Tel Quel Revue

Cvetkovic Irena

Beograd, 2009. TEL QUEL REVUE

Tel Quel Revue nastala je u specifičnim istorijskim okolnostima, u posleratnom i predrevolucionarnom Parizu. Izdavan je četiri puta godišnje i do 1983. godine izdata su devedeset i četiri broja. Prvi broj je izašao 1960. godine a urednici ovog broja su bili Filip |Solers1, Ugenin i Alije2. Naziv Tel Quel bi, u duhu našeg jezika, mogao da se prevede kao: takav-kakav (jeste), na engleskom: as it is. Upućuje nas na njihovo zalaganje za “čistu literaturu”, svojevrsni novi Parnas (ako se osvrnemo na nasleđe simbolista). Na samom početku priče o Tel Quel-u. postavlja se pitanje da li je Tel Quel književni časopis, pokret, politička ideologija, grupa ili nešto drugo? Odgovor se nalazi u analizi njihove prakse. Oblik štampanog izdanja koji su “telkelovci” izabrali kao sredstvo javnog istupanja je specifičan. Revija podrazumeva promenu saradnika, promenu tema kojima se bavi, i obraća se širokoj narodnoj masi. Začuđujuć je podatak da je revija Tel Quel bila izuzetno popularna u Francuskoj u to vreme, uprkos temama kojima se bavila (za koje se ne može reći da su komercijalnog karaktera), zahvaljujući kvalitetu tekstova i njihovoj pravovremenosti. Za Rolana Barta, sama forma revije je sinonim kulturnog obnavljanja, socijalnih promena i političke akcije. Njihovo delovanje je Solers definisao kao teorijsko i, u isto vreme- terorističko. Reviju su uređivali, u njoj objavljivali tekstove i sa njom sarađivali umetnici, teoretičari i naučnici različitih interesovanja3. 1

Filip Solers (Philippe Sollers), francuski knjizevnik, je osnivač ove revije i jedini je ostao u uredništvu do poslednjeg broja 1983. godine, kada pokreće časopis “L’infini” Pored njegovog imena, tokom postojanja Tel Quel-a, stalno prisutno je i ime Julije Kristeve (Julia Kristeva). 2

Alije (Jean-Edern Hallier) je 1962. izbačen iz saveta revije jer je hteo da preuzme apsolutnu kontrolu dok je Ugenin (Jean-René Hugenin) sam napustio savet zbog neslaganja sa ostalim članovima 3

U urednistvu Tel Quel-a bili su: Solers, Alije, Plejne (Marceline Pleynet), Denis Roše (Denise Roche), Bodri (Jean-Loui Baudry), Mark Devad (Marc Devade), Julija Kristeva dok su neki od saradnika bili: Žorž Bataj (George Bataille), Rolan Bart (Roland Barthes), Gi Skarpeta (Guy Scarpetta), Mišel Fuko (Michelle Fucault)

Njihova istraživanja obuhvataju: KNJIŽEVNOST- pre svega, kritiku novog romana (nouveau roman). Već u prvom broju Tel Quel-a zalažu se za obnavljanje književnosti, za pridavanje važnosti literaturi, kao i za njeno oslobađanje od socijalnih i ideoloških uticaja perioda hladnog rata. Ispituju se eksperimentalni oblici poezije i romana. Objavljuju tekstove Džejmsa Džojsa (James Joyce), Bretona (Breton), Artoa (Artaud), Dantea (Danthe), Sada (Sade), T. C. Eliota (T.C.Elioth), Virdžinije Volf (Virginia Woolf), Alena Ginsberga (Alain Gainsbourgh), Umberta Eka (Umberto Ecco), Bataja (Bataille), Vilijema Borouza (William Boroughs). Marselin Plejne (Marceline Pleynet) i Solers (Sollers) uglavnom objavljuju svoje tekstove vezane za književnost i neverbalne umetnosti. NAUKA- objavljivali su teorijske tekstove koji su se bavili psihoanalizom, semiotikom, književnošću, kroz analize tekstova Noama Čomskog (Noam Chomsky), Ničea (Nietzche), Frojda (Freud), Lakana (Lacan). Ovi tekstovi su obeležili doba teorije svojom hibridnošću. Izveli su kritiku strukturalizma kao aistorijskog tumačenja znaka (po kojem je znak konačan i dovršen produkt rada). Autori Tel Quel-a su smatrali da je znak samo trenutak u procesu transformacije značenja kroz društvene procese, što znači da nema stabilnih vrednosti simbola4. Strukturalistički metajezik je osporen od strane Tel Quel-a. Smatrali su da ne postoji metajezik koji bi bio precizan i neodvojiv od delovanja subjektivnih uticaja. Julija Kristeva uvodi pojam intertekstualnosti5 koji objašnjava odnos istorije i teksta, dovodi u vezu tekstove koji su do tada bili nespojivi, kao i do stvaranja novih (hibridnih) teorija. Pojmom intertekstualnosti su se, pored Kristeve, bavili Rolan Bart i Žak Derida (Jacques Derrida).

4

Šuvakovic, Miško, Pojmovnik suvremene umjetnosti, Horetzky, Zagreb, Vlees & Beton, Ghent, 2005. Pojam koji Kristeva u eseju “Word, Dialogue and Novel” definiše kao: “način na koji jedan tekst čita istoriju i u nju ulazi” 5

OSTALE UMETNOSTI-Tel Quel je objavljivao i teorijske tekstove o slikarstvu i neverbalnim umetnostima. POLITIKA-veliki uticaj materijalizma se ogleda u prorevolucionarnom marksističkom aktivizmu Tel Quel-a koji je praktično problematizovao Altiserovu kritičku teoriju6, dok se od revolucije 1968. godine pozivao na maoizam kroz otvorenu društvenu borbu tekstom i analizom tekstova. Vršili su napad na regulisane društvene sisteme kroz praksu teorije. Obzirom na ovde navedena polja bavljenja koja su bila segmentirana po oblastima u reviji, kao i na osnovu njihovog političkog/prorevolucionarnog aktivizma ne možemo reći da je Tel Quel samo književni časopis ili grupa, već se pre može nazvati teorijskim pokretom. Značaj njihovog delovanja čini prekretnicu, kako sa aspekta metodološkog, teorijsko-naučnog delovanja, tako i sa aspekta klasne borbe.

6

Lui Altiser (Louis Althusser) je razlikovao politiku (kao javnu interventnu delatnost) i ideologiju (kao delovanje državnih aparata na kreiranje i organizaciju društvene ili individualne realnosti)

LITERATURA: 1. Ffrench, Patrick, The Time of Theory: A History of Tel Quel (1960-1983), Clarendon Press, Oxford, 1995. 2. Ffrench, Patrick, Roland-François Lack, The Tel Quel Reader, Routledge, London, 1998. 3. Kauppi, Niilo, The Making of an Avant-Guarde:Tel Quel http://books.google.com/books?id=fOGZ8Mh3DwwC&printsec=frontcover&dq=tel+que l&source=gbs_similarbooks_r&cad=3_1, ac. Jun, 2009. 4. Marx-Scouras, Danielle, Cultural Politics Of Tel Quel, http://books.google.com/books?id=vEYpJG6hMkC&dq=tel+quel&printsec=frontcover&source=in&hl=en&ei=5C4TSsjHEM mvsAbBudiCDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=12, ac. Maj, 2009. 5. Sirvent, Michel, Jean Ricardou, De Tel Quel au nouveau roman textuel http://books.google.com/books?id=4Oj1iPOuT9kC&printsec=frontcover&dq=related:IS BN3110139529, ac. Jun, 2009. 6. Šuvakovic, Miško, Diskurzivna analiza, Univerzitet umetnosti u Beogradu, Beograd, 2006. 7. Šuvakovic,

Ghent, 2005.

Miško, Pojmovnik suvremene umjetnosti, Horetzky, Zagreb, Vlees & Beton,