The Art Of Public Strategy

The art of public strategy Thierry Debels Boekbespreking 11/1/09 In Groot-Brittanië worden kinderen beboet als ze met krijt een tekening maken op de stoep. Ook is er onlangs een zware bekeuring uitgeschreven voor het bouwen van een boomhut door enkele jongeren. Volgens Geoff Mulgan is dit een illustratie van de vaststelling dat de overheid te ver doorgeslagen is bij het ‘beschermen’ van de burgers tegen risico’s. Actueler kan het boek van Mulgan niet zijn. Recent was er bij ons nog een heftige discussie over het smog-alarm in ons land. Onzin volgens de tegenstanders die verwezen naar studies die hun gelijk moesten staven. Terecht volgens de overheid en sommige longspecialisten. Mulgan vreest dat de overheid steeds meer (onzinnige) regels zal opleggen aan de burgers. Dat komt volgens de auteur omdat de maatschappij steeds beter geïnformeerd wordt over diverse risico’s en tegelijk deze risico’s wil indammen. Op zich is daar niets tegen. Alleen zijn mensen, dus ook politici, bijzonder slecht bij het inschatten van de gevolgen van diverse risico’s. Mulgan stelt terecht dat mensen een kleine kans op een extreme gebeurtenis te zwaar laten doorwegen bij hun beslissingen. Zo toont hij aan dat na de gebeurtenissen van nine eleven, Amerikanen vaker de auto namen. Ze vonen dit veiliger dan het vliegtuig nemen. Dit resulteerde wel in 1595 extra dodelijke slachtoffers op de Amerikaanse wegen. Hoe komt het eigenlijk dat we zo slecht zijn in het inschatten van risico’s? Zo schrijven Isabelle Brocas en Juan Carillo, beiden van de ULB, dat rokers het risico op longkanker overschatten, ondernemers het risico op faillissement van hun activiteit onderschatten en deelnemers aan het minnespel het risico op besmetting met het HIV virus dan weer overschatten. De auteurs vragen zich af of ‘we uit deze vaststellingen moeten besluiten dat individuën intrinsiek optimistisch zijn in sommige situaties (ondernemerschap) en intrinsiek pessimistisch in andere (risico’s verbonden aan ‘prettige’ activiteiten)’. Belangrijke vragen uiteraard waarmee politici best rekening houden. De resultaten van het onderzoek inzake ‘risico-inschatting’ zijn belangrijk voor de overheid. Mulgan stelt daarover dat ‘overheidsregulatie van de private sector een delicaat evenwicht moet bereiken tussen vrijheid en controle’. Juist. Maar zal de slinger niet te ver overslaan in d erichting van controle ? Mulgan vreest alavst van wel.

Overheden proberen immers een objectieve maatstaf te nemen voor een sprecifiek risico. Zo wordt het smogalarm in ons land aangekondigd van zodra het aantal fijne deeltjes een bepaalde drempelwaarde overschrijdt. Volgens de auteur is deze aanpak verkeerd. ‘Deze cijfers, die vaak bij een kosten-baten analmyse worden betrokken, zijn uiteindelijk erg moeilijk om gebruikt te worden.’ Ze bieden immers de schijn van objectiviteit. Mulgan verwijst ook naar het cultuurgebonden aspect van risico. Ook hier is een verwijzing naar het smogalarm niet moeilijk. Als we de drempel in ons land met onze buurlanden vergelijken, stellen we objectief vast dat er grote verschillen zijn. Zo is de drempelwaarde voor smog in Nederland vele malen hoger dan bij ons. Vreemd. Hoe moet een overheid zich dan wel gedragen ten opzichte van de risico’s die haar burgers bedreigen ? Mulgan verwijst naar zijn eigen ervaring. In de periode 1997 tot 2004 was hij adviseur voor de Britse regering. Vanuit die functie creëerde hij een ‘horizonscanning’ comité voor alle departementen. De bedoeling van dat comité was om ontwrichtende gebeurtenissen in de gaten te houden. Iets moeilijker dan het instellen van een arbitraire drempelwaarde voor smogalarm, dat wel.

“The art of public strategy”, Geoff Mulgan, Oxford University Press, Verschenen 11/12/08 Prijs 25 pond Cover: [email protected]