Taal &stijlbeheersing Oplossingen(update)[1]

1

Taal- en stijlbeheersing: oplossingen Oefening bij 2: adjectieven met en zonder verbuiging 1. witte – oude 2. groot 3. behandelend(e) 4. dienstdoende 5. eenvoudiger 6. prachtige 7. donkere 8. goed 9. overdrachtelijk(e) 10. meewerkend 11. vermelde 12. Belgisch 13. uitstekend(e)

14. waarnemend 15. buitengewoon 16. behandelende 17. oude 18. grote 19. gehaaid(e) 20. plastisch 21. Finse 22. vrouwonvriendelijker 23. maatschappelijk 24. openbaar 25. onvolwassen 26. gratis

Oefening bij 3: alle(n), sommige(n), vele(n), … 1. grote 2. groten – kleinen 3. dappersten 4. beiden 5. meeste – enkele 6. alle 7. velen – weinigen 8. slimste 9. dezelfden 10. weinige(n) 11. grote – kleine 12. zijne 13. enkele 14. beiden 15. sommige – andere Oefening bij 4: Barbarismen: 1. 2. 3. 4. 5.

opgeven / vermelden volgens / na waren het eens / gingen akkoord verkrijgen een beroep doen op 6. nam contact op met 7. een beroep doen op 8. doelstellingen 9. beoordelen 10. doen 11. rijst 12. benadrukken 13. wijst 14. voor … gehouden

16. sommigen – anderen – meesten 17. beiden 18. miljoenen 19. enige – verscheidene – enkele – enige(n) 20. domme – geleerde(n) – dommen – geleerden – armen – rijken – allen 21. honderden – duizenden 22. onzen 23. allen – onze 24. zwarte – alle(n) 25. sommige – andere – meesten 26. eersten – laatsten 27. doden - gewonden

2

Oefening bij 5: Beknopte bijzinnen Verbeter in de volgende zinnen de foute beknopte bijzinnen.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

Toen we aan de andere kant de tunnel uitreden, bleek … Doordat het vuur werd aangewakkerd door de felle wind slaagden we … Amper ingedut, schrok ik door een enorme explosie uit mijn slaap op. Bewusteloos werden twee slachtoffers door de reddingsploeg vanonder het puin gehaald. Toen we bij de garage aankwamen, stond … Door de branddeuren en brandschotten onmiddellijk af te sluiten kon de brandweer het vuur in minder dan twee uur tijd bedwingen. Geïllustreerd met prachtige tekeningen zal dit magnifieke sprookjesboek kleine en grote kinderen weten te boeien. Gepakt en gezakt, werden we door een oud bergtreintje naar onze verblijfplaats gebracht. Goed gesloten houdt dit zakje de inhoud verscheidene dagen vers. Hart- en nieraandoeningen worden niet zelden veroorzaakt door overmatig eten en drinken. Hevig tegenstribbelend werd de man door de agent meegenomen voor ondervraging. In bijlage vindt u een kopie van het betwiste contract. Als u daarmee akkoord gaat, zouden wij het boek nog enkele dagen langer willen houden. Lichtjes gestoofd, zijn asperges het lekkerst. Luid zingend werden de kinderen door de bus naar huis gebracht. Net teruggekomen van vakantie in Zwitserland, overleed onze medeparochiaan Jan Stevens. Nog geen vijf jaar oud, leerde de jonge Mozart van zijn vader al clavecimbel spelen. Op 14 mei overleden, werd hij drie dagen later door zijn familie naar zijn laatste rustplaats begeleid. Als u melkkartons opengevouwt en platdrukt, kan u er veel kwijt in een oude schoendoos. Rijkelijk met slagroom overdekt, werd de huwelijkstaart door de kok naar binnen gedragen.

Oefening bij 6: contaminaties Verbeter in de volgende zinnen de contaminaties.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

een verklaring afleggen - informatie verstrekken ben je erin geslaagd - is het je gelukt meedogenloos - onmeedogend die aankoop behoort tot onze belangrijkste investeringen - die aankoop is één van onze belangrijkste investeringen Mexico-City telt al meer dan twintig miljoen inwoners - Mexico-City heeft al een bevolking van meer dan twintig miljoen inwoners. De buitenlandse gasten kregen de gelegenheid om de haveninstallaties te bezichtigen. - De buitenlandse gasten konden de haveninstallaties bezichtigen. reuzentankers (‘reuze’ is een adjectief; bv. ‘het was een reuze avond’)

3 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Het instorten van de brug is te wijten aan een gebrekkige constructie. - Een gebrekkige constructie is de oorzaak van het instorten van de brug. De stad die het meest indruk op mij heeft gemaakt - De stad die de grootste indruk op mij heeft gemaakt De mislukking moet worden toegeschreven aan een ontoereikende planning De mislukking moet worden geweten aan (beter: is/was te wijten aan) een ontoereikende planning goed op de hoogte zijn van iets - goed vertrouwd zijn met iets Het spijt mij u dit te moeten meedelen. - Ik betreur het u dit te moeten meedelen. Het ongeluk is toe te schrijven aan - Het ongeluk is te wijten aan De enquête wijst uit dat - Uit het resultaat van de enquête blijkt vooral dat Voor verdere informatie kan u altijd bij ons terecht. - Met verdere vragen kan u altijd bij ons terecht

Verbeter in de volgende zinnen de contaminaties.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Ik heb hem er al herhaaldelijk op gewezen dat - Ik heb hem er al herhaalde malen op gewezen dat Ik moet even checken of - Ik moet even nakijken/nagaan of Je moet dringend wat meer zorg aan je werk besteden - wat beter voor je werk zorgen om hem tot een ander standpunt te brengen - om hem ervan te overtuigen dat hij het bij het verkeerde eind had ze weegt veel te veel - ze is veel te zwaar ze (de kist) bleek gestolen wapens te bevatten - de inhoud bleek uit gestolen wapens te bestaan de meeste punten - het hoogste aantal punten Peter vond de auto iets te duur - Peter vond de prijs van de auto iets te hoog hij besliste het roer om te gooien - hij besliste het over een andere boeg te gooien hij kreeg de schade pas na zes maanden vergoed - hij kreeg de schadevergoeding pas na zes maanden uitbetaald een veel te hoge prijs - die auto heb je veel te duur gekocht het aantal onvoldoendes Wij kunnen ons best voorstellen dat - Wij kunnen best begrijpen dat Haar mankeert niets - Zij is ongedeerd Zelfs afgezien van de kosten - Zelfs ongeacht de kosten

Oefening bij 8: de genitief-s 1. 2. 3. 4.

bijzonders lelijks goeds lekker 5. lekkers 6. moois- interessanters

7. interessanter 8. zaaks – speciaals – persoonlijks onbenulligs 9. belangrijks

Oefening bij 9: HEBBEN en ZIJN 1. heb 2. is 3. ben

9. Is 10. heeft – ben 11. is (maar: Het heeft opgehouden met

4 regenen.) 4. 5. 6. 7. 8.

Heb is/heeft heeft hebben – zijn heeft

12. hebben – zijn – hebben 13. heb – heb – ben 14. zijn – hebben 15. hebben

Oefening bij 10: inversie Verbeter in de volgende zinnen de gevallen van foute inversie.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Bij de huiszoeking vond de rechercheur belastend materiaal en niet lang daarna werd de verdachte gearresteerd. doch de bandieten werden door de politie ingerekend - toch werden de bandieten door de politie ingerekend De verkeerslichten werken vaak niet en daardoor gebeuren er nogal eens ongelukken. Gelukkig gaat de wedstrijd door en wij nodigen u hierbij uit. Het gebied ligt tussen hoge bergen en (het) heeft zo'n heerlijk klimaat dat je er altijd zou willen wonen. Peter Tchaikovsky werd in 1840 in Votkinsk geboren en groeide hij uit tot één van de grootste componisten uit de Russische geschiedenis. Met genoegen kan ik u meedelen dat u de eerste prijs hebt gewonnen, en ik hoop dat u bij de uitreiking aanwezig zult zijn. Met verbazing heb ik je rapport gelezen en ik heb onmiddellijk de nodige maatregelen genomen. Omstreeks 1890 begon hij zijn ontdekkingsreizen en van dat ogenblik maakte hij zich verdienstelijk voor het noordpoolonderzoek. Op aanraden van zijn huisarts heeft hij het een beetje kalmer aan gedaan, en hij heeft moeten ondervinden dat hij inderdaad aan rust toe was. In Antwerpen vraagt men: lassers, loodgieters, verkoopsters, secretaresses en fabrieksarbeiders.

Oefening bij 12: oude naamvalsvormen (Tussen haakjes staan valabele alternatieven.) 1. ter dood gebracht (terechtgesteld; geëxecuteerd) 2. ten dode opgeschreven 3. ter inzage 4. ten tweeden male (voor de tweede keer) 5. te uwen laste (voor uw rekening) 6. te zijner verontschuldiging (ter verontschuldiging; als verontschuldiging) 7. ternauwernood (op het nippertje) 8. ter hand – ten uitvoer 9. ten geschenke (als geschenk) 10. ten onrechte 11. ter plaatse 12. terzelfder tijd 13. te goeder trouw (met goede bedoelingen)

30. ten nadele van 31. ten langen leste (uiteindelijk) 32. ten huize van 33. in der minne 34. in groten getale (massaal) 35. 's werelds loon 36. met voorbedachten rade 37. onder ede 38. aan den lijve 39. van die(n) aard – op de(n) duur 40. van goeden huize – in goeden doen 41. ter sprake – uit den boze 42. in den beginne 43. in koelen bloede 44. onverrichter zake (zonder resultaat)

5 14. te gepasten tijde – ter sprake 15. in goeden doen 16. in groten getale (massaal) 17. te elfder ure – ten eeuwigen dage 18. ten goede 19. te uwen dienste (tot uw dienst) 20. te goeder trouw 21. te berde (iets oprakelen; iets ter sprake brengen) 22. te elfder ure – ten gevolge van 23. ten koste van 24. te gelegener tijd 25. ten tonele 26. te uwer informatie (voor uw informatie) 27. te gronde gericht 28. te dien einde (daarom) 29. te uwer beschikking (tot uw beschikking)

45. in levenden lijve 46. mijns inziens (volgens mij) 47. onzes inziens (volgens ons) 48. met dien verstande dat (op voorwaarde dat) 49. van ganser harte (hartelijk) 50. heden ten dage (tegenwoordig) grotendeels 51. te gelegener tijd 52. te uwen dienste (tot uw dienst) 53. te goeder trouw 54. te uwen laste (voor uw rekening) 55. te allen tijde (altijd) 56. ten grave 57. toentertijd (in die tijd) 58. te hulp 59. ten einde raad 60. op heterdaad

Oefening bij 13: overeenkomst Verbeter in de volgende zinnen de gevallen van incongruentie.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Alle geïnteresseerden wordt verzocht zich zonder uitstel bij de jury te melden. Behulpzame voorbijgangers lukte het de arme man uit het water te halen. Critici van het regime werd in dat Zuid-Amerikaanse land meedogenloos de mond gesnoerd. De aanwezigen wordt verzocht niet te roken tijdens de uitvoering. Een veem is een onderneming die goederen opslaat en bewaart; soms echter houdt ze zich ook bezig met laden en lossen. Veel wandelaars zijn zich blijkbaar niet bewust van het gevaar van bosbranden, en achteloos blijven ze hun brandende sigarettenpeuken wegwerpen op de heide. Wat mankeert je nu weer? Door dat voorval werd de in omloop zijnde geruchten nieuw leven ingeblazen.

Oefening bij 14: samentrekking Verbeter in de volgende zinnen de foutieve samentrekkingen.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Dat gedicht heb ik van een vriend gekregen en het heeft me zeer ontroerd. De hooligans werden door de politie opgepakt en voor een jaar werd hen de toegang tot het stadion ontzegd. Eerst verkocht hij kleine stukken land, maar al spoedig moest hij zijn hele landgoed van de hand doen. Het boek was erg spannend en ik heb het dan ook in één adem uitgelezen. Hij heeft heel zijn leven hard gewerkt en geniet nu dan ook van een goed pensioen. correct Hij was een jongen die altijd zijn best deed en die wij allen zeer sympathiek vonden. Hij werd ernstig ziek en werd daarom onmiddellijk naar het ziekenhuis gebracht.

6 9. 10.

Veel van die fouten komen vrij vaak voor, maar dat zal de gemiddelde taalgebruiker zelden opmerken. Voor het vertrek werd de vracht gecontroleerd en werden de koelinstallaties op mogelijke defecten nagekeken.

Verbeter in de volgende zinnen de foutieve samentrekkingen. 1. Vorige maand heb ik Petrofina-aandelen gekocht en vandaag heb ik ze verkocht met 30% winst. 2. In 1980 week de geleerde uit naar de Verenigde Staten en hij werkte daar tot aan zijn dood in 1985. 3. De burgemeester heeft al herhaaldelijk zijn standpunt toegelicht en zal dat nu voor de laatste maal doen. 4. Een schepen is een politiek mandataris en wordt dus niet vast aangesteld. 5. Sommige wetenschapsmensen beweren dat het insect een groter aanpassingsvermogen heeft dan de mens en dat het de mens op aarde dan ook zal overleven. 6. Wat daar is gebeurd, heeft bij mij een diepe indruk nagelaten en ik zal het niet licht vergeten. 7. Het document werd te goeder trouw opgesteld en was volledig rechtsgeldig. 8. De lading was gestuwd en gesjord volgens de regels van het goede zeemanschap en de luiken waren gesloten en waterdicht gemaakt. 9. Dat pakket hebben we gisteren naar u opgezonden. Het zal morgen zeker in uw bezit zijn. 10. De mechanisering van de visvangst heeft onze vissers voor nieuwe problemen geplaatst, maar ook nieuwe kansen geboden. Oefening bij 15: scheidbare en onscheidbare werkwoorden 1. 2. 3. 4.

Voor wie zie je me áán? We hebben hem altijd voor een eerlijk man áángezien. We hebben dat nu lang genoeg áángehoord. Ik heb hem óvergehaald om toch maar mee te gaan.

Oefening bij 16: verwarrende verwanten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

aangeboden aanmelden aangeboden meld biedt (bood) aangeboden Aangezien we toch al … aansprakelijk gesteld we gaan akkoord/we zijn het eens 10. weegt meer dan 200 kilo 11. Toen 12. Als 13. Toen 14. toen 15. als - als 16. Toen 17. een bekend schrijver 18. vrijwel niets/bijna niets 19. veel klanten

20. die 21. die – die 22. die 23. dat – die 24. dat – die 25. dat 26. die 27. dat 28. die 29. dit - dat 30. die 31. dat 32. die 33. die 34. dit 35. Wie het hardst roept, doet vaak … 36. Wie zijn kiesplicht niet vervult… 37. Wie het weet, zwijgt… 38. … dan die ik gisteren gekregen

7 heb. 39. Wie aan de wedstrijd wenst deel te nemen, moet voor 40. De paarden die de haver verdienen … 41. .… bezems, die hij in de stad … 42. De inlichtingen die wij ontvingen … 43. … heeft dit weekend geen dienst. 44. … doch hij is/toch is hij … 45. Doordat 46. Omdat 47. Omdat 48. Doordat 49. doordat 50. doordat 51. doordat 52. omdat 53. omdat 54. doordat 55. daarom 56. Het feest vindt/heeft plaats in … 57. Onze nieuwe leverancier heet … 58. … om klacht in te dienen. 59. … in bijzonder kritieke toestand. 60. We zijn erin geslaagd … 61. Het is ons gelukt … 62. materieel 63. … niet het minst voor de *

kinderen. 64. … om bestellingen te verwerken. 65. Het verkeer wordt omgeleid. 66. De weg wordt omgelegd. 67. Hoewel er een dikke mist hing , liet … Ondanks de dikke mist liet … 68. Hoewel hij het huis goed geïsoleerd had … Ondanks de uitstekende isolatie ... 69. Hoewel hij al oud is, fietst hij … Ondanks zijn hoge leeftijd fietst hij … 70. … om te achterhalen wie … 71. De plotselinge temperatuurstijging … 72. zulke 73. Zo'n 74. Zulke 75. Zulke – zo'n 76. zo'n 77. zulke 78. Zo'n – zulke – zo'n 79. zulk 80. zo'n 81. Zulke 82. Zulke 83. Zo'n 84. zulke

In de veronderstelling dat beide situaties meer dan 1x zijn voorgekomen.

Oefening bij 17: voornaamwoordelijke bijwoorden in één woord 1. Moeder herinnerde me eraan dat … 2. Ze hebben hem ervan beschuldigd dat … 3. Wie heeft u ermee belast die … 4. Ik ben ervan overtuigd dat … 5. Zorg jij er nu eens voor dat … 6. De politie zal erover waken dat … 7. Hij was er niet toe te bewegen mee te gaan. 8. Ik ben er nog altijd niet aan gewend zo … 9. We hebben er zo naar verlangd u … 10. Kan ik erop vertrouwen dat … 11. Hij wordt ervan verdacht … 12. Ze zijn het erover eens geraakt dat … 13. We streven er voortdurend naar de … 14. We zijn er niet rouwig om dat … 15. Ben je er zeker van dat … 16. Je moet ermee ophouden hem … 17. Het lijkt erop dat … 18. Hij was erover verbaasd dat …

8

Oefening bij 18: (vaste) voorzetsels 1. aan - naar 2. in - op - naar 3. Onder – met 4. Voor – tot 5. omstreeks 6. Bij – aan 7. onder 8. in 9. bij/naar - om 10. bij 11. Sinds 12. Aan 13. Tegen 14. Onder 15. Over 16. Met 17. bij/met 18. / 19. / 20. om 21. aan 22. in 23. over - naar 24. / 25. onder 26. aan – met 27. in – aan 28. bij 29. in - aan 30. / 31. op 32. tegen – in 33. tot – om 34. uit - van/uit 35. / 36. buiten 37. aan - tot 38. in 39. voor – van 40. om 41. om - over 42. / 43. aan 44. onder 45. uit – van 46. tot 47. uit 48. bij 49. volgens/na 50. om 51. naar 52. op 53. van 54. van – uit

55. uit 56. van 57. voor 58. bij 59. van 60. van 61. naar 62. van - voor 63. naar 64. voor 65. voor 66. van – aan 67. met 68. om 69. om 70. in – met 71. uit 72. in 73. op 74. met 75. op 76. in 77. in – op 78. om 79. voor 80. om 81. op 82. over 83. in – met 84. met/over 85. voor – tegen 86. voor 87. / 88. uit/van - in 89. van 90. in – bij 91. op 92. voor 93. op/naar 94. bij 95. bij 96. in 97. van 98. in – voor 99. in 100.bij 101.om 102.van 103.in 104.met 105.op 106.van 107.voor 108.aan

9 109.met 110.in/over 111.op 112.met 113.voor 114./ 115.bij 116.op - naar 117.met 118.op – aan 119.onder 120.op - tijdens 121.met/op – aan 122.over 123.op 124.van

125.om 126.onder 127.van 128.over 129./ 130.met 131.met - in 132.om (- ev. wegens) 133.op 134.in – naar 135.aan – in 136.op/met 137.voor 138.met 139.voor - op 140.in

Oefening bij 19: woordvolgorde Verbeter in de volgende zinnen de fouten tegen de woordorde. Van aardbeien met slagroom kan ik niet van afblijven. Als jij daar geen conclusies uit wil trekken, dan doe ik het wel. Dat zal hij nooit ofte nimmer spontaan willen toegeven. af te rekenen zullen hebben waarvoor IRA-leden de verantwoordelijkheid hebben opëist Op het werk van Vincent Van Gogh valt niets op aan te merken. Ik hoop maar dat ze daar geen misbruik van zullen maken. 8. Men verwacht dat in 2005 ruim 80% van de West-Europese energiebehoeften door kerncentrales zal worden voorzien. 9. Je had de syllabus tenminste al eens kunnen doornemen. 10. Omdat het verkeer heeft af te rekenen met aanvriezende mist, hebben al onze leveringen aanzienlijke vertraging opgelopen.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Oefening bij 20: woordvolgorde in de werkwoordelijke eindgroep 1. … 2. … 3. … 4. … 5. … 6. … 7. … 8. … 9. … 10. … 11. … 12. … 13. … 14. … 15. … 16. …

zou worden gesloten/gesloten zou worden. kan hebben vergeten/vergeten kan hebben. verbouwd moest worden/moest worden verbouwd. zou worden ontvangen/ontvangen zou worden. moet hebben gedacht/gedacht moet hebben. kon hebben geweten/geweten kon hebben. had moeten doen. had kunnen veroorzaken. niet willen deelnemen. wilde opstaan … kunnen uitvoeren. moeten voortduwen. gebruik kunnen maken … over kunnen lezen. aan moeten denken. op willen wijzen.

10