Tap 2

PhÇn thø 3

L−íi khèng chÕ tr¾c ®Þa Ch−¬ng 6 L−íi khèng chÕ mÆt ph¼ng I. Kh¸i niÖm

I.1. Kh¸i niÖm vÒ l−íi khèng chÕ mÆt ph¼ng L−íi khèng chÕ mÆt ph¼ng tr¾c ®Þa (gäi t¾t lµ l−íi khèng chÕ) lµ mét hÖ thèng c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, ®−îc liªn kÕt víi nhau theo mét d¹ng h×nh häc nhÊt ®Þnh vµ ®−îc ®¸nh dÊu ë thùc ®Þa b»ng c¸c dÊu mèc ®Æc biÖt. Nguyªn t¾c chung ®Ó thµnh lËp l−íi lµ : “Tõ toµn diÖn ®Õn côc bé, tõ ®é chÝnh x¸c cao ®Õn ®é chÝnh x¸c thÊp, cÊp trªn lµm c¬ së ®Ó x©y dùng cÊp d−íi, cÊp cuèi cïng ph¶i ®ñ ®é chÝnh x¸c ®Ó ®o vÏ chi tiÕt ®Þa h×nh”. I.2. Ph©n lo¹i l−íi khèng chÕ mÆt ph¼ng * L−íi khèng chÕ mÆt ph¼ng ®−îc t¨ng dµy theo 2 giai ®o¹n: - Giai ®o¹n 1: X©y dùng l−íi to¹ ®é nhµ n−íc bao gåm 4 h¹ng: I, II, III,IV. §iÓm gèc to¹ ®é quèc gia ®Æt t¹i Tæng côc §Þa chÝnh. §é chÝnh x¸c gi¶m dÇn tõ h¹ng I ®Õn h¹ng IV. - Giai ®o¹n 2: X©y dùng l−íi to¹ ®é t¨ng dÇy bao gåm: - L−íi khèng chÕ khu vùc: Do c¸c bé, c¸c ngµnh x©y dùng, trong ngµnh ®Þa chÝnh gäi lµ l−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh phôc vô thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh trong ngµnh tr¨c ®Þa ®Þa h×nh, l−íi khèng chÕ khu vùc cã hai cÊp lµ: L−íi gi¶i tÝch cÊp1 vµ l−íi gi¶i tÝch cÊp 2. + L−íi khèng chÕ ®o vÏ: Phôc vô trùc tiÕp ®o vÏ b¶n ®å. + T¨ng dµy l−íi tr¹m ®o: T¨ng dÇy thªm mËt ®é ®iÓm phôc vô ®o chi tiÕt ®Þa h×nh. I.3. C¸c ph−¬ng ph¸p x©y dùng l−íi khèng chÕ mÆt ph¼ng L−íi khèng chÕ mÆt ph¼ng ®−îc x©y dùng theo c¸c ph−¬ng ph¸p sau. - L−íi tam gi¸c. - L−íi ®−êng chuyÒn. - Giao héi x¸c ®Þnh ®iÓm. Trong phÇn nµy giíi thiÖu thµnh lËp l−íi khèng chÕ ®o vÏ bao gåm: §−êng chuyÒn kinh vÜ, giao héi x¸c ®Þnh ®iÓm, ph−¬ng ph¸p tam gi¸c nhá, cßn c«ng t¸c t¨ng dµy l−íi tr¹m ®o giíi thiÖu ë phÇn ®o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh. H×nh d¹ng l−íi cña tõng ph−¬ng ph¸p ®−îc giíi thiÖu trong c¸c phÇn t−¬ng øng. http://www.ebook.edu.vn

1

II. Ph−¬ng ph¸p ®−êng chuyÒn kinh vÜ

II.1. Kh¸i niÖm Bè trÝ c¸c ®iÓm khèng chÕ ph©n bè ®Òu trong khu vùc ®o ®¹c, nèi c¸c ®iÓm ®ã l¹i thµnh c¸c tuyÕn g·y khóc hë hay kÝn gäi l¸ ®−êng chuyÒn. Trong ®−êng chuyÒn ng−êi ta ®o tÊt c¶ c¸c gãc ë ®Ønh vµ c¸c c¹nh cña ®−êng chuyÒn. Dùa vµo ph−¬ng vÞ ®Çu vµ to¹ ®é ®iÓm ®Çu ®Ó tÝnh chuyÒn to¹ ®é cho tÊt c¶ c¸c ®iÓm cña ®−êng chuyÒn. H×nh d¹ng cña ®−êng chuyÒn bè trÝ theo h×nh 6-1 (a, b, c, d).

b a c

H×nh 6-1

d

Chó thÝch: : §iÓm vµ c¹nh ®· biÕt ( c¹nh gèc). : §iÓm cÇn tÝnh to¹ ®é. Trong ®ã : H×nh 6-1a: §−êng chuyÒn nót. H×nh 6- 1b: §−êng chuyÒn khÐp kÝn. H×nh 6- 1c: §−êng chuyÒn phï hîp . H×nh 6- 1d: §−êng chuyÒn treo. - Khi chän ®Ønh ®−êng chuyÒn cÇn ®¹t c¸c yªu cÇu sau: + §iÓm ®−êng chuyÒn ph¶i ®Æt ë n¬i cã tÇm nh×n bao qu¸t, ®o ®−îc nhiÒu ®iÓm chi tiÕt. T¹i mét ®iÓm ph¶i nh×n thÊy hai ®iÓm bªn c¹nh. + ThuËn lîi cho c«ng t¸c ®o chiÒu dµi c¹nh. C¸c c¹nh kÒ nhau cña ®−êng chuyÒn ®é dµi kh«ng chªnh lÖch nhau qu¸ 1,5 lÇn. - Theo ®é chÝnh x¸c ®−êng chuyÒn chia ra c¸c lo¹i: + Trong l−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh gäi lµ ®−êng chuyÒn cÊp I, cÊp II. + Trong l−íi khèng chÕ ®o vÏ gäi lµ ®−êng chuyÒn kinh vÜ cÊp 1, cÊp 2. II.2. Ph−¬ng ph¸p ®o §o gãc: Th«ng th−êng ®o gãc ®o theo ph−¬ng ph¸p ®o ®¬n gi¶n m¸y ®o, sè lÇn ®o, sai sè ®o víi tõng cÊp ®−êng chuyÒn theo quy ®Þnh cña quy ph¹m. §o c¹nh : ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ®o vµ dông cô ®o nµo ®ã nh−ng ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c theo yªu cÇu ®o c¹nh cña tõng cÊp ®−êng chuyÒn. http://www.ebook.edu.vn

2

§o chªnh cao: Cã thÓ ¸p dông ph−¬ng ph¸p ®o thuû chuÈn h×nh häc hay thuû chuÈn l−îng gi¸c. II.3. TÝnh to¸n b×nh sai gÇn ®óng Tr−íc khi tÝnh to¸n b×nh sai ph¶i kiÓm tra sæ ®o gãc, ®o c¹nh. NÕu kÕt qu¶ ®¹t yªu cÇu th× tÝnh gi¸ trÞ trung b×nh trÞ ®o gãc, trÞ ®o c¹nh, vÏ s¬ ®å ®−êng chuyÒn, ghi kÕt qu¶ võa tÝnh vµ c¸c sè liÖu khëi tÝnh cña ®−êng chuyÒn råi tiÕn hµnh b×nh sai. §−êng chuyÒn cÊp I, cÊp II b×nh sai chÆt chÏ. §−êng chuyÒn kinh vÜ cÊp 1, cÊp 2 b×nh gÇn ®óng. ë ®©y chØ giíi thiÖu b×nh sai gÇn ®óng. II.3.1. B×nh sai ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn. §−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn lµ ®−êng chuyÒn ®−îc cã h×nh d¹ng nh− h×nh 6-2. Trong ®ã: H×nh 6-2 a,b lµ ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn dùa vµo hai ®iÓm khèng chÕ cÊp cao. H×nh 6-2c ®−êng chuyÒn kinh vÜ kh«ng liªn hÖ víi ®iÓm khèng chÕ cÊp cao cßn gäi lµ ®−êng chuyÒn kinh vÜ ®éc lËp, lóc ®ã ta ph¶i ®o thªm gãc ®Þnh h−íng α , vµ gi¶ ®Þnh to¹ ®é mét ®iÓm ®Çu cña c¹nh ®ã. X

α

1 S β1

S β

S 5

β

β

X β 2 S

β S 4

S

B

X

β1

α

3 A

a

S

1 β S β 2 S

β

β

3

S

α 2

S 1 β1 S

β

S β

3 S β 4

β

6

b

S

S

β

5

c

H×nh 6-2

VÝ dô: B×nh sai ®−êngchuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn: h×nh 6-2c. II.3.1.1. S¬ ®å sè liÖu tÝnh to¸n Gi¶ sö ta cã s¬ ®å sè liÖu ®−êng truyÒn kinh vÜ khÐp kÝn nh− h×nh vÏ (6–2c). Trong ®ã: β i (i =1,2,..,n ) lµ c¸c gãc ®o cña ®−êng chuyÒn. S i ( i = 1, 2,..,n ) lµ c¸c c¹nh ®o. i (i = 1,2,..,n ) lµ c¸c ®Ønh cña ®−êng chuyÒn. Tµi liÖu gèc lµ: To¹ ®é ®iÓm 1(X1, Y1 ) gãc ®Þnh h−íng c¹nh 1-2 lµ α 1 . Tr×nh tù b×nh sai gåm c¸c b−íc sau: B−íc 1: B×nh sai gãc. - TÝnh sai sè khÐp gãc f βdo theo c«ng thøc: f βdo

http://www.ebook.edu.vn

=

∑ β do − ∑ β lt

(6 − 1)

3

∑ βdo - tæng c¸c gãc ®o trong ®−êng chuyÒn. ∑ β lt =180 0 (n − 2) - tæng c¸c gãc trong ®−êng chuyÒn theo lý

Trong ®ã: thuyÕt.

n - sè gãc cña ®−êng chuyÒn.

§Õn ®©y ta ®Æt ®iÒu kiÖn: f βdo

≤

mµ: f βcp = ± 1,5t n

f βcp

hay: f βcp = ± m′′β cp n

( 6 − 2)

(6 − 3)

th× míi ®−îc b×nh sai. Trong ®ã: t - §é chÝnh x¸c cña m¸y. n - Sè gãc. m ′β′cp - SSTP ®o gãc cho phÐp quy ®Þnh trong quy ph¹m. VÝ dô: Mét ®−êng chuyÒn khÐp kÝn cã 8 gãc, tæng sè c¸c gãc ®o lµ: 8

∑β

do

=180 0 57′,9 M¸y ®o cã t =

± 30 ′′ , tÝnh fβ do , f β cp

1

Ta cã:

f βdo = ∑ β do − ∑ β lt =1079 0 57′,9−180 0 (n − 2) = − 2′,1

f βcp = ± 1,5t. n = ± 1,5t. 8

= ± 2′,8

- TÝnh sè hiÖu chØnh cho c¸c gãc ®o β do theo c«ng thøc: Vβ =

− f β do

(6-4)

n

Khi Vβ lÎ ta cã thÓ lµm trßn nh−ng ph¶i ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn kiÓm tra lµ: n

∑ Vβ

+ f βdo = 0

(6 − 5)

1

TÝnh trÞ sè gãc ®· b×nh sai theo c«ng thøc:

βi h / c = β ido + Vβ

(6 − 6)

B−íc 2: TÝnh gãc ®Þnh h−íng α c¸c c¹nh theo gãc ®Þnh h−íng ®Çu α 1 vµ c¸c gãc n»m ngang ®· b×nh sai . NÕu ta gäi α n - gãc ®Þnh h−íng c¹nh cÇn tÝnh (c¹nh tiÕp theo). α n −1 - gãc ®Þnh h−íng c¹nh ®· biÕt (c¹nh tr−íc). Ta cã: α n =α n−1 + 180 0 − β ph nÕu gãc n»m bªn ph¶i ®−êng ®o. α n = α n−1 + β tr − 180 0 nÕu gãc ®o n»m bªn tr¸i ®−êng ®o. B−íc 3: B×nh sai sè gia to¹ ®é: - Dùa vµo gãc ®Þnh h−íng vµ chiÒu dµi c¹nh ®o, tÝnh sè gia to¹ ®é theo c«ng thøc: http://www.ebook.edu.vn

4

ΔX = S .Cosα ΔY = S .Sinα

- TÝnh sai sè khÐp sè gia to¹ ®é. Trong c¸c ®a gi¸c khÐp kÝn, tæng c¸c sè gia to¹ ®é theo lý thuyÕt ph¶i b»ng kh«ng nghÜa lµ: n

∑ ΔX ∑ ΔY

= 0

lt

1n

lt

= 0

1

Nh−ng thùc tÕ ΔX , ΔY ®−îc tÝnh theo chiÒu dµi c¹nh ®o cßn sai sè nªn n

n

1

1

∑ ΔX tÝnh vµ ∑ ΔY tÝnh sÏ kh¸c víi trÞ sè lý thuyÕt, nghÜa lµ kh¸c 0 trÞ sè kh¸c nµy chÝnh lµ sai sè khÐp sè gia to¹ ®é gäi lµ fx vµ fy tøc lµ: n

f x = ∑ ΔX tÝnh 1

(6-7)

n

f y = ∑ ΔY tÝnh 1

NÕu gäi fs lµ sai sè khÐp chiÒu dµi ®−êng chuyÒn th×:

fs = NÕu gäi

f x2 + f y2

(6−8)

1 fs lµ sai sè khÐp t−¬ng ®èi cña ®−êng chuyÒn vµ ký hiÖu lµ ( T ) do th×: [s]

fs f f 1 = s = s = T [ s ] [s ] fs

1 [s ] fs

1 ≤ ( ) cp T

(6 − 9)

1 ( )cp lµ gi¸ trÞ cho phÐp ®èi víi ®−êng chuyÒn kinh vÜ, theo quy ph¹m th×: T

Víi ®−êng chuyÒn kinh vÜ 2, thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1:500, 1:1000, 1:2000 lµ: 1 ( )cp = T

1 2500

1 T

1 4000

Víi ®−êng chuyÒn kinh vÜ 1: ( )cp =

Khi ®iÒu kiÖn trªn tho¶ m·n ta b×nh sai sè gia to¹ ®é. - Sè hiÖu chØnh sè gia to¹ ®é tÝnh theo c«ng thøc:

http://www.ebook.edu.vn

5

VΔxi =

− fx Si; [s]

VΔYi =

− fy [s]

Si

(6-10)

- TÝnh sè gia to¹ ®é ®· hiÖu chØnh theo c«ng thøc: ΔXi hc

= ΔX i ti′nh

+ VΔxi

ΔYi hc

= ΔYi ti′nh

+ VΔyi

(6-11)

B−íc 4: TÝnh to¹ ®é: Dùa vµo to¹ ®é mét ®iÓm ®· biÕt vµ sè gia to¹ ®é ®· hiÖu chØnh, tÝnh chuyÒn to¹ ®é cho c¸c ®Ønh ®−êng chuyÒn theo c«ng thøc: X i +1 = X i + ΔX i , i +1 Y y +1 = Yi + ΔYi , i +1

(6-12)

Chó ý: - B×nh sai ®−êng chuyÒn khu vùc khÐp kÝn h×nh 6-2a gièng h×nh 6-2c. - B×nh sai ®−êng chuyÒn khÐp kÝn h×nh 6-2b th×: + B×nh sai gãc gièng b×nh sai ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn. + B×nh sai sè gia to¹ ®é gièng nh− b×nh sai ®−êng chuyÒn kinh vÜ phï hîp. II.3.2. B×nh sai ®−êng chuyÒn kinh vÜ phï hîp II.3.2.1. S¬ ®å sè liÖu tÝnh to¸n §−êng chuyÒn kinh vÜ phï hîp lµ ®−êng chuyÒn mµ hai ®Çu cña nã liªn hÖ víi ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®i¹ cÊp cao (h×nh 6-3). Theo h×nh vÏ ta cã: C¸c ®Ønh ®−êng chuyÒn kinh vÜ A, B ≡ 1,2,3,4,5 ≡ C, D . C¸c gãc β i (i = 1,2,...) αc D C¸c c¹nh ®o S i (i = 1,2,...,5) . Tµi liÖu gèc. 3 α® B ≡1 β5 2 C¸c ®Ønh A,B,C,D ®· biÕt to¹ ®é, β3 4 C ≡5 β1 β4 A β2 α d lµ gãc ®Þnh h−íng c¹nh AB, α c lµ gãc ®Þnh h−íng c¹nh CD, B lµ ®iÓm ®Çu, H×nh 6-3 C lµ ®iÓm cuèi. II.3.2.2. Tr×nh tù b×nh sai gåm c¸c b−íc sau B−íc 1: B×nh sai gãc: - TÝnh sai sè khÐp gãc theo c«ng thøc: Trong ®ã:

∑β

lt

∑β

do

f βdo

=

∑β

do

− ∑ β lt

lµ tæng sè c¸c gãc ®o.

®−îc tÝnh theo gãc bªn ph¶i hay bªn tr¸i ®−êng chuyÒn.

http://www.ebook.edu.vn

6

∑β

∑β

lt trai

(6 − 13)

= α d − α c + n.1800

lt phai

= αc

− αd

+

(6 − 14 )

n.180 0

Trong ®ã: n – sè gãc cña ®−êng chuyÒn. NÕu f βdo ≤ f βcp ta tiÕn hµnh b×nh sai gãc nh− ®−êng chuyÒn khÐp kÝn. VÝ dô: Mét ®−êng chuyÒn kinh vÜ phï hîp cã sè gãc n =7, tæng c¸c gãc ®o bªn tr¸i ®−êng tÝnh lµ:

∑β fβ do

do

= 1232 0 20 ′30 ′′, α c = 13 0 36 ′,5;

α d = 41018′,5.

Sai sè trung ph−¬ng ®o gãc cho phÐp lµ m′β′cp = ± 60′′, tÝnh sai sè khÐp gãc vµ xem cã ®¹t yªu cÇu ?

∑

β lt = α c − α d + n.180 0 = 130 36′,5 − 41018′,5 + 7.180 0 = 1232 018′ f βdo =

∑β

do

− ∑ β lt = 1232 0 20′30′′ − 1232 018′ = + 2′30′′

′′ 7 = ± 60′′ 7 = 158′′ = ± 158′′ ± 2′38′′ f βcp = ± mcp

So s¸nh: 2′30′′ < 2′38′′ ®¹t yªu cÇu. B−íc 2: TÝnh gãc ®Þnh h−íng c¸c c¹nh: T−¬ng tù trong ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn. B−íc 3: B×nh sai sè gia to¹ ®é: - TÝnh sè gia to¹ ®é: T−¬ng tù nh− lµm trong ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn. - TÝnh sai sè khÐp sè gia to¹ ®é. fx

=

n

∑ ΔX

tinh

−

(X c

− Xd )

1

fy

=

(6-15)

n

∑ ΔY

tinh

−

(Yc

− Yd )

1

- TÝnh sai sè khÐp t−¬ng ®èi chiÒu dµi ®−êng chuyÒn: T−¬ng tù nh− trong ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn. - TÝnh sè hiÖu chØnh sè gia to¹ ®é: T−¬ng tù nh− trong ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn. - TÝnh sè gia to¹ ®é ®· hiÖu chØnh: T−¬ng tù nh− trong ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn. B−íc 4: TÝnh to¹ ®é c¸c ®Ønh cña ®−êng chuyÒn: T−¬ng tù nh− trong ®−êng chuyÒn kinh vÜ khÐp kÝn.

http://www.ebook.edu.vn

7

II.3.3. VÝ dô mÉu Mét ®−êng chuyÒn kinh vÜ cã s¬ ®å sè liÖu nh− h×nh 6-4, h·y b×nh sai ®−êng chuyÒn vµ tÝnh to¹ ®é c¸c ®iÓm cña ®−êng chuyÒn, biÕt r»ng: ⎛1 ⎜ ⎝T

1 ⎞ , fβ cp ⎟ cp = 2000 ⎠

=

± 60 ′′ n

αMN=121031’30” XN = 5839,62m. YN = 4354,07m.

XP=5629,64m YP=4673,97m

αPQ=261044’40”

H×nh (6-4) II.3.3.1. B×nh sai gãc

(

)

(

f βdo = ∑ βdo − α PQ − α MN + 5.180 0 = 1040 012 ′25′′ − 261 0 44 ′40 ′′−121 0 31′ 30 ′′+ 900 0 = −45′′

f βcp = ± 60′′ 5 = ± 134′′,

Vβ

=

− f βdo n

f do

=

<

− (− 45′′ ) 5

)

§¹t yªu cÇu.

f cp

=

+ 9′′

II.3.3.2. TÝnh chuyÒn gãc ®Þnh h−íng theo c«ng thøc:

α n = α n −1 + β trai − 180 0 II.3.3.3. B×nh sai sè gia to¹ ®é: TÝnh theo b¶ng (trang bªn):

http://www.ebook.edu.vn

8

B¶ng ngang

http://www.ebook.edu.vn

9

II.3.4. L−íi ®−êng chuyÒn cã mét ®iÓm nót II.3.4.1. S¬ ®å sè liÖu tÝnh to¸n - S¬ ®å sè liÖu tÝnh to¸n. (1)

A

B

βB

S1 β1

D (2)

1

S5

5

β2

β5

S6

βD

S4

β3

S2

C

E

β4

2

S3

4

(3)

β5

SF F

3

6 S7 β’2 β6

H×nh 6-5

Gi¶ sö cã l−íi ®−êng chuyÒn kinh vÜ cã mét ®iÓm nót nh− h×nh 6-5. Trong ®ã: + Tµi liÖu ®· biÕt: A, B, C, D, E, F lµ ®iÓm cÊp cao ®· biÕt to¹ ®é. + Tµi liÖu ®o: β i (i = 1,2,......n.) - lµ c¸c gãc ®o t¹i ®Ønh ®−êng chuyÒn. S i - chiÒu dµi c¹nh ®o ®−îc. + i (i = 1,2,.......n.) - lµ ®Ønh ®−êng chuyÒn cÇn tÝnh to¹ ®é. Trong ®ã ®iÓm 2 gäi lµ ®iÓm nót. Ta ký hiÖu (I), (II), (III), lµ ký hiÖu ®−êng ®o tõ ®iÓm ®· biÕt ®Õn ®iÓm nót. II.3.4.2. Tr×nh tù b×nh sai B−íc 1: B×nh sai gãc. + TÝnh gãc ®Þnh h−íng c¹nh nót: Chän c¹nh 2-3 cã liªn quan ®Õn ®iÓm nót gäi lµ c¹nh nót, tÝnh gãc ®Þnh h−íng α i cña c¹nh 2-3 theo c¸c ®−êng ®o. αi

=

α igoc + 180 0.n i − [ β ]i

(6 − 16 )

α i goc = α AB ,α CD ,α EF

ë ®©y:

ni - sè gãc ®−a vµo tæng [ β ]i cña ®−êng chuyÒn thø i (i = 1,2,3).

+ KiÓm tra chÊt l−îng ®o gãc theo c¸c ®−êng ®o. Tõ c¸c kÕt qu¶ α 1 ,α 2 ,α 3 theo ®−êng (1), (2), (3) t×m sai sè khÐp gãc fβ do , chän hai ®−êng cã sè gãc Ýt nhÊt. f β (1+ 2 ) do = α 2 − α 1 Sai sè khÐp gãc: f β (2 + 3 ) do

=

α3 − α3

(6-17)

Yªu cÇu c¸c sai sè khÐp nµy ph¶i n»m trong ph¹m 6 cho phÐp míi ®−îc b×nh sai tiÕp. §èi víi ®−êng chuyÒn kinh vÜ th×: http://www.ebook.edu.vn

10

f β (1+ 2 ) cp

= ± 60′′ n1 + n 2

f β (2+3 ) cp

= ± 60′′ n2 + n3

§èi víi ®−êng (I) vµ (II) §èi víi ®−êng (II) vµ (III)

+ TÝnh träng sè cho c¸c gãc ®Þnh h−íng α 1 ,α 2 ,α 3 cña c¹nh 2-3. c ni

=

Pi

(6-18)

Trong ®ã: c - h»ng sè tuú chän. ni - sè gãc tham gia tÝnh chuyÒn cña ®−êng thø i (i=1,2,3) + TÝnh gãc ®Þnh h−íng c¹nh 2-3 theo sè trung b×nh céng tæng qu¸t. α ( 2 −3 ) =

P1α 1 + P2α 2 + P3α 3 [ Pα ] [ Pε ] = =α 0 + P1 + P2 + P3 [ P] [ P]

+ TÝnh sai sè khÐp gãc cho c¸c ®−êng ®o (1), (2), (3). f βi do = α (2 − 3 ) − α i , (i = 1, 2,3 )

(6-19)

(6-20)

Yªu cÇu: f βido ≤ f βcp = ± 6 0 ′′ n i ( ni - sè gãc trong ®−êng ®o thø i) + Ph©n phèi sai sè khÐp gãc vµ tÝnh gãc ®Þnh h−íng cho c¸c c¹nh cña mçi ®−êng ®o. − f β ido

=

Vi

VÝ dô ë ®©y: §−êng ®o (1):

(i = 1,2,3)

ni

− f β1

=

V1

§−êng ®o (2):

V2

§−êng ®o (3):

V3

3

=

− fβ2

= −

4 fβ3 3

§¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c: + TÝnh sai sè trung ph−¬ng träng sè ®¬n vÞ:

[Pf ] 2

μ

=

β

N −1

(6-21)

Trong ®ã: N - sè ®−êng ®o (ë ®©y N=3). Pi

=

c ni

;

c - h»ng sè trong c«ng thøc tÝnh.

ni - sè gãc trong ®−êng ®o thø i.

http://www.ebook.edu.vn

11

+ TÝnh sai sè trung ph−¬ng ®o gãc mét lÇn ®o cña mçi ®−êng ®o: m

=

μ

(6-22)

c

B−íc 2: TÝnh vµ b×nh sai sè gia to¹ ®é: + TÝnh sè gia to¹ ®é mçi c¹nh vµ tæng sè gia to¹ ®é cña mçi ®−êng ®o. + TÝnh to¹ ®é ®iÓm nót 2 theo c¸c ®−êng ®o. Xi Yi

=

X i goc + [ΔX ]i

= Yi goc + [ΔY ]i

(i = 1,2,3)

(6-23)

+ KiÓm tra chÊt l−îng ®o chiÒu dµi c¹nh: Chän hai ®−êng ®o cã tæng chiÒu dµi ng¾n nhÊt ®Ó tÝnh sai sè khÐp sè gia to¹ ®é. fx(1+ 2 ) = X 1 − X 2 ; fs (1+ 2 )

Yªu cÇu:

[ s ](1+ 2 )

fy (1+ 2) = Y1 − Y2 ; ⎛1⎞ ≤ ⎜ ⎟cp ⎝T ⎠

fs (1+ 2) =

f 2 x (1+ 2 ) + f 2 y (1+ 2 )

(6-24)

⎛1⎞ ⎜ ⎟cp - quy ®Þnh trong quy ph¹m kü thuËt. ⎝T ⎠

+ TÝnh träng sè cho to¹ ®é ®iÓm nót 2: Pi

=

c [ s ]i

[ s ]i −

tæng chiÒu dµi ®−êng ®o thø i.

+ TÝnh to¹ ®é ®iÓm nót 2 theo sè trung b×nh céng tæng qu¸t: X2 Y2

*Trong ®ã:

P1 X 1 + P2 X 2 + P3 X 3 [ PX ] [ Pε Xi ] = = X0 + P1 + P3 + P3 [ P] [ p]

=

p1Y1 + P2Y2 + P3 I Y3 [ PY ] [ Pε Yi ] = = Y0 + P1 + P2 + P3 [ P] [ P]

=

ε Xi = X i − X 0 ε Yi = Yi − Y0

(6-25)

(X0,Y0 -gi¸ trÞ to¹ ®é gÇn ®óng cña ®iÓm 2)

+ TÝnh sai sè khÐp sè gia to¹ ®é theo c¸c ®−êng ®o: fxi = X i − X 2 ;

fy i = Yi − Y2 ;

(i = 1,2,3)

(6-26)

+ Ph©n phèi sai sè khÐp sè gia to¹ ®é vµ tÝnh to¹ ®é cho c¸c ®Ønh ®−êng chuyÒn. §æi dÊu sai sè khÐp sè gia to¹ ®é råi ph©n phèi cho c¸c sè gia to¹ ®é trong c¸c ®−êng ®o t−¬ng øng víi tØ lÖ chiÒu dµi c¹nh nh− ®èi víi ®−êng chuyÒn kinh vÜ phï hîp. Dùa vµo sè gia to¹ ®é ®· ®−îc hiÖu chØnh tÝnh to¹ ®é cho c¸c ®Ønh ®−êng chuyÒn. - VÝ dô mÉu: Theo s¬ ®å sè liÖu nh− h×nh vÏ. H·y b×nh sai tÝnh gãc ®Þnh h−íng c¹nh nót, vµ to¹ ®é ®iÓm nót ? XD = 2.112475,40m XF = 2.112948,84m XB = 2.113482,35m YD = 18.583226,24m YF = 18484610,60m YB = 18583345,62m http://www.ebook.edu.vn

12

H×nh 6-6

B¶ng tÝnh gi¸ trÞ gãc ®Þnh h−íng c¹nh nót 2-3: TT

C n (n=12)

P.ε

Fβ

3

4

+8’24”

1’12”

102042’12” +0”30”

4

3

+1’30”

+0’24”

102041’42”

3

4

0

+0’54”

α

ε

n

1

102043’48”

+2’06”

2 3

§−êng

P=

chuyÒn

α0

0

KiÓm tra sai sè cho phÐp

f β (1− 2) = α 2 − α 1 = = 102 0 42'12"−102 0 43'48" = −1'36" f β (1− 2)CP = ±60" n1 + n 2 = ±60" 7 = = ±2'36" f β (2 −3 ) = α 3 − α 2 = = 102 0 41'42"−102 0 42'12" = 30" f β ( 2 −3)CP = ±60" n 2 + n3 = ± 7 =

0

102 41’42”

11

α 2−3 = α 0 +

+9’54”

'

= ±2 36"

[P.ε ] = 102041'42"+ 9'54" = 1020 42"36" 11 [P]

B¶ng tÝnh to¹ ®é ®iÓm nót 2: TT §−êng chuyÒn

X(m)

1

εx (cm)

Pεx (cm)

Fx (cm)

S (Km)

2113025,43

+1

30,4

-1

0,62

2

2113025,65

+41

49,2

+21

3

2113025,24

0

0

-20

X0

2113025,24

79,6

X = X0 + Y = Y0 +

http://www.ebook.edu.vn

c s

Fy

Pεy (cm)

(cm)

1,6

+17

+52,8

33

18583770,57

0,80

1,2

-16

0

0

18583770,24

0,85

1,2

-5

+13,2

11

18583770,35

66,0

Y0

18.583770,24

P =

C=1

4,0

εx

Y(m)

[P.ε X ] = 2113025,24 + 0,796 = 2113025,44 (m) [P] 4

[P.ε Y ] = 18.583770,24 + 0,66 = 18.583770,40 (m) [P] 4 13

III. Ph−¬ng ph¸p giao héi kinh vÜ

Giao héi lµ h×nh thøc t¨ng dµy thªm ®iÓm khèng chÕ vµo gi÷a c¸c ®iÓm khèng chÕ cÊp cao h¬n. Tuú theo c¸ch ®o ng−êi ta chia lµm c¸c ph−¬ng ph¸p sau ®©y: P

C

C

B

P

P A

C B

B A

a

D

A

b

c H×nh 6-7

a - giao héi thuËn b - giao héi kÕt hîp c - giao héi nghÞch. c¹nh ®o ®i, ®o vÒ ;

Δ - ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é ο - ®iÓm cÇn t×m to¹ ®é ----- c¹nh ®o theo mét h−íng.

III.1. Giao héi kinh vÜ phÝa tr−íc (giao héi thuËn) III.1.1. §å h×nh ®o ng¾m Giao héi kinh vÜ phÝa tr−íc cã d¹ng nh− h×nh vÏ 6-8. Trong ®ã: α1, β1, α2, β2 lµ c¸c gãc ®o. A, B, C lµ ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é. P lµ ®iÓm cÇn t×m to¹ ®é. III.1.2. TÝnh to¸n

I A

Theo c«ng thøc Iung. - TÝnh to¹ ®é ®iÓm P theo tam gi¸c I: Xp I =

P

II

α1 β1

α2

β2 C

B

X A cot gβ 1 + X B cot gα 1 − Y A + YB cot gα 1 + cot gβ 1

Y cot gβ 1 + YB cot gα 1 + X A − X B Yp I = A cot gα 1 + cot gβ 1

H×nh 6-8

(6-27)

TÝnh to¹ ®é ®iÓm P theo tam gi¸c II: Xp II =

X B cot gβ 2 + X C cot gα 2 − YB + YC cot gα 2 + cot gβ 2

Y cot gβ 2 + YC cot gα 2 + X B − X C Yp II = B cot gα 2 + cot gβ 2

Xp I + Xp II 2 Yp I + Yp II Yp = 2

(6-28)

Xp =

TÝnh trÞ trung b×nh to¹ ®é ®iÓm P:

http://www.ebook.edu.vn

(6-29)

14

III.2. Giao héi kinh vÜ c¹nh s−ên (giao héi kÕt hîp) III.2.1. §å h×nh ®o ng¾m

βPC

Giao héi kinh vÜ kÕt hîp cã d¹ng nh− h×nh 6-9. Trong ®ã: α , γ , ε - lµ c¸c gãc ®o. A, B, C - lµ ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é. P - lµ ®iÓm cÇn t×m to¹ ®é.

P γ ε A

βPB

α

C β

III.2.2. TÝnh to¸n B

TÝnh gãc β : β = 180 0 − (α + γ ) TÝnh to¹ ®é ®iÓm P theo c«ng thøc I ung:

H×nh 6-9

cot g β + X B cot g α − Y A + Y B cot g α + cot g β Y cot g β + Y B cot g α + X A − X B Yp = A cot g α + cot g β Xp =

X

A

6-30)

II.2.3. TÝnh kiÓm tra TÝnh gãc ®Þnh h−íng α

PB

va α PC theo bµi to¸n tr¾c ®Þa nghÞch.

tg α PB = tg α PC

TÝnh gãc εtÝnh : TÝnh gãc Δε kiÓm tra:

Δ Y PB Y − YP = B Δ X PB XB − XP

(6-31)

Y − YP Δ Y PC = C = XC − XP Δ X PC

ε tinh = α PB − α PC

Yªu cÇu: Δ ε kiemta = ε tinh − ε do Δ ε kt

≤ Δ ε cp

P

III.3. VÝ dô mÉu

γ1 γ2

VÝ dô 1: TÝnh to¹ ®é ®iÓm giao héi thuËn: - §å h×nh ®o ng¾m: (theo h×nh 6-10). A - Sè liÖu ®· biÕt (to¹ ®é c¸c ®iÓm A, B, C) sè liÖu ®o (gãc α 1 , β 1 ,α 2 , β 2 vµ tr×nh tù tÝnh to¸n nªu trong b¶ng tÝnh to¹ ®é ®iÓm P.

I

α1

II

α2

β1

β2 C

B H×nh 6-10

B¶ng tÝnh to¹ ®é ®iÓm P: http://www.ebook.edu.vn

15

§iÓm khëi tÝnh §iÓm khëi tÝnh §iÓm giao héi

Gãc α Gãc β Gãc γ

X Khëi tÝnh X Khëi tÝnh XP ( m)

Cotgβ Cotgα

Y Khëi tÝnh Y Khëi tÝnh YP (m)

A B P

920547,8 915474,6 913847,0

-0,18053 +1,28687 1,10634

507523,4 506638,6 511079,8

B C P

α1.37051’ β1 . 100014’ γ1 . 41055’ α2 . 57047’ β2 . 29003’ γ2 . 93010’

915474,6 905964,2 913847,5

+1,80034 +0,63014 +2,43048

506638,6 508676,8 511080,0

Tung b×nh

XP (TB)

913847,2

YTB

511079,9

Ng−êi tÝnh : Ng−êi kiÓm tra: VÝ dô 2: TÝnh to¹ ®é ®iÓm giao héi kÕt hîp. - §å h×nh ®o ng¾m (theo h×nh 6-11). - Sè liÖu khëi tÝnh. Tªn ®iÓm A B C

CÊp

Gi¶i tÝch 2 Gi¶i tÝch 2 Gi¶i tÝch 2

X(m)

80204,0 82336,2 79260,6

βPC

P

γ ε

Y(m)

A

394651,0 399178,5 403272,1

α

βPB C

β B

H×nh 6-11

B¶ng tÝnh to¹ ®é: Tªn ®iÓm

Gãc

X(m)

Cotg

Y(m)

P A B

γ. 44015’30” α. 31018’45” β. 104025’45”

XP: 85997,0 XA: 80204,0 XB: 82336,2

+1,026230 +1,643903 - 0,257299

YP: 398480,9 YA: 394651,0 YB: 399178,5

Σ

180000’00

+1,386604

B¶ng tÝnh kiÓm tra: ΔXpc ΔYpc

α PC Spc(m)

-6736,4 +4791,2 144034’41” 8862,48

ΔX PB ΔYPB

α PB

-3660,8 +697,6 192012’40”

ε tinh ε do '' Δε KT

24037’59” 24037’20” +39”

Ng−êi tÝnh: Ng−êi kiÓm tra: III.4. Giao héi kinh vÜ phÝa sau (giao héi nghÞch) http://www.ebook.edu.vn

16

III.4.1. §å h×nh ®o ng¾m Giao héi nghÞch cã d¹ng nh− h×nh 6-12: Trong ®ã: §Æt m¸y t¹i P lµ ®iÓm giao héi cÇn x¸c ®Þnh to¹ ®é, ng¾m vÒ c¸c ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é lµ A, B, C, K ®o gãc : α , β , ε .

C

p1

- Theo to¹ ®é c¸c ®iÓm A, B, C gi¶i bµi to¸n tr¾c ®Þa nghÞch ®Ó tÝnh chiÒu dµi vµ gãc ®Þnh h−íng c¹nh AC, BC vµ tÝnh gãc C. + Tr−íc hÕt ta tÝnh:

tg θ =

+ TÝnh + Sau ®ã tÝnh : tg

γ −δ 2

b2 P3

γ

A

II.4.2. TÝnh to¸n

1 1 (γ + δ ) = 180 0 − (α + β + C ) 2 2

c

b1

δ

α β P

p1 ε

K

H×nh 6-12

( 6-31) b1 Sinβ b2 Sinα

( 6-32)

= cot g (45 0 + θ ). tg

γ +δ 2

γ +δ ⎫ 1 ⎧ (γ + δ ) = arctg ⎨cot g (45 0 + θ ). tg ⎬ 2 2 ⎭ ⎩

hay:

B

(6-33)

Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh (6-31) vµ (6-33) ta t×m ®−îc gãc bæ trî γ vµ δ. TÝnh chiÒu dµi vµ gãc ®Þnh h−íng c¸c c¹nh AP vµ BP. TÝnh to¹ ®é ®iÓm P theo bµi to¸n tr¾c ®Þa thuËn. TÝnh kiÓm tra: TÝnh gãc ε nh− giao héi liªn hîp: TÝnh Δε KT :

Δ ε KT Δ ε KT ≤

=

ε ti′nh − ε do ε CP A

Chó ý: Gäi vßng trßn ®i qua 3 ®iÓm A, B, C lµ vßng trßn “nguy hiÓm” th× cÇn ®Æt ®iÓm P c¸ch xa vßng trßn nguy hiÓm kho¶ng 1/5 b¸n kÝnh cña nã. Tèt nhÊt lµ ®iÓm P nªn bè trÝ ë trong tam gi¸c ABC hoÆc ë trong gãc kÑp gi÷a 2 c¹nh tam gi¸c ®ã, kh«ng nªn ®Æt ®iÓm P ë trong ph¹m vi g¹ch chÐo nh− h×nh 6-13.

http://www.ebook.edu.vn

C P

B

K

H×nh 6-13

17

IV. Ph−¬ng ph¸p tam gi¸c nhá

IV.1. Kh¸i niÖm Bè trÝ c¸c ®iÓm khèng chÕ ph©n bè ®Òu trong khu ®o, nèi c¸c ®iÓm ®ã thµnh tõng h×nh tam gi¸c, c¸c tam gi¸c nµy l¹i liªn kÕt t¹o thµnh mét l−íi gäi lµ l−íi tam gi¸c. L−íi khèng chÕ ®o vÏ bè trÝ theo ph−¬ng ph¸p tam gi¸c gäi lµ ph−¬ng ph¸p tam gi¸c nhá. §Ó x¸c ®Þnh to¹ ®é c¸c ®iÓm cña l−íi, cÇn biÕt tr−íc tèi thiÓu lµ gãc ®Þnh h−íng vµ chiÒu dµi cña mét c¹nh, to¹ ®é mét ®iÓm cña c¹nh ®ã vµ tÊt c¶ c¸c gãc ®o trong l−íi. Nhê ®Þnh lý hµm sè sin trong tam gi¸c ta tÝnh ®−îc tÊt c¶ c¸c c¹nh cña l−íi, dùa vµo bµi to¸n tr¾c ®Þa thuËn ®Ó tÝnh to¹ ®é c¸c ®iÓm cña l−íi. Ph−¬ng ph¸p tam gi¸c nhá th−êng ®−îc bè trÝ theo mét sè h×nh d¹ng th−êng gÆp nh− h×nh vÏ sau:

a - Tø gi¸c tr¾c ®Þa

b - Chuçi tam gi¸c ®¬n

d - Kho¸ tam gi¸c h×nh tuyÕn

* Chó thÝch :

c - Tam gi¸c trung t©m

e - H×nh qu¹t

H×nh 6-14. §iÓm vµ c¹nh ®· biÕt. §iÓm cÇn tÝnh téa ®é.

IV.2. Néi dung c«ng t¸c x©y dùng l−íi IV.2.1. C«ng t¸c chuÈn bÞ - Thu thËp tµi liÖu cã liªn quan nh−: C¸c b¶n ®å ®· cã, sè liÖu vµ s¬ ®å. C¸c ®iÓm khèng chÕ cÊp cao ë trong hay gÇn khu ®o. - Kh¶o s¸t khu ®o, x¸c ®Þnh ranh giíi ®o vÏ, t×m mèc tr¾c ®Þa theo tµi liÖu thu thËp ®−îc, dù kiÕn bè trÝ l−íi h×nh d¹ng khèng chÕ. IV.2.2. ThiÕt kÕ l−íi tam gi¸c nhá - ThiÕt kÕ c¸c h×nh d¹ng l−íi trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ®· cã. C¸c chØ tiªu kü thuËt khi thiÕt kÕ theo quy ph¹m quy ®Þnh. Cô thÓ gãc trong tam gi¸c kh«ng nhá h¬n 200, kh«ng lín h¬n 1400, c¹nh tam gi¸c kh«ng ng¾n h¬n 150m, sè tam gi¸c gi÷a hai c¹nh khëi tÝnh kh«ng nhiÒu h¬n 10 tam gi¸c. Sau ®ã lËp luËn chøng kinh tÕ kü thuËt vµ tr×nh duyÖt. http://www.ebook.edu.vn

18

IV.2.3. Chän ®iÓm, ch«n mèc, dùng tiªu Sau khi luËn chøng kinh tÕ kü thuËt ®· ®−îc phª chuÈn tiÕn hµnh x¸c ®Þnh vÞ trÝ tõng ®iÓm khèng chÕ ë b¶n thiÕt kÕ ra thùc ®Þa. C¸c ®iÓm khèng chÕ ®Æt ë n¬i cao, ®Êt cøng, quang ®·ng, tÇm nh×n th«ng suèt. Sau ®ã ch«n mèc vµ dùng tiªu theo quy ®Þnh cña quy ph¹m. IV.2.4. §o gãc, ®o c¹nh trong l−íi - §èi víi l−íi bè trÝ dùa vµo ®iÓm khèng chÕ cÊp cao th× ®o gãc ngang. - §èi víi l−íi ®éc lËp (kh«ng liªn hÖ víi ®iÓm khèng chÕ cÊp cao) th× ®o gãc ngang, ®o c¹nh ®¸y, ®o gãc ph−¬ng vÞ tõ b»ng ®Þa bµn g¾n trªn m¸y kinh vÜ. NÕu l−íi x¸c ®Þnh ®é cao b»ng thuû chuÈn l−îng gi¸c th× ®o gãc ®øng cïng víi gãc ngang. Sè lÇn ®o gãc ngang, gãc ®øng c¸c quy ®Þnh kü thuËt ®o gãc theo quy ph¹m quy ®Þnh. IV.2.5. TÝnh to¸n b×nh sai Sau khi kÕt thóc c«ng t¸c ®o ®¹c ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra sæ s¸ch thùc ®Þa, nÕu ®¹t yªu cÇu th× tÝnh trÞ trung b×nh kÕt qu¶ ®o, vÏ s¬ ®å l−íi vµ tiÕn hµnh b×nh sai. IV.3. B×nh sai ®¬n gi¶n tam gi¸c nhá. Trong c«ng t¸c b×nh sai ®−îc chia ra: B×nh sai chÆt chÏ vµ b×nh sai ®¬n gi¶n. Trong b×nh sai chÆt chÏ viÖc gi¶i c¸c ph−¬ng tr×nh ®Ó t×m c¸c sè hiÖu chØnh cã sù liªn quan rµng buéc víi nhau gi÷a c¸c ph−¬ng tr×nh ®ã. Cßn b×nh sai ®¬n gi¶n ta cã thÓ chia c¸c ph−¬ng tr×nh thµnh c¸c nhãm, trong qu¸ tr×nh b×nh sai gi¶i quyÕt tuÇn tù vµ t¸ch biÖt tõng nhãm, nhãm tiÕp theo kh«ng lµm ph¸ vì sù c©n b»ng cña nhãm tr−íc. §èi víi l−íi tam gi¸c nhá tiÕn hµnh b×nh sai ®¬n gi¶n. IV.3.1. C¸c d¹ng ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn trong l−íi Gi¶ sö ta cã l−íi trung t©m nh− h×nh 6-15. Ký hiÖu: i [1,2,3...] lµ gi¸ trÞ gãc ®o. (i) [(1), (2), (3),...] sè hiÖu chØnh t−¬ng øng − − − − i (1, 2, 3,...) gi¸ trÞ gãc ®· b×nh sai. ωi – Sai _ sè khÐp hay sè h¹ng tù do, (6-34) ta cã: i = i + (i). Ta x¸c ®Þnh c¸c ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn sau:

Pj-1 Aj J 8

C

II

ϖI

−

1+ 2 + 3 http://www.ebook.edu.vn

I

42 P1

§iÒu kiÖn h×nh lµ ®iÒu kiÖn tæng c¸c gãc cña mçi tam gi¸c sau b×nh sai ph¶i b»ng 1800. −

9 6 3 C

ϖI

IV.3.1.1. Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn h×nh

−

O

III

7 P2 5

=

Pj

Bj

ϖj

P3

ϖI

A Pn-1

N

ϖ

B 1

Q

H×nh 6-15

180

0

(6-35) 19

Thay (6-34) vµo (6-35) ta cã ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn h×nh. (1) + (2) +(3) + ω1 = 0 Trong ®ã: ω1 = 1 + 2 + 3 - 1800

(6-36)

IV.3.1.2. Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn vßng (mÆt b»ng) §iÒu kiÖn vßng lµ tæng c¸c gãc ®· b×nh sai cã chung ®Ønh 0 ph¶i b»ng 3600. −

−

_

_

3 + 6 + .... + c j + .... + c N = 360 0

(6-37)

Thay trÞ b×nh sai b»ng gãc ®o vµ sè hiÖu chØnh vµo (6-34), ta cã ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn (pt®k) vßng. (3) + (6) +...+ (CJ ) +...+ (CN) + ωV = Trong ®ã:

0

(6-38)

ωV = 3 + 6 + ... + CJ + ...+ CN - 3600

IV.3.3.1. Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc §iÒu kiÖn cùc lµ xuÊt ph¸t tõ chiÒu dµi mét c¹nh nµo ®ã trong l−íi tam gi¸c dïng c¸c gãc ®· b×nh sai ®Ó tÝnh chuyÒn sang c¹nh kh¸c, khi quay trë l¹i c¹nh ban ®Çu th× trÞ sè tÝnh ®−îc ph¶i ®óng b»ng trÞ sè ®· cho. VÝ dô: H×nh 6-13 xuÊt ph¸t tõ c¹nh OQ tÝnh ra c¹nh OP1, vµ tÝnh chuyÒn theo h−íng mòi tªn l¹i vÒ OQ, ®iÓm O gäi lµ ®iÓm cùc, ph−¬ng tr×nh ban ®Çu lµ: _

_

_

_

Sin 1 .Sin 4 L Sin A J ....Sin A N _

_

_

_

=

Sin 2 . Sin 5 L Sin B J ....Sin B N

OQ OQ

= 1

(6-39)

Thay trÞ b×nh sai b»ng trÞ ®o vµ sè hiÖu chØnh vµo (6-36) råi logarit ho¸ hai vÕ ta cã: lg sin{1 + (1)}+ lg sin{4 + (4)} + .... + lg sin{AN + ( AN )} − (6-40) lg sin{2 + (2)} + lg sin{5 + (5)} + .... + lg sin{BN + ( BN )} = 0 Hay viÕt gän (6 - 40):

∑ lg sin{ A + ( A)}

−

∑ lg sin{B + ( B)}

= 0

(6-41)

Sè gia logarit Sin gãc ®−îc tÝnh:

Δlgsini = lgsin{i + (i)}− lgsini :

lg sin{i = (i )} = lg sin i +

hoÆc: Trong ®ã: δ i = Do ®ã ta cã:

⇒ lgsin{i + (i)}= lgsini + Δlgsini Δ lg sin i (i ) ′′ (i ) ′′

Δ lg sin i chÝnh lµ sè gia logarit sin khi t¨ng gãc i lªn 1”. (i )′′ lg sin{i + (i )} = lg sin i + δ i (i )′′

(6-42)

Theo c¸ch viÕt cña (6-42) th× (6 - 41) cã d¹ng: http://www.ebook.edu.vn

20

∑δ

A

( A) −

∑δ

B

( B) + ω

=

cùc

0

(6-43)

Ph−¬ng tr×nh (6-43) lµ ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc. ωcùc = ∑ lg sin A −

Trong ®ã:

∑ lg sin B

(6-44)

IV.3.1.4. Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn c¹nh ®¸y §iÒu kiÖn c¹nh ®¸y lµ xuÊt ph¸t tõ mét c¹nh ®· biÕt nµo ®ã trong l−íi tam gi¸c, dïng c¸c c¹nh b×nh sai ®Ó tÝnh chuyÒn ®Õn c¹nh ®· biÕt chiÒu dµi kh¸c vµ ph¶i ®óng b»ng trÞ sè ®· biÕt cña nã. VÝ dô: Theo h×nh 6-16 xuÊt ph¸t M tõ c¹nh MT = a tÝnh chuyÒn sang c¹nh QR = b ; ph−¬ng tr×nh ban ®Çu lµ: _

_

R

T 3

4

a

II I

1

2

_

6

AN BN N CN b

9

7

8

H×nh 6-16

Q

_

a sin 1 . sin 4 ... sin A N _

5

=

_

1

(6-45)

b. sin 2 . sin 5 ... sin B N

Chøng minh t−¬ng tù ®èi víi ®iÒu kiÖn cùc ë trªn, ta cã ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn c¹nh ®¸y lµ: (6 - 46) ∑ δ A ( A) − ∑ δ B ( B) + ω cd = 0 Trong ®ã:

ωcd = lga + ∑lgsinA − lgb −

∑lgsinB

IV.3.1.5. Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn gãc ®Þnh h−íng §iÒu kiÖn gãc ®Þnh h−íng lµ xuÊt ph¸t tõ mét c¹nh ®· biÕt gãc ®Þnh h−íng trong l−íi tam gi¸c, dïng c¸c gãc b×nh sai ®Ó tÝnh chuyÒn ®Õn c¹nh ®· biÕt gãc ®Þnh h−íng kh¸c vµ ph¶i dïng b»ng trÞ sè ®· biÕt cña nã. Theo h×nh 6-16 c¹nh MT cã gãc ®Þnh h−íng ®· biÕt lµ α 0 , c¹nh QR cã gãc ®Þnh h−íng ®· biÕt lµ α M , nÕu chän ®−êng tÝnh chuyÒn theo ®−êng g¹ch ng¾n ta cã: αN

_

_

_

= α 0 − 3+ 6+ ... + (−1) .C N + 1800.N N

(6-47)

_

NÕu N ch½n th× C N mang dÊu (+) (+CN). _ N lÎ th× C N mang dÊu (-) (-CN). Thay trÞ b×nh sai b»ng trÞ ®o vµ sè hiÖu chØnh ta cã ph−¬ng tr×nh gãc ®Þnh h−íng. (6-48) -(3) + (6) - (9) + (12) +.... + (-1)N. (CN) + ω α = 0 Trong ®ã:

ωα = α1N −αN = α0 − 3 + 6 − 9 +12+ ....+ (−1) N .CN +1800.N −αN http://www.ebook.edu.vn

(6-49) 21

IV.3.1.6. Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn to¹ ®é (hoµnh ®é vµ tung ®é) §iÒu kiÖn to¹ ®é lµ xuÊt ph¸t tõ mét ®iÓm to¹ ®é ®· biÕt vµ c¸c yÕu tè. Sau b×nh sai cña l−íi tÝnh vÒ mét ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é kh¸c vµ ph¶i b»ng to¹ ®é ®· biÕt cña nã. VÝ dô: Theo h×nh (6-14) c¸c ®iÓm M, T, Q, R ®· biÕt täa ®é, dùa vµo to¹ ®é ®iÓm T (XT,YT) tÝnh chuyÒn to¹ ®é qua c¸c ®Ønh råi vÒ ®iÓm Q. Qua chøng minh, ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn to¹ ®é ë d¹ng viÕt rót gän nh− sau.

Trong ®ã:

ωX ωY

∑ (ΔX ) + ∑ (ΔY ) + = ∑ ΔX = ∑ ΔY

ωX

= 0

ωY

= 0

(6-50)

− (XC − X D ) − (YC − YD )

IV.3.2. Gi¸ trÞ cho phÐp cña c¸c sè h¹ng tù ®o trong c¸c ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn C¸c sè h¹ng tù do thùc tÕ ϖTT cña c¸c ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn dïng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng kÕt qu¶ ®o vµ mèi quan hÖ h×nh häc cña l−íi, do ®ã ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn sau:

ωTT ≤ ωCP

Gi¸ trÞ ωCP ®−îc tÝnh nh− sau: - §èi víi ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn h×nh vµ ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn mÆt b»ng:

ωC

= ± 2,5m n

- §èi víi ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn gãc ®Þng h−íng: ω CP

= ± 2,5 2mα2 + n.m 2

- §èi víi ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc: ω CP

= ± 2,5m [δ 2 ]

- §èi víi ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn c¹nh ®¸y: ω CP

= ± 2,5 2m 2 lg b + m 2 [δ 2 ]

Trong ®ã: m - Sai sè trung ph−¬ng ®o gãc trong l−íi quy ®Þnh cho mçi cÊp. N - Sè gãc tham gia vµo ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn. m α - Sai sè trung ph−¬ng gãc ®Þnh h−íng c¹nh khëi tÝnh. mlgb - Sai sè trung ph−¬ng logarit c¹nh khëi tÝnh. δ - Sè gia logarit sin gãc khi t¨ng gãc lªn 1”. IV.3.3. Kh¸i niÖm vÒ b×nh sai theo ph−¬ng ph¸p sè b×nh ph−¬ng nhá nhÊt Gi¶ sö trong l−íi tr¾c ®Þa cã c¸c ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn sè hiÖu chØnh sau: http://www.ebook.edu.vn

22

a, a1(1) + a2(2) +... + an(n) + ωa = 0 b, b1(1) + b2(2) +... + bn(n) + ωb = 0 ---------------------------= 0 r, r1(1) + r2(2) +... + rn(n) + ωr

(6-51)

Trong ®ã: a, b,..., r lµ c¸c ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn. ωa, ωb,..., ωr : lµ sè h¹ng tù do cña ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn. (i) = [(1), (2),...,(n)] lµ n sè hiÖu chØnh hay gäi lµ Èn sè ph−¬ng tr×nh (6-51) . ViÕt rót gän l¹i nh− sau: [a(i)] + ωa = 0 (6-52) [b(i)] + ωb = 0 ----------[r(i)] + ωr = 0 HÖ (6-52) cã r ph−¬ng tr×nh nh−ng cã n Èn sè nªn lµ hÖ ph−¬ng tr×nh v« ®Þnh cã v« sè nghiÖm tho¶ m·n ph−¬ng tr×nh nµy. Do ®ã muèn cã mét cÆp nghiÖm duy nhÊt ®¸ng tin cËy ph¶i cã ®iÒu kiÖn phô. Tæng b×nh ph−¬ng c¸c nghiÖm sè ph¶i lµ mét sè nhá nhÊt trong c¸c Èn sè t×m ®−îc, nghÜa lµ: (6-53) F = [ (i2) ] = min §ã chÝnh lµ nguyªn t¾c sè b×nh ph−¬ng nhá nhÊt. ViÖc gi¶i hÖ (6-52) theo ®iÒu kiÖn cña (6-53) lµ gi¶i bµi to¸n theo ®iÒu kiÖn cùc trÞ. Bµi to¸n ®−îc gi¶i th«ng qua sö dông hÖ sè Lagr¨ng K (hµm Lagr¨ng) trong tr¾c ®Þa gäi lµ hÖ sè liªn hÖ nh− sau: Nh©n c¸c ph−¬ng tr×nh a, b, ..., r cña (6-52) víi c¸c hÖ sè sau: - 2ka, -2kb, ..., -2kr råi céng víi ph−¬ng tr×nh (6-53) ta ®−îc: F = [(i2)] – 2ka {[a(i) + ωa } (6-54) - 2kb {[b(i) + ωb } ------------ 2kr {[r(i) + ωr } §Ó gi¶i hµm Lagr¨ng (6-54) theo ®iÒu kiÖn cùc trÞ, ta lÊy ®¹o hµm riªng bËc nhÊt cña hµm theo tõng biÕn sè (i ) vµ cho ®¹o hµm nµy b»ng kh«ng. ∂F = 2(1) − 2a1 k a − 2b1 k b − .... − 2r1 k r = 0 ∂ (1) ∂F = 2(2) − 2a 2 k a − 2b2 k b − .... − 2r1 k r = 0 ∂ ( 2) −−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−− ∂F ∂ ( n)

http://www.ebook.edu.vn

= 2(n) − 2a n k a − 2bn k b − .... − 2rn k r

(6-55)

= 0

23

Tõ hÖ (6-55) ta t×m ®−îc: (1) = a1ka + b1kb +...+ r1kr (2) = a2ka + b2kb +...+ r2kr --------------------(n) = anka + bnkb +...+ rnkr

(6-56)

HÖ (6-56) gäi lµ hÖ ph−¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh. Thay (6-56) vµo (6-51) ta cã hÖ ph−¬ng tr×nh sau: [aa]ka + [ab]kb +... + [ar]kr + ωa = 0 [ab]kb + [bb]kb +... + [br]kr + ωb = 0 ---------------------------[ar]ka + [br]kb +... + [rr]kr + ωr = 0

(6-57)

HÖ ph−¬ng tr×nh (6-57) lµ hÖ ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng sè liªn hÖ (hÖ ph−¬ng tr×nh chuÈn), hÖ nµy cã sè l−îng ph−¬ng tr×nh b»ng sè Èn sè. C¸c hÖ sè [aa], [bb],...,[rr] lµ c¸c hÖ sè b×nh ph−¬ng n»m trªn ®−êng chÐo chÝnh (®−êng chÐo ®i qua c¸c hÖ sè b×nh ph−¬ng). C¸c hÖ sè kh«ng b×nh ph−¬ng cßn l¹i th× c¸c hÖ sè b»ng nhau ®èi xøng qua ®−êng chÐo chÝnh. Gi¶i hÖ (6-57) ta t×m ®−îc ka, kb, kr, sau ®ã gi¶i hÖ (6-56) t×m ®−îc c¸c sè hiÖu chØnh (1), (2), ..., (n). VÝ dô : Trong mét tam gi¸c ta cã: 1 + (1) + 2 + (2) + 3 + (3) - 1800 = 0 (1) + (2) + (3) +1 + 2 + 3 - 1800 = 0 (1) + (2) +(3) + ϖ = 0 C¸c hÖ sè ®Òu b»ng 1: a1 = a2 = a3 =1 nªn [aa] = 3 Ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng sè liªn hÖ lµ: [aa]ka + ω = 0 −ω 3

3ka + ω = 0 ⇒ ka = Sè hiÖu chØnh c¸c gãc ®o lµ:

−ω (1) = (2) = (3) = 3 IV.3.4. B×nh sai gÇn ®óng l−íi tam gi¸c trung t©m

Gi¶ sö ta cã l−íi tam gi¸c trung t©m nh− h×nh 6-17. Trong ®ã: Cj (3, 6, 9...) lµ gãc ë ®Ønh O. J (I, II,..., N) sè hiÖu tam gi¸c. Gãc A (1, 4, 7,..., 3N-2). Gãc B (2, 5, 8,..., 3N-1).

Pj-1 Aj J 8

Pj

C

O

III

9 6 3 C

ωII 7 P2 5

Bj

ωj

P3

A Pn-1

N ω

II

ωII

I

42 P1

ω1

B 1 Q

H×nh 6-17

http://www.ebook.edu.vn

24

§Ó b×nh sai ta ®−a c¸c ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cã hÖ sè ±1 vµo nhãm 1, ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc vµo nhãm 2. VËy ta cã: Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn nhãm 1: Gåm c¸c ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn h×nh vµ ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn gãc mÆt b»ng. a, (1) + (2) + (3) + ω I = 0 b, (4) + (5) + (6) + ω II = 0 (6-58) c, (7) + (8) + (9) + ω III = 0 -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - g, (AN) + (BN) + (CN) + ω N = 0 r, (3) + (6) + (9) +... + (CN) + ω mb = 0 - Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn nhãm 2: Cùc lµ ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn

∑δ

A

( A) −

∑δ

B

( B) + ω cuc

= 0

(6-59)

Trong ®ã c¸c ω j ®−îc tÝnh theo c«ng thøc ë môc 1 ë trªn. - TÝnh sè hiÖu chØnh lÇn thø nhÊt (ij). Ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng sè liªn hÖ nhãm 1: [aa]kI + [ab]k II +[ac]kIII + .... + [ag]kN + [ar]kr + ωI = 0 [ab]kI + [bb]kII + [bc]kIII + .... + [bg]kN + [br]kr + ωII = 0 [ac]kI + [bc]kII + [cc]kIII + .... + [cg]kN + [cr]kr + ωIII = 0 −−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−

(6-60)

[ag]kI + [bg]kII + [cg]kIII + .... + [ gg]kN + [ gr]kr + ωN = 0 [ar]kI + [br]kII + [br]kIII + .... + [rg]kN + [rr]kr + ωr = 0

C¸c hÖ sè cña ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng tÝnh ®−îc nh− sau: [aa] = 3 [ab] = 0 [ac] = 0 [ag] = 0 [ar] [bb] = 3 [bc] = 0 [bg] = 0 [br] = 1 [cc] = 3 [cg] = 0 [cr] = 1 [gg] = 3 [gr] = 1 [rr] = N Thay hÖ sè t×m ®−îc vµo (6-60): 3k I

+ kr

+ ωI

3k II

+ kr

+ ω II

3k III

+ kr

+ ω III

= 1

= 0 = 0 = 0

(6-61)

−−−−−−−−−−−−−−−−−− 3k N

+ kr

+ ωN

= 0

kI + kII + kIII + .....+ kN + Nkr + ωr = 0

http://www.ebook.edu.vn

25

Nh©n ph−¬ng tr×nh cuèi cña hÖ (6-61) lªn 3 lÇn råi trõ ®i c¸c ph−¬ng tr×nh cßn l¹i ë trªn ta ®−îc. ′ §Æt: ω r = ω r −

1 N ∑ω j 3 j =1

+ 3ω r'

2 Nk r

(6-63) cã d¹ng

= 0.

(6-63)

V× ph−¬ng tr×nh thø r lµ ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn mÆt b»ng nªn kr = kmb , ω r = ω mb do ®ã tõ (6-63) ta cã: ' − 3ω mb k mb = (6-64) 2N Thay (6-61) vµo (6-58) ta ®−îc:

−ω j

kj =

3

+

' ω mb

(6-65)

2N

J (I, II, ...., N) - sè hiÖu tam gi¸c. Theo (6-56) th× ph−¬ng tr×nh sè hiÖu chØnh ë ®©y cã d¹ng tæng qu¸t lµ: (i)’

=

aikI + bikII +cikIII +...+ gikN + rikmb

(6-66)

Thay (6-65) vµo (6-66) ta cã sè hiÖu chØnh cña tam gi¸c I lµ: (1) = kI + 0 + 0 + 0 +...+ 0 = kI = (Ai ) (2) = kI + 0 + 0 + 0 +...+ 0 = kI = (Bi ) (3) = kI + 0 + 0 + 0 +...+ kr = kI + kmb = (Ci ) Theo ký hiÖu th× sè hiÖu chØnh (1) vµ (2) lµ sè hiÖu chØnh cho c¸c gãc Ai vµ Bi, cßn sè hiÖu chØnh (3) lµ sè hiÖu chØnh cho c¸c gãc Ci , mét c¸ch tæng qu¸t cã: ( AJ )′ = ( B j )' = k j (C j )′ = k j + k mb

= −

ωj 3

+

′ ω mb

2N ′ ω mb 3ω ' mb = − + − 3 2N 2N

ωj

= −

ωj 3

−

′ ω mb

(6-67)

N

C«ng thøc (6-67) cho thÊy mçi sè hiÖu chØnh trong mét tam gi¸c cã 2 thµnh phÇn: Thµnh phÇn thø nhÊt trong mçi tam gi¸c ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: ω (i j ) ′I = − i (6-68) 3

Thµnh phÇn thø hai ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: ′ ω mb (C j ) ′II ( A j ) ′II

http://www.ebook.edu.vn

= −

N

= ( B j )' II

1 = (C j ) ′II 2

=

′ ω mb

(6-69)

2N

26

- TÝnh sè hiÖu chØnh lÇn thø hai (iJ)”. Sè hiÖu chØnh lÇn thø hai cña ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc nhãm hai cã d¹ng: ′ =0 (6-70) ∑ δ A ( A)′′ − ∑ δ B ( B)′′ + ω cuc Trong ®ã ω cu′ c lµ sè h¹ng tù do tÝnh tõ gãc ®· hiÖu chØnh lÇn 1. §Ó sè hiÖu chØnh lÇn thø hai kh«ng lµm ph¸ vì sù c©n b»ng c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®−îc hiÖu chØnh lÇn 1 th× ta ph¶i ®Æt ®iÒu kiÖn: ,

(AJ)” = -(BJ)”

(6-71)

Do vËy ph−¬ng tr×nh (6-70) cã d¹ng:

∑ (δ

A

′ ,c = 0 + δ B ) A′′ + ω cu

(6-72)

Ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng cña ®iÒu kiÖn cùc cã d¹ng lµ:

∑ (δ k cu ,c

A

′, + δ B ) 2 k cu , c + ω cu c = −

=0

ω cu′ c ,

(6-73)

∑(δ A + δ B ) 2

(6-74)

( AJ )′′ = − (BJ )′′ = kcu,c (δ Aj + δ Bj )

6-75)

Sè hiÖu chØnh lÇn thø hai lµ:

Tæng sè hiÖu chØnh lÇn thø nhÊt vµ lÇn thø hai lµ sè hiÖu chØnh cña gãc ®ã. Th«ng th−êng viÖc tÝnh to¸n b×nh sai ®−îc ghi vµo c¸c b¶ng cña mçi gãc nh− trong gi¸o tr×nh tr¾c ®Þa. Sau b×nh sai ta tiÕn hµnh gi¶i tam gi¸c ®Ó t×m chiÒu dµi c¸c c¹nh cña l−íi, tÝnh chuyÒn gãc ®Þnh h−íng cho c¸c c¹nh, sau ®ã tÝnh to¹ ®é c¸c ®Ønh. IV.3.5. B×nh sai gÇn ®óng tø gi¸c tr¾c ®Þa Gi¶ sö ta cã tø gi¸c tr¾c ®Þa nh− h×nh P2 vÏ 6-18. Trong ®ã ®iÓm R vµ Q ®· biÕt to¹ 6 7 ®é. Ta ký hiÖu: C¸c gãc ®o: i (1,2,3... 8). 5 8 R Q 4 1 A (1, 3, 5, 7 ). B (2, 4, 6, 8). 32 ωi - sè h¹ng tù do ph−¬ng P1 tr×nh ®iÒu kiÖn. H×nh 6-18 - Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn nhãm 1: Gåm cã ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn h×nh tø gi¸c (a) vµ ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn tæng sè cña tõng ®«i gãc cña hai tam gi¸c ®èi xøng nhau qua RQ lµ (b) vµ (c). http://www.ebook.edu.vn

27

a, (1) + (2) + (3) + (4) + (5) + (6) + (7) + (8) + ω1 = 0 b, (1) + (2) - (5) - (6) + ω2 = 0 c, (3) + (4) - (7) - (8) + ω3 = 0

(6-76)

ω1 = 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 − 3600 = 0 ω 2 = (1 + 2) − (5 + 6) ω 3 = (3 + 4) − (7 + 8)

Trong ®ã:

- Ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn nhãm2: Gåm ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc: NÕu lÊy O lµm cùc th× ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc cã d¹ng:

∑δ Trong ®ã:

ω

cu , c

A

∑δ

( A) − =

∑

1

B

+ ω cu , c

( B)

= 0

(6-77)

− ∑ 2 = ∑ lg sin A − ∑ lg sin B

- TÝnh sè hiÖu chØnh lÇn thø nhÊt cho c¸c gãc ®o. Tõ 3 ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn hÖ (6-76) ta lËp ®−îc 3 ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng sè liªn hÖ lµ: [aa ]k I + [ab]k II + [ac]k III + ω1 = 0 [ab]k I + [bb]k II + [bc]k III + ω 2 = 0 (6-78) [ac]k I + [bc]k II + [cc]k III + ω 3 = 0 C¸c hÖ sè cña ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng lµ: [aa] = 8 ; [ab] = [bb] = 4 ; [bc] = Thay c¸c hÖ sè vµo (6-78) ta cã. 8k I + ω 1 4k II + ω 2 4k III + ω 3 Tõ (6-79) ta cã:

kI

=

−

0; 0;

[ac] [cc]

= 0 = 4

= 0 = 0

(6-79)

= 0

ω1 8

k II

=

−

k III

=

−

ω2 4

(6-80)

ω3 4

Sè hiÖu chØnh lÇn 1 ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: (i)/ =

aikI + bikII + cikIII

(6-81)

Thay (6-80) vµo (6-81) ta ®−îc:

http://www.ebook.edu.vn

28

(1) ′ = ( 2 ) ′ = k I + k II = −

ω1

( 3 ) ′ = ( 4 ) ′ = k I + k III = − ( 5 ) ′ = ( 6 ) ′ = k I − k II = − ( 7 ) ′ = ( 8 ) ′ = k I − k III = −

8

ω1 8

ω1 8

ω1 8

ω2

−

4

−

ω3 4

(6-82)

ω2

+

4

+

ω3 4

Sè hiÖu chØnh trong hÖ (6-82) gåm 2 thµnh phÇn. (i ) ′I

Thµnh phÇn thø nhÊt ®Òu gièng nhau:

=

Thµnh phÇn thø hai ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: (1)′II = (2)′II = − (5)′II = − (6)′II = −

−

ω1 8

(6-83)

ω2 4

(3)′II = (4)′II = − (7)′II = − (8)′II = −

ω3

(6-84)

4

- TÝnh sè hiÖu chØnh lÇn thø hai cho c¸c gãc ®o. Sè hiÖu chØnh lÇn thø hai cña ph−¬ng tr×nh ®iÒu kiÖn cùc nhãm hai cã d¹ng:

∑δ Trong ®ã:

ω

A

cu , c

( A) ′′ −

∑δ

∑

−∑ 2

=

1

B

′, ( B) ′′ + ω cu c =

= 0

(6-85)

∑ lg sin A′ − ∑ lg sin B′

§Ó sè hiÖu chØnh lÇn hai kh«ng lµm ph¸ vì sù c©n b»ng c¸c ®iÒu kiÖn ®· ®−îc hiÖu chØnh lÇn mét ta ®Æt ®iÒu kiÖn: (Ai)” = - (Bi)”. Ph−¬ng tr×nh (6-85) cã d¹ng:

∑ (δ

+ δ B ) ′′( A) ′′ + ω ' cu ,c

A

= 0

(6-86)

Ph−¬ng tr×nh ph¸p d¹ng sè liªn hÖ lµ:

∑ (δ Do ®ã:

A

k cu ,c

Sè hiÖu chØnh lÇn thø hai lµ:

′, + δ B ) 2 k cu , c + ω cu c =

= 0

′, − ω cu c

∑ (δ

A

+δ B )2

(6-87) (6-88)

( Ai )′′ = − ( Bi )′′ = (δ Ai + δ Bi )k cu ,c

§−a sè hiÖu chØnh lÇn thø nhÊt vµ lÇn thø hai vµo gãc ®o ®−îc gãc ®· b×nh sai. Gi¶i tam gi¸c RP1Q t×m ®−îc c¹nh RP1 vµ P1Q. Gi¶i tam gi¸c P1RP2 t×m ®−îc c¹nh RP2 vµ P1P2. Gi¶i tam gi¸c P1QP2 t×m ®−îc c¹nhP2Q vµ P1P2. TÝnh chuyÒn gãc ®Þnh h−íng cho c¸c c¹nh råi t×m to¹ ®é c¸c ®iÓm cÇn t×m. IV.3.6. VÝ dô b×nh sai gÇn ®óng l−íi tø gi¸c tr¾c ®Þa Lµm bµi mÉu trong gi¸o tr×nh tr¾c ®Þa. http://www.ebook.edu.vn

29

Ch−¬ng 7 l−íi khèng chÕ ®é cao I. Kh¸i niÖm

I.1. Kh¸i niÖm vÒ l−íi khèng chÕ ®é cao L−íi khèng chÕ ®é cao lµ mét hÖ thèng c¸c ®iÓm ®−îc ®¸nh dÊu b»ng c¸c dÊu mèc ®Æc biÖt v÷ng ch¾c trªn mÆt ®Êt, tiÕn hµnh ®o ®¹c vµ tÝnh ra ®é cao cña c¸c ®iÓm ®ã so víi mÆt thuû chuÈn gèc. HÖ thèng ®é cao cña n−íc ta lÊy mùc n−íc biÓn trung b×nh t¹i Hßn DÊu- §å S¬n - H¶i Phßng lµm mÆt thuû chuÈn gèc. Nguyªn t¾c thµnh lËp: Tõ toµn diÖn ®Õn côc bé, tõ ®é chÝnh x¸c cao ®Õn ®é chÝnh x¸c thÊp. I.2. Ph©n lo¹i l−íi khèng chÕ ®é cao * L−íi khèng chÕ ®é cao gåm: L−íi ®é cao nhµ n−íc, l−íi ®é cao ®o ®¹c. - L−íi ®é cao nhµ n−íc: Cã 4 h¹ng lµ h¹ng I, II, III, IV. §é chÝnh x¸c gi¶m dÇn tõ h¹ng I ®Õn h¹ng IV. - L−íi khèng chÕ ®é cao ®o ®¹c gåm: L−íi ®é cao kü thuËt, l−íi ®é cao ®o vÏ, l−íi ®é cao tr¹m ®o. - L−íi ®é cao kü thuËt: Lµ l−íi lµm c¬ së vÒ ®é cao cho l−íi ®é cao ®o vÏ. C¬ së ®Ó ph¸t triÓn l−íi ®é cao kü thuËt lµ c¸c ®iÓm ®é cao h¹ngI, II, III, IV cña nhµ n−íc. L−íi ®é cao kü thuËt cã thÓ bè trÝ d¹ng ®−êng ®¬n, hÖ thèng cã mét hoÆc nhiÒu ®iÓm nót, kh«ng cho phÐp bè trÝ vµ khÐp vÒ cïng mét ®iÓm. ChiÒu dµi ®−êng kü thuËt theo quy ®Þnh cña quy ph¹m. - L−íi ®é cao ®o vÏ: Lµ cÊp cuèi cïng ®Ó chuyÒn ®é cao cho ®iÓm mia. C¬ së ®Ó ph¸t triÓn l−íi ®é cao ®o vÏ lµ c¸c mèc ®é cao Nhµ n−íc, mèc ®é cao kü thuËt, c¸c chØ tiªu kü thuËt lËp l−íi khèng chÕ ®é cao ®o vÏ theo quy ®Þnh cña quy ph¹m. - L−íi ®é cao tr¹m ®o: Lµ cÊp t¨ng dµy thªm mËt ®é ®iÓm phôc vô cho ®o chi tiÕt ®Þa h×nh, c¬ së ®Ó ph¸t triÓn l−íi ®é cao tr¹m ®o lµ c¸c ®iÓm ®é cao cã ®é chÝnh x¸c tõ l−íi ®é cao ®o vÏ trë lªn. I.3. C¸c ph−¬ng ph¸p ®o ng¾m L−íi ®é cao nhµ n−íc ®o b»ng ph−¬ng ph¸p ®o cao h×nh häc. L−íi ®é cao ®o ®¹c th−êng sö dông hai ph−¬ng ph¸p. + Thuû chuÈn kü thuËt h×nh häc ®èi víi vïng ®ång b»ng. + Thuû chuÈn l−îng gi¸c ®èi víi vïng nói. Dông cô ®o, ®é chÝnh x¸c ®o ®¹c cña tõng cÊp khèng chÕ theo quy ®Þnh quy ph¹m. http://www.ebook.edu.vn

30

VÝ dô sai sè khÐp ®−êng thuû chuÈn kü thuËt kh«ng v−ît qua ®¹i l−îng theo c«ng thøc: fhcp

= ± 50mm L

( 6-71 )

Trong ®ã L - chiÒu dµi tÝnh b»ng km. hoÆc:

fhcp

= ± 10mm n

( 6-72)

Trong ®ã n - sè tr¹m cña ®−êng ®o. §èi víi thuû chuÈn l−îng gi¸c chªnh lÖch ®o ®i vµ ®o vÒ cña mét c¹nh kh«ng v−ît qu¸ ®¹i l−îng theo c«ng thøc: Δhcp = ±100mm L

(L tÝnh b»ng km)

(6-73)

Sai sè khÐp ®é cao cña ®−êng ®o kh«ng v−ît qu¸ ®¹i l−îng theo c«ng thøc: fhcp = ± 75mm ∑ S

( 6-74)

Trong ®ã ∑ S chiÒu dµi ®−êng ®o tÝnh b»ng km.

II. B×nh sai gÇn ®óng ®−êng chuyÒn ®é cao

II.1. §−êng chuyÒn ®é cao phï hîp II.1.1. S¬ ®å, sè liÖu. Gi¶ sö cã tuyÕn ®é cao phï hîp nh− h×nh 7-1: P1 h1 L1

M H

P3 h1 L1

h1 L1

h1

M2 Hc

L1 P2 H×nh 7-1

Trong ®ã: Pi (i = 1, 2, 3) - §iÓm cÇn x¸c ®Þnh ®é cao. hi (i = 1, 2, 3, 4) - HiÖu sè ®é cao ®o ®−îc. Li (i = 1, 2, 3, 4) - Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mèc ®o ®−îc. §é cao gèc ®· biÕt: M1 (H®Çu) ; M2 (Hcuèi) II.1.2. Tr×nh tù b×nh sai - TÝnh sai sè khÐp hiÖu sè ®é cao. - TÝnh hiÖu sè ®é cao theo lý thuyÕt lµ ∑ hlt theo c«ng thøc: ∑ hlt

http://www.ebook.edu.vn

= Hc − Hd

= H M 2 − H M1

(7-5)

31

- TÝnh tæng sè hiÖu sè ®é cao ®o ®−îc tõ mèc M1 vÒ mèc M2: ∑ hdo

= h1 + h2 + h3 + h4

(7-6)

- Trong thùc tÕ ®o ®¹c cã sai nªn ∑ hlt ≠ ∑ hdo . Sù kh¸c nhau nµy t¹o nªn ®é chªnh lÖch gäi lµ sai sè khÐp ®é cao, ký hiÖu lµ fh®o. fh®o ®−îc tÝnh: fhdo = ∑ hdo − ∑ hlt = ∑ hdo − ( H c − H d )

(7-7)

- NÕu fhdo ≤ fhcp th× míi ®−îc b×nh sai. - VÝ dô: §èi víi l−íi thuû chuÈn kü thuËt, quy ®Þnh: fhcp = ±50mm L

Trong ®ã: L - ChiÒu dµi ®−êng ®o tÝnh b»ng km. TÝnh hiÖu sè ®é cao ®· hiÖu chØnh. TÝnh sè hiÖu chØnh cho hiÖu sè ®é cao gi÷a c¸c mèc theo c«ng thøc: Vhi

Trong ®ã:

= −

fhdo Li ∑L

(7-8)

∑ L − Tæng chiÒu dµi ®−êng ®o.

Li - ChiÒu dµi thø i gi÷a hai mèc. - KiÓm tra: n

∑Vh

i

+ fhdo

= 0

(7-9)

1

- TÝnh hiÖu sè ®é cao ®· hiÖu chØnh: hi = hi®o + Vhi

(7-10)

™ TÝnh ®é cao c¸c ®iÓm: - Dùa vµo hiÖu sè ®é cao c¸c ®iÓm ®· hiÖu chØnh tÝnh chuyÒn ®é cao c¸c mèc theo c«ng thøc: Hi+1 = Hi + hi,i+1

( 7-11)

- Chó ý: Khi chuyÒn vÒ ®é cao Hc th× ®é cao tÝnh ®−îc nµy ph¶i b»ng ®é cao ®· biÕt tr−íc cña nã. II.1.3. Bµi tËp mÉu Gi¶ sö ta cã sè liÖu ®−êng ®o cao kü thuËt phï hîp nh− h×nh 7 -2. H·y b×nh sai vµ tÝnh ®é cao c¸c ®iÓm ? M1

+9,483m 2,8km

HM1 = 251,768m

-2,876m 1,6km

+7,514m 2,7km

P1

P2

P3

+3,771m 4,7Km

M2 HM2 = 269,696m

H×nh 7-2

http://www.ebook.edu.vn

32

B¶ng b×nh sai vµ tÝnh ®é cao: Tªn mèc ®é cao

Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mèc Li(km)

Chªnh cao ®o ®−îc h®o (m)

Sè hiÖu chØnh Vhi ( m)

Chªnh cao ®· hiÖu chØnh h (m)

§é cao mÆt mèc H (m)

M1

251,768 2,8

+9,483

+0,008

9,491

P1

261,259 2,7

7,514

+0,008

7,522

P2

268,781 1,6

-2,876

+0,005

-2,871

P3

265,910 4,7

+3,771

+0,015

+3,771

M2

∑

269,696 11,8

+17,842

+0,036

∑ hlt

= Hc − Hd

∑ hdo

= 17,892.

fhdo

= − 0,036

fhcp

= ± 50mm L

+17,928

= 269,696 − 251,768 = 17,928

= ± 50 11,8 = ± 0,172m

II.2. §−êng chuyÒn ®é cao khÐp kÝn

P1

II.2.1. S¬ ®å, sè liÖu h1

Gi¶ sö cã tuyÕn ®é cao khÐp kÝn nh− h×nh 7-3. Trong ®ã: Pi ( i=1, 2, 3, 4) - §iÓm cÇn x¸c ®Þnh ®é cao. hi (i = 1, 2, 3, 4, 5) - HiÖu sè ®é cao ®o ®−îc. Li (i = 1, 2, 3, 4, 5) - Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mèc ®o ®−îc. M9 - §é cao ®iÓm gèc ®· biÕt.

h2 L2

P2

L1

M9

L3 h3 h5 L5 P4

L4 h4

P3

H×nh 7-3

II.2.2. Tr×nh tù b×nh sai - TÝnh sai sè khÐp hiÖu sè ®é cao: Ta xem tuyÕn ®é cao khÐp kÝn lµ tr−êng hîp ®Æc biÖt cña tuyÕn ®é cao phï hîp tøc lµ ®é cao ®iÓm ®Çu vµ ®é cao ®iÓm cuèi b»ng nhau, nªn: ∑ hlt = H c − H d fhdo = ∑ hdo

= 0

Do ®ã: - TÝnh hiÖu sè ®é cao ®· hiÖu chØnh: Nh− ®−êng ®o cao phï hîp. - TÝnh ®é cao c¸c ®iÓm: Nh− ®−êng ®o cao phï hîp. http://www.ebook.edu.vn

(7-13)

33

II.2.3. VÝ dô mÉu Gi¶ sö cã tuyÕn ®é cao kü thuËt khÐp kÝn nh− s¬ ®å, sè liÖu h×nh 7-4. H·y b×nh sai vµ tÝnh ®é cao c¸c ®iÓm ? P1 -1.673m

-1.039m 2.1Km

1.5Km

P2 M9 HM9 = 15,682m

1.7Km

+0.297m

2.4Km +2.357m P3

H×nh 7-4 Tªn mèc

Kho¶ng c¸ch c¸c mèc Li (km)

Chªnh cao ®o ®−îc h®o (m)

Sè hiÖu ChØnh Vh(m)

Chªnh cao hiÖu chØnh h (m)

15,682

M9 1,5

-1,673

+0,011

-1,662 14,020

P1 2,1

-1,039

+0,016

-1,023 12,997

P2 2,4

+2,357

+0,018

+2,357 15,372

P3 1,7

+0,297

+0,013

+0,310 15,682

M9 ∑

§é cao mÆt mèc H (m)

7,7

-0,058 4

fhdo = ∑ hdo = −58mm;

+0,058

0

fhcp = ±50mm 7,7 = ±0,139m.

1

II.3. L−íi ®−êng chuyÒn ®é cao mét ®iÓm nót II.3.1. S¬ ®å, sè liÖu

C A (1)

(3) L3(n3) h33

L1(n1) Gi¶ sö cã l−íi ®é cao mét ®iÓm nót h31 nh− h×nh 7-5. Trong ®ã: Q- ®iÓm nót ch−a biÕt ®é cao. Q A, B, C, D - ®iÓm gèc ®· biÕt ®é L4(n4) L2(n2) h32 h34 cao t−¬ng øng lµ: (4) (2) D Hi gèc = (HA, HB, HC, HD) B H×nh 7-5 [h]i (i = 1, 2, 3, 4) Tæng sè hiÖu sè ®é cao tõ ®iÓm ®· biÕt ®Õn ®iÓm nót. hoÆc ni ( i = 1,2,3,4) Sè tr¹m m¸y theo mçi tr¹m ®o tõ ®iÓm ®· biÕt ®Õn ®iÓm nót.

http://www.ebook.edu.vn

34

II.3.2. Tr×nh tù b×nh sai - TÝnh ®é cao ®iÓm nót Q theo c¸c ®−êng ®o. (7-13) Hi = Hi gèc + [h]i TÝnh kiÓm tra chÊt l−îng hiÖu qu¶ ®o theo c¸c ®−êng ®o. Chän hai ®−êng ®o cã chiÒu dµi ng¾n nhÊt hay hai ®−êng ®o cã sè tr¹m m¸y Ýt nhÊt ®Ó tÝnh sai sè khÐp hiÖu sè ®é cao heo hai ®−êng ®o ®· chän. (7-14) fhi + k = Hk - Hi (i, k = 1, 2, 3, 4 , i ≠ k ) ThÝ dô chän ®−êng (1) vµ (2) th× ta cã: fh1 + 2 = H2 - H1 Trong ®ã H1 ®é cao ®iÓm nót Q tÝnh theo ®−êng (1) tõ A vÒ Q. H2 ®é cao ®iÓm nót Q tÝnh theo ®−êng (2) tõ B vÒ Q. LÇn l−ît tÝnh víi c¸c ®−êng ®o kh¸c theo c«ng thøc ( 7-14) vµ ®Æt ®iÒu kiÖn: ⎢fhi + k⎢ ≤ ⎢fh(i + k) CP⎢ (7-15) fhCP lµ gi¸ trÞ cho phÐp cña quy ph¹m, ®èi víi tuyÕn ®o cao kü thuËt th×: fh (i + k)CP = ± 50mm Li + Lk Trong ®ã L chiÒu dµi ®−êng ®o tÝnh b»ng km.

(7-16)

(7-17) hay: fh( i + k)CP = ± 10mm ni + nk Trong ®ã: n sè tr¹m cña ®−êng ®o. Khi ®iÒu kiÖn nªu trong c«ng thøc (7-15) tho¶ m·n, ta tÝnh träng sè cho gi¸ trÞ ®é cao ®iÓm Q ®· ®−îc tÝnh theo ®−êng ®o theo c«ng thøc:

hay:

Pi

=

c Li

(7-18)

Pi

=

c ni

(7-19)

Trong ®ã: c - lµ h»ng sè tuú ý chän. - TÝnh trÞ sè ®é cao chÝnh thøc ®iÓm nót Q theo sè trung b×nh céng tæng qu¸t: HQ

hoÆc:

=

HQ

H 1 P1 + H 2 P2 + H 3 P3 + H 4 P4 P1 + P2 + P3 + P4

= H0 +

=

[ HP] [ p]

[ Pε ] [ P]

(7-20) (7-21)

Trong ®ã: H0 - gi¸ trÞ ®é cao gÇn ®óng. εi

= Hi − H0

- lµ sè d− (i = 1, 2, 3, 4)

- TÝnh sai sè khÐp ®é cao cña c¸c ®−êng ®o. Sau khi tÝnh ®−îc ®é cao chÝnh thøc cña ®iÓm Q theo (7-20) hay (7-21) ta tÝnh sai sè khÐp ®é cao chÝnh thøc cña ®−êng ®o theo c«ng thøc sau: http://www.ebook.edu.vn

35

(7-22) fhi = Hi - HQ Trong ®ã Hi ®é cao tÝnh theo c«ng thøc (7-13). Ph©n phèi sai sè khÐp fhi cho c¸c ®−êng ®o. Khi ®· tÝnh ®−îc HQ theo c«ng thøc (7-20) hay (7-21) th× c¸c ®−êng ®o (1), (2), (3), (4) lµ c¸c tuyÕn ®o cao phï hîp, ta ph©n phèi sai sè khÐp cña tõng ®−êng gièng nh− c¸c tuyÕn ®é cao phï hîp. Vhi

=

− fhi Si Li

(7-23)

Trong ®ã: Li = [ S ] - lµ chiÒu dµi ®−êng ®o tõ ®iÓm gèc ®iÓm nót. Si – Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm mèc trªn ®−êng ®o tõ ®iÓm gèc tíi ®iÓm nót. Sau ®ã tÝnh ®é cao c¸c ®iÓm n»m trªn tõng ®−êng ®o. - TÝnh kiÓm tra. NÕu gäi [Vhi] lµ tæng sè hiÖu chØnh cña ®−êng ®o thø i th×: [Vhi] + fhi = 0 V× [PV] = 0 nªn c«ng thøc kiÓm tra lµ: [Pf] = 0 (7-24) Thùc tÕ do sai sè lµm trßn sè nªn: [Pf] ≈ 0 ™ §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c: - Sai sè trung ph−¬ng ®¬n vÞ träng sè ®−îc tÝnh: [ Pf 2 ] N −1

μ = +

(7-25)

Trong ®ã: N - Sè ®−êng ®o. NÕu Pi tÝnh theo (7-18) th× sai sè trung ph−¬ng ®¬n vÞ träng sè μ lµ sai sè trung ph−¬ng träng sè ®¬n vÞ tÝnh cho ®−êng ®o cao cã chiÒu dµi C km. NÕu ®−êng ®o cã chiÒu dµi 1km th× sai sè trung ph−¬ng ®−îc tÝnh: mkm

μ

=

(7-26)

C

Trong ®ã: C - lµ h»ng sè tuú ý chän trong c«ng thøc (7- 18). NÕu khi tÝnh ta chän C = 1 th×: mkm = μ NÕu khi tÝnh μ träng sè Pi ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (7-19) th×: mkm

= μ

[ n] C[ L ]

(7-27)

Sai sè trung ph−¬ng trÞ sè ®é cao ®iÓm nót Q (sau b×nh sai) ®−îc tÝnh theo μ M = c«ng thøc: (7-28) [P]

II.3.3. Bµi tËp mÉu: Gi¶i bµi tËp trong gi¸o tr×nh ®o ®¹c http://www.ebook.edu.vn

36

III. Ph−¬ng ph¸p giao héi ®é cao ®éc lËp

Ph−¬ng ph¸p giao héi ®é cao ®éc lËp lµ x¸c ®Þnh ®é cao cña mét ®iÓm tõ ba h−íng hoÆc tõ hai h−íng nh−ng trong ®ã ph¶i cã mét h−íng ®o ®i vµ ®o vÒ. III.1. §å h×nh ®o ng¾m Giao héi ®é cao ®éc lËp cã d¹ng ®å h×nh nh− h×nh vÏ 7- 6: A

B

C

B

B

A

C

P

P

a

C

A

b

A

B

P

c

P

d

H×nh 7-6 Trong ®ã : A, B, C - lµ nh÷ng ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é, ®é cao HA, HB, HC P - lµ ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh to¹, ®é cao HP . ChiÒu ®o tõ ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh ®é cao gäi lµ “®o ®i”. ChiÒu ®o tõ ®iÓm ®· biÕt ®é cao ®Õn ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh to¹ ®é lµ “®o vÒ”. SPA, SPB, SPC gäi lµ c¹nh giao héi ®é cao ®éc lËp. H×nh 7-6 a ®Æt m¸y t¹i P ®o ng¾m vÒ A, B, C. H×nh 7-6 b ®Æt m¸y t¹i A, B, C ®o ng¾m vÒ P. H×nh 7-6 c ®Æt m¸y t¹i P ®o ng¾m vÒ A, C ; ®Æt m¸y t¹i B ®o ng¾m vÒ P. H×nh 7-6 d ®Æt m¸y t¹i P ®o ng¾m vÒ A, B; ®Æt m¸y t¹i B ®o ng¾m vÒ P. T¹i c¸c ®iÓm ®Æt m¸y ta ®o chiÒu cao m¸y, ®o gãc ®øng V ®Õn c¸c ®iÓm ng¾m ®ång thêi víi ®o gãc n»m ngang (®o kÕt hîp víi giao héi kinh vÜ) . T¹i c¸c ®iÓm ng¾m ta ®o chiÒu cao tiªu ®iÓm ng¾m khi ®o gãc ®øng V. §é chÝnh x¸c ®o ®¹c theo quy ®Þnh cña quy ph¹m kü thuËt hiÖn hµnh. II.2. TÝnh ®é cao ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh Sau khi x¸c ®Þnh to¹ ®é ®iÓm P theo giao héi kinh vÜ dùa vµo bµi to¸n tr¾c ®Þa ng−îc ta tÝnh kho¶ng c¸ch SPA, SPB, SPc Dùa vµo sè liÖu ®o ta tÝnh chªnh cao tõ ®iÓm ®Æt m¸y dÕn ®iÓm ng¾m theo c«ng thøc tæng qu¸t: h = StgV + i – l + f

http://www.ebook.edu.vn

37

Dùa vµo ®é cao c¸c ®iÓm A, B, C vµ chªnh cao tõ A, B, C ®Õn P lµ hAP, hBP, hCP ta tÝnh ®é cao kh¸i l−îc ®iÓm P: HPA = HA + hAP HPB = HB + hBP HPC = HB + hCP NÕu chªnh ®é cao kh¸i l−îc lín nhÊt kh«ng v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp cña quy ph¹m kü thuËt th× ta tÝnh ®é cao trung b×nh ®iÓm P: HP =

http://www.ebook.edu.vn

1 A B C (H P + H P + H P ) 3

38

PhÇn thø 4

§o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh Ch−¬ng 8 §o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p toμn ®¹c I. Kh¸i niÖm c¬ b¶n

I.1. B¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së B¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së lµ tªn gäi chung cho b¶n ®å gèc ®−îc ®o vÏ b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp ë thùc ®Þa, ®o vÏ b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p cã sö dông ¶nh chôp tõ m¸y bay kÕt hîp víi ®o vÏ bæ sung ngoµi thùc ®Þa hay ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së biªn tËp, biªn vÏ tõ b¶n ®å ®Þa h×nh cïng tû lÖ ®· cã. B¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së ®−îc ®o vÏ kÝn ranh giíi hµnh chÝnh vµ kÝn khung, m¶nh b¶n ®å. B¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së lµ tµi liÖu c¬ b¶n ®Ó biªn tËp, biªn vÏ vµ ®o vÏ bæ sung thµnh b¶n ®å ®Þa chÝnh theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x·, ph−êng thÞ trÊn, ®−îc lËp phñ kÝn mét hay mét sè ®¬n vÞ hµnh chÝnh c¸c cÊp x·, huyÖn, tØnh ®Ó thÓ hiÖn hiÖn tr¹ng vÞ trÝ, diÖn tÝch, h×nh thÓ cña c¸c « thöa cã tÝnh æn ®Þnh l©u dµi dÔ x¸c ®Þnh ë thùc ®Þa cña mét hoÆc mét sè thöa ®Êt cã lo¹i ®Êt theo chØ tiªu thèng kª kh¸c nhau hoÆc cïng mét chØ tiªu thèng kª. I.2. B¶n ®å ®Þa chÝnh B¶n ®å ®Þa chÝnh lµ tªn gäi cho b¶n ®å ®−îc biªn tËp, biªn vÏ tõ b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së theo tõng ®¬n vÞ hµnh chÝnh x·, ph−êng, thÞ trÊn (cÊp x·) ®−îc ®o vÏ bæ sung ®Ó vÏ trän thöa ®Êt, x¸c ®Þnh lo¹i ®Êt cña mçi thöa theo chØ tiªu thèng kª cña tõng chñ sö dông trong mçi m¶nh b¶n ®å vµ ®−îc hoµn chØnh phï hîp víi c¸c sè liÖu trong hå s¬ ®Þa chÝnh. B¶n ®å ®Þa chÝnh ®−îc lËp cho tõng ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x·, lµ tµi liÖu quan träng cña hå s¬ ®Þa chÝnh, trªn b¶n ®å ph¶i thÓ hiÖn vÞ trÝ, h×nh thÓ, diÖn tÝch, sè thöa vµ loai ®Êt cña tõng thöa theo tõng chñ sö dông hoÆc ®ång sö dông ®¸p øng ®−îc yªu cÇu qu¶n lý ®Êt ®ai cña nhµ n−íc ë tÊt c¶ c¸c cÊp x·, huyÖn, tØnh vµ trung −¬ng. I.3. B¶n trÝch ®o B¶n ®å trÝch ®o lµ tªn gäi cho b¶n vÏ cã tû lÖ lín h¬n hoÆc nhá h¬n tû lÖ b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së, b¶n ®å ®Þa chÝnh, trªn ®ã thÓ hiÖn chi tiÕt tõng thöa ®Êt trong c¸c «, thöa cã tÝnh æn ®Þnh l©u dµi hoÆc thÓ hiÖn c¸c chi tiÕt theo yªu cÇu qu¶n lý ®Êt ®ai. http://www.ebook.edu.vn

39

I.4. Thöa ®Êt Thöa ®Êt lµ tªn gäi cña ph¹m vi trong ranh giíi sö dông ®Êt cña tõng chñ sö dông vµ ph¶i tån t¹i, x¸c ®Þnh ®−îc trªn thùc ®Þa ®Þa vÒ vÞ trÝ, h×nh thÓ, diÖn tÝch. Trong mçi thöa ®Êt cña tõng chñ sö dông cã thÓ cã mét hoÆc mét sè lo¹i ®Êt. Trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh tÊt c¶ c¸c thöa ®Êt ®Òu ®−îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ, ranh giíi (h×nh thÓ), diÖn tÝch, lo¹i ®Êt d−íi d¹ng h×nh khÐp kÝn vµ ®−îc ®¸nh sè thø tù. NÕu tr−êng hîp thöa ®Êt qu¸ nhá kh«ng ®ñ chç ghi chó sè thø tù, diÖn tÝch lo¹i ®Êt th× ®−îc lËp b¶ng trÝch ®o hoÆc thÓ hiÖn b»ng ghi chó ngoµi khung b¶n ®å. I.5. HÖ thèng tû lÖ b¶n ®å ®Þa chÝnh - B¶n ®å ®Þa chÝnh ®−îc thµnh lËp ë c¸c tû lÖ 1:500, 1:1000, 1: 2000, 1:5000, 1:10 000, 1:25 000, viÖc chän tû lÖ b¶n ®å ®Þa chÝnh c¨n cø vµo c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau ®©y: + §¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña viÖc ®o vÏ c¸c yÕu tè néi dung cña b¶n ®å, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu nhiÖm vô cña c«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®ai. + Lo¹i ®Êt vµ kinh tÕ gi¸ trÞ sö dông ®Êt. + Møc ®é khã kh¨n cña tõng khu vùc. + MËt ®é thöa trung b×nh trªn 1 ha. + TÝnh chÊt quy hoÆch cña tõng khu vùc. - Trong mçi ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x· kh«ng nhÊt thiÕt thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh cïng mét tû lÖ nh−ng ph¶i x¸c ®Þnh mét tû lÖ c¬ b¶n cho ®o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh ë mçi ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x·. - Quy ®Þnh chung vÒ chän tû lÖ b¶n ®å nh− sau: + Khu vùc ®Êt n«ng nghiÖp tû lÖ ®o vÏ c¬ b¶n lµ 1:2000, 1:5000, ®èi víi miÒn nói, nói cao cã ruéng bËc thang hoÆc ®Êt n«ng nghiÖp xen kÏ trong khu vùc ®« thÞ, trong khu vùc ®Êt ë cã thÓ chän tû lÖ ®o vÏ 1:500, 1:1000. + Khu vùc ®Êt ë: C¸c thµnh phè lín ®«ng d©n cã c¸c thöa ®Êt nhá hÑp, x©y dùng ch−a cã quy ho¹ch râ rÖt chän tû lÖ c¬ b¶n 1:500. C¸c thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn lín, x©y dùng theo quy ho¹ch, c¸c khu d©n c− cã ý nghÜa kinh tÕ v¨n ho¸ quan träng cña khu vùc chän tû lÖ c¬ b¶n 1:1000. C¸c khu d©n c− n«ng th«n, khu d©n c− cña c¸c thÞ trÊn n»m tËp trung hoÆc r¶i r¸c trong khu vùc ®Êt n«ng nghiÖp chän tû lÖ ®o vÏ lín h¬n mét hoÆc hai bËc so víi tû lÖ ®o vÏ ®Êt n«ng nghiÖp cïng khu vùc, hoÆc chän tû lÖ ®o vÏ cïng tû lÖ ®o vÏ ®Êt n«ng nghiÖp. Khu vùc ®Êt l©m nghiÖp ®· quy hoÆch, khu vùc c©y trång cã ý nghÜa c«ng nghiÖp chän tû lÖ ®o vÏ c¬ b¶n 1:1000 hay 1:5000. Khu vùc ®Êt ch−a sö dông: §èi víi khu vùc ®åi nói, khu duyªn h¶i cã diÖn tÝch ®Êt ch−a sö dông lín chän tû lÖ ®o vÏ c¬ b¶n 1:10 000 hoÆc 1:25 000.

http://www.ebook.edu.vn

40

+ §Êt chuyªn dïng: Th−êng n»m xen kÏ trong c¸c lo¹i ®Êt nªu trªn nªn ®−îc ®o vÏ vµ biÓu thÞ trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh cïng tû lÖ ®o vÏ cña khuvùc. I.6. C¸c yÕu tè cÇn ®o vÏ §Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh, c¸c yÕu tè cÇn ®o vÏ bao gåm: - §iÓm khèng chÕ to¹ ®é, ®é cao c¸c cÊp. - §Þa giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp, mèc ®Þa giíi hµnh chÝnh. - Mèc quy ho¹ch, chØ giíi quy hoÆch, ranh giíi hµnh lang an toµn giao th«ng. - Ranh giíi thöa ®Êt, c¸c lo¹i ®Êt vµ c¸c yÕu tè nh©n t¹o tù nhiªn cã trªn ®Êt: C«ng tr×nh d©n dông, x©y dùng, hÖ thèng giao th«ng, hÖ thèng thuû v¨n. - D¸ng ®Êt. I.7. C¸c ph−¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh Theo quy ®Þnh cña quy ph¹m hiÖn hµnh th× b¶n ®å ®Þa chÝnh ®−îc thµnh lËp b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p sau: - Thµnh lËp b»ng ph−¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp ë ngoµi thùc ®Þa, sö dông c¸c lo¹i m¸y kinh vÜ quang häc, kinh vÜ ®iÖn tö, m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö ®Ó ®o vÏ chi tiÕt b¶n ®å. - Thµnh lËp b»ng ph−¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh chôp tõ m¸y bay kÕt hîp víi ph−¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp ë ngoµi thùc ®Þa. Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc giíi thiÖu trong bµi gi¶ng tr¾c ®Þa ¶nh. - Thµmh lËp b»ng ph−¬ng ph¸p biªn tËp, biªn vÏ vµ ®o vÏ bæ sung chi tiÕt trªn nÒn b¶n ®å ®Þa h×nh cïng tû lÖ. Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc giíi thiÖu trong bµi gi¶ng b¶n ®å ®Þa chÝnh. Ph−¬ng ph¸p nµy chØ ®−îc ¸p dông ®Ó bæ sung c¸c yÕu tè ë khu vùc ®Êt l©m nghiÖp, khu vùc trång c©y c«ng c«ng nghiÖp, ®Êt ch−a sö dông ë khu vùc ®åi nói, duyªn h¶i ë tû lÖ 1:5000, 1:10000, 1:25000. I.8. Tr×nh tù c¸c b−íc c«ng viÖc khi ®o vÏ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh. 1. X¸c ®Þnh khu vùc thµnh lËp b¶n ®å. 2. Thµnh lËp l−íi khèng chÕ ®o vÏ hoÆc l−íi khèng chÕ ¶nh. 3. X¸c ®Þnh ®Þa giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp theo hå s¬ ®Þa giíi hµnh chÝnh, ®èi chiÕu thùc ®Þa vµ lËp biªn b¶n x¸c ®Þnh ®Þa giíi hµnh chÝnh ë cÊp x·. 4. X¸c ®Þnh néi dung ®o vÏ (hoÆc ®iªu vÏ ¶nh), ranh giíi sö dông ®Êt, lo¹i ®Êt vµ chñ sö dông (ë khu vùc ®Êt ë ®« thÞ vµ khu vùc ®Êt cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao ph¶i lËp biªn b¶n x¸c ®Þnh ranh giíi thöa ®Êt). 5. Thµnh lËp l−íi tr¹m ®o (hoÆc t¨ng dµy ®iÓm ®o vÏ ¶nh), ®o vÏ chi tiÕt néi dung b¶n ®å, vÏ b¶n ®å, vÏ b¶n trÝch ®o (nÕu cÇn thiÕt), ®¸nh sè thöa, tÝnh diÖn tÝch. KiÓm tra diÖn tÝch theo m¶nh b¶n ®å. 6. KiÓm tra, söa ch÷a vµ hoµn chØnh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së. 7. Hoµn chØnh c¸c tµi liÖu, kiÓm tra nghiÖm thu b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së. http://www.ebook.edu.vn

41

8. Biªn tËp b¶n ®å ®Þa chÝnh theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x·. KiÓm tra diÖn tÝch theo b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së. 9. LËp b¶ng thèng kª theo hiÖn tr¹ng gåm diÖn tÝch, lo¹i ®Êt, chñ sö dông cña tõng thöa ®Êt vµ giao nhËn diÖn tÝch theo hiÖn tr¹ng cho chñ sö dông hoÆc chñ qu¶n lý. 10. LËp b¶ng tæng hîp sè thöa, sè chñ sö dông, diÖn tÝch cña tõng m¶nh b¶n ®å vµ theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh. 11. LËp b¶ng thèng kª diÖn tÝch ®Êt (hiÖn tr¹ng sö dông) néi dung vµ thèng kª diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp (theo hiÖn tr¹ng sö dông) nãi riªng theo mÉu. X¸c nhËn diÖn tÝch tù nhiªn cña ®¬n vÞ hµnh chÝnh. 12. Hoµn chØnh c¸c tµi liÖu, c¸c thñ tôc ph¸p lý. KiÓm tra, nghiÖm thu. 13. §ãng gãi, chuyÓn tµi liÖu sang kh©u ®¨ng ký xÐt cÊp giÊy chøng nhËn sö dông ®Êt (hoÆc giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u nhµ vµ quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi khu vùc ®« thÞ) vµ thèng kª ®Êt ®ai. 14. Hoµn chØnh b¶n ®å ®Þa chÝnh theo kÕt qu¶ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, nh©n b¶n, giao nép ®Ó l−u tr÷, b¶o qu¶n vµ khai th¸c.

II. §¸nh sè chia m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh

II.1. Chia m¶nh ®¸nh sè phiªn hiÖu m¶nh vµ ghi tªn gäi cña m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së II.1.1. Chia m¶nh b¶n ®å II.1.1.1. M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25000 Dùa theo l−íi km cña hÖ to¹ ®é vu«ng gãc, theo kinh tuyÕn trôc vµ xÝch ®¹o quy ®Þnh chung cho tõng tØnh chia thµnh c¸c « vu«ng cã kÝch th−íc thùc tÕ 12x12km, mçi « vu«ng t−¬ng øng víi mét m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000, kÝch th−íc h÷u Ých cña b¶n vÏ lµ 48 x 48 cm t−¬ng øng víi 14400 ha. Sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000 gåm 8 ch÷ sè: hai sè ®Çu lµ 25, tiÕp theo lµ dÊu g¹ch ngang (-), 3 sè tiÕp lµ sè ch½n km to¹ ®é X, 3 ch÷ sè sau lµ 3 sè ch½n km to¹ ®é Y cña ®iÓm gãc tr¸i trªn cña m¶nh b¶n ®å (gãc T©y B¾c). VÝ dô: 25 - 728 488 (h×nh 8-1) II.1.1.2. M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:10000 Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 25000 thµnh 4 « vu«ng, mçi « vu«ng cã kÝch th−íc thùc tÕ 6 x 6km t−¬ng øng víi diÖn tÝch 3600 ha, kÝch th−íc khung b¶n vÏ lµ 60x60cm. Sè hiÖu m¶nh b¶n ®å ®¸nh theo nguyªn t¾c t−¬ng tù nh− ®¸nh sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25000 nh−ng thay sè 25 b»ng sè 10. VÝ dô: 10-722 494 (h×nh 8-1) http://www.ebook.edu.vn

42

II.1.1.3 M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000 Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:10000 thµnh 4 « vu«ng, mçi « vu«ng cã kÝch th−íc thùc tÕ lµ 3 x 3km t−¬ng øng víi mét m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 5000, kÝch th−íc h÷u Ých cña m¶nh b¶n vÏ lµ 60 x 60 cm t−¬ng øng víi diÖn tÝch lµ 900 ha. Sè hiÖu m¶nh b¶n ®å ®¸nh theo nguyªn t¾c t−¬ng tù nh− ®¸nh sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:25000 vµ 1:10000 nh−ng kh«ng ghi sè 25 hay sè 10. VÝ dô: 719 497 (h×nh 8-1) Giíi h¹n tØnh 1728 1725

Tê b¶n ®å 1:25000: 25-728488 1722

Tê b¶n ®å 1:10000: 10-722494 1719

Tê b¶n ®å 1:5000: 719497 1716 1713

Ghi chó: Trôc to¹ ®é X lÊy tõ xÝch ®¹o. Trôc to¹ ®é Y cã gi¸ trÞ 500km trïng víi kinh tuyÕn trôc cña tØnh.

1710 1707 1704 488

491 494

497

500

503

506 509 512

H×nh 8-1 II.1.1.4. M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 thµnh 9 « vu«ng, mçi « 2 3 1 vu«ng cã kÝch th−íc thùc tÕ 1 x 1 km t−¬ng øng víi mét m¶nh 4 5 6 b¶n ®å tû lÖ 1: 2000. KÝch th−íc h÷u Ých cña b¶n vÏ lµ 50x50cm t−¬ng øng víi diÖn tÝch 100 ha. 8 7 9 C¸c « vu«ng ®−îc ®¸nh sè thø tù b»ng sè ¶ rËp tõ 1, 2,...,9 H×nh 8-2 theo nguyªn t¾c tõ tr¸i sang ph¶i tõ trªn xuèng d−íi. Sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 bao gåm cã sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 g¹ch nèi vµ sè thø tù « vu«ng. VÝ dô: 719 497-9 (h×nh 8-2) II.1.1.5. M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000 Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 thµnh 4 « vu«ng, mçi « vu«ng cã kÝch th−íc thùc tÕ 0,5 x 0,5km t−¬ng øng víi mét m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000. KÝch th−íc h÷u Ých cña m¶nh b¶n vÏ lµ 50 x 50cm t−¬ng http://www.ebook.edu.vn

a

b

c

d

H×nh 8-3

43

øng víi diÖn tÝch lµ 25 ha. C¸c « ®−îc ®¸nh sè thø tù b»ng c¸c ch÷ c¸i a, b, c, d theo nguyªn t¾c tõ tr¸i sang ph¶i tõ trªn xuèng d−íi. Sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000 bao gåm sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000, g¹ch nèi vµ sè thø tù « vu«ng. VÝ dô: 497 719-9 - d (h×nh 8-3) II.1.1.6. M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 500 Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 thµnh 16 « vu«ng. Mçi « vu«ng cã kÝch th−íc thùc tÕ 0,25 x 0,25km. T−¬ng øng víi mét m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500. KÝch th−íc h÷u Ých cña b¶n vÏ lµ 50 x 50cm t−¬ng øng víi diÖn tÝch 6,25 ha. C¸c « vu«ng ®−îc ®¸nh sè thø tù tõ 1, 2,..., 16 theo nguyªn t¾c tõ tr¸i sang ph¶i tõ trªn xuèng d−íi. Sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500 bao gåm sè hiÖu m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000, g¹ch nèi vµ sè thø tù « vu«ng trong ngoÆc ®¬n. VÝ dô: 719 497-9-(16) (h×nh 8-4)

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

H×nh 8-4

II.1.1.2. Tªn gäi cña m¶nh b¶n ®å Tªn gäi cña m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së lµ tªn gäi cña ®¬n vÞ hµnh chÝnh (tØnh – huyÖn – x· ) ®o vÏ b¶n ®å. II.1.3. Ph¸ khung b¶n ®å Khi lËp b¶n ®å trong tr−êng hîp biÓu, phÇn l·nh thæ cña n−íc l¸ng giÒng hoÆc ®¬n vÞ hµnh chÝnh bªn c¹nh chiÕm phÇn lín diÖn tÝch cña m¶nh b¶n ®å mµ phÇn ®Êt liÒn (hoÆc phÇn l·nh thæ ViÖt Nam) hay phÇn diÖn tÝch cña ®¬n vÞ cÇn ®o vÏ b¶n ®å chØ chiÕm kho¶ng 1/5 diÖn tÝch hoÆc nhá h¬n th× cho phÐp ghÐp vµo m¶nh b¶n ®å kÒ s¸t nã. M¶nh b¶n ®å kÒ s¸t ®−îc phÐp më réng kÝch th−íc khung (gäi lµ ph¸ khung), nh−ng ®−êng khung më réng ph¶i lÊy ch½n 10 cm trªn b¶n ®å (ch½n 4cm nÕu tû lÖ 1:25000). II.2. Chia m¶nh ®¸nh sè hiÖu m¶nh vµ ghi tªn gäi cña m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh B¶n ®å ®Þa chÝnh ®−îc ph©n m¶nh theo nguyªn t¾c mét m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së lµ mét m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh. KÝch th−íc khung m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh lín h¬n kÝch th−íc khung m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së lµ 10 hoÆc 20 cm. Tªn gäi cña m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh lµ tªn gäi cña ®¬n vÞ hµnh chÝnh (tØnh - huyÖn - x·) lËp b¶n ®å. Sè hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh gåm sè hiÖu cña http://www.ebook.edu.vn

1722 1719

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

1716 1713 1710 494

497

500

503

H×nh 8-5 §−êng giíi h¹n hµnh chÝnh cÊp x·

44

506

m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së vµ sè ¶ rËp ®¸nh theo ®¬n vÞ x·. VÝ dô: Theo h×nh vÏ sè hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së tØ lÖ 1: 5000 lµ 719 497, cßn cã sè hiÖu m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh : Tê sè 6 (719 497). II.3. L−íi km trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së, b¶n ®å ®Þa chÝnh Trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së, b¶n ®å ®Þa chÝnh ph¶i kÎ giao ®iÓm cña l−íi km ch½n tõng 10cm mét (ch½n tõng 4cm mét ®èi víi b¶n ®å tû lÖ 1:25000).

III. L−íi khèng chÕ thμnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh

C¬ së khèng chÕ to¹ ®é, ®é cao trong ®o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh lµ: L−íi khèng chÕ to¹ ®é ®é cao Nhµ n−íc c¸c h¹ng vµ l−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh. L−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh lµ cÊp khèng chÕ t¨ng dÇy theo hÖ to¹ ®é thèng nhÊt trong c¶ n−íc phôc vô ®o vÏ B§§C. L−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh bao gåm: +L−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh c¬ së t−¬ng ®−¬ng ®iÓm to¹ ®é h¹ng III nhµ n−íc. +L−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh cÊp I, II, l−íi ®é cao kü thuËt. +L−íi khèng chÕ ®o vÏ, ®iÓm khèng chÕ ¶nh. III.1. L−íi ®Þa chÝnh c¬ së §−îc bè trÝ cè ®Þnh bao trïm c¶ n−íc, ®iÓm khëi tÝnh ®Ó bè trÝ l−íi ®Þa chÝnh c¬ së lµ c¸c ®iÓm to¹ ®é nhµ n−íc h¹ng I, II. Ph−¬ng ph¸p x©y dùng l−íi ®Þa chÝnh c¬ së. Ph−¬ng ph¸p tam gi¸c chÌn ®iÓm. Ph−¬ng ph¸p ®−êng chuyÒn. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh vÞ toµn cÇu (c«ng nghÖ GPS). C¸c yªu cÇu kü thuËt theo quy ph¹m hiÖn hµnh cña Tæng côc §Þa chÝnh. III.2. L−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh cÊp I, II L−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh cÊp I, cÊp II ®−îc x©y dùng chñ yÕu b»ng ph−¬ng ph¸p l−íi ®−êng chuyÒn, nÕu thµnh lËp b»ng ph−¬ng ph¸p l−íi tam gi¸c ®o gãc, c¹nh b»ng ph−¬ng ph¸p GPS hoÆc ph−¬ng ph¸p kh¸c th× ph¶i tr×nh bµy râ trong luËn chøng kinh tÕ kü thuËt. §−êng chuyÒn ®Þa chÝnh cÊp I, cÊp II ®−îc thiÕt kÕ d−íi d¹ng phï hîp hoÆc theo d¹ng l−íi ®−êng chuyÒn nót, bè trÝ gÇn duçi th¼ng, c¸c c¹nh ®−êng chuyÒn kh«ng ®−îc c¾t chÐo nhau, ®é dµi c¹nh liªn tiÕp chªnh nhau kh«ng qu¸ 1,5 lÇn, gãc ®o nèi ph−¬ng vÞ ®iÓm ®Çu ®−êng chuyÒn trong kho¶ng tõ 200- 3400. C¸c ®iÓm khëi tÝnh ®Ó bè trÝ ®−êng chuyÒn ®Þa chÝnh cÊp I lµ c¸c ®iÓm to¹ ®é nhµ n−íc h¹ng III vµ ®Þa chÝnh c¬ së trë lªn, c¬ së ®Ó bè trÝ ®−êng chuyÒn ®Þa chÝnh CÊp II lµ c¸c ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I vµ to¹ ®é nhµ n−íc h¹ng IV trë lªn. http://www.ebook.edu.vn

45

MËt ®é ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I, cÊp II theo c¸c tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp nh− sau: + Tû lÖ 1: 5000 ÷ 1: 25000: 5km2 cã mét ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I, 1km2 cã mét ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp II. + Tû lÖ 1: 500 ÷ 1: 2000 tõ 3 ÷ 5km2 cã mét ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I, tõ 0,7 ÷ 1km2 cã ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp II. + ë khu c«ng nghiÖp, ®« thÞ cã c¸c thöa ®Êt nhá, khu ®Êt cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao th× trung b×nh 0,5km2 cã mét ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I trë lªn, 0,1km2 cã mét ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp II trë lªn. Nh÷ng yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n cña l−íi ®−êng chuyÒn ®Þa chÝnh cÊp I, II quy ®Þnh ë b¶ng (8-1). Ghi chó : + ë khu vùc chØ ®o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1: 1000 vµ nhá h¬n, ë khu vùc n«ng th«n, khu d©n c− miÒn nói th× c¸c yÕu tè 1, 2, 3 trong b¶ng ®−îc t¨ng lªn 1,5 lÇn. Sai sè khÐp t−¬ng ®èi giíi h¹n cña ®−êng chuyÒn lµ 1: 10000 ®èi víi cÊp I vµ 1: 5000 ®èi víi cÊp II. Khi chiÒu dµi ®−êng chuyÒn cÊp I ng¾n h¬n 600m, cÊp II ng¾n h¬n 400m th× sai sè khÐp tuyÖt ®èi kh«ng lín h¬n 0,04 m. - §o gãc ngang: + Dïng m¸y cã ®é chÝnh x¸c 1” ÷ 2” th× ®−êng chuyÒn cÊp I ®o 4 lÇn, cÊp II ®o 2 lÇn. + Dïng m¸y cã ®é chÝnh x¸c 3” ÷ 5” th× ®−êng chuyÒn cÊp II ®o 6 lÇn, cÊp II ®o 4 lÇn. VÞ trÝ bµn ®« ®Æt trong c¸c lÇn ®o theo c«ng thøc: βi=

180 0 ( i-1) n

C¸c h¹n sai trong ®o gãc quy ®Þnh trong b¶ng 8-2. - §o c¹nh: C¨n cø vµo chØ tiªu kü thuËt cña l−íi chän dông cô ®o c¹nh cho phï hîp. Sè lÇn ®o c¹nh ®−êng chuyÒn cÊp I, cÊp II lµ ®o 3 lÇn riªng biÖt. - TÝnh to¸n: L−íi to¹ ®é ®Þa chÝnh cÊp I, II ®−îc b×nh sai chÆt chÏ khi tÝnh to¸n vµ trong kÕt qu¶ cuèi cïng gãc lÊy ch½n ®Õn gi©y, to¹ ®é, ®é cao lÊy ch½n ®Õn 0,001m.

http://www.ebook.edu.vn

46

B¶ng 8-1: Yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n cña l−íi ®−êng chuyÒn ®Þa chÝnh c©p I, cÊp II STT 1 1 2 3 4

5 6

7 8

C¸c yÕu tè cña l−íi ®−êng chuyÒn 2 ChiÒu dµi ®−êng chuyÒn kh«ng lín h¬n Sè c¹nh kh«ng lín h¬n ChiÒu dµi tõ ®iÓm khëi tÝnh ®Õn ®iÓm nót hoÆc gi÷a 2 ®iÓm nót kh«ng lín h¬n ChiÒu dµi c¹nh ®−êng chuyÒn + Lín nhÊt + Nhá nhÊt +Trung b×nh Sai sè trung ph−¬ng ®o gãc kh«ng lín h¬n Sai sè trung ph−¬ng ®o c¹nh sau b×nh sai kh«ng lín h¬n §èi víi c¹nh d−íi 500 m Sai sè giíi h¹n khÐp gãc ®−êng chuyÒn n- Sè gãc trong ®−êng chuyÒn hoÆc vßng khÐp Sai sè khÐp giíi h¹n t−¬ng ®èi ®−êng chuyÒn

fS [s]

ChØ tiªu kü thuËt CÊp I CÊp II 3 4 4 km 2,5 km 10 15 2,5 km 1 km

1000 m 200 m 400 m 5” 1:50000

400 m 60 m 200 m 10”

0,012 m 10” n

0,012 m 20” n

1:15000

1:10000

B¶ng 8-2: C¸c h¹n sai trong ®o gãc: STT

1 2 3 4 5

C¸c yÕu tè trong ®o gãc

H¹n sai (’’) 8 Sè chªnh trÞ gi¸ gãc gi÷a c¸c lÇn ®o 8 Sè chªnh trÞ gi¸ gãc gi÷a c¸c nöa lÇn ®o 12 Dao ®éng 2C trong 1 lÇn ®o (®èi víi m¸y kh«ng cã bé phËn tù c©n b»ng) Sai sè khÐp vÒ h−íng më ®Çu 8 Chªnh lÖch trÞ h−íng c¸c lÇn ®o ®· quy “0” 8 III.3. L−íi khèng chÕ ®é cao III.3.1. Quy ®Þnh chung

C¸c ®iÓm ®Þa chÝnh c¬ së x¸c ®Þnh ®é cao h¹ng IV, c¬ së ®Ó ph¸t triÓn ®é cao h¹ng IV lµ c¸c ®iÓm ®é cao nhµ n−íc h¹ng III trë lªn. C¸c ®iÓm ®Þa chÝnh cÊp I, II ®−îc x¸c ®Þnh ®é cao kü thuËt, c¬ së ®Ó ph¸t triÓn ®é cao kü thuËt lµ c¸c ®iÓm ®é cao nhµ n−íc h¹ng IV trë lªn. ChiÒu dµi ®−êng ®é cao h¹ng IV vµ kü thuËt kh«ng v−ît qu¸ quy ®Þnh ë b¶ng 8-3. Tr−êng hîp ®Æc biÖt cã thÓ bè trÝ ®−êng “ treo”. http://www.ebook.edu.vn

47

ChiÒu dµi ®−êng treo kh«ng qu¸ 8 km ®èi víi h¹ng IV vµ 4 km ®èi víi ®é cao kü thuËt ®−êng treo ph¶i ®o ®i vµ ®o vÒ. §èi víi ®−êng chuyÒn “treo” ph¶i ®o theo hai chiÒu “ ®o ®i” vµ “®o vÒ”, chªnh cao lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña “®o ®i” vµ “®o vÒ”. B¶ng 8-3: ChiÒu dµi ®−êng (km)

Sè thø tù

Lo¹i ®−êng ®é cao

IV

KT

1

§−êng ®¬n

16-20

8

2

Gi÷a ®iÓm gèc vµ ®iÓm nót

9-15

6

3

Gi÷a 2 ®iÓm nót

6-10

4

III.3.2. §o ®é cao cÊp IV vµ kü thuËt III.3.2.1. §o theo ph−¬ng ph¸p thuû chuÈn h×nh häc M¸y ®o ®é cao ph¶i cã ®é cao 20X trë lªn, dïng mia hai mÆt sè, ®èi víi ®o cao h¹ng IV, nÕu ®o cao kü thuËt cã thÓ dïng mia mét mÆt sè, m¸y vµ mia ®−îc kiÓm nghiÖm tr−íc khi ®o. Khi ®o mia ®Æt trªn ®Õ mia hay cäc ®ãng xuèng ®Êt, chiÒu dµi tia ng¾m tõ 100m-150m ®èi víi h¹ng IV, tõ 120m-200m ®èi víi ®é cao kü thuËt. ChiÒu cao tia ng¾m so víi mÆt ®Êt hoÆc ®Þa vËt mµ tia ng¾m ®i qua ph¶i lín h¬n 0,2m ®èi víi h¹ng IV. Sè chªnh kho¶ng c¸ch tõ m¸y ®Õn hai mia kh«ng qu¸ 5m, tÝch luü trªn mét ®o¹n gi÷a hai mèc kh«ng qu¸ 10m ®èi víi h¹ng IV vµ 50m ®èi víi ®o cao kü thuËt. HiÖu sè ®é chªnh cao mÆt ®en, mÆt ®á hoÆc chªnh cao hai lÇn ®o (mia mét mÆt) trªn mét tr¹m m¸y kh«ng qu¸ 7 mm. • Sai sè khÐp ®é cao tÝnh theo c«ng thøc: - §é cao cÊp IV:

fh= ± 20mm L

- §é cao kü thuËt:

fh= ± 50mm L

Trong ®ã: L lµ chiÒu dµi ®−êng ®o cao tÝnh b»ng km. • Ngoµi ra sai sè khÐp ®é cao cßn tÝnh theo c«ng thøc: - §é cao cÊp IV:

fh= ± 5mm n

- §é cao kü thuËt:

fh= ± 10mm n

Trong ®ã n - lµ sè tr¹m cña ®−êng ®o.

http://www.ebook.edu.vn

48

III.3.2.2. §o theo ph−¬ng ph¸p thuû chuÈn l−îng gi¸c C¸c ®iÓm ®é cao ®Þa chÝnh cÊp I, II cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p thuû chuÈn l−îng gi¸c. Gãc ®øng ®−îc ®o 3 lÇn, sè chªnh trÞ gãc ®øng gi÷a c¸c lÇn ®o d−íi 15”. §é chÝnh x¸c ®o c¹nh nªu trong b¶ng 8-1. Chªnh cao ®o ®i ®o vÒ mét c¹nh: fh= ± 100mm l Trong ®ã l lµ chiÒu dµi c¹nh tÝnh theo km. Sai sè khÐp ®é cao cña ®−êng ®o kh«ng v−ît qu¸ ®¹i l−îng tÝnh theo c«ng thøc: fh= ± 75mm ∑ S Trong ®ã: ∑ S - lµ sè km ®é dµi ®−êng chuyÒn. TÝnh to¸n: B×nh sai l−íi ®é cao cho phÐp ¸p dông ph−¬ng ph¸p gÇn ®óng. III.4. L−íi khèng chÕ ®o vÏ III.4.1. Quy ®Þnh chung L−íi khèng chÕ ®o vÏ lµ cÊp khèng chÕ nh»m t¨ng dµy c¸c ®iÓm to¹ ®é, ®é cao, lµm c¬ së ®Ó t¨ng dµy l−íi tr¹m ®o. §é chÝnh x¸c cña l−íi khèng chÕ ®o vÏ quy ®Þnh nh− sau: Sai sè trung ph−¬ng vÒ vÞ trÝ mÆt ph¼ng cña c¸c ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ sau b×nh sai so víi ®iÓm khèng chÕ to¹ ®é Nhµ n−íc gÇn nhÊt kh«ng qu¸ 0,1 mm tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å thµnh lËp, ë vïng Èn khuÊt kh«ng qu¸ 0,15 mm, ®èi víi khu vùc ®« thÞ sai sè nµy kh«ng v−ît qu¸ 6 cm trªn thùc ®Þa ¸p dông chung cho c¸c tû lÖ. Sai sè trung ph−¬ng vÒ ®é cao cña ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ ®é cao sau b×nh sai so víi ®iÓm ®é cao Nhµ n−íc gÇn nhÊt kh«ng qu¸ 1/10 kho¶ng cao ®Òu ®−êng b×nh ®é c¬ b¶n. L−íi khèng chÕ ®o vÏ gåm cã l−íi khèng chÕ ®o vÏ cÊp 1 vµ cÊp 2. L−íi khèng chÕ ®o vÏ cÊp 1 ®−îc bè trÝ dùa vµo c¸c ®iÓm täa ®é ®Þa chÝnh cÊp 2 trë lªn. L−íi khèng chÕ ®o vÏ cÊp 2 trë lªn ®−îc bè trÝ dùa vµo c¸c ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ tõ cÊp 1 trë lªn. Ph−¬ng ph¸p thµnh lËp: + §−êng chuyÒn kinh vÜ cÊp 1, cÊp 2. + L−íi tam gi¸c nhá. + Giao héi. + C«ng nghÖ GPS. III.4.2. L−íi ®−êng chuyÒn kinh vÜ cÊp 1, cÊp 2 ThiÕt kÕ d−íi d¹ng phï hîp hoÆc hÖ thèng cã mét hay nhiÒu ®iÓm nót. Tr−êng hîp ®Æc biÖt ®−êng chuyÒn kinh vÜ 2 ®−îc thiÕt kÕ ®−êng chuyÒn treo, sè c¹nh ®−êng chuyÒn treo kh«ng v−ît qu¸ bèn c¹nh. http://www.ebook.edu.vn

49

C¸c chØ tiªu kü thuËt c¬ b¶n cña l−íi ®−êng chuyÒn gåm: ChiÒu dµi lín nhÊt ®−êng chuyÒn ®¬n ( [S]max ) Sai sè trung ph−¬ng ®o gãc ( m β ). Sai sè khÐp t−¬ng ®èi giíi h¹n ®−êng chuyÒn (

fs ) ®−îc quy ®Þnh trong b¶ng 8-4: [s ]

B¶ng (8-4): STT

Tû lÖ b¶n ®å

mβ ”

[s]max (m) KV-1

1

KV-2

KV-1

KV-2

fs/[s] KV-1

KV-2

15

1:4000

1:2500

15 15 15 15

1:4000 1:4000 1:4000 1:4000

1:2000 1:2000 1:2000 1:2000

Khu vùc ®« thÞ 1:500; 1:1000; 1:2000

2

600

300

15

Khu vùc n«ng th«n 1:1000 1:2000 1:5000 1:10000 ÷ 1:25000

900 2000 4000 8000

500 1000 2000 6000

15 15 15 15

- §èi víi l−íi ®−êng chuyÒn chiÒu dµi lín nhÊt tõ ®iÓm gèc ®Õn ®iÓm nót, gi÷a c¸c ®iÓm nót ph¶i nhá h¬n 2/3 chiÒu dµi ®· quy ®Þnh trong b¶ng (8- 4). C¹nh dµi nhÊt ®−êng chuyÒn kh«ng qu¸ 400 m, ng¾n nhÊt kh«ng d−íi 20 m. Riªng ë ®« thÞ ®−êng chuyÒn cÊp 2 cho phÐp c¹nh ng¾n kh«ng d−íi 5 m. ChiÒu dµi hai c¹nh kÒ nhau kh«ng chªnh nhau qu¸ 2,5 lÇn, sè c¹nh trong ®−êng chuyÒn kh«ng qu¸ 15 c¹nh cho tû lÖ 1:500 - 1:5000; kh«ng qu¸ 25 c¹nh cho tû lÖ 1:10000 – 1:25000. Sai sè trung ph−¬ng ®o c¹nh sau b×nh sai kh«ng lín h¬n 0,015m. Sai sè khÐp gãc ®−êng chuyÒn kh«ng v−ît qu¸ ®¹i l−îng: f β = 2m β n Trong ®ã: m β - sai sè trung ph−¬ng ®o gãc n - sè gãc III.4.3. Ph−¬ng ph¸p tam gi¸c nhá §−îc bè trÝ ë vïng quang ®·ng, vïng ®åi nói, trong l−íi ph¶i cã Ýt nhÊt 3 ®iÓm gèc tõ ®Þa chÝnh cÊp II trë lªn. ChiÒu dµi chuçi tam gi¸c hoÆc chiÒu dµi c¹nh gi÷a c¸c ®iÓm khëi tÝnh kh«ng ®−îc v−ît qu¸ chiÒu dµi ®−êng chuyÒn kinh vÜ cÊp 1 t−¬ng øng víi tõng lo¹i tû lÖ ®−îc quy ®Þnh ë b¶ng (8-4 ). Sè tam gi¸c gi÷a hai c¹nh khëi tÝnh ≤ 10 . C¹nh tam gi¸c nhá nhÊt lµ 150 m, gãc trong tam gi¸c kh«ng nhá h¬n 200. Sai sè trung ph−¬ng ®o gãc m′′β ≤ 15′′ .

http://www.ebook.edu.vn

50

Sai sè khÐp gãc trong tam gi¸c fβ ≤ 26′′ . L−íi tam gi¸c nhá ®−îc ph¸t triÓn l−íi kinh vÜ cÊp 2. III.4.4. Ph−¬ng ph¸p giao héi §−îc ¸p dông ë khu vùc quang ®·ng, ®åi nói, c¬ së ®Ó bè trÝ giao héi lµ c¸c ®iÓm to¹ ®é tõ ®Þa chÝnh cÊp II trë lªn. Giao héi thuËn vµ giao héi kÕt hîp ph¶i cã Ýt nhÊt 3 ®iÓm khëi tÝnh trë lªn. Giao héi nghÞch ph¶i cã Ýt nhÊt 4 ®iÓm khëi tÝnh. Gãc giao héi kh«ng nhá h¬n 30”, kh«ng lín h¬n 1500. III.4.5. C«ng t¸c ®o ®¹c vµ tÝnh to¸n l−íi khèng chÕ ®o vÏ - §o gãc ngang : + Dïng m¸y cã ®é chÝnh x¸c tõ 1” – 5” ®o 1 lÇn. + Dïng m¸y cã ®é chÝnh x¸c 6” – 10” ®o 2 lÇn, c¸c lÇn ®o thay ®æi bµn ®é 900. - §o c¹nh: + C¹nh ®−êng chuyÒn kinh vÜ vµ c¹nh ®¸y trong l−íi tam gi¸c nhá ®−îc ®o víi ®é chÝnh x¸c 1:3000. + NÕu lµ ®−êng chuyÒn kinh vÜ “treo” th× gãc vµ c¹nh ®−îc ®o theo chiÒu “thuËn, nghÞch”. + Gi¸ trÞ gãc, c¹nh ®−a vµo tÝnh to¸n lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña lÇn ®o “thuËn, nghÞch”. + §o ®é cao l−íi khèng chÕ ®é cao ®o vÏ: Tuú thuéc vµo kho¶ng cao ®Òu, l−íi khèng chÕ ®é cao ®o vÏ cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p: + Thuû chuÈn tia ng¾m ngang ( sö dông m¸y kinh vÜ). + Thuû chuÈn l−îng gi¸c. + Giao héi ®é cao ®éc lËp. Quy ®Þnh cô thÓ xem b¶ng (8-5). §iÓm khëi tÝnh ®Ó ph¸t triÓn l−íi khèng chÕ ®o vÏ ®é cao lµ c¸c ®iÓm ®é cao kü thuËt trë lªn. B¶ng 8-5: Kho¶ng cao ®Òu

Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é cao

§iÓm khëi tÝnh

1,0 m

Thuû chuÈn tia ng¾m ngang m¸y kinh vÜ

§é cao nhµ n−íc vµ KT

2,0 m; 5,0 m; 10 m; 20 m

Thuû chuÈn l−îng gi¸c giao héi ®é cao ®éc lËp

§é cao nhµ n−íc vµ KT

http://www.ebook.edu.vn

51

IV. C«ng t¸c chuÈn bÞ tr−íc khi ®o vÏ chi tiÕt

IV.1. Kh¶o s¸t thu thËp tµi liÖu chuÈn bÞ b¶n vÏ IV.1.1. Kh¶o s¸t §iÒu tra ®Ó n¾m t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, ®Þa lý tù nhiªn, ranh giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp, hiÖn tr¹ng ®Êt ®ai, diÖn tÝch trung b×nh c¸c « thöa, yªu cÇu qu¶n lý ®Êt ®ai ë c¬ së. IV.1.2. Thu thËp tµi liÖu Ph¶i cã s¬ ®å l−íi ®Þa chÝnh cÊp I, II l−íi khèng chÕ ®o vÏ vµ b¶ng thèng kª to¹ ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm thuéc c¸c l−íi kÓ trªn. C¸c lo¹i giÊy tê cho phÐp ®i l¹i vµ thi c«ng trªn c¸c ®Þa bµn cã liªn quan. IV.1.3. ChuÈn bÞ b¶n vÏ §èi víi b¶n vÏ: dïng b¶n nhùa (®ia m¸t) cã ®é co d·n 0,1 mm trªn 1m chiÒu dµi lµm b¶n gèc ®Ó thÓ hiÖn néi dung b¶n ®å. Dùng l−íi « vu«ng b»ng th−íc th¼ng: m m a

c

b

H×nh 8-6

Trªn vËt liÖu vÏ dïng th−íc th¼ng kÎ 2 ®−êng chÐo bÊt kú (h×nh 8-6-a) vµo gi÷a b¶n vÏ. Dïng th−íc ®o 4 ®o¹n b»ng nhau tõ M ra 4 h−íng, nèi c¸c ®iÓm ®ã l¹i ta ®−îc h×nh ch÷ nhËt (h×nh 8-6-b). Dïng th−íc th¼ng ®¸nh dÊu theo mçi c¹nh ë vÞ trÝ cã kÝch th−íc 10 cm, sau ®ã nèi vÞ trÝ ®iÓm t−¬ng øng 2 c¹nh ®èi diÖn ta ®−îc l−íi « vu«ng (h×nh 8-6-c). KiÓm tra l−íi « vu«ng theo ®−êng chÐo, nÕu c¸c ®Ønh l−íi « vu«ng n»m lÖch khái ®−êng chÐo 0,2 mm lµ ®¹t yªu cÇu. Ghi trÞ sè to¹ ®é cña l−íi « vu«ng: dùa vµo s¬ ®å ph©n chia m¶nh b¶n vÏ ghi gi¸ trÞ to¹ ®é cña l−íi « vu«ng theo mÉu khung b¶n ®å ®Þa chÝnh. IV.2. TriÓn ®iÓm khèng chÕ

∆YMA

y2 Gi¶ cÇn triÓn ®iÓm A cã to¹ ®é XA, YA lªn b¶n vÏ A x1 ta lµm nh− sau: ∆XMA Dùa vµo XA, YA t×m ra « vu«ng chøa ®iÓm A. LÊy hiÖu to¹ ®é cña ®iÓm A vµ to¹ ®é gãc M ∆YMA y1 T©y Nam « vu«ng ( ký hiÖu lµ M). H×nh 8-7 ΔX MA = X A − X M : ΔYMA = Y A − YM http://www.ebook.edu.vn

x2 ∆XMA

52

Thu nhá ΔX MA theo tû lÖ b¶n ®å, lÊy gãc T©y Nam vµ gãc §«ng Nam « vu«ng lµm chuÈn, theo h−íng trôc X x¸c ®Þnh ®−îc x1, x2. Thu nhá ΔYMA theo tû lÖ b¶n ®å, lÊy gãc T©y Nam vµ T©y B¾c « vu«ng lµm chuÈn theo h−íng trôc Y ta x¸c ®Þnh ®−îc y1, y2. Nèi y1 vµ y2, x1 vµ x2 ®−îc giao ®iÓm lµ ®iÓm A cÇn t×m. VÏ ®iÓm A theokÝ hiÖu cña b¶n ®å ®Þa chÝnh. C¸c ®iÓm kh¸c lµm t−¬ng tù, tõ ®iÓm thø 2 t×m ®−îc ta kiÓm tra b»ng c¸ch ®o kho¶ng c¸ch gi÷a chóng trªn b¶n ®å råi so s¸nh kho¶ng c¸ch t−¬ng øng ngoµi thùc ®Þa thu theo tû lÖ b¶n ®å, nÕu chªnh nhau kh«ng qu¸ 0,2mm lµ ®−îc. IV.3. ChuÈn bÞ vËt t−, m¸y mãc thiÕt bÞ ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c lo¹i vËt t−, thiÕt bÞ m¸y mãc, c¸c lo¹i sæ s¸ch cÇn thiÕt. KiÓm tra vµ kiÓm nghiÖm thiÕt bÞ m¸y mãc theo yªu cÇu cña quy ph¹m.

V. C¸c ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®iÓm chi tiÕt

V.1. Ph−¬ng ph¸p to¹ ®é cùc To¹ ®é cùc gåm 1 ®iÓm cè ®Þnh lµm ®iÓm cùc vµ mét h−íng cè ®Þnh lµm h−íng cùc A OA. Mét ®iÓm nµo ®ã ®−îc x¸c ®Þnh trªn β1 1 β d1 2 mÆt ph¼ng to¹ ®é b»ng hai yÕu tè gãc cùc β β3 β 4 d2 vµ c¹nh cùc d. ( h×nh 8-8) 2 VÝ dô muèn x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm chi tiÕt O d3 d4 1, 2, 3, 4 cña thöa ®Êt gÇn c¹nh ®−êng 3 chuyÒn OA ta lµm nh− sau: 4 §Æt m¸y t¹i O (®iÓm cùc) ng¾m h−íng H×nh 8-8 chuÈn vÒ A (h−íng cùc) ®Ó sè ®äc khëi ®Çu 00 00’ 00” råi lÇn l−ît ng¾m ®Õn c¸c ®iÓm 1, 2, 3, 4 ®o kho¶ng c¸ch di ( i = 1, 2, 3, 4) vµ c¸c gãc n»m ngang βi (i = 1, 2, 3, 4). Trªn b¶n vÏ (h×nh 8-9) nèi O víi A råi ®Æt th−íc ®o ®é cho t©m th−íc trïng víi O, c¨n cø vµo h−íng cùc (®−êng nèi OA) trªn b¶n vÏ xoay th−íc c¾t ®óng trÞ sè gãc β 1 trªn th−íc, thu kho¶ng c¸ch 0-1 theo tû lÖ b¶n ®å lÊy O lµm chuÈn theo c¹nh th−íc ®o ®é ta ®−îc vÞ trÝ ®iÓm 1. C¸c ®iÓm kh¸c lµm t−¬ng tù. H×nh 8-9

http://www.ebook.edu.vn

53

V.2. Ph−¬ng ph¸p dùng gãc vu«ng (to¹ ®é vu«ng gãc) VÝ dô: CÇn x¸c ®Þnh ®iÓm 1 vµ 2 gÇn c¹nh ®−êng chuyÒn AB (h×mh 8-10), dïng Eke tr¾c ®Þa x¸c ®Þnh ch©n ®−êng vu«ng gãc 1’, 2’ cña ®iÓm 1 vµ 2 trªn AB, ®o trùc tiÕp c¸c kho¶ng c¸ch 2 1 A-1’, A-2’, 1-1’, 2-2’. Trªn b¶n vÏ nèi A víi B , lÊy A lµm chuÈn, theo B A 2 1 h−íng AB thu kho¶ng c¸ch A-1’, A-2’ theo tû lÖ ®−îc ’ ’ 1’ vµ 2’. Tõ 1’ vµ 2’ trªn AB theo h−íng vu«ng gãc vÏ ë H×nh 8-10 s¬ ®å ®o vÏ, thu kho¶ng c¸ch 1-1’ vµ 2-2’ theo tû lÖ sÏ ®−îc ®iÓm 1 vµ 2. §Ó cã sè liÖu kiÓm tra ta ®o gi¸ trÞ kho¶ng c¸ch 1-2 ë thùc ®Þa. V.3. Ph−¬ng ph¸p giao héi V.3.1. Giao héi gãc Gi¶ sö cÇn x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm 1, 2, 3 (h×nh 8-11) tõ c¸c ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é A vµ B b»ng giao héi gãc ta lµm nh− sau. §Æt m¸y kinh vÜ t¹i A vµ B ®o c¸c gãc β i va β i ′ (i = 1,2,3) nh− h×nh vÏ. Trªn b¶n vÏ dùa vµo c¹nh b, th−íc ®o ®é vµ c¸c gãc β i va β i ′ vÏ ®iÓm cÇn ®o.

1 d

d1’

3

2 d2’

d

β

β

d3’

β

β2’

d

β3’

β1’

b

A

B

H×nh 8 -11

V.3.2. Ph−¬ng ph¸p giao héi c¹nh Gi¶ sö cÇn x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm 1, 2, 3 tõ c¸c ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é AB b»ng giao héi c¹nh (h×nh 8-11) ta lµm nh− sau. ë ngoµi thùc ®Þa ta ®o c¸c cÆp c¹nh t−¬ng øng di vµ di’ (i = 1, 2, 3). Trªn b¶n vÏ dïng Com- pa dùng c¸c cung trßn cã b¸n kÝnh di vµ di’ ®· thu theo tû lÖ, hai cung trßn t−¬ng øng c¾t nhau lµ ®iÓm chi tiÕt cÇn t×m.

VI. §o vÏ chi tiÕt b»ng ph−¬ng ph¸p toμn ®¹c

VI.1. §−êng chuyÒn toµn ®¹c vµ ®iÓm ch¹m phô VI.1.1. §−êng chuyÒn toµn ®¹c §−êng chuyÒn toµn ®¹c ®−îc bè trÝ nh»m ®¶m b¶o mËt ®é ®iÓm tr¹m ®o, ®iÓm khëi tÝnh cña ®−êng chuyÒn toµn ®¹c lµ c¸c ®iÓm cã ®é chÝnh x¸c tõ l−íi

http://www.ebook.edu.vn

54

khèng chÕ ®o vÏ trë lªn, c¸c chØ tiªu kü thuËt cña ®−êng chuyÒn toµn ®¹c ®−îc quy ®Þnh trong quy ph¹m nh− sau: (B¶ng 8-6) B¶ng 8-6: Tû lÖ ®o vÏ

ChiÒu dµi lín nhÊt cña ®−êng chuyÒn (m)

ChiÒu dµi lín nhÊt cña c¹nh (m)

Sè c¹nh tèi ®a

1:500 1:1000 1:2000 1:5000 1:10000 1:25000

200 300 600 1200 3000 5000

100 150 200 300 400 400

4 6 8 10 15 20

VI.1.1.1. C«ng t¸c ®o ®¹c + §o c¹nh: B¶n ®å tû lÖ 1:500, 1:1000 chiÒu dµi c¹nh ®o ®i ®o vÒ b»ng th−íc thÐp hay dông cô cã ®é chÝnh x¸c t−¬ng ®−¬ng víi ®é chÝnh x¸c 1:2000. B¶n ®å tû lÖ 1:2000 ÷ 1:25000 chiÒu dµi c¹nh ®o ®i vµ ®o vÒ b»ng l−íi chØ cña m¸y vµ lÊy sè ®äc ®Õn 0,1 m, ®é chÝnh x¸c ®o c¹nh lµ 1:300. + §o gãc: Gãc ngang ®o hai lÇn ®äc sè ®Õn 0’,1 hay ch½n gi©y. Gãc ®øng ®o hai lÇn theo h−íng ®o ®i ®o vÒ. Mçi h−íng (®o ®i hoÆc ®o vÒ) ®o hai lÇn, chªnh lÖch chªnh cao gi÷a hai lÇn ®o cho phÐp nh− sau: Δhcp = ± 0,04.S (cm) Trong ®ã: S – chiÒu dµi c¹nh ngang tÝnh b»ng m. + Sai sè ®Þnh t©m m¸y kh«ng qu¸ 3 mm. VI.1.1.2. C«ng t¸c tÝnh to¸n + TÝnh kho¶ng c¸ch ngang, chªnh cao mçi c¹nh, gãc ngang t¹i mçi tr¹m ®o. NÕu ®¹t yªu cÇu th× tiÕn hµnh b×nh sai. + TiÕn hµnh b×nh sai ®−êng chuyÒn toµn ®¹c nh− b×nh sai ®−êng chuyÒn kinh vÜ, chØ kh¸c lµ sai sè cho phÐp trong ®−êng chuyÒn toµn ®¹c kh«ng v−ît qu¸ gi¸ trÞ theo c«ng thøc: f β cp = ± 60’’ n

(8-1)

Trong ®ã n - sè gãc trong ®−êng chuyÒn. + Sai sè khÐp sè gia to¹ ®é tÝnh theo c«ng thøc:

http://www.ebook.edu.vn

55

fS = ±

[S ]

(8-2)

400 n

+ Sai sè khÐp ®é cao kh«ng v−ît qu¸:

f h = ± 0,04 [S ] n

(cm)

(8-3)

Trong ®ã [S] – chiÒu dµi ®−êng chuyÒn tÝnh b»ng m. n- sè c¹nh ®−êng chuyÒn. VI.1.2. §iÓm tr¹m phô §iÓm tr¹m phô lµ tr−êng hîp ®−êng chuyÒn toµn ®¹c chØ cã mét ®iÓm nh−ng kh«ng ®o khÐp vÒ ®iÓm ®· biÕt kh¸c. S¬ ®å bè trÝ ®iÓm tr¹m phô nh− h×nh 8-12. Trong ®ã A, B lµ ®iÓm ®· biÕt to¹ ®é. P lµ ®iÓm cÇn t×m to¹ ®é. Gãc ngang BAP, chiÒu dµi vµ chªnh cao c¹nh AP ®o nh− trong ®−êng chuyÒn toµn ®¹c.

B P

A

H×nh 8-12

VI.2. C«ng t¸c trªn tr¹m m¸y ®o chi tiÕt §o vÏ chi tiÕt b»ng m¸y kinh vÜ th−êng cã tõ 4-5 ng−êi, mét ng−êi ®øng m¸y, mét ng−êi ghi sæ, mét ng−êi vÏ, tõ mét ®Õn hai ng−êi ®i mia. ChiÒu dµi tõ m¸y tíi mia ®−îc quy ®Þnh trong quy ph¹m. VI.2.1. Ng−êi ®øng m¸y §Æt m¸y t¹i ®iÓm tr¹m ®o, sai sè ®Þnh t©m kh«ng qu¸ 5 mm cho c¸c tû lÖ, tiÕn hµnh c©n b»ng, ®o chiÒu cao m¸y, kiÓm tra l¹i trÞ sè MO, lÊy h−íng khëi ®Çu, thèng nhÊt víi ng−êi ®i mia c¸ch lÊy ®iÓm mia. Sau ®ã quay m¸y lÇn l−ît ng¾m ®Õn c¸c ®iÓm ®Æt mia vµ lÊy sè ®äc nh− : §äc chiÒu dµi b»ng d©y ®o kho¶ng c¸ch, ®äc chiÒu cao mia, c©n b»ng bät thuû trªn bµn ®é ®øng (nÕu m¸y cã èng thuû nµy), ®äc gãc nghiªng V, ®äc sè trªn bµn ®é ngang; gãc nghiªng, gãc ngang ®o ë mét vÞ trÝ bµn ®é tr¸i lµm trßn ®Õn phót. VI.2.2. Ng−êi ®i mia Dùng mia th¼ng ®øng vµ trùc tiÕp trªn ®iÓm chi tiÕt cÇn ®o. C¸ch ®Æt mia, lÊy ®iÓm chi tiÕt xem môc II. VI.2.3. Ng−êi ghi sæ Ghi c¸c sè liÖu do ng−êi ®øng m¸y ®äc, ghi chó tªn ®iÓm mia, thø tù nèi ®iÓm mia do ng−êi ®i mia b¸o vµo ®óng mÉu sæ.

http://www.ebook.edu.vn

56

VI.2.4. Ng−êi vÏ l−îc ®å VÏ l−îc ®å cã tû lÖ kh«ng nhá h¬n tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp, trªn b¶n l−îc ®å ghi sè thø tù ®iÓm chi tiÕt, sè ®o (nÕu chiÒu dµi ®o b»ng th−íc d©y), lo¹i ®Êt, chñ sö dông ®Êt, ®iÓm ®Æt m¸y, ®iÓm ®Þnh h−íng, ®Þa danh, c¸c ghi chó cÇn thiÕt kh¸c, l−îc ®å ®ãng thµnh quyÓn theo thø tù, cã môc lôc kÌm theo cho tõng m¶nh b¶n ®å. Chó ý: Khi ®o tõ 10 ®Õn 15 ®iÓm chi tiÕt cÇn kiÓm tra l¹i h−íng khëi ®Çu sai sè cho phÐp lÖch lµ 1’ 30”. KÕt thóc mét tr¹m cÇn ®èi so¸t sù t−¬ng quan thø tù vµ h×nh d¸ng, ngoµi ®Êt víi s¬ ®å, sæ ghi chÐp. Tr−íc khi ®o tr¹m tiÕp theo ph¶i kiÓm tra l¹i mét ®iÓm mia ë tr¹m tr−íc nÕu trïng hoÆc chªnh kh«ng qu¸ 0,5 mm th× tiÕp tôc ®o vÏ nÕu sai qu¸ ph¶i kiÓm tra l¹i. VI.2.5. §o gi¸p biªn §Ó c¸c ®Þa vËt vµ d¸ng ®Êt hai biªn b¶n vÏ kÒ nhau khíp víi nhau, ®o gi¸p biªn ®−îc quy ®Þnh ë thùc ®Þa nh− sau: M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500 ÷ 1:2000 ®o chêm ngoµi khung 1,0 cm. M¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 ÷ 1:25000 ®o chêm ngoµi khung 1,5 cm.

http://www.ebook.edu.vn

57

VI.2.6. MÉu sæ ®o chi tiÕt b»ng m¸y toµn ®¹c M¸y ®o: 3T 5Kπ MO: 00 02’ 00” V = TR - MO Ngµy ®o: ........................................ Ng−êi ®o: ...................................... Ng−êi ghi sæ: ..................................

Tr¹m ®o: C §é cao mÆt mèc tr¹m ®o: 5,24 m ChiÒu cao m¸y:1,35 m. H−íng khëi ®Çu: 0000’00”: B. H−íng kiÓm tra: E

TT ®iªm ®o 1 2 3 4 5 6 7 8

Sè ®äc trªn mia DD DT

1000 1348 1800 2136 1600 1980 1800 2278 1600 2038 1600 2054 1400 1918 2000 2550

Gãc K/c ngang S’=k.n β

Bµn ®é ®øng

Ghi chó

1174

34,8

248.29

Sè ®äc -0.44

1968

33,6

264.21

0.27

0.25

33,6

0,24

4,86

2nèi 3

1790

38,0

290.46

-0.01

-0.03

38,0

-0,03

4,77

3nèi 4

2039

47,8

286.26

0.12

0.10

47,8

0,14

4,69

4nèi 5

1819

43,8

264.24

0.02

0.00

43,8

0

4,77

1827

45,4

253.04

0.01

-0.01

45,4

-0,11

4,75

1659

51,8

254.04

0.05

0.03

51,8

0,04

4,97

5nèi 6 5nèi 2 6nèi 7 6nèi 1 7nèi 8

2275

55,0

284.09

0.23

0.21

55,0

0,34

4,65

8nèi 4

DG

Gãc ®øng -0.46

§é cao ®iÓm S=S’Cos2V mia V H’=S.tgV H(m) 34,8 -0,46 4,96 C¹nh ®èi gãc

K.c ngang

- C«ng thøc tÝnh trong b¶ng mÉu sæ ®o chi tiÕt. + ChiÒu dµi ngang: S = S’cos2v + Chªnh cao: h = h’ + i – l = Stgv + i – l + §é cao ®iÓm ®Æt mia: HchitiÕt = Htr¹m ®o + h B¶n l−îc ®å tr¹m m¸y C. (h×nh 8-13)

1nèi 2

E 8

7 Lóa 5

6 Lóa 1

4 Lóa 3

2 C

B

H×nh 8-13 VI.3. §o chi tiÕt ë khu vùc ®« thÞ Tr×nh tù ®o. − §o vÏ ®−êng phè, ngâ phè, c¸c yÕu tè ë mÆt ngoµi phè, ngâ phè. − §o vÏ ë trong « phè (sau khi ®o vÏ ®−êng phè vµ chuyÓn vÏ c¸c ®Þa vËt ®· ®o vÏ ë ®−êng phè lªn b¶n vÏ). http://www.ebook.edu.vn

58

− §o vÏ c¸c yÕu tè kh¸c. Ph−¬ng ph¸p ®o: ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p nh− ®· nªu ë môc V. C¸c ®iÓm dïng ®Ó ®o chi tiÕt lµ ®−êng chuyÒn cÊp 1, cÊp 2, b»ng c¸c hµng ®iÓm dãng tõ c¸c ®iÓm cña l−íi khèng chÕ ®o vÏ mµ vÞ trÝ c¸c ®iÓm trªn hµng ®iÓm ®o víi ®é chÝnh x¸c 1:2000, c¸c gãc phè, gãc nhµ ®· ®−îc x¸c ®Þnh to¹ ®é. C¸c kÕt qu¶ ®o ph¶i ghi vµo b¶n l−îc ®å. VI.4. §o vÏ chi tiÕt trong c¸c « thöa cè ®Þnh, æn ®Þnh, trÝch ®o khu d©n c−, trÝch ®o c¸c « thöa nhá (gäi chung lµ trÝch ®o) C«ng t¸c nµy ®−îc ®o sau khi ®· vÏ c¸c ®−êng viÒn ranh giíi cña khu trÝch ®o lªn b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së. Ph−¬ng ph¸p ®o: ®−îc sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p nh− ®· nªu trong môc V. C¸c ®iÓm dïng ®Ó ®o chi tiÕt. Tõ c¸c ®iÓm khèng chÕ bªn ngoµi ®−êng phè. Cã thÓ bè trÝ ®−êng chuyÒn toµn ®¹c treo nh−ng ph¶i ®o ®i, ®o vÒ. C¸c gãc thöa, gãc nhµ, c¸c ®Þa vËt cã d¹ng h×nh häc râ nÐt ®· ®o vµ vÏ trªn b¶n ®å gèc ®Þa chÝnh c¬ së, nÕu dïng nh÷ng ®iÓm nµy lµm ®iÓm khëi tÝnh cña l−íi tr¹m ®o th× viÖc ®o gãc, ®o c¹nh trong l−íi tr¹m ®o ph¶i ®o nh− ®· nªu trong l−íi ®o vÏ cÊp 2. VI.5. TriÓn ®iÓm chi tiÕt vÏ b¶n gèc ch× b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së Néi dung nµy ®−îc tiÕn hµnh song song víi c«ng viÖc ngoµi trêi. Dông cô vÏ gåm bót ch× 2H, th−íc ®o ®é, compa, eke, th−íc tû lÖ, tÈy ch×, kim chÊm ®iÓm. C¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n trong c¸c sæ ®o chi tiÕt cña mçi tr¹m ®o vµ b¶n vÏ l−îc ®å chuyÓn ®iÓm ®o chi tiÕt lªn b¶n vÏ. Ngoµi thùc ®Þa ®o b»ng ph−¬ng ph¸p nµo th× khi chuyÓn vÏ dùa vµo ph−¬ng ph¸p ®ã. Khi vÏ dùa vµo quyÓn ký hiÖu b¶n ®å ®Þa chÝnh ®Ó vÏ c¸c yÕu tè néi dung. VI.6. TiÕp biªn vµ xö lý tiÕp biªn Sau khi hoµn thµnh b¶n vÏ ch× vµ vÏ song vïng biªn, ph¶i can néi dung bªn trong b¶n vÏ ë vïng biªn kho¶ng 3 cm c¸c yÕu tè sau: §−êng biªn gi÷a 2 b¶n vÏ. §−êng kÎ l−íi to¹ ®é cã ghi sè to¹ ®é ë hai ®Çu. §Þa h×nh, ®Þa vËt cã trong kho¶ng biªn. Dïng b¶n can biªn cña b¶n nµy ®Æt s¸t ®−êng biªn cña b¶n vÏ liÒn kÒ ®Ó so s¸nh ®é lÖch, h¹n sai tiÕp biªn quy ®Þnh nh− sau: ®é lÖch ®Þa vËt quan träng, chñ yÕu kh«ng qu¸ 0,6 mm, c¸c ®Þa vËt kh¸c kh«ng qu¸ 1 mm. NÕu ®é lÖch trong ph¹m vi cho phÐp mçi b¶n vÏ chØnh söa 1/2 ®é lÖch. NÕu lµ c¹nh thöa ®Êt th×

http://www.ebook.edu.vn

59

ph¶i vÏ l¹i c¹nh thöa tõ 2 ®iÓm gÉy, nÕu lÖch qu¸ quy ®Þnh ph¶i x¸c minh ®Ó quyÕt ®Þnh.

VII. C¸c ph−¬ng ph¸p ®i mia lÊy ®iÓm chi tiÕt

VII.1. Kh¸i niÖm vÒ ®iÓm chi tiÕt Nh÷ng ®iÓm ®o x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ ®é cao cña c¸c ®iÓm thuéc ®Þa vËt vµ mÆt ®Êt tù nhiªn víi sè l−îng cÇn vµ ®ñ ®Ó diÔn t¶ ®−îc ý nghÜa, h×nh d¸ng, kÝch th−íc vµ ®é cao cña ®Þa vËt vµ d¸ng ®Êt ®ã gäi lµ ®iÓm chi tiÕt ®Þa vËt vµ d¸ng ®Êt. VII.2. Ph−¬ng ph¸p ®i mia khi ®o vÏ d¸ng ®Êt Khi ®o vÏ d¸ng ®Êt ph¶i lùa chän ®−êng ®i mia theo ®−êng ®ång møc, ®iÓm mia ph¶i ®Æt däc theo ch©n nói, sèng nói, ®Ønh nói, yªn ngùa, s−ên nói vµ ®Æt däc theo ®−êng tô thuû vv... d¸ng ®Êt cµng phøc t¹p ®iÓm mia cµng ph¶i dÇy, d¸ng ®Êt b»ng ph¼ng, dèc ®Òu th× ®iÓm mia th−a h¬n. VII.3. Ph−¬ng ph¸p ®i mia khi ®o vÏ ®Þa vËt §Ó thÓ hiÖn ý nghÜa, h×nh d¸ng, kÝch 3 th−íc cña ®Þa vËt, vÞ trÝ ®Æt mia ph¶i ë chç 2 8 6 ®Æc tr−ng cña ®Þa vËt nh−: ®iÓm ngoÆt, 5 4 1 9 7 cong, l−în, ng· ba, ng· t− ®−êng x¸, m−¬ng, c¹nh thöa ®Êt vv... Khi vÏ theo tû B H×nh 8-14 lÖ ®iÓm chi tiÕt ®Æt ë ®−êng viÒn ®Þa vËt, khi vÏ nöa kh«ng theo tû lÖ th× ®iÓm chi tiÕt ®Æt ë t©m ®Þa vËt. VÝ dô: Theo h×nh vÏ: C¸c ®iÓm tõ 1 ÷ 7 vÏ theo tû lÖ. C¸c ®iÓm 8 ÷ 9 vÏ nöa kh«ng theo tû lÖ.Khi ®i mia ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c sau: §i mia ph¶i theo liÒn bê, tr−êng hîp t¾t ngang ph¶i b¸o cho ng−êi ®øng m¸y biÕt. 17 21 1 9 VÝ dô tõ ®iÓm 12 sang ®iÓm 13 ph¶i b¸o 8 16 cho ng−êi ®øng m¸y biÕt. §Õn ng· ba, ng· 22 t− bê ng−êi ®i mia ph¶i b¸o khÐp vÒ ®©u?. 7 18 2 10 Khi ®· cã thöa khÐp kÝn ph¶i ra hiÖu khÐp 15 23 thöa. 14 6 3 19 11 VÝ dô ®Õn ®iÓm 6 ph¶i ra hiÖu khÐp A 4 24 thöa vÒ phÝa 3 ®ång thêi ra hiÖu vÒ phÝa 11 12 13 20 5 cßn bê ch−a vÏ. Khi chuyÓn sang tr¹m ®o 13 H×nh 8-15 kh¸c, tr−íc khi ®o tiÕp ph¶i dùng mia t¹i mét ®iÓm cña tr¹m tr−íc võa ®Ó kiÓm tra http://www.ebook.edu.vn

60

võa ®Ó ng−êi ®øng m¸y vµ vÏ s¬ ®å biÕt ®iÓm xuÊt ph¸t ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn. VÝ dô tr¹m ®o A ®o ®Õn ®iÓm 20 lµ hÕt tÇm ng¾m cña m¸y sang tr¹m ®o B ph¶i dùng l¹i ®iÓm 17 råi ®Õn ®iÓm 21 ®Ó biÕt nèi ®iÓm 17 víi ®iÓm 21. Nh÷ng thöa ruéng gi¸p ®−êng ao, hå, m−¬ng, m¸ng... mia ®Æt ë mÐp ruéng, mÐp ao hå, víi thöa ruéng bËc thang mia ®Æt ë mÐp ruéng phÝa thÊp. Víi bê cong c¸c ®iÓm mia lÊy theo nguyªn t¾c 3 ®iÓm mia liªn tiÕp t¹o thµnh mét ®−êng th¼ng, nÕu ®é cong d−íi 0,2 mm theo tû lÖ b¶n ®å th× ®−îc phÐp tæng hîp thµnh ®−êng th¼ng.

VIII. C«ng t¸c néi nghiÖp thμnh lËp b¶n då ®Þa chÝnh

VIII.1. VÏ hoµn chØnh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së VIII.1. Tu chØnh, lªn mùc b¶n gèc B¶n gèc ch× sau khi chØnh söa theo yªu cÇu cña b¶n kiÓm tra nghiÖm thu tiÕn hµnh vÏ b»ng c¸c mµu mùc: Mµu n©u: C¸c ký hiÖu vµ ghi chó ®Þa h×nh. Mµu ve ®Ëm: §−êng nÐt vµ ghi chó thuû hÖ Mµu ®en: C¸c yÕu tè cßn l¹i. Ph−¬ng ph¸p vÏ mùc: Tr×nh bµy b¶n gèc vÏ mùc xem bµi gi¶ng kü thuËt b¶n ®å. VIII.1.2. §¸nh sè thöa t¹m thêi Sè thø tù thöa ®Êt t¹m thêi trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së ghi b»ng sè ¶-rËp tõ 1 ®Õn thöa cuèi cïng trong tõng m¶nh b¶n ®å theo thø tù liªn tôc tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d−íi theo d¹ng ch÷ Z b¾t ®Çu tõ gãc T©y – B¾c. C¸c « trÝch ®o, c¸c « æn ®Þnh, khu d©n c− tÝnh lµ 1 thöa. NÕu thöa hÑp kh«ng ®ñ chç ghi cho phÐp ghi ë thöa bªn c¹nh, hoÆc chØ ghi sè thöa vµ lËp b¶ng kª diÖn tÝch thöa, lo¹i nhµ ë ngoµi khung b¶n ®å ë vÞ trÝ thÝch hîp. C¸c thöa bÞ chia c¾t bëi khung b¶n ®å th× coi phÇn khung trong lµ c¹nh thöa ®Ó tÝnh diÖn tÝch vµ ph¶i chó ý khi tÝnh diÖn tÝch thöa ®Çy ®ñ trªn b¶n ®å. VIII.1.3. §o tÝnh diÖn tÝch VIII.1.3.1. Quy ®Þnh chung cña c«ng t¸c ®o tÝnh diÖn tÝch lµ + C«ng t¸c ®o tÝnh diÖn tÝch thùc hiÖn sau khi ®· kiÓm tra ngo¹i nghiÖp b¶n ®å, tiÕp biªn, hoµn chØnh b¶n gèc vÏ mùc. + §èi víi khu vùc ®Êt ®« thÞ, khu ®Êt cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, diÖn tÝch c¸c thöa ®Êt ph¶i tÝnh tõ to¹ ®é c¸c ®iÓm, kho¶ng c¸ch ®· ®−îc x¸c ®Þnh. Kh«ng ®−îc ®o b»ng l−íi ®o diÖn tÝch trªn b¶n ®å.

http://www.ebook.edu.vn

61

+ §èi víi khu vùc kh¸c ngoµi ph−¬ng ph¸p nªu trªn ®−îc phÐp ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p gi¶i tÝch, ®å gi¶i, c¬ häc (Planimet), hoÆc phèi hîp c¸c ph−¬ng ph¸p nµy ®Ó tÝnh diÖn tÝch. VIII.1.3.2. C¸c ph−¬ng ph¸p tÝnh diÖn tÝch + TÝnh diÖn tÝch b»ng ph−¬ng ph¸p chia h×nh, ph−¬ng ph¸p tÊm ®o diÖn tÝch (ph−¬ng ph¸p ®Õm «) - xem bµi gi¶ng b¶n ®å ®Þa chÝnh. + TÝnh diÖn tÝch theo to¹ ®é ®Ønh cña h×nh ®a gi¸c: Gi¶ sö ®a gi¸c cã n c¹nh (h×nh 8 -16). To¹ ®é ®Ønh cña ®a gi¸c lµ XK, YK ( K= 1, 2, ..., n). Th× diÖn tÝch P cña ®a gi¸c ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: n

2 P = ∑ ( X K + X K +1 )(YK +1 − YK )

hoÆc:

K =1

X 2(x2y2)

K-1(xk-1,yk-1) K(xkyk)

n

2 P = ∑ X K (YK +1 − YK −1 ) K =1

1(x1,y1)

n

2 P = ∑ YK ( X K −1 − X K +1 ) K =1

n(xn,yn)

K+1(xk+1,yk+1)

Trong c¸c c«ng thøc trªn mét c«ng thøc O Y tÝnh, cßn mét c«ng thøc ®Ó kiÓm tra. H×nh 8-16 + TÝnh diÖn tÝch b»ng m¸y ®iÖn tö XPLAN-360. C¸c phÝm chøc n¨ng. OFF/ON : T¾t / më. END A/L : §Æt chÕ ®é ®o diÖn tÝch hay chu vi, nÕu mµn ¶nh cã ch÷: ARE – Lµ chÕ ®é ®o diÖn tÝch. LINE – Lµ chÕ ®é ®o chu vi. CONTINUOUS: ChÕ ®é ®o chu vi hay diÖn tÝch víi h×nh thÓ cã h×nh d¸ng bÊt kú, Ên nót nµy ®Ìn chØ thÞ mµu ®á bËt s¸ng. START/POINT: ChÕ ®é ®o chu vi hay diÖn tÝch h×nh ®a gi¸c (chÕ ®é ®iÓm). Kh«ng cã ®Ìn chØ thÞ mµu ®á. SET: Ên nót nµy x¸c ®Þnh chÕ ®é lµm viÖc sau: LÊy ®¬n vÞ dµi: m, cm, mm. LÊy tû lÖ chuyÓn ®æi 1/M ( 1/1000, 1/2000, ...). LÊy sè l−îng ch÷ sè thËp ph©n. CE / C: §−a mµn h×nh vÒ 0. * Chó ý khi sö dông nót SET:

http://www.ebook.edu.vn

62

Ên SET lÇn 1: trªn mµn h×nh hµng ®¬n vÞ cm, mm,... nhÊp nh¸y ta Ên SET lÇn n÷a th× m¸y ®· x¸c ®Þnh chÕ ®é lµm viÖc theo ®¬n vÞ, lóc nµy hµng ®¬n vÞ ®øng im. Ên SET lÇn 2 nÕu trªn mµn ¶nh dÊu chÊm nhÊp nh¸y (.) ta ®Æt sè tõ 1 ÷ 7 sÏ ®−îc sè ch÷ sè thËp ph©n råi Ên SET, lóc ®ã dÊu chÊm (.) ®øng im. Ên SET lÇn 3 vµ 4 th× trªn mµn ¶nh xuÊt hiÖn R vµ R’ nhÊp nh¸y ®Ó lÊy tû lÖ tÝnh diÖn tÝch. Khi R vµ R’ ®øng im th× m¸y ®· lµm viÖc theo tû lÖ diÖn tÝch ta ®· ®Þnh. Sau ®ã ta b¾t ®Çu sö dông m¸y ®Ó ®o. VIII.1.4. Sai sè cho phÐp tÝnh diÖn tÝch Mçi h×nh thÓ tÝnh diÖn tÝch 2 lÇn, chªnh lÖch 2 lÇn kh«ng v−ît qu¸ ®¹i l−îng sau: ΔS

= ±

0,04M P 100

(m 2 )

(8-7)

NÕu tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p to¹ ®é th× sai sè tÝnh diÖn tÝch b»ng sai sè lµm trßn sè. Khi tÝnh diÖn tÝch tuú theo thùc tÕ, mçi m¶nh b¶n ®å ®−îc chia thµnh c¸c khu, mçi khu ®−îc chia thµnh c¸c côm, mçi côm kh«ng qu¸ 20 thöa. Sè chªnh diÖn tÝch b¶n då theo lý thuyÕt vµ tæng diÖn tÝch c¸c khu (hoÆc c¸c côm, c¸c thöa) trong m¶nh. Sè chªnh diÖn tÝch cña khu vµ tæng diÖn tÝch c¸c côm trong khu, sè chªnh gi÷a diÖn tÝch côm vµ diÖn tÝch c¸c thöa trong côm kh«ng v−ît qu¸ ®¹i l−îng: ΔS CP = ±

0,05M ∑ P 100

(m 2 )

(8-8)

Trong ®ã: P - DiÖn tÝch c¸c thöa trong côm tÝnh b»ng m2. M - MÉu sè tû lÖ b¶n ®å. NÕu sè chªnh v−ît qu¸ h¹n sai tÝnh l¹i diÖn tÝch, nÕu trong h¹n sai ta hiÖu chØnh theo thø tù: diÖn tÝch khu hiÖu chØnh theo diÖn tÝch m¶nh, diÖn tÝch côm hiÖu chØnh theo diÖn tÝch khu, diÖn tÝch thöa hiÖu chØnh theo diÖn tÝch côm. Sau hiÖu chØnh tæng diÖn tÝch khu ph¶i b»ng diÖn tÝch m¶nh b¶n ®å, tæng diÖn tÝch c¸c côm trong khu ph¶i b»ng diÖn tÝch khu, tæng diÖn tÝch c¸c thöa trong côm ph¶i b»ng diÖn tÝch côm, tæng diÖn tÝch c¸c thöa ph¶i b»ng diÖn tÝch m¶nh b¶n ®å. VIII.2. Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x· VIII.2.1. Biªn tËp biªn vÏ b¶n vÏ gèc ®Þa chÝnh Mçi m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së lËp mét b¶n vÏ gèc, b¶n vÏ gèc lËp theo ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x·, ph−¬ng ph¸p biªn tËp biªn vÏ tham kh¶o xem bµi gi¶ng b¶n ®å ®Þa chÝnh. B¶n vÏ gèc thÓ hiÖn b»ng mµu ®en (mét mµu). http://www.ebook.edu.vn

63

VIII.2.2. §o vÏ bæ sung chi tiÕt trªn b¶n vÏ gèc ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ®o vÏ nh− ®· nªu trong (Môc V) ®Ó ®o vÏ bæ sung c¸c yÕu tè néi dung. VIII.2.3. Sè thø tù thöa ®Êt Sè thø tù thöa ®Êt trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh: Sè thø tù thöa ®Êt trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh ®−îc ®¸nh theo nguyªn t¾c nh− trong b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së. Sè thø tù thöa ®Êt trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh kh«ng trïng víi sè thø tù ®¸nh t¹m thêi cho c¸c « thöa æn ®Þnh trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së nªn ph¶i lËp b¶ng tæng hîp (øng víi mçi « thöa æn ®Þnh trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së lµ c¸c thöa nµo trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh) ®Ó kiÓm tra tÝnh diÖn tÝch theo b¶n ®å ®Þa chÝnh. Tr−êng hîp thöa ®Êt n»m trªn nhiÒu m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së th× biªn vÏ chuyÓn m¶nh ®ã vµo m¶nh b¶n ®å ®Þa chÝnh cã diÖn tÝch lín nhÊt. Sè thø tù thöa ®Êt trªn b¶n ®å trÝch ®o: + Tr−êng hîp b¶n trÝch ®o ®−îc chia m¶nh theo ph−¬ng ph¸p thø nhÊt th× sè thø tù thöa ®Êt theo nguyªn t¾c nh− trong b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së. + Tr−êng hîp b¶n trÝch ®o lËp theo ph−¬ng ph¸p thø hai th× sè thø tù thöa ®Êt ®¸nh theo h×nh th¸p dùa vµo sè thø tù thöa ®Êt ®· ghi trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh theo nguyªn t¾c t−¬ng tù nh− trong b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së. VÝ dô: Sè thø tù c¸c « thöa trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh lµ 15 th× sè thø tù c¸c thöa trÝch ®o bªn trong c¸c « thöa sÏ lµ 15.1, 15.2, ..., 15.n. VIII.2.4. §o tÝnh diÖn tÝch vµ kiÓm tra tÝnh diÖn tÝch T−¬ng tù nh− trong b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së.

IX. LËp hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt

ë khu vùc ®« thÞ vµ khu vùc ®Êt cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao ph¶i lËp hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt, hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt ®−îc lËp riªng cho mçi thöa vµ b¾t ®Çu ®−îc tËp hîp trong qu¸ tr×nh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh gèc tõ kh©u ®o vÏ ngoµi thùc ®Þa biªn vÏ b¶n ®å gèc vµ b¶n ®å ®Þa chÝnh. Hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt ®−îc tr×nh bµy trªn giÊy A4 in theo h−íng n»m ngang ®−îc ®−a vµo l−u tr÷. Hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt ®−îc ®Ýnh kÌm víi biªn b¶n x¸c ®Þnh mèc giíi, ranh giíi thöa ®Êt. C¸c néi dung chÝnh cña hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt lµ: + Sè hiÖu thöa ®Êt: Thuéc tê b¶n ®å ®Þa chÝnh sè. Thuéc m¶nh b¶n ®å gèc sè. C¸c sè liÖu nµy lÊy trªn b¶n ®å. + §Þa chØ thöa ®Êt: http://www.ebook.edu.vn

64

Sè nhµ: §−êng phè. Ph−êng (ThÞ TrÊn) QuËn (HuyÖn) Thµnh phè (TØnh). C¸c sè liÖu nµy do ®iÒu tra thùc ®Þa ®¬n vÞ hµnh chÝnh qu¶n lý cung cÊp. + Môc ®Ých sö dông: Ghi theo hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cã thÓ ®−a vµo néi dung nµy c¶ th«ng tin vÒ t×nh tr¹ng sö dông ®Êt tr−íc ®©y vµ kÕt qu¶ quy hoÆch ®· duyÖt. + S¬ ®å thöa ®Êt: Lùa trän tû lÖ sao cho toµn bé b¶n ®å n»m trong phÇn quy ®Þnh ®ãng khung h×nh vu«ng. S¬ ®å vÏ −u tiªn theo h−íng B¾c. Trªn s¬ ®å cã mòi tªn chØ h−íng B¾c. VÏ mét ®−êng phè, ngâ phè ®i vµo thöa ®Êt ®Ó lÊy h−íng nhËn biÕt. §−êng biªn thöa ®Êt vÏ nÐt liÒn, t¹i c¸c gãc thöa ®Êt cã vÏ “r©u” chØ h−íng ®−êng biªn c¸c thöa ®Êt cã liªn quan thöa bªn c¹nh. Gãc thöa ®Êt lµ ®iÓm cã ®¸nh dÊu b»ng cäc ®inh s¾t hoÆc hoÆc dÊu s¬n vµ ®−îc c¸c chñ hé cã liªn quan cïng chÊp nhËn, lËp biªn b¶n x¸c nhËn mèc giíi. Trong thöa ®¸t cã vÏ c¸c c«ng tr×nh sö dông chÝnh, kÝch th−íc c¸c c¹nh lÊy ®Õn cm theo kÕt qu¶ ®o thùc ®Þa hoÆc tÝnh tõ to¹ ®é gãc thöa, kÝch th−íc ph¶i ®−îc kiÓm tra, nghiÖm thu vµ chØnh söa. Trªn s¬ ®å cã ghi to¹ ®é c¸c thöa ®Êt bªn c¹nh. - B¶ng kª to¹ ®é gãc thöa: To¹ ®é c¸c ®iÓm gãc thöa sÏ kÌm theo sè liÖu gèc ®o ®¹c thùc ®Þa tíi cm trªn c¬ së nµy sÏ tÝnh diÖn tÝch thöa ®Êt. Tªn chñ hé sö dông ®Êt: Tªn chñ sö dông ®Êt ®−îc x¸c ®Þnh theo kÕt qu¶ ®iÒu tra hiÖn tr¹ng lóc ®o ®¹c kÕt hîp víi hå s¬ hîp ph¸p mµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý tªn chñ sö dông ®Êt sÏ chÝnh x¸c ho¸ qua viÖc ®¨ng ký sö dông ®Êt. Tr−êng hîp cã tranh chÊp th× xö lý theo ph¸p luËt. MÉu hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt (xem phô lôc 11- Quy ph¹m 1999. Tæng côc §Þa chÝnh).

X. C«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu hoμn thiÖn tμi liÖu

X.1. C«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu X.1.1. Môc ®Ých yªu cÇu C«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu ®−îc dùa trªn c¬ së c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ®· quy ®Þnh trong quy ph¹m, luËn chøng kinh tÕ kü thuËt, c¸c v¨n b¶n kü thuËt http://www.ebook.edu.vn

65

cña khu ®o ®· ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Qua kiÓm tra ph¸t hiÖn kÞp thêi thiÕu sãt, sai lÇm vÒ kü thuËt ®Ó kÞp thêi söa ch÷a vµ n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c. X.1.2.1. Néi dung c«ng t¸c kiÓm tra Sæ s¸ch d· ngo¹i: KiÓm tra hoµn chØnh sæ s¸ch theo ®Ò môc tõ tê ®Çu ®Õn tê cuèi cña mçi sæ nhËt kÝ, kiÓm tra ph−¬ng ph¸p ghi sæ, tÝnh to¸n, ph−¬ng ph¸p ®o ®¹c ®· thùc hiÖn vµ c¸c sai sè ®o ®¹c ®¹t ®−îc ghi trong sæ. X.1.2.2. KiÓm tra gi¸p biªn Dïng b¶n can gi¸p biªn so s¸nh biªn cña hai tê b¶n ®å gi¸p nhau xem c¸c ®−êng ®ång møc vµ c¸c ®Þa vËt cïng tªn, cã sai lÖch trong ph¹m vi cho phÐp hay kh«ng. X.1.2.3. KiÓm tra ®èi so¸t h×nh thÓ Mang b¶n ®å ra thùc ®Þa ®èi chiÕu, tr−íc tiªn x¸c ®Þnh ®iÓm ®øng trªn b¶n ®å, sau ®ã ®Þnh h−íng b¶n ®å råi tiÕn hµnh quan s¸t, ®èi chiÕu tõng thöa trªn b¶n ®å vµ ngoµi thùc ®Þa xem cã ®ång d¹ng kh«ng. NÕu sai kh«ng qu¸ 10% sè thöa kiÓm tra th× tiÕn hµnh söa sai cho ®óng. NÕu sai qu¸ 10% sè thöa kiÓm tra ta ®o l¹i tõng phÇn hay ®o l¹i c¶ b¶n vÏ. X.1.2.4. KiÓm tra kÝch th−íc + C¸ch 1: Dïng m¸y ®o l¹i mét sè ®iÓm trªn b¶n ®å, ®iÓm kiÓm tra chªch lÖch so víi ®iÓm ®· vÏ kh«ng qu¸ 0,5 mm trªn b¶n ®å lµ ®¹t. NÕu sai h¬n ph¶i söa l¹i theo ®iÒu kiÖn kiÓm tra. + C¸ch 2: ¸p dông ë nh÷ng n¬i bÞ che khuÊt. §o l¹i vµi c¹nh råi ®èi chiÕu víi b¶n ®å, kho¶ng c¸ch ®o kiÓm tra ®· thu theo tØ lÖ so víi kho¶ng c¸ch trªn b¶n ®å kh«ng lÖch qu¸ 0,5mm. + C¸ch 3: KiÓm tra kÝch th−íc b»ng c¸ch ®o ®uæi ( kiÓm tra qua bê). Chän ®−êng d©y kiÓm tra xa c¸c ®iÓm khèng chÕ cÊp cao, c¾t qua Ýt nhÊt 4 bê vµ gÇn vu«ng gãc víi c¸c bê vµ dµi kho¶ng 80m, ®iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi ®−êng d©y ph¶i râ rµng. §−êng d©y kiÓm tra ®o ®i ®o vÒ víi sai sè t−¬ng ®èi ®¹t 1:1000. Tr×nh tù thao t¸c nh− sau: (h×nh 8-17) Ngoµi thùc ®Þa: §o ®i: §Æt v¹ch O cña th−íc trïng víi A, v¹ch cuèi th−íc kÐo vÒ B ®Õn a1 lµ hÕt th−íc, c¨n cø bê 1 vµ 2 ta ®äc sè trªn th−íc. §o¹n thø 2 ®Ó v¹ch O trïng víi a1, c¨ng th−íc vÒ B ®Õn a2 hÕt th−íc dùa vµo bê 3 vµ 4 ®äc sè trªn th−íc, kho¶ng c¸ch bê 3 vµ bê 4 so víi A ph¶i céng thªm 1 ®é dµi th−íc ®o, cø tiÕp tôc nh− vËy ®Õn ®o¹n thø 3, thø 4..., khi vÒ ®Õn B ta c¨n cø vµo bê B ®äc sè. Ta chó ý ë kho¶ng c¸ch c¸c bê ®o¹n ®o thø 3 ph¶i c«ng thªm 2 lÇn ®é dµi cña th−íc, ®o¹n 4 céng thªm 3 lÇn ®é dµi th−íc. http://www.ebook.edu.vn

66

1 A

2

3

a1

4

a2

B

H×nh 8-17

§o vÒ: §Æt v¹ch O th−íc trïng víi B vµ thao t¸c nh− ®o ®i. Tæng chiÒu dµi ®o ®i, ®o vÒ cña mçi bê ph¶i b»ng nhau vµ b»ng tæng chiÒu dµi AB. NÕu lÖch sai sè t−¬ng ®èi nhá h¬n 1:1000. + §èi chiÕu trªn b¶n ®å: Tr−êng hîp chiÒu dµi ®−êng d©y phï hîp víi b¶n ®å ta lÊy kÕt qu¶ ®o ®i råi ®Ó v¹ch O cña th−íc tØ lÖ trïng vµo A, mÐp th−íc trïng AB. C¨n cø chiÒu dµi ®o ®i cña c¸c bê thu theo tØ lÖ, chÊm xuèng b¶n vÏ, nÕu c¸c ®iÓm chÊm trïng hoÆc lÖch khái bê nhá h¬n hoÆc b»ng 0,5 mm lµ ®−îc, bê nµo lÖch qu¸ 0,5 mm lµ sai. NÕu chiÒu dµi ®−êng d©y kh«ng phï hîp víi b¶n ®å th× so s¸nh kÕt qu¶ ®o ®i vµ kÕt qu¶ ®o vÒ vµ chän kÕt qu¶ nµo Ýt bê sai th× lÊy ®ã ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ c«ng t¸c. §Ó söa bê ta cã thÓ dïng c¸c ph−¬ng ph¸p: Giao héi c¹nh, ®−êng th¼ng hµng x¸c ®Þnh l¹i c¸c ®iÓm chi tiÕt lµm c¬ së vÏ l¹i bê sai. Tû lÖ sai ®−îc phÐp qu¸ h¹n quy ®Þnh cña c¸c bê trªn ®−êng d©y kh«ng qu¸ 1/6 qu¸ h¹n nµy, tuú theo møc ®é ®o l¹i tõng phÇn hay c¶ b¶n vÏ. X.2. Hoµn thiÖn tµi liÖu Sau khi kiÓm tra nghiÖm thu ph¶i tiÕn hµnh chØnh söa c¸c tµi liÖu vµ b¶n vÏ theo yªu cÇu cña c«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu ®· ®Ò xuÊt. TiÕn hµnh lËp c¸c b¶ng biÓu theo quy ®Þnh cña quy ph¹m, cã x¸c nhËn cña chÝnh quyÒn c¬ së. Tr×nh bµy khung vµ mÉu khung, c¸c ®Ò môc ngoµi khung b¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së, b¶n ®å ®Þa chÝnh, ch÷ kÝ x¸c nhËn cña c¸c thµnh phÇn tham gia kiÓm tra nghiÖm thu tµi liÖu.

XI. ®o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng m¸y toμn ®¹c ®iÖn tö

XI.1. Kh¸i niÖm §Ó n©ng cao chÊt l−îng ®o ®¹c, nhiÒu h·ng s¶n xuÊt m¸y ®o ®¹c ®· nghiªn cøu vµ chÕ t¹o c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö vµ c¸c thiÕt bÞ tù ®éng nh−: Sæ ®o ®iÖn tö, Card nhí. Thùc chÊt cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö lµ sù kÕt hîp gi÷a mét m¸y http://www.ebook.edu.vn

67

kinh vÜ ®iÖn tö vµ mét m¸y ®o dµi ®iÖn quang ®−îc ®iÒu hµnh bëi mét phÇn mÒm chuyªn dông. C¸c kÕt qu¶ ®o ngoµi thùc ®Þa nh−: Gãc ngang, gãc ®øng, kho¶ng c¸ch nghiªng, ®−îc xö lý vµ tÝnh to¸n ra c¸c yÕu tè nh−: Kho¶ng cachs ngang, chªnh cao, to¹ ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm. C«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö gåm c¸c c«ng ®o¹n chÝnh sau: 1. §o ®¹c t¹i thùc ®Þa theo ph−¬ng ph¸p toµn ®¹c b»ng c¸c lo¹i m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö vµ c¸c thiÕt bÞ nhí ®iÖn tö ®Ó ghi sè liÖu. 2. Thµnh lËp b¶n ®å sè b»ng phÇn mÒm vÏ b¶n ®å. ™ ¦u ®iÓm cña b¶n ®å sè: - Gi÷ ®−îc ®é chÝnh x¸c ®o ®¹c t¹i thùc ®Þa. - Tõ mét c¬ së d÷ liÖu b¶n ®å cã thÓ vÏ ra c¸c b¶n vÏ ë rÊt nhiÒu tû lÖ kh¸c nhau. - Nhê kh¶ n¨ng t¸ch líp, cã thÓ sö dông c¸c th«ng tin trªn b¶n ®å sè phôc vô cho mét môc ®Ých cô thÓ, vÝ dô nh− sö dông líp ®−êng giao th«ng vµ d©n c− ®Ó phôc vô cho viÖc quy ho¹ch vïng d©n c−... - ViÖc b¶o qu¶n, l−u gi÷ tµi liÖu gän nhÑ, dÔ tra cøu vµ sö dông. Trong quy tr×nh ®o vÏ chi tiÕt b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö cã 2 c¸ch: C¸ch 1: Sö dông m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö kÕt hîp víi viÖc ghi chÐp sè liÖu ®o b»ng sæ ®o theo ph−¬ng ph¸p toµn ®¹c chuyÒn thèng C¸ch 2: Sö dông m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö kÕt hîp víi viÖc ®o b»ng FielBook (sæ ®o, ghi ®iÖn tö ngo¹i nghiÖp) hoÆc Memory Card hoÆc l−u gi÷ sè liÖu ®o b»ng bé nhí cã s½n trong mét sè m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö SET 5F, TC 600...). Khi ®o chi tiÕt chØ ®o mét vÞ trÝ ®Æt mia (g−¬ng) nªn ®Æc biÖt chó ý ®Õn kiÓm tra vµ khö ®é nghiªng trôc ngang, trôc ®øng cña m¸y. Trong ch−¬ng nµy giíi thiÖu c¸ch ®o thø nhÊt. C¸ch thø hai ®−îc giíi thiÖu trong gi¸o tr×nh “ Tin häc øng dông trong tr¾c ®Þa”. XI.1.2. §o vÏ chi tiÕt b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö: XI.2.1. M¸y toµn ®¹c ®iÖn tö C¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö ®ang sö dông ë n−íc ta cã nhiÒu lo¹i vµ cña nhiÒu n−íc. C¸c lo¹i m¸y nµy cã kh¸c nhau vÒ vÞ trÝ vµ tªn c¸c phÝm nh−ng rÊt gièng nhau vÒ nguyªn lý ho¹t ®éng, ë ®©y tr×nh bµy mét lo¹i m¸y ®−îc coi lµ ®Æc tr−ng cho c¸c m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö, ®ã lµ m¸y SET cña h·ng SOKKIA. C¸c phÝm chøc n¨ng cã ký hiÖu vµ t¸c dông nh− sau:

http://www.ebook.edu.vn

68

EDM +/RCL

• S-O

0 - SET 0 REC

7

4 - +

1 MENU

8

5

2 PROG

- Chøc n¨ng SHFT+: Vµo chÕ ®é ®o c¹nh - §æi dÊu sè liÖu ®−a vµo - Gäi l¹i sè liÖu tõ bé nhí - DÞch chuyÓn vÒ tham sè tr−íc - Chøc n¨ng SHFT+: NhËp to¹ ®é tr¹m m¸y, to¹ ®é ®iÓm ®Þnh h−íng vµ to¹ ®é ®iÓm bè trÝ. - NhËp dÊu thËp ph©n. - Khëi ®éng ch−¬ng tr×nh bè trÝ ®iÓm ra ngoµi thùc ®Þa. -DÞch chuyÓn vÒ tham sè tiÕp theo - Chøc n¨ng SHFT+: §Æt gãc ngang b»ng 00.00’.00’’ - Vµo sè 0 - Ghi sè liÖu vµo card nhí d÷ liÖu hoÆc thiÕt bÞ ngoµi. - Chøc n¨ng SHFT+: NhËp vµo chiÒu cao m¸y. - NhËp d÷ liÖu: Vµo sè 7. - §o kho¶ng c¸ch nghiªng. - Chøc n¨ng SHFT+: NhËp kho¶ng c¸ch vµ gãc ngang ®Ó c¾m ®iÓm - NhËp d÷ liÖu: Vµo sè 4. - §o to¹ ®é 3 chiÒu: N, E, Z ( X, Y, H). - Chøc n¨ng SHFT+: §Æt gi¸ trÞ gãc ngang theo gi¸ trÞ bÊt kú. - Chøc n¨ng nhËp d÷ liÖu: Vµo sè 1. - Vµo thùc ®¬n MENU ®Ó thay ®æi tham sè cµi ®Æt trong m¸y. - Chøc n¨ng SHFT+: NhËp vµo chiÒu cao g−¬ng. - Chøc n¨ng nhËp d÷ liÖu: Vµo sè 8. - §o kho¶ng c¸ch ngang. - Chøc n¨ng SHFT+: ChuyÓn ®æi ®¬n vÞ ®o chiÒu dµi ( feet vµ met) - Chøc n¨ng nhËp d÷ liÖu: Vµo sè 5. - §o chiÒu cao gi¸n tiÕp (kh«ng ®Æt g−¬ng tíi). - Chøc n¨ng SHFT+: D÷ vµ nh¶ sè ®äc trªn bµn ®é ngang. - Vµo sè 2. - Khëi ®éng chÕ ®é ®o theo ch−¬ng tr×nh: §o giao héi nghÞch hoÆc ®o to¹ ®é vµ gãc ph−¬ng vÞ cho tr¹m m¸y.

http://www.ebook.edu.vn

69

9

6

3

- Chøc n¨ng SHFT+: Vµo chÕ ®é ®o bï. ( §o ngoµi t©m) - Chøc n¨ng nhËp d÷ liÖu: Vµo sè 9. - §o ®é chªnh cao. - Chøc n¨ng SHFT+: §Æt gãc ph−¬ng vÞ cho c¹nh tõ tr¹m m¸y ®Õn ®iÓm ®Þnh h−íng. - Chøc n¨ng nhËp d÷ liÖu: Vµo sè 6. - §o kho¶ng c¸ch gi¸n tiÕp gi÷a hai g−¬ng. - Chøc n¨ng SHFT+: Chän gãc ngang ph¶i/ tr¸i/ ®o gãc ngang lÆp. - Chøc n¨ng nhËp d÷ liÖu: Vµo sè 3. - ChuyÓn tõ chÕ ®é ®o gãc sang chÕ ®é kiÓm tra ®é nghiªng trôc (nÕu m¸y ®Æt ë chÕ ®é c¶i chÝnh nghiªng trôc). - ChÕ ®é SHFT+: KiÓm tra tÝn hiÖu thu. - T¾t më ®Ìn chiÕu s¸ng l−íi chØ vµ mµn h×nh.

NO CE-CA

Yes ENT

SHET

- Chøc n¨ng SHFT+: NhËp c©u tr¶ lêi “NO”. - Xo¸ sè liÖu ®−a vµo. - Dõng phÐp ®o vÒ mµn h×nh c¬ b¶n (MHCB) tho¸t khái mµn h×nh hiÖn t¹i. - NhËp c©u tr¶ lêi “YES”. - NhËn d÷ liÖu vµo bé nhí. - Khëi ®éng hoÆc huû bá chøc n¨ng “SHIFT”.

XI.2.2. C«ng t¸c chuÈn bÞ + §Þnh t©m m¸y: Thùc hiÖn nh− m¸y kinh vÜ th«ng th−êng. + C©n b»ng kh¸i l−îc: Thùc hiÖn nh− m¸y kinh vÜ th«ng th−êng. + Khëi ®éng m¸y. + Më c«ng t¾c ®iÖn, kiÓm tra ®iÖn ¸p nguån nÕu thÊy Battery Low th× ph¶i thay ¾c quy ngay. + Khëi ®éng bµn ®é ®øng: Quay èng kÝnh tíi khi nghe thÊy tiÕng “bip” lµ bÇn ®é ®øng ®· ®−îc khëi ®éng. + Khëi ®éng bµn ®é n»m: Quay th©n m¸y khi thÊy tiÕng “bip” lµ bµn ®é n»m ®−îc khëi ®éng. Tilt angle. C©n b»ng ®iÖn tö: X = 0000’05”. + §Ó bät n−íc dµi song song víi 2 èc c©n m¸y råi Ên Y = 0000’02” “SHIFT+OSET” bµn ®é n»m ®−îc ®Æt vÒ 00 00’ 00”. http://www.ebook.edu.vn

70

+ Ên phÝm ®o gãc b»ng mµn h×nh xuÊt hiÖn nh− sau: Dïng 3 èc c©n m¸y ®Ó ®−a X = 0, Y = 0. + Quay m¸y tíi vÞ trÝ HAR = 1800 00’ 00”

Tilt angle Face 2 HAR = 180000’00”

th× dõng l¹i, lóc ®ã mµn h×nh cã d¹ng.

Tilt angle. X = 0000’03” Y = 0000’02”

+ Ên tiÕp SHIFT + OSET mµn h×nh sÏ xuÊt hiÖn: Dïng 3 èc c©n m¸y ®Ó ®−a X = 0, Y = 0. + Ên CE_CA ®Ó ®−a m¸y vÒ mµn h×nh c¬ b¶n. Cµi ®Æt c¸c tham sè cho m¸y: + M¸y SET 2B cã 16 tham sè cµi ®Æt vµ nã th−êng ®−îc cµi ®Æt khi m¸y xuÊt x−ëng. C¸c tham sè cña m¸y th−êng ®−îc ghi l−u cho tíi khi cµi ®Æt tham sè míi. Muèn vµo phÇn cµi ®Æt th× tõ MHCB Ên phÝm MENU mµn h×nh cµi ®Æt sÏ hiÖn lªn. Dïng mòi tªn di chuyÓn ®Õn chøc n¨ng cÇn thiÕt ®Ó cµi ®Æt c¸c tham sè. Mµn h×nh c¬ b¶n (MHCB) Mµn h×nh cµi ®Æt tham sè Press Funtion. Keys To Select. Operation

Config. Coozd.

Sau khi chuÈn bÞ xong, Ên phÝm chøc n¨ng cã biÓu t−îng ®Ó tiÕn hµnh lo¹i ®o mong muèn. XI.2.3. §o chi tiÕt b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö kÕt hîp ghi sè b»ng sæ ®o XI.2.3.1. §o chi tiÕt vµ ghi sè liÖu b»ng sæ ®o (Sè thø tù, gãc b»ng, c¹nh b»ng, chªnh cao, ghi chó) - C«ng t¸c chuÈn bÞ (nh− ®· ghi ë trªn). - LÊy h−íng ban ®Çu. + Ên phÝm THEO ®−a vÒ mµn h×nh m¸y kinh vÜ. + §−a t©m l−íi chØ trïng t©m ®iÓm ®Þnh h−íng. + Kho¸ bµn ®é ngang, Ên phÝm OSET hoÆc sö dông phÝm mÒm chøc n¨ng ®−a bµn ®é vÒ 00 00’ 00”. + §−a mµn h×nh vÒ mµn h×nh c¬ b¶n, Ên phÝm EDM ®Ó vµo hµm ®o kho¶ng c¸ch, chän kiÓu c¹nh ®o lµ H dist (®o c¹nh b»ng). - TiÕn hµnh ®o chi tiÕt: + B¾t môc tiªu chÝnh x¸c (môc tiªu g−¬ng). + Ên phÝm mÒm chøc n¨ng Hdist ®Ó ®o, sau mét vµi gi©y mµn h×nh kÕt qu¶ ®o xuÊt hiÖn: Hd 39,678. ZA 89015’20”. HAR 128019’40”

http://www.ebook.edu.vn

71

+ Sö dông phÝm chøc n¨ng ®Ó gäi chªnh cao Vd = ? + KÕt qu¶ ghi vµo theo mÉu sau: MÉu sæ ®o chi tiÕt b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö Ngµy ... th¸ng ... n¨m.... Tr¹m m¸y: KV1. 15. Ng−êi ®o: ....................... Cao m¸y: i = 1,345m. Ng−êi ghi: ...................... §é cao: Hkv1- 15 = 18,310 Lo¹i m¸y: SET 4E §Þnh h−íng: KV1-14 §iÓm kiÓm tra: KV1-16 Sè TT

Gãc b»ng

1

30039’

69,457

1,450

+1,526

Nhµ

2

65056’

45,890

1,230

+1,231

Cèng

0 ‘ “

C¹nh b»ng Cao g−¬ng Chªnh cao (m) (m) (m)

§é cao H(m)

Ghi chó

XI.2.3.2. §o chi tiÕt vµ ghi sè liÖu b»ng sæ ®o theo ch−¬ng tr×nh ®o to¹ ®é cña m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö (sè thø tù, to¹ ®é X, to¹ ®é Y, ®é cao H, ghi chó). - C«ng t¸c chuÈn bÞ (nh− ®· nªu ë trªn). - LÊy h−íng më ®Çu (nh− ®· nªu ë trªn). - N¹p to¹ ®é ®iÓm tr¹m m¸y, ®iÓm ®Þnh h−íng, chiÒu cao m¸y, chiÒu cao g−¬ng (b»ng ch−¬ng tr×nh S-O cña m¸y). - VÒ mµn h×nh c¬ b¶n vµo ch−¬ng tr×nh ®o to¹ ®é (COORD). - Më kho¸ bµn ®é n»m, quay m¸y ®Õn môc tiªu g−¬ng vµ tiÕn hµnh ®o. - Ng¾m t©m l−íi chØ vµo trïng t©m g−¬ng, Ên phÝm mÒn COORD ®Ó ®o theo ch−¬ng tr×nh ®o to¹ ®é ®iÓm mia chi tiÕt, sau vµi gi©y sÏ xuÊt hiÖn mµn h×nh kÕt qu¶ ®o: N 5000,000 E 3000,000 Z 18,435

Sè liÖu ®−îc ghi vµo sæ ®o lµ: Sè thø tù, N (X), E (Y), Z (H) vµ ghi chó cña ®iÓm mia chi tiÕt. MÉu sæ ®o chi tiÕt b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö Ngµy ... th¸ng ... n¨m.... Tr¹m m¸y: KV1. 15. Ng−êi ®o: ....................... Cao m¸y: i = 1,345m. Ng−êi ghi: ...................... §é cao: Hkv1- 15 = 18,310 Lo¹i m¸y: SET 4E §Þnh h−íng: KV1-14 §iÓm kiÓm tra: KV1-16 Sè TT 1 2

To¹ ®é X 1259637,612 1259650,256

http://www.ebook.edu.vn

To¹ ®é Y 526328,178 526300,214

§é cao (H) 18,865 21,567

Ghi chó CÇu §−êng 72

Ch−¬ng 9 §o vÏ b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng ¶nh m¸y bay I. Kh¸i niÖm thμnh lËp b¶n ®å b»ng ¶nh m¸y bay

Chôp ¶nh lµ mét ph−¬ng ph¸p cho phÐp thu thËp c¸c th«ng tin ®Þa vËt, ®Þa h×nh mét c¸ch nhanh chãng, c¸c th«ng tin ®Þa vËt vµ ®Þa h×nh ®−îc xö lý nhê nh÷ng thiÕt bÞ ®o ¶nh ngµy cµng hoµn thiÖn vµ cã ®é chÝnh x¸c cao. ViÖc thùc hiÖn thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh c¸c tû lÖ kh¸c nhau lµ mét øng dông quan träng cña ®o ®¹c chôp ¶nh. C¨n cø vµo nguyªn lý chôp vµ ®o ¶nh ta chia ra: + §o ®¹c chôp ¶nh hµng kh«ng. + §o ®¹c chôp ¶nh mÆt ®Êt. + §o ®¹c chôp ¶nh vò trô. Trong ch−¬ng tr×nh nµy giíi thiÖu vÒ ®o ®¹c chôp ¶nh hµng kh«ng. Tuú theo qu¸ tr×nh c«ng nghÖ, ®o ®¹c chôp ¶nh hµng kh«ng, hiÖn nay ®−îc øng dông chñ yÕu c¸c ph−¬ng ph¸p sau: ™ Ph−¬ng ph¸p tæng hîp: Lµ sù kÕt hîp sö dông ¶nh m¸y bay kÕt hîp víi ®o vÏ bæ sung trùc tiÕp ë thùc ®Þa. ™ Ph−¬ng ph¸p toµn n¨ng (ph−¬ng ph¸p ®o ¶nh lËp thÓ). Dùa vµo m¸y ®o ¶nh lËp thÓ toµn n¨ng, ng−êi ta dùng l¹i c¸c m« h×nh lËp thÓ gièng hÖt nh− kh«ng gian vËt. Trªn m« h×nh lËp thÓ, ng−êi ta ®o ®¹c x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c ®iÓm ®Þa vËt vµ d¸ng ®Êt. C¸c sè liÖu ®o nµy ®−îc ghi chÐp l¹i hoÆc nhê mét hÖ thèng tù ®éng ®−îc chuyÓn vÏ lªn mÆt giÊy thµnh c¸c ®−êng liÒn ®Þa vËt vµ ®−êng ®ång møc.

II. Mét sè kiÕn thøc vÒ ¶nh m¸y bay

II.1. Nguyªn lý chôp ¶nh m¸y bay C¸c tÊm ¶nh chôp tõ m¸y bay lµ h×nh chiÕu xuyªn t©m cña kh«ng gian vËt lªn mÆt ph¼ng ¶nh. H×nh chiÕu ®−îc t¹o nªn qua phÐp t¹o h×nh quang häc vµ ®−îc ghi nhËn trªn phim ¶nh. Nguyªn lý chôp ¶nh qua phÐp chiÕu xuyªn t©m ®−îc thÓ hiÖn trªn h×n vÏ 9-1.Trong ®ã: - A, B, C lµ c¸c ®iÓm trªn mÆt ®Êt. - S - lµ t©m chiÕu. - a, b, c lµ h×nh chiÕu cña c¸c ®iÓm t−¬ng øng A, B, C trªn mÆt ph¼ng P trong phÐp chiÕu xuyªn t©m, mÆt ph¼ng P chÝnh lµ mÆt ph¼ng tÊm phim trong m¸y ¶nh. - f = OS Lµ tiªu cù m¸y chôp ¶nh. http://www.ebook.edu.vn

73

NÕu høng mét mÆt ph¼ng P’ song song víi P vµ c¸ch S mét ®o¹n f sÏ ®−îc ®iÓm ¶nh a’, b’, c’ mÆt ph¼ng P lµ mÆt ph¼ng tÊm ¶nh, t−¬ng ®−¬ng dïng tÊm phim in ra c¸c ¶nh. a c §iÓm O lµ h×nh chiÕu cña S trªn mÆt o p b ph¼ng ¶nh ®−îc gäi lµ ®iÓm chÝnh ¶nh. f NÕu SO trïng víi ph−¬ng d©y däi, mÆt ph¼ng ¶nh n»m ngang, ®©y lµ vÞ trÝ S lý t−ëng. Nh−ng thùc tÕ m¸y ¶nh kh«ng ë vÞ trÝ th¼ng ®øng, nã nghiªng trong b’ kh«ng gian, mÆt ®Êt l¹i låi lâm, v× vËy vÞ o’ a’ c’ p’ trÝ h×nh chiÕu c¸c ®iÓm tõ mÆt ®Êt lªn mÆt ph¼ng ¶nh hµng kh«ng sÏ bÞ xª dÞch. B C¨n cø vµo vÞ trÝ trôc quang häc cña O m¸y chôp ta chia ra. C A P - ¶nh ph¼ng khi ®é lÖnh trôc quang häc cña m¸y chôp so víi ph−¬ng th¼ng H×nh 9-1 0 ®øng kh«ng v−ît qu¸ 3 . - ¶nh nghiªng khi ®é lÖnh trôc s quang häc cña m¸y chôp so víi ph−¬ng f th¼ng ®øng lín h¬n 30. KÝch th−íc ¶nh hµng kh«ng th«ng y x0 o th−êng lµ 18cmx18cm hoÆc 23x23cm, y0 x ¶nh ®−îc giíi h¹n trong khung vu«ng, o’ trªn 4 c¹nh cña khung vu«ng cã in h×nh 4 mÊu khung (h×nh 9-2), nèi c¸c ®iÓm ®èi H×nh 9-2 diÖn cña mÊu khung sÏ c¾t nhau ë ®iÓm O’. ë vÞ trÝ lý t−ëng, ®iÓm chÝnh ¶nh O sÏ trïng víi O’. Hai trôc trïng víi hai ®−êng th¼ng nèi c¸c mÊu khung vµ c¸c giao ®iÓm O’ cña chóng gäi lµ hÖ to¹ ®é mÆt ph¼ng ¶nh. II.2. C¸c yÕu tè h×nh häc Nh÷ng yÕu tè dïng ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña tÊm ¶nh trong kh«ng gian vËt vµ vÞ trÝ t−¬ng ®èi cña t©m chôp S so víi mÆt ph¼ng ¶nh t¹i thêi ®iÓm bay chôp gäi lµ c¸c yÕu tè h×nh häc (hay yÕu tè ®Þnh h−íng). Cã hai lo¹i yªó tè ®Þnh h−íng lµ yÕu tè ®Þnh h−íng trong vµ yÕu tè ®Þnh h−íng ngoµi. + YÕu tè ®Þnh h−íng trong x¸c ®Þnh vÞ trÝ t©m chiÕu cña èng kÝnh S t−¬ng øng víi tê phim trong m¸y chôp ¶nh, yÕu tè ®Þnh h−íng trong bao gåm: Tiªu cù m¸y chôp ¶nh fK, to¹ ®é X0, Y0 cña ®iÓm chÝnh ¶nh. http://www.ebook.edu.vn

74

C¸c yÕu tè ®Þnh h−íng trong cã t¸c dông kh«i phôc l¹i chïm tia chiÕu nh− khi chôp ¶nh. + YÕu tè ®Þnh h−íng ngoµi x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña m¸y chôp ¶nh t−¬ng øng víi ®Þa h×nh t¹i thêi ®iÓm bay chôp. YÕu tè ®Þnh h−íng ngoµi bao gåm: - To¹ ®é t©m chiÕu h×nh S: XS , YS, ZS (ZS = H - lµ ®é cao bay chôp) trong hÖ to¹ ®é tr¾c ®Þa mÆt ®Êt. - Gãc nghiªng cña tÊm ¶nh α . - Gãc ph−¬ng vÞ h−íng bay chôp A. - Gãc xoay cña ¶nh K. II.3. Tû lÖ ¶nh Tû lÖ ¶nh lµ tû sè gi÷a tiªu cùc fK cña m¸y chôp ¶nh vµ ®é cao bay chôp H. 1 M

=

fk H

§é cao bay chôp H lµ kho¶ng c¸ch th¼ng ®øng tõ t©m chôp S ®Õn mÆt thuû chuÈn ®−îc chän lµm gèc. §é cao bay chôp thay ®æi sÏ thay ®æi tû lÖ ¶nh vµ ®−îc ghi tù ®éng b»ng m¸y trªn m¸y bay.

III. Néi dung c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt chñ yÕu trong quy tr×nh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng ¶nh m¸y bay

III.1. C«ng t¸c chuÈn bÞ. (lËp luËn chøng kinh tÕ kü thuËt vµ tr×nh duyÖt) Nghiªn cøu néi dung vµ yªu cÇu nhiÖm vô, ph¹m vi ®o vÏ, t×nh h×nh chung vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt, thùc vËt phñ, thêi tiÕt, khÝ hËu vv... cña khu vùc ®o. (t×nh h×nh ®Æc ®iÓm khu ®o). Thu thËp vµ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sö dông cña tµi liÖu tr¾c ®Þa vµ b¶n ®å ®· cã trong khu ®o. Nghiªn cøu t×nh h×nh trang thiÕt bÞ vµ kh¶ n¨ng sö dông cña chóng. ThiÕt kÕ kü thuËt : Tõ kh©u bay chôp ®Õn gia c«ng phim ¶nh, ®o ®¹c bæ sung, ®o vÏ ¶nh trong phßng vv... LËp kÕ ho¹ch kü thuËt vµ kÕ hoÆch thi c«ng. KiÓm tra kiÓm nghiÖm c¸c lo¹i m¸y, thiÕt bÞ sö dông. III.2. C«ng t¸c bay chôp ¶nh Chôp ¶nh m¸y bay ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c d¶i (tuyÕn) bay. §Ó t¹o ra m« h×nh lËp thÓ, mçi ®èi t−îng ®Òu ph¶i chôp trªn hai tÊm ¶nh liÒn nhau, phÇn chång lªn nhau cña hai tÊm ¶nh so víi kÝch th−íc ¶nh gäi lµ ®é phñ, phÇn chång lªn nhau cña 2 tÊm ¶nh trªn cïng mét d¶i gäi lµ ®é phñ däc http://www.ebook.edu.vn

75

(h×nh 9-3) phÇn chång lªn nhau cña hai tÊm ¶nh thuéc hai d¶i bay gäi lµ ®é phñ ngang. Trong quy ph¹m th−êng quy ®Þnh ®é phñ däc: P = 60% ÷ 80% , ®é phñ ngang: q = 30% ÷ 40% . C¸c chØ tiªu chÊt l−îng chung vÒ bay chôp ®−îc quy ®Þnh trong quy ph¹m.

q p

H×nh 9-3

III.3. Bè trÝ ®iÓm khèng chÕ ¶nh vµ ®o nèi to¹ ®é Mçi tÊm ¶nh hoÆc mçi m« h×nh cÇn cã 4 ®iÓm nhËn biÕt vÞ trÝ chÝnh x¸c trªn ¶nh vµ biÕt to¹ ®é ®é cao trong hÖ to¹ ®é tr¾c ®Þa ë thùc ®Þa, nh÷ng ®iÓm nµy gäi lµ ®iÓm khèng chÕ ¶nh. C¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh dïng ®Ó n¾n ¶nh hoÆc ®Þnh h−íng tuyÖt ®èi c¸c m« h×nh lËp thÓ tr−íc khi ®o. C¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh th−êng ®−îc chän c¸c ®Þa vËt râ nÐt nh− gãc bê ruéng, gãc giao nhau cña ®−êng giao th«ng hoÆc lµm dÊu riªng tr−íc khi bay chôp. C«ng t¸c ®o ®¹c x¸c ®Þnh to¹ ®é, ®é cao ®iÓm ®iÓm ®· trän trªn ¶nh vµ ®ãng cäc lµm dÊu ë thùc ®Þa gäi lµ ®o nèi ¶nh hµng kh«ng. III.4. T¨ng dµy ®iÓm khèng chÕ ¶nh §Ó cã ®ñ mËt ®é ®iÓm khèng chÕ ¶nh cÇn thiÕt, ng−êi ta lµm c«ng t¸c t¨ng dµy ®iÓm ®o vÏ ¶nh ë trong phßng nhê c¸c m¸y ®o ¶nh ®¬n vµ c¸c m¸y ®o ¶nh toµn n¨ng. ViÖc chän trÝch ®iÓm vµ ®o to¹ ®é ¶nh trªn m¸y ph¶i theo quy ph¹m hiÖn hµnh. III.5. N¾n ¶nh N¾n ¶nh lµ qu¸ tr×nh ®−a c¸c tÊm ¶nh m¸y bay bÞ nghiªng vÒ vÞ trÝ n»n ngang cã cïng tû lÖ nhê m¸y n¾n ¶nh. III.6. LËp b×nh ®å ¶nh Trªn nÒn b¶n giÊy vÏ, ng−êi ta chuyÓn tÊt c¶c c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh, dùa vµo c¸c ®iÓm nµy ghÐp c¸c ¶nh ®· n¾n l¹i víi nhau, khi ghÐp chØ gi÷ l¹i phÇn gi÷a c¸c tÊm ¶nh, c¾t bá c¸c phÇn trïng lÆp ë ngoµi r×a, dïng hå d¸n c¸c tÊm ¶nh ®ã l¹i sÏ ®−îc mét b×nh ®å ¶nh kÝn liªn tôc, cïng tû lÖ vµ kÝch th−íc víi b¶n ®å cÇn lËp. III.7. §o¸n ®äc vµ ®iÒu vÏ ¶nh hµng kh«ng §o¸n ®äc ¶nh hµnh kh«ng lµ c¨n cø vµo ®Æc tr−ng h×nh d¹ng cña c¸c lo¹i ®Þa vËt, dùa vµo quy luËt ®Ó t¹o ¶nh, ®Ó ®o¸n nhËn h×nh d¹ng, kÝch th−íc, ranh giíi, tÝnh chÊt vµ néi dung cña c¸c ®Þa vËt. http://www.ebook.edu.vn

76

§iÒu vÏ ¶nh hµng kh«ng lµ c¨n cø vµo néi dung vµ yªu cÇu cña b¶n ®å, dùa vµo kÕt qu¶ ®o¸n ®äc vµ ®iÒu tra thùc ®Þa mµ tæng hîp c¸c ®Þa vËt ®· cã trªn ¶nh hoÆc x¸c ®Þnh lªn ¶nh c¸c yÕu tè ch−a cã trªn ¶nh, dùa vµo ký hiÖu b¶n ®å thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ®Þa vËt trªn ¶nh. III.8. §o vÏ ®Þa h×nh ë thùc ®Þa - Bè trÝ l−íi khèng chÕ ®é cao r¶i ®Òu trªn toµn bé khu ®o. X¸c ®Þnh ®é cao cña c¸c ®iÓm tr¹m ®o. TiÕn hµnh ®o vÏ chi tiÕt theo c¸c ph−¬ng ph¸p ®· häc, bæ sung nh÷ng ®Þa vËt quan träng cã kÝch th−íc nhá nh−ng kh«ng thÊy hiÖn trªn ¶nh. VÏ ®−êng ®ång møc trªn b¶n vÏ. III.9. §o ¶nh lËp thÓ Hai tÊm ¶nh ®Æt trªn hai gi¸ ®ì cña m¸y toµn n¨ng sau khi ®Þnh h−íng t−¬ng ®èi cÆp ¶nh ®ã, m« h×nh lËp thÓ ®−îc t¹o thµnh ë n¬i hai tÊm ¶nh cã ®é phñ 60%- 70%, dùa vµo 6 ®iÓm khèng chÕ ¶nh cã to¹ ®é , ®é cao ®· ®−îc x¸c ®Þnh trong ph−¬ng ph¸p t¨ng dµy ®Ó æn ®Þnh h−íng tuyÖt ®èi cña m« h×nh. Ta cã m« h×nh lËp thÓ ë tû lÖ x¸c ®Þnh, sau ®ã ®iÒu khiÓn tiªu ®o tiÕp xóc víi bÒ mÆt m« h×nh vµ di chuyÓn theo ®−êng biªn ®Þa vËt hoÆc ®−êng ®ång møc. Khi tiªu ®o di ®éng nhê hÖ thèng chuyÒn ®éng sÏ chuyÓn qua b¶n vÏ vµ bót ch× sÏ di ®éng trªn mÆt bµn ®Ó vÏ ®−êng biªn hay ®−êng ®ång møc trªn b¶n vÏ. III.10. Hoµn chØnh b¶n ®å gèc Sau khi ®o vÏ xong ®Þa vËt vµ d¸ng ®Êt tiÕn hµnh tiÕp biªn b¶n ®å, hoµn chØnh b¶n ®å gèc nÒn ®Þa chÝnh. Sau ®ã tÕn hµnh ®o vÏ bæ sung ®Ó ®−îc b¶n ®å ®Þa chÝnh hoµn chØnh.

http://www.ebook.edu.vn

77

Ch−¬ng 10 Mét sè d¹ng ®o phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®ai I. §o ®¹c chØnh lý b¶n ®å ®Þa chÝnh

I.1. Môc ®Ých cËp nhËt chØnh lý bæ sung Môc ®Ých cËp nhËt chØnh lý bæ sung b¶n ®å ®Þa chÝnh lµ ®Ó ®¶m b¶o c¸c yÕu tè néi dung b¶n ®å phï hîp víi hiÖn tr¹ng sö dông qu¶n lý ®Êt theo thêi gian ë cÊp x·, huyÖn, tØnh vµ phï hîp víi hå s¬ ®Þa chÝnh. I.2. Néi dung cËp nhËt chØnh lý bæ sung §Þa giíi hµnh chÝnh cÊp x·. Quy ho¹ch sö dông ®Êt. H×nh d¹ng, kÝch th−íc, diÖn tÝch cña thöa ®Êt. Sè thø tù cña thöa ®Êt, lo¹i ®Êt theo môc ®Ých sö dông. I.3. C¬ së ph¸p lý ®Ó cËp nhËt chØnh lý b¶n ®å ®Þa chÝnh C¸c quyÕt ®Þnh thay ®æi ®Þa giíi hµnh chÝnh. QuyÕt ®Þnh vÒ quy ho¹ch vµ kÕt qu¶ thÓ hiÖn quy ho¹ch sö dung ®Êt ë thùc ®Þa. QuyÕt ®Þnh giao ®Êt, thu håi ®Êt cña cÊp cã thÈm quyÒn. QuyÕt ®Þnh cho phÐp chuyÓn ®æi, chuyÓn nh−îng, thõa kÕ, cho thuª thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn së h÷u nhµ ë, quyÒn sö dông ®Êt ë. QuyÕt ®Þnh cña toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai. I.4. Néi dung c«ng t¸c chØnh lý bæ sung ngoµi thùc ®Þa I.4.1. LËp biªn b¶n x¸c ®Þnh ranh giíi, mèc giíi thöa ®Êt (theo hiÖn tr¹ng sö dông) TiÕn hµnh x¸c ®Þnh mèc giíi, c¾m mèc giíi, lËp biªn b¶n x¸c ®Þnh ranh giíi, mèc giíi víi ®Çy ®ñ c¸c thµnh phÇn vµ ch÷ ký cña chñ sö dông, chñ gi¸p ranh, ®¹i diÖn th«n vµ chÝnh quyÒn c¬ së, ®ai diÖn tæ ®o ®¹c, vÏ s¬ ®å ph¸c ho¹ thöa ®Êt, trªn s¬ ®å ghi ®Çy ®ñ tªn chñ sö dông, chñ gi¸p ranh, kÝch th−íc c¸c yÕu tè cña thöa ®Êt, mòi tªn chØ h−íng B¾c (xem phô lôc 10 – Quy ph¹m 1999. Tæng côc §Þa chÝnh) I.4.2. C«ng t¸c ®o ®¹c I.4.2.1. Nh÷ng ®iÓm khëi tÝnh ®−îc phÐp sö dông khi ®o ®¹c chØnh lý + C¸c ®iÓm to¹ ®é tõ l−íi tr¹m ®o trë lªn ®· sö dông ®o vÏ b¶n ®å. + C¸c gãc thöa ®Êt, gãc c«ng tr×nh x©y dùng cã trªn b¶n ®å, cßn tån t¹i ë thùc ®Þa qua kiÓm tra vÉn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c.

http://www.ebook.edu.vn

78

I.4.2.2. Ph−¬ng ph¸p ®o ®¹c B

C

Tuú thuéc møc ®é thay ®æi vµ møc ®é che L2(l2) L1(l1) khuÊt ngoµi thùc ®Þa mµ quyÕt ®Þnh ph−¬ng ph¸p ®o ®¹c chØnh lý. A L3(l3) NÕu thay ®æi nhiÒu dïng m¸y chØnh lý ta cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p to¹ ®é cùc hay giao héi gãc. D H×nh 10-1 NÕu thay ®æi Ýt ta cã thÓ dïng th−íc d©y ¸p dông ph−¬ng ph¸p giao héi c¹nh, ®−êng th¼ng hµng. §é chÝnh x¸c ®o ®¹c c¸c c¹nh thöa kh«ng v−ît qu¸ 0,4 mm trªn b¶n ®å ph¶i ®o ®ñ c¸c yÕu tè ®Ó dùng h×nh ®èi víi c¸c yÕu tè chØnh lý. ™ Ph−¬ng ph¸p giao héi c¹nh. - Gi¶ sö cÇn x¸c ®Þnh ®iÓm A n»m trªn ranh giíi gi÷a c¸c thöa lªn b¶n ®å b»ng giao héi c¹nh ta lµm nh− sau: + Chän c¸c ®iÓm khëi tÝnh B, C, D sao cho kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®iÓm nµy ®Õn ®iÓm A gÇn b»ng nhau vµ c¸c cung c¾t nhau gÇn b»ng 900. Dïng th−íc d©y ®o c¸c kho¶ng c¸ch Li ( i = 1, 2, 3 ) (h×nh 10-1) råi tÝnh ®æi kho¶ng c¸ch nµy vÒ tû lÖ b¶n ®å. Li li = M Trong ®ã: li (i = 1, 2, 3) Kho¶ng c¸ch trªn b¶n ®å. Li ( i = 1, 2, 3) Kho¶ng c¸ch A 2 1 B t−¬ng øng ngoµi thùc ®Þa. H×nh 10-2 M – MÉu sè tû lÖ b¶n ®å. + Sau ®ã lÊy B, C, D lµm t©m, dïng com pa quay lÇn l−ît c¸c cung cã kho¶ng c¸ch li (i=1,2,3) c¸c cung c¾t nhau t¹i mét ®iÓm lµ ®iÓm A cÇn t×m. 2 A 1 B Tr−êng hîp c¸c cung c¾t nhau t¹o thµnh h×nh tam gi¸c cã c¹nh nhá h¬n 0,5 mm trªn b¶n ®å th× H×nh 10-3 träng t©m cña tam gi¸c lµ ®iÓm A. ™ Ph−¬ng ph¸p ®−êng th¼ng hµng. - Tr−êng hîp ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh n»m trªn ®o¹n th¼ng AB ®· biÕt cÇn kÐo dµi (h×nh10-2) ta lµm nh− sau: T¹i A vµ B dùng 2 sµo tiªu, sau ®ã ng−êi ®o ®¹c cÇn c¸c sµo tiªu kh¸c, dùa vµo hai sµo tiªu A vµ B ®Ó dãng h−íng c¸c sµo tiªu t¹i 1, 2, ... cho ®Õn ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh, sau ®ã ta ®o kho¶ng c¸ch tõ A vµ B ®Õn ®iÓm nµy.

http://www.ebook.edu.vn

79

- Tr−êng hîp ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh n»m trªn ®−êng th¼ng gi÷a hai ®iÓm A vµ B ®· biÕt (h×nh 10-3) ta lµm nh− sau: C¾m cét tiªu ë A vµ B, mét ng−êi ®øng c¸ch ®iÓm A (hoÆc B) vµi b−íc ch©n ®iÒu khiÓn ng−êi thø 2 dùng sµo tiªu t¹i c¸c ®iÓm 1, 2, ... Trªn ®−êng th¼ng AB, sau ®ã ®o kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®iÓm A vµ B ®Õn ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh. ™ Ph−¬ng ph¸p tam gi¸c: B Gi¶ sö cã thöa ®Êt A, B, C, D, E (h×nh 10- 4) cã d¹ng h×nh ®a gi¸c ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p C A tam gi¸c, ta lµm nh− sau: + Ta chia thöa ®Êt thµnh c¸c h×nh tam gi¸c tiÕn D E hµnh ®o c¸c c¹nh cña h×nh ®a gi¸c, sau ®ã tiÕn hµnh Hinh 10-4 ®o c¸c ®−êng chÐo. + Dùa vµo kÕt qu¶ ®o ta dùng c¸c tam gi¸c trªn b¶n ®å theo kÝch th−íc ®· thu tû lÖ. I.4.3. VÏ b¶n l−îc ®å ë khu vùc chØnh lý ph¶i vÏ phãng tõ b¶n ®å ®Þa chÝnh thµnh b¶n l−îc ®å víi tû lÖ lín h¬n tû lÖ b¶n ®å ®Þa chÝnh cÇn chØnh lý mét hoÆc hai cÊp tû lÖ. Trªn b¶n l−îc ®å ph¶i thÓ hiÖn ®Çy ®ñ kÝch th−íc c¸c c¹nh ®Õn ®¬n vÞ 0,01 m vµ ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ yÕu tè dùng h×nh ®èi víi c¸c yÕu tè cÇn chØnh lý, c¸c yÕu tè míi thÓ hiÖn trªn l−îc ®å b»ng mùc ®á vµ g¹ch bá c¸c yÕu tè cò b»ng mùc ®á, ®ång thêi ghi tªn c¸c chñ sö dùng ®Êt cña tõng thöa ®Êt. I.5. ChØnh lý biÕn ®éng trªn b¶n ®å Dùa vµo b¶n l−îc ®å ta tiÕn hµnh chØnh lý trªn b¶n ®å ®Þa chÝnh. C¸c yÕu tè néi dung chØnh lý thÓ hiÖn b»ng mùc ®á vµ g¹ch bá c¸c yÕu tè cò còng b»ng mùc ®á. Sè thø tù thöa ®Êt sau khi chØnh lý ®−îc ®¸nh sè b»ng sè tiÕp theo sè hiÖu thöa ®Êt cuèi cïng cña tê b¶n ®å vµ lËp b¶ng c¸c thöa biÕn ®éng ë vÞ trÝ thÝch hîp trong hoÆc ngoµi khung b¶n ®å, néi dung b¶ng c¸c thöa biÕn ®éng ph¶i thÓ hiÖn sè hiÖu thöa thªm, nguån gèc thöa thªm, sè hiÖu thöa l©n cËn vµ sè hiÖu thöa bá. Nh÷ng thöa míi chØnh lý ph¶i tÝnh l¹i diÖn tÝch theo mét trong c¸c ph−¬ng ph¸p ®· nªu trªn. DiÖn tÝch c¸c « thöa sau khi ®· chØnh lý so víi diÖn tÝch c¸c « thöa t−¬ng øng trø¬c khi chØnh lý ph¶i phï hîp nhau. Hoµn chØnh b¶n ®å sau chØnh lý. I.6. ChØnh lý hå s¬ Song song víi c«ng t¸c chØnh lý trªn b¶n ®å ph¶i chØnh lý trong hå s¬ ®Þa chÝnh vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan kh¸c ®Ó ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a hå s¬ ®Þa chÝnh vµ b¶n ®å ®Þa chÝnh. http://www.ebook.edu.vn

80

II. §o trÝch thöa

II.1. Tr−êng hîp øng dông §èi víi khu vùc ®« thÞ vµ d©n c− n«ng th«n kh«ng cã b¶n ®å ®Þa chÝnh vµ c¸c lo¹i b¶n ®å kh¸c cã thÓ sö dông ®−îc th× ta cã thÓ trÝch ®o ®éc lËp tõng thöa ®Êt ë thùc ®Þa nh»m môc ®Ých phôc vô cho c«ng t¸c hoµn thiÖn hå s¬ ®Þa chÝnh xÐt cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. II.2. Néi dung c«ng t¸c trÝch ®o II.2.1. C«ng t¸c ®o ®¹c ë thùc ®Þa TiÕn hµnh c¸c néi dung sau: X¸c ®Þnh mèc giíi, c¾m mèc giíi, lËp biªn b¶n x¸c ®Þnh ranh giíi, mèc gíi víi ®Çy ®ñ c¸c thµnh phÇn nh− : chñ sö dông ®Êt, chñ gi¸p ranh, c¸n bé ®o ®¹c, ®¹i diÖn chÝnh quyÒn c¬ së. (xem phô lôc 10 – Quy ph¹m 1999. Tæng côc §Þa chÝnh) TiÕn hµnh ®o ®¹c c¸c yÕu tè cña thöa ®Êt ®ñ ®Ó dùng s¬ ®å thöa ®Êt ®Ó tÝnh diÖn tÝch. §é chÝnh x¸c ®o kÝch th−íc ®Êt phï hîp theo nhu cÇu tõng ®Þa ph−¬ng, nh−ng kh«ng v−ît qu¸ 0,4 mm theo quy ®Þnh vÒ chän tû lÖ ®o vÏ ®· nªu trong quy ph¹m. VÏ s¬ ®å ph¸c ho¹ thöa ®Êt, trong s¬ ®å ph¸c ho¹ ph¶i ghi râ chñ sö dông, ranh giíi cña chñ gi¸p ranh, ghi kÝch th−íc c¹nh thöa vµ mòi tªn chØ h−íng b¾c. II.2.2. C«ng t¸c v¨n phßng C¨n cø s¬ ®å ph¸c ho¹ vÏ s¬ ®å chÝnh thøc theo tû lÖ yªu cÇu, tÝnh diÖn tÝch thöa ®Êt theo ph−¬ng ph¸p chia h×nh tam gi¸c, chªnh lÖch kÕt qu¶ gi÷a hai lÇn tÝnh cña mçi h×nh tam gi¸c kh«ng v−ît qu¸ ®¹i l−îng sau:

ΔScp = ±

0,04.M S 100

(m2 )

Trong ®ã: ΔS cp : Sai sè cho phÐp tÝnh diÖn tÝch. M: MÉu sè tû lÖ b¶n ®å (s¬ ®å). S : DiÔn tÝch thöa ®Êt tÝnh b»ng m2.

II.3. Ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¶n phôc vô ®o trÝch thöa ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ®· nªu trong phÇn cËp nhËt chØnh lý b¶n ®å ®Þa chÝnh.

http://www.ebook.edu.vn

81

II.4. VÝ dô øng dông Gi¶ sö thöa ®Êt ABCDE (h×nh 10-5) cã c¸c gãc kh¸c 900, c¹nh CD kh«ng ®o trùc tiÕp ®−îc ë thùc ®Þa. 1, 2, 3, 4 lµ nhµ x©y cã c¸c gãc b»ng 900 ta tiÕn hµnh ®o vÏ nh− sau: C¸ch 1: Chñ B + Ngoµi thùc ®Þa ®o c¸c c¹nh: A-13, 13 13-14,14-5, A-14, 5-B, B-6, 5-6, 6-7, 7-C, B’ A 5 B C-8, 7-8, 9-10, 9-D, 10-D, 10-11, 11-E, E14 6 12 1 2 12, 11-12, 12-A, B-B’, C-C’. 7 +VÏ s¬ ®å thöa ®Êt trªn giÊy. E 3 C’ + Dïng bót ch× 2H, th−íc th¼ng kh¾c 4 11 C v¹ch tíi mm, com pa tØ lÖ, vÏ trªn giÊy Chñ C 10 8 croky ®o¹n AB theo tû lÖ trªn b¶n ®å. Tõ A D 9 Chñ D ®Æt ®o¹n th¼ng A-14 vµ x¸c ®Þnh ®−îc vÞ H×nh 10-5 trÝ ®iÓm 14. + Dùa vµo A vµ ®iÓm 14 theo ®é dµi ®· thu theo tû lÖ cña ®o¹n A-13,14-13 ta x¸c ®Þnh ®iÓm 13. + KÐo dµi c¹nh A-13 ta x¸c ®Þnh ®iÓm E c¸ch A mét ®o¹n b»ng AE ®· thu tû lÖ. + T−¬ng tù nh− vËy ta x¸c ®Þnh ®−îc c¸c ®iÓm B, C, D råi nèi c¸c ®iÓm A, B, C, D, E b»ng bót ch× ta ®−îc ranh giíi c¸c thöa ®Êt. §Ó kiÓm tra ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c ®iÓm 7, 8, 9, 10 trªn s¬ ®å råi so s¸nh ®é dµi 7-8 vµ 9-10 ®· quy vÒ tû lÖ ®Ó so s¸nh víi 7-8, 9-10 trªn s¬ ®å, nÕu thÊy chªnh lÖch kh«ng qu¸ 0,4 mm lµ ®¹t yªu cÇu, nÕu sai qu¸ ph¶i vÏ l¹i. C¸ch 2: + Ngoµi thùc ®Þa ®o kÝch th−íc ng«i nhµ 1-2, 3-2, 3-4, 4-1 vµ ®o c¸c kho¶ng c¸ch 1-A, 1-B, 2-A, 2-B, 2-C, 3-C, 4-D, 3-D, 1-E, 4-E, A-B, B-C, A-E, E-D, B-B’, C-C’ + VÏ s¬ ®å thöa ®Êt trªn giÊy: Dùa vµo s¬ ®å ®o vÏ vµ kho¶ng c¸ch ®o vÏ, dïng bót ch× 2H, th−íc tû lÖ, compa tû lÖ, vÏ lªn giÊy croky theo tû lÖ cÇn thiÕt. + §Çu tiªn vÏ ng«i nhµ 1234, sau ®ã dùa vµo c¸c ®iÓm 1, 2, 3, 4 dùng c¸c cung trßn cã b¸n kÝnh lµ c¸c ®é dµi c¸c c¹nh: 1-A, 2-A, 1-B, 2-B, 3-C, 2-C, 3-D, 4-D, 1-E, 4-E ®· thu theo tû lÖ. Nèi c¸c ®iÓm A, B, C, D, E ta ®−îc ranh giíi thöa ®Êt. Ta kiÓm tra b»ng c¸ch so s¸nh c¸c c¹nh AB, BC, AE, ED ®· thu theo tû lÖ víi kho¶ng c¸ch t−¬ng øng trªn s¬ ®å; nÕu chªnh lÖch nhá h¬n hoÆc b»ng 0,4 mm th× ®¹t yªu cÇu. http://www.ebook.edu.vn

82

III. C¾m mèc ®Þa giíi hμnh chÝnh

ViÖc c¾m mèc ®Þa giíi hµnh chÝnh ®−îc thùc hiÖn sau khi héi ®ång ®Þnh giíi tiÕn hµnh kh¶o s¸t, ®¸nh dÊu vÏ s¬ ®å ®Þa giíi vµ ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn xem xÐt quyÕt ®Þnh. §−êng ®Þa giíi th−êng cã mét sè quy luËt sau: ë vïng ®ång b»ng th−êng ph©n chia ®Þa giíi theo c¸c ®Þa vËt râ rµng nh−: §−êng x¸, bê ruéng, t−êng v©y, hµng rµo c©y... ë vïng cao th−êng ph©n chia ®Þa giíi hµnh chÝnh theo c¸c ®−êng sèng nói, khe nói. NÕu ®−êng ph©n chia ®Þa giíi lµ s«ng ngßi th× lÊy lßng s«ng s©u nhÊt vµo mïa n−íc c¹n, chó ý x¸c ®Þnh ph©n chia t¹i c¸c cï lao, b·i båi. Khi trªn s«ng cã cÇu th× th−êng lÊy ®iÓm gi÷a cÇu lµm ®iÓm ®Þa giíi. Khi ®−êng ®Þa giíi qua hå réng, c¸nh rõng, b·i c¸t ... th−êng dïng d¹ng ®−êng th¼ng, t¹i chç vµo vµ ra khái hå hoÆc rõng ph¶i ®ãng cäc lµm dÊu. Khi c¾m mèc ®Þa giíi ph¶i dùa vµo chç giao nhau cña ®−êng ®Þa giíi nh− chç gi¸p nhau cña ba, bèn ®¬n vÞ hµnh chÝnh hoÆc ®Æt c¸c chç ®Æc tr−ng nh−: chç ®æi h−íng, chç c¾t nhau cña ®−êng giao th«ng, cña kªnh m−¬ng, mÐp hå. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mèc ®Þa giíi kh«ng v−ît qu¸ 2 km ë ®ång b»ng, khu d©n c− vµ tõ 3-5 km ë vïng nói ®Þa h×nh phøc t¹p. C¸c mèc ®Þa giíi hµnh chÝnh ®−îc x©y dùng vµ ch«n theo quy ®Þnh cña quy ph¹m hiÖn hµnh vµ theo luËn chøng kinh tÕ kü thuËt thµnh lËp b¶n ®å ®Þa giíi hµnh chÝnh. C«ng t¸c ®o ®¹c: C¸c mèc ®Þa giíi hµnh chÝnh ®−îc ®o nèi vµ x¸c ®Þnh to¹ ®é theo ph−¬ng ph¸p vµ ®é chÝnh x¸c nªu trong luËn chøng kinh tÕ kü thuËt. Sau khi ®o ®¹c ph¶i thµnh lËp b¶ng x¸c nhËn s¬ ®å vÞ trÝ mèc vµ biªn b¶n bµn giao mèc theo quy ®Þnh cña quy ph¹m.

IV. Phôc håi mèc ®Þa giíi ®∙ bÞ mÊt

Gi¶ sö trªn ®−êng ranh giíi hµnh chÝnh cã c¸c mèc M4, M5 ... M8 ®· ®−îc x¸c ®Þnh to¹ ®é, trong ®ã mèc M6 bÞ mÊt (h×nh 10-6), ®Ó phôc håi mèc M6 ta cã thÓ ¸p dông ph−¬ng ph¸p cùc nh− sau:

M7 M6 M4

M5 M8

H×nh 10-6

IV.1. X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®Ó phôc håi b»ng ph−¬ng ph¸p cùc Theo h×nh 10-7 ®Ó phôc håi mèc M6, ta dùa vµo c¸c mèc ®· biÕt M4, M5. C¸c yÕu tè ®Ó phôc håi lµ gãc β vµ chiÒu dµi S M 5 − M 6 .

http://www.ebook.edu.vn

83

αM4-M5

Dùa vµo bµi to¸n tr¾c ®Þa nghÞch ta tÝnh ®−îc chiÒu dµi

S M5 −M 6 vµ gãc ®Þnh

h−íng

β

M4

α M −M , α M 5 − M 6 ; sau ®ã tÝnh gãc: 4

SM5-M6 M5

5

β

=

αM

5 −M 6 -

αM

M6

αM5-M6

H×nh 10-7

5 −M 4

IV.2. X¸c ®Þnh vÞ trÝ mèc M6 ë thùc ®Þa §Æt m¸y kinh vÜ ë M5, däi ®iÓm, c©n 1’

b»ng m¸y, ®Ó m¸y ë vÞ trÝ tr¸i (TR), ng¾m h−íng khëi ®Çu vÒ M4, quay m¸y theo

1 M4

a2

a1

β

2

2’

chiÒu kim ®ång hå më mét gãc ®óng b»ng β , ®¸nh dÊu h−íng më b»ng hai

M5

®iÓm trªn hai cäc lµ 1 vµ 1’ (h×nh 10-8).

H×nh 10-8

§¶o kÝnh ®Ó m¸y ë vÞ trÝ ph¶i (PH), ng¾m ®iÓm M4 sau ®ã quay m¸y theo chiÒu kim ®ång hå më mét gãc b»ng β . NÕu m¸y

a’ M4

d β

kh«ng cã 2C vµ thao t¸c chÝnh x¸c th× giao ®iÓm l−íi ch÷ thËp ph¶i ng¾m ®óng ®iÓm 1 vµ1’, nÕu bÞ lÖch ta ®¸nh dÊu 2 ®iÓm 2 vµ 2’. Chia ®«i ®o¹n th¼ng nhá 1-2

M5

H×nh 10-9

vµ 1’-2’ ®−îc 2 ®iÓm a1 vµ a2 ®o gãc M4M5a2 = β ' tõ 2-3 vßng ®o. NÕu β ' chªnh víi β kh«ng v−ît qu¸ sai sè ®o gãc cho phÐp th× trªn h−íng M5-a2 ta ®Æt kho¶ng c¸ch b»ng kho¶ng c¸ch S M 5 − M 6 tÝnh ®−îc ë trªn sÏ ®−îc ®iÓm M6. NÕu sai qu¸ ta tÝnh Δβ = β ' − β råi ®o ®o¹n M5 – a’= S. Tõ a’ kÎ ®−êng vu«ng gãc víi M5 – a’, trªn ®−êng vu«ng gãc tõ a’ lÊy 1 ®o¹n d = S .tg Δβ = S .

Δβ ′′

ρ

"

vÒ bªn tr¸i

hay bªn ph¶i h−íng M5- a’ th× tuú thuéc dÊu cña tÝnh Δβ ′′ sÏ x¸c ®Þnh ®−îc h−íng cña gãc β . Trªn h−íng nµy ®o kho¶ng c¸ch b»ng kho¶ng c¸ch S M 5 − M 6 sÏ x¸c ®Þnh ®−îc mèc M6. http://www.ebook.edu.vn

84

IV.3. C«ng t¸c kiÓm tra §Æt m¸y t¹i M7, h−íng chuÈn M8 ta ®o gãc β hai lÇn theo ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, chiÒu dµi S M − M ®o víi ®é chÝnh x¸c 1: 2000 (h×nh 10-10). Sau ®ã tÝnh to¹ ®é M6 nh− ®iÓm tr¹m phô, nÕu sai trong ph¹m vi 0,5 mm trªn b¶n ®å lµ ®−îc. 7

6

M7

SM7-M6 β

M8

M6

H×nh 10 -10

IV. Tæng hîp sè liÖu vμ b¸o c¸o tæng kÕt

Sau khi hoµn thµnh c«ng t¸c theo khèi l−îng nhiÖm vô nªu trong luËn chøng kinh tÕ kü thuËt vµ ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn kiÓm tra nghiÖm thu, ph¶i tæng hîp sè liÖu tr¾c ®Þa vµ viÕt b¸o c¸o tæng kÕt. V.1. Tæng hîp sè liÖu KÕt thóc mçi c«ng ®o¹n thi c«ng, c¸c tµi liÖu ph¶i lËp biªn b¶n giao cho c¸n bé cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý b¶o qu¶n. KÕt thóc toµn bé qu¸ tr×nh ®o vÏ, c¸c hå s¬ tµi liÖu ph¶i ®−îc hoµn chØnh, s¾p xÕp theo tõng lo¹i tµi liÖu, bao gåm: V.1.1. Tµi liÖu sæ s¸ch, tÝnh to¸n Tµi liÖu kiÓm nghiÖm m¸y vµ dông cô ®o ®¹c. C¸c lo¹i sæ ®o ®¹c ngoµi trêi. Tµi liÖu tÝnh to¸n to¹ ®é cao c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa. Tµi liÖu thèng kª to¹ ®é, ®é cao, ghi chó ®iÓm vµ biªn b¶n bµn giao mèc to¹ ®é, mèc ®Þa giíi hµnh chÝnh. B¶ng tÝnh diÖn tÝch, b¶ng tæng hîp diÖn tÝch. Biªn b¶n x¸c ®Þnh ranh giíi, mèc giíi sö dông ®Êt theo hiÖn tr¹ng. Hå s¬ kü thuËt thöa ®Êt. Biªn b¶n kiÓm tra nghiÖm thu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng thµnh qu¶. V.1.2. Tµi liÖu b¶n ®å, s¬ ®å B¶n ®å ®Þa chÝnh c¬ së, b¶n ®å ®Þa chÝnh, c¸c b¶n trÝch ®o. B¶n can ®é cao, b¶n can gi¸p biªn. S¬ ®å chia m¶nh, ®¸nh sè phiªn liÖu m¶nh b¶n ®å. S¬ ®å khèng chÕ mÆt ph¼ng vµ ®é cao.

http://www.ebook.edu.vn

85

V.2. ViÕt b¸o c¸o tæng kÕt kü thuËt c«ng t¸c ®o ®¹c V.2.1. PhÇn v¨n b¶n Môc ®Ých yªu cÇu nhiÖm vô c«ng t¸c ®o vÏ b¶n ®å. T×nh h×nh ®Æc ®iÓm khu ®o. T×nh h×nh c¸c tµi liÖu ®· cã C«ng t¸c kü thuËt ®· thùc hiÖn. T×nh h×nh thi c«ng. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. V.2.2. PhÇn s¬ ®å S¬ ®å vÞ trÝ khu vùc ®o vÏ ë tû lÖ 1:10000 S¬ ®å chia m¶nh b¶n vÏ. S¬ ®å khèng chÕ mÆt ph¼ng vµ ®é cao. Bµn giao tµi liÖu: toµn bé tµi liÖu ®o vÏ lËp b¶n ®å trong khu vùc ®o vÏ ph¶i bµn giao cho c¬ quan qu¶n lý theo quy ®Þnh cña quy ph¹m hiÖn hµnh.

http://www.ebook.edu.vn

86

Tμi liÖu tham kh¶o

[1] Quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000, 1: 10000 vµ 1: 25000. Tæng côc §Þa chÝnh - Hµ Néi 1999. [2] Ký hiÖu B¶n ®å ®Þa chÝnh tû lÖ 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000, 1: 10000 vµ 1: 25000. Tæng côc §Þa chÝnh. Hµ Néi 1999. [3] NguyÔn Träng TuyÓn, “Gi¸o tr×nh tr¾c ®Þa”. NXB N«ng nghiÖp – Hµ Néi 1999. [4] NguyÔn Träng San, §µo Quang HiÕu, NguyÔn TiÕn N¨ng “Gi¸o tr×nh tr¾c ®Þa”phæ th«ng. §¹i häc Má §Þa ChÊt - 1992. [5] NguyÔn Träng San. Bµi gi¶ng “§o ®¹c §Þa chÝnh”. Hµ Néi – 2001. [6] §ç H÷u Hinh, §µo Duy Liªm, Lª Duy Ngô, NguyÔn Träng San, “Tr¾c ®Þa”. Hµ Néi - 1992. [7] Phan Khang, NguyÔn §×nh Thi, §µo Duy Liªm, Lª §×nh H−ng, T¹ Ngäc Linh. Bµi gi¶ng “§o ®¹c §¹i c−¬ng” Hµ Néi - 1969. [8] NguyÔn Träng San, §µo Quang HiÕu, §inh C«ng Hoµ. “Tr¾c ®Þa c¬ së TËp1, TËp 2”. Hµ Néi - 2002. [9] Th«ng tin Khoa häc – C«ng nghÖ §Þa chÝnh. “C«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh b»ng m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö”. Tæng côc §Þa chÝnh. Hµ Néi 1999. [10] “Tµi liÖu båi d−ìng nghiÖp vô c¸n bé ®Þa chÝnh cÊp c¬ së”. Tæng côc §Þa chÝnh. Hµ Néi 1997.

http://www.ebook.edu.vn

87