Suy Nghi Tich Cuc-thay Doi Cuoc Doi

Tư duy tích cực – Đặng Phương Kiệt Tư duy tích cực (TDTC) là cả một vấn đề rộng lớn, nên được tiếp cận theo quan điểm tâm lý học nhân văn và phương pháp sinh tâm lý xã hội. Có thể góp một vài khía cạnh khái quát như sau: 1. Về mặt sinh học, tư duy cũng như tất cả các hoạt động (activities) của con người đều tiêu hao năng lượng (energy), đây là dạng năng lượng tâm trí (psychoenergy), cũng phải bắt nguồn từ năng lượng của vật chất (calorie), nhưng lại có khả năng tái tạo ra năng lượng, nghĩa là TDTC sẽ hoạt hóa các chức năng sinh lý khác như hệ nội tiết, hệ miễn dịch (tăng sức đề kháng của cơ thể) và nhất là hoạt hóa các chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitters) như serotonine, dopamine (gây hưng phấn) hoặc oxytocin (gây khoái cảm tính dục)... Các tác nhân nội tiết, thần kinh này đến lượt nó lại hoạt hóa toàn bộ các chức năng khác kể cả các hoạt động cơ bắp và hoạt động thần kinh trung ương trong đó có hoạt động trí tuệ. Thế là con người trở nên vui hơn, sảng khoái hơn, yêu đời, tự tin, sáng suốt và dễ dàng dấn thân vào những hành vi tích cực, có lợi cho bản thân và cho người khác. Trái lại, tư duy tiêu cực chỉ làm tiêu hao năng lượng, gây ức chế các chức năng sinh lý khác: các chất nội tiết giảm, hệ miễn dịch bị suy giảm (để mặc bệnh nhiễm trùng/ung thư), các chất dẫn truyền bị ách tắc, dẫn tới làm tê liệt đời sống cảm xúc, trí tuệ, vận động tư duy tiêu cực (nỗi buồn, thất vọng, hụt hẫng, chán đời, mất lòng tin...) thường tạo ra một cái vòng lẩn quẩn tai hại, tiêu cực nọ kéo theo tiêu cực kia, cuối cùng dẫn tới trầm nhược (trầm bằng tất cả cảm xúc bị chìm xuống, nhất là chức năng vận động bị tê liệt) và kết cục bi thảm nhất là tự sát, tự hủy hoại mình. 2. Về mặt tâm lý, TDTC là một bộ phận (lòng tự tin) giúp cá nhân tự khám phá ra tất cả những tiềm năng (potential) vô tận vốn ẩn giấu tại những vùng sâu thẳm, kín đáo nhất nơi mọi con người, nhờ năng lượng được hoạt hóa và được đánh thức (arousal) và làm xuất lộ vô vàn tài năng đôi khi bất nhận sẽ tạo ra vô vàn của cải cho cả xã hội. Những năng lực, khả năng; tài năng đó ta thường gọi là nội lực (inner resources) là điều kiện cốt lõi (chứ không phải yếu tố khách quan nhờ vả, ỷ lại, vay mượn, xin xỏ, bỏ dở, ô dù, cầu may...) giúp mọi con người tự vượt lên chính mình, vượt qua mọi thử thách, tự khẳng định và trở thành một nhân cách tự chủ, tự lập. Ngược lại, tư duy tiêu cực ức chế, tiến tới triệt tiêu mọi ước muốn, nhu cầu, mọi tiềm năng mà phần lớn không được nhận ra, không dám khám phá... tự đánh mất lòng tự tin, lòng tự trọng, biến thành một nhân cách đầy mặc cảm tự ti, sợ hãi, dồn nén, dao động, không tự quyết đoán, để chịu áp lực từ mọi phía, trở thành một nhân cách lệ thuộc, một sinh thể ký sinh, tự đánh mất những phẩm chất đích thực của một con người. 3. Về mặt xã hội, TDTC là nguồn gốc của sáng tạo của mỗi con người, khả năng sáng tạo của mọi cá nhân. Nói cách khác, không có sáng tạo của từng cá nhân thì xã hội sẽ chẳng có gì hết, nói đúng hơn xã hội tuy vẫn tồn tại, vẫn vận hành như nó vốn có, song chỉ là một thứ xã hội không tiến hóa gì (unesoce'te' non evolwe'e) như đã từng diễn ra ở hầu hết những xã hội có một thể chế hoặc một xu hướng không tôn trọng, thậm chí triệt tiêu những sáng kiến cá nhân. Mặt khác, trong một cộng đồng xã hội hoặc trong phạm vi hẹp hơn trong một gia đình - những thành viên có TDTC sẽ tạo ra một môi trường lành mạnh - một xã hội đầy tính nhân văn - ắt khiến xã hội đó tự nó tạo ra sức mạnh đầy lực và lấn át những tư duy tiêu cực, mà có thể sẽ không cần tới

một can thiệp nào từ bên ngoài. Suy rộng ra, đó cũng là viễn cảnh (perspective) của cộng đồng thế giới được cả loài người mong ước trong thiên niên kỷ này. Ngược lại, những tư duy tiêu cực nếu cứ tồn tại ở đâu đó nếu con người - từng cá nhân - không loại trừ hoặc hóa giải sẽ có xu hướng phát triển thành một môi trường bệnh hoạn, làm xói mòn nhiều giá trị, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên năng lượng của loài người. Đặc biệt, tại những nơi mà tư duy tiêu cực chiếm ưu thế trở thành chính thống như bạo lực, khủng bố, độc tài, dối trá, di man... thì chúng sẽ biến thành nguồn gốc gây ra không biết bao tai họa và thảm họa. Trong môi trường gia đình, chẳng hạn, tư duy tiêu cực đã đẻ ra nạn gia trưởng, bạo hành mà những thành viên dễ bị tổn thương nhất là phụ nữ và trẻ em.

Lời nói đầu Là một thói quen tốt khi chúng ta định khám phá một chủ đề, bắt đầu bằng cách nhìn vào ngữ cảnh trong đó chủ đề ló dạng cũng như đặt một số câu hỏi căn bản. Những câu hỏi quá hiển nhiên mà học sinh, người viết, nhà báo, nhà nghiên cứu, nhà phát minh hay nhà quản lý có thể biết nhưng vẫn đáng để suy gẫm. Ít ra cũng có mục đích mách cho bạn biết nội dung của sách Câu hỏi đánh thức sự hứng thú, sự tò mò của ta, chúng khơi dậy sự tư duy của ta, kích thích trí thông minh và mở cánh cửa tâm trí để khám phá những chiều khác nhau của cuộc sống và của chính bản thân ta. Những câu hỏi này nổi tiếng nhờ năm chữ W - Why, What, Who, When, Where... mà không quên có chữ "H" trong tất cả: "H" của từ How. Đúng là "Tôi thà biết vài câu hỏi còn hơn biết tất cả các câu trả lời". Tại sao? Hầu hết chúng ta nghĩ rằng nếu ta biết tất cả những câu trả lời đúng, hẳn ta phải thành công và hạnh phúc. Điều này đúng, nhưng chỉ ở chừng mực nào đó. Vâng, để sống và hoạt động trong đời người ta cần kiến thức, nhưng cũng có rất nhiều tình huống khi mà "biết câu trả lời đúng" không mấy hiệu quả. Trong các bài toán khi mà chỉ có đúng và sai thì biết câu trả lời đúng là tốt. Nhưng cuộc sống gần như không như thế. Cuộc sống vốn phức tạp, mơ hồ, hay thay đổi và có thể có nhiều câu trả lời đúng cho một câu hỏi - tất cả tùy thuộc vào việc bạn tìm kiếm điều gì. Vì vậy chúng ta sẽ bắt đầu quyển sách này bằng cách xem ý kiến của cá nhân ta về thành công: bởi câu trả lời "đúng" của ta tùy vào việc ta muốn đạt những gì. Và nếu bạn luôn giữ sáu câu hỏi này với bạn, thì như những người bạn tốt, vẫn có rất ít điều trong cuộc sống mà bạn mãi không hiểu được. Vì vậy, chúng ta sẽ bắt đầu với "why". Why là nghĩ tích cực một kỹ năng thiết yếu để phát triển. Tôi hy vọng - rõ ràng là từ sự mô tả bối cảnh mà tất cả chúng ta đang sống trong đó, nhưng cũng còn từ sự hiểu biết của bộ não kỳ diệu của ta và của những quan hệ ta có trong đời sống hàng ngày. Cuối cùng, ba câu hỏi còn lại trong danh sách có tên "who, whe, where". Này, những câu trả lời khá rõ ràng, phải không? Thật ra, chúng ta hãy giải quyết chúng bây giờ vì chúng không tốn nhiều thời gian. Đầu tiên: Who? Ai phải học tư duy tích cực? Nó ứng dụng cho những ai? Câu trả lời dễ quá phải không? Cho tôi. Cho bạn. Sao cơ chứ? Đúng thế. Ai sẽ học tư duy tích cực nếu không phải tôi và bạn? Kế tiếp, when và where - lúc nào và ở đâu: Tôi phải áp dụng tư duy tích cực vào bối cảnh nào và lúc nào trong ngày? À, một lần nữa câu trả lời rất đơn giản: Ở đây,

ở mọi nơi mà bạn thấy mình đang đứng và đang sống và chẳng hạn như vào mọi khoảnh khắc trong cuộc sống của bạn. Chẳng có lý do gì để trì hoãn một công việc đầy hứa hẹn, và khi đến lúc làm việc gì đó tốt và có lợi, thời gian là bây giờ, địa điểm là ở đây và đúng bạn chính là người để làm việc ấy. Và đây rồi, chúng ta đã giải quyết xong một nửa các câu hỏi! Và việc này diễn ra trước khi chúng ta bắt đầu quyển sách này! Chúng ta đang làm rất tốt. Bây giờ hãy giới thiệu về chủ đề: Ta gọi tư duy tích cực là gì? Định nghĩa nó như thế nào? Bằng một câu, tư duy tích cực là khả năng suy nghĩ theo một cách cho phép ta chuyển đổi những tình huống khó khăn thành những thuận lợi của ta. Nhưng tư duy tích cực còn hơn thế nữa vì ta còn muốn học cách biến khó khăn thành thuận lợi cho người khác. Chúng ta thường được đào tạo theo cách nghĩ "thắng/thua": trong bất kỳ tình huống nào ở đời, bạn thắng hoặc thua. Điều này nghĩa là ta thừa nhận suy nghĩ rằng trong một quan hệ bất kỳ nào đó, có kẻ thắng và người thua. Tuyệt vời cho người chiến thắng; quá tệ cho người thua cuộc. Bằng cách tư duy tích cực, ta muốn có thể nghĩ theo cách "thắng/thắng": dù gặp nhau lúc nào, tôi muốn đạt được điều gì đó nhưng tôi cũng muốn bạn đạt được điều gì đó có thể có ích cho cuộc sống của riêng bạn. Chúng ta sống cùng nhau mà, phải không? Chúng ta san sẻ điều lợi. Điều này có thể nghe như một cái nhìn quá lý tưởng về thực tại, hay đấy nhưng không mấy hiện thực. Đồng ý với bạn. Tuy vậy hãy bỏ ra chút ít thời gian để xem xét ý tưởng sau đây: Nếu khi ta giao tiếp với nhau mà bạn có cảm giác bị mất mát điều gì đó, có thể trong lòng bạn sẽ nảy sinh ý định trả đũa và kết quả là một rắc rối cho tôi. Bạn có thể nghĩ tìm cách trả thù và tôi thì không thích sống với ý nghĩ rằng tôi có những kẻ thù đang chực chờ cơ hội để đòi lại những gì họ cho rằng tôi đã giành lấy từ họ. Điều khác nữa là riêng tôi cũng không thích thua cuộc. Vì vậy tôi giả định rằng bạn cũng như tôi. Cuối cùng, toàn bộ trò chơi cuộc đời là về sự thay đổi: ngày này bạn thắng, ngày tới bạn thua. Nếu ta chỉ cảm thấy tốt và hạnh phúc khi thắng thì cuộc sống của ta sẽ khá là bấp bênh. Nền tảng của một thái độ "thắng/thắng" là có thể xem những trở ngại là những bài học cá nhân và sẵn sàng thay đổi ý kiến của bạn về sự vật. Đây có thể là nền tảng cho sự phát triển một óc sáng tạo. Nó còn có thể được gọi là sự giao tiếp chân tình. Vậy, tư duy tích cực không phải là chối bỏ sự tiêu cực và chỉ chấp nhận nhìn thấy những mặt tốt đẹp, thuận lợi, dễ chịu của cuộc sống. Không. Làm như vậy chẳng khác nào băng qua một con đường đông đúc xe cộ mà lại nhắm mắt. Thậm chí còn khá nguy hiểm, mang tính phá hoại nữa. Không, tư duy tích cực dựa trên sự quan sát khách quan về thực tại, nhưng bạn không ở mãi trong thực tại đó: bạn đón nhận và biến nó thành điều tốt, có lợi, hữu ích; từ thực tại ấy, bạn tạo ra được điều gì đó - bạn kiến tạo một thực tại của riêng bạn. Tư duy tích cực là hưởng lấy những khoảnh khắc tốt đẹp nhất ở mức trọn vẹn và sáng tạo theo cách là khi gặp thử thách bạn học cách chuyển chúng thành những cơ hội. Nếu bạn có khả năng chuyển trở ngại thành điều hữu dụng cho cuộc sống của bạn, bạn sẽ thoát khỏi những trở ngại và rắc rối. Nếu bạn nhìn những rắc rối để tìm ra bài học do rắc rối mang lại, nếu bạn nhìn chúng một cách chân thành và khiêm tốn, với sự phóng khoáng thì chúng sẽ thôi không là những rắc rối nữa mà sẽ trở thành những cơ hội lớn lao trước đôi mắt kinh ngạc của bạn. Tôi có thể nghe bạn thốt lên rằng: "Nhưng bạn mong đợi tìm thấy loại cơ hội nào trong hàng ngàn rắc rối mà tôi phải đối diện trong từng ngày một trong cuộc sống của tôi?". Rắc rối khiến bạn có kinh nghiệm. Chúng dạy bạn những kỹ năng vốn sẽ có ích trong tất cả những lĩnh vực trong cuộc sống của bạn như: kiên nhẫn, quyết tâm, can đảm, bền bỉ... Chúng làm bạn mạnh

mẽ, có hiệu quả hơn và cuối cùng là hạnh phúc hơn. Đây là ý tưởng nằm sau tư duy tích cực: một sự chuyển hướng đơn giản và có tính biến hóa từ việc xem cuộc đời như một siêu thị lớn mà bạn có thể chọn những món đồ thành việc hiểu rằng cuộc đời giống một trường học hơn cho sự tăng trưởng của bản thân, một lĩnh vực mở rộng cho sự bộc lộ một cách sáng tạo những tài năng của cá nhân bạn và của điều thiện và búp mầm nằm trong tim bạn. Một câu hỏi khác trước khi chúng ta tiếp tục. Nó không nằm trong danh sách những điều để tôi hỏi các bạn, nhưng tôi nghĩ đó là một câu hỏi hay: Liệu suy nghĩ một cách tích cực có khó không? Liệu có thể mang chiều hướng tư duy tích cực trong cuộc sống khi có quá nhiều lý do xác đáng để mà lo âu, chỉ trích, than phiền hay đổ lỗi? Đối với tôi dường như, nếu bạn muốn gọi đây mới là thử thách thật sự hay rắc rối chính là ở chỗ chỉ nhớ thực hiện nó; nhớ tư duy tích cực. Tôi thực lòng nghĩ rằng đây là tất cả những gì tư duy tích cực bao hàm. Nếu bạn thử, ý tôi nói là nếu bạn "dùng" nó, bạn sẽ thấy nó rất đơn giản và mang lại thành quả nhanh và mãn nguyện. Nó sẽ làm bạn hài lòng một cách sâu sắc, hạnh phúc hơn, hiệu quả hơn và người khác sẽ đánh giá bạn cao hơn. Ngày nay, có hàng triệu người trên quả địa cầu này từ mọi thành phần, màu da, văn hóa; những người sống trong đủ mọi hoàn cảnh, từ trong nhà tù và bệnh viện đến các hộ gia đình; người học nhiều hay học ít, giàu hay nghèo, trẻ em trong trường học, sinh viên đại học, công nhân xí nghiệp, kỹ sư hay các nhà quản lý trong văn phòng, người già ở nhà,... những người đang ứng dụng nó vì lợi của chính họ. Vậy, sao bạn lại không nhỉ? Nó dễ hiểu, miễn phí và bạn lại có những gì cần để thành công với nó: Chính bạn với bộ óc gây kinh ngạc của bạn, tâm trí rộng mở của bạn háo hức khám phá vẻ đẹp nằm trong trái tim cuộc sống, tấm lòng lành và ý định xứng đáng muốn hạnh phúc của bạn. Học tư duy tích cực không rối rắm hơn học lái xe gắn máy, lái xe đạp hay tập đi bộ. Ai cũng dùng được, ở mọi độ tuổi. Và nếu bạn vẫn còn nghĩ, "Việc này khó, vậy thì, nay hãy bỏ qua suy nghĩ này và chuyển thành cách nghĩ", "Sao lại không?". Đúng, sao lại không? Và khi bạn làm như thế rồi thì sau đó một lần nữa bạn chuyển sang nghĩ, "Vâng, tôi làm được. Tôi học được!". Ứng dụng đi. Cứ ứng dụng đi. Và bây giờ các bạn có thể bắt đầu đọc quyển sách này. Frederic Labrathe

Chương 1 Suy nghĩ - Hạt giống của tâm hồn Bạn nói những gì, làm những gì, cảm thấy những gì - tất cả đều có nguồn gốc từ trong tâm trí bạn, chúng ta bắt đầu bằng một ý nghĩ. Những suy nghĩ của chúng ta giống như những hạt giống, mỗi suy nghĩ tạo ra hoa và quả riêng. Những suy nghĩ có thể tạo nên một điều gì đó, có thể hủy hoại, có thể mang đến sự yêu thương, căm ghét, hạnh phúc hay phiền não. Khi chúng ta hiểu và học cách kiểm soát những ý nghĩ của chúng ta thì chúng ta sẽ có một sự bình an "lớn hơn" của tâm hồn, một hạnh phúc và sự ổn định lớn hơn. Suy nghĩ tích cực dạy chúng ta cách hành độnng thay vì phản ứng; nó "hướng dẫn" cuộc đời ta thay vì để cho hành vi của người khác và của hoàn cảnh hướng dẫn tinh thần của ta. Bạn đã bao giờ dừng lại để quan sát tâm trí của bạn và những loại suy nghĩ mà bạn tạo ra? Người ta đã tính toán là chúng ta có khoảng 30.000 - 50.000 ý nghĩ mỗi ngày. Trí óc chúng ta có một khả năng rất lớn. Trí óc luôn luôn làm việc thậm chí khi ta ngủ. Như đã đề cập, suy nghĩ chính là hạt giống cho những hành động và cảm xúc của chúng ta. Bằng cách tạo nên những suy nghĩ tích cực và "khỏe mạnh", chúng ta đã chạm vào năng lực tích cực của chính chúng ta. "Với mỗi phút giận dữ, bạn đã đánh mất 60 giây hạnh phúc..." (Ralph Waldo Emerson)

Suy nghĩ - Nhiên liệu cho trí óc Thực phẩm mà chúng ta ăn cung cấp nhiên liệu cho cơ thể chúng ta. Nếu bạn muốn tham dự cuộc chạy marathon, bạn cần tiêu thụ nhiều chất đạm và những thức ăn giàu năng lượng để có đủ năng lượng chạy một quãng đường xa như thế. Mặt khác, nếu bạn tiêu thụ thức ăn không tốt cho cơ thể, bạn có thể mắc bệnh bao tử, cảm thấy lờ đờ và mệt mỏi. Cũng cùng một cách như thế, suy nghĩ cung cấp nhiên liệu cho trí óc. Nếu bạn có những suy nghĩ tiêu cực và không ích lợi gì, chúng sẽ lấy mất năng lượng của trí óc. Nếu bạn có những suy nghĩ tích cực, chúng sẽ "nạp năng lượng" cho trí óc, làm bạn có đủ năng lượng và sức mạnh để đối đầu với những thách thức và khó khăn trong cuộc sống hằng ngày.

Hình 1

Giống như mô tả trong hình 1, suy nghĩ của chúng ta chính là khởi điểm. Nếu bạn kiểm soát được suy nghĩ của bạn, bạn có thể kiểm soát cảm giác, lời nói và hành động. Suy nghĩ cũng ảnh hưởng đến cơ thể của chúng ta. Theo nghiên cứu y khoa, khoảng 70% - 90% các chứng bệnh thuộc về thể chất có một nguồn gốc từ tinh thần. Nói một cách đơn giản, chất lượng của suy nghĩ ảnh hưởng đến chất lượng của sức khỏe. Điều đó xảy đến cho cơ thể chúng ta khi chúng ta giận dữ hay căng thẳng. Các bắp thịt của chúng ta căng lên làm hạn chế sự lưu thông máu, tạo nên những điểm áp lực - chính chúng gây đau cho cơ thể. Đau cổ, đau vai, đau đầu thường là kết quả của những suy nghĩ căng thẳng hay giận dữ. Trái lại, khi ta tạo nên những suy nghĩ tích cực và bình an trong tâm trí, các cơ của cơ thể được thư giãn, lượng máu oxy nạp vào giảm, huyết áp hạ, tỷ lệ mắc bệnh tim cũng giảm đáng kể. Hiệp hội nghiên cứu về khoa học "Thưởng thức cuộc sống" đã xác nhận mối liên hệ giữa cách mà chúng ta cảm giác và cách mà cơ thể chúng ta "phản ứng hóa học". Khi những người tham gia cuộc nghiên cứu có những suy nghĩ tích cực và hạnh phúc, cơ thể sản xuất ra một lượng lớn chất kháng thể. Một loại kháng thể bảo vệ cơ thể từ những lây nhiễm qua đường hô hấp. Trái lại, khi họ có những suy nghĩ buồn, tiêu cực, cơ thể họ trả lời bằng cách kềm hãm chức năng miễn dịch. Những suy nghĩ tích cực như "hạnh phúc" cũng tạo ra những chất giảm đau tự nhiên được xem là có thể chống lại bệnh ung thư và những ảnh hưởng của "stress". Suy nghĩ tích cực lấp đầy không gian quanh ta bằng nguồn năng lượng tích cực. Cuộc đời bạn là tổng kết những lựa chọn của bạn, một cách có ý thức cũng như không ý thức. Nếu bạn có thể kiểm soát được quá trình lựa chọn của mình, bạn cũng có thể kiểm soát được tất cả mọi lĩnh vực trong cuộc đời bạn. Bạn có thể tìm thấy sự tự do từ việc bạn chịu trách nhiệm về chính bản thân mình.

Chương 2 Suy nghĩ ảnh hưởng đến các mối quan hệ của chúng ta Suy nghĩ tích cực cũng dẫn đến những mối quan hệ hài hòa hơn; trong khi suy nghĩ tiêu cực gây ra những mâu thuẫn, bất hòa với những người khác. Suy nghĩ tiêu cực về người khác sẽ làm cho "mức độ khoan dung" của ta xuống thấp và tạo ra sự căng thẳng trong mối quan hệ. Một khi ta chấp nhận rằng ta có thể ảnh hưởng đối với người khác; nhưng ta không thật sự có thể "kiểm soát" họ; như thể ta cảm thấy được sự tự do. Tôi không thể kiểm soát người khác nhưng tôi có thể học cách kiểm soát phản ứng của tôi với người khác. Có thể họ cư xử tồi, nhưng tôi có quyền chọn lựa cách trả lời đối với cách cư xử của họ. Điều này có nghĩa là dù đôi khi quanh ta là những người "tiêu cực" nhưng ta có thể chọn lựa để hành động tích cực. Hầu hết chúng ta trải qua phần lớn thời gian "phản ứng" những hành vi của người khác để rồi thấy thất vọng, buồn chán và giận dữ khi họ không cư xử trong cái cách mà chúng ta muốn. Nếu bạn có thể chấp nhận những ý tưởng của họ và tập trung chú ý vào những điểm tốt của họ, bạn sẽ thấy hạnh phúc hơn khi có họ hiện diện; đồng thời cũng có thể tạo ảnh hưởng tích cực đối với họ. Bạn chấp nhận rằng bạn là tác giả tạo ra những suy nghĩ của bạn - Khi bạn tạo nên những suy nghĩ hạnh phúc, bình an, tích cực chúng sẽ lan tỏa ra và ảnh hưởng những người chung quanh bạn. Đây là cách đơn giản mà bạn có thể chia sẻ sự tích cực với người khác - giống như một viên đá ném xuống hồ - sẽ làm gợn sóng, sóng sẽ lan ra.

Hình 2 Hình 2 chỉ rõ ảnh hưởng của suy nghĩ tiêu cực - "Tôi ghét người đồng nghiệp của tôi". Những suy nghĩ như thế có thể ảnh hưởng mạnh lên đời sống của chúng ta. Hầu hết chúng ta trải qua 8 giờ một ngày nơi làm việc - Nếu chúng ta để những suy nghĩ tiêu cực lấp đầy tâm trí ta; ta sẽ phải trải qua 8 giờ làm việc căng thẳng, không vui.

Như thế chính ta mới là người chịu đựng. Nếu bạn thay thế những suy nghĩ tiêu cực bằng suy nghĩ tích cực (H.3); cuộc sống nơi làm việc của bạn sẽ có nhiều niềm vui hơn. Điều này cũng có hiệu quả đối với những mối quan hệ cá nhân của chúng ta.

Hình 3 "Cách mà chúng ta nhìn vào những điều bên ngoài thì phụ thuộc vào cách nhìn mọi thứ từ bên trong chúng ta". (Parks Cousins)

5 loại suy nghĩ chính Chúng ta có 5 loại suy nghĩ chính sau đây: Suy nghĩ tích cực: - Suy nghĩ mang lại ích lợi cho chính bản thân và cho những người khác. Đó là những suy nghĩ về sự chấp nhận, hòa bình, lạc quan, khoan dung... Suy nghĩ tích cực là thấy một chiếc ly "đầy nửa ly" thay vì "rỗng nửa ly"; nghĩa là thấy cái gì mà bạn có và tập trung vào đó thay vì cảm thấy thất vọng về những cái mà bạn không có. Suy nghĩ tích cực giúp bạn hạnh phúc hơn nhiều trong cuộc sống. Suy nghĩ tiêu cực: - Những suy nghĩ có hại cho chính bạn và cho những người khác. Đó là những suy nghĩ thể hiện sự giận dữ, không thể chịu đựng, chỉ trích, phân biệt chủng tộc. Suy nghĩ vô ích: - Suy nghĩ về quá khứ hay những thứ vượt qua kiểm soát của bạn: "Tại sao?"; "Giá như"... Suy nghĩ loại này bao gồm cả sự nghi ngờ, hối tiếc, ảo vọng không thực tế, lo lắng về những việc nhỏ nhặt. Suy nghĩ cần thiết: - Những suy nghĩ để lập kế hoạch cho ngày làm việc của bạn; "Tôi cần phải gặp người này vào thời điểm này, tôi cần phải đi đến nơi này..." Hướng thượng: - Những suy nghĩ hướng thượng dựa trên nền tảng các giá trị, các phẩm chất của các nhân hay của vũ trụ như sự bình an, lòng nhân ái, sự hợp tác... Đó là những suy nghĩ đề cập việc nhận thức được những ý nghĩa sâu sắc của cuộc sống, hay những sự việc diễn ra xung quanh chúng ta. Những suy nghĩ hướng thượng không chỉ đề cập đến những vấn đề hiện thực trước mắt mà còn đề cập đến kết quả của các hành động của chúng ta. Các suy nghĩ hướng thượng giúp chúng ta có tầm nhìn xa.

Các suy nghĩ hướng thượng là những suy nghĩ không mang tính ích kỷ, hướng tập trung vì lợi ích của người khác, hướng đến việc mang lại lợi ích cho người khác. Chúng ta có thể tập trung một cách có ý thức các suy nghĩ này và làm cho chúng trỗi dậy trong tâm trí chúng ta. Các suy nghĩ hướng thượng được tích lũy dần dần qua nghiên cứu tâm linh, suy nghĩ về ý nghĩa của sự vật và quan sát các hành vi của chúng ta. Suy nghĩ hướng thượng mang lại cho chúng ta một cảm giác tốt đẹp tràn đầy năng lượng. Chúng ta càng tạo được nhiều suy nghĩ hướng thượng chừng nào thì mọi việc sẽ càng tốt đẹp hơn. Khi ta luôn tích cực trong cuộc sống, ta tạo năng lượng cho chính ta trong khi ấy sự tiêu cực làm cạn kiệt năng lượng và nội lực của ta. Sự tiêu cực để lại trong ta cảm giác hoàn toàn trống vắng. Và kết quả của sự trống vắng là đau khổ và lo âu. Khi ta không biết cách suy nghĩ tích cực có thể dẫn đến trầm cảm và trên thế giới ngày nay ta thấy trầm cảm đang gia tăng ở người trẻ lẫn người già. Có khi tâm trí trở nên tiêu cực đến độ như đang uống thuốc độc. Khi ai đó suy nghĩ rất tiêu cực, họ thường gây nên sợ hãi trong chính họ và trong những người chung quanh họ. Chúng ta cần hỏi chính ta, "Ta thật sự muốn có cảm giác nào?" Phần lớn chúng ta sẽ trả lời rằng ta muốn bình yên. Khi ta nghĩ những ý tốt lành, lời lẽ của ta sẽ tốt và việc làm của ta sẽ tốt - thực tế là mọi việc đều sẽ tốt. Chăm sóc tốt tâm trí bạn, chú ý đến nó và bạn sẽ trở thành người bạn của chính mình. Bạn có quyền chọn lựa; trở thành người bạn tốt nhất hay là kẻ thù xấu xa nhất của chính bạn. Cho dù bạn sống ở đất nước nào, bạn nói ngôn ngữ nào chăng nữa thì mỗi người trong chúng ta là người bạn hay là kẻ thù của chính ta. (BK. Janki)

Kiểm tra chất lượng của suy nghĩ Nếu bạn sở hữu một nhà máy và có một dây chuyền sản xuất, bạn cần phải có một người kiểm tra chất lượng để kiểm tra tiêu chuẩn sản phẩm. Nếu người kiểm tra chất lượng không chú ý đến công việc của họ; một số sản phẩm sẽ không đạt tiêu chuẩn ở một khía cạnh nào đó khi xuất xưởng. Chúng ta phải là "người kiểm tra chất lượng" cho trí óc chúng ta, phải "lọc" những ý nghĩ đến với tâm trí ta; chỉ chọn, chấp nhận những hành động, những ý nghĩ "có lợi". Chúng ta luôn suy nghĩ, vì thế phải bảo đảm là "bộ lọc" của chúng ta đang hoạt động để kiểm tra chất lượng của những ý nghĩ và từ chối bất cứ ý nghĩ nào "không có lợi" hoặc "có hại". Bài tập: Ngồi một cách thoải mái và thư giãn. Có thể bạn bình tĩnh, cho phép bạn nhớ lại mình bắt đầu một ngày như thế nào. • Ý nghĩ nào đầu tiên của bạn xuất hiện khi bạn thức dậy vào sáng nay? •

Đó là loại suy nghĩ gì?

•

Nó tích cực, tiêu cực, hay cần thiết...?

•

Bạn đã có loại suy nghĩ nào khi bạn gặp và tiếp xúc với mọi người trong ngày?

Hãy theo dõi chính bạn qua buổi sáng, chiều, tối. Suy nghĩ tích cực chiếm bao nhiêu thời gian của ngày. Hãy ghi chú một cách đơn giản. Nếu bạn có quá nhiều suy nghĩ tiêu cực trong ngày; hãy suy nghĩ tích cực vào ngày hôm sau. Những suy

nghĩ của chúng ta "được tạo ra" từ những gì xảy ra quanh ta, từ quan điểm của chúng ta, ký ức và những kinh nghiệm. Bài tập Để kiểm soát những suy nghĩ của bạn, "thủ thuật" sau có thể giúp ích rất nhiều: "SOS" Trong các hoàn cảnh, bạn hãy "Standing back" (đứng phía sau) và bạn có thể nhìn thấy một triển vọng mới. Bạn "Observe" (quan sát) loại ý nghĩ mà bạn đang tạo ra và nhớ rằng bạn có quyền chọn lựa cái mà bạn nghĩ. "Steer" (lái) một cách có ý thức tôi tạo ra suy nghĩ theo sự chọn lựa của tôi.

Chương 3 Tâm trí bạn và hoàn cảnh chung quanh Tâm trí bạn thường được quyết định bởi ngoại cảnh và cách mà người khác đối xử với bạn. Tôi thấy vui khi người khác đối xử tốt với tôi và tôi thấy khó chịu khi họ không tốt với tôi. Hạnh phúc của bạn có thể phụ thuộc vào ngoại cảnh. Nếu trời mưa tôi thấy buồn, nếu thời tiết tốt tôi thấy vui. Nói chung, chúng ta không thể nào kiểm soát được ngoại cảnh như: cách mọi người cư xử với ta, như thời tiết, tình trạng công việc... tất cả luôn có thể thay đổi. Nếu ta phụ thuộc vào ngoại cảnh, tâm trí của ta cũng biến động theo ngoại cảnh. Thay vào đó hãy tập trung vào phẩm chất bên trong. Nếu ta "định nghĩa" ta bằng những phẩm chất bên trong, ta sẽ ổn định và ít bị ảnh hưởng "thăng trầm" của ngoại cảnh. Những "vai" mà chúng ta "đóng" trong ngày có thể ảnh hưởng đến cá tính của ta. Nếu ta "đóng" một vai nào đó càng lâu thì ảnh hưởng của nó đối với chúng ta càng lớn. Để đóng những "vai" của ta hiệu quả, ta cần phải nhớ rằng đó là những vai trò mà ta phải thực hiện chứ không phải là chính ta: Như thế ta có thể sử dụng những phẩm chất tích cực của ta để thực hiện những vai ấy mà không đánh mất cá tính của ta. Nếu ta "nhận dạng" chính ta qua "vai" của ta và để cho hạnh phúc của ta phụ thuộc vào "cái vai" ấy thì nếu như "vai kịch" ấy thay đổi bị đe dọa ta sẽ cảm thấy bị căng thẳng và sợ hãi. Nếu ta nhận dạng qua những vật mà ta có; điều này sẽ tạo nên nỗi lo sợ sẽ mất chúng hay không hạnh phúc khi người khác có nhiều hơn ta. Ta cũng sẽ nhìn người khác bằng một tầm nhìn giới hạn tùy thuộc vào vai trò mà họ diễn. Nếu ta nhận dạng ta qua "cái tôi" bên trong ta và những phẩm chất tích cực bên trong ta; ta có thể duy trì được sự ổn định lớn hơn ở bên trong ta, thậm chí vào những lúc ngoại cảnh rất bấp bênh. Ta sẽ thấy người khác qua sự hiểu biết, tầm nhìn rộng hơn và tích cực hơn. Điều này cũng tạo cho ta một lòng tự trọng sâu sắc và bền vững, thậm chí khi ta bị người khác chỉ trích hay bị hoàn cảnh thách thức. "Đừng bao giờ để cho ngày hôm qua sử dụng ngày hôm nay của bạn quá nhiều" (Will Rogers)

Hãy hướng đến trọng điểm Trong khi hướng dẫn về Tư duy tích cực cho một nhóm nữ phạm nhân tại một nhà tù ở New Zealand, một ngày nọ có một nữ phạm nhân nói với tôi rằng: "Đối với cô thì thật dễ dàng khi nói về sự tích cực vì sau giờ học này, cô có thể lên xe và trở về nhà - còn chúng tôi thì phải ở lại đây!" Tôi đã trả lời rằng tôi cũng đã làm việc với nhiều người được tự do về thể chất, nhưng họ lại là những người bị mất tự do về tâm trí mình. Họ bị điều khiển bởi suy nghĩ của người khác, họ bị dằn vặt bởi sự hối tiếc về quá khứ, nỗi lo sợ cho tương lai và cả những điều vượt khỏi tầm kiểm soát của họ. Nhiều người trong số họ rất giàu có và rất tự do về thể chất nhưng tâm trí họ lại tràn ngập sự lo lắng và nỗi sợ hãi đến nỗi họ không thể hưởng thụ được những gì mà họ có. Tôi đã gợi ý với những người phụ nữ này là trong thời gian mà họ không thể thoát khỏi nhà giam về mặt thể chất, họ hoàn toàn có cơ hội trải nghiệm về khoảng thời gian này của mình. Thay vì phản ứng lại những gì mình không thể kiểm soát được, bạn hãy tập trung vào những gì mình có thể kiểm soát được, bạn sẽ thấy sự việc đổi khác. Một số bắt đầu thực hiện và họ đã thay đổi thái

độ của mình đối với các vị quản ngục và cũng như với các bạn tù khác. Một vài tuần sau đó, các vị quản ngục đã nhận thấy bầu không khí của trại thay đổi hẳn và các nữ phạm nhân cũng đã trở nên tích cực và hòa nhã hơn rất nhiều. Nhiều người trong số họ đã đạt được những mục tiêu quan trọng cho mình như hoàn tất các chương trình học đại học, phát triển tài năng nghệ thuật. Họ nhận được sự hỗ trợ từ các cán bộ trại giam và đã có thể tổ chức nhiều chương trình hoạt động bao gồm cả một cuộc gặp mặt thảo luận với sự tham gia của Thủ tướng đương nhiệm New Zealand. Thử thách sẽ đến; hoàn cảnh không phải lúc nào cũng như chúng ta mong muốn; mọi người không phải lúc nào cũng cư xử theo cách mà chúng ta muốn; NHƯNG chúng ta có quyền lựa chọn nơi để hướng sự tập trung của mình đến và lựa chọn cách thức chúng ta giải quyết tình huống. Mike George, một nhà tập huấn quản trị tại Anh nói rằng trong chúng ta không thể kiểm soát được người khác thì thói quen thường xuyên nhất của người đời lại là cố gắng kiểm soát người khác - về thể chất, cảm xúc hay về tinh thần. Theo ông Mike, khi chúng ta bắt đầu buồn phiền với người khác thì đó là dấu hiệu của việc chúng ta cố gắng nắm bắt cái mà chúng ta không thể kiểm soát được. Khi chúng ta biết chấp nhận những gì vượt ngoài tầm của mình và tập trung vào những gì trong khả năng của mình, chúng ta "bay bổng" tâm trí ta mang ít suy nghĩ hơn. Theo một cuộc khảo sát được tiến hành ở Anh, người ta dành 80% thời gian của họ để nghĩ và nói về những điều họ không kiểm soát được như quá khứ, lo lắng về tương lai, thời tiết và rất hay nghĩ về việc người khác đang làm hay không làm gì! Điều gì sẽ xảy ra nếu như bạn cứ mãi lặp lại những suy nghĩ về những điều mình không kiểm soát được? Những người đã được khảo sát tại Anh đã trả lời rằng khi họ tập trung vào những điều mình không thể kiểm soát được, họ cảm thấy: Căng thẳng, lo âu, mệt mỏi, buồn rầu và giận dữ. Một điều rõ ràng là khi chúng ta học được cách biết tập trung vào những gì mình có thể kiểm soát được và những gì có thể thực hiện được chúng ta sẽ trở nên bớt căng thẳng hơn, bình tĩnh hơn, niềm hạnh phúc và mọi phẩm chất cuộc sống chúng ta sẽ tăng thêm. Tôi đã hỏi rất nhiều người ở Việt Nam rằng sự chú ý của họ đối với những việc không kiểm soát được là bao nhiêu phần trăm và câu trả lời của họ thường là khoảng từ 70-90%. Hãy nghĩ về hôm nay... - Bạn đã nghĩ về những gì? - Bao nhiêu phần trăm suy nghĩ của bạn là về những gì không thể kiểm soát được? - Bạn đã có bao nhiêu suy nghĩ về quá khứ hay về hành vi của người khác? Ngày nay, tại nhiều quốc gia đang bị thiếu nước, có các chương trình quảng cáo nhắc nhở người dân không nên để các vòi nước chảy không hay chảy rò rỉ để tránh lãng phí nước. Tập trung suy nghĩ vào những việc vượt xa tầm kiểm soát của chính mình cũng giống như hình ảnh "các vòi nước chảy không" - toàn bộ năng lượng của chúng ta bị hao phí đến kiệt quệ! Như vậy, hãy tiết kiệm năng lượng của mình bằng cách kiểm tra "vòi nước" của mình đừng để chảy lãng phí. Tôi nhớ lại cách đây vài năm khi chuẩn bị cho một buổi Hội thảo Tư duy tích cực với một nhóm ở New Zealand, thành viên tham dự bao gồm cả các cặp vợ chồng trên 70 tuổi và đã chung sống với nhau hơn 50 năm. Trong suốt giờ thứ hai của buổi Hội thảo, có một người chồng đã phát biểu

ước gì ông có thể tham dự buổi Hội thảo này cách đây 50 năm. Một trong những thành viên tham dự, một người trẻ tuổi đã hỏi ông ta tại sao như vậy. Ông đã trả lời rằng: "Tôi đã mất 50 năm cố gắng thay đổi vợ tôi và bà ấy cũng mất chừng ấy thời gian cố gắng thay đổi tôi, nhưng như bạn biết đấy không ai trong chúng tôi thành công cả". Tôi đã hỏi một cặp vợ chồng khác rằng họ cảm thấy như thế nào khi họ cứ cố gắng thay đổi nhau và người chồng đã trả lời ông cảm thấy giận dữ và nản chí, còn người vợ lại cảm thấy mình thất vọng và bị tổn thương. Những thành viên trẻ tuổi ngồi lặng một lúc, cố hiểu được những người lớn tuổi đã lãng phí thời gian của mình nhiều như thế nào khi họ cứ gắng tìm cách thay đổi nhau. Đã có lần Gandhi đặt câu hỏi: "Khi bạn chỉ ngón tay của mình về phía người khác thì có bao nhiêu ngón chỉ ngược lại về phía bạn?" Một thính giả đã trả lời là "Ba". Hãy nghĩ về điều này, hình ảnh của chính bạn trong suốt một ngày thường, hãy quan sát bản thân bạn lúc thức dậy, ăn sáng, di chuyển: ngón tay của bạn đã chỉ đi đâu? Bạn có bận rộn với thế giới bên ngoài, với hành vi của người khác không hay là bạn tập trung vào phản ứng của bản thân mình trước tình huống. Nếu chỉ nhìn vấn đề trong phạm vi nhỏ hẹp thì chúng ta không nhận biết được nhiều, nhưng nếu nhìn rộng ra vấn đề sẽ trở nên rất sâu sắc. Chúng ta vẫn thường nhìn vào người khác hơn nhưng điều đó lại không tốt như nhìn vào chính bản thân ta. Chúng ta vẫn thường nghĩ nhiều về hành động của người khác và những gì diễn ra quanh ta Chúng ta quên mất rằng chúng ta có quyền chọn lựa sẽ tạo ra những suy nghĩ gì trong tâm trí chúng ta và thế là chúng ta lại bắt đầu đổ lỗi cho những người khác về những gì chúng ta cảm thấy. "Tôi buồn vì người này đã nói như vậy..., làm như vậy..." Việc này có thể dẫn đến sự căng thẳng và buồn phiền. Stephen Covey, trong quyển "Seven Habits of Highly Effective People" (Bảy thói quen của những người có tính ảnh hưởng cao), có nói về hai vòng tròn ảnh hưởng đến cuộc đời chúng ta. Vòng tròn ảnh hưởng - vòng tròn ở trong và Vòng tròn quan tâm - là vòng tròn ngoài. Vòng tròn ảnh hưởng bao gồm các giá trị, quan điểm tư duy... Vòng tròn quan tâm bao gồm những điều chúng ta không thể kiểm soát được: thời tiết, con người, các vấn đề kinh tế... Khi chúng ta cố gắng kiểm soát vòng tròn quan tâm thì sẽ tạo áp lực lên vòng tròn ảnh hưởng, chúng ta sẽ phản ứng lại và điều này tạo nên những năng lực tiêu cực mà chúng ta không thể làm việc có hiệu quả. Thay vào đó chúng ta tập trung vào vòng tròn ảnh hưởng bằng cách tăng cường các giá trị của chúng ta, có các thái độ và tư duy tích cực, điều này tạo ra các làn sóng năng lượng tích cực và những làn sóng này lại tác động lên vòng tròn khái niệm cho chúng ta nhiều sức mạnh nội tâm để vượt qua những tình huống khó khăn và những thử thách. "Gió có thể thổi nhiều hướng, nhưng hướng đi của chúng ta lại phụ thuộc vào cách chúng ta căng buồm" Enrique Simo, một nhà văn người Tây Ban Nha đã viết: "Người ta có thể đạt được bất cứ gì mình muốn nếu chúng ta suy nghĩ về điều đó một cách sâu sắc". Khi chúng ta tập trung vào những gì vượt ngoài tầm kiểm soát của mình thì những suy nghĩ của chúng ta sẽ trở nên tiêu cực và những suy nghĩ tiêu cực này sẽ như dòng chảy tuôn qua lời nói, hành động và cả thói quen của bạn rồi theo thời gian sẽ hình thành nên tính cách của bạn. Hãy luyện tập từ hôm nay - Hãy kiểm tra các cấp độ tư duy của mình và hãy giữ cho tâm trí mình tập trung đến những điều tích cực và thuộc vào khả năng của mình.

1. Sức mạnh mường tượng Khi thiếu một cái nhìn tích cực, ta thường mường tượng những tình huống khó khăn hết lần này đến lần khác và thấy mình không làm được những chuyện này. Cách nghĩ này tạo ra nỗi sợ và kém sức lực vì thế khi ta đối mặt với chuyện "thật", những cảm xúc và nỗi sợ này trỗi dậy và thường mang lại thất bại như ta mường tượng trước. Thay vì vậy, ta có thể kiểm soát suy nghĩ và dùng sức mạnh của những mường tượng tích cực để nghĩ một cách mạnh mẽ đến hình ảnh thành công của ta trong những tình huống đó. Cách tập luyện nà tạo ra những cảm xúc tích cực và tự tin giúp ta thành công khi đối diện với hiện thực.

2. Tiếng nói trong ta - Biến nó thành bạn của ta Tất cả chúng ta đều có tiếng nói này: hãy lắng nghe nó. Chẳng hạn khi bạn đang nghĩ đến việc sẽ làm hay thử một điều gì mới hay một thử thách, bạn có trong đầu những suy nghĩ gì? "Không làm được đâu! Có nhớ lần trước cũng đã thử sức một chuyện tương tự và đã thất bại không?" Hay "Được thôi. Sao lại không thử và cố gắng hết mức?". Tiếng nói trong ta có thể là bạn hay là thù. Nó được hình thành từ xa xưa và chịu ảnh hưởng rất lớn từ những người gần gũi khi ta trưởng thành. Bố mẹ, thầy cô và sau này là bạn bè, là những người có ảnh hưởng chủ yếu. Chúng ta lặp lại trong đầu cả những điều hay và dở mà người khác nói về ta, khi ta lớn lên những lời này tạo thành cách ta nhận biết về chính ta, và nhận thức này lại là nền tảng cho cách ta suy nghĩ. Và đáp lại, cách ta nghĩ sẽ quyết định mức độ lòng tin của ta. Khi tôi phụ trách khóa học giải tỏa Stress, có một ông tuổi trung niên là giám đốc một công ty lớn. Dù giàu có và sở hữu nhiều của cải ông vẫn rất buồn khổ. Ông uống rượu nhiều và điều này đe dọa hiệu quả việc làm của ông. Nói về tuổi thơ, ông kể rằng cha luôn miệng nói ông không giỏi và sẽ chẳng làm được việc gì nên thân. Người cha cưng anh ông hơn. Và bây giờ đã lớn, mỗi khi nhìn vào gương ông tự bảo: "Ngươi không giỏi", "Ta ghét ngươi". Tiếng nói trong ông như một kẻ thù và ônng đầy căm ghét bản thân. Bàn luận thêm mới vỡ lẽ rằng, bố ông cũng là người sợ và căm ghét chính bản thân. Hiểu ra như thế, ông đã có thể chuyển hóa tiếng nói trong ông từ thù thành bạn. Khi giọng nói tiêu cực bắt đầu chê bai chỉ trích, ông chỉ tự bảo "Nào, để xem người bạn hữu ích của mình nói gì với mình đây?" Ông biến tiếng nói ấy thành chỗ dựa và dần dần có được tự tin và biết yêu thương bản thân giúp vượt qua được nỗi khổ tâm. Nhiều khi thầy cô là người có những ảnh hưởng tốt hay xấu mạnh mẽ đến sự tự tin của ta: Tôi nhớ khi 7 tuổi đứng trong đội đồng ca tôi đã rất tự tin, thích thú và hăng hái hát hết sức. Được nửa bài, cô giáo bước đến chỗ tôi và đưa ngón tay lên môi ra hiệu cho tôi, có hai cách hiểu, một là tôi hát quá to, hai là hàm ý tôi hát không hay. Ngay lập tức tôi chấp nhận hàm ý thứ hai là thật và sau này trong nhiều năm trời tôi không bao giờ hát trước mọi người. Trong tôi có một giọng nói "Mi hát không được". Và tin sao thì thành vậy, như thể có một chiếc lồng trong bụng tôi và giọng hát của tôi bị nhốt vào đó. Tất cả những gì tôi làm được là phát ra những âm thanh ư ử yếu ớt! Cho dù hoàn cảnh những năm tháng tuổi thơ của ta khiến ta mạnh mẽ hay yếu đuối chăng nữa thì giờ đây xây dựng một giọng nói hỗ trợ và tự tin trong lòng là việc trong tay ta. Bước đầu tiên là lắng nghe: ta cần lắng nghe "cuộc tự trò chuyện trong ta". Nếu nhận ra giọng nói ấy đang chỉ trích hay làm nản chí ta cần quyết tâm chuyển nó thành giọng nói hỗ trợ.

Sự quyết tâm rất quan trọng vì chúng ta rất thường có những suy nghĩ là giảm sức chiến đấu nhưng rồi lại quên đi. Điều này chẳng khác gì mở cửa cho những suy nghĩ kém lực ấy quay trở lại. Nếu đã quen nghĩ, "Mi sẽ thất bại" hay "Mi không có hy vọng đâu" thì nay ta cần làm cho những suy nghĩ "Bạn sẽ thành công" hay "Bạn rất quý giá" thành thói quen.

3. Xem những khó khăn là bài học Điều chủ yếu quan trọng để xây dựng một cách nhìn tích cực là khả năng học tập từ những khó khăn và không để đám mây của một lần thất bại che phủ tương lai hay làm suy giảm niềm tin. Nếu đã phạm sai lầm, coi như một bài học và tự hỏi "Tôi học được kinh nghiệm gì cho tương lai?". Một gương điển hình tuyệt vời về khả năng này là Thomas Edison, người đã thử 2000 chất liệu khác nhau trong quá trình sáng chế bóng đèn tròn. Sau chừng ấy lần "thất bại", phụ tá của ông than: "Tất cả công sức của ta là vô vọng. Ta chẳng học hỏi được điều gì cả". Edison đáp lại rất tự tin: "Chúng ta học được rất nhiều và tiến bộ nhiều. Chúng ta nay biết rằng có 2.000 chất liệu không dùng để chế tạo bóng đèn tròn tốt được". Nhớ: "Điều sợ nhất không phải là thiếu năng lực, mà sợ nhất là mạnh đến không đo lường được" (Nelson Mandela - 1994) Điều này nhắc tôi nhớ đến câu nói của Thaddeus Golas: "Chuyện gì xảy ra không quan trọng bằng cách chúng ta phản ứng với nó như thế nào". "Được khen không mừng, bị chê không buồn khổ, mà tự biết rõ những phẩm chất và thế mạnh là tính cách xuất chúng". (Saskya Pandita; 1182-1282).

Chương 4 Tầm quan trọng của các bài tập thư giãn Khi ta dành vài phút để ngồi yên lặng và thư giãn cơ thể ta, tâm trí ta; ta có thể quan sát rõ ràng hơn những loại tư duy mà ta đã tạo ra trong tâm trí của mình. Khi ta ngồi thư giãn, ta thực hành lúc đó ta tạo nên những suy nghĩ tích cực về sự bình an và hạnh phúc. Trong tình trạng thư giãn này số nhịp tim đập, huyết áp, tốc độ tư duy và việc tiêu thụ oxy tất cả đều giảm. Và như vậy, tinh thần của ta được "làm mới" và được nạp thêm năng lượng. Bài tập thư giãn 1: Ta ngồi thoải mái... Ta thư giãn cơ thể ta... Ta hít vào bằng mũi từ từ và thật sâu... và khi ta hít vào ta cảm thấy chính ta đang mang vào sự bình an và thư giãn... khi thở ra ta xua tan bất cứ sự căng thẳng nào trong tâm trí và cơ thể ta... Ta cảm thấy cơ thể ta nhẹ nhõm và thư giãn... Tâm trí ta bình tĩnh... Tự do khỏi bất cứ sự lo lắng nào... Bình an... Giờ đây những suy nghĩ của ta chậm hơn... Ta nhẹ nhàng mang tâm trí ta trở lại với căn phòng và những cảnh vật xung quanh ta, nhưng ta vẫn duy trì cảm giác bình an này. Bài tập thư giãn 2: Ta ngồi thoải mái... Ta hít vào thật sâu và xua tan bất cứ sự căng thẳng nào trong cơ thể và tâm trí ta... Ta nghĩ về đôi bàn chân của ta... Ta thư giãn các cơ trên đôi bàn chân... Hãy cho phép chúng có được càm giác nhẹ nhàng và thoải mái... Ta nghĩ về đôi chân ta... Ta xua tan bất cứ căng thẳng nào trên đôi chân ta. Ta nghĩ về bao tử ta... Ta cho phép tất cả các cơ ở đây thư giãn và tĩnh lặng... Ta tập trung vào ngực của ta... Ta cảm thấy chính ta đang thở... Hơi thở ta trở nên tĩnh lặng và dễ dàng... Với mỗi hơi thở, ta cảm thấy chính ta trở nên bình an và thư giãn hơn... Ta xua tan bất cứ căng thẳng nào trên đôi vai... Ta cũng để cho mặt và đầu thư giãn hoàn toàn... Ta nghĩ về hai cánh tay... Bây giờ chúng ta trở nên nhẹ nhàng không trọng lượng... Tâm trí ta tĩnh lặng và bình an... Ta tận hưởng cảm giác thư giãn này. Bài tập thư giãn 3: Ta ngồi thoải mái và thư giãn cơ thể ta... Ta hít vào bằng mũi từ từ và thật sâu và khi ta thở ra cũng từ từ. Ta xua tan bất cứ sự căng thẳng nào... khi ta ngồi đây ta hình dung những ngôi sao trên bầu trời về đêm... Ta nhìn thẳng vào những ngôi sao và ta cảm thấy chính ta được bao quanh bởi một đám mây bình an... Bất cứ khi nào ta cảm thấy lo lắng và sợ hãi... điều cần làm là nghĩ về những ngôi sao sáng bình an trên bầu trời đêm và ta nhớ rằng ta cũng là một ngôi sao bình an.

Một bài tập giúp thay đổi cách cư xử không mong muốn Ngồi thoải mái và thư giãn cơ thể bạn... hít vào thật sâu và xua tan bất cứ căng thẳng nào trong tâm trí. Hình dung một tình huống mà bạn thường giận dữ và bị sốc...

Quan sát tình huống này và nghĩ xem bạn sẽ phản ứng ra sao... Nghĩ về một phẩm chất mới hay một cách phản ứng để thay thế cách cư xử không tích cực này... Nghĩ xem bạn muốn phản ứng như thế nào trong tình huống này. Bây giờ hãy tái diễn lại tình huống này và phản ứng trong cách mà bạn muốn sử dụng phẩm chất mới này... Kiên quyết sử dụng phẩm chất mới này và cách phản ứng mới này trong cuộc sống hàng ngày của bạn. "Sự lo lắng không xua tan nỗi buồn của ngày mai mà đang xua đi hạnh phúc của hôm nay" (Corrie Ten Boom)

Bài tập giảm stress Hiện tượng stress trở nên phổ biến trên thế giới và chúng ta cần phát triển những kỹ năng để có thể duy trì sự kiểm soát đối với cuộc sống của chúng ta. Bài tập 1: Khi sợ điều gì chúng ta vẫn thường nín thở, hoặc thở gấp gáp. Stress cũng tương tự như thế. Nó có thể dẫn đến nhiều việc như mệt mỏi, nhức đầu, căng cơ bắp... Một cách để giảm stress là tập thở một cách chính xác. Hãy làm theo những bước sau: 1. Đặt tay lên bụng và hít sâu vào. Khi bạn hít như thế thì bụng bạn sẽ đầy khí và căng lên. 2. Khi bạn thở ra, bụng bạn sẽ co lại, ép vào trong. * Đây là phương pháp thở đúng nhất - nếu như khi bạn thở mà bụng bạn co lại và ngực bạn chứa đầy khí bạn thở nhanh điều đó sẽ làm cho cổ và vai bị mỏi, đầu bị nhức Bài tập 2: 1. Hít thở thật sâu và hình dung bản thân đang thở trong sự bình an và thư giãn dưới ánh sáng màu vàng. Cảm nhận những cơ bắp dần dần thư giãn. 2. Khi bạn thở ra, thở ra thật mạnh, lúc đó hãy nghĩ rằng bạn đang loại bỏ dần mọi căng thẳng trong cơ thể và tâm trí mình dưới ánh sáng xanh đen. Bất cứ khi nào bạn lâm vào tình trạng stress, hãy lập tức thực hành cách thở như trên. Bài tập 3: 1. Viết ra giấy tất cả những điều làm bạn căng thẳng. 2. Chia những điều ấy làm 2 cột. Cột A là những điều bạn có thể kiểm soát được và cột B ngược lại. 3. Với những gì bạn không kiểm soát được, thực hành việc chấp nhận nó và từ từ loại bỏ nó ra khỏi đầu óc bạn. Ngồi trong yên lặng và thực hành điều đó. 4. Với những gì bạn có thể kiểm soát, tập trung thời gian của bạn và năng lượng vào nó. Nếu bạn nhớ lại những điều bạn không thể kiểm soát được, hãy tự nhủ rằng bạn không thể kiểm soát được chúng và một lần nữa hình dung nó đang trôi ra khỏi tâm trí bạn. Bài tập 4: Thường thì căng thẳng bắt đầu từ những việc nhỏ, chúng lớn lên dần theo thời gian và cuối cùng chúng làm chúng ta cảm thấy nặng nề và bị stress. 1. Khi gặp một tình huống hoặc một vấn đề nào đó, hãy nghĩ rằng: "Tôi có thể học được gì từ đó?" Hoặc khi bạn cảm thấy mình có lỗi trong một tình huống nào đó, hãy nghĩ rằng: "Tôi phải làm sao để giải quyết nó tốt hơn trong tương lai?"

2. Tự nhủ bản thân: "Tôi đã học được rồi, bây giờ thì tôi cho nó ra khỏi tâm trí và tôi trở nên tươi sáng hơn". 3. Nếu trong tương lai bạn lại nhớ đến vấn đề đó thì hãy nhớ rằng bạn đã học nó rồi và hãy để điều đó ra đi.

Chương 5 Những bước giúp thay đổi phản ứng tiêu cực sang tích cực Ngày 1 - Tôi chú ý những gì mà tôi nói và cách tôi phản ứng người khác. Tôi kiểm tra và thay đổi chính tôi - chứ không phải những người khác. Ngày 2 - Nếu tôi thấy chính tôi chỉ trích và phản ứng những người khác, tôi thay thế những ý nghĩ này bằng những ý nghĩ, phản ứng hữu ích và tích cực. Ngày 3 - Bất cứ khi nào tôi có những ý nghĩ tiêu cực về chính tôi, người khác và hoàn cảnh, tôi tập trung nhìn vào những khía cạnh tốt và tích cực. Ngày 4 - Khi tôi đối mặt với những thử thách - Tôi chấp nhận rằng tôi không thể thay đổi và tập trung tìm kiếm những giải pháp có lợi và hiệu quả. Ngày 5 - Ngày hôm nay tôi ghi lại những điểm tích cực của mọi người xung quanh và tập sống tốt giống như vậy. Ngày 6 - Ngày hôm nay tôi đã xác định rằng những sức mạnh, khả năng cùng với mục tiêu của cuộc đời tôi là hiện thực. Tôi không quan tâm những lúc nản lòng và cũng không bị tác động nào ảnh hưởng được trên con đường tự khẳng định hạnh phúc sẵn có của mình. Ngày 7 - Hôm nay tôi ghi nhớ rằng dù bất kỳ chuyện gì xảy ra, tôi hoàn toàn tự do lựa chọn thái độ của mình và thái độ này sẽ quyết định cách tôi xử lý tình huống như thế nào. "Chúng ta phải là tấm gương của những điều ta mong nhìn thấy thay đổi ở thế giới này" (Gandhi) Bài tập về nhà Nếu bạn xem tâm trí của mình như một người bạn tốt nhất, bạn sẽ đối xử với bạn ấy như thế nào? 1. Bạn có thể giữ suy nghĩ cũng như những câu trả lời của bạn luôn ở trong khía cạnh tích cực không? 2. Đưa ra 5 phẩm chất tốt đẹp của một người mà bạn đang có những vướng mắc với họ! 3. Hãy nhớ SOS! 4. Hãy liệt kê những điểm tích cực mà bạn thường áp dụng khi diễn những vai diễn khác nhau của mình. Luôn ý thức bạn là 1 diễn viên. 5. Hãy tạo ra những luật vàng cho bạn - VD: "Tôi chỉ nhìn thấy điều tốt đẹp ở người khác" hay "Tôi luôn luôn sử dụng ngôn ngữ tích cực". Nhớ dành cho bạn một sự lựa chọn! Nhìn điều tốt đẹp nhất của bạn và của những người khác! Chúc bạn may mắn "Ly nước đầy một nửa hay vơi một nửa là tùy vào thái độ của người quan sát nó."

Chu kỳ của tư duy Tiến trình từ "Phán đoán - Diễn đạt - Trả lời" diễn ra nhanh chóng đến nỗi chúng ta hiếm khi dừng lại để phân biệt và đánh giá những gì thực sự chúng ta đang làm, và những trải nghiệm của chúng ta trong quá khứ đã ảnh hưởng như thế nào đến cách chúng ta hiểu biết và trả lời lại các tình huống thực tế. Mỗi tình huống là duy nhất và yêu cầu sự trả lời chuyên biệt đó cũng là duy

nhất và mỗi tình huống ấy không bị những khuôn mẫu trả lời cũ của chúng ta và những gì mà chúng ta nghĩ là chúng ta "biết" điều khiển. Tình huống

Những gì đã xảy Những gì mà bạn ra? thích xảy ra?

Phán đoán Bạn đã nghĩ gì? Ký ức liên kết Việc này đã gợi cho bạn nhớ đến điều gì? Quan điểm Bạn đã tiếp cận tình huống như thế nào? Hành động Bạn đã thực làm gì? Kết quả Sự thật quan trọng nhất trong đời bạn là cách mà bạn suy nghĩ Mọi việc bắt đầu bằng suy nghĩ Các ý nghĩ là rất mạnh mẽ

Sức mạnh và hiệu quả của ý nghĩ •

Bạn có trách nhiệm về những ý nghĩ của bạn

•

Những ý nghĩ có sức mạnh rất lớn. Bạn tạo nên những cảm xúc và trải nghiệm bởi những

•

ý nghĩ mà bạn chọn để suy nghĩ. Bạn có khả năng hướng dẫn chủ động các ý nghĩ của bạn theo cách thức tích cực.

•

Sự lặp đi lặp lại thường xuyên của các ý nghĩ tích cực sẽ tạo cho bạn niềm tin và thái độ.

•

Các ý nghĩ giống như những hạt giống mà bạn gieo trồng trong tâm trí. Bạn càng nắm

•

giữ một ý tưởng đặc biệt nào đó thì bạn càng đầu tư thêm nhiều sức mạnh cho ý tưởng đó. Các ý nghĩ tích cực cho ta nghị lực và sức mạnh

•

Các ý nghĩ tiêu cực khiến ta đánh mất sức mạnh, khiến ta mệt mỏi và kiệt quệ.

•

Bạn hãy tin tưởng vào điều gì mà bạn cho là đúng đối với bạn.

•

Bạn không thể kiểm soát những người khác, cũng như tình huống và hoàn cảnh. Nhưng

•

bạn có thể kiểm soát được những gì đang xảy ra bên trong bạn. Bản chất thực của bạn là tích cực. Tính tiêu cực chỉ là kết quả của tư duy sai lầm. Bạn có

•

thể thay đổi tình trạng tiêu cực nếu bạn chọn tư duy đúng. Phát huy những thói quen tự quan sát bản thân. Hãy lắng nghe bạn đang nói gì với chính

•

mình. Cần tốn thời gian để thay đổi và chuyển đổi các khuôn mẫu tư duy cũ. Hãy kiên nhẫn với

chính mình! "Tâm trí bình an khi tôi lấp đầy tâm trí mình bằng những suy nghĩ tích cực và chấp nhận"

Thể hiện khẳng định

Một sự khẳng định là một câu nói mà bạn tin, hoặc bạn rất mong ước đó là sự thật. Chúng ở mức mạnh nhất khi bạn đang ở mức độ "Alpha" (thư giãn). Có ba quy luật để sử dụng chúng có hiệu quả: • Thứ nhất, luôn luôn thể hiện chúng ở hiện tại. Không phải "Tôi sẽ là...", mà "Tôi là...".

•

Phần tâm trí dưới ý thức của bạn thực hành ngay cho những khẳng định trong thì hiện tại trở nên có thực. Thứ hai, hãy nói những câu này ở ngôi thứ nhất. Nói cách khác, bắt đầu tất cả các câu

•

khẳng định của mình. Ví dụ, bằng cách "Tôi là", "Tôi có", hoặc "Tôi có thể". Thứ ba, hãy bảo đảm rằng những lời khẳng định này phải được thể hiện theo cách xác

định, chứ không bao giờ theo cách phủ định. Ví dụ: "Tôi tự do với stress" thay vì "Tôi không bị stress". Các lời khẳng định của bạn sẽ hiệu quả nếu bạn thường đọc to chúng trong ngày. Bạn càng sử dụng chúng nhiều, bạn sẽ tiến bộ càng nhanh. Hãy viết chúng ra trên một tấm giấy cứng và mang chúng đi theo bạn. Đặt những bản sao của chúng ở những nơi mà bạn có thể thấy chúng và nhớ tới chúng. Sử dụng có giá trị những lời khẳng định này là tạo nên những ước muốn đạt đến mục đích của bạn. Một sự chọn lựa các lời khẳng định để củng cố hình tượng của bản thân. Hãy chọn lựa trong số này những điều bạn cảm thấy đúng với bạn, sử dụng ba điều hướng dẫn cơ bản. Cách để tập sự khẳng định là chọn một trong các điều sau đây mỗi buổi sáng và thực hành suốt một ngày (hay vài ngày đến khi bạn cảm thấy thấm nhuần). • Tôi thích bản thân mình. •

Tôi yêu và chấp nhận chính mình

•

Tôi sẵn lòng chia tay với quá khứ và hoàn toàn sống với hiện tại.

•

Tôi được an toàn nếu tôi nhận trách nhiệm về đời sống của chính mình.

•

Tôi sẵn lòng đổi thay và trưởng thành.

•

Giờ đây tôi dễ dàng chia tay với những niềm tin tiêu cực trước đây.

•

Tôi tha thứ cho bản thân mình một cách vô điều kiện.

•

Tôi đang yêu, đáng yêu, và được yêu.

•

Mỗi ngày bằng mọi cách tôi đang ngày càng trở nên tốt hơn.

•

Tôi thư giãn và để cho tâm trí mình an lành.

•

Tôi tập trung vào điều tích cực một cách tự động và vui thích.

•

Tôi nhiệt tình với cuộc sống, tràn đầy nghị lực và mục đích.

•

Tôi đang làm điều tốt nhất mà tôi có thể làm, tôi đang an lành.

•

Tôi chỉ chịu ảnh hưởng bởi những ý tưởng tích cực và con người tích cực.

•

Suy nghĩ của tôi an lành, trầm tĩnh và tập trung.

"Hạnh phúc đến từ việc tạo ra những suy nghĩ tích cực và mang tính xây dựng về bản thân và về người khác".

Khẳng định phẩm chất của bạn a) Ngồi yên lặng, không bị quấy nhiễu. Cầm một miếng giấy và một cây viết trên tay. Viết ra mười điều tốt về bản thân bạn. Đừng sợ khi bày tỏ chân thật. Mọi người đều có nhiều phẩm chất tích cực, vì thế chọn đến mười cũng sẽ không quá khó đâu.

Kế đó, viết ra mười điều tiêu cực về bản thân. Hãy thành thật chừng nào càng tốt chừng nấy. Khi bạn làm xong danh sách, hãy lượt qua từng điều và tự hỏi: "Điều này có đúng không? Hay là mình chỉ tin là vậy thôi chứ thực tế thì không phải?". Danh sách nào dễ liệt kê ra hơn? Mười điều tốt hay mười điều xấu? Bạn nghĩ tại sao lại như vậy? b) Lượt qua danh sách các điều tiêu cực. Gạch chéo trên một từ hoặc nhóm từ, và viết chính xác những từ trái nghĩa với chúng ở tại chỗ đó, ví dụ: Nếu bạn đã viết "giận dữ", thì thay thế nó bằng chữ "trầm tĩnh" hoặc "an lành". Thay thế chữ "lười biếng" bằng chữ "siêng năng". Chú ý xem bạn cảm thấy thế nào khi viết. c) Lấy ra từng chữ tích cực và dùng chúng để hoàn tất câu sau đây: Tôi là.............................. Giờ thì viết mỗi câu ra một mảnh giấy, mang nó đi theo với bạn và đọc lớn tiếng hoặc tự đọc cho chính bạn vào những thời gian định kỳ. Các câu này là những câu "khẳng định", chúng là những công cụ mạnh mẽ để thay đổi nhận thức của bạn về chính bạn. Đôi khi chúng ta cứ lưu giữ trong ký ức nỗi bất hạnh hay những việc không giải quyết được trong quá khứ, làm cho cách sống tích cực và hạnh phúc của chúng ta bị chặn lại. Ẩn dụ sau đâu là cách chúng ta có thể sử dụng để ra khỏi quá khứ một cách nhẹ nhàng. Hãy ngồi, ngồi xuống, yên lặng, chậm rãi đọc:

Tính cách là số phận "Bạn đều đúng với bất cứ điều gì bạn nghĩ là mình có thể - Bất cứ điều gì bạn nghĩ là mình không thể" (Henry Ford) Nội dung nhận thức của chúng ta tác động đến tầm nhìn và ảnh hưởng đến quan điểm của chúng ta; nó quyết định động cơ của chúng ta và cuối cùng hình thành nên hành động của chúng ta. Các hành động được lặp đi lặp lại sẽ trở thành thói quen. Tổng hợp các thói quen sẽ hình thành nên tính cách của chúng ta - và nơi nào tính cách gặp gỡ "thế giới", thì số phận hình thành.

Đôi khi chúng ta quên rằng những tình huống trong cuộc đời chúng ta là những thành quả từ những hành động của chúng ta và chúng ta có xu hướng ca ngợi hay đổ lỗi cho những nhân tố bên ngoài. Chúng ta cũng có xu hướng phớt lờ đi sự thật, những hành động đó được hình thành bởi những đức tin và những giả định tạo nên nhân dạng của chúng ta. Ví dụ như, nếu chúng ta tin rằng công việc độc quyền sẽ tích lũy được của cải và đến một ngày nọ sẽ cho chúng ta sự tiện nghi và sự tự do mà chúng ta đang khao khát từ công việc này, rồi sau đó, những viễn cảnh về cuộc sống - hình ảnh chúng ta sẽ liên tục tìm kiếm bất cứ thứ gì mà ta có thể "bắt lấy" để đạt được mục đích, bất chấp lợi ích của người khác và cộng đồng. Quan điểm của chúng ta ta là bề ngoài chúng ta tuân theo luật lệ và những nghĩ vụ nhưng chỉ vì những lợi ích của cá nhân - và chúng ta cũng chỉ quan tâm đến thế mà thôi. Điều này còn dẫn chúng ta đi xa hơn nữa đến mức độ tinh thần thấp, tính bất cẩn, các động cơ cá nhân, sự cạnh tranh không công bằng và thiếu tính sáng tạo và chán chường; một quan điểm tổng thể về sự bất mãn, sự thất vọng, sự chỉ trích, sự tiêu cực hay câu hỏi bất tận về "cái gì khác nữa đây". Bởi vì, chúng ta không quan tâm đến chất lượng của các hành động của chúng ta, nên chất lượng công việc của chúng ta cũng thấp; chúng ta đánh mất sự kính trọng của người khác dành cho mình; niềm tin và cuối cùng là sự mụ mẫm. Một cách khác, nếu chúng ta có niềm tin - hay có hiểu biết - rằng cuộc sống và công việc sẽ làm phong phú thêm cho chính bản thân chúng ta hơn là những người khác, thì tầm nhìn của chúng ta về mọi vật trở thành sự hợp nhất của sự thích thú và tính ham hiểu biết. Quan điểm của chúng ta đặt trên nền tảng là niềm tin cơ bản vào khả năng phát triển, sáng tạo, làm tăng thêm giá trị vào bất cứ việc gì chúng ta làm tăng thêm sự thỏa mãn. Hành động của chúng ta được tập trung, tích cực và tạo ra được sự khác biệt với những hành động khác xung quanh chúng ta. Chúng ta cũng sẽ mạnh mẽ thêm khi chúng ta nói "không" với những gì chúng ta cho là có hại hay không liên quan đến chúng ta bởi vì chúng ta có sự tự trọng thông qua việc thực hiện thường xuyên các giá trị của bản thân và sự tự tin vào chính bản thân; sự xét đoán của bản thân; các phẩm chất cá nhân, các mục đích tích cực và các tài năng đặc biệt. Điều này tạo nên sự nhiệt tình trong chúng ta và từ đó gợi lên sự nhiệt tình trong những người khác. Người ta đo giá trị phần đóng góp của chúng ta, đánh giá biểu hiện của chúng ta và cuối cùng là kết hợp tất cả để thực hiện được mục tiêu cao nhất trong cuộc đời chúng ta. Nhưng những gì tạo nên ý thức về nhân dạng của chúng ta? Đôi khi chúng ta cảm thấy có những "tính cách" khác nhau bên trong chúng ta, một số mâu thuẫn với nhau cả về ước vọng, lợi ích và quan điểm.

Tinh thần của chúng ta - Nhận thức và Tâm thức Ngày nay chúng ta biết rằng nhận thức là phần cuộc sống bên trong chúng ta được cấu tạo bởi các trải nghiệm tinh thần, tư duy, cảm xúc, sự tưởng tượng và các khát vọng - nó thâm thúy hơn rất nhiều so với những gì chúng ta biết được về nhận thức. Nhận thức của chúng ta vận hành ở hai mức độ khác nhau mà chúng ta phân biệt được căn cứ vào lợi ích của việc hiểu biết, nhưng trong thực tế chúng ta phân biệt căn cứ vào sự tương tác ổn định và mật thiết: tâm trí nhận thức và tâm trí tiềm thức.

Một cách đơn giản chúng ta có thể nói chức năng của tâm trí nhận thức bao gồm những gì chúng ta hiểu biết "một cách có nhận thức", nhưng cũng bao gồm những gì chúng ta sẵn lòng và hiểu được là chúng ta nên làm "một cách có nhận thức", căn cứ trên tri thức lý trí, kiến thức, giá trị, tính logic và các giác quan chung. Nhận thức cho phép chúng ta lựa chọn những gì chúng ta dự đoán trước được, tập trung và kiểm soát những gì chúng ta suy nghĩ. Nhận thức giúp chúng ta ghi nhớ và cho phép chúng ta chỉ quan tâm đến những gì liên quan đến chúng ta, loại trừ những thông tin không cần thiết. Nhận thức cũng giúp chúng ta biết dừng lại, phản ánh và suy ngẫm về bản thân và sử dụng những bài học trong quá khứ để cân nhắc những giải pháp chọn lựa, đánh giá và mường tượng được kết quả trong tương lai. Dưới bề mặt của tâm trí nhận thức, tâm thức không ngừng ảnh hưởng đến sự lựa chọn và hành động của chúng ta, cũng như trong các mối quan hệ với người khác. Mặt khác, tâm thức có tính "tiềm thức" - không có tính nhận thức - lưu trữ tất cả những trải nghiệm của cuộc đời chúng ta: mọi vật chúng ta đã từng nhìn thấy, cảm nhận và hiểu được hay đã từng làm - những điều tốt và xấu, những niềm vui và sự đau khổ đều được lưu trữ trong tâm thức. Chúng ta cũng có thể tìm được trong ngân hàng ký ức khổng lồ này những đức tin, quan điểm và của thừa kế của nền văn hóa. Hình ảnh một cái cây là một minh họa rõ cho tiến trình này. Chúng ta có thể nhìn thấy thân cây, cành cây và lá cây, nhưng không nhìn thấy được rễ cây. Mặc dù những rễ cây này là nguồn đảm bảo cho sự sống, sự phát triển cũng như tính bền vững và sức khỏe cho cây. Những rễ cây này ăn sâu vào trong lòng đất, ít nhất cũng sâu đến mức đủ để cho những cành cây vươn lên trời cao. Tiến trình phát triển của cây như thế này được nhìn thấy ở khắp nơi trong tự nhiên, bao gồm cả bên trong mỗi chúng ta. Hãy xem sức sống của một cây là sự hợp nhất của nhiều yếu tố khác nhau, một số rút ra từ rễ cây, một số lại từ lá cây, nội dung về nhận thức của chúng ta là sản phẩm của ba điều chính yếu sau: (i) ký ức được lưu trữ ở phần tâm thức - phần rễ, (ii) tác nhân kích thích từ các cơ quan giác quan - lá cây, và (iii) kiến thức và khả năng phản ánh từ khu vực cao hơn trong tâm trí nhận thức của chúng ta - đó là cách thức riêng biệt mà mỗi cá nhân chúng ta có thể tổ chức và xử lý thông tin. Những phần hiện hữu của cây đại diện cho những phẩm chất bên ngoài của chúng ta: hình dáng, hành vi, tính cách... Không phải lúc nào người ta cũng bộc lộ hết những điều xảy ra dưới bề mặt, và như vậy thì chúng ta cũng có thể bị bất ngờ và thậm chí là thất vọng với các hành vi cư xử dẫn đến sự đối ngược với những gì mà chúng ta mong muốn. Nếu chúng ta muốn là chính mình và đạt được như người khác, chúng ta cần phải hiểu biết tất cả những điều trên. Không nhất thiết phải hiểu biết từng chi tiết, nhưng cần phải hiểu được những gì ẩn chứa phía dưới những hành vi kềm chế mà người ta vẫn thường thể hiện, có một nền tảng cho những đức tin căn bản sâu sắc, những giá trị điều kiện và rất nhiều phẩm chất tích cực bẩm sinh khác.

Chương 6 Chiếc cầu thang của sự tha thứ "HÃY VẼ RA MỘT CHIẾC CẦU THANG XOẮN ỐC"... cầu thang của sự tha thứ. Tại chân cầu thang có một chiếc túi khổng lồ chứa đầy những sự mãn nguyện thuộc về bạn. Hãy vác nó lên và cảm thấy nó nặng dường nào. Giờ thì hãy nâng chiếc bao này lên, chiếc bao mà bạn vừa chất đầy bằng những ký ức từ quá khứ. Hãy bắt đầu mang chiếc bao mãn nguyện của bạn suốt trên đường leo lên đến đỉnh chiếc thang. Hãy cảm nhận chiếc bao ngày càng nặng hơn khi bạn leo lên. Bắt đầu nghĩ về những gì trong chiếc bao đã làm cho nó nặng như thế. Bạn có thể ném bỏ đi được thứ gì? Tiếp tục leo lên... và suy nghĩ... Giờ thì bạn bắt đầu qua đoạn hai của chiếc thang. Tiếp tục suy nghĩ cho đến khi bạn quyết định muốn bỏ thứ gì trong bao. Giờ đây bạn thực sự muốn tha thứ điều gì? Hãy xem xét những hoàn cảnh ban đầu đã gây cho bạn giận dữ hoặc đau đớn. Hãy xem những người có liên quan... Rồi từ tâm bạn nói: TÔI ĐÃ SẴN SÀNG ĐỂ RỜI XA PHẦN QUÁ KHỨ NÀY CỦA TÔI. Hãy lấy nó ra khỏi bao, và nhìn nó trong ÁNH SÁNG. Hãy giữ nó ở đó. Rồi ném bỏ nó! Hãy tha thứ cho chính bạn và cho những người có liên quan. Quan sát phần quá khứ này của bạn rơi xuống chân cầu thang và khuất khỏi tầm mắt. Lắng nghe nó bị vỡ ra thành ngàn mảnh vụn dưới chân cầu thang - đi mãi... Kế đó, tiếp tục leo lên. Tiếp tục đi lên như thế. Suy gẫm, từ bỏ, và tha thứ... cho đến khi bạn quyết định đi đến đỉnh cầu thang. Giờ đây, bạn đã sẵn sàng tha thứ hoàn toàn. Giờ là lúc ném bỏ chính CHIẾC TÚI. Quan sát nó rơi xuống chân cầu thang. Chiếc cầu thang của sự tha thứ sẽ luôn luôn ở đó cho bạn leo lên khi nào bạn cần đến nó. Mỗi khi bạn làm qua bài tập này, gánh tải của bạn sẽ trở nên nhẹ hơn. Vì hôm nay, hãy làm những gì mà bạn có thể làm được. Bạn càng ngừng bớt chất đồ vào túi, thì nó càng dễ trở nên nhẹ hơn. Rồi một ngày kia sẽ chẳng còn gì nữa cần phải tha thứ và bạn sẽ bay với cảm giác nhẹ tênh từ bên trong! "Người hạnh phúc không phải do ở trong một số bối cảnh nào đó, mà là người ấy có thái độ nào" (Hugh Downs)

Từ bỏ Hãy quay vào bên trong, đến một khoảng tĩnh lặng. Trải nghiệm bản thân bạn đến một điểm của năng lượng. Một điểm của ý thức. Đây là phần không thay đổi của bạn, hãy quan sát: Những ý tưởng, cảm xúc, con người và hoàn cảnh đang thay đổi xung quanh bạn như mọi vật khác đang thay đổi... Hãy tạo khoảng cách giữa bạn và đời sống của bạn: Giữa bạn với ý nghĩ và cảm xúc của bạn; giữa bạn và tất cả mọi người xung quanh bạn.

Hãy tạo một khoảng cách và từ bỏ: Từ bỏ việc trông đợi sự việc xảy ra theo một cách nhất định; từ bỏ việc trông đợi sự việc từ người khác; từ bỏ việc trách cứ con người, hoàn cảnh, bản thân; từ bỏ những cảm giác hụt hẫng và tức giận của bạn; từ bỏ sự kiểm soát... Khi bạn từ bỏ, bạn tìm thấy một sự tự do bên trong, sức mạnh của tình yêu. Với tình yêu này bạn có thể động lòng trước những nỗi đau và sự ngu dốt của người khác. Với tình yêu này, bạn có thể tha thứ cả cho bạn lẫn cho người khác. Vì đời sống là một quá trình học hỏi, và chúng ta khôn ngoan nhờ có những sai lầm. Khi bạn từ bỏ để được tự do tìm thấy mục đích và hướng đi trong đời. Bạn được tự do để tìm thấy sức mạnh nội tâm, lòng can đảm và sự quyết tâm theo đuổi mục đích ấy.

Sự tha thứ Thông thường chúng ta vẫn thường bám "khư khư" vào một tình huống dù là tình huống đã không còn từ lâu rồi - điều này cũng giống như chúng ta ăn thức ăn bị thiu - chúng ta sẽ không có được chất dinh dưỡng cũng như sự hạnh phúc. Chúng ta cứ tiếp tục hồi tưởng lại quá khứ và trải nghiệm nỗi buồn phiền, và sự bất hạnh thậm chí được duy trì và đôi khi còn tăng lên. Chúng ta cứ tiếp tục sửa "sai" và chúng ta cảm thấy rằng người khác đang cư xử với mình cứ như là các luật sư gắng sức chứng minh cho quan điểm của mình. Cuối cùng ta trở thành những người thất bại, chúng ta cho hết mọi tài sản quý giá của chúng ta và rồi hạnh phúc cũng ra đi. Sự tha thứ dựa trên nền tảng của sự thông cảm sẽ cho phép chúng ta tự do. Điều này cũng giống như việc mở cánh cửa tâm trí của chúng ta và để cho người khác hay hoàn cảnh bay ra khỏi tâm trí ta vào quá khứ. Dành thời gian tìm hiểu sự yếu đuối ẩn sau hành vi của người khác và sự phức tạp của từng tình huống cho phép chúng ta bắt đầu một sự tha thứ. Quan điểm học tập từ tình huống và phát triển nó giúp chúng ta tiến về phía trước cùng với sự tha thứ. Tha thứ cũng cho phép chúng ta sống ở hiện tại. Khi chúng ta bám giữ vào quá khứ hay lo lắng quá nhiều về tương lai chúng ta sẽ không thể nào thưởng thức được vẻ đẹp của thời hiện tại.