Spdc Oost Gemeenten Vragen

Gemeente Amsterdam Gemeenteraad

R

Gemeenteblad

Schriftelijke vragen

Jaar

2009

Afdeling

1

Nummer

30

Publicatiedatum

21 januari 2009

Onderwerp

Beantwoording schriftelijke vragen van het raadslid de heer I.R. Manuel en het duoraadslid de heer H.P. Korff van 3 oktober 2008 inzake het Sociaal Psychiatrisch Dienstencentrum (SPDC) Oost. Amsterdam, 12 januari 2009 Aan de gemeenteraad

Inleiding. Afgelopen maand hebben er verschillende ernstige incidenten plaatsgevonden in het Sociaal Psychiatrisch Dienstencentrum Oost.1 SPDC Oost is een kliniek van AMC de Meren en maakt, na de fusie van AMC de Meren en het JellinekMentrum, sinds 1 september 2008 deel uit van Arkin. Vorige maand besloot Arkin het SPDC tijdelijk te sluiten2 en zijn er diverse andere maatregelen getroffen om deze crisis op te lossen. In de gemeenteraadsvergadering van 1 oktober 2008 heeft wethouder Vos enkele mondelinge vragen beantwoord. De fractie van D66 stelt hiermee aanvullende vragen. Gezien het vorenstaande heeft vragensteller, mede namens het duoraadslid de heer Korff, namens de fractie van D66, op grond van artikel 42 van het Reglement van Orde voor de gemeenteraad, de volgende schriftelijke vragen tot het college van burgemeester en wethouders gericht: 1. Onderschrijft het college de stelling van de heer Muller, voorzitter van de raad van bestuur van Arkin, dat de SPDC al “tien jaar “ een “verwaarloosde organisatie” is? 2. Kan het college toelichten wat haar rol is geweest in het kwartaaloverleg Programma Overleg Zorg en Openbare Orde, waar als vast agendapunt de voortgang en ontwikkeling van de crisiszorgketen wordt besproken? Kan het college haar hierover ingenomen standpunten en inbreng in het vorengenoemde overleg aan de raad doen toekomen? Zo nee, waarom niet? Kan het college de agenda’s en de notulen van dit overleg aan de raad doen toekomen? Zo nee, waarom niet?

1

http://www.nrc.nl/binnenland/article1994466.ece/Kliniek_dicht_na_tweede_sterfgeval http://www.amcdemeren.nl/index.php?StyleSheet=3&Link=News%2FNewsList.php%23%7Badfaf4f 762e53199dc5e0fc23aa48af8%7D 2

1

Jaar Afdeling Nummer Datum

2009 1 30 21 januari 2009

Gemeente Amsterdam Gemeenteblad

R

Schriftelijke vragen, vrijdag 3 oktober 2008

AMC de Meren voert sinds 4 december 2007 het kwaliteitskeurmerk HKZ.3 Dit keurmerk heeft met name betrekking op de inrichting van het werkproces en de inzet en borging van diverse middelen die door het personeel op de werkvloer en de direct leidinggevende gebruikt kunnen worden. 3. Is het college op de hoogte van de rapportages die op het gebied van dit keurmerk opgesteld zijn door (onder meer) KEMA? Kan het college deze rapportages aan de raad sturen? Zo nee, waarom niet? 4. Is de toepassing van middelen, waaronder het plaatsen van patiënten in isoleercellen of andere beperking opleggende maatregelen, in de afgelopen periode volgens de interne kwaliteitsnormen uitgevoerd? Voor welke middelen gold dit niet? 5. Wat is naar de mening van het college in het licht van in het nieuws gekomen tekortkomingen de waarde van dit keurmerk waarmee AMC de Meren naar eigen stellen (punt 4.3, blz 7)4 “expliciete verantwoording aflegt over de organisatie en de inhoud van haar bedrijfsprocessen en zorgverlening”? Beantwoording van het college van burgemeester en wethouders. Algemeen. Vooraf is het relevant om te weten dat de zorgverzekeraar en niet de gemeente financier is van deze instellingen. De gemeente heeft geen bevoegdheden om in te grijpen in het beleid van deze instellingen. De inspectie voor geestelijke gezondheidzorg (een dienst van het Ministerie van VWS) is toezichthouder. Antwoord vraag 1: Het moge duidelijk zijn dat er een groot en langdurig probleem was op het SPDC Oost. Arkin heeft twee onderzoeken laten uitvoeren naar aanleiding van de incidenten, een door Price, Waterhouse Coopers en een door een tweetal psychiaters. De conclusie van beide onderzoeken luidt, dat er bij de kliniek SPDC Oost eenzijdig op kostenbesparing werd gestuurd. Er was daardoor onvoldoende aandacht voor de kwaliteit van de zorg. Met signalen van de inspectie, het personeel en de cliëntenraad dat de kwaliteit van zorg onvoldoende was, is vrijwel niets gedaan. Bovendien ontbrak binnen SPDC Oost een zorgvisie waardoor richting in de verbetering van de kwaliteit onduidelijk was. Uit deze conclusies komt inderdaad een beeld van langdurige verwaarlozing naar voren. De conclusies van beide onderzoeken zijn als bijlage bij dit schrijven gevoegd. Antwoord vraag 2. Binnen het kwartaaloverleg is de kwaliteit van zorg binnen de instellingen geen onderwerp van gesprek. De gemeente heeft hier immers geen bevoegdheden. Toezending van de notulen aan de raad is daarom niet aan de orde.

3 http://www.amcdemeren.nl/index.php?Link=DMM_Loader.php%3FDOCUMENTID%3D%7B2f6dc3 8410f0bafbe315a95fad32becc%7D&StyleSheet=0 4 http://www.arkin.nl/UserFiles/File/pdf/jaarverantwoording2007maatschappelijkverslag21.pdf

2

Jaar Afdeling Nummer Datum

2009 1 30 21 januari 2009

Gemeente Amsterdam Gemeenteblad

R

Schriftelijke vragen, vrijdag 3 oktober 2008

Antwoord vraag 3. Het college is niet in detail op de hoogte van de rapportages die op dit gebied zijn opgesteld. Het is bekend dat er meerdere uitgebreide rapportages zijn opgesteld. Arkin heeft er voor gekozen om deze uitgebreide en vertrouwelijke rapportages niet naar het College te zenden. Arkin heeft de volgende toelichting gegeven: Eind 2007 is aan de Stichting AMC-de Meren het HKZ-certificaat verleend op grond van de bevindingen van KEMA Quality BV. HKZ staat voor Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector. De Stichting HKZ legt na breed overleg met een veelheid aan partijen branchespecifieke kwaliteitsnormen vast, op grond waarvan voor drie jaar geldige HKZ-certificaten worden toegekend. Er zijn normenschema’s voor bijvoorbeeld ambulancezorg, apotheken, tandartspraktijken en verzorgingshuizen en ook voor instellingen voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. De verleende certificaten impliceren tevens dat gecertificeerde instellingen voldoen aan de ISO-9001 normen. Toekennen van certificaten geschiedt door geselecteerde certificerende instellingen, welke per HKZ-normenschema door de Raad voor Accreditatie zijn geaccrediteerd. KEMA Quality BV is zo’n certificerende instelling, door AMC-de Meren is met hen een driejarig contract overeengekomen dat bestaat uit een initiële certificatie-audit in 2007 en jaarlijkse periodieke vervolgaudits in 2008 en 2009. De certificatie-audit bij AMC-de Meren (initiële audit genoemd omdat het ging om een allereerste HKZ audit) heeft tussen 31 mei en 5 november 2007 plaatsgevonden d.m.v. bezoeken van een KEMA auditor aan verschillende afdelingen van AMC-de Meren. Bij de auditronde is ook gesproken met de toenmalige directeuren van de sector Volwassenen Ketenzorg en met medewerkers van de verschillende locaties, waaronder ook het SPDC-Oost aan de Domselaerstraat. Meerdere locaties van deze sector zijn daarbij kortdurend bezocht. De bevindingen van de gehele auditronde zijn vastgelegd in een rapport dat is gedateerd op 28 november 2007, het rapport is voorzien van het opschrift ‘vertrouwelijk rapport’. Het rapport vermeldt dat bevredigende verbeterplannen zijn opgesteld voor de vier geconstateerde tekortkomingen op het gebied van resp. elektronisch kwaliteitshandboek, centraal documentbeheer, contract met één van de gebouwverhuurders en formele vaststelling van inkoopbeleid. Deze rapportage heeft geleid tot de toekenning van het HKZ-certificaat aan AMC-de Meren per 1-12-2007. Het HKZ-certificaat bevestigt dat er een voldoende stevige structuur bestaat voor het doelmatig, effectief en verantwoord handelen binnen de instelling. Het geeft aan dat er een structuur bestaat waarbinnen verbeterprojecten en verbeteracties kunnen worden geïnitieerd op grond van interne audits, evaluaties, onderzoek, incidenten en klachten. In deze zin is de betekenis van de HKZ certificaten voor de huidige stand van zaken in de GGZ en de Verslavingszorg vooral dat er systematisch en serieus werk gemaakt wordt van het nastreven van een hoger niveau van zorgkwaliteit, met inbegrip van belangrijke aspecten zoals maximale veiligheid, correcte bejegening en adequate huisvesting. Het verwerven van het HKZ-certificaat vormt een belangrijke stap in het systematisch sturing geven aan de opbouw van een organisatie en instellingscultuur waarin vermijdbare risico’s beheerst worden en waarin de schade van onvermijdbare risico’s snel en effectief beperkt en zo mogelijk hersteld kan worden.

3

Jaar Afdeling Nummer Datum

2009 1 30 21 januari 2009

Gemeente Amsterdam Gemeenteblad

R

Schriftelijke vragen, vrijdag 3 oktober 2008

Van belang is verder dat de KEMA op 2 oktober 2008 AMC de Meren onder toezicht heeft gesteld en dat de KEMA op19 december deze ondertoezichtstelling heeft opgeheven nadat corrigerende maatregelen zijn geïmplementeerd. Antwoord vraag 4. Kort na het incident in het SPDC Oost, waarbij een patiënt overleed in een isoleerkamer, zijn de patiënten overgebracht naar andere klinieken. De GGD heeft er samen met Arkin voor gezorgd dat dit snel kon gebeuren. Gezamenlijk zoeken deze partijen naar een structurele oplossing voor deze patiënten. De gesloten afdeling van SPDC Oost is hierdoor niet meer in gebruik. Op basis van de brief van de KEMA van 19 december moeten we vaststellen dat volgens de kwaliteitsnormen is gehandeld. Arkin werkt aan een plan waarin het separeerbeleid wordt beschreven en de toekomstplannen op dit gebied worden toegelicht. Arkin is overigens van mening dat het isoleren en separeren van cliënten niet nodig zou moeten zijn. Ze is van mening dat, met voldoende middelen en materieel, separeerverpleging nog slechts zeer incidenteel of helemaal niet toegepast zou hoeven worden. De randvoorwaarden voor het kunnen waarmaken van deze visie zullen tevens worden beschreven in het verbeterplan separeerbeleid. Het College stelt vast dat ondanks de verlening van een HKZ-certificaat de kwaliteit van de zorg op deze specifieke afdeling blijkbaar langdurig onder maat heeft kunnen zijn. Sinds de instelling van het HKZ-certificaat en andere certificaten en keurmerken in de zorg is in het werkveld van de geestelijke gezondheidszorg een discussie ontstaan over de betekenis van de certificatie voor de kwaliteit van de verleende zorg. De certificatie richt zich voornamelijk op het operationeel functioneren van het kwaliteitssysteem. Het gaat daarbij om het systematisch verbeteren van het kwaliteitsniveau van de zorgverlening en bedrijfsvoering. Hiertoe wordt o.a. een plando-check-act cyclus toegepast, vindt kwaliteitsborging plaats door het hanteren van vastgelegde procedures en protocollaire voorschriften en wordt gehandeld conform actuele wet- en regelgeving en veldnormen. Inmiddels is een longitudinaal onderzoek gestart over de effecten van het werken met het HKZ-model in de geestelijke gezondheidszorg (Trimbos Instituut en het iMBG). Het College stelt ook vast dat Arkin na het plaatsvinden van de calamiteiten een adequaat en doortastend kwaliteitsbeleid heeft gevoerd door de opname afdeling te sluiten, door elders opnameplaatsen te regelen en door een verbeterplan voor de nabije toekomst op te stellen. Ook heeft Arkin twee onderzoeken laten uitvoeren naar de oorzaken van de incidenten en heeft Arkin op een uiterst transparante wijze de conclusies van beide onderzoeken bekend gemaakt.

4

Jaar Afdeling Nummer Datum

2009 1 30 21 januari 2009

Gemeente Amsterdam

R

Gemeenteblad Schriftelijke vragen, vrijdag 3 oktober 2008

Bijlagen: 1. Onderzoek naar het zorginhoudelijk functioneren van de kliniek van SPDC Oost. Samenvatting, conclusies, aanbevelingen.Dhr. R.H.P. van Beest, 6 december 2008. 2. Samenvatting onderzoek Price Waterhouse Coopers. 3. Brief van KEMA aan AMC de Meren dd. 2 oktober 2008. 4. Brief van KEMA aan AMC De Meren dd. 19 december 2008. Burgemeester en wethouders van Amsterdam

H. de Jong, secretaris

M.J. Cohen, burgemeester

5