปลือก เนาหลุดเหลือแตเนื้อไมเปนแองสี ให โ ล ง เตี ย น และไม ค วร ปลูกตนยางใหหนาแนนเกิน ดํา ตนยางไมสามารถสรางเปลือก ไป เพื่ อ ให อ ากาศในสวน ใหมไดเมื่อเฉือนเปลือกบริเวณขาง ถายเทไดสะดวก เคียงรอยแผล จะไมเห็นอาการเนา ลุกลามออกไป ซึ่งแตกตางจากโรค - เมือ่ พบตนยางเปนโรค ใหใช สารเคมีปองกันกําจัดเชื้อรา เสนดํา ทาหนากรีดยาง โดยทําการ ขู ด เอาส ว นที่ เ ป น โรคออก แลวทาสารเคมีจนกวารอย แผลบนหนากรีดยางจะแหง เปนปกติ สารเคมีที่แนะนํา คือ bennomyl 0.5-1.0% สาร อ อ ก ฤ ทธิ์ oxadixyl + mancozeb อัตรา 0.4% สาร ออกฤทธิ์ oxadixyl + mancozeb อัตรา 0.8% ส า ร อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ metalaxyl อัตรา 0.5% สาร ออกฤทธิ์
ชื่อโรคและ สวนที่ เชื้อสาเหตุ ถูกทําลาย 2.3 โรคลําตนเนา ตน ของยางชําถุง P. nicotianae var. parasitica และ P. palmivora (Butler) Butler
2.4 โรคราสีชมพู คาคบและ Corticium กิ่งกาน salmonicolor Berk. & Br.
ลําตน
ลักษณะอาการ
การปองกันกําจัด
เชื้อเขาทํ าลายกิ่งแขนงที่แตกออก - ไมควรนําดินชําถุงเกาหรือดิน บ ริ เ ว ณ ที่ มี ป ร ะ วั ติ ก า ร มาจากตาของยางพันธุดี เกิดรอย แผลสีนํ้ าตาลเขมหรือสีดํ าชํ้ าและ ระบาดของโรคมาใชชําถุง ขยายลุกลามทํ าใหกิ่งแขนงเหี่ยว - ไมควรวางถุงเพาะชํา ใหแนน เกินไป และควรปรับสภาพ แหงตาย เรือนเพาะชําใหมีอากาศถาย เทไดสะดวก - ถาพบตนยางเปนโรค ใหตัด สวนที่เปนโรคออกหรือแยก ออกเผาทําลายแลว ใชสาร เคมี ฉี ด พ น เพื่ อ ควบคุ ม โรค เชน dimethomorph อัตรา 0 . 0 2 5 % สารออกฤทธิ์ cymoxanil + mancozeb อัตรา 0.15% สารออกฤทธิ์ หรือ metalaxyl อัตรา 0.5% สารออกฤทธิ์ เปลือกบริเวณคาคบหรือกิ่งกานจะ - ทํ าสวนยางให โ ปร งเพื่ อ ให เปนรอยแตกปริ มีนํ้ ายางไหลซึม อากาศถายเทไดสะดวกขึ้น เป น ทางยาวและมี เ ส น ใยขาว - ไมควรปลูกพืชรวมยางในเขต พื้นที่ที่มีการระบาด คลายใยแมงมุมปกคลุม เมื่อเชื้อ ราเจริญลุกลามถึงเนื้อไมจะเห็นผิว - ตนยางอายุนอย ถาเปนโรค รุนแรง ใหตัดกิ่งหรือสวนที่ เปลือกเปนแผนสีชมพู และมีรอย แตกเล็ ก ๆ หรื อ ตุ ม สี แ ดงส ม เปนโรคออก โดยตัดใหตํ่า กวาอาการโรคประมาณ 2กระจายอยูเหนือแผล อาการในขั้น 3 นิ้ว แลวทาสารเคมีเคลือบ รุนแรงจะหักตรงบริเวณที่เปนโรค บาดแผล เปลือกแตกและลอนออก มีนํ้ายาง ไหลซึมออกมา เมื่อนํ้ายางแหงจะ - ตนที่เปนโรคเล็กนอยใหขูด เปลื อ กส ว นที่ เ ป น โรคออก มี ร าดํ าจั บ เป น ทางสี ดํ า ภายใต และทาเคลือบดวยสารเคมี
ชื่อโรคและ เชื้อสาเหตุ
สวนที่ ถูกทําลาย
ลักษณะอาการ
การปองกันกําจัด
บริ เ วณแผลจะมี กิ่ ง แขนงแตกขึ้ น มาใหม ตนจะหักโคนบริเวณที่เปน โรคหรือตายในที่สุด
3. โรคระบบราก ใบ 3.1 โรครากขาว Rigidoporus Lignosus (Klotzsch) Imaz ผิวราก
พุ ม ใบมี สี เ หลื อ งบางส ว นหรื อ ทั้ ง ต น เหี่ ย วแล ว ร ว งก อ นที่ จ ะยื น ต น ตาย โคนตนจะปรากฏดอกเห็ดใน ชวงฤดูฝน มีรางแหเสนใยสีขาวแผคลุมเกาะ ติดบนผิวราก และจะเปนเสนกลม นูนสีเหลืองซีด เมื่ออายุมากขึ้น เนื้ อ ไม ข อง เนื้ อ ไม ที่ เ ริ่ ม เป น โรคจะเป น สี นํ้ า ราก ตาลและแข็ง ในระยะลุกลามเนื้อ ไมจะแข็งกระดาง มีสีขาวหรือสี ครีม ถาอยูในที่ชื้นแฉะจะเปอยยุย ดอกเห็ด พบบริ เ วณโคนต น หรื อ รากที่ โ ผล พนดิน ขนาดไมแนนอน มีลักษณะ เปนแผนแข็งครึ่งวงกลมแผนเดียว หรือซอนกันเปนชั้น ๆ ผิวดานบนสี เหลื อ งส ม โดยมี สี เ ข ม และอ อ น เรียงสลับกันเปนวงขอบดอกเห็ดมี สีขาว ผิวดานลางมีสีสมแดงหรือ นํ้าตาล
-
-
-
-
benomyl อัตรา 2.5-5% สารออกฤทธิ์ tridemorph อัตรา 4.2-8.4% สารออก ฤทธิ์ สาร bor deaux mixture ที่ มี ส ว นผสมของ จุนสี 120 กรัม ปูนขาว 240 กรั ม ผสมนํ้ า 10 ลิ ต ร สํ าหรั บ ต น ยางที่ เ ป ด กรี ด แลว ไมควรใช bordeaux mixture การเตรียมดินใหปลอดจาก แหล ง เชื้ อ โดยการเก็ บ และ ทําลายตอ ราก และเศษไม ปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่ว เพื่ อ ทํ าให เ ชื้ อ จุ ลิ น ทรี ย ที่ มี ประโยชน เจริญไดดขี นึ้ ชวย ทํ าลายแหล ง อาหาร และ เจริ ญ แข ง ขั น กั บ เชื้ อ ราโรค ราก ไมควรปลูกพืชอาศัย เปนพืช แซมหรื อ พื ช ร ว มยาง เช น ทุ เ รี ย น ลองกอง สะตอ สะเดาบาน สะเดาเทียม ทัง กระถิ น เทพา น อ ยหน า พริ ก ไทย มั น สํ าปะหลั ง มะเขือ พริกขีห้ นู หลังปลูกยางควรตรวจสภาพ ตนยางอยางสมําเสมอ ่ หาก พบตนยางเปนโรคใหขดุ ออก
ชื่อโรคและ เชื้อสาเหตุ
สวนที่ ถูกทําลาย
ลักษณะอาการ
การปองกันกําจัด ทําลาย และไมควรปลูกยาง ซํา้ - ตรวจบริเวณโคนและรากของ ต น ยางที่ อ ยู ข า งเคี ย งกั น ที่ เปนโรคไปรอบทิศทาง จน พบตนสมบูรณปราศจากโรค ให ขุ ด คู กั้ น ระหว า งต น สมบู ร ณ กั บ ต น ที่ เ ป น โรค ขนาดคู ก ว า งลึ ก 30x60 เซนติเมตร และควรขุดลอกคู ซําทุ ้ ก 6 เดือน - ตนเปนโรคทีม่ พี มุ ใบเหลืองควร ขุดรากออกทําลายสวนตนที่ พบอาการและเสนใยเชือ้ ราที่ รากแขนงบางสวนควรเฉือน หรือตัดออกแลวใชสารเคมี รักษา - สารเคมีทแี่ นะนําเพือ่ การปอง กั น และรั ก ษาโรครากคื อ t r i d e m o r p h ห รื อ cyproconazole ความเขม ขน 0.5% หรือ 0.05% สาร อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ propiconazole อัตรา 0.5 กรัม สารออกฤทธิ์
ตารางที่ 33 แมลงศัตรูยางพาราที่สําคัญ
ชื่อแมลงศัตรูยาง
สวนที่ ถูกทําลาย
ลักษณะอาการ
การปองกันกําจัด
สวนที่ ลักษณะอาการ การปองกันกําจัด ถูกทําลาย 1. ปลวก ราก และ พุมใบจะเปนสีเหลือง เมื่อขุดดูรอบ ใช ส ารเคมี fipronil อั ต รา Coptotermes ลําตน รากจะเห็นรากถูกกัดกินถึงภายใน (5%SC) อัตรา 0.02% สาร curvignathus ลําตนจนเปนโพรง อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ ส า ร 8 0 มิลลิลิตรตอนํ้า 20 ลิตร ราด รอบตนยางที่ถูกปลวกทํ าลาย และต น ข า งเคี ย งต น ละ 1-2 ลิตร 2. หนอนทราย ราก ตั ว หนอนจะกั ด กิ น รากจนทํ าให กรณีพบการทําลายของหนอน เป น ตั ว อ อ นของ ระบบรากเสียหาย ตนยางแสดง ใชสารเคมี ด ว งป ก แข็ ง ชนิ ด อาการพุ ม ใบเหลื อ งเมื่ อ ขุ ด ดู โ คน - endosulfan+BPMC (45% หนึ่ง และรากจะพบตัวหนอนสีขาว ลําตัว G) อัตรา 5 กิโลกรัมตอไร โคงงอเปนรูปตัว C โรยรอบ ๆ ตนยางแลวกลบ ดิน - fipronil (5% SC) อัตรา 80 มิลลิลิตรตอนํ้ า 20 ลิตร หรือ carbosulfan (20% EC) อัตรา 0.04 – 0.08% สารออกฤทธิ์ หรือ สาร 4080 มิลลิลติ รตอนํา้ 20 ลิตร ราดตนยางทีถ่ กู หนอนทราย กั ด กิ น และต น ข า งเคี ย ง ตนละ 1 – 2 ลิตร ชื่อแมลงศัตรูยาง
อาการเปลือกแหงของยางพารา อาการเปลือกแหงของยางพารา (Tapping Panel Dryness) เปนลักษณะความผิดปกติของการไหลของนํ้า ยาง เกิดขึ้นบริเวณหนากรีดของยางพารา ทําใหผลผลิตลดลงรอยละ 15-20 ตอป โดยทั่วไปจํานวนตนที่แสดงอาการ เปลือกแหงในแปลงจะเพิ่มขึ้นเฉลี่ยรอยละ 1 ตอป สาเหตุของอาการเปลือกแหงเกิดจากความผิดปกติทางสรีรวิทยา และปจจัยอื่น ๆ เชน สภาพแวดลอม ปจจัยทางดินและความชื้น การบํารุงรักษาสวนยางและการกรีดหักโหม ลักษณะ
อาการเปลือกแหง หลังจากกรีดยางแลวนํ้ายางจะจับตัวเปนกอน เปนจุด ๆ ตามรอยกรีด หากกรีดตอไปจะไมใหนํ้ายาง เปลือกแหงเปลี่ยนเปนสีนํ้าตาลออน แข็งกระดางแยกจากกันเปนชิ้น ๆ และแตก ขยายลุกลามจนถึงพื้นและหลุดออก การปองกันรักษา เมื่อตนยางแสดงอาการเปลือกแหงตองหยุดกรีดประมาณ 6-12 เดือนหรือจนกวานํ้ายางจะ ไหลเปนปกติ ตนยางที่แสดงอาการเปลือกแหงชั่วคราว จะสามารถกรีดเอานํ้ายางไดอีกหลังจากหยุดกรีด การปองกัน ไมใหตนยางเกิดอาการเปลือกแหง ควรบํารุงรักษาสวนยางใหถูกตอง ใสปุยและปรับปรุงบํารุงดินใหดินมีความอุดม สมบูรณและชุมชื้น ใชระบบกรีดใหเหมาะสมกับพันธุยาง และไมกรีดหักโหมติดตอกันเปนเวลานาน โดยเฉพาะกับยาง พันธุ BPM 24 และพันธุ PB 235 และไมควรใชสารเคมีเรงนํ้ายาง
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง การกรีดยางเปนการนําผลผลิตในรูปของนํ้ายางจากบริเวณเปลือกของตนยางเพื่อแปรรูป วิธีการกรีดยางที่ ถูกตอง สามารถเพิ่มผลผลิตใหมากขึ้นอยางยั่งยืน จึงควรพิจารณาปจจัยตาง ๆ ที่สําคัญ คือ พันธุยาง อายุตนยาง ฤดู กาล การเปดกรีด วิธีการกรีด ระบบกรีด วิธีการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง และความชํานาญของคนกรีดยาง การเลือกใช ปจจัยที่เหมาะสม และสอดคลองกันสามารถเพิ่มผลผลิตยางใหสูงขึ้น ถนอมตนยางใหกรีดไดระยะยาวนาน และเปน อันตรายตอตนยางนอยที่สุด
โครงสรางเปลือกยางและทอนํ้ายาง โครงสรางของเปลือกยาง มีสวนประกอบสําคัญ 3 สวน คือ 1. เปลือก (bark) คือสวนที่อยูบริเวณนอกสุด แบงออกเปน 2 ชั้น คือ • เปลือกชั้นในสุด หรือเปลือกออน (soft bark) อยูบริเวณติดกับเยื่อเจริญ เปนสวนที่มีเนือ้ เยือ่ และ ทอนํายางที ้ ส่ รางขึน้ มาใหม มีจานวนวงท ํ อนํายางหนาแน ้ นและสมบูรณทสี่ ดุ มากกวาเปลือกชั้น นอก ซึ่งทอนํ้ายางเหลานี้จะวางตัวจากขวาไปซาย ความหนาของเปลือกชั้นนี้ประมาณ 20-30 % ไมมี stone cell จึงทําใหเปลือกคอนขางนุม • เปลือกชั้นนอก หรือ เปลือกแข็ง (hard bark) อยูถัดจากเปลือกชั้นในสุดออกมาทางดานนอก เปน สวนเนื้อเยื่อที่ถูกดันออกมาขางนอกเมื่อมีการสรางเนื้อเยื่อใหมขึ้นมาแทนที่ในเปลือกชั้นในสุด เปลือกสวนนี้มี stone cell เกิดขึ้น ทําใหทอนํ้ายางขาดและไมสมบูรณ และทําใหเปลือกคอน ขางแข็ง ความหนาของเปลือกชั้นนี้ประมาณ 70-80 %
2. เยือ่ เจริญ (cambium) คือ สวนทีอ่ ยูร ะหวางเปลือกกับเนือ้ ไม เปนสวนทีส่ รางความเจริญเติบโต ใหกับตนยางและเปนสวนที่มีการแบงตัวตลอดเวลา การแบงตัวเขาทางดานในจะกลายเปนเนื้อไม แบงตัวออกทางดานนอกจะกลายเปนเปลือกยาง โดยสรางเปลือกงอกใหมขึ้นมาแทนที่เปลือกที่กรีดไป หากเยือ่ เจริญถูกทําลายจะไมมีการสรางเปลือกใหมขึ้นทดแทน 3. เนื้อไม เปนแกนกลางสําหรับยึดลําตนไมมีทอนํ้ายางอยูเลย แตจะมีทอนํ้า (xylem) อยู ทอนํ้ายาง (latex vessel)
ทอนํ้ ายางเรียงตัวกันออกมาจากเยื่อเจริญรอบลํ าตนตามแนวดิ่งเปนชั้นๆ โดยทั่วไปอยูใน ลักษณะเอียงไปทางขวาจากแนวดิ่งเล็กนอยประมาณ 2.1-2.7 องศา เมื่อหันหนาเขาหาตนยาง การกรีดจึง การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 70
ตองกรีดเอียงจากซายบนมาขวาลางเพื่อใหตัดทอนํ้ายางมากที่สุด โดยทอนํ้ายางจะเรียงตัวกันเปนวงรอบ ลําตน พันธุที่ใหผลผลิตสูงมักจะมีจํานวนวงทอนํ้ายางมาก นํ้ายางสามารถติดตอกันไดภายในวงทอชั้น เดียวกัน แตไมสามารถติดตอกันไดระหวางวงทอนํ้ายาง ภายในทอนํ้ายางมีนํ้ายางบรรจุอยู นํ้ายางสดที่ กรีดจากตนยางมีลักษณะเปนของเหลวสีขาว หรือสีครีมอยูในสภาพสารแขวนลอย นํ้ายางสด ประกอบ ดวยสารตางๆ ซึ่งมีปริมาณแปรปรวนอยางกวางขวาง ขึ้นอยูกับปจจัยที่สําคัญ เชน พันธุยาง อายุของตน ยาง ฤดูกาล และวิธีการกรีดยาง เปนตน ปกตินํ้ายางสด (โดยนํ้าหนัก) จะมีสวนของเนื้อยางแหงประมาณ 35 % สวนของนํ้าประมาณ 55 % และสารอื่นๆ ประมาณ 10 % สวนตาง ๆ ดังกลาวจะมองเห็นชัดเจน เมือ่ ปนแยกดวยเครื่องปนความเร็วสูง
ปจจัยของการกรีด ปจจัยของการกรีดที่มีผลตอผลผลิต มีดังนี้ 1. ความลึกของการกรีด ความหนาแนนของจํานวนทอนํ้ายางมีมาก บริเวณเปลือกชั้นใน และมีมากที่สุด ประมาณ 40 % ตรงบริเวณใกลเยื่อเจริญ มีการศึกษาพบวาโดยทั่วไปการกรีดยางจะเหลือสวนของเปลือกชั้นในสุด ถึง1.3 มิลลิเมตร ยังคงเหลือวงทอนํ้ายางไวบนตนโดยไมไดกรีดถึง 50 % ซึ่งเปนทอนํ้ายางที่สมบูรณที่สุด ถากรีดเหลือ 1 มิลลิเมตร จากเยื่อเจริญจะกรีดได 52 % ของทอนํ้ายาง หรือถากรีดเหลือ 0.5 มิลลิเมตร ตัดวงทอนํ้ายางไดถึง 80 % ดังนั้นการกรีดใหไดนํ้ายางมากจึงควรกรีดใหใกลเยื่อเจริญมากที่สุด แตหากกรีดลึกเกินไปหนายางจะเปนแผลเปลือก งอกใหมขรุขระ ไมสามารถกรีดตอไปได การกรีดจะกรีดไดลึกหรือไมนั้นขึ้นกับความชํานาญของแรงงานกรีด 2. ขนาดของงานกรีด หมายถึงจํานวนตนยางที่คนกรีดสามารถกรีดไดแตละวัน ซึ่งขึ้นอยูกับขนาดของตน ยาง ความยาวรอยกรีด ลักษณะของพื้นที่ ความชํานาญของคนกรีด และชวงเวลาการไหลของนํ้ายาง ปกติการกรีด ครึ่งตนคนกรีดคนหนึ่งสามารถ กรีดได 450-500 ตนตอวัน และการกรีด 1/3 ของลําตนคนกรีดคนหนึ่งสามารถ กรีดได 650 - 700 ตนตอวัน 3. เวลาที่เหมาะสมสําหรับกรีดยาง ผลผลิตของนํ้ายางจะขึ้นอยูกับความเตงของเซลล ซึ่งมีผลตอความ ดันภายในทอนํ้ายาง ในชวงกลางวันความเตงของเซลลจะลดตํ่าลง สาเหตุมาจากการคายนํ้า โดยจะเริ่มลดตํ่าหลังดวง อาทิตยขึ้น จนถึงเวลา 13.00-14.00 น. จะลดลงตํ่าสุดหลังจากนั้นก็เริ่มเพิ่มขึ้น จนกลับสภาพเดิมเมื่อเวลากลางคืน จากการทดลองกรีดเวลาตางกัน พบวาการกรีดชวงเวลา 06.00-08.00 น. ไดนายางน ํ้ อยกวาการกรีดชวงเวลา 03.0006.00 น. เฉลีย่ ประมาณ 4-5 % การกรีดชวงเวลา 08.00-11.00 น. ไดนํ้ายางนอยกวาการกรีดกลางคืน เฉลี่ยประมาณ 16 % และการกรีดชวงเวลา 11.00-13.00 น. ไดนํ้ายางนอยกวาการกรีดกลางคืน เฉลี่ยประมาณ 25 %
4. ความสิ้นเปลืองเปลือก การกรีดเปลือกหนาหรือบางไมมีผลกระทบตอผลผลิต การกรีดที่ใช ความถี่ของการกรีดตํ่า จะสิ้นเปลืองเปลือกตอครั้งกรีดมากกวาการกรีดที่ใชความถี่ของการกรีดสูง แต เมือ่ รวมความสิ้นเปลืองเปลือก ทุกครั้งกรีดแลวจะนอยกวา ถาหากความสิ้นเปลืองเปลือกในรอบปของ การกรีดวันเวนวัน (d/2) คือ 100 % การกรีดวันเวน 2 วัน สิน้ เปลืองเปลือก 75 % และการกรีดวันเวน 3 วัน การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 71
สิน้ เปลืองเปลือก 60 % การกรีด 2 วัน เวนวัน สิ้นเปลืองเปลือก 140 % การกรีด 3 วัน เวนวัน สิ้นเปลือง เปลือก 150 % และการกรีดทุกวัน สิ้นเปลืองเปลือก 190 % โดยปกติการกรีดวันเวนวัน สิ้นเปลืองเปลือก แตละครั้งกรีดระหวาง 1.7-2.0 มิลลิเมตร หรือไมเกิน 25 เซนติเมตรตอป 5. ความคมของมีด มีดกรีดยางควรลับใหคมอยูเสมอ เพราะจะทําใหตัดทอนํ้ายางดีขึ้นและสิ้น เปลืองเปลือกนอยกวาการใชมีดกรีดยางที่ไมคม
การเปดกรีด การเปดกรีดจะคํานึงถึงขนาดของตนยางมากกวาอายุ กอนที่จะเปดกรีดควรศึกษารายละเอียดใน การเปดกรีด เชน ขนาดของตนยาง ระดับความสูงที่จะเปดกรีด ความลาดชันของรอยกรีด และอื่นๆ เพื่อ จะไดทราบวาควรเปดกรีดอยางไรจึงจะไดรับผลผลิตสูง ขนาดของตนยาง ตนยางพรอมเปดกรีดเมื่อวัดเสนรอบตนได 50 เซนติเมตร ที่ความสูง 150 เซนติเมตร จากพื้นดิน จากการ ทดลองพบวา การเปดกรีดเมื่อตนยางขนาดเล็ก หรือตนยางที่ยังไมไดขนาดเปดกรีด จะไดรับผลผลิตนอย โดยเฉพาะ การกรีดหนึง่ ในสามลําตนทุกวันกับตนขนาดเล็ก ผลผลิตเฉลีย่ ตอครัง้ ลดลง 30-51 % และผลผลิตสะสมตอปลดลง 6-43 % และการกรีดตนยางขนาดเล็กมีผลทําใหตนยางมีอัตราการเจริญเติบโตที่ตํ่ากวาตนที่ไดขนาดเปดกรีด 12-28 % การเปดกรีดตนยางทั้งสวน พิจารณาได 2 แบบ 1. มีจํานวนตนยางที่มีขนาดเสนรอบตนไมตํ่ากวา 50 เซนติเมตร ไมนอยกวาครึ่งหนึ่งของจํานวนตนยางทั้ง หมด จากการทดลองพบวาผลผลิตตอครั้งกรีดลดลงเพียง 20 % เมื่อเปรียบเทียบกับการเปดกรีดตนยางที่ไดขนาดทั้ง สวน 2. มีตนยางที่มีขนาดเสนรอบตนไมตํ่ากวา 45 เซนติเมตร มากกวา 80 % ของจํานวนตนยางทั้งหมด จาก การทดลองพบวาผลผลิตตอครั้งกรีดลดลงเพียง 29 % เมื่อเปรียบเทียบกับการเปดกรีดตนยางที่ไดขนาดทั้งสวน แต หากเกษตรกรเปดกรีดเมื่อตนยางมีลําตนขนาด 45 เซนติเมตร ไมนอยกวาครึ่งหนึ่งของจํานวนตนยางทั้งสวน ผลผลิต ตอครั้งกรีดลดลงถึง 42 %
ระดับความสูงของการเปดกรีด • เปดกรีดที่ระดับความสูง 150 เซนติเมตรจากพื้นดิน • การเปดกรีดที่ระดับตํ่ากวา 150 เซนติเมตร แมวาจะใหผลผลิตในรอบปแรกสูงกวาก็ตาม แตระยะ หลังผลผลิตไมแตกตางกันมาก จากการทดลองผลผลิตเฉลี่ย 7 ป พบวาการเปดกรีดระดับความสูง 50150 เซนติเมตร ใหผลผลิตตางกันเพียง 1-6 % โดยการเปดกรีดระดับตํ่าใหผลผลิตในรอบปแรกสูง สวน การเปดกรีดระดับสูงใหผลิตในรอบปหลังสูง และพบวาการเจริญเติบโตไมแตกตางกัน แตในกรณีที่คน
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 72
กรีดยังไมชํานาญการกรีด การเปดกรีดที่ระดับตํ่ากวา 150 เซนติเมตร มีผลดีในระยะแรกเพราะกรีดได สะดวกกวา • การเปดกรีดหนาแรกไมวาจะเปดที่ระดับความสูงใดก็ตาม วัดเสนรอบตนยางให ไดขนาด 50 เซนติเมตร ที่ระดับความสูง 150 เซนติเมตรจากพื้นดิน
ความลาดชันของรอยกรีด ความลาดชันของรอยกรีดควรทํามุม 30-35 องศากับแนวระดับ เพื่อใหนํ้ายางไหลไดสะดวก ไมไหลออก นอกรอยกรีด ทําใหไดผลผลิตเต็มที่ และควรรักษาระดับความลาดชันตามที่กําหนดไว กรีดยางใหรอยกรีดเอียงทํามุม จากซายลงมาขวา การกรีดเมื่อรอยกรีดมีมุมเปลี่ยนไปจากเดิม หากมุมกรีดเปลี่ยนจาก 30 องศาเปน 45 องศา ผล ผลิตเพิ่มขึ้น 2-3 % ตอ 25 ไร แตความยาวรอยกรีดจะเพิ่มขึ้น 22 % แรงงานกรีดตองลดจํานวนตนจากเดิมลง ประมาณ 20 ตน หากมุมกรีด ตํ่ากวา 30 องศา จะทําใหนํ้ายางไหลออกนอกรอยกรีด
ขัน้ ตอนและวิธีปฏิบัติในการเปดกรีดหนายาง อุปกรณการเปดกรีด 1. 2. 3. 4. 5.
ไมเปดกรีด มีดเจะบง รางรองรับนํ้ายาง ลวดรับถวยนํ้ายาง ถวยนํ้ายาง
การทําไมเปดกรีด • อุปกรณ 1. ไมระแนง 2. แผนสังกะสีเรียบ กวาง 5 เซนติเมตร ยาว 30 เซนติเมตร 3. เชือกฟางยาว 50 เซนติเมตร • วิธีทําไมเปดกรีด 1. ตัดไมระแนงใหไดความยาว 150 เซนติเมตร หรือตามความสูงของการเปดกรีด ปลายดานบนตัดเปนมุม 30 องศา กับแนวระดับ 2. ตอกตะปูยดึ แผนสังกะสีติดกับไมตามแนวเฉียงของปลายไมที่ตัด (แผนสังกะสีทํา มุม 30 องศา กับแนวระดับ) 3. ผูกเชือกฟางยาว 50 เซนติเมตร ใหกึ่งกลางเชือกอยูในตําแหนงที่ตอกตะปูบนแผน สังกะสี การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 73
ขัน้ ตอนการเปดกรีด 1. การวัดขนาดของตนยาง ใชเชือกยาว 50 เซนติเมตร วัดรอบตนยาง (ใหวัดขนาดของตนยางในระดับ ความสูงจากพื้นดิน 150 เซนติเมตร) หากปลายเชือกทั้งสองไมซอนกันก็แสดงวาตนยางไดขนาด 50 เซนติเมตร หรือ โตกวา แสดงวาเปดกรีดได
2. การทํารอยกรีด การเปดกรีดหนายางใชไมเปดกรีดตามแนวตั้ง กดแผนสังกะสีใหแนบกับตน ยางตามแนวลาดเอียงของแผนสังกะสี แลวใชชอลกหรือตะปูทําเครื่องหมายบนตนยาง 3. การแบงครึ่งหนากรีดใชเชือกวัดรอบตน แลวนํามาทบครึ่ง จากนั้นนําเชือกที่ทบครึ่งแนบกับตนยางโดยให ปลายดานหนึ่งอยูที่รอยแบงครึ่งดานหนา ดึงปลายเชือกอีกดานหนึ่งแนบกับตนยางตรงแนวระดับไปทางดานหลัง แลว ทําเครื่องหมายไว ทําเชนนี้อีกครั้งในระดับที่ตํ่ากวาเดิมประมาณ 30 เซนติเมตร 4. การทํารอยแบงครึ่งดานหลังใชตะปูหรือชอลก ทําสวนแบงครึ่งดานหลังผานจุดทั้งสอง จากนั้นใชมีดกรีด เบา ๆ ตามรอยที่ทําเครื่องหมายไว 5. การติดรางรองนํ้ายางและลวดรับถวยนํ้ายาง ติดรางรองรับนํ้ายาง หางจากรอยกรีดดานหนาลงมา 30 เซนติเมตร และติดลวดรับถวยนํ้ายางใหหางจากลิ้นรับนํ้ายางลงมา ประมาณ 10 เซนติเมตร 6. เปดกรีดตามรอยที่ทําไว
การกรีดปกติ การกรีดยางหนาปกติ คือการกรีดยางหนาลางที่ระดับความสูงของหนากรีดที่ระดับ 150 เซนติเมตร ลงมา ระบบกรีดที่แนะนํามีขอมูลเปรียบเทียบในตารางที่ 34 ตารางที่ 34 ขอมูลเปรียบเทียบของระบบกรีดที่แนะนํา ระบบกรีด รายการ
ครึ่งลําตนวัน เวนสองวัน (½S d/3)
ผลผลิตตอครัง้ กรีด ดีมาก ผลผลิตสะสม ใกลเคียงกับการ กรีดครึง่ ตนเวนวัน หากใช ร ว มกั บ สารเคมีเรงนํายาง ้ 2.5% ไดผลผลิต สูงกวา
ครึ่งลําตนวันเวน วัน (½S d/2)
ครึ่งลําตนสอง วันเวนวัน (½S 2d/3)
ดี
ปานกลาง
หนึ่งในสามของ หนึ่งในสามของ ลําตนวันเวนวัน ลําตน สองวัน รวมกับการใช เวนวัน สารเคมีเรงนํ้า ( S 2d/3) ยาง ( S d/2+ET2.5%) คอนขางนอย ดี
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 74
ระบบกรีด รายการ
ครึ่งลําตนวัน เวนสองวัน (½S d/3)
ครึ่งลําตนวันเวน วัน (½S d/2)
ครึ่งลําตนสอง วันเวนวัน (½S 2d/3)
ความสิ้นเปลือง เปลือก ความสมบูรณของ เปลือก งอกใหม ระยะเวลากรีด/ หนากรีด การใชสารเคมี เรงนํ้ายาง พันธุยาง จํานวนแรงงาน คนกรีด ขนาดแปลงกรีด
นอยมาก
นอย
ปานกลาง
5-6 ป
3-4 ป
การเกิดอาการ เปลือกแหง การกรีดสาย/ กรีดชดเชย จํานวนวันกรีด
หนึ่งในสามของ หนึ่งในสามของ ลําตนวันเวนวัน ลําตน สองวัน รวมกับการใช เวนวัน สารเคมีเรงนํ้า ( S 2d/3) ยาง ( S d/2+ET2.5%) ปานกลาง นอยมาก
ดี 7-8 ป
หลังจาก 3 ปแรก เมื่อกรีดถึงระยะ ของการกรีด เปลือกงอกใหม ใชไดทุกพันธุ ใชไดทุกพันธุ 1 คน / 3 แปลง 1 คน / 2 แปลง
3-4 ป
5-6 ป
1 คน / 1 แปลง
1 คน / 1 แปลง
1 คน / 3 แปลง
1,500 ตน หรือ 1,000 ตน หรือ 14 เล็กกวา 10 ไร 21 ไร ไร นอยมาก นอย ปานกลาง
เล็กกวา 10 ไร
1,400 ตน หรือ 20 ไร ปานกลาง
หลังจาก 3 ป ของการกรีด
ปานกลาง
เมื่อกรีดถึงระยะ เปลือกงอกใหม ไมเกิน 160 วัน/ป ไมเกิน 160 วัน/ป
การกรีดยางไมควรกรีดยางทุกวันหรือกรีดติดตอกันหลายวัน เพราะแมวาจะไดผลผลิตสะสมตอปสูงเนื่อง จากจํานวนวันกรีดมาก แตผลผลิตตอครั้งกรีดตํ่า ปริมาณเนื้อยางแหง (DRC) ลดลง การสิ้นเปลืองเปลือกสูงทําให ระยะเวลากรีดถึงเปลือกงอกใหมนอยลง เปลือกงอกใหมบาง กระทบตอการกรีดซํ้า และจํานวนตนยางแสดงอาการ เปลือกแหงสูง ดังนั้นตนยางควรมีเวลาหยุดพัก เพื่อสรางนํ้ายางและใหผลผลิตที่ดีในระยะยาว การกรีดถี่ไมเหมาะกับ การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง ซึ่งมีรายงานเปรียบเทียบระบบกรีดกับยางพันธุ RRIM 600 ในตารางที่ 35 ตารางที่ 35 เปรียบเทียบระบบกรีดกับยางพันธุ RRIM 600 ความยาว ความถี่ รอยกรีด d/2 ½S 2d/3 3d/4
ผลผลิตเฉลี่ย (กรัม/ตน/ครั้ง) 44.24 40.98 36.41
ระยะเวลากรีด ความหนาเปลือก ถึงเปลือกงอกใหม งอกใหม (มม.) 10 ป 9 เดือน 8 1/ 7.4 2/ 7 ป 8 เดือน 7 ป
7.3
2/
DRC (%) 41.8 39.1
ตนเปลือก แหง (%) 1.7 5
36.4
8.3
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 75
S 1/ 2/ 3/
d/1 d/1
29.84 27.76
5 ป 7 เดือน 7 ป 9 เดือน
5.5 7.4
3/ 2/
35.2 35.5
26.7 8.3
วัดในปที่ 9 เหลือเวลาอีก 2 ปกอนกรีดเปลือกงอกใหม วัดในปที่ 8 ซึ่งเปดกรีดเปลือกงอกใหม วัดในปที่ 7 ซึ่งกรีดเปลือกงอกใหมไปแลว 1 ป
การกรีดในชวงผลัดใบ การกรีดยางติดตอกันมีผลทําใหผลผลิตลดลง โดยเฉพาะในชวงตนยางผลัดใบ ซึง่ ระยะดังกลาว แตกตางกันไปตามทองถิ่นและชนิดของพันธุยาง ระยะของการผลัดใบตั้งแตใบเริ่มรวงจนถึงใบแกโดย ทัว่ ไปใชระยะเวลาประมาณ 2 เดือน หากมีความจําเปนตองกรีดในชวงนี้ หรือเพื่อเพิ่มจํานวนวันกรีดก็ สามารถทําไดแตจะไดผลผลิตนอยกวาปกติ ซึ่งในชวงผลัดใบไมควรใชสารเคมีเรงนํ้ายาง และจะตอง หยุดกรีดในระยะที่มีการผลิใบใหม เพราะการกรีดในระยะนี้จะมีผลกระทบตอการเจริญเติบโตและผล ผลิตลดลง การเพิ่มจํานวนวันกรีด การกรีดยางโดยปกติ กรีดระบบกรีดครึ่งลําตนวันเวนสองวัน หรือกรีดครึ่งลําตนวันเวนวันจะมี วันกรีดเฉลีย่ ราว 100-150 วันตอป แตในบางทองที่มีฝนตกชุก 5-6 เดือน เมื่อตนเปยกเกษตรกรกรีดยาง ไมได หากทองที่ใดมีจํานวนวันกรีดตํ่ากวา 100 วันตอป สามารถเพิ่มจํานวนวันกรีดยางในชวงฤดูฝนได แตไมควรเกิน 160 วันตอป การกรีดมากเกินไปทําใหผลผลิตลดลง เปลือกงอกใหมหนาไมพอเมื่อกรีด ใหม จึงไมควรใชในทองที่ที่มีวันกรีดปกติมากอยูแลว การเพิ่มจํานวนวันกรีดมีหลายวิธี ดังนี้ 1. กรีดสาย คือการกรีดหลังจากเวลากรีดปกติ ซึ่งหนายางเปยกจากฝนตกตอนกลางคืนและแหง เมื่อสาย สามารถกรีดไดทกุ เวลาแตไมควรกรีดในชวงเวลา 11.00-13.00 น. เพราะผลผลิตไดรบั นอยกวา ปกติมาก 2. การกรีดชดเชย คือการกรีดซํ้างานกรีดเดิมในวันถัดไป เพื่อทดแทนวันกรีดที่เสียไปจากฝนตก แตไมควรกรีดซํ้าแปลงเดิมติดตอกันเกินกวา 2 วัน 3. ใชอุปกรณกันนํ้าฝน เพื่อปองกันหนายางเปยก เชนใชพลาสติกกันฝนแบบคลุมหรือแบบรม เปนตน ไม ควรใชอุปกรณกันฝนรวมกับระบบกรีดถี่ที่กรีดติดตอกันมากเกินกวา 2 วัน ขอควรพิจารณาการใชอุปกรณกันนํ้าฝน 1. ไมควรใชตะเกียงแกสเพราะทําใหไฟไหมพลาสติกกันฝนได ควรใชตะเกียงแบตเตอรี 2. ในวันที่อากาศปลอดโปรง ควรเปดพลาสติกออกเพื่อระบายความรอนและความชื้น
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 76
3. 4. 5. 6.
ใชสารเคมีปองกันเชื้อราโรคหนายาง สัปดาหละครั้ง ในชวงโรคหนายางระบาด พลาสติกมีอายุการใชงาน 4-5 เดือน ตองทําใหมทุกป กรณีจางแรงกรีดการคืนทุนคาอุปกรณตองใชเวลานานขึ้น เสียเวลาเปดพลาสติกกอนกรีด เวลาทํางานเพิ่มขึ้น 1 ชั่วโมง
การกรีดยางหนาสูง การกรีดยางหนาสูง เปนการกรีดยางระดับความสูงกวาการกรีดยางหนาปกติ ใชกับตนยางอายุ มากใกลโคน หรือเปลือกหนาลางไมสามารถใหผลผลิตไดตามปกติ ระบบกรีดหนาสูงที่แนะนํามี 2 แบบ ดังนี้ 1. การกรีดเพื่อพักหนากรีดปกติ เนื่องจากปญหาเปลือกงอกใหมของหนากรีดปกติยังบางอยู จึงควรกรีดหนาสูงเพื่อรอใหเปลือกงอกใหมมี ความสมบูรณมากขึ้น และไมควรกรีดหนาสูงบนหนากรีดที่สามเพราะจะสงผลกระทบตอผลผลิตของตนยางเมื่อกลับ ไปกรีดหนาลางอีกครั้ง มีระบบกรีดยางที่แนะนํา 2 ระบบ คือ 1.1 กรีดหนึ่งในสามของลําตน กรีดขึ้น วันเวนวันควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% ( S Ê d/2 + ET 2.5%) • วิธีการกรีดขึ้น 1) ทํารอยเสนหนาเสนหลังตามการแบงหนากรีด 1 ใน 3 ของลําตน 2) เปดกรีดเหนือรอยกรีดหนาลาง 10 เซนติเมตร ทํามุม 45 องศากับแนวระดับ 3) ขูดเปลือกทํารอยทาสารเคมีเรงนํ้ายาง 4) กรีดวันเวนวัน โดยใชวิธีการกรีดขึ้นใชมีดเกาจ หรือมีดเจะบง 5) การเปลี่ยนหนากรีดใหเวียนทวนเข็มนาฬิกา หรือเวียนทางดานขวาเมื่อหันหนาเขาหา ตนยาง 1.2 กรีดหนึ่งในสามของลําตน กรีดลง วันเวนวันควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% ( S d/2 + ET 2.5%) • วิธีการกรีดลง 1) ใชบันไดเปดกรีดที่ระดับความสูง 200-250 เซนติเมตร จากพื้นดิน ทําเสนหนาเสน หลังตามการแบงหนากรีด ทํารอยกรีดมุม 30-35 องศา กับแนวระดับ โดยใชวิธีการ กรีดลง ดวยมีดเจะบง 2) การกรีดหนาสูงกรีดลงจะทําใหผลผลิตลดลงเมื่อกรีดเขาใกลเปลือกของหนากรีดลาง 3) การเปลี่ยนหนากรีดใหเวียนตามเข็มนาฬิกา หรือเวียนทางดานซายเมื่อหันหนาเขาหา ตนยาง
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 77
2. การกรีดกอนโคน
เมือ่ เปลือกของหนากรีดปกติบาง ใหผลผลิตลดลง หรือหนากรีดลางเสียหายไมสามารถกรีดซํ้า ได และประสงคจะโคนตนยาง ควรที่จะใชวิธีการกรีดยางหนาสูงกอนการโคน 1-6 ป เพื่อใหไดรับผล ตอบแทนสูงสุด สําหรับระบบกรีดยางที่แนะนํามี 2 ระบบ คือ 2.1 การกรีดกอนโคนควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% • กรีดหนึ่งในสามของลําตน กรีดขึ้น วันเวนวัน ควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง ( S Ê d/2+ET 2.5%) เปดกรีดเหนือรอยกรีดหนาลาง 10 เซนติเมตร รอยกรีดทํามุม 45 องศา กับ แนวระดับ เปลี่ยนหนากรีดทุกป สามารถกรีดไดนาน 3-6 ป • กรีดหนึ่งในสี่ของลําตน รอยกรีด 2 รอยอยูดานตรงขาม กรีดขึ้น วันละรอยสลับกันทุกวัน ควบ คูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% (2x¼S Ê d/1 (t,t)+ET 2.5% )เหมาะกับ ชาวสวนที่นิยมกรีดทุกวันสามารถกรีดไดนาน 2 ป • กรีดครึ่งลําตนกรีดขึ้นวันเวนวันควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% (½S Ê d/2 + ET 2.5%) เหมาะกับชาวสวนที่สลับแปลงกรีด ควรเปลี่ยนหนากรีดทุก 2 เดือน สามารถกรีดไดนาน 2 ป • กรีดครึ่งลําตนสองรอยอยูดานตรงขาม กรีดขึ้นวันละรอย สลับกันทุกวัน ควบคูกับการใชสาร เคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% [2x½S Ê d/1 (t,t) + ET 2.5%] สามารถกรีดไดนาน 1 ป เพื่อใหผลผลิตสูงขึ้น ควรเปดกรีดรอยที่ 2 สูงกวารอยที่ 1 ขึ้นไป 75 เซนติเมตร เมื่อถึง เดือนสุดทายกอนโคนใหกรีดทั้ง 2 รอยพรอมกัน 2.2 การกรีดหรือเจาะรวมกับการใชแกสเอทธิลีน • กรีดหนึ่งในแปดของลําตน (หรือหนากรีดกวาง 10 เซนติเมตร) กรีดวันเวนสองวัน รวมกับการ ใชแกสเอทธิลนี (⅛S Ê d/3 + ethylene หรือ 10cm S Ê d/3 + ethylene) • เจาะหนึ่งรอยวันเวนสองวัน รวมกับการใชแกสเอทธิลีน (1Pc d/3+ethylene) การกรีดหรือการเจาะรวมกับใชแกสเอทธีลีน มีขอควรพิจารณาดังนี้ 1) ใชกับพันธุที่ตอบสนองตอสารเคมีเรงนํ้ายาง ตนโตสมบูรณ 2) ควรใชในเขตที่มีฝนตกชุก ไมควรใชในเขตแหงแลง ระบบนี้จะไดผลดีเมื่อความชื้นในดิน สูง 3) การใชแกสเอทธิลีนมีตนทุนสูงกวาวิธีการใชสารเคมีเรงนํ้ายางปกติ ดังนั้นหากเจาของ สวนยางดําเนินการเองจะไดรับผลตอบแทนสูงกวาการจางแรงงานกรีดหรือเจาะ
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 78
การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง สารเคมีเรงนํายาง ้ หมายถึงสารเคมีทเี่ มือ่ ใชกบั ตนยางแลว จะเพิม่ เวลาการไหลของนํายางมากขึ ้ น้ ทําใหไดผล ผลิตมากขึ้นหลังจากที่ไดมีการกรีด หรือการเจาะตนยางในสวนพื้นที่ที่อยูใกล ๆ กับบริเวณที่ใชสารเคมีเรงนํ้ายาง สาร เคมีที่มีประสิทธิภาพในปจจุบันไดแก 2-chloroethylphosphonic acid ซึ่งมีชื่อสามัญวา เอทธิฟอน (ethephon) สามารถปลอยแกสเอทธิลีน (ethylene) ออกมาชาๆ หรือการใหแกสเอทธิลีนโดยตรง แกสนี้จะกระจายและซึมเขา สูเปลือกชั้นใน เขาสูทอนํ้ายางทําใหนํ้าสามารถไหลผานผนังเซลลไดดขี นึ้ เพิม่ ปฏิกริ ยิ าการเปลีย่ นแปลงนําตาลซู ้ โครส เพิม่ ความดันภายในทอนํายาง ้ เพิม่ บริเวณพืน้ ทีใ่ หนายาง ํ้ ชะลอการจับตัวของเม็ดยางในนํายาง ้ การอุดตันจึงชาลงทําให นํายางไหลได ้ นานขึน้
การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง มี 4 แบบ คือ 1. การใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% กับหนากรีดปกติ ตองการกรีดเปลือกงอกใหม • ทาใตรอยกรีด โดยขูดเปลือกใตรอยกรีด กวาง 2.5 เซนติเมตร และทาสารเคมีเรงนํายาง ้ • หยดในรอยกรีด โดยใชสารเคมีเรงนํายางที ้ ม่ คี วามเขมขน 10% จํานวน 1 สวน ผสมนํา้ 3 สวน หยดในรอยกรีดที่ลอกยางรอยกรีดออกแลวประมาณ 3-4 หยด • ทาในรอยบาก ใชมีดกรีดยางทําแนวบากเปนรองตื้น ๆ ขนาดกวาง 0.5 เซนติเมตร อยูตํ่าจาก แนวรอยกรีด 2.5 เซนติเมตร และทาสารเคมีเรงนํ้ายางในรอยบาก 2. การใชสารเคมีเรงนํายางความเข ้ มขน 2.5% กับหนากรีดปกติและไมตอ งการกรีดเปลือกงอกใหม • ทาเหนือรอยกรีด ใชสารเคมีเรงนํ้ายางทาเหนือรอยกรีด กวาง 1.25 เซนติเมตร 3. การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง ความเขมขน 2.5% กับการกรีดยางหนาสูง โดยการกรีดขึ้น • ทาในรอยบาก ใชมีดกรีดยางทําแนวบากเปนรองตื้น ๆ ขนาดกวาง 0.5 เซนติเมตร ใหรอยบากอยู สูงกวาแนวรอยกรีด 4-5 เซนติเมตร และทาสารเคมีในรอยบาก ความถี่ของการใชสารเคมีเดือน ละครั้ง • ทาตามแนวตั้ง 3 แถบ ใชมีดเกาจขูดเปลือกเหนือรอยกรีดตามแนวตั้ง 3 แถบ กวางแถบละ 1.5 เซนติเมตร ความยาวของแถบเปนครึ่งหนึ่งของความยาวรอยกรีด และทาสารเคมีเรงนํ้ายาง ในแถบทั้ง 3 แถบ ความถี่ของการใชสารเคมี 2 เดือนตอครั้ง
4. การใชสารเคมีเรงนํ้ายางชนิดแกส (ethylene) • บรรจุแกสในภาชนะบรรจุและอัดแกสบริเวณเปลือกหนาสูงที่ตองการกรีดหรือเจาะ (ไมแนะนําให ใชกับการกรีดหนาลางปกติ) • ความถี่ของการใชแกส ใชเดือนละ 2 ครั้ง ๆ ละประมาณ 15 วัน
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 79
• ภาชนะบรรจุแกสและการปลอยอัดแกส ตองดําเนินการติดตั้งอยางถูกตองเหมาะสม เพราะหาก แกสรั่วจะทําใหปริมาณแกสเขาสูเปลือกยางลดนอยลง ผลผลิตจะนอยลง
การตอบสนองของพันธุยางตอสารเคมีเรงนํ้ายาง ยางแตละพันธุตอบสนองตอสารเคมีเรงนํ้ายางแตกตางกัน พันธุยาง BPM 1 ตอบสนองสารเคมี เรงนํ้ ายางดี พันธุยางสงขลา 36 PB 255 PB 260 PR 255 RRIC 110 RRIM 600 และ GT 1 ตอบสนองสารเคมีเรงนํ้ ายางปานกลาง และพันธุยาง BPM 24 PB 235 และสถาบันวิจัยยาง 250 ตอบสนองสารเคมีเรงนํ้ายางตํ่า
มีดกรีดยาง มีดที่ใชกรีดยางมี 2 ชนิด คือ มีดเกาจ และมีดเจะบง แตนิยมใชมีดเจะบง มีดกรีดยางควรลับให คมอยูเ สมอ หินลับมีดมี 2 ชนิด คือ หินหยาบและหินละเอียด สําหรับหินละเอียดที่เพิ่งซื้อใหม จะมี ความหนาไมสามารถจะนํามาลับแตงคลองมีดและเดือยมีดไดทันที จะตองนํามาแตงใหบางโดยใชหิน หยาบ หรือสันมีดกรีดยางขูดหรือถูเสียกอน เพื่อใหเหมาะกับการแตงคลองมีดและเดือยมีด ในการลับ มีดกรีดยางนัน้ ครั้งแรกใหลับดวยหินหยาบกอน จนสังเกตวามีความคมเกิดขึ้นแลว ใหใชหินละเอียดลับ ซํ้า การลับมีดตองลับใหราบเรียบสมํ่าเสมอตลอดทั้งเลม ในขณะที่ลับดวยหินหยาบหรือหินละเอียด พยายามหลีกเลี่ยงอยาใหถูกคลองมีดมากนัก เพราะจะทําใหเกิดเดือยงอกออกมา การแตงมีด มีวิธีการ 3 ขั้นตอน คือ
1. แตงคลองมีด จะแตงคลองมีดใหเล็กหรือใหญ ขึ้นอยูกับอายุของตนยาง ซึ่งสัมพันธกับความ หนาของเปลือก เชน • มี ด คลองลึ ก มี ด ที่ แ ต ง จะมี เ ดื อ ย (หรื อ หงอนมี ด ) เล็ ก แหลมมนเหมื อ นนิ้ ว ชี้ เหมาะสําหรับ ตนยางเพิ่งเปดกรีดซึ่งมีเปลือกบาง มีดจะจับหนายางไดดี • มีดคลองใหญ มีดที่แตงจะมีเดือยแหลมมนเหมือนกับหัวแมมือ เหมาะสําหรับตนยางที่มีอายุ 15 ปขึ้นไป ที่มีเปลือกหนา มีดจะจับหนายางไดสนิทและจะไมบาดเนื้อไม
2. แตงเดือยมีด เดือยของมีดกรีดยางไมวาจะใชกรีดยางที่เริ่มเปดกรีดใหมซึ่งมีเปลือกบางหรือ ยางอายุมากทีม่ ีเปลือกหนา ตองแตงเดือยมีดใหยื่นออกมาเล็กนอยหรือเสมอกับพุงมีด ถามีดเลมใดพุงมีด ยืน่ ออกมายาวกวาเดือยมีด มีดเลมนั้นใชกรีดไมได ถานําไปกรีดจะบาดเนื้อไมทันทีเพราะพุงที่ยื่นออกมา เปนตัวบาดเยื่อแคมเบียม การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 80
เดือยของมีดที่แตงถูกตอง ตองเปนเสนตรงกับสันของคลองมีด เพราะถาเดือยโคงเขาขางในแนวสันมีด มีดจะไมจับหนากรีด เวลากรีดมีดจะตกหรือพลาดรอยกรีดไดงาย เพราะบังคับมีดยาก ทําใหบาดหนายางไดงาย ถา เดือยโคงออกนอกแนวสันมีด จะทําใหมีดบาดเปลือกหนาและบาดลึกมากซึ่งทําใหเปลืองเปลือกและหนากรีดยางหมด เร็ว
3. ลบคมมีด เมื่อแตงเดือยคลองมีดเสร็จแลว ใหลบคมดานนอกของมีด คือสวนที่แนบกับหนา ยาง โดยลบคมสวนที่ถัดจากเดือยลงมาทางดานคมมีด สวนนี้ตองลบคมใหหมดแลวใชหินลับมีดแตงคม มีดใหเฉียงเขาดานในเล็กนอย เพราะคมมีดสวนนี้ไมชวยในการกรีดยาง
สัญลักษณของระบบกรีด สภาวิจยั และพัฒนายางระหวางประเทศ (International Rubber Research and Development Board : IRRDB) ไดตกลงใหใชสญ ั ลักษณตา ง ๆ ของระบบกรีดเปนแบบเดียวกันเพือ่ ความสะดวกในการใช สัญลักษณที่ควรทราบมีดังนี้ การแบงหนากรีด สามารถแบงหนากรีดไดหลายสวนตามระบบกรีด เชน กรีด 1/2 ของลําตน 1/3 ของลําตน 1/4 ของลําตน หรือ 1/8 ของลําตน (ประมาณ 10 เซนติเมตร) ดังภาพที่ 1
1 ใน 2 ของลําตน
1 ใน 3 ของลําตน
1 ใน 4 ของลําตน
1 ใน 8 ของลําตน
ภาพที่ 1 การแบงรอยกรีด S ½S
S ¼S ⅛S
= = = = =
การกรีดรอบลําตน เวียนจากซายลงมาขวา (S ยอจาก Spiral) กรีดครึ่งลําตน กรีดหนึ่งในสามของลําตน กรีดหนึ่งในสี่ของลําตน กรีดหนึ่งในแปดของลําตน การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 81
วันกรีด d d/1 d/2 d/3 d/4 3d/4
= = = = = =
วันกรีด (d ยอมาจาก day) กรีดทุกวัน (ตัวเลขแสดงถึงจํานวนวันกรีดครั้งหนึ่ง) กรีดทุก 2 วัน (กรีดวันเวนวัน) กรีดทุก 3 วัน (กรีดวันเวนสองวัน) กรีดทุก 4 วัน (กรีดวันเวนสามวัน) กรีด 3 วันเวน 1 วัน
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 82
จํานวนรอยกรีด 2 x ½S 2 x ¼S
= =
กรีดครึ่งลําตน 2 รอย กรีดหนึ่งในสี่ของลําตน 2 รอย
ET
=
Gas
=
การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง (ET ยอจาก Ethephon ซึ่งเปนชื่อสามัญ ของสารเคมีที่ใชสําหรับเรงนํ้ายาง) แกสเอทธิลีน
Ê
=
กรีดขึ้น
(t,t) 1Pc
= =
กรีด 2 รอย เปลี่ยนทุกครั้งกรีด (t ยอจาก tapping) การเจาะ 1 รอย แนวการเจาะเปนวงกลม
สารเคมีเรงนํ้ายาง
ทิศทางการกรีด การกรีด
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 83