Sloak Bhagat Kabir Sahib Ji. Bhagat Farid Sahib Ji. Ang (1364 To 1384)

  • Uploaded by: Shinda
  • 0
  • 0
  • May 2020
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Sloak Bhagat Kabir Sahib Ji. Bhagat Farid Sahib Ji. Ang (1364 To 1384) as PDF for free.

More details

  • Words: 190,022
  • Pages: 409
<> siqgur pRswid] vwihgurU jI kw ^wlsw!vwihgurU jI kI &qyh] prmpUjnIk vwihgurU

slok Bgq kbIr jIau ky, slok syK PrId ky, ArQ poQI (Awid AMg 1364 qoN 1384) sRI dmdmI tkswl[

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir]

q`qkry leI &oto qy kil`k kro jI[ DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn! hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, hux m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[

lyKk pRkwSk:-

bRhmiv`idAw dy dwqy,pMQrqn, bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] pUrn praupkwrI pUrn bRhmigAwnI s`cKMf vwsI prmpUjnIk sRI mwn sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw, sMq krqwr isMG swihb ^wlsw jI dy s`cy pr aupkwrI crn- kmlW dy, hir hir myil myil jn swDU; hm swD jnw kw kIVw] Anuswr in`ky kIVy ikRm,sB dI crn- DUV, dwsndws crn isMG aur& jsvMq isMG ipMf dwauDr, (mogw) jvwhrisMG ipMf cimMfy (luiDAwxw)pMjwb ieMfIAw[

www.Gursevak.com

1

q`qkrw

pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) qU cau sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) kbIr.jau quih swD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie]) mrxu muxsw sUirAw.hku hY; jo hoie mrin prvwxo]) sBu idnsu rYix.dyKau guru Apunw; ivic AKI.gur pYr DrweI]) swgr myr auidAwn bn; nv KMf bsuDw Brm] mUsn pRym iprMm kY; gnau eyk kir krm]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]) jo gur dIsY isKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]) gurisKW kI hir.DUiV dyih; hm pwpI BI giq pWih]) jnu nwnku. DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwvY]) schu ErY sBu ko; aupir scu Awcwru]) scu suhwvw kwFIAY; kUVY kUVI soie] nwnk.ivrly jwxIAih; ijn scu plY hoie]) hIxau nIcu krau bynµqI; swcu n Cofau BweI] nwnk.ijin kir dyiKAw; dyvY miq sweI]) kUV inKuty. nwnkw; EVik sic rhI] {dyh isvw br moih iehY; suB krmn qy.kbhUM n tro]) kir mn myry; siq ibauhwr] Anuswr ieh prmpiv`qR poQIAW pUrn siqkwr sihq bhu igxqI ’c sMBwlo.pUrn pyRm sihq pV@o, ds^q krw ky.Ardwis krky, pV@n ƒ idMdy lYNdy rho[ XQw:- lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] inmK eyk.hir nwmu dyie; myrw mnu qnu sIqlu hoie]) ivic dunIAw; syv kmweIAY] qw drgh bYsxu pweIAY] khu nwnk bwh lufweIAY]}

poQI swihbwn, Su`D aucwrn CD pRwpqI leI: BweI rijMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 905- 458- 7776. BweI gurcrn isMG jI kYnyfw:- Pon: 905- 216- 7437 BweI qlivMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 519- 621- 4773 BweI AmirMdr isMG jI kYnyfw:- Pon: 519- 830- 2627 BweI srbjIq isMG jI ig`l, ipMf suDwr(luiDAwxw)Bwrq &on 01624- 275- 740 BweI surjIq isMG jI ipMf dwauDr (mogw) Bwrq, Pon:- +91- 9888774012 gurU syvw Byjo:- CIBC BANK CANADA, Branch. NO:01322) AC.83-15833, CHARAN SINGH.

jsvMq isMG(Bgq jI) nwl sMpRk leI:[email protected] www.Gursevak.com www.Gursevak.com

2

q`qkrw

hux q~k ieh poQIAW sMgq jI dI syvw iv~c pRkwiSq ho cukIAW hn: 1. poQI jnm sMskwr, AMimRq sMskwr, bRhm iv`idAw, AnMd kwrj, AMqm sMskwr[ 2. poQI vwihgurU siqgurU sRI suKmnI swihb jI stIk.sRI dmdmI tkswl[ 3. siqgurU swihb jI Aqy sMqW mhWpurSW dy Amolk boly Aqy gurmiq Anuswr Anyk pRsnW dy au~qR siqgurU gRMQ swihb jI b^S rhy hn[ pV@n vwly Dwrimk gRMQW dy nwm[ dyh Arogqw, g`fI dI dyK ryK frweIivMg bwry SuB is`iKAw[ 4. ds siqgurU swihbwn jI dI prm pUjnIk SuB s`cI bMswvlI[ 5. siqgurU gRMQ swihb jI dw mhW ivsmwd ieqhws, AKMf pwT, shj pwT mrXwdw, gurbwxI jI siqkwr pUjn mhW ivsmwd SuB is`iKAw, 101 Ardws, gurpurbW dIAW ArdwsW[ 6. SRI gurU gRMQ swihb jI Su~D aucwrx, ArQ pwT Aqy ivSrwm poQI SRI dmdmI tkswl 7. Awid bwxI,sRI dsm bwxI, BweI gurdws jI dIAW vwrW ’coN gRIbI vwly,sbd pdW dy mhW ivsmwd ArQ[ dUjw pRkrx pUjw dw Dwn zihr hY] 8. slok Bgq kbIr swihb jI, Bgq PrId swihb jI dy mhW ivsmwd ArQ[ 9. gurbwxI jI dy cwnx AMdr dyh Arogqw bwry mhW ivsmwd is`iKAw[ 10. gurmuiK gurmuKI bwlaupdyS! irkwrf kIqw bwlaupdyS, sux! gurmuKI isKwau hy drvyS! gurU ipAwrI swD sMgq jI ƒ ieh jwxky byAMq KuSI hovygI ik gurbwxI aucwrx Su`DI leI iehnHW poQI swihbwnW jI dI irkwrifMg vI dwsn dws qoN gurU swihb jI ny krvweI hY[ sMgq jI irkwrifMg lw ky poQI swihb pRkwS krn jI Aqy gurU swihb jI dI KuSI lYx leI irkwrifMg Anuswr pUrIAW lgW lw ky irkwrifMg dy mgr 2 bolo jI[

www.Gursevak.com

3

q`qkrw

pRym bynqI:- pRkrx jW AMg ’qy jwx leI, q`qkry coN ausy ƒ kilk kro[ q`qkry ’qy vwips jwx leI pyj dy Q`ly q`qkrw l&z ’qy kilk kro jI[

q`qkrw

nM. A e s

ivSw AMg sRI poQI swihb jI ’c vrqy icMn@ inSwn[ dwsn dwsW v`loN CpIAW poQIAW dI jwxkwrI[ inhclu scu Kudwie eyku;Kudwie bMdw AibnwsI] prmpUjnIk AibnwsI BgqW mhWpurSW jI dy prmpiv`qR SuB s`cy At`l nwm[ h prmpUjnIk vwihgurU pUrn bRhm srUp pUrn Bgq sRI kbIr swihb jIau dw js, pUrn vwihgurU jI hr smyN kr rhy hn jI[ 1 gurpRswid ArQ ArMB(1364- 1377):- slok Bgq kbIr jIau ky; <>siqgur pRswid] kbIr. myrI ismrnI; rsnw aUpir rwmu] Awid jugwdI sgl Bgq; qw ko suKu ibsRwmu]1] 2 h`snyhwru- kbIr.myrI jwiq kau;sBu ko hsnyhwru] bilhwrI.ies jwiq kau;ijh.jipE isrjnhwru]2] 3 fgmg polw- kbIr.fgmg ikAw krih;khw fulwvih jIau] srb sUK ko nwieko;rwm nwm rsu pIau]3] 4 kbIr. kMcn ky kuMfl bny; aUpir lwl jVwau] dIsih. dwDy kwn ijau; ijn min. nwhI nwau]4] 5 kbIr.AYsw eyku AwDu; jo. jIvq imRqku hoie] jq polw- inrBY hoie kY. gun rvY; jq pyKau.qq soie]5] 6 kbIr.jw idn hau mUAw;pwCY BieAw Anµdu] moih imilE.pRBu Awpnw; sMgI Bjih guoibMdu]6] 7 kbIr.sB qy,hm bury;hm qij.Blo sBu koie] ijin. AYsw kir bUiJAw;mIqu hmwrw soie]7] 8 kbIr. AweI muJih pih; Aink kry kir Bys] hm rwKy. gur Awpny; auin kIno Awdysu]8] 9 kbIr. soeI mwrIAY; ijh mUAY. suKu hoie] Blo Blo. sBu ko khY; buro. n mwnY koie]9] 10 rwqIN kwrIAW- kbIr.rwqI hovih kwrIAw;kwry aUBy jMq] lY Pwhy auiT Dwvqy;is jwin mwry BgvMq]10] 11 kbIr. cMdn kw ibrvw Blw; byiV@E Fwk plws] Eie BI cMdnu hoie rhy; www.Gursevak.com q`qkrw 4

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

bsy ju cMdn pwis]11] kbIr. bWsu bfweI bUifAw; ieau. mq fUbhu koie] cMdn kY inkty bsY; bWsu. sugMDu n hoie]12] kbIr. dInu gvwieAw dunI isau; dunI. n cwlI swiQ] pwie kuhwVw mwirAw; gwPil ApunY hwiQ]13] kbIr. jh jh hau iPirE; kauqk TwE Twie] iek rwm snyhI bwhrw; aUjru myrY BWie]14] B`iT kus`qI- kbIr.sMqn kI JuMgIAw BlI;BiT kusqI gwau] Awig lgau.iqh Daulhr;ijh.nwhI hir ko nwau]15] kbIr. sMq mUey ikAw roeIAY; jo Apuny igRih jwie] rovhu. swkq bwpury; ju. hwtY hwt ibkwie]16] kbIr. swkqu AYsw hY; jYsI. lsn kI Kwin] kony bYTy KweIAY; prgt hoie indwn]17] kbIr. mwieAw folnI; pvnu Jkolnhwru] sMqhu. mwKnu KwieAw; CwiC pIAY sMswru]18] kbIr. mwieAw folnI; pvnu vhY. ihv Dwr] ijin ibloieAw. iqin KwieAw; Avr iblovnhwr]19] m`uis m`uis- kbIr.mwieAw cortI;muis muis lwvY hwit] eyku kbIrw.nw musY;ijin kInI bwrh bwt]20] kbIr. sUKu n eyNh juig; krih ju bhuqY mIq] jo icqu rwKih. eyk isau; qy. suKu pwvih nIq]21] kbIr. ijsu mrny qy. jgu frY; myry mn Awnµdu] mrny hI qy. pweIAY; pUrnu prmwnµdu]22] rwm pdwrQu. pwie kY; kbIrw. gWiT n Kol@] nhI ptxu. nhI pwrKU; nhI gwhku. nhI molu]23] kbIr. qw isau pRIiq kir; jw ko Twkuru rwmu] pMifq rwjy BUpqI; Awvih kauny kwm]24] kbIr.pRIiq iek isau kIey;Awn.duibDw jwie] BwvY lWby kys kru; BwvY Grir mufwie]25] kbIr.jgu kwjl kI koTrI;AMD pry.iqs mwih] hau bilhwrI.iqn@ kau;pYis.ju nIkis jwih]26] kbIr.iehu qnu jwiegw;skhu. q lyhu bhoir] nWgy pwvhu qy gey; ijn@ ky lwK

www.Gursevak.com

5

q`qkrw

28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43

kroir]27] kbIr. iehu qnu jwiegw; kvnY mwrig lwie] kY. sMgiq kir swD kI; kY. hir ky gun gwie]28] kbIr.mrqw mrqw jgu mUAw; mir BI n jwinAw koie] AYsy mrny jo mrY; bhuir. n mrnw hoie]29] kbIr.mwns jnmu dulµBu hY;hoie n bwrY bwr] ijau.bn Pl pwky,Buie igrih; bhuir.n lwgih fwr]30] kbIrw quhI. kbIru qU; qyro nwau kbIru] rwm rqnu. qb pweIAY; jau. pihly qjih srIru]31] kbIr. JMKu n JMKIAY; qumro. kihE n hoie] krm krIm. ju kir rhy; myit. n swkY koie]32] k-sautI- kbIr. ksautI rwm kI; JUTw. itkY n koie] rwm ksautI. so shY; jo. mir jIvw hoie]33] kbIr. aUjl pihrih kwpry; pwn supwrI Kwih] eyks. hir ky nwm ibnu; bwDy. jmpuir jWih]34] kbIr. byVw jrjrw; PUty CyNk hjwr] hrUey hrUey. iqir gey; fUby. ijn isr Bwr]35] kbIr. hwf jry ijau lwkrI; kys jry. ijau Gwsu] iehu jgu jrqw dyiK kY; BieE kbIru audwsu]36] kbIr. grbu n kIjIAY; cwm lpyty hwf] hYvr aUpir, CqR qr; qy Puin DrnI gwf]37] kbIr. grbu n kIjIAY; aUcw dyiK Avwsu] Awju kwil. Buie lytxw; aUpir jwmY Gwsu]38] kbIr. grbu n kIjIAY; rMku. n hsIAY koie] Ajhu su nwau smuMdR mih; ikAw jwnau ikAw hoie]39]) kbIr. grbu n kIjIAY; dyhI dyiK surMg] Bu- XMg- Awju kwil. qij jwhugy; ijau kWcurI BuXMg]40] kbIr. lUtnw hY q lUit lY; rwm nwm hY lUit] iPir pwCY pCuqwhugy; pRwn jwihgy CUit]41] kbIr.AYsw,koeI n jnimE;ApnY Gir lwvY Awig] pWcau lirkw.jwir kY;rhY rwm ilv lwig]42] ko hY lirkw byceI; lirkI bycY koie] swJw krY kbIr isau; hir sMig bnju

www.Gursevak.com

6

q`qkrw

44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59

kryie]43] kbIr. ieh cyqwvnI; mq. shsw rih jwie] pwCY Bog ju Bogvy; iqn ko guVu lY Kwih]44] piV@by- kbIr.mY jwinE piVbo Blo;piVby isau Bl jogu] Bgiq.n Cwfau rwm kI;BwvY inMdau logu]45] kbIr. logu ik inMdY bpuVw; ijh min. nwhI igAwnu] rwm kbIrw riv rhy; Avr qjy sB kwm]46] kbIr. prdysI kY GwGrY;chu idis lwgI Awig] iKMQw. jil koielw BeI; qwgy. AWc n lwg]47]) kbIr.iKMQw jil koielw BeI; Kwpru PUt mPUt] jogI bpuVw. KyilE; Awsin rhI ibBUiq]48] kbIr. QorY jil mwCulI;JIvir myilE jwlu] ieh toGnY.n CUtsih;iPir.kir smuMdu2 sm@wil3]49] kbIr. smuMdu n CofIAY; jau Aiq Kwro hoie] poKir poKir FUFqy; Blo n kihhY koie]50] in- gusweyN- kbIr.ingusweyN3 bih gey4;QWGI.nwhI koie] dIn grIbI AwpunI;krqy hoie su hoie]51] kbIr. bYsnau kI kUkir BlI; swkq kI burI mwie] Ehu inq sunY. hir nwm jsu; auh. pwp ibswhn jwie]52] kbIr. hrnw dUblw6;iehu hrIAwrw7 qwlu8] lwK AhyrI. eyku jIau; kyqw bMcau kwlu]53] kbIr.gMgw qIr,ju Gru krih;pIvih inrml nIru] ibnu hir Bgiq.n mukiq hoie;ieau kih rmy kbIr]54] kbIr. mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo. hir iPrY; khq kbIr kbIr]55] kbIr. hrdI pIArI; cUMnW aUjl Bwie] rwm snyhI qau imlY; donau brn gvwie]56] pIr`qnu- kbIr.hrdI pIrqnu hrY;cUn.ichnu n rhwie] bilhwrI ieh pRIiq kau;ijh jwiq brnu kulu jwie]57] ds- eyN ds polw- kbIr. mukiq duAwrw sMkurw; rweI dseyN Bwie] mnu qau mYglu hoie rihE; inkso ikau kY jwie]58] kbIr. AYsw siqguru jy imlY; quTw kry pswau] mukiq duAwrw moklw; shjy

www.Gursevak.com

7

q`qkrw

60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75

Awvau jwau]59] kbIr.nw muoih Cwin,n CwprI;nw muoih Gru.nhI gwau] mq.hir pUCY kaunu hY;myry jwiq n nwau]60] kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]61] kbIr.nw hm kIAw n krihgy;nw kir skY srIru] ikAw jwnau.ikCu hir kIAw;BieE kbIru kbIru]62] kbIr.supnY hU brVwie kY;ijh muiK.inksY rwmu] pg polw- qw ky pg kI pwnhI;myry qn ko cwmu]63] kbIr.mwtI ky hm pUqry;mwnsu rwiKEu nwau] cwir idvs ky pwhuny; bf bf rUMDih Twau]64] kbIr.mihdI kir GwilAw;Awpu pIswie pIswie] qY sh. bwq n pUCIAY; kbhu. n lweI pwie]65] kbIr.ijh dir,Awvq jwiqAhu;htkY nwhI koie] so dru. kYsy CofIAY; jo dru. AYsw hoie]66] Jbik polw- kbIr.fUbw Qw pY aubirE;gun kI lhir Jbik] jb dyiKE.byVw jrjrw;qb.auqir pirE hau Prik]67] kbIr. pwpI, Bgiq n BwveI; hir pUjw. n suhwie] mwKI cMdnu prhrY; jh ibgMD. qh jwie]68] kbIr. bYdu mUAw, rogI mUAw; mUAw sBu sMswru] eyku kbIrw. nw mUAw; ijh nwhI rovnhwru]69] kbIr. rwmu n iDAwieE; motI lwgI Koir] kwieAw hWfI kwT kI; nw Ehu crHY bhoir]70] kbIr. AYsI hoie prI; mn ko Bwvqu kInu] mrny qy. ikAw frpnw; jb. hwiQ isDaurw1 lIn]71] kbIr.rs ko gWfo cUsIAY; gun kau. mrIAY roie] AvgunIAwry mwnsY; Blo. n kihhY koie]72] kbIr.gwgir jl BrI;Awju [email protected] PUit] A`D lIjih- gy- guru.ju n cyqih Awpno;AD mwiJ. lIjihgy lUit]73] kbIr. kUkru rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau]74] kbIr.jpnI kwT kI;ikAw idKlwvih loie] ihrdY.rwmu n cyqhI;ieh

www.Gursevak.com

8

q`qkrw

76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91

jpnI ikAw hoie]75] kbIr. ibrhu BuXMgmu, min bsY; mMqu. n mwnY koie] rwm ibEgI. nw jIAY; jIAY q baurw hoie]76] kbIr. pwrs cMdnY; iqn hY eyk sugMD] iqh imil. qyaU aUqm Bey; loh kwT inrgMD]77] kbIr.jm kw TyNgw burw hY;Ehu nhI sihAw jwie] eyku ju swDU.muoih imilE;[email protected] AMcil lwie]78] kbIr. bYdu khY hau hI Blw; dwrU myrY vis] K`is- ieh qau bsqu gupwl kI; jb BwvY. lyie Kis]79] kbIr.naubiq AwpnI;idn ds lyhu bjwie] ndI nwv sMjog ijau; bhuir. n imlhY Awie]80] kbIr.swq smuMdih msu krau;klm krau bnrwie] bsuDw kwgdu jau krau;hir jsu.ilKnu n jwie]81] kbIr.jwiq julwhw ikAw krY;ihrdY bsy gupwl] kbIr.rmeIAw kMiT imlu;cUkih srb jMjwl]82] kbIr.AYsw ko nhI;mMdr dyie jrwie] pWcau lirky.mwir kY;rhY rwm ilau lwie]83] kbIr.AYsw ko nhI;ieh qn dyvY PUik] AMDw logu.n jwneI;rihE kbIrw.kUik]84] kbIr.sqI pukwrY,ich cVI;sunuho bIr mswn] logu sbwieAw.cil gieE;hm qum kwmu indwn]85] kbIr. mnu pMKI BieE; auif auif dh ids jwie] jo jYsI sMgiq imlY; so qYso Plu Kwie]86] kbIr. jw kau Kojqy; pwieE soeI Tauru] soeI iPir kY. qU BieAw; jw kau khqw Aauru]87] kbIr. mwrI mrau kusMg kI; kyly inkit ju byir] auh JUlY. auh cIrIAY; swkq sMgu n hyir]88] kbIr. Bwr prweI isir crY; cilE cwhY bwt] Apny Bwrih nw frY; AwgY AauGt Gwt]89] kbIr. bn kI dwDI lwkrI; TwFI krY pukwr] miq. bis prau luhwr ky; jwrY dUjI bwr]90] kbIr. eyk mrMqy, duie mUey; doie mrMqh. cwir] cwir mrMqh. Ch mUey;

www.Gursevak.com

9

q`qkrw

92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107

cwir purK duie nwir]91] kbIr.dyiK dyiK.jgu FUMiFAw;khUM.n pwieAw TOru] ijin.hir kw nwmu,n cyiqE;khw Bulwny Aaur]92] kbIr.sMgiq krIAY swD kI;AMiq krY inrbwhu] swkq sMgu. n kIjIAY; jw qy hoie ibnwhu]93] kbIr.jg mih cyiqE jwin kY;jg mih rihE smwie] ijn.hir kw nwmu,n cyiqE;bwdih jnmyN Awie]94] kbIr.Awsw krIAY rwm kI;AvrY Aws inrws] mnu`K1[ mw- neI- nrik prih.qy mwneI1;jo. hir nwm audws]95] is`K[ swKw polw- kbIr.isK swKw bhuqy kIey;kyso. kIE n mIqu] cwly Qy.hir imln kau;bIcY AtikE cIqu]96] kbIr.kwrnu bpurw ikAw krY;jau.rwmu n krY shwie] ijh ijh fwlI.pgu Drau;soeI muir muir jwie]97] kbIr. Avrh kau aupdysqy; muK mY. pir hY ryqu] rwis ibrwnI rwKqy; KwXw Gr kw Kyqu]98] kbIr. swDU kI sMgiq rhau; jau kI BUsI Kwau] honhwru so hoiehY; swkq sMig n jwau]99] kbIr. sMgiq swD kI; idn idn dUnw hyqu] swkq. kwrI kWbrI; Doey hoie n syqu]100] kbIr. mnu mUMifAw nhI; kys muMfwey kWieN] jo ikCu kIAw, so mn kIAw; mUMfw mUMfu AjWie]101] kbIr. rwmu n CofIAY; qnu Dnu jwie q jwau] crn kml icqu byiDAw; rwmih nwim smwau]102] kbIr. jo hm jMqu bjwvqy; tUit geNI sB qwr] jMqu ibcwrw ikAw krY; cly bjwvnhwr]103] kbIr.mwie mUMfau,iqh gurU kI;jw qy.Brmu n jwie] Awp fuby.chu byd mih;cyly dIey bhwie]104] kbIr. jyqy pwp kIey; rwKy qlY durwie] prgt Bey indwn sB; jb. pUCy Drmrwie]105] kbIr.hir kw ismrnu Cwif kY;pwilE bhuqu kutMbu] DMDw krqw.rih gieAw;BweI rihAw n bMDu]106] kbIr.hir kw ismrnu Cwif kY;rwiq jgwvn jwie] AauqrY polw- srpin

www.Gursevak.com

10

q`qkrw

108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123

hoie kY AauqrY;jwey Apuny Kwie]107]) kbIr.hir kw ismrnu.Cwif kY;AhoeI rwKY nwir] gdhI hoie kY AauqrY;Bwru shY.mn cwir]108] kbIr. cqurweI Aiq GnI; hir jip. ihrdY mwih] sUrI aUpir Kylnw; igrY. q Twhr nwih]109] kbIr. suoeI muKu DMin hY; jw muiK khIAY rwmu] dyhI iks kI bwpurI; pivqRü hoiego gRwmu]110] kbIr. soeI kul BlI; jw kul. hir ko dwsu] ijh kul. dwsu n aUpjY; so kul. Fwku plwsu]111] kbIr.hY gie bwhn,sGn Gn;lwK Djw Phrwih] ieAw suK qy.iBK´w BlI;jau.hir ismrq idn jwih]112] kbIr. sBu jgu, hau iPirE; mWdlu. kMD cFwie] koeI kwhU ko nhI; sB dyKI Toik bjwie]113] mwrig. moqI bIQry; AMDw. inkisE Awie] j`gdIs- joiq ibnw jgdIs kI; jgqu aulµGy jwie]114] bUfw bMsu. kbIr kw; aupijE pUqu kmwlu] hir kw ismrnu. Cwif kY; Gir. ly AwXw mwlu]115] kbIr. swDU kau imlny jweIAY; swiQ. n lIjY koie] pwCY. pwau n dIjIAY; AwgY. hoie su hoie]116] kbIr.jgu bwiDE.ijh jyvrI;iqh.mq bMDhu kbIr] Aw- tw- lon polwjYhih Awtwlon ijau;son smwin srIru]117] sYnwh zor dI bolo- kbIr.hMsu auifE,qnu gwifE;soJweI sYnwh] AjhU.jIau n CofeI;rMkweI nYnwh]118] kbIr.nYn inhwrau.quJ kau;sRvn sunau. quA nwau] bYn aucrau.quA nwm jI;crn kml.ird Twau]119] kbIr.surg nrk qy,mY rihE;siqgur ky prswid] crn kml kI mauj mih;rhau AMiq Aru Awid]120] kbIr.crn kml kI mauj ko;kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI;dyKw hI prvwnu]121] pqI- Awie- kbIr.dyiK kY ikh khau;khy.n ko pqIAwie] hir jYsw qYsw auhI;rhau hriK gun gwie]122] cugY cugY cuig cuig poly- kbIr. cugY icqwrY BI cugY; cuig cuig icqwry]

www.Gursevak.com

11

q`qkrw

124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139

jYsy bcrih. kUMj mn; mwieAw mmqw. ry]123] kbIr.AMbr.Gnhru CwieAw;briK.Bry sr qwl] cwiqRk ijau qrsq rhY;iqn ko kaunu hvwlu]124] kbIr.ckeI jau inis bICurY;Awie imlY prBwiq] jo nr.ibCury rwm isau;nw idn imly.n rwiq]125] kbIr.rYnwier ibCoirAw; rhu ry sMK mJUir] dyvl dyvl DwhVI; dysih. augvq sUr]126] kbIr.sUqw ikAw krih; jwgu roie BY duK] jw kw bwsw. gor mih; so ikau sovY suK]127] kbIr.sUqw ikAw krih; auiT ik n jpih murwir] iek idn sovnu hoiego; lWby gof pswir]128] kbIr.sUqw ikAw krih; bYTw rhu Aru jwgu] jw ky sMg qy bICurw; qw hI ky sMg lwgu]129] kbIr.sMq kI gYl, n CofIAY; mwrig lwgw jwau] pyKq hI puMnIq hoie; Bytq jpIAY nwau]130] kbIr.swkq sMgu, n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]131] kbIrw.rwmu n cyiqE; jrw. phUMicE Awie] lwgI mMidr duAwr qy; Ab ikAw kwiFAw jwie]132] kbIr.kwrnu so BieE; jo kIno krqwr] iqsu ibnu dUsr ko nhI; eykY isrjnhwru]133] kbIr.Pl lwgy Plin; pwkn lwgy AWb] jwie phUcih. Ksm kau; jau. bIic n KwhI kWb]134] kbIr.Twkuru pUjih moil ly; mn hT qIrQ jwih] suAWgu- dyKw dyKI. sÍWgu Dir; BUly Btkw Kwih]135] kbIr.pwhn prmysuru kIAw;pUjY sBu sMswru] ies Brvwsy jo rhy; bUfy kwlI Dwr]136] m`su- kbIr.kwgd kI EbrI; msu ky krm kpwt] pwhn. borI iprQmI; pMifq pwVI bwt]137] kbIr.kwil krMqw.Abih kru;Ab krqw.suieqwl] pwCY kCU n hoiegw;jau isr pr AwvY kwlu]138] kbIr. AYsw jMqu ieku dyiKAw; jYsI DoeI lwK] dIsY cMclu bhu gunw; miq

www.Gursevak.com

12

q`qkrw

140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155

hInw nwpwk]139] kbIr. myrI buiD kau; jmu. n krY iqskwr] ijin iehu jmUAw isrijAw; su jipAw privdgwr]140] kbIru.ksqUrI BieAw;Bvr Bey sB dws] ijau ijau Bgiq kbIr kI;iqau iqau rwm invws]141] kbIr. ghgic pirE kutMb kY; kWTY rih gieE,rwmu] Awie pry Drmrwie ky;bIcih DUmw Dwm]142] kbIr.swkq qy sUkr Blw;rwKY AwCw gwau] auhu swkqu bpurw.mir gieAw;koie.n lYhY nwau]143] kbIr.kaufI kaufI joir kY;jory lwK kroir] clqI bwr.n kCu imilE;leI lµgotI qoir]144] kbIr.bYsno hUAw,q ikAw BieAw;mwlw mylIN cwir] bwhir kMcnu bwrhw;BIqir BrI BMgwr]145] kbIr. roVw hoie rhu bwt kw; qij mn kw AiBmwnu] AYsw koeI dwsu hoie; qwih imlY Bgvwnu]146] kbIr.roVw hUAw q ikAw BieAw; pMQI kau duKu dyie] AYsw qyrw dwsu hY; ijau DrnI mih Kyh]147] kbIr.Kyh hUeI qau ikAw BieAw;jO auif lwgY AMg] hir jnu.AYsw cwhIAY; ijau pwnI srbMg]148] q`wqw- kbIr.pwnI hUAw,q ikAw BieAw;sIrw qwqw hoie] hir jnu.AYsw cwhIAY;jYsw.hir hI hoie]149] aUc Bvn kn kwmnI;isKir Djw, Phrwie] qw qy BlI mDUkrI; sMq sMig gun gwie]150] kbIr.pwtn qy aUjru Blw; rwm Bgq. ijh Twie] rwm snyhI bwhrw; jmpuru myry BWie]151] kbIr.gMg jmun ky AMqry;shj suMn ky Gwt])mtu polw- qhw kbIrY.mtu kIAw;Kojq.muin jn bwt]152] kbIr.jYsI aupjI pyf qy;jau.qYsI inbhY EiV] hIrw iks kw bwpurw;pujih.n rqn kroiV]153] kbIrw.eyku AcMBau dyiKE;hIrw hwt ibkwie] bnjnhwry bwhrw;kaufI bdlY jwie]154] kbIrw.jhw igAwnu,qh Drmu hY;jhw JUTu.qh pwpu] jhw loBu qh kwlu

www.Gursevak.com

13

q`qkrw

156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171

hY;jhw iKmw qh Awip]155] kbIr.mwieAw qjI.q ikAw BieAw;jau.mwnu qijAw nhI jwie] s`BY- mwn.munI muinvr gly; mwnu. sBY kau Kwie]156] kbIr.swcw siqguru.mY imilAw;sbdu ju bwihAw eyku] lwgq hI Buie imil gieAw;pirAw klyjy Cyku]157] is`KW- kbIr.swcw siqguru.ikAw krY;jau.isKw mih cUk] AMDy.eyk n lwgeI;ijau.bWsu bjweIAY PUk]158] kbIr.hY gY bwhn sGn Gn;CqRpqI kI nwir])pu`jY- qwsu ptMqr.n pujY;hir jn kI.pinhwir]159] kbIr.inRp nwrI,ikau inMdIAY;ikau.hir cyrI kO mwnu] Ehu mWg svwrY ibKY kau;Ehu ismrY hir nwmu]160] kbIr.QUnI pweI iQiq BeI;siqgur bMDI DIr] kbIr.hIrw bnijAw;mwnsrovr qIr]161] kbIr.hir hIrw,jn jauhrI;ly kY mWfY hwt] jb hI pweIAih pwrKU; qb hIrn kI. swt]162] kbIr. kwm pry, hir ismrIAY; AYsw ismrhu inq] g- ieAw. ibq polwAmrw pur bwsw krhu; hir. gieAw bhorY ibq]163] kbIr. syvw kau, duie Bly; eyku sMqu, ieku rwmu] rwmu ju dwqw mukiq ko; sMqu jpwvY nwmu]164] kbIr.ijh mwrig pMifq gey;pwCY prI bhIr] iek AvGt GwtI rwm kI;iqh ciV rihE kbIr]165] kulu polw- kbIr.dunIAw ky doKy mUAw;cwlq kul kI kwin] qb kulu.iks kw lwjsI;jb.ly Drih mswin]166] kbIr. fUbihgo ry bwpury; bhu logn kI kwin] pwrosI ky jo hUAw; qU Apny BI jwnu]167] n@wn@w- kbIr.BlI mDUkrI;nwnw ibiD ko nwju] dwvw. kwhU ko nhI; bfw dysu bf rwju]168] kbIr. dwvY dwJnu hoqu hY; inrdwvY rhY insMk] jo jnu. inrdwvY rhY; so gnY ieMdR so rMk]169] kbIr.pwil smuhw srvru Brw;pI n skY koeI nIru] Bwg bfy.qY pwieE;qUM Bir Bir pIau kbIr]170] kbIr.prBwqy qwry iKsih;iqau iehu iKsY srIru] ey duie AKr.nw

www.Gursevak.com

14

q`qkrw

172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187

iKsih;so.gih rihE kbIru]171] kbIr.koTI kwT kI;dh idis lwgI Awig] pMifq pMifq jil mUey; mUrK aubry Bwig]172] kbIr.sMsw dUir kru;kwgd dyh ibhwie] bwvn AKr. soiD kY; hir crnI. icqu lwie]173] kbIr.sMqu,n CwfY sMqeI;jau.koitk imlih AsMq] milAwgru.BuXMgm byiFE;q sIqlqw.n qjMq]174] kbIr.mnu sIqlu BieAw;pwieAw bRhmigAwnu] ijin juAwlw jgu jwirAw;su jn ky audk smwin]175] kbIr.swrI isrjnhwr kI;jwnY nwhI koie] kY jwnY Awpn DnI;kY dwsu dIvwnI hoie]176] idsW- kbIr.BlI BeI jo Bau pirAw;idsw geˆØI sB BUil] Erw gir.pwnI BieAw;jwie imilE,Fil kUil]177] purIAw ibMdI nhIN lwauxI- kbIrw.DUir skyil kY;purIAw bWDI dyh] idvs cwir ko pyKnw;AMiq.Kyh kI Kyh]178] kbIr. sUrj cWd kY; audY BeI sB dyh] gur goibMd ky ibnu imly; plit BeI sB Kyh]179] jh AnBau.qh BY nhI;jh Bau.qh hir nwih] kihE kbIr.ibcwir kY;sMq sunhu.mn mwih]180] kbIr.ijnhu ikCU jwinAw nhI;iqn.suK nId ibhwie] bU`Jw bU`Jnw- hmhu ju bUJw bUJnw; pUrI prI blwie]181] kbIr. mwry bhuqu pukwirAw; pIr pukwrY Aaur] lwgI cot mrMm kI; rihE kbIrw Taur]182] kbIr. cot suhylI syl kI; lwgq. lyie ausws] cot shwrY. sbd kI; qwsu gurU mY dws]183] kbIr.mulW munwry ikAw cFih;sWeI.n bhrw hoie] jw kwrin.qUM bWg dyih;idl hI BIqir joie]184] syK sbUrI bwhrw;ikAw.hj kwby jwie] kbIr.jw kI idl swbiq nhI;qw kau.khW Kudwie]185] A`lh- kbIr. Alh kI kir bMdgI;ijh ismrq.duKu jwie] buJY polw- idl mih sWeI prgtY; buJY blµqI nWie]186] kbIr. jorI kIey julmu hY; khqw nwau hlwlu] dPqir. lyKw mWgIAY; qb

www.Gursevak.com

15

q`qkrw

hoiego kaunu hvwlu]187] 188 kbIr.KUbu Kwnw KIcrI;jw mih AMimRqu lonu] iSkwr1 leI3- hyrw1 rotI kwrny3;glw ktwvY kaunu]188] 189 kbIr. guru lwgw qb jwnIAY; imtY mohu qn qwp] hrK sog. dwJY nhI; qb hir. Awpih Awp]189] 190 kbIr. rwm khn mih Bydu hY; qw mih eyku ibcwru] soeI rwmu. sBY khih; soeI kauqkhwr]190] 191 kbIr. rwmY rwm khu; kihby mwih ibbyk] Anyk- ih- eyku. Anykih imil gieAw; eyk smwnw eyk]191] 192 kbIr. jw Gr. swD n syvIAih; hir kI syvw. nwih] qy Gr. mrht swrKy; BUq bsih. iqn mwih]192] 193 kbIr. gUMgw hUAw bwvrw;bhrw hUAw kwn] pwvhu qy. ipMgul BieAw; mwirAw siqgur bwn]193] 194 kbIr. siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI. Buie igir pirAw; prw. kryjy Cyku]194] 195 kbIr.inrml bUMd Akws kI;pir geI BUim ibkwr] ibnu sMgiq.ieau mWneI;hoie geI BT Cwr]195] 196 kbIr.inrml bUMd Akws kI;lInI BUim imlwie] pic polw- Aink isAwny.pic gey;nw inrvwrI jwie]196] 197 h`j- kbIr.hj kwby hau jwie Qw;AwgY imilAw Kudwie] g`l1- sWeI muJ isau. lir pirAw; quJY ikin@ PurmweI gwie1]197] 198 h`j- kbIr.hj kwbY hoie hoie gieAw;kyqI bwr kbIr] Kqw polwsWeI.muJ mih ikAw Kqw;muKhu. n bolY pIr]198] 199 kbIr.jIA ju mwrih joru kir; khqy hih ju hlwlu] k`Fxgy1- dPqru deI jb kwiFhY1; hoiegw kaunu hvwlu]199] 200 kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu Kudwie] dPqir lyKw nIksY; mwr muhY muih Kwie]200] 201 kbIr. lyKw dynw suhylw; jau idl sUcI hoie] p`lw- ausu swcy dIbwn mih; plw. n pkrY koie]201] 202 k`tx2 rihq[ A- b`D- kbIr. DrqI Aru Awkws mih; duie. qUM brI AbD2] Kt drsn sMsy pry; Aru caurwsIh isD]202] 203 kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY. so qyrw] qyrw quJ kau www.Gursevak.com

16

q`qkrw

saupqy;ikAw lwgY myrw]203] 204 kbIr.qUM qUM krqw,qU hUAw;muJ mih.rhw n hUM] jb Awpw pr kw imit gieAw;jq dyKau qq qU]204] 205 kbIr.ibkwrh icqvqy; JUTy krqy Aws] mnorQu. koie n pUirE; cwly aUiT inrws]205] 206 kbIr.hir kw ismrnu jo krY;so suKIAw. sMswir] ieq auq.kqih n foleI;ijs rwKY isrjnhwr]206] 207 kbIr.GwxI pIVqy;siqgur.lIey Cfwie] prw pUrblI BwvnI;prgtu hoeI Awie]207] 208 twlY tolY poly- kbIr. twlY tolY, idnu gieAw; ibAwju bFMqau jwie] nw hir BijE. n Kqu PitE; kwlu phUMco Awie]208] 209 mhlw 5] kbIr.kUkru Bauknw;krMg ipCY auiT Dwie] krmI siqguru pwieAw;ijin.hau lIAw Cfwie]209] 210 mhlw 5] kbIr.DrqI swD kI;qskr bYsih gwih] DrqI.Bwir n ibAwpeI;aun kau lwhU lwih]210] 211 quK polw- mhlw 5] kbIr.cwvl kwrny;quK kau muhlI lwie] sMig kusMgI bYsqy;qb pUCY Drmrwie]211] 212 nwmw mwieAw moihAw;khY iqlocnu mIq] kwhy. CIphu CwielY; rwm. n lwvhu cIqu]212] 213 nwmw khY. iqlocnw; muK qy. rwmu sMm@wil] hwQ pwau kir.kwmu sBu;cIqu inrMjn nwil]213] 214 mhlw 5] kbIrw.hmrw ko nhI;hm.iks hU ky nwih] ijin.iehu rcnu rcwieAw;iqs hI mwih smwih]214] 215 kbIr.kIciV Awtw igir pirAw;ikCU.n AwieE hwQ] pIsq pIsq cwibAw;soeI inbihAw swQ]215] 216 kbIr.mnu jwnY sB bwq;jwnq hI Aaugnu krY] suK1- kwhy kI kuslwq1;hwiQ dIpu.kUey prY]216] 217 kbIr. lwgI pRIiq sujwn isau; brjY logu Ajwnu] qw isau tUtI.ikau bnY; jw ky jIA prwn]217] 218 kbIr. koTy mMfp hyqu kir; kwhy mrhu svwir] kwrju swFy qIin hQ; GnI q pauny cwir]218] 219 kbIr.jo mY icqvau,nw krY;ikAw myry icqvy hoie] Apnw icqivAw.hir www.Gursevak.com

17

q`qkrw

220 221 222 223 224

225 226 227 228 229 230 231 232 233 234

krY;jo.myry iciq n hoie]219] mÚ3] icMqw iB Awip krwiesI;AicMqu iB Awpy dyie] nwnk.so swlwhIAY;ij.sBnw swr kryie]220] mÚ5] kbIr.rwmu n cyiqE;iPirAw lwlc mwih] pwp krMqw.mir gieAw;AauD pMunI.iKn mwih]221] qOVI2- kbIr.kwieAw kwcI kwrvI2;kyvl kwcI Dwqu] swbqu rKih.q rwm Bju;nwih q.ibnTI bwq]222] kbIr. kyso kyso kUkIAY; n soeIAY Aswr] rwiq idvs ky kUkny;kbhU ky sunY pukwr]223] kyilAW3 dw bn[ Srwb4 msq5[ mY ibMdI n lwau- kbIr. kwieAw kjlI3 bnu BieAw; mnu kuMcru.mX4 mMqu5] igAwnu- AMksu g´wnu.rqnu hY;Kyvtu.ibrlw sMqu]224] kbIr. rwm rqnu muKu koQrI; pwrK AwgY Koil] koeI Awie imlYgo gwhkI; lygo mhgy moil]225] kbIr. rwm nwmu jwinE nhI; pwilE ktku kutMbu] DMDy hI mih. mir gieE; bwhir BeI n bMb]226] AwKIN- kbIr. AwKI kyry mwtuky;plu plu geI ibhwie] mnu.jMjwlu n CofeI;\jm dIAw dmwmw Awie]227] kbIr.qrvr rUpI rwmu hY;Pl rUpI bYrwgu] CwieAw rUpI swDu hY;ijin qijAw bwdu ibbwdu]228] kbIr. AYsw bIju boie; bwrh mws Plµq] sIql CwieAw. gihr Pl; pMKI kyl krMq]229] kbIr. dwqw qrvru, dXw Plu; aupkwrI jIvMq] c`ly- pMKI cly idswvrI; ibrKw suPl Plµq]230] kbIr. swDU sMgu prwpqI; iliKAw hoie illwt] mukiq pdwrQu pweIAY; Twk n. AvGt Gwt]231] kbIr. eyk GVI AwDI GrI; AwDI hUM qy AwD] Bgqn syqI gosty; jo kIny so lwB]232] qmwkU1 Srwb3- kbIr.BWg1 mwCulI,surw3 pwin;jo jo pRwnI KWih] qIrQ brq nym kIey;qy sBY rswqil jWih]233] nIcy loien. kir rhau; ly swjn Gt mwih] sB rs. Kylau pIA sau; iksI. lKwvau nwih]234]

www.Gursevak.com

18

q`qkrw

235

AwT jwm, causiT GrI; quA inrKq rhY jIau] nIcy loien ikau krau; sB Gt dyKau pIau]235] 236 sunu sKI.pIA mih jIau bsY; jIA mih bsY ik pIau] jIau pIau bUJau nhI;Gt mih jIau ik pIau]236] 237 kbIr. bwmnu gurU hY jgq kw; Bgqn kw. guru nwih] AriJ auriJ kY.pic mUAw;cwrau bydhu mwih]237] 238 hwQI ibMdI nhIN lwauxI, h`wQI- hir hY KWfu. ryqu mih ibKrI; hwQI. cunI n jwie] b`uJweI- kih kbIr. guir BlI buJweI; kItI hoie kY Kwie]238] 239 kbIr.jau quih swD iprMm kI;sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir;jo ikCu hoie q hoie]239] 240 kbIr. jau quih swD iprMm kI; pwky syqI Kylu] kwcI srsauN. pyil kY; nw Kil BeI, n qylu]240] 241 FUMFq folih. AMD giq; Aru cInq nwhI, sMq] kih nwmw. ikau pweIAY; ibnu Bgqhu. BgvMqu]241] 242 hir so. hIrw Cwif kY; krih. Awn kI Aws] qy nr. dojk jwihgy; siq BwKY rivdws]242] 243 kbIr.jau igRhu krih,q Drmu kru;nwhI q kru bYrwgu] bYrwgI.bMDnu krY;qw ko bfo ABwgu]243] gurpRswid sMpUrnM] (1364- 1377) 244 slok syK PrId ky; <> siqgur pRswid] (1377 qoN 1384) 245 ijqu idhwVY.Dn vrI;swhy ley ilKwie] mlku ij.kMnI suxIdw;muhu dyKwly Awie] h`fW- ijMdu inmwxI kFIAY;hfw kU kVkwie] c`lnI- swhy ilKy. n clnI; ijMdU kUM smJwie] ijMdu vhutI. mrxu vru; lY jwsI prxwie] pYrW nwl c`l5 ky[ h`QIN[ giL- Awpx hQI. joil5 kY; kY gil lgY Dwie] jm mwrg dI vwt7[ in`kI, suxI- Awie- vwlhu inkI purslwq7; kMnI. n suxIAwie]) pvMdI- eI, KV@w- PrIdw. ikVI pvMdIeI; KVw. n Awpu muhwie]1] 246 qr@W1[ g`wKVI c`lW[ Biq polw- PrIdw.dr drvysI gwKVI;clW dunIAW Biq1] bMin@ auTweI potlI; ikQY vM\w Giq]2] 247 ik`Ju b`uJY su`JY gu`JI- ikJu n buJY. ikJu n suJY; dunIAw guJI Bwih] d`JW- sWeIN myrY cMgw kIqw; nwhI q. hM BI dJW Awih]3] www.Gursevak.com

19

q`qkrw

248 249 250 251 252 253 254

255 256 257

258

259 260

261

b`uku BrIN- PrIdw. jy jwxw. iql QoVVy; sMmil buku BrI] krIN- jy jwxw shu nµFVw; qW QoVw mwxu krI]4] iC`jxw- jy jwxw. lVu iCjxw; pIfI pweIN gMiF] s`Bu j`gu if`Tw- qY jyvfu. mY nwih ko; sBu jgu ifTw hMiF]5] piv`qR1 nyk ikRpwl cqr1 hYN- PrIdw. jy qU Akil lqIPu1; kwly. ilKu n lyK]) AwpnVy igrIvwn mih; isru nØINvW kir dyKu]6] mu`kIAW- PrIdw. jo qY mwrin mukIAW; iqn@w. n mwry GuMim] AwpnVY Gir jweIAY; pYr iqn@w dy cuMim]7] K`tx r`qw- PrIdw. jW qau Ktx vyl; qW qU rqw dunI isau]) mOq4 swrI5 isRStI[ l`idAw- mrg4 svweI5 nIih; jW BirAw qW lidAw]8] dwV@I- dyKu PrIdw. ju QIAw; dwVI hoeI BUr]) A`ghu- Aghu nyVw AwieAw; ipCw rihAw dUir]9] ivSy suAwd AOgux pwp nSy jo S`kr mMny sn, so ivhu6 ho gey[ s`kr[ ivsu polw- dyKu PrIdw. ij QIAw; skr hoeI ivsu6] sWeI bwJhu Awpxy; vydx khIAY iksu]10] A`KIN- PrIdw.AKI dyiK pqIxIAW;suix suix rIxy kMn] KyqI7- swK7 pkMdI AweIAw;hor kryNdI vMn]11] PrIdw.kwlˆØI ijn@I n rwivAw;DaulI rwvY koie] pRIqI1 nvIn8- kir sWeI isau iprhVI1;rMgu nvylw8 hoie]12] mÚ 3] PrIdw. kwlI DaulI swihbu sdw hY; jy ko iciq kry] Awpxw lwieAw iprmu. n lgeI; jy locY sBu koie] eyhu iprmu ipAwlw. Ksm kw; jY BwvY. qY dyie]13] PrIdw. ijn@ loiex, jgu moihAw; sy loiex. mY ifTu] pMCI b`cy jMmy8 bYTy9 hn[ k`jl[ bih- Tu polw- kjl ryK. n shidAw; sy pMKI sUie8 bihTu9]14] PrIdw. kUkyidAW cWgyidAw; mqI dyidAw inq] jo sYqwin vM\wieAw; sy. ikq Pyrih icq]15] d`Bu- PrIdw. QIau pvwhI dBu] jy sWeI loVih sBu]) iCj- ih, lqwVIAih- ieku iCjih. ibAw lqwVIAih] sWeI- qW sweI dY dir vwVIAih]16] PrIdw.Kwku. n inMdIAY;KwkU jyfu. n koie] jIvidAw. pYrw qlY; muieAw. aupir hoie]17])

www.Gursevak.com

20

q`qkrw

262

l`bu- PrIdw. jw lbu, qw nyhu ikAw; lbu q kUVw nyhu] ik`cru J`iq C`pirikcru Jiq lGweIAY; Cpir qutY myhu]18] 263 PrIdw. jMglu jMglu ikAw Bvih; vix kMfw moVyih] ihrdy10 AMdr- vsI rbu ihAwlIAY10; jMglu ikAw FUFyih]19] 264 PrIdw. ienI inkI jMGIAY; Ql fUMgr BivEim@] lotw11[ ho igAw12[ kU`jVw- Aju PrIdY. kUjVw11; sY kohW,QIEim12]20] 265 rwqIN- PrIdw. rwqI vfIAW; DuiK DuiK auTin pws] iDgu iqn@w dw jIivAw; ijn@w ivfwxI Aws]21] 266 vrijAw1- PrIdw.jy mY hodw vwirAw1; imqw AwieiVAW] hyVw jlY mjIT ijau; aupir AMgwrw]22] 267 bzaur2 dys dIAW[ ibjau- rIAW ik`kir- PrIdw.loVY dwK ibjaurIAW2; ikkir bIjY jtu] hMFY auNn kqwiedw;pYDw loVY ptu]23] 268 PrIdw. glIey ickVu, dUir Gru; nwil ipAwry nyhu] clw q iBjY kMblI; rhW q qutY nyhu]24] 269 iB`jau is`ja A`lhu- iBjau isjau kMblI; Alh vrsau myhu] jwie imlw iqnw sjxw; qutau nwhI nyhu]25] 270 pg ArQ crn,sMpUrn gurU gRMQ swihb jI ’c,pg polw bolo) kyvl ie`Qy AiDk hY p`g- PrIdw. mY Bolwvw pg dw; mqu mYlI hoie jwie] gihlw rUhu. n jwxeI; isru BI imtI Kwie]26] 271 s`kr- PrIdw. skr KMfu invwq guVu; mwiKEu mWJw duDu] sBy vsqU imTIAW; rb n pujin quDu]27] 272 ibRC1 nwl l`gy &L p`qR Awid[ lwvxu polw- PrIdw. rotI myrI kwT1 kI; lwvxu myrI BuK] ijn@w KwDI copVI; Gxy shingy duK]28] 273 ru`KI su`KI- ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw. dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]29] 274 Aju.n suqI kMq isau;AMgu muVy muiV jwie] jwie puChu fohwgxI;qum. ikau rYix ivhwie]30] 275 swhurY. FoeI nw lhY; pyeIAY. nwhI Qwau] ipru. vwqVI n puCeI; Dn sohwgix nwau]31] 276 swhurY pyeIAY. kMq kI; kMqu AgMmu AQwhu] nwnk. so sohwgxI; ju BwvY byprvwh]32] 277 sj Dj ky P`bI4[ n@wqI- nwqI DoqI sMbhI4; suqI Awie nicMdu] vl@I1[ www.Gursevak.com

21

q`qkrw

278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292

byV@I- PrIdw. rhI su byVI ihM|u dI geI kQUrI gMDu]33] jobn jWdy nw frW; jy sh pRIiq n jwie] PrIdw. ikqˆØI jobn pRIiq ibnu; suik gey kumlwie]34] PrIdw. icMq Ktolw, vwxu duKu; ibrih ivCwvx lyPu] eyhu hmwrw jIvxw; qU swihb scy vyKu]35] ibrhw ibrhw AwKIAY;ibrhw qU sulqwnu] PrIdw.ijqu qin,ibrhu n aUpjY; so qnu jwxu mswnu]36] PrIdw. ey ivsu gMdlw; DrIAW KMfu ilvwiV] bIjdy5[ bIjI6 hoeI- ieik rwhydy5 rih gey; ieik. rwDI6 gey aujwiV]37] PrIdw. cwir gvwieAw hMiF kY; cwir gvwieAw sMim] lyKw rbu mMgysIAw; qU AWho kyrHy kMim]38] PrIdw.dir drvwjY jwie kY;ikau ifTo GVIAwlu] eyhu indosW mwrIAY;hm dosW dw ikAw hwlu]39] GVIey GVIey mwrIAY;phrI lhY sjwie] fu`KI,GVI- Awl- so hyVw,GVIAwl ijau;fuKI rYix ivhwie]40] buFw hoAw. syK PrIdu; kMbix lgI dyh] jy sau vir@Aw jIvxw; BI qnu hosI Kyh]41] PrIdw. bwir prwieAY bYsxw; sWeI. muJY n dyih] jy qU. eyvY rKsI; jIau srIrhu lyih]42] kMiD kuhwVw.isir GVw;vix kY sru.lohwru] PrIdw.hau loVI shu Awpxw;qU loVih AMigAwr]43] PrIdw. ieknw Awtw Aglw; ieknw. nwhI loxu]) AgY gey. isM\wpsin@ ; cotW KwsI kauxu]44] C`qu s`fo r`f- pwis dmwmy. Cqu isir; ByrI sfo rf]) aujwV1 XqIm2 gRIb g`f- jwie suqy jIrwx1 mih; QIey AqImw2 gf]45] PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; auswrydy BI gey] kUVw saudw kir gey; gorI Awie pey]46] PrIdw. iKMQiV myKw AglIAw; ijMdu. n kweI myK] vwrI Awpo AwpxI; cly mswiek syK]47] dIvIN[ bih- Tw polw- PrIdw. duhu3 dIvI1 blµidAw; mlku bihTw Awie] sRIr1 gV@ü[ Gtu buJwie poly- gVu lIqw. Gtu1 luitAw; dIvVy gieAw buJwie]48]

www.Gursevak.com

22

q`qkrw

293 iqlW6- PrIdw. vyKu kpwhY ij QIAw; ij isir QIAw, iqlwh6] koieil- Awh- kmwdY Aru kwgdY; kuMny koieilAwh] mMdy Aml kryidAw; eyh sjwie iqnwh]49] 294 moFy7 nmwz pV@n vwlw Awsx8 gL9 ’c kwLy bsqR1 dI ^&xI[ idl10 ’c jIv h`iqAw,eIrKw rUp CurI11 hY[ mUMh12 ’c guV vWg im`TIAW g`lW hn[ mus`lw- PrIdw. kMin7 muslw8. sUPu1 gil9; idil10 kwqI11. guVu vwiq12] bwhir idsY cwnxw idil AMiDAwrI rwiq]50] 295 QoVy1 mwqR[ pRIq2 r`qI[ rqu polw- PrIdw. rqI1 rqu2 n inklY; jy qnu cIrY koie] Apxy sRIr nwl pRIq1 nhIN huMdI[ r`qy, r`b, rqu, polw- jo qn rqy. rb isau; iqn qin. rqu1 n hoie]51] 296 pRIq2, rqu rqu poly dovyN- mÚ 3] iehu qnu sBo rqu2 hY; rqu2 ibnu qMnu n hoie] r`qy, rqu polw- jo sh rqy Awpxy; iqqu qin loBu rqu n hoie] rqu polw- BY pieAY. qnu KIxu hoie; loBu rqu. ivchu jwie] ijau bYsMqir Dwqu. suDu hoie; iqau hir kw Bau. durmiq mYlu gvwie] r`qy- nwnk. qy jn sohxy; ij rqy hir rMgu lwie]52] 297 v`Qu- PrIdw. soeI srvru FUiF lhu;ijQhu lBI vQu] C`piV ic`kiV f`ubY h`QuCpiV FUFY. ikAw hovY; ickiV fubY hQu]53] 298 mueI1 hY2- PrIdw. nµFI kMqu n rwivE; vfI QI mueI1 Awsu2] imlI- AwsuDn kUkyNdI, gor myN; qY sh. nw imlIAwsu]54] 299 pilAw plI plIAW poly[ dwV@I- PrIdw. isru pilAw; dwVI plI. muCW BI plIAW] ry mn. gihly bwvly; mwxih ikAw rlIAW]55] 300 PrIdw. koTy Dukxu kyqVw; ipr nIdVI invwir] jo idh lDy gwxvy; gey ivlwiV ivlwiV]56] 301 PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; eyqu. n lwey icqu] imtI peI AqolvI; koie n hosI imqu]57] 302 mOq1 bl2- vwlI- PrIdw. mMfp mwlu n lwie; mrg1 sqwxI2, iciq Dir] sWeIN- sweI jwie sm@wil;ijQY hI qau vM\xw]58] 303 PrIdw. ijn@I kMmI nwih gux; qy kMmVy ivswir] mqu srimMdw QIvhI; sWeI dY drbwir]59] 304 BRWqI1,BRmx,JUTI1 smJ,BulyKw,gMdI1 mYL- PrIdw.swihb dI kir cwkrI; idl dI lwih BrWid1] drvysW no loVIAY; ruKW dI jIrWid]60] 305 PrIdw.kwly mYfy kpVy;kwlw mYfw vysu] gunhI polw- gunhI BirAw.mY iPrw; www.Gursevak.com

23

q`qkrw

306 307 308 309 310

311 312 313

314 315 316 317 318 319 320

loku khY drvysu]61] q`qI,t`ubI- qqI qoie.n plvY;jy jil tubI dyie] PrIdw.jo fohwgix rb dI;JUrydI JUryie]62] jW kuAwrI qw cwau; vIvwhI qW mwmly] PrIdw. eyho pCoqwau; viq kuAwrI n QIAY]63] hMs1,k`lr,au- l`Qy- klr kyrI CpVI;Awie aulQy hMJ1] icMjU boVin@ nw pIvih;aufx sMdI fMJ]64] hMsu aufir. koDRY pieAw; loku ivfwrix jwie] gihlw loku. n jwxdw; hMsu. n koDRw Kwie]65] c`kRvrqI pwiqSwhW rUpI pMCIAW1 dIAW fwrW[ dyS2 jMgL2[ c`il c`il,ql polw- cil cil geIAW pMKIAw1;ijnI vswey ql2] c`lsI Q`ky ie- k`lPrIdw.sru BirAw BI clsI; Qky kvl iekl]66] PrIdw. iet isrwxy. Buie svxu; kIVw liVE mwis] lMG1 gey[ ju`gkyqiVAw jug vwpry1; iekqu pieAw pwis]67] tu`tI,nw`gr- PrIdw. BMnI GVI svMnvI; tutI nwgr lju] pRwhuxw1[ nw`TI A`ju- AjrweIlu Prysqw; kY Gir nwTI1 Aju]68] sony2- rMgI dyh1[ cqr3[ aumr4 rUpI lju[ n`wgr l`ju- PrIdw. BMnI GVI1 svMnvI2; tUtI nwgr3 lju4] s`jx A`ju- jo sjx. Buie Bwru Qy; sy ikau Awvih Aju]69] k`uiqAw- PrIdw.by invwjw kuiqAw;eyh n BlI rIiq] kbhI cil n AwieAw;pMjy vKq msIiq]70] pMj1 ieSnwnw krky[ au~Tu[ aujU polw- auTu PrIdw. aujU1 swij; subh invwj gujwir] k`ip- jo isru. sWeI nw invY; so isru. kip auqwir]71] sWeIN- jo isru. sweI nw invY; so isru. kIjY kWie] kuMny hyiT jlweIAY; bwlx sMdY Qwie]72] l`id, pqIxoih- PrIdw. ikQY, qYfy mwipAw; ijn@I. qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM AjY n pqIxoih]73] PrIdw.mnu mYdwnu kir;toey itby lwih] AgY. mUil n AwvsI;dojk sMdI Bwih]74] mhlw 5] PrIdw.Kwlku Klk mih;Klk vsY rb mwih] mMdw.iksno AwKIAY;jW.iqsu ibnu,koeI nwih]75] k`itAw1,rqI2 ku[ nwlw polw[ k`ipAw- PrIdw. ij idih, nwlw kipAw1;

www.Gursevak.com

24

q`qkrw

321

322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335

jy. glu kpih cuK2] ieqI polw- pvin. n ieqI mwmly; shW n. ieqI duK]76] c`bx c`lx- cbx clx rqMn;sy suxIAr bih gey] sRIr1 ’coN au~cI rox dI(Dwh)Avwz Awp muhwrI C`utI2- ipAwry3,m`qI[ jw`nI- hyVy1 muqI2 Dwh;sy jwnI3 cil gey]77] PrIdw.bury dw Blw kir;gusw.min n hFwie] p`lY- dyhI rogu n lgeI;plY sBu ikCu pwie]78] PrIdw.pMK prwhuxI;dunI suhwvw bwgu])v`jI,c`lx- naubiq vjI.subh isau;clx kw kir swju]79] PrIdw. rwiq kQUrI vMfIAY; suiqAw. imlY n Bwau] ijMn@w nYx nˆØIdRwvly iqMn@w imlxu kuAwau]80] PrIdw. mY jwinAw. duKu muJ kU; duKu sbwieAY jig] aUcy ciV kY dyiKAw; qW Gir Gir eyhw Aig]81] mhlw 5] PrIdw. BUim rMgwvlI; mMiJ ivsUlw bwg] AOguxW pwpW du`KW dw syk1- jo jn. pIir invwijAw; iqMn@w. AMc1 n lwg]82] mhlw 5] PrIdw. aumr suhwvVI; sMig suvMnVI dyh] ivrly kyeI pweIAin; ijMn@w ipAwry nyh]83] kMDI. vhx n Fwih; qau BI lyKw dyvxw] ijDir rb rjwie; vhxu iqdwaU gMau kry]84] fu`KW- PrIdw. fuKw syqI idhu gieAw; sUlW syqI rwiq]) KV@w[ p`wqxI k`pr- KVw pukwry pwqxI; byVw kpr vwiq]85] lµmI lµmI ndI vhY; kMDI kyrY hyiq]) k`pru,pw`qx- byVy no. kpru ikAw kry; jy pwqx rhY sucyiq]86] g`lˆØI- PrIdw. glˆØI su sjx vIh; ieku FUMFydI n lhW] mw ibMdI nhIN lwauxI[ DuKW polw- DuKW ijau mWlIh; kwrix iqMn@w mw iprI]87] PrIdw. iehu qnu Baukxw; inq inq duKIAY kauxu] bu`jy[ ikqI vgY polykMnI bujy dy rhW; ikqI vgY pauxu]88] PrIdw. rb KjUrI pkIAW; mwiKA neI vhMin@] jo jo vM\Y fIhVw; so aumr hQ pvMin]89] PrIdw. qnu sukw ipMjru QIAw; qlIAW KUMfih kwg] AjY su rbu n bwhuiVE; dyKu bMdy ky Bwg]90] kwgw. krMg FFoilAw; sglw KwieAw mwsu] ey duie nYnw miq Cuhau; ipr

www.Gursevak.com

25

q`qkrw

dyKn kI Aws]91] 336 kwgw. cUMif n ipMjrw; bsY q aufir jwih] ijqu ipMjrY myrw shu vsY; mwsu n iqdU Kwih]92] 337 s`f, in- GirAw- PrIdw. gor inmwxI sfu kry; inGirAw. Gir Awau] srpr mY QY Awvxw; mrxhu. n firAwhu]93] 338 eyn@I loiexI dyKidAw; kyqI cil geI] PrIdw. lokW Awpo AwpxI; mY AwpxI peI]94] 339 Awpu svwrih.mY imlih;mY imilAw suKu hoie] PrIdw.jy qU myrw hoie rhih;sBu jgu qyrw hoie]95] 340 r`uKVw bMnY@ ikcr- ku[ qWeIN- kMDI auqY ruKVw;ikcrku bMnY DIru] PrIdw.kcY BWfY rKIAY;ikcru qweI nIru]96] 341 PrIdw. mhl insKx rih gey; vwsw AwieAw qil] gorW sy inmwxIAw; bhsin rUhW mil] c`lxu[ syKw ibMdI nhIN lwauxI- AwKIN syKw bMdgI; clxu Aju ik kil]97] 342 drI- AwvY- PrIdw.mauqY dw bMnw.eyvY idsY;ijau drIAwvY Fwhw] AgY dojku qipAw suxIAY;hUl pvY kwhwhw] ieknw no sB soJI AweI; ieik iPrdy vyprvwhw] Aml ij kIiqAw dunI ivic; sy drgh Egwhw]98] 343 PrIdw.drIAwvY kMnY bgulw;bYTw kyl kry] kyl krydy hMJ no;AicMqy bwj pey] bwj pey iqsu rb dy; kylW ivsrIAW] jo min iciq n cyqy sin; so gwlI rb kIAW]99] 344 swFy qRY mx dyhurI; clY pwxI AMin] AwieE bMdw.dunI ivic; viq.AwsUxI bMin@] mlkl mauq jW AwvsI; sB drvwjy BMin] iqnw ipAwirAw BweIAW; AgY idqw bMin@] vyKhu bMdw cilAw; chu jixAw dY kMin@] PrIdw. Aml ij kIqy dunI ivic; drgh Awey kMim]100] 345 PrIdw. hau bilhwrI iqn@ pMKIAw; jMgil ijMn@w vwsu] kkru cugin Qil vsin; rb n Cofin pwsu]101] 346 PrIdw. ruiq iPrI, vxu kMibAw; pq JVy JiV pwih] cwry kuMfw FUMFIAW; rhxu ikQwaU nwih]102] 347 PrIdw. pwiV ptolw Dj krI; kMblVI pihryau]) vysIN- ijn@I vysI shu imlY; syeI vys krya]103] 348 mÚ3] kwie ptolw pwVqI;kMblVI pihryie] nwnk.Gr hI bYiTAw shu imlY;jy.nIAiq rwis kryie]104] www.Gursevak.com

26

q`qkrw

349

mÚ5] PrIdw.grbu ijn@w vifAweIAw;Din jobin Awgwh] KwlI cly DxI isau;itby ijau mIhwhu]105] 350 PrIdw. iqnw muK frwvxy; ijnw ivswirEnu nwau] AYQY duK GxyirAw; AgY. Taur n Twau 106] 351 PrIdw.ipCl rwiq n jwigEih;jIvdVo muieEih] jy qY.rbu vswirAw; q. rib n ivsirEih]107] 352 mÚ5] PrIdw.kMqu rMgwvlw;vfw vymuhqwju])A`lh- Alh syqI riqAw;eyhu scwvW swju]108] 353 mÚ5] PrIdw.duKu suKu ieku kir;idl qy lwih ivkwru] Alh BwvY so Blw;qW lBI drbwru]109] 354 v`jdI- mÚ5] PrIdw.dunI vjweI vjdI;qUM BI vjih nwil] soeI jIau n vjdw;ijsu.Alhu krdw swr]110] 355 mÚ5] PrIdw.idlu rqw iesu dunI isau;dunI.n ikqY kMim] imsl PkIrW gwKVI;su pweIAY pUr krMim]111] 356 pihlY phrY PulVw; Plu BI pCw rwiq]) sweIN- jo jwgMin@ lhMin sy; sweI kMno dwiq]112] 357 dwqI swihb sMdIAw; ikAw clY iqsu nwil]) nwmu1 pRwpq2 krdy hn,A`gy s`uiqAW ƒ nwm b^S ky auTwl idMdy hn- ieik jwgMdy. nw1 lhin@2; iekn@w suiqAw. dyie auTwil]113] 358 kwx1- FUFydIey suhwg kU; qau qin kweI kor1] ijn@w nwau suhwgxI; iqnw Jwk n hor]114] 359 sbr mMJ kmwx; ey sbru kw nIhxo] Kqw polw- sbr sMdw bwxu; Kwlku.Kqw n krI]115] 360 sbr AMdir swbrI; qnu eyvY jwlyin@] hoin njIik. Kudwie dY; Byqu. n iksY dyin]116] 361 sbru eyhu suAwau; jy qUM bMdw idVu krih] viD QIvih drIAwau; tuit. n QIvih vwhVw]117] 362 g`wKVI- PrIdw.drvysI gwKVI;copVI prIiq] c`wlIAY- iekin iknY cwlIAY; drvyswvI rIiq]118] 363 qnu qpY qnUr ijau;bwlxu hf blµin@] pYrIN Q`kW julW polw- pYrI QkW.isir julW;jy mUM iprI imlµin@]119] 364 qnu.n qpwie qnUr ijau;bwlxu hf.n bwil] pYrIN- isir pYrI.ikAw www.Gursevak.com

27

q`qkrw

PyiVAw;AMdir.iprI inhwil]120] 365 hau FUFydI sjxw; sjxu mYfy nwil] nwnk AlKu. n lKIAY; gurmuiK dyie idKwil]121] 366 hMsW[ b`gW- hMsw dyiK qrMidAw; bgw AwieAw cwau] fuib muey bg bpuVy; isru qil aupir pwau]122] 367 mY jwixAw vf hMsu hY; qW mY kIqw sMgu] b`gu- jy jwxw bgu bpuVw; jnim n ByVI AMgu]123] 368 ikAw hMsu. ikAw bgulw; jw kau ndir Dry] jy iqsu BwvY nwnkw; kwghu hMsu kry]124] 369 srvr pMKI hykVo; PwhIvwl pcws] iehu qnu lhrI. gfu iQAw; scy qyrI Aws]125] 370 SRomxI1 mxIAW1 rUp[ mxIAw ibMdI nhIN lwauxI- kvxu su AKru. kvxu guxu; kvxu su mxIAw1 mMqu] kvxu su vyso. hau krI; ijqu vis AwvY kMqu]126] 371 invxu su AKru. Kvxu guxu; ijhbw mxIAw mMqu] ey qRY BYxy vys kir; qw vis AwvI kMqu]127] 372 miq hodI; hoie ieAwxw] qwx hody; hoie inqwxw])in`j1 hoey, BYVy1 hMkwr2 ƒ siqgurW qoN nws3 krwvy- Axhody1; Awpu2 vMfwey3] ko AYsw; Bgqu sdwey]128] 373 iP`kw14 bcn[ khy15- ieku iPkw14. n gwlwie15; sBnw mY. scw DxI]) irdw16 iksy17 dw[ Fwhy18- ihAwau16. n kYhI17 Twih18; mwxk sB Amolvy]129] 774 Fwhuxw19 au~kw20 hI[ cMgw21 nhIN- sBnw mn mwixk; Twhxu19 mUil20 mcWgvw21]) ie`Cw22,cwh imlx dI[ iksy23 dw[ is`k- jy qau iprIAw dI isk22; ihAwau. n Twhy khI23 dw]130] (1377- 1384) prmpUjnIk Bgq bwby sy^ &rId swihb jI slok sMpUrnM

www.Gursevak.com

28

q`qkrw

A. sRI poQI swihb jI ’c vrqy icMn@ inSwn:- iv`c dw sMKyp A`Kr ’c hY, au~qy ƒ ’qy iliKAw hY[ quk ArMB ’c pwT polw drimAwnw ksky bolx bwry d`isAw hY, ^ws 2 pdW dy ArQ BI idqy hn, ilKy ArQW pwTW dy s`jy pwsy, hr quk qoN pihlW ieh – fYS hY, fYS dy s`jy pwsy quk hY[ smUh pRymI swrI poQI 101 vwrIN pV@n, ijs krky G`t pV@y BI, CyqI qoN CyqI Su`D AKMf pwTI bx ky, pUrn gurU jI dI ^uSI dIAW l`KW pwiqswhIAW pRwpiq kr skx jI} {A`Dy rwry hyTW AONkV pUry i^Awl nwl pV@o[ ibMdI jW ADk lw ky bolo d`isAw hY, ieh bolx leI hY, gurbwxI jI’qy ibMdI ADk nhIN ilKxy[} (sMqoKI- eˆØI, do lkIrW fYS pw ky aucwrx FMg d`isAw hY, pwT iek`Tw smJxw jI, fYS qoN K`by, pihlw pd bol ky Aglw pd bolxw, aucwrn d`sx leI hn, sMqoKI- eˆØI iek`Tw hY[) quk smwpqI qoN[ h`d ,kOmy dI vrqoN BI hY[ quk sMpUrnqw’qy bMd brYkt ) dw Bwv AglI quk hor hY[ ArQ igxqI leI 1. 2. hY[ quk SurU’c pwT d`sy hn[ quk sMpUrnqw’qy] do h`dW hn[ quk ivcwly ieh ;ArD ivSrwm hY[ ArD ivSrwm’qy Tihrnw hY[ kyvl ArQ smJwaux leI ,kOmy dI vrqoN kIqI hY, kOmy ƒ jmkI kihMdy hn[ kOmy’qy Tihrnw nhIN, ArQ smJx leI hY[ kOmy qoN pihly qy mgrly pd A`f 2 pV@ny[ ibMdI.inSwnI TmkI hY, au~Qy Tihrnw nhIN, ArQ jnwaux leI hY[ gurbwnI pd ’qy 1, 2 nMbr pw ky, quk dy ArMB ’c 1, 2 ArQ hn[ ij`Qy ie`k ArQ ip`CoN dUjw ArQ hovy, au~Qy AQvw jW vw hY[ ipCly smyN ’c bcn kridAW,‘hY’ ‘hn’ hn,“”pu`Ty is`Dy kOmy hn[ ^uSI ZmI sMboDn smyN !ivsmk hY[ pRSn inSwnI ?[} A`wsw AYVy ’qy AiDk dw Bwv hY Awsw ksky bolo, so ij`Qy AiDk lw ky pwT d`isAw hovy so ksky bolxw[ pV@ dy pYr ’c hlMq dI ieh @ inSwnI hY, ies nwl A`Kr Bwrw boldw hY, ArQ hY bRhmiv`idAw pV@[ pV ArQ hY pY, if`g, pV VwVy pYr hlMq nhIN lwauxw, Bwv VwVw Bwrw nhIN krnw[ gurbwxI jI’c AstpdI Aqy sbd dy s`sy pYr ibMdI ikqy BI nhIN[ quk sMpUrnqw ’qy 2 pw ky do nMbr pwT d`isAw hY, muK pwT quk vwlw hI smJxw[ d`dw mukqw bol ky, XeIAw cMgI qr@W svwr ky, AONkV sihq d- Xu bolo[ hr quk dy ArMB ’c, pdW ’qy AMk pw ky ArQ ilKy hn, ArQ dy ADwr ’qy pd drimAwnw polw, AiDk ` lw ky ksky bolx leI ikhw hY, ijs krky Su`D aucwrx ho sky[ ibMdI jW ADk lw ky bolo d`isAw hY, ieh bolx leI hY, gurbwxI jI’qy ibMdI ADk nhIN ilKxy[ quk sMpUrnqw ’qy, ) ies A`Dy bRYkt dI vrqoN dw Bwv bRYkt qoN pihlW au~pr is`iKAw pUrI ho geI[ bRYkt mgroN AglI quk bwry SuB is~iKAw hY[ mÚ gol ibMdIAW ƒ vsrgW kihMdy hn, mÚ ƒ mh`lw pV@nw[) ijvyN dr dI dyLI ’qy dIvw r`iKAw AMdr bwhr cwnx krdw hY, ijhVw A`Kr quk dy swry pdW nwL sbMD r`Kdw hovy, auh dyl@I dIpk hY, E~Qy ivsrwm dI loV nhIN, ijvyN n dyl@I dIpk hY- syvw swD n jwinAw hir rwieAw]) siB ADRüv ifTy jIau; qw crn kml icqu lwieAw] A`Dy rwry hyTW AONkV dulYNkV. pUry i^Awl nwl pV@o[ (prm+giq) +jm@W inSwnI. ArQ d`sx leI hY[) { }ies bRYkt’c pRym pRcwr hY[ ArQ igxqI leI 1. www.Gursevak.com

29

q`qkrw

2.hY[ vwriqk ’c A`Kr swhmxy 2,3 Awaux, do jW iqMn vwr pV@nw[ ijvyN vwihgurU 2, ƒ vwihgurU vwihgurU pV@nw[ icMn@ inSwn sMpUrnM[ e:- dwsn dwsW v`loN CpIAW poQIAW dI jwxkwrI:- sRI dmdmI tkswl dy bwrvyN muKI, prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI ny 1967 ’c gMgwn`gr (rwjsQwn) ivKy, vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI sMpRdweI stIk ilKx dI Ardws kIqI sI[ dwsn dws nIc kIt kUkr jsvMq isMG, jvwhr isMG qoN prm pwk A`T poQIAW CpvweIAW hn, pV@ ky inhwl 3 hovo jI[ prmpUjnIk DMn vwihgurU pihlI poQI, prmpUjnIk vwihgurU siqgurU sRI suKmnI swihb jI stIk. sRI dmdmI tkswl[ dUjI poQI:jnm sMskwr, AMimRq sMskwr, bRhmiv`idAw sMskwr, AnMd kwrj sMskwr, AMqm sMskwr[) qIjI poQI:- siqgurU gRMQ swihb jI dw mhW ivsmwd ieqhws, AKMf pwT, shj pwT mrXwdw, gurbwxI jI siqkwr pUjn mhW ivsmwd SuB is`iKAw, 101 Ardws, gurpurbW dIAW ArdwsW[) cOQI poQI:- siqgurU swihb jI Aqy sMqW mhWpurSW dy Amolk boly Aqy gurmiq Anuswr Anyk pRsnW dy au~qR siqgurU gRMQ swihb jI b^S rhy hn[ pV@n vwly Dwrimk gRMQW dy nwm[ dyh Arogqw, g`fI dI dyK ryK bwry SuB is`iKAw[) pMjvIN poQI:- prmpUjnIk vwihgurU ds siqgurU swihbwn jI dI prmpUjnIk SuB s`cI bMswvlI[ CyvIN poQI:- Awid bwxI, sRI dsm bwxI, BweI gurdws jI dIAW vwrW ’coN gRIbI vwly, sbd pdW dy mhW ivsmwd ArQ[ dUjw pRkrx pUjw dw Dwn zihr hY[ s`qvIN poQI:- prmpUjnIk DMn vwihgurU ju`go j`ug Atl gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI S`uD aucwrx, ArQ pwT ivsrwm poQI, sRI dmdmI tkswl[ s:- inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI] prmpUjnIk AibnwsI BgqW mhWpurSW jI dy prmpiv`qR SuB s`cy nwm:DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU Bgq sRI kbIr swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 2. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI iqRlocn swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 3. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI byxI swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 4. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI rivdws swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 5. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI nwmdyv swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 6. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI DMnw swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 7. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI sy^ &rId swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink www.Gursevak.com

30

q`qkrw

bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 8. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI jYdyv swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 9. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq rbwbI mrdwnw swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 10. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI BIKn swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 11. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI sYn swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 12. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI pIpw swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 13. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI sDnw swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 14. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI rwmwnMd swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 15. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI prmwnMd swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 16. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq sRI sUrdws swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 17. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq suMdr swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ 18. DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, rwgI s`qw qy blvMf swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU, Bgq B`t kl, klshwr, tlX, jwlp, jlX, kIrq, slX, BlX, nlX, iBKw, jln, dws, gXMd, syvk, mQurw, blX, hirbMs, gurU js gwaux vwly sqwrW B`t swihb jIE! DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ h:- prmpUjnIk vwihgurU srUp Bgq sRI kbIr swihb jI dw js, pUrn vwihgurU jI hr smyN kr rhy hn:- hn@yry’c, AkwS’c, sMGxy Axigxq qwry idsdy hn[ XQw:- Eie ju dIsih; AMbir qwry] prmpUjnIk s`cy inrml inrvYr Bgq jI ny, Apxy inrgun srUp’coN, AnMq suMdr sohxy AMbr, qwry mMfl Aks- mwqR hI pRgt kIqy hn, ien@W AnykW hI qwry mMflW dy Aks, AnMq smuMdRW dirAwvW cSimAW s`qrMgIAW pINGW hIry jvwhrwqW, SISy qRyl vrKw dIAW bUMdW’qy pY rhy hn, Awpxy pwk inrgun srUp jI’coN ien@W ƒ hr smyN pRkwSx vwly BI pUrn Bgq jI Awp hI hn[ smUh suMdr sohxy qwry mMflW AMbrW Aqy ijn@W’qy qwry mMflW dy Aks pY rhy hn, aun@W Aqy pY rhy Aks smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY. n bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] inrgun bRhm jI, Apuny jn kau; swis www.Gursevak.com

31

q`qkrw

swis smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry] Anuswr pUrn Bgq jI ƒ hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI DMn hn[ Awp jI ƒ jpxy krky jm nhIN mwrdy[ XQw:- ijnI. quDno DMnu kihAw; iqn.jmu nyiV n AwieAw]) jy ko jIau khY En@w kau; jm kI qlb n hoeI] QoV@y ijhy pwxI’c, ikqny qupky huMdy hn, kotwn koit bRhmMfW dy kotwin koit smuMdRW ndIAW dirAwvW n`dW’c, kRoVW qr@W dw pwxI hY[ XQw:- keI koit; pvx pwxI bYsMqr]) Aink pvn pwvk Aru nIr] kotwin koit qr@W dy pwxI dy qupikAW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkw ky, ies Awpxy srgun jI smyq, siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI pUrn Bgq jI ƒ hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI DMn hn[ krqw purK prmpUjnIk sRI kbIr swihb jI ny, Awpny prm pwk inrgun srUp jI’coN, hukmI; shjy isRsit aupweI] Anuswr sihjy hI, Aink pvn pwvk Aru nIr]) keI koit; pvx pwxI bYsMqr] Anuswr kotwn koit qr@W dI AgnI rcI hY, Awp jI dy inrgun srUp jI AgnI dy pRkwSk Awsrw, ies ’c vs rhy hn[ jdoN cwhux ies ƒ smwpq kr lYNdy hn[ XQw:- Bxiq nwnku. jb Kyl auJwrY; qb eykY eykMkwrw] kotwin koit AgnIAW sihq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, Awpxy ies srgun srUp jI smyq, siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, prmpUjnIk vwihgurU, rUpu n ryK. n rMgu ikCu; iqRhu gux qy. pRB iBMn] inrgun bRhm jI, pUrn Bgq jI ƒ hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI DMn hn[ swihbu myrw nIq nvw; sdw sdw dwqwru] prmpUjnIk DMn SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI dy ielwhI s`cy hukm nwl, AsMK suMdr AMbrW ’c, AsMK hI suMdr sohxy cMdRmyN hux cV@y hoey hn[ XQw:- keI koit; ssIAr sUr nK´qR] Awp jI Apny inrgun pRkwS duAwrw, AnMq cMdRimAW ƒ hr smyN pRkwS rhy hn[ XQw:- koit cMdRmy; krih crwk] aun@W dw Aks hIry jvwhrwqW, lwlW’qy pY irhw hY[ aun@W suMdr AMbrW cMdRimAW, cMdRimAW dy pY rhy hIry jvwhrwqW’qy Aks Aqy aun@W jvwhrwqW smyq kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, iJlimil iJlkY; cMdu n qwrw] sUrj ikrix n ibjuil gYxwrw] AkQI kQau. ichnu nhI koeI; pUir rihAw min Bwiedw] vwihgurU ivsmwd inrgun bRhm jI, Awpxy inrml srgun srUp pUrn Bgq jI nUM, hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI DMn hn[ prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI ny, Awpxy Anqklwvwn inrgun srUp jI duAwrw, AsMK AMbr.AsMK DrqIAW ibnw QMm@W qoN, itkwey hoey hn[ isMD prbq mydnI; ibnu QMm@w ggin rhwieAw] ien@W AMbrW, www.Gursevak.com

32

q`qkrw

DrqIAW dy iknky 2 smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, AMqrjwmI; so pRBu pUrw]) qum pUrn. pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey] vwihgurU ivsmwd hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, Awpxy srgun srUp prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI dw prmpiv`qR suMdr au~jl jwp hr smyN kr rhy hn[ XQw:- niKAqR ssIAr sUr iDAwvih; bsuD ggnw gwvey]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI ny, Awpxy inrgun srUp’coN, kotwn koit bRhmMf DrqIAW swj ky, Awpxy inrgun srUp’c itkwA ky r`Ky hn[ kotwn koit DrqIAW’qy hrI BrI bnwspqI pYdw kIqI hY[ sUrbIr. bcn ky blI] prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI, Awpxy inrgun srUp jI duAwrw, Pu`lW’c sugMDI, &LW’c rs, hux Br rhy hn[ smUh bnwspqIAW dy hry Bry ibR`CW Pu`lW sugMDIAW p`iqAW tihxIAW mu`FW smyq, koit bRhmMf dy pswry, Awpxy srgun srUp’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, Awid jugwdI; Apr Apwry] Awid inrMjn; Ksm hmwry] hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, hr smyN jp rhy hn, Awpxy s`c srgun srUp DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI DMn hn, vwihgurU] ijqnI vwihgurU jI ny jxweI hY, iqqnI khI hY, jo AxjwxI rcnw DMn DMn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI kbIr swihb jI DMn hn jp rhI hY, auh igxI nhIN jWdI[ XQw:- jyqI pRBU jnweI; rsnw qyq BnI] Anjwnq jo syvY; qyqI. nh jwie gnI]) dyiKAw; iqhUM lok kw pIau] Acrju BieAw; jIv qy sIau] pUrn Agm AgwD js jwp AsqoqR sMpUrnM[ Bwrq dy mhW pRis`D Bgq, A`lw pwk jI dy srgux srUp sRI kbIr swihb jI, jyT sudI 15. sMmq 1455 ƒ pRgty[ pRmpUjnIk ipqw AlI (nIrU) jI, nyk swaU mwqw nImw jI ny, Kudw jI v`loN pRwpq hoey, AvqwrI spuqR mMnky pwLy[ sRI kbIr swihb jI nwauN r`iKAw, ieslwmI isKÎw id`qI[ pr kbIr jI dw Jukwau ihMdUmq v`l sI[ Xuvw AvsQw hox pur Awp jI dI SuB SwdI loeI jI nwl hoeI, ijnw qoN sRI kmwlw, kmwlI jI aupjy[ Awp jI ny rwmwnMd jI qoN rwm nwm dw aupdyS lY ky vYSnv mq Dwrx kIqw[ kwSI ivdÍwnW dw AsQwn hox krky kbIr jI ƒ mq mqWqrW dy inXm jwxn Aqy crcw krn dw cMgw mOkw imilAw Aqy qIKx bu`iD hox krky eyh KMfn mMfn c vfy inpuMn ho gey[ bhuq icr pUrn gÎwnIAW dI sqsMgiq krky Awp jI, bRhm igAwnI sgl kI rInw] pUrn bRhm igAwnI mMny pUjy gey[ Awp jI dI suB susMgiq qoN nON kRoV pRymI qry[ www.Gursevak.com

33

q`qkrw

zwlm iskMdr lodI sMmq 1547 c jd bnwrs AwieAw, qd kbIr jI ƒ mqWD muslmwnW dI ikRpw krky bhuq klyS kSt phuicAw, ijs dw ijkr kbIr jI ny Awpxy Sbd c kIqw hY“Bujw bWiD iBlw kir fwirE.” (gONf) pr AMq ƒ ienHW dI bzurgI dw Asr bwdSwh dy ic`q au~pr hoieAw[ Awp jI eyh bcn is`D krn leI ik kwSI mrn qoN mukiq Aqy mghr mrn qoN Apgiq nhIN huMdI, dyhWq qoN kuC kwl pihlW mghr (jo gorKpur qoN p`Cm vl 15. mIl pur hY) jw rhy, Aqy sMmq 1575 iv`c nwSvwn sMswr qoN AMqriDAwn hoey[ kwSI c kbIr jI dw AsQwn “kbIr cOrw” pRis`D hY, Aqy lihr qlwau qy BI Awp dw mMidr hY[ Awp jI dI bwxI dw sMgRh jo Drm dws Aqy sUrq gopwl Awid cyilAW ny kIqw hY, aus dw nwauN “kbIrbIjk” hY[ irAwsq rIvw iv`c kbIrbIjk Drm dws jI dw iliKAw hoieAw sMmq 1521 dw d`isAw jWdw hY[ (kbIr)vfy bzurg krqwr, vwihgurU, “hkw kbIr krIm qUM.” {vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI]) Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu. prqK´ hir] prmpUjnIk DMn vwihgurU s`cy siqgurU Arjndyv siqgurU gRMQ swihb jI, Awpxy sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp S`uD inrgun srUp jI duAwrw, AnMq cMdRimAW qwirAW AgnIAW ititAwixAW sUrjW ibjlIAW bRhmMfW AvqwrW sMqW BgqW KwxIAW bwxIAW nUM, hux pRkwS rhy hn[ siq sMqoK dieAw Drm inmRqw. sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI ivsmwd, AnMq SuB guxW dIAW,AnMq klW sihq, ie`k rs b`JvyN AsMK pRkwS hI pRkwS, ivsmwd nUr hI nUr nUro nUr, Ajpw jwp gursbd rUp gurU jI, swfy AMdr bwhr, hr smyN ivAwpk BrpUr ivsmwd Ajpw jwp kr rhy, vwihgurU gurU jI hn, AYsy vwihgurU jI pUrn Bgiq sRI kbIr swihb jI dy rom 2 ’c, Awp vs rhy hn, Ajpw jwp b^S rhy hn, AMdr bwhr Awpxy inrgun srUp dI swiKAwqqw dy rhy hn[ AMdr bwhr AsMK srUp Dwr ky, Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw] drSn b^S rhy hn, AYsI ivsmwdqweI ’c, ibsm ibsmY ibsm BeI] gurbwxI jI aucwr rhy hn:-

1:-

slok Bgq kbIr jIau ky; <> siqgur pRswid] DMn hn DMn hn DMn hn,

prmpUjnIk vwihgurU Bgq sRI kbIr swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ sRI rwmsr swihb jI ivKy, prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny, pUrn ipAwr Adb siqkwr sihq, sRb ivAwpI mhW ivsmwd mhwn ikRpw krky, vwihgurU srUp pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI ƒ pRgt krky, ipAwry Bgq jI dI Amolk rsnw, rom www.Gursevak.com

34

q`qkrw

2 ’c vs ky, gurbwxI jI aucrvwey, gurmuiK BweI gurdws swihb jI ny, Awid AMg 1364 qoN 1377 q`k 243 slok ilKy[ Apxy idl jwn ipAwry jI nMU, ieh s`cI pwiqswhI b^SI[ XQw:- pwiqswhI. Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie] (slok)dohry nyVy kivqw pd CMd hn, ijn@W ’c, (s+lok) (s)suAY Awpxy Awp (lok)pRkwS srUp pUrn bRhm jI dI Agm Apwr ibAMq bysumwr, AMq n pwrwvwr, s`cI rs iBMnI (slok)pRsMsw hI pRsMsw hY, slok gw ky, pUrn bRhmwnMd rs dI ivsmwdqweI sihq, suMdr vwihgurUjI dy prmpiv`qR drSnW dw rMg mwxIdw hY[ XQw:- jo suKu drsnu pyKqy ipAwry;muK qy.khxu n jwie] swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI smwie]) drsnu pyKq; Bey punIqw] sgl auDwry; BweI mIqw] <>siqgur pRswid] prmpUjnIk (<> )ie`k pRkwS srUp, srb klw BrpUr pRB; inrgun vwihgurU inrMkwr jI dy srgun srUp,siqgurU mh`lw pMjvW pUrn bRhmjI,Awp au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ Awp jI ƒ (pRswid)ikRpw hI ikRpw Bwv sRb ivAwpI mhW ivsmwd Agm Apwr ikRpw srUp, <> vwihgurU jI,Ajpw jwp kridAW AMdr bwhr swiKAwq ho rhy hn[ XQw:jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] gurUpRmysrjI Awpxy prmpUjnIk gurdyvjI dw Awid’c, mhW ivsmwd rMglw AnMdI mMgl js krdy hn[ prmpUjnIk (<> ) ie`k AdÍYq rUp EAMkwr sRb pRkwSk,vwihgurU bRhm inrgun inrMkwr jI dy srgun srUp dsW hI pwiqSwhW dI jwgdI ie`k joiq, gurqw ibrwjmwn (siqgur)DMn sRI gurU gRMQ swihbjI, ieMidRAW dy (pR+swid) (swid)suAwd qoN (pR)pry Bwv rihq, inry (pRswid)AnMd hI AnMd srUp, Agm Apwr inry (pRswid)ikRpw hI ikRpw pRkwS srUp hn[ jo hr vyly A`g dy smuMdR sMswr ’qy,ikRpw hI ikRpw krdy hn,hr smyN sMswr’c l`gI A`g nUM, swc nwm kI AMimRq vrKw] krky,buJwauNdy rihMdy hn[ hMkwrI ivkwrI mMd krmI gLy sVy dwsn dws jYsy, koV@I jIv’qy BI ikRpw krky,aus ƒ gurbwxI jI b^S ky,inhwl krdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI, sdw sdw;iehu BUlnhwru] jIv ƒ b^Sx l`igAW,ies dy AOgux dI vIcwr nhIN krdy,J`t hI b^S lYNdy hn[ XQw:- guxu Avguxu myrw.ikCu n bIcwirAw; bKis lIAw. iKn mwhI] AwpxI Agm Apwr ikRpw duAwrw,hr irdy hr Gr,AnMq bRhmMf dy swry pswry ƒ s`cKMf bxwauNdy hn[ (siqgur)sB qy vfw siqguru nwnku; Anuswr (gur)v`fy (gur)pUjnIk (siq)s`cy (gur)inry pRkwS hI pRkwS (<> )dYÍq rihq,ie`k vwihgurUjI,gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihbjI dI mhW ivsmwd Agm Apwr s`cI (pRswid)ikRpw nwl pRwpq huMdy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihbjI ’c <> siqgur pRswid]525 vwr AwauNdy hn[ {sRI dmdmI tkswl Anuswr, <> jI dw S`uD aucwrn ie`k EAMkwr, bwr 2 pV@ ky SuD pkwau[ hornW ƒ Awpxy mgr bwr 2 khw ky,S`uD aucwrn pkvwau jI[} www.Gursevak.com

35

q`qkrw

kbIr. myrI ismrnI; rsnw aUpir rwmu]) {108 mxky dI mwLw dy hr mxky ’qy ie`k vwr mUl mMqR dw pwT krnw,ieh ie`k k`cI mwLw hY[ 108 k`cI mwLw dI ie`k p`kI mwLw hY,Bwv hr mxky ’qy 108 vwr mUl mMqR dw pwT krnw, 11664 vwr ho igAw jI} mwLw nwL jy Bjn krnw hovy qW bhuq hI v`fI shwieqw hY[ mwLw dw Awsrw ho jWdw hY,ijvyN hux mUl mMqR swihb jI dIAW pMj p`kIAW mwLw PyrnIAW hn[ gurU swihb jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd ikRpw nwl byAMq pRymI hr smyN mwLw Pyrdy rihMdy hn[ jy koeI Blw inSkpt mhWpurS Awp gurU bxn dI jW mwieAw dI ie`Cw n r`Kdw hovy[ pRymI SrDwlUAW ƒ mwLW dy ky smW lw dyvy, BweI! FweI GMty in`q jwp krnw bhuq zrUrI hY[ mwLw nwl, GVI dyK ky jwp kr ilAw kro, qW bhuq hI cMgI g`l hY, bhuq swry jIv ieauN Bjn ’c l`g skdy hn[ Bjn tweIm vMf ky BI idqw jw skdw hY[} {mwlw bwnW poly- mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaun@W jwnW]1]) kbIr. jpnI kwT kI; ikAw idKlwvih loie] Anuswr,bhuq swry dMBI ByKI au~qoN pKMfI Bgq bx ky,AwpxI pRBqw pUjw mwx vifAweI, Dn pdwrQ pRwpqI leI,BoLy lokW nwl bVw hI CL krdy, aun@W ƒ Awpxw ieh kumMqR idMdy:- kMnWvwtI kurrU,qUM myrw cylw qy mY qyrw gurrU[ Awpxy v`loN mwLw dy ky,aus ƒ Awpxw cylw bxwauNdy hn,“jy AsIN sO cylw bxw ilAw,qW swnUM Dn pdwrQ dyvygw”[ pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI ivsmwd rMg, Ajpw jwp pUrn pRmwqmw jI ’c lIx, A&ur smwDI ’c bYTy hn[ Awp jI dy prmpiv`qR s`cy crn- kmlW ’c Aw ky,iksy pKMfI ny bVy CL nwl ikhw, “qusIN iksy qoN mwLw BI leI hY?” ikhw “nhIN jI”[ “qusIN myry koloN mwLw lY lvo,quhwfy koloN Bjn BI bhuqo bhuqw hovygw,qusIN myry cyly bx jwau[ ” pKMfI qoN sux ky, sRI kbIr swihb jI dy AMdr goivMd jI g`j ky ieh AMimRq gurbwxI jI boly:(rsnW) kbIr. myrI ismrnI; rsnw aUpir rwmu] Awid jugwdI sgl Bgq; qw ko suKu ibsRwmu]1]1:- prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! (myrI)dwsn dws dI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd (ismrnI)mwLw ieho hI hY,jo rom 2 dIAW (rsnw)zbwnW aUpir, (rwmu)koit bRhmMf ’c ivAwpk,sB dy mwqw ipqw rwmu jI Aqy (Awid)jgq dy ArMB qoN (jugwdI)ju`gW AwidkW dy (sgl)swry Bgq, DR¨ pRihlwd Awid vs rhy hn[ (qw)iqn@W ipAwry rwm jI, ipAwry BgqW (ko)nUM cyqy krn nwl, dwsn dws dw mhW ivsmwd suKu ’c, (ibsRwmu)itkwA huMdw hY[ XQw:soriT mhlw 5] hm sMqn kI rynu ipAwry; hm sMqn kI srxw] sMq hmwrI Et sqwxI; sMq hmwrw ghxw]1] hm; sMqn isau bix AweI] pUrib iliKAw pweI] iehu mnu qyrw BweI] rhwau] sMqn isau.myrI lyvw dyvI; sMqn isau ibauhwrw] sMqn isau.hm lwhw KwitAw; hir Bgiq Bry BMfwrw]2] sMqn mokau pUMjI saupI; qau auqirAw mn kw DoKw] Drmrwie Ab khw www.Gursevak.com

36

q`qkrw

krYgo; jau PwitE.sglo lyKw]3] mhw Anµd Bey suKu pwieAw; sMqn kY prswdy] khu nwnk.hir isau mnu mwinAw; rMig rqy ibsmwdy]4]8]19] sRb ivAwpI mhW ivsmwd gurmuiK snmuiK AvsQw ’c, ismrn kr rhy hn:- gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) ijhvw eyk. hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo]) iek dU jIBO lK hoih; lK hovih lK vIs] lKu lKu gyVw AwKIAih; eyku nwmu jgdIs] eyqu rwih piq pvVIAw; cVIAY hoie iekIs] Anuswr ie`k zbwn qoN l`KW zbwnW, l`KW qoN AgWh l`KW, ieauN byAMq AsMK ArbW ^rbW ho jWdIAW hn[ sRI kbIr swihb jI jdoN AsMK rsnw nwl, sRb ivAwpI rwm ismrn ’c lIx ivsmwd ho jWdy, rom 2 vwihgurU 3 jpdy, qW drSk pRymIN mhW mhW ivsmwd inhwl huMdy[ XQw:- swD kY sMig; nhI kCu Gwl] drsnu Bytq; hoq inhwl] sB dIAW ilvW l`g jWdIAW, rom 2 qoN jwp hox l`g jWdw[ sRI kbIr swihb jI kihMdy, BweI dwsn dws ’qy gurU swihb dI mhW mhW ivsmwd ikRpw hoeI hY[ vwihgurU jI dI ikRpw nwl, dwsn dws dIAW roim 2 dIAW zbwnW au~pr, vwihgurU jI Aqy gurmuiK Bgq jI vsdy hn, bVy aumwh auqswh nwl vwihgurU jI Awpnw jwp Awp krdy hn[ XQw:- Ajpw jp hYN]) Ajpw jwpu. n vIsrY; Awid jugwid smwie]) AwpY jphu; Awpnw jwpu]) dwsn dws dI iehI sRb ivAwpI mhW ivsmwd bhuq v`fI ismrnI hY,ijvyN mh`lw pMjvW jI, shI s`cI mwLw &urmw rhy hn:- Awsw mhlw 5] hir hir AKr duie; ieh mwlw] jpq jpq; Bey dIn dieAwlw]1] krau bynqI; siqgur ApunI] kir ikrpw rwKhu srxweI; mokau dyhu hry hir jpnI]1] rhwau] hir mwlw; aur AMqir DwrY] jnm mrx kw; dUKu invwrY]2] ihrdY smwlY; muiK hir hir bolY] so jnu ieq auq; kqih n folY]3] khu nwnk; jo rwcY nwie] hir mwlw; qw kY sMig jwie] kbIr. myrI ismrnI; rsnw aUpir rwmu] Awid jugwdI sgl Bgq; qw ko suKu ibsRwmu]1]2:- pyRmIAW ikhw,“jI koeI hor BI ieauN jpdw hY? Bgq sMig; pRBu gosit krq] Anuswr Akwl purK jI,sRI kbIr swihb jI nwl, ipAwrI crcw krdy hn[ rwmu jI srgun Avqwr Dwr ky,Awp jI ƒ suMdr drSn b^S ky &urmwauNdy hn:- hy pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI! (Awid)jgq dy ArMB qoN (jugwdI)ju`gW AwidkW dy, (sgl)swry Bgq, (myrI)dwsn dws dI rsnw aUpir vsdy hn ieho hI dwsn dws dI ismrnI hY, (qw)iqn@W (ko)nUM cyqy krn nwl, dwsn dws dw,mhW ivsmwd AnMd suKu ’c, (ibsRwmu)itkwA huMdw hY[ ikauNik vwihgurU jI BgqW dy mwqw ipqw srUp hn:- Bgq jnW; hir mW ipau bytw[) hir jI mwqw. hir jI ipqw; hir jIau pRiqpwlk] hn[ ijvyN mwqw ipqw b`cy ƒ cyqy krdy hn,ieauN vwihgurU jI. Awpxy ipAwry BgqW ƒ rom 2 dy ipAwr nwl,hr smyN cyqy krdy hn[ XQw:- myry rwm.hir jn kY; hau bil jweI] kysw kw kir cvru Fulwvw; crx DUiV muiK lweI])ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]) thl krau qyry dws kI; pg Jwrau bwl] msqku www.Gursevak.com

37

q`qkrw

Apnw Byt dyau; gun sunau rswl]) kysw kw kir bIjnw; sMq cMauru Fulwvau] sIsu inhwrau; crx qil DUir muiK lwvau]) AYsI ikrpw; moih krhu] sMqh crx hmwro mwQw; nYn drsu.qin DUir prhu]1]) jnu rwqw; hir nwm kI syvw] nwnk pUjY; hir hir dyvw]6]) Bgq qyry siB pRwxpiq pRIqm; qUM Bgqn kw ipAwrw]) sPlu jnmu. hir jn kw aupijAw; ijin. kIno sauqu ibDwqw]) Apuny jn kau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmysur ky ipAwry]) so syvku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK jip; nwnk hrI] hrI jI Awpxy syvk ƒ inmK 2 jpdy hn,bVw hI gMBIr Bwv ieh hY ik AsIN siqgurU mhwrwj swihb jI ƒ pUrn ipAwr Adb siqkwr nwl cyqy krIey,ikauN jo mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh swnUM hr vyly cyqy krdy hn[ XQw:- pRB kau jnu AMqir ird locY; pRB jn ky sws inhwry] mhwrwj swihb jI dyKdy hn ik myry jn ƒ koeI swh AOKw qW nhIN AwauNdw,ies leI hI, sMqn duK pwey qy; duKI] suK pwey swDn ky; suKI] kbIr. myrI ismrnI; rsnw aUpir rwmu] jugwdI sgl Bgq; qw ko suKu ibsRwmu]1] 3:- pRymIAW ny pRym bynqI kIqI, hy vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jIE! Awp jI bhuq inrml, pivqR pivqR; pivqR punIq] prm au~cI su`cI gurbwxI aucwr rhy hoN[ kbIr. myrI ismrnI; rsnw aUpir rwmu] ieh qW bhuq au~cI AvsQw bwry, Awp jI ny &urmwieAw hY ik dwsn dws dIAW rom 2 dIAW rsnW au~pr rwm jI vsdy hn[ rom 2 krky vwihgurU dw jwp krnw, Awp jI dI sRb ivAwpI ismrnI hY, ijs ’c inrXqn hI Ajpw jwp huMdw hY[ Anhd Dun Ku`l@ jWdI hY[ ies aUc pd dI pRwpqI ikvyN huMdI hY?sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:“hy rwm ipAwry jIE! Awpxy Awp ƒ hr vyly icKw ’qy ipAw smJy,sdw leI ijauNdw hI mry,suAws 2 ismrn kry, qW mhwrwj AvsQw b^Sdy hn”[ “hW jI! ies qr@W dy gurmuiK jIvq imRqk ikMny ku hn? qW Awp jI &urmwauNdy hn:- pUrn mhWpurS jI dI ieho hI mhW 2 ivsmwd v`fI vifAweI hY, jdoN koeI bcn krdw hY[ kbIr swihb jI ƒ AsMK guxW dy pRkwS srUp AMdr bwhr BrpUr inrgun bRhm jI dw AYsw pRBwv hr vyly pYNdw hY ik aus vyly gurbwxI jI s&urn ho jWdy:Awid jugwdI sgl Bgq; qw ko suKu ibsRwmu]1]3:- (Awid)mu`F qoN hI (jugwdI)j`ugW AwidkW sqju`g qRyqw duAwpr kLju`g dy,jo (sgl)swry, inrol inSkpt Bgq jI hoey hn, (qw)iqn@W ipAwirAW (ko)nUM suKu srUp bRhm ’c (ibsRwmu)itkwA hoieAw hY]1] aun@W ny ies gurmuiK AvsQw ’c Ajpw jwp kIqw hY, ijvyN siqju`g ’c DR¨ Bgq pRhlwd Bgq hoey hn, Awid ’c bRhmw jI hoey hn[ iesy qr@W klju`g ’c suAmI rwmwnMd jI, Bgq sDnw jI, Bgq pIpw jI, byxI jI, Bgq rivdws swihb jI byAMq mhWpurS hoey hn[ BoLy lokW ƒ cyly bxwaux dI bjwey, inrol inSkpt ho ky,siqgurU pRmwqmw jI dI bMdgI kro, ijs krky insqwrw hovy[ XQw:- siqguru boihQu. Awid jugwdI; rwm nwim insqwrw hy]) hir hir AKr duie; ieh www.Gursevak.com

38

q`qkrw

mwlw] jpq jpq; Bey dIn dieAwlw] Anuswr AsMK jIBW roim roim nwl vwihgurU 3 jp rhy hn, ieho hI Awp jI dI mwLw hY[ vwihgurU jI AsMK rsnw ’qy vs ky, Awpxw jwp Awp hI krdy hn[ bRhm srUp SRI kbIr swihb jI ny roim 2 krky ismrn dI AiDk mhwnqw khI, scu khY. qw Coho AwvY; AMqir bhuqw rohw]) nwmu sunq; jnu ibCUA fswnw] Anuswr dMBI pKMfI sV bL igAw, qrk nwl ikhw, “qUM julwhw hI irhw”, kbIr swihb jI hr vyly vwihgurU bRhm ’c lIx hn, inrgun dI swiKAwqqw hY[ vwihgurU jI srgun srUp Dwr ky AMdr bwhr hr vyly drSn idMdy hn[ XQw:- pwCY lwgo. hir iPrY; khq kbIr kbIr] ies leI kbIr swihb jI ƒ gu`sw nhIN sI AwauNdw, jy koeI qrk dw bcn kihMdw, Awp jI gurbwxI aucwr idMdy, bhuq v`fI gurmuiK snmuK AvsQw hY, jdoN aus dMBI ny jwiq ’qy qrk kIqI, qdoN ieh gurbwxI jI aucwry:h`snyhwru bolo- kbIr. myrI jwiq kau; sBu ko hsnyhwru] {swKI:- mINh dy idnW ’c, K`fIAW pwxI nwl Brn qoN, vIh julwhy kMm dI Bwl ’c, bwhr gey, su`kI ndI ’c ryqw pwxI vWg cmkdw dyK ky, bsqR auqwr ley, h`Q PVky pwr hox l`gy[ dUjy pwsy jw ky,vwrI 2 igxn l`gy, pr Awpxy Awp ƒ koeI BI n igxy, igxqI ’c 19 hI in`klx[ ie`k fu`ibAw jwx ky,rox l`gy[ ie`k ijmINdwr ny, rox dw kwrn pu`iCAw, ien@W Awpxy ie`k swQI fu`bx dw kwrn d`isAw[ j`t ikhw, “jy mYN vIh bMdy pUry kr dyvW, qW kI dyvoNgy? ikhw,“jI AsIN ie`k mhInw mu&q kMm krWgy”[ ijmINdwr ny, lweIn ’c KVy@ krky, ie`k sotI pihly dI ip`T ’c mwrky ikhw ie`k, vIhvyN dy mwrky ikhw vIh[ auh bVy hI KuS hoey ik swfy bMdy pUry ho gey hn[ auh Awpxy kIqy iekrwr Anuswr ijmINdwr nwl c`l pey[ ijmINdwr ny Gr iljw ky, aun@W ƒ Kurpy dy ky kpwh dI gofI krn leI Byj idqw[ kpwh dy p`qy dyK ky bVy hYrwn hoey[ aus jgHw fIlw K`bl qy kwhI Awidk Gwh vI KV@w sI[ julwihAW ikhw, “fIlw swfw kbIlw, kwhI swfI julwhI, K`bl swfw t`br, pr p`iqAW vwlI ikauN AweI? ieh AwK ky Gwh dI bjwey, swrI kpwh pu`t su`tI[ jdoN ijmINdwr aun@W pws pu`jw qW ieh kOqk dyK ky, bVw hYrwn ho ky gu`sy nwl pu`Cx l`gw, “Eie pwZlo, ieh kI kIqw? qW aun@W ieho hI au~qR idqw, “kwhI swfI julwhI, K`bl swfw t`br, fIlw swfw kbIlw, pr ieh p`iqAW vwlI ikauN AweI? ijmINdwr sbr qy gu`sy dw Gu`t Br ky cu`p kr irhw[ dUjy idn aus ny bwLx ilAwaux leI, ie`k g`fw idqw[ swry g`fy ’c bYT gey[ rsqy ’c g`fw cIN cIN krn l`gw, Du`p nwl ik`l p`qIAW q`qy ho gey[ aun@W ivcwr kIqI ik g`fy ƒ bu^wr ho igAw hY[ ies krky ivcwrw roNdw hY[ QoV@I dUr jw ky cIN cIN dI Avwz bMd ho geI qW aun@W smiJAw hux g`fw mr igAw hY[ ieh ivcwr ky aun@W bwlx iek`Tw krky, aus g`fy au~pr pw ky, A`g lw idqI[ jd auh sV ky suAwh ho igAw qW ku`J icr ip`CoN aus dIAW ik`l p`qIAW k`pVy ’c bMn@ ky j`t dy Gr ƒ roNdy 2 qur pey[ ijmINdwr bUhy ’c KV@w bwlx dI aufIk kr irhw sI[ roNdy AwauNidAW ƒ pu`iCAw,“g`fw ik`Qy hY? ien@W ’coN www.Gursevak.com

39

q`qkrw

ie`k boilAw,“cODrI jI! kI d`sIey, rsqy ’c jWidAW g`fy ƒ bu^wr ho igAw, ivcwrw QoVw icr roNdw irhw, Pyr mr igAw, qusIN koeI i&kr n krnw, AsIN aus dw sskwr vI kr idqw hY[ Pu`l vI cux ilAWdy hn[ Awp jI ny aun@W ƒ gMgw jI ivKy phuMcwx dI Kycl krnI[ qkdIr A`gy qdbIr dw koeI zor nhIN c`ldw[ pMjW dsW rupeIAW dw koeI i^Awl n krnw”[ ieh sux ky j`t ƒ bVw hI gu`sw AwieAw, kihx l`gw, “mMd BwgIE! ies vyly hI myry GroN in`kl jwau[ mYnUM ieho ijhy gvwr nOkrW dI au~kw hI loV nhIN”[ gRIb julwihAW ƒ ies qr@W dIAW bnwautI mskrIAW krky sB koeI h`sdw hY[ dUjI swKI:- pTwx nwl nOkr julwhw. aus dy shury Gr igAw[ rwq ƒ mkwn dI C`q au~qy pwxI iCVk ky, plMG fwh idqw[ m`CrdwnI lw ky mlml dI cwdr pws r`K idqI[ julwhy leI tu`tI ijhI muM\ dI mMjI pTwn qoN duryfy fwh idqI[ grmI hox kwrn, pTwn ny ies ƒ p`Kw krn leI pws bulwieAw[ grmI nINd dw sqwieAw, mzbUrn pTwn ƒ p`Kw J`lx l`gw[ pTwn ƒ gwV@I nINd Aw geI[ p`Kw krI jWdw socy- dyKo A`lw qwlw vI bVw fwFw hY, ies ƒ ikqny suK b^Sy hn, mYN ikqnw gRIb muQwj hW[ XQw:- ieik inhwlI pY svin@; ieik aupir rhin KVy] kdy ieho ijhw idn myry ’qy vI ^udw jI ilAwauxgy, mYN vI Awpxy shury Gr mkwn ’qy mMjw fwh ky sOvWgw[ Agly cV@dy isAwl mMgxI inkwh mgroN, dUjI vwr cV@dy poh, vhutI lYx leI shury Gr igAw, in`Gy suAwgq ny, aus pTwn dI Xwd A`gy lY AWdI[ bYTk ’c ies dw mMjw fwh ky, au~pr rjweI r`K idqI[ kihx l`gw, “mYN bwhr C`q auqy sOxw hY”[ ikhw, “ie`Qy bVI hI srdI hY, bwhr n sONvo[ julwhy ny hT kIqw, ikhw, “mYN bwhr hI sOxw hY”[ ies dy bhuq kihx ’qy, aun@W ny pwxI iCVk ky, au~pr mMjw fwh idqw ik jdoN TMF l`gU Awpy hyTW B`jw AwaU[ pr ieh srdI hox dy bwvjUd vI cwdr qwx ky pY igAw[ ies dy swLy ƒ rjweI kwrx pYNidAW hI nINd Aw geI[ TMF nwl sRIr suMn ho igAw[ TMF nwl mr ho ky cwkU vWg iek`Tw ho igAw[ ies dI vhutI jgOx AweI, ksI FolkI vWg AwkiVAw q`ikAw, dMdIAW bwhr inklIAW dyK ky ikhw, “A`lw qwirAw h`sdw hY[ pws jw ky dyiKAw, A``lw koL pu`j cu`kw hY[ ms^irAW ny bxwautI g`l GVI hY} h`snyhwru- kbIr. myrI jwiq kau; sBu ko hsnyhwru] bilhwrI. ies jwiq kau; ijh. jipE isrjnhwru]2]1. prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- “BwvyN bsqR bunxy, nMgyz Fkxw, smwj dI bhuqI hI cMgI qoN cMgI syvw hY, pr GtIAw i^Awl dy lok, nIvIN syvw krn vwilAW qoN n&rq krdy hn” (myrI)dwsn dws dI julwhy jwiq (kau)nUM, sBu (ko)koeI ms^rI iGrxw krky (hsnyhwru)h`sx vwlw hY[ ies nIvIN jwiq (kau)qoN dwsn dws (bilhwrI)kurbwn jWdw hY[ (ijh)ijs nIvIN www.Gursevak.com

40

q`qkrw

jwiq ’c pRgt ho ky, dwsn dws ny, koit bRhmMf dy (isrjnhwru)rcnhwr ipAwry vwihgurU jI, rom 2 dI rsnw nwl lgwqwr ie`k rs (jipE)jpy hn]2] {sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- Awid scu jugwid scu] hY BI scu nwnk hosI BI scu] Anqklwvwn ivAwpk bRhm jI ’coN pRgty,pUrn bRhm srUp Bgq swihbwn jI dI Bgq jwqI hY[ mhw purKw kw bolxw; hovY ikqY prQwie] Anuswr, zwqI n&rq mytx leI ,bVw hI au~cw sRb ivAwpI mhW ivsmwd rhs isDWq. gUV@IAW rmzW hn[ sRI kbIr swihb jI dy nvyN purwxy srDwlUAW ’qy, Zlq Asr n hovy, ik Awp jI julwhy hn[ auh sRI kbIr swihb jI ƒ r`b srUp krky mMnx, aun@W ƒ iekwgRqw mhwrwj swihb jI dI pRwpqI hovy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI ny sjy dIvwn, gurU jI ky lMgr ’c, rMk ƒ siqsMgq aUc pdvI b^S ky smwn bYTwieAw hY[ XQw:- rwxw rMk brwbrI; pYrI pvxw jig vrqwieAw] prmpUjnIk dsvyN pwiqswh jI ny, C`qRI j`t iJaur nweI CINby qrKwx mzhbI is`K cimAwr swrIAW zwqW ƒ AMimRq Ckw ky, rMgryty gurU ky byty[ bxwey hn, is`KI, zwiq pwiq qoN mukq kIqI hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny julwhy nweI CINby cimAwr j`t muslmwn pMifq zwqW dy, prmpUjnIk Bgq swihbwn jI dI bwxI ƒ AwpxI prmpiv`qR s`cI gurbwxI jI dI brwbrI b^SI hY[ 1430 AMg gurbwxI b^S ky, zwqI n&rq mytI hY[ XQw:- sUhI mhlw 4 Gru 6] <> siqgur pRswid] nIc jwiq. hir jpiqAw; auqm pdvI pwie] pUChu. ibdr dwsI suqY; iksnu auqirAw Gir ijsu jwie]1] hir kI AkQ kQw, sunhu jn BweI; ijqu shsw dUK BUK sB lih jwie]1] rhwau] rivdwsu cmwru ausqiq kry; hir kIriq. inmK iek gwie] piqq jwiq. auqmu BieAw; cwir vrn. pey pig Awie]2] nwmdyA pRIiq lgI hir syqI; loku CIpw khY bulwie] KqRI bRwhmx ipiT dy Cofy; hir. nwmdyau lIAw muiK lwie]3] ijqny Bgq. hir syvkw; muiK ATsiT qIrQ. iqn iqlku kFwie] jnu nwnku. iqn kau Anidnu prsy; jy. ik®pw kry hir rwie]4]1]8]) AgY. jwiq n joru hY; AgY jIau nvy] ijn kI. lyKY piq pvY; cMgy syeI kyie]) jwiq kw grbu; n krIAhu koeI] bRhmu ibMdy; so bRwhmxu hoeI]1] jwiq kw grbu n kir; mUrK gvwrw] iesu grb qy; clih bhuqu ivkwrw]1] rhwau] cwry vrn; AwKY sBu koeI] bRhmu ibMd qy; sB Epiq hoeI]2]) jwiq Ajwiq; jpY jnu koie] jo jwpY; iqs kI giq hoie]3]) pgIN polw- jwq njwiq dyiK mq Brmhu; suk. jnk pgIN lig iDAwvYgo]) ckR ichn Aru brn jwiq; Aru pwiq nihn ijh]) qum kq bRwhmx; hm kq sUd] hm kq lohU; qum kq dUD]3]) jwiq Ajwiq AjonI sMBau; nw iqsu Bwau. n Brmw]) nwir purKu nhI. jwiq n jnmw; nw ko duKu suKu pwiedw]) jwiq jnmu nh pUCIAY sc Gru lyhu bqwie] sw jwiq sw piq hY jyhy krm kmwie] Anuswr vwihgurU bRhm jI dI zwiq pwiq kul goq nhIN hY[ zwqI n&rq vwly, sMq doKIAW ny, jIAW ƒ v`F ky, lhU dIAW ndIAW vgw idqIAW[ bVI v`fI g`l hY, DMn gurU nwnk swihb s`cy pwiqswh jI snmuK &urmwauNdy hn:- ivic snwqˆØI; syvku hoie] www.Gursevak.com

41

q`qkrw

nwnk; pxHIAw pihrY soie] hy vwihgurU jI! (snwqˆØI)nIc qoN nIc snwq zwiq ivic Awp jI dw syvku hovy, dwsn dws dy cmVy dy (pxHIAw)joVy pihny[ snwq zwiq nwl cMfwl BI nhIN vrqdy[ syvku dI AYfI v`fI mhwnqw khI hY[ bwlmIku supcwro qirE; biDk qry ibcwry]) sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw]3]) Bgqu Bgqu jig vijAw; chuM ckW dy ivic cimrytw[ ijn@W qoN dunIAW n&rq krdI sI, nIvIN jwq vwilAW ƒ BI Bgq kbIr swihb jI vifAwauNdy hn[ Blw au~cI zwqI vwilAW dw qW kihxw kI hY? ie`k qW sony dw BWfw hovy, dUjw aus ’c AMimRq pY jwvy, ieh qW cMgI g`l hY[ nIvIN zwiq vwly ijn@W ny nwm jipAw hY, aun@W dI nIvIN zwiq qoN bilhwr jweIey, ikauNik auh nwm jp ky pRmwqmw jI dI zwiq BgqW ’c igxy gey[ XQw:- jwiq vrn qy, Bey AqIqw; mmqw loBu cukwieAw]7] nwim rqy. qIrQ sy inrml; duKu haumY mYlu cukwieAw] nwnku. iqn ky crn pKwlY; ijnw. gurmuiK swcw BwieAw] so ijhVI aun@W dI nIvIN jwq sI, aus qoN AqIq ho gey hn[ ijvyN bRhm jI dI koeI jwq nhIN, aun@W ipAwirAW dI BI koeI jwq nhIN[ so sRI kbIr swihb jI ny kmwl kr idqI hY, ik nIvIN jwq dy pUrn Bgq slwhux Xog hn,ikauN jo mhwrwj jI dI pRymw- BgqI krdy hn[ nIvIN qoN nIvIN jwiq ’c pYdw ho ky pRymI jwp krky inhwl hovy, ijvyN Bgq sRI rivdws swihb jI, sRI sYx Bgq jI, sRI DMnw Bgq jI, bwbw &rId swihb jI, sRI bwlmIk jI[ XQw:- nIc jwiq. hir jpiqAw; auqm pdvI pwie] ieh qW bhuq v`fI bhwdrI hY, nIvIN jwq ’c pYdw ho ky, mhwrwj swihb jI dw ismrn, jwp krnw[ nIvIN qoN nIvIN jwq vwlw ismrn vwlw mhWpurS hovy, zwqI n&rq krn dI bjwey, aun@W dI SuB s`cI syvw SrDw krky, aun@W qoN ismrn vwihgurU jI dI pRwpqI kro jI[ XQw:jwiq jnmu. nh pUCIAY; sc Gru. lyhu bqwie] kbIr. myrI jwiq kau; sBu ko hsnyhwru] bilhwrI ies jwiq kau; ijh jipE isrjnhwru]2]2:- prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- “dwsn dws dI bu`DI, iqAwg vYrwg swDUAW sMqW dI syvw Aqy gurbwxI aucwrn vwlI hY[ bRhmwkwr b`uDI ’c kyvl gurbwxI hI gurbwxI jI hn, Dn pdwrQ ivkwr AOguxW dI pkV nhIN[ Dn pdwrQ sRIr krky siqsMgq jI dI syvw krdw hW[ swDUAW ƒ mMjy ’qy pwauNdw hW, prvwr ƒ BuMjy pwauNdw hW[ Awp prvwr smyq dwxy c`b lYNdw hW, swDUAW ƒ pRCwdy Ckw idMdw hW, gurbwxI aucwrn vwlI (myrI)dwsn dws dI (jwiq)bu`DI (kau)nUM, sBu (ko) koeI(hsnyhwru) h`sx vwlw hY[ dwsn dws ies (jwiq)bu`DI (kau)qoN (bilhwrI)kurbwn jWdw hY, (ijh)ijs ny (isrjnhwru)Akwl purK vwihgurU jI (jipE)jpy hn]2] XQw:- kbIr. myrI buiD kau; jmu. n krY iqskwr] ijin iehu jmUAw isrijAw; su jipAw privdgwr] XQw:- jy ko nwau ley. bdnwvI; kil ky lKx eyeI] sMswrI DMdy C`f ky ie`k Akwl purK jI www.Gursevak.com

42

q`qkrw

dy ismrn ’c dwsn dws lIn hY[ XQw:- qnnw bunnw sBu; qijE hY kbIr] hir kw nwmu; iliK lIE srIr]1] rhwau] jb lgu; qwgw bwhau byhI] qb lgu; ibsrY rwmu snyhI]2] {Drm- ikRq krnI AqI hI zrUrI hY, pr ijhVy mhWpurS q`q byqy gurmuiK; roim roim hir iDAwvY] bhuq au~cy hoey hn[ sMswr v`l dyKdy hI nhIN, n koeI g`l suxdy hn, aun@W dw irdw rom 2 hr vyly jwp krdw hY[ vwihgurU ’c lIx rihMdy hn, aun@W dy pwk drSn krn vwly, aupdyS suxn kmwaux vwly, AnykW jIv qrdy hn[ sMswr ’qy sdw leI qr rhy hn, ies leI ieh qW bhuq au~cI styz hY[ Drm- ikRq krky dsvMD dyx dw, gurU swihb jI dw hukm hY, hwQ pwau kir kwmu sBu; cIqu inrMjn nwil] gurmiq ’c swrIAW g`lW A`vl hn, gurbwxI pV@n suxn ismrn vwlw pRymI v`D Drm- ikRq praupkwr kry krwvygw[ niSAW iviSAW doSW AOguxW rogW qoN bicAw rhygw, hornW ƒ bcwvygw[ kbIr.fgmg ikAw krih; khw fulwvih jIau] srb sUK ko nwieko; rwm nwm rsu pIau]3]{Awp jI ƒ AMdr bwhr inrgun bRhm jI swiKAwq ho rhy hn[ Awp jI ƒ iqRpq bYiTAW dyK ky, siqsMgI pRymIAW, pRym bynqI kIqI, hy swihb jIE! dwsn dwsW dw mn pdwrQW ivkwrW mwieAw vwsnw ’c, bhuq hI foldw hY[ XQw:- mnu; itkxu n pwvY rweI]) kbhU jIAVw.aUiB cVqu hY; kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw. iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly]2]) AMdir mYlu.n auqrY haumY; iPir iPir AwvY jwvY]) mnmuK qy.AB Bgiq n hovis; haumY pcih idvwny] iehu mnUAw.iKnu aUiB pieAwlI; jb lig.sbd n jwny]3] Awp jI ikRpw kro jI, AOguxW pwpW ’c mn n foly,ieh sux ky aumwh auqSwh nwl ies slok dw AMimRq rsiBMnw kIrqn krn l`gy[} vwihgurU bRhm jI dy srgun Avqwr Bgq kbIr swihb jI, ismrn v`loN fwvWfol mn ƒ auqSwhq kridAW &urmw rhy hn:- hy kbIr! ivSy vwsnw,pdwrQW v`fy bnx, byAMq jIAW ƒ mwrn &Ukx AOguxW kukrmW iviSAW niSAW’c, (fgmg)fwvWfol puxw (ikAw)iks leI (krih)krdw hYN? ien@W ’c (jIau)ic`q (khw)ikauN (fulwvih)fulw irhw hYN? jo rog bMDn klys kSt rUp hn[ vw mn ƒ pRmwrQ dy (mg)rsqy vloN (fg)ivMgw (ikAw)iks leI (krih)krdw hYN? XQw:- mn ry. Cwfhu Brmu, pRgt hoie nwchu; ieAw mwieAw ky fWfy] sUru ik snmuK rn qy frpY; sqI ik sWcY BWfy]1] fgmg Cwif; ry mn baurw] Ab qau jry mry. isiD pweIAY; lIno hwiQ sMDaurw]1] srb sUK ko nwieko; rwm nwm rsu pIau]3]) kvlw; crn srn hY jw ky] khu jn; kw nwhI Gr qw ky]3] sBu koaU khY; jwsu kI bwqw] so sMmRQu; inj piq hY dwqw] aun@W dy Gr ’c ikhVI vsqU nhIN hY? swrI dunIAW ij@n@W dy js dI g`l kr rhI hY[ qum dwqy Twkur pRiqpwlk; nwiek Ksm hmwry] Anuswr (srb)swry sUK (ko)dy dwqy (nwieko)Ksm mwlk, srb klw BrpUr pRB; (rwm)ipAwry vwihgurU jI dy mhW ivsmwd nwm rsu AMimRq nUM, siqgurW dI ikRpw nwl (pIau)pIxw kr, hy mn!]3] XQw:- pI AMimRq; sMqn pRswid] mhW ivsmwd www.Gursevak.com

43

q`qkrw

Amolk pRym bynqI:- pMjW ipAwirAW duAwrw,sMpUrn pMj bwxIAW pV@ ky iqAwr kIqw,KMfy bwty dw AMimRq Ck ky, siqsMgq jI dI crn- DUV bx ky, gursMgq jI ’c sdw rihMidAW, cwA nwl syvw kridAW, gursbd kQw kIrqn ismrn krn qoN, prmpUjnIk siqgurU gRMQ swihb jI Awpxy pRymI syvk jI dy idl idmwZ’c hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn[ idl coN mUMh ’c AMimRq hr smyN Byjdy rihMdy hn[ AYsw mhW ivsmwd AMimRq rs pIxw kr[ XQw:- AMqir KUhtw.AMimRiq BirAw; sbdy.kwiF pIAY pinhwrI]) ibKY bnu PIkw, iqAwig rI sKIey; nwmu mhw rsu pIE] ibnu rs cwKy.buif geI sglI; suKI.n hovq jIE]) bwrMbwr bwr; pRBu jpIAY] pI AMimRqu; iehu mnu qnu DRpIAY]) myry mn; nwmu AMimRqu pIau] Awn swd ibswir hoCy; Amru jugu jugu jIau]1]) swih swih quJu sMmlw; kdy n ivswryau] ijau ijau swhbu min vsY; gurmuiK AMimRqu pyau]) mn myry; siqgur kY BwxY clu] inj Gir vsih. AMimRqu pIvih; qw suK lhih mhlu]1]) hir hir AMimRqu, hir min BwvY; imil siqgur. AMimRqu pIjY jIau]2] kbIr. kMcn ky kuMfl bny; aUpir lwl jVwau] dIsih. dwDy kwn ijau; ijn min. nwhI nwau]4] sony dy kuMfl pw ky, koeI hMkwrI nMU, hMkwr ’c Aw&irAw &UM 2 krdw vyK ky, pUrn Bgq jI, hMgqw sony dy iqAwg dI is`iKAw idMdy hn[ ijvyN mnmuK bIbIAW tUmW pw ky, sony dIAW bdlIAW bx ky, GrW ’coN inkldIAW hn, jo mnmq hY[ koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; vwihgurU bRhm jI dy srgun Avqwr Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy siqsMgI pyRmIEN! (kMcn)sony (ky)dy, kMnW’c pihnx vwly (kuMfl)kuMflW aUpir bVy hI Amolk hIry lwl jVwau bny hox Bwv pihny hox, (ijn@) ijn@W dy min ’c, vwihgurU jI dw nwau nwhI, dwsn dws ƒ (dwDy)sVy (kwn)jMgl (ijau)vWg (dIsih)idsdy hn[ sVy jMgL ’c suAwh hI au~fdI hY[ swbq sUrq ƒ BMn ky vgwVdy hn[ swbq sUrq r`b dI BMny byeImwn[ drgh FoeI n lhY, kw&r ku`qw sYqwn]4] nwmu dy dwqy, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;vwihgurU bRhm srUp mh`lw p jI nwmu hIx dI mMdI hU mMdI hwlq ieauN &urmwauNdy hn:- gauVI mhlw 5] imlu myry goibMd; Apnw nwmu dyhu] nwm ibnw; iDRgu iDRgu Asnyhu]1] rhwau] nwm ibnw; jo pihrY Kwie] ijau kUkru; jUTn mih pwie]1] nwm ibnw; jyqw ibauhwru] ijau imrqk; imiQAw sIgwru]2] nwmu ibswir; kry rs Bog] suKu supnY nhI; qn mih rog]3] nwmu iqAwig; kry An kwj] ibnis jwie; JUTy siB pwj]4] nwm sMig; min pRIiq n lwvY] koit krm krqo; nrik jwvY]5] hir kw nwmu; ijin. min n AwrwDw] cor kI inAweI; jm puir bwDw]6] lwK AfMbr; bhuqu ibsQwrw] nwm ibnw; JUTy pwswrw]7] hir kw nwmu; soeI jnu lyie] kir ikrpw; nwnk. ijsu dyie]8]10]) PrIdw. iqnw muK frwvxy; ijnw ivswirEnu nwau] AYQY. duK GxyirAw; AgY. Taur n Twau]) lK tikAw ky muMdVy; lK tikAw ky hwr] ijqu qin pweIAih nwnkw; sy qn hovih Cwr] www.Gursevak.com

44

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- rom rom ƒ nwm rMg cV@ jwxw hI shI s`cw mhW ivsmwd kudrqI r`bI sIgwr hY[ Asl suMdrqw qW kudrqI hY, kudrqI suMdrqw vrgw l`K iSMgwr BI suMdr nhIN bx skdw[ ies leI ijhVy bwhroN iSMgwr lwauNdy hn,aun@W dy jIvn ie^lwk if`g pYNdy hn, hr vyly ivkwr’c sVdy rihMdy hn, iqRpqI nhIN huMdI[ l@wxqW dI suAwh hI au~fdI hY[ XQw:- Bwduie. Brim BulwxIAw; dUjY lgw hyqu] lK sIgwr bxwieAw; kwrij nwhI kyqu] ijqu idin dyh ibnssI; iqqu vylY khsin pRyqu] pkiV clwiein dUq jm; iksY. n dynI Byqu] Cif KVoqy iKnY mwih; ijn isau lgw hyqu] hQ mroVY qnu kpy; isAwhhu hoAw syqu] jyhw bIjY so luxY; krmw sMdVw Kyqu] nwnk. pRB srxwgqI; crx boihQ pRB dyqu] sy Bwduie. nrik n pweIAih; guru rKx vwlw hyqu]7]) Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) swiQ n cwlY. ibnu Bjn; ibiKAw sglI Cwru] ies leI sRI kbIr swihb jI ny sonw pihnx qoN s^q mnwhI kIqI hY,nwm jpx dw ivSyS hI SuB s`cw aupdyS hY[ Asl’c nwm hI mhW ivsmwd suMdr gihxw hY[ XQw:- jn nwnk; AMiq vwr nwmu ghxw] AwpjI dyK rhy hn, ik PYSn dI A`g’c pY ky, jIv bhuq sV bL m`c rhy hn[ XQw:- hMsu hyqu loBu kopu; cwry ndIAw Aig] pvih dJih nwnkw; qrIAY krmI lig])sonw pihn ky jIv gumwn krdw hY[ XQw:- bwbw; horu pYnxu KusI KuAwru] ijqu pYDY. qnu pIVIAY; mn mih. clih ivkwr]1]) rsu suienw. rsu rupw kwmix; rsu prml kI vwsu] rsu GoVy. rsu syjw mMdr; rsu mITw. rsu mwsu] eyqy rs srIr ky; kY Git. nwm invwsu]2] vwihgurU jI dy nwm dI pRwpqI nhIN huMdI, PYSn’c jIv, Dn dOlq dw BI bhuq nukswn krdy sV rhy hn[ sMswr ƒ TMF iqRpqI b^S rhy hn[ sonw pYn@x krky byAMq hI corIAW fwky mwsUmW dy kql hoey hn, hux BI koit bRhmMf dI rcnw’c, byAMq hI jIv sony krky v`Fy tu`ky jw rhy hn, qW hI Bgq jI nwm dI mhwnqw jxw rhy hn, ijhVw sony’c moihq ho jWdw hY, auh nwm nhIN jpdw, pihn ky hMkwr’c PUM 2 krdw hY, ibstw dw kIVw bxdw hY[ XQw:- jo jwnY; mY jobnvMqu] so hovq; ibstw kw jMqu] suh`px hY idl dI s&weI[ pRmwqmw jI ny jIv ƒ bhuq suMdr bxwieAw hY, pr ies ny AwpxI swbq sUrq ƒ ivgwV ky, kurUp bxw ilAw hY, ijqnw icr idl dI s&weI nhIN, auqnw icr suMdr nhIN ho skdw, jy nyqR ivkwr idRstI nwl dyKdy hn, nyqR mYLy hn, kMn ivkwrI g`lW suxdy hn, kMn mYLy hn[ sRIr iSMgwr ivkwr’c l`g ky ^uAwr ho rhy hn[ pRymw- BgqI nwm jp jpw ky inrgun bRhmjI’c sdw lIxqw huMdI hY]4] kbIr. AYsw eyku AwDu; jo jIvq imRqku hoie] inrBY hoie kY. gun rvY; jq pyKau. qq soie]5] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- qyrw jnu; eyku AwDu koeI] kwmu k®oDu loBu mohu ibbrijq; hir pdu cIn@Y soeI]1]) inis idnu. mwieAw kwrny; pRwnI folq nIq] kotn mY nwnk koaU; nwrwien ijh cIiq]) koit mDy. koaU ibrlw syvku; pUrn Bgqu icrwno]1] Anuswr www.Gursevak.com

45

q`qkrw

hy ipAwirE! AYsw koeI eyku AwDu, Bwv kRoVW ’coN koeI ivrly hI, bRhmigAwnI sgl kI rInw] pUrn praupkwrI pRymI gursyvk Bgq purK jI hn, jo (jIvq)ijauNdy hI (imRqku)mry hoie hox[ AOguxW pwpW, zwlmW dy (inrBY)BY qoN rihq hoie kY, hr smyN hr g`l’c, AMimRq kQw kIrqn duAwrw vwihgurU jI dy gux praupkwr (rvY)aucwrdy hox, AQvw prmpUjnIk vwihgurU gurUjI dy, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, Ajpw jwp inmRqw SihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg dw iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw shij bMdgI nwmu ismrn gurbwxI gurU syvw Awid AnMq SuB gun praupkwr, inrBY ho ky aucwrn[ XQw:- BY kwhU kau dyq nih; nih BY mwnq Awin]) Awip n frau n Avr frwvau]3]) gurmuiK idRStI duAwrw (jq)ij`Dr dyKx (qq)iq`Qy vwihgurU jI dI (soie)soBw (pyKau)dyKxw krn, Bwv inrgun srgun jI AwpxI soBw Ajwp jwp Awp kr rhy dyKx]5] XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip]1]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] ismrih; KMf dIp siB loAw] ismrih; pwqwl purIAw scu soAw] ismrih KwxI.ismrih bwxI; ismrih sgly hir jnw]2])cwiqRk mor bolq idnu rwqI; suin Ginhr kI Gor]2] jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) quDu ibnu dUjw; nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie] ijvyN prm pUjnIk pUrn sMq bwbw Aqr isMG swihb jI ƒ iksy pRymIN pu`iCAw,“hy mhWpurS jIau !vwihgurU jI dy drSn krw idau jI! swhmxy kIVI qurI AwauNdI dyK ky, bwbw jI ikhw,“BweI AOh dyK!kIVI dw srUp Dwr ky Aw rhy hn”[ ijauNdy mrn bwry, sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- {pUrn sMqW mhWpurKW jI dI susMgq sRySt sMgq krky, Srwb iqAwgx qoN aus dy swQI kihx,“swfy nwl pI[ ” A`goN khy,“nhIN”[ Eh kihx,“swfy v``loN mr igAw AsIN qyry v`loN mr gey,qyry f`ky qoV dyeIey?” “hW BweI[ ”mr igAw dw Bwv ieh nhIN ik sRIr krky mr igAw[ ieMidRAW dy iviSAW kusMgq kukrmW v`loN mr jwvy,A`KW prwieAw rUp n dyKx, kMn inMidAw cuglI,ivkwr dI g`l n suxn,zbwn JUT iP`kw kauVw n boly,rsnw rsW ksW dy BogW ’c n l`gy,cmVI sprs dw suAwd C`fy[ pYr kusMgq v`l nw jwx[ h`Q corI nw krn[ murdy vWg, mn koeI BI mMdw sMklp ivklp n auTwvy, AOgux kusMg sbMDIAW dy moh,vifAweI dI ie`Cw klyS,ieMidRAW dy suAwdW,mMdy sMklpW, sMswr v`loN sdw leI ijauNdw mr ky,Bgq jYdyv jI Bgq nwmdyv jI Bgq sRI sYx jI Bgq pIpw jI vWg, pUrn pRym SrDw sihq suAws 2 vwihgurU 3 jI rom 2 krky jp jpw ky,pUrn bRhm jI ’c lIx ho jwvy, ijauNdy mrnw hY[ XQw:- sloku mÚ2] AKI bwJhu. vyKxw; ivxu kMnw. sunxw] pYrw bwJhu. clxw; ivxu hQw. krxw] jIBY bwJhu. bolxw; ieau jIvq mrxw] nwnk. hukmu pCwix kY; qau KsmY imlxw]1]) murdw hoie murId; n glI hovxw[ www.Gursevak.com

46

q`qkrw

swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]18]) jIvq mrY; buJY pRBu soie] iqsu jn; krim prwpiq hoie]1]) muKhu Alwey hB mrxu; pCwxMdo koie] nwnk. iqnw Kwku; ijnw XkInw ihk isau]1]) muAw kbIru; rmq sRI rwmY]5]15]) mrno mrnu; khY sBu koeI] shjy mrY; Amru hoie soeI]2]) kbIr.jw idn hau mUAw; pwCY BieAw Anµdu] moih imilE. pRBu Awpnw; sMgI Bjih guoibMdu]6] pRymIAW pu`iCAw,“Awp jI dw bhuq v`fw pRqwp hY, cwr cu&yry DMn kbIr, DMn kbIr swihb jI ho rhI hY[ Awp jI hr vyly ivgws cwA auqSwh nwl AMimRq kQw kIrqn suxw ky, siq- Drm dw SuB s`cw aupdyS dy ky, gurbwxI aucwr ky, AnykW jIAW ƒ qwr rhy hoN jI[ hr smyN bRhmwnMd- rs Ajpw jwp ƒ pRwpq ho rhy hoN, hr vyly Bjn ismrn dw pRvwh c`ldw hY, AnykW pRymI Awp jI dy murId bxdy hn, Awp jI nUM, bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] AYfI v`fI AvsQw iks qr@W pRwpq hoeI?” kbIr. jw idn hau mUAw; pwCY BieAw Anµdu] sRb ivAwpI pUrn bRhm jI dy Avqwr, SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI, Awip kmwau; Avrw aupdys] Anuswr, Awp kmw ky &urmwauNdy hn:- sB qy vfw siqguru nwnku; jI dI Agm Apwr mhW ivsmwd ikRpw dw sdkw, hy pRymIE! (hau)dwsn dws (jw)ijs idn qoN, jIvq Bwv qoN (mUAw)mirAw, AQvw dwsn dws dw (hau)hMkwr mirAw, aus idn qoN (pwCY)bwAd, dwsn dws ƒ (Anµdu)bRhmwnMd rs pRwpq (BieAw)hoieAw hY[ XQw:- khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu pwrbRhmu; ndrI AwieAw]2]) Awpu gieAw; qw Awpih Bey] ik®pw inDwn kI; srnI pey]) ijsu gur pRswid; qUtY hau rogu] nwnk so jnu; sdw Arogu]) gur pRswid; jw kw imtY AiBmwnu] so jnu nwnk; drgh prvwnu]2] moih imilE. pRBu Awpnw; sMgI Bjih guoibMdu]6] (moih)dwsn dws ƒ (pRBu)sRb ivAwpI Apny Awp pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU jI (imilE)imly, imlx qoN AYsw AnMd b`iJAw dwsn dws dy (sMgI)swQI sqsMgI im`qR sKy AQvw sMgI ieMdRy (guoibMdu)prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr] AsMK nUr hI nUr pUrn AnMd srUp hr smyN Awpxw jwp Awp kr rhy, sRb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp vwihgurUjI ƒ (Bjih)jpdy hn, ieMdRy jpdy dw Bwv ieh hY, dwsn dws nUM, pyKY bolY suxY; sBu Awip]) AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] dI AvsQw b^S ky, Awpxy inrgun pRkwS srUp’c lIn krky, nyqRW’c vs ky, Awp hI sB bRhm hI bRhm dyKdy hn[ kMnW’c vs ky, bRhm hI bRhm jwp hI jwp, Awp hI suxdy hn[ XQw:sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] rsnw’qy vs ky, vwihgurU js gurbwxI jI www.Gursevak.com

47

q`qkrw

^Ub im`Tw 2 boldy hn]6] XQw:- pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- bunnw qnnw iqAwig kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE gunIX ghIrw]1]) hir ky nwm kbIr aujwgr] jnm jnm ky kwty kwgr]1] ieqnI v`fI au~cI bRhm AvsQw ’c lIx,bRhm srUp kbIr swihb jI dy mhW ivsmwd drSn krky, pRymIAW dIAW ilvW Akwl purK jI ’c l`gx qoN, Ajpw jwp goibMd Bjn krdy[ ijqnw icr sMswr v`l ijauNdw hY, auqnw icr ieh AvsQw pRwpq nhIN huMdI[ ijvyN prm pUjnIk vwihgurU siqgurU qIjy pwiqswh jI 72 vr@y dI bzurg aumr’c, mhwrwj swihb dUjy pwiqswh jI dy s`cy crn- kmlW’c Awey, rwq idny SuB s`cI syvw hI syvw kIqI, bhuq hI G`t Ckdy, bhuq hI G`t sONdy, rwq idny syvw krdy, koeI b`cw gurU syvw ƒ kihMdw qW BI h`Q joV ky krdy[ goqI hwxI Aw ky kihMdy,“ie`Qy kI krdy hoN? lok qrk mwrky kihMdy hn, Gry kMm kridAW dwV@I kys ic`ty ho gey, Gr vwly t`ukr nhIN idMdy[ bu`FI aumr’c, l`jw iqAwg ky, kuVmW dy Gr ruL rhy hn[ Awpxy goq kul ƒ lwj lw rhy hoN[ swQoN ieh qrkW suxIAW nhIN jWdIAW, ies leI. jI Gr ƒ c`lo[ ” mhwrwj swihb jI idl’c socdy- ien@W ivcwirAW ƒ pqw nhIN, dwsn dws dy mwqw ipqw sB ku`J gurU AMgddyv swihb jI hn[ gurU AMgddyv mhwrwj swihbjI dy duAwry’qy gurU Amrdws swihbjI jIvqBwv qoN mry, AnykW jIA AwpjI dy s`cy crn- kmlW nwl l`g ky qry, hux BI qr rhy hn[ XQw:- jIvq mrxw; qwry qrxw])jIvq mrY; buJY pRB soie]) kbIr. ijsu mrny qy jgu frY; myry mn Awnµdu] mrny hI qy pweIAY; pUrnu prmwnµdu] kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q. hir kY duAwr] mq. hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) gauVI kbIr jI] ijh mrnY; sBu jgqu qrwisAw] so mrnw; gur sbid pRgwisAw]1] Ab kYsy mrau; mrin mnu mwinAw] mir mir jwqy; ijn rwmu n jwinAw]1] rhwau] mrno mrnu khY; sBu koeI] shjy mrY; Amru hoie soeI]2] khu kbIr; min BieAw Anµdw] gieAw Brmu; rihAw prmwnµdw]3]20] kbIr.sB qy, hm bury; hm qij.Blo sBu koie] ijin. AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie]7] pRymIN siqsMgIAW bVy hI cwA nwl, nmskwr krky dovyN h`Q joV ky pu`iCAw,“hy prmpUjnIk Bgq jIE! Awp jI dw Gr 2 jwp ho irhw hY”[ hir ky nwm; kbIr aujwgr] jnm jnm ky; kwty kwgr] “Awp jI dI bhuq au~cI AvsQw hY, dunIAW ƒ qwr rhy hoN, swry Awp jI ƒ r`b krky mMndy pUjdy hn[ Awp Apxy Awp ƒ kI smJdy hoN”? prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwirE! (hm)dwsn dws sB (qy)qoN (bury)BYVy kMm krn vwlw burw hY[ (hm)dwsn dws ƒ (qij)C`f ky, sBu koie (Blo)cMgw hY[ (ijin)ijn@W gursyvkW ny AYsw (kir)krky bUiJAw hY, (soie)auh www.Gursevak.com

48

q`qkrw

(hmwrw)dwsn dws dw prm ipAwrw s`cw (mIqu)im`qR hY]7] DMn kbIr swihbjI Awpxy Awp ƒ sB qoN burw kih rhy hn[ jYsw mhwrwj jI ny ikhw hY, qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY. Awp kau; Avru Blw sMswru]) krn. n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]) hm nhI cMgy; burw nhI koie] pRxviq nwnku; qwry soie] hr vyly jIv ƒ AiBAws hoeI jWdw, ik mYN cMgw hW, mYN cMgw hW, hMgqw’c sVI jWdw hY[ Awps kau jo Blw khwvY] iqsih BlweI; inkit n AwvY] vwlI g`l hY[ Awpxy Awp ƒ v`fw mMn ky ^udI ’c jIv bhuq hI AOKw duKI hY, ies ƒ AnykW kSt hI kSt hn[ hMgqw ^udI’c hr vyly lVweI klyS ipAw hI rihMdw hY[ ies leI jdoN idl’c, ieh sMqwp &ury ik mYN cMgw hW, qdoN aupRokq pdW dw pMj hzwr vwrI AiBAws krnw jI[ ies AiBAws nwl iekwgRqw SWqI pUrn vwihgurU jI dy drSnW dI pRwpqI hovygI[ kbIr. AweI muJih pih; Aink kry kir Bys] hm rwKy. gur Awpny; auin kIno Awdysu]8] pRymIAW ny pUrn pRym gRIbI nwl pui~CAw, hy gRIb invwj jI! mwieAw sB ƒ fMg rhI hY, Awp jI ikvyN bcy hoN jI? prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr, SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI au~qR &urmwauNdy hn:- “hy pRymIEN! mwieAw (muJih)dwsn dws (pih)kol, rsnw ivSy suAwd, nINd dw suAwd, AwpxI vifAweI Awp krnI, Dn iesqRI vifAweI leI pwp krny, v`FI lYxI JUTI gvwhI dyxI, corI XwrI krnI, PYSn lwauxw ivSy ivkwr, inrdoS jIAW ƒ bMbW nwl swVn &Ukx, ^Ub hwr iSMgwr &YSn lw ky mhWrwxI Awid rMgW 2 dy (Aink)AnykW Bys (kry)kr (kir)krky, AweI[ (hm) dwsn dws ƒ Awpny (gur)gurU nwnk dyv jI, Bgq rwmwnMd jI ny (rwKy)r`K ilAw[ dwsn dws AMdr bwhr AsMK nUr pRkwS srUp inrgun bRhm jI ny Awpxw AYsw cmqkwr pRkwS idKwieAw, ijs A`gy mwieAw dw cmqkwr iP`kw pY igAw[ (auin)aus mwieAw ny ault ky dwsn dws ƒ (Awdysu)nmskwr (kIno)kIqI[ pRym Bwv ArQ:- mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie]) mwieAw mmqw; hY bhu rMgI] ibnu nwvY; ko swiQ n sMgI]2])) mwieAw AYsI mohnI BweI] jyqy jIA; qyqy fhkweI]1] so Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn ik mwieAw AnykW Bys kr 2 ky rMgW 2 dy FMg nwl dwsn dws ƒ CLx AweI, pr dwsn dws ƒ siqgurU mhwrwj swihb jI ny r`K ilAw hY[ ieh siqgurW dw praupkwr d`sdy hn[ mwieAw T`gxI qoN bcx leI hr vyly gurU jI dI Srn pY ky vwihgurU vwihgurU jpo, gurU mhwrwj swihb jI ies qoN r`Kdy hn[ XQw:- siqgur; kIno praupkwru] kwiF lIn; swgr sMswr]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk. bwh pkir; siqguir insqwrw]) aUpir Bujw kir. mY gur pih pukwirAw; iqin. hau lIAw aubwrI]1]) qRwih qRwih. srin jn Awey; guru. hwQI dy inklwvYgo]) ic`q crnkml kw Awsrw; ic`q crnkml sMg joVIey[ mn locy buirAweIAW; gurSbdIN iehu mn hoVIey[ gur qygbhwdr www.Gursevak.com

49

q`qkrw

boilAw; Dr peIey. Drm n CoVIey[ bWh ijn@W dI pkVIey; isr dIjIey. bWh n CoVIey[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRym ibnY:- sB pRymIAW dy ipAwry crn c`t ky, pRym bynqI hY ik AwpW swry hI, gurUjI ƒ AwpxI bWh PVweIey, inhwl ho jweIey, gur crnn smweIey, sB Pl pweIey, jmW jUnW qoN bc jweIey]8]} pUrn gurU jI mwieAw bwry &urmwauNdy hn:- gauVI guAwryrI mhlw 5] ibAwpq; hrK sog ibsQwr] ibAwpq; surg nrk Avqwr] ibAwpq; Dn inrDn pyiK soBw] mUlu ibAwDI ibAwpis loBw]1] mwieAw ibAwpq; bhu prkwrI] sMq jIvih; pRB Et qumwrI]1] rhwau] ibAwpq; AhMbuiD kw mwqw] ibAwpq; puqR klqR sMig rwqw] ibAwpq; hsiq GoVy Aru bsqw] ibAwpq; rUp jobn md msqw]2] ibAwpq; BUim rMk Aru rMgw] ibAwpq; gIq nwd suix sMgw] ibAwpq; syj mhl sIgwr] pMc dUq ibAwpq; AMiDAwr]3] ibAwpq; krm krY hau Pwsw] ibAwpiq igrsq; ibAwpq audwsw] Awcwr ibauhwr; ibAwpq ieh jwiq] sB ikCu ibAwpq; ibnu hir rMg rwq]4] sMqn ky bMDn; kwty hir rwie] qw kau; khw ibAwpY mwie] khu nwnk; ijin DUir sMq pweI] qw kY inkit; n AwvY mweI]5]19]88]) goNf] igRih soBw jw kY ry nwih] Awvq phIAw; KUDy jwih] vw kY AMqir; nhI sMqoKu] ibnu sohwgin; lwgY doKu]1] Dnu sohwgin; mhw pvIq] qpy qpIsr; folY cIq]1] rhwau] sohwgin; ikrpn kI pUqI] syvk qij; jgq isau sUqI] swDU kY TwFI drbwir] srin qyrI; mokau insqwir]2] sohwgin hY Aiq suMdrI] pg nyvr, Cnk CnhrI] jau lgu pRwn; qaU lgu sMgy] nwih q clI; byig auiT nµgy]3] sohwgin; Bvn qRY lIAw] ds AT purwx; qIrQ rs kIAw] bRhmw ibsnu; mhysr byDy] bfy BUpiq; rwjy hY CyDy]4] sohwgin aurvwir n pwir] pWc nwrd kY sMig ibDvwir] pWc nwrd ky imtvy PUty] khu kbIr; gur ikrpw CUty]5]5]8]) rwgu Awsw Gru 2 mhlw 5] <> siqgur pRswid] ijin lweI pRIiq; soeI iPir KwieAw] ijin suiK bYTwlI; iqsu Bau bhuqu idKwieAw] BweI mIq kutMb dyiK ibbwdy] hm AweI vsgiq; gur prswdy]1] AYsw dyiK; ibmoihq hoey] swiDk isD surdyv mnuKw; ibnu swDU. siB DRohin DRohy]1] rhwau] ieik iPrih audwsI; iqn@ kwim ivAwpY] ieik sMcih igrhI; iqn@ hoie n AwpY] ieik sqI khwvih; iqn@ bhuqu klpwvY] hm hir rwKy; lig siqgur pwvY]2] qpu krqy; qpsI BUlwey] pMifq mohy; loiB sbwey] qRY gux mohy; moihAw Awkwsu] hm siqgur rwKy; dy kir hwQu]3] igAwnI kI hoie vrqI dwis] kr joVy; syvw kry Ardwis] jo qUM khih; su kwr kmwvw] jn nwnk; gurmuK nyiV n Awvw]4]1]) mwieAw dwsI; Bgqw kI kwr kmwvY]) hau bilhwrI. siqgur Apuny; ijin. iehu clqu idKwieAw] gUJI Bwih. jlY sMswrw; Bgq. n ibAwpY mwieAw]4]) kwrqk jYsy dIpmwlkw rjnI smY; dIp joiq ko audoq hoq hI iblwq hY[ brKw smY. jYsy budbudw kO pRgws; qws nwm plk mY n qau Tihrwq hY[ gRIKm smY jYsy qau imRg iqRsnw cirqR; JweI sI idKweI dyq aupij smwq hY[ qYsy moh mwieAw CwieAw ibrK www.Gursevak.com

50

q`qkrw

cpl Cl; ClY CYl sRI gur crn lptwq hY] (kibq 311) ijs qr@W (kwrqk)k`qk dy mhIny, dIp mwlw dI rwq smyN, dIivAW dI joiq dw pRkwS huMdy hI hn@yrw (iblwq)nws ho jWdw hY]1] ijvyN mINh pYx vyly pwxI dy bulbuly bxdy hI A`K dy Por ’c, aun@W dw nwm inSwn nhIN rihMdw]2] ijs qr@W grmI dI ru`q ivKy, imRg iqRSnw dy jl dw cir`qR (JweI)pRqIq huMdw hY[ pr im`Rg dy A`gy jwx ’qy, auh aupj ky nwS hoeI jWdw hY]3] qYsy hI jo guris`K gurW dy crnkmlW ’c ilpty rihMdy hn[ auh guris`K mwieAw ƒ Cl lYNdy hn, mwieAw ibRC dI CwieAw vWg clwiemwn hY, qy mwieAw dw moh BI Cl rUp hY]4] swKI:- ivSnUM BgvwnjI ƒ sRI l`CmIjI ny ikhw,“jI myry Bgq myrI pUjw krdy hn,myry AwKy l`gdy hn[ ies leI myry Bgq v`fy hn[ ” BgvwnjI ikhw,“ Akwl purKjI dy ipAwry Bgq v`fy hn[ aun@W ’qy AwpjI dw koeI zor nhIN c`ldw[ ” A`goN ikhw,“mYN qW v`ifAW 2 ƒ Brmw idMdI hW, prK lvo[ ” ikhw, “cMgw TIk hY” prKx leI, BgvwnjI swD rUp Dwr ky, SwhUkwr dy Gry gey, roim 2 krky bMdgI r`qw srUp jg- mgw irhw dyK ky, SwhUkwr bVw hI pRsMn hoieAw,- DMidAW’c bVw duKI pRySwn hW, mhwqmw Gr’c rih ky bMdgI krngy, drSn syvw kirAw krWgw- [ Arz kIqI,“mhWpurSo! v`ifAw BwgW krky drSn b^Sy hn, Gr mhW- piv`qR kIqw hY[ ieh Gr bwr pRvwr sB sdw AwpjI dw hI hY, ikRpw krky sdw leI ieQy rih ky invwjo jI[ ” bVy hI ipAwr nwl crn Doqy[ A`goN ikhw, “BgqjI g`l ieh hY, mYN kmrw psMd kr lYNdw hW, iPr mYN aus kmry’coN jwxw nhIN[ AwpxI mOj nwl hI rhWgw, bcn dy idau” ikhw,“jI mYN p`kw iekrwr krdw hW, ijhVy kmry’c mrzI rho, auh AwpjI dw sdw leI hovygw[ swfI bVI KuSiksmqI hY” Bgvwn jI kmry’c rih ky bMdgI krn l`gy[ l`CmIjI mhWrwxI rUp Dwr ky, sony dy rQ’qy Asvwr ho ky, Gr’c cly gey[ ikhw,“hy myry Bgqo!ieh sony dy BWfy hn, ien@W’c Bojn iqAwr kro[ iqAwr krky, pros idqw, Ck ky, BWfy s`ut idqy[ ikhw,“myry koL sony dy bhuq BWfy hn, ijhVy BWfy’c ie`k vwrI Ck lvW dubwrw nhIN CkdI, hux mYN hor syvk dy Gr jwxw hY”[ crn PV ky ikhw,“hy prmpUjnIk dyvI mwqwjI!zrUr br zrUr ie`Qy sdw hI rho, ieh AwpjI dw hI Gr hY[ swnUM inhwl mwlwmwl kro, AsIN qW drSn krky bVy hI KuS hW[ ” ieh kih ky, mUhry lMmy pY gey[ “jyy mYnUM r`Kxw cwhuMdy hoN, qW swry kmry idKwau[ ” “jI siq bcn” dyKidAW 2 BgvwnjI dy kmry’c gey, ikhw,“Awh kmrw ^Ub psMd hY[ jy CyqI qoN CyqI ivhlw kroNgy qW rhWgI, nhIN mYN clI jWdI hW[ ” SwhUkwr ikhw, “Eie swDw!ieh kmrw CyqI 2 ivhlw kr[ ” qusIN ikhw sI,“jI mYN p`kw iekrwr krdw hW,ijhVy kmry’c mrzI rho,auh sdw leI AwpjI dw hovygw[ swfI bVI KuSiksmqI hY[ ” quhwnUM iekrwr Bu`l gey[ qusIN iekrwr krky mu`krdy hoN[ b`icAW grm ho ky ikhw,“^brdwr ho!swD ho ky, myr krdw hYN”[ D`ky mwr ky GroN k`F idqy, cly gey[ l`CmI jI ny Aw ikhw, “dyiKAw myry BgqW dw cmqkwr, bVI hI h`sI[ ikhw, “ hux qUM SRomxI www.Gursevak.com

51

q`qkrw

ipAwry Bgq r`b sRI kbIr swihb jI kol jw ky cmqkwr dyK”[ , mhWrwxI dy rUp ’c sRI l`CmI jI, Bgq jI kol gey, bVy suMdr gihxy pwey hn, ikhw, “Bgq jI! myrI qwxI bux idau” A`goN ikhw, “vwrI Anuswr buxWgw”[ ikhw, “BwvyN sO rupeIAw lY lw, hor v`D lY, jo mrzI kr, myrI qwxI bux”[ A`goN ikhw, “vwrI Anuswr buxWgw”[ rwxI ny qwxI dIAW nVIAW sony dIAW bxw idqIAW, ieh dyK ky Bgq jI smJ gey ik ieh qW mwieAw dw cmqkwr hY[ mwieAw CLx AweI hY, swihb jI ny kmwly ƒ ikhw, “Curw ilAw” Curw mwr ky, nwkhu kwtI kwnhu kwtI; kwit kUit kY fwrI] Anuswr n`k kMn v`F ky k`t ku`t ky su`t idqI[ rwm ipAwry. mwieAw v`l nhIN dyKdy, mwieAw dw BwvyN swry Awdr krdy hn[ qW BI B`j jWdI hY, iksy ny mwieAw ƒ pu`iCAw ik dyvI jI qyry m`Qy dy vwL Gsy hn, ig`cI dy vwL BI nhIN hn,? ikhw, “ijhVy myry aupwSk hn, auh qW mYnUM ig`cI dy vwlW qoN PVdy hn, mYN Cu`t ky B`j jWdI hW, vwl pu`ty jWdy hn[ ijhVy mhWpurS hn, aun@W dIAW dyL@IAW ’qy mYN m`Qw rgVdI hW, myry m`Qy dy vwL qW Gsy hoey hn[ ieauN mwieAw mmqw dy iqAwgI mhWpurS hn, mYnUM AMgIkwr nhIN krdy} kbIr. soeI mwrIAY; ijh mUAY suKu hoie] Blo Blo. sBu ko khY; buro. n mwnY koie]9]) hir ky nwm; kbIr aujwgr] Anuswr kbIr swihb jI dI byAMq hI KMfW bRhmMfW ’c soBw ho rhI hY[ sRI kbIr swihb jI ivsmwd rMg ’c Akwl purK ƒ AMdr bwhr swiKAwq krky, lIx ho ky AMimRq kIrqn kr rhy hn[ dUroN nyiVE mihmw sux ky pRymI bhuq 2 ivsmwd huMdy[ bhuq v`fy suMdr sjy dIvwn ’c, cor ksweI, bhuq swry siqsMgI dIvwn ’c bYTy hn[ kIrqn kridAW, imT bolVy sRI Bgq swihb jI ny, ksweI jIvW ƒ smJwaux leI ieh slok surqwl ’c gwey[ au~qm bkqy Bgq sRI kbIr swihb jI Awpxy mn ƒ aupdyS idMdy hn:- hy mn! (soeI)aus kwm kRoD loB moh hMkwr ivkwr mwieAw dÍYq AigAwn doS Aqy pwpI mn ƒ (mwrIAY)mwrnw krIey, (ijh)ijs dy (mUAY)mrn nwl, Awqm suKu hoie jwvy[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) suKw kI imiq.ikAw gxI; jw ismrI goivMdu]) mweI; myry mn ko suKu] koit Anµd rwj suKu BugvY; hir ismrq.ibnsY sB duKu]) Blo Blo. sBu ko khY; buro. n mwnY koie]9] zwlm pwpI mMdy mn ƒ mwrny krky, sBu (ko)koeI (Blo)Blw (Blo)Blw (khY)khygw, (koie)koeI BI, (buro)burw (n)nhIN (mwnY)mMnygw]9] XQw:- scY mwrig clidAw; ausqiq kry jhwnu]) Kojq Kojq; AMimRqu pIAw] iKmw ghI; mnu sqguir dIAw] Krw Krw; AwKY sBu koie] Krw rqnu; jug cwry hoie]) kbIr. rwqI hovih kwrIAw; kwry aUBy jMq] lY Pwhy auiT Dwvqy; is jwin mwry BgvMq]10] 1. pRymI siqsMgI suMdr dIvwn ’c sjy bYTy hn[ pRmwqmw ’c lIx, SRI Bgq swihb jI AMimRq rsiBMnw kIrqn kr rhy hn[ cor fwkU kwql bYTy hn, aun@W ƒ corI XwrI qoN www.Gursevak.com

52

q`qkrw

bcwaux leI,prm ipAwry vwihgurU jI dy ivsmwd rMg ’c kIrqn kr rhy hn[ vwihgurU siqgurU gurU gRMQ swihb jI vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! hn@yr p`K ƒ (kwrIAw)kwlIAW (rwqI)rwqW (hovih) hox qoN, lok dIvy b`qIAW buJw ky pY jwx mgroN, lokW ƒ l`utx kql krn vwly, AMdroN bwhroN pwpW krky (kwry)kwly (jMq)jIv fwkU, kmrksy lw ky swvDwn ho ky (aUBy)KV@y ho jWdy hn[ inrdoSW ƒ Pwhy tMgx leI, Pwhy lY ky, Awpxy GrW ’coN auiT ky , fwky kql krn leI (Dwvqy)dOVdy hn, (jwin)jwnxw kro (is)auh BgvMq jI dy mwry hn, Bwv vwihgurU mwrngy, su`ky nhIN bcxgy]10] prm ipAwry prm pUjnIk pUrn ipqw pRmwqmw jI v`loN mr ky, dyvnhwr dwqwr ƒ Bulw ky, SuB kMm krn dI bjwey mwVy kMm krdy hn[ XQw:- Kuis Kuis lYdw; vsqu prweI] vyKY suxy; qyrY nwil KudweI] dunIAw lib pieAw Kwq AMdir; AglI. gl n jwxIAw]4]) ht ptx. ibj mMdr BMnY; kir corI. Gir AwvY] Aghu dyKY. ipChu dyKY; quJ qy. khw CpwvY] dUjw Bwv ArQ:- ijn@W pwpIAW dIAW jIAW ƒ kql krn rUp (kwrIAw)kwlIAW (rwqI)rwqW (hovih)huMdIAW hn[ aun@W AMdr (kwry)kwly kwm kRoD loB moh hMkwr AOgux rUp (jMq)jIv (aUBy)KV@y hn[ jIv jYsw krm krdw hY, aus qr@W dy jIv aus AMdr pYdw ho jWdy hn[ pwp krm krky, jIAW ƒ kql krny krky, aun@W AMdr Anyk pRkwr dy kwLy BYVy kIVy KV@y hn, aun@W ƒ mwrn leI, Pwhy lY ky auiT ky (Dwvqy)DwauNdy hn, AMdroN hI BYVy jIv pYdw ho jWdy hn, ijvyN eyfz dI ibmwrI pYdw ho jWdI hY[ ijhVy r`b qoN in`fr byKO& hn, kihMdy AsIN r`b hW[ ijvyN jly hrnwks Qly hrnwks, kMs rwvx hoey hn[ ijhVy BgvMq bxy sn (is)auh jwno hI mwry (jwin)jwx lvo, auh bhuqw icr j`g qy ijauNdy nhIN, ikauNik pwpI dy mwrn ƒ pwp hI blI hY[ fwkw mwrn gey hI mwry jWdy hn[ pRmwqmw jI dI AYsI Ascrj K@yl hY, AMdroN hI aun@W dy rogW dy kwLy jIA jMq pYdw ho ky mwr idMdy hn[ XQw:- (5 ƒ pMjvW pV@o, mh`ly pMjvyN jI dI pauVI hY) pauVI 5] lY Pwhy. rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin. ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI]27]) pwpI. krm kmwvdy; krdy hwey hwie] nwnk. ijau mQin mwDwxIAw; iqau mQy DRmrwie] kbIr. cMdn kw ibrvw Blw; byiV@E Fwk plws] Eie BI cMdnu hoie rhy; bsy ju cMdn pwis]11] {pRymIN siqsMgIAW p`uiCAw, “hy pRmwqmw srUp sRI kbIr swihb jIE! Awp jI ny aupRokq slok ’c, jIAW ƒ &why dy ky mwrn, msUmW ƒ koh ky, drb mwl lu`tx vwly mhW pwpW krky kwly jMqW bwry ikhw hY[ XQw:- AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] AYsy nIcW dw BI Blw ho skdw hY?} vwihgurU siqgurU gurU gRMQ swihb jI vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- idRstWq:- “plwh dy KuSk p`qRy huMdy hn, bhuqI kmzor inkMmI l`kV huMdI hY[ cMdn dw bUtw bivMjw auNgl au~cw huMdw hY, plwh dy bUty aus ƒ Fk lYNdy www.Gursevak.com

53

q`qkrw

hn[ hy BweI! ijvyN bivMjw auNglI cMdn (kw)dw (ibrvw)bUtw, bhuq hI (Blw)cMgw hY, bhuq swry (plws)plwhW dI (Fwk)F`kI dw (byiV@E)viLAw huMdw hY[ ieh swry au~qy Cwey huMdy hn, (ju)ijhVy plwh F`k cMdn pwis (bsy)vsdy hn, (Eie)auh BI, cMdnu (hoie)ho (rhy)rihMdy hn, aun@W ’c BI ^uSbo Br jWdI hY]11] pUrn mhwqmw dI is&q krdy hn[ iKmw DIrj sMqoK SuB guxW pRymw- BgqI dI mihk vwly mhWpurS jo hn ieh cMdn (kw)dy (ibrvw)bUty vWg (Blw)Bly cMgy hI cMgy mhwqmw, (Fwk)F`k (plws)pLwhW vWg, Bwry BueI AikrqGx; mMdI hU mMdy] cor fwkU DwVvIAW nwl (byiV@E)vLy huMdy hn[ (Eie)auh fwkU BI pRymw- BgqI dI mihk vwly, sugMDq cMdnu hoie (rhy)jWdy hn, jo mhwqmw (pwis)koL (bsy)vsdy hn, Bwv hr vyly aun@W dI susMgq krdy hn, AwigAw mMndy hn[ cMdn rUp mhwn praukwrI mhwqmw jI dw ieh mhwn praupkwr hY]11] XQw:- cMdn inkit; sB cMdnu hueIAw]) bRwhmxu KqRI sUd vYs, cwir vrn cwir AwsRm hih; jo hir iDAwvY. so prDwnu] ijau cMdn inkit. vsY ihrfu bpuVw; iqau sqsMgiq imil, piqq prvwxu]3] Ehu sB qy aUcw, sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw Bgvwnu] jn nwnku. iqs ky crn pKwlY; jo hir jnu. nIcu jwiq syvkwxu]4]4]) jnm mrx. duhhU mih nwhI; jn praupkwrI Awey] jIA dwnu dy. BgqI lwiein; hir isau lYin imlwey]) bwvn bIKU. bwnY bIKy; bwsu qy. suK lwiglw] srby Awid prmlwid; kwst cMdnu BYielw]2]) cMdn kY sMig; qrvru ibgirE] so qrvru; cMdnu hoie inbirE]2] pwrs kY sMig; qWbw ibgirE] so qWbw; kMcnu hoie inbirE]3] sMqn sMig; kbIrw ibgirE] so kbIru; rwmY hoie inbirE]4]5] kbIr. bWsu bfweI bUifAw; ieau. mq fUbhu koie] cMdn kY inkty bsY; bWsu. sugMDu n hoie]12] ijhVy swkq, mhwqmw jI koLy rih ky, AOgux nhIN iqAwgdy, kI auh BI cMdn ho jWdy hn? vwihgurU siqgurU gurU gRMQ swihb jI vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:bWsu Awpxy v`fy puxy dI (bfweI)vifAweI, v`fy puxy dy hMkwr eIrKw n&rq kul GwqI AOgux rUpI jl ’c (bUifAw)fu`b igAw, ieau bWs vWg (koie)koeI BI (mq)n (fUbhu)fu`bo[ cMdn kY inkty bsY; bWsu. sugMDu n hoie]12] BwvyN bWsu, cMdn (kY) dy (inkty)nyVy (bsY)vsdw hY, bWsu AMdr sugMDu (n) nhIN (hoie)huMdI[ ieauN cMdn rUp mhWpurSW jI dy pws rihx vwly hMkwrI ’c, nwm pRymw- BgqI dI sugMDI nhIN huMdI]12] XQw:- sugMDI14 vwlw nhIN hMudw[ Eh15- mYlwgr sMgyx; inMmu ibrK. is cMdnh] inkit bsMqo bWso; nwnk. AhMbuiD. n boh14 qy15] bWs. cMdn qoN sugMDI nhIN gRihx kr skdw, hn@yrI Awaux qoN, bWs bWsW nwl KihMdy hn, bWs Awp sVdw hY, jMgl ƒ swVn dw kwrn bxdw hY[ iesy qr@W hMkwrI, hMkwrI Awpo iv`cIN KihMdy hn, swry jgq ƒ swVn dw kwrn bxdy hn[ ijvyN bWs kihMdw cMdn kI cIz hY? myrI qW iek torI ijqnw hY, hm bf kib kulIn, hm pMifq; hm jogI sMinAwsI] igAwnI gunI sUr hm dwqy; ieh buiD. kbih n nwsI] Anuswr jo v`fy puxy dw hMkwr krdy hn, www.Gursevak.com

54

q`qkrw

auh BI sugMDI gRihx nhIN kr skdy, ijvyN bWs ’c gMFW hn, ieauN jIv ’c myr qyr ipMf qihsIl sUbw dyS, zwqW dIAW gMFW hn[ zwqW AOguxW dIAW gMFW krky, jIvW ny jIAW dy lhU Gwx kr idqy[ bWs vWg hMkwrI swkq eIrKw n&rq krdw hY[ ijvyN bWs polw huMdw hY, iesy qr@W jo mhwqmw jn bcn &urmwauNdy hn, ie`Drly kMn pweI ie`Dr k`F idqI XQw:- kbIr. swcw siqguru ikAw krY; jau. isKw mih cUk] AMDy. eyk n lwgeI; ijau bWsu bjweIAY PUk]158] jdoN qyz hvw c`ldI hY, bWs, bWs nwl KihMdw, A`g pYdw ho jWdI hY, sB ku`J sV jWdw hY[ kul GwqI bWs vWg swkq, hMaumY AMdir KVku hY; KVky KVik ivhwie] Anuswr Awpo iv`c KVkidAW, vYr eIrKw dI A`g ’c Awpxy SuB gux sB ku`J swV lYNdy hn[ AwpxI sMqwn b`icAW ƒ goLI mwr dyxI, Awp zihr Kw ky mr jwxw[ hMkwrI swkq ’c kul- GwqI hox dw doS hY[ XQw:- jy koeI aus kw sMgI hovY; nwly ley isDwvY] ijs qr@W bWs ’c islqW huMdIAw hn, swkq ’c AOguxW rUpI islqW hn[ ijvyN islqW cu`BdIAW hn, ieauN dUijAW ƒ cu`Bdw rihMdw hY, mhwqmw jI koL rihxy krky ies AMdr pRymw- BgqI rUpI sugMDI nhIN Aw skdI[ ibrK blI imlwp sPl sGn CwieAw; bwsu qau brn dyKI imly jrY jwir hY[ sPl huie qrhr Jukiq skl qr; bWsu qau bfweI bUifE Awpw n sMmwr hY[ skl bnwspqI suiD irdY moin ghy; bWsu qau rIqo ZTIlo bwjy Dwr mwir hY[ cMdn smIp hI ACq inrgMD rhy; gurisK doKI bjR pRwnI n auDwir hY]308] (kibq 308) kbIr. dInu gvwieAw dunI isau; dunI. n cwlI swiQ] pwie kuhwVw mwirAw; gwPil ApunY hwiQ]13] Drm idRV- pRp`k kr krvw rhy hn[ { 1(dInu) Drm1:- srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] (hir)vwihgurU ju`go ju`g At`l sRI gurU gRMQ swihb jI (ko)dy s`cy (nwmu)vwihgurU gurbwxI jI hr smyN jip jp ky, gurbwxI gurU jI dy &urmwey (inrml)au~jl inSkwm SuB praupkwrI (krmu)kMm krny hI (srb)swirAW (Drm)DrmW (mih)’coN, sRyst Drmu hY[ XQw:- qij siB Brm; BijE pwrbRhmu] khu nwnk; Atl iehu Drmu]} rwm kbIrY; Bydu n BweI]15] Anuswr ivsmwd vwihgurU bRhm srUp Bgq kbIr swihb jI dy inrgun srUp nwl, AsIN inrgux jIv gurbwxI jI ƒ vyKdy boldy suxdy rMg mwxdy hW[ AYsy ivsmwd srUp sRI kbIr swihb jI, sRb`q dy Bly ihq, Awpxy mn ƒ aupdyS idMdy hn[ hy dwsn dws gRIb kUkr! qUM (dunI)mwieAw, dunIAW (isau)nwl l`g ky, s`cw nwmu jpx jpwaux, au~jl inSkwm SuB praupkwr krn krwaux rUp(dInu) Drm Awpxw (gvwieAw)guAw ilAw[ ieh JUTI nwgxI (dunI)mwieAw qyry (swiQ)nwl (n)nhIN (cwlI)c`lygI[ XQw:- dInu ibswirE. ry idvwny; dInu ibswirE. ry] pytu BirE. psUAw ijau soieE; mnuKu jnmu. hY hwirE]) nwnk; dunIAw kYsI hoeI] swlku imqu; n rihE koeI] BweI bMDI; hyqu cukwieAw] dunIAw kwrix; dInu gvwieAw]) suqVy AsMK; mwieAw JUTI kwrxy] nwnk. sy jwgMin@; ij rsnw nwmu aucwrxy]) pRwn gey; khu kW kI mwieAw]) kbIr. kaufI www.Gursevak.com

55

q`qkrw

kaufI joir kY; jory lwK kroir] clqI bwr. n kCu imilE; leI lµgotI qoir]) kbIr. iehu qnu jwiegw; skhu q lyhu bhoir] nWgy pwvhu qy gey; ijn@ ky lwK kroir]) nWgy Awvnu; nWgy jwnw] koie. n rih hY; rwjw rwnw] pwie kuhwVw mwirAw; gwPil ApunY hwiQ]13] hy (gwPil)bysmJ kbIr! qUM ApunY (pwie)pYr ’qy, Awpxy hwQ nwl, Awp kuhwVw mwirAw hY, ikauN jo nwgxI mwieAw leI zor zulm kridAW bygunwhW mwsUmW ƒ bMbW nwl PUk, k`t v`F irhw hYN]13] XQw:- nwnk. Awpn ktwrI, Awps kau lweI; mnu Apnw kIno Pwt] kbIr. jh jh hau iPirE; kauqk TwE Twie] iek rwm snyhI bwhrw; aUjru myrY BWie]14] pUrn rsmeI auQwnkw:- kWSI qoN bwhr bRhmTW AsQwn ivKy BwrI mylw l`gx qoN, suAwmI rwmwnMd jI ny Awpxy syvk prKx leI, mylw dyKx Byjy, vwips Awaux qoN pu`iCAw, KuS ho ky d`isAw,jI bhuq hI rOxk mylw sI[ Awp jI cu`p hI rhy, pu`Cx qoN Bgq jI ny pUrn vYrwgmeI ieh slok swihb jI &urmwey:- Bgq qyry siB. pRwxpiq pRIqm; qUM Bgqn kw ipAwrw] Anuswr Bgqn jI dy AiqAMq ipAwry, pUrn Bgvwn myhrvwn vwihgurU mh`lw pMjvW jI, Awp au~bldI dyg AMdr bYT ky, kbIir iDAwieE; eyk rMg] Anuswr Awpxy ipAwry Bgq sRI kbIr swihb jI dI Agm Apwr mihmw kr rhy hn[ AYsy bRhm srUp SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI, Awpxy Akwl ikRpwl idAwl inrgun srUp jI duAwrw, sB dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr ho ky, sB ƒ AsMK SuB gux suAws jIvn b^S rhy hn[ vwihgurU jI dy srgun srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy prmpUjnIk bRhm- iv`idAw dy dwqy pUrn bRhm srUp suAwmI rwmwnMd jI! (hau)dwsn dws (jh)ij`Qy (jh)ij`Qy BI myly ’c (iPirE)igAw hY, (TwE)Qwau (Twie)QweIN (kauqk)qmwSy, rwg rMg ivkwrI nwc gwxy ho rhy sn[ iek rwm snyhI bwhrw; aUjru myrY BWie]14] myly ’c (snyhI)ipAwry (rwm)vwihgurU vwihgurU vwihgurU vwih jIau] iek rwm jI dy (snyhI)ipAwry Bgq jI, (bwhrw)ibnw, (myrY)dwsn dws dy (BWie)Bwxy (aUjru)aujwV hI sI]14] cwhy ikqnw BI BwrI mylw hovy, ijs ’c nwtk qmwSy isnmyN nwc gwxy ho rhy hox,Awp jI dI ing@w ’c, mhwrwj swihb jI dy ipAwry, bMdgI ibnw aujwV hY[ XQw:- ijQY. nwmu jpIAY; pRB ipAwry] sy AsQl; soien caubwry] ijQY. nwmu n jpIAY myry goiedw; syeI ngr. aujwVI jIau]) kauqk kof qmwisAw; iciq. n Awvsu nwau] nwnk. koVI nrk brwbry; aujVu soeI Qwau]) AsMK AnMq Agm Apwr ivsmwd pRymmeI SuB is`iKAw:- pRB myry Eie; bYrwgI iqAwgI] vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jI nUM, ivSeI nwc gwxy qmwSy dyKxy sunxy nhIN BwauNdy[ pUrn Bgq jI dI Agm Apwr mihmw vYrwgmeI ieh AvsQw hY:- myry mohn; sRvnI ieh n sunwey] swkq gIq. nwd Duin gwvq; bolq bol Ajwey]) hir risk bYrwgI. nwim ilv lwgI; kqhu. n jwie inKyiDAw]) ijn scu jwqw; sy sic smwxy] hir gux gwvih; scu vKwxy] nwnk. nwim rqy bYrwgI; inj www.Gursevak.com

56

q`qkrw

Gir. qwVI lwvixAw]) ijih. ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk. sun ry mnw; iqh nr. mwQY Bwg] kus`qI- kbIr. sMqn kI JuMgIAw BlI; BiT kusqI gwau] Awig lgau. iqh Daulhr; ijh. nwhI hir ko nwau]15]) kbIr. mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo. hir iPrY; khq kbIr kbIr] Anuswr r`b jI ƒ pRym dI forI pw ky v`s krky, gurbwxI jI dy BMfwr huMidAW, qyry sMqn kI; hau cyrI]1] Anuswr sMqW mhWpurSW dI cyrI dwsn dwsI bx ky, syvw krn krwaux vwly nwm jpx jpwaux vwly, pUrn bRhm srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy pRymIE! (sMqn)lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYT ky, suAws 2 nwm jpx jpwaux, gurbwxI gurU mrXwdw b^Sx vwly SWq srUp siqgurU swihb mh`lw 9 jI dy rihx (kI)dI (JuMgIAw)k`KW dI ku`lI (BlI)cMgI qoN cMgI hY, ijs ’c bYT ky, Bjn ismrn kQw kIrqn bRhm crcw gurU js krdy suxdy hn[ AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] Srwb qMbwkU fr`g BYVy nSy vrqxy fwky mwrn vwly hiqAwry (kusqI)kuDrmIAW KoitAW swkqW dy vsx dw (gwau)n`gr qpdw BiT hY[ ijs ’c ivkwrI nwc gwxy BYVy nSy jUAw corI XwrI AOguxW sihq, Awpo iv`cIN lVweI dI A`g bL rhI hY[ Awig lgau. iqh Daulhr; ijh. nwhI hir ko nwau]15] (iqh)iqs (Daulhr)p`ky mkwn ƒ Awig (lgau)l`g jwvy, (ijh)ijs ’c, hir jI (ko)dy (nwau)nwm jI nwhI hn[ ijvyN BweI hymy jI dI C`prI,ij`Qy hux gurduAwrw KwnCwprI swihb jI hn,ie`Qy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny, prmpUjnIk crn- kml pwey, hux sunYhrI kls Ju`l rhy hn,nwl hI hMkwrI Kwnw dw Kwnpur ipMf Qyh bixAW ipAw hY[ XQw:- ijQY. nwmu jpIAY; pRB ipAwry] sy AsQl; soien caubwry] ijQY. nwmu n jpIAY, myry goiedw; syeI ngr aujwVI jIau]1]) BlI suhwvI CwprI; jw mih gun gwey] ikq hI kwim. n Daulhr; ijqu hir ibsrwey]1] kbIr. sMq mUey ikAw roeIAY; jo. Apuny igRih jwie] rovhu. swkq bwpury; ju. hwtY hwt ibkwie]16] prm pUjnIk suAwmI rwmwnMd jI dy s`cKMf jwx qoN pRymI rox l`gy.aun@W ƒ DIrj dyx leI,pUrn Bgiq jI ny ieh slok aucwirAw[ vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- jo sMq Apuny s`cKMf (igRih)Gr vwihgurU jI ’c (jwie)jWdy hn,ijs Gr dI pRwpqI leI,gurU syvw Bjn ismrn krdy sn[ iqn@W dy (mUey)mrn AQvw AOgux pwp hMkwr v`loN mrn qoN (ikAw)iks leI (roeIAY)roxw krIey? Bwv roxw nhIN cwhIdw, ikauN jo sMq AivnwsI bRhm ’c lIx ho jWdy hn[ sRIr mrn qoN sMq mrdy nhIN[ AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn] AvsQw ƒ pRwpq ho jWdy hn, ijvyN dwqw qy Bgq sUrmw; iqMny j`g ijauNdy Aw[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw]) hir ky syvk. jo hir Bwey; iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih. n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]) jrw mrw. www.Gursevak.com

57

q`qkrw

nh ivAwpeI; iPir. dUKu n pwieAw] pI AMimRqu AwGwinAw; guir. Amr krwieAw]) sMq qumwry. qumry pRIqm; iqn kau. kwl n Kwqy] rMig qumwrY lwl Bey hY; rwm nwm ris mwqy]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) iQru pwrbRhmu prmysro; syvku iQru hosI]) gurmuiK mrY n, kwlu n Kwey; gurmuiK sic smwvixAw]) mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw]) rovhu. swkq bwpury; ju. hwtY hwt ibkwie]16] (bwpury)q`uC nIc (swkq)nwm hIn nwsqk dy mrn qoN, (rovhu)roxw kro, ikauN ju, s`p ku`qw ibstw ikRm b`krw C`qrw bx ky, cOrwsI l`K jUn Bogx rUpI (hwtY)h`tW hI (hwt)h`tW ’qy (ibkwie)ivkdw hY]16]) XQw:Awpny sdn; bYkuMiT isDwry] socn jog n; su suK Bwry] mnmq aurJy; Bgq ibhIny] kbhUM; n pRBu ko ismrn kIny] so socn ky jog mhwnw] Drm iqAwg; ijn kIX AG n@wn@w] nh siqgur kI syv kmweI] siqgur igrw; n irdY bsweI]30] ins idn pcI; kutMb mJwry] kUV boil; sMcih Dn Bwry] qp qIrQ; ijn kIn n koaU] socin jog; jwnIAih soaU]31] supnih kb siqsMg n syvw] gur ibhIn; APry AhMmyvw] irdy dXw nih dInhu dwnw] so socn ky jog mhwnw]32[ (gu:pR:sU:) kbIr. swkqu AYsw hY; jYsI. lsn kI Kwin] kony bYTy KweIAY; prgt hoie indwn]17] vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:(swkqu)nwm hIn nwsqk, (AYsw)ies qr@W dw hY (jYsI)ijs qr@W, lsn (kI)dI (Kwin)ctxI, huMdI hY[ jy kr Gr dy (kony)KUMjy bYTy Bwv luk ky (KweIAY)KweIey qW (indwn)AMq ƒ prgt hoie jWdw hY, Bwv lsx dI bdbo Awaux qoN lukdw nhIN, ieauN swkq dy l`ukvyN kIqy kukrm pRgt ho jWdy hn, ijvyN luk ky bysvw kusMg qoN, eyfz ibmwrI hox qoN, kukrm dw pqw l`g jWdw hY, iqvyN hI swkq dunIAW ƒ BwvyN gupq swVdw &Ukdw hY, pr Pyr BI pRgt ho hI jWdw hY]17] XQw:- Aink pVdy mih; kmwvY ivkwr] iKn mih; pRgt hoih sMswr]) AMqir bih kY. krm kmwvY; so. chu kuMfI jwxIAY] jo Drmu kmwvY. iqsu Drm nwau hovY; pwip kmwxY. pwpI jwxIAY]) dyie ikvwV. Aink pVdy mih; pr dwrw sMig PwkY] icqR gupqu jb lyKw mwgih; qb kauxu. pVdw qyrw FwkY]3]) AMdir kmwxw. srpr auGVY; BwvY koeI bih DrqI ivic kmweI]) jYsy qau lsn Kwie moin kY, sBw mYN bYTy; pRgtY durgMD. nwih duriq durweIAY[ kbIr. mwieAw folnI; pvnu Jkolnhwru] sMqhu mwKnu KwieAw; CwiC pIAY sMswru]18] pUrn bRhm srUp pRymw- BgqI dy dwqy, sRI kbIr swihb jI &uurmwauNdy hn:- pUrn sMq mhWpurS, mwieAw dI (folnI)cwtI dyh ’c, (pvnu)suAws 2 nwm jpx rUp (Jkolnhwru)mDwxI, inSkwm- krm rUp dhIN ’c pw ky, bwr bwr nwm jpx rUp irVk ky, (sMqhu)sMq mhWpurSW ny bRhmwnMd AMimRq- rUp mwKnu (KwieAw)KwDw hY, siqgurU sRI gRMQ swihb mhwrwj s`cy pwiqSwh jI, suAws 2 nwm jpx jpwaux vwly mhWpurSW dy idl idmwZ ’c www.Gursevak.com

58

q`qkrw

hr vyly gurbwxI Byjdy hn, rom 2 ’c vsdy hn, aun@W dy ihrdy ’coN AMimRq bRhmwnMd rs, muK ’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ ieh bRhmwnMd AMimRq m`Kx KwDw hY[ bRhmwnMd rUpI mwKnu Kwx vwly sMqW dI SuB s`cI syvw krky sMswru (CwiC)l`sI (pIAY)pINdw hY]18] XQw:- jw ky ingm; dUD ky Twtw] smuMdu iblovn kau mwtw] qw kI; hohu iblovnhwrI] ikau mytYgo; CwiC quhwrI]1] jy bRhmwnMd AMimRq nhIN imldw qW p`ky pUrn sMqW dI SuB syvw krky, l`sI zrUr hI iml jwvygI[ pUrn pRym BwvnI nwl syvw krn ƒ &urmw rhy hn:- sMq syvw kir. BwvnI lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw]1] kbIr. mwieAw folnI; pvnu vhY ihv Dwr] ijin ibloieAw. iqin KwieAw; Avr iblovnhwr]19] vwihgurU siqgurU gurU gRMQ swihb jI srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- mwieAw dI (folnI)cwtI dyh ’c, ijn@W gurmuKW dy, suAws 2 nwm jpx rUp (ihv)br& dI Dwr vrgy TMFy (pvnu)suAws (vhY)vihMdy hn, Bwv suAws 2 nwm jpx rUp mDwxI hY[ (ijin)ijnW gurmuKW ny ApxI dyh rUpI cwtI ’c, suAws 2 nwm jpx rUp mDwxI nwl, inSkwm- krm rUpI dhIN, lgwqwr nwm jpx rUp (ibloieAw)irVikAw hY, (iqin)iqn@W ny bRhmwnMd m`Kx ƒ (KwieAw)KwDw hY[ AYsy p`ky sMqW duAwrw (Avr)hor BI pRymI jn, inSkwmkrm rUpI dhIN (iblovnhwr)irVkxy vwly ho ky bRhmwnMd rs ƒ KWdy hn]19] XQw:- qnu kir mtukI; mn mwih ibloeI] iesu mtukI mih; sbdu sMjoeI]) kbIr. mwieAw cortI; muis muis lwvY hwit] eyku kbIrw. nw musY; ijin kInI bwrh bwt]20] {mwieAw dw ArQ:- rj gux qm gux. sq gux khIAY; eyh qyrI sB mwieAw] Anuswr rjo qmo sqo gux,ieh sB mwieAw hY[ jV, cyqn do pRkwr dI mwieAw hY[ (jV)Dn, (cyqn)sRIr Bwv cOrwsI l`K jUn dy jIv ie`k dUjy nwl moh vYr ivkwr’c plc 2 ky mrdy hn, ieh cyqn mwieAw hY[ XQw:- jl mih mIn; mwieAw ky byDy] dIpk pqMg, mwieAw ky Cydy] kwm mwieAw; kuMcr kau ibAwpY] BuieAMgm iBRMg; mwieAw mih Kwpy]1] mwieAw; AYsI mohnI BweI] jyqy jIA; qyqy fhkweI]1] rhwau] pMKI imRg; mwieAw mih rwqy] swkr mwKI; AiDk sMqwpy] qury aust; mwieAw mih Bylw] isD caurwsIh; mwieAw mih Kylw]2] iCA jqI; mwieAw ky bMdw] nvY nwQ; sUrj Aru cMdw] qpy rKIsr; mwieAw mih sUqw] mwieAw mih kwlu; Aru pMc dUqw]3] suAwn isAwl; mwieAw mih rwqw] bMqr cIqy; Aru isMGwqw] mWjwr gwfr; Aru lUbrw] ibrK mUl; mwieAw mih prw]4] mwieAw AMqir; BIny dyv] swgr ieMdRw Aru Drqyv] kih kbIr. ijsu audru; iqsu mwieAw] qb Cuty; jb swDU pwieAw]} vwihgurU siqgurU gurU gRMQ swihb jI srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- rsnw ivSy suAwd, nINd dw suAwd, AwpxI vifAweI Awp krnI, Dn leI pwp krny, v`FI lYxI JUTI gvwhI dyxI, corI XwrI krnI ivSy ivkwr, inrdoS jIAW ƒ bMbW nwl swVn &Ukx, ^Ub hwr iSMgwr &YSn lwauxy Awid mwieAw hY[ (cortI)corI krn vwlI T`gxI, mwieAw, kilXu`gI ingury jIAW www.Gursevak.com

59

q`qkrw

ƒ (muis)T`g (muis)T`g, (hwit)ht ht Bwv muV muV ky T`gI (lwvY)lwauNdI hY, ijvyN mwieAw dy T`gy nyqR muV muV ky, prwieAw rUp dyKdy hn[ XQw:- bhuqu drbu kir; mnu n AGwnw] Aink rUp dyiK; nh pqIAwnw] kMn mwieAw dy T`gy ivSy ivkwrW dy gwxyy inMdw muV muV ky suxdy hn, zbwn ivSy ivkwrW dy gwxy muV muV ky gwauNdI hY, rsnw rsW ksW dw rs muV muV ky lYNdI hY[ cmVI sprs ’c muV muV ky l`gdI hY[ pYr kusMgq v`l muV muV ky jWdy hn[ h`Q muV muV ky corI krdy hn[ dyh muV 2 ivkwr ’c l`g ky, Kp t`ut B`j ky, rogI ho ky mr jWdI hY[ eyku kbIrw. nw musY; ijin kInI bwrh bwt]20] (eyku)ie`k dwsn dws(kbIrw) AQvw (kbIrw)vwihgurU jI (nw)nhIN (musY)lu`tIdy, (ijin)ijn@W ny mwieAw (bwrh bwt)iCMn iBMn iq`qR ib`qR nws (kInI)kIqI hY]20] XQw:- kbIr. AweI muJih pih; Aink kry kir Bys] hm rwKy gur Awpny; auin kIno Awdysu]8]) AYsI iesqRI; iek rwim aupweI] auin sBu jgu KwieAw; hm. guir rwKy myry BweI] swKI:- sRI dsm gRMQ cirqR:- corW dI cortI mW, nvIN ivAwhI ƒ kihMdI,“hy myrI ipAwrI b`cI!qYnUM qW qyry mwipAW ny bhuq ku`J idqw hY, “idKw qW Blw”, auh ivcwrI BoLy suBwA ’c, sB ku`J hI idKw idMdI[ gihxy aus dy swhmxy r`K idMdI, au~Qy ihMg lw idMdI, p`uqW ƒ jw ky d`s idMdI,“mYN ihMg lw ky AweI hW, jw ky lu`t lau”[ rwq ƒ jw ky lu`t lYNdy[ hor cir`qR:corW dI mW bu`FI ho geI, koeI BI aus dI syvw n kry, aus ny ie`k cir`qR KyifAw, ijMdy lw ky, do bksy r`K ley[ kihMdI,“ijhVw myrI syvw krygw, ieh bksy mYN aus ƒ dyvWgI”,kwzI qoN ptw BI ilKw ilAw,ieh bksy syvw krn vwlw lvygw[ b`cy swvDwn ho ky, vwrI 2 syvw krn l`gy[ cVHweI mgroN,sskwr krky, bksy Kol@y, aun@W ’coN lIrW hI inklIAW[ so mwieAw iek`lI iesqRI hI nhIN[ swirAW jIAW nUM, mwieAw ibAwpq; bhu prkwrI]) mwieAw mmqw hY bhu rMgI] gurU swihb jI dy ivCoVy ’c jo BI jIv kr irhw hY, sB mwieAw hI hY[ XQw:- mweI; mwieAw Clu] iqRx kI Agin. myG kI CwieAw; goibd Bjn ibnu. hV kw jlu] kbIr. sUKu n eyNh juig; krih ju. bhuqY mIq] jo icqu rwKih. eyk isau; qy. suKu pwvih nIq]21] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (ju)ijhVw swkq, ie`k vwihgurU jI ƒ C`f ky, pKMfI gurU BUq pRyq sMswrI bhuqY (mIq)im`qR (krih)bxwauNdw hY, aus ƒ (eyNh)ies qr@W bhuqy im`qRW ’c, (juig)juVny krky, sUKu (n)nhIN hY, ikauN jo pKMfI gurU ies ƒ gumrwh krky siqgurU swihb jI nwloN qoV ky, lu`t ky Kw jWdy hn, ivkwr AOgux nhIN myt skdy, mukqI nwm dwn nhIN dy skdy[ XQw:- kwcy gur qy; mukiq. n hUAw] nSy Dn sbMDI sMswrI im`qR Apxw mqlb n imlx qoN C`f jWdy hn[ XQw:- soriT mhlw 9] ieh jig; mIqu. n dyiKE koeI] sgl jgqu. ApnY suiK lwigE; duK mY. sMig n hoeI]1] rhwau] dwrw mIq pUq snbMDI; sgry Dn isau lwgy] jb hI inrDn dyiKE nr kau; sMgu Cwif. sB Bwgy]1] khˆau khw. iXAw mn baury kau; ien isau nyhu www.Gursevak.com

60

q`qkrw

lgwieE] dInw nwQ. skl BY BMjn; jsu qw ko ibsrwieE]2] suAwn pUC. ijau BieE n sUDau; bhuqu jqnu. mY kInau] nwnk. lwj ibrd kI rwKhu; nwmu quhwrau lInau]3]9]) jo sMswrY ky kutMb. imqR BweI. dIsih mn myry; qy siB. ApnY suAwie imlwsw] ijqu idin. aun@ kw suAwau, hoie n AwvY; iqqu idin. nyVY ko n Fukwsw]) jw kau musklu Aiq bxY; FoeI. koie n dyie] lwgU hoey dusmnw; swk iB Bij Kly] sBo BjY Awsrw; cukY sBu Asrwau] iciq AwvY Esu pwrbRhmu; lgY n qqI vwau] swKI:- ie`k bYrwgI dI ku`lI ƒ A`g l`g geI, pihlW aus ikhw,“hy Bgvwn sRI rwmcMdR jI! myrI r`iKAw kro”, idl n itikAw, Pyr ivSnUM jI ƒ cyqy krky ikhw, “r`iKAw kro”, Pyr hnUMmwn jI ƒ cyqy krky ikhw, “r`iKAw kro”, ieqny ƒ JONpVI sV geI[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is~iKAw:- koeI hMny dI. koeI bMny dI; koeI phwVW vwly rMny dI; Fol Fm`kw srvr dw, bhuiqAW ƒ im`qR bxweI r`Kdy hn, kdy hnUMmwn ƒ m`Qw tyk Awey[ kdy sulqwn dw rot cV@w idqw, kdy g`ugy dIAW syvIAW dy idqIAW, kdy isvilMg ’qy pwxI pw idqw Awid bhuqy im`qR hn[ rsnw dw suAwd, ivkwr dIAW g`lW krnIAW sunxIAW, ivkwr idRStI nwl dyKxw, im`qRW nwl kl`bW ’c nSy nwc krny, fwky kql krny[ Awid jo mn pRcwvy hn, ieh bhuqy im`qR bxwauNdw hY, suK nhIN[ XQw:- Boghu rog; su AMiq ivgovY] hrKhu. sogu n imteI kbhU; ivxu Bwxy. Brmwiedw]) jyqw; mohu prIiq suAwd] sBw; kwlK dwgw dwg] dwg dos; muih cilAw lwie] drgh; bYsx nwhI jwie]3] jo icqu rwKih. eyk isau; qy. suKu pwvih nIq]21] bhuqy im`qRW kusMgIAW ivkwrW AOguxW dw moh iqAwg ky, (jo)ijhVy gurmiuK snmuK, AnMq guxW dy Anq klwvwn pRkwS srUp, sB dy AMdr bwhr BrpUr ivsmwd Ajpw jwp eyk vwihgurU inrgun bRhm jI (isau)nwl, icqu joV ky (rwKih)r`Kdy hn, ijvyN Awry nwl cIry jwx qoN, prm ShId prmvIr BweI mqIdws swihb jI ny icqu joV ky r`iKAw[ (qy)auh gurmuiK (nIq)in`q 2 sdw rihx vwlw bRhmwnMd mhW mhW ivsmwd suKu (pwvih)pwauNdy hn[ ijvyN vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny q`qI qvI ’qy KV@n smyN sRb ivAwpI mhW ivsmwd suKu pwieAw]21] XQw:- gurmuiK suK Plu iprm rsu; shj smwiD swDsMig jwxI[) hliq suKu. pliq suKu. iniq suKu ismrno; nwmu goibMd kw sdw lIjY]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) suKw kI imiq. ikAw gxI; jw ismrI goivMdu] ijn cwiKAw. sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY ijMdu] sMqw sMgiq min vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj nirMdu]2]) so suKIAw. so sdw suhylw; jo gur imil. gwie gunI] kbIr. ijsu mrny qy. jgu frY; myry mn Awnµdu] mrny hI qy. pweIAY; pUrnu prmwnµdu]22] ivAwpk bRhm jI dy srgun Avqwr, DMn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! jIvq- Bwv qoN mrny AQvw gurU jI qoN kurbwn hox rUp ijsu mrny (qy)qoN, jgu (frY)frdw hY[ (myry)dwsn dws dy mn ’c, siqgurW qoN kurbwn hox rUp mrn AQvw jIvqwww.Gursevak.com

61

q`qkrw

Bwv qoN mrn dw bVw BwrI AwnMdu hY[ gurU jI leI (mrny)ShId hoxy (qy)qoN hI, (prmwnMdu)v`fy AnMd bRhmwnMd srUp pUrnu bRhm jI (pweIAY)pweIdy hn[ prm- pUjnIk Bgq jI dI ieh AwpxI AvsQw hY[ XQw:- gauVI kbIr jI] ijh mrnY; sBu jgqu qrwisAw] so mrnw; gur sbid pRgwisAw]1] Ab kYsy mrau; mrin mnu mwinAw] mir mir jwqy; ijn rwmu n jwinAw]1] rhwau] mrno mrnu; khY sBu koeI] shjy mrY; Amru hoie soeI]2] khu kbIr; min BieAw AnMdw] gieAw Brmu; rihAw prmwnMdw] zwlm iskMdr loDI ny, jdoN Awp jI hwQI A`gy su`ty, qW hwQI cIkW mwr ky frdw B`j igAw[ syvkW pu`iCAw, “suAwmI jI! Awp jI ƒ mrn dw fr nhIN l`igAw[ ” au~qR idqw,“kih kbIr;hmrw goibMdu] cauQy pd mih; jn kI ijMdu] ijvyN sUrj ’coN iq`Kw pRkwS inrXqn hI inkldw hY, iqvyN pUrn Bgq jI dy srUp’coN, pUrn inrBYqw pRym bRhmigAwn, nwm pRkwS irhw sI[ sRI Bgq jI dI koit sUr jw kY prgws] vwlI mhW mhW ivsmwd AvsQw hY[ AibnwsI suK; Awpn Awsn] bRhm jI Bgq jI dy rom 2 ’c vs cu`ky hn, AibnwsI bRhm jI dI swiKAwqqw ho geI hY[ XQw:- nh ikCu jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI krY]) khu nwnk; guir bRhmu idKwieAw] mrqw jwqw; ndir n AwieAw]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] eykih Awip; nhI kCu Brmu] Bgq rivdws swihb jI, Bgq nwmdyv jI, Bgq jYdyv jI, bwbw GneIAw swihb jI Awid byAMq mhWpurS, inrgun srgun dI eykqw krky, AibnwsI bRhm’c AMdroN bwhroN, smuMdR dy m`C vWg, bRhm jI ’c, lIx ho ky, mrn dI icMqw, ijaux dI Aws qoN au~cy ho gey[ XQw:- mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI nhI Aws] ijauNdy vI bRhm ’c imly hn, mr ky vI bRhm ’c lIx hn[ ijvyN pwxI nwl Bry GVy ƒ Ku`l@y pwxI ’c r`KIey qW pwxI, pwxI ’c rL jWdw hY, pr GVw dyKx mwqR v`Krw jwpdw hY[ ieauN GVy vWg aun@W dy sRIr dyKx mwqR BwvyN v`Kry hn, pr AMdroN pwxI vWg bRhm jI ’c rLy hoey hn[ GVy dy huMidAW pwxI, pwxI ’c pihlW hI imiLAw huMdw hY, BMnx qoN vI imL jWdw hY[ iesy qr@W GVy dy BMnx vWg, BwvyN aun@W dy sRIr purjw 2 ho jwx, qW vI BweI mqIdws jI, BweI qwrU isMG jI Awid ShIdW vWg, bRhm jI ’c lIx ho ky, Amr ho jWdy hn[ XQw:- Amr Bey; Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw] zwlm zulm krdy Awey, gurU ipAwry ShIdI dyx smyN, ih`k QwpV ky, jYkwry g`jwauNdy ieh pV@dy 2 ShId hoey:- kbIr. ijsu mrny qy. jgu frY;myry mn Awnµdu] mrny hI qy. pweIAY; pUrnu prmwnµdu]22] rwm pdwrQu. pwie kY; kbIrw. gWiT n Kol@] nhI ptxu. nhI pwrKU; nhI gwhku. nhI molu]23] hy dwsn dws kbIrw! Amolk rqn lwl jvyhr rwm pdwrQu pwie kY, AwpxI rsnw rUpI (gWiT)gMF n Kol@, Bwv nwsiqk ƒ nwmu aupdyS n kr, nwsiqk nwm sux ky, qmk www.Gursevak.com

62

q`qkrw

ho jWdy hn, aultw aun@W nwl lVweI JgVw ho jWdw hY[ XQw:- nwmu sunq; jnu ibCUA fswnw] ij`Qy pwrKU gwhk hox, au~Qy hI hIry dw m`ul v`tIdw hY[ nhI ptxu. nhI pwrKU; nhI gwhku. nhI molu]23] ij`Qy swDsMgq rUp (ptxu)Sihr nhI, (nhI)nw hI (pwrKU)gursyvk jI hn, qn mn Dn dy ky ^rIdx vwlw au~qm AiDkwrI gwhku BI nhI hY[ swcu khO. sun lyhu sBY; ijn pRymu kIE. iqn hI, pRBu pwieE] Anuswr ij`Qy pRym rUpI (molu)mu`l BI nhI hY, au~Qy AYvyN hI nw Kol@ ky pRgt krI jweIN, ij`Qy siqsMgq rUpI Sihr hovy, pwrKU q`q byqy hox, qn mn Dn isr dy ky, ijvyN pMjW ipAwirAW ny sIs kurbwn kIqy hn, pRym rUpI m`ul dy ky, pRwpq krn vwly hox,E~Qy rwm pdwrQ Kol@xw hY]23] XQw:ivxu gwhk.guxu vycIAY; qau guxu. shGo jwie] gux kw gwhku.jy imlY; qau guxu. lwK ivkwie] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ie`k iv`dvwn ny, rwmwiex kQw krky Bog pwieAw, iksy ny ie`k BI pYsw n idqw, auh bVw hI AOKw hoieAw, ie`k sRoqy ikhw,“jI pRSn hY”,aus soicAw- ieh ie``k dmVw qW dyvygw- ikhw, “BweI d`s kI pRSn hY?” aus ikhw,“rwKS, sRI rwmcMdr jI sn ik rwvx sI?, aus isr ’qy h`Q mwirAw, ikhw,“beI mYN hI rw^S hW, ijhVw quhwfy nwl m`Qw mwirAw hY”, AxAiDkwrI sn[ ijvyN vrKw kwlrI DrqI ’qy hovy, aus dw koeI &wiedw nhIN[ Ax AiDkwrI ƒ aupdyS dyx dI ieauN g``l hovygI ijvyN bWdr TMF ’c Tr irhw sI, icVy ny ikhw,“qUM BI Awpxw Gr bxw lY”[ aus ny CwL mwr ky aus dw Awl@xw qoV idqw[ ieauN aus ny cMgw aupdyS idqw sI, pr aus ny aus ’qy vwr krky aus dw Awl@xw hI guAw idqw[ XQw:- jYsy kYsy purK ko. dY aupdyS nw sMq[ mUrK kip, ibn gRih krI, citkw jo gRihvMq[) rwm rwm; rmy rim rhIAY] swkq isau; BUil nhI khIAY]1]) AMn@y vis mwxku pieAw; Gir Gir vycx jwie] Enw. prK n AwveI; AFu. n plY pwie] AMny ƒ mwxk iml igAw qy Gr 2 vycx jWdw hY, aus dw dmVI BI m`ul nhIN imldw[ rwm pdwrQ ƒ pw ky, aupdyS dyx vwly ƒ aupdyS hY, ik AwpxI Amolk izMdgI dw smW E~Qy guzwrnw, ij`Qy hmySW siqsMgq, gurmuKW dw sMg hovy, nhIN Pyr rwm pdwrQ dw mu`l nhIN imlygw[ ijvyN siqsMgq ’c inqwpRqI sMq bwbw gurbcn isMG swihb ^wlsw jI. rwm pdwrQ ƒ pRwpq krky, do vyly AMimRq kQw krdy, E~Qy mihMgy m`ul ivkdw[ rwm pdwrQ ƒ pRwpq krn vwly ƒ BI aupdyS hY, ijvyN pMjW ipAwirAW ny sIs dy ky, vwihgurU mMqR jI pRwpq kIqy[ bwby mqIdws jI ny gurU ipAwr ’c, Awpxy sRIr ƒ Awry nwl BI icrw idqw, rwm pdwrQ pw ley[ XQw:- rwm rqnu. qb pweIAY; jau. pihly qjih srIru]31]) kMcn isau; pweIAY nhI qoil] mnu dy; rwmu lIAw hY moil]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau pRIiq n qorau]2]) myrI pRIiq; goibMd isau. ijin GtY] mY qau. moil mhgI leI; jIA stY]1] ijvyN dIvy qoN dIvw jgdw hY, iqvyN, gurisKhu gurisK hY; pIr pIrhuM koeI] guris`K qoN guris`K vroswauNdy hn[ ies krky hI mhWpurSW dIAW sMpRdwvW c`l rhIAW hn[ www.Gursevak.com

63

q`qkrw

kbIr. qw isau pRIiq kir; jw ko Twkuru rwmu] pMifq rwjy BUpqI; Awvih kauny kwm]24] ie`k bMdw. vwihgurU sRI kbIr swihb jI dy drSn in`q krdw sI, kw&I smyN mgroN drSn krn AwieAw, Awp jI ny n Awaux dw kwrn pu`iCAw, qW Es ikhw,“mhwrwj jI! rwijAW AmIrW pMifqW nwl imlvrqx hoxy krky tweIm hI nhIN l`g sikAw, ieh sux ky, vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (qw)iqn@W gurmuiK guris`KW (isau)nwl, roim 2 krky s`cI pRIiq kir, (jw)ijn@W (ko)dI (Twkuru)mwlk (rwmu)vwihgurU jI nwl eykqw ABydqw hY[ XQw:- gurmuK sau. kir dosqI; siqgur sau. lwie icqu]) ijn@w idsMdiVAw. durmiq vM\Y; imqR AswfVy syeI] hau FUFydI. jgu sbwieAw; jn nwnk. ivrly kyeI]2]) pMifq pUCau. q mwieAw rwqy]1] Anuswr mwieAw rwqy, nwm hIn, Dn hIn, gun hIn, pMifq (BUpqI) (BU) DrqI dy (pqI)mwlk, hMkwrI rwjy, AMq smyN (kauny)iks (kwm)kMm (Awvih)Awauxgy? Bwv nhIN Awauxgy]24] XQw:- kbIr. sMgiq krIAY swD kI; AMiq krY inrbwhu] swkq sMgu. n kIjIAY; jw qy hoie ibnwhu]) swD kI thl; sMq sMig hyq]) nwnk. kciVAw isau qoiV; FUiF sjx sMq pikAw] Eie jIvMdy ivCuVih; Eie muieAw. n jwhI CoiV]) kro s`cI pRIqI pUrn sMqn sMg; jo inbwhux qoV[ swkq sMg pRIq nw kIjIey; pwpW ’c lw ky,jwvx CoV[ pRymmeI SuB is`iKAw:- pRmwrQ rwh ’qy c`lx vwlw ijhVw pRymI, DoqI Koil; ivCwey hyiT] grDp vWgU; lwhy pyit]1] Anuswr lwlcI pMfqW, rwijAW jW jgIrdwrW nwl myl imlwp krdw hY, aus dI bMdgI ’c Atk pYNdI hY[ caurwsI l`K Bog ky, mnuKw jnm pRwpq hoieAw hY[ ien@W qoN dUr rih ky, rwm ipAwry jI dI pRwpqI vwly nwl, roim roim krky pRIqI krky, pUrn pRym sihq syvw krky, DR¨ pRihlwd jI vWg vwihgurU jI ƒ pRwpq ho ky, inhwl hovo jI[ XQw:- rwm jpau jIA; AYsy AYsy] DR¨ pRihlwd jipE; hir jYsy]) kbIr. pRIiq iek isau kIey; Awn duibDw jwie] BwvY lWby kys kru; BwvY Grir mufwie]25] prmpUjnIk s`cy Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- iek vwihgurU jI (isau)nwl, pRIiq (kIey)krny krky, bwr 2 kys mnwaux, bnwautI jtW vDwaux dI (Awn)hor sB qr@W dI (duibDw)dÍYq (jwie)clI jWdI hY[ kys munw ky sohxy bxn dI vwSnw hI nhIN rihMdI[ pUrn s`cy vwihgurU jI ƒ (BwvY)BwauNdw hY, ies jIv dy kys, bwr bwr (lWby)lMby kru rhy hn, jIv ƒ (BwvY)BwauNdw hY, kYNcI ausqRy nwl (Grir)Gsw ky, (mufwie)munw idMdw hY[ ie`k vwihgurU jI nwl pRIq krn, kys r`Kx dw SuB s`cw aupdyS hY[ jtW vDwaux, munwaux qoN s^q mnwhI krdy hn[ kys munwauxy b`jr kurihq hY[ vwihgurU] nwnk. jy isr KuQy nwvin nwhI; qw sq cty isir CweI]1] vwihgurU srb klw BrpUr pRB; siqgurU sRI gurU nwnk dyv jI &urmwauNdy hn:- jy isr dy kys ptOx vwly isr Ku`Qy nhIN nhwauNdy qW aun@W dy isr ’c s`q jW sO bu`k suAwh dy pwau[ isr dI cotI qoN lY ky, pYr dy AMgUTy q`k ikqoN BI kys Gswauxy pu`txy www.Gursevak.com

64

q`qkrw

munwauxy nhIN[ XQw:- kbIr. jYsI aupjI pyf qy; jau qYsI inbhY EiV] hIrw iks kw bwpurw; pujih n rqn kroiV] vwihgurU srUp s`cy Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- mwqw jI dy grB rUpI (pyf)mu`F qoN jYsI dyh (aupjI)pYdw hoeI hY, (jau)jy (qYsI)ausy qr@W swbq sUrq AOguxW rihq, (EiV)AMq q`k (inbhY)inB jwvy, qW iPr ie`k hIrw qW iks (kw)dw (bwpurw)ivcwrw hY? (kroiV)kRoVW Amolk rqn BI ies dy brwbr nhIN (pujih)pu`j skdy[ vw (hIrw)mnu`Kw jnm qW kI ivcwrw hY, kRoVW (rqn)dyviqAW dIAW dyhW BI ies dy brwbr nhIN pu`j skdIAW[ mUf muMfwey; jO isiD pweI] mukqI Byf n geIAw kweI]2]) nw siq mUMf mufweI kysI; (mUMf)isr mUMh qy kysW dy muMnxy krky prmpiv`qR siq srUp pRmySr dI pRwpqI nhIN huMdI[ B`dn iqAwg kro! ry BweI[ sB is`Kn; Xh bwq sunweI[ mwq ipqw; mry jy koeI[ qau BI; krq n B`dx hoeI[ mwq ipqw; goibMd hmwrw[ ey sMswr; JUT pswrw]22] qw pr B`dx; BUl nw kIjY[ Xh aupdys; siq kr lIjY[ B`dn Brm. Drm ikC nwhI[ inhcY jwno; sMq mn mwhI[ k`wjl- kbIr. jgu kwjl kI koTrI; AMD pry. iqs mwih] hau bilhwrI. iqn@ kau; pYis. ju nIkis jwih]26] vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy siqsMgIE ipAwirE jwgo! ieh jgu, corI XwrI inMdw kql T`gI v`FI lYxI prwieAw h`k Kwx qMbwkU Srwb mws nSy vrqx jUAw Kyfxw, inrdoS jIAW ƒ bMbW nwl swVn Awid Anyk pwp rUp (kwjl)kwlK (kI)dI koTrI hY, vYrwg ibbyk, pRoK ApRoK. bRhm vIcwr, gurbwxI sbd ArQ vIcwrn, kIrqn rUpI nyqRW ibnw, (AMD)AMny AigAwnI jIv, iqs (mwih)iv`c (pry)pey hoey hn[ (hau)dwsn dws (iqn)iqn@W gurmuiK nwm jpx jpwaux vwly inSkwmI pRymI gursyvkW (kau)qoN (bilhwrI)bilhwr kurbwn jWdw hY, Bwv aun@W qoN sB ku`J kurbwn krdw hY, sB ku`J Arpdw hY, ju, siqgurU mhwrwj swihb jI, guris`KW dI Srn (pYis)pY ky, ien@W AOguxW doSW ivkwrW pwpW rUp kwlK dI koTVI ’coN, (nIkis)in`kl (jwih)jWdy hn, A`Ty pihr gur crnIN l`g ky, sB dI crn- DUiV bx ky inrlyp rihMdy hn[ XQw:- ivcy igRh sdw rhY audwsI; ijau kmlu rhY ivic pwxI hy]10]) shjy igRh mih; shij audwsI]) n`wsI- shjy; duibDw qn kI nwsI]) ijau kwjr. Bir mMdru rwiKE; jo pYsY. kwlUKI ry]) iqRkutI polw- dUrhu hI qy. Bwig gieE hY; ijsu gur imil. CutkI iqRkutI ry]1]) kwjr koT mih. BeI n kwrI; inrml brnu. binE rI] mhw mMqRü. gur ihrdY bisE; Acrj nwmu. suinE rI]3] kbIr. iehu qnu jwiegw; skhu. q lyhu bhoir] nWgy pwvhu qy gey; ijn@ ky lwK kroir]27] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy dwsn dws kbIr! qyrw iehu qnu AOguxW doSW ivkwrW pwpW ’c www.Gursevak.com

65

q`qkrw

(jwiegw)cilAw jwvygw, AQvw qn mr jwiegw[ corI XwrI kql nSy, jMg krky mwrU hiQAwrW nwl jIAW ƒ swVn Awid AOguxW jmw rog sog qoN, jy (bhoir)moV Bwv bcw (skhu)skdw hYN, qW pUrn gurU jI dI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd s`cI srn pY ky, syvw Bjn ismrn praupkwr krky, SuB gux kmw ky, bcwA (lyhu)lYxw kr[ (ijn@)ijn@W c`kRvrqI bwdSwhW (ky)dy pws (lwK)l`KW (kroir)kRoVW lwl hIry sn, (pwvhu)pYrW (qy)qoN, nWgy hI cly gey]27] XQw:- nw koaU lY AwieE iehu Dnu; nw koaU lY jwqu] rwvn hUM qy AiDk CqRpiq; iKn mih gey iblwq]2]) nWgy Awvnu; nWgy jwnw] koie. n rih hY; rwjw rwnw]) lµkw gFu; sony kw BieAw] mUrKu rwvnu; ikAw ly gieAw]3]) mwqy mqMg. jry jr sMg; AnUp auqMg surMg svwry] kot qurMg kurMg sy kUdq; paun ky gaun kau jwq invwry] BwrI Bujwn ky BUp BlI ibiD; inAwvq sIs n jwq ibcwry] eyqy Bey qo khw Bey BUpq; AMq kO nWgy hI pwie pDwry]) nMgw dojik cwilAw; qw idsY Krw frwvxw]) kbIr. kaufI kaufI joir kY; jory lwK kroir] clqI bwr. n kCu imilE; leI lMgotI qoir]) myrI myrI ikAw krih; ijin dIAw. so pRBu loiV] srpr auTI clxw; Cif jwsI. lK kroiV]3] kbIr. iehu qnu jwiegw; kvnY mwrig lwie] kY sMgiq kir. swD kI; kY. hir ky gun gwie]28] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy mn! iehu qnu mr (jwiegw)jwvygw[ (kvnY)iksy cMgy nwmu jpx jpwaux, praupkwr krn krwaux sIs kurbwn krn krwaux rUp (mwrig)rsqy (lwie)lwauxw kr[ (kY)jW siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI qoN vroswey (swD)mhWpurS jI dI sMgiq kir, (kY)AQvw (hir)sRb ivAwpI vwihgurU jI (ky)dy gun, AimRq kIrqn kQw ismrn duAwrw (gwie)gwauxw kr, jdoN bolyN hr vyly bwxI jI hI gwieAw kr[ ]28] XQw:- bwbw bolnw; ikAw khIAY] jYsy rwm nwm; riv rhIAY]1]) hir gux gwau mnw; siqguru syiv ipAwir]) min cwau BieAw; pRB Awgmu suixAw] hir mMglu gwau sKI; igRhu mMdru bixAw] hir gwau mMglu, inq sKIey; sogu dUKu n ivAwpey] gur crn lwgy. idn sBwgy; Awpxw ipru jwpey] Anhq bwxI. gur sbid jwxI; hir nwmu hir rsu Bogo] khY nwnku. pRBu Awip imilAw; krx kwrx jogo]34] kbIr. mrqw mrqw jgu mUAw; mir BI n jwinAw koie] AYsy mrny jo mrY; bhuir. n mrnw hoie]29] prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- mr ky hL vwihAw, mr ky sauxI bIjI, mr ky hwVI bIjI, Anuswr ijMny jIv ijauN rhy hn, hr vyly kwm koRD loB moh hMkwr eIrKw inMdw dÍYs vYr Awid dw hmlw huMdw rihMdw hY, ien@W ivkwrW AOguxW dw mwirAw AQvw mOq dw mwirAw (mrqw)mrdw (mrqw)mrdw, www.Gursevak.com

66

q`qkrw

jgu (mUAw)mr igAw, (koie)iksy ny BI, pUrn gurU jI leI (mir)mrnw (n)nhIN jwinAw, jYsy mr ky Amr hoeIdw hY[ kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q. hir kY duAwr] Anuswr hrI jI dy duAwry ’qy AQvw kwm koRD loB moh hMkwr eIrKw inMdw AOguxW ivkwrW kusMgq niSAW v`loN AQvw jIvq Bwv qoN jo (mrny)mrnw hY, AYsy jo (mrY)mrdw hY, aus dw (bhuir)Pyr, cOrwsI l`K jUn ’c jMmxw mrnw (n)nhIN (hoie)huMdw]29] XQw:- mrno mrnu khY; sBu koeI] shjy mrY; Amru hoie soeI]2]) AMiq kwil. nwrwiexu ismrY; AYsI icMqw mih. jy mrY] bdiq iqlocnu. qy nr mukqw; pIqMbru. vw ky irdY bsY]) mÚ 3] ikAw jwxw. ikv mrhgy; kYsw mrxw hoie] jy kir. swihbu. mnhu n vIsrY; qw. shlw mrxw hoie] mrxY qy jgqu frY; jIivAw loVY sBu koie] gurprswdI jIvqu mrY; hukmY bUJY soie] nwnk. AYsI mrnI jo mrY; qw sd jIvxu hoie]2] kbIr. mwns jnmu dulµBu hY; hoie n bwrY bwr] ijau. bn Pl pwky, Buie igrih; bhuir. n lwgih fwr]30]) hir. hir jn dueI. eyk hY; Bgq kbIr swihb jI, Amolk durl`B mnu`Kw jnm ƒ pRwpq ho ky, gurU syvw bMdgI krn dw SuB s`cw aupdyS &urmw rhy hn:- cOrwsI l`K jUn Bog ky, mnu`Kw jnm imldw hY, ies leI mwns jnmu dw pRwpq hoxw bVw hI (dulµBu)kTn hY, ikauN jo, (bwrY bwr)muV muV ky, mnu`Kw jnm pRwpq (n)nhIN (hoie)huMdw[ XQw:- pauVI CuVkI, iPir. hwiQ n AwvY; Aihlw jnmu gvwieAw]) mwns dyh. bhuir nh pwvY; kCU aupwau. mukiq kw kru ry] nwnk khq. gwie krunwmY; Bv swgr kY pwir auqru ry]) lK caurwsIh BRmiqAw; dulB jnmu pwieEie] nwnk. nwmu smwil qUM; so idnu. nyVw AwieEie]) iehI qyrw Aausru; ieh qyrI bwr] Gt BIqir; qU dyKu ibcwir] khq kbIru; jIiq kY hwir] bhu ibiD; kihE pukwir pukwir]5]) caurwsIh l`K join ivic auqm jnm su mwxis dyhI]) crx kml; Twkur auir Dwir] dulB dyh; nwnk insqwir]) dulB jnmu. puMn Pl pwieE; ibrQw jwq. AibbykY] rwjy ieMdR smsir. igRh Awsn; ibnu hir Bgiq. khhu ikh lyKY]1]) PPw; iPrq iPrq qU AwieAw] dRülB dyh; kiljug mih pwieAw] iPir ieAw Aausru; crY n hwQw] nwmu jphu; qau ktIAih Pwsw]) lK caurwsIh BRmqy BRmqy; dulB jnmu Ab pwieE]1] ry mUVy; qU hoCY ris lptwieE] AMimRqu sMig bsqu hY qyrY; ibiKAw isau aurJwieE]) PkIrw PkIrI dUr hY, ijqnI ku lMmI KMjUr hY[ cV@ jweyN qW Amr &l KweyN, igr jweyN qW cknw cUr hY[) ijau. bn Pl pwky, Buie igrih ; bhuir. n lwgih fwr]30]) (ijau)ijvyN (bn)jMgL ’c, ibRC dI twhxI nwl l`gy Pl (pwky)p`k ky, (Buie)DrqI ’qy (igrih)if`g pYNdy hn, (bhuir)muV ky (fwr)twhxI nwl (n)nhIN (lwgih)l`gdy, iqvyN mnuKw jnm muV 2 ky nhIN imldw[ ijvyN au~ifAw kpUr h`Q nhIN AwauNdw, smuMdR ’c su`tI imsrI h`Q nhIN AwauNdI, kyly ƒ kyvl ie`k vwrI &u`l &L l`gdw hY, kwT dI qauVI kyvl ie`k vwrI hI A`g ’qy cV@dI hY, www.Gursevak.com

67

q`qkrw

igAw smW Aqy swh muV ky h`Q nhIN AwauNdw[ XQw:- kbIr. rwmu, n iDAwieE; motI lwgI Koir] kwieAw hWfI kwT kI; nw Ehu crHY bhoir]) ijs pirvwr ƒ C`f jWdw hY, aus ’c muV ky nhIN AwauNdw[ vY suq. vY ibq; vY pur pwtn; bhuir. n dyKY Awie] mnu`Kw jnm ƒ pRwpq ho ky, suAws 2 nwm jp jpw ky, inSkwm syvw gurU BgqI kr krw ky ies ƒ s&lw krnw cwhIdw hY[ kbIrw quhI. kbIru qU; qyro nwau kbIru] rwm rqnu. qb pweIAY; jau. pihly qjih srIru]31] pUrn Bgq jI, vwihgurU jI dy snmuK kih rhy hn[ hy Akwl purK jI! ip`Cy BI (quhI) Awp jI, swirAW nwloN (kbIrw)v`fy sI , hux BI (kbIru)v`fy hoN jI, A`gy ƒ BI (qU)Awp jI sB qoN (kbIru)v`fy hovoNgy jI, (qyro)Awp jI dy (nwau)nwm jI BI (kbIru)v`fy qoN v`fy AiqAMq v`fy Amolk au~cy qoN au~cy s`cy su`cy hn[ scY mwrig clidAw; ausqiq kry jhwnu]) rwm kbIrw. eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI]) hir min qin; visAw soeI] jY jYkwru; kry sBu koeI] Anuswr sRI kbIr swihb jI dw jwp cOhW c`kW, KMf bRhmMf Gr 2 AMdr hox l`igAw, ieho hI pRwpqI dI inSwnI hY, ik BwvyN Awp jI dI AYnI izAwdw vifAweI ho rhI hY, Pyr BI duinAwvI vifAweI ƒ JUTw smJdy hn[ XQw:- kbIr. nw hm kIAw. n krihgy; nw kir skY srIru] ikAw jwnau. ikCu hir kIAw; BieE kbIru kbIru]62]) quDu AwgY. Ardwis hmwrI; jIau ipMfu sBu qyrw] khu nwnk. sB qyrI vifAweI; koeI. nwau n jwxY myrw]) nwnk. dunIAw kIAW vifAweIAW; AgI syqI jwil] eynI jlIeIN. nwmu ivswirAw; iek. n clIAw nwil]) dunIAw kIAw vifAweIAw; kvnY Awvih kwim] mwieAw kw rMgu sBu iPkw; jwqo ibnis indwin] jw kY ihrdY hir vsY; so pUrw prDwnu]) lokn kIAw vifAweIAw; bYsMqir pwgau] ijau imlY ipAwrw Awpnw; qy bol krwgau]) nwmu jp ky,pUrn Bgq jI ƒ AMdr bwhr AsMK guxW dy AsMK pRkwS inrgun bRhm jI swiKAwq ho rhy hn[ XQw:- nwmu jpq. koit sUr aujwrw; ibnsY Brmu AMDyrw]) AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] vwlI mhW ivsmwd AvsQw hY[ ivsmwd rMg ’c AwpxI mihmw js sux ky &uldy nhIN, mwx vifAweI nhIN krdy[ ijvyN rwjy hrIcMd jI ny ikhw sI,“Eie hrI cMdw! qyrI n`grI, gDy BI hINkdy surg ƒ c`ly hn”[ QoVy mwqR cMgw kMm krky jIv ig`bdw hY[ XQw:- jy ko. eyk krY cMigAweI; min iciq. bhuqu bPwvY] eyqy gux. eyqIAw cMigAweIAw; dyie. n pCoqwvY]3] vwhu vwhu jI ipAwry, ieh hY pRwpqI, ies ’c SuB is`iKAw hY, ik sRIr dw hMkwr iqAwg ky, Amolk nwm rqn pRwpq kro[ rwm rqnu. qb pweIAY; jau. pihly qjih srIru]31] rqnu vWg bykImqy pRkwS srUp AsMK guxW dy dwqy, ivAwpk vwihgurU rwm jI! (qb)qW (pweIAY)pweIdy hn, (jau)jykr (pihly)pihlW Awpxy srIru dI hMgqw myr (qjih)iqAwgy, pUrn gurU jI ƒ Arp dyvy, ieMidRAW dy ivSy, mMdy suBwA kusMgq AOgux v`loN ijauNdw mr ky, gurU crn kmlW ’c rih ky, SuB s`cI syvw, mwx iqAwg ky kry[ AQvw siqgur AwgY. sIsu Byt dyau; jy siqgur swcy BwvY] Anuswr www.Gursevak.com

68

q`qkrw

gurU jI dy snmuK srIru iqAwgy Bwv gurU jI leI Drm- Xu`D ’c, kurbwn ho jwvy[ ijvyN pMj ipAwry qy AnykW hI is`K is`KxIAW kurbwn hoey[ XQw:- pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY] AYfI v`fI mhwrwj swihb jI pRym dI K@yl, K@yl rhy hn[ jykr sB ku`J siqgurU mhwrwj swihb jI ƒ smrpx kr dyvy, Pyr aus dI hMgqw r`qI mwqR BI n kry,“mYN sRIr id`qw hY”, prm ipAwry gursbd jI dI cot shwry[ XQw:- kbIr. cot suhylI syl kI; lwgq lyie ausws] cot shwrY sbd kI; qwsu gurU. mY dws] so kbIr swihb jI dy rom 2 ’c, Awp vs rhy hn, Ajpw jwp b^S rhy hn, AMdr bwhr Awpxy inrgun srUp dI swiKAwqqw dy rhy hn[ AMdr bwhr AnykW srgun srUp Dwr ky, drSn b^S rhy hn[ XQw:- Aink rUp. iKn mwih; kudriq Dwrdw]) ibsm ibsmY; ibsm BeI] AYsI sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwdqweI ’c, gurbwxI jI aucwr rhy hn[ kbIr. JMKu n JMKIAY; qumro. kihE n hoie] krm krIm. ju kir rhy; myit. n swkY koie]32] {koeI ivkwrI pKMfI Awpxy Awp ƒ gurU khwaux dw dwv@w krdw sI,“mYN muMfy idMdw hW, rog c`ukdw hW”,ivkwrI g`lW BI krI jWdw sI, pRmwqmw jI ’c BI doS Arop irhw sI, Bgq sRI kbIr swihb jI, Awip kmwau; Avrw aupdys] Anuswr Awpxy mn ƒ kih rhy hn, ijs krky aus ƒ BI is`iKAw iml jwvy} vwihgurU jI dy dwsn dws hy kbIr! ivSy ivkwr dIAW g`lW krnIAW, Awp gurU khwauxw, ieauN mMdw (JMKu)ivArQ n (JMKIAY)bolIey, (qumro)qyrw (kihE)kihAw k`K BI (n)nhIN hoie skdw, qUM qW v`fw hMkwrI ivkwrI hMgqw kr irhw hYN, qUM qW v`fw T`g hYN[ XQw:- kUVu boil; murdwru Kwie] AvrI no; smJwvix jwie] muTw Awip; muhwey swQY] nwnk; AYsw AwgU jwpY]) mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaun@W jwnW]1]) (inb`g) gj swFy qY qY DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w jpmwlIAw; loty hiQ inbg] Eie hir ky sMq. n AwKIAih; bwnwris ky Tg]) dyie ikvwV. Aink pVdy mih; pr dwrw sMig PwkY] icqR gupqu jb lyKw mwgih; qb kauxu pVdw qyrw FwkY]3]) mÚ1] piV pusqk. sMiDAw bwdM] isl pUjis. bgul smwDM] muiK JUT. ibBUKx swrM] qRYpwl. iqhwl ibcwrM] gil mwlw. iqlku illwtM] duie DoqI. bsqR kpwtM] jy jwxis. bRhmM krmM] siB. Pokt inscau krmM] khu nwnk. inhcau iDAwvY] ivxu siqgur. vwt n pwvY]2] krm krIm. ju kir rhy; myit. n swkY koie]32] ikRpw krn vwly (krIm)ikRpwl vwihgurU jI Anqklw sihq, auqpqI pwlxw lYqw Aqy pUrn gurU Avqwr ’c, AikRqGxW pSU pRyqW ƒ qwrn dy ju (krm)kOqk krq`b kir rhy hn, aus ƒ koie BI myit (n)nhIN (swkY)skdw]32] XQw:- AikrqGxw kw; kry auDwru] pRBu myrw hY; sdw dieAwru] sMq jnw kw; sdw shweI] crn kml; nwnk srxweI]) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip www.Gursevak.com

69

q`qkrw

Alypw; inrgunu rhqw]) sBu ikCu kIqw qyrw vrqY; ikAw hm bwl gupwlw]) sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- mhwrwj swihb jI dI s`cI joiq nwl dyKdy suxdy boldy hW, mhwrwj dI b^SI hvw nwl swh lYNdy hW, AsIN hMgqw ’c Awpxw Awp Qwp rhy hW, pr jy vyKIey AsMK bRhmMf dy pswry ’c, vwihgurU jI ikDry auqpqIAW kr rhy hn, ikDry AsMK sUrjW DrqIAW ƒ pRkwS rhy hn, aun@W dI cyStw krw rhy hn, ibnw QMm@W dy swry AkwrW ƒ AwpxI cyqn s`qw Anqklw nwl, QMm@ ky r`K rhy hn[ ikDry hn@yrIAW vgw rhy hn, ikDry mINh pw ky, jMgLW dI A`g buJw rhy hn, ikDry smMudRW ’c au~cIAW lihrW auTw rhy hn, ikDry qU&wn ilAw rhy hn, ikDry br& puAw rhy hn[ AsMK bRhmMf dI rcnw ’c, Apxy ipAwry lwfly BgqW jI nUM, mhwrwj swihb jI pRq`K sB ku`J Awp kridAW idKw rhy hn[ hMgqw iqAwg ky &urmw rhy hn:- jo ikCu kry su Awpy Awip] eyk GVI mih Qwip auQwip]) jrw mrw qwpu. isriq swpu; sBu hir kY vis hY; koeI lwig n skY, ibnu hir kw lwieAw]) krn krwvn; krnYhwru] nwnk krqy kw; nwih sumwru]) kbIr. jo mY icqvau. nw krY; ikAw myry icqvy hoie] Apnw icqivAw. hir krY; jo. myry iciq n hoie]) jo ikCu krqu hY soeI koeI hY ry; qYsy jwie smwhI]) byvjIr bfy DIr. Drm AMg, AlK Agm; Kylu kIAw. AwpxY auCwih jIau] AkQ kQw kQI n jwie, qIin lok rihAw smwie; suqh isD rUpu DirE. swhn kY swih jIau]) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq. kIm n phI]) koit ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf; jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu swjx lwey]1] AYso DxI; goivMdu hmwrw] brin n swkau; gux ibsQwrw]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw] kbIr. ksautI rwm kI; JUTw. itkY n koie] rwm ksautI. so shY; jo mirjIvw hoie]33] {Awid AMg 948} prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! rwm srUp siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqswh jI (kI)dI, ijauNdy mr ky, AOgux pwp zor zulm hMkwr kusMg iqAwgx rUp (ksautI)ksv`tI au~pr (koie)koeI BI JUTw zwlm kuDrmI swkq (n)nhIN (itkY)itk skdw[ XQw:- rqy syeI. ij muKu n moVMin@; ijn@I is\wqw sweI] JiV JiV pvdy. kcy ibrhI; ijn@w. kwir n AweI] (rwm)vwihgurU siqgurU nwnk dyv jI dI (ksautI)prK (so)auh (shY)shwrdw hY, (jo)ijhVw (mirjIvw) mrjIvVw (hoie)hovy Bwv jIvq Bwv qoN mirAw hovy, EhI prK rUpI ksautI ’qy itk skdw hY]33] ijvyN DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU AMgd dyv mhwrwj swihb jI, murdw Kwx q`k hukm mMn ky, ksautI ’c pUry au~qry[ mrjIvVy dw Bwv mhwrwj swihb jI dI ikRpw nwl A`KW nwl prwieAw rUp n dyKy, kMnW nwl inMidAw cuglI n suxy, mUMh nwl JUT n boly, sRIr krky corI XwrI kusMg n kry, s`cy vwihgurU jI dy drSn ibnw, koeI BI ie`Cw n www.Gursevak.com

70

q`qkrw

kry[ XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK. n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]18] kbr ’c pey murdy vWg, gurU jI dI AwigAw rUpI kbr ’c pvy[ ijvyN murdw koeI sMklp ivklp nhIN auTwauNdw, iqvyN koeI mwVw sMklp n kry[ vwihgrU Acrj ivsmwd Ajpw jwp ’c lIx ho jwvy[ XQw:- suMn smwiD; Anhq qh nwd] khnu n jweI; Acrj ibsmwd] siqgurU mhwrwj swihb jI Awp sRb ivAwpI hn, is`K dy idl idmwZ rom 2 ’c vs ky Awp hI prKx vwly hn, Awp hI ksautI ’qy pUry au~qrn vwly hn[ jIv ivcwrw kI kr skdw hY, ikhw hY, kbIr. kwrnu bpurw ikAw krY; jau. rwmu n krY shwie] ijh ijh fwlI pgu Drau; soeI muir muir jwie]97] jIv qW ivcwrw, sdw sdw iehu BUlnhwru] so ies leI kih rhy hn, mhwrwj swihb jI ikRpw krdy hn qW hI ksOtI shwr skdw hY[ kbIr. aUjl pihrih kwpry; pwn supwrI Kwih] eyks. hir ky nwm ibnu; bwDy. jmpuir jWih]34]) rwm kbIrY; Bydu n BweI] Awp vwihgurU kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ijhVy PYSnyvl bMdy (aUjl)ic`ty cmkIly (kwpry)k`pVy (pihrih)pYn@dy hn[ pwn supwrI (Kwih)KWdy hn, iBRSt BYVw qmwkU c`bdy hn[ XQw:- tyFI pwg. tyFy cly; lwgy bIry Kwn] Bwau Bgiq isau. kwju n kCUAY; myro kwmu dIvwn]) pauVI] giV@ kwieAw sIgwr; bhu BWiq bxweI] rMg prMg kqIiPAw; pihrih Dr mweI] lwl supyd dulIicAw; bhu sBw bxweI] duKu Kwxw duKu Bogxw; grbY grbweI] nwnk. nwmu n cyiqE; AMiq ley CfweI]24]) eyks. hir ky nwm ibnu; bwDy. jmpuir jWih]34] (eyks)ie`k (hir)DMn vwihgurU gurU nwnk dyv jI (ky)dy nwm jpy jpwey irdy vswey ibnu, kwm koRD loB moh hMkwr haumY doSW dy (bwDy)swVy, pwpW AOguxW jmdUqW dy (bwDy)bMn@y jmpuir ƒ (jWih)jWdy hn]34] XQw:- rwiq ij sovih; idn krih kwm] ieku iKnu; lyih n hir ko nwm]2] h`Q A`fy hoie hn1, pwnW dy bIVy2 KWdw hY- hwiQ qfor1; muiK KwieE qMbor2] mrqI bwr; kis bwiDE cor]3]) kbIr. BWg mwCulI surw pwin; jo jo pRwnI KWih] qIrQ brq nym kIey; qy sBY rswql jWih]233]) 1hu`kw hjwmq hlwlo hrwm] bwrISy ihnw krd rU isAwh Pwm]4] (AsPotk sÍXy) 1.qmwkU:- ijs ny BirSt qmwkU vrq ilAw, aus ny koV@I Awid swry jgq dI jUT Kw leI[ ies dy vrqx nwl, swry puMn nws ho jWdy hn[ XQw:- pwn supwrI KwqIAw; muiK bIVIAw lweIAw] hir hir. kdy n cyiqE; jim pkiV clweIAw] ijvyN mhWvwrI smyN AMdroN gMd inkldw hY, iqvyN qmwkU pIx vwilAW dy mUMh ’c gMd vsdw hY[ XQw:- mÚ1] ijau jorU isrnwvxI; AwvY vwro vwr] jUTy jUTw muiK vsY; inq inq hoie KuAwru]) sux guris`K kI rihq www.Gursevak.com

71

q`qkrw

ko; qjy qmwkU sMg] mrxI mrY qO Aiq Blw; jgq jUT nih AMg] ijs cIz ’c qmwkU dI QoVI ijhI BI AMS pYNdI hY, aus ƒ jy h`Q BI Coh jwvy qW sxy k`pVy kysIN ieSnwn kIqw jwvy[ vwihgurU] prmpUjnIk ;srb klw smrQ] siqgurU dsvyN pwiqswh jI dw GoVw, qmwkU vwly Kyq ’c pRvyS nhIN sI hoieAw[ qmwkU ky brqby; hYÍ jp qp sB nws] ijau icngwrI Agn kI; prq purwny Gws] qnk qmwkU syvIey; dyv ipqR qij jwie] pwnI qw ky hwQ ko; mdrw sm AG dwie]22]) mdrw dihqw spiq kul; BMg dhY qn eyk] sB kul dihqw jgq jUT; inMdw dhY Anyk]23]) DUmR pwnM rqM ivpRM; dwnM krvMiq Xy nrwh] dwqwro nrkM XwqI; bRhmxy gRwm sUkrh] (pdm purwx) (DUmR) qmwkU c r`qy pMifq ƒ dwn krn vwlw jo purS hY, auh dwqw nrk ƒ jWdw hY qy auh pMifq mr ky ipMf dw sUr bxdw hY[ gurpRswid vwihgurU] XmwKUM ipvyq so Awip sÍwsRmWinrXo pqqy, nwrdwqR n sMdyhh sqXM sqXM mXodqm] (skMD purwx) hy nwrd jI! jo purS qmwkU pIvygw, auh kuMBI Awid nrkW ’c Av`S hI sVygw[ ieh myrw kihxw s`c hY, ies ’c zrw BI sMdyh nhIN[ bRhmw:- hy nwrd jI! cwry vrn qmwkU pIx nwl cMfwl dy brwbr ho jWdy hn[ gurpRswid vwihgurU] pUrn swDU dI swKI:- AjmyrSwh rwjy ny AwpxI kuVI dI SwdI ie`k pUrn swDU nwl zbrdsqI kr idqI, pr auh swDU Awpxy Drm ƒ nws nhIN sI krnw cwhuMdw[ jdoN auh swDU koLy jWdI, qW auh mMqR pV@ ky, Awpxy duAwly lohy dw iklw bxw lYNdw, pr jdoN aus ƒ DoKy nwl qmwkU ipAwieAw igAw qW aus dy swry mMqR nws ho gey, lohy dw iklw n bixAW, ijs krky aus dw jq t`ut igAw[ gurpRswid vwihgurU] fwktR ircrfsn (ieMglYNf):- lhU ’c qmwkU mlInqw pYdw krdw hY[ imhdy ƒ inrbl krky pwcn SkqI ivgwVdw hY[ idl ƒ AwlsI krky ivgwV pYdw krdw hY[ pMjy igAwn ieMdRIAW ƒ susq qy inkMmw krdw hY[ idmwg ’c bhuq swry duKdweI mwidAW ƒ iek`Tw krdw hY[ nwVIAW Aqy p`iTAW ’qy ies dw bhuq burw Asr pYNdw hY[ gLy n`k ’c grmI, KuSkI iek`TI krdw hY[ &y&iVAW ’c Aijhy Gwau pYdw krdw hY, ijs nwl hmySw blgm ho jWdI hY[ fw: rsbrn:- qmwkU dI zihr dMdW ƒ hwnIkwrk hY[ fw: kYln:- mYN ijny bdhzmI dy rogI dyKy hn, auh sB qmwkU- noS sn[ fw: sYlvwn:- dunIAW ’qy 95% kYNsr dy rogI qmwkU vwly huMdy hn[ gurpRswid vwihgurU] sB DrmW dy Dwrimk AsQwnW ’c qmwkU iljwx dI s^q mnwhI hY[ roizAW dy idnW ’c muslmwn qmwkU nhIN pINdy[ SwsqRW kqybW qy gurmiq ’c sB QW qmwkU ƒ inMidAw hY[ ies ƒ iksy BI pIr pYgMbr Avqwr ny nhIN vriqAw[ qmwkU pIx vwly dy h`QoN pwxI Awidk lY ky nhIN pIxw[ rotI bytI dI sWJ nhIN krnI[

www.Gursevak.com

72

q`qkrw

qmwkU pYdwieS bwry:- hMkwrI shMsRbwhU ny Awpxy swFU jmdgnI jI qoN kwmDyn gaU KohxI cwhI, qW aus ny mMqRW dy bl nwl svrg ƒ aufweI, hMkwrI shMsRbwhU ny qIr mwry, gaU dy pYrW c v`jx qoN ^Un DrqI ’qy ifigAw, aus ^Un qoN qmwkU pYdw hoieAw, so qmwkU gaU dw ^Un hY[ purwixk m`q Anuswr:- p`Cm ’c iksy ny gomyD X`g kIqw, gomyD kuMf coN qmwkU au~igAw,Bwv gaU h`iqAw krny krky ieh pYdw hoieAw[ vwihgurU] ie`k vwr iSv jI qy pwrbqI jw rhy sn, rwh ’c klju`g v`CI dw rUp Dwr ky ic`kV ’c Ku`B ky KV@ igAw, aus ƒ bwhr k`Fx leI iSv jI ny aus dy kMn iK`cy, pwrbqI ny pUC iK`cI, qW aus dy kMn qy pUC pu`ty gey, pwrbqI jI ny bhuq pscwqwp kIqw[ iSv jI ny pUC gwry ’c d`b ky au~pr kMn lw idqy qy ikhw,“ies qoN BirSt qmwkU pYdw hovygw[ ” vwihgurU] spyn dy kolMbs ny jdoN AmRIkw l`iBAw, qW aus dy swQI AmRIkw ’coN ieh bUtI ilAwey[ spyn qoN XUrp dySW ’c &YilAw[ purqZwl dy vpwrI 1605 eI: nMU, Bwrq ’c qmwkU ilAwey[ rUs, eIrwn, spyn, sivtjrlYNf Awid dyS BI ies dI rok krky s&l n ho sky[ Dwrimk, s`iBAwcwrk, purwixk qy ivigAwink dlIlW duAwrw qmwkU j`g ƒ rogI du`Kdwiek mhW BirSt kr irhw, bVw hI hwnIkwrk hY[ qmwkU pIx vwlw swrI izMdgI Akwl purK jI dI rcnw ƒ BYVI bdbo nwl ^rwb krdw hY[ ies dI bdbo qoN swaU bMidAW dy n`k ’c jwn Aw jWdI hY[ kYNsr Awid byAMq hI BYVIAW mhW mhW kSt dyx vwlIAW ibmwrIAW &YldIAW hn[ kbIr. byVw jrjrw; PUty CyNk hjwr] hrUey hrUey. iqir gey; fUby ijn isr Bwr]35] kbIr swihb jI bMdgI ’c lIn hn, bwhr tihlx leI gey, ie`k purwxw byVw fu`bdw dyiKAw, ku`J AwdmI qr ky bc gey, Bwry fu`b gey[ vwihgurU Awp kbIr swihb jI, pwpW rihq hox dw SuB s`cw aupdyS &urmwauNdy hn:- ieh sRIr rUpI byVw (jrjrw)tu`tw Pu`tw hY, ies ’c, ivkwrW AOguxW rUpI (hjwr)hzwrW CyNk PUty hn[ ien@W CykW duAwrw, pwpW rUpI jl sRIr ’c pY irhw hY[ ivkwrW AOguxW rUpI CykW rihq, (hrUey)hOLy (hrUey)hOLy gursyvk, Agn swgr sMswr smuMdR qoN (iqir)qr gey[ (ijn)ijn@W dy isr ’qy pwpW dw Bwr sI, auh Agnswgr sMswr smuMdR ’c (fUby)fu`b gey]35] XQw:- ibkwr pwQr. glih bwDy; inMd pot isrwie] mhw swgru smudu lµGnw; pwir. n prnw jwie] kbIr. hwf jry ijau lwkrI; kys jry. ijau Gwsu] iehu jgu jrqw dyiK kY; BieE kbIru audwsu]36] {swKI:- bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] vwihgurU mhWpurS pUrn bRhm igAwnI guris`KI dI AauDI[ bwbw bu`Fw swihb jI s`cKMf ƒ jwx qoN pihlW 1688 ib: sMmq ƒ rivdws n`gr ivKy, DMn gurU hirgoivMd swihb s`cy pwiqSwh jI ƒ ArwiDAw, sMdyS ByijAw,“hy mhwrwj swihb jI! hux ikRpw krky drSn b^So”[ siqgurU mhwrwj swihb jI drSn krn gey, bwby jI dw sRIr BwvyN bhuq hI kmzor sI, BwvyN quirAw nhIN sI jWdw, pr &yr BI hOLI 2 bwhr Aw ky, siqgurU mhwrwj swihb jI ƒ nmskwr kIqI, mhwrwj swihb jI ny bVw www.Gursevak.com

73

q`qkrw

ipAwr id`qw,“bwbw jI qusIN AYnI KycL ikauN kIqI hY”? aumwh ’c rih n sky[ so mhwrwj swihb jI dy drSn, bcn iblws kridAW, bwbw jI scKMf ƒ gey[ mhwrwj swihb jI, bwbw jI dw sskwr krn gey, sMgqW nwl sn, gurSbd pV@dy gey[ mhwrwj swihb jI sskwr ikRAw krvw rhy hn[ bwbw bu`Fw jI dy spu`qR BweI Bwnw jI ny kOqk dyiKAw, ik siqgurU hirgoivMd swihb jI Aqy swrI siqsMgq jI dy sIs ’qy vYrwgI klZIAW hn[ jdoN sskwr krky vwips Awey, sB dIAW klgIAW Alop ho geIAW, kyvl siqgurU swihb jI dy sIs ’qy vYrwgI klZI hY[ ieh ivsmwd kOqk dyK ky BweI Bwny jI ikhw,“hy mhwrwj! ieh bVI Ascrj g`l hY, sskwr smyN swrI siqsMgq jI dy klZIAW sn, pr hux isr& Awp jI dy hI hY[ ikhw,“BweI siqgurU swihb jI dy srUp ’c hmySW hI bYrwg hY, ien@W dy SmSwn BUmI ’c vYrwZ rUp klZIAW sn, aus smyN mrnw cyqy sI, hux Bu`l igAw hY”[ XQw:- ieik ibnsY. iek AsiQru mwnY; Acrju. liKE n jweI]1] dUjI swKI:- jdoN koeI pRwxI cV@weI krdw, sskwr leI, SoRmxI Bgq vwihgurU sRI kbIr swihb jI nwl jWdy, Awp Ardws krky, aus dw Blw krdy[ ie`k pRymI AwieAw, aus ny mwqw loeI jI ƒ nmskwr kIqI,“prm pUjnIk mwqw jI! dwsn dws ny, pUrn bRhm srUp Bgq swihb jI dy mhW ivsmwd suMdr drSn krny hn”, mwqw jI ikhw,“auh iksy dw sskwr krwaux gey hn, jw ky drSn kr lau”, aus p`uiCAw,“dwsn dws ƒ pqw ikvyN l`gygw?” mwqw jI ikhw,“jdoN sskwr krn jwxgy, audoN swirAW dy vYrwg dIAW klZIAW hoxgIAW, jdoN vwips Awauxgy, audoN kyvl Bgq swihb jI dy hI vYrwg dI klZI hovygI[ so Awp jI kWSI ’c, pRwxI dw sskwr krwaux gey, jdoN cMfw lwieAw, qdoN ieh pUrn vYrwgmeI bwxI aucwrI:kbIr. hwf jry ijau lwkrI; kys jry. ijau Gwsu] iehu jgu jrqw dyiK kY; BieE kbIru audwsu]36] sRIr icKw ’qy sVdw dyK ky, prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ies dy hwf ieauN (jry)jl gey, (ijau)ijvyN (lwkrI)l`kVI sV jWdI hY, kys ieauN (jry)jl gey hn, (ijau)ijvyN (Gwsu)Gwh jl jWdw hY[ (iehu)ies swry jgu ƒ (jrqw)sVdw dyiK (kY)ky, dwsn dws kbIru, AOguxW doSW ivkwrW inMidAw cuglI pwpW qoN audwsu (BieE)ho igAw hY]36] XQw:- hwf jly; jYsy lkrI kw qUlw] kys jly; jYsy Gws kw pUlw]) gauVI kbIr jI] aupjY inpjY; inpij smweI] nYnh dyKq; iehu jgu jweI]1] lwj n mrhu; khhu Gru myrw] AMq kI bwr; nhI kCu qyrw]1] rhwau] Aink jqn kir; kwieAw pwlI] mrqI bwr; Agin sMig jwlI]2] coAw cMdnu; mrdn AMgw] so qnu jlY; kwT kY sMgw]3] khu kbIr; sunhu ry gunIAw] ibnsYgo rUpu; dyKY sB dunIAw]4]11]) hmrw mnu. bYrwg ibrkqu BieE; hir drsn mIq kY qweI] nwsvMq sRIr sV jwxw hY[ ieh pUrn vYrwgmeI aupdyS hY, ies leI suAws 2. vwihgurU 2 jpo jI ipAwry[ www.Gursevak.com

74

q`qkrw

kbIr. grbu n kIjIAY; cwm lpyty hwf] hYvr aUpir CqR qr; qy Puin DrnI gwf]37] r`b srUp Bgq sRI kbIr swihb jI. sB dI hMgqw mytx leI, Apxy mn ƒ aupdySdy hn:- hy mn! ieh dyh im`tI dI k`cI gwgr, kwlrI kMD, BwdoN dI KuMb vWg nwsvMq hY[ ies inmwxy inqwxy pRdysI dy hwf, (cwm)cMm nwl lpyty hoey hn[ ies nwsvMq dyh dw (grbu)hMkwr kdy Bu`l ky BI n (kIjIAY)krIey[ XQw:- ibstw Asq rkqu pryty cwm] iesu aUpir; ly rwiKE gumwn]) qU; kWie grbih bwvlI] jYsy Bwdau KUMb rwju; qU iqs qy KrI auqwvlI] ijhVy rwjy (hYvr)sRySt GoVy aUpir bYTy, hIry jVq sunihrI suMdr CqR dy (qr)Q`ly sjdy sn[ (qy)auh (Puin)Pyr (DrnI)DrqI ’c (gwf)g`fy gey Bwv kbr ’c pw ky d`b idqy[ XQw:- pwis dmwmy. Cqu isir; ByrI sfo rf] jwie suqy jIrwx mih; QIey AqImw gf]45]) PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; auswrydy BI gey] kUVw saudw kir gey; gorI Awie pey]46] im`tI dI nwSvMq dyh dw Zumwn iqAwgxw cwhIdw hY[ XQw:- kbIr. grbu n kIjIAY; aUcw dyiK Avwsu] Awju kwil@ Buie lytxw; aUpir jwmY Gwsu]38]) kbIr. grbu n kIjIAY; rMku. n hsIAY koie] Ajhu su nwau smuMdR mih; ikAw jwnau ikAw hoie]39]) kbIr. grbu n kIjIAY; dyhI dyiK surMg] Awju kwil qij jwhugy; ijau kWcurI BuXMg]40] kbIr. grbu n kIjIAY; aUcw dyiK Avwsu] Awju kwil. Buie lytxw; aUpir jwmY Gwsu]38] prmpUjnIk au~qm bkqy, sRI kbIr swihb jI Awpxy mn ƒ hMgqw iqAwgx dw SuB s`cw aupdyS idMidAW &urmw rhy hn:- hy mn! DnI bx ky, rwj duAwrw Gr, vw POj Kzwny sihq, dupYhr dy sUrj vWg aUcw (Avwsu)pRqwp dyiK ky, kdy Bu`l ky vI (grbu)AhMkwr n (kIjIAY)krIey, ikauNik v`fy 2 blI bhwdr jyqU rwjy pihlvwn hMkwr krky, gL gey[ XQw:- bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk. grib gly]1] ies leI Bgq jI hMkwr qoN s^q mn@w krdy hn, Awp jI hMgqw dy pUrn iqAwgI hn[ XQw:- kbIr. nw hm kIAw, n krihgy; nw kir skY. srIru] ikAw jwnau. ikCu hir kIAw; BieE kbIru kbIru]62] Awju kwil. Buie lytxw; aUpir jwmY Gwsu]38] Awju jW (kwil)k`l ƒ mr ky, ies sRIr dw (Buie)DrqI ’qy, sdw leI lytxw hovygw, nwSvMq sRIr aUpir (Gwsu)Gwh (jwmY)hrw ho jwvygw[ ijhVw suMdr sRIr Apxy rwjduAwry Gr au~cy pRqwp dw Zumwn krdw hY, auh Apxy au~pr Gwh dw jwmw pihn lYNdw hY, aus dI kbr isvy ’qy, mINh pYx qoN Gwh hrw ho jWdw hY[ XQw:- PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; auswrydy BI gey] kUVw saudw kir gey; gorI Awie pey]) PrIdw. iet isrwxy Buie svxu; kIVw liVE mwis] kyqiVAw jug vwpry; iekqu pieAw pwis]67] kbIr. grbu n kIjIAY; rMku. n hsIAY koie] Ajhu su nwau smuMdR mih; ikAw jwnau. ikAw hoie]39] r`b srUp Bgq sRI kbIr swihb jI AMimRq bcn; swD kI bwxI] Anuswr AMimRq bcn &urmwauNdy hn:- hy mn! (grbu)AhMkwr n (kIjIAY)krIey[ XQw:- mn ry; haumY www.Gursevak.com

75

q`qkrw

Coif gumwnu] hir guru srvru syiv qU; pwvih drgh mwnu]) AwgY srpr jwxw, ijau imhmwxw; kwhy. gwrbu kIjY] ijqu syivAY. drgh suKu pweIAY; nwmu iqsY kw lIjY] (koie)iksy duKI (rMku)gRIb ƒ m^Ol krky, kdy vI n (hsIAY)h`sIey[ (Ajhu)Ajy qyrI, izMdgI rUpI (nwau)byVI, (su)cMgI qr@W, sMswr rUpI Agn smuMdR dIAW, AOguxW pwpW Awsw iqRSnw rUpI lihrW (mih)’c hY[ (ikAw)kI (jwnau)jwxIey, Biv`Kq ƒ ikAw (hoie)hovygw? ieh AOgux- mukq rUpI iknwry ’qy phuMcygI ik nhIN? Asl ’c ijhVw gRIb ƒ dyK ky h`sxw hY, ieho hI ies dw fu`bxw hY[ swKI:- Bjn ismrn vYrwg mUrqI, ie`k pUrn mhWpurS,hr vkq iKmw ’c lIx rihMdy[ BwvyN iGau dy GVy fu`l jwx, qW vI iKmw hI r`Kdy[ koeI ku`J vI khy, hr vyly vwihgurU jI dy pRym ’c FLy rihMdy[ XQw:- koeI Blw khau. BwvY burw khau; hm. qnu dIE hY Fwir]1] syvkW smyq, jdooN ie`k vysvw dy Gr koL dI lMGdy, qW h`s ky qrk nwl kihMdI,“ies pKMfI swD dI dwV@I myry ku`qy dI pUC vrgI hY[ ” dirAw srUp mhWpurS sux ky, shxsIl sMqM; Anuswr SWqI nwl jr lYNdy, idl ’c sRwp dw sMklp n ilAwauNdy, sgoN vysvw bwry Ardws krdy,“hy gurU nwnk dyv swihb jI! ies dw Blw kro jI[ ” auh ieauN pu`Tw bkdI hI irhw kry, mhWpurS iKmw SihxSIlqw dw AiBAws krdy hI rhy[ mhWpurSW dy AMq dw smW iblkul hI nyVy Aw phuMicAw[ ijhVy pRymI mhWpurSW dI susMgq krky k`K qoN l`K bxy sn, auh vYrwg krn l`gy[ kMDW zmIn Asmwn hvw swrw vwqwvrn rox l`g ipAw[ pRymI kihMdy, “sMq jI swnUM AMqm smyN dw aupdyS b^So, ijs krky AsIN Awp jI dy ivjog ’c ivAwkul n hoeIey”[ iqRkwl drsI Bwv iqMnW simAW dy vrqwry ƒ jwnx vwly, SWq Awqmw pUrn sMqW ny ipAwr nwl ikhw, “hy gurmuKo! vwihgurU gurU nwnk swihb jI dw Bwxw mMno, rovo n[ XQw:- hukim rjweI clxw; nwnk. iliKAw nwil] ijhVI vysvw koL dI AwpW lMGdy sI, aus ƒ qurMq bulwau[ ” SrDwlUAW dw vYrwg J`ilAw hI n jwvy[ roNdy 2 gey, Awpxy gLy ’qy h`Q r`K ky ie`k pRymI boilAw, “hy bIbI! qYnUM swfy vYrwgI mhWpurS bulw ky qwrn l`gy hn[ ” ku`J inSrDk inMidAw krn l`gy[ mhWpurSW dy idl ’c AYnw itkwA sI, vysvw dy idl ’qy kudrqI Asr ipAw, auh SrDw Dwr ky geI[ prm- pUjnIk praupkwrI, Bjn mUrqI shj AnMdI mhWpurS Apxy plMGy ’qy ibrwjy hoey sn[ SrDwlU AqI hI duKI ho ky vYrwg krn l`gy ik swnUM ies qr@W dy mhWpurS nhIN imlxy, mgroN swfw kI hwl hovygw? XQw:- jwnI ivCMunVy. myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry]) mÚ2] ijsu ipAwry isau nyhu; iqsu AwgY mir clIAY] iDRgu jIvxu sMswir; qw kY pwCY jIvxw] swry vwqwvrn dw vYrwgmeI rMg dyK ky, vysvw ny siqkwr nwl sMqW mhWpurSW ƒ m`Qw tyikAw, h`Q joV ky crn- kmlW v`l KV@ geI[ mhWpurS boly, “hy bIbI jI! qMUM inrwdrI nwl in`q hI kihMdI sI, “ies pKMfI swD dI dwV@I, myry ku`qy dI pUC vrgI hY, byAdbI dy lPz shwrny dwsn dws leI bVy kTn sn, pr dwsn dws siqgurU Arjn dyv swihb jI dI ShIdI jp 2 ky iDAwn Dwr ky, prm- pUjnIk prm- piv`qR gurbwxI pV@ ky, www.Gursevak.com

76

q`qkrw

siqgurW dI ikRpw sdkw jrdw irhw, siqgurU Arjn dyv swihb jI dI hI pUrn ikRpw hY[ dwsn dws ƒ surq ’c ieh slok idsdw sI[ XQw:- kbIr. grbu n kIjIAY; rMku. n hsIAY koie] Ajhu. su nwau smuMdR mih; ikAw jwnau ikAw hoie]39]) iqrskwr nh BvMiq; nh BvMiq mwn BMgnh] gihr gMBIrqw sihxSIlqw dy Avqwr, pUrn sMqW mhWpurSW ny Apxy dohW h`QW dy nwl, ApxI s`cI su`cI dwV@I PV ky ikhw, “hy bIbI! siqgurU Arjn dyv swihb jI dI Agm Apwr prm- piv`qR ikRpw dw sdkw, A`j ieh dwV@I qyry ku`qy dI pUC nwloN cMgI hY”[ XQw:- sy dwVIAW scIAw; ij gur crnI lgMin@] DMn mhWpurS DMn DIrj, DMn ie^lwk DMn sihxSIlqw[ mhWpurSW qoN ies qr@W dy vYrwgmeI bcn sux ky, vysvw dw mn SWq ho igAw[ ijhVI qrk gumwn mSkry i^Awl nwl kihMdI sI, “ies pKMfI swD dI dwV@I myry ku`qy dI pUC vrgI hY”[ A`j auh vysvw Bu`bW mwr ky rox l`gI, GiGAw ky imMnq nwl pRym bynqI kIqI, “bwbw jI! Awp jI dI dwV@I pihlW vI au~jl sI, hux vI au~jl hY”[ sMq kI inMdw; jonI Bvnw] sMq kI inMdw; rogI krnw] Anuswr “jo dwsn dwsI ny Awp jI dI inMdw kIqI hY, myrI pwpx dI kilAwx krnI, Awp jI dy v`s hY[ dwsn dwsI hux Awp jI dy pwk crnIN l`gI hY, ApxI b`cI jwx ky b^S lvo[ ” mhWpurSW ikhw, “hy ipAwrI b`cI! DMn gurU nwnk swihb jI dI ipAwrI is`KI Dwro, qn mn Dn krky, mhWpurSW dI syvw siqsMgq kro[ DMn gurU nwnk dyv swihb jI Awp jI dw auDwr krngy[ DMn DMn siqgurU, nwnk nwm cV@dI klw! qyry Bwxy sRb`q dw Blw!” swKI:- ie`k pUrn mhWpurS bVy praupkwrI sn, aun@W dy pws soiDAw pwrw sI[ aun@W ny ie`k ivr`kq ƒ ikhw, “lau sMq jI ieh qusIN LY lau, qusIN iqAwgI ivrwgI hoN, jy iksy ivkwrI ƒ idqw, auh ies ƒ Kw ky izAwdw ivkwr hI Bogygw, qusIN ies nwl praupkwr hI krnw, ivr`kq bVw qyz sI, aus ny ieh g`l nhIN ivcwrI, Ajhu su nwau smuMdR mih; ikAw jwnau ikAw hoie]39] hMkwr nwl ikhw, “Eie swDw, mYN qyry pwry ƒ kI krnw”? iqRkwl drsI mhwqmw ny ikhw, “dwsn dws qW qyry Bwg jgwaux l`gw sI, cMgw qUM gumwn krdw hYN, qYnUM Awpxy AMq dw pqw nhIN, kI BYVI hwlq hoxI hY? qyrw ie^lwk igr jwvygw, cimAwrI k`F ky ilAwvyNgw, ju`qIAW gMF ky guzwrw kryNgw”[ ieauN hI burw hwl hoieAw[ hmySW hI sB dy nwl inmRqw sihq vrqxw cwhIdw hY[ c kbIr. grbu n kIjIAY; dyhI dyiK surMg] Awju kwil. qij jwhugy; ijau kWcurI BuXMg]40] pUrn bRhm srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy pRymIE! AwpxI dyhI dw sony vrgw (surMg)sRySt rMg dyiK ky, kdy Bu`l ky BI (grbu)hMkwr n (kIjIAY)krIey[ XQw:kmir ktwrw bMkuVw; bMky kw Asvwru] grbu. n kIjY nwnkw; mqu isir AwvY Bwru]3] (Awju)A`j jW (kwil)k`l nUM, kwL hox qoN, ies AqI hI ipAwrI, du`D m`KxW nwL pwLI, coAw cMdn lwaux vwLI suvMnVI dyh ƒ (qij)C`f (jwhugy)jwauNgy[ (ijau)ijvyN (BuXMg)s`p www.Gursevak.com

77

q`qkrw

(kWcurI)kuMj C`f jWdw hY]40] XQw:- jo aupijE. so ibnis hY; pro Awju ky kwl] nwnk.hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl] kbIr. lUtnw hY. q lUit lY; rwm nwm hY lUit] iPir pwCY pCuqwhugy; pRwn jwihgy CUit]41] kWsI ’c lu`t peI, lu`tx vwly mhW pwpI, bVy BwrI KuS hoey[ iksy ny Bgq jI ƒ ikhw, “ku`J lu`t ilAwau”[ pRB myry Eie; bYrwgI iqAwgI] vwihgurU jI dy Avqwr Bgq jI ny, hku prwieAw nwnkw; ausu sUAr. ausu gwie] guru pIru. hwmw qw Bry; jw murdwru n Kwie] Anuswr bwxI aucwrI, prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI jy (lUtnw)lu`txw hY, q rwm nwm jI dI lUit hY! ies ƒ lUit lY[ jy nw lu`tyNgw, iPir (pwCY)ip`CoN (pCuqwhugy)pCuqwvoNgy, jdoN pRwn (CUit)inkl (jwihMgy)jwxgy, Bwv inkl rhy hoxgyy]41] sr Apsr kI. swr n jwxY; jmu mwry. ikAw cwrw hy]13] Anuswr jm mwr ky hoS PrmoS kr dyvygw, mwr 2 ky jmpurI ƒ Drmrwj pws lY jwvygw[ suAws 2 nwm jpx rUp lu`t lY, vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpx dw SuB s`cw mhW mhW ivsmwd aupdyS hY[ XQw:- jYsY Gir lwgY Awig, jwg kUAw KoidE cwhY; kwrj n isD hoie, roie pCuqweIAY] jYsy qau sMgRwm smY, sIiKE cwhY bIr ibidAw; AnQw audm. jYq pdvI n pweIAY] jYsy ins sovn. sMgwqI cl jwq; pwCY. Bor Bey Bwr bWD cly, kq jweIAY[ qYsy mwieAw DMD AMD. AviD ibhwie jwie; AMq kwl. kYsy hir nwm ilv lweIAY] (kibq 495) swKI:- prmpUjnIk sMq bwbw krm isMG jI hoqI mrdwn vwly AMgRyz rwj vyly &Oj ’c BrqI sn[ 1857 eIsvI dy Zdr vyly, id`lI ’c lu`t hoeI,bwbw jI ny,bLdI A`g ’coN k`F ky, ie`k bwlk dI jwn bcweI, bVy jIAW ’qy praupkwr kIqw[ shI slwmiq Gr Aw gey,mwqw jI ny ikhw, “ hy spu`qR jI! lokW ny lu`t 2 ky, Awpxy Gr Br ley,qUM ^wlI Aw igAw hYN,d`s kI lu`t ky ilAwieAw hYN ?” sMq jI hYrwn ho gey ik mW BI lu`t dw mwl chuMdI hY, ikhw, “mwqw jI jMg ’c Awpy dI sMBwL nhIN sI,jwn BI BwrI ^qry ’c sI[ “n pu`q myry leI ku`J lu`t ky ilAwauxw sI[ ” sMq jI dw AYnw ic`q auprwm hoieAw, hr vyly vwihgurU jI dy gwV@y Bjn ’c juVy rihMdy sn,mwqw jI dy bcn sux ky bhuq hI audws ho gey,ik dyKo! mW BI,mYnUM nhIN chuMdI,lu`t hI chuMdI hY[ ien@W dI bMdgI ’qy KuS ho ky, Akwl purK jI ny rwq ƒ nON vjy ien@W dw pihrw idqw[ ien@W kol jo ispwhI KV@w sI, aus ƒ p`uiCAw, “rwq dwsn dws ifaUtI ’qy hwzr nhIN sI[ ” aus ikhw, “Awp jI ny dwsn dws dy dUjy pwsy KV@ ky pihrw idqw hY[ ” kihMdy, “cMgw BweI! ijn@W ny pihrw idqw hY, dwsn dws hux kyvl aun@W dI hI nOkrI krygw[ ” ausy vyly srkwrI nOkrI C`f ky, bMdgI ’c l`g gey[ so mwqw jI dy lu`t dw mwl mMgx qoN bwbw jI ƒ qr qIbr qr qm gwV@w vYrwg ho igAw[ ieh kwrx vYrwg hY[ www.Gursevak.com

78

q`qkrw

kbIr. AYsw koeI, n jnimE; ApnY Gir. lwvY Awig] pWcau lirkw. jwir kY; rhY rwm ilv lwig]42] {sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- AmlI ny A&Im Kw 2 ky, Gr &Uk idqw,Bwv Gr bwr jwiedwd sB ku`J vyc idqw, ie`Qy ieh hY ik Awpxy Gr ƒ A`g lwvy, beI Awpxw Gr bwr zmIn jwiedwd sB ku`J gurU swihb jI ƒ smrpx kr dyvy[ ijvyN gurmuiK rwey bulwr swihb jI ny, DMn vwihgurU gurU nwnk dyv jI dy nwm ’qy sRovr luAwieAw, 7500 eykV zmIn gurU nwnk dyv jI dy nwm luAw idqI, jo hux q`k gurU nwnk dyv jI dy nwm boldI hY[ ies qr@W gurmuiK mhWpurS bulMd krxI dy mwlk tofrm`l jI ny, prmpUjnIk mwqw gujr kOr jI. bwbw jorwvr isMG swihb jI. bwbw &qyh isMG swihb jI dy sskwr AsQwn ƒ ^rIdx leI, Awpxw sB ku`J Gr bwr vyc ky, KV@IAW mohrW ivCwA ky, DrqI mu`l lY ky, sskwr siqkwr kIqw[ ijvyN bwby ngwhIey isMG swihb jI ny, mhwrwj swihb jI ƒ suMdr sohxw sjIlw &urqIlw GoVw AripAw, qurkW ny bwby jI dw prvwr ShId kr idqw[ ijvyN DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI ny sRI h`t swihb jI ’c bVI sm`gRI sI, ikauNik mhwrwj swihb jI dOlqKW loDI dI &Oj ƒ swrw rwSx splweI krdy sn, pr mhwrwj swihb jI ny, cwry bUhy Kol@ idqy, gRIbW ƒ ijvyN pqw l`igAw, mn BwauNdw pdwrQ lu`t ky lY gey[ Awp mhwrwj ny pRmwqmw ^udw jI dy nwm ’qy, sB ku`J lutw idqw[ iqMn vwr ihswb krn qoN 135, 321, 760 rupey vwDw inkilAw[ dOlqKW jI ny pu`iCAw, “760 rupY iks ƒ dyeIey”?siqgurU mhwrwj swihb jI ikhw, “^udw jI dy nwm ’qy &kIrW gRIbW ƒ lutw idau”[ BwvyN Xqn kIqy gey, ik mhwrwj swihb jI dy swihbzwdy hn, aun@W ƒ id`qw jwvy, pr Pyr BI auh pRmwqmw jI dy nwm ’qy gRIbW ƒ lutw idqy[ qyrw srIku ko nwhI; ijsno lvY lwie suxwieAw] Anuswr siqgurW jYsw koeI nhIN, jo Awpxy Gr ƒ A`g lwaux, jYsy gurU swihb jI ny mwqw ipqw sRbMs sB ku`J kurbwn kr idqw[ zmIn jwiedwd sB ku`J, pUrn gurU jI qoN kurbwn kr dyxw Apny Gr ƒ A`g lwauxI hY} kbIr. AYsw koeI, n jnimE; ApnY Gir. lwvY Awig] pWcau lirkw. jwir kY; rhY rwm ilv lwig]42]1. ( Awpxy lVikAW ƒ nhIN swVnw) hux gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ApnY Gr mMdr sB ku`J, pUrn gurU jI leI, kurbwn krn rUp, ApnY Gir ƒ Awig (lwvY)lwaux vwly[ (pWcau)pRkwS srUp pUrn bRhm jI dw (lirkw)lVkw bx ky, Awpxy Gr mMdr sB ku`J, pUrn gurU jI leI kurbwn krn rUp (jwir)swV (kY)ky, prm ipAwry rwm jI ’c, ilv (lwig)lw ky, (rhY)rihx vwly, (AYsw)AYsy jo pUrn gurU jI dy lwl jI hn, koeI BI jUnw ’c n (jnimE)jMmy, jMmx mrn rihq ho jWdy hn]42] kbIr. AYsw koeI n jnimE; ApnY Gir lwvY Awig] pWcau lirkw jwir kY; rhY rwm ilv lwig]42]2. kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (ApnY)Awpxy (Gir)sRIr ’c, vs rhy www.Gursevak.com

79

q`qkrw

pMj ivkwrW nUM, pMc sqwvih dUq; kvn ibiD mwrxy] qIKx bwx clwie; nwmu pRB D´weIAY] hirhW mhW ibKwdI Gwq; pUrn guru pweIAY]16] Anuswr lgwqwr vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpx rUpI Awig (lwvY)lwaux vwly, mwieAw dy (pWcau)pMjy (lirkw)lVky pMj ivkwrW ƒ (jwir)swV ky, (rwm)vwihgurU jI ’c ilv (lwig)lwaux vwly, AYsw pUrn gurU jI dy lwl jI jYsw, koeI BI sUrvIr bhwdr, j`g ’qy nhIN (jnimE)jMimAW, Bwv ivrlw 2 hI huMdw hY, hr koeI nhIN ho skdw, jo spUq bx ky, pqwsy dy pwxI ’c Gulx vWg sdw leI lIx ho jwx[ XQw:- ijin imil. mwry pMc sUrbIr; AYso kaunu. blI ry] ijin pMc mwir. ibdwr gudwry; so pUrw. ieh klI ry]) ko hY lirkw byceI; lirkI bycY koie] swJw krY kbIr isau; hir sMig bnju kryie]43] {vwihgurU jI nwl vxj krn dw pRkrx hY[ “AYsw koeI sRbMs dwnI hY au~To[ BweI! jo gurU jI ƒ lVkw lVkI Arp dyvy, jo sdw leI gurU swihb jI dy crn- kmlW ’c rih ky, rwq idn bMdgI syvw krn[ ” ijvyN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy pws pRymI jn, b`cy b`cIAW pRym Bytw kr idMdy[ auh swrI izMdgI gurU swihb jI dy crn- kmlW ’c hI rihMdy, SwdI n krwauNdy, rwq idny syvw hI syvw ismrn krdy, nwm rUp myvw Ckdy CkWdy} ijvyN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dy pws, jdoN pRymI pirvwr sihq jWdy, keI pRymI Awpxw b`cw gurU Bytw cV@w idMdy, ieh pRym bynqI krdy, “hy mhwrwj swihb jI! ieh Awp jI dw b`cw, Awp jI dI prm pwk s`cI crn Srn rhygw, syvw krygw[ ” ijvyN BweI jogw isMG jI ƒ mhwrwj dI Bytw kIqw sI[ bhuqIAW b`cIAW kihMdIAW, “ipqw jI! mYN SwdI nhIN krwauxI, gurU swihb jI dI bMdgI syvw krnI hY[ ” aus vyly mhwrwj swihb jI dy pws AwpxI lVkI vyc idMdy, “mhwrwj ieh hux swfI lVkI nhIN, Awp jI dI lVkI hY[ ieh sdw hI ie`Qy rih ky syvw bMdgI krygI, ies dw sMswrI &urnw Awp jI ny myt idqw hY[ ” ieauN gurU swihb jI dI ikRpw dy nwl siqgurU mhwrwj nwl, ieauN sWJ krdy, (hir)vwihgurU gurU goivMd isMG swihb jI mhwrwj nwl pRym dw bxj krdy[ ikauNik hr vyly hI gurU Gr ’c syvkW dI loV sI, jMg l`gy rihMdy sn, in`q nvyN sUrj ShIdIAW huMdIAW rihMdIAW, nvIAW BrqIAW hoeI jWdIAW sn[ DMn gurU dy ipAwirAW ny AYsIAW kurbwnIAW kIqIAW[ DMn gurU qy DMn gurU jI dy ipAwry[ pUrn gurU jI nwl vxj krn vwlw, koRVW ’coN koeI ivrlw hI syvk hY[ XQw:- koit mDy. ko ivrlw syvku; hoir sgly ibauhwrI]) ko hY lirkw byceI; koeI qW lVky ƒ vyc irhw hY, beI myrw b`cw knyfw ’coN AwieAw hY, kuVI nwl, ie`k iklo sonw lYxw hY, cwlI l`K rupY lYxy hn, bhuq iBAwnk zulm hY, ies ’c bhuq v`fw doS hY[ mhwrwj swihb jI dI AwigAw BMg krdy hn, shI pCwx nhIN krdy, shI b`cI nhIN iml skygI, ijs koL do nMbr dw pYsw hY, auh pYsy dyvygw, pr SuB bMs c`lx ’c bVy ivGn hn[ ie`k b`cI dy iesy qr@W ivAwh ’qy mwipAW ny ^rc kIqw, jo b`cy vwilAW ny mMigAw www.Gursevak.com

80

q`qkrw

dy id`qw, knyfw Aw geI aus dy Gr vwlw kihMdw, “hux ifautI kr”[ auh kihMdI, “ijhVw 20 l`K rupeIAw idqw myry mwipAW ny, auh ifautI krn leI nhIN idqw[ ie`k qW vIh l`K rupeIey dyeIey[ ie`Qy Aw ky ifautIAW krIey[ lirkI bycY koie] koeI lVkI vycdw hY, ik myrI b`cI knyfw qoN AweI hY, mYN cwlI l`K rupY lYxy hn, lwlcI bMdy beI AsIN swrw pirvwr kYnyfw cly jwvWgy, cwlI l`K rupeIAw dy ky, Awpxy b`cy ƒ ivAwh lYNdy hn[ pr mhwrwj swihb jI ny ikhw, kMinAw dyvY is`K kau; lyvY nh ikC dwm, soeI myrw is`K hY, phuMcy myry Dwm] pr lwlcI AwdmI, loB lhir sBu. suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry] loB dI lihr ku`qy vwlw hLk hY, ies hLk ny swry jIA ivgwV id`qy hn, izMdgIAW ivgV rhIAW hn, jy koeI khy Dn lY ky sOKy ho jwvWgy, iblkul nhIN ho skdy[ s`cy pwiqSwh dy snmuK nhIN, gurU jI qoN bymuK hn[} ko hY lirkw byceI; lirkI bycY koie] swJw krY kbIr isau; hir sMig bnju kryie]43] vwihgurU jI ƒ pRym dIAW forIAW pw ky v`s krky, vwihgurU bRhm srUp kbIr swihb jI ies slok ’c kurbwnI dyx leI &urmw rhy hn:- “hy ipAwirE! hY koeI; rwm ipAwro gwvY] Anuswr hY (ko)koeI Awpxw (lirkw)lVkw AQvw lVkw mn, dwsn dws pws (byceI)vycxw kry, (koie)koeI ipAwrw dwsn dws ƒ AwpxI (lirkI)lVkI AQvw lVkI bu`DI bycY, Bwv sdw leI lVkw lVkI siqsMgq ’c rihx, kQw kIrqn bRhmiv`idAw is`Kx is`Kwaux, inSkwm Bwv nwl rwq idn syvw, guris`KI dw pRym pRcwr krky, hzwrW bIbIAW mrdW ƒ gurU syvw bMdgI ’c lwaux[ Awp nwm jpx, hornW ƒ nwm jpwaux[ lVkw mn, lVkI bu`DI dwsn dws pws vycy, Bwv mn koeI hMgqw ivkwr dw sMklp n kry, bu`DI BI ivkwrW pwpW AOguxW ƒ inscy n kry, dwsn dws kbIr (isau)nwl (swJw)sWJ (krY)kr lvy qy (hir)vwihgurU jI (sMig)nwl, bnju (kryie)kr lvy]43] kbIr. ieh cyqwvnI; mq shsw rih jwie] pwCY Bog ju Bogvy; iqn ko guVu lY Kwih]44] iviSAW dI vifAweI kr rhy ivkwrI nMU, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI SuB s`cw aupdyS &urmwauNdy hn:- hy BweI! ieh qYnUM (cyqwvnI)swvDwnqw krwauNdw hW, (mq)mqW qyry mn ’c koeI (shsw)sMsw rih (jwie)jwvy, ik mYnUM qW iksy ny smJwieAw hI nhIN[ pwCY Bog ju Bogvy; iqn ko guVu lY Kwih]44]1. vwihgurU jI ƒ Bulw ky, A`j qoN (pwCY)pihlW, ju qUM ivSy rsnw dy suAwd, Bog (Bogvy)Bogy hn, (iqn)iqn@W (ko)dy bdly hy purSw! qUM bzwroN QoVw ijhw guVu qW lY ky (Kwih)Kw ky d`s]44] Bwv ieh ik ien@W iviSAW dy Bogx krky, rMck mwqR guV mMigAw BI nhIN imldw, vwihgurU jI dw nwm jpx nwl AnykW pdwrQ mgr 2 iPrdy hn[ ien@W iviSAW krky eyfz Awid dI ibmwrI KuAwrI huMdI hY[ XQw:- kyqy; Kip qutih vykwr]) Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) www.Gursevak.com

81

q`qkrw

vfy vfy rwjn Aru BUmn; qw kI iqRsn. n bUJI] lpit rhy mwieAw rMg mwqy; locn. kCU n sUJI]1] ibiKAw mih; ikn hI. iqRpiq n pweI] ijau pwvku. eIDin nhI DRwpY; ibnu hir. khw AGweI]) swiQ n cwlY. ibnu Bjn; ibiKAw sglI Cwru]) jyqw; mohu prIiq suAwd] sBw; kwlK dwgw dwg]) ibiKAw kY Din; sdw duKu hoie] nw swiQ jwie; n prwpiq hoie]) iesu suK qy; isv bRhm frwnw] so suKu hmhu; swcu kir jwnw]2]) eyko cyiq gvwr; kwij qyrY AwveI] hirhW. ibnu nwvY qnu Cwru; ibRQw sBu jwveI]21] kbIr. ieh cyqwvnI; mq. shsw rih jwie] pwCY Bog ju Bogvy; iqn ko guVu lY Kwih]44] prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- “hy gursyvk jI! dwsn dws Awp jI ƒ ieh cyqwvnI idMdw hY, mqW Awp jI dy mn AMdr sMsw rih jwey ik mYnUM iksy ny d`isAw hI nhIN[ hy ipAwry jI! ip`Cy jo qUM Bog Bogy hn, auh inry zihr rUp hn[ XQw:- ibKY kauVqix sgl mwih; jgiq rhI lptwie] nwnk. jin vIcwirAw; mITw hir kw nwau]2] (iqn)iqn@W Bogy iviSAW dI kauV`qx (ko)nUM dUr krn leI, gurU gRMQ swihb qoN nwmu guVu lY ky (Kwih)Ckxw kr, Bwv nwm jpxw kr[ swvDwn krdy hn, ik BweI ip`Cy ijn@W ny ivkwr Bogy hn,auh ivSy ivkwrW ’c Kp tu`t gey hn[ ivSy ivkwr aun@W ƒ Kw gey hn[ ien@W qoN swvDwn ho ky, ien@W ƒ iqAwg, gurU crnIN pY jw vwihgurU vwihgurU jp”[ kbIr. mY jwinE piVbo Blo; piVby isau. Bl jogu] Bgiq. n Cwfau, rwm kI; BwvY inMdau logu]45] {gurU pRymw- BgqI dy mhW ivsmwd byAMq hI lwhy:- pRymw- BgqI ibnw, hr vyly idl idmwZ sVdw rihMdw hY[ hr ihrdy ’c AMimRq hY, pRymw- BgqI krn nwl, pUrn gurU gRMQ swihb jI Apxy syvk jI dy irdy ’coN muK ’c AMimRq Byjdy hn[ bhuq v`fw rs iekwgRqw bxdI hY[ XQw:- CwqI sIql. mnu suKI; CMq goibd gun gwie] AYsI ikrpw krhu pRB; nwnk dws dswie]1] gurU pRymw BgqI ibnw hr iek pRwxI dw mn bhuq qyzI nwl B`ijAw iPrdw hY[ ieMdRy Awpo Awpxy ivSy ’c B`jy iPrdy hn, sRIr ƒ A`g l`gI hoeI hY[ XQw:- Agin swgr; bUfq sMswrw] gurU BgqI ibnw sRIr ƒ iBAwnk rog lgdy hn[ gurU BgqI nwl rog sog kSt klyS dI inivrqI huMdI hY[ gurU BgqI ibnw jIv sMswr ’c, corI XwrI pwn bIVw jUAw Srwb kql, Anyk pRkwr dy glq kMm krdy hn, igxy nhIN jw skdy[ gurU BgqI nwl ieh sB nivrq ho jWdy hn, Pyr jIv praupkwr v`l l`g jWdw hY[ bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] nwm jpdw jpwauNdw hY[ XQw:- jnu nwnku. DUiV mMgY iqsu gurisK kI; jo Awip jpY. Avrh nwmu jpwvY]2] so gurU syvw bMdgI ibnw hr ie`k jIv Gwty hI Gwty ’c hY[ XQw:- ibnu gur syvy; Gwty Gwit]5] gurU bMdgI krky byh`d suK hI suK huMdw hY[ XQw:- suKw kI imiq, ikAw gxI; jw ismrI goivMdu]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] www.Gursevak.com

82

q`qkrw

gurU BgqI krn vwly ƒ AsMK lwhy hn, gurU BgqI krn vwilAW qoN BI AsMK jIAW dw auDwr huMdw hY, gurU BgqI bhuq v`fI ivSyS hY, gurmiq ’c Drm ikRq mn@w nhIN[ gurU BgqI krn vwlw Drm- ikRq ’c BI s&l huMdw hY[ gurU Amrdws swihb jI ny bwrW vr@y, gurU Gr dw jl FoieAw[ lMgr dI syvw JwVU c`kI pIsx dI byh`d SuB s`cI syvw kIqI[ ies qr@W bVy pRymI hoey hn, ijn@W ny gurU BgqI kIqI ijvyN BweI mMJ, ^Uh ’c if`gdy hn, mMJ ipAwrw gurU nUM; gur mMJ ipAwrw[ mMJ gurU kw boihQw; j`g lMGxhwrw[ swkq gurU BgqI krn vwly ƒ inMddy hn, swkq bhuq Zlq kMm krdy hn[ Zlq kMm krn vwly ƒ ku`J nhIN kihMdy[ gurU BgqI ibnw in`q nvyN sUrj byAMq jIv ^qrnwk kYNsr eyfz ibmwrIAW nwl mrdy hn[ kil mih pRyq; ijn@I. rwmu n pCwqw; sqjuig prmhMs bIcwrI]) ibnu ismrn; kUkr hrkwieAw] swkq loBI; bMDu. n pwieAw]6] ibnu ismrn; hY Awqm GwqI] swkq nIc; iqsu kulu nhI jwqI]} bRhm srUp Bgq sRI kbIr swihb jI, pUrn idRVqw sihq pRymw- BgqI krn krwaux bwry &urmw rhy hn:- {jog ArQ juVnw, dsvyN duAwr suAws cV@waux vwlw jog nhIN} (mY)dwsn dws ny, ieh inscy krky (jwinE)jwixAw hY , ik gurmuKI bRhmiv`idAw dw (piVbo)pV@nw (Blo)cMgw hY, ikauN jo bRhmiv`idAw pV@ ky, gurbwxI, gur ieiqhws, Drm- ihq syvw ismrn kurbwnI krn vwly mhWpurSW dy praupkwr, gurU pRymw- BgqI nwmu (piVby)pV@n (isau)nwl, pRymw- BgqI krky vwihgurU jI ’c (Bl)BlI pRkwr (jogu)juVnw huMdw hY[ hy ipAwirE! ivAwpk rwm jI (kI)dI pRymw (Bgiq)BgqI dw pV@nw sunxw dwsn dws (n)nhIN (Cwfau)C`fygw, hy (logu)loko! (BwvY)BwvyN, julwhw 2 kih ky, dwsndws dI (inMdau)inMdw hI krdy rho[ ArQ dUjw:- dwsn dws ny, ieh inscy krky jwixAw hY, ik rozI leI sMswrI iv`idAw dw pV@nw cMgw hY, ikauN jo sMswrI iv`idAw pV@ ky, DrmikRq krky dsvMD dyeIdw hY, Drm krm krIdy hn[ pV@n nwl, pUrn gurU jI ƒ dsvMD dy ky, Drm krm krkyy vwihgurU jI ’c BlI pRkwr juVnw huMdw hY[ hy ipAwirE! ivAwpk rwm jI dI pRymw Bgiq, dwsn dws nhIN C`fygw, hy loko! BwvyN dwsndws dI inMdw hI krdy rho[ XQw:- BgqI qoiKq dIn ik®pwlw guxy; n ikq hI hY iBgw]13]) Bgiq Bwie; qrIAY sMswru] ibnu BgqI; qnu hosI Cwru]) gux sMjim jwvY, cot n KwvY; nw iqsu jMmxu mrxw] kwlu jwlu jmu. joih n swkY; Bwie Bgiq BY qrxw]) khu nwnk; Bgiq pRB swru] ibnu BgqI; sB hoie KuAwru]) ibnu BgqI. ibstw ivic vwsw; ivstw ivic. iPir pwiedw] kbIr. logu ik inMdY bpuVw; ijh min. nwhI igAwnu] rwm kbIrw riv rhy; Avr qjy sB kwm]46] prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy pRymI jno! (logu)lok (bpuVw)ivcwrw qu`C (ik)kI (inMdY)inMidAw kr skdw www.Gursevak.com

83

q`qkrw

hY? (ijh)ijs dy min ’c, gursbd ArQ, gurU ieqhws, inrgun srgun dI eykqw dw igAwnu nwhI hY[ dwsn dws kbIrw rwm jI ƒ (riv)aucwr irhw, rwm jI ’c (riv)iml (rhy)irhw hY, (Avr)hor zor zulm mMdy pu`Ty duinAwvI ^udgrzI dy (kwm)kMm (sB)swry (qjy)C`f idqy hn]46] dwsn dws pRmwqmw nwl ie`k im`k ho igAw, ies leI inMdw dI koeI pRvwh nhIN, inMdw hI ipAwrI hY[ XQw:- gauVI] inMdau inMdau; mokau logu inMdau] inMdw jn kau; KrI ipAwrI] inMdw bwpu; inMdw mhqwrI]1] rhwau] inMdw hoie; q bYkuMiT jweIAY] nwmu pdwrQu; mnih bsweIAY] irdY suD; jau inMdw hoie] hmry kpry; inMdku Doie]1] inMdw krY; su hmrw mIqu] inMdk mwih; hmwrw cIqu] inMdku so; jo inMdw horY] hmrw jIvnu; inMdku lorY]2] inMdw hmrI; pRym ipAwru] inMdw hmrw; krY auDwru] jn kbIr kau; inMdw swru] inMdku fUbw; hm auqry pwir] kbIr. prdysI kY GwGrY; chu idis. lwgI Awig] iKMQw. jil koielw BeI; qwgy. AWc n lwg]47] { ieh jIv ies dyS ’c rihx vwlw nhIN, ies dw dyS inrgun bRhm jI hn, ie`Qy ieh pRdysI hY[ vwihgurU sRI kbIr swihb jI pUrn vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS &urmwauNdy hn:- prdysI- jIv rUpI jogI (kY)dy, sRIr rUpI (GwGrY)coLy nUM, (chu)cwr (idis)qr&IN Awig lwgI hY[ A`KW prwieAw rUp dyKdIAW hn, kMn ivSy ivkwrW dIAW g`lW suxdy hn, zbwn ƒ ivSy ivkwrW suAwdW dI A`g l`gI hY, cmVI ƒ sprs dI A`g l`gI hY, hr vyly sprs cwhuMdI hY[ nwsW pr iesqRI dI durgMDI lYNdIAW hn[ eIrKw iqRSnw dI A`g ’c, byAMq jIv gunwh krdw, ieh &YSn gunwhW kwL dI A`g cwr cu&yry l`gI hY[ XQw:- cwry kuMt kwl ky v`s[ khW jweIAY kwL ’qy n`s[ iKMQw. jil koielw BeI; qwgy. AWc n lwg]47] {ijsih iDAwieAw pwrbRhmu; so kil mih qwgw] ijs ny kilj`ug ’c, vwihgurU jI iDAwauxw kIqy hn, auh pUrn (qwgw)bRhmigAwnI jI hn, sRIr ƒ nwSvMq, pUrn bRhm jI Aqy bRhmigAwnI jI ƒ Amr AKMf Aivnws jxw rhy hn jI} ieh pRdysI jIv rUp jogI dI dyh rUp iKMQw, ivSy ivkwrW ’c jil ky, (koielw)suAwh (BeI)ho geI, vwihgurU jI inrgun pRkwS srUp (qwgy)Dwgy, AQvw (qwgy)q`q dy jwxUM, gursyvk jI ƒ (AWc)syk dI lwg (n)nhIN l`gI[ XQw:- ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY. n bwF hY; n Gwt bwF. hoq hY]) bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI] bRhmigAwnI jI, cOvI GMty swDsMgq jI ’c rihMdy hn, Bjn ismrn bMdgI syvw krn vwly, aun@W dy duAwly hr vyly gurbwxI pV@dy pV@wauNdy, jwp krdy krwauNdy hn, cwr c&yry, hr smyN swc nwm kI; AMimRq vrKw] huMdI hI rihMdI hY, siqgurU gRMQ swihb jI dI Srn ’c rihMdy hn, ies leI aun@W ƒ syk nhIN l`gdw[ jogI sMswr dy vwqwvrn AMdr rih irhw hY, sMswr ’c cwr c&yry AOguxW ivkwrW &YSn dI A`g hY[ ies A`g qoN siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI k`Fdy hn[ XQw:www.Gursevak.com

84

q`qkrw

Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) Agin swgr qy. kwiFAw; pRiB. jlin buJweI] AMimRq nwmu jlu sMicAw; gur Bey shweI]2] kbIr. iKMQw jil koielw BeI; Kwpru PUtmPUt] jogI bpuVw. KyilE; Awsin rhI ibBUiq]48] vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- kwm koRD loB moh hMkwr PYSn inMdw eIrKw b^IlI gMdy gwxy sunxy, kl`bW ’c n`cxw, nSy kukrm corI XwrI dI A`g l`gxy krky, jIv rUp jogI dI (iKMQw)dyh, jil ky (koielw)suAwh (BeI)ho geI[ (jogI K`pr nwl Gr 2 mMgdw hY) ieh (Kwpru)K`pr (PUtmPUt)cUr cUr ho igAw[ ieh jIv rUp (bpuVw)qu`C jogI kwm koRD loB moh hMkwr inMdw eIrKw corI XwrI kql mMd krm pwpW dI K@yl ’c (KyilE)K@yilAw, ies leI (KyilE)mr igAw, (KyilE)K@yilAw cOrwsI l`K jUnW ’c, Awsin ’qy (ibBUiq)suAwh hI (rhI)rih geI]48] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- jog duAwrw pRwpqI nhIN, jog dy icMn@ Dwrn dI loV nhIN, ies duK`lI dSw qoN bco, pUrn gurU jI dI pRymwBgqI sihq nwm jp jpw ky gurmuiK suK Bogxw kro jI[ XQw:- AYsw jogu kmwvhu jogI] jp qp sMjmu; gurmuiK BogI]) kbIr. QorY jil mwCulI; JIvir myilE jwlu] ieh toGnY. n CUtsih; iPir kir smuMdu sm@wil]49] Bwv ArQ:- { vwihgurU siq sMqoK dieAw Drm gRIbI sihnsIlqw iKmw Awidk AsMK guxW dy AsMK pRkwS hI pRkwS swfy AMdr bwhr, srb klw BrpUr pRB; BrpUr inrgun bRhm srUp siqgurU swihb jI smuMdR srUp, jIv rUp m`CI dw Awsrw hn[ BUq pRyq aupwSnw QoVw jl hY[ A`KW nwl rUp dyKdw, kMnw nwl gwxy suxdw, Awp nwc gwxy krdw hY, rs mMn ky pdwrQ, ivkwr ’c l`igAw, QoVw jl hY[ hy jIv rUp m`CIey! kwl rUpI iJaur ny, qYnMU PVn leI, suAwd rUp jwL pwieAw hY[ rsnw dw suAwd, cmVI ƒ sprs dw suAwd, A`KW ƒ rUp dyKx dw suAwd, kMnW ƒ ivSy ivkwr inMdw sunx dw suAwd[ ijvyN bwz iSkwr ƒ B`j ky pYNdw hY, ieauN ieMdRy Awpo Awpxy Bog ƒ Dw ky pYNdy hn[ ieh toGnY n CUtsih; dw QoVw suK hY, ijvyN ktory dw jl fu`l, su`k jWdw hY, q`qw ho jWdw, ies qr@W ivSy ivkwrW dw suK hY, fu`lx vWg sbMDI dw ivCoVw ho jWdw hY, su`kx vWg sRIr rogI ibmwr ho jWdw hY, q`qw hox vWg q`qy ho ky qlwk ho jWdw hY[ ieh QoVw suK hY, ij`Qy ivSy suK au~Qy KuSI ZmI jMmx mrn rog BI hn[ ijhVI cIz AsIN gurU mrXwdw dy ault KWdy hW, Kwx qoN bwd auh swnUM qklI& BI idMdI hY[ jy koeI KMf hI KweI jwvy ies nwl sUgr ho jWdI hY[ qLIAW cIzW nwl bl`f pRYsr vD jWdw hY[ ij`Qy sprs dw Bog hY auQy nwl rog BI hY[ ies krky ieh QoVy jl vWg ivSy pdwrQW dw QoVw suK hY[ XQw:- ibnis jwie. jo inmK mih; so. Alp suKu BnIAY]} kbIr. QorY jil mwCulI; JIvir myilE jwlu] ieh toGnY. n CUtsih; iPir kir smuMdu sm@wil]49] smuMdR dy myl ’c QoVw pwxI, bhuq jgw huMdw hY, m`CIAW ku`d ky QoVy jl ’c Aw jWdIAW hn, QoVy jl ’c iJaur ny jwL pwieAw dyK ky, vwihgurU kbIr swihb jI vYrwgmeI www.Gursevak.com

85

q`qkrw

swvDwn aupdyS &urmwauNdy hn:- suAwdW dy v`s hoeI, hy jIv rUpI BolI (mwCulI)m`CI! kwL rUpI (JIvir)iJaur ny, qYnMU PVn leI, ivSy pdwrQW dy QoVy suK rUp (QorY)QoVy jil c, suAwd rUpI jwlu (myilE)pw idqw hY[ ieh ivSy pdwrQW dy QoVy suK rUp (toGnY)QoVy jl ’c, (CUtsih)Cu`t (n)nhIN skyNgI, ies leI iPir, gurU siqgurU bRhm srUp smuMdu jI ƒ (sm@wil)Xwd kir (sm@wil)sMBwlxw kir Bwv ivSy pdwrQW dy QoVy suK C`f ky, gurU smuMdR ’c lIx ho jw[ XQw:- guru drIAwau. sdw jlu inrmlu; imilAw. durmiq mYlu hrY] siqguir pwieAY. pUrw nwvxu; psU pryqhu. dyv krY]) gurU smuMdu. ndI siB isKI; nwqY ijqu vifAweI] kbIr. smuMdu n CofIAY; jau Aiq Kwro hoie] poKir poKir FUFqy; Blo n kihhY koie]50] {ijvyN siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI ’qy BwrI kStW dw smW AwieAw,au~bldI dyZ ’c bYTy, q`qy ryqy ’qy bYTy, q`qw ryqw sIs ’qy puAwieAw, Pyr BI mhwrwj swihb jI, suAws 2 gurbwxI jI pV@dy rhy[ lgwqwr cMdU dy Gr, pMj idn Bu`K aunINdRw qRyh, kubol shwry, jyT dI s^q grmI sI[ mhwrwj swihb jI, gur aupdys. n ivsrY; bwbIhy ijau. AwK vKwxI] Anuswr ijvyN bbIhw hr vyly ipRau ipRau sbd aucwrdw hY, gurbwxI jI hI aucwrdy rhy[ ies qr@W AYsw ipAwr cwhIdw, ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI; inrml rIiq]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau pRIiq n qorau]) ijvyN bwbw mqIdws swihb jI dy sIs ’qy Awrw vgx l`igAw, sRI jpu jI swihb jI dw pwT ArMB hY[ BweI mnI isMG jI dy bMd 2 k`ty jw rhy hn, suKmnI swihb jI dw pwT kr rhy hn[ BweI qwrU isMG jI Koprw lwhux qoN bwd, 22 idn bYTy lgwqwr bMdgI krdy rhy[ hy jIv rUp m`CI! smuMdR vwihgurU jI qyrw jIvn hn[ cwhy qyry ’qy ikMny BI kSt Aw ky bnx, Pyr BI vwihgurU jI nhIN C`fxy[ ijvyN gurU goivMd isMG s`cy pwiqSwh jI ƒ swFy s`q mhIny dw Gyrw ipAw, s`cy siqgurU swihb jI dI izMd jwn, pUrn pyRmI lwfly gurmuiK pMj ipAwry pMj mukqy cwr swihbzwdy, bwbw Awlm isMG jI BweI audy isMG jI BweI bic`qR isMG jI BweI sMq isMG jI BweI sMgq isMG jI bwbw mdn isMG jI BweI koTw isMG swihb jI Awid cwLI isMG byAMq du`K Bu`K mwr kSt sRIrk P`t shwr ky BI, s`cy pwiqswh jI dy snmuK rhy[ AYnI krVI kStW du`KW BrI khwxI sI, Bu`Ky rih ky duSmx nwl lVnw, swbru isdik shIdu; Brm Bau Kovxw[ vwlI au~c krxI kIqI[ ien@W gurmuKW praupkwrI ShIdW ny s`cy siqgurW jI nwl AQwh pyRm kIqw qy ih`k QwpV ky ikhw, “s`cy siqgurU swihb jI jy kihxgy ikly ’c rih ky hI ShIdI dyxI hY, qW ie`Qy hI dyvWgy, jy hukm krngy ikly ’coN bwhr jw ky ShId ho jwvo, qW BI ShIdI pwvWgy[ ” DMn s`cy pwiqswh jI, DMn hY Awp jI dI kmweI, DMn is`K is`KxIAW, s^q ksOtI shwrI, Bu`Ky rih ky AMg 2 ktvwey[ ien@W ShIdW ny bVI krVI ksOtI shwr ky is`KI dw bIj r`K ilAw[ so ien@W gurmuKW mhWpurSW ny, sRI AnMdgV@ swihb ikly ’c pUrn isdk Brosy, gurU pyRm ’c lIn, s`cy siqgurU swihb jI qoN idRVqw sihq kurbwn hox dy jo bIrqw Bry bcn khy, auh www.Gursevak.com

86

q`qkrw

shI 2 sRI cmkOr swihb jI ivKy, vYrI dw purjw 2 k`t ky, ShId ho ky kmwey[ XQw:- sUrw. so pihcwnIAY; ju. lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU. n CwfY Kyqu] so aun@W ny smuMdR rUp siqgurU swihb jI nhIN C`fy[ BwvyN AiqAMq hI (Kwro)duK kSt Aw ky bixAw,Pyr BI pRvwh nhIN kIqI[ XQw:- sgly dUK. AMimRqu kir pIvY; bwhuiV. dUKu n pwiedw]) jy BuK dyih.q ieq hI rwjw; duK ivic. sUK mnweI]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau] ieh gurmuKW dy sul`Cx hn, mhwrwj swihb jI dy s`cy crnkml nhIN C`fdy} kbIr. smuMdu n CofIAY; jau Aiq Kwro hoie] poKir poKir FUFqy; Blo n kihhY koie]50] (bRhm jI ƒ Kwry nhIN kihxw) prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (smuMdu)bRhm vwihgurU jI ƒ n (CofIAY)C`fIey, (jau)jykr Apxy ’qy (Aiq)AiqAMq (Kwro)kOVw d`uK hoie jwvy, Pyr BI bRhm jI nhIN C`fxy[ hy jIv rUp m`CI! pUrn gurU jI dI pRymw- BgqI C`f ky, BUq pRyq dI aupwSnw, pwpW AOguxW ivkwrW ’c K`cq hox rUp (poKir)C`pV (poKir)C`pV (FUFqy)l`Bxy, (koie)koeI BI (Blo)cMgw (n)nhIN (kihhY)khygw]50] C`pV FUMfx vWg jdoN mhwrwj dsvyN pwiqSwh jI ny ikhw, myrw dunIcMd Syr, jsvwrIAW dy hwQI dIAW qvIAW ivMn@ygw, aus vyly dunIcMd ƒ mroV l`g gey, 200 juAwn nwl lY ky ikly ’coN au~qrn l`gw, l`j tu`t ky if`gw, l`q tu`t geI, hwey 2 krdw mMjy ’qy pw ky cu`k ilAwey, sRI AMimRqsr Aw ky AMdr pY igAw, siqsMgq jI ny gwLW k`FIAW, spxI ny fMg idqw, hwey hwey krky mr igAw[ XQw:- (jUhy)swry (qlvwey)pu`Ty lmkdy hnisr qlvwey pweIAY; cmigdV jUhy] mVI mswxI jy imlY; ivc K`fW cUhy] imlY n. vfI Awrjw; ibsIAr ivhu lUhy] hoie kucIl vr`qIAY; Kr sUr BsUhy] kMd mUl icq lweIAY; AeIAV vx DUhy] ivx gur. mukiq n hoveI; ijau Gr ivxu bUhy] (AeIAV)b`krIAW dw ie`jV (vwr 36) kbIr. ingusweyN bih gey; QWGI nwhI koie] dIn grIbI AwpunI; krqy hoie su hoie]51] vwihgurU jI, sRI kbIr swihb jI dI rsnw ’qy vs ky &urmw rhy hn:- hy BweI! ieh sMswr rUpI vgdy dirAw dy, ivSy AOgux pwp rUpI jl ’c, (ingusWeyN)ingury swkq (bih)ruV gey, ikauNik inguirAW ƒ (koie)koeI BI, pwpW ivkwrW jmW jUnW kStW qoN (QWGI)QMm@x Bwv bcwaux vwlw nwhI sI[ XQw:- ingury kau; giq kweI nwhI] Avgix muTy; cotw KwhI]) so ingurw. jo mir mir jMmY; ingury Awvx jwvixAw]) ibnu siqgur. pic mUey swkq; ingury gil. jm Pwsw hy]) jy. lK iesqrIAw Bog krih; nv KMf rwju kmwih] ibnu siqgur. suKu n pwveI; iPir iPir jonI pwih]3]) jo ibnu siqgur syvy. Kwdy pYndy; sy muey. mir jMmy koVHy] Eie hwjru imTw boldy; bwhir ivsu kFih muiK Goly] min Koty; diX ivCoVy]11] dwsn dws ƒ siqgurU mhwrwj swihb jI ny, (dIn)Drm, AwpunI grIbI www.Gursevak.com

87

q`qkrw

(dIn)b^SI hY, dwsn dws Bwxy ’c sdw pRsMn hY, jo (krqy)gurU prmysr jI v`loN hoie irhw hY, (su)sRySt hoie irhw hY[ jYsI gRIbI b^SI hY so &urmw rhy hn:- kir ikrpw; ijs kY ihrdY grIbI bswvY] nwnk eIhw mukqu; AwgY suKu pwvY]) grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]) srb kI ryx; hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]) Awps kau; jo jwxY nIcw] soaU gnIAY; sB qy aUcw]) krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]) qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru]) sRb ivAwpI mhW ivsmwd is`iKAw:- jykr ingury ruV@ gey, Awp jI pUry gurU nwnk dyv DMn gurU gRMQ swihb jI ƒ gurU Dwro, Awp ku`J n bxo[ dInqw sihq gRIbI Dwr ky, Bwxy ’c pRsMn rhoNgy, s`cy pwiqSwh jI Awpxy vwihgurU nwm byVy ’qy cwV@ ky, sMswr rUpI dirAw dy ivSy rUpI jl qoN, mukqI rUpI iknwry ’qy pwr lMGw dyxgy[ XQw:- qyrw Bwxw mMny; su imlY quDu Awey]) ihAwie kmwie iDAwieAw; pwieAw swD srxw] boihQu nwnk dyau guru; ijsu hir cVwey. iqsu Baujlu qrxw]) pqix kUky pwqxI; vM\hu DRüik ivlwiV] pwir pvMdVy ifTu mY; siqgur boihiQ cwiV]6] vwihgurU nwm zhwz hY, cV@y so auqry pwr[ jo srDw kr syNvdy, gur pwr auqwrnhwr[ kbIr. bYsnau kI kUkir BlI; swkq kI burI mwie] Ehu inq sunY. hir nwm jsu; auh. pwp ibswhn jwie]52] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- bYsno so; ijsu aUpir su pRsMn] ibsn kI mwieAw qy; hoie iBMn] krm krq; hovY inhkrm] iqsu bYsno kw; inrml Drm] kwhU Pl kI; ieCw nhI bwCY] kyvl Bgiq; kIrqn sMig rwcY] mn qn AMqir; ismrn gopwl] sB aUpir; hovq ikrpwl] Awip idRVY; Avrh nwmu jpwvY] nwnk. Ehu bYsno; prm giq pwvY]2] aupRokq guxW vwly, mws dy iqAwgI, SuB guxW dy DwrnI s`cy (bYsnau)bYsnMU Bgq jI (kI)dI (kUkir)ku`qI (BlI)cMgI hY[ hir jsu sunih n hir gun gwvih] bwqn hI; Asmwnu igrwvih]1] AYsy nwsqk (swkq)ingury nwmhIn kTor ic`q kptI, (kI)dI mwie BI burI hY[ duStW dI mwqw ikauN burI, sMqW dI ku`qI ikauN BlI hY? Ehu inq sunY. hir nwm jsu; auh. pwp ibswhn jwie]52] sMqW mhWpuurSW dI ku`qI ies leI cMgI hY, Eh inq (hir)sRb ivAwpI vwihgurU jI dy nwm (jsu)ismrn kQw kIrqn (sunY)suxdI hY,Aqy rwq ƒ jwg ky pihrw idMdI hY, mhwqmw dy drSn krdI hY, pUC ihlw ky bVw DMnvwd krdI hY,swkq dI mW qW burI khI hY, auh hmySW hI (pwp)pwpW ƒ (ibswhn)KRIdx (jwie)jWdI hY, hor swkqW ƒ jnm idMdI hY]52] vwihgurU jI dy jo Bgq hn, aun@W dI kUkr dwsI ku`qI bx ky BI rihxw cMgw hY[ mhwqmw jI pws rihMidAW jy koeI dUroN BI burkI su`t dyvy, Awdr n BI hovy qW BI mhwrwj jI dw Sukr mnwvy[ ku`qI bx ky rihx ’c bVy www.Gursevak.com

88

q`qkrw

gux hn, ku`qI ijvyN bhuqw DMnvwd krdI hY, hr vyly DMnvwd hI krI jwvy, koml bwxI; sB kau sMqoKY] Awpxy Awp ƒ ie`k bcn boly bwkI swrI siqsMgq jI ƒ bhu bcn boly, hr vyly AnuswrI rhy, kQw kIrqn ihq pRym ipAwr nwl suxy, cwA nwl syvw kry, swkqW dI mW bx ky aun@W kol rihxw bhuq hI burw hY[ swkq kI; burI mwie] ’qy swKI:- AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih]) vwty mwxs mwrdw; bYTw bwlmIk btvwVw] bwlmIk rwhIAW ƒ mwr ky dOlq Koh lYNdw, zmwnw bhuq gRIbI dw sI, dunIAW kol Dn BI G`t huMdw sI[ ie`k vwrI ikSor AvsQw dw b`cw, swhmxy AwieAw, ies ny aus ƒ pu`Cx qoN ibnw hI, isr ’c lwTI mwrI, auh ivcwrw jwno hI mr igAw[ jdoN qlwSI leI qW do pYsy inkly, mn ’c bVI audwsI hoeI ik mYN do pYsy leI b`cy ƒ mwr idqw, ies dy mwqw ipqw ro 2 ky mr jwxgy, bVI mwVI g`l kIqI hY[ XQw:kir Aaugx pCoqwvxw] Gr Aw ky mwqw kol audwsI pRgt kIqI, mW kihMdI ilAw do pYsy, do pYsy lY ky bzwr geI, m`CI dy pUMg lY AweI, ikhw, “dyK pu`q! ie`k mCyry ny do pYsy leI, ikMny pUMg mwry hn[ qUM ie`k b`cy ƒ mwr ky audws ho igAw hYN” aus ƒ pwp krn ’c iPr joV idqw[ KotI mW dy kihx qo dubwrw rwh roikAw[ XQw:- vwty mwxs mwrdw; bYTw bwlmIk btvwVw] pUrw siqgur syivAw; mn ivc hoAw iKMjoqwVw] mwrx noN locY Gxw; kF n hMGY h`Q auGwVw] siqgur mnUAw riKAw; hoie n AwvY auCohwVw] Aaugx sB prgwisAnu; rozgwru hY ieh AswVw] Gr ivc puCx GilAw; AMqkwl hY koie AswVw] koVmVw cauKMnIAY; koie n bylI krdy JwVw] sc idRVwie auDwirAnu; tp inkQw aupr vwVw] gurmuK lµGy pwp phwVw]19] (vwr 10) dUjI tUk:- ie`k cortI, nvIN ivAwhI b`cI koLy jw ky, aus ƒ vifAwauNdI, “vwhu vwhu, mwipAW ny qYnUM bhuq ku`J idqw hY”, cor idRStI nwl aus dw sB ku`J dyKdI, ij`Qy aus ny gihxy r`Kxy, au~Qy ihMg lw dyxI, Awpxy b`icAW ƒ kih dyxw, ik rwq ƒ jw ky aus ƒ lu`t lau[ Bwry BueI AikrqGx; mMdI hU mMdy] swkq ƒ jnm idMdI hY, dunIAW qy hr vyly hI pu`Ty kMm krdI hY[ A`g lwauNdI klyS krdI hY, swaU b`cIAW dy jIvx BYVy bxwauNdI hY[ ies leI swkq dI mW burI, vwihgurU jI dy ipAwry Bgq jI dI ku`qI BI cMgI khI hY[ so vwihgurU jI dy pRymI Bgq jI dI kUkrI bx ky rihxw BI cMgw hY”[ kbIr. hrnw dUblw; iehu hrIAwrw qwlu] lwK AhyrI. eyku jIau; kyqw bMcau kwlu]53] ijvyN k`cw qwl. hry bUr nwL hrw hovy, sRovr duAwLy l`KW iSkwrI, mwrn leI iqAwr hox[ hrn BulyKy nwl hrI AMgUrI smJ ky, crn leI pRvyS kr jwvy, DoKw hY[ vwihgurU srUp kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- jnmW 2 ’c, jmW ivkwrW dIAW cotW fr dy mwry, gurU syvw ismrn bl rihq (dUblw)kmzor hy jIv rUp hrnw!, pwpW ivkwrW AOguxW pdwrQW rUp bUr vwlw iehu sMswr rUp (hrIAwrw)hirAwvlw (qwlu)sRovr hY[ pdwrQ rUp bUr hrw Brw s`cw mMn www.Gursevak.com

89

q`qkrw

ky, ies ’c pRvys K`cq n ho[ hy jIv rUpI hrn! qyrw (eyku)ie`k (jIau)jIA hY, qyry duAwly, qYnUM mwrn vwly, kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] Syr s`p kMn KzUrw, inMdw corI XwrI mMd krm iqRSnw Awsw Awid (lwK)l`KW (AhyrI)iSkwrI hn, kwlu qoN (kyqw)ikqnw smW (bMcau)bcyNgw]53] XQw:- AYso iehu sMswru pyKnw; rhnu. n koaU peIhY ry] sUDy sUDy ryig clhu qum; nqr kuDkw idveIhY ry]1] rhwau] bwry bUFy qruny BeIAw; sBhU jmu lY jeIhY ry] mwnsu bpurw mUsw kIno; mIcu ibleIAw KeIhY ry]1] DnvMqw Aru inrDn mneI; qw kI. kCU n kwnI ry] rwjw prjw. sm kir mwrY; AYso kwlu bfwnI ry]2]) jo jMimAw iqs ny mr jwxw; ikAw Adnw ikAw Awlw jI[ qn dy k`pVy sB lY lwhsn; aUpr kw duSwlw jI[ bhu lwhsn cUVIAW cUVy; kMnoN muMdRW vwLw jI[ dyvIdws mOq n Cofy; BwvyN rwxIKW dw swlw jI[) BImsYn jYsy blI blkwr kWp gey; su`D b`uD geI. dyK kwl ibkrwl ko[ nwidr. iskMdR AOr dwrw Akbr Swih, c`ly hwQ ^wlI qÎwg mwl iekbwl ko[ ibkRmdq jYsy inAWkwrI aupkwrI; vhu BI n inkwl swky, Awie pws kwl ko[ Drmdws jpI qpI irKI munI isD swD; kwhUM ko nw CoVy, Kwey jvwn ibRD bwl ko[ (AnMd sRovr gRNMQ) mwmw ijs kw ikRSn jI; ipqw DnMjy bIr[ voh BI hoAw kwlvs; l`gy imRq ky qIr]) blI kwl Bgvwn Apwrw] B`Kq hY sgro sMswrw] sur bRhmwidk qy hY jyqy] pnMg mwnv dwnv kyqy] Apr smr`Q srb ibD joaU] iqh qy AwgY; CutY n koaU] ijau dwny ko cwbq cwkI; iqauN n bcy ko AgwrI vW kI] (sRI gurU nwnk pRkwS) hy jIv rUpI hrn! qUM sMswr sRovr ’c, AOgux pwp nSy pdwrQ rUpI bUr ’qy mohq ho irhw hYN[ igrq kUp mih; Kwih imTweI] vwlI g`l hY[ ien@W l`KW vYrIAW qoN bcx leI, gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] jI dI s`cI Srn, swDsMgq gRihx kr lY, qyrI r`iKAw krngy[ icqwvnI idMdy hn, beI ieh Awp jI dy vYrI, mwrn leI swvDwn hn, suAws 2 ismrn krky inhwl ho[ kbIr. gMgw qIr, ju Gru krih; pIvih inrml nIru] ibnu hir Bgiq. n mukiq hoie; ieau kih rmy kbIr]54] bhuq swry AMD ivsvwSI, gMgw jI dy iknwry vsxy krky mukqI mMn ky, jw ky iknwry rihMdy sn, Bgq jI hr g`l ’c, vwihgurU jI dI pRymw BgqI idRV kr,krvw rhy hn[ prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- gMgw jI dy (qIr) iknwry ’qy (ju)jo koeI, Awpxw Gru (krih)bxw lvy, gMgw jI dw (inrml)au~jl (nIru)pwxI (pIvih)pIxw kry, ieSnwn BI kry[ (hir)vwihgurU sRb ivAwpI Akwl purK jI dI pRymw (Bgiq)BgqI kIqy (ibnu)ibnw, nSy ivSy AOguxW jmW jUnW qoN (mukiq)Cutkwr (n)nhIN hoie skdI, (rmy)ivAwpk (kbIr)v`fy vwihgurU jI Aqy (kbIr)v`fy bzurg Bgiq mhW purS ieau kih (rmy)gey hn AQvw dwsn dws kbIr ieau kih ky, (rmy)ivAwpk bRhm jI ƒ (rmy)aucwr irhw hY, (rmy)ivAwpk ’c (rmy)imil irhw hY]54] www.Gursevak.com

90

q`qkrw

XQw:- jl kY mjin.jy giq hovY;inq inq myNfuk nwvih] jYsy myNfuk.qYsy Eie nr;iPir iPir jonI Awvih]) gMgw jau godwvir jweIAY; kuMiB jau kydwr n@weIAY; gomqI shs gaU dwnu kIjY] koit jau qIrQ krY; qnu jau ihvwly gwrY; rwm nwm sir. qaU n pUjY]2]) ijhVy gMgw jI ’qy vs ky, nSy ivSy AOguxW ’c l`gy hn, bMdgI ibnw mukqI nhIN, ijhVw knUMn dw vwk& ho ky ZlqI kry, aus ƒ dUxI szw imldI hY[ kbIr. mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo. hir iPrY; khq kbIr kbIr]55] prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws dw mnu, gurpRswid (inrmlu)au~jl (BieAw)ho igAw hY, jYsw, gMgw jlu gur goibMd nwm] Anuswr gur goivMd jI dw aujl nwm rUpI jl hY, nwm jp 2 ky nwm jYsw hI au~jl ho igAw hY, hux hrI jI dy crn- kmlW ƒ nhIN C`fdw[ mn vwihgurU jI dy (pwCY)ip`Cy 2 (lwgo)l`igAw iPrdw, hy (kbIr)vwihgurU! hy (kbIr)vwihgurU! hy vwihgurU hy vwihgurU hr vyly (khq)kihMdw hY[ ip`Cy l`gxw bhuq kImqI g`l hY, Awp jI ƒ AMdr bwhr AsMK guxW dy AsMK pRkwS inrml vwihgurU jI swiKAwq ho rhy hn[ kbIr. mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr]55] dUjw ArQ:- {hirduAwr qoN 180 mIl au~pr ijs dI bulMdI smuMdRoN 13800 Pu`t hY, gomuK cSmw hY[ ies ’coN gMgw inkldI hY, Awpxy nwl AnykW jlDwrW ƒ imlwauNdI, hirduAwr Aw ky, BwrI nd bx jWdw hY, Anyk AsQwnW qIrQW SihrW ’coN dI lMGdI, 1550 mIl vihMdI gMgw swgr dy sMgm ’qy smuMdR ’c, jw imldI hY[ ij`QoN gMgw inkldI hY auh jl bhuq hI sw& au~jl hY[} vwihgurU srUp Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws dw mnu, (inrmlu)au~jl (BieAw)ho igAw hY, jYsw gomuK cSmy ’coN inkl rhI gMgw jI dw nIr jl au~jl hY[ ijvyN mW b`cy dy mgr 2 qurI iPrdI hY[ ijvyN s`jr gW v`Cy ip`Cy 2 qurI iPrdI hY, iqvyN prmpUjnIk ipAwry vwihgurU jI, Apxy b`cy, dwsn dws dy pRym dy vsIkwr ho ky, DMn Bgq kbIr swihb jI DMn Bgq kbIr swihb jI kihMdy (pwCY)ip`Cy 2 qury (lwgo)iPrdy hn[ XQw:- Bgq qyry siB pRwxpiq pRIqm; qUM Bgqn kw ipAwrw] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- mhwrwj swihb jI pRymw- BgqI dy vsIkwr ho ky ip`Cy 2 qurdy hn[ ieh gUV@y pRym dI gUV@I K@yl, bhuq hI v`fI msqwnI AvsQw hY[ ij`Qy pRym hY au~Qy mYN qUM nhIN, cwhy hrI jI ip`Cy 2 iPrn, cwhy Bgq kbIr swihb jI ip`Cy 2 iPrn[ qh; swc inAwie inbyrw] aUhw sm Twkuru; sm cyrw]) Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu]) Bgqw kw shweI; juig juig jwixAw]) Bgiq vClu hir ibrdu; Awip bnwieAw] jh jh sMq ArwDih; qh qh pRgtwieAw] www.Gursevak.com

91

q`qkrw

kbIr. hrdI pIArI; cUMnW aUjl Bwie] rwm snyhI qau imlY; donau brn gvwie]56]{sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB s`cy ArQ smJx leI gurU js:- q^q sRI kysgVH swihb jI vwly AsQwn ’qy, ssqy smyN dy FweI l`K rupY dy suMdr qMbU ’c, AiqAMq suMdr kImqI cMdoAw lw ky, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI pRkwS kIqy gey[ qMbU qoN bwhr au~cy q^q ’qy, siqgrW dy bYTx leI, sunihrI CqR sjwieAw igAw, ijs au~pr sMudr cMdoAw qwixAW igAw[ l`KW dI igxqI ’c sjy gursMgq jI, sRI Awsw jI dI vwr dw AMimRq kIrqn sux rhy sn[ prmpUjnIk siqgurU swihb jI dy jwx qoN, siqsMgq jI au~T ky KVy@ ho gey[ gRIb invwj siqgurU swihb jI ny siqsMgq jI ƒ bYTx leI ieSwrw kIqw[ qMbU AMdr jw ky, siqgurU gRMQ swihb jI ƒ nmskwr krky, bwhr Awey[ prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy suMdr gurqw isMGwsx ƒ nmskwr krky, AiqAMq soBw sihq gurqw isMGwsx ’qy sj gey[ kotwn koit sUrjW dy pRkwSk gurU pRmysr jI dy BwrI bIr- rsI cyhry v`l q`ikAw nhIN sI jWdw, pRymI kMnW nwl kIrqn suxidAW, nyqRW nwl siqgurW dy ivsmwd drSn kridAW, rom 2 krky vwihgurU 2 jp rhy sn[ mhW- kwl, duStdmn, pwrbRhm purK dwqwrh; Agm Agocr sRI siqgurU swihb jI ny, sRI Awsw jI dI vwr Bog ’qy m`Qw tyikAw, AYsy BwgW Bry smyN sB dy m`Qy DrqI ’qy l`g gey, smUMh siqsMgq jI ivsmwd ho gey[ dIvwn sMpUrnqw Ardws aupRMq, swvDwn eykwgr cIq]) nwnk inrBau inrMkwru; siqgurU swihb jI sRI q^q swihb jI ’qy, BwrI bIrqw sihq KV@y ho gey[ imAwn ’coN sRI swihb jI k`Fy[ ijn@W ’coN ivsmwd bIr- rsI cmk inklI, ijs ƒ vyK ky zwlm Aqy msMd ’qy AMbr BI kMb auiTAw[ XQw:- nmo sRI BgauqI bFYlI srohI] kry eyk qy do; 1suBt hwQ hohI] (1sUrmw) qyrW mhIny iekWq, Bjn ismrn bMdgI mgroN, prmpUjnIk vwihgurU s`cy pwiqswh jI ny ivsmwd kOqk ricAw[ jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis] Anuswr siqgurW ny bIr rs nwl q`kidAW ikhw, “prmpUjnIk siqgurU swihb jI dy Gr ’c, ie`k isr dI loV hY, Awau ijs ny AwpxI DOx, dwsndws dI sRI swihb qoN vFwauxI hY[ koeI praupkwrI au~Ty, isr dy ky Amr hovy[ dwsn dws dw swihb bxy, sdw hI pUijAw jwvy[ ” jy gur Brmwey. sWgu kir; ikAw isKu ivcwrw] (vw:35) Anuswr swry iTTMbr gey[ swry vwqwvrn AMdr Cnwtw Cw igAw[ bwlwn bwl])rwjwn rwj] jI dw qyz pRqwp shwirAw n igAw[ inSrDk msMdW ny mwqw gujrI kOr jI pws jw ky inMdw kIqI, “mwqw jI! siqgurW dw suBwA bdl igAw hY[ is`KW ƒ kql krn l`g gey hn[ ies krky siqgurW ƒ kmry ’c bMd kr dyvo[ v`fy swihbzwdy bwbw AjIq isMG jI ƒ gurqw g`dI ’qy ibTw dyvo[ ” ieh sux ky mwqw jI ny msMdW ƒ DIrj idqw, “qusIN sMsw nw kro[ ” s`cy siqgurW ny qIjI vwr vMgwr ky isr Dr ky qlI ’qy Aw jw; lMG jw pRym dI glI]) isr Dr ky qlI ’qy Aw jw; www.Gursevak.com

92

q`qkrw

pRym dI Kyl@ Kyl@ lY[ Anuswr ikhw, “Awau BweI! DOx A`gy kro[ quhwnUM ibnw ipRQvI rwjy, jgq dy prmpUjnIk sRb SRomxI bxwvW[ jo kry kurbwnI aus qoN bil bil jwvW[ aus ƒ Awpxw swihb bxwvW[ ” b`dl vrgI gMBIrqw vwlI bIr- rsI grj sux ky, gurmuiK mhWpurS ipAwry dieAw isMG swihb jI ny KVy@ ho ky dovyN h`Q joV isr Jukw ky, GxI inmRqw sihq pRym bynqI kridAW ikhw, “dwsn dws dw isr hwzr hY, jy l`K sIs huMdy qW l`K hI Awp jI qoN kurbwn kr idMdw[ ” inmRqw hlImI gRIbI sihq isr dI Bytw dyx dy bcn sux ky, sRvMs dwnI siqgurW ny ikhw, “qYnMU kI du`K hY? ikauN mrn kbUldw hYN?”, “jI s`cy pwiqSwh jIE! ijs idn qoN Awp jI dy prmpiv`qR drSn kIqy hn, Awp jI dy s`cy crn- kml Do ky pIqy hn, aus idn qoN isr Awp jI dw hI hY, jyqw smuMdu swgru. nIir BirAw; qyqy. Aaugx hmwry] dieAw krhu ikCu imhr aupwvhu; fubdy pQr qwry] Anuswr dwsn dws AOguxW dy Bry ƒ b^S lvo jI[ ”s`cy siqgurW ikhw, “swbwS!”BweI dieAw isMG jI ƒ qMbU ’c lY gey, ij`Qy prmpiv`qR suMdr siqgurU gRMQ swihb jI pRkwSy sn[ siqgur AwgY. sIsu Byt dyau; jy. siqgur swcy BwvY] Anuswr siqgurW ƒ sIs Bytw krky DMnqw Xog hoey[ XQw:- DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw]) DMin jnmu; qwhI ko gxY] mwrY eykih; qij jwie GxY]21] jdoN swihb siqgurU pihly pwiqSwh jI ny sRI krqwrpur swihb jI ivKy, is`KI dI mhW krVI prK kIqI, qdoN prmpUjnIk s`cy siqgurU dUjy pwiqSwh jI ny, Bwxw jI, Blw jI qy Bu`l gey jI bcn kmwey, murdy Kwx q`k bcn mMn ky, ipAwrI s`cI su`cI is`KI dw bIj r`iKAw[ XQw:- pey kbUlu. KsMm nwil; jW. Gwl mrdI GwlI] so prmpUjnIk ipAwry dieAw isMG swihb jI dI mhwn au~c krnI jYsw idRStWq kotwn koit bRhmMfW ’c imlxw bVw hI AOKw hY[ so prmpUjnIk siqgurU dUjy pwiqSwh jI dIAW s`cIAW lIhW ’qy c`l ky BweI swihb jI ny sIs dy ky, AiqAMq ipAwrI is`KI dw bIj r`K ilAw[ siqgur Agm AgwiD purKu; kyhVw Jly gurU dI Jwlw] (vwr 1) Anuswr siqgurW dw Acl mUriq.AnBau pRkws; Aimqoj kih`jY] qyz n shwridAW ijhVy B`j gey, aun@W bwry igAwnI igAwn isMG jI ny ikhw hY:- jo CkaUey kuxky ky[ Bwg gey ie`k Tuxky ky[} kbIr. hrdI pIArI; cUMnW aUjl Bwie] bRhm vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- (hrdI)hLdI (pIArI)pILI, (cUMnW)Awtw (aUjl)ic`ty (Bwie)pRkwr dy huMdy hn[ dohW dy imlx qoN, dohW dw lwl rMg ho jWdw hY[ rwm snyhI qau imlY; donau brn gvwie]56] (snyhI)ipAwry rwm jI dw (snyhI)ipAwrw pRymI jI, (qau)qW (imlY)imldy hn, pUrn gurU jI ivkwr AOgux iqAwgx ƒ kihMdy hn, n mMnx rUp, pIlw puxw iqAwgx, Bwv hukm mMn ky, AOgux iqAwg dyx Aqy AOgux iqAwg ky, hMkwr n krn, mYN gurU syvw BgqI krn vwlw, ic`tw du`D hW, ieh pIlw ic`tw (donau)dovyN (brn)rMg gvwie dyx, rwm ipAwry siqkwry jI dw g@wV@w lwl rMg ho jWdw www.Gursevak.com

93

q`qkrw

hY]56] XQw:- kvn bnI rI qyrI lwlI] kvn rMig; qUM BeI gulwlI]) lwl rMgu. iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw. kdy n hoveI; nh lwgY dwgw]) hir rMig rwqw; so mnu swcw] lwl rMg; pUrn purKu ibDwqw] kbIr. hrdI pIrqnu hrY; cUn. ichnu n rhwie] bilhwrI ieh pRIiq kau; ijh jwiq brnu kulu jwie]57] bRhm vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- (hrdI)hLdI (pIrqnu)pIl`qx pIlwpuxw (hrY)iqAwgy, (cUn)Awty dw ic`tw (ichnu)rMg n (rhwie)rhy[ dovyN iml ky, ie`k lwl rMg hI ho jWdw hY[ dwswn dws ieh pRIiq (kau)qoN (bilhwrI)kurbwn jWdw hY (ijh)ijs duAwrw hLdI Awty dI jwiq (brnu)rMg kulu, lwl rMg ’c, jwie ky iml gey]57] rwm snyhI jI, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dy sIs mMgx qoN, n dyx rUp, hLdI vWg pIlwpuxw iqAwgx, Bwv sIs dyx dI Ardws krw ky, hMkwr nwl kihxw mYN sIs dyx vwlw gurU syvw BgqI krn vwlw, Awty vWg ic`tw du`D hW, ic`ty au~jlpuxy dw hMkwr iqAwgy, dwswn dws ieh pRIiq qoN kurbwn jWdw hY, ijs duAwrw hLdI Awty dI jwiq, ic`tw (brnu)rMg kulu, lwl rMg ’c, jwie ky iml gey, Bwv zwq kul dw AiBmwn cilAw jwvy]57] ijvyN sRI AnMdpur swihb, AnMd gV@ ikly Gyry ’c, pMj ipAwry, pMj mukqy cwLI isMG swbq rhy, kihMdy “jy gurU swihb jI kihxgy ie`Qy lVnw, qW ikly ’c hI ShId hovWgy, bwhr jw ky kihxgy, qW bwhr jw ky ShId hovWgy” ieh hY Gwlxw Gwlx ip`CoN, Awp k`uJ BI nhIN bxy, mhwrwj swihb jI nwl sdw leI iml gey[ XQw:- srbqR rmxM goibMdh; nwnk. lyp Cyp n ilp´qy]) sgl sMig; Awqm audwsu] AYsI jugiq; nwnk rwm dwsu]6]) AYsy jn ivrly jg AMdir; priK KjwnY pwieAw] jwiq vrn qy Bey AqIqw; mmqw loBu cukwieAw]7] nwim rqy qIrQ. sy inrml; duKu haumY mYlu cukwieAw] nwnku. iqn ky crn pKwlY; ijn@w gurmuiK swcw BwieAw]8]7]) dIsih sB sMig. rhih Alypw; nh ivAwpY. aun mweI] eykY rMig qq ky byqy; siqgur qy buiD pweI] kbIr. mukiq duAwrw sMkurw; rweI dseyN Bwie] mnu qau mYglu hoie rihE; inkso ikau kY jwie]58] {sloku] kbIr. mukiq duAwrw sMkuVw; rweI dsvY Bwie] mnu qau mYglu hoie rhw; inkisAw ikau kir jwie] AYsw siqguru jy imlY; quTw kry pswau] mukiq duAwrw moklw; shjy Awvau jwau]1] mÚ 3] nwnk. mukiq duAwrw Aiq nIkw; nwn@w hoie su jwie] haumY mnu AsQUlu hY; ikau kir ivcu dy jwie] siqgur imilAY. haumY geI; joiq rhI sB Awie] iehu jIau sdw mukqu hY; shjy rihAw smwie]2] Awid AMg 509} iksy pu`iCAw, jI mukqI dw duAwrw kYsw hY? bRhm vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- hy BweI! (mukiq)mukqI (duAwrw)drvwjw, rweI dy dwxy dy (dseyN)dsvyN (Bwie)ih`sy brwbr, bhuq hI (sMkurw)qMMg hY[ hMkwrI mnu (qau)qW (mYglu)hwQI dI qr@W, hMkwr krky bhuq hI motw hoie (rihE)irhw hY, www.Gursevak.com

94

q`qkrw

ikau (kY)krky (inkso)inkilAw (jwie)jwvygw?]58] XQw:- haumY mnu AsQUlu hY; ikau kir ivcu dy jwie] kbIr. AYsw siqguru jy imlY; quTw kry pswau] mukiq duAwrw moklw; shjy Awvau jwau]59] pRymIAW pu`iCAw, “hy mhWpurS jIE! mukq duAwrw bhuq hI qMg hY,ikvyN inkilAw jwvy? vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- rqw sic nwim ql hIAlu; so guru prmlu khIAY] jw kI vwsu bnwspiq saurY; qwsu crx ilv rhIAY]3]) ijsu imilAY. min hoie AnMdu; so siqguru khIAY] mn kI duibDw. ibnis jwie; hir prmpdu lhIAY]) jo Awp koit bRhmMf dy auDwrnhwr, au~bldI dyZ ’c bYT rhy hn, q`qy ryqy ’qy bYT rhy hn, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn, lohy dy qMg ipMjry ’c bYT rhy hn, Awpxw sIs kurbwn kr rhy hn[ dsvyN jwmy ’c sRbMs kurbwn kr rhy hn[ gurU gRMQ swihb jI srUp ho ky, is`K dy idl idmwZ ’c gRIbI dy sbd ArQ Byj rhy hn, ing@w pw ky is`K dy ivkwr myt rhy hn, is`K dy idl idmwZ ’c gurbwxI, gurbwxI dy ArQ, b^S ky idl idmwZ ’c vs ky, mn dI hMgqw myt rhy hn, jy (AYsw)AYsy dwqy siqguru mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, (imlY)imlx, (quTw)pRsMn ho ky, Ajpw jwp dI (pswau)b^iSS (kry)krn qW:mukiq duAwrw moklw; shjy Awvau jwau]59] {siqgurU swihb jI dw gRIbI hI gRIbI dw duAwrw moklw hY:- grIbI gdw hmwrI] KMnw sgl rynu CwrI]) moih grIb kau lyhu rlwie] nwnk Awie pey srxwie] ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mMgY rvwlw]) ismrih sy jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn; srnI pieAw]7]) pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw]4]) sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau pwey]) ivic snwqˆØI; syvku hoie] nwnk; pxHIAw pihrY soie]) ^wlsw myro rUp hY Kws] ^wlsh mih hauN krhuM invws]) rihxI rhY soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[) Akwl purK bwc ies kIt pRiq]) ienhI kI ikRpw ky sjy hm hY; nhI mo sy grIb kror pry]2]) swD qyry kI; crnI pwau] nwnk kY min; iehu Anrwau]1]) gurisK pRIiq; guru imlY glwty] jn nwnk pRIiq; swD pg cwty]) srb kI ryn; jw kw mnu hoie]) qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru]) Bwau Bgiq kir; nIcu sdwey] qau nwnk moKMqru pwey]) murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]} hMgqw krky ijhVw mukiq duAwrw qMg sI, siqgurU swihb jI dw gRIbI hI gRIbI dw mukiq duAwrw (moklw)K`ul@w hY, gurmuKW dw (shjy)inrXqn hI, (Awvau)Awauxw (jwau)jwxw huMdw hY, Bwv auh mhW mhW ivsmwd inrgun ’c lIx rihMdy hn[ jy mwq lok ’c AwauNdy hn qW praupkwr krky, ijvyN b`dl vrKw krky www.Gursevak.com

95

q`qkrw

Alop ho jWdw, iesy qr@W inrlyp rihMdy hn, krmW dy v`s ho ky nhIN AwauNdy[ ]59] XQw:hsMidAw KylµidAw pYnµidAw KwvMidAw; ivcy hovY mukiq]) aUTq suKIAw; bYTq suKIAw] Bau nhI lwgY; jW AYsy buJIAw]) kbIr. nw muoih Cwin, n CwprI; nw muoih Gru. nhI gwau] mq. hir pUCY kaunu hY; myry jwiq n nwau]60] vwihgurU sRb ivAwpI sRb pRkwSk, Awp inrwDwr, sRb dy ADwr, sRb dy pRkwSk, Awp suqy pRkwS srUp vwihgurU bRhm jI dy ivsmwd rMg ’c lIx, sRI kbIr swihb jI, myr qyr ^udI iqAwg ky, aucwr rhy hn:- hy ipAwirE! nw (muoih)dwsn dws dI (Cwin)CMn hY, n dwsn dws dI k`KW dI CwprI hY, nw (muoih)dwsn dws dw k`cw p`kw Gru hY, (gwau)ipMf BI nhI hY[ AQvw hy pRymIE! nw qW dwsn dws pws, iKmw inmRqw rUpI CMn hY, nw dwsn dws pws, SWqI pRymw- BgqI rUpI CwprI hY, nw dwsn dws ƒ (Gru)inrgun bRhm jI AMdr bwhr pRwpq hn, nw hI dwsn dws dw siqsMgq rUp (gwau)ipMf hY[ mq. hir pUCY kaunu hY; myry jwiq n nwau]60]) KudI imtI. qb suK Bey; mn qn Bey Arog] nwnk. idRstI AwieAw; ausqiq krnY jogu] bhuq hI au~cI AvsQw ’c Amolk gurbwxI jI &uurmw rhy hn:- (n)nw (myry)dwsn dws dI julwhw au~cI jwiq hY, nw dwsn dws dw (nwau)nwm au~cw pRis`D hY, ikauNik,prsU prsw prsrwm, Xh mwieAw ky qIn nwm[ Ku`lI mwieAw vwly dw nwm pRis`D huMdw hY[ dwsn dws ƒ jwiq AiBmwn nhIN, (jwiq)bu`DI nhIN AQvw n hI dwsn dws dI bRhmigAwnI vwlI au~cI jwiq hY[ nw hI dwsn dws dw igAwnvwn bRhmigAwnI koeI au~cw (nwau)nwm hY[ (mq)mqW dwsn dws ƒ hir jI (pUCY)pu`C lYx, beI ieh kaunu inrgunIAwrw hY? jy hrI jI ny pu`C ilAw qW dwsn dws nMU, fr bhuq hY, ikauNik guxvwn qW Awpxy guxW krky Cu`t jwxgy[ dwsn dws AikRqGx AOguxhwry ’c sB AOgux hI AOgux hn]60] XQw:- siB Avgx; mY. guxu nhI koeI]) jyqw smuMdu swgru. nIir BirAw; qyqy Aaugx hmwry]) ies ’qy sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- sRI Bgq jI, inrgun srUp ’c lIx, GxI qoN GxI gRIbI nwl, inrgun srUp dw hI kQn kr rhy hn[ KudI imt cu`kI hY[ XQw:- imtI polw- KudI imtI. qb suK Bey; mn qn Bey Arog] nwnk. idRstI AwieAw; ausqiq krnY jogu] ies ’c bhuq hI gUV@I fUMGI rmz hY[ inrgun srUp ’c, nw koeI CMn nw koeI C`prI, nw koeI Gr. nw koeI ipMf, nw koeI jwq nw iksy dw nwm hY[ XQw:- ckR ichn. Aru brn jwiq; Aru pwiq nihn ijh]) n qwqY; n mwqY] n jwqY; n pwqY]148] (sRI jwp sw:) n swfw ipMf n sRIr n swfy ieMdRy, n swfw rwj hY, ikauNik swnUM moV 2 ky ivSy ivkwrW klyS ’c lw rhy hn[ XQw:- rwxw rwau rwj Bey rMkw; auin JUTy. khxu khwieE]) koeI kwhU ko nhI; sB dyKI Toik bjwie]113] ieh qyrw Gr, ieh myrw Gr, jIv Awpo iv`cIN QoVI 2 DrqI ip`Cy kql kr idMdy hn[ ie`k jwqI dI dUjI jwqI nwl JgVy kql huMdy hI rihMdy hn[ XQw:- myrI myrI www.Gursevak.com

96

q`qkrw

DwrI] Ehw; pYir lohwrI]) myrI myrI kYrau krqy; durjoDn sy BweI] bwrh jojn CqRü clY Qw; dyhI. igrJ n KweI]2]) jb lgu; myrI myrI krY] qb lgu; kwju eyku nhI srY] jb myrI myrI; imit jwie] qb pRB; kwju svwrih Awie]) jb iein; ApunI ApnI DwrI] qb ies kau; hY musklu BwrI] kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]61]1. SRomxI Bgq vwihgurU srUp kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (muih)dwsn dws nUM, kusMgq AOgux jIvq Bwv qoN mrny kw cwau auqSwh hY[ dwsn dws jykr jIvq Bwv qoN (mrau)mry, q (hir)hrI jI (kY)dy sqsMgq rUpI (duAwr)dr ’qy mry[ (mq)mqW ikqy, hir jIE pRym ikRpw ’c FL ky, (pUCY)pu`C hI lYx ik (hmwrY)dwsn dws dy sqsMgq rUpI (bwr)bUhy ’qy, jIvq Bwv qoN kaunu pRymI mirAw (prw)ipAw hY? ijvyN sRI kbIr swihb jI jIvq Bwv qoN mr ky,ismrn ’c lIx hn[ Bgvwn jI ny pRgt ho ky j`g sMpUrn kIqw[ ij`Qy ismrn krdy sn, Awdr nwl jw ky bulwey, QwpVw dy ky CwqI nwl lw ley[ XQw:- (1j`PI) myrY min qin pRIiq lgweI siqguir; hir imilE lwie 1JpIVw] ie`k qW j`g sMpUrn krky l`ijAw r`KI, dUjw drSn b^S ky, CwqI nwl lw ky, du`K qoV idqw, sdw leI eykqw ABydqw kr leI[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr]2. SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (muih)dwsn dws nUM, hrI jI qoN (mrny)kurbwn ShId hox kw bVw BwrI cwau auqSwh aumwh hY, jo Drm praupkwr leI,dwsn dws dw sRIr l`g jwvy[ Bgq jI dy ^ws pRymI kihMdy, “ jI! swry mrno frdy hn, pr Awp jI ƒ mrn dw cwA ikauN hY”? qW ikhw:- mrau q hir kY duAwr] hy pRymIE! dwsn dws ƒ mrn dw cwA ies leI hY ik jy dwsn dws (mrau)mry Bwv ShId hovy q hir jI (kY)dy Drm rUpI duAwr ’qy hI hovy[ hrI jI dy duAwry ’qy mrn dw Bwv ieh nhIN, ijvyN koeI iksy nwl lV ky, kRoD ’c qp ky khy, “mY qyry isr cV@ ky qyry bUhy ’qy mrWgw”[ hrI jI dy Drm rUpI duAwry ’qy ieauN mrnw hY:- ijvyN sRI AnMdgV@ swihb jI dy Gyry, sRI cmkOr gV@I dy jMg ’c, gurU ipAwry dulwry sUrbIr bhwdr XoDy isMG swihbwn, BweI mqIdws, BweI sqIrwm, BweI dieAwlw jI, BweI mnI isMG bwbw dIp isMG jI ShId hoey hn[ hy pRymIE! jy Awp jI pu`Cdy hoN hrI jI dy duAwry qy ikauN mrdw hYN?:mq hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]61]2. (mq)mqW hir jI (pUCY)pu`C hI lYx ik (hmwrY)dwsn dws dy Drm rUpI (bwr)bUhy ’qy, praupkwr krky kaunu ShId hoieAw (prw) ipAw hY]61] idRstWq:- ijvyN bwbw mhW isMG jI Awidk isMG jo sRI mukqsr swihb jI dy Drm Xu`D ’c, gurU swihb jI dy snmuK rih ky, Drm rUpI bUhy ’qy ShId hoey sn[ sRI siqgurU swihb jI ny Awpxy coLy dy p`ly nwl isMGW dy cyhry pUMJy, ikhw, “ieh myrw pMj hzwrI, ieh myrw ds hzwrI, ieh myrw pMdrW hzwrI, ieh myrw vIh hzwrI”b^Sy vr vwro vwrI, vwr vwr www.Gursevak.com

97

q`qkrw

jwx bilhwrI[ isMGW dy P`t dyK ky mhwrwj pRym vYrwg ’c AYsy FLy, nyqRW ’coN Awp muhwrw jl vih quirAw[ bwby mhW isMG swihb jI ny ShIdI pw ky, jo mwJy dI tu`tI gMFweI hY, ieh hY hrI gurU jI dy Drm rUpI bUhy ’qy zulm dy nws Drm dy pRkwS leI mrnw, gurU jI dw pu`Cxw[ ijvyN bUhy duAwrw mMdr AMdr pRvyS hoeIdw hY, iqvyN hrI gurU jI dy Drm rUpI bUhy ’qy mr ky, ies Drm rUpI bUhy duAwrw sUrbIr bhwdr XoDy ShId, s`cKMf mMdr ’c pRvyS ho ky, AibnwsI pd ƒ pRwpq huMdy hn[ hrI jI dy sqsMgq rUpI duAwry ’qy, jIvq Bwv qoN mrn AQvw sRIr krky ShId hox bwry mhwnqw[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jI ies slok ’c vwihgurU jI dy duAwry ’qy mrn dw cwau r`KidAW, vwihgurU jI dy duAwry ’qy mrn dI SuB ie`Cw krdy hn, Bwv swry gunwhW v`loN mrnw, jIvq mrxw qwry qrxw] AQvw gurU jI dy duAwry ’qy ieauN mrnw ijvyN bwbw mhW isMG swihb jI BweI Awlm isMG jI ipAwry mohkm isMG ihMmq isMG swihb isMG jI cwr swihbzwdy Anyk gurU ipAwry gurU jI dy duAwry ’qy, sRIr krky ShId hoey hn[ jb Awv kI AauD indwn bnY; Aq hI rn mY. qb jUJ mro] bcnw ƒ kmwieAw hY, Pyr ies ’c SuB ie`Cw pRgtweI hY, ik jdoN dwsn dws hrI jI dy duAwry ’qy mirAw ipAw hovygw, mqW hrI jI pu`C lYx ik BweI d`so ipAwirE! ieh dwsn dws dy duAwr ’qy kaux mirAw ipAw hY[ ies pRym ivcwr ’c AnykW hI gux hn, jy hrI jI dy duAwry ’qy mry qW hI hrI jI pu`Cxgy, mukqI kr dyxgy[ ijvyN BweI gurdws swihb jI ny ikhw hY, “ju`qw purK dw bwhr hI ipAw rihMdw hY, mwlk iksy n iksy vyly Aw ky sMBwl hI lYNdw hY, iesy qr@W hrI jI dy duAwry ’qy mr ky j`uqw bx jweIey[ hrI jI ƒ qrs, lwj Aw jwvygI[ beI gRIb, duAwry ’qy mirAw ipAw hY, ju`qw hI bx ky mhwrwj s`cy pwiqSwh jI dy s`cy crn- kmlW ’qy peIey, mhwrwj jI ing@w pw ky inhwl kr dyxgy[ XQw:- nwnku grIbu.Fih pieAw duAwrY; hir myil lYhu vifAweI] jykr hrI jI dy duAwr ’qy nhIN mrdw, qW kStW ’c, jnm 2 ’c pIVIdw jw irhw hY[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY] ies dw mOq dy mwry mrnw, c`kRvrqI rwj isMGwsx iksy lyKy ’c nhIN hY[ XQw:- rwjy ieMdR smsir. igRh Awsn; ibnu hir Bgiq. khhu ikh lyKY] so hrI jI dy prm pwk s`cy duAwry ’qy AOguxW doSW ivkwrW v`loN ijauNdy mr jwxw, hrI jI leI DrmXu`D ’c ShId ho jwxw ieh bhuq v`fw au~cw ruqbw hY[ ijqny BI gurU ipAwry Drm leI kurbwn hoey hn, auh swry hI hrI jI dy duAwr ’qy mry hn[ ijn@W ƒ Amr ShIdW dI pdvI pRwpq hY[ AYsy gurU ipAwirAW sicAwirAW ƒ Ardws ’c cyqy kIqw jWdw hY[ ijn@W ipAwirAW nwm jipAw vMf CikAw, dyZ clweI qyZ vwhI, dyK ky Axif`T kIqw[ crKVIAW ’qy cV@y bMd 2 ktvwey, pu`TIAW K`lW luhweIAW, dygW ’c aubwLy gey, svw 2 mx pIsxy pIsy, zwlmW ny b`icAW ƒ toty 2 kr ky JoLIAW ’c pwieAw, gLW ’c hwr pwey, nyizAW qy tMigAw, kImW 2 kIqy gey, du`K B`uK mwrW shwrIAW, www.Gursevak.com

98

q`qkrw

AYsy ipAwirAW ƒ hrI inrgun bRhm jI, Awpxy AsMK sUrjW cMdRimAW qwry mMflW DrqIAW sMqW AsMK AsmwnW AnMq bRhmMfW dy pswry smyq, ismrdy nmskwrdy pUjdy hn[ XQw:- iqsu jn ky pg. inq pUjIAih. myrI ijMduVIey; jo. mwrig Drm clysih rwm] AYsy mrny krky jYsw ik kbIr swihb jI kih rhy hn, Pyr aus dw mrnw nhIN huMdw[ XQw:- AYsy mrny jo mrY; bhuir. n mrnw hoie]29] swKI:- mhwn iv`dvwn rwmsrndws jI ny mhW mhW duKI ho ky, pUrn gurU jI dy duAwry ’qy pYxw, rom 2 krky ivrlwp krnw, zwlm du`K dI inivrqI vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj jI dw Agm Apwr byhwQ qyz pRqwp:- inSkpt mhwqmw pMifq rwmsrn dws jI iv`dvwn, 20 ApRYl 1909 ƒ pUrn sMq sMgq isMG jI kmwlIAw vwilAW pws Awey, sMqW mhWpurSW ny pUrn Adb siqkwr nwl, swD kI soBw; Aiq mskInI] sMq vfweI; hir jsu cInI] KV@y ho ky pUrn Adb siqkwr kIqw[ pUrn siqkwr nwl Awsx ivCwA ky, sMq jI ƒ ibTw ilAw[ sMq jI ny AwpxI iviQAw suxweI[ “kWSI ’c dwsn dws ny bwrW vr@y sMsikRq dw ^Ub AiBAws kIqw, cwry vyd Cy SwSqR ATwrW purwx pV@y[ bhuq swry gRMQ dws dy zbwnI kMT ho gey[ aupRMq dws dy mn ’c, pRwxWXwm krn dw AiBAws krn dI rucI jwgI[ au~QoN dws mulqwn igAw, pRhlwd purI ’c iekWq Awsx lw ky, dws ny pRwxwXwm SurU kIqw, ie`k idn dsmyN duAwr pRwx cV@waux smyN, bhuq Gbrwht hox qoN, bLdI A`g ’c, dws ny CwL mwr idqI, k`piVAW ƒ A`g l`g geI, dws hor Gbrw igAw[ au~QoN inkl ky dws ny nyVy pwxI dy qlwA ’c CwL mwrI, A`g buJ geI, msW 2 jwn bcI[ pwk ^Un dws dy sRIr’coN bihx l`igAw, m`KIAW iBxkx l`gIAW[ sRIr’c bhuq cIsW jLx pYdw ho geI, bhuq hI duKI hoieAw[ dwsn dws dy SrDwlUAW ny mulqwn ’c, duAweI dw bhuq aupcwr kIqw, pr koeI BI duAweI TIk n AweI[ inrwsqw ’c dws ro irhw sI, ieny ƒ ie`k pUrn mhWpurS au~Qy Awey, p`uiCAw, “kI kwrn hY, ro rhy hoN”? d`isAw, “dws siVAw duKI hY”[ sMqW ikhw, “myrw bYdu. gurU goivMdw] hir hir nwmu AauKDu muiK dyvY; kwtY. jm kI PMDw] dwsn dws Awp jI nUM, Awpxy pUrn gurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI jI pws iljWdw hY, auh Awp jI dw ielwj krngy[ auh dws ƒ BweI idAwl jI dy fyry ’c lY AwieAw, siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI dy v`fy kmry pws, Coty kmry ’c dwsn dws ƒ pw idqw[ sRI AKMf pwT swihb jI J`tp`t ArMB kr idqw, dwsn dws ƒ ikhw, “pUry gurU jI dw pUrw mMqR hY, ieh ie`k AYsw gurbwxI mMqR hY, ijs ’c swrIAW SkqIAW hn, dUK rog sMqwp auqry; suxI scI bwxI] Anuswr Awp jI dy swry d`uK sMqwp dUr ho jwxgy[ dwsn dws ny gRMQW ’c piV@Aw sI, ik mMqR ’c bhuq v`fI SkqI huMdI hY, n hox vwlIAW g`lW BI ho jWdIAW hn[ ikauNik dws dy sRIr’c kSt bhuq sI, kmweI vwly mhWpurSW dy bcn sux ky hor SrDw vD geI[ dwsn dws bwxI sunx l`gw, ijauN 2 bwxI suxdw igAw, dws dI CwqI TMFI huMdI geI[ XQw:- CwqI sIql. mnu suKI; CMq goibd www.Gursevak.com

99

q`qkrw

gun gwie] AYsI ikrpw. krhu pRB; nwnk. dws dswie]) mweI; myry mn ko suKu] Anuswr mn ƒ mhW ivsmwd AiqAMq suK hox l`gw[ XQw:- srb suKw; gur crnw] kilml fwrn. mnih sDwrn; ieh Awsr. moih qrnw] SWqI Awaux qoN hor SrDw vD geI[ gurbwxI sux ky, suixAY lwgY shij iDAwnu]) suixAY; dUK pwp kw nwsu]10] Anuswr dwsn dws ƒ AnuBv hoieAw, ik myry pwp nws ho rhy hn, gurbwxI jI AnMd suAwd mhW ivsmwd srUp hn[ XQw:- swcI bwxI; mITI AMimRq Dwr] ijin pIqI; iqsu moK duAwr] bwby bsMq isMG jI dy fyry lY Awey, aun@W v`fI ikRpw kIqI, ies dw sRIr qV& irhw hY, qV& 2 ky mr jwvygw[ ie`k hor sRI AKMf pwT swihb jI rKvw idqy[ dws ƒ AnuBv hox l`gw, ik dws rom 2 dy kMn nwl pUrn SrDw ivsvws sihq sunx l`igAw[ gurbwxI jI suxidAW 2, gurbwxI sunq. myrw mnu dRivAw; mnu BInw. inj Gir AwvYgo] Anuswr sRIr ’coN cIsW dUr hox lgIAW, mihsUs hox l`gw ik dws hux Arog hox l`gw hY[ ieauN mhwn ikRpw krky, pMj sRI AKMf pwT swihb jI suxwey[ pUrn myhrvwn mhWpurSW dIAW inSwnIAW huMdIAW hn, mwieAw moh dy iqAwgI mhWpurSW ny pMj spqwhk shj pwT suxwey[ ieh suxidAW 2, sB rog imtwvy; nvw inroAw] nwnk; rKw Awpy hoAw] Anuswr dwsn dws dw sRIr ieauN ho igAw ijvyN sony dI flI, A`g dI B`TI ’c pw dyeIey, Su`D ho jWdI hY[ ieauN pUrn gurU gurbwxI inrMkwr jI dy qyz pRkwS ny, dwsn dws dy sRIr mn rom 2 ’c, Awqm pRkwS krky, dwsn dws dw sRIr sony vWg bxw idqw[ XQw:- sdw rhY. kMcn sI kwXw; kwl. n kbhUM bXwpy]3]2] dwsn dws dy sRIr ’c Ascrj pRymw- BgqI rUp sugMDI pYdw ho geI, ijvyN ikhw hY,:- kuMgU kI kWieAw, rqnw kI lilqw; Agir vwsu qin swsu] dwsn dws ies AnMd ’c sdw Almsq rihx l`gw[ XQw:- jnu nwnku musik JkoilAw; sBu jnmu Dnu DMnw]1]) ijhbw eyk; ausqiq Anyk] siq purK; pUrn ibbyk] Anuswr dwsn dws dI zbwn ie`k hY, dws gurbwxI jI dI Agm AgwiD mhW ivsmwd mihmw ƒ ikvyN d`sy? XQw:- Euie suK; kw isau brin sunwvq] hy bwbw jI! ieh vwihgurU inrMkwr jI dy dyS ’coN, Dur kI bwxI AweI, ijs ny dwsn dws ƒ pUrn Awqmk AnMd jIA dwn b^iSS kIqw hY[ dwsn dws dw AwDwr Bojn rwm izMdgI suAws, AMimRq srUp gurbwxI jI hn[ XQw:- gur myry pRwx; siqguru myrI rwis]) inrml nwmu myrw AwDwru]) iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw]) bYTq hir hir. sovq hir hir; hir rsu Bojnu Kwqw] pUrn sMq mhwn praupkwrI bwbw bsMq isMG jI dI b^iSS lY ky, dwsn dsw fyry qoN quirAw, ij`Qy ik`Qy rsqy ’c, dws ƒ gurbwxI suBwg pRwpq huMdw, dws au~Qy Tihr ky suxdw irhw[ imMtgumrI phuMicAw, au~Qy KwncMd munSI ny d`isAw,“jykr Awp jI ƒ gurbwxI dw pRym hY, qW Awp kmwlIey vwly pUrn sMq mhWpurSW pws jweIey, au~QoN ieh nOjuAwn bRhmiv`idAw pVH ky AwieAw hY[ ies dy irdy sRIr ’coN gurbwxI jI ieauN cldy hn,ijvyN &uhwry ’coN jl cldw hY[ mhWpurSW dI siqsMgq ’c hr vyly gurbwxI dw aucwrn ho irhw hY[ ieh bcn sux ky dwsndws Awp jI dy pws AwieAw hY www.Gursevak.com

100

q`qkrw

jI”[ pUrn sMq sMgq isMG jI kmwlIAw vwilAW ny, h`Q joV ky isr Jukw ky pu`iCAw, “Awp jI hux kI CkoNgy?”[ au~qR idqw, “dwsn dws nUM, swcy nwm kI lwgY BUK] Anuswr gurbwxI nwmu jI dI qIbr Bu`K l`gI hY, CyqI qoN CyqI hI AMimRq Bojn CkweIey”[ ieh dyK ky pUrn sMq jI ny bVy fUMGy gMBIrqw Bry, ipAwr Bry ghu nwl q`k ky hYrwn ho gey[ AYsw Bojn qW kdy iksy ny mMigAw hI nhIN, swDU jI ny Pyr ibhbl ho ky ikhw, “dwsn dws ƒ CyqI hI gurbwxI Bojn Ckwau jI”[ eynI g`l kih ky nyqRW ’coN jl vih quirAw, min ibrwgYgI]) hau rih n skw. ibnu dyKy pRIqmw; mY. nIru vhy vih. clY jIau]) aufInI aufInI aufInI] kb Gir AwvY rI]) mY rovMdI. sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU] bYrwg dI AvsQw sI[ mhWpurSW pu`iCAw, “Awp prmpiv`qR ikhVI gurbwxI jI dw Bojn Ckxw cwhuMdy hoN”? “dwsn dws sRI AKMf pwT swihb jI sunxw cwhuMdw hY[ bhuq qIbr B`uK hY, CyqI hI ikRpw kIjIey”[ mhWpurSW CyqI hI sRI AKMf pwT swihb jI ArMB kIqy, pMfq rwmsrn dws jI A`KW bMd krky mhwrwj swihb jI dy iDAwn prwiex ho ky, koit krn, dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih, AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW duAwrw, gurbwxI jI sunx l`gy, nyqRW ’coN bYrwg jl vih irhw sI, lMU kMfy KV@y sn, gLw rs nwl BirAw sI[ swc nwm kI; AMimRq vrKw] hox l`gI[ swcI bwxI; mITI AMimRq Dwr] ijin pIqI; iqsu moK duAwr] ie`k sMpUrn sRI AKMf pwT swihb jI sunx aupRMq, hor sRI AKMf pwT swihb jI sunx dI mMg kIqI[ ieauN iqMn sRI AKMf pwT swihb jI suxy[ mhwqmw jI ny ikhw, “dwsn dws ƒ hor AKMf pwT swihb jI suxwau”[ sMq jI ikhw, “gurmuiK jIE! iqMn sRI AKMf pwT swihb jI ho cu`ky hn, hux dwsn dws ny bwhr iekWq jMgL ’c jwxw hY[ vwpsI ’qy imLWgw”[ jdoN Awp jI vwps Awey, qW swDU ikhw, “Awp jI ny dyKw hY, muJy gurbwxI kI ikqnI BUK hY, Swied mwrUQl qW iksy vkq mINh nwl iqRpq ho skdw hY[ pr, mwDau; jl kI ipAws. n jwie] jl mih Agin auTI AiDkwie]1] gurbwxI jI suxn nwl hor 2 suxn dI ie`Cw ho rhI hY[ mYN smJqw hUM ik siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy drSn gurbwxI jI sunx ’c, koit sUK AwnMd rwj pwey; dw mhW ivsmwd suK hY[ Bv swgr; suK swgr mwhI] pIiv rhy; jl inKutq nwhI]3] dwsn dws ivsmwd hY, ik ijhVy pRymI cOvI GMty gurbwxI jI ilKdy suxdy ivcwrdy, suxwauNdy hn, aun@W ƒ ikMnw ku AnMd hovygw? ieh g`l kih ky Awp jI ny mhwn ikRpw krky gurbwxI jI dw Bojn b^S ky dwsn dws ƒ bhuq pRsMn kIqw hY[ XQw:- AYsy gur kau. bil bil jweIAY; Awip mukqu moih qwrY]) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] DMn siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI[ kbIr.nw hm kIAw n krihgy; nw kir skY srIru] ikAw jwnau ikCu hir kIAw; BieE kbIru kbIru]62] {auQwnkw:- rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; koit bRhmMf dy mwlk, sBnw jIAw kw. ieku dwqw; ivAwpk bRhm jI ny, Bgq sRI kbIr swihb jI dw prmpiv`qR Avqwr DwirAw hY[ Awp jI ƒ julwhw jwx ky, zwq AiBmwnI Awp jI nwl r`j ky www.Gursevak.com

101

q`qkrw

eIrKw krdy[ swirAW iek`Ty ho ky, sRI kbIr swihb jI v`loN ic`TIAW pw idqIAW,p`ky BMfwry ’c Awvo[ zbwn dy suAwdIAW dIAW jmwqW dIAW jmwqW Aw geIAW[ ijn@W ’c koeI BI inrws purK nhIN sI[ XQw:- jogI kMn ptw pyKy, sIs Dry jtw pyKy; AYso nhI koeI, jw ky Awsw nhI mn mih] (sRI dsm) sRI Bgq jI mwieAw dy iqAwgI hoxy krky, Gr ’c AqI hI gRIbI sI[ SRomxI Bgq jI dI Akwl purK jI nwl eykqw ABydqw hY[ bwhr iekWq ho ky eykqw dw rMg mwnx l`gy[ Awp jI ny ijvyN ikhw hY, suMn shj mih bunq hmwrI]1] Ac`l Afol Abol Amol A&ur smwDI ’c iesiQ`q ho gey[ Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw] Anuswr vwihgurU jI ny ie`k srUp sRI kbIr swihb jI dw, dUjw mhwrwjy dw Dwr ilAw[ AYnI dunIAW AweI, iek`T J`ilAw hI n jwvy[ ie`k pwsy byAMq dIvwnW ’c kQw kIrqn gurbwxI pV@I jw rhI sI[ dUjy pwsy sdw vrq l`gy hoey sn[ Anq klw dy mwlk ny, jo hir dwsn kI ausqiq hY; sw hir kI vifAweI] hir AwpxI vifAweI BwvdI; jn kw jYkwru krweI] Anuswr sB ƒ sRI kbIr swihb jI dw jwp krn lw idqw[ swrw bRhmMf DMn kbIr DMn kbIr jI Avwz nwl gUMj au~iTAw[ ijvyN sUrj dIAW ikrnW J`t p`t dUr 2 q`k phuMc jWdIAw hn, iqvyN sUrj srUp sRI kbIr swihb jI dI mihmw rUp ikrnW swry dyS ’c &Yl geIAW[ Awp jI qW smwDI ’c hI bYTy rhy[ sB ƒ s`q idn miTAweI CkweI, g`fy l`d 2 ky qory[ j`g sMpUrn krky, ivsmwd kauqkI Bgvwn jI ny, Bgq jI pws jw ky, Awpxw srUp Bgq jI dy AMdroN Alop kr ilAw[ Bgq jI ny Aks mwqR nyqR Kol@y, ijn@W dy drSn AMdr kr rhy sn, swhmxy KV@y jwx ky au~T ky crn- kml PV ley, Bgvwn jI ny fOiLAW qoN PV ky CwqI nwl lw ky, ^Ub Gu`itAw, ieh SuB bcn khy, “DMn kbIr DMn kbIr, klju`g AMdr kRoVW jIAW nUM, dwsn dws dI pRymw- BgqI ’c lw ky, kQw kIrqn duAwrw auDwr rhy hoN jI[ Awp jI ny dwsn dws dy mn ƒ pRymw- BgqI duAwrw ij`q ilAw hY[ KMfW bRhmMfW dy AMdr Awp jI dI sdw jY jYkwr huMdI rhygI[ kQw kIrqn Bjn ismrn, siq Drm dy aupdyS dy pRvwh nMUM, iesy qr@W hI clwauxw, gurbwxI aucwrnI, inMdkW dI pRvwh nhIN krnI[ Awp nhIN ku`J bnxw, sRb`q dy Bly dw AwSw kmwauxw”[ ieq Awidk aupdyS dy ky ikhw, “ AwpW hux sdw leI ie`k joiq ho gey hW”[ XQw:- rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI] Awp jI ivsmwd rMg ’c Awpxw Awqmw jwx ky, Awpxy Awp ƒ nmskwr krn l`gy[ XQw:- Awps kau Awpih Awdysu]) inmK inmK, Twkur nmskwrY] pRymw- BgqI ’c rom 2 krky rMgy hoey, bwhroN Aw ky, sRI kbIr swihb jI (cOry) mMdr’c sj gey[ XQw:- lwl rMgu. iqs kau lgw; ijs ky vfBwgw] mYlw. kdy n hoveI; nh lwgY dwgw] Awp jI dy ^ws pRymI, jo hr vyly bwr 2 DMn kbIr swihb jI dw jwp krdy sn, aun@W Awp jI pws kbIrcaury Aw ky fMfauqW, ArdwsW vDweIAW idqIAW[ AwpxI mihmw sux ky, Awp jI rox l`gy, AqI inmRqw hlImI gRIbI pRym ’c FL ky, hMgqw dy iqAwg dw ^Ub im`Tw slok aucwirAw:www.Gursevak.com

102

q`qkrw

kbIr.nw hm kIAw n krihgy; nw kir skY srIru] ikAw jwnau ikCu hir kIAw; BieE kbIru kbIru]62] kRoVW bRhmMfW dy mwlk, sRb ivAwpI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hm)dwsn dws dy sRIr ny nw ip`Cy j`g puMn praupkwr (kIAw)kIqw sI, n Awaux vwly smyN ƒ (krihgy)kr skygw Aqy nw hI dwsn dws dw srIru hux kir (skY)skdw hY[ vwihgurU jI hI krn kwrn smr`Q hn[ (ikAw)kI (jwnau)jwxIey? hir jI ny kI (ikCu)ku`J praupkwr (kIAw)kIqw hY? Bwv jo ku`J kIqw hY sB ku`J hrI jI ny kIqw hY[ dwsn dws inmwxy ny ku`J BI nhIN kIqw[ hrI jI dy kIqy praupkwr Anuswr swry bRhmMf AMdr DMn kbIru DMn kbIru (BieE)hox l`g ipAw hY]62] XQw:- krx kwrx pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie]) krx kwrx eyku EhI ijin kIAw Awkwru]) jo ikCu krqu hY soeI koeI hY ry; qYsy jwie smwhI] AQvw hy (kbIru)vwihgurU (kbIru)vwihgurU swry pwsy, Awp jI dw js (BieE)ho irhw hY[ XQw:- hkw kbIr. krIm qU; byAYb prvdgwr]1]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY]) jo bolq hY imRg mIn pMKyrU; su ibnu. hir jwpq hY. nhI hor] Awpxy nwm dI hMgqw nhIN rhI, ies leI, krx kwrx. pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] vwihgurU jI ƒ krn kwrn mMn ky, ivsmwd rMg ’c inrgun srgun dI eykqw sihq, AsMK bRhmMf dy pswry dy vrqwry ƒ A`KW nwl q`k rhy hn[ vwihgurU srUp kbIr swihb jI dy AMdr bwhr vwihgurU jI AnykW srgun srUp Dwr ky, drSn dy rhy hn[ siq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI Awid AsMK SuB guxW dy Anqklwvwn pRkwS vwihgurU inrgun bRhm jI swiKAwq ho rhy hn[ pRymI bhu igxqI ’c Aw ky is&q krdy hn, aus dy au~qR’c kbIr swihb jI, ivsmwd inrml au~jl dSw ’c, hMgqw rihq bcn &urmwauNdy hn:- srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip]1]) Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu]) Ab qau. jwie cFy isMGwsin; imly hY. swirMg pwnI] rwm kbIrw. eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI]) AMqir suMnM. bwhir suMnM; iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY jo nru jwxY; qw kau. pwpu n puMnM]) Anhq suMin rqy; sy kYsy] ijs qy aupjy; iqs hI jYsy] ies AvsQw ’c lIn ho ky gurbwxI jI aucwr rhy hn[ ijvyN siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny sRI hirmMdr swihb jI rcy qy ikhw, ijs kw kwrju. iqn hI kIAw; mwxsu ikAw vycwrw rwm]) jo ikCu krqu hY. soeI koeI hY ry; qYsy jwie smwhI]1]) pyKY bolY suxY sBu Awip] ijvyN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny BMgwxI dw pihlw Xu`D ij`iqAw, ikhw,“BeI jIq myrI] ikRpw kwl kyrI] ” ies Anuswr ijvyN swnUM hMgqw dy sMklp ivklp &urdy hn, mYN kIqw hY, mYN kr irhw hW, mYN krWgw, ies nwl swfI qwkq ivArQ jWdI hY[ ijvyN pMjvyN pwiqSwh jI &uurmwauNdy hn:- koit krm krY; hau Dwry] sRmu pwvY; sgly ibrQwry] koRVW cMgy krm krky hMgqw kr lvy, ik mYN kIqy hn, aun@W dI Qkwvt pwauNdw hY, swry ivArQ hI jWdy hn[ ies leI, krx kwrx. pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] mMnidAW vwihgurU jI swiKAwq kr ley hn[ ies ivsmwd dSw ’c bol www.Gursevak.com

103

q`qkrw

rhy hn[ kbIr kUkru. rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau]) kbIr. jo mY icqvau nw krY; ikAw myry icqvy hoie] Apnw icqivAw hir krY; jo myry iciq n hoie]219] ieh hMgqw rihq AvsQw hY, mhWpurS AMdr bwhr vwihgurU jI dy drSn ’qy Ajpw jwp ’c lIx hn[ mhwrwj swihb jI Awp AMdr bwhr vs ky, Awpy hI AMdroN jwp kr krvw rhy hn[ q`qW ’coN BI jwp suxw rhy hn, Bgq kbIr swihb jI dI AYsI ivsmwd AiqAMq au~cI su`cI AvsQw hY[ ijvyN gurU pRmysr jI &urmwauNdy hn:- quDu AwgY Ardwis hmwrI; jIau ipMfu sBu qyrw] khu nwnk sB qyrI vifAweI; koeI nwau n jwxY myrw] Bgq kbIr swihb jI dI AYsI pRymw BgqI Akwl purK jI ƒ BwA geI hY, qW hI ikhw, kbIr. mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr] aus Anuswr siqgurU mhwrwj swihb jI ny Awpxy ipAwry BgqW ƒ Awdr b^SidAW, Awpxy brwbr dI pdvI b^SI hY, blik aun@W ƒ Awpxy sIs ’qy ibTwieAw hY[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ieh AvsQw pUrn bRhmigAwnI q`qbyqy dI hY[ ijvyN BweI mnI isMG jI ny bMd 2 ktvwauNidAW, bwbw qwrU isMG jI ny Koprw lhwauNidAW, bwbw dIp isMG jI ny sIs qlI ’qy r`KidAW, sUrbIr bhwdr AiqrQI isrl`Q XoDy isMGW ny Awpxw purjw 2 ktw ky ShIdIAW pweIAW hn[ sRIr cIry gey AMg nhIN moiVAw, sI nhIN aucwrI, isrV nhIN idqw[ pUrn isrV r`K ky du`K Bu`K mwrW shwrIAW, jMg ’c vD 2 ky qygW mwrIAW[ zwlmW dw purjw 2 k`t 2 ky, Awpxw purjw 2 ktvw ky, swhmxy m`Qy if`gdy rhy[ Awpxy prmpUjnIk siqgurU swihb jI, krx kwrx smr`Q pUrn bRhm srUp jI mMny pUjy pUjwey[ XQw:- hm cwkr. goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn. sgl ibiD; so siqgurU hmwrw]) hm qy kCU n hovY suAwmI; ijau rwKhu. iqau rhIAY]1]) sBu ikCu. kIqw qyrw vrqY; ikAw hm. bwl gupwlw]) Bgq kbIr swihb jI dy AMdr bwhr AsMK guxW dy AsMK pRkwS hI pRkwS, srb klw BrpUr pRB; jI swiKAwq ho rhy hn[ XQw:- nau KMf ipRQmI. iesu qn mih rivAw; inmK inmK nmskwrw] AvsQw hY[ kyqy ieMd cMd. sUr kyqy; kyqy mMfl dys] kyqy isD buD. nwQ kyqy; kyqy dyvI vys] kyqy dyv dwnv. muin kyqy; kyqy rqn smuMd] kyqIAw KwxI. kyqIAw bwxI; kyqy pwq nirMd] kyqIAw surqI. syvk kyqy; nwnk AMqu n. AMqu]) pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] koit bRhmMf dy pswry AMdr bwhr inrgun bRhm jI ids rhy hn, srgun srUp dw koit bRhmMf dw pswrw ids irhw hY[ pUrn Bgq jI ny kbIr vwihgurU jI ƒ ikhw hY[ miq hodI; hoie ieAwxw] qwx hody; hoie inqwxw] Axhody; Awpu vMfwey] ko AYsw Bgqu sdwey]) myrw kIAw; kCU n hoie] kir hY rwmu; hoie hY soie] Anuswr pUrn Bgq jI hMkwr dy pUrn iqAwg dI mhW ivsmwd bhu au~cI AvsQw ’c lIx, &urmw rhy hn:www.Gursevak.com

104

q`qkrw

kbIr. supnY hU brVwie kY; ijh muiK. inksY rwmu] qw ky pg kI pwnhI; myry qn ko cwmu]63] {DMn Bgq kbIr swihb jI Awp jI dy prmpiv`qR prm pUjnIk crn- kmlW ƒ l`KW zbwnW vw pRIq rUpI zbwn nwl sdw hI c`tdy rhIey[ supny ’c brVw ky nwm, Awp jI dy muKoN hI inkldw hY[ ieh qW, kotn mY nwnk koaU; nwrwien ijh cIiq]24] vwlI AvsQw hY, jo sRI kbIr swihb jI, Bgq nwmdyv jI, Bgq jYdyv jI Bgq DMnw jI Awidk ƒ pRwpq hY[ ijs ’qy gurU nwnk swihb jI dI pUrn ikRpw hovy, EhI pRymI siqgurW dy b^sy ArQ ivcwr nwm AiBAws krdw hY[ ijs qr@W dw jwgRq AvsQw ’c AiBAws hovy, ausy qr@W dw supnw AwauNdw hY[ supny ’c nwm brVwauNxw, ieh dwqy dI Amolk dwiq sRb ivAwpI mhW ivsmwd pUrn ikRpw hY[} vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jI nwmu dI mhW mhW ivsmwd mhwnqw &urmwauNdy hn:- hy pRymIE! (ijh)ijs mhWpurS gursyvk jI dy (muiK)mu`KoN, supnY (hU)’c, brVwie kY Awp muhwry, inrXqn bol ky rwmu rwmu rwmu vwihgurU jI (inksY)inkldy hn, gurbwxI brVwayuNdy hn[ (myry)dwsn dws dy qn dy (cwmu)cMm (ko)nUM k`t ky, (qw)iqs ipAwry jI (ky)dy (pg)crnkmlW kI (pwnhI)ju`qI bxy[ ijs ƒ auh mhWpurS jI pihn@x, ijs krky dwsn dws dw sRIr s&lw hovy[ XQw:- ivic snwqˆØI; syvku hoie] nwnk; pxHIAw pihrY soie]) suiqAw. guru swlwhIAY; auTidAw BI. guru Awlwau] koeI AYsw gurmuiK jy imlY; hau. qw ky Dovw pwau]) myrI KlhuN mOjVy; gurisK hMFWdy[ kbIr. mwtI ky hm pUqry; mwnsu rwiKEu nwau] cwir idvs ky pwhuny; bf bf rUMDih Twau]64] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy vwihgurU jI! dwsn dws (hm)qmwm jIv, (mwtI)im`tI (ky)dy (pUqry)bu`q hW, (mwnsu)mwx sihq mnu`K, v`fy 2 birAwr vY~lI, bRhmigAwnI (nwau)nwm (rwiKEu)r`Kdy hW[ BwvyN cwir (idvs)idn ky (pwhuny)pRwhuxy hW, pr Pyr BI (bf)v`fy (bf)v`fy, prwey (Twau)QW, ih`k D`ky zor zulm krky, (rUMDih)rokdy hW[ XQw:- jYsy rYix prwhuxy; auiT clsih prBwiq] ikAw qUM rqw igrsq isau; sB Pulw kI bwgwiq]2]) mwtI ko puqrw; kYsy ncqu hY] dyKY dyKY sunY bolY; dauirE iPrqu hY]1] rhwau] jb kCu pwvY; qb grbu krqu hY] mwieAw geI; qb rovnu lgqu hY]1] mn bc k®m; rs ksih luBwnw] ibnis gieAw; jwie khUM smwnw]2] kih rivdws; bwjI jgu BweI] bwjIgr sau; muoih pRIiq bin AweI]) GVI muhq kw pwhuxw; kwj svwrxhwru]) eyk rYx ky pwhun. qum Awey; bhu jug Aws bDwey]) mwtI kI ieh puqrI jorI; ikAw eyh krm kmwis]) pwnI mYlw; mwtI gorI] ies mwtI kI puqrI jorI]) Kuis Kuis lYdw; vsqu prweI] vyKY suxy; qyrY nwil KudweI] dunIAw lib. pieAw Kwq AMdir; AglI. gl n jwxIAw]4]) ht ptx. ibj mMdr BMnY; kir corI. Gir AwvY] Aghu dyKY. ipChu dyKY; quJ qy. khw CpwvY] www.Gursevak.com

105

q`qkrw

kbIr. mihdI kir GwilAw; Awpu pIswie pIswie] qY sh. bwq n pUCIAY; kbhu. n lweI pwie]65] (Awid AMg 947:- sloku] kbIr. mihdI kir kY GwilAw; Awpu pIswie pIswie] qY sh. bwq n puCIAw; kbhU. n lweI pwie]1] mÚ 3] nwnk. mihdI kir kY riKAw; so shu ndir kryie] Awpy pIsY. Awpy GsY; Awpy hI lwie leyie] iehu iprm ipAwlw Ksm kw; jY BwvY qY dyie]2]) {ArQ smJx leI sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:ijvyN mihMdI ny Awpxy Awp ƒ bRIk ipsw 2 ky, crnW ƒ lwaux vwlI mihMdI kir (GwilAw) kmwieAw hovy, pr auh mihMdI crnW ƒ nw lweI jwvy, qW auh iksy lyKy nhIN ivArQ jWdI hY, aus dw Awpxw Awp ipswauxw s&lw nhIN huMdw, jy crnIN l`g jwvy qW hI s&lI huMdI hY[ aus dy kSt shwry hoey kbUl pY jWdy hn[ is`iKAw bVI hI fUMGI hY[ gurU Gr ’c. siqgurU mhwrwj swihb jI dI ndr myhr dI tyk ’qy, mihMdI dy pswaux vWg, Awp guAw ky, siqgurU mhwrwj swihb jI dy crnIN l`gx leI sB kTn syvw swDn krny hn[ ijvyN gurU Gr ’c lMgr dI syvw krnI, hr vyly gurbwxI pV@nI suxnI gurbwxI ilKxI ivcwrnI, kQw isKxI isKwauxI kIrqn is`Kxw is`Kwauxw Awid[ ijvyN bwbw dIp isMG swihb jI, bwbw mnI isMG swihb jI, sMq bwbw suMdr isMG swihb jI, sMq bwbw gurbcn isMG swihb jI ny sRI dmdmI tkswl clweI[ mihMdI dy bRIk krn vWg gurU Gr dy swry swDn krny hn, jo gurU swihb jI ƒ pRvwxnIk hn[ pr aun@W dw mwx nhIN krnw[ swDn krky gurU swihb jI dI ndr ’qy SuB ie`Cw r`KxI hY[ ndr dI tyk ’qy SuB s`cI syvw krnI hY, ik AsIN mhwrwj swihb jI dI joiq nwl dyK sux bol qur rhy hW, mhwrwj dw idqw pwxI pINdy hW, dwsn dws k`uJ BI nhIN kr irhw[ Awpu gvweIAY. qw shu pweIAY; Aauru kYsI cqurweI] ijvyN vwihgurU] prmpiv`qR prmpUjnIk BweI mMJ jI dy ^Uh swihb jI, sulqwnivMf (sRI AMimRqsr swihb jI) ’c hn[ Awp jI ny 1642 ib: nUM, prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI dy s`cy crnkml Do ky pIqy[ Awp jI l`kVW dw Bwr isr ’qy cu`kI AwauNdy sn, hn@yrI kwrx ies ^Uh ’c if`gy[ l`kVW isr ’qy cu`k ky KV@y rhy[ myrw; AMqrjwmI hir rwieAw]) Gt Gt ky; AMqr kI jwnq] Bly bury kI; pIr pCwnq]) vwihgurU mh`lw 5. jI, pRym for dy b`Dy, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI gurqw- isMGwsx qoN au~T ky B`jy 2 Awey[ ien@W ƒ ^Uh ’coN k`F ky, CwqI nwl lw ky, ieh vr b^iSAw: “mMJ ipAwrw gurU nUM; guru mMJ ipAwrw] mMJ gurU kw boihQw; j`g lMGxhwrw] ” prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb ikhw,“vr mMgo[ ”AqI ipAwrI is`KI mMgI qy ikhw,“hy gRIb nvwj s`cy pwiqswh jI! is`KW dI AYsI s^q prK n kirE[ ” DMn kmweI, is`KW leI ieh SuB s`cI mMg mMgI, roim roim krky sdw AnMq nmskwr[ ieauN gursyvkW ny isr idqy, Awp ku`J BI nhIN bxy[ ijvyN siqgurU Amrdws jI mhwrwj ny bwrW vr@y, gurU swihb pRIqm jI dy lMgr dw jl Foxw c`kI pIhxI c@ü`lw Jokxw, prCwdy pkwauxy JwVU dyxw[ siqgurU dUjy pwiqSwh jI dy bsqR Doxy, pRSwd Ckwauxw cOr krnI, hr vyly gurbwxI www.Gursevak.com

106

q`qkrw

ismrn krnw, sRI dmdmw AsQwn ’qy bYT ky caurwsI jpu jI swihb jI dy pwT krny, bhuq v`fI Gwlxw GwlI[ bwrW vjy qoN bwAd au~T ky, siqgurU AMgd dyv mhwrwj ƒ nmskwr fMfauq krky, ie`QoN KfUr swihb jI v`l ƒ mUMh krky, ipCl KoVI qurdy, ibAws qoN jl dI gwgr ilAw ky, inqw- pRqI ieSnwn krwauNdy[ jdoN julwhy dy ik`ly nwl hzUr dw s`cw crnkml AtikAw, mhwrwj jI kuMBL ’c if`gy[ kbIr. mihdI kir GwilAw; Awpu pIswie pIswie] gwgr fu`lx nhIN idqI, dwsn dws dI swrI syvw ivArQ jwvygI[ siqgurU AMgd dyv mhwrwj ny puu`iCAw,“mhWpurSw julwhI kI bolI sI”? mhwrwj ny pu`Ty bcn boldI suxI sI, siqgurU Amrdws jI ny soicAw jy mYN d`s idqw, mhwrwj aun@W ƒ koeI s^q bcn nw kihx, jo pUrw ho jwvygw[ XQw:- igir bsuDw. jl pvn jwiego; ieik swD bcn. AtlwDw] mhwrwj cu`p hI rhy[ syvw krky mihMdI vWg Awpxy Awp ƒ ipsw 2 ky, beI gurU swihb jI ikRpw krky syvw krvw rhy hn[ XQw:- AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie]) jh bYswlih. qh bYsw suAwmI; jh Byjih. qh jwvw]) Purmwnu qyrw. isrY aUpir; iPir. n krq bIcwr] quhI drIAw. quhI krIAw; quJY qy insqwr] jy mhwrwj isr mMgx qW iqAwr hn[ XQw:- qU cau. sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru] ieh AvsQw hY, Bwv AYnI krVI syvw krky, Pyr BI Awpxy Awp ƒ Qwp nhIN rhy[ DMn gurU goivMd isMG jI dy crn- kmlW ’c, sRI AnMdpur swihb jI ivKy, gurU ipAwry siqkwry lwfly isMG sUrvIr mhW mhW bhwdrW ny swFy s`q mhIny B`uKy rih ky, mihMdI dy ipswaux vWg bhuq v`fI kurbwnI kIqI, pr Pyr BI Awp nhIN ku`J bxy[ ieh hY, kbIr. mihdI kir GwilAw; Awpu pIswie pIswie] ijvyN mihdI shu dy crnI l`gx leI Awpxy Awp ƒ ipswauNdI GsvwauNdI hY, Pyr crnI l`gdI hY[ iesy qr@W bVw hI kImqI idRstWq hY, ivAwpk bRhm jI hyTlw puV qy ivAwpk bRhm jI auprlw puV hn, ies c`kI ƒ clwaux vwly siqgurU mhwrwj swihb jI hn, swDsMgq rUpI c`kI ’c, siqgurW qoN, Awp- Bwv hMgqw ipsw ky, Akwl purK dy crnI l`gy jI[} kbIr. mihdI kir GwilAw Awpu pIswie pIswie]1:- ijvyN vIr bhwdr BweI nMdcMd jI, DMn gurU goivMd isMG swihb jI dy dIvwn sn, ien@W ny BMgwxI dy Xu`D ’c, bhuq hI bhwdrI kIqI, duSmxW ƒ mwr 2 ky, pCwV idqw, siqgurW dy bVy AwigAwkwrI AnuswrI sn[ jMg ’c jwn hUl ky, swhmxy ho ky vYrI nwl lVy, vYrIAW dy AwhU lwh idqy, ij`q siqgurW jI dI hoeI[ gurU swihb jI ikhw, “BeI jIq myrI] ikRpw kwl kyrI”] Awpxy Awp ƒ (Awpu)hMkwr nwl, ipsw 2 ky, Bwv hMkwr dy AiBAws sihq, bhuq v`fI syvw kIqI, pr jdoN hMgqw kr leI, gurU swihb dI ndr ’qy n rhy, qY sh. bwq n pUCIAY; kbhu. n lweI pwie]65] gRIb sMq Awey, aun@W ny siqgurU gRMQ swihb jI dy ie`k srUp h`QIN ilKy sn, ien@W ƒ ikhw, “Awp jI, mhwrwj swihb jI dy dIvwn hoN, ikRpw krky, ds^q krvw idau jI”[ ien@W ny twlw lw ky, ie`k mhInw lMGw idqw[ siqgurU swihb jI ƒ pqw l`g igAw[ XQw:- sMqn duK pwey qy; duKI] suK www.Gursevak.com

107

q`qkrw

pwey swDn ky; suKI] mhwrwj dw srUp sMqW ƒ nhIN idMdy[ pUrn gurU jI ny ikhw, “dwsn dws koL CyqI Awaux”[ Awpu pIswie pIswie] vWg beI mYN bhuq v`fI kurbwnI kIqI jMg ij`iqAw[ Awpxy Awp ƒ Qwp ilAw, mhwrwj swihb ny crn- kmlW nwl nhIN l`gy[ nMdcMd jI au~Qo B`j ky, sRI krqwpur swihb jI Aw gey, AhMkwrI DIrm`l ny bhuq duStqweI kIqI, ien@W ƒ mrvw idqw[ dUjw idRstWq:- sRI AnMdpur swihb, AnMd gV@ ikly dy Gyry ’c, mhwrwj swihb jI ƒ kihMdy, “hux swfy koLoN B`uiKAW liVAw nhIN jWdw, AsIN ikly ’c nhIN rihxw, mhwrwj ƒ mzbUr krn l`gy ik qusIN iklw iqAwgo[ ibdwvw dy idqw, “AsIN iklw C`f dyxw hY, AsIN Awp jI dy is`K nhIN hW, Awp jI swfy gurU jI nhIN jI[ ” kbIr. mihdI kir GwilAw; Awpu pIswie pIswie]1:- prm pUjnIk vwihgurU sRI kbIr swihb jI, siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- BMgwxI dy Xu`D ’c, BweI nMdcMd jI, AnMdgV@ ikly dy Gyry ’c, ibdwvw dyx vwly isMGW ny (Awpu)hMkwr sihq. Apxy Awp nMU, kSt rUpI c`kI ’c (pIswie)iphw (pIswie)iphw ky, mihdI (kir)krky (GwilAw)kmwieAw, Bwv mihMdI vWg byAMq kSt hI kSt shwry, byh`d GwlxW GwlI[ B`uK shwrI jMg lVdy rhy P`t BI shwrdy rhy, hMgqw krky ivdwvw dyxy krky, qY sh. bwq n pUCIAY; kbhu. n lweI pwie]65]1:- hy (sh)pqI pRmwqmw mh`lw 10 jI ! (qY)Awp jI ny. koeI bwq (n)nhIN (pUCIAY)pu`CI, BweI nMdcMd jI Aqy AnMd gV@ ikly dy Gyry ’c ibdwvw dyx vwly isMGW dI hMgqw sihq kIqI kmweI rUp mihMdI (kbhu)kdy (pwie)crnIN (n)nhIN lweI, ijvyN DR¨ Bgq ƒ invwijAw, pRhlwd ƒ s`cy ^Ub im`Ty crnkmlIN lwieAw[ XQw:- liKmI Bau krY; n swkY jwie] pRhlwdu jnu; crxI lwgw Awie]11] bhuq fUMGy Bwv hn, swDsMgq jI ’c rih ky. swry ivSy iqAwgxy, SuB krm krny, r`j ky gurU syvw Bjn ismrn bMdgI krn qoN bwd BI, ieh nhIN kihxw ik mYN kIqw hY, jIvq- Bwv qoN mrnw hY, qW hI ikhw hY:- kbIr. cot suhylI syl kI; lwgq lyie ausws] cot shwrY. sbd kI; qwsu gurU. mY dws]183] gurU Gr ’c jo mrXwdw hY, mihMdI dy Gwlx vWg auh swrI krnI hY, iPr Awp ku`J nhIN bnxw jI[ kbIr. mihdI kir GwilAw Awpu pIswie pIswie] qY sh bwq n pUCIAY kbhu n lweI pwie]65]2:- DMn Bgq kbIr swihb jI vwihgurU jI ƒ pRwpq hn[ swiDk purK jo swDnw krdy hn, syvk syvw krdy hn, kilj`ugI jIAW dw mwx mytx leI, hir ky nwm; kbIr aujwgr]) rwm kbIrw. eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI] vwihgurU jI kbIr swihb jI dy rom 2 ’c vs ky, gurbwxI jI aucrvw rhy hn[ prQwie swKI mhwpurK boldy; swJI sgl jhwnY] sRb`q dy Bly leI syvw krn vwly syvk inskwmqw nwl SuB syvw krn, sRIr p`Qr hovy, mn &Olwd hovy, h`QIN syvw krky, vwihgurU jI ƒ pRvwxnIk hox[ XQw:- pey kbUlu. KsMm nwil; jW www.Gursevak.com

108

q`qkrw

Gwl mrdI GwlI]) syvk drgh surKrU; vymuKu muh kwlw] kTn qoN kTn swDn, kTn ms`kq Awp iqAwg ky, kyvl crnIN l`gx leI hI krn[ kbIr. mihdI kir GwilAw; Awpu pIswie pIswie] vwihgurU jI dy snmuK kih rhy hn, hy Akwl purK vwihgurU jI! Awp jI dI ndr myhr nwl, iehu mnu hoAw swD rvwl]) hm sMqn kI rynu ipAwry; hm sMqn kI srxw] Anuswr dwsn dws ny Awpxy (Awpu)hMkwr, inscy rUp kUMfy ’c, Ajpw jwp vwihgurU vwihgurU vwihgurU jpx, nwm rUpI Gotxy nwl, pUrn gurU jI qoN pIswie pIswie] ky (GwilAw)kmwieAw, crn- DUV rUp bRIk mihMdI bxw idqw, qY sh bwq n pUCIAY; kbhu. n lweI pwie]65] hy Akwl purK vwihgurU jI Awp jI ny dwsn dwsI dI bwq nhIN pu`CI, dwsn dwsI kdy BI Awpxy crnIN nhIN lweI, BwvyN crnI l`gy hn, eykqw ABydqw hY, beI swiDk pRymI syvk syvw krky, pRwpqI leI BI inmRqw dy bcn hI bolx, gRIbI nwl vwihgurU jI ’c lIx ho ky kih rhy hn[ XQw:- sg nwnk. dIbwn msqwnw; inq cVY svwieAw]) hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]) kbIr kUkru. rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY. qh jwau]) hau iqsu Goil GumwieAw; gurmiq irdY grIbI AwvY[) moih grIb kau; lyhu rlwie] nwnk; Awie pey srxwie]) grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]) kbIr. mihdI kir GwilAw; Awpu pIswie pIswie]1] prm pUjnIk vwihgurU sRI kbIr swihb jI, siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- pwTu piVE Aru bydu bIcwirE; invil BuAMgm swDy] pMc jnw isau. sMgu n CutikE; AiDk AhMbuiD bwDy]1] ipAwry ien ibiD, imlxu n jweI; mY kIey krm Anykw] hwir pirE. suAwmI kY duAwrY; dIjY buiD ibbykw]) inmK inmK kir; srIru ktwvY] qau BI; haumY mYlu. n jwvY]) A`K mIcx ijqnw smW inmK inmK mgroN, Awpxy srIru ƒ r`qI 2 ijqnw ktw krky, A`g ’qy hvn krn, pu`Ty lmkx, pMj DUxIAW qwaux Awid Anyk kSt rUp kTn swDn rUp c`kI ’c, (Awpu)hMkwr sihq. (pIswie)iphw (pIswie)iphw ky, mihdI (kir)krky (GwilAw)kmwieAw, Bwv mihMdI vWg swDnW dy byAMq kSt hI kSt shwry, byh`d GwlxW GwlI[ hMgqw krny krky, qY sh. bwq n pUCIAY; kbhu. n lweI pwie]65]1:- hy sh pqI pRmwqmw jI! Awp jI ny. koeI bwq nhIN pu`CI, kdy crnIN nhIN lweI[ bhuq hI fUMGy Bwv hn, swDsMgq jI ’c rih ky pUrn gurU jI dy, s`cy crn- kmlW dy kIVy bnxw swry ivSy iqAwgxy, SuB krm krny, r`j ky gurU syvw Bjn ismrn bMdgI krn qoN bwd BI, Awp ku`J nhIN bnxw, gurpRswid s`cy crnkmlW nwl l`gxw huMdw hY jI[ XQw:- gur kY igRih; syvku jo rhY] gur kI AwigAw; mn mih shY] Awps kau; kir kCu n jnwvY] hir hir nwmu; irdY sd iDAwvY] mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI] ApnI ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk so syvku; gur kI miq lyie]2] www.Gursevak.com

109

q`qkrw

mÚ 3] nwnk. mihdI kir kY riKAw; so shu. ndir kryie] Awpy pIsY. Awpy GsY; Awpy hI. lwie leyie] iehu iprm ipAwlw. Ksm kw; jY BwvY. qY dyie]2] vwihgurU gurU nwnk swihb jI dy (3)qIjy (mÚ)srUp, siqgurU qIjy pwiqSwh siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- (so)Suhrq vwly vwihgurU (nwnk)DMn gurU nwnk dyv swihb (shu)mwlk jI, sRI kbIr swihb jI ’qy, GxI ndir kr rhy hn[ DMn kbIr swihb jI. DMn kbIr swihb jI. DMn kbIr swihb jI, Bgq jI ny Awpxy mn ƒ swirAW dI crn- DUV bxwieAw, bRhmigAwn ƒ pRwpq ho ky, Akwl purK jI dy crn- kmlW ’c l`gy hn[ SuB gux Dwr ky, Apny jIvn ƒ mihdI kir ky kmwieAw hY[ Pyr BI gRIbI nwl kih rhy hn, qY sh. bwq n pUCIAY; kbhu. n lweI pwie] DMn hn ijn@W ny ies qr@W mihdI krky, Awpxy jIvn mn ƒ siqgurW dy snmuK r`iKAw hY[ XQw:- qnu mnu Dnu; hir AwgY rwiKAw] nwnku khY; mhw rsu cwiKAw] kbIr swihb jI dy rom 2 ihrdy ’c vs ky, vwihgurU mMqR dw AiBAws krwaux rUp Awpy (pIsY)pIsdy hn Awpy hI, vwr 2 AiBAws krwaux rUp (GsY)GswauNdy hn[ Awpy hI lwie leyie] Awp hI Awpxy ipAwry BgqW dI, hMgqw rihq kIqI kmweI rUp mihMdI Awpy hI Awpxy crn- kmlW nwl lwie (leyie)lYNdy hn[ iehu iprm ipAwlw. Ksm kw; jY BwvY. qY dyie]2] ipAwry Akwl purK vwihgurU jI dw ieh (iprm)pRym ipAwlw hY, (jY)ijs ipAwry ƒ ieh pRym ipAwlw pIxw (BwvY)BwauNdw hY, mhwrwj swihb (qY)iqs ipAwry ƒ (dyie)idMdy hn]2] ijvyN sRI AnMdpur swihb, AnMd gV@ ikly Gyry ’c, cwLI isMG swbq rhy, kihMdy “jy gurU swihb jI kihxgy ie`Qy lVnw, qW ikly ’c hI ShId hovWgy, bwhr jw ky kihxgy, qW bwhr jw ky ShId hovWgy[ ” ieh hY Gwlxw Gwlx ip`CoN, Awp k`uJ BI nhIN bxy[ XQw:- mÚ 3] nwnk. mihdI kir kY riKAw; so shu ndir kryie] Awpy pIsY. Awpy GsY; Awpy hI. lwie leyie] iehu iprm ipAwlw. Ksm kw; jY BwvY. qY dyie]2]) nmo sUrj sUrjy; nmo cMdR cMdRy] Anuswr siqgurU mhwrwj swihb jI AsMK sUrjW cMdRimAW ƒ cwnx b^Sx vwly hn[ siqgurW dy srUp ’c inrivkwrqw inrhMkwrqw dw pRkwS hI pRkwS hY, so syvw krky hMkwr krn vwly ƒ siqgurU mhwrwj swihb jI pRvwx nhIN krdy[ au~Qy haumY dw hn@yrw nhIN hY[ (1hMkwr) khu nwnk; 1 Awpu imtwieAw] sBu pwrbRhmu; ndrI AwieAw]) Awpu gvweIAY. qw shu pweIAY; Aauru. kYsI cqurweI] ijhVy pRymI Drm- krm krky, hMgqw nhIN krdy, gurU mhwrwj ny aun@W ƒ crnIN qW lauxw hI hY, sgoN ault ky AiqAMq gRIbI hI gRIbI kihMdy hn:- iqsu jn ky pg. inq pUjIAih. myrI ijMduVIey; jo. mwrig Drm clysih rwm]) ivic snwqˆØI; syvku hoie] nwnk; pxHIAw pihrY soie]) gurisKW kI. hir DUiV dyih; hm. pwpI BI giq pWih]) myrI KlhuN mOjVy; gurisK hMFWdy[ kbIr. ijh dir, Awvq jwiqAhu; htkY nwhI. koie] so dru. kYsy CofIAY; jo dru. AYsw hoie]66] DMn vwihgurU Akwl purK jI ny, Awp koit bRhmMf rcy hn, Awp hI Awpxy www.Gursevak.com

110

q`qkrw

siqsMgq jI bxwey hn, Awp hI Bgq kbIr swihb jI dy srUp ’c pRgt ho ky, siqsMgq jI Aqy inrgun bRhm jI dI mihmw &urmw rhy hn:- {ijvyN rwjy dy dr ’qy pihrw huMdw hY, hux rwjw swihb su`qy hn, hux vzIrW nwl mIitMg kr rhy hn, hux gu`sy ’c hn[ imlx vwly ƒ bhuq rukwvtW huMdIAW hn[ jy ivcwrw gRIb hovy qW aus ƒ pihrydwr GUr idMdy hn ik pwZlw ip`Cy muV jw[ pr ie~Qy kih rhy hn, sB qy aUc; jw kw drbwru]) nIkI; swD sMgwnI] rhwau] phr mUrq pl. gwvq gwvq; goivMd goivMd vKwnI] siqgurU mhwrwj swihb jI dy (ijh)ijs au~cy dir swDsMgq ’c, gurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW ’qy nmskwr krn, kQw kIrqn suxn syvw krn leI (Awvq)AwauNdy nUM, syvw fMfauq pRkrmw Ardws krky, mhW ivsmwd KuSI lYx leI, praupkwr SuB Drm–krm, Drm- Xu`D krn (jwiqAhu)jWdy nUM, (koie)koeI BI (htkY)rokdw nwhI hY[ mhwrwj swihb jI dw s`cw su`cw au~cw dr hY, ij`QoN nwm pRym siq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI sihnSIlqw iekwgRqw SWqI AsMK gux Aqy inrgun srgun dI eykqw gurU pRymw- BgqI, dUD pUq cwr pdwrQ dI pRwpqI huMdI hY, (so)AYsy s`cy dru ƒ (kYsy)ikauN (CofIAY)C`fIey, Bwv siqsMgq ’c jw ky, iPr muV ky Gry nhIN Awauxw cwhIdw, jo dru, AYsw mhwn praupkwrI gRIb invwj moklw (hoie)hovy, jYsw ik au~pr ikhw hY]66] XQw:- mukiq duAwrw moklw shjy Awvau jwau]) lwid Kyp; sMqh sMig cwlu] Avr iqAwig; ibiKAw jMjwl]) kbhU swD sMgiq; iehu pwvY] ausu AsQwn qy; bhuir n AwvY] ijvyN vwihgurU mh`lw qIjw jI, siqgurU mh`ly dUjy jI dy prm pwk s`cI crn Srn ’c Awey[ bwrW vr@y gurU Gr ’c, siqsMgq jI dw jl FoieAw[ lMgr dI SuB s`cI syvw kIqI, bVI hI kTn myhnq kIqI[ Kwx pihnx dunIAW dI vifAweI C`f ky, pUrn gurU jI dy s`cy crnkmlW ’c ilv lweI[ XQw:- Ein. Cfy lwlc dunI ky; AMqir ilv lweI] kyvl rwq idny lgwqwr ismrn, s`cI syvw ƒ s`cw ieSnwn smiJAw[ XQw:- swcw nwvxu; gur kI syvw] BwrI kmweI kIqI[ ic`q lw ky syvw BgqI kIqI[ gur syvw, qpW isir qpu swru]) siqgur kI syvw sPl hY; jy ko kry icqu lwie] mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI dw dr nhIN C`ifAw, BwvyN goqI Aw ky kihMdy, “dunIAW swnMU qwhny mwrdI hY, tu`krW Kwqr, ic`ty DOLy Jwty kuVmw Gry bYTw hY, jy koeI b`cw BI syvw ƒ khy, auh BI h`Q joV ky nmskwr krky syvw krdw hY, beI mYnUM ie~Qo k`F nw dyx”[ c`l c`lIey ie~Qy kuVmW dy Gry bYTw kI krdw hYN? ieh aumr Gry bYTx dI hY[ XQw:- jy ko. nwau ley bdnwvI; kil ky lKx eyeI] mhwrwj swihb jI ny dr nhIN C`ifAw[ mhwrwj swihb jI dy drbwr dy kUkr bxy[ XQw:- hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]) suAwmI ko igRhu ijau sdw; suAwn qjq nhI inq] nwnk. ieh ibiD hir Bjau; iek min huie iek iciq]45]) pRB kY dir pey; myry mnw]) Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm. srix pRBU kI AweI; rwKu pRBU. BwvY mwir]) Apuny Twkur kI; hau cyrI] crn ghy jgjIvn pRB ky; haumY mwir inbyrI] www.Gursevak.com

111

q`qkrw

kbIr. ijh dir Awvq jwiqAhu; htkY nwhI koie]2:- sRI kbIr swihb jI, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmrqw hlImI AsMK SuB guxW dy AsMK pRkwS hI pRkwS nUr hI nUr, srb klw BrpUr pRB;) vwihgurU inrgun bRhm jI iv`c lIx hn[ au~Qy mwqw ipqw jwq dyS nhIN[ (ijh)ijs inrgun vwihgurU bRhm jI dy dir’qy (Awvq)AwauNidAW, Bwv mhwrwj swihb inrgun jI ’c, lIx hox l`gy nMU, lIx ho ky, A&ur smwDI ’c (jwiqAhu)jWdy nMU, kwm koRD loB moh eIrKw vYr ivkwr ivSy vwSnw (koie)koeI BI nwhI (htkY)rokdw[ ijs ’c, Awps kau; Awpih Awdysu] ho rhI hY[ jh inrml purKu; purK piq hoqw] srUp hn[ jh Awpn Awpu; Awip pqIAwrw]) jh eykih eyk; eyk BgvMqw]) jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw]) jb inrgun pRB; shj suBwie] hn[ AYsw Anq- klwvwn sRb ivAwpI mhwrwj swihb jI dw s`cw s`ucw au~cw dr hY[ XQw:- au~cw dr siqgurU nwnk dw, mYN soBw sux ky AwieAw[ kbIr. fUbw Qw, pY aubirE; gun kI lhir. Jbik] jb dyiKE. byVw jrjrw; qb. auqir pirE hau Prik]67] vwihgurU bRhm srUp sRI kbIr swihb jI, ijn@W dI prm- pwk joiq nwl, AsIN dyK bol sux rhy hW, jo Awpxy inrgun joiq nwl AsMK sUrjW ƒ hr smyN pRkwSidAW, cyStw krw rhy hn, swrI dunIAW ƒ jIvn dy rhy hn[ AYsy dwqy mhWpurS jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws dw, ingurw mnmuK jIvn rUpI byVw, sMswr smMudR dy, AOgux pwp ivSy rUpI jl ’c, (fUbw)fu`ibAw (Qw)sI, Bwv gurU rwmwnMd jI dy s`cy crnIN l`g ky, Srn pY ky, (Jbik)CyqI hI, siq sMqK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI iekwgRqw SWqI SuB (gun)guxW (kI)dI lhir, rom 2 ’c, au~TI, dwsn dws dw, ingurw mnmuK jIvn rUpI byVw, sMswr smuMdR dy ivSy rUpI jl ’c fu`bxo (aubirE)bc igAw[ ieauN s`cy crn- kmlW hyT pey:hoie ibrkqu bnwrsI; rihdw rwmwnµdu gusweIN[ AMimRq vyly auTky; jWdw gMgw nHwvx qweI] AgoN hI dy jwieky; lµmw ipAw kbIr iqQweI] pYrIN. tuMb auTwilAw; bolhu rwm. isK smJweI] ijauN lohw. pwrs Cuhy; cMdn vws. inµm mihkweI] psU pryqhuM dyv kr; pUry siqgur dI vifAweI]) A- crj- Acrj no Acrj imlY; ivsmwdy ivsmwd imlweI]) A- GV- Jrxw Jrdw inJrhuM; gurmuK bwxI AGV GVweI] rwm kbIrY; Byd n BweI]15] jb dyiKE. byVw jrjrw; qb. auqir pirE hau Prik]67] pUry gurU jI dI s`cI mhW ivsmwd AlOikk crn Coh qoN pqw l`igAw, ingurw mnmuK jIvn rUpI byVy ’c, pwpW rUpI hzwrW Cyk hn[ pUry gurU jI dI s`cI mhW ivsmwd AlOikk crn Coh pRwpiq hox qoN, dwsn dws ny (jb)jdoN (dyiKE)dyiKAw, dwsn dws dw, ingurw mnmuK jIvn rUpI byVw, AOguxW pwpW rUpI CykW krky (jrjrw)tu`tw Pu`tw hY[ (qb)qdoN (hau)dwsn dws, ingury mnmuK jIvn byVy ’coN, gurpRswid (Prik)PV`k CyqI auqir (pirE)ipAw, Prik kr igAw, dUr ho igAw, Bwv hMkwr ivkwr inMdw eIrKw cuglI corI XwrI swry doSW qoN Prk kr igAw[ ingury mnmuK jIvn www.Gursevak.com

112

q`qkrw

rUpI byVy dy, pwpW AOguxW rUpI CykW duAwrw, ivSy jl AMdr pRvyS huMdw sI[ XQw:- kbIr. byVw jrjrw; PUty CyNk hjwr] hrUey hrUey. iqir gey; fUby ijn isr Bwr] kbIr. pwpI, Bgiq n BwveI; hir pUjw. n suhwie] mwKI cMdnu prhrY; jh ibgMD. qh jwie]68] prmpUjnIk sRb ivAwpI dy Avqwr Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- pwpu burw; pwpI kau ipAwrw] pwip ldy; pwpy pwswrw]) jIAW kuhq; n sMgY prwxI]) AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] Anuswr pwp krn vwly ksweI nIc pwpI nUM, grIbI gdw hmwrI] KMnw sgl rynu CwrI]) Bwau Bgiq kir; nIcu sdwey] qau nwnk moKMqru pwey]) kbIr. sB qy hm bury; hm qij. Blo sBu koie] ijin AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie] Anuswr ipAwry vwihgurU jI dI pRymw (Bgiq)BgqI (BwveI)cMgI (n)nhIN l`gdI, ies leI aus nUM, (hir)sRb pRkwSk AsMK bRhmMf ’c ivAwpk vwihgurU jI dI, qnu mnu Arpau; pUj crwvau] gur prswid; inrMjnu pwvau]4]) pUjw kIcY. nwmu iDAweIAY; ibnu nwvY. pUj n hoie] Anuswr Awpxw qn mn Arp ky nwm jpx jpwaux rUp, pUjw (suhwie)cMgI (n)nhIN l`gdI[ ijvyN mwKI, cMdnu dI sugMDI qoN (prhrY)dUr B`jdI hY, (jh)ij`Qy (ibgMD)BYVI bdbo hY, (qh)iq`Qy (jwie)jWdI hY[ ieauN pwpI, ij`Qy sqsMgq jI nwm jpdy hn, nwm rUpI cMdn dI KuSbo qoN dUr B`jdw hY[ ij`Qy nSy qmwkU vysvw nwc gwxy corI fwky kql dI BYVI bdbo hY au~Qy jWdw hY]68] XQw:- bgulw kwgu. n rheI srvir; jy hovY Aiq isAwxw] Enw. irjku, n pieE EQY; En@w horo Kwxw]) bgulw kwg. nIc kI sMgiq; jwie krMg ibKU muiK lweIAY]) ijn ky icq kTor hih; sy. bhih n siqgur pwis] EQY scu vrqdw; kUiVAwrw icq audwis] Eie vlu Clu kir. Jiq kFdy; iPir. jwie bhih, kUiVAwrw pwis] ivic scy, kUVu n gfeI; min. vyKhu ko inrjwis] kUiVAwr. kUiVAwrI jwie rly; sicAwr isK. bYTY siqgur pwis]) pwpI dw m`KI ic`cV vwlw suBwv hY[ XQw:- mwKI rwm kI qU mwKI] jh durgMD qhw qU bYsih; mhw ibiKAw md cwKI]1] rhwau] ikqih AsQwin qU itknu n pwvih; ieh ibiD dyKI AwKI] sMqw ibnu qY koie n CwifAw; sMq pry goibd kI pwKI]) au~jl2 kvl3 jwlw – ibml2 mJwir, bsis inrml jl; pdmin3 jwvl4 ry]) pwxI5- pdmin jwvl, jl rs5 sMgiq; sMig doK nhI ry]) dwdr polw- dwdr; qU. kbih n jwnis ry]) KWdw6 hYN[ jwlw7– BKis6 isbwlu7, bsis inrml jl; AMimRqu. n lKis ry]) f`fU jl ’c in`q8 vsdw hY[ gursyvkx rUpI BOrI8 gursyvk BOrw9 au~proN20 Bwv bwhroN cux10 lYNdy hn guxW nMU[ bsu jl poly- bsu jl inq8. n vsq AlI8 Al9; myr20 c cwgun10 ry]) kvIAW11[ inauNdIAW21 hn[ irdy dw qwqprX12 ku- mudnI inv- sis dovyN poly- cMd kumudnI11. dUrhu invsis21; AnBau12 kwrin ry]) AMimRq du`D sihd nwl kOVquMmy dI byl isMjI jwvy, aus nwL l`igAw quMmw, cwqur ho ky kuV`qx nhIN C`fdw[ kOVquMmy dI inAweIN jIv, cwqur ho ky AOguxw ivkwrW dI kuV`qx nhIN C`fdw[ nwmu AMimRq13[ BgqI14[ inSkwm krm du`D[ pRym Sihd16, mDu polwwww.Gursevak.com

113

q`qkrw

AMimRq13 KMfu14, dUiD15 mDu16 sMcis; qUb. n cwqur ry]) sMq doKI rUpI ic`cV18- Apnw Awpu, qU kbhu n Cofis; ipsn18 pRIiq ijau ry]) ijau Qix cMbiV iccVI; lohU pIAY dUDu nw pIvY]) pwpI. Bgiq n BwveI; hir jsu. suinE n jwie] mwKI. cMdn prhrY; jihN durgMD qh jwie] (mhwqmw rzb) kbIr. bYdu mUAw, rogI mUAw; mUAw sBu sMswru] eyku kbIrw. nw mUAw; ijh nwhI rovnhwru]69] {ieMfIAw pulIs vwly, fwktR nwl rL ky, gRIb ƒ D`ky nwL cu`k ky, zwlm fwktR koLy iljw ky, aus dw gurdw kFw ky vyc idMdy hn, zwlm fwktR pulIs mwieAw zihr vMf lYNdy hn, AYsy zwlm mwieAw ƒ ro rhy fwktR bYd, rogI Aqy sB sMswr ƒ mUAw kih rhy hn[ ijhVy gurmuiK bYd praupkwr krdy hn, aun@W ƒ nmskwr hY[ XQw:- mhlw 2] nwnk. prKy Awp kau; qw pwrKu jwxu] rogu dwrU dovY buJY; qw vYdu sujwxu]} prmpUjnIk sRb ivAwpI dy Avqwr Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- BwvyN sRIr krky ijauNdw hY, pr hMkwr ivkwrW pdwrQ Dn dOlq l`b lwlc ’c ro irhw bYdu, (mUAw)mirAw hY, ikauN jo vwihgurU jI dI pRIqI ibn, duKI mrIz qoN loV qoN v`D &Is lYNdw hY[ audr ’c b`cy ƒ mwr idMdw hY[ iesy qr@W vwihgurU jI dI pRIqI ibnw, rogI BI (mUAw)mirAw hY, Aqy sBu sMswru hI (mUAw)mirAw hY, ikauN jo vwihgurU jI ƒ Bu`l ky, vYr ivroD mmqw kRoD inMdw kql kukrm kr irhw hY[ XQw:Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih. nwnkw; ijh. pRIiq nhI BgvMq]) AwKw jIvw; ivsrY mir jwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM; hir nwm D´wvxh]) AsMK mUrK; AMD Gor] AsMK cor; hrwmKor] AsMK Amr; kir jwih jor] AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] AsMK kUiVAwr; kUVy iPrwih] AsMK mlyC; mlu BiK Kwih] AsMK inMdk; isir krih Bwru] nwnku nIcu khY vIcwru] vwirAw n jwvw; eyk vwr] jo quDu BwvY; sweI BlI kwr] qU sdw slwmiq; inrMkwr]18] eyku kbIrw. nw mUAw; ijh nwhI rovnhwru]69] {slok 22 mrn bwry inrnw pV@o} eyku (kbIrw)bRhm Aqy bRhmigAwnI jI (nw)nhIN (mUAw)mry (ijh)ijn@W dw mn ieMdRy, Dn ivkwr AOguxW ƒ (rovnhwru)rovx vwly nwhI hn, Bwv imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn]) bRhmigAwnI sgl kI rInw] Anuswr sB dI DUV bx ky, vYr AOgux iqAwg ky gRIbI sihq aumwh nwl praupkwr hI praupkwr krdy hn]69] XQw:- bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI sd jIvY; nhI mrqw]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) gauVI kbIr jI] ijh mrnY; sBu jgqu qrwisAw] so mrnw; gur sbid pRgwisAw]1] Ab kYsy mrau; mrin mnu mwinAw] mir mir jwqy; ijn rwmu n jwinAw]1] rhwau] mrno mrnu; khY sBu koeI] shjy mrY; Amru hoie soeI]2]) kih kbIr; hmrw goibMdu] cauQy pd mih; jn kI ijMdu] khu nwnk; guir bRhmu idKwieAw] mrqw jwqw; ndir n AwieAw]) mrxY kI icMqw nhI; jIvx kI nhI Aws]) www.Gursevak.com

114

q`qkrw

Amr Bey; Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw]) mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw] kbIr. rwmu, n iDAwieE; motI lwgI Koir] kwieAw hWfI kwT kI; nw Ehu crHY bhoir]70] {ijvyN h`fI AMdr kIVy l`g ky KoV kr idMdy hn, iqvyN ies dyh ƒ qMbwkU fr`g jUAw corI XwrI mMd krm ivkwrI gwxy sunxy, jIAW ƒ kohxw mwrnw Aqy kYNsr eyfz Awid ibmwrIAW dI KoV l`gI hY} prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (rwmu)srb klw BrpUr pRB;) vwihgurU jI ƒ iDAwqw iDAwn Dy dI iqRkutI myt ky, s`cy sRb ivAwpI jwx ky (n)nhIN (iDAwieE)iDAwieAw, ies ƒ kwm kRoD loB moh pr inMdw, pr iesqRI gmn, jUAw kql corI fwky isgRt qmwkU nSy dI (motI)bVI BwrI (Koir)bdI, brbwdI, KoV lwgI hY, jo ies ƒ (Koir)nws kr rhI hY, ikauN jo vwihgurU jI dy nwm ƒ cyqy nhIN krdw[ kwieAw hWfI kwT kI; nw Ehu crHY bhoir]70] ijvyN (kwT)l`kV (kI)dI (hWfI)qOVI A`g ’qy ie`k vwrI cV@ jwvy Eh (bhoir)dubwrw (nw)nhIN (crHY)cV@ skdI, sV jWdI hY[ iqvyN (kwieAw)dyh rUpI kwT dI hWfI, jdoN smUh AOguxW bdI rUpI Agn ’c sV geI iPr ieh suAwh ho jwvygI, Eh (bhoir)dubwrw nhIN cV@ skygI[ ies ƒ bdI rUpI AgnI swV rhI hY, ies qoN bcx leI gurU pRmysr jI dI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB s`cI Srn hY]70] cOrwsI l`K jUn Bog ky, mnu`Kw jnm imldw hY, ies leI mwns jnmu dw pRwpq hoxw bVw hI kTn hY, ikauN jo, kwT dI qOVI dy A`g ’qy cV@n vWg mnu`Kw jnm muV 2 ky pRwpq nhIN huMdw[ ijvyN jMgL ’c, ibRC dI twhxI nwl l`gy Pl p`k ky, DrqI ’qy if`g pYNdy hn, muV ky twhxI nwl, nhIN l`gdy[ ijvyN au~ifAw kpUr h`Q nhIN AwauNdw, smuMdR ’c su`tI imsrI h`Q nhIN AwauNdI, kyly ƒ kyvl ie`k vwrI &u`l &L l`gdw hY[ XQw:- kbIr. mwns jnmu dulµBu hY; hoie n bwrY bwr] ijau. bn Pl pwky, Buie igrih; bhuir. n lwgih fwr]) mwns dyh. bhuir nh pwvY; kCU aupwau. mukiq kw kru ry] nwnk khq. gwie krunwmY; Bv swgr kY pwir auqru ry]) lK caurwsIh BRmqy BRmqy; dulB jnmu Ab pwieE]1] ry mUVy; qU hoCY ris lptwieE] AMimRqu sMig bsqu hY qyrY; ibiKAw isau aurJwieE] mnu`Kw jnm ƒ pRwpq ho ky, suAws 2 nwm jp ky inSkwm syvw gurU bMdgI BgqI krky ies ƒ s&lw krnw hY[ kbIr. AYsI hoie prI; mn ko Bwvqu kInu] mrny qy ikAw frpnw; jb hwiQ isDaurw lIn]71] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- vwihgurU DMn siqgurU mh`ly dsvyN jI nUM, sRI AnMdpur swihb jI dw, jdooN AOrMgy dy hukm nwl, srhMdI sUby hMkwrI vzIdy, lhOrI sUby zbrdsq KW Aqy bweIDwr phwVIAW Awid ny rL ky Gyrw pwieAw[ swFy s`q mhIny Gyrw irhw, bwhr dyS ’c ^brW AwauNdIAW, gurU ipAwry AxKIly sUrbIr bhwdr iml ky mqw www.Gursevak.com

115

q`qkrw

krdy,“AwpW ijvyN ikvyN mhwrwj swihb jI dy crn- kmlW ’c phuMc ky, Awpxy isr kurbwn krIey”[ rsqy ’c jwx smyN bhuq rukwvtW sn[ dirAwvW dy GwtW Aqy rsiqAW ’c QW 2 ’qy, qurkW dIAW cOkIAW bYTIAW sn[ gurU ipAwry jI, JKVu JwgI. mIhu vrsY; BI. guru dyKx jweI]13] smuMdu swgru. hovY bhu Kwrw; gurisKu lµiG. gur pih jweI]14] gurU ipAwry jI Bys bdl ky bVy hI gupq FMg nwl, kbIr. cqurweI Aiq GnI; hir jip ihrdY mwih] Anuswr gurU swihb jI dy crn- kmlW dy iDAwn ’c, SRI AnMdgV@ ikly ’c phuMcdy[ mhwrwj swihb jI dy crn- kmlW ’qy m`Qw r`K ky, pRym bynqI krdy “hy mhwrwj swihb jI! sIs Awp jI dy hI hn[ Anq klwvwn ikRpw krky, dwsn dwsW ƒ inrBYqw iekwgRqw, Apxy s`cy crnkmlW dw iDAwn pRym b^So jI[ ijs krky Awp jI qoN kurbwn hoeIey[ ” crn- kmlW ’c Awpxy sIs Arpx krdy[ isr Arpx vwly mhWpurS, gurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW ’c, SSqR AiBAws krdy, mhwrwj swihb jI ^urwk b^Sdy[ bdwm du`D cMgI ^urwk Ckdy[ kIrqn kQw FwfI vwrW suxdy[ do vyLy siqgurU mhwrwj swihb jI dy drSn krky, mn sRIr idl idmwZ idno idn iekwgR mhW blvwn ho jWdy[ jdoN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI gurqw isMGwsx qy sjdy, mhwrwj swihb jI dy mhW ivsmwd mhW suMdr drSn krky iekwgR ho jWdy[ idl ’c ivsmwd iekwgRqw AwauNdI ik siqgurW ny pihly jwmyN AMdr prbq ƒ pMjw lwieAw, qpdy kVwhy Twry, pMjvyN jwmyN AMdr au~bldI dyZ ’c bYTy, q`qI qvI qy KV@y, nOvyN jwmy AMdr sIs kurbwn kIqw, Awp jI hux dsvyN jwmyN AMdr, zulm dy nwS, Drm dy pRkwS leI, gurbwxI jI ƒ ju`go ju`g At`l r`Kx leI, Drm X`uD lV rhy hn[ jdoN mhwrwj swihb jI Awp SSqR AiBAws krdy qy krwauNdy, dusmx ’qy vwr krn ’qy vwr rokx dw FMg d`sdy, Awp pYNqVy k`Fdy SSqR AiBAws krdy, audoN isMGW dI ivsmwd AvsQw ho jWdI[ jIA pRwn mwn suKdwqw; AMqrjwmI mn ko Bwvn] jI ƒ gurqw isMGwsx ’qy bYiTAW dy drSn krky Aqy kwhUM jMg ky rMg pyKy] Anuswr mhwrwj jI dy jMgI jOhr dyK ky, sRI kbIr swihb jI dy khy Anuswr gurmuKW dI AYsI inrBYqw vwlI AvsQw (hoie)ho (prI)geI ik, siqgurU mhwrwj swihb jI ny mn (ko)nUM (Bwvqu)Bwaux vwlI kurbwnI (kInu)kIqI hY, kr rhy hn[ au~bldI dyZ ’c bYTxw sIs kurbwn krny sRbMs kurbwn krny, koeI CotI ijhI g`l nhIN[ ieh mn BwauNdI ho geI, ik mhwrwj swihb jI dy drSn krky, iekwgRqw bx geI[ mn BwauNdI ieh BI sI ik GrW qoN &urnw krky qury sn, ik mhwrwj swihb jI rsqy ’c ivGn qoN bcwaux, mhwrwj swihb leI sIs kurbwn krIey, auh BI mn BwauNdI ho geI[ mrny qy ikAw frpnw; jb hwiQ isDaurw lIn]71]1. swhmxy duSmxW dI &Oj jMg leI iqAwr br iqAwr KV@I hY[ ShIdI dyx pihlW, Apny roim roim ’c bIr- rs Brn leI, ieh AiBAws krdy:- kbIr. AYsI hoie prI; mn ko Bwvqu kInu] mrny qy ikAw frpnw; jb hwiQ isDaurw lIn]71] hux (mrny)mrn (qy)qoN (ikAw)kI (frpnw)frnw hY? (jb)jdoN www.Gursevak.com

116

q`qkrw

Drm- ihq jUJx leI,Apxy hwiQ ’c (isDaurw)KMfw (lIn)pkV ilAw[ mhwrwj swihb jI, au~cI phwVI ’qy KV@ ky, sUrvIr bhwdr Apxy izMd jwn isMGW dy jOhr dyKdy[ isMG bVI bhwdrI nwl duSmx ’c jw ky qrQ`lI mcw idMdy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dy, ien@W hukmw ƒ kmwauNidAw ShIdIAW pwauNdy[ mrny qy ikAw frpnw; jb hwiQ isDaurw lIn]71]2. jIvq Bwv qoN (mrny)mrn (qy)qoN, (ikAw)kI (frpnw)frnw hY? (jb)jdoN h`Q ’c igAwn rUpI (isDaurw)KMfw (lIn)PV ilAw[ XQw:- vwihgurU] rx myN jwie; n kbhUM BwjY] idRV@ kir; CqRI Drm so gwjY]) ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau]1] sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) vwihgurU] kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq.hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) vwihgurU] kbIr.jau quih swD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie]) vwihgurU] mn ry Cwfhu Brmu, pRgt hoie nwchu; ieAw mwieAw ky fWfy] sUru ik snmuK rn qy frpY; sqI ik sWcY BWfy]1] fgmg Cwif; ry mn baurw] Ab qau jry mry isiD pweIAY; lIno hwiQ sMDaurw]1] (338) vwihgurU] kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] vwihgurU] pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) vwihgurU] BY kwhU kau.dyq nih; nih BY mwnq Awin] khu nwnk.suin ry mnw; igAwnI qwih bKwin]16]) vwihgurU] kbIr.ijsu mrny qy jgu frY; myry mn Awnµdu] mrny hI qy pweIAY; pUrnu prmwnµdu]22] vwihgurU] jy jIvY.piq lQI jwie] sBu hrwmu.jyqw ikCu Kwie] vwihgurU] koaU iksI ko rwj n dY hY] jo lY hY inj bl sy lY hY] vwihgurU] SSqRn ky ADIn hY rwj] so pRym bynqI hY ik ijhVw isDaurw sqI Awpxy h`Q ’c lYNdI hY, ie~Qy aus isDaury dw ArQ nhIN[ ikauNik mhwrwj swihb jI ny sqI dI mrXwdw bMd kIqI hY, jo ih`k D`kw inrw hI zor zulm hY, jy AsIN sqI vwly p`K leIey ik sqI kihMdI mrnoN ikauN frnw, ieh gurmiq dy iblkul ault hY[ bRhm smwj dy bwnI, pUrn DrmI nyk swaU rwjy rwm mohn rwie jI dI, pRym bynqI prvwn krky, v`fBwgy lwrf bYnitMk jI ny, 7 dsMbr 1829 eI: nMU, sqI hox ivru`D, s^q kwnUn jwrI kIqw[ pMjwb, rwjpUqwny ’c sqI hox dI bMdI, eIsvI 1847 ’c hoeI[ kbIr. rs ko gWfo cUsIAY; gun kau. mrIAY roie] AvgunIAwry mwnsY; Blo. n kihhY koie]72] {sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- sdw gurqw ibrwjmwn prmpUjnIk vwihgurU siqgurU sRI gurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI, Awpxy gursyvk jI qoN Awp hI vwihgurU vwihgurU khwauNdy hn, Awp hI, gursyvk jI dy idl idmwg surqI ibrqI ’c gurbwxI jI Aqy idl ’coN AMimRq bRhmwnMd rs, muK ’c Byjdy hn[ prm- pRsMn ho ky gurSbd byAMq SuB gux www.Gursevak.com

117

q`qkrw

b^Sky, gursyvk jI dy lUM 2 ’c vs jWdy hn[ so gurqw ibrwjmwn vwihgurU gurU gRMQ swihb jI mhwrwj jI duAwrw, Awpxy idl idmwZ surqI ibRqI ’c, gurbwxI ƒ pRwpq kridAW, gurU jI ƒ rom 2 krky nmskwridAW, crn- kml c`tidAW, crn- kmlW ’c lIx ho ky, vwihgurU vwihgurU jI jpidAW jpwauNidAW, Apxy idl ’coN AMimRq bRhmwnMd rs, muK ’c pRwpq krn rUp, rs dw gMnw hY jI[ XQw:- nwmu rswiexu. mnu iqRpqwiexu; gurmuiK AMimRqu pIvW jIau]} prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- siq sMqoK dieAw Drm vIcwr SuB (gun)guxW (kau)nUM pRwpq krn leI, siqgurU swihb s`cy pwiqSwh jI dy pws (roie)ro 2 (mrIAY)mrIey Bwv bhuqo bhuq hI roeIey,“hy mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI”! pMc sqwvih dUq; kvn ibiD mwrxy] ikRpw krky AOgux myt ky, dwsn dwsW ƒ SuB gux b^So jI[ AMimRq rs (ko)dw BirAw (gWfo)gMnw vwihgurU nwm gurSbd, bwr 2 AiBAws krn rUp (cUsIAY)cUsxw krIey, (AvgunIAwry)AOguxW vwly (mwnsY)purSW nUM, koie BI (Blo)cMgw (n)nhIN (kihhY)kihMdw]72] kbIr. gwgir jl BrI; Awju kwil@ jYhY PUit] guru. ju n cyqih Awpno; AD mwiJ. lIjihgy lUit]73]{swfy gurU pRmysr jI ny swnUM gur mrXwdw gurbwxI jI b^Sy hn, swfy leI au~bldI dyZ ’c bYTy q`qy ryqy ’qy bYTy q`qw ryqw Awpxy sIs ’qy puAwieAw, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KVy@ hn, swfy leI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj rcy hn[ nOvyN jwmy ’c sIs kurbwn kr rhy hn, dsvyN jwmy AMdr sRbMs kurbwn kr rhy hn[} prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI, sRIr ƒ nwsvMq &urmw rhy hn:- ieh dyh rUpI gwgir, suAwsW rUpI jl nwl BrI hY[ (Awju)A`j AQvw (kwil@)k`l nUM, AwXU dw kwil@ hox qoN (PUit)Pu`t (jYhY)jwvygI[ XQw:- kwcI mtukI; ibnis ibnwsw]) Amr jwin sMcI ieh kwieAw; ieh imiQAw kwcI ggrI]) jb jrIAY. qb hoie Bsm qnu; rhY ikrm dl KweI] kwcI gwgir. nIru prqu hY; ieAw qn kI. iehY bfweI] guru. ju n cyqih Awpno; AD mwiJ. lIjihgy lUit]73] cOrwsI l`K jUn Bog ky Amolk mnu`Kw jnm pRwpq krky, (ju)ijhVy (Awpno)Awpxy (guru)vwihgurU gurbwxI gurU jI ƒ (cyqih)Xwd (n)nhIN krdy, auh, qmwkU Srwb kukrm kusMgI kwm kRoD loB moh hMkwr pwp inMdw cuglI eIrKw dÍYS vYr AOguxW krky, izMdgI dy (AD)A`D (mwiJ)ivcwly hI, (lUit)lu`t (lIjihgy)ley jwxgy, Bwv pUrI izMdgI nhIN Bog skxgy, izMdgI pRmwqmw rUp mMzl ƒ pRwpiq nhIN ho skygI, k`cI gwgr ƒ BMn dyxgy, jm swh k`F lYxgy[ mrn bwAd jdoN jm lY ky jWdy hn, jmpurI dy rsqy jWidAW, A`D ivcwly lu`t ley jwxgy]73] XQw:- krm Drm pwKMf jo dIsih; iqn jmu jwgwqI lUtY] kwrobwr ivhwr ’c BI A`D ivcwly lu`t ley jwxgy[ www.Gursevak.com

118

q`qkrw

kbIr. kUkru rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau]74] {kbIr swihb jI siq sMqoK dieAw Drm vIcwr Awid SuB guxW sihq, Anqklwvwn inrgun inrMkwr inrivkwr inrhMkwr AsMK pRkwS hI pRkwS sihq, AMdr bwhr Ajpw jwp vwihgurU jI ’c lIn, rwm jI dy ku`qy hn[} bRhm srUp sRI kbIr swihb jI nwl, crcw kridAW, hMkwrI mUDy BWfy hwr ky iKJy, ikhw, “qUM qW ku`iqAW vWg BauNkdw rihMdw hYN” pUrn Bgq jI, gu`sw krn dI bjwey, hr vyly jIA pRwx dwqy, vwihgurU jI ƒ pUrn ipAwr nwl cyqy kridAW &urmw rhy hn:- “BweI TIk hY! Awp jI ku`qw kihMdy hoN, dwsn dws kbIr, rwm jI (ko)dw kUkru hY, (myro)dwsn dws dw (nwau)nwm (muqIAw)moqI hY, jo vwihgurU jI dy (muqIAw)ADIn qwbydwr hY[ dwsn dws hr vyly vwihgurU jI dw js BONkx vwlw ku`qw hY[ XQw:- hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]) sg nwnk. dIbwn msqwnw; inq cVY svwieAw]) eyqy kUkr hau bygwnw; Baukw iesu qn qweI] Bgiq hIxu nwnku. jy hoiegw; qw KsmY nwau. n jweI]) lwl sig gulwm gurU goibMd isMG] dwZdwir nwm gurU goibMd isMG]156] gurmuiK ipAwry BweI nMd lwl isMG jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws, gurU goivMd isMG jI dy prm piv`qR SuB s`cy nwm dy (dwZdwir)inSwn vwlw, gurU goivMd isMG jI dw Zulwm dwsn dws lwlw golw (sig) ku`qw hY[ hr vyly pUrn gurU jI dw js BONkdw hY[ gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh jwau]74] prm ipAwry vwihgurU jI ny (hmwry)dwsn dws dy (gly)AMqhkrn gL ’c, pRIq rUpI jyvVI AQvw AwigAw mnwaux rUpI (jyvrI)r`sI pweI hY[ AwigAw mnwaux rUpI jyvrI ƒ (jh)ij`Dr ƒ (iKMcY)iK`cdy hn, dwsn dws (qh)iq`Qy (jwau)jWdw hY[ AwpxI mrzI nwl dws ku`J nhIN kr irhw[ XQw:- sBu Awpy jgqu aupwiedw ipAwrw; vis Awpy jugiq hQwhw] gil jyvVI Awpy pwiedw ipAwrw; ijau pRBu iKMcY. iqau jwhw] jo grbY. so pcsI ipAwry; jip nwnk Bgiq smwhw]) Purmwnu qyrw. isrY aUpir; iPir n krq bIcwr] quhI drIAw. quhI krIAw; quJY qy insqwr]) AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie]) jh bYswlih, qh bYsw suAwmI; jh Byjih. qh jwvw] sRb ivAwpI mhW ivsmwd AvsQw ’c lIx ho ky kih rhy hn[ AMdr bwhr BrpUr inrgun bRhm jI dw dwsn dws kUkr hY, jo AMdr bwhr AsMK guxW dy AsMK pRkwS srUp vwihgurU bRhm jI BrpUr ho rhy hn, AwpoN koeI sMklp nhIN &ur irhw, sMklp ivklp mhwrwj swihb jI dI joiq nwl &ur rhy hn, mhwrwj swihb jI dI joiq nwl dyK bol sux irhw hY[ AwpxI mrzI nwl, A`K BI nhIN Kol@ mIc skdw[ dwsn dws kUkr Apxy suAwmI jI dw dr, nhIN C`fdw, iek mn ie`k ic`q ho ky cyqy krdw hY[ XQw:- suAwmI ko igRhu ijau sdw; suAwn qjq nhI. inq] nwnk. ieh ibiD, hir Bjau; iek min. huie iek iciq]45] kbIr. jpnI kwT kI; ikAw idKlwvih loie] ihrdY. rwmu n cyqhI; ieh jpnI ikAw hoie]75] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw www.Gursevak.com

119

q`qkrw

BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy pKMfI! (kwT)l`kV (kI)dI (jpnI)mwLw pw ky, (loie)lokW ƒ T`gx leI (ikAw)kI (idKlwvih)idKw irhw hYN? ihrdY krky, qUM rwmu jI ƒ (cyqhI)cyqy (n)nhIN krdw, ieh (jpnI)mwLw pw ky (ikAw)kI (hoie)hovygw?]75] ihrdy ’c Awpy hI jwp hoeI jwxw, ihrdy krky qUM rwmu jI cyqy krny hn[ XQw:- ibnu ijhvw; jo jpY ihAwie] koeI jwxY. kYsw nwau]) Ajpw jwpu. n vIsrY; Awid jugwid smwie]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) nau iniD; AMimRqu pRB kw nwmu] dyhI mih; ies kw ibsRwmu]) suMn smwiD; Anhq qh nwd] khnu n jweI; Acrj ibsmwd] iksy qoN cIz mMgxI qW BI mwLw idKw dyxI, ies mwLw dw koeI &wiedw nhIN, pKMfIAW ƒ pKMf qoN mn@w kr rhy hn[ XQw:- mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaun@W jwnW]1]) Awsw] gj swFy qY qY DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w jpmwlIAw; loty hiQ inbg] Eie. hir ky sMq, n AwKIAih; bwnwris ky Tg]1] AYsy sMq. n mokau Bwvih] fwlw isau; pyfw gtkwvih]1] rhwau] bwsn mWij crwvih aUpir; kwTI Doie jlwvih] bsuDw Koid. krih duie cUly@; swry mwxs Kwvih]2] Eie pwpI. sdw iPrih AprwDI; muKhu. Aprs khwvih] sdw sdw iPrih AiBmwnI; sgl kutMb fubwvih]3] ijqu ko lwieAw, iqq hI lwgw; qYsy krm kmwvY] khu kbIr. ijsu siqguru BytY; punrip. jnim n AwvY]4]2] kbIr. ibrhu BuXMgmu, min bsY; mMqu. n mwnY koie] rwm ibEgI. nw jIAY; jIAY. q baurw hoie]76] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ijs gurmuiK snmuK rwm gurU pRymI jI dy min ’c, gurU (ibrhu)pRym rUpI (BuXMgmu)s`p (bsY)vsdw hY, auh (koie)iksy (mMqu)aupdyS mMqR ƒ (n)nhIN (mwnY)mMndw, Bwv s`p mMqR dy v`s ho jWdw hY, pr gurmuiK dy mn AMdr, pRym rUpI s`p, iksy aupdyS mMqR krky v`s nhIN huMdw[ AQwh pyRm ’qy idRstWq:- ijvyN bwby mqIdws jI nUM, duSt kwzI ny ikhw, “qUM AwpxI juAwnI qy qrs kr, qUM gurU jI dy pws rih ky kI K`itAw hY? qyry sRIr ƒ Awry nwl cIirAw jwxw hY, qUM ikauN nhIN au~cy Ahudy lYNdw? Dn pdwrQ byZmW lY, v`fw sUbw bx jw, dunIAW dy suK Bog, gurU qygbhwdr swihb jI dw swQ C`f dy”[ aus ikhw, “siqgurU qygbhwdr mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI dy drSn ’qy syvw ismrn dy inmK dw jo suK hY, qusIN smJ nhIN skdy”[ XQw:- eyk inmK; jo ismrn mih jIAw] koit idns lwK; sdw iQru QIAw]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] aun@W dy lwlcW ƒ Tukrw id`qw, Awrw ipAwrw kIqw[ XQw:- Awrw ipAwrw lgq hY, kwrw krau bnwie[ isr jwie q jwie, myrw is`KI isdk n jwie[ bwbw mqIdws jI ƒ v`s krn leI, aun@W ny lwlc dyx rUpI bVy mMqR pVy@, pr aun@W, koeI mMqR nhIN mMinAw[ www.Gursevak.com

120

q`qkrw

rwm ibEgI. nw jIAY; jIAY. q baurw hoie]76] zihr vwlw s`p nhIN, Ajpw jwp sihq pRym rUpI s`p dw fMg BI pRym hI hY, pRym sihq Ajpw jwp rUpI s`p dw fMigAw, AMdr bwhr SuB guxW dy Anq klwvwn, AsMK pRkwS sihq inrgun bRhm rwm jI dy pRymI, rwm jI dy ivjogI ho ky, j`g qy (nw)nhIN (jIAY)ijauNdy, ikauNik aun@W nUM, pRym sihq Ajpw jwp rUpI s`p ny pRym dw fMg lw idqw, aun@W AMdr bwhr pRym hI pRym hY[ s`p dw fMigAw, J`t hI mr jWdw hY, iesy qr@W auh pRym sihq Ajpw jwp rUpI s`p dy fMgy, ijauNdy nhIN, Bwv aun@W dy lUM 2 ’c mhwrwj swihb jI dw pRym vsdw hY, auh sMswrI jIvn ivSy ivkwrW AOguxW doSW inMdw cuglI eIrKw dy jIvn ’c nhIN ijauNdy, auh mhwrwj ’c lIn ho ky, jy ijauNdy hn, q auh (baurw)msqwny hoie jWdyy hn[ XQw:- mwrU mhlw 1] koeI AwKY BUqnw; ko khY byqwlw] koeI AwKY AwdmI; nwnku vycwrw]1] BieAw idvwnw swh kw; nwnku baurwnw] hau hir ibnu; Avru n jwnw]1] rhwau] qau dyvwnw jwxIAY; jw BY dyvwnw hoie] eykI swihb bwhrw; dUjw Avru n jwxY koie]2] qau dyvwnw jwxIAY; jw eykw kwr kmwie] hukmu pCwxY Ksm kw; dUjI Avr isAwxp kwie]3] qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru]4]7]) logu khY; kbIru baurwnw] kbIr kw mrmu; rwm pihcwnW]) mY baurI; myrw rwmu Bqwru] ric ric qw kau; krau isMgwru]) aun@W dI baurI AvsQw kYsI hY? Anhq suMin rqy; sy kYsy] ijs qy aupjy; iqs hI jYsy]) mgnu BieE. ipRA pRym isau; sUD. n ismrq AMg]) vwihgurU jI ’c ivsmwd ho ky. sMswr ƒ ivswr idMdy hn[ n au~Qy KuSI n ZmI, jMmx mrn qRY gux AqIq ho ky, msqwnI AvsQw ’c ijauNdy hn[ aun@W dw mn koeI ivSy ivkwrW dw sMklp nhIN krdw, A`KW rUp nhIN dyKdIAW kMn inMidAw cuglI nhIN suxdy, zbwn JUT nhIN boldI, cmVI sprs nhIN cwhuMdI[ auh sMswr v`loN idvwny msqwny huMdy hn[ XQw:- Bau qyrw BWg; KlVI myrw cIqu] mY dyvwnw; BieAw AqIqu]) mY baurI; myrw rwmu Bqwru] ric ric qw kau; krau isMgwru]1]) rwm jI aun@W dy isr ’qy h`Q r`Kdy hn[ mhwrwj swihb jI dy AsMK pRkwS aun@W ’qy pYNdy hn[ AMdr bwhr gurSbd ArQ dyK rhy hn, aun@W dw sMswr v`l i^Awl nhIN, aun@W dI bRhmwkwr ibRqI hY, bRhmigAwnI sgl kI rInw] hn AMdroN bwhroN s`cy ’c lIx hn, pwrbRhmu ijin; scu kir jwqw] nwnk so jnu; sic smwqw]) aun@W dy kMn bRhm jI ƒ hI suxdy hn, A`KW bRhm jI ƒ hI dyKdIAW hn[ XQw:- bRhmu dIsY. bRhmu suxIAY; eyku eyku vKwxIAY] Awqm pswrw krxhwrw; pRB ibnw. nhI jwxIAY]) AMqir guru AwrwDxw; ijhvw jip gur nwau] nyqRI. siqguru pyKxw; sRvxI. sunxw gur nwau]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) aun@W dI Agm AgwD pRymmeI AvsQw hY[ XQw:AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]) Awpy lwieE; Apnw ipAwru]) nwm ibnw sony dI DrqI BI cMgI nhIN l`gdI[ XQw:- jy DrqI sB www.Gursevak.com

121

q`qkrw

kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY. Avru n BwieAw rwm]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) mY nIry. Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau. idRsit n krY rucWgY]) hau rih n skw. ibnu dyKy pRIqmw; mY. nIru vhy vih. clY jIau]) iek GVI n imlqy; qw kiljugu hoqw] huix kid imlIAY; ipRA quDu BgvMqw] moih. rYix n ivhwvY, nId n AwvY; ibnu dyKy. gur drbwry jIau]) mhWpurS jI dI aupmw bhuq hY[ XQw:- ijhbw eyk; ausqiq Anyk] siq purK; pUrn ibbyk] kbIr. pwrs cMdnY; iqn hY eyk sugMD] iqh imil. qyaU aUqm Bey; loh kwT inrgMD]77] gurmuiK sMqW BgqW dI syvw susMgq dw bhuq v`fw lwB, Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- jo pwrs qy (cMdnY)cMdn hn, (iqn@)iqn@W ’c, (eyk)ie`k ie`k (sugMD)gux hY[ pwrs AMdr ieh gux hY, jr vwly lohy ƒ sonw bxwauNdw hY[ cMdn ’c ie`k gux hY, l`kVI ƒ sugMDI sihq, cMdn bxw idMdw hY[ XQw:- Eie BI cMdnu hoie rhy; bsy ju cMdn pwis]11]) iqh imil. qyaU aUqm Bey; loh kwT inrgMD]77] (iqh)iqs pwrs nwl imil ky (qyaU)auh (loh)lohw, (aUqm)au~qm sonw (Bey)ho jWdw hY, qy cMdn nwl iml ky (inrgMD)sugMDI qoN rihq jo kwT hY, auh aUqm cMdn ho jWdw hY[ ieauN cMdn smwn sMqW nwl iml ky, lohy vWg pwpW krky Bwrw, ivSy ivkwr dy jr vwlw, pwpI jIv rUp lohw, bwrW vMnI dy Su`D sony vWg, pMjy igAwn ieMdRy pMjy krm ieMdRy mn qy buu`D, ien@W bwrW ƒ au~jl krky ieMidRAW dy ivSy iqAwg ky, Su`D sony vWg Su`D Su`D ho jWdw hY[ inrgMD kwT vWg, BgqI dI sugMDI rihq purS, cMdn rUp mhWpurSW nwl l`g ky, BgqI rUpI sugMDI sihq sugMDq, cMdn rUp mhWpurS ho jWdw hY[ XQw:- Bwr ATwrh mih. cMdnu aUqm; cMdn inkit sB cMdnu hueIAw]) cMdn Bgqw joiq ienyhI; srby prmlu krxw]) qum cMdn. hm ierMf bwpury; sMig qumwry bwsw] nIc rUK qy aUc Bey hY; gMD sugMD invwsw]1] kbIr. jm kw TyNgw burw hY; Ehu nhI sihAw jwie] prmpUjnIk vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- hy BweI! jm (kw)dw (TyNgw)sotw bhuq hI burw hY[ Ehu iksy koloN BI (sihAw)shwirAw nhI (jwie)jWdw[ bMn@ ky k`utdy hn, mwrn l`gy QW kuQwE nhIN dyKdy[ XQw:- khu kbIr. qb hI nru jwgY] jm kw fMfu; mUMf mih lwgY]) sUmih Dnu. rwKn kau dIAw; mugDu khY, Dnu myrw] jm kw fMfu. mUMf mih lwgY; iKn mih krY inbyrw] eyku ju swDU. muoih imilE; iqin@. lIAw AMcil lwie]78]1:- (eyku)ie`k (ju)jo prmpUjnIk swDU rwmwnMd jI, (muoih)dws ƒ (imilE)imly, (iqin@)iqn@W ny dwsn dws ƒ Awpxy (AMcil)p`ly lwie lIAw hY]78] XQw:- lwie AMcil nwnk. qwirAnu; ijqw jnmu Apwr jIau]) AMcil lwie qrwieAw BweI; Baujlu duKu sMswru] kir ikrpw ndir inhwilAw BweI; kIqonu AMgu Apwru] www.Gursevak.com

122

q`qkrw

eyku ju swDU muoih imilE; iqin@ lIAw AMcil lwie]78]2:- kbIr pMQIey BweI lihxw isMG jI ny Bgq mwLw ’c iliKAw hY, ijs smyN siqgurU nwnk dyv mhwrwj swihb jI kWSI ’c phuMcy, aus vyly Bgq, mhwrwj jI dy drSn krky inhwl gd 2 hoey[ jdoN swry Bgq mhwrwj swihb ƒ kWSI qoN ivdw krn bwhr Awey, qW Bgq sRI kbIr swihb jI dI aumr aus vyLy 106 vr@y sI[ Awp jI pMckoSI qoN Aw rhy sn, vfY Bwig Byty gurdyvw] Anuswr siqgurU swihb jI dy drSn v`ifAW BwgW krky hoey[ gurU mhwrwj s`cy pwiqswh jI ny inrgun srgun dI eykqw b^S ky inhwl kIqy[ ies Anuswr kih rhy hn ik eyku ju (swDU)siqgurU nwnk dyv mhwrwj s`cy pwiqswh jI, (muoih)dwn dws ƒ (imilE)imly, (iqin@)iqn@W ny ikRpw krky, dwsndws ƒ Awpxy Srn rUpI (AMcil)p`ly lwie lIAw[ dwsn dws inhwl 3 ho igAw[ kbIr. bYdu khY hau hI Blw; dwrU myrY vis] vwihgurU bRhm srUp sRI kbIr swihb jI SuB aupdyS &urmwauNdy hn:- bYdu (khY)kihMdw hY, (hau)mYN hI (Blw)cMgw hW, dwrU dyxI (myrY)myry vis hY[ d@wvw krdw hY ik mYN bMdy ƒ mrn nhIN dyvWgw[ ieh qau bsqu gupwl kI; jb BwvY lyie Kis]79] hy BweI! ieh cyqn s`qw rUp AQvw izMd jwn (bsqu)vsqU, (qau)qW, (gupwl)Awid Ajoin AjY AibnwsI iqh prmysr jwno] (sRI dsm) vwihgurU jI (kI)dI hY, (jb)jdoN (BwvY)cwhux audoN hI (Kis)iK`c (lyie)lYNdy hn]79] XQw:- jb ApunI joiq. iKMcih qU suAwmI; qb koeI. krau idKw viKAwnw]) nh bwirk. nh jobnY; nh ibrDI kCu bMDu] Eh byrw. nh bUJIAY; jau Awie prY jm PMDu]) jYsy ikrswxu; bovY ikrswnI] kwcI pwkI; bwiF prwnI]1]) jVI bUtI jy jIvIey, ikauN mrY DnMqr]) cwry kuMt, kwl ky v`s[ khW jweIey, kwl qy n`s[ mÚ 2] vYdw. vYdu suvYdu qU; pihlW rogu pCwxu] AYsw dwrU. loiV lhu; ijqu vM\Y rogw Gwix] ijqu dwrU. rog auiTAih; qin suKu vsY Awie] rogu gvwieih Awpxw; q nwnk. vYdu sdwie]2] vYd ƒ is`iKAw hY, l`igE Awid ko haumY rogU]) haumY dIrG rogu hY; dwrU BI iesu mwih] vYd jI gur pUry dy s`cy crnIN l`g ky, Apnw rog haumY rog nivrq krn[ bwxI ƒ kOVw bolx dw rog hY, sRIr ’c BI rog hn ien@W rogW qoN Awp bcx, hornW ƒ bcwaux[ so vYd ƒ burw nhIN ikhw, vYd ƒ smJ sUJ id`qI hY[ aus dI BI kilAwx leI, aus ƒ cyqMn kIqw hY[ duAweI Zlq dyx qoN bhuq swry mrIz cV@weI kr jWdy hn[ vYd jI Awp nwm jpx hornW qoN jpwaux[ duAweI nwl pRhyz nwm jpx bwry BI d`sx[ rog b`uJx dwrU bu`Jx sujwx vYd bnx[ XQw:- mhlw 2] nwnk. prKy Awp kau; qw pwrKu jwxu] rogu dwrU dovY buJY; qw vYdu sujwxu] kbIr. naubiq AwpnI; idn ds lyhu bjwie] ndI nwv sMjog ijau; bhuir. n imlhY Awie]80] {DrqI aupir kot gV; kyqI geI vjwie] jo Asmwin. n mwvnI; iqn nik. nQw pwie] cOhW ju`gW ’c, kRoVW hI zwlm hoey hn, ijn@W ny pr iesqRIAW KohIAW, ijvyN AihmdSwh AbdwlI ny, ihMd ’coN ATwrW hzwr, bweI hzwr, qIh hzwr bIbIAW lu`tIAW, gznI ’c tky www.Gursevak.com

123

q`qkrw

2 ƒ vycIAW[ ies qr@W sony hIry jvwhrwqW, dUjI DrqI Kohx leI bVy hI zor zulm krdy rhy, ^Un dIAW ndIAW vgwauNdy rhy[ lokW dy GrW ƒ swV idMdy, msUmW ƒ kql kr idMdy[ bwbr jwbr vWg swV &Uk bhuq krdy, Pyr KuSI ’c Aw ky jSn mnwauNdy, n`gwry vjwauNdy[} vwihgurU bRhm srUp, sRI kbIr swihb jI SuB s`cw vYrwgmeI aupdyS &urmwauNdy hn:- hy BweI! sMswr ’qy zor zulm krky, AwpnI ij`q dy (naubiq)v`fy ngwry, ds idn (bjwie)vjw (lyhu)lYxw kr] XQw:- jIq iPrY. sB dys idswn ko; bwjq Fol imRdMg ngwry] guMjq gUV gjwn ky sMudr; ihMsq hI hXrwj hjwry] AQvw hy BweI! Awp praupkwr krn krwaux, kIrqn is`Kx is`Kwaux, kQw is`Kx is`Kwaux, sMQw krn krwaux, Awpxy AMdr Ajpw jwp krn rUp (naubiq)v`fw ngwrw, ds idn vjw lY, Bwv vYrwg Dwr ky ismrn praupkwr kr lY[ (ijau)ijvyN ndI ’c (nwv)byVI ’qy cV@y, jIAW dw (sMjog)imlwp huMdw hY[ byVI fu`bx qoN, jIA mrn qoN (bhuir)muV ky, aus byVI ’c (Awie)Aw ky (n)nhIN (imlhY)imldy[ AQvw ndI ’c byVI nwl pwxI dw (sMjog)imlwp tkrw huMdw hY, AgWh cilAw jWdw hY, muV ky vwips nhIN AwauNdw, iesy qr@W hy jIv! aus Awpxy rwj Bwg ƒ ijhVw zor zulm nwl bxwieAw sI, muV ky Awie ky (n)nhIN dyKyNgw[ XQw:- vY suq vY ibq, vY pur pwtn; bhuir. n dyKY Awie]) ndIAw vwh ivCuMinAw; mylw sMjogI rwm]) supn cirqR icqR, jwgq n dyiKXq; qwirkw mMfl. prBwiq n idKweIAY] qrvr CwXw lg dIrG cpl bl; qIrQ purb jwqRw. iQr n rhweIAY] ndI nwv ko sMjog log. bhurXo n imlY; gMDrb ngr imRg iqRSnw iblweIAY] (kibq 117) iesy qr@W ies sMswr ’qy qUM jo zor zulm pwp krky, lhU dIAW ndIAW vgweIAW hn, ij`q dy vwjy vjwey hn, Awpxy Awp ƒ v`fw khwieAw, CqrW dI CwieAw hyT quirAw hYN, mr ky nMgw jwvyNgw[ XQw:- nWgy Awvnu; nWgy jwnw] koie. n rih hY; rwjw rwnw]) nMgw dojik cwilAw; qw idsY Krw frwvxw] ie`QoN sMswr qoN gunwh lY ky jwvyNgw, ijs krky jm fMf shwrny pYxgy[ ieh bVI BwrI vYrwgmeI is`iKAw hY, ies ƒ pV@ ky, jIv zor zulm n kry, kMnW ƒ h`Q lw ky, gur pUry jI ƒ nmskwr kry]80] m`su- kbIr. swq smuMdih msu krau; klm krau bnrwie] bsuDw kwgdu jau krau; hir jsu. ilKnu n jwie]81] {vwihgurU Bgq sRI kbIr swihb jI ƒ Akwl purK jI AMdr bwhr pRgt hn[ sB AvwzW ’coN rwm 2 jI sux rhy hn[ XQw:- sBY Gt. rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]) gwvih quhno pauxu pwxI bYsMqru; gwvY rwjw Drmu duAwry]) kyqIAw KwxI. kyqIAw bwxI; ijqnI AnMq bRhmMf dI rcnw hY, Bgq sRI kbIr swihb jI ƒ swrI rcnw gwauNdI jwp krdI, ids sux rhI hY[ vwihgurU inrgun bRhm jI, AsMK AnMq guxW dy pRkwS inrMkwr hr pRwxI dy AMdr bwhr jwp kridAW, smMUh bRhmMfW ’c ivAwpk ho rhy hn[ AnMq bRhmMf dI rcnw, aun@W ’c vs rhI hY, auh rcnw ’c vsdy hn[ AnMq bRhmMf dI rcnw, aun@W dy srgun srUp jI hn[ www.Gursevak.com

124

q`qkrw

srgun srUp dy pswry ’c, AsMK sUrj jpdy hn[ AsMK DrqIAW dw ikxkw 2, AsMK pwxI AnMq hvwvW AnMq hI bRhmw ivSnUM isv jI, AsMK Bgq hr smyN jwp jpdy hn[ AnMq bRhmMf dI rcnw AnMq bRhmMfW ’c vsx vwly jIv jMq, smuMdR aun@W ’c vsx vwly jIv, swrI rcnw mhwrwj dw jwp kr rhI hY[ XQw:- jo jo ricE; su iqsih iDAwiq] byAMq gurmuiK pRymIN AnMq bRhmMf dI rcnw ’c gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) ieik inrMkwrI; nwm AwDwir] Anuswr hr vyly jwp krdy rihMdy hn[ AYsy sRb ivAwpI mhW ivsmwd bRhm vwihgurU jI dI swiKAwqqw kbIr swihb jI ƒ hoeI hY[ ikauNik inrgun bRhm jI sRb pRkwSk hn, swry j`g dy jIvn rUp, pRyrk pRkwSk hn[ inrgun bRhm ’c AsMK cV@y sUrj cMd, bRhm jI qoN s`qw lY ky B`j rhy hn Aqy mhwrwj dw js krdy hn[ AsMK DrqIAW hvwvW jwp krdIAW hn[ swry Akwr B`jy iPrdy hn, swfy AMdr byAMq jIA B`jy iPrdy, swry jwp kr rhy hn[} kbIr. swq smuMdih msu krau; klm krau bnrwie] bsuDw kwgdu jau krau; hir jsu. ilKnu n jwie]81]) bysumwr AQwh Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY]) nwnk Acrju. Acrj isau imilAw; khxw kCU n jwey]) ibsmn ibsm rhy ibsmwd] Anuswr mhW ivsmwdqweI ’c lIx, prmpUjnIk sRb ivAwpI pUrn bRhm jI dy Avqwr pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- BwvyN dwsn dws (swq)s`q (smuMdih)smuMdRW dI, (msu)SwhI (krau)bxwauxw kry, (pMj mx k`cy dw ie`k Bwr hY, swrI bnswpqI dy ibRCW dw ie`k ie`k p`qw ilAw jwvy, 90 mx k`cy huMdy hn, ATwrW Bwr bxdy hn[ ATwrW Bwr (bnrwie)bnwspqI dIAW (klm)klmW (krau)bxwauxw kry, (jau)jykr swrI (bsuDw)DrqI dw kwgdu (krau)bnwauxw kryy, qW BI (hir)ivsmwd sRb pRkwSk vwihgurU jI dw jsu (ilKnu)iliKAw (n)nhIN (jwie)jWdw]81] ikauNik, AwpY jphu; Awpnw jwpu] Anuswr auh Awpxw jwp, Awp hr vyly kr rhy hn[ XQw:- nwnk. kwgd lK mxw; piV piV kIcY Bwau] msU. qoit n AwveI; lyKix. pauxu clwau] BI qyrI kImiq. nw pvY; hau. kyvfu AwKw nwau]) kwgd dIp sBY kir kY; Aru swq smuMdRn kI msu kYho] kwt bnwspqI sgrI; ilKby hUM ky lyKn kwj bnY ho] swrusqI bkqw kirkY; jug kot gnys ky hwQ ilKY ho] kwl ikRpwn ibnw ibnqI; nw qaU qum ko pRB nYk irJY ho] (bicqR nwtk) khw lgY; iehu kIt bKwnY] mihmw qoir; quhI pRB jwnY] ipqw jnm; ijm pUq n pwvY] khw qvn kw; Byd bqwvY]4] mhW ivsmwd pRym bynqI:- BwvyN vwihgurU jI dw jsu iliKAw nhIN jWdw qW BI ilKxw bhuq hI jrUrI hY, ilKx dw Aqot &L hY[ XQw:- ilKu nwmu. swlwh ilKu; ilKu. AMqu n pwrwvwru]) hir jsu ilKih. lwie BwvnI; sy hsq pivqw]) sy kr Bly; ijnI hir jsu lyKw]) kbIr. jwiq julwhw ikAw krY; ihrdY bsy gupwl] kbIr. rmeIAw kMiT imlu; cUkih srb jMjwl]82] iksy hMkwrI iv`dvwn ny Bgq kbIr swihb jI nwl crcw kIqI, hwr ky iKJ igAw, kihMdw “qUM ijqnw mrzI Xqn kr lY, BwvyN ijqnw mrzI dunIAW ƒ mgr lw lY, www.Gursevak.com

125

q`qkrw

T`gI mwrI jw, pr qUM qW julwhw hYN, qyrI mukqI nhIN ho skdI, pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI dy AMdr bwhr, AsMK guxW dy AsMK pRkwS srUp inrgux bRhm jI swiKAwq ho rhy hn[ ibAdbI dy bcn kihx qoN, Awp jI dy mn ’qy koeI BI Asr nhIN hoieAw, bVy dIrG AwSy, sihxsIlqw nwl gurbwxI jI aucwr rhy hn:- jwiq julwhw; miq kw DIru] shij shij; gux rmY kbIru]) dwsn dws dI jwiq julwhw (ikAw)kI (krY)krygI, Bwv kI ivgwVygI? dwsn dws dy ihrdY AMdr (gupwl)Awid Ajoin AjY AibnwsI; iqh prmysr jwno] sRb ivAwpI vwihgurU jI (bsy)vs rhy hn[ XQw:- sloku] Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih nwnkw; ijh pRIiq nhI. BgvMq]1] pauVI] |M|w; Ktu swsqR hoie i|Awqw] pUrku kuMBk; ryck krmwqw] i|Awn iDAwn; qIrQ iesnwnI] sompwk Aprs auidAwnI] rwm nwm sMig; min nhI hyqw] jo kCu kIno; soaU Anyqw] auAw qy; aUqmu gnau cMfwlw] nwnk ijh min bsih gupwlw]16] kbIr. rmeIAw kMiT imlu; cUkih srb jMjwl]82] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:(kbIr)v`fy (rmeIAw)ibAwipk rwm sgl swmwn]14] ivAwpk rwm jI dy inrgun (kMiT)gL nwl, dwsn dws kbIr imlu igAw hY, Bwv inrgun ’c lIx ho igAw hY[ Akwl purK jI ny Awpxy srgun srUp Dwr ky Awpxy gLy nwl BI lw ilAw hY[ ihrdy rom 2 ’c, vwihgurU jI vs gey hn[ dwsn dws dy (srb)swry AOguxW pwpW ivkwrW hMkwr dy (jMjwl)bMDn (cUkih)cu`ky, k`ty gey]82] XQw:- kir ikrpw.dIE moih nwmw; bMDn qy Cutkwey] mn qy ibsirE.sglo DMDw; gur kI crxI lwey] rwm jI hux swfy AMdr bwhr, AsMK guxW sihq AsMK nUr BrpUr ho rhy hn, AsMK bRhmMfW AMdr ivAwpk, hr dyhI AMdr ivAwpk ho rhy hn[ swrIAW GtW dy mwlk, sB dy AMqrjwmI, swrIAW DrqIAW koRVW sUrjW cMdRimAW ƒ Bjw rhy hn, ien@W ƒ pRkwS dy rhy hn, AsMK auqpqIAW pwlxw, lYqw kridAW inrlyp BI ho rhy hn[ AYsy pRkwSk pRyrk ijn@W dI au~jl joq nwl swfI izMd jwn c`l rhI hY, A`KW vyK rhIAW, bol sux rhy hW[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- kbIr. myrI jwiq kau; sBu ko hsnyhwru] bilhwrI ies jwiq kau; ijh jipE isrjnhwru]2]) qUM bRhmnu mY kwsIk julhw; muih qoih brwbrI. kYsy kY bnih] hmry rwm nwm kih aubry; bydu Brosy. pWfy fUib mrih]) qUM bwm@nu. mY kwsIk julhw; bUJhu mor igAwnw] qum@ qau jwcy. BUpiq rwjy; hir sau. mor iDAwnw] ies ’c mhWpurSW dw dIrG AwSw hY ik ijhVy pRymI pihlW kbIr swihb jI qoN gurmMqR pRwpq krky, syvk is`K bx cu`ky hn, auh folx n, ijhVy nvyN bxn vwly hn aun@W dy mn AMdr koeI rok n pvy, ijvyN DVw- DV kbIr swihb jI qoN aupdyS lY rhy sn, bhuqy bMdy zwqI n&rq krky lwhw www.Gursevak.com

126

q`qkrw

nhIN lY sky, sRI kbIr swihb jI dw Bwv ieh sI ik bhuqy jIv lwhw lYx[ XQw:- nwnk nwm cV@dI klw, qyry Bwxy sRb`q dw Blw[ dwsn dws ƒ julwhw smJ ky, n&rq n krn, ijhVy pihlW kbIr swihb jI dy syvk sn, aun@W dI jy SrDw tu`t geI, qW aun@W dI kilAwx nhIN hoxI, nvyN bxn vwilAW dy mn ’c SMkw n hovy[ ijhVy nvyN bx jwx, auh BI inscw Brosw r`Kx ik jo kbIr swihb jI kih rhy hn, gupwl jI ƒ pRwpq krky, ihrdy ’c vsw ky, kmw ky, srgun jI dy sMudr drSn krky kih rhy hn, aus qr@W qW swrI dunIAW kihMdI hY ik mYN pRmwqmw jI ƒ pw ilAw hY[ so mhWpurSW dw bolxw, zwqI n&rq mytx leI hY, dwsn dws dy irdy ’c, gupwl jI vsdy hn, dws dw zwqI nwl koeI sbMD nhIN hY[} kbIr. AYsw ko nhI; mMdr dyie jrwie] pWcau lirky. mwir kY; rhY rwm ilau lwie]83] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- AYsw ko nhI, Awpxy (mMdru)Gr, sRIr nMU, pUrn gurU jI ƒ Arpx, gurU jI qoN kurbwn krn rUp (jrwie)swV (dyie)dyvy Bwv spu`qR pirvwr zmIn zwiedwd sB ku`J, pUrn gurU jI leI kurbwn kr dyvy[ kwm koRD loB moh hMkwr, mwieAw dy, (pWcau)pMj (lirky)lVky, mwir (kY)ky, (rwm)ivAwpk vwihgurU jI ’c (ilau)ilv (lwie)lw ky rhY]83] XQw:- Dwvau dsw Anyk; pRym pRB kwrxy] pMc sqwvih dUq; kvn ibiD mwrxy] qIKx bwx clwie; nwmu pRB D´weIAY] hirhW mhW ibKwdI Gwq; pUrn guru pweIAY]16] kbIr. AYsw ko nhI; ieh qn dyvY PUik] pUrn bRhm srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- AYsw (ko)koeI nhI, ijhVw iehu (qnu)sRIr, suAws 2 vwihgurU jpx rUpI A`g nwl, pUrn gurU jI qoN kurbwn krn rUp PUik dyvY, bhuq fUMGy Bwv hn, ies sRIr ƒ kwm koRD loB moh hMkwr Awid AOgux doS swV rhy hn, ies sRIr ƒ &Uk dyvy Bwv gurU swihb jI ArQ kurbwn kr dyvy[ ijvyN mMdr dw &Ukxw ieh hY, ik beI ieh gurU jI dy ArQ Krc dyvy[ AQvw siqgurW ibnw AYsw koeI BI nhI hY[ jo dwsn dws dy, iehu jo (qnu)dyh AiBmwn hY, ies ƒ suAws 2 vwihgurU jpx rUpI A`g nwl PUik dyx[ XQw:- gur nwil quil. n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu]) jYsw qU qYsw quhI; ikAw aupmw dIjY]) qyrw srIku ko nwhI; ijsno lvY lwie suxwieAw] AMDw logu. n jwneI; rihE kbIrw. kUik]84] dwsn dws kbIrw kUik (rihE)irhw hY, ik kwm koRD loB moh hMkwr AOgux doS, sRIr ƒ swV rhy hn[ AMDy. eyih n AwKIAin; ijn muiK loiex nwih] AMDy syeI nwnkw; Ksmhu GuQy jwih]1] Anuswr vwihgurU jI ƒ Bu`ly hoey (AMDw)AMn@w (logu)lok (n)nhIN (jwneI)jwxdw, ik ieh vYrI hn[ XQw:- rwmu sMgI; iqsu giq nhI jwnih] pMc btvwry; sy mIq kir mwnih] AMDw logu ien@W ƒ im`qR bxweI bYyTw hY[ pUrn gurU jI dI mhW ivsmwd SuB s`cI Srn pYxy krky, ien@W ƒ &Uk dyxgy[ www.Gursevak.com

127

q`qkrw

kbIr. sqI pukwrY, ich cVI; sunuho bIr mswn] logu sbwieAw. cil gieE; hm qum kwmu indwn]85]1:- gMdw smwj, jnwnI ƒ mry pqI nwl, D`ky nwl, swV idMdw[ izMdw jIA ƒ swV dyxw, bhuq v`fw b`jr pwp hY[ vwihgurU siqgurU qIjy pwiqSwh mhwrwj jI ny sqI dI mrXwdw bMd kIqI[ XQw:- sqIAw. eyih n AwKIAin; jo. miVAw lig jlµin@] nwnk. sqIAw jwxIAin@; ij ibrhy cot mrMin@] bMdgI syvw krn leI Amolk mnu`Kw jnm imilAw hY[ ijauNdI dyh nMU,D`ky nwl swVn vwilAW ƒ icqwvnI dy rhy hn, qusIN D`ky nwl swV rhy hoN, quhwfy ’qy BI mhW kStW sihq mrnw sVnw Aw irhw hY[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI, hr g`l ’coN is`iKAw Dwrn krky, A`gy pUrn vYrwgmeI aupdyS b^Sdy hn:- mUey pqI nwl, icKw ’qy izMdw sVn vwlI (sqI)pqIbRqw, (ich)icKw ’qy cVI, au~cI (pukwrY)pukwr rhI hY, (mswn)SmSwn BUmI ’c Awey, hy (bIr)Brwvo! kMn dy ky (sunuho)suxo! (sbwieAw)swry logu, pUrW dy pUr cil (gieE)gey hn, A`j qusIN mYnUM D`ky nwl swVn Awey hoN, pr ieh Xwd r`K lau, (qum)quhwfw (hm)sB dw, icKw ’qy cV@n sVn m`cx dw, (indwn)AMq ƒ (kwmu)kMm bxygw[ AQvw gursyvk jI rUpI sqI, pRymw- BgqI rUpI, (ich)icKw ’qy cVI, au~cI (pukwrY)pukwr rhI hY, sMswr rUpI (mswn)SmSwn BUmI ’c Awey, hy (bIr)Brwvo! kMn dy ky (sunuho)suxo! (sbwieAw)swry logu, pUrW dy pUr cil (gieE)gey hn, pr ieh Xwd r`K lau, (qum)quhwfw (hm)sB dw, (indwn)AMq ƒ sVnw m`cxw (kwmu)kMm bxygw, mrnw sVnw m`cxw quhwfy sB dy isr ’qy hY, ies leI mrnw cyqy krky, gurU syvw ismrn praukwr krky, BwrI lwhw suK lvo]85] XQw:- eynI loiexI. dyKidAw; kyqI cil geI] PrIdw. lokW Awpo AwpxI; mY AwpxI peI]) pwis dmwmy. Cqu isir; ByrI sfo rf] jwie suqy jIrwx mih; QIey AqImw gf]45] kbIr. mnu pMKI BieE; auif auif dh ids jwie] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- mnu (pMKI)pMCI (BieE)bixAW, ivkwrW pdwrQW mwieAw vwsnw ’c auif auif ky, au~qR d`Kx pUrb p`Cm Aqy au~qR pUrb ivcwly eIswn kox, pUrb d`Kx ivcwly Agin kox, d`Kx p`Cm ivcwly nYirqI kox, p`Cm au~qR ivcwly vwievI kox[ zmIn Asmwn, (dh)ds (idsy)idSW ’c (jwie)jWdw hY[ XQw:- kbhU jIAVw.aUiB cVqu hY;kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw.iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly]2]) jo jYsI sMgiq imlY; so qYso Plu Kwie]86] ieh jo cMcl mn hY, ies ƒ (jYsI)ijho ijhI sMgiq (imlY)imldI hY, (so)aus sMgq Anuswr (qYso)qYsw hI Plu (Kwie)KWdw hY]86] www.Gursevak.com

128

q`qkrw

cMgI sMgq hox nwl cMgw PL KWdw hY, suK imldw hY, fwkUAW nSeIAW dI burI kusMgq nwl rog kMgwlqweI bdclxI jyhl rog jmW jUnW Bogx dw d`uK imldw hY[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- do qoqy sn, ie`k ƒ cor mu`l lY gey, ie`k ƒ mhwqmw jI Awpxy pws lY gey, mhwqmw jI qoqy ƒ hr vyly vwihgurU 2 khwauNdy, qoqw hr vyly vwihgurU 2 jpdw, ijhVw pRymI mhwqmw jI kol jWdw aus ƒ ipAwr nwl kihMdw, Awau jI, jI AwieAW nUM[ vwihgurU vihgurU vwihgurU kihx l`g jWdw, ijhVw jWdw auh dyK ky hYrwn ho jWdw, auh BI vwihgurU vwihgurU kihx l`g jWdw[ ijhVw corW dw qoqw sI aus ƒ aujwV ’c ibTw idqw, cor au~Qy luky hMudy sn, jdoN koeI koL dI bMdw jWdw, kihMdw Aw igAw Koh lau lu`t lau, cor swvDwn ho ky l`ut lYNdy, ieauN ijvyN, Ak isau pRIiq kry. Ak iqfw; Ak fwlI bih Kwie] A`k dI (fwlI)twhxI ’qy bYT ky it`fw A`k KWdw hY, iesy qr@W ijhVy qoqy bwgW ’c rihMdy hn, auh PL KWdy hn, jYsI sMgq vYsw rMgq[ dUjw idRstWq:- bMdw isMG jI vYrwgI ƒ s`cKMf sRI hzUr swihb jI ivKy, vwihgurU mh`ly dsvyN jI dy mhW ivsmwd drSn hoey[ mhwrwj swihb jI Ajpw jwp ’c lIx hn[ AMdr bwhr inrgun pRkwS, jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] ho irhw hY, bMdw bhwdr isMG jI dyK ky ivsmwd ho gey, swrI izMdgI bVI hI ms`kq kIqI, pr Pyr BI pRwpqI n hoeI[ XQw:- kbIr. mihdI kir GwilAw; Awpu pIswie pIswie] qY sh. bwq n pUCIAY; kbhu n lweI pwie]65] jdoN gurdyv jI dy drSn hoey, ivsmwd v`fyBwg ho gey[ XQw:- vfY Bwig; Byty gurdyvw] ijn@W dy drSnW ƒ qp`svI bVw lMmw smW qp krdy, joZI jog swDdy, swiDk purS swDn krdy, A`j koit bRhmMf dy rcnhwr inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr jI mhW ivsmwd drSn dy rhy hn[ AYsI ivsmwdqweI hoeI, mn inSkpt ho igAw[ mhwrwj swihb jI ikhw, “BweI! qUM kOx hYN”? “jI dwsn dws, Awp jI dw grIb bMdw hY”[ XQw:- nwnku grIbu; bMdw jnu qyrw] rwiK lyie; swihbu pRBu myrw] mhwrwj swihb jI dy sunYhrI c`kr, au~cw gurmuKI dumwlw, SSqRW sihq bIr rsI, pRymw- BgqI sihq nUro nUr, nUr hI nUr suMdr cyhrw dyK ky ivsmwd dMg rih gey[ siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI ny, inrwlI b^iSS kr idqI, siqsMgq krn l`g gey[ pRBwivq hoie, KMfy bwty dw AMimRq Ck ky, siqgurU swihb jI dy ^ws murId Zulwm goly dwsn dws bx gey[ gurU mhwrwj swihb jI dy s`cy crn- kmlW dI, mhW ivsmwd Amolk Coh ƒ pRwpq hox qoN, rom 2 ’coN jwp hox l`igAw[ XQw:- suxqy punIq. khqy pivqu; siqguru rihAw BrpUry] ibnvMiq nwnku. gur crx lwgy. vwjy Anhd qUry] siqgurU mhwrwj swihb jI ny bMdy isMG bhwdr jI ’qy mhW ivsmwd Amolk ikRpw krky sB qoN pihlw gurU pMQ jI dy muKI jrnYL Qwpy[ zwlm hMkwrI vzIdy dy zulm A`iqAwcwr bhuq vD cu`ky sn[ doSIAW ƒ dMf dyx leI, zulm dy nws ’qy Drm dy pRkwS leI, ien@W dI r`iKAw shwieqw leI pMj ipAwry, pMj qIr b^S ky, pMjwb ƒ Byjy[ XQw:- hm ieh kwj; jgq mo www.Gursevak.com

129

q`qkrw

Awey] Drm hyq; gurdyv pTwey] jhW qhW; qum Drm ibQwro] dust doKIXin; pkir pCwro]42] so bMdw isMG jI bhwdr ny pUrn gurU jI, ^wlsw pMQ jI dw bl pw ky, srhMd dI ie`t nwl ie`t KVkw ky, ikly ’qy kysrI sRI inSwn swihb jI Julw idqy[ hMkwrI vzIdy ƒ ptkwieAw, su`cynMd ƒ G`grI pw ky ncwieAw[ pIr bu`DUSwh jI dy kwql sFOry dy hwkm Asmwn KW ƒ Pwhy tMg ky mwirAw, lohy dw suhwgw Pyr idqw, Bwv swry zwlm hMkwrIAW doSIAW ƒ szw id`qI[ XQw:- jYkwru kIE. DrmIAw kw; pwpI kau. fMfu dIEie] Btkdy iPrdy ƒ jdoN DMn gurU gurU goibMd isMG swihb jI dy drSn hoey, bMdw isMG jI bIr bhwdr dlyr kyhrI Syr inrBY joDy bx gey[ ieh siqsMgq dw &L hY[ ies qoN SuB is`iKAw ik hmySw hI mhWpurSW jI dI syvw siqsMgq kro[ ijny BI suAws imly hn, pUrn gurU jI, mhWpurSW jI dI SuB s`cI syvw susMgq krky inhwl s&ly hovo jI[ XQw:- gur syvw qy Bgiq kmweI] qb ieh mwns dyhI pweI] kbIr. jw kau Kojqy; pwieE soeI Tauru] soeI iPir kY. qU BieAw; jw kau khqw Aauru]87] vwihgurU sRI kbIr swihb jI nMU, mhW mhW ivsmwd rMg ’c, AMdr bwhr inrgux jI, pRgt ho rhy hn[ Ajpw jwp vwihgurU jI Awp jI ƒ Anq klwvwn sRb ivAwpI mhW ivsmwd pRkwS b^S rhy hn[ XQw:- khu kbIr. gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy. ikAw khIAY]) Acrju; ikCu. khxu n jweI]) nwnk. Bgq Awnµd mY; pyiK pRB kI DIr] Awpxy Anyk srgun srUp Dwr ky, AMdr bwhr drSn dy rhy hn[ hux Awpw Bwv nhIN &ur irhw[ qUMhI qUMhI dw bhuq izAwdw AiBAws ho cu`kw hY[ Awip jpwey; jpY so nwau] Awp hI Awpxw nwm jpwauNdy hn, Awip jpwey; q nwnk jwp] ho irhw hY[ vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie] Anuswr Akwl jI v`loN idl idmwZ ’c gurbwxI jI auqr rhy hn[ aus Anuswr prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (jw)ijn@W pUrn bRhm jI (kau)nUM, dwsn dws bVy icr qoN (Kojqy)Koj irhw sI[ (soeI)EhI (Tauru)itkwxw, AMdr bwhr AsMK guxW dy AsMK pRkwS srUp, vwihgurU bRhm jI, suAwmI rwmwnMd jI dI siqsMgq jI duAwrw, (pwieE)pw ley hn[ AYsw itkwxw pwieAw ij`Qy hux ie`k vwrI myl hox qoN ivCoVw nhIN hY[ koit bRhmMf ƒ rc ky ien@W ’c ivAwpk ho rhy hn[ swry jIAW dy jIvn rUp hn[ XQw:- sBu jgjIvnu jig. Awip hY; nwnk. jlu jlih smwie] sB dI hrkq krvw rhy hn[ AMdr bwhr inrgun srgux jI dy mhW ivsmwd drSn ho rhy hn[ AibnwsI suK; Awpn Awsn] qh jnm mrn; khu khw ibnwsn]) ijau jl mih jlu; Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] soeI iPir kY. qU BieAw; jw kau khqw Aauru]87] AigAwn kwl AMdr hau hau kry; qY Awpu jxwey] Awpw Bwv &urdw sI, aus vyly (jw)ijn@W (kau)nUM (Aauru)hor, (khqw)kihMdw www.Gursevak.com

130

q`qkrw

sI, beI mhwrwj swihb jI, dwsn dws nwloN v`Kry hn, dUr smJdw sI[ hy kbIr! qU (iPir)ault (kY)ky, (soeI)EhI bRhm srUp hI (BieAw)ho igAw hYN]87] XQw:- hm Eie imil; hoey iek rMgw]) AMqir bsy; bwhir BI EhI] nwnk. drsnu dyiK; sB mohI]4]) kbIr. qUM qMU krqw, qU hUAw; muJ mih. rhw n hUM] jb Awpw pr kw imit gieAw; jq dyKau. qq qU]) KudI imtI. qb suK Bey; mn qn Bey Arog] nwnk. idRstI AwieAw; ausqiq krnY jogu]) khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu pwrbRhmu; ndrI AwieAw]) kbIr. mwrI mrau kusMg kI; kyly inkit ju byir] auh JUlY. auh cIrIAY; swkq sMgu n hyir]88] vwihgurU Akwl purK jI, sRI kbIr swihb jI dI rsnw ’qy vs ky, gurbwxI jI aucrvw rhy hn, kusMg doS d`sdy hn, kusMgq krny krky, jIv qbwh brbwd ho jWdw hY[ swvDwnqw b^Sx leI, vwihgurU Akwl purK sRI kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- BweI swrI isRStI (kusMg)Koty sMg (kI)dI mwrI, (mrau)mr rhI hY, (ju)ijvyN kyly dy (inkit)nyVy, kMifAW vwlI (byir)byrI hovy[ swfy kilju`gI jIAW AMdr, kwm koRD loB moh hMkwr pr igRh ivkwrI corI, jIAW ƒ kql krn dy ijqny BI mwVy sMklp &urdy hn, ieh BI kusMg hY, ijs qr@W bwhroN byrI qy kyly dw sRIrk qOr qy kusMg hY, AsIN sRIrk qOr qy BI, kusMg nhIN krnw[ mwnisk qOr qy BI, ijhVy ieMdRy hn, A`KW rUp dyKx v`l jWdIAW hn, kMn inMdw cuglI ivkwr dI g`l suxdy hn, cmVI sprs ’c lgdI hY, zbwn JUT boldI hY, rsnw suAwd ’c l`gdI hY, iviSAW ƒ dyK ky iviSAW ƒ sux ky iviSAW dw sprs krky KuS huMdy hW[ ieh sB du`K kSt ivjog rUp hn[ ien@W ’c iqRpqI nhIN d`uK hI du`K hn[ XQw:- mJ Bir; duK bduK] ieh sprs mwqR suAwd hn[ iKn mih. kauVy hoie gey; ijqVy mwieAw Bog] ieh rog dw rUp Dwrdy hn[ ies leI ieh BI kusMg hY, ijqnw icr ieh irdy sRIr ’c hn, aun@W icr kyly inkit byr vWg hY[ hyir ArQ hY dyKx dw, beI ing@w mwr ky (hyir)dyK, ien@W dy kusMg dy ik`fy v`fy Gwty hn, hr vyly sRIr, mhwrwj dy ivjog ’c, imrqk khIAih nwnkw; ijh pRIiq nhI BgvMq] imRqk ho irhw hY[ sau Elwm@y. idnY ky; rwqI imlin@ shMs] isPiq slwhxu. Cif kY; krMgI lgw hMsu] Anuswr cwr cu&yry qoN, aulWBy hI aulWBy imldy hn[ mrn dw kSt BI bhuqo bhuq hY:- ijMdu inmwxI kFIAY; hfw kU kVkwie] mrn qoN bwd BI jm mwrg Drmrwjw dy kSt, lhU pwk dI ndI, dPqir lyKw nIksY mwr muhY muih Kwie] vwlI mhW duK`lI AvsQw hY[ Pyr nwn@w jUnW ’c, kSt hI kSt hn[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY] auh JUlY. auh cIrIAY; swkq sMgu n hyir]88] ijhVw kylw hY, auh msqI nwl (JUlY)JUldw hY, pr byrI (auh)aus ƒ (cIrIAY)cIrdI hY, ies qoN is`iKAw lY ky, kyly dw burw hwl (hyir)dyK! ies leI (swkq)nwsqk gurdRohI AikRqGx inMdk kptI, nwm hIn dw sMgu n kr]88] www.Gursevak.com

131

q`qkrw

pRymmeI SuB is`iKAw:- ijvyN kylw JUldw hY, iqvyN gurmuiK Bjn ismrn bMdgI kIrqn kQw kridAW, pRym ’c JUldy hn, ik byrI vWg inktvrqI swkq ƒ BI suK hovy, pr auh aus ƒ cIrdw hY, sRIrk qOr qy BI vwr krdw hY, kwm kRoD loB moh hMkwr inMdw cuglI eIrKw dYÍS AOgux rUpI kMfy aun@W dy mwrdw hY, aun@W dy mn ƒ duKwauNdw hY, jIvn ƒ lIro lIr bdnwm kr idMdw hY[ swkq, byrI vWg cIrn vwly, s`p dy fMgx vWg koeI AYsI eIrKw ivkwr vYr dI g`l kihxgy, jIv dI swrI izMdgI brbwd kr dyxgy[ ijs ƒ iml ky vwihgurU jI Bu`lx, aus dI kusMgq qoN bc ky rihxw cwhIdw hY[ XQw:- mwgau dwnu. ik®pwl ik®pw iniD; myrw muKu. swkq sMig n jutsI ry] jn nwnk. dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu swD pgw hyiT rulsI ry]) kbIr. swkq sMgu. n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]) ijsu imilAY hir ivsrY ipAwry; suo muih kwlY auiT jwie]) XQw:- Aih kwtY kwty Blo, ivCUAw insMg kwtY, AgnI jlwie qau insMg jl jweIey] isMG pyt PwV ky, AGwie inj pyt Bry; jl mwih fUbq. n dyr ko lgweIey] igr qr igr mr bwrn ky JuMf pr, sMKIAw bdn Dr mr Blo jweIey] dsrQ suq pq imRg kihq kvI, Kotn kI sMgq. n supnY hI mih pweIAY]) isMGn ky bn myN bsIey, DsIey jl mih, ibCUAw gih lIjY] igr qoN igrIey, A`g mih jrIAY, swp ky muK mYN AWgul dIjY, kMny KjUrw pRvyS krY, AwrI ky swQ in`q qn crIjY] eyqy sMkt sIs shy, pr mUrK im`qR ko sMg n kIjY] kbIr. Bwr prweI. isir crY; cilE cwhY bwt] Apny Bwrih nw frY; AwgY. AauGt Gwt]89] {Bwr prweI ArQ:- pr inMdw pr mlu. muK suDI; Agin koRDu cMfwlu]) Kuis Kuis lYdw; vsqu prweI] Anuswr prweI inMdw. prweI vsqU corI krnI[ pKMfI gurU bx ky, lokW ƒ pRmwqmw jI nwloN qoV ky AwpxI dyh nwl joV irhw hY[ niSAW ’c l`g ky igirAw ieKlwk, gMd Kw ’qy KuuAw irhw hY[ v`FI lYNdw, d`uD iGau ’c Anyk pRkwr dIAW imlwvtW krnIAW, smgilMg krky Dn kmwauxw[ sohxy 2 coLy bsqR sugMDIAW lwauxIAW, CwpW pwauxIAW sonw pihnxw, sMqgIrI dy rMgW 2 dy iSMgwr krny Awid[ XQw:- mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaun@W jwnW]1]) ByK idKwey jgq ko; logn ko bis kIn] AMq. kwl kwqI ktÎo; bwsu nrk mo lIn] gurU Gr dI mwieAw nwgxI, corI krnI, golk ’qy kbzw krnw[ KIrW pUVy Anyk pRkwr dy pdwrQ Ckxy, kyvl suAwd dy vsIkwr hI rihxw, bMdgI gurU syvw n krnI, Gir Gir KwieAw ipMfu bDwieAw; iKMQw muMdw mwieAw] ieh prweI Bwr, ibnw mzUrI dy cu`k ky, rogI ho irhw hY[ jykr pRymI Gry swdw Cky AQvw iB`iKAw mMg ky ^Ub bMdgI kry, qW bhuq hI A`Cw hY[} kbIr. Bwr prweI isir crY; cilE cwhY bwt] vwihgurU Akwl purK jI kbIr swihb jI dI rsnw ’qy vs ky, gurbwxI jI aucrvw rhy hn:- prweI vsqU iksy BI FMg nwl gRihx krnI, cwhy corI kry, cwhy sMq bxky T`g lvy, ieh (prweI)ibgwnI, pwpW dI (Bwr)pMf isir www.Gursevak.com

132

q`qkrw

’qy (crY)cV@ rhI hY, gurU pRymw BgqI dy (bwt)rsqy, AQvw jmpurI dy rsqy (cilE)c`lxw (cwhY)cwhMudw hY , nhIN c`l skygw, pwpW dy Bwr dw d`ibAw hI mr jwvygw[ XQw:- AMDulY Bwru auTwieAw; fUgr vwt bhuqu] AKI loVI. nw lhw; hau ciV lµGw ikqu]) Apny Bwrih nw frY; AwgY. AauGt Gwt]89] jnmW 2 qoN lY ky ies jnm ’c jy hux swh lYNdw hY, qW hvw gurU gRMQ swihb jI dI b^SI hoeI hY, DrqI mhwrwj swihb jI dI b^SI hY[ mhwrwj swihb jI ny AwpxI cyqn s`qw pweI hY, ies dy ieMidRAW ƒ pRkwS rhy hn[ A`KW dyK rhIAW kMn sux rhy, zbwn bol rhI hY, jy pwxI pINdw hY, qW mhwrwj swihb jI dw b^iSAw hI pI irhw hY, ies qr@W pdwrQ koeI BI Ckdw hY, mhwrwj swihb jI dw idqw Kw irhw hY, mhwrwj dw idqw pihn irhw hY[ ies qr@W mhwrwj jI ny sUrj b^iSAw cMdRmw DrqI sbMDI dOlq sB ku`J b^iSAw hY[ ieh ijhVy mhwrwj swihb jI dy praupkwr hn, mhwrwj jI swfy leI au~bldI dyZ ’c bYTy, q`qy ryqy ’qy bYTy sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@y hn, sRbMs kurbwn kIqy, sIs kurbwn kIqy[ ieh mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI dw Awpxy ’qy Bwr krzw hYY[ XQw:- hmrY msqik. dwgu dgwnw; hm krj. gurU bhu swFy]} bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk rwiK lyhu; Awpn kir krm]) jyqw smuMdu swgru. nIir BirAw; qyqy Aaugx hmwry] ijnw smuMdR ’c pwxI hY, AYny Aaugx hI AOgux hn, jnmW 2 dy jo pwp kmwey hn, ieh Apny (Bwrih)Bwr qoN (nw)nhIN (frY)frdw, izMdgI dy (AwgY)A`gy Awgmn smyN, AOguxW pwpW ivkwrW dy bVy (AauGt)AOKy Gwt hn]89] ikqy kwm hmlw krdw, kdy koRD hmlw krdw, kdy loB hmlw krdw, nSy ivSy kusMgq jo nwc gwxy krdw, isnimAW ’c jWdw ieh AOKy Gwt hn[ AQvw (AwgY)A`gy pRlok ƒ jwx smyN, lhU pwk dI bYqrnI ndI, isrDwr phwV bhuq hI AOKy Gwt hn[ kbIr. bn kI dwDI lwkrI; TwFI krY pukwr] miq. bis prau luhwr ky; jwrY dUjI bwr]90] {gurmuiK bRhm srUp sRI kbIr swihb jI jMgl ’c tihlx gey, qW pRymIN syvk nwl hn[ Bgq jI dy bcn sux ky, aun@W dy mn ivsmwd iekwgR ho rhy hn[ Bgq jI dy ichry ƒ q`k ky, ibRqIAW pUrn bRhm jI ’c l`g rhIAW hn, AMdr jwp hox l`gdw, ihrdy coN muK ’c AMimRq AwauNdw[ drSn krky mhW mhW ivsmwd ho rhy hn[ Bgq jI ikRpw kro aupdyS b^So, swhmxy jMgl ’c siVAw muF KV@w dyK ky, SuB s`cw aupdyS kr rhy hn[ XQw:- sgl boln ky mwih bIcwr]1] 1. prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwirE! (bn)jMgl (kI)dI, fO A`g dI (dwDI)swVI (lwkrI)l`kVI, swhmxy (TwFI)KV@I pukwr (krY)kr rhI hY[ (miq)mqW mYN ikqy luhwr (ky)dy bis n (prau)pY jwvW, luhwr mYnUM B`TI ’c pw ky dUjI bwr (jwrY)swVygw]90] ikauNik ijhVI www.Gursevak.com

133

q`qkrw

ies qr@W dI l`kV huMdI hY, aus ƒ cu`k ky, luhwr. lohw grm krn leI B`TI ’c pw ky swVdw hY[ kbIr. bn kI dwDI lwkrI; TwFI krY pukwr] miq. bis prau luhwr ky; jwrY dUjI bwr]90]2:- Agin swgr; bUfq sMswrw] Anuswr ieh sMswr jMgl ƒ kwm kRoD eIrKw AoguxW pwpW iqRsnw zor zulm dI A`g l`g rhI hY} SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI snmuK &urmwauNdy hn:- hy vwihgurU jI! dwsn dws, sMswr rUpI (bn)jMgl (kI)dI, kwm kRoD loB moh hMkwr eIrKw, dI A`g nwl, (dwDI)swVI, (TwFI)KV@I, (lwkrI)l`kVI vWg, Awp jI dy swhmxy, pukwr (krY)kr irhw hY[ (miq)mqW dwsn dws, Drmrwjw luhwr (ky)dy bis (prau)pvy, dwsn dws ƒ dUjI bwr nrk dI B`TI ’c pw ky (jwrY)swVy]90] ies ’c mhW bYrwg dI mhW ivsmwd rmz hY, ik pihlW jIv ƒ eIrKw vYr inMdw kwm kRoD loB moh hMkwr swVdw hY[ hux BwvyN siVAw inkwrw KV@w hY, ie`Qy BI Cutkwrw nhIN, AglI iqAwrI hY, dubwrw nrk dI Agn ’c pY ky sVn dI[ kbIr. eyk mrMqy, duie mUey; doie mrMqh. cwir] cwir mrMqh. Ch mUey; cwir purK. duie nwir]91] 1. {zwlm iSkwrI ny hrnI dy qIr mwirAw, pyt dy b`cy smyq mr geI[ s`p ny iSkwrI dy fMg mwirAw, iSkwrI ny s`p mwr idqw, Awp BI mr igAw[ Gr vwlI rotI lY ky AweI, pqI mirAw dyK ky dr`Kq nwl t`kr mwr ky mr geI, pyt dw b`cw BI mr igAw[ kwL dI AgwD gqI hY[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- eyk hrnI dy (mrMqy)mrny qy, hrnI qy b`cw duie (mUey)mr gey[ (doie)dohW dy (mrMqh)mrny krky, s`p iSkwrI cwir mr gey[ cwir mrMqh. Ch mUey; cwir purK. duie nwir]91] ien@W cOhW dy (mrMqh)mrny krky, iSkwrI dy Gr vwlI qy b`cw mr igAw, ikauNik grBvqI sI, Cy (mUey)mr gey[ imRgI dw b`cw, iSkwrI, srp, AhyVn dy pyt dw b`cw, ieh cwir purK, iSkwrI dy Gr vwlI qy hrnI duie (nwir)AOrqW hn[ XQw:- vwihgurU mh`lw dsvW jI ny sqluj iknwry, gurduAwrw ibBOr swihb jI bYiTAW dyiKAw, ie`k m`CI buVk ky, pwxI pINdy gRIb hrn dyy isM|W ’c Ps ky mr geI, Akws ’coN ie`l ny m`CI ’qy Jpt mwrI, isM|W dI s`t nwl mr geI[ zwlm iSkwrI ny gRIb hrn dy qIr mwr ky mwr idqw[ iqMnW dy ie`ky smyN mrn qoN ieh gurbwxI jI aucwry:- jl khW Ql khW; ggn ky gaun khW; kwl ky bnwey, sbY kwl hI cbwey hYN]18]88]) keI myt fwry; auswry bnwey] aupwry gVy; Pyr myty aupwey] ikRAw kwl jU kI; iknU n pCwnI] GinXo pY ibhY hY; GinXo pY ibhwnI]26] ikqy ikRsn sy kIt; kotY bnwey] ikqy rwm sy; myt fwry aupwey] mhWdIn kyqy; ipRQI mwJ hUey] smY AwpnI AwpnI; AMq mUey]27] ijqy AaulIAw AMbIAw; hoey bIqy] iqiqXo kwl jIqw; nw qy kwl jIqy] ijqy rwm sy ikRsn huey ibsn Awey] www.Gursevak.com

134

q`qkrw

iqiqXo kwl KwipE; n qy kwl Gwey]28] ijqy ieMdR sy. cMdR sy; hoq Awey] iqiqXo kwl Kwpw; n qy kwl Gwey] ijqy AaulIAw AMbIAw; gaus huvY hYN] sBY kwl ky AMq dwVw qlY hYN]29] ijqy mwnDwqwid rwjw suhwey] sBY bWD kY kwl jylY clwey]30] (sRI dsm bic`qR nwtk)[ XQw:- mnU mwnDwqw qy idlIp ipRQU rGU Aj, dsrQ suq rwm rwvn dyh dlI hY] mwrkMfy loms, Agsq durbwsw irK, kOSk visSt bÎws kQw jw kI clI hY] jIvn imRgMdy jogI jnk jg jwnq hY, gorK ky muMfy mr dyh Kwk mY rlI hY] kwl mhW blI hl clI mylI glI glI, hwry ClI blI dwl kwhU kI n glI hY] kbIr. eyk mrMqy, duie mUey; doie mrMqh. cwir]2. kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq. hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) muAw kbIru; rmq sRI rwmY] Anuswr ie`k Akwl purK vwihgurU jI dy snmuK, duAwry ’qy mrnw do pRkwr dw hY, ie`k ijvyN pMj ipAwry. cwr swihbzwdy, bwbw Awlm isMG audy isMG Awid gurU swihb jI dy snmuK. qn mn Dn sRIr krky kurbwn hoey[ dUjw Akwl purK jI dy snmuK mrnw, sRIr krky mrnw nhIN, pMjW igAwn ieMidRAW, pMjW krm ieMidRAW dw AOguxW ivkwrW doSW v`loN mrnw hY[ XQw:- AYsy mrny jo mrY; bhuir n mrnw hoie] sRI kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- eyk vwihgurU jI dy snmuK, kwm koRD loB moh hMkwr v`loN (mrMqy)mridAW (duie)dÍYq (mUey)mr geI, (doie)dÍYq dy (mrMqh)mrny krky, A`KW kMn rsnw cmVI cwir mr gey, Bwv A`KW prwieAw rUp dyKxo ht geIAW, vYr ivkwr koRD idRstI nwl nhIN dyKdIAW, sRvx soey; suix inMd vIcwr] kMn inMdw ivkwr dI g`l nhIN suxdy, sux ky AxsuxI kr idMdy hn[ rsnw ny suAwd iqAwg idqy, cmVI sprs dy rs ’c nhIN l`gdI[ XQw:- AKI bwJhu. vyKxw; ivxu kMnw. sunxw] pYrw bwJhu. clxw; ivxu hQw. krxw] jIBY bwJhu. bolxw; ieau. jIvq mrxw] nwnk. hukmu pCwix kY; qau KsmY imlxw] cwir mrMqh. Ch mUey; cwir purK. duie nwir]91] A`KW kMn rsnw cmVI (cwir)cONh dy ivkwrW v`loN mrny krky, jnm mrn hrK sog Bu`K qyh (Ch)Cy (mUey)mr gey[ jnm mrn hrK sog cwir purK, Bu`K qyh duie nwir hn[ AQvw ieh Cy mr gey:- nwsW iviSAW dI durgMDI nhIN suMGdIAW, pYr kusMgq v`l nhIN jWdy, h`Q koeI BI mwVw kMm nhIN krdy, zbwn JU~T nhIN boldI, mn mMd vwSnw v`loN mr igAw, koeI mwVw sMklp nhIN krdw, b`uDI JUTy pdwrQW ƒ inscy krno ht geI hY[ kbIr. eyk mrMqy. duie mUey; doie mrMqh cwir]3:- vwihgurU kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] Anuswr ie`k vwihgurU jI dy duAwry ’qy jIvq Bwv qoN mridAW hI, dwsn dwsI dy (duie) hMkwr, AOgux (mUey)mr gey, (doie)dÍYq hMkwr, AOgux dy mridAW hI, dwsn dwsI (cwir)suMdr vwihgurU jI dw srUp ho geI[ www.Gursevak.com

135

q`qkrw

cwir mrMqh. Ch mUey; cwir purK. duie nwir]91] (cwir)suMdr vwihgurU jI dy snmuK (mrMqh)mrny krky, dwsn dwsI dy, jo (Ch)nwsvMq pswrw hY, ieh idl idmwZ ’coN (mUey)nws ho igAw, dwsn dwsI (duie)do inrgun srgun (cwir)suMdr (purK)pUrn vwihgurU jI dI nwir hY[ XQw:- idRsitmwn hY; sgl imQynw]) jo dIsY. so sgl ibnwsY; ijau. bwdr kI CwhI]1]) ijau jl mih jlu; Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] sdw leI eykqw ABydqw ho geI[ XQw:- sKI vis AwieAw. iPir. Coif n jweI; ieh rIiq BlI. BgvMqY]) kbIr. eyk mrMqy, duie mUey; doie mrMqh cwir]4:- kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:(eyk)ie`k hMkwr dy (mrMqy)mridAW, (duie)dÍYq (mUey)mr geI[ (doie)dÍYq dy (mrMqh)mrny krky, cwir kwm koRD loB moh mr gey[ cwir mrMqh. Ch mUey; cwir purK duie nwir]91] ien@W cONh dy mrn krky, Awsw iqRSnw kwm koRD loB moh Cy mr gey, (cwir purK)kwm koRD loB moh cwir purK, (duie nwir) Awsw iqRsnw iesqRI ilMg hn[ kbIr. dyiK dyiK. jgu FUMiFAw; khUM. n pwieAw TOru] ijin. hir kw nwmu, n cyiqE; khw Bulwny Aaur]92] 1:- prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws ny, dyiK dyiK ky jgu ƒ (FUMiFAw)KoijAw AQvw idb idRStI nwl dyiK dyiK ky swry j`g ƒ KoijAw, ijn@W hrI jI dy prm pwk s`cy nwm ƒ cyqy nhIN kIqw, aun@W ny (khUM)ikqy Bwv kdy BI, inrgux bRhm jI ’c (Tauru)itkwxw. lIx hoxw nhIN pwieAw[ mhwrwj jI dw nwm cyqy kry ibnw itkwA nhIN hY[ AQvw bRhm lok ’c isv lok ’c, ieMdRpurI ’c ivSnpurI ’c, ies mwq lok ’c (khUM)ikqy BI (Tauru)itkwxw (n)nhIN pwieAw, vwihgurU jI dy nwm ibnw, caurwsI l`K jUn ’c jIv Brmdw iPrdw hY[ XQw:- mukwmu kir. Gir bYsxw; inq clxY kI DoK]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) ieMdRpurI mih; srpr mrxw] bRhmpurI; inhclu nhI rhxw] isvpurI kw; hoiegw kwlw] qRY gux mwieAw; ibnis ibqwlw]) ijin. hir kw nwmu, n cyiqE; khw Bulwny Aaur]92] (ijin)ijn@W Koty purSW ny, (hir) (AjY)ij`qx rihq, (AlY)nws rihq, (ABY)fr rihq, (AbY)KRIdx qoN rihq]189] vwihgurU jI (kw) dy nwmu jI, (cyiqE)cyqy (n)nhIN kIqy, auh (Aaur)hor ivSy ivkwrW AOguxW doSW niSAW ’c l`g ky, (khw)iks leI (Bulwny)Bu`l rhy hn[ dunIAW ƒ vrglw ky T`gdy hn[ mhwrwj swihb jI dy nwm ƒ nhIN jpdy, dMB pKMf krky (Aaur)hornW ƒ ikauN BulwauNdy hn, (Aaur)hor dyvI dyvqy BUq pRyq hor glq aupwSnW ’c (khw)iks leI (Bulwny)Bu`ly hoey hn[ (Aaur)hornw ƒ ikauN BulwauNdy hn, beI sO AsvmyD j`g kro, ieMdR pdvI imlygI, bRhmw jI www.Gursevak.com

136

q`qkrw

dI aupwSnw kro bRhmpurI ’c phuMcogy, iSvjI dI aupwSnw kro, isvpurI ’c phuMcogy[ ivSnUM jI dI aupwSnw kro ivSnUMpurI ’c phuMcogy]92] kbIr. sMgiq krIAY swD kI; AMiq krY inrbwhu] swkq sMgu. n kIjIAY; jw qy hoie ibnwhu]93]) sMq Anµqih; AMqru nwhI] pUrn s`cy r`b jI srUp Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! (swD) siqgurU swihbwn jI (swD) ivsmwd inrgun bRhmjI, inSkwm syvw gur pRymw- BgqI krn vwly (swD)gursyvkjI (kI)dI hmySW sMgiq (krIAY)krIey, AMiq q`k (inrbwhu)shwieqw (krY)krdy hn[ ie`Qy jIvn kwL ’c, kwm kRoD loB moh hMkwr vYr Anyk pRkwr dy AOgux doSW qoN bcwauNdy hn[ mrn smyN mrn dy kStW qoN bcwauNdy hn, mrn bwd BI C`f ky nhIN jWdy[ XQw:- kbIr. jm kw TyNgw burw hY; Ehu nhI sihAw jwie] eyku ju swDU. muoih imilE; iqin@. lIAw AMcil lwie]) sjx syeI nwil mY; clidAw nwil clµin@] ijQY. lyKw mMgIAY; iqQY. KVy idsMin]1]) nwnk. kciVAw isau qoiV; FUiF sjx sMq pikAw] Eie jIvMdy ivCuVih; Eie. muieAw n jwhI CoiV]) rsnw eyk.Anyk gux pUrn; jn kI kyqk aupmw khIAY] Agm Agocr sd AibnwsI; srix sMqn kI lhIAY]) koit ApRwDI.sMq sMig auDrY; jmu qw kY nyiV n AwvY] jnm jnm kw ibCuiVAw hovY; iqn@ hir isau Awix imlwvY]) sMqn pih; Awip auDwrn AwieE]1] rhwau] drsn Bytq hoq punIqw; hir hir mMqRü idRVwieE]) hir ky sMq.sMq Bl nIky; imil sMq jnw.mlu lhIAw] haumY durqu.gieAw sBu nIkir; ijau swbuin kwpru kirAw]) nhIN ddswr. ipq ipqwmw pripqwmw; sujn kutMb suq bwDv n BRwqw hY[ dwdky pirvwr ’c koeI Ajyhw nwqw nhIN hY, BwvyN auh ipqw bwbw dwdw jW pVdwdw hovy, Aqy nw hI pirvwr dw koeI s`jn pu`qR swk sbMDI jW Brw[) nhI nnswr mwqw prmwqw ibriD prmwqw mwmU mwmI mwsI AO mOsw ibibD ibK@wqw hY[ nwnky pirvwr ’c koeI Aijhw nwqw nhIN hY, BwvyN auh mwqw nwnI jW pVnwnI hovy, jW mwmw mwmI mwsI (mOsw)mwsV hovy, Awid jo keI qr@W nwl mMny pRmMny swk hn[) nhI ssurwr swsu susrw swro Aau swrI nhI ibrqIsur mY jwick n dwqw hY[ shury pirvwr ’c koeI AYsw nwqw nhIN hY, BwvyN auh s`s shurw swLw jW swLI, Aqy iesy qr@W kul (ibrqIsur)pRohq ’coN Aqy mMgqy jW dwqy dw koeI swk nhIN hY[) Asn bsn Dn Dwm. kwhU mY n dyiKE; jYsw gurisK swD sMgq ko nwqw hY] Kwx pihnx Dn pdwrQ mihl mwVIAW ’c koeI Ajyhw sbMD nhIN dyiKAw, ijho ijhw guris`KW qy swD sMgq jI dw nwqw hY]100] (kib`q 100) jYsy mwqw ipqw pwlk Anyk suq Ank suqn pY n qYsy hoie n AwveI[ ijvyN mwqw ipqw keI pu`qW dI pwlxw posxw krdy hn, iqvyN aun@W pu`qW pwsoN nhIN ho AwauNdw[) jYsy mwqw ipqw icq cwhq hY suqn kau qYsy n suqn icq cwh aupjwveI[ ijvyN mwqw ipqw iridEN pu`qW ƒ ipAwrdy hn, iqvyN pu`qW dy ihrdy ’c cwhnw nhIN aupj skdI[) jYsy mwqw ipqw suq suK duK sogwnMd duK suK mY n qYsy suq ThrwveI[) ijvyN mwqw ipqw pu`qW dy du`KW suKW ’c duKI suKI huMdy hn, iqvyN mwipAW dy d`uKW www.Gursevak.com

137

q`qkrw

suKW ’c pu`qW dy ihrdy ’c du`K suK nhIN ivAwp skdy[) jYsy mn bc kRm isKnu lufwvY gur qYsy gur syvw gurisK n ihqwveI] (kib`q 101)] ijvyN mn bwxI krmW krky, siqgurU swihb jI is`KW ƒ lwf lfwauNdy hn, iqvyN guris`K gurU jI dI SuB s`cI syvw ’c ipAwr nhIN pw skdw, Bwv guris`KW dI pRIq bdly siqgurU swihb jI guris`KW ƒ byimswl pRIq krdy hn]101]) swhuru pIhru pK qRY; Gr nwnyhwlw] shurw ssu vKwxIAY; swlI qY swlw] mw ipau BYxw Bwierw; prvwru durwlw] nwnw nwnI mwsIAw; mwmy jMjwlw] suienw rupw sMjIAY; hIrw prvwlw] pIr murIdW iprhVI; eyhu swku suKwlw] swkq sMgu. n kIjIAY; jw qy hoie ibnwhu]93] (swkq)nwsqk gurdRohI AikRqGx inMdk kTor ic`q kptI nwm hIn dw sMgu, kdy Bu`l ky BI n (kIjIAY)krIey, (jw)ijs dw kusMg krn qy, Awqmk jIvn Dn pdwrQ kul sB ku`J (ibnwhu)nws hoie jwvygw]93] XQw:nwm ibnw.nkty nr dyKhu; iqn Gis Gis nwk vFIjY] swkq nr.AhMkwrI khIAih; ibnu nwvY.iDRgu jIvIjY]) kbIr.swkqu AYsw hY; jYsI lsn kI Kwin] kony bYTy KweIAY; prgt hoie indwn]) kbIr.swkq sMgu, n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]) mwgau dwnu.ik®pwl ik®pw iniD; myrw muKu.swkq sMig,n jutsI ry] jn nwnk.dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu.swD pgw hyiT rulsI ry]) s`qR hoie kY jo krY imqRweI kI bwq] iqh ivsvws n kIjIAY AMq krY vhu Gwq] j`g- kbIr. jg mih cyiqE jwin kY; jg mih rihE smwie] ijn. hir kw nwmu, n cyiqE; bwdih jnmyN Awie]94] vwihgurU srUp Bgq sRI kbIr swihb jI. Amolk kImqI bcn &urmwauNdy hn:- dwsn dws ny, prmpUjnIk vwihgurU jI ƒ (jg)koit bRhmMf (mih)’c, jwin kY, Bwv swrIAW zwqW DrmW dySW AwsqkW nwsqkW AkwsW pqwlW ’c ivAwpk, jwn ky, hIey ko pRIqmu;) vwihgurU jI (cyiqE)Xwd kIqy, jpy iDAwey mMny pUjy hn, (jg)koit bRhmMf (mih)’c, (smwie)ivAwpk (rihE)ho rhy hn[ ijvyN smidRStI vwly q`q byqy mhWpurS, prm sMq bwbw GneIAw swihb jI, qIr goLy goLIAW dI vr^w huMdI qoN m`cdy jMg’c, vYrIAW dy mUMhW ’c pwxI pwauNdy, m`l@m p`tI BI krdy[ XQw:- sB mih scw. eyko soeI; iqs kw kIAw. sBu kCu hoeI]) rwgu goNf mhlw 5 caupdy Gru 1 <> siqgur pRswid] sBu krqw; sBu Bugqw]1] rhwau] sunqo krqw; pyKq krqw] AidRsto krqw; idRsto krqw] Epiq krqw; prlau krqw] ibAwpq krqw; Ailpqo krqw]1] bkqo krqw; bUJq krqw] Awvqu krqw; jwqu BI krqw] inrgun krqw; srgun krqw] gurpRswid; nwnk smidRstw]2]1]) kwnVw mhlw 5] ibsir geI; sB qwiq prweI] jb qy swDsMgiq; moih pweI]1] rhwau] nw ko bYrI. nhI ibgwnw; sgl sMig. hm kau bin AweI]1] jo. pRB kIno, so. Bl mwinE; eyh sumiq. swDU qy pweI]2] sB mih. riv rihAw pRBu eykY; pyiK pyiK. nwnk ibgsweI]3]8]) Avil Alh nUru aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy.sBu jgu aupijAw; kaun Bly.ko www.Gursevak.com

138

q`qkrw

mMdy]) nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru pswirE Biqir; siqgur qy soJI pweI]) ihMdU qurk koaU rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY eykY phcwnbo]) Alh AByK soeI, purwn AO kurwn EeI; eyk hI srUp sBY, eyk hI bnwau hY]) A`lw vwihgurU jI dw nwm ie`k hY, BrmW ’c pY geI dunIAW[ ijn. hir kw nwmu, n cyiqE; bwdih jnmyN Awie]94] (ijn)ijn@W nwsqkW (hir)sRb ivAwpk vwihgurU jI (kw)dy, prm pwk nwmu jI, (cyiqE)cyqy ismry (n)nhIN, auh j`g ’qy jnmyN Awie (bwdih)ivArQ hn, ikauN jo Amolk hIrw jnm, AOguxW pwpW ivkwrW ’c ibArQ hI guAw ilAw]94] XQw:- mnmuK mugDu. hir nwmu n cyqY; ibrQw jnmu gvwieAw]) ijnI AYsw hir nwmu.n cyiqE; sy kwhy jig Awey.rwm rwjy] iehu mwxs jnmu dulµBu hY; nwm ibnw ibrQw sBu jwey] huix vqY.hir nwmu n bIijE; AgY BuKw ikAw Kwey] mnmuKw no iPir jnmu hY; nwnk hir Bwey]) hir kw nwmu. n cyqY pRwxI; ibklu BieAw. sMig mwieAw] Dn isau rqw jobin mqw; Aihlw jnmu gvwieAw]) ijnI nwmu ivswirAw; sy. ikqu Awey sMswir] AwgY pwCY suKu nhI; gwfy lwdy Cwru] ivCuiVAw mylw nhI; dUKu Gxo jm duAwir]3] kbIr. Awsw krIAY rwm kI; AvrY Aws inrws] nrik prih. qy mwneI; jo. hir nwm audws]95] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI durl`B kImqI bcn &urmwauNdy hn:- hy BweI! (rwm)sRb ivAwpI vwihgurU jI (kI)dI drSnW, SuB kwmnw dI pUrqI dI Awsw (krIAY)krIey, Bwv hy vwihgurU jI! Awp jI dy mUrK b`icAW ƒ Awp jI dI Aws hY, pwpW ivkwrW AOguxW qoN r`iKAw krky, drSn b^So jI[ ivic Awsw; hoie inrwsI] so jnu imilAw; hir pwsI] Anuswr (AvrY)hor dMBIAW, pwpW ivkwrW AOguxW dI Aws qoN, sdw inrws rihxw krIey[ XQw:- eyk Aws hir. min rKhu; nwnk.dUKu Brmu Bau jwie]1]) qumrI srix. qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyly] rwKhu rwKnhwr dieAwlw; nwnk Gr ky goly]) kih rivdws.Aws lig jIvau; icr BieE. drsnu dyKy]) 1Es Akwl purK- Avrn kI Awsw; ikCu nwhI] eykY Aws; Dro mn mwhI] Awn Aws; aupjq ikCu nwhI]1vw kI Aws; Dro mn mwhI] nrik prih. qy mwneI; jo. hir nwm audws]95] (jo)ijhVy (mwneI)mnu`K (hir)vwihgurU jI dy nwm jpx jpwaux qoN, (audws)munkr rihMdy hn, nhIN jpdy, gurU syvw ismrn nhIN krdy, (qy)auh nrik ’c, (prih)pYNdy hn]95] XQw:- nwrwiexu. nh ismirE; moihE suAwd ibkwr] nwnk. nwim ibswirAY; nrk surg Avqwr]) mnmuKu. jy smJweIAY; BI auJiV jwey] ibnu hir nwm. n CUtsI; mir nrk smwey]5] kbIr. isK swKw bhuqy kIey; kyso. kIE n mIqu] cwly Qy. hir imln kau; bIcY AtikE cIqu]96] dMBIAW pKMfIAW dI GxIN mMdI hU mMdI hwlq d`sidAW, prmpUjnIk sRb ivAwpI www.Gursevak.com

139

q`qkrw

mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq SRI kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- bhuqy (isK)cyilAW dIAW (swKw)sMpRdwvW, i&rky (kIey)bxw ley, Apxy Awp ƒ Qwp ky, r`b jI dy SrIk bx ky, Apxy Awp ƒ r`b khwaux l`g pey, ApxI mMnqw pUjw krwaux l`g gey, Apxw hI nwm jpwaux l`g gey, du`K suK ’c hr smyN shweI hox vwly, prmpUjnIk sB dy ipqw jI (kyso)s`cy vwihgurU jI (mIqu)im`qR n (kIE)bxwey, nw jpy. nw jpwey[ cwly Qy. hir imln kau; bIcY AtikE cIqu]96] Gr iqAwg ky, (hir)s`cy vwihgurU jI (kau)nUM imln (cwly)c`ly (Qy)sI, pr pwpW ivkwrW AOguxW, ApxI mMnqw pUjw vifAweI, r`b bnx (bIcY)iv`c hI, cIqu (AtikE)ruk igAw]96] XQw:- Awps kau; jo Blw khwvY] iqsih BlweI; inkit. n AwvY]) hm bf kib kulIn, hm pMifq; hm jogI sMinAwsI] igAwnI gunI.sUr hm dwqy; ieh buiD.kbih n nwsI] kbIr. kwrnu bpurw ikAw krY; jau. rwmu n krY shwie] ijh ijh fwlI. pgu Drau; soeI muir muir jwie]97] ArQ smJx leI sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ijvyNkbIr. qrvr rUpI rwmu hY;) Anuswr AsMK pRkwS srUp AMdr bwhr inrgun bRhm jI ib`RC srUp hn[ ien@W ’qy jIv ny cV@nw hY, ijvyN cV@n l`igAW twhxI dw Awsrw lY ky cV@Idw hY, jy auh twhxI h`Q pwieAW muV jwvy, qW ibRC ’qy nhIN ciV@Aw jWdw[ ies qr@W kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- kh ipMgul; prbq pr Bvn]) AMD guMg ipMgul miq hInw;) kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]) keI jnm; sYl igir kirAw] keI jnm; grB ihir KirAw] keI jnm; swK kir aupwieAw] lK caurwsIh join BRmwieAw]2]) bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DoRh]) rkqu ibMdu kw iehu qno; AgnI pwis iprwxu] Anuswr ieh rkq ikRm qoN bixAW, sUkr kUkr nIc kIt ikRm AnykW jUnW ’c Brmx vwlw jIv, bRhm srUpI ibRC ’qy cV@n dw (bpurw)qu`C jIv (kwrnu)sb`b swDn (ikAw)kI (krY)kr skdw hY? (jau)ijnw icr (rwmu)vwihgurU jI (shwie)shwieqw (n)nhIN (krY)krdy, ikauN jo, klyS iviSAW ’c Dw ky l`igAw, K`cq sV bl irhw hY, jnmW 2 ’c s`tW cotW rogW dw d`uK kSt klyS Bog irhw hY[ XQw:- Anjwnq; ibiKAw mih rcY] jy jwnq; Awpn Awp bcY]) Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) ijh ijh fwlI. pgu Drau; soeI muir muir jwie]97]1:- (ijh)ijs (ijh)ijs SuB gux rUp (fwlI)twhxI ’qy (pgu)pYr (Drau)Drdw hY, (soeI)EhI (muir)muiV (muir)muiV jwie rhI hY[ ijvyN jy sMqoK rUpI fwlI qy pYr Drdw hY beI mYN sMqoK Dwrnw hY, sMqoK nhIN DwirAw jWdw, ivSy ivkwr AOguxW v`loN sMqoK nhIN r`K skdw, sOx v`loN sMqoK nhIN r`K skdw, inMdw v`loN sMqoK nhIN r`K skdw, Dn dI pRwpqI v`loN BI hor 2 cwhuMdw, sMqoK nhIN r`K skdw, ieh BI www.Gursevak.com

140

q`qkrw

fwlI muV 2 jWdI hY[ jy ieh kihMdw mYN hux SWqI r`KxI hY, SWqI nhIN AwauNdI, Aks mwqR hI koRD Aw jWdw hY[ jy ieh kihMdw ik mYN im`Tw bolxw hY, koml bwxI sB kau sMqoKY] qW BI Xqn pRXqn krdw hY, pqw audoN lgdw hY jdoN kOVw boilAw jWdw hY[ dUijAW dy idl ƒ duKwauNdw hY[ ijvyN byrI kyly ƒ cIrdI hY dUijAW dy mn ƒ cIrdw rihMdw hY[ Awpo iv`cIN tkrwA kql ho jWdy hn[ ies leI jnmW 2 AMdr kOVw bol ky, nwnk. iPkY boilAY; qnu mnu iPkw hoie] bhuq vyrI ipCly jnmW ’c kOVw bolxy krky, mOq ho cu`kI hY[ pr ies qoN irhw nhIN jWdw, jy ieh, Awpu gvweIAY. qw shu pweIAY; Aauru kYsI cqurweI] cwhuMdw hY ik mYN Awp guAw dyxw, ies qoN hMkwr nhIN guAwieAw jWdw[ ies qr@W jy ieh Xqn krdw hY, ik mYN hux duibDw iqAwg idqI hY, Pyr BI nyk purKW nwl dÍYS krdw, ht nhIN skdw[ jy ieh kihMdw beI duKI ƒ dyK ky mYN dieAw krnI hY, duKI ƒ dyK ky KuS ho jWdw hY[ ieh BI kruxw rUpI twhxI BI murJw geI[ suKI ƒ dyK ky im`qR Bwv krnw sI, beI cMgw myrw im`qR suKI hY, pr suKI ƒ dyK ky duKI ho jWdw[ mYqRI Bwv vwlI ijhVI twhxI sI ieh BI muV geI[ iksy mhWpurS dw pRqwp dyK ky vwihgurU jI dI vifAweI smJxI sI, DMn vwihgurU jI ijn@W ny AYsy mhWpurS pYdw kIqy hn, dyK ky sVn l`g igAw[ ieh BI mudqw rUpI twhxI muV geI[ ijhVw n mMny aus ƒ bwr 2 D`ky nwl aupdyS idMdw hY, ieh aupyiKAw rUp twhxI BI muV geI]97] ijh ijh fwlI. pgu Drau; soeI. muir muir jwie]97]2:- inrgun bRhm jI rUpI ibRC ’qy cV@n leI, kyvl ByKI sMq rUp ijs 2 twhxI ’qy, pYr Drdw hY, Bwv shwrw lNYdw hY, ByKI mhwqmw kol jWdw hY, EhI muV 2 jWdI hY, pUry mhwqmw nw hox kwrn, muV 2 jWdI hY, au~proN ilbws mwqR hI hn[ XQw:- rihE sMq hau toil; swD bhuqyry ifTy]) ByK idKwey jgq ko; logn ko bis kIn] AMq. kwl kwqI ktÎo bwsu nrk mo lIn] auh AwpxI syvw kMm DMdy ’c lw lYNdy hn, Bjn bMdgI ’c nhIN lwauNdy, au~QoN Pyr hor koL jWdw hY, au~Qy BI iehI hwl huMdw hY, ijnw icr pUrn mhwqmw jI nhIN imldy, ieh BI mhwqmw rUp twhxI, muV 2 ky jWdI hY[ ijh ijh fwlI. pgu Drau; soeI muir muir jwie]97]3:- ijhVy swDn hn, jy jlDwrw krdw hY auh BI pRmwqmw jI q`k nhIN phuMcdw, ieh twhxI BI muV geI[ inmK inmK kir srIru ktwvY] qau BI haumY mYlu n jwvY] inmK 2 krky srIr ktwieAw ieh twhxI BI muV geI, jy pRmwqmw dI pRwpqI leI Bu`Kw rihx l`gw, ies qr@W vwihgurU jI ƒ pw lvW, Bu`Kw rihx rUp twhxI BI muV tu`t geI[ XQw:- AMnu. n KwieAw; swdu gvwieAw] bhu duKu pwieAw; dUjw BwieAw]) jwp qwp; igAwn siB iDAwn] Kt swsqR; isimRiq viKAwn] jog AiBAws; krm DRm ikirAw] sgl iqAwig; bn mDy iPirAw] Aink pRkwr; kIey bhu jqnw] puMn dwn; homy bhu rqnw] srIru ktwie; homY kir rwqI] vrq nym krY; bhu BwqI] nhI quil; rwm nwm bIcwr] nwnk gurmuiK; nwmu jpIAY iek bwr] ien@W swDnw krky BI mhwrwj swihb jI dI pRwpqI nhIN hY[ rwm jI dI shwieqw iks qr@W huMdI hY? swfw rkq ikRm dw sRIr hY, hMgqw www.Gursevak.com

141

q`qkrw

dy pIVy hW[ vwihgurU Akwl purK jI ny Awp hI KMf bRhmMf dI rcnw, AnykW sUrj cMd qwry DrqIAW bxweIAW hn[ swfy leI DrqI bxweI hY[ XQw:- mrx jIvx kau. DrqI dInI; eyqy gux ivsry]2]) ijh pRswid; Dr aUpir suiK bsih] suq BRwq mIq; binqw sMig hsih] ijh pRswid; pIvih sIql jlw] suKdweI pvnu; pwvku Amulw] ieh swrIAW mhwrwj ny dwqW idqIAW hn, mhwrwj swihb dy Awsry swfw jIvn hY[ mhwrwj dI s`qw nwl swfw sRIr qur iPr irhw, A`KW vyK rhIAW, kMn sux rhy hn[ Awp Akwl purK jI ny hI gurU nwnk swihb jI dy prmpiv`qr ds Avqwr Aqy guris`KW ShIdW sMqW BgqW mhWpurSW dy Avqwr Dwry hn[ Avqwr Dwr ky klXu`gI jIv dI shwieqw ieh kIqI hY, gurbwxI gurU mrXwdw b^SI hY[ gurU mrXwdw b^S ky, vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu. Avru n koie] Awp vwihgurU jI gurqw g`dI ibrwjmwn ho ky, in`kI kIVI dy idl idmwZ c gurbwxI jI SWqI Byj rhy hn[ l`KW kRoVW lskr ivroDI kItwxU ies dy sRIr ’c, jo ies dy ivroDI hn Aqy ies dy AMdr ivroDI Bwv &urdy hn, aun@W ƒ Bsm kr idMdy hn[ XQw:- nIkI kIrI mih; kl rwKY] Bsm krY; lskr koit lwKY] siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh qoN SWqI gurbwxI pRwpq krky, swirAW dI crn- DUV bx ky rihMdy hn[ XQw:- bRhmigAwnI. sgl kI rInw] Awqm rsu; bRhmigAwnI cInw]) bRhmigAwnI; aUc qy aUcw] min ApnY hY; sB qy nIcw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI. praupkwr aumwhw] so mhwrwj swihb jI qoN bl lY ky hI, mhwrwj jI ƒ iml skdw hY[ so bRhm rUpI ibRC, SuB guxW dIAW twhxIAW hn[ gurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI SuB gux b^S ky, ies dy idl idmwZ ’c gurbwxI Byj ky inrgun bRhm rUpI ibRC qy ies ƒ cwV@ idMdy hn[ AMdr bwhr Awpy hI drSn b^S idMdy hn[ Awpy hI jwp krdy hn[ XQw:- AwpY jphu Awpnw jwpu]) Awpy hI eykqw ABydqw b^Sdy hn[ so kbIr swihb jI ny ikhw, hy ipAwirE! kbIr. nw hm kIAw n krihgy nw kir skY srIru] ikAw jwnau ikCu hir kIAw BieE kbIru kbIru) kbIr. jo mY icqvau, nw krY; ikAw myry icqvy hoie] Apnw icqivAw. hir krY; jo. myry iciq n hoie] hMgqw rihq mhWpurS hn[ kbIr. Avrh kau aupdysqy; muK mY. pir hY ryqu] rwis ibrwnI rwKqy; KwXw Gr kw Kyqu]98] vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! pKMfI T`g (Avrh)hornW (kau)nUM, (aupdysqy)aupdyS idMdy hn, mwieAw ivkwr corI XwrI mMd- krm iqAwgo, pr Awp nhIN iqAwgdy, ies krky bVw BwrI fMf imlygw, muK (mY)’c (ryqu)ryqw (pir)pYNdw hY, ijvyN bwvw jo bolqw hY, so kmwqw nhIN, jm BI mUMh ’c ryqw pwauxgy, fMf dyxgy, ryqw Kwx vwlIAW jUnW BogxIAW pYxgIAW[ XQw:- Avr aupdysY; Awip n krY] Awvq jwvq; jnmY mrY]) kUVu boil; murdwru Kwie] AvrI no; smJwvix jwie] muTw Awip; muhwey swQY] nwnk; AYsw AwgU jwpY] (ibrwnI)ibgwnI dUjy dI (rwis)pUMjI mwieAw, kpt CL nwl (rwKqy)r`Kdy hn, AQvw (ibrwnI)ibrwn krn vwlI, (rwis)inMdw cuglI eIrKw dÍYS mMdwww.Gursevak.com

142

q`qkrw

krm corI XwrI kwm koRD loB moh hMkwr dI (rwis)pUMjI idl idmwZ ’c r`Kdy hn[ Gr (kw)dw SuB guxW rUp Kyqu (KwXw)Kw ilAw hY]98] XQw:- loku. Avgxw kI bMn@Y gMTVI; gux. n ivhwJY koie] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- siqgurU mhwrwj swihb jI koit bRhmMf dy mwlk hn, aupdyS dyxw cMgw hY, pr aupdyS dyx vwly dw auDwr krn leI, aus dI ZlqI d`s ky, aus ƒ sucyq krdy hn, ik auh AOguxW doSW ƒ iqAwgy[ aupdyS dyx ’c rs BI Awvy, jdoN auh nwl 2, gurU swihb jI dw mMnx kry, irdy dy AOgux doS, mUMh ’c kauVqx rUp ryq idMdy hn, pr jy gurU swihb jI dI b^iSS hovy, siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj idl idmwZ ’c gurbwxI b^Sdy hn, ihrdy ’coN AMimRq muK ’c Byjdy hn[ ieh AMimRq imldw hY, ieh BulyKw dUr kIqw hY ik BweI ijhVw qUM dunIAW ƒ kihMdw hY ik dwn kro, Awp qW ibgwnI pUMjI gRihx kr lYNdw hYN, aus nwl bYrwn huMdw hYN, ieh Xwd r`K lY ijhVw idMdw auh lYNdw ijhVw lYNdw auh idMdw hY[ ijhVw qUM lYNdw hY ieh qYnUM dyxw pvygw[ kbIr. swDU kI sMgiq rhau; jau kI BUsI Kwau] honhwru so hoiehY; swkq sMig n jwau]99] ’qy swKI:- au~cI krxI vwly pUrn sMqoKI iv`dvwn mhwqmw jI, jMgl ’c Bu`Ky rih ky BI ismrn pRymwBgqI krdy sn[ ie`k gRIb ny pRym bynqI kIqI, “jI dwsn dws ie`k pw cOL in`q dyvygw”[ pUrn mhwqmw jI pws ie`k hor pRymI ny pRym bynqI kIqI, “jI! dwsn dws ny Awp jI dy crn- kmlW ’c rih ky bRhmiv`idAw pV@nI hY”[ A`goN ikhw, “ie`Qy pdwrQ nhIN hY”[ jI Awp jI kI Ckdy hoN? A`goN ikhw, “dws ie`k pw cOL Kw ky guzwrw krdw hY[ ividAwrQI ny ikhw, “dwsn dws ip`C Kw ilAw krygw”[ so ip`C Kw ky bRhm iv`idAw pV@n l`gw[ ie`k hor bRhmiv`idAw pV@n vwly ny Aw ky ikhw, “jI dwsn dws BWfy Do ky hI bRhmiv`idAw pV@ygw[ so ieh pUrn vYrwgI kyvl BWfy Do ky pINdw, bRhmiv`idAw pV@ ky inhwl hoieAw[ iqMnw ny pUrn sMqoK sihq ^Ub bMdgI kIqI, ismrn krky r`j gey[ prm ipqw vwihgurU jI ny suMdr drSn b^Sy[} kbIr. swDU kI sMgiq rhau; jau kI BUsI Kwau] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI s`cy AMimRq bcn &urmwauNdy hn:- jw. Awpy hoie dieAwlu; qW. Bgq sMgu pweIAY]) kbhU. swD sMgiq; iehu pwvY] ausu AsQwn qy; bhuir n AwvY] Anuswr (swDU)pUrn siqgurU swihb jI (swDU)pUrn mhWpurS jI (kI)dI, sMgiq ’c sdw hI (rhau)rihxw kro jI ipAwry, BwvyN AiqAMq du`K kSt Aw bxy, BwvyN iqRskwr hovy, BwvyN ku`qy syvk bx ky rihxw pvy, dUroN burkI s`ut dyx[ XQw:- gurmuK sau. kir dosqI; siqgur sau. lwie icqu]) Aink ibGn qy; swDU rwKY] hir gun gwie; AMimRq rsu cwKY]) swD sMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; www.Gursevak.com

143

q`qkrw

ikrn TrUr hY[) sMgiq kw gunu.bhuqu AiDkweI; piV sUAw gnk auDwry]) khu kbIr.ieh khIAY kwih] swDsMgiq.bYkuMTY Awih]) hir jn ky.vf Bwg vfyry; ijn hir hir srDw.hir ipAws] hir hir nwmu imlY iqRpqwsih; imil sMgiq gux prgwis]2] ijn hir hir.hir rsu nwmu.n pwieAw; qy BwghIx jm pwis] jo siqgur srix sMgiq.nhI Awey; iDRgu jIvy.iDRgu jIvwis]3] ijn hir jn siqgur sMgiq pweI; iqn Duir msqik iliKAw ilKwis] Dnu DMnu sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk nwmu prgwis]) cMdn kY sMig; qrvru ibgirE] so qrvru; cMdnu hoie inbirE]2] pwrs ky sMg; qWbw ibgirE] so qWbw; kMcnu hoie inbirE]3] sMqn sMig; kbIrw ibgirE] so kbIru; rwmY hoie inbirE]4]5]) jau (kI)dI (BUsI)rotI AQvw sUVI hI (Kwau)Kwxw kro, Bwv swdw qoN swdw Cko, pUVy qLy pdwrQ Kw ky, rogI ivkwrI duKI jm v`s n hovo[ XQw:- sMqn kw dwnw rUKw; so srb inDwn] igRih swkq CqIh pRkwr; qy ibKU smwn]2]) PrIdw. rotI myrI kwT kI,lwvxu myrI BuK] ijnw KwDI copVI; Gxy shingy duK]28] ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw. dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]29]) ADu gulHw icVI kw cugxu; gYix cVI ibllwie] KsmY BwvY Ehw cMgI; ij kry Kudwie Kudwie]) hrxI hovw bin bsw; kMd mUl cuix Kwau] gur prswdI. myrw shu imlY; vwir vwir hau jwau jIau]1] honhwru so hoiehY; swkq sMig n jwau]99] jo (honhwru)hox vwlw hY (so)Suhrq mihmw vwlw bhuq hI cMgw (hoiehY)hovygw[ (swkq)nwsqk gurdRohI AikRqGx inMdk kptI nwm hIn kTor icq dI (sMig)sMgq ’c, kdy Bu`l ky BI n jwau] XQw:- mwgau dwnu.ik®pwl ik®pw iniD; myrw muKu.swkq sMig,n jutsI ry] jn nwnk.dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu.swD pgw hyiT rulsI ry] kbIr. sMgiq swD kI; idn idn dUnw hyqu] swkq. kwrI kWbrI; Doey hoie n syqu]100] {(swD) s`cy siqgurU gRMQ swihbjI dw, hr smyN jY jYkwr ho irhw hY[ AwpjI dIAW AqI ipAwrIAW siqsMgqW, bVy BwrI pyRm nwl, s`cy swD sRI gurU gMRQ swihbjI dy crn- kmlW ’c, A`Ty pihr kQw kIrqn Bjn ismrn dw AnMd mwxdIAW rihMdIAW hn[ so gurUjI ny Awp kurbwnI dy ky, KMf bRhmMf dy auDwr leI, swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI] Anuswr pUrn swD siqgurU gRMQ swihbjI b^Sy hn, jo Awpxy qoN AnykW swD pRgt krdy hn[ AMimRq gurbwxI dI vrKw krky, aun@W dI pRiqpwlxw krdy hn[ jo Awpxy ipAwry syvkW dy idl idmwZ ’c, gurbwxI, aun@W dy idlW ’coN muKW’c AMimRq hr smyN Byjdy rihMdy hn[ Awpxy ipAwirAW dy AMdr bwhr lMU 2’c vs ky, guru pRymw- BgqI sihq, Ajpw jwp inrgun srgun jI dI eykqw ABydqw, sdw leI b^S idMdy hn[ AwpjI qoN vroswey bMd 2 ktwaux vwly, suAws 2 nwm jpx jpwaux vwly, AwpjI qoN sIs sB ku`J kurbwn krn vwly gurmuiK ShId pUrn swD hn[ jo Awpxy qoN AnykW swD pYdw krdy hn, Bwv aun@W dI kurbwnI duAwrw, www.Gursevak.com

144

q`qkrw

AnykW gurmuiK swD pYdw huMdy hn[ so pUrn gurmuiK swD siqgurU gRMQ swihbjI hn, so prmpUjnIk pUrn gurmuiK swD hrI gurUjI ny, Awp AwpxI AduqI kurbwnI dy ky, sMswr ƒ guru mrXwdw, sRI hirmMdr swihb jI, pUrn swD siqgurU gRMQ swihb jI, pUrn swD ShId bRhmigAwnI b^S ky, ien@W dw, mhw pivqR; swD kw sMgu] sMg krn dw byh`d PL d`s rhy hn[} kbIr. sMgiq swD kI; idn idn dUnw hyqu] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI, pUrn gRIbI Dwr ky swDU sMgq syvw krn, swkq qoN dUr rihx dw SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn:- (swD)s`cy siqgurU gRMQ swihbjI (swD)Bgq &rId swihbjI vWg, pUrn gRIbI Dwrn vwly mhWpurS swD jI, (kI)dI sMgiq, pUrn ikRpw duAwrw iml jwvy, qW vwihgurU jI dw (hyq)pRym (idn)idno idn (dUnw)dUxw cOguxW vDdw &uldw hY[ XQw:- ikrpw kry ijsu pwrbRhmu hovY swDU sMgu] ijau ijau Ehu vDweIAY iqau iqau hir isau rMgu]) cVY svwieAw. inq inq rMgw; GtY nwhI. qolIjw hy]15]) swDU sMig. qrIjY swgru; ktIAY jm kI Pwsw jIau]) koit ApRwD; swD sMig imtY] sMq ik®pw qy; jm qy CutY]) kbIr.swDU kI sMgiq rhau; jau kI BUsI Kwau] honhwru so hoiehY; swkq sMig n jwau]) ijau mhw auidAwn mih; mwrgu pwvY] iqau swDU sMig imil; joiq pRgtwvY]) jw kY msqik; krm pRiB pwey] swD srix; nwnk.qy Awey]7]) sgl ik®Aw mih; aUqm ikirAw] swD sMig; durmiq mlu ihirAw]) sgl purK mih; purKu pRDwnu] swD sMig; jw kw imtY AiBmwnu]) swkq. kwrI kWbrI; Doey hoie n syqu]100] (swkq) nwsqk gurdRohI AikRqGx, pwpW dI (kwrI) kwlI (kWbrI) kMbLI (Doey)Doxy krky AQvw qIrQW ’qy (Doey)nuhwauxy krky, pwpW rihq (syqu)ic`tw (n)nhIN hoie jWdw, ijvyN kwLI kMbLI ikqnI BI DoeIey, ic`tI nhIN huMdI[ BwvyN ikqnw hI nwm rUpI swbx, pRym rUpI pwxI pw ky DoeIey, Pyr BI swkq Gor pwpW AOguxW dw kwLwpuxW nhIN C`fdw[ XQw:- mÚ 1] rwqI. hovin kwlIAw; supydw sy vMn] idhu bgw. qpY Gxw; kwilAw. kwly vMn]) swbx lw lw Doqw kolw, du`D dhIN iv`c pwieAw[ KuMby BI cV@wieAw, iPr BI rMg n vtwieAw) kbIr.swkq sMgu,n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]) mwgau dwnu. ik®pwl ik®pw iniD; myrw muKu. swkq sMig n jutsI ry] jn nwnk. dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu swD pgw hyiT rulsI ry]) bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]) ijsu imilAY. hir ivsrY ipAwry; suo muih kwlY auiT jwie]) kbIr. mnu mUMifAw nhI; kys muMfwey kWieN] jo ikCu kIAw, so mn kIAw; mUMfw mUMfu AjWie]101] {pihly smyN ’c bwRhmx kys r`Kdy sn[ kys r`K ky, ijs kMm ƒ lY ky mMqR pV@dy pUrw ho jWdw[ ihMd ’c nMd Grwxy ny pMdRW sO vr@w rwj kIqw[ aun@W ny bRwhmxW ƒ p`uiCAw, “kys www.Gursevak.com

145

q`qkrw

r`Kx dw kI Pwiedw hY?” aun@W ikhw, “jmWdrU kys r`Kx nwl, ijs kwmnw dI pUrqI leI vyd mMqR pV@y jwx auh pUrI ho jWdI hY”[ nMd ikAW soicAw, bRwhmx, swfy ivroDI rwjy dy p`K ’c, vyd mMqR pV@ ky, swfw rwj n nSt kr dyx[ lwlc dy ky bRwhmxW qoN kys muMfx bwry slok, gRMQW ’c ilKvw idqy[ kys muMfx dw irvwj SurU kr idqw, sBhU hwQ. mocnw dIey; isKw ibhUn. dwnv sB kIey] isKw ibhUn. mMqr n PurY; jy koeI kry. ault hI prY] (sRI dsm) Dwrimk gRMQW ’c kys muMfx vwly slok pw idqy[ Ajy BI ihMd ’c Zlq irvwj hY, jdoN koeI sbMDI mr jWdw hY, isr ctm krdy hn} Bgq jI pws, koeI isr munw ky, h`s ky kihMdw, “jI mYN hux prmhMs bx igAw hW”[ SRomxI Bgq vwihgurU srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! ivcwr rUpI ausqRy nwl, mnu (mUMifAw)muMinAW nhI, Bwv mn dy mMdy suBwA kwm kRoD loB moh hMkwr eIrKw corI XwrI nhIN muMny, kys (kWie)ikauN (muMfwey)munwey hn[ ieh qW pRmwqmw ny swbq sUrq b^SI hY, kysW dw jUVw, isr ’qy ikqnw sohxw kls sjdw hY[ gupq pRgt AMgW qoN kys mnwauNx nwl, ivkwr Bwv izAwdw &urdy hn[ jo (ikCu)ku`J ivgwV, zor zulm (kIAw)kIqw hY, (so)auh, mn ny hI (kIAw)kIqw hY, (mUMfu)isr dw (mUMfw)mnwauxw, (AjWie)ivArQ inkMmw, rwm jI dI kudrq hukm dy iblkul hI ault hY, ikauN jo ieh munweI jWdw hY, mhwrwj kys bwr bwr dyeI 2 hI jWdy hn, AYsI mhW mhW ivsmwd kudrq hY]101] keI AwdmI ZlqI nwl, kbIr swihb jI dw &oto kyswDwrI nhIN bxwauNdy, dwV@I muMnI idKwauNdy hn[ ieh bhuq BwrI ZlqI hY, r`b rUp mhWpurS muMnx dw vwr 2 KMfx krdy hn[ XQw:mUf muMfwey; jO isiD pweI] mukqI; Byf n geIAw kweI]2]) vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqSwh jI ny kwzI rukndIn ƒ m`ky ivKy ikhw:- swbq sUrq r`b dI; BMny byeImwn[ drgih FoeI n imlY; kwPr kuqw SYqwn[ swbq sUrq r`b bxweI[ byeImwn ny BMn gvweI[ vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurW ny mhwn praupkwr kridAW, ZulwmI dI inSwnI topI luhw ky Awpxy is`KW dy isr ’qy dsqwr sjvweI[ qurkI siBAwcwr ’c dwhVI kys r`Kxy ivSyS gOrv sI[ Zulwm ihMdU dw gOrv, qurk dyKxw psMd nhIN krdy sn[ ies krky zwlm bwdSwhW ny ieh zwlmwnW hukm jwrI kIqy:- “ihMdU mUMh isr munw ky topI lYx, GoV AsvwrI nw krn, SsqR nw r`Kx, Awpxw q^q n bnwaux[) swbq sUrq is`Dw dwVHw[ kwT dw kMGw kysI cwVHw[ kbIr. rwmu n CofIAY; qnu Dnu jwie q jwau] crn kml icqu byiDAw; rwmih nwim smwau]102] SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI Amolk bcn &urmwauNdy hn, hy pRymIE! (rwmu)ivAwpk vwihgurU jI dy nwmu nUM, kdy Bu`l ky BI n (CofIAY)C`fIey[ (qnu)sRIr Dnu jwie q (jwau)jwvy, pRvwh nw krIey[ jykr Awp jI rwmu jI ƒ nhIN C`foNgy qW vwihgurU jI dy (crn kml)gurSbd ivAwpk inrgun bRhm jI ’c, icqu (byiDAw)ivMin@AW jwvygw, (rwmih)ivAwpk vwihgurU jI dy nwim c (smwau)smwauxw hovygw]102] XQw:- Din gieAY. bih JUrIAY; Dn www.Gursevak.com

146

q`qkrw

mih cIqu gvwr] Dnu ivrlI scu sMicAw; inrmlu nwmu ipAwir] Dnu gieAw qw jwx dyih; jy rwcih rMig eyk] mnu dIjY. isru saupIAY; BI krqy kI tyk]) myrI pRIiq; goibMd isau. ijin GtY] mY qau. moil mhgI leI; jIA stY]1]) kbIr. crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu]) rwm jpq; qnu jir kI n jwie] rwm nwm; icqu rihAw smwie]) icq n BXo hmro; Awvn kh] cuBI rhI sRüq; pRBu crnn mih]) khw BieE; jau qnu BieE iCnu iCnu] pyRmu jwie; qau frpY qyro jnu]) swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI smwie]) swcI pRIiq hm; qum isau jorI] qum isau joir; Avr sMig qorI] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]) ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI jl kmlyih] lhrI nwil pCwVIAY; BI ivgsY Asnyih] duinAwvI ruJyvyN C`f ky, Bjn bMdgI syvw ismrn gurU BgqI praupkwr krIey[ XQw:- mY sBu ikCu Coif; pRB quhI iDAwieAw]) mwrU mhlw 5] Alh Agm; KudweI bMdy] Coif iKAwl; dunIAw ky DMDy] hoie pY Kwk. PkIr muswPru; iehu drvysu kbUlu drw]1]) qnu mnu Dnu sBu. sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY] bwby mnI isMG swihb jI ikhw:- qn gMdgI dI koTVI, hir hIirAW dI Kwx[ jy isr idiqAW hir imly, qW BI ssqw jwx[ kbIr. jo hm jMqu bjwvqy; tUit geNI sB qwr] jMqu ibcwrw ikAw krY; cly bjwvnhwr]103] 1:- {vwihgurU jI dy ivCoVy krky, kwm kRoD loB moh hMkwr inMdw cuglI eIrKw dÍYS vYr AOgux, jIv ƒ vjwauNdy hn[ jIv dy ieMdRy Q`k tu`t jWdy hn[ XQw:- PrIdw. dunI vjweI vjdI; qUM BI. vjih nwil] soeI jIau. n vjdw; ijsu. Alhu krdw swr]110]} sRb ivAwpI dy Avqwr Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (jo) ijhVy kwm kRoD loB moh hMkwr inMdw cuglI eIrKw dÍYS vYr (hm)qmwm AOgux, jIv rUpI (jMqu)vwjy ƒ (bjwvqy)vjwauNdy, ku`tdy sn, jIv rUpI vwjy dIAW, ieMdRIAW rUp sB (qwr)qwrW (tUit)tu`t (geIN)geIAW[ zbwn bolxo rih geI, kMn boLy ho gey, A`KW qoN idsxo ht igAw, pYr qurno ht gey[ XQw:- PrIdw. AKI dyiK pqIxIAW; suix suix rIxy kMn] swK pkMdI AweIAw; hor kryNdI vMn]) PrIdw. ienI inkI jMGIAY; Ql fUMgr BivEim@] Aju PrIdY. kUjVw; sY kohW QIEim]20] jIv rUpI vwjw if`g pYNdw hY, ies dy ivroDI jIA AMdroN jW bwhroN iglJW kW ku`qy ies ƒ Kw jWdy hn[ XQw:sRvnn ibkl Bey sMig qyry; ieMdRI kw blu Qwkw] crn rhy kr Frik pry hY; muKhu. n inksY bwqw] SuB isiKAw:- hy jIv! pMj ivkwr AOgux qyry vYrI hn[ qyry sRIr ƒ hr vyly qbwh kr rhy hn[ AwpIn@Y Bog Boig kY; hoie BsmiV. Bauru isDwieAw] vfw hoAw dunIdwru; gil sMglu Giq www.Gursevak.com

147

q`qkrw

clwieAw]) Bugqw jwn Bog mYN Bogy aultw Bogn Bogy moih[ Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) vfy vfy rwjn Aru BUmn; qw kI iqRsn. n bUJI] lpit rhy mwieAw rMg mwqy; locn. kCU n sUJI]1] hy ipAwry! hmySW gurU jI dI siqsMgq ’c, pUrn gurU jI dI Srn ’c sdw rhu, siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj, ien@W qoN bcwauNdy hn[ jMqu ibcwrw ikAw krY; cly bjwvnhwr]103]1:- jMqu ibcwrw (ikAw)kI (krY)kry, cV@weI kr jWdw hY, (bjwvnhwr)kwm kRoD loB moh hMkwr inMdw nSy ivSy, vjwaux vwly cly jWdy hn]103] XQw:- pMc ik®swnvw Bwig gey; lY bwiDE jIau drbwrI]2] ij`Qy lyKw huMdw, auQy auh swQ nhIN idMdy[ kbIr. jo hm jMqu bjwvqy; tUit geNI sB qwr] sRb ivAwpI dy Avqwr Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- jo (hm) qmwm ijny BI sbMDI hn, b`cy Gr vwlI BYx Brw irSqydwr, auh (jMqu)jIv rUpI vwjy ƒ vjwauNdy hn, ies qoN bhuq ku`J mMgdy hn[ ijvyN qylI dy bld ƒ Kopy lw ky, kohlU nwl joV idMdy hn, auh swrw idn quirAw iPrdw, socdw beI mYN bhuq dUr cilAw igAw, jdoN Kopy lwhuMdy hn, auQy hI KVw huMdw[ ies qr@W iesqRI pu`qR kohlU dI inAweIN hn, ieh qylI dy bld vWg aun@W dy duAwly B`ijAw iPrdw hY[ XQw:- crn kml isau, Bwau n kIno; nh sq purKu mnwieE] Dwvq kau Dwvih bhu BwqI; ijau qylI bldu BRmwieE]) kwmix loVY. suienw rupw; imqR luVyin su KwDwqw] nwnk. pwp kry iqn kwrix; jwsI jmpuir bwDwqw]) qmwm ieMdRy BI jIv rUpI vwjy ƒ vjwauNdy hn, A`KW rUp dyKdIAW, zbwn JUT boldI inMdw cuglI krdI, kMn inMidAw suxdy, cmVI sprS cwhuMdI hY[ ieh ieqnw izAwdw (bjwvqy)vjwauNdy hn, iPr ies dIAW sB ieMdRy rUpI (qwr)qwrW (tUit)tu`t (geIN)jWdIAw hn[ jMqu ibcwrw ikAw krY; cly bjwvnhwr]103]2:- jMqu ibcwrw (ikAw)kI (krY)kry? bVI qrs jog mrnwaU hwlq ’c, mrn qoN ipCoN jmW dy v`s pvygw[ (bjwvnhwr)vjwaux vwly cly jWdy Bwv swQ C`f jWdy hn[ jdoN mMjy ’qy if`g pYNdw hY, swk sbMDI bwq nhIN pu`Cdy, pukwr krdw mYnUM pwxI idau, koeI g`l hI nhIN suxdw[ XQw:- iCnu iCnu qnu CIjY; jrw jnwvY] qb qyrI Ek; koeI pwnIE n pwvY]) jo sMswrY ky kutMb. imqR BweI dIsih mn myry; qy siB. ApnY suAwie imlwsw] ijqu idin. aun@ kw suAwau hoie n AwvY; iqqu idin. nyVY ko n Fukwsw]) kbIr. mwie mUMfau, iqh gurU kI; jw qy. Brmu n jwie] Awp fuby. chu byd mih; cyly dIey bhwie]104] {sMswrI mW dw isr nhIN muMn rhy, s`icAwrI mW dMBI gurU bnx qoN rokdI hY, ijvyN prmpUjnIk mwqw KIvI jI ny hMkwrI dwqU ƒ bhuq hI smJwieAw sI} prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ijs pKMfI ivBcwrI gurU qoN aupdyS lY ky, ivBcwrI gurU bixAW, auh aus dI www.Gursevak.com

148

q`qkrw

^otI mW hY, sMswrI mW nhIN, (iqh)iqs pKMfI ivBcwrI gurU (kI)dI (mwie)mW pKMfI ivBcwrI gurU dw isr (mUMfau)muMnxw kro, (jw)ijs (qy)qoN, pUUry gurUjI dw hukm n mMnx rUp Brmu1 (n)nhIN (jwie)inivrq huMdw[ Awp qW (chu)cwr (byd)vydW (mih)’c, (fuby)fu`b gey, Awpxy cyly BI niK`D krmW ’c lw ky (bhwie)roV (dIey)idqy]104] XQw:- byd kqyb iePqrw BweI; idl kw iPkru. n jwie] A`sI hzwr surqI krm kWf dw kQn krdI hY[ XQw:- gurU ijnw kw AMDulw; isK BI AMDy krm kryin] AMn@y gurU ip`Cy l`gx vwly, pwpW AOguxW rUpI ^Uh ’c fu`bdy hn[ XQw:- AMDI AMDy KUhy Tyly]26] pMj pRkwr dw Brm:- 1Byd BRm:- krqwr jI ƒ Awqmw rUp nw mMn ky, aun@W ’c Anyk Byd Prk klpxy[ 2kriqRqÍ BRm:- krqy r`b jI ƒ krqy jI nw mMnxw, BRm hMgqw krky, Awpxy Awp ƒ krqw mMnxw[ 3sMgBRm:- sRb ivAwpI jI qoN BRm ky, Awpxy Awp ƒ jMmx mrn vwlI dyh smJxw[ 4ivkwr BRm:- jgq bRhm jI dw ivkwr hY Bwv ivkwr BRm krky, jgq ƒ bRhm jI srUp nw smJxw, bRhm jI qoN v`Kry smJxw[ 5 s`qÎqÍ BRm:- j`g ƒ bRhm jI qoN judw mMn ky, AwpxI bu`DI c j`g ƒ s`cw mMnxw[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI ny pKMfI rMfI gurU dy BwrI s`t mwrI hY, dyS ’c gurU Dwrn dw irvwz hY, BwvyN lwlcI ivBcwrI hovy, gurU Dwrn mwqR hI ApxI kilAwx smJdy hn[ swcw nwvxu; gur kI syvw] Anuswr sRb`q dy Bly dI gurU syvw C`f ky, dMBI gurU bxdy hn, BwvyN ivBcwr Srwb qMbwkU BYVy niSAW ’c l`gy hn[ ijvyN dwqU ny gurU bxn dI ie`Cw lY ky, isMGwsx ’qy sjy bYTy, siqgurU Amrdws swihb jI dy v`KI ’qy l`q mwrI[ ipRQIcMd ny siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI nwl bVI BwrI dÍYS kIqI[ iesy qr@W DIrm`l rwmrwie, gurU bxn dI ie`Cw krdy rhy[ ie`k qW gurU swihb jI dI inMdw krdy sn, dUjy gurU bxdy hn, Dn pdwrQ mwx vifAweI ivkwr cwhuMdy sn[ Bgq jI smyN BI bhuq swry pKMfI gurU bxky, duKI prjw dw ^Un, jokW vWg cUsdy sn[ sRI kbIr swihb jI Akwl purK ’c lIx mhWpurS hn[ ies leI dMB pKMf dw KMfx krdy hn[ ‘mweI mUMfw’ jogIAw dy miq ’c gwL hY[ ihMd ’c jdoN AOrq rMfI ho jWdI, aus dw isr muMn idMdy sn[ ie`Qy Bgq jI dw ieh mhW gMBIr AwSw hY, ik dMBI pKMfI gurU dI mW pKMfI gurU rMfI ho jwvy, ikauN jo A`gy leI pKMfI gurU n bxwvyy[ ieh smJ dy rhy hn, AYsy BYVy purKW qoN dUr hI dUr rho[ XQw:- siqgur kI rIsY.hoir kcu ipcu boldy; sy kUiVAwr kUVy.JiV pVIAY]) Avr aupdysY; Awip n krY] Awvq jwvq; jnmY mrY]) kbIr.Avrh kau aupdysqy; muK mY pir hY ryqu] rwis ibrwnI rwKqy; KwXw Gr kw Kyqu]) kUVu boil; murdwru Kwie] AvrI no; smJwvix jwie] muTw Awip; muhwey swQY] nwnk; AYsw AwgU jwpY] mn imRg imRgmd. ACq AMqrgiq; BUilE BRm Kojq iPrq. bn mwhI jI[ ijvyN (imRg)hrn ApxI (mn)nwBI (AMqrgiq)’c (imRgmd)ksqUrI (ACq)huMidAW, Brm ’c Bu`ilAw www.Gursevak.com

149

q`qkrw

(bn)jMgL ’c, sugMDI l`Bdw iPrdw hY[ ieauN ieh in`j srUp ƒ Bu`l ky, bwhrly pdwrQW ’coN, Awqm suK l`Bdw iPrdw hY[ dwdr sroj giq eykY srvr ibKY; AMqir idsMqr huie smJY nwhI jI[ ijvyN (dwdr)f`fU qy (sroj)kml dI (giq)hwlq hY, jo ie`k (srvr)qlwb ’c huMdy hn, f`fU kml dI ^uSbo nhIN lYNdw, jwLw KWdw hY[ies qr@W mn Awpxy AMdr vsdy pRIqm nUM, (idsMqr)pRdys visAw jwxdw hY, Asl Byd ƒ nhIN smJdw[ XQw:- dwdr polw- dwdr; qU. kbih n jwnis ry]) KWdw6 hYN[ jwlw7– BKis6 isbwlu7, bsis inrml jl; AMimRqu. n lKis ry] jYsy ibiKAwDr. qjY n ibiK ibKm kau Aihinis; bwvn ibrK lptwhI jI[ ijvyN (ibiKAwDr) s`p, ( Aihinis) idn rwq, bwvn cMdn nwl (lptwhI) ilpitAw rihMdw hY, pRMqU (ibKm)mhW duKdweI (ibiK)zihr ƒ nhIN iqAwgdw, ies qr@W pUrn gurU jI dy crnkmlW ’c rihMidAW mn BI buirAweI nhIN C`fdw[ jo siqgurU jI dI crn Srn ’c pey hn, auh Brm imtw ky AnMd ƒ pRwpq hoey hn[ jYsy nrpiq supnMqr ByKwrI hoie; gurmuiK jgq mY Brm imtwhI jI]223] pKMfI gurU, sB ƒ svwrn leI, gurmuiK ipAwry BweI gurdws swihb jI mhW ivsmwd Amolk SuB bcn &urmw rhy hn:- ijvyN ie`k (nrpiq)rwjw (supnMqr)supny ’c iBKwrI ho ky, rox ip`tx l`g igAw, EhI dSw swfy mn dI ho rhI hY, Brm c Bu`l ky AnykW kSt pw rhy hW[ kyvl (gurmuiK)siqgurU swihb jI hI jgq ’c Brm imtwaux vwly hn[ kbIr. jyqy pwp kIey; rwKy qlY durwie] prgt Bey indwn sB; jb. pUCy Drmrwie]105]1:- vwihgurU DMn kbIr swihb jI bRhmigAwnI mhWpurS &urmwauNdy hn:AsMK mUrK AMD Gor] AsMK cor hrwmKor] AsMK Amr kir jwih jor] AsMK gl vF hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] AsMK kUiVAwr; kUVy iPrwih] Anuswr (jyqy)ijqny pwp (kIey)kIqy sn, Awpxy idl dI fUMGI qih dy (qlY)Q`ly, (durwie)Cupw ky (rwKy)r`Ky, iksy ƒ dsdw q`k BI nhIN, ijny pwp kIqy JUT dy Q`ly dbw ky r`Ky[ pwp krm krky j`j kol JUTI ksm Kw lYNdw hY[ XQw:- Aghu dyKY. ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY] AQvw mY bhuq v`fw zwlm hW, jo myry pwp d`sygw, aus ƒ jwno hI mwr idAWgw[ zor zulm dbw (qlY)Q`ly, pwp (durwie)Cupw ky (rwKy)r`Ky[ pRMqU (jb)jdoN Drmrwie jI ny (pUCy)pu`Cxw kIqy, qW (indwn)bysmJ dy (indwn)AMq nUM, kIqy (sB)swry pwp prgt (Bey)ho gey]105] jm ny Aw ky jdoN kys pkV ley, qdoN ijhVIAw gupq krqUqW kIqIAW sn, iKn ’c hI auh pRgt ho geIAW[ XQw:AMqir bih kY. krm kmwvY; so chu kuMfI jwxIAY]) AMdir bhY; qpw pwp kmwey] hir AMdrlw pwpu; pMcw no auGw kir vyKwilAw]) dyie ikvwV.Aink pVdy mih; pr dwrw sMig PwkY] icqR gupqu jb lyKw mwgih; qb kauxu pVdw qyrw FwkY]3]) ht ptx ibj mMdr BMnY; kir corI Gir AwvY] Aghu dyKY. ipChu dyKY; quJ qy khw CpwvY]) AMdir kmwxw srpr auGVY; BwvY koeI www.Gursevak.com

150

q`qkrw

bih DrqI ivic kmweI] pr igRh ivkwrI ƒ eyfz Awid l`gx qoN pqw l`g jWdw hY[ Drmrwjw pws pwp pRgt ho jWdy hn[ kbIr.jyqy pwp kIey; rwKy qlY durwie] prgt Bey indwn sB; jb pUCy Drmrwie] (n`is B`ij) mwxsw ikAhu dIbwxhu,koeI nis Bij inklY; hir dIbwxhu.koeI ikQY jwieAw] ijvyN s`jx T`g au~qoN bYSnUM pihrwvy’c sI, vwihgurU mh`ly pihly jI ny aus dy Bory’coN sO isr kFwieAw, aus ƒ r`b dw s`jx sMq bxwieAw[ gupq mMd krm kIqy, mhwrwijAW dy BI nhIN luky[ koeI AwdmI gupq mwVw krm krn l`gw sI, qW kI dyiKAw? bhuq v`fy iF`f vwlw, Awpxy iF`f’qy v`fw Fol leI KV@w hY, bVw hI hYrwn ho ky pu`iCAw,“qUM kOx hYN?” qW ikhw,“mYN krm dyvqw hW, jy qUM luk ky mwVw krm kryNgw qW Fol’qy f`gw mwr dyvWgw[ ” ies leI mhWpurS AqI hI inmRqw hlImI vYrwg ’c FL ky pRym pRcwr suxwauNdy ik BweI ijhVw BI pwp krdw hY, aus ƒ cwhIdw hY, gurU gRMQ swihb jI dI hzUrI ’c, pMjW ipAwirAW dy swhmxy pyS ho ky, pwp b^Sw lvy[ ipCly Aaugx b^Sw lvy, AgWh ƒ n kry qW mhwrwj swihb jI aus ƒ rwh pw idMdy hn[ siqgurU swihb jI sdw bKisMd hn[ XQw:- sd bKisMdu. sdw imhrvwnw; sBnw dyie ADwrI]) ipCly Aaugux, bKis ley pRBu; AwgY mwrig pwvY] ijhVw pwpW ƒ luko ky r`Kygw, aus ƒ Drmrwjw dw fMf shwrnw pvygw[ XQw:- ijn@W leI qUM pwp kmwvNy; ik`Qy nI Eh A`j qyry Gr dy] pYr pswr pieE iv`c ivhVy, h`Q n lwvx frdy] im`tI dI kuMnI jvW dI ipMnI, qyry ilAw isrwxy Drdy[ l`kVIAW iek`TIAW krky ipAwry, snbMDI swry Gr dy] rL imL swry lwvx muAwqw, aujr n koeI krdy] aus vyly qyrw koeI n bxsI, qYnUM krn hvwly jm dy] (AwswvrIAW coN) kbIr. hir kw ismrnu Cwif kY; pwilE bhuqu kutMbu] DMDw krqw. rih gieAw; BweI rihAw n bMDu]106] Agin swgr; bUfq sMswrw] Anuswr vwihgurU jI dy ismrn qoN ibnw, swrw sMswr A`g dy smuMdR ’c fu`b irhw hY[ vwihgurU DMn kbIr swihb jI bRhmigAwnI mhWpurS &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk, srb klw BrpUr pRB; jI (kw)dw ismrnu Cwif (kY)ky, (kutMbu)Awpxy pirvwr ƒ bhuqu (pwilE)pwiLAw sMBwilAw[ XQw:- bhu prpMc kir; pr Dnu ilAwvY] suq dwrw pih; Awin lutwvY] koeI BI gurU pMQ, gRIb dI syvw dw SuB Drm kMm n kIqw[ DMDw krqw. rih gieAw; BweI rihAw n bMDu]106] hMkwr ivkwr nSy mMd krm JUTy (DMDw)DMdy (krqw)krdw krdw hI, mMdy DMdy ’c K`cq rih gieAw AQvw vwihgurU jI dw ismrn syvw krn v`loN rih gieAw, Bwv koeI BI Drm krm cMgw kMm n kIqw[ nw koeI BweI rihAw, n koeI (bMDu)sbMDI irhw, swry sbMDI tu`t gey[ jdoN cV@weI kr igAw, audoN BI, BweI rihAw n bMDu] ]106] XQw:- ijn@W leI qUM pwp kmwvNy, ik`Qy hn auh qyry Gr dy[ pYr pswr pieE iv`c ivhVy, h`Q nw lwvn frdy[ im`tI dI kuMnI jvW dI ipMnI, qyry ilAw isr@wxy Drdy[ l`kVIAW iek`TIAW krdy ipAwry, sbMDI swry Gr dy[ rl iml swry lwvx muAwqw, aujr nw www.Gursevak.com

151

q`qkrw

koeI krdy[ aus vyly qyrw koeI nw bxsI, qYnUM krn hvwly jm dy[ so siqgurU sihb jI dw AwSw, ; so gihr gBIrw gauhru jIau] ieh nhIN ik pRvwr ƒ n pwLy[ isK is`KxI iml bhY; crcw krY Apwr[ Bjn isKwvy pu`qR ko; hir Bj bwrMbwr] Bjn krn nwl Gr scKMf bxdw hY[ mMnY; prvwrY swDwru] mMnY; qrY qwry guru isK]) bilhwrI iqnW gurisKW; Awp qry qwryin sirTw] ies krky dwqy ƒ ivsr ky, dwqW ƒ ipAwr krnw, jIv dI hwlq bVI duK`lI huMdI hY[ hMkwr ivkwr vYr, loB lhir sBu suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry] Anuswr swirAW dy nwl AYnw lwlc kIqw, swirAW qoN Koh iK`c kIqI, vYr kIqw, vYr nwl kql krdy rhy[ ies krky n koeI BweI rihAw n koeI sbMDI irhw[ kbIr. hir kw ismrnu Cwif kY; rwiq jgwvn jwie] srpin hoie kY AauqrY; jwey Apuny Kwie]107] 1:- ihMd ’c AnpV@qw ZulwmI kwrn, mu`lW mulwxy pKMfI jwdU tUxy Dwgy qvIq bxw ky idMdy[ mUrKu hovY. so suxY; mUrK kw khxw] ijn@W jnwnIAW dy b`cw n huMdw, auh jwdU qvIq tUxy krdIAW[ SmSwn BUmI ’c jw ky, jdoN koeI murdw sV irhw hovy, murdw rUh v`s krn leI, aus kol nMgI nhw ky, rotI pkw ky KWdI, ik myry Gr b`cw ho jwvy[ ieauN krn nwl jy AOlwd hoxI hY qW BI nhIN huMdI[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk dieAwl ikRpwl jI (kw)dw ismrnu Cwif kY, ijhVI jnwnI rwiq ƒ SmSwn BUmI ’c jw ky isvy (jgwvn)jgwaux (jwie)jWdI hY[ AQvw ijhVI Zlq jnwnI, rwq ƒ dUijAW dy GrW ’c jw ky, kuMfw KVkw ky jgwauNdI hY, auh kihMdy kOx? auh kihMdI qyrw igAw myry AwieAw[ qyrw b`cw mr ky myry Gr jMm pvy[ AQvw (hir)hrI jI (kw)dw ismrnu Cwif kY. rwiq ƒ (jwie)jw ky, s`uiqAW jIvW ƒ (jgwvn)jgwauNdy hn[ aun@W ƒ mwr ku`t ky aun@W dw drb mwl KoNhdy hn[ XQw:- rwjy sIh; mukdm kuqy] jwie jgwiein; bYTy suqy] cwkr nhdw; pwiein@ Gwau] rqu ipqu; kuiqho cit jwhu]) kbIr. rwqI hovih kwrIAw; kwry aUBy jMq] lY Pwhy auiT Dwvqy; is jwin mwry BgvMq]10]) lY Pwhy. rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI]27] kI fMn imldw hY? srpin hoie kY AauqrY; jwey Apuny Kwie]107] (srpin)spxI (hoie)ho (kY)ky (AauqrY)jMmdI hY, Apuny (jwey)b`icAW ƒ (Kwie)KWdI hY]107] ijvyN spxI dy b`cy bhuq huMdy hn, aun@W duAwly Gyrw bxw lYNdI hY, aun@W ƒ c`tdI 2, KweI jWdI hY, ijhVy Gyry ’coN bwhr inkl jwx auh bc jWdy hn[ XQw:- jyhw bIjY so luxY; krmw sMdVw Kyqu] kbIr. hir kw ismrnu Cwif kY; AhoeI rwKY nwir] gdhI hoie kY AauqrY; Bwru shY. mn cwir]108]1:- AhoeI ie`k dyvI hY[ kuAwrIAW kuVIAW ies dw pUjn krdIAW hn[ A`sU dy www.Gursevak.com

152

q`qkrw

nOrwiqAW ’c ies dyvI dI im`tI dI mUrqI bxw ky kMD au~pr lwauNdIAW hn[ AStmI dw vrq r`K ky, DUp dIp nwl mUrqI dw pUjn krdIAW hn[ k`qk dI cwnxI eykm ƒ mUrqI jl pRvwh kr idMdIAW hn[ mQrw izly dy rwDwkuMf pur, k`qk vdI 8 ƒ AhoeI dw bVw BwrI mylw lgdw hY[ pr Bgq jI ny ien@W swirAW nwloN vwihgurU jI dy ismrn ƒ muK r`iKAw hY[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI (kw)dw ismrnu (Cwif)C`f (kY)ky (nwir)iesqRI (AhoeI)sIqlw dyvI dw vrq (rwKY)r`KdI hY, sIqlw dyvI dI AsvwrI gDw hY[ aus iesqRI ƒ ieh fMf imldw hY, (gdhI)gDI (hoie)bx (kY)ky (AauqrY)jnm DwrdI hY, Aqy cwir (mn)mx dI C`t dw Bwru (shY)shwrdI hY]108] bweIbl Aqy kurwx SrI& ’c Anyk pRkwr dy vRq ilKy hn[ XhUdI BweIAW dy 40, muslmwx BweIAW dy 30 rozy hI pRDwn vRq hn[ ien@W idnW ’c AMn jl dw iqAwg huMdw hY, rwq ƒ Bojn kIqw jWdw hY[ gurmiq ’c koeI BI vrq r`Kxw pRvwn nhIN[ ijqnI Bu`K, aus dw cOQw ihsw G`t Kwxw hY[ myhdy dw doS TIk krn leI vRq kIqw TIk BI hY[ izAwdw Kwxy krky Awls vDdw hY, hr vyly nINd hI dbweI r`KdI hY[ izAwdw Kwx nwl supny BI cMgy nhIN AwauNdy, ijs krky sRIr Apiv`qR ho jWdw hY[ QoV@w Kwx sOx vwlw sMqoKI s`cy AMimRq gurbwxI jI ƒ surq ’c q`kx dw au~qm AiDkwrI hY[ XQw:- QoVw svxw Kwvxw; QoVw bolnu gurmiq pwey[) pauVI] syv kIqI sMqoKIeˆØI; ijn@I sco scu iDAwieAw] [email protected] pYru n riKE; kir suik®qu.Drmu kmwieAw] En@I dunIAw qoVy bMDnw; AMnu pwxI QoVw KwieAw] qUM bKsIsI Aglw; inq dyvih cVih svwieAw] vifAweI vfw pwieAw]) hau iqsu.Goil GumwieAw; QoVw svY.QoVw hI KwvY[ gurmuiK soeI; shij smwvY]4]) s`c ’c lIx hoxw hI vrq hY[ XQw:- slok mÚ 1] scu vrqu. sMqoKu qIrQu; igAwnu iDAwnu iesnwnu] dieAw dyvqw. iKmw jpmwlI; qy mwxs prDwn]) ieik AMnu n Kwih mUrK; iqnw ikAw kIjeI] iqRsnw hoeI bhuqu; ikvY n DIjeI]) Cofih AMnu; krih pwKMf] nw sohwgin nw Eih rMf]) AMnY ibnw; n hoie sukwlu] qijAY AMin; n imlY gupwlu] AMnu. n KwieAw; swdu gvwieAw] bhu duKu pwieAw; dUjw BwieAw]) hmry gur isK hY jyeI[ Alp Ahwr vRqI inq syeI[ kwm kRoD ko sMjm sdw[ pRB ismrn mo lgwieE irdw[(gupRsU) Alp Ahwr sulp sI inMdRw; dXw iCmw qn pRIiq] sIl sMqoK sdw inrbwihbo; hYÍbo iqRgux AqIiq]2] kwm koRD hMkwr loB hT; moh. n mn so lÎwvY] qb hI Awqm qq ko drsy; prm purK kh pwvY]) AMn ’c hI pRwx hn, sRIr ƒ loV Anuswr Ahwr imlxw cwhIdw hY[ kbIr. hir kw ismrnu Cwif kY; AhoeI rwKY nwir]2:- SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI (kw)dw ismrnu (Cwif)C`f (kY)ky (AhoeI)AxhoeI mwieAw ƒ AwpxI mMn ky (rwKY)r`Kdy hn[ XQw:- swhin squ krY; jIA www.Gursevak.com

153

q`qkrw

ApnY] so rmXy kau; imlY n supnY] mwieAw (swhin) SwhUkwrnI ƒ Awpxy idl ’c s`cI mMny, (rmXy) vwihgurU jI ƒ supny ’c BI nhIN iml skdw[ ieh mwieAw qW mhwrwj jI dI hY[ XQw:- hIE; mhrwj rI mwieE] ieh jIv AwpxI bxw ky r`Kdw, aus ƒ iPr au~pr ikhw fMf imldw hY[ kbIr. hir kw ismrnu Cwif kY; AhoeI rwKY nwir] gdhI hoie kY AauqrY; Bwru shY. mn cwir]108]3:- SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI (kw)dw ismrnu (Cwif)C`f (kY)ky, (AhoeI)AxhoeI prweI iesqRI ƒ Awp dI nwr bxw ky, D`ky nwl r`Kdw hY[ Awp qW koeI nOkrI KyqI vpwr krky ivAwh n krw skxw, ibgwnI AOrq ’qy kbzw kr lYxw[ aus ƒ fMf imldw hY, ijhVy ies qr@W ZlqI krdy hn, auh gDI bx ky jnm Dwrdy hn, sRIr qy cwr mx Bwr shwrnw krdy hn[ kbIr. cqurweI Aiq GnI; hir jip. ihrdY mwih] sUrI aUpir Kylnw; igrY q Twhr nwih]109] vwihgurU srUp kbIr swihb jI,Apxy Awp ƒ SuB s`cw aupdyS b^Sdy hn:(hir)sRb ivAwpI, srb klw BrpUr pRB;) sRb pRkwSk vwihgurU jI ƒ (Aiq)bhuq (GnI)izAwdw (cqurweI)swvDwnqw nwl ihrdY (mwih)ivc (jip)jpxw kr, hy kbIr! ieh (sUrI)SULI dy PrW dy aUpir Kylnw hY, (igrY)if`g pvy, qW v`KIAW pwt jWdIAW hn, (q)Pyr Tihrn ƒ lok prlok ’c ikqy (Twhr)jg@w nwih imldI[ jUnW ’c kSt hI kSt Bogdw B`ijAw iPrygw[ XQw:- pauVI CuVkI, iPir. hwiQ n AwvY; Aihlw jnmu gvwieAw]) PkIrw PkIrI dUr hY, ijqnI ku lMmI KMjUr hY[ cV@ jweyN qW KweyN Amr &l, igr jweyN qW cknw cUr hY[ kwm koRD loB moh dy &urny ivAwkul krdy hn[ loB lhir; Aiq nIJr bwjY] kwieAw fUbY; kysvw]1] ien@W swirAW ƒ hrI dy ismrn duAwrw hI rokxw hY[ ieh bhuq v`fI cqurweI r`KxI hY, jdoN ieh hmlwvr AwauNdy hn, jIv ismrn nhIN kr skdw[ AYsI ivsmwd cqurweI hY, pUrn swvDwnqw iekwgRqw nwl, hr smyN ic`q siqgurU swihb jI dy crn kmlW ’c joVnw, mn ƒ ismrn v`loN KuMJx nhIN dyxw[ jykr kwm koRD loB moh hMkwr dw &urnw Awvy qW siqgurU Arjn dyv swihb jI dI ShIdI jpxI, rom 2 krky siqgurU swihb jI ƒ nmskwrW krnIAW[ isr gurU crn- kmlW ’qy r`Kxw, gurbwxI pV@nI gwauxI jI[ XQw:- lwK ijhvw, dyhu myry ipAwry; muKu. hir AwrwDy myrw rwm]) koit krn. dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih. AibnwsI rwm] Anuswr rom 2 dy kMnW duAwrw vwihgurU vwihgurU vwihgurU suxnw[ ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] Anuswr q`qW ’coN, swrIAW AvwjW ’coN vwihgurU jI swiKAwq krny, duSmx ’coN BI vwihgurU jI swiKAwq krny[ vYrI nwl vYr nhIN krnw, inMdw krn vwly dI inMdw nhIN krnI[ Awp ku`J BI nhIN bnxw[ murdw hoie. murId; n. glI hovxw[ swbru isdik shIdu; Brm Bau Kovxw[ ieh bVI aucI AvsQw kQn kIqI hY, AYsI ivsmwd cqurweI hY, hr smyN www.Gursevak.com

154

q`qkrw

Awpxy gurU jI nwl swvDwn rihxw, siqgurU gRMQ swihb jI idl idmwZ ’c gurbwxI jI Byjdy hn[ rom 2 ’c vs ky inhwl krdy hn[ inrgun srgun jI dI eykqw swiKAwqqw b^Sdy hn[ hr vyly inrgun srgun dI eykqw sihq, AMqir suMnM. bwhir suMnM; iqRBvx suMn msuMnM] inrgun bRhm jI ’c lIx rihxw[ ies ’qy ivsmwd idRstWq:- ijvyN vwihgurU mh`ly CyvyN jI ny, Aiq GnI cqurweI nwl ie`ko smyN, jlMDr dw Drm Xu`D ij`qidAW, hMkwrI Abd`ulKW, rqncMd, krmcMd iqMnw dy ie`ko vyrI f`kry kr idqy[ kbIr. suoeI muKu DMin hY; jw muiK khIAY rwmu] dyhI iks kI bwpurI; pivqRü hoiego gRwmu]110] pRymIAW, pRym bynqI kIqI, “hy mwqw ipqw srUp, Bgq SRI kbIr swihb jIE! Awp nwm jpx ƒ bhuq ijAwdw kih rhy hoN jI[ nwm jpx dw &L nwm jpx vwly ƒ hI imldw hY? ik hor BI iksy ƒ lwhw huMdw hY? sRb ivAwpI jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- BweI! muK krky jIv bhuq swrIAw g`lW krdy hn, pr (suoeI)auh muKu DMin hY, (jw)ijs muiK duAwrw (rwmu)vwihgurU 3 (khIAY)khIdw hY[ muKoN rwm 2 kihx vwly dI dyhI iks (kI)dI (bwpurI)ivcwrI hY? jo piv`qR n hovy[ ijs ipMf ’c vwihgurU 3 jpx vwly Bgq jI rihMdy hn[ auh swrw (gRwmu)n`gr hI pivqRü (hoiego)ho jwvygw, ho jWdw hY]110] ijvyN ie`k pRymI kQw kIrqn kry, tYlIvIzn nwl swrI dunIAW ’c Avwz phuMcdI hY[ pivqR pivqR; pivqR punIq] nwm jI dI bhuq v`fI mhwnqw hY[ XQw:- (au~crY) rsnw aucrY guxvqI; koie n pujY dwnu]) sw rsnw. Dnu DMnu hY myrI ijMduVIey; gux gwvY hir pRB kyry rwm]) suxqy punIq khqy pivqu; siqguru rihAw BrpUry] ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry]40]1]) kbIr. soeI kul BlI; jw kul. hir ko dwsu] ijh kul. dwsu n aUpjY; so kul. Fwku plwsu]111] prmpUjnIk vwihgurU sRI kbIr swihb jI. nwm jpx vwly vwihgurU jI dy dwsn dws jI dI bhuq v`fI mihmw &urmw rhy hn:- hy ipAwirE! (soeI)auh kul (BlI)cMgI hY, (jw)ijs kul ’c, (hir)sB ƒ hrw Brw krn vwly s`cy hrI jI (ko)dy invwjy dwsn dwsu gursyvk jI pRgt huMdy hn[ XQw:- sMq jnw ky; hir jIau kwrj svwry] pRhlwd jn ky; iekIh kul auDwry] gur kY sbid; haumY ibKu mwry] nwnk rwm nwim; sMq insqwry]) sB rs mITy muiK lgih; jw. hir gux gwvY] hir jnu. prvwru sDwru hY; iekIh kulI. sBu jgqu CfwvY]) (ijh)ijs kul ’c vwihgurU jI dy swjy (dwsu)pUrn gursyvk jI (aUpjY)pRgt (n)nhIN huMdy, (so)auh kul (plwsu)pLwhW dy (Fwku)F`k vWg inkMmI inkwrI hY, ikauN jo plwhW dI l`kV iksy BI kMm nhIN AwauNdI]111] XQw:- ijh kuil pUqu; n igAwn bIcwrI] ibDvw; ks n BeI mhqwrI]1] ijh nr; rwm Bgiq nih swDI] jnmq; ks n muE AprwDI]) ijin. AYsw nwmu ivswirAw, myrw hir hir; iqs kY kuil. lwgI gwrI] hir iqs kY kuil. prsUiq n www.Gursevak.com

155

q`qkrw

krIAhu; iqsu. ibDvw kir mhqwrI]) jnnI jnY q Bgq jn, kY dwqw kY sUr] nwih q jnnI bWJ rhY, kwih gvwvY nUUr] kbIr. hY gie bwhn sGn Gn; lwK Djw Phrwih] ieAw suK qy. iBK´w BlI; jau. hir ismrq idn jwih]112] {pRmwqmw srUp sRI kbIr swihb jI, ijn@W dy inrgun srUp duAwrw, AsIN hr vyly dyKdy boldy suxdy swh lYNdy ijauNdy hW[ Awpxy inrgun srUp jI duAwrw swfy AMdr bwhr AsMK guxW sihq BrpUr ho rhy hn[ nwm ismrn dI mihmw AYsI ivsmwd kih rhy hn[ ismrn krn vwly leI bhuq v`fI r`iCAw irAwieq kih rhy hn[} sRI kbIr swihb jI ismrn dI bhuq v`fI mhwnqw jxw rhy hn, hy ipAwirE! AYfw v`fw c`kRvrqI bwdSwh hovy, ijs koly bhuq swry (hY)GoVy (gie)hwQI (sGn)bhuqy qoN (Gn)bhuqy (bwhn)AsvwrIAW motr kwrW hox, (lwK)l`KW hI rwj hox, aun@W rwjW dy l`KW hI (Djw)inSwn AQvw l`KW ^zwinAW ’qy l`KW inSwn (Phrwih)JUldy hox[ mwieAwDwrI Aiq AMn@w bolw] sbdu. n suxeI; bhu rol Gcolw] Anuswr (ieAw)ies c`kRvrqI bwdSwhI suK (qy)qoN, (iBK´w)iB`iKAw mMg ky KwxI (BlI)cMgI hY, (jau)jykr (hir)vwihgurU Akwl purK jI ƒ (ismrq)ismridAW Xwd kridAW, swrw idn (jwih)ibqIq hovy]112] Cwdn Bojn kI Aws n kreI; AicMqu imlY. so pwey] Anuswr swdw Kw ky gRIbI nwl ^Ub &`b ky bMdgI kry, jy kr pRymI. Drm- ikRq dw suAwd swdw pdwrQ Ckwvy, ieh n bky, suAwd nhIN CkwieAw[ ^IrW pUVy pdwrQW nwl moh n kry[ kyvl inSkwm gurU syvw bMdgI pRXojn hI hovy[ kbIr. sBu jgu, hau iPirE; mWdlu. kMD cFwie] koeI kwhU ko nhI; sB dyKI Toik bjwie]113] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI pUrn vYrwgmeI bwxI aucwrdy hn, ik BweI (hau)dwsn dws ny, Awpxy (kMD)moFy ’qy, (mWdlu)Fol (cFwie)cV@w ky, (sBu)swry jgu ’qy (iPirE)iPirAw hY[ sB isRStI, Fol (bjwie)vjw (Toik)ku`t ky, ngwry dI cot nwl, Bwv cMgI qr@W inscy Brosy nwl dyKI hY, koeI BI (kwhU)iksy (ko)dw nhI hY]113] XQw:- soriT mhlw 9] ieh jig; mIqu. n dyiKE koeI] sgl jgqu. ApnY suiK lwigE; duK mY. sMig n hoeI]1] rhwau] dwrw mIq pUq snbMDI; sgry Dn isau lwgy] jb hI inrDn dyiKE nr kau; sMgu Cwif. sB Bwgy]1] khˆau khw. iXAw mn baury kau; ien isau nyhu lgwieE] dInw nwQ. skl BY BMjn; jsu qw ko ibsrwieE]2] suAwn pUC. ijau BieE n sUDau; bhuqu jqnu. mY kInau] nwnk. lwj ibrd kI rwKhu; nwmu quhwrau lInau]3]9]) soriT mhlw 9] pRIqm; jwin lyhu mn mwhI] Apny suK isau hI jgu PWiDE; ko kwhU ko nwhI]1] rhwau] suK mY Awin bhuqu imil bYTq; rhq chU idis GyrY] ibpiq prI. sB hI sMgu Cwifq; koaU. n Awvq nyrY]1] Gr kI nwir. bhuqu ihqu jw isau; sdw rhq sMg lwgI] jb hI hMs. qjI ieh kWieAw; pRyq pRyq kir www.Gursevak.com

156

q`qkrw

BwgI]2] ieh ibiD ko ibauhwru binE hY; jw isau nyhu lgwieE] AMq bwr nwnk.ibnu hir jI; koaU. kwim n AwieE]) jw kau musklu Aiq bxY; FoeI.koie n dyie] lwgU hoey dusmnw; swk iB Bij Kly] sBo BjY Awsrw; cukY sBu Asrwau] iciq AwvY Esu pwrbRhmu; lgY n qqI vwau] {koeI kwhU ko nhI; sB dyKI Toik bjwie] ’qy swKI:- pUrn mhwqmw jI dI jmwq qurI AwauNdI sI[ vwty mwxs mwrdw; bYTw bwlmIk btvwVw] Anuswr bwlmIk ny llkwrw mwirAw, “KV@y ho jwau” KV@y ho gey[ kihMdw, “ilAwau jo ku`J hY”[ ikhw, “Bgqw swfy gRIbW kol kI hY?” ikhw, “gyrU rMgy coLy hI lwh idau”, “ien@W ƒ qUM kI kryNgw”? kihMdw, “ien@W ƒ sw& krky, myry Gr vwlI, mYN pw lvWgw”[ auh kihMdy, “cMgw GroN pu`C ky Aw, AMq vyly qyrI koeI shwieqw krygw”[ mW ƒ pu`iCAw, “myrI shwieqw kryNgI?” kihMdI, “vy pu`q qYnUM ds mhIny pyt ’c r`iKAw, du`D cuMGwieAw, pwlxw kIqI, qyrw Prz hY myrI syvw krn dw”[ Gr vwlI ƒ p`uiCAw, “mYN qW qyry lV l`gI hW, mYnUM rotI qYN CkwauxI hY”[ iksy b`cy ny BI hW n khI[ iesy qr@W ieh SuB s`cw vYrwgmeI aupdyS hY:- nw qnu qyrw; nw mnu qoih] mwieAw moih; ibAwipAw Doih]) mq ko; Brim BulY sMswir] Anuswr mqW koeI Brm ’c B`uly, beI myry swk nwqy sbMDI hn, myry BYx Brw, bwl b`cy GrvwlI hY, kwrn AYsy hn, swry hI ivCuV jWdy hn, pRIqm; jwin lyhu mn mwhI] Apny suK isau hI jgu PWiDE; ko kwhU ko nwhI]1] rhwau] suK mY Awin bhuqu imil bYTq; rhq chU idis GyrY] ibpiq prI sB hI sMgu Cwifq; koaU. n Awvq nyrY]1]) jo sMswrY ky kutMb imqR BweI. dIsih mn myry; qy siB ApnY suAwie imlwsw] ijqu idin. aun@ kw suAwau hoie n AwvY; iqqu idin. nyVY ko n Fukwsw] rmz bhuq hI fUMGI hY[ koeI iksy dw nhIN, n sRIr swfw hY[ imiQAw qnu Dnu; kutMbu sbwieAw] AsIN ieMdRy suAwd Apxyy mMny hn, suAwd swnUM Apxy v`s krky qbwh krdy hn[ ieMdRy Awpo Awpxy ivSy ƒ B`j 2 pYNdy hn[ nw ies dw sRIr n ieMdRy, n hI suAwd hn[ jy AsIN A`KW ƒ ivkwr vYr idRStI nwl dyKx ’c lwieAw hY, kMnW ƒ inMdw ivSy ivkwr dIAW g`lW sunx ’c lwieAw, sRIr ƒ sprs ’c lwieAw hY, AsIN ieMidRAW ƒ Zlq pwsy vrq rhy hW[ ieh idno idn audws ho rhy hn[ ieh BI swry jvwb dyxgy, ieh BI iksy dy nhIN hn[ jy iksy ƒ sMswr ’c c`kRvrqI pwiqSwhI BI pRwpq hoeI hY, auh BI clI jWdI hY[ ismrn ibnw sMswrI pRwpqIAW Anyk jIAW dI mOq dw kwrn bxIAW hn[ s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI swfy hn, ijn@W ny swfy leI hr pRkwr dI kurbwnI kIqI hY, jo lok pRlok ’c sdw leI shwieqw kr rhy hn[} mwrig. moqI bIQry; AMDw. inkisE Awie] joiq ibnw jgdIs kI; jgqu aulµGy jwie]114] {bRhmigAwnI sgl kI rInw] mhwn praupkwrI mhWpurS, bVI BwrI bMdgI kr rhy sn, rwjy ƒ mhWpurSW ’qy bVI BwrI SrDw sI[ rwj mihlW dy bwhr, mhwqmw jI dI ku`tIAw sI[ rwjy ny SrDw pRym Bwvnw nwl rsqw p`kw bxwieAw[ dyv nyq nwl mhwqmw jI www.Gursevak.com

157

q`qkrw

rwjy koL Awey, rwjy ny nmskwr kIqI[ aupdyS dy ky mhwqmw jI vwips c`ly, rwjw BI ividAw krn gey[ ie`k GoVy ’qy mhwqmw jI, dUjy ’qy rwjw Asvwr sI[ ie`k mUrK bMdy kol dI lMiGAw, aus ny soicAw AMn@w bx ky vyKW[ cMgI qr@W Gu`t ky A`KW mIt ky qurn l`gw, kw&I A`gy jw ky mhwqmw jI ny rwjy ƒ ikhw, “hy rwjn! ies bMdy A`gy moqI iKlwr idau”[ kihMdw, “jI siq bcn” rwjy ny moqI iKlwr idqy, ivcwrw ausy qr@W hI moqIAW au~pr dI ^wlI lMG igAw[ idl ’c socdw, rsqw qW bVw vDIAw hY, pr pYrW ’c bVw kuC c`uBdw irhw[ mhwqmw ikhw, “BweI moqI iek`Ty krky, gRIbW ƒ dwn kr dyxy”, kihMdw, “jI siq bcn”! rwjw kihMdw, “qusIN r`K lau”, mhwqmw jI kihMdy, “dws ƒ ie`Cw nhIN” XQw:- jy DrqI sB. kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY. Avru n BwieAw rwm] rwjy p`uiCAw, “mhWpurSo! ies ’c kI rmz hY, jo moqI iKlwry sn?”} mwrig. moqI bIQry; AMDw. inkisE Awie] joiq ibnw jgdIs kI; jgqu aulµGy jwie]114] {mhwrwj swihb jI Awp ieh mwrig &urmw rhy hn:- pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix. n kIjY]) ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab. jUJn ko dwau]1] sUrw. so pihcwnIAY; ju. lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU. n CwfY Kyqu]) gur kau; kurbwnu jwau hW] Anuswr siqgurU mhwrwj swihb jI qoN kurbwn hox rUp, pRymw- BgqI rUpI, jIvq Bwv qoN mrn rUpI SuB s`cw s`ucw au~cw mwrig hY[} prmpUjnIk Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr, SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- siqgurU mhwrwj swihb jI qoN kurbwn hox rUp, pRymw- BgqI rUpI, jIvq Bwv qoN mrn rUpI SuB s`cy sucy au~cy (mwrig)rsqy ’qy, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI SWqI Awid AsMK guxW sihq BrpUr gurSbdW rUpI moqI (bIQry)iK`lry hn[ AQvw (moqI)inrgun bRhm jI. siq sMqoK inmRqw hlImI grIbI sihxSIlqw iKmw Awid AsMK guxW dy inrgun pRkwS sihq ivsQwr pUrbk (bIQry)&Yly hoey hn[ XQw:- eyko eyku rivAw; sB TweI]) AgMm AgMm; AsMK loA] mn bu`D rUpI nyqRW ’c ivcwr rUp ing@w rihq, bYrwg ivvyk nyqRW qoN rihq, AMDw, ^wlI (inkisE)inkl (Awie)AwauNdw hY[ (jgdIs)j`g dy eIsr vwihgurU jI (kI)dI (joiq)pRmwrQk igAwq smJ bu`DI ibnw, swrw jgqu hI, SuB guxW rUpI moqIAW ƒ (aulµGy)lMG ky KwlI jwie irhw hY, j`g qoN, BwvyN Apxy Awp ƒ iv`dvwn sujwKw mMndw hY]114] XQw:loku. Avgxw kI bMn@Y gMTVI; gux. n ivhwJY koie] gux kw gwhku nwnkw; ivrlw koeI hoie]) iehu vwpwru; ivrlw vwpwrY] nwnk qw kY; sd bilhwrY]) qulsI pUrb pwp qy; hir js suinE n jwie[ kY aUNGY, kY lr prY; kY. Gr ko au~iT jwie[ vwihgurU mh`ly pMjvyN, mh`ly nOvyN, dsvyN pMj ipAwry cwr swihbzwdy Awid smUMh ShId is`K is`KxIAW sMqW BgqW ny pRq`K gurU qoN ShId www.Gursevak.com

158

q`qkrw

ho ky, jW jIvq Bwv qoN mr ky ieh SuB guxW rUpI moqI vxjy hn[ hy mn! qUM AMDw hYN, gurU swihb jI dI pRymw BgqI rUpI mwrg siqgurW qoN kurbwn hox rUpI mwrg jIvq Bwv qoN mrn rUpI mwrg qy c`l ky, DMn siqgurU gRMQ swihb jI s`cy pwiqSwh jI qoN ieh siq sMqoK dieAw Drm ivcwr inmrqw hlImI grIbI Awid SuB guxW rUpI moqI ƒ pRwpq nhIN kr irhw[ bUfw bMsu. kbIr kw; aupijE pUqu kmwlu] hir kw ismrnu. Cwif kY; Gir. ly AwXw mwlu]115] 1:- sRI kbIr swihb jI dy spu`qR kmwlw jI, b`icAW nwl Kyf rhy sn[ ie`k SwhUkwr Awpxy Gr lY igAw[ aus dw b`cw ibmwr sI, aus ikhw “kmwlw jI, Awp Bgq kbIr swihb jI dy spu`qR hoN, ikRpw krky myry b`cy ƒ dyh Arogqw b^So!” kmwlw jI ny inAwxy suBwA Anuswr rwm 3 ikhw, Ardws kIqI, dyvnyq nwl b`cw qMdrusq ho igAw[ SwhUkwr ny KuS ho ky, nvyN bsqR pihnw idqy, mohrW nwl jybW Br idqIAW[ jdoN kmwlw jI nvyN bsqR pihn ky AMdr pRvyS hoey, qW kbIr swihb jI ny pu`iCAw, “ieh kI kwrn hY”? aus ny mohrW k`F ky idKweIAW, aus vyly A&sos krdy hn[ dwsn dws kbIr (kw)dw bMsu, (bUfw)fu`b igAw, myry Gr kmwlu pUqu (aupijE)pYdw hoieAw[ (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI dw (kw)dw ismrnu, Cwif kY, Gir ’c, zihr rUp (mwlu)mohrW mwl (ly)lY AwXw hY]115] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ismrn ibnw, pUjw dw Dn pdwrQ lYx vwly dw bMs, mn qn ivSy pwpW AOguxW rUpI jl ’c fu`b jWdw hY, A`KW rUp dyKx ’c, kMn ivSy ivkwr dIAW g`lW ’c, zbwn JU`T bolx inMdw ’c, ieMidRAW rUpI bMs BI fu`b jWdw hY[ pUjw dw Dn pdwrQ praupkwr syvw BgqI ’c hI l`gxw cwhIdw hY jI[ bUfw bMsu. kbIr kw; aupijE pUqu kmwlu] hir kw ismrnu Cwif kY; Gir ly AwXw mwlu]115]2:- ijs vyly gurW dI ikRpw hoeI bRhmwkwr bu`DI ivKy, (kmwlu)suMdr bRhm igAwn rUpI (pUqu)spu`qR (aupijE)pYdw hoieAw[ dwsn dws kbIr (kw)dw pwpW AOguxW rUpI bMsu (bUfw)fu`b igAw, Bwv AOgux doS swry inivrq ho gey[ AOguxW pwpW rUpI (mwlu)Dn Cwif kY, (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI dw (kw)dw Bjn ismrnu, dwsn dws Awpxy sRIr rUpI Gir ’c ly AwXw hY]115] kbIr. swDU kau imlny jweIAY; swiQ. n lIjY koie] pwCY. pwau n dIjIAY; AwgY. hoie su hoie]116] prmpUjnIk Awp vwihgurU kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (swDU)siqgurU gRMQ swihb jI (swDU)siqgurU gRMQ sihb jI qoN Awpxy irdy idmwZ AMdr gurbwxI pRwpq krn vwly, inrgun srgun dI eykqw sihq rom 2 krky ismrn ’c lIx sB dI crn- DUV bx ky, gurbwxI sMQw Su`DI krwaux kQw kIrqn isKwaux AMimRq Ckwaux gurU jI qoN kurbwn hox vwly, hornW ƒ kurbwn hox dw sbk isKwaux vwly, bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI sgl kI rInw] pUrn p`ky swDU jI (kau)nUM (imlny)drSn krn (jweIAY)jweIey, qdoN Awpxy (swiQ)nwl (koie)koeI BI mwVw &urnw nwl n www.Gursevak.com

159

q`qkrw

(lIjY)iljweIey, beI mYnUM suMdr srUp vwlI &lwny dI lVkI iml jwvy Awid[ kwmnw mYL hY, jo pRmwqmw jI nwl juVn nhIN idMdI[ Bjn ismrn dy mhOl ’c Awpo AwpxI kwmnw d`s ky Klwrw pwauxw TIk nhIN[ 2. ;swiQ n lIjY koie] dw Bwv ieh BI hY, Gr ƒ vwips Awaux dw koeI BI &urnw nwl lY ky nw jwE, ijvyN s`cy siqgurU dUjy pwiqswh jI siqgurU pihly pwiqswh jI dy crn kmlW ’c phuMcy, vwips nhIN Awey, s`cy crn kmlW ’c ieauN lIn ho gey, ijvyN pqwsw pwxI ’c GuL jWdw hY[ 3. ;swiQ n lIjY koie] dw Bwv kusMgI swkq ƒ nwl n iljwau, jo au~Qy jw ky itkwA nhIN bxn dyvygw, myrw isr pwtdw hY[ qyj cwh nwl A&Im ilAw, qUM swnUM ie`Qy ilAw ky dIvwn ’c ibTw ky swfI bwq hI nhIN p`uCI, B`uKy hI mwr idqw[ hux q`k pMj vwrI cwh pI lYxI sI[ 4. ;swiQ n lIjY koie] Bwv ieh nhIN ik koeI gurmuiK ƒ Awpxy nwl n iljwau, ijqny v`D sqsMgI iek`qR ho ky jwx, auqnw hI lwhw hY[ AMimRq rUp kQw kIrqn jwp krdy jWdy hn, Bjn ismrn dw pRvwh pY jWdw hY[ iek`ly ’qy koeI vwr kr skdw hY[ ds hzwr pRymI, ie`k 2 sO rupY dI syvw krn, qW ds l`K rupY dI syvw kr lYxgy[ kbIr. swDU kau imlny jweIAY; swiQ. n lIjY koie] pwCY. pwau n dIjIAY; AwgY. hoie su hoie]116] SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (swDU)inrgun bRhm jI ƒ imlx jweIey, Pyr swiQ sMswr dw koeI sMklp n r`KIey, inrgun bRhm jI ’c lIx ho jweIey, ip`Cy pYr n dIjIey, inrgun bRhm jI ’c lIx huMidAW koeI dyrI n krIey, jo A`gy hoey (su)SySt Blw hI hoie jwvygw, ijvyN mhwrwj ny ikhw, nh iblµb DrmM iblµb pwpM] Anuswr Drm krn l`igAW dyrI nhIN krnI, Drm krn l`igAW dyrI krnw pwp hY[ ies leI sB qoN v`fw Drm ieh hY, srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] Anuswr CyqI swDU inrgun bRhm jI ’c lIxqw pwauxI[ auqSwh nwl vwihgurU jI lIx hox leI &urmw rhy hn[ Awgwhw kU qrwiG; ipCw Pyir n muhfVw] nwnk. isiJ ievyhw vwr; bhuiV. n hovI jnmVw]1] Anuswr (pwCY)ip`Cy (pwau)pYr n (dIjIAY)htweIey, (AwgY)A`gy (hoie)hovy (su)BlI pRkwr idRVqw nwl kurbwnI dyx leI A`gy hI A`gy (hoie)hovy]116] XQw:- sUrw. so pihcwnIAY; ju. lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU. n CwfY Kyqu]) ;AwgY hoie su hoie]116] A`gy jo ku`J hovy su ho jwvy, BwvyN iGau dy GVy fu`l jwx pRvwh nhIN krnI, myrw ru`sy nw klgIAW vwlw j`g BwvyN swrw ru`s jy[ BwvyN sRbMs kurbwn ho jwvy, gurU swihb jI dI siqsMgq v`loN mUMh nhIN moVnw, ies qy idRstWq:- vwihgurU mh`ly CyvyN jI dy ipAwry is`K BweI swD jI, ^ws isdkI pRymI ismrn vwly is`K hoey hn[ siqgurU mhwrwj swihb jI dI AwigAw Anuswr, jdoN kwbloN GoVy ^rIdx gey, Awpxy n`gr qoN ie`k pVwA hI A`gy gey sn, aus dy mgr koeI pRymI igAw[ aus ny jw ky h`Q joV ky isr JukwA ky pRym bynqI www.Gursevak.com

160

q`qkrw

kIqI,“hy gurmuiK ipAwry jIE! Awp jI dw AiqAMq ipAwrw b`cw, s^q ibmwr hY, hux ikRpw kro aus dI jw ky sMBwl kro, ieh qW kMm Pyr BI ho skdw hY”[ aun@W ikhw, “siqgur kI syvw sPl hY; jy ko kry icqu lwie]) gur syvw krau; iPir kwlu n Kwie] ieh siqgurU mhwrwj swihb jI dI syvw hY[ hukmy jMmxu; hukmy mrxw] rzw Anuswr hY[ XQw:- jMmxu mrxw. hukmu hY; BwxY AwvY jwie] ijs qr@W mhwrwj ƒ Bwvy hux dwsn dws vwips nhIN muV skdw[ isdk r`iKAw, BweI swihb jI vwips nhIN muVy, siqgurU swihb jI dy GoVy ilAw ky, pUrn KuSI leI[ iesy qr@W sMswrI igxqIAW imxqIAW krn nwl, jIv siqgurU swihb jI leI gurU pMQ leI koeI kurbwnI syvw nhIN kr skdw[ XQw:- gxqY. pRBU n pweIAY; dUjY BrmIqw] hor idRstWq:- ipMf jYqo dy morcy ’qy, AMgryz srkwr ny goLI clweI, siqgurU mhwrwj swihb jI dI ikRpw nwl sMq bwbw suMdr isMG swihb jI iBMfrWvwly mhWpuurSW ny, bVw BwrI AMimRq sMcwr ’qy bIr- rsI pRcwr kIqw[ bhu igxqI ’c sMgq iek`TI hoeI, kVwhy ’c AMimRq iqAwr krky CkwieAw, kysrI bwxy pw ky ShIdI gwny bMn@ ky, pMj 2 sO dw j`Qw jWdw sI, jdoN DVwDV pRymI jwx l`gy, goLIAW c`lx l`gIAW ShIdIAW hox l`gIAW, bhuq pRvwrW dy jIA jw ky rox l`g jWdy ik qyrw b`cw ibmwr hY, qyry Gr vwlI mr geI hY[ jW Awp BI jw ky Gr vwlIAW mW ipau rox l`g jWdy[ gurU pRym ’c isdkI isMGW ny bVw hI pRym r`iKAw, snmuK rih ky swhmxy m`Qy gurU gRMQ swihb jI dy mgr qury, goLIAW v`jdIAW ShId ho jWdy[ ip`Cy mUMh nhIN moiVAw, Awgwhw kU qrwiG; ipCw. Pyir n muhfVw]) jy ko isKu; gurU syqI snmuKu hovY] hovY q snmuKu isKu koeI; jIAhu rhY gur nwly] gur ky crn. ihrdY iDAwey; AMqr AwqmY smwly] Awpu Cif. sdw rhY prxY; gur ibnu. Avru n jwxY koey] khY nwnku. suxhu sMqhu; so isKu snmuKu hoey] siqgurU mhwrwj swihb jI dy snmuK ho ky ShIdIAW pweIAW, gurU jI qoN kurbwn hoey[ ijvyN iesy morcy ’c bIbI blbIr kOr jI, Awpxy Coty b`cy ƒ ku`CV cu`k ky, morcy ƒ jw rhy hn, iksy pRymI ny b`cy ’qy qrs krky ikhw, “hy b`cI qUM qW morcy ƒ jw rhI hYN, pr ieh msUm b`cw hY, ies ƒ ikauN nwl iljw rhI hYN, ies ƒ C`f jw”[ kihMdI, “nhIN bwbw jI! mYN ShId ho jwvWgI, ieh mgroN piqq ho jwvygw, ies ƒ mYN qW nwl iljw rhI hW, ies msUm dy ShId hox qoN zulm rwj dIAW jVW nwS hoxgIAW[ gurU ipAwr ’c, pwCY. pwau n dIjIAY; AwgY hoie su hoie] Anuswr A`gy vDI geI vDI geI,goLI AweI b`cy dy l`gI, aus ƒ DrqI ’qy iltw ky, vwihgurU vwihgurU jpidAW 2 A`gy vDI, goLI l`gI ShId ho geI[ ieh hY, pwCY. pwau n dIjIAY; AwgY hoie su hoie] ieauN gurmuiK ipAwirAW ny, swvDwn eykwgr cIq] ho ky vwihgurU vwihgurU jpidAW AYsIAW kurbwnIAW dy ky morcw ij`iqAw[ kbIr. jgu bwiDE. ijh jyvrI; iqh. mq bMDhu kbIr] jYhih Awtwlon ijau; son smwin srIru]117] SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (ijau)ijvyN (Awtwlon)fLw lUx dw, pwxI pYx qoN Kr jWdw hY, ieauN (son)sony (smwin)vrgw srIru, kwL rUp pwxI pYx www.Gursevak.com

161

q`qkrw

nwl (jYhih)nwS ho jwvygw[ ieh sRIr nwsvMq hY, ies leI, hy (kbIr)v`fy ivAwpk vwihgurU jI! dwsn dws AiqAMq gRIb kUkr kbIr pyRm bynqI krdw hY[ (ijh)ijs mwieAw mmqw hMgqw vwSnw, jm dI (jyvrI)sMglI ’c, jgu (bwiDE)bMin@AW hY, (iqh)iqs hMgqw jm jyvVI ’c, dwsn dws gRIb kUkr kbIr ƒ (mq)n (bMDhu)bMn@xw kro jI[ ]117] XQw:- kih kbIr. ieh ibnqI sunIAhu; mq Gwlhu. jm kI KbrI]2] kbIr. hMsu auifE, qnu gwifE; soJweI sYnwh] AjhU. jIau n CofeI; rMkweI nYnwh]118] {pRym Bwvnw dy ArQ:- mnu`Kw jnm ivArQ guAw ilAw, AwKrI suAwsW ’qy sRIr ƒ mrn dw bhuqo bhuqw kSt hox qoN BI koeI smJ igAwn pRym vYrwg iqAwg nhIN huMdw, aus vyly BI ieh kMgwlqweI vwlIAW sYnqW krdw hY:- “rwm isMG ƒ CyqI qoN CyqI kql krnw hY[ Xwd r`K lYxw vYr nhIN C`fxw”, Awpxy b`cy ƒ bWhoN PV ky hlUx ky aus AMdr vYr idRV krwauNdw hY[} prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hMsu)jIv Awqmw sRIr ’coN, (auifE)au~ifAw 2 cwhuMdw hY, sRIr ienw kmjor ho igAw, crn rhy kr Frik pry hY muKhu n inksY bwqw]3] vwlI dsw Aw geI[ hMsu dy aufwrI mwrn qoN (qnu)sRIr (gwifE)g`ifAw Bwv kbr ’c pwieAw jwvygw[ Pyr BI (sYnwh)sYnqW nwl (soJweI)smJwauNdw hY, kMD v`l ieSwrw krdw hY, “ies kMD ’c, myrIAw mohrW r`KIAw hn”[ auh kihMdy “dwn kr dyeIey”, kihMdw “kdy Bu`l ky BI nhIN krnw”[ iPr kihMdy, “gurduAwry dI DrqI d`bI hY, ieh C`f dyeIey”, ieSwrw krky kihMdw, “isr v`F idau, kbzw nhIN C`fxw”[ AjhU. jIau n CofeI; rMkweI nYnwh]118] nMgw dojik cwilAw; qw idsY Krw frwvxw] Anuswr BwvyN dozk ƒ nMgw jw irhw hY[ (AjhU)Ajy BI jIau (rMkweI)kMgwlqweI dIAw (nYnwh)sYnqW (n)nhIN (CofeI)C`fdw]118] pMj auNglW KV@IAW krky kihMdw,“myry nwloN pMj guxW pwpW dI kmweI kirE”[ auh kihMdy, “gurduAwry ƒ pMj sO rupeIAw dy dyeIey”, kihMdw “nhIN”[ kbIr. nYn inhwrau. quJ kau; sRvn sunau. quA nwau] bYn aucrau. quA nwm jI; crn kml. ird Twau]119] Awp jI nwm ’c sRb ivAwpI mhW mhW ivmwd lIx hn[ XQw:kbIr. crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] mhwrwj swihb jI, roim 2 ’c vs ky, inrXqn hI Awpxw jwp Awp kr rhy hn[ swnUM Akwl purK jI dw ipAwr lwaux leI, sRI kbIr swihb jI ny ieh gurmuiK mMg mMgI hY[ hy AMqrjwmI Akwl purK jI! dwsn dws s`jy K`by (nYn)nyqR nwl, (quJ)Awp jI (kau)dy, mhW mhW ivsmwd suMdr s`cy drSn hI sd sdw (inhwrau)dyKdw rhy[ XQw:- jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]) duie duie locn pyKw] hau. hir ibnu; Aauru n dyKw] nYn rhy www.Gursevak.com

162

q`qkrw

rMgu lweI] Ab bygl; khnu. n jweI]1] kRoVW (sRvn) kMnW duAwrw (quA)Awp jI dw, prmpUjnIk prmpiv`qR SuB s`cw (nwau)nwm (sunau)suxdw rhy[ XQw:- koit krn. dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm] suix suix iehu mnu inrmlu hovY; ktIAY kwl kI PwsI rwm]) AMqir guru AwrwDxw; ijhvw jip gur nwau] nyqRI siqguru pyKxw; sRvxI sunxw gur nwau]) rsnw rmq sunq suKu sRvnw; icq cyqy suKu hoeI] khu BIKn. duie nYn sMqoKy; jh dyKW qh soeI]) icq ismrnu krau. nYn Aivlokno; sRvn bwnI sujsu pUir rwKau] mnu su mDukru krau, crn ihrdy Drau; rsn AMimRq rwm nwm BwKau]1]) bYn aucrau. quA nwm jI; crn kml. ird Twau]119] hy s`cy pwiqSwh jI! dwsn dws (bYn)bcnW duAwrw, (quA)Awp jI dw prm piv`qR nwm hI (aucrau)aucwrdw rhy[ nwm aucwrn ibnw, hor koeI BI bcn iblws n kry[ ijvyN keI pRymIN QoV@w smW jwp kr ilAw, Pyr g`lW kr leIAW[ irdy lUM 2 rom 2 zbwn krky, dwsn dws Awp jI dw nwm hI aucwry[ XQw:- Ajpw jwpu; jpY muiK nwm] hy mhwrwj s`cy pwiqSwh jI! Awp jI dy prmpUjnIk s`cy crn kml dwsn dws dy (ird)irdy rUpI (Twau)QW ’c itkx[ XQw:- icq n BXo hmro; Awvn kh] cuBI rhI sRüq; pRBu crnn mih]) dwsn dws gRIb dw mn Awp jI dy s`cy crnkmlW ’c itky, hr hwlq ’c Awp jI dws ’c AByd rhoN, dwsn dws Awp jI dy crnkmlW ’c AByd rhy[ Awp jI dy crn- kml, dwsn dws dy ihrdy ’c vsx, BwvyN dwsn dws ƒ pMf bMn@ ky, hwQI mUhry su`t dyx, BwvyN gMgw ’c su`t dyx, iksy g`l dI pRvwh n rhy[ hy goibMd rwey jIau! Awp jI ny, dwsn dws Apny mUrK b`cy dy isr ’qy imhr BirAw h`Q r`Kxw jI]119] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- vwihgurU jI dy drSnW ƒ pRwpq krky, sRI kbIr swihb jI kih rhy hn, hy vwihgurU jI! dwsn dws Awp jI dy srgun srUp dy BI drSn krdw rhy, inrgun srUp jI dI BI lKqw hovy, inrgun srgun dI eykqw hovy, pRq`K s`jy K`by nyqR nwl, AMdroN mn bu`D rUpI nyqRW, ivcwr rUpI nyqRW nwl dwsn dws hr vyly Awp jI dy suMdr drSn krdw hI rhy[ rom 2 dy kMnW nwL, hr vyly Awp dw js hI suxdw rhy[ Awp jI dI AYsI b^iSS hovy, q`qW ’coN BI Awp jI dw nwm suxy, jo BI kMn ’c Avwz pvy, auh Awp jI dw nwm hI suxdw rhy[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]) koit krn dIjih. pRB pRIqm; hir gux suxIAih. AibnwsI rwm] kbIr. surg nrk qy, mY rihE; siqgur ky prswid] crn kml kI mauj mih; rhau AMiq Aru Awid]120] {siqgurW dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd ikRpw duAwrw, Bgq swihb jI dI surg dI ie`Cw, sRIrk ivkwr, rsnw dy suAwd, dunIAW dI mwx vifAweI dI ie`Cw ^qm ho cu`kI hY[ nrk dw BI koeI fr nhIN, ikauNik SuB kwrj kridAW sB ku`J mhwrwj ƒ smrpx kIqw hY, mhwrwj swihb jI ’c lIx ho cu`ky hn[ kvnu nrku. ikAw surgu ibcwrw; sMqn doaU www.Gursevak.com

163

q`qkrw

rwdy] hm. kwhU kI kwix n kFqy; Apny gur prswdy] Anuswr mhW ivsmwd pRym rMg ’c bol rhy hn, ik vwihgurU jI dy crn kmlW dI mOj ’c mYN sdw 2 hmySW hI rihMdw hW, crn kmlW dI mOj dw AnMd, surg qoN bhuq au~cw hY[ ijQy BI sprS, rsnw dw suAwd, ieMidRAW dy ivSy hn, au~Qy nwl duK auqpq huMdw hY[ AYsy bRhmigAwnI sB dI ryx mhWpurS ies g`l ƒ pRwpq krky, ien@W suKW dI ie`Cw nhIN r`Kdy[ ijvyN AsIN jdoN Ckdy hW, bhuqw suAwdlw pdwrQ cwhy koeI BI hovy, aus qoN bwd mgroN pqw lgdw hY, Kwx vyly qW bVw suAwd sI, pr mgroN aus ny AOKw bVw kIqw[ rwq ƒ sRIr ny Apiv`qR ho jwxw, mUMh dw bysuAwd ho jwxw, mwVy &urny au~Txy, sRIr ’c rog pYdw ho jwxw[ jdoN jIv Apxy ieMidRAW dy BogW dy vsIkwr ho jWdw, AYsy Av`lVy rog hn, sRIr ’c ikRm pYdw ho jWdy hn[ fwktRI ielwz krwaux dy bwvjUd, Xqn pRXqn kridAW BI ikRm sRIr ƒ Kw jWdy hn[ ies leI ijqny BI ieMdirAW dy Bog hn, ien@W krky iqRpqI itkwA iekwgRqw nhIN[ hux qoN pihlW AsIN ijny BI ieMdirAW dy Bog Bogy hn, auh swfy pRlok ƒ jwx smyN nwl nhIN jw rhy[ Boghu rog; su AMiq ivgovY] hrKhu. sogu n imteI kbhU; ivxu Bwxy Brmwiedw]) jyqy rs srIr ky; qyqy lgih duK]2]) duKu dwrU. suKu rogu BieAw; jw suKu. qwim n hoeI] ies krky mhwrwj swihb jI ny ikhw, qij swd; shj suKu hoeI] Gr Cfxy rhY n koeI] ieh SuB is`iKAw dy rhy hn[ kyvl mhwrwj dI pRIqI nwl jwx vwlI hY[} kbIr. surg nrk qy, mY rihE; siqgur ky prswid] crn kml kI mauj mih; rhau AMiq Aru Awid]120] SRI Bgq swihb jI pws, hMkwrI iv`dvwn ny ikhw, “cwhy ikqnIAW g`lW kr lY qUM surg ’c nhIN jw skdw[ mYnUM gurU mMn, qYnUM surg ’c phuMcw idAWgw”[ prmpUjnIk SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI ikhw, “siqgur nwnk dyv swihb jI (ky)dI (prswid)ikRpw sdkw, (mY)dwsn dws, surg nrk dI ie`Cw (qy)qoN (rihE)rih igAw hY, surg dI ie`Cw hI nhIN rhI[ XQw:- kvnu nrku. ikAw surgu ibcwrw; sMqn doaU rwdy] siqgurU swihb jI ny sRb ivAwpI mhW ivsmwd ikRpw krky, Apny dwsn dws ƒ mwVy kMmW qoN bcw ky r`iKAw hY[ jykr sO AsvmyD j`g kry, surg jWdw hY[ pwp krm kry qW nrk ’c jWdw hY[ pr jy surg iml BI jwvy, ieMdR dy hzwr nyqR hn, auh BI Ap`CrW dy Bog nwc gwixAW ’c K`cq hY[ BogW qoN bwAd rog br zrUr hI B`j ky AwauNdy hn[ mhwrwj swihb jI dy s`cy imTy kml vWg inrlyp suMdr, crn kml (kI)dI, mhW ivsmwd suK dI (mauj)ivsmwdqweI AnMd (mih)’c, dwsn dws (Awid)mu`F (Aru)qoN AMiq q`k Bwv sdw hI lIx (rhau)rihMdw hY]120] XQw:- mweI; crn gur mITy] vfY Bwig dyvY prmysru; koit Plw. drsn gur fITy]) (AGVu) crx crx. crx gur syvy; AGVu GiVE. rsu pwieAw Qw]) kbIr. crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu]) rwm jpq; qnu jir kI n jwie] rwm nwm; icqu rihAw smwie]) icq n BXo hmro; Awvn kh] cuBI rhI sRüq; pRBu www.Gursevak.com

164

q`qkrw

crnn mih]) ij`Qy siqgurU jI Awp hI lUM 2 ’c vsdy hn, Awp dw jwp Awp hI krdy hn[ Awpxy drSn b^S ky inrgun srgun dI eykqw b^Sdy hn[ rozwey bwg ierm kurbW kunm] bsik mwrw kUey aUbwSd lzIz[ ArQ:- bwZ bihSqI rozy mYN qW sB ku`J aus qoN vwry ny] kUcw siqgur dw jd if`Tw, sÍrg lok n BWdw ey] (BweI nMd lwl jI) pRym Bwvnw dy ArQ:- AYsI mhwrwj swihb dI b^iSs hoeI hY, ;rhau AMiq Aru Awid]) mY. n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw] ijhVI cIz dw Awid hovy aus dw AMq BI huMdw hY[ ies krky dwsn dws gurpRswid Awid Aqy AMiq qoN (rhau)rihq ho igAw hY[ isRStI (Awid)ArMB qoN lY ky isRstI dy AMqm smyN q`k hux crn- kmlW dI mauj c hI (rhau)rhWgw[ ;rhau AMiq Aru Awid] crn kmlW dI mauj ’c ies qr@W lIn rhWgw, (Awid) jo vwihgurU jI isRStI dy Awid ’c BI pUrn sn, isRStI huMidAW BI pUrn hn, isRstI dy AMq q`k mhwrwj jI pUrn rihxgy[ AYsy pUrn vwihgurU jI ’c sdIv kwl q`k lIx hox leI dwsn dws, crn mauj iv`c hI rhygw[ XQw:- crn kml mkrMd. inhkwm Dwm; guruisK mDukr giq lptwey hY] (kibq 36) AYsy siqgurW dy kml vrgy s`cy crn- kmlW dI sugMDq DUVI inSkwmqw dw Gr hY, Bwv swrIAW kwmnw imtwaux vwlI hY[ ijs nwl gurU ky is`K, (mDukr) BOry (giq) vWg lpty rihMdy hn, Bwv siqgurW dy im`Ty praupkwrI crnkmlW nwl, ilv joVI r`Kdy hn[ jYsy nwau bUfq sY, joaU bcY soeI Blo; bUif gey. pwCY pCqwieE rih jwq hY[ ijvyN fu`b rhI byVI ’coN jo bc jwvy, auh Blw hY, nhIN qW fu`b jwx ipCo, sbMDIAW ƒ pCqwvw hI rih jWdw hY[ jYsy Gr lwgy Awig. joeI bcY soeI Blo; jir buJY pwCY kCu bsu n bswq hY[ ijvyN Gr ƒ A`g l`g jwvy, jo bc jwvy auh hI cMgw hY, sV ky buJx ip`CoN koeI cwrw nhIN c`l skdw[ jYsy cor lwgy. jwgy joeI rhY soeI Blo; soie gey rIqo Gr dyKY. auiT pwRq hY[ ijvyN cor dy corI kridAW jwg peIey qW jo ku`J BI bwkI rih jwvy, auh Blw hY, su`qy rihAW svyry jwg ky ^wlI Gr hI vyKIdw hY[ qYsy AMq kwl. gur crn srin AwvY; pwvY moK pdvI. nwqru ibllwq hY] kibq 69] ieauN jy koeI B`ulw pRwxI, AMq smy BI, gurU s`cy crn- kmlW dI s`cI Srn Aw jWdw hY, Bwv siqgurU qoN gur dIiKAw pRwpq kr lYNdw hY, qW auh sMswr qoN qr jwx vwlI pdvI pRwpq kr lYNdw hY, nhIN qW roNdw kurlWdw hI jmw dy v`s pY jWdw hY[ jo aupmw ibRjnwQ kI gwie hY; Aaur kibqn bIc krYgo] pwpn kI qyaU pwvk mY; kib sÎwm BnY. kbhU n jrYgo] icMq sBY imthY ju rhI; iCn mY iqn ky AG ibRMd trYgo] jo nr sÎwm jU ky prsy pwg; qy nr Pyr n dyh DrYgo] (sRI dsm) kbIr. crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu]121] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb www.Gursevak.com

165

q`qkrw

klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! siqgurU swihb s`cy pwiqSwh jI dy mhW mhW praupkwrI crn- kml kI Agm Apwr bRhmwnMd sihq sRb ivAwpI sdw rihx vwlI (mauj)AnMdI KuSI (ko)nUM, dwsn dws (kYsy)iks qr@W (aunmwn)ivcwry kih sky, Bwv khI nhIN jWdI[ (kihby)kihx (kau)nMU, koeI BI soBw nhI bxdI[ XQw:- khu kbIr. gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy. ikAw khIAY] ijn@W gursyvkW ny crn- kmlW (kI)dI mauj dw mhW mhW ivsmwd AnMd (dyKw)dyiKAw hY, auh hI prvwnu hoey hn, crn- kmlW ’c sdw leI lIx ho jWdy hn]121] XQw:- mnu qnu inrmlu hoieAw; lwgI swcu prIiq] crx Bjy pwrbRhm ky; siB jp qp iqn hI kIiq] jy khIey mhwrwj s`cy pwiqSwh jI dy crn kml sUrj cMd vrgy cmkIly hn qW sUrj BY sihq nwsvMq mYLy hn[ XQw:- BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu]) mYlw bRhmw; mYlw ieMdu] riv mYlw; mYlw hY cMdu]1] mYlw mlqw; iehu sMswru] ieku hir inrmlu; jw kw AMqu n pwru] jy khIey kmlW vrgy, ieh nwSvMq hn, jy klp ibRC vrgy khIey ieh BI moh pYdw krdw hY, jIv dy ivkwr nhIN myt skdw[ pRym Bwvnw dy ArQ:- vwihgurU jI dy rMg ’c rMgy, pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI dy AMdroN, mhwrwj swihb AYsI ikRpw kr rhy hn:- AMdru musik JkoilAw; kImiq. khI n jwie] ies leI AMdroN bwhroN iqRpqI hY[ XQw:- iqRpiq AwGwey sMqw] irdy coN muK ’c AMimRq b^S rhy hn, mn pUrn ivAwpk ’c lIx ho cukw hY[ sRIr dI su`D bu`D B`ul c`ukI hY[ XQw:- mgnu BieE. ipRA pRym isau; sUD n. ismrq AMg] Bgq jI kihMdy, “vwihgurU jI dy s`cy praukwrI crn- kmlW dI mOj dw iks qr@W Anumwn lw ky d`sy, beI ikqnw ku suAwd AnMd itkwA hY[ kihx leI iksy nwl soBw nhIN idqI jw skdI[ ijhVw ies AnMd ƒ swiKAwq kr lYNdw hY, aus ƒ pqw l`gdw hY, iknw ku vfw AnMd hY”[ ijvyN inAwxy ƒ ieMidRAW dy iviSAW dy sMskwr pY jWdy hn, auh iviSAW c l`g jWdw hY[ pr kbIr swihb jI dUijAW ƒ mhwrwj dw pRym lwaux leI d`s rhy hn, “ipAwirE! vwihgurU jI dy crnW kmlW ’c lIxqw dw AnMd bhuq v`fw hY[ XQw:- crx crx. crx gur syvy; AGVu GiVE. rsu pwieAw Qw]) icq n BXo hmro; Awvn kh] cuBI rhI sRüq; pRBu crnn mih]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip. srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] ijvyN BweI mnI isMG swihb jI mhwrwj swihb jI dy s`cy mhwn praukwrI crn- kmlW ’c lIx, bMd 2 ktvw rhy hn[ BweI idAwlw swihb jI dyZ ’c aubwLy Kw rhy hn, BweI mqIdws swihb jI Awpxy Awp ƒ Awry nwl icrvw rhy hn, crnW- kmlW dI mOj C`f nhIN skdy[ crn- kml AMdr bwhr siq sMqoK inmRqw SihnSIlqw gRIbI Awid AsMK guxW dy Anqklwvwn pRkwS srUp srb klw BrpUr inrgun bRhm jI, aun@W dy gurSbdW ’c mn bwxI rom 2 krky lIx ho ky, AMdr bwhr inrgun bRhm gurSbdW dy ArQ A`KrW dI swiKAwqqw sihq, jo mOj ivsmwdqweI hI ivsmwdqweI hY[ ijs www.Gursevak.com

166

q`qkrw

’c Akwl purK vwihgurU jI Awp iKn c, Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw] Anuswr AnMq srUp Dwr ky AMdr bwhr AnMq srgun srUp jI dy mhW suMdr drSn b^Sdy hn[ rom 2 ’c vs ky, irdy ’c Ajpw jwp, rom 2 krky, Awpxw jwp Awp krdy hn[ XQw:- AwpY jphu; Awpnw jwpu]) vwihgurU bRhm jI ’c mhW mhW ivsmwd lIxqw hY[ XQw:- nwnk Acrju. Acrj isau imilAw; khxw kCU n jwey]) Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu]) Awdysu iqsY Awdysu] Awid AnIlu Anwid Anwhiq; jugu jugu eyko vysu] vwihgurU inrgun bRhm jI AMdr bwhr swiKAwq ho ky Awpxy srgun srUp dy AsMK bRhmMfW sUrjW cMdRimAW qwirAW AgnIAW ibjlIAW titAwixAW hvwvW DrqIAW KwxIAW bwxIAW smyq Awpxw jwp Awp krdy drSn b^S rhy hn[ XQw:- pauxu pwxI bYsMqro; hukim krih BgqI]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) gwvih quhno. pauxu pwxI bYsMqru; gwvY rwjw Drmu duAwry] AYsy crn kmlW dI mOj ijs ’c, ivAwpk ivsmwdqweI ’c, gurbwxI jI aucwr rhy hn[ (crn srin gur qIrQ purb koit dyvI dyv syv gur crn srin hY[) kRoVW qIrQW dy &L siqgurW dy crnw dI Et lYx ’c hn[ kRoVW dyvI dyviqAW dI syvw dy mhwqm siqgurW dy crnw dI Srn ’c hn[ (crn srin gur. kwmnw skl Pl; iriD isiD iniD Avqwr Amrn hY[) siqgurW dI crn srn ’c sB kwmnw &LdIAW Pu`ldIAW pRwpq huMdIAw hn[ ir`DIAW is`DIAW in`DIAW mUrqImwn ho ky, sdw leI hwzr rihMdIAw hn[ (crn srin gur. nwm inhkwm Dwm; Bgiq jugiq kir qwrn qrn hY[) siqgurW dI crn Srn lYx vwly leI inSkwm Bwvnw sihq ArwiDAw nwm ismrn hI swry suKw dw AsQwn hY[ guris`K nwm BgqI dI jugqI ’c jut ky, Awp qrdw hornw ƒ qwrn dw vsIlw bxdw hY[ (crn srin gur. mihmw AgwiD boD; hrn Brn giq kwrn krn hY])(kibq 72) siqgurU swihb jI dy crnkmlW dI s`cI Srn lYx dI mihmw smJ soJI qoN pry, pwpW ƒ (hrn)nws krn, sq sMqoK gRIbI pRymw- BgqI SuB guxW nwl Brn vwlI hY[ jgq ƒ (krn)rcn vwly pRB jI dI (giq)pRwpqI dw kwrn hY[ kbIr. dyiK kY, ikh khau; khy n ko pqIAwie] hir jYsw qYsw auhI; rhau hriK gun gwie]122] {pRym Bwv dy ArQ:- kbIr swihb jI kihMdy, “BweI! pRIqm vwihgurU jI dy sRb ivAwpI mhW ivsmwd suMdr drSnW dw AYfw v`fw AnMd hY, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr Awid SuB guxW dy Anqklwvwn pRkwS srUp inrgun bRhm jI, AMdr bwhr Ajpw jwp kr rhy pRq`K ids rhy hn[ koRVW sUrjW cMdRimAW qwirAW AgnIAW ibjlIAW KwxIAW bwxIAW pSU pMCI jIv jMq sMq Bgq AnMq bRhmMf dI rcnw srgun srUp jI dw pswrw ids irhw hY[ mhwrwj qoN ibnw, hor dUjw ids nhIN irhw[ quDu ibnu; dUjw nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie] AMdr bwhr, Ajpw jwp ho irhw hY[ XQw:- jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd www.Gursevak.com

167

q`qkrw

sbd bjMqw]) EQY Anhd sbd vjih idnu rwqI; gurmqI sbdu suxwvixAw] ieh pRym lwauNdy hn ik BweI, koeI sMswrI suKW ƒ C`fy, DR¨ Bgq jI vWg aus ƒ ieh suK imlxgy[ jy b`cy ƒ d`isAw jwvy, qkVw ho ky pV@, bhuq v`fw AOhudw, Dn imlygw, Pyr auh cwA nwl pV@dw hY[ iesy qr@W ijvyN siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny sRI suKmnI swihb jI dI pihlI AstpdI ’c, vwihgurU jI dy ismrn dy mhW mhW ivsmwd Anyk &L hI &L d`sy hn, beI pRym nwl ismrn krn[ sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd AvsQw ’c lIx ho ky kih rhy hn, mhwrwj Bgq kbIr swihb dy lUM 2 c Awp vs rhy hn[ koeI sMklp nhIN &ur irhw, inhsMklp AvsQw ho cu`kI hY[ ies Abol AvsQw ƒ pRwpq hn[ XQw:- jhw bol; qh ACr Awvw] jh Abol; qh mnu n rhwvw] bol Abol miD hY soeI]} kbIr. dyiK kY, ikh khau; khy n ko pqIAwie] hir jYsw qYsw auhI; rhau hriK gun gwie]122] pRymIAW ikhw, “Awp jI ny crn kmlW dy drSn lIxqw mhW ivsmwd mOj pRwpq kIqI hY, ikRpw krky Apny b`icAW ’qy BI b^SS kro jI”[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:mhwrwj swihb dy sRb ivAwpI sRb pRkwSk gursbd rUpI crn- kmlW ƒ dyiK (kY)krky, (ikh)iks ƒ (khau)khW, (khy)kihxy krky (ko)koeI (pqIAwie)pqIjdw (n)nhIN[ jy dwsn dws d`sy, qW kihMdy hn, “julwhw swnUM Awpxw pRqwp idKwauNdw hY, JUTIAW g`lW hI krdw rihMdw”[ ij`Qy crn- kmlW ’c lIxqw, pRwpqI hY au~Qy Abol AvsQw hY, bolx dI gMujwieS hI nhIN rihMdI[ XQw:- khu kbIr. gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy. ikAw khIAY]) nwnk Acrju. Acrj isau imilAw; khxw kCU n jwey]) ibsmn ibsm rhy ibsmwd] (jYsw)jYsy (hir)sRb ivAwpI vwihgurU jI hn, (qYsw)qYsy auhI hn[ dwsn dws mhwrwj s`cy pwiqSwh jI dy (gun)guxW ƒ (gwie)gw ky (hriK)pRsMn (rhau)rihMdw hY]122] XQw:- jYsw qU. qYsw quhI; ikAw aupmw dIjY]) khu kbIr; Kojau Asmwn] rwm smwn; n dyKau Awn]) qyrw srIku. ko nwhI; ijsno. lvY lwie suxwieAw]) gur nwil quil. n lgeI; Koij ifTw bRhmMfu] nwmu inDwnu. siqguir dIAw; suKu nwnk. mn mih mMfu]) kbIr. cugY icqwrY BI cugY; cuig cuig icqwry] jYsy bcrih kUMj mn; mwieAw mmqw ry]123] swaU sIl pRymIAW ny Bgq kbIr swihb jI pws pRym bynqI kIqI, crn kml kI mauj mih; rhau AMiq Aru Awid]) kbIr. crn kml kI mauj ko kih kYsy aunmwn] Anuswr jy s`cy crn- kmlW dI mauj dw AYfw v`fw mhW mhW ivsmwd AnMd hY jo d`isAw nhIN jWdw, ikRpw kro idRStWq dy ky smJwau, ijvyN crn- kmlW ƒ AsIN BI cyqy krIey[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- kMUjW www.Gursevak.com

168

q`qkrw

phwVW ’c br& pYx qoN, AWfy dy ky, mYdwnI ielwky ’c Aw jWdIAW hn[ XQw:- aUfy. aUif AwvY sY kosw; iqsu pwCY. bcry CirAw] iqn kvxu KlwvY. kvxu cugwvY; mn mih. ismrnu kirAw] AYnw ic`q itkwA ky b`icAW dw ismrn krdIAW hn, b`cy AWifAW ’coN inkl ky, aun@W nwl Aw rLdy hn, BwvyN AWfy sO kosW dUr phwVW ’c huMdy hn, jdoN kUMj, cogw (cugY)cugdI hY, b`icAW ƒ (icqwrY)cyqy krdI hY, iPr BI (cugY)cugdI hY, cuig cuig ky iPr (icqwry)cyqy krdI hY[ (ry)hy BweI! (jYsy)ijs qr@W kUMj dy mn AMdr, Awpxy (bcrih)b`cy huMdy hn, ieauN jIAW ƒ mwieAw mmqw l`g rhI hY[ XQw:- myrw qnu Aru Dnu myrw; rwj rUp mY dysu] suq dwrw binqw Anyk; bhuqu rMg Aru vys] hir nwmu. irdY n vseI; kwrij ikqY n lyiK]1]) jYsI ggin iPrMqI aUfqI; kpry bwgy vwlI] Eh. rwKY cIqu pICY ibic bcry; inq ihrdY swir smwlI]) kUMj kryNdI ismrxo; pUrx bcw hoie aufMdw]) kUMj irdy ismrx krY; lY bcw aufdI AsmwxY]) kbIr. cugY icqwrY BI cugY; cuig cuig icqwry] hy BweI! ijvyN kUMj dy mn AMdr mwieAw mmqw krky b`cy hn, iqvyN vwihgurU gurSbd jI qoN bRhmwnMd rs (cugY)Cky[ XQw:- iqRpiq BeI; scu Bojnu KwieAw] vwihgurU bRhm jI ƒ (icqwrY)cyqy kry[ (BI)Pyr gurSbd qoN bRhmwnMd rs (cugY)Cky, bRhmwnMd rs bwr 2, (cuig)Ck (cuig)Ck ky, vwihgurU jI ƒ (icqwry)cyqy kry, kUMj vWg ivAwpk bRhm jI dw iDAwn Dwr ky, bwr 2 lgwqwr hr smyN cyqy kry, hr smyN bwr 2 bRhmwnMd rs Cky[ prmpUjnIk vwihgurU srUp dsy pwiqSwh sMq Bgq ShId qy inrgun bRhm jI ƒ kUMj vWg hr smyN Xwd kry, iDAwvy ArwDy jpy jpwvy gwvy[ XQw:- so pdu rvhu; ij. bhuir n rvnw] so iDAwnu Drhu; ij. bhuir n Drnw] AYsy mrhu; ij. bhuir n mrnw]2]) ijh pRswid; krih puMn bhu dwn] mn AwT phr; kir iqs kw iDAwn]) mn mih; siqgur iDAwnu Drw]) gur kI mUriq; mn mih iDAwnu]) iDAwn rUip hoie Awsxu pwvY]) kbIr. qUM qMU krqw qU hUAw; muJ mih rhw n hUM] jb Awpw pr kw imit gieAw; jq dyKau qq qU]) AMqir guru AwrwDxw; ijhvw jip gur nwau] nyqRI siqguru pyKxw; sRvxI sunxw gur nwau] siqgur syqI riqAw; drgh pweIAY Twau] khu nwnk. ikrpw kry; ijsno. eyh vQu dyie] jg mih. auqm kwFIAih; ivrly kyeI kyie]1]) rsnw rmq sunq suKu sRvnw; icq cyqy suKu hoeI] khu BIKn. duie nYn sMqoKy; jh dyKW qh soeI]) khu kbIr. jwnYgw soie] ihrdY rwmu; muiK rwmY hoie]) suiqAw. guru swlwhIAY; auTidAw BI. guru Awlwau] koeI. AYsw gurmuiK jy imlY; hau. qw ky Dovw pwau]) jw ko. pRym suAwau hY; crn icqv. mn mwih] nwnk. ibrhI bRhm ky; Awn. n kqhU jwih] kbIr. AMbr Gnhru CwieAw; briK Bry sr qwl] cwiqRk ijau qrsq rhY; iqn ko kaunu hvwlu]124] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI www.Gursevak.com

169

q`qkrw

SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- BweI mqIdws swihb jI ny, isr ’qy Awrw vgx smyN, siqgurU s`cy pwiqSwh jI dw SuB s`cw aupdyS sux ky, mMnx idRV prp`k inscy kIqw, ijhVy inscy nhIN krdy, aun@W dI ieh mMdI hwlq huMdI hY[ (AMbr)AkwS AMdr (Gnhru)b`dl (CwieAw)&YilAw hox qoN, ^Ub (briK)vrS ky, (sr)p`ky sRovr (qwl)k`cy sRovr, BwvyN Bry hox[ pr Pyr BI, (ijau)ijvyN (cwiqRk)bbIhw (qrsq)qrsdw (rhY)rihMdw hY, ikauNik bbIhy dy kMT ’c gLI huMdI hY, cuMJ nwl pwxI pINdw, bwhr inkl jWdw hY, vrKw dw pwxI BI bwhr inkl jWdw hY[ nC`qR dI vr@I suAWqI bUMd hI gRihx krdw hY, BwvyN iknI vrKw hoeI jwvy, bbIhy ƒ iqRpqI nhIN huMdI, qrsdw hI rihMdw[ iesy qr@W ijhVy bbIhy vWg qrsdy rihMdy hn, (iqn)aun@W (ko)dw (kaunu)kI (hvwl)hwl hovygw?]124] XQw:- bwbIhw ipRau ipRau kry; jliniD pRym ipAwir]) bwbIhw iKnu iKnu ibllwie]) ry mn. AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI cwiqRk myh] sr Bir Ql hrIAwvly; iek bUMd n pveI kyh] krim imlY so pweIAY; ikrqu pieAw isir dyh]3] kbIr. AMbr Gnhru CwieAw; briK Bry sr qwl] 2:- prmpUjnIk SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU ivAwpk bRhm inrgun, Anq klwvwn AMdr bwhr pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU jI rUpI AMbr, ’c rihx vwly, siqgurU mhwrwj swihb jI praupkwrI (Gnhru)b`dl vWg, siqgurU swihb jI inrgun bRhm ’coN srgun srUp Dwrky (CwieAw)pUry hoey, swc nwm kI; AMimRq vrKw] (briK)vrKdy hn[ (sr)p`ky sRovrW vWg inSkwmI is`K, nwm AMimRq nwl (Bry)Br jWdy hn[ XQw:- syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI]) krm krq; hovY inhkrm] iqsu bYsno kw; inrml Drm] (qwl)k`cy sRovrW vWg ijhVy duinAwvI pdwrQ qy ivSy suK BI cwhuMdy hn, qy s`cy pwiqSwh jI dI pRwpqI BI cwhuMdy hn[ XQw:- mwgau kwih rMk sB dyKau qum@ hI qy myro insqwru]1] jYdyau nwmw ibp sudwmw iqn kau ik®pw BeI hY Apwr] kih kbIr. qum sMmRQ dwqy; cwir pdwrQ dyq n bwr]2]7] Drm ArQ kwm moK mhwrwj swihb jI dwqW b^Sdy hn[ ieh qW siqgurW qoN vroswaux vwly hn[ pr ijhVy siqgurU swihb dI nwm aupdyS qoN lwhw nhIN lYNdy[ cwiqRk ijau qrsq rhY; iqn ko kaunu hvwlu]124] kbIr. swcw siqguru ikAw krY; jau. isKw mih cUk] AMDy. eyk n lwgeI; ijau. bWsu bjweIAY PUk]158] Anuswr ijhVy pUrn gurU jI dy aupdys ƒ pUrn pRym sihq suxdy mMndy kmwauNdy Dwrdy nhIN, auh (cwiqRk)bwbIhy (ijau)vWg, (qrsq)qrsdy (rhY)rihMdy hn, (iqn)aun@W (ko)dw (kaunu)kI (hvwlu)hwl hovygw? p`Qr ijhw mMdw hwl hovygw[ p`Qr keI ju`g ie`k jg@w hI ipAw rihMdw hY[ XQw:- pwhn Anyk jug; eyk Taur vws krY] (sRI dsm) kbhU kIt hsiq;pqMg hoie jIAw] Aink join;BrmY BrmIAw]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie;pieAw dyis lMmY] www.Gursevak.com

170

q`qkrw

kbIr. ckeI jau inis bICurY; Awie imlY prBwiq] jo nr. ibCury rwm isau; nw idn imly. n rwiq]125] vwihgurU srUp Bgq SRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (jau)ijvyN (ckeI)ckvI (inis)rwq nUM, ckvy nwloN (bICurY)ivCuV jWdI hY, (prBwiq)svyr ƒ Awie ky, (imlY)iml pYNdI hY[ (jo)ijhVy (nr)AwdmI (rwm)ivAwpk vwihgurU jI (isau)nwloN, ibCury hn, auh nw idn ƒ imly hn, n rwiq nUM]125] ivCoVy vwly sdw ivCuVy hI rihxgy, kSt hI kSt du`K hI du`K Bogxgy[ XQw:- duK kIAw, pMfw KulIAw; suKu. n inkilE koie] duK ivic. jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie] sRIr ie`k ikRm qoN pYdw huMdw hY, ie`k ikRm jIv jUnW ’c quirAw iPrdw hY, ikRm ikRmW ƒ KweI jWdy hn[ jIv AMdr ivroDI jIv pYdw ho ky, aus ƒ ijauNdy ƒ KWdy hn, Aqy bhuq qV&dw hY[ ijhVy s`cy idloN bMdgI nhIN krdy, aun@W dy sRIr hI vYrI rogI sogI hn[ XQw:- ivxu nwvY; vyroDu srIr]) hir ibsirAY; duK rog Gnyry]) prmysr qy BuilAW; ivAwpin sBy rog] kbIr. rYnwier ibCoirAw; rhu ry sMK mJUir] dyvl dyvl DwhVI; dysih augvq sUr]126] Bgq sRI kbIr swihb jI. inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr hn[ vwihgurU jI Awp Bgq kbIr swihb dy AMdr vs ky, ^Ub bMdgI krky, gurbwxI aucrvw rhy hn[ XQw:pRB jI bsih; swD kI rsnw] AMimRq vyly Bgq kbIr swihb jI sYr kr rhy hn[ mMdr ’coN sMK v`jx dI DunI suxI[ sgl boln ky mwih bIcwr] hr g`l ’coN mhW ivsmwd SuB s`cI hI is`iKAw b^sdy hn:- (ry)hy sMK! (rYnwier)smuMdR (mJUir)iv`c (rhu)rho! jykr qUM ZlqI krky Awpxy Awp ƒ smuMdR nwloN (ibCoirAw)ivCoiVAw, qW iPr kI hwl hovygw? (dyvl)mMdr (dyvl)mMdr ’c, (sUr)sUrj dy (augvq)cV@idAW hI, (DwhVI)Dwh (dysih)idAw kryNgw, roieAw kryNgw]126] ikauN jo sUrj cV@n dy nwl hI mMdr ’c, sMK vjwauNdy hn[ XQw:- sMKu smuMdhu sKxw; rovY dy Dwhw] (vwr 34) kbIr. rYnwier ibCoirAw; rhu ry sMK mJUir] dyvl dyvl DwhVI; dysih augvq sUr]126]2:- prmpUjnIk srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (ry)hy jIv rUpI sMK!, pUrn bRhm rUpI (rYnwier)smuMdR (mJUir)’c, (rhu)rihxw kr[ jykr qUM Awpxy Awp ƒ bRhm rUpI smuMdR nwloN (ibCoirAw)ivCoV ilAw? kwl rUpI (sUr)sUrj dy, (augvq)cV@idAW hI, cOrwsI l`K jUn rUpI (dyvl)mMdr, cOrwsI l`K jUn rUpI (dyvl)mMdr ’c, (DwhVI)Dwh (dysih)dyvyNgw, rovyNgw, byAMq kSt hI kSt BogyNgw[ XQw:- keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE]) Aink sjWeI.gxq n AwvY; grBY griB BRmwih]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) www.Gursevak.com

171

q`qkrw

kbIr. sUqw ikAw krih; jwgu roie BY duK] jw kw bwsw. gor mih; so ikau sovY suK]127] pRymIN siqsMgIAW Awp jI pws pRym bynqI kIqI, “hy prmpUjnIk mhWpurSo! AsIN klju`gI jIv, igRhsq ’c Psy hW[ swrw idn kMm DMdy krdy hW, pr jdoN ismrn dw v^q AwauNdw hY, audoN nINd AwauNdI hY, qW Bgq sRI kbIr swihb jI, Awpxy mn ƒ SuB s`cw aupdyS idMdy hn, hy kbIr! qUM pRq`K (sUqw)su`qw (ikAw)kI (krih)krdw hYN? smW ivArQ jWdw hY[ (jwgu)jwgxw kr, Anyk qr@W dy BY Aqy jnm mrn rog klyS ivkwr AOgux Aqy vwihgurU jI dy ivCoVy dy du`K ƒ cyqy krky (roie)roxw kr[ XQw:- duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq]) ivDx KUhI; muMD iekylI] nw koo swQI; nw ko bylI]) sMsw iehu sMswru hY; jnm mrx ivic duK sbwieAw] (vwr 1) bwbw horu sauxw; KusI KuAwru] ijqu suqY. qnu pIVIAY; mn mih clih ivkwr] izAwdw sOx nwl mn ’c ivkwr cldy hn, sRIr AwlsI dil`dRI rogI huMdw, kwrobwr ’c ip`Cy cilAw jWdw[ (BY) sq pRkwr dw BY:- 1Xh BY 2pRlok BY, 3 jnm bydnw, 4jwq[ 5Anr`iKAw Ar 6gupq BY, 7Aks mwqR BY swq[ 1ies lok dw BY, 2jmW dw BY, 3jnm dI bydnw pIVw dw BY, 4jwqI ’qy ivpqw pYxI, ijvyN 1984 dy dMigAW vyly is`KW ’qy ihMd ’c peI[ 5ij`Qy r`iKAw nw ho skdI hovy, 6AMdroN gupq BY Awauxw, 7Aks mwqR fr, ijvyN g`fI hyT Aw jwxw[ jw kw bwsw. gor mih; so ikau sovY suK]127] (jw)ijnW (kw)dw bwsw (gor)kbr (mih)’c hY, (so)auh ikau suK nwl (sovY)sONdy hn, au~T ky bMdgI ikauN nhIN krdy]127] XQw:- ikAw sovih. nwmu ivswir; gwPl gihilAw] ikqˆØI iequ drIAwie; vM\in@ vhidAw]1]) jwghu jwghu sUiqho; cilAw vxjwrw]) jwig lyhu ry mnw, jwig lyhu; khw gwPl soieAw] jo qnu aupijAw sMg hI; so BI. sMg n hoieAw]1]) soie rhI; pRB. Kbir n jwnI] Boru BieAw; bhuir pCuqwnI]1]) myrw shu jwgY; hau inis Bir sovw]1] ieau; ikau kMq ipAwrI hovw]) ies leI igAwn AvsQw ’c jwgxw shI s`cw hY[ XQw:- gurmuiK jwig rhy; cUkI AiBmwnI rwm]) siqguru jwgqw hY dyau] jy nINd izAwdw sqwvy, ien@W pdW dw AiBAws krn nwl GtygI[ duK rUp BYdwiek sMswr qoN, vwihgurU jI dy ismrn ’c jwg ky qrn dw Xqn krn[ kbIr. sUqw ikAw krih; auiT ik n jpih murwir] iek idn sovnu hoiego; lWby gof pswir]128] sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU srUp kbIr swihb jI, Apxy Awp ƒ aupdyS idMdy hn:- hy kbIr! qUM sRIr krky AQvw AOguxW krky, sUqw ikAw (krih)krdw hYN[ auiT (ik)ky (murwir)Akwl purK vwihgurU jI dw nwm ikauN (n)nhIN (jpih)jpdw[ iek idn (lWby)lMby (gof)gofy pswir ky, sdw dI nINd (sovnu)sOxw (hoiego)hovygw, muV ky, bMb clwieAW BI nhIN jwgxw]128] www.Gursevak.com

172

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- AwpjI swvDwn krdy hn, ik BweI! qMU pwpW ivkwrW inMdw AOgux iviSAW ’c su`qw kI krdw hYN? AOgux iqAwgx rUp auT ky vwihgurU jI dw jwp ikauN nhIN krdw? ieh Xwd r`K lY ie`k idn lMby gofy pswr ky pYxw hovygw, gofy pswry muV ky iek`Ty nhIN hoxgy, sdw dI nINd sON jwvygw[ ies leI swry iKAwl C`f ky vwihgurU jI dw ismrn kr[ XQw:- |ix Gwly. sB idvs sws; nh bFn Gtn iqlu swr] jIvn lorih Brm moh; nwnk. qyaU gvwr]1]) (ieqnw- ku) jnnI jwnq. suqu bfw hoqu hY; ieqnwku n jwnY; ij idn idn AvD Gtqu hY]) bYsq bwrW clqy ATwrW; sovq cwlY qIs, mYQn kriqAW pYNsT cwlY; ikauN nw BjY jgdIs]) swro idnsu mjUrI krY] hir ismrn kI vylw bjr isir prY]1]) bury kwm kau; aUiT KloieAw] nwm kI bylw; pY pY soieAw]1] kbIr. sUqw ikAw krih; bYTw rhu Aru jwgu] jw ky sMg qy bICurw; qw hI ky sMg lwgu]129] nINd qW jogIAW ƒ BI ^rwb krdI hY[ ies leI nINd Gtwaux leI qVky qoN ibnw, QoVw swdw pdwrQ Ckxw cwhIdw hY[ XQw:- sMqn kw dwnw rUKw; so srb inDwn] s^q syvw jW s^q ksrq kro qW Awls Gtdw hY[ s^q ksrq krn dy kRoVW hI lwB hn[ qLy pdwrQ qW bhuq Awls pwauNdy hn, sRIr ƒ rog lw idMdy hn[ XQw:- BWq BWq B`Cq pkvwnw] aupjq rog dyh iqn nwnw] sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU srUp kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy kbIr! qUM (sUqw)su`qw (ikAw)kI (krih)krdw hY, bYTw rhu (Aru)Aqy, swvDwn ho ky ismrn ’c (jwgu)jwgxw kr[ ismrn krky r`j lY, nhIN qW ipCoN pCqwauNxw hI pvygw[ XQw:- ikAw sovih. nwmu ivswir; gwPl gihilAw] ikqˆØI iequ drIAwie; vM\in@ vhidAw]1] boihQVw hir crx; mn ciV lµGIAY]) jwghu jwghu sUiqho; cilAw vxjwrw]) sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ijvyN mn bhuq dUr 2 dySW pRdySW cwr cu&yry B`ijAw iPrdw hY[ XQw:- kbhU jIAVw. aUiB cVqu hY; kbhU. jwie pieAwly] loBI jIAVw. iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly]) hy BweI! qUM mhwrwj swihb jI dy crnw ’c, swvDwn eykwgr cIq] ho ky itk ky bih jw[ ijvyN ikhw, keI koit; bYTq hI Kwih] keI kRoVW jIv AMqrmuK ho ky mhwrwj swihb jI dy snmuK ho ky sMklkp ivklp iqAwg ky, mhwrwj dy rs pRym iekwgRqw ’c bYTy hI bRhmwnMd rs ƒ KWdy hn[ ies qr@W A&ur AvsQw ’c bYTw rhu Aqy, bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw]) bRhmigAwnI sgl kI rInw] bRhm AvsQw ’c, jwgdw BI rhu[ XQw:- jwgu ry mn; jwgnhwry]) nYnhu nId; pr idRsit ivkwr] sRvx soey; suix inMd vIcwr] rsnw soeI; loiB mITY swid] mnu soieAw; mwieAw ibsmwid] ien@W ivkwrW AOguxw v`loN jwgxw BI kr[ gurmuiK jwig rhy; cUkI AiBmwnI rwm]) jw ky sMg qy bICurw; qw hI ky sMg lwgu]129] (jw)ijn@W vwihgurU jI (ky)dy sMg (qy)qoN (bICurw)ivCuiVAw hYN, (qw)iqn@W (ky)dy hI crn- kmlW sMig (lwgu)l`gxw kr]129] XQw:nId suhylI; nwm kI lwgI BUK] hir ismrq; ibnsy sB dUK]2]) sdw sdw ismir; idnu www.Gursevak.com

173

q`qkrw

rwiq] aUTq bYTq; swis igrwis] jwgu soie; ismrn rs Bog] hir ismrnu; pweIAY sMjog]7] supny ’c BI mhwrwj dy drSn hoxgy[ supny ’c BI gurbwxI brVweyNgw[ juAwnI msqwnI nINd:- juAwn rwgI q^q isMG jI ny d`isAw, “mYnMU nINd bVI hI ipAwrI sI, BwvyN prmpUjnIk bwby pRym isMG jI hoqI mrdwn vwilAW ny bhuq hI kihxw, BweI! qVky pUry smyN ’qy ifaUtI ’qy Aw ky, kIrqn krky pUrn gurU jI dIAW l`KW KuSIAW pwiqswhIAW prwpiq kirAw kro, pr mYnMU nINd bhuq qMg krdI sI, BweI srb isMG jI ny bwhroN Aw ky r`sI iK`cxI, jo mYN sOx smyN, Apxy pYr nwl bMn@ ky sONdw sW”[ kbIr. sMq kI gYl, n CofIAY; mwrig lwgw jwau] pyKq hI puMnIq hoie; Bytq jpIAY nwau]130] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI Aqy SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI Awpxy mn ƒ SuB aupdySdy hn:- hy mn! ijnw swis igrwis. n ivsrY; sy hir jn pUry. shI jwix] Anuswr sMq mhWpurS pRymw- BgqI sihq. sIs Arpx rUp mwrg ’qy c`ldy hn, idRVqw pRp`kqw nwl, sMq jI (kI)dw (gYl)ip`Cw (n)nhIN (CofIAY)C`fIey, aun@W dy, sIs Arpx rUp (mwrig)rsqy mgr (lwgw)l`gy jwau[ XQw:- gauVI mhlw 5] pRB imlby kau; pRIiq min lwgI] pwie lgau. moih krau bynqI; koaU sMqu. imlY bfBwgI]1] rhwau] mnu Arpau. Dnu rwKau AwgY; mn kI miq. moih sgl iqAwgI] jo. pRB kI hir kQw sunwvY; Anidnu iPrau. iqsu ipCY ivrwgI]1]) myro suMdru; khhu imlY ikqu glI] hir ky sMq. bqwvhu mwrgu; hm pICY lwig clI]) Coif isAwnp. bhu cqurweI; duie kr joiV. swD mig clu] ismir suAwmI. AMqrjwmI; mwnuK dyh kw. iehu aUqm Plu]1]) kbIr. swDU kI sMgiq rhau jau kI BUsI Kwau] honhwru so hoiehY; swkq sMig n jwau]) koit ApRwD; swDsMig imtY] sMq ik®pw qy; jm qy CutY]) Aink ibGn qy; swDU rwKY] hir gun gwie; AMimRq rsu cwKY]) koit ApRwDI.sMq sMig auDrY; jmu qw kY nyiV n AwvY] jnm jnm kw ibCuiVAw hovY; iqn@ hir isau Awix imlwvY]) mhWpurSW dy drSn (pyKq)dyKidAW hI, mn bwxI sRIr krky (hI)inscy krky, (puMnIq)pivqR pivqR; pivqR punIq] hoie jweIdw hY[ (Bytq)drSn krn nwl, Awp muhwrw vwihgurU jI dw (nwau)nwm (jpIAY)jpIdw hY, sMqW mhWpurSW jI dy Amolk suMdr drSn krn nwl, koit AprwD pwp k`ty jWdy hn[ ]130] XQw:- AwvY swihbu iciq; qyirAw Bgqw ifiTAw]) myrw mnu; swD jnW imil hirAw]) ieh d`s rhy hn ik mhWpurSW dI susMgq krky lwhw K`to, swh dw pqw nhIN[ ijhVy niSAW kukrmw ’c l`g jWdy hn, auh pUrn ikRpw ibn, mhwrwj v`l nhIN l`g skdy[ ies leI swvDwn krdy hn ik smW ivArQ n jwvy[ kbIr. swkq sMgu, n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]131] pRymIAW ikhw,“hy mhWpurSo! swkq qoN ikauN frwauNdy ho? prmpUjnIk sRb ivAwpI www.Gursevak.com

174

q`qkrw

mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:(swkq)hir jsu sunih n hir gun gwvih] bwqn hI; Asmwnu igrwvih] nwsqk gurdRohI AikRqGx inMdk kptI nwm hIn kTor icq, dI (sMgu)kusMgq, kdy Bu`l ky BI n (kIjIAY)krIAY (dUrih)dUroN hI (Bwig)B`j jweIAY[ ikauNik jykr (kwro)kwlw (bwsnu)brqn (prsIAY)CUhIey, (qau)qW ic`ty bsqR ƒ (kCu)ku`J dwgu zrUr br zrUr hI (lwgY)l`g jWdw hY]131] ies leI kwly swkq dI kusMgq dwZ zrUr lwvygI, jIvn ivkwrI klMkI ho jwvygw[ XQw:- sMig kusMgI bYsqy; qb pUCY Drmrwie]) swkq kI; AYsI hY rIiq] jo ikCu krY; sgl ibprIiq]2]) swkq isau. mn mylu n krIAhu; ijin hir hir nwmu ibswry]) mwgau dwnu. ik®pwl ik®pw iniD; myrw muKu. swkq sMig, n jutsI ry] jn nwnk. dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu. swD pgw hyiT rulsI ry]) dust nwr ko bolqy, sT ko is`iKAw dyie[ swkq kI sMgq kIey pMfq BI du`K lyie[ Anuswr, swDUAW mhWpurSW dIAW qlIAW Q`ly BwvyN isr ruL jwvy, v`F ky isr dy dyeIey[ pr mhwrwj ikRpw kro dws dwn mMgdw, dws ƒ dwn b^So, myrw mUMh swkq nwl nw juVy[ swkq qoN dUr rihx bVw v`fw gux hY[ dUr rihx vwlw ismrn krygw, swkq dI bhu sMmqI n hox qoN aus ƒ hwr hovygI, jIAW ƒ l`utxoN ^rwbIAW qoN htygw[ ijvyN bVy 2 zwlm hoey hn, ijhVy aun@W dy kusMgI sn, aus dw Awsrw bxy qW aun@W ny zulm kIqy, jy aun@W dw p`K C`f idMdy, qW mwVy krmW qoN hwr ho jWdI[ kbIrw. rwmu n cyiqE; jrw. phUMicE Awie] lwgI mMidr duAwr qy; Ab ikAw kwiFAw jwie]132] (kbIrw) SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! (rwmu) koit bRhmMf ko. Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) Anyk hYN] iPr eyk hYN] sRb ivAwpI vwihgurU jI (cyiqE)cyqy ismry (n)nhIN, bwlk AvsQw Kwx pIx ’c, juAwnI ivkwrW DMidAW zulm ’c guAw leI, hux (jrw)buFypw, kwL smW, Awie (phUMicE)phuMicAw hY[ (mMidr)mkwn dy (duAwr)bUhy qy, kwL rUp A`g lwgI qoN (Ab)hux, AMdroN (ikAw)kI (kwiFAw)k`iFAw (jwie)jwvygw? jdoN pihlI aumr ’c, gurU syvw ismrn siq sMqoK dieAw Drm vIcwr gux nhIN kmwey, hux Bjn ismrn SuB gux kI pRgt kr lvygw?]132] {DRmwqmw rwjy, DOly Awaux qoN rwj ivkwr C`f ky, qp krn l`g jWdy[ A`j k`l kihMdy DOLy qW nzly kwrn Awey hn, kl& lw ky jW DOly p`ut ky juAwn bxdy hn[} {ies slok ’c pUrn vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS hY, hux ijvNy iksy dy mMdr dy bUhy ƒ A`g l`gy, koeI cIz k`FI nhIN jw skdI, ies qr@W jdoN swfy isr ’qy kwL Aw igAw, audoN koeI aupwA nhIN ho skxw, hux swnUM swvDwn krdy hn, ik BweI nwm jp lY[ XQw:- PrIdw. isru pilAw. dwVI plI; muCW BI plIAW] ry mn. gihly bwvly; mwxih ikAw rlIAW]) buFw hoAw syK PrIdu; kMbix lgI dyh] jy sau vir@Aw jIvxw; BI qnu hosI Kyh]) jobnu gieAw ibqIiq; jru mil bYTIAw] kr www.Gursevak.com

175

q`qkrw

kMpih. isru fol; nYx. n fIiTAw] nh nYx dIsY. ibnu Bjn eIsY; Coif mwieAw cwilAw] kihAw n mwnih. isir Kwku Cwnih; ijn sMig. mnu qnu jwilAw] sRI rwm rMg Apwr pUrn; nh inmK mn mih vUiTAw] ibnvMiq nwnk koit kwgr ibns bwr n JUiTAw]3]) jb lgu; jrw rogu nhI AwieAw] jb lgu; kwil gRsI nhI kwieAw] jb lgu; ibkl BeI nhI bwnI] Bij lyih ry mn; swirgpwnI]2] Ab n Bjis; Bjis kb BweI] AwvY AMqu; n BijAw jweI]) byVw. bMiD n sikE; bMDn kI vylw] Bir srvru jb aUClY; qb qrxu duhylw]1]) sRvnn ibkl Bey sMig qyry; ieMdRI kw blu Qwkw] crn rhy kr Frik pry hY; muKhu. n inksY bwqw]3]) PrIdw jW qau Ktx vyl qW qU rqw dunI isau] mrg svweI nIih jW BirAw qW lidAw]8]} kbIr. kwrnu so BieE; jo kIno krqwr] iqsu ibnu dUsr ko nhI; eykY isrjnhwru]133]{vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu. Avru n koie] gurbwxI jI AYsy suKdwiek pUrn gurU jI hn, iksy BI smyN gurbwxI jI pV@y jwx, qW pRymI gursyvk jI ƒ iekwgRqw SWqI imldI hY[ pRymIAW ikhw, “hy mhWpurSo! Awp jI dw bVw BwrI js ho irhw hY[ XQw:- hir ky nwm; kbIr aujwgr] jnm jnm ky; kwty kwgr] kbIr swihb jI kihMdy, “hy BweI! dwsn dws qW ku`J BI nhIN, ieh qW, kwrnu (so)auhI (BieE)hoieAw hY, jo (krqwir)vwihgurU jI ny Awp (kIno)kIqw hY[ aupmw vifAweI mhwrwj swihb jI ibnw, hor dUjw nhIN dy irhw[ ieh rzw ’c rihx bwry is`iKAw hY[ jy koeI pRwxI cV@weI krdw hY qW auQy pV@dy hn[ kbIr. kwrnu so BieE; jo kIno krqwir]) jo kIn@I krqwir; sweI BlI gl] au~Qy is`iKAw ho geI beI krqwr jI dw Bwxw mMno, jy aupmw mihmw vifAweI huMdI hovy, rwj Bwg dOlq pRwpq hovy iPr BI rzw ’c rwjI rihMidAw, hukim rjweI clxw; nwnk iliKAw nwil] Anuswr iehI pV@nw, kbIr. kwrnu so BieE; jo kIno krqwir] iqsu ibnu. dUsru ko nhI; eykY isrjnhwru]} kbIr. kwrnu so BieE; jo kIno krqwr] iqsu ibnu dUsr ko nhI; eykY isrjnhwru]133]1:- {siqsMgIAW, Bgq kbIr swihb jI ƒ pu`iCAw, “ieh jo rMgW 2 dI rcnw ids rhI hY, Awp jI dy i^Awl ’c ieh iks ny rcI hY? kbIr swihb jI, pRmwqmw jI dy ismrn ’c, rom 2 krky lIx hn, AMdr Ajpw jwp ho irhw hY[ XQw:- pRB kY ismrin; Anhd Junkwr]) ibnvMiq nwnku. gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry]) ijhvw eyk. hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo] ivsmwd rMg ’c kih rhy hn[} prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- AnMq bRhmMf dI rcnw rcn dw kwrnu (so)vwihgurU jI hI (BieE)hn, jo BI, AnMq bRhmMf dw pswrw (kIno)kIqw hY, auh (krqwir)vwihgurU jI ny kIqw hY[ (iqsu)iqnw (ibnu)ibnw (dUsru)dUjw hor (ko)koeI (nhI)nhIN hY, AnMq bRhmMf dI rcnw ƒ www.Gursevak.com

176

q`qkrw

(isrjnhwru)rcn vwly (eykY)ie`k (isrjnhwru)vwihgurU jI hI hn]133] XQw:- krx kwrx.pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] nwnk.iqsu bilhwrxY; jil Qil mhIAil soie]1]) krn krwvn; krnYhwru] nwnk krqy kw; nwih sumwru]4]) Awpn Kylu; Awip vrqIjw] nwnk; krnYhwru n dUjw] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- vwihgurU jI Awp inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr Bgq kbIr swihb jI ijn@W dI inrgun joiq nwl, AsIN hr vyly ijauNdy qury iPrdy hW,AwKx vyKx bolx aun@W dI inrgun joiq nwl hI ho irhw hY, inrgun srgun dI swiKAwqqw sihq bol rhy hn, kbIr swihb jI ƒ jo ids irhw hY, jo dIsY; so eyko qUhY]) quDu ibnu; dUjw nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie]) sB bRhm hI bRhm jI ids rhy hn[ XQw:- sBu hY bRhmu, bRhmu hY psirAw; min bIijAw Kwvwry] BweI AnMq bRhmMf ƒ rcx dw kwrn <> siqnwmu krqw purKu krqwr jI hn[ XQw:- ieksu qy. hoieE Anµqw; nwnk. eyksu mwih smwey jIau]) inrgun qy srgun idRstwrM] vwihgurU jI ny Awpxy ’coN AsMK bRhmMf dI auqpqI krn dw kwrn kIqw hY[ XQw:- koit ibsn; kIny Avqwr] koit bRhmMf; jw ky DRmswl] koit mhys; aupwie smwey] koit bRhmy; jgu swjx lwey]1] AYso DxI; goivMdu hmwrw] brin. n swkau; gux ibsQwrw] aun@W ibnw, dUjw hor koeI nhIN, gurU jI hI AnMq bRhmMf dI rcnw ƒ rcx vwly hn[ AnMq bRhmMf dI rcnw dw pswrw, sgl smgRI jw kw qnw] aun@W dw srgun srUp jI hn, ies ’c hr smyN ivAwpk pRkwSk ho rhy hn, AwpxI joiq nwl hux AsMK sUrjW ƒ pRkwS rhy hn, cMdRimAW AgnIAW qwirAW titAwixAW swrIAW dyhW joqW ƒ pRkwS rhy hn[ Anyk auqpqIAW pwlxw kr rhy, inrlyp ho rhy hn[ jo ikCu krqu hY, soeI koeI hY ry; qYsy jwie smwhI]) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) nwnw rUp; nwnw jw ky rMg] nwnw ByK krih; iek rMg] nwnw ibiD; kIno ibsQwru] pRBu AibnwsI; eykMkwru] nwnw cilq kry; iKn mwih] pUir rihE; pUrnu sB Twie] nwnw ibiD kir; bnq bnweI] ApnI kImiq; Awpy pweI] sB Gt iqs ky; sB iqs ky Twau] jip jip jIvY; nwnk hir nwau]4]) iKn mih Qwip auQwpnhwry; kudriq.kIm n phI] kbIr. Pl lwgy Plin; pwkn lwgy AWb] jwie phUcih. Ksm kau; jau bIic n KwhI kWb]134] {ArQ smJx leI pRym pRcwr sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- bsMq ruiq AweI] prPUlqw rhy]1] Anuswr AMb ƒ bhuq bUr l`gdw hY, auqnw &l nhIN l`g skdw ikauNik hn@yrIAW vrKw nwl JV@ jWdw hY[ ijqny AMb l`gdy hn, auh BI swry p`kdy nhIN, ikauNik pMCI Kw jWdy hn, kwxy ho jWdy hn, JV@ jWdy hn[ XQw:- jyqy PUl PUly. qyqy Pl n lwgy dRüm; lwgq ijqy ku, prpk n skl hY] bhuq swry jIv siqsMgq ’c jWdy hn, auh swry gurbwxI jI nhIN suxdy, sO jWdy hn[ ijny ku suxdy hn, auh swry mMnx iniDAwsx pRp`kqw nhIN krdy, hMkwr mwx krdy hn[ ies leI mhwrwj ƒ nhIN iml skdy[ siqsMgq ’c jw ky www.Gursevak.com

177

q`qkrw

jo aupdyS dw sRvx krnw hY, ieh Pl l`gxw hY[ jo mMnx krnw hY, ieh PLw dw pR&ulq hoxw hY, jo pRp`k krnw ieh PLw dw p`kxw hY[ hMkwr ivkwr krky, mhwrwj swihb jI v`loN, n tu`tx n if`gx[ kRoD loB moh hMkwr pMCI n Kwx[ siqsMgq jI ’c jw ky, KIr kVwh pUVy Awid pdwrQ izAwdw Ckxw[ XQw:- pytu BirE psUAw ijau soieE mnuKu jnmu hY hwirE]1] smW ivArQ cilAw jWdw, bhuq swry jIv golk corI kr lYNdy hn[ bhuq swry jIv, sdw sdw iehu BUlnhwru] prwieAw rUp hI dyKdy rihMdy hn[ bhuqy g`lW ’c prc jWdy hn, ieh (kWb)kwxo hY, jo ies ƒ AMdr hI Kw jWdI hY, ijvyN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny ikhw, “dunIcMd jsvwrIAW dy hwQI dIAW qvIAW ivMn@ygw”[ dunIcMd kWb Kw igAw, do sO jvwn nwl lY ky, l`j nwl AnMdgV@ ikly dI kMD t`px l`igAw, l`j tu`tx krky l`q tu`t geI, AMimRqsr Aw ky s`p ny fMg idqw, mr igAw[ siqgurU swihb jI dw bcn hukm mMnx qoN nwh krnI (kWb )kwxo ny Kwxw hY[ XQw:- siqgur kw PurmwieAw. mMin n skI; duqru. qirAw n jwie] BweI bic`qR isMG jI ny kWb nhIN KwDI, aus ny mhwrwj swihb jI dI KuSI leI[ ijvyN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI sIs mMgdy hn, pMj ipAwirAW, pMjW mukiqAW ny kWb nhIN KwDI[ jo CkaUey kuxky ky; Bwj gey ie`k Tuxky ky[ aun@W ny kWb Kw leI[ ijhVy Awp r`b bx ky, Apxy cwtVy bxwauNdy hn, kWb KWdy hn[ XQw:- kbIr. isK swKw bhuqy kIey; kyso. kIE n mIqu] cwly Qy. hir imln kau; bIcY AtikE cIqu] mhwrwj swihb jI dI siqsMgq jI ’c, gurU crn- kmlW nwl juV ky, pRymw- BgqI dI lwlI sihq, pUry rs ’c p`k jwx[ XQw:- ris risAw hirAw sdw; pkY krim iDAwin] mhwrwj swihb jI ƒ jw imldy hn[} kbIr. Pl lwgy Plin; pwkn lwgy AWb] jwie phUcih. Ksm kau; jau bIic n KwhI kWb]134] sgl boln ky mwih bIcwr]1] Anuswr sRI kbIr swihb jI hr i^Awl ’c, vwihgurU Akwl purK jI ƒ cyqy krdy hn[ rMgW 2 dy ipAwr siqkwr ’c, mhwrwj swihb jI dy sRb ivAwpI mhW ivsmwd rMg ’c lIx ho ky, hr smyN gurbwxI jI aucwrdy hn:- Pl Plin (lwgy)l`gy, (AWb)AMb (pwkin)p`kx (lwgy)l`gy, (Ksm)mwlk Akwl purK (kau)nUM (jwie)jw (phUcih)phuMcdy hn, (jau)jykr (bIic)iv`c, siqgurU swihb jI dw bcn hukm mMnx qoN nwh krn rUp (kWb)kwxo n (KwhI)KWdy, Bwv gurmiq mwrg ’c, gurU swihb jI dw hukm mMnx[ XQw:- hukim rjweI clxw; nwnk iliKAw nwil] ijvyN BweI bic`qR isMG, pMj ipAwry, bwbw audy isMG jI bwbw Awlm isMG jI Aqy hor AnykW isMGW ny ieh gurbwxI jI kmwey]134] pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY] ijvyN P`qy qoN dsvyN pwiqSwh jI ny GoVI mMgI, GoVI n idqI auh kWb Kw igAw[ bwby ngwhIAw isMG jI ny mhwrwj jI ƒ GoVw AripAw, aus ny kWb nhIN KwDI[ www.Gursevak.com

178

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- vwihgurU jI ƒ EhI ipAwry phMucdy hn, pRwpq krdy lIn huMdy hn, ijhVy iv`c kWb nhIN KWdy, (kwxo) klMk rihq hox, bymuK nhIN huMdy, AwigAwkwrI AnuswrI huMdy hn, kwm kRoD loB moh hMkwr dy vsIkwr hoxw kWb KwxI hY[ mhwrwj swihb jI dy spUq bnx dI bjwey, kwm kRoD dy kupu`qR bx jwxw, ijvyN pMjW ipAwirAW qoN siqgurU mhwrwj swihb jI ny sIs mMgy, aun@W ny sIs dyx vyly kWb nhIN KwDI, auh mhwrwj swihb jI dy ipAwry bxy, mhwrwj swihb jI dw srUp bxy[ ^wlsw myro rUp hY Kws] ^wlsh mih hauN krhuM invws] kbIr. Twkuru pUjih moil ly; mn hT qIrQ jwih] dyKw dyKI. sÍWgu Dir; BUly Btkw Kwih]135] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- p`Qr mUrqI ƒ (moil)mu`l (ly)lY ky, (Twkuru)Bgvwn jI kih ky (pUjih)pUjdy hn, mn dy hiT krky (qIrQ)qIrQW ’qy (jwih)jWdy hn[ ijvyN koeI topIAW vycdw sI, aus ny Awpxy isr ’qy topI leI sI[ auh ibRC hyTW topIAW r`K ky sON igAw[ bWdrW ny aus dy isr ’qy topI dyK ky, Awpxy isrW ’qy topIAW lY leIAW[ au~T ky mgr B`ijAw, pr auh mUhry B`jy iPrn, aus ny Kp ky gu`sy nwl, AwpxI topI DrqI ’qy mwrI[ ieh dyK ky bWdrW ny BI AwpxIAW topIAW lwh ky BuMjy su`t idqIAW[ bWdr dy nkl krn vWg, jy dyiKAw, ieh nWigAW dI jmwq hY, ausy qr@W hI ho gey[ jy dyiKAw mhwqmw dy gyrU rMgy k`pVy pwey hn, aus qr@W dy pw ley[ ieauN Akwl purK jI dI BgqI C`f ky, dyKw dyKI sÍWgu Dir ky (BUly)Bu`l ky (Btkw)TokrW (Kwih)Kw rhy hn]135] swKI: mn hT qIrQ jwih:- qulsI dws jI. qIrQ XwqRw gey[ Bgvwn jI sMqW dy srUp ’c, aun@W dy AsQwn ’qy Awey, syvkW ƒ pu`iCAw, “suAwmI jI ik`Qy gey hn”? kihMdy, “jI qIrQ XwqRw gey hn”[ kihMdy, “qIrQ XwqRw nhIN gey, mUrqIAW KRIdx gey hn”, kih ky cly gey[ suAwmI jI ny vwips Aw ky pu`iCAw, “koeI AwieAw sI”, kihMdy hW jI, “ie`k bVy rMgly AnMdI qyzmeI pRkwS ivgws vwly mhWpurS Awey sn”[ “kI boldy sn?” “Awp jI bwry pu`iCAw sI, AsIN ikhw, “qIrQ XwqRw gey hn[ ” aun@W ikhw, “nhIN mUrqIAW ^RIdx gey hn”[ suAwmI jI ikhw, “myrw jwxw hI ivArQ ho igAw”[ iPr suAwmI jI J`tp`t mUrqIAW vwips krn cly gey[ iPr Bgvwn jI ny sMq srUp ’c Aw ky pu`iCAw, “suAwmI jI ik`Qy hn”? syvk kihMdy, “jI qIrQ XwqRw gey hn”[ Bgvwn jI kihMdy, “nhIN mUrqIAW vwps krn gey hn”[ vwps Aw ky suAwmI jI ny pu`iCAw, “koeI AwieAw sI? ”syvkW d`isAw, “ie`k mhWpurS Awey sn, kihMdy, “gusWeI jI ik`Qy hn? ”AsIN ikhw, “qIrQ XwqRw gey hn, ”kihMdy “nhIN sOdw moVn gey hn”[ iPr qIjI vwr pRym Bwvnw nwl XwqRw krn gey[ iPr Bgvwn jI Awey, kihMdy, “suAwmI jI ik`Qy hn”? AsIN ikhw, “jI qIrQ XwqRw gey hn, www.Gursevak.com

179

q`qkrw

kihMdy “hW hux qIrQ XwqRw gey hn”[ ies qr@W gMgw jI dy drSn, nwly muMj bgV dw sOdw[ XQw:- gMgw gieAw godwvrI; sMswr ky kwmw] Bwv ieh ik jy qIrQ XwqRw jwxw, surqI mwieAw ’c hoxI, ik au~Qy jw ky koeI kMm krWgy, inSkpt inrCl inhkwm ho ky, mn iekwgR krn leI gurU qIrQW dI XwqRw kro[ kbIr. Twkuru pUjih moil ly; mn hT qIrQ jwih]2:- ie`k GMtw kIrqn krn dy, 10 hzwr rupey lYxy hn[ ieauN ijhVy Twkuru gurU gRMQ swihb jI dI pUjw krdy hn[ GMitAW dy ihswb nwl pYsy lYNdy hn, Amolk ipAwrI is`KI nhIN Dwrdy} sRb ivAwpI sRb pRkwSk jI dy Avqwr vwihgurU srUp Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (Twkuru)siqgurU gRMQ swihb jI, Twkuru hmrw; sd bolMqw] (pUjih)pUjdy hn, pr inSkwm ho ky syvw nhIN krdy, syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI] isdk pRym dI is`KI nhIN, cMgy pdwrQ bsqR Dn (moil)mu`l (ly)lY lYNdy hn[ mn dw hiT krky, idKwvy leI gurU (qIrQ)qIrQW qy (jwih)jWdy hn[ dyKw dyKI sÍWgu Dir; BUly Btkw Kwih]135] dyKw dyKI sÍWgu (Dir)Dwr lYNdy hn, jy lIfr ny kCihrw pw ilAw, qW kCihrw pw lYxw, ikRpwn pweI qW ikRpwn pw leI, jy lwh idqI qW lwh dyxI[ is~KI nwl idlcspI nhIN[ kVwh pRSwd KIrW pUVy inauNdy imldy hn, siqgurU swihb dy crn- kmlW ƒ (BUly)Bu`l ky, (Btkw)TokrW (Kwih)Kw rhy hn]135] vwihgurU] is`KI pMj qr@W dI:- 1.pihlI is`KI dyKw dyKI, ijvyN bWdr nkl krdw hY[ ie`k ny AMimRq Ck ilAw, rIs nwl dUjy ny BI Ck ilAw[ 2.DMDy dI is`KI, jy ivAwh n huMdw hovy, lVkI vwly kihx b`cy dw AMimRq CikAw hovy, qW Ptw Pt AMimRq Ck lYxw, mgroN rihq nhIN r`KxI[ 3.ihrs dI is`KI, jy dyKxw ik AMimRq Ckx nwl nOkrI imldI hY, qW AMimRq Ck lYxw, in`qnym rihq dw koeI i^Awl nhIN[ 4.isdk dI is`KI, ijvyN siqgurU swihb jI dy AinMn syvk ShId BweI qwrU isMG swihb jI ny Awpxw Koprw luhwieAw, dIn kbUl nhIN kIqw[ Awp jI dw jnm n`gr pUlHw, izlw lhOr, qihsIl ksUr sI[ DrmI nyk purK bwbw qwrU isMG swihb jI, Awp hl vwh ky, AweI siqsMgq jI dI SuB s`cI ipAwrI syvw krdy sn[ ie`k idn Awp jI gurU ipAwry dulwry sUrbIr bhwdr isdkI, DrmI XoDy isMGW leI, lMgr lY ky jMgL ’c gey[ bhwdr sUrmy isMG s`qW idnW dy Bu`Ky sn, BweI swihb jI ny pRCwdy vrqw ky ikhw, “ipAwry ^wlsw jI! ihMdU rwijAW dIAW nOjvwn b`cIAW nUM, zwlm kYd krky leI jw rhy hn, vYx pwaudIAW ivrlwp krdIAW jw rhIAW hn”[ ieh sux ky siqgurU swihbwn jI dy lwfly bhwdrW ƒ bhuq BwrI joS AwieAw, XoDy AMigAwr vWg BK au~Ty, pRCwdy vwips kr idqy qy ikhw, “AsIN nOjuvwn bIbIAW ƒ Cufw ky hI CkWgy”[ ipMf b`loky dirAw dy ih`f ’qy jw ky, s`qW idnW dy Bu`iKAW isMGW ny vYrI ’qy zbrdsq h`lw kIqw, bhuq ktw v`FI kIqI[ iglizAW ƒ mwr ky, ATwrW hzwr bIbIAW ƒ Cufw ky, AwpxIAw DIAW BYxw smJ ky www.Gursevak.com

180

q`qkrw

pUrn siqkwr nwl aun@W ƒ aun@W dy GrIN phuMcwieAw[ gurpRswid vwihgurU] cMby vwly rwjy dI nOjvwn b`cI AqI hI suMdr sI, ijs ƒ dyK ky sB moihq ho jWdy sn, ies ƒ isrl`Q XoDy bwbw dIp isMG swihb jI ShId cMby C`f ky Awey, ic`q Afol irhw[ bwbw jI jq sq iv`c kwiem rhy[ 5.pRym dI is`KI, ijvyN pMj ipAwry BweI nMd lwl isMG jI Aqy hor AnykW pRymIN is`K[ kbIr. pwhn prmysuru kIAw; pUjY sBu sMswru] ies Brvwsy jo rhy; bUfy kwlI Dwr]136] {vwihgurU Akwl purK jI Bgq kbIr swihb jI dy srUp ’c pRgt hoey hn[ vwihgurU Akwl purK jI hux swfy AMdr bwhr siq sMqoK dieAw Drm AsMK guxW dy inrgux pRkwS srUp, Ajpw jwp kridAW BrpUr ho rhy hn[ kRoVW bRhmMfW kRoVW sUrjW cMdRimAW qwirAW mMflW AgnIAW ibjlIAW ititAwixAW, CUCm qoN CUCm bRIk jIA swrI rcnw ƒ Awpxy coN pRgt kIqw hY[ rcnw mhwrwj dI joiq nwl c`l rhI hY[ swrIAW dyhW B`jIAW iPrdIAW hn, dyhW AMdr jIA B`jy iPrdy hn, iesy qr@W v`fy 2 Akwr sUrj cMd qwry, mMfl DrqIAW swry B`jy iPrdy hn[ cwry KwxIAW n`c rhIAW hn[ hvw ikMnI qyz vg rhI hY, ndIAW dirAw vg rhy hn[ smuMdR ’c iks qr@W bVvwnl AgnI hY[ l`KW ArbW mxw pwxI ƒ swV rhI hY[ ieh swrI rcnw dI cyStw Anqklwvwn vwihgurU jI hI krvw rhy hn[ ies qr@W AsMK bRhmMfW ƒ hux rc Aqy lY kr rhy, inrlyp BI hn[ swfy suAws rUp BI hn[ ;irjku sBsu kau dIey jIau]2] Anuswr swirAW ƒ rozI dyx vwly hn[} vwihgurU srUp Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI ibnw AsIN murdw hW, AYsy dwqy jI ƒ C`f ky, ijn@W ny (pwhnu)p`Qr ƒ hI prmysuru smJxw (kIAw)kIqw hY, ie`k nhIN do nhIN (sBu)swrw sMswru hI, p`Qr ƒ pRmwqmw mMn ky, (pUjY)pUjw krdw hY[ (jo)ijhVy ies (Brvwsy)Brosy p`Qr ƒ pUj rhy hn[ auh pwpW AOguxw doSW ivkwrW dI kwlI Dwr AQvw vgdy dirAw dI kwlI Dwr AQvw bYqrnI ndI dI kwlI Dwr ’c, fu`b jWdy hn[ XQw:- jo pwQr kau; khqy dyv] qw kI; ibrQw hovY syv] jo pwQr kI, pWeI pwie] iqs kI Gwl; AjWeI jwie]1] Twkuru hmrw; sd bolµqw] srb jIAw kau; pRBu dwnu dyqw]1] rhwau] AMqir dyau; n jwnY AMDu] BRm kw moihAw; pwvY PMDu] n pwQru bolY; nw ikCu dyie] Pokt krm; inhPl hY syv]2]) qwih pCwnq hY n. mhW jVH; jw ko pRqwp iqhUM pur mwhI] pUjq hY pRBu hY iqh kO; ijn ky prsy. prlok prwhI] pwp kro prmwrQ kY; ijh pwpn qy Aiq pwp frwhI] pwie pro prmysÍr ky psu; pwhn mY prmysÍr nwhI] (sRI dsm 1200) koaU buqwn ko pUjq hY psu; koaU imRqwn kau pUjn.DwieE] kUr ikRAw auriJE sB hI jg; sRI Bgvwn ko Bydu n pwieE]) mÚ 1] ihMdU mUly BUly; AKutI jWhI] nwrid1 kihAw; is pUj krWhI] AMDy guMgy; AMD AMDwru] pwQru ly pUjih; mugD gvwr] Eih jw Awip fuby; qum khw qrxhwru]2] nwrd1 munI jI ny Apxy rcy pMcrwqR gRMQ ’c p`Qr mUrqI pUjw isKweI hY[ www.Gursevak.com

181

q`qkrw

kbIr. kwgd kI EbrI; msu ky krm kpwt] pwhn. borI iprQmI; pMifq pwVI bwt]137] vwihgurU srUp Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- GoVy dw imhdw k`F ky AsmyD j`g krnw[ gaU dw imhdw k`F ky A`g ’c hvn krnw, gomyD j`g hY[ rwjy dw imhdw k`F ky j`g krnw, rwjmyD j`g, Gor iBAwnk pwp qwmsI krm j`g, ijn@W gRMQW ’c ilKy hn, auh iek (kwgd)kwgj (kI)dI, kYd (EbrI)koTVI hn[ pwpW dI (msu)kwlK (ky)dy krm krny, (kpwt)q^qy l`gy hn[ jIAW ƒ mwrnw Drm iliKAw hY[ XQw:- jIA bDhu. su Drmu kir Qwphu; ADrmu. khhu kq BweI]) gYNfw mwir hom jg kIey; dyviqAw kI bwxy]) (pwhn)p`Qr dI pUjw ’c lw ky, swrI (iprQmI)dunIAW (borI)fob idqI[ pMifq ny (bwt)rsqw (pwVI)mwirAw hY, Bwv rsqy ƒ lu`tx vwlw fwkU hY, Bwv rwm jI dy rsqy c`lx vwilAW dy rsqy ƒ pwV ky, p`Qr pUjw ’c lw ilAw]137] XQw:- kbIr. pwhnu prmysuru kIAw; pUjY sBu sMswru] ies Brvwsy jo rhy; bUfy kwlI Dwr]136]) ijvyN rwhU kyqU bYl hmwry, swV sqI hY KyqI[ p`qrI hmwrI bVI iSkwrn mwr ilAwvy CyqI[ jy Gr c`kI nhIN qW p`qRI lY ky BoLy ijmINdwr ƒ kihMdy, “qyry qy pwhn dyvqy dI kRopI hY”, kih ky frw dyxw, kihMdw, “iPr kI krIey”? “swnUM c`kI dwn idau”, c`kI T`g lYxI[ pMfqwxI ikhw, “hux rUM dI loV hY”, kihMdw “ieh qW myrw K`by h`Q dw kMm hY”, BoLy j`t dI kuVI dw ivAwh sI, Boly ijmINdwr ƒ kihMdw, “kpwhU dyvqy dI kRopI hY”, pihlW ivAwh ƒ AnMd kwrj nhIN huMdy sn, A`g dIAW pRkrmW krdy sn[ ijmINdwr kihMdw, “ikvyN krIey”? kihMdw, “cwr v`fy bory kpwh dy Br ky, jdoN b`cw b`cI ivAwh smyN, A`g dIAW pRkrmW krngy, au~Qy cOhW KUMijAW ’c r`K dyxy, ies dy duAwly pRkrmW kr lYxgy, kpwhU dyvqy dI kropI ht jwvygI”[ fr nwl ^Un s`uikAw ipAw sI, fry sihmy ivcwry gRIb ny, ausy qr@W hI kIqw[ jdoN Pyry dyx dw smW AwieAw, ijhVw kptI bRwhmx brwq nwl AwieAw sI, kihMdw, “Ascrj ivAwhM chMu qr& kpwhM ”, kihMdw Ascrj ivAwh, cOhIN qr&IN kpwh r`KI bYTW[ pihlw kptI bRwhmx kihMdw, “c`up guVupM mugDM lu`tM, ArDo ArD suAwhw”[ kihMdw, “cu`p kr jw, mUrKW ƒ lu`t rhy hW, AwpW A`Do A`D kr lvWgy”[ dUjw bRwhmx cu`p kr igAw[ &yry hox mgroN, pihly bRwhmx ny jldI 2 bory cu`kw ky, Awpxy Gry sutw ley[ dUjw bRwhmx kihMdw, “mYnUM A`D idau”kihMdw qYnUM ikhw sI, “ArDo ArD suAwhw, A`DI suAwh lY lw” jbwb dy idqw[ iesy qr@W pMifq kyvl lwlc, pdwrQ inauNidAW vsIkwr ho gey[ ien@W dw Prz sI, iv`idAw pV@nI Aqy pV@wauxI, dwn krnw qy krwauxw, ien@W ny iv`idAw pV@nI pV@wauxI C`f idqI[ dwn Awp qW kI dyxw, isr& dwn lYxw hI r`K ilAw[ XQw:- CurI kwiF; lyvY hiQ dwnw]) DoqI Koil; ivCwey hyiT] grDp vWgU; lwhy pyit] ies qr@W ien@W ny rwh mwr ilAw, dunIAW ƒ pRmwrQ dw rwh nhIN d`isAw, Awp pRmwrQ ’c nhIN l`gy[ mhwrwj swihb jI, gurmuiK pMifq jI ƒ nmskwr kr rhy hn:- so pMifqu; jo mnu prboDY] rwm nwmu; Awqm mih soDY] rwm nwm; swru rsu pIvY] ausu pMifq kY; aupdyis jgu www.Gursevak.com

182

q`qkrw

jIvY] hir kI kQw; ihrdY bswvY] so pMifqu; iPir join n AwvY] byd purwn; isimRiq bUJY mUlu] sUKm mih; jwnY AsQUlu] chu vrnw kau; dy aupdysu] nwnk. ausu pMifq kau; sdw Adysu]4]) khu kbIr; jo bRhmu bIcwrY] so bRwhmxu; khIAqu hY hmwrY] so pMifqu jo iqhW guxw kI pMf auqwrY] ieh mwVy krm krn vwly pMifqW ƒ ikhw, cMgy kMm krn vwilAW pMifqW ƒ sdw nmskwr hY jI[ kbIr. kwil krMqw Abih kru; Ab krqw suieqwl] pwCY kCU n hoiegw; jau isr pr AwvY kwlu]138] hux gurqw ibrwjmwn gurU gRMQ swihb, kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwry jI! pUry gurU jI, sIs mMg rhy hn, Drm krm krn dw jo hukm kr rhy hn, jy qUM khyN, hukm dw mMnx (kwil)k`l ƒ (krMqw)krdw hW, auh (Abih)hux hI (kru)kr lY, ijhVw (Ab)hux (krqw)krdw hYN, auh (suieqwl)CyqI hI kr, dyrI krnI mhW pwp hY[ XQw:- nh iblµb DrmM iblµb pwpM] (jau)jdoN isr (pir)au~pr, kwlu (AwvY)Awvygw, qW (pwCY)ip`CoN (kCU)k`uJ BI (n)nhIN (hoiegw)ho skygw]138] XQw:- Ab. n Bjis; Bjis kb BweI] AwvY AMqu; n BijAw jweI]) Awip inrwlmu, DMDY bwDI; kir hukmu. Cfwvxhwro] Aju kil kridAw. kwlu ibAwpY; dUjY Bwie ivkwro]2]) siB jwie imlhu siqgurU kau, myrI ijMduVIey; jo. hir hir nwmu idRVwvY rwm] hir jpidAw. iKnu iFl n kIjeI myrI ijMduVIey; mqu ik jwpY. swhu AwvY ik n AwvY rwm]) hir hir nwmu; AMqir auir Dwir] sIGr; kwrju lyhu svwir]1] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ieh bVI hI gMBIr fUMGI g`l hY[ ie`k qW gurU gRMQ swihb jI dy A``Kr 2 ƒ pUrn gurU jI, mMnx pUjx dw SuB s`cw aupdyS hY, dUjw nwl hI mrnw cyqy krwieAw hY ik BweI mrnw cyqy krky CyqI 2 syvw ismrn SuB Drm inSkwm- krm kr lY[ pUry gurU jI sIs mMg rhy hn, dyx l`igAW dyrI n kr[ XQw:- pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) mqw krau; so pkin n dyeI] sIl sMjm kY; inkit KloeI] Anuswr mwieAw ic`q ƒ Brmw idMdI hY[ ijvyN. jy koeI sRI AKMf pwT swihb dw sMklp kr lvy, iPr mgroN bhuq smW lMGw dyvy, ies qr@W Awls pY jWdw hY[ ijvyN koeI bMdw ^jUr qy cV@ igAw, jd Q`ly dyiKAw, kihMdw beI hux qW if`g ky mrWgy, soicAw, “jy myrI jwn bc jwvy, qW mhwqmw jI ƒ sO loeI dwn krWgw”[ jdoN ivcwly AwieAw kihMdw, “pMjwh hI dyvWgw”, nyVy Aw ky kihMdw, “p`cI hI dyvWgy”, hor nyVy Aw ky kihMdw, “ds hI dyvWgw”, Q`ly Cwl mwr ky kihMdw, “A`gy qoN n ^jUr ’qy cV@Iey n loeIAW dyeIey”[ ieauN gurU Gr skUl hspqwl gRIb dI syvw leI, koeI jwiedwd ArpxI hY, aus ƒ dyrI n kro CyqI kr idau[ kbIr. AYsw jMqu ieku dyiKAw; jYsI DoeI lwK] dIsY cMclu bhu gunw; miq hInw nwpwk]139]1:- {nwnk nwm cV@dI klw qyry Bwxy sRb`q dw Blw[ Anuswr mhWpurS sRb`q dy www.Gursevak.com

183

q`qkrw

Bly leI bol rhy hn[ ies ’c bVI fUMGI rmz hY[ ie`k PYSn dw KMfn hY, dUjw ijhVy pKMfI ByKI T`g gurU bxy hn, ien@W dohW ƒ smJwieAw hY} prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- AYsw ieku &YSnybl (jMqu)jIv AQvw pKMfI k`cw gurU dyiKAw, (jYsI)ijs qr@W DoeI lwK, bVI hI cmkdI dmkdI hY, ieh PYSn nwl mykAp krky, sohxy 2 bsqR pw ky, sRIr ’qy cMdn sugMDIAW mL ky, hIry jvwhrwq ipsqOl pw ky, cmk dmk irhw hY[ ivkwrW pwpW ’c, (bhu)bhuqy (gunw)guxW Bwv bhuqy qoN bhuqw cMcl hI cMclu (dIsY)ids irhw hY[ Su`D (miq)bu`DI (hInw)rihq, mhW (nwpwk)Apiv`qR hY, nwm hIx imRqk BUq nIc jwq hY[ XQw:- sloku] Aiq suMdr.kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih. nwnkw; ijh.pRIiq nhI BgvMq]) Ksmu ivswrih; qy kmjwiq] nwnk nwvY bwJu; snwiq]) Bgiq rqy sy aUqmw; jiq piq sbdy hoie] ibnu nwvY.sB nIc jwiq hY; ibstw kw kIVw hoie] kbIr. myrI buiD kau; jmu. n krY iqskwr] ijin. iehu jmUAw isrijAw; su jipAw. privdgwr]140] sRI kbIr swihb jI dy inktvrqI pRymIN siqsMgIAW, ^ws pRym bynqI kIqIy, “hy pUrn praupkwrI Bgq jIE! siqgurU swihb jI dw &urmwn hY, rovih; syK mswiek pIr] AMiq kwil; mqu lwgY BIV] Anuswr (syK)aucI zwqI vwly (pIr)SkqIAW vwly (mswiek)imhnqW krn vwly roNdy hn, mqW AMq dy smyN swfy qy jmW dI pIV l`g jwvy[ sgl smgRI. frih ibAwpI; ibnu fr. krxYhwrw] Anuswr sB dIAW b`uDIAW ’c Anyk pRkwr dw fr huMdw hY ik jm mwrygw[ Awp jI dw jm dw fr ikvyN inivrq hoieAw jI ipAwry[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwirE! (myrI)dwsn dws dI (buiD)bu`DI (kau)dw, jmu (iqskwr)inrwdr (n)nhIN (krY)krygw[ XQw:- jmkwlu imlY dy Byt; syvku inq hoeI] pUry gur qy. mhlu pwieAw; piq prgtu loeI] ikauN nhIN kr irhw? (privdgwr)koit bRhmMf ko. Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) Anyk hYN] iPr eyk hYN] sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI, (ijin)ijn@W ny iehu (jmUAw)jm (isrijAw)ricAw hY, (su)auh vwihgurU jI dwsn dws ny, bu`DI krky (jipAw)jpy hn[ auh dwsn dws dI bu`DI ’c hux vs rhy hn]140] ies leI jm dw Aqy hor koeI BI fr nhIN &urdw[ XQw:- kbIr. surg nrk qy mY rihE; siqgur ky prswid]) mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih imilE hY; jIAwvnhwrw]1] swry j`g dy jIvn rUp jo hn[ AibnwsI suK; Awpn Awsn] vwihgurU bRhm jI AMdr bwhr swiKAwq ho rhy hn[ www.Gursevak.com

184

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- kbIr swihb jI ƒ jy koeI BI gu`sy ’c Zlq g`l kihMdw, ausy g`l qoN hI gurbwxI jI aucwr idMdy[ Bjn ismrn dw praupkwr jxw rhy hn[ ies dw Bwv bVw fUMGw hY ik b`uDI, vwihgurU jI dw nwm jp ky ault ky pUrn bRhm srUp hI ho geI hY[ ies leI b`uDI dw jm iqRskwr nhIN krygw[ XQw:- pauVI] jw Awip ik®pwlu hovY hir suAwmI qw AwpxW nwau hir Awip jpwvY] Awpy siqguru myil suKu dyvY AwpxW syvku Awip hir BwvY] AwpixAw syvkw kI Awip pYj rKY AwpixAw Bgqw kI pYrI pwvY] Drmrwie hY hir kw kIAw hir jn syvk nyiV n AwvY] jo hir kw ipAwrw so sBnw kw ipAwrw hor kyqI JiK JiK AwvY jwvY]17]) sloku] jh swDU goibd Bjnu; kIrqnu nwnk nIq] xw hau. xw qUM, xh Cutih; inkit. n jweIAhu dUq]1]) Drmrwie no. hukmu hY; bih. scw Drmu bIcwir] dUjY Bwie. dustu Awqmw; Ehu qyrI srkwr] AiDAwqmI hir guxqwsu min; jpih eyku murwir] iqn kI syvw. Drmrwie krY; DMnu svwrxhwru]2 kbIru. ksqUrI BieAw; Bvr Bey sB dws] ijau ijau Bgiq kbIr kI; iqau iqau rwm invws]141] pUrn drvyS Bgq jI, AMdr bwhr inrgun bRhm dI swiKAwqqw sihq hn[ inrgun bRhm jI ’coN, pRym rUpI n`k nwL, pRymw- BgqI rUpI sugMDI lY rhy hn[ vwihgurU jI dI pRymw- BgqI krn bwry ivSys aupdyS kih rhy hn[ Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (kbIru)v`fy ivAwpk bRhm jI AMdr bwhr AsMK pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU jI qW pRymw- BgqI rUpI sugMDI sihq ksqUrI rUp (BieAw)ho rhy hn, ksqUrI qoN sugMDI lYx vwly ijny BI vwihgurU jI dy pRymw BgqI krn vwly dws hn, auh (sB)swry (Bvr)BOry (Bey)bx gey hn[ BOrw ijvyN ksqUrI dI sugMDI lYNdw, iesy qr@W vwihgurU jI dy dwsn dws AwpxIAW pRym rUpI n`k nwl (ksqUrI)vwihgurU ivAwpk bRhm jI qoN, pRymw- BgqI rUpI sugMDI lY rhy hn[ XQw:CCw; Cohry dws qumwry] dws dwsn ky; pwnIhwry]) ijau bulwvhu; iqau nwnk dws bolY] vwihgurU jI dy dwsn dws (ijau)ijvyN (ijau)ijvyN Ajpw jwp prmpUjnIk (kbIr)vwihgurU jI (kI)dI pRymw (Bgiq)BgqI krdy hn[ iqau iqau (rwm)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI ’c (invws)ivSyS krky vsxw ho irhw hY[ iqvyN 2 rwm jI dw aun@W dy mn bwxI sRIr rom 2 ’c,AMdr bwhr invws ho irhw hY] kbIr. ghgic pirE kutMb kY; kWTY. rih gieE rwmu] Awie pry Drmrwie ky; bIcih DUmw Dwm]142] plic plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu] ieksu hir ky nwm ibnu; AgY leIAih Koih]) igRsiq kutMib plyitAw; kdy hrKu kdy sogu]) eyqu moih fUbw sMswru] Anuswr moh ’c K`cq jIv dI hwlq, bRhm srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ieh jIv (kutMb)pRvwr (kY)dy moh ipAwr ’c (pirE)ipAw, bVw hI (ghgic)K`cq Zlqwn ho irhw sI[ (rwmu)ivAwpk vwihgurU bRhm jI dy s`cy nwm qoN (kWTY)pwsy hI rih (gieE)igAw Bwv pRwpq n kr sikAw[ iPr kI hoieAw? (Dwm)Gr iv`c, mIt Srwb nwc gwixAW rMg rlIAW www.Gursevak.com

185

q`qkrw

dy (DUmw)fMf rOly (bIcih)iv`c hI, Drmrwie (ky)dy Byjy, AjrweIl mykweIl jmdUq (Awie)Aw ky (pry)pY gey, pihlW qW rMg rlIAW dw fMf rOlw nwc ig`Dw ho irhw sI[ jdoN Drmrwie dy dUq Aw ky pY gey, qdoN cIk ichwVw roxw pY igAw[ rwg rMg, sog ’c bdl gey[ ies leI pRmwqmw jI dy SuB s`cy Amolk nwm ibnw, jIv dI ieh AiqAMq hI mMdI hwlq huMdI hY[ XQw:- PrIdw. drIAwvY kMn@Y bgulw; bYTw kyl kry] kyl krydy. hMJ no; AicMqy bwj pey] bwj pey. iqsu rb dy; kylW ivsrIAW] jo min iciq n cyqy sin; so gwlI rb kIAW]) Byqu cyqu hir iksY n imilE; jw jim pkiV clwieAw] kbIr. swkq qy sUkr Blw; rwKY AwCw gwau] auhu swkqu bpurw. mir gieAw; koie. n lYhY nwau]143] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB;) Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI, SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (swkq) nwsqk gurdRohI AikRqGx inMdk kptI nwm hIn kTor ic`q (qy) qoN, (sUkr) sUr (Blw) cMgw hY[ ikauN Blw hY? sUr swry (gwau) ipMf dI gMdgI Kw ky, (AwCw) A`Cw Bwv sw& krky (rwKY) r`Kdw hY[ pr swkq ipMf ’c JgVy klyS KVy@ r`Kdw hY, pihlW cuglI krky lVw dyxw, iPr sulh krvwaux ƒ pRDwn bx jwxw[ nSy Kwxy, vycxy ivBcwr Awid Zlq kMm krny krwauxy[ ivJx klh. n dyvdw; qW lieAw krqy] Anuswr swkq (klh)lVweI (ivJx)m`ukx nhIN idMdw sI, Akwl purK vwihgurU jI ny kwbU kr ilAw[ Koty krm krny krky auhu swkqu (bpurw) qu`C mir gieAw[ (koie) koeI BI aus dw (nwau) nwm (n) nhIN (lYhY) lYNdw, lvygw, sB Bu`l jWdy hn[ mMd kMm krny krky bdnwm ho jWdw hY]143] ijvyN kihMdy hn, swkq dw nwm n lvo, rotI nhIN imlxI[ XQw:- gauVI mhlw 5] ibnu ismrn; jYsy srp AwrjwrI] iqau jIvih swkq; nwmu ibswrI]1] eyk inmK; jo ismrn mih jIAw] koit idns lwK; sdw iQru QIAw]1] rhwau] ibnu ismrn; iDRgu krm krws] kwg bqn; ibstw mih vws]2] ibnu ismrn; Bey kUkr kwm] swkq; bysuAw pUq.innwm]3] ibnu ismrn; jYsy sI| Cqwrw] bolih kUru; swkq muKu kwrw]4] ibnu ismrn; grDB kI inAweI] swkq; Qwn Birst iPrwhI]5] ibnu ismrn; kUkr hrkwieAw] swkq loBI; bMDu. n pwieAw]6] ibnu ismrn; hY Awqm GwqI] swkq nIc; iqsu. kulu nhI jwqI]7] ijsu BieAw ik®pwlu; iqsu sqsMig imlwieAw] khu nwnk; guir. jgqu qrwieAw]8]7]) kbIr. swkq sMgu n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]131] swkq kI; AYsI hY rIiq] jo ikCu krY; sgl ibprIiq]) hir jsu sunih; n hir gun gwvih] bwqn hI; Asmwnu igrwvih]1] AYsy logn isau; ikAw khIAY] jo pRB kIey Bgiq qy bwhj; iqn qy. sdw frwny rhIAY] kbIr. kaufI kaufI joir kY; jory lwK kroir] clqI bwr. n kCu imilE; leI lµgotI qoir]144] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw www.Gursevak.com

186

q`qkrw

BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- v`fy pwp zor zulm krky, loBI ny, kaufI kaufI (joir)joV (kY)ky, (lwK)l`KW (kroir)koRVW rupeIey (jory)joV ley, iek`Ty kr ley[ sMswr qoN (clqI)c`ldI, (bwr)bwrI, AMq smyN, jdoN jm h`fW ƒ kVkw BMn ky izMd k`Fdy hn, ies ƒ (kCu)ku`J BI n (imilE)imldw, pwpI SUm loBI dI sony cWdI dI (lµgotI)qVwgI, jMjIrI (qoir)qoV leI jWdI hY, AQvw murdy dy swry bsqR lMgotI BI lwh lYNdy hn]144] XQw:- nWgy pwvhu qy gey; ijn ky lwK kroir]) lµkw gFu; sony kw BieAw] mUrKu rwvnu; ikAw ly gieAw]3]) sUmw dy kibq:- dwqw igRh jwqI; qw qU kdr hI n pwqI; Awj myry igRh AweI ho, vDweI vMf bwvrI[ Kwny dr Kwny bIj Kwny qoN invws dyaUN, hoie n audws XhI myry icq cau rI[ KwaUN n iKlwaUN mr jwaUN qo isKwie jwaUN, pUq nwqIAn ko mYN Awpno suBwau rI[ cmVI auqry qo dmVI n dIjY kwhUM, mwXw ko sUm khY bYTI gIq gwau rI]1] pMdrW kRoV sq l`K qy hzwr bwrW, eynw Dn hoNdy sUm AwKy ik`QoN KwvWgy[ pu`qRW ƒ AwKy ilAwvo muMj Aqy v`to vwx, rwq dy guzwry jogw mu`l v`t ilAwvWgy[ kl ie`k dwxw kIVw lY igAw sI mlo mlI, aus dy AMdysy iv`c rotI n pkwvWgy[ fu`l@ ipAw qyl sUm isr ƒ Gswvy loko, eynW nukswn AsIN ikkUM zr jwvWgy]2] sUmxI ƒ sUm AwKy, d`s KW sqwbI mYnUM, dIpk aukwsny dw FMg qyrw ikhVw nI? l`gdw hY qyl jIdy nwl dIvw sIknI hY, aujVUgw Gr nwly aujVUgw vyhVw nI[ idny idny rotI Kw ky sOxw pYxw cMgw huMdw, cMdRmw dI rwq qUM qW k`q lY bQyrw nI[ qyl bwby vwry dw mukwvIN n qUM dyKIN ikqy, A`Dw mwsw dIvy pw ky cukdy AMDyrw nI]3] {sRI rwmcMdr jI ny, jdoN hMkwrI rwvn mwirAw qW aus dy Gr vwlI BlI mdodrI ny, cwr r`qIAW sonw, Bgvwn jI qoN mMigAw, Bgvwn jI ikhw, “mYN qW lMkw BBIKx jI ƒ dy cu`kw hW”, ies ƒ hMkwrI jwx ky, sonw BI nw idqw[ AMq smyN ku`J BI nwl nhIN jWdw[ mwieAw leI jIv jo pwp krdw, du`K pwauNdw hY[ hW mwieAw nwl jWdI hY ijvyN rwie bulwr jI ny AwpxI 7500 eykV swrI jwiedwd, DMn vwihgurU siqgurU sRI gurU nwnk dyv jI dy nwm luAw idqI[ ijvyN bwby tofr m`l swihb jI ny KV@IAW mohrW ivCw ky, prmpUjnIk mwqw gujrI kOr jI Aqy Coty swihbzwidAW jI dw sskwr, siqkwr AiqAMq ipAwr nwl kIqw[ bwbw ngwhIAw isMG jI ny gurU goibMd isMG jI ƒ GoVw idqw, P`qw dy nw sikAw[ pwpw bwJhu. hovY nwhI; muieAw. swiQ n jweI] ijhVy mwieAw dI pRwpqI leI pwp kIqy auh nwl jWdy hn, pr mwieAw nwl nhIN jWdI[ mwieAw iek`qR krn dI is`iKAw hr pRwxI ƒ sMswr qoN imldI hY[ loB lihr nwl, hLk ky dUijAW ƒ dwV@ ky hLkw ky ivgwVdw hY[ pwp kql krdw hY[ XQw:- loB lhir. sBu suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry] vwihgurU jI cyqy nhIN AwauNdy, iqRpqI nhIN huMdI[ XQw:- mwieAw. mnhu n vIsrY; mWgY dMmw dMm] so pRBu. iciq n AwveI; nwnk. nhI krMim]) shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n www.Gursevak.com

187

q`qkrw

AwvY; mwieAw pwCY pwvY]) koit jory. lwK kRory; mnu n hory] prY prY hI kau; luJI hy]1] ies leI mhwrwj swihb ny ikhw, kwcw Dnu; sMcih mUrK gwvwr] loBI jIv pwp krky mwieAw iek`TI krdw hY, mwieAw dy huMidAw gurU pMQ sRb`q dy Bly dI syvw nhIN kr skdw[ pUrn gurU jI leI dsvMD qW dyxw hI hY, jo sRb`q dy Bly SuB krjW ’qy l`gy[ pUrn gurU jI leI sB k`uJ kurbwn krn ƒ kih rhy hn:- ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] BwvyN dwqW ƒ brbwd krky, AikRqGx ho irhw hY, AikrqGxw kw; kry auDwru] Anuswr ies dy auDwr leI, aupwA dsdy hn, ikauN jo ieh, sdw sdw iehu BUlnhwru] hY[ nwnk.rwKnhwru Apwru]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] vwihgurU jI mwqw ipqwjI hn[ BwvyN rwjy ƒ pqw hY ik bwZ qW myrw hI hY, pr iPr BI mwlI qoN &uu`l dI pRym Bytw lY ky, pRsMn ho jWdw hY, ieauN ijs vwihgurU jI kI izMd jwiedwd pRvwr sB bsqu hY, (iqsu)iqn@W dy AwgY (rwKY)r`K dyvy, Bwv Awpxy pRIqm gurUjI qoN sRvMs kurbwn kry, ijvyN vwihgurU mh`ly dsvyN jI ny vwihgurU jI qoN kIqw[ AwpjI qoN r`b pIr bu`DUSwh jI ny kIqw[ prweI Amwx.ikau rKIAY; idqI hI suKu hoie] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY]) rb kI rjwie.mMny isr aupir; krqw mMny Awpu gvwvY]) pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] Anuswr (pRB)vwihgurU siqgurU swihbjI kI AwigAw nUM, Awpxy isr mwQY ’qy (mwnY)mMny, r`b rUp pIr bu`DUSwh jI, pMjW ipAwirAW vWg[ Purmwnu qyrw.isrY aUpir; iPir n krq bIcwr] quhI drIAw.quhI krIAw; quJY qy insqwr]) AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so. mwQY ly mwinE]) jy BuK dyih.q ieq hI rwjw; duK ivic sUK mnweI]3]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]2]) aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw dieAwlu]2]) dIn dieAwl sdw ikrpwl] swihb sRI gurU nwnk dyv jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI dw b^iSAw sB ku`J, vwihgur UjI dy A`gy r`Kx qoN, pUry gurUjI dI AwigAw isr m`Qy’qy mMnx qoN, qum@ dieAwl ikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI]) Bgiq vCl; sdw ikrpwl]) pRB bKsMd.dIn dieAwl]) siqgurU sdw dieAwlu hY BweI; Anuswr sdw AnMq klwvwn AnMq pRkwS hI pRkwS srUp ivAwpk (dieAwlu)Am`uk dieAw hI dieAw dy Gr, (swihbu)mwlk vwihgurU jI, aus kW ku`qy AikRqGxqw vwlI duK`lI AvsQw (qy)qoN,(caugun)cOguxW Bwv bhuqy qoN bhuqw (inhwlu)pRsMn hI pRsMn (krY)kr idMdy hn]2] jy iqsu BwvY nwnkw; kwghu hMsu kry]) bguly qy Puin hMsulw hovY; jy qU krih dieAwlw]) nwnk.vyKY ndir kir; cVY cvgx vMnu]) cVY svwieAw inq inq rMgw; GtY nwhI.qolIjw hy] kbIr. bYsno hUAw, q ikAw BieAw; mwlw mylIN cwir] bwhir kMcnu bwrhw; BIqir BrI BMgwr]145]) bYsno so; ijsu aUpir su pRsMn] ibsn kI mwieAw qy; hoie iBMn] krm krq; hovY inhkrm] iqsu bYsno kw; inrml Drm] kwhU Pl kI; ieCw nhI bwCY] kyvl Bgiq; www.Gursevak.com

188

q`qkrw

kIrqn sMig rwcY] mn qn AMqir; ismrn gopwl] sB aUpir; hovq ikrpwl] Awip idRVY; Avrh nwmu jpwvY] nwnk. Ehu bYsno; prm giq pwvY]2] shI vYsnUM qW ieh hY jo mhwrwj swihb jI &urmwauNdy hn[ pr jo gurU swihb dy khy Anuswr, ien@W SuB guxW vwlw vYsnUM nw hoxw, pKMfI vYsnUM bx jwxw[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- lokW ƒ kihxw AsIN Srwb mws nhIN vrqdy[ (bYsno)vYsnUM (hUAw)bx igAw (q)qW (ikAw)kI (BieAw)hoieAw? qulsI, cMdn, kwlw- &L Aqy kwlI aun dIAW jykr ieh cwir mwlw gl ’c (mylIN)pw leIAW qW kI ho igAw? siqju`g ’c sony dI mwlw, qRyqy ’c cWdI dI, duAwpr ’c qWby dI, kilju`g ’c sUq kwT jW lohy dI mwLw r`Kdy hn[ jy cOhW jugW dIAW cwr mwLw pw leIAW qW kI ho igAw? purwqn miq Anuswr bRwhmx dI rudRwKI, K`qRI dI mUMgy dI, SUdR k`c dI, vYs Pu`lW dI mwlw r`Kdy sn[ ieh cwr mwlW pw leIAW qW kI ho igAw? (cwir)suMdr cwr mwLW gL ’c pw leIAW qW kI ho igAw? shI s`cI mwLw:- hir hir AKr duie; ieh mwlw] jpq jpq; Bey dIn dieAwlw]1] bwhir kMcnu bwrhw; BIqir BrI BMgwr]145] (bwhir)bwhroN (bwrhw)bwrW vMn@I dw su`D (kMcnu)sonw bx igAw[ (BIqir)AMdr, pwpW hMgqw AOguxW doSW kpt rUpI (BMgwr)lwK BrI hoeI hY]145] XQw:- mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW]) krY duhkrm; idKwvY horu] rwm kI drgh; bwDw coru]) idlhu muhbiq ijMn@; syeI sicAw] ijn@ min horu muiK horu; is kWFy kicAw]) mn hiT jo kmwvY, iqlu. n lyKY pwvY; bgul ijau iDAwnu lwvY, mwieAw ry DwrI] pKMf nwl smwDI lwauNdw hY Aqy kihMdw, “mYN pMjy igAwn ieMdRy pMjy krm ieMdRy mn qy bu`D, ieh mYN v`s kr ley hn[ lokW ƒ T`gx leI smwDI lwauNdw hY[ XQw:- pRBwqI Bgq byxI jI kI <> siqgur pRswid] qin cMdnu; msqik pwqI] ird AMqir; kr ql kwqI] Tg idsit; bgw ilv lwgw] dyiK bYsno; pRwn muK Bwgw]1] kil Bgvq; bMd icrWmM] k®¨r idsit; rqw inis bwdM]1] rhwau] inqpRiq; iesnwnu srIrM] duie DoqI; krm muiK KIrM] irdY CurI sMiDAwnI] pr drbu ihrn kI bwnI]2] isl pUjis; ck® gxysM] inis jwgis; Bgiq pRvysM] pg nwcis; icqu AkrmM] ey lµpt; nwc ADrmM]3] imRg Awsxu; qulsI mwlw] kr aUjl; iqlku kpwlw] irdY kUVu; kMiT rudRwKM] ry lµpt; ik®snu ABwKM]4] ijin; Awqm qqu n cIin@Aw] sB Pokt Drm AbIinAw] khu byxI; gurmuiK iDAwvY] ibnu siqgur; bwt n pwvY]5]1] kbIr. roVw hoie rhu bwt kw; qij mn kw AiBmwnu] AYsw koeI dwsu hoie; qwih imlY Bgvwnu]146]) Apuny sMq. quDu Kry ipAwry; qU. sMqn ky pRwnw jIau] Anuswr vwihgurU jI, Awp hI Awpxy ipAwirAW sMqW BgqW dy srUp ’c pRgt huMdy hn[ Bgq sRI kbIr swihb jI dy www.Gursevak.com

189

q`qkrw

srUp ’c, Awp Akwl purK hI pRgty hn[ pRymIAW pu`iCAw, “ikRpw kro jI, vwihgurU jI dI pRwpqI ikvyN hovy”? auh BI koeI suBwgw smW hovygw, jdoN sRI kbIr swihb jI ivsmwd rMg ’c, ielwhI bwxI dw kIrqn krdy hoxgy[ prmpUjnIk SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI ikhw, “hy mn! qUM (bwt)rsqy (kw)dw roVw hoie rhu! mn (kw)dw (AiBmwnu)hMkwr (qij)C`f dy! ieauN vwihgurU jI dI pRymw BgqI dy rsqy dw roVw ho ky rihxw kr[ ijvyN rsqy dw roVw, TokrW shwrdw hY, iqvyN qUM BI, kubol shwrnw kr, Bu`K aunINdRw qRyh shwr[ koeI D`ky mwry kSt dyvy hr hwlq ’c SWq rih[ XQw:- dyvgMDwrI] Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm. srix pRBU kI AweI; rwKu pRBU. BwvY mwir] rhwau] lokn kI cqurweI aupmw; qy bYsMqir jwir] koeI Blw khau. BwvY burw khau; hm. qnu dIE hY Fwir]1] jo Awvq srix. Twkur pRBu qumrI; iqsu. rwKhu ikrpw Dwir] jn nwnk. srix qumwrI hir jIau; rwKhu lwj murwir]2]4]) PrIdw. jo. qY mwrin mukIAW; iqn@w. n mwry GuMim] AwpnVY Gir jweIAY; pYr. iqn@w dy cuMim]) PrIdw. bury dw Blw kir; gusw. min n hFwie] dyhI. rogu n lgeI; plY sBu ikCu pwie] mn ’c g`usw hMkwr C`f dy[ AYsw koeI dwsu hoie; qwih imlY Bgvwnu]146] hy ipAwirE! AYsw jy koeI vwihguurU jI dw dwsu hMgqw rihq (hoie)hovy, (qwih)iqs ƒ (Bgvwnu)sB qy vfw siqguru nwnku; vwihgurU jI (imlY)imldy hn]146] hMkwr dy iqAwg sihnSIlqw r`Kx dw SuB s`cw aupdyS hY[ hMkwr iqAwgxy krky vwihgurU jI iml jWdy hn[ kbIr. roVw hUAw q ikAw BieAw; pMQI kau duKu dyie] AYsw qyrw dwsu hY; ijau DrnI mih Kyh]147] ijvyN rsqy ’qy koeI c`ldw aus dy roVy dI Tookr v`jdI hY[ roVw bx ky AiBmwn nw kry qW vwihgurU jI Aw ky imldy hn[ sRb ivAwpI jI dy Avqwr Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- roVw (hUAw)hoieAw q (ikAw)kI (BieAw)hoieAw? jy hMkwr n C`ifAw, ijvyN vwihgurU jI dy rsqy dy rwhI swaU SIl pMQI (kau)nUM duKu (dyie)idMdw hY, ieauN qUM BI roVy vWg d`uK dyvyN AQvw kubol khyN, D``ky mwryN ikauNik roVw bx ky, gux qW ku`J Dwry. pr hMgqw n C`fI[ hMkwr dy iqAwg sihnSIlqw r`Kx dw aupdyS hY[ hMkwr iqAwgxy krky vwihgurU jI iml jWdy hn[ AYsw qyrw dwsu hY; ijau DrnI mih Kyh]147] pUrn Bgq jI kihMdy hn[ hy Akwl purK vwihgurU jI! hMgqw sihq roVw BI prvwx nhIN, pr (qyrw)Awp jI dw AYsw dwsu (hY)hovy (ijau)ijvyN (DrnI)DrqI (mih)iv`c Kyh huMdI hY]147] kbIr. Kyh hUeI qau ikAw BieAw; jau auif lwgY AMg] hir jnu. AYsw cwhIAY; ijau pwnI srbMg]148] roVw qW AiV`kw lwauNdw sI, pr Kyh AiV`kw nhIN lwauNdI[ iPr kihMdy hn, jy Kyh bx igAw, AsIN swirAW dI crn DUV hW[ ieh BI gRIbI Dwr leI, iksy ƒ kSt nhIN idMdw, roVy qoN hyTlI brIk AvsQw ’c Aw igAw[ pr Pyr BI kihMdy ies ’c BI doS hY[ www.Gursevak.com

190

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- Blw jy Kyh BI (hUeI)ho igAw, ijvyN ByK Dwr ilAw, gRIbI ’c rihMdw Kyh bixAW (qau)qW BI (ikAw)kI (BieAw)hoieAw? (jau)jy kr Kyh auif ky (AMg)AMgW ƒ (lwgY)l`gdI hY[ Kyh dy AMgW ƒ l`gx vWg, jy koeI Aw ky pRym krn l`g ipAw, aus nwl pRym krn l`g igAw[ moh krn vwly nwl ivkwrI ho igAw[ jy iksy ny iP`kw boilAw, qW isr v`Fx ƒ iqAwr ho igAw[ jy Srwb pIx vwlw Aw igAw qW Srwb pI leI, mIt Kw ilAw[ kihMdy jy AsIN sO b`krw Kw leIey qW BI AsIN inrlyp hW[ XQw:- AhM bRhm AsmI, inSMg Bog l`CmI[ AhM bRhm A`kry; insMg Kw b`kry[ s`uKy vwly nwl s`uKw pI ilAw[ hMgqw n C`fI, isr ’c suAwh pw leI[ XQw:- Alu mlu KweI isir CweI pweI] mUriK AMDY piq gvweI] ieh BI pRvwx nhIN[ hir jnu. AYsw cwhIAY; ijau pwnI srbMg]148] (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI dy (jnu)ipAwry Bgq jI (AYsw)AYsy (cwhIAY)cwhIdy hn, (ijau)ijvyN pwnI (srbMg)swry AMgW ƒ Su`D piv`qR krdw hY[ swirAW ƒ ipAwrw hY, AsIN pwxI pINdy hW, idl ƒ SWqI idMdw hY, hwzmw TIk r`Kdw, pyt ƒ sw& r`Kdw hY[ mINh nwl swry vwqwvrn ƒ sw& krdw hY]148] pwxI vWg rMgW 2 dy praupkwr kr lvy[ Apnw ibgwir; ibrwnw sWFY] iPr BI jy hMgqw nw C`fy qW, kbIr. pwnI hUAw q ikAw BieAw; sIrw qwqw hoie] hir jnu. AYsw cwhIAY; jYsw. hir hI hoie]149] sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- pRmwqmw jI ƒ pRwpq krn leI, gurmiq mwrg ’qy c`lx vwly, jo gursyvk jI hn, jy Blw (pwnI)pwxI vwlw suBwA BI (hUAw)ho igAw, pwxI vWg praupkwrI bx gey[ q Pyr (ikAw)kI (BieAw)hoieAw? Pyr BI auh g`l pRwpq nhIN jy hMgqw nhIN C`fI, ikauN jo pwxI dw suBwA (sIrw)TMFw (qwqw)q`qw (hoie)huMdw hY[ jy pwxI vWg suBwA bVw BwrI TMFw kr ilAw, Bjn ismrn v`loN TMFw ho igAw[ iksy vyly pwxI jMm BI jWdw hY, ies qr@W Bjn ismrn v`loN jV@ ho igAw[ q`qy hox vWg qmo- guxI ho igAw, kRoD ’c Aw ky jIAW ƒ kql krn l`g igAw, ieh BI pwxI bxy dw koeI lwB nhIN hY[ hux pRwpqI kih rhy hn[ hir jnu. AYsw cwhIAY; jYsw. hir hI hoie]149] hy ipAwirE! (hir)vwihgurU jI dw (jnu)ipAwry syvk Bgq, (AYsw)AYsy hoxy (cwhIAY)cwhIdy hn, (hir)vwihgurU jI jYsw srUp hI hoie jwx]149] ijvyN DMn bwbw GneIAw swihb jI[ XQw:- hir kw ichnu. soeI hir jn kw; hir Awpy. jn mih. Awpu rKWiq]) hir hirjn. dueI eyk hY; ibb ibcwr. kCu nwih] jl qy aupj, qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]) www.Gursevak.com

191

q`qkrw

aUc Bvn kn kwmnI; isKir Djw Phrwie] qw qy BlI mDUkrI; sMq sMg gun gwie]150] vwihgurU jI dy ismrn Bjn ibnw, c`kRvrqI bwdSwhI BI ins&l d`sdy hn[ (aUc)au~cy (Bvn)Gr rwjduAwry hox, (kn)AMn pdwrQ (kn)sonw Ku`lw hovy, (kn)sony nwl l`dI, sony rMgI lwl cyhry vwlI AiqAMq suMdr (kwmnI)iesqRI hovy, (isKir)au~cy rwj duAwry mMdrW ’qy (Djw)inSwn (Phrwie)JUldy hox[ hy BweI! (qw)iqs (qy)nwloN, (mDUkrI)mMg ky KwxI rotI (BlI)cMgI hY[ sMq jI dy (sMig)nwl, sdw rih ky, vwihgurU jI dy gun (gwie)gwauxw kry]150] BwvArQ:- mhWpurSW dy AwSy bVy au~cy hn[ sulqwnu hovw. myil lskr; qKiq rwKw pwau] hukmu hwslu krI bYTw; nwnkw. sB vwau] mqu. dyiK BUlw vIsrY; qyrw. iciq n AwvY nwau]) aUcy mMdr; swl rsoeI] eyk GrI Puin rhnu n hoeI]) jy lK iesqrIAw Bog krih; nv KMf rwju kmwih] ibnu sqgur. suKu n pwveI; iPir iPir jonI pwih]) ien@W dI pRwpqI leI jIv dw mn qV& irhw hY, pr ien@W ƒ pRwpq krky koeI BI suKI nhIN hoieAw[ ijvyN ic`qRbIrj rwjy ny l`K rwxI ivAwhI, ie`k rwxI dy b`cw hoieAw, dUjIAW ny eIrKw nwl mrvw idqw[ ien@W g`lW ’c izMdgI ivArQ clI jWdI hY[ jy c`kRvrqI bwdSwh ƒ XQwrQ smJ hovy ik myry kol jo drb mwl hY, ieh sB cly jwx vwlw hY[ ies ’c K`cq ho ky AwpxI izMdgI brbwd nhIN krnI[ mWDwqw gux; rvY jyn ck®vY khwieE] c`kRvrqI pwiqSwh mWDwqw jI vWg vwihgurU jI dy gux hI gwvy[ jy koeI ipAwrw vwihgurU jI dI pRwpqI v`l l`gdw hY, qW AMgIkwr krdy hn[ XQw:- AMgIkwru. Ehu kry qyrw; kwrj siB svwrxw] BwvyN mMg ky pRCwdw Ck lvy, pr vwihgurU jI dy gux gwauNdw rhy, bMdgI krn ’c ivGn n pvy[ pr swnUM qW r`jvyN pdwrQ imldy hn qW BI bMdgI nhIN krdy[ kbIr. pwtn qy aUjru Blw; rwm Bgq. ijh Twie] rwm snyhI bwhrw; jmpuru myry BWie]151] vwihgurU bRhm srUp DMn Bgq swihb jI vwihgurU jI dI pRymw- BgqI ƒ bhuq 2 bhuq hI au~cw d`s rhy hn[ Awp jI dy rMgw rMg ielwhI mhW ivsmwd i^Awl hn[ kbIr swihb jI s`cy Amolk bcn &urmwauNdy hn:- ijs Sihr ’c gweIAW kql huMdIAW hn, vysvw dy nwc gwxy, ivBcwr, isgRt bIVI Srwb nSy dy pRvwh c`ldy hn[ Gu`g vsdy suMdr sohxy (pwtn)Sihr (qy)qoN, (aUjru)aujwV AiqAMq hI Bly sy Blw hY[ (ijh)ijs (Twie)jg@w aujwV ’c, (rwm)ivAwpk vwihgurU jI dI pRymw (Bgq)BgqI huMdI hovy[ (rwm)vwihgurU jI dy (snyhI)ipAwry qoN (bwhrw)ibnw, Gu`g vsdw suMdr sohxw Sihr, hovy, (myry)dwsn dws dy (BWie)Bw dw, auh (jmpuru)jmpurI hY]151] XQw:- ijQY; nwmu jpIAY pRB ipAwry] sy AsQl; soien caubwry] ijQY. nwmu n jpIAY myry goiedw; syeI ngr aujwVI jIau]) kbIr. jh jh hau iPirE; kauqk TwE Twie] iek rwm snyhI bwhrw; aUjru myrY BWie]14]) kauqk kof qmwisAw; iciq. n Awvsu nwau] nwnk. koVI nrk brwbry; aujVu soeI Qwau] www.Gursevak.com

192

q`qkrw

kbIr. gMg jmun ky AMqry; shj suMn ky Gwt] qhw kbIrY. mtu kIAw; Kojq muin jn bwt]152] gMgw jmnw ndIAW iv`ckwr shjsuMn Gwt hY, au~Qy bYT ky bMdgI dI mhwnqw mMndy hn[ pr kbIr swihb jI ny kmwl kr idqI, “dwsn dwsW ƒ E~Qy jwx dI loV nhIN, swnUM mhwrwj ny, rwm ipAwrI siqsMgq jI hI Aqy gurU qIrQ b^Sy hn, ij`Qy kQw kIrqn lMgr bMdgI suK imldw hY[ kbIr. gMg jmun ky AMqry; shj suMn ky Gwt] qhw kbIrY. mtu kIAw; Kojq muin jn bwt]152] gurmiq mrXwdw pUrn idRV pRp`k krvw rhy hn[ gMgw jmnw godwvrI srsuqI; qy krih audmu. DUir swDU kI qweI] iklivK mYlu Bry. pry hmrY ivic; hmrI mYlu. swDU kI DUir gvweI]1] Anuswr dwsn dws, gMgw jmnw ’c ieSnwn dI mhwnqw nhIN mMndw[ gMgw jmnw dI aupwSnw nhIN krdw[ XQw:- gMgw gieAw godwvrI; sMswr ky kwmw] sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws gMg jmun (ky)dy (AMqry)&rk ’qy ho igAw hY, Bwv ien@W dI pUjw nhIN krdw, ien@W ’c ieSnwn dI mhwnqw nhIN mMndw, suAws 2 nwmu jpx jpwaux dI mhW 2 mhwnqw mMndw hY[ ie`k Akwl purK jI dI pRymw- BgqI krky, vwihgurU jI (ky)dw ij`Qy (shj)SWq rUp (suMn)A&ur (Gwt)AsQwn, (qhw)iq`Qy, dwsn dws kbIrY ny (mtu)vsxw (kIAw)kIqw hY[ ij`Qy koeI sMklp ivklp nhIN[ A&ur AvsQw ’c phuMcx leI, ijs (bwt)rsqy ƒ (muin)mMnxSIl swaU munI (jn)ipAwry Bgq jn (Kojq)Kojdy hn]152] XQw:- AMqir suMnM. bwhir suMnM; iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY. jo nru jwxY; qw kau. pwpu n puMnM]) suMn mMfl; ieku jogI bYsy] nwir n purKu; khhu koaU kYsy]) hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw]) shj guPw mih; Awsxu bwiDAw] joiq srUp; Anwhdu vwijAw]) jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw]) jb Awpn Awp; Awip pwrbRhm]) jh eykih eyk; eyk BgvMqw]) jh Awpn Awpu; Awip pqIAwrw]) kbIr. jYsI aupjI pyf qy; jau. qYsI inbhY EiV] hIrw iks kw bwpurw; pujih. n rqn kroiV]153] vwihgurU bRhm srUp Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- Avr join; qyrI pinhwrI] iesu DrqI mih; qyrI iskdwrI]) sgl join mih; qU isir DirAw]) BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] Anuswr, jYsI nr nrwiexI Amolk, Arog kMcn dyhI, mwqw jI dy audr (pyf)m`uF, (qy)qoN (aupjI)pYdw hoeI, (jau)jykr (qYsI)ausy qr@W, pwp ivkwr AOguxW rihq, (EiV)AwKrI suAws q`k (inbhY)inB jwvy[ gurpRswid AMimRq Ck ky, corI XwrI kql fwky ivBcwr n kry, nSy n vrqy[ pUrn idRV prp`k Drm kmwvy[ Drm dy ds ic@Mn@:- 1iKmw 2 AihMsw 3dieAw 4imRd; 5sqbcn 6qp dwn[ 7sIl sMqoK iqRsnw ibnw; Drm icMn@ ds jwn[ 1 iksy dI ZlqI ƒ idloN muAw& krnw iKmw hY[ 2jIv h`iqAw dw iqAwg 3jIAW ’qy qrs krky www.Gursevak.com

193

q`qkrw

aun@W ƒ suK dyxw dieAw hY jI[ 4koml nrm vrqxw, 5hmySw s`cy bcn bolxy[ 6guru syvw qpW dw SRomxI syRSt qp hY[ 7swaU gurmuiK[ prwieAw rUp nhIN dyKxw, JUT nhIN bolxw, inMdw nhIN krnI Awid ienW AsUlW qy c`ly[ dyiK prweIAw cMgIAW; mwvW BYxw DIAW jwxY[) pr iqRA rUpu; n pyKY nyqR]) imiQAw; nwhI rsnw prs]) prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihbjI dy A`Kr 2 ƒ vwihgurU gurU mMn ky, A`Kr 2 dw iDAwn Dwr ky, mMny pUjy, suAws 2 vwihgurU vwihgurU jpy, jpwvy iDAwvy bil bil jwvy, Gol Gumwvy, sRb`q dy Bly ihq, Apxw sB ku`J kurbwn kr dyvy[ qW iPr kI hovygw? hIrw iks kw bwpurw; pujih. n rqn kroiV]153] hIrw iks (kw)dw (bwpurw)ivcwrw hY, (kroiV)kRoVW hI rqn mu`l pw ky, aus dy brwbr (n)nhIN (pujih)phuMc skdy]153] XQw:pwqwl purIAw eyk Bwr; hovih lwK kroiV] qyry lwl kImiq qw pvY; jW isrY hovih hoir] AYsy au~cy jIvn vwly mhWpuurS ƒ p`lVy dy ie`k pwsy, sjwieAw jwvy, dUjy pwsy l`KW kRoVW hIry jvwhrwq pwey jwx, auh BI brwbr pu`j nhIN skdy[ kbIr. jYsI aupjI pyf qy; jau. qYsI inbhY EiV]2:- prmpUjnIk SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- jYsI (pyf)mu`F, sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj dI qwibAw, pMjW ipAwirAW duAwrw AMimRq Ck ky, siqgur kY jnmy; gvnu imtwieAw] pMj ipAwry kihMdy hn, “hy ipAwry ^wlsw jI! hux qoN Awp jI dI gurU Gr ’c nvIN izMdgI (aupjI)pYdw hoeI hY[ zwq pwq goq pwp sB nwS ho cu`ky hn[ ijs qr@W mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI ny pMj kkwr b^sy hn[ izAwdw qoN izAwdw in`qnym krnw, corI XwrI inMidAw cuglI mMd krm nhIN krny[ jUTw nhIN Kwxw, qMbwkU nhIN vrqxw, b`jr kuirhqW qoN bcxw ieh SuB is`iKAw idRV krvwauNdy hn[ aus vyly vr iml jWdw hY[ AMimRq Ck ky, jYsI (pyf)mu`F qoN guru Gr ’c nvIN izMdgI (aupjI)pYdw hoeI hY[ (qy)auh (jau)ijs qr@W AMimRq Ck ky pwk huMdw hY, aus qoN bwd sMswr nwl vrqidAW, gurU gRMQ swihb jI, pMjW ipAwirAW dI AwigAw ’c c`ly[ (EiV)AwKr q`k (qYsI)aus qr@W mhwrwj nwl s`cI pRIqI (inbhY)inB jwvy[ ijs qr@W pMj ipAwry aupdyS idMdy hn, A`KW nwl rUp nw dyKy, suAws 2 nwm jpy, sB dI crn- DUV bxy[ iPr AYsI au~cI AvsQw pRwpq huMdI hY[ hIrw iks kw bwpurw; pujih n rqn kroiV]153]2:- hIrw mnuKw jnm iks (kw)dw (bwpurw)ivcwrw hY? ie`k bMdw aus dy qu`l ho sky, kRoVW rqn vWg dyv dyhIAW BI aun@W dy brwbr nhIN phuMc skdIAW[ kbIr. jYsI aupjI pyf qy; jau qYsI inbhY EiV]3:- (pyf) mu`F bRhm srUp DMn gurU hirgoivMd swihb s`cy pwiqSwh jI, Awp jI dw 1652 ib: ’c Avqwr hoieAw, igAwrW vry@ dI aumr ’c gurqw ibrwjmwn hoey[ 1663 ib: sMmq ƒ siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ƒ lhOr zwlmW ny au~bldI dyZ ’c ibTwieAw, q`qw ryqw sIs ’qy pwieAw, sVdI m`cdI loh ’qy www.Gursevak.com

194

q`qkrw

ibTwieAw, Akih Asih kSt kubol shwridAW, ShIdI idqI[ gurU ipqw jI dI ShIdI bwd. DMn gurU hirgoivMd swihb s`cy pwiqSwh jI ny bVy hI prn kIqy, “mMdkrmI ivBcwrI, gur inMdk, gur dRohI swkq sMq doKI Awid swry doS mYnUM l`gx, jykr pwpI sMq doKI cMdU dy n`k ’c nkyl nw pwvW[ aunw icr nw mYN r`j ky sOxw, nw hI r`j ky Kwxw”[ siqgurU mhwrwj ny BwrI bIr rsI boly khy[ s`cy pwiqSwh jI ny Akwl q^q &OjW rcIAW[ mhwrwj q^q ’qy sjdy hn, au~pr sunihrI Cqr Juldw hY, s`jy K`by do cOrdwr cOr krdy hn[ Akwl q^q swihb jI ivKy, Abdulw qy n`Qw FwfI joiDAW dIAW vwrW gwauNdy hn[ siqgurU swihb jI v`fy 2 ienwm b^Sdy hn[ mhwrwj ny FwfIAW ’qy KuS ho ky, hwQI. hor &OjI b^Sy, jo hmySW hI aun@W dy nwl rihMdy[ pRymIAW ƒ drSnW dw bVw hI suBwgw smW pRwpq huMdw[ siqgurU swihb jI dy drSn krky inhwl huMdy[ sB dy mn SWq ho jWdy, ikauN jo siqgurU swihb jI hux bIr rs ’c hn[ DrmXu`D dIAW iqAwrIAW kr rhy hn[ XQw:- AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy] sB ƒ hukm kIqw, “BweI ijhVw DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI dI sdw BwrI KuSI cwhuMdw hY, auh GoVy SSqr Bytw ilAwvy[ BwvyN mulk ’c bVI BwrI gRIbI sI, byAMq pRym BytwvW hwzr hox l`gIAW[ pRymIAW ny Awpxy b`cy gurU crn- kmlW ’c Bytw kr idqy[ pRymIN mwl fMgr aUT GoVy SSqR ilAWauNdy hn[ pRymIN rwjy mhwrwjy BI Aw ky nmskwrW krn l`gy[ mhwrwj jI dy, mhwn suMdr hI suMdr drSn krn vwly dMg rih jWdy[ ijhVy drSn krn AwauNdy, auh Gr ƒ jwx dw &urnw hI C`f idMdy[ do pRymIN BweI mohn qy gupwlw jI, siqgurU swihb jI dy drSn Aqy FwfI vwrW suxdy hn[ bIr- rsI XoDy mweI BweI gurU dy dIvwn ’c sj rhy hn[ kbIr. jYsI aupjI pyf qy; jau qYsI inbhY EiV] kbIr swihb jI dy khy Anuswr (pyf)m`uF pUrn bRhm srUp DMn siqgurU sRI gurU hirgoivMd swihb mhwrwj jI dy bIr- rsI drSn krky, BweI mohn qy gupwlw jI dy ihrdy ’c pRIqI pYdw hoeI[ dohW ny iml ky mqw kIqw, “ijnw icr j`g ’qy ijauxw hY, mhwrwj swihb jI dI inSkwm syvw hI krnI hY, mhwrwj Awp hI, AYsI ibDI bxw dyx, Awpxy sIs, mhwrwj swihb dy lyKy l`g jwx, Bwv pUrn gurU jI leI ShIdI pweIey[ AMqm smyN mhwrwj swihb dy drSn ho jwx”[ jdoN pwpI Swhjhwn bwdSwh dy hukm nwl, muglsKwn 7000 &Oj lY ky cV@ ky, sRI AMimRqsr swihb jI AwieAw[ loh gV@ swihb ikly ivKy, dovyN pRymIN 25 isMGW smyq bhuq bhwdrI nwl lVy, krwry P`t l`gy, pRymI is`K cu`k ky, s`cy siqgurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW ’c ilAwey, s`cy siqgurU swihb jI ny imhr dI ingHw pw ky, inhwl 3 kr idqy[ XQw:- nwnk ndrI; ndir inhwl] prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny Awpxy rumwl nwl ien@W dy suMdr sohxy snmuK s`cy cyhry pUMjy, pUrn Agm ivsmwd ipAwr dy ky, pUrn pRym ’c FL ky ikhw, “inhwl inhwl inhwl! BweI is`Ko! vr mMgo[ ” pyRmIAW ikhw, “Awp jI dy dwsn dws mUrK b`cy, Awpo iv`cIN bcn www.Gursevak.com

195

q`qkrw

krdy sW, gurU pRmysr jI leI ShId hoeIey qy AMqm smyN s`cy siqgurU swihb jI drSn b^Sx[ Awp jI AMqrjwmI hoN, Awp jI ny mhwn ikRpw krky dwsW dI ieh SuB ie`Cw pUrI kr idqI hY[ jdoN 2 BI Awp jI Awpxy SuB s`cy pUrn Avqwr DwroN, qdoN 2 dwsn dwsW gRIbW ƒ BI, Awpxy nwl ilAwieAw kro jI[ bwr 2 Awp jI qoN Awpxy isr vwrdy rhIey jI[ ijqny is`K m`cdy Drm- jMg ’c ShId hoey hn, smUh ipAwirAW ƒ Awpxy s`cy crn kmlW ’c sdw hI r`Kxw jI” ieh pRym ibnMqI sux ky, gurU ipqw jI rom 2 krky BwrI pRsMn hoey, &urmwieAw, “cMgw BweI! Akwl purKu jI ieh SuB kwmnw pUrI krn”[ hux kbIr swihb jI dy hukm Anuswr jYsI aupjI pyf qy jYsI pRIqI siqgurU hirgoivMd swihb dy drSn kridAW FwfI kQw kIrqn suxidAW, ien@W snmuK gurmuKW jI dy idl ’c gUV@I gurU pRIqI (aupjI)pYdw hoeI sI[ jau qYsI inbhY EiV] ausy qr@W hI ienW pRymIAW dI AMq q`k inB geI[ XQw:- myrI pRIiq; goibMd isau. ijin GtY] mY qau. moil mhgI leI; jIA stY]1]) rwm jpq; qnu jir kI n jwie] rwm nwm; icqu rihAw smwie]) icq n BXo hmro; Awvn kh] cuBI rhI sRüq; pRBu crnn mih]) khw BieE; jau qnu BieE iCnu iCnu] pyRmu jwie; qau frpY qyro jnu]) swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI smwie]) swcI pRIiq hm; qum isau jorI] qum isau joir; Avr sMig qorI]) mInu pkir.PWikE Aru kwitE; rWiD kIE bhu bwnI] KMf KMf kir. Bojnu kIno; qaU.n ibsirE pwnI] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau. pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI] hIrw iks kw bwpurw; pujih n rqn kroiV]153] kImqI p`Qr hIrw, iks (kw)dw (bwpurw)ivcwrw hY, (kroiV)kRoVW rqn BI, AYsy Amr prm pwk ShIdW dy brwbr (n)nhIN (pujih)p`uj skdy]153] AYsy ivsmwd inSkwmI, gurU pRmysr jI dy s`cy crnkmlW jI dy ^ws pRymI jIvn mukq mhWpurSW ny, ieh SuB Amolk bcn kmwey:- syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI] kbIrw. eyku AcMBau dyiKE; hIrw hwt ibkwie] bnjnhwry bwhrw; kaufI bdlY jwie]154] (kbIrw)Bgq kbIr swihb siqgurU gRMQ swihb jI &urmw rhy hn:- (eyku)ie`k bVw (AcMBau)Ascrj (dyiKE)dyiKAw hY, rwjn ky rwjw. mhwrwjn ky mhwrwjw ;) sjxu scw pwiqswhu; isir sWhW dY swhu]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) sB qy vfw siqguru nwnku; dyv swihb jI dI swDsMgq rUpI hwt ’qy, AYso hIrw; inrml nwm] Anuswr vwihgurU jI dy prmpiv`qR nwm jI rUpI hIrw jI, (ibkwie)ivk rhy hn, isr v`ty[ XQw:- iqhtVy bwjwr; saudw krin vxjwirAw]) h`t Ku`l geI, DMn siqgurU nwnk swihb jI dI, sOdw lYxgy nsIbW vwly[ nwnk. syvku soeI AwKIAY; jo. isru Dry auqwir] Anuswr gurU swihb jI ƒ sIs Arp ky www.Gursevak.com

196

q`qkrw

KRIdx vwly, au~qm gursyvk jI qoN (bwhrw)ibnw, rs ks nSy pdwrQ iviSAW AOguxW pwpW mwieAw rUpI kaufI kaufI, (bdlY)bdly (jwie)jWdw hY]154] idRstWq:- ie`k pKMfI bwvy dI godVI ’c Amolk lwl sI, cwA nwl n`cdw rihMdw sI[ T`gW soicAw, ies koLy koeI Amolk cIz hY, ijvyN BweI gurdws swihb jI &urmw rhy hn:- Dnu DrqI ivic dbIAY; msqik prvwxY] aus nwl l`g ky syvw krn l`g gey[ FMg nwl aun@W ny ie`k T`g ƒ ikhw, pYsy dIAW kOfIAW lY ky Aw[ auh pYsy dIAW kOfIAW lY AwieAw, kihMdy ikMnIAW? kihMdw bwrW, kihMdy bwvw jI igxo, jdoN igxIAW qW igAwrW hoeIAW, bwvw jI kihMdy, “mYN jw ky pUrIAW kr ky ilAwauNdw hW[ kihMdy bwvw jI CyqI 2 jwau, CyqI 2 muV Awau, godVI ie`Qy r`K jwau[ T`g godVI ’coN lwl k`iF ky B`j gey[ bwvw jI Awey, godVI s`KxI dyK ky, gS Kw ky if`gy, mr gey[ ieauN lwl kaufI bdly cilAw igAw[ iqvyN swry ieMdRy, Bu`Ky bwj vWg, Awpo Awpxy ivSy ƒ B`jdy hn[ rsnw suAwd lYNdI hY, kMn ivSy ivkwr dIAW g`lW suxdy hn, A`KW prwieAw rUp dyKdIAW hn, zbwn JUT boldI hY, cmVI sprs ’c l`gI, pYr kusMgq ’c jWdy, h`Q Zlq kMm pwp krdy, ieh sB kaufI mwieAw hY[ ijvyN Bgq rivdws swihb jI ny ikhw, imRg mIn iBRMg, pqMg kuMcr; eyk doK ibnws] pMc doK AswD jw mih; qw kI kyqk Aws]) bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] Anuswr hIrw nwm C`f ky ieMdRy ivSy ivkwrW rUp kaufI dw vxj kr rhy hn[) gur ibnu. ikin smJweIAY; mnu rwjw sulqwnu] Anuswr mn c`kRvrqI bwdSwh bixAW bYTw hY[ Qwn ibhUn; auiT auiT iPir DwvY]) kbhU jIAVw. aUiB cVqu hY; kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw. iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly] ikauNik mhwrwj jI dy crn- kml AMdr BI Aqy bwhr BI hn[ AMqrmuK ho ky sMswr dy &urny C`f ky iekwgR ho ky, gurU swihb dy crn- kmlW nUM, pRIiq rUpI zbwn nwl nhIN c`tdw[ XQw:- mweI; crn gur mITy] vfY Bwig dyvY prmysru; koit Plw drsn gur fITy]) mn ƒ mhwrwj jI dy, gur kw sbdu. rqMnu hY; nwm rqn dI kdr nhIN[ mn AMdr nhIN itkdw, bwhr B`ijAw iPrdw hY[ ieh rs ks nSy ivSy pdwrQ iviSAW AOguxW pwpW kaufI bdly jw irhw hY[ XQw:- rYix gvweI soie kY; idvsu gvwieAw Kwie] hIry jYsw jnmu hY; kaufI bdly jwie]1]) hIrw lwlu Amolku hY BwrI; ibnu gwhk. mIkw kwKw]) AMn@y vis. mwxku pieAw; Gir Gir. vycx jwie] Enw. prK n AwveI; AFu. n plY pwie]) ijvyN hux gurU gRMQ swihb jI gurqw g`dI ibrwjmwn ho ky, isr dy ky ^RIdx vwLy guris`K dy idl idmwZ ’c, cOvI GMty gurbwxI Byj ky, hIrw inrml nwm b^Sdy rihMdy hn[ pr bnjnhwry ibnw, kaufI bdly jWdw hY[ ijs qr@W jIv siqsMgq ’c BI Aw igAw, Pyr prwieAw rUp hI dyKdw irhw, jW iPr sON igAw, jW iksy nwl JgVw hI kr ilAw[ syvw koeI n kIqI jW golk hI corI kr leI[ gurU Gr coN sohxI jYkt jW ju`qI hI corI kr leI[ kVwh pRswd qy lwlc www.Gursevak.com

197

q`qkrw

kr ilAw[ kIrqn krn dw, ie`k GMty dw mYN ds hzwr rupey lYxw hY[ jy kihMdy BweI swihb jI ie`k sbd hor pV@ idau qW kihMdw pMj hzwr hor lvWgw[ mhW ivsmwd Amolk swKI:- rqn jvyhr nwm] Amolk hIrw rqn jvyhr lwl nwmu jI nUM, jOhrI bx ky, qn mn Dn isr, pUrn gurU jI ƒ dy ky, vxjx vwly, DnvMq nwm ky vxjwry] DMn DMn DMn vwihgurU mh`lw qIjw jI dI swKI:- iqhtVy bwjwr; saudw krin vxjwirAw] scu vKru ijnI lidAw; sy scVy pwswr]17] DMn gurU Amrdws swihb s`cy pwiqSwh jI, bwrW swl gurU duAwry dw jl FoieAw[ XQw:- jl FoieE. siqgur ky duAwry; ieh ibiD. pwieE moK duAwry[ siqgur bYTw Amr srUp hoie; gurmuK pweI dwq ielwhI] siqgurU AMgd dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI dy ieSnwn leI, ibAws qoN jl lYx jWdy[ jdoN sRI ^fUr swihb jI qoN qurdy, ipAwry pRIqm jI ƒ fMfauq krky nmskwr krdy, ichrw pRIqm jI v`l r`K ky qurdy[ ies qr@W Bu`K aunINdRw, qRyh, kubol shwry, bVI s^q ms`kq kIqI[ qrkW mwrdy ik ic`tw dwhVw, ic`ty kys, tu`krW leI, kuVmW Gry ruL irhw hY[ jy koeI b`cw syvw ƒ kihMdw, h`Q joVdy, nmskwr krdy, B`j ky SuB s`cI syvw kr idMdy[ ijvyN julwhy dI kuMBl ’c if`gy, bVI krVI prK hoeI[ siqgurU mhwrwj swihb jI ny au~bldI dyg ’c bYT ky q`qy ryqy qy bYT ky, q`qw ryqw sIs qy puAw ky sVdI bldI m`cdI loh qy KV ky, AYso hIrw; inrml nwm] sMswr ’qy r`K ilAw Aqy sMswr ƒ sdw leI b^S rhy hn[ AYsI Gwlxw kmweI kIqI, siqgurU qygbhwdr swihb jI lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky iklW ivckwr bYTy, guurbwxI aucwrI Awpxy sIs swihb jI blIdwn idqy[ siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny swihbzwdy mwqw ipqw is`K is`KxIAW &Oz Kzwny sRbMs kurbwn kIqw[ XQw:- pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix. n kIjY]) ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab. jUJn ko dwau]1] sUrw. so pihcwnIAY; ju. lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU. n CwfY Kyqu]) gur kau; kurbwnu jwau hW]) kMcn isau; pweIAY nhI qoil] mnu dy; rwmu lIAw hY moil]) qnu mnu Dnu sBu. sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY] kbIrw. jhw igAwnu, qh Drmu hY; jhw JUTu, qh pwpu] jhw loBu qh kwlu hY; jhw iKmw qh Awip]155] Bgq sRI kbIr swihb siqgurU gRMQ swihb jI &urmwauNdy hn:- {siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI mhwrwj dw mn sB dI crn- DUV bixAW hY[ XQw:- bRhmigAwnI; sgl kI rInw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) grIbI; gdw hmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI] DMn siqgurU Arjn dyv swihb jI mhwrwj jI v`fy praupkwr aumwh sihq, sMswr ƒ gurU gRMQ swihb jI mhwrwj, hirmMdr swihb jI, Amolk gurU mrXwdw b^S rhy hn[ mhwrwj swihb AMdr, Bwxw mMnx mMnwaux ilv lwaux, luAwaux, www.Gursevak.com

198

q`qkrw

nwm jpx jpwaux, gurU pRymw- BgqI gurU syvw, sRb`q dw Blw krn krwaux, AsMK guxW sihq pUrn bRhmigAwn hI bRhmigAwn hY, Bwv Awp jI inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr hn[ inrgun bRhm jI, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI sihnSIlqw iekwgRqw SWqI Awidk AsMK guxW sihq, Awp jI dy AMdr bwhr BrpUr ho rhy hn[ Awpxy Awqmw ƒ Awp nmskwr kr rhy hn[ XQw:- Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu] vwihgurU inrgun bRhm jI, Awpxy rcy AsMK sUrj cMd qwry mMfl ibjlIAW AgnIAW ititAwixAW kotwn kot bRhmMfW dI rcnw srgun srUp dy pswry sihq, siqgurU Arjn dyv swihb mhrwj jI nUM, inmK 2 nmskwr kr rhy hn[} kbIrw. jhw igAwnu, qh Drmu hY; jhw JUTu, qh pwpu] AYsy dwqy siqgurU mhwrwj swihb jI dy irdy ’c (jhw)ij`Qy, imRqk ƒ jIvwlx, su`ky ƒ hrw krn, A`g ’c sVdy ƒ bcwaux, sRb`q dy Bly dw igAwnu hY, (qh)iq`Qy hI pUrn Drmu hY[ (jhw)ij`Qy JUTu hY, (qh)iq`Qy hI mhW mhW pwpu hY[ qW hI mhwrwj dI mihmw r`b srUp hI bxI hY:- kuil soFI. gur rwmdws qnu; Drm Dujw Arjunu hir Bgqw] Drm ieh hY:- srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu] Drm dy icMn@ inSwn:- 1iKmw 2AihMsw 3dieAw 4imRd; 5sqbcn 6qp dwn[ 7 sIl sMqoK iqRsnw ibnw; Drm icMn@ ds jwn[ 1iksy dI ZlqI ƒ idloN muAw& krnw iKmw hY[ 2 jIv h`iqAw dw iqAwg, 3jIAW ’qy qrs krky. aun@W ƒ suK dyxw dieAw hY jI[ 4koml nrm vrqxw, 5hmySw s`cy bcn bolxy[ 6guru syvw qpW dw SRomxI syRSt qp hY[ 7swaU gurmuiK[ ;jhw JUTu, qh pwpu] ’qy swKI ipRQIcMd jI:- vwihgurU siqgurU mh`ly cOQy jI dy qwey jI dy spu`qR BweI shwrI jI, sRI AMimRqsr swihb jI phuMcy[ pRym bynqI kIqI, “hy gRIb invwj mhwrwj swihb s`cy pwiqswh jI! dwsn dws dy b`cy dI SwdI hY[ ikRpw krky drSn b^So jI”[ siqgurU rwmdws mhwrwj jI ikhw, “ie`Qy is`KI dw Durw hY, A`Ty phr lMgr c`ldw hY, byAMq is`K sMgqW AwauNdIAW hn[ ie`Qy siqsMgqW ƒ bhuq izAwdw pRym pRcwr dI loV hY[ ies leI dwsn dws nhIN jw skdw, dws dy jwx qoN, siqsMgqW ip`Cy AwauxgIAW, b`cI vwilAW ’qy boJ pvygw, aun@W ƒ krzw lY ky siqsMgq jI dI SuB syvw krnI pvygI”[ mhwrwj ny ipRQIcMd jI ƒ ikhw, “hy ipAwry b`cy! Awpxy qwey jI nwl, lhOr ivAwh jwau”[ kihMdw, “nhIN jI! grmI bhuq hY”[ Pyr mhWdyv jI ƒ ikhw, auh kihMdw, “mYN nhIN jwxdw qwieAw kOx huMdw hY?”[ siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ƒ ikhw, qW mhwrwj ny ikhw, “qU cau. sjx mYifAw; fyeI. issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid. psI dIdwru] siqgurU mhwrwj jI bVy hI cwA nwl gey, do vr@y lhOr rhy, siqgurU rwmdws jI dy Avqwr AsQwn dI SuB s`cI syvw krvweI[ siqsMgqW bhuq 2 AwauNdIAW, mhwrwj swihb do vyly AMimRq kQw kIrqn krdy, is`KI dw bhuq BwrI pRcwr hoieAw[ qY jnmq gurmiq; bRhmu pCwixE] Anuswr BwvyN Ajy mhwrwj gurqwg`dI ibrwjmwn nhIN hoey, pr &yr BI bhuq praupkwr kr rhy hn, ikauNik gurU nwnk dyv swihb www.Gursevak.com

199

q`qkrw

jI dI gurg`dI dw Bwr, isr ’qy cu`kxw hY[ DMn gurU rwmdws swihb jI dw hukm sI, “hy ipAwry b`cy! jdoN dwsn dws bulwvy, qdoN Awauxw”[ ies leI vwips nhIN Aw skdy, hukm mMn rhy hn, pr pRym vYrwg ’c aufIk rhy hn[ XQw:- aufInI aufInI aufInI] kb Gir AwvY rI] mhwrwj swihb jI drSn ibnw rih nhIN skdy[ XQw:- hau. rih n skw. ibnu dyKy pRIqmw; mY. nIru vhy vih. clY jIau] mhwrwj swihb jI hr vyly aufIk krdy, kdoN koeI ic`TI Awvy, siqgurU swihb dy drSn krW, pr siqgurU jI krVI prK kr rhy hn[ DMn gurU Arjn dyv jI ny pihlI ic`TI ilKI:- mwJ mhlw 5 caupdy Gru 1] myrw mnu locY; gur drsn qweI] iblp kry; cwiqRk kI inAweI] iqRKw. n auqrY, sWiq n AwvY; ibnu drsn. sMq ipAwry jIau]1] hau GolI. jIau Goil GumweI; gur drsn sMq ipAwry jIau]1] rhwau] ipRQIcMd jI ny ic`TI gupq kr leI[ Pyr dUjI ic`TI ilKI:- qyrw muKu suhwvw jIau; shj Duin bwxI] icru hoAw dyKy swirMgpwxI] DMnu su dysu. jhw qUM visAw; myry sjx mIq murwry jIau]2] hau GolI hau Goil GumweI; gur sjx mIq murwry jIau]1] rhwau] auh BI gupq kr leI[ Pyr qIjI ilKI is`K ƒ ikhw, “Awp jI ny, siqgurU swihb jI ƒ ic`TI h`QIN PVwauxI”[ is`K ny ic`TI siqgurU jI ƒ PVw idqI, jdoN siqgurU jI ny dyiKAw ik qIjI ic`TI hY, iek GVI. n imlqy; qw kiljugu hoqw] huix kid imlIAY; ipRA quDu BgvMqw] moih. rYix n ivhwvY. nId n AwvY; ibnu dyKy gur drbwry jIau]3] hau GolI jIau Goil GumweI; iqsu scy gur drbwry jIau]1] rhwau] ic`TI pV@ ky DMn gurU rwmdws jI dy nyqRW ’coN jl Aw igAw[ DMn bwbw bu`Fw swihb jI ƒ Byj ky bulwieAw[ qW drSn kridAW hI aucwirAw, Bwgu hoAw; guir sMqu imlwieAw] pRBu AibnwsI; Gr mih pwieAw] syv krI. plu csw n ivCuVw; jn nwnk. dws qumwry jIau]4] hau GolI. jIau Goil GumweI; jn nwnk. dws qumwry jIau] rhwau]1]8] gurqw ibrwjmwn hox qoN pihlW hI gurbwxI aucwrn l`g gey[ Dw ky siqgurU rwmdws jI dy crn- kmlW ƒ lpt gey[ siqgurU jI ny fOiLAW qoN PV ky, CwqI nwl lw ley[ XQw:- myrY min qin pRIiq lgweI siqguir; hir imilE. lwie JpIVw] s`cI g`l pRgt ho geI ik ic`TIAW ipRQIcMd jI ny hI lkoeIAW hn[ ausy vyly ipRQIcMd jI ƒ bulw ky pu`iCAw, kihMdw “jI mYnUM qW ic`TIAW bwry pqw hI nhIN”[ siqgurU swihb jI ny pRymIN is`K qoN ies dw coLw mMgw ky, ies dy swhmxy kIqw, rwiK lyhu nwnku, jnu qumrw; ijau ipqw pUq ikrpwlw] Anuswr AiqAMq hI pRym nwl ikhw, “ hy ipAwry b`cy! ies ’coN Awpxy ipAwry Coty Brwqw mh`ly pMjvyN jI dI rcI, AkwlI bwxI jI dIAW do ic`TIAW k`F dy, AwpxI ZlqI mMn lY, sB muAw&, A`gy qoN ZlqI nhIN krnI”[ XQw:- ipCly Aaugux. bKis ley; pRBu. AwgY mwrig pwvY]2] kihMdw, “ieh koeI huMfI sI, ijs qoN mYN pYsy lYxy sn, mYnUM kI pqw? Awpy hI qusIN myrI zyb ’c pw idqI hY, hux Awpy hI k`FI jWdy ho”[ JUT bol ky mhW pwp kIqw[ XQw:- ;jhw JUTu qh pwpu] iksy nwl BI vYr krnw, bhuq v`fI ZlqI hY[ XQw:- inrvYrY sMig. vYru rcwvY; hir drgh. Ehu hwrY]) www.Gursevak.com

200

q`qkrw

inrwhwr inrvYr suKdweI] qw kI kImiq; iknY n pweI] ies qr@W sMswr ’c ij~Qy JUT hY au~Qy mhW pwp hI pwp ho irhw hY[ corI ivBcwr msUmW dw kql krky JUT bol idqw[ kljuig. rQu Agin kw; kUVu. AgY rQvwhu]) srmu Drmu duie. Cip Kloey; kUVu iPrY prDwnu. vy lwlo]) kuPr goA kuPrwxY; pieAw dJsI]) ijhVw JUT boldw auh JUT dw Gr bixAW, ie`Qy Aqy nrk ’c pY ky sVygw[ JUT ny pUrW dy pUr fob idqy hn[ kUV bolx ƒ mhwrwj mn@w krdy hn[ XQw:- kUVu boil; murdwru Kwie] AvrI no; smJwvix jwie] muTw Awip; muhwey swQY] nwnk; AYsw AwgU jwpY]) kUVu imTw; kUVu mwiKau kUVu foby pUru] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ij`Qy Awqm igAwn hY, au~Qy hI Drm hY, sRI gurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI dy AMdr bwhr sRb ivAwpI mhW ivsmwd pUrn bRhmigAwn hY, ies leI bRhmigAwn dI dwiq b^S ky, bRhmigAwnI sgl kI rInw] bxwauNdy hn, qW hI mhwrwj swihb jI Drm kmwauNidAW au~bldI dyZ ’c bYT rhy hn, q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw Awpxy prmpivqR sIs ’qy puAw rhy hn, sVdI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ mhwrwj swihb jI dy irdy ’c ivAwpk Drm hY[ XQw:- kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw]) pwpI cMdU dy idl ’c JUT mhW pwp hY, mhwrwj swihb jI ƒ kSt idqy hn[ jhw loBu qh kwlu hY; jhw iKmw qh Awip]155] (jhw)ij`Qy, mhW pwpI cMfwl cMdU dy mn ’c loBu pRbl hY (qh)iq`Qy kwlu hY[ AMdr loB hLk pYdw hox qoN, dUijAW AMdr loB hLk pYdw krdw hY, mulk, mulk ’qy cV@weI krdw hY[ loB krky bhuq kql zulm huMdy hn[ ijvyN kql krky j`j ƒ v`FI dy ky Cu`t jWdy hn[ XQw:- loB lhir. sBu suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry]) loBI kw. vyswhu n kIjY; jy kw. pwir vswie] AMiq kwil. iqQY DuhY; ijQY. hQu n pwie]) loB ivkwr ijnw mnu lwgw; hir ivsirAw purKu cMgyrw] Eie mnmuK mUV AigAwnI khIAih iqn msqik Bwgu mMdyrw]) (jhw)ij`Qy siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb dy AMdr, sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klW vwlI iKmw hI iKmw hY, (qh)iq`Qy, mhwrwj Akwl purK DMn gurU nwnk dyv jI Awip hI pRq`K vs rhy hn]155] XQw:- nwnk nwm cV@dI klw[ qyry Bwxy sRb`q dw Blw[) bury nwl sB krn buirAweI, muAw& krn keI isAwxy[ bury nwl iPr nykI krnI, DMn gurU nwnk jwxy[) ATsiT qIrQ sgl puMn; jIA dieAw prvwnu] ieh mhwrwj ny inXm dy bcn khy hn[ iKmw dw ArQ, Awqimk SkqI, sRIrk SkqI, &OjW dw bl AQwh SkqI hovy, koeI mwVw ibAdbI ZlqI kry, aus ƒ vfy idl nwL muAw& kr dyxw iKmw hY[ DMn siqgurU rwmdws swihb jI, sRI goieMdvwl swihb ivKy, jdoN s`cKMf gey, ipRQIcMd jI ny siqgurU Arjn dyv jI ƒ bhuq gwLW k`FIAW[ siqgurU swihb jI ny, au~kw hI gu`sw nhIN kIqw, pUrn iKmw’c lIx rhy, vwihgurU mh`ly 4 jI dy dsYhry ’qy, bwby bu`Fy swihb jI ny siqgurU mh`ly pMjvyN jI ƒ isropw idqw, auh BI siqgurU jI ny Awpxy isr ’qy r`K ky, ipRQIcMd jI ƒ dy idqw[ ies leI siqgurU jI iKmw dy kotwn koit smuMdR bRhm hI bRhm hn[ www.Gursevak.com

201

q`qkrw

siqgurU mhwrwj dI, crnIN l`g jwxw ieh Awpxy jIA ’qy iKmw krnI hY[ XQw:- pRwnI; prm purK pg lwgo] sovq khw moh inMdRw mY; kbhUM suicq hÍY jwgo] (710 sRI dsm) Btkxw imt jWdI hY, iekwgRqw suK SWqI iKmw pRwpq huMdI hY[ Awpxy Awp ’qy iKmw krnI ieh hY, sdw siqsMgq jI ’c rihxw, kusMgq vwly pwsy nhIN jwxw, swry kukrm iqAwgxy[ iKmw ibnw, jnmW 2 dw ivCuiVAw jIv, hr vyly mn qn krky qV&dw B`ijAw i&rdw hY[ AglIAW jUnW ’c BI ausy qr@W hI B`ijAw iPrygw[ XQw:- kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY] mhwrwj swihb dI ikRpw nwl qn mn Dn sB ku`J mhwrwj ƒ Arpxw cwhIdw hY[ XQw:- ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw dieAwlu]2] {iKmw sIgwr kry pRB KusIAw; min dIpk. gur igAwnu bleIAw] DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU cOQy pwiqswh jI &urmwauNdy hn:- siqgurU pRBU jI dwsn dwsI ’qy l`KW KuSIAW (kry)krky, iKmw Awid SuB guxW dy iSMgwr sihq, iSMgwr rhy hn[ dwsn dwsI dy mn AMdr gurW dw bwiLAw, igAwn rUpI dIvw (bleIAw)bL irhw hY) iKmw ghI.scu sMicE; KwieE AMimRqu nwm] KrI ik®pw Twkur BeI; And sUK ibsRwm] prmpUjnIk s`cy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &urmwauNdy hn:- ijn@W gurmuKW ’qy (Twkur)mwlk vwihgurU jI dI (KrI)Su`D, pUrn ikRpw hoeI hY, aun@W ny s`cy siqgurW qoN iKmw (ghI)gRYhx kIqI[ aun@W ny prmpUjnIk s`cy nwm gursbd, Apxy irdy idmwZ ’c, (sMicE)iek`qR kIqy hn, Bwv vswey hn[ AMimRqu nwm jp 2 ky, AMimRq bRhmwnMd- rs (KwieE)Kwxw Ckxw kIqw hY[ aun@W dw suK AnMd srUp s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dy s`cy crn- kmlW ’c (ibsRwm)invws, itkwA hoieAw hY[ iKmw ghI; bRqu sIl sMqoKM] rogu n ibAwpY; nw jm doKM] DMn vwihgurU s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI PurmwauNdy hn:- auh jogI myry mn ’c BwauNdw hY, ijs ny iKmw (ghI)gRYhx kIqI hY, aus ny (sIl)nrm swaU suBwA sihq, sMqoK rUpI vrq r`iKAw hY[ aus dy qn ƒ rog Aqy mn ƒ haumY dw rog nhIN (ibAwpY)l`gdw, Aqy n hI jmw dw du`K huMdw hY[ Kojq Kojq; AMimRqu pIAw] iKmw ghI; mnu sqguir dIAw] vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI &urmwauNdy hn:- dwsn dws ny siqgurU Akwl purK jI ƒ Awpxw mn idqw hY, Akwl purK jI qoN iKmw (ghI)pRwpq kIqI[ vwihgurU jI ƒ KojidAW 2 prmpiv`qR AMimRq nwm pIqw) Krcu Kjwnw nwm Dnu; ieAw Bgqn kI rwis] iKmw grIbI And shj; jpq rhih guxqws] s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihbwn jI ny Awpxy ipAwry BgqW ƒ nwm Dn rUpI Kzwnw b^iSAw hY[ ieho hI BgqW dI s`cI (rwis)pUMjI hY, ies nwm Dn rUpI Kzwny ƒ Bgq mhWpurS Awp www.Gursevak.com

202

q`qkrw

KWdy Aqy pRymIAW ƒ vMfx rUp Awp Krcdy hn[ prmpUjnIk ipAwry Bgq mhWpurS iKmw gRIbI AnMd (shj)SWqI sihq, (guxqws)guxW dy Kzwny vwihgurU jI nUM, Awp iqAwg ky pUrn pRym iekwgRqw sihq, suAws 2 jpdy jpwauNdy rihMdy hn[ hir hir sIgwru bnwvhu hir jn; hir kwpVu pihrhu. iKm kw] DMn vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU cOQy pwiqswh jI PurmwauNdy hn:- hy vwihgurU jI dy jn ipAwirE! hrI jI dI pRwpqI leI, iKmw dw k`pVw pihnxw kro[ hir hir hir dw jwp, rom 2 krky krn rUp, SuB sIgwr bnwauxw kro[ sUhw vysu sBu auqwir Dry; gil pihrY iKmw sIgwru] jIv rUpI iesqRI (sUhw)ksuMBI dy k`cy rMg vWg, iviSAW AOguxW pwpW dy k`cy rMg vwlw (vysu)pihrwvw sBu (auqwir)lwh Dryy, Bwv ivSy pwp iqAwg dyvy[ gL ’c gihixAW dy iSMgwr vWg, Awpxy (gil) AMqhkrn Bwv rom 2 ’c iKmw rUpI isMgwr pihnxw kry[ so sMinAwsI. jo siqgur syvY; ivchu Awpu gvwey] Cwdn Bojn kI Aws, n kreI; AicMqu imlY so pwey] bkY n bolY. iKmw Dnu sMgRhY; qwmsu nwim jlwey] Dnu igrhI. sMinAwsI jogI; ij hir crxI icqu lwey]7] DMn vwihgurU s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI iKmw Awid SuB gux Dwrn dw prmpiv`qR SuB s`cw au~qm au~cw aupdyS b^Sdy hn:- hy BweI! auh sMinAwsI hY, ijhVw Awpxy idl ’coN hMkwr guAw ky, s`cy siqgurW ƒ hr smyN (syvY)Xwd kry, s`cy siqgurW dI SuB s`cI (syvY)syvw kry[ (Cwdn)bsqR (Bojn)pdwrQW dI ie`Cw n kry, jo ku`J (AicMqu)inrXqn swdw bsqR Bojn imly, auh hI ^uSI ^uSI pRwpq kry[ AwpxI vifAweI inMdw eIrKw iP`ky bcn n (bkY)boly, duinAwvI Dn dI bjwey iKmw rUpI Dn (sMgRhY)iek`qR kry, nwm AiBAws krky, (qwmsu)qmo gux kRoD swV dyvy[ auh igRsqI jogI DMn 2 hY, ijhVw vwihgurU jI dy s`cy crnkmlW ’c ic`q lwauNdw hY[ rwm rvMqw jwxIAY; iek mweI Bogu kryie] qw ky lKx jwxIAih; iKmw Dnu sMgRhyie]3] vwihgurU DMn s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI PurmwauNdy hn:- ijhVw gurmuK ie`k mwieAw dw Bogu pwauxw kry, mwieAw nws kry, iKmw nwm rUpI Dn ƒ (sMgRhyie)iek`qR kry, iqs dy ieh SuB l`Kx jwxIdy hn ik auh rwm ’c (rvMqw)lIx jwnxw krIey[ gur kw sbdu. mnY mih muMdRw; iKMQw iKmw hFwvau] prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI, BrQrI jogI ƒ drSn aupdyS b^SidAW ieauN inhwl krdy hn:- hy BrQrI jogI jI! dwsn dws ny s`cy siqgurW dw prmpiv`qR prmpUjnIk au~qm sbd kMnW duAwrw sux ky jo mn ’c vswieAw hY, ieho hI muMdRw pweI hY[ ieho hI iKmw rUpI (iKMQw)godVI hMFwauxw krdw hY[ sq sMqoiK; rhhu jn BweI] iKmw ghhu; siqgur srxweI] Awqmu cIin. prwqmu cInhu; gur sMgiq iehu insqwrw hy]8] prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI PurmwauNdy hn:- hy BweI (jn)ipAwry Bgq jno! s`cy siqgurW dI s`cI Srn pY ky, s`c Aqy sMqoK sihq rihxw www.Gursevak.com

203

q`qkrw

kro Aqy iKmw Awid SuB gux (ghhu)gRYhx kro[ swirAW ƒ Awpxw (Awqmu)Awpxw Awp Bwv Awpxy im`qR ipAwry (cIin)pCwx ky (prwqmu)vwihgurU jI ƒ (cInhu)pCwxo[ gurU jI dI siqsMgq duAwrw iehu hI mukqI hY[ scu vrqu sMqoKu qIrQu; igAwnu iDAwnu iesnwnu] dieAw dyvqw. iKmw jpmwlI; qy mwxs prDwn] prmpUjnIk s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI PurmwauNdy hn:- hy BweI! krm kWf iqAwg ky, s`c dI pRwpqI krnI hI s`cw qIrQ hY, sMqoK dI pRwpqI krnI hI vrq hY[ vwihgurU jI dw s`cw igAwn, s`cw iDAwn Dwrnw hI s`c rUpI qIrQ dw iesnwn hY[ dieAw krnI hI s`c rUpI dyvqy dI pUjw hY[ iKmw krnI mwLw hY[ ien@W SuB guxW ƒ Dwrn vwly jo (mwxs)mnu`K hn (qy)auh swirAW ’qoN (prDwn)muKI hn[ vwihgurU] 1Alp 2Ahwr. 3sulp sI inMdRw; dXw iCmw qn pRIiq] 1QoVw, 2Bojn, 3QoVI sI[ vwihgurU] prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn vwihgurU siqgurU sRI gurU hirikSn swihb s`cy pwiqswh jI ny prm ikRpwlqw krky, rwjy jY isMG jI nUM, iKmw Awid gux Dwrn bwry ieauN SuB s`cw su`cw au~cw prmpiv`qR aupdyS b^iSAw:- krnI iCmw; 1mhwqm jwn[ iCmw krn hI dYbo dwn[ iCmw skl qIrQ ieSnwn[ iCmw krq nr kI 2klXwn[ iCmw smwn mhwn gun nwhI[ XW qy iCmw Drhu mn mwhI[ 3sdgun ko nih qXwgn kIjY[ sdw irdy mih 4iesiQr kIjY[ 1 mhwqmw puxw, vifAweI1 PL1, 2mukqI, 3SuB gux, 4itkwauxw kro[ vwihgurU] iKmw ivhUxy. Kip gey; KUhix lK AsMK] gxq. n AwvY; ikau gxI. Kip Kip muey ibsMK] ijs mn AMdr iKmw nhIN &urdI, auh p`Qr idl hr vyly Apxy mn ’c, sVdw hI rihMdw hY[ AYsy iKmw- hIx jIv, Awp qbwh hoey, sMswr ƒ BI qbwh kIqw[ iKmw hIx jIv Awpo iv`cI sd lVdy hI rihMdy hn[ byAMq iKmw hIx rwjy, rwijAW nwl iBV ky AwpxIAW POzW smyq nws hoey[ byAMq iKmw hIx jIvW ny zor zulm D`kw kridAW, byAMq jIvW qy byAMq hI zulm kIqy[ iKmw dy dwqy DMn vwihgurU s`cy siqgurU pihly pwiqswh jI PurmwauNdy hn:(AsMK)Axigxq l`KW KUhxIAW jIv iKmw kmwaux (ivhUxy)ibnw, Awpxy Awp kRoD ’c AQvw Awpo iv`cIN lV 2 ky Kp gey hn[ aun@W dI igxqI nhIN AwauNdI, ikvyN (gxI)igxW? (ibsMK)byAMq hI Kp 2 ky mr gey hn[ Ksmu pCwxY Awpxw; KUlY. bMDu n pwie] sbid mhlI. Krw qU; iKmw scu suK Bwie]) ;jhw iKmw qh Awip] Anuswr rom 2 krky, iKmw kmw ky, Awpxy AMdr iKmw vsw ky, ijhVw pRymI Awpxy (Ksmu)mwlk jI ƒ pCwxy, aus dy hMgqw mmqw, cOrwsI Bogx dy bMDn Ku`l jWdy hn, Pyr bMDn nhIN pYNdy[ hy (mhlI)gursyvk jI! Awp jI gursbd Aqy iKmw nwl (Bwie)pRym krky, iKmw dy Kry s`cy suK ƒ pRwpq kr[} kbIr. mwieAw qjI, q ikAw BieAw; jau. mwnu qijAw nhI jwie] mwn. munI muinvr gly; mwnu. sBY kau Kwie]156] ie`k mwnI, bVw hMkwr krdw sI, ik mYN bVw hI iqAwgI hW, www.Gursevak.com

204

q`qkrw

mwieAw ƒ h`Q nhIN lwauNdw[ p`lw swhmxy kr idMdw ik ies ’c bMn@ idau[ prQwie swKI mhwpurK boldy; swJI sgl jhwnY] Anuswr swfw klju`gI jIAW dw mwx mytx leI, Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwry jIE! mwieAw (qjI)C`f idqI, q (ikAw)kI (BieAw)hoieAw? koeI ^ws g`l nhIN[ (jau)jy kr mwnu (qijAw)C`ifAw nhI (jwie)jWdw[ XQw:- hm bf kib kulIn; hm pMifq. hm jogI sMinAwsI] igAwnI gunI. sUr hm dwqy; ieh buiD. kbih n nwsI] crn- DUV bx ky, mwn iqAwgx dw SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn:mn qUM.mq mwxu krih, ij hau ikCu jwxdw; gurmuiK inmwxw hohu] AMqir AigAwnu.hau buiD hY; sic sbid mlu Kohu]) mwnu. n kIjY, srix prIjY; drsn kau bilhwrI]) mwnu. n kIjY srix prIjY; krY su Blw mnweIAY] suix mIqw.jIau ipMfu sBu qnu ArpIjY; ieau drsnu hir jIau pweIAY]) mwnin.mwnu v\weIAY; hir crxI lwgo rwm] Coif isAwnp cwqurI; durmiq buiD iqAwgo.rwm] nwnk.pau srxweI rwm rwie; iQru hoie suhwgo rwm]) swDo; mn kw mwnu iqAwgau] kwmu k®oDu sMgiq durjn kI; qw qy. Aihinis Bwgau]1] rhwau] suKu duKu dono sm kir jwnY; Aauru mwnu Apmwnw] hrK sog qy. rhY AqIqw; iqin. jig qqu pCwnw]1]) suix sKIey. imil audmu kryhw; mnwie lYih. hir kMqY] mwnu iqAwig. kir Bgiq TgaurI; mohh swDU mMqY]) iqAwgIAY gumwnu mwnu. pyKqw dieAwl lwl; hW hW. mn crn ryn] ieh BI mwx hY ik AsIN v`fy hW[ mwn. munI muinvr gly; mwnu. sBY kau Kwie]156] munI (muin+vr) (vr)sRySt (muin)munI, mwn ’c (gly) gL gey[ mwnu (sBY)swirAW nUM, (kau)nUM (Kwie)Kw jWdw hY]156] ijvyN mhwrwj swihb ny inmRqw nwl ikhw hY, jqn bhuqu. mY kir rihE; imitE n. mn ko mwnu] durmiq isau, nwnk. PiDE; rwiK lyhu Bgvwn]) mwx swirAW dy SuB gux Kw jWdw hY[ ies ’qy tUk:- ie`k mwnI jogI lgwqwr smwDI ’c bYTdw, lok m`Qw tykx AwauNdy, rwjw BI SrDwlU bx igAw[ rwj drbwr ’c BI bVw mwx hox l`gw[ jogI ny rwjy ƒ ikhw, “mYN ibnw Ahwr Cky, Cy mhIny lgwqwr smwDI ’c bYT skdw hW”[ rwjy ikhw “TIk hY jI”, Cy mhIny smwDI ’c bYTw irhw[ jdoN jogI jI ny smwDI qoN au~Ty, bwhr inkly, sB ny gL ’c hwr pwey m`Qw tyikAw, vwjy Fol vjwey[ mwx dw Bu`Kw, Cy mhIny leI Pyr bYT igAw[ bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] Anuswr pUrn bRhm igAwnI mhWpurS, Awey, aun@W kol rwjy ny jogI dI is&q kIqI, mhWpurSW bVy hI DIrj nwl ikhw, “hy rwjn! ijs idn aus ny Bory ’coN inklxw hY, aus qoN k`uJ idn pihlW muinAwdI krvw idau, ies h&qy jogI jI ny nhIN inklxw, Agly h&qy drSn dyxgy”[ jdoN jogI jI ny inkl ky dyiKAw, ie`Qy koeI BI nhIN AwieAw, Dn pdwrQ krky, myrw Awdr siqkwr nhIN hoieAw, aus vyly gyVw Kw ky if~g moieAw[ www.Gursevak.com

205

q`qkrw

kbIr. swcw siqguru. mY imilAw; sbdu ju bwihAw eyku] lwgq hI Buie imil gieAw; pirAw klyjy Cyku]157] pUrn bRhm jI dy Avqwr Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:(mY)dwsn dws ƒ (swcw)s`cy siqguru suAwmI rwmwnMd jI. koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; DMn siqgurU nwnk dyv jI (imilAw)imly[ jdoN aun@W ny AwpxI iKmw rUpI kmwx ’coN, (eyku)ie`k sbdu rUpI qIr AQvw pRym rUpI qIr (ju)jdoN bwihAw, jo dwsn dws dy irdy ’c l`igAw, dwsn dws, ivAwpk inmRqw, ivAwpk hlImI, ivAwpk gRIbI sihnSIlqw, rUp (Buie)DrqI ’c iml igAw, dwsn dws dy (klyjy)ihrdy ’c, pRym rUpI Cyku (pirAw)pY igAw]157] XQw:kbIr. mwry bhuqu pukwirAw; pIr pukwrY Aaur] lwgI cot mrMm kI; rihE kbIrw Taur]182]) kbIr. gUMgw hUAw bwvrw; bhrw hUAw kwn] pwvhu qy. ipMgul BieAw; mwirAw siqgur bwn]193]) kbIr. siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI. Buie igir pirAw; prw kryjy Cyku]194] kbIr. swcw siqguru. ikAw krY; jau. isKw mih cUk] AMDy. eyk n lwgeI; ijau. bWsu bjweIAY PUk]158] vwihgurU jI dy Avqwr Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk kau dIAw]) jw kau. hir rMgu lwgo iesu jug mih; so khIAq hY sUrw] pMjW ivkwrW ƒ ij`qx vwly pUry siqgurU mhwrwj swihb jI, inrgun bRhm dy srgun Avqwr, pRymw BgqI dy dwqy iKmw inDwn, (swcw)s`cy siqguru swihb jI (ikAw)kI (krY)krn? (jau)jdoN isKw (mih)’c, SuB s`cw aupdyS mMnx kmwaux ’c, Bu`l (cUk)c`uk hovy, mhwrwj swihb jI qoN bymuK ho jwx[ hMkwr krky (AMDy)AMny AigAwnI zwlm nUM, (eyk)ie`k BI guraupdyS (n)nhIN (lwgeI)l`gdw[ (ijau)ijvyN bWsu ’c PUk (bjweIAY)mwrIdI hY, bWs KoKlw hox krky, ie`k pwsy &Uk mwro, dUjy pwsy bwhr inkl jWdI hY[ ieDrly kMn mhwrwj swihb bcn suxwaux, dUjy kMn k`F idqy[ suxI Ax suxI kr idqI[ XQw:- siqgur kw PurmwieAw. mMin n skI; duqru. qirAw n jwie]) pMcW dw kihAw isr m`Qy, pnwlw E~Qy dw E~Qy[ AxAiDkwrIAW bwry ikhw hY, swvDwnqw nwl pUry siqgurU swihb jI dw SuB s`cw aupdyS ipAwry dieAw isMG swihb, Drm isMG swihb jI, bwby mnI isMG swihb jI vrgy sUrvIr bhwdr XoiDAW vWg mMnxw pUjxw nmskwrnw cwhIdw hY[ idRStWq:- ijvyN llwrI ƒ bsqR idqy ibnw, rMigAw nhIN jWdw[ jy iksy dy isr ’qy p`g bMn@I hovy, illwrI ƒ khy,“myrI p`g rMg[ auh khy, “p`g lwh ky dy” khy, “lwh ky nhIN dyxI”[ ieauN siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI pws swDsMgq rUp m`tI hY, siqgurU swihb jI Awp hI nwm ’c rom rom krky rMgy llwrI hn, pRym rUp jl hY, nwm rUp rMg hY, jykr is`K Awpxw qn mn Dn gurU pRmysr jI ƒ Arpdw hY, qW siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, ies ƒ nwm rMg cwVH ky inhwl kr idMdy hn[ pr jy siqgurU mhwrwj swihb jI ƒ qn mn Dn isr nhIN Arpdw qW ieauN www.Gursevak.com

206

q`qkrw

smJo:- kbIr. swcw siqguru, ikAw krY; jau isKw mih cUk]) siqgur s`cw ikAw kry; isK dy nw Byq[) kbIr. hY gY bwhn sGn Gn; CqRpqI kI nwir] qwsu ptMqr n pujY; hir jn kI pinhwir]159] {bhuq ipAwrI GxI fUMGI pRIq nwl vwihgurU jI dy ipAwirAW dI SuB s`cI syvw dI mhW ivsmwd mhwnqw d`s rhy hn[ c`kRvrqI bwdSwhIAW swry suK pRwpq hox, pr jy ien@W suKW ƒ pRwpq ho ky, mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI dw ismrn Bu`ilAw hY, AYsy suK nwloN qW iB`iKAw mMg ky KwxI, ^rI qoN ^rI cMgI hY, jykr vwihgurU jI dw ismrn kridAW izMdgI ibqIq hovy[ ies dy nwl swirAW ƒ hI suK huMdw, ijhVw BI jIv. mwq lok ’c AwieAw hY, auh Awpxw jnm, ismrn ibnw ivArQ n guAwvy[ sMswr ’c aulJy jIv dI r`iCAw irAwieq p`K kr rhy hn[ XQw:- AMgIkwru. Ehu kry qyrw; kwrj siB svwrxw]) jhW jhW ^wlsw jI swihb; qhW qhW r`iCAw irAwieq] mhwrwj swihb jI dw ismrn krky, inhwl hovy, caurwsI l`K jUn, jmw dI cot qoN suqMqR kr rhy hn[ ivSy pwpW ’c l`g ky, pwpI. ismrn C`f idMdw hY[ vwihgurU jI dy jn jI, Bjn krdy hn, pwxI Brn vwlI aun@W dI syvw krdI hY, hir jn dI pinhwr syvw ismrn krky iqRpq ho rhI hY[ XQw:- hir jn kI syvw jo kry; ieq aUqih CUtY]4] ptrwxI ivkwrW ’c K`cq hwr iSMgwr ’c l`gI hY} pUrn bRhm srUp sRI kbIr swihb jI Amolk bcn &urmwauNdy hn:- c`kRvrqI bwdSwh hovy, ijs koL (Gn)bhuq (sGn)izAwdw (hY)GoVy (gY)hwQIAW dI &Oj, (bwhn)AsvwrIAW hox[ AYsy (CqRpqI)CqRW dy pqI (kI)dI (nwir)ptrwxI, (qwsu)iqs dwsI dy (ptMqr)brwbr, (n)nhIN (pujY)puj skdI, jo (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk Ajpw jwp vwihgurU jI dy (jn)ipAwry Bgq jI (kI)dI (pinhwir)pwxI Brn vwlI hY]159] XQw:- jw idn jgq mwn, tihl khI rswie; igAwn iDAwn koit jog jg n smwn hY] ijs idn jgq dy mwnnIX pRBU jI ny, (rswie)pRym ’c rs ky, prm- pRsMn ho ky, syvw tihl krnI &urmweI, aus suBwgy idn dy brwbr, kRoVW duinAwvI igAwn iDAwn jog j`g rwj Awid nhIN hn[ jw idn BeI pinhwrI, jgn nwQ jI kI; qw sm n CqRDwrI koitn kotwn hY] ijs idn jgq dy mwlk pRBU jI dI pwxI Brn vwlI syvw pRwpq hoeI, aus idn dy suK qul kroVwn kroV CqRpqI rwj vI nhIN ho skdy[ {jl FoieE, siqgur ky duAwry[ ieh ibD, pwieE moK duAwry[ siqgurU Amrdws jI ny dUjy pwiqswh jI dy crnW ’c bwrW swl jl Fox dI syvw kIqI sI[} jw idn ipsnhwrI BeI. jgjIvn kI; ArQ Drm kwm moK dwsn dwswn hY] ijs idn jgq dy jIvn pRBU jI dy dr qy dwxy pIhxhwrI hox dI syvw pRwpq ho geI qW cwry pdwrQ (Drm ArQ kwm moK) dwsW dy dws ho gey, Bwv pRwpq ho gey[ iCrkwrI pinhwrI pIsnhwrI ko jo suK pRymnI ipAwrI ko AkQ aunmwn hY] vwihgurU jI dI ipAwrI (pRymnI)pRymx ƒ iCVkwau krn, pwxI Brn Aqy dwxy www.Gursevak.com

207

q`qkrw

pIhx vwlI dI vifAweI pRwpq ho geI, aus dy suK dw (aunmwn)AMdwjw lwauxw vI kihx kQn qoN pry hY[} kbIr. inRp nwrI, ikau inMdIAY; ikau. hir cyrI kO mwnu] Ehu mWg svwrY ibKY kau; Ehu ismrY hir nwmu]160] sRI kbIr swihb jI prm mnohr Amolk bcn &urmwauNdy hn:(inRp)rwjy dI (nwrI)ptrwxI, ikau (inMdIAY)inMdI jWdI hY? (hir)vwihgurU jI dy jnW dI (cyrI)dwsI (kau)nUM, ikau ienw Awdr mwnu idqw jWdw hY? Eh ptrwxI, (ibKY)ivSy pRwpqI (kau)leI, (mWg)cIr (svwrY)svwrdI hY[ rMgW 2 dIAW sugMDIAW hIry jvwhrwq pw ky iSMgwr lwauNdI hY, pqI rwjy ƒ pRsMn krn leI[ pr pqI hrI jI dy BgqW dI siqsMg syvw krn vwlI (Eh)dwsn dwsI, ru`Kw im`sw Kw ky, (hir)vwihgurU jI dy s`cy prmpiv`qR nwmu jI ƒ hr vyly (ismrY)Xwd krdI hY, Apxy pRwxW qoN ipAwry pqI Akwl purKu jI ƒ pRsMn krn leI, hMkwr ivkwr AOgux kusMg iqAwg ky, syvw ismrn krdI hY[ ieh SuB Amolk hukm kmwauNdI hY[ XQw:- hoie inmwxI. syv kmwvih; qw pRIqm hovih min ipAwrI]1] ]160] kbIr. QUnI pweI iQiq BeI; siqgur bMDI DIr] kbIr. hIrw bnijAw; mwnsrovr qIr]161] sRI kbIr swihb jI Su`B Amolk bcn &urmwauNdy hn:- dwsn dws gRIb dI ibRqI bu`DI iviSAW ivkwrW AOguxW doSW ’c ruV@ rhI sI[ imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] pUrn Bgvwn Anqklwvwn siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI ny ikRpw krky, gurmiq is`iKAw, pRIqI, gurbwxI, bRhmiv`idAw, s`cI ivAwpk srn, gurU pRymw- BgqI, SWqI iKmw Awid AnMq SuB guxW rUpI (QUnI)QMm@I pweI, gurU crn- kmlW ’c ibRqI bu`DI (iQiq)iesiQ`q (BeI)ho geI[ (siqgur)siqgurW ny ikRpw krky, mhW ivsmwd (DIr)DIrjqw (bMDI)bMn@I[ XQw:- sqsMgiq swD. pweI vfBwgI; mnu clqO. BieE ArUVw]) kbIr. hIrw bnijAw; mwnsrovr qIr]161] Bgq sRI kbIr swihb jI Amolk s`cy bcn &urmwauNdy hn:- {hr pRwxI dy AMdr bwhr ivAwpk mhwrwj swihb jI, siq sMqoK dieAw Drm hlImI grIbI SWqI iKmw DIrj pRym iekwgRqw Awid AsMK SuB guxW rUpI hIirAW sihq, mwnsrovr hn[ XQw:- srb klw BrpUr pRB;) ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY. n bwF hY; n Gwt bwF. hoq hY]} mwnsrovr ’qy hMs rihMdy hn, au~QoN hIry cugdy hn[ XQw:- srvr AMdir. hIrw moqI; so. hMsw kw Kwxw]) (mwnsrovr)siqgurU swihb jI, siqsMgq jI dy (qIr)pwsoN, dwsn dws kbIr ny, AYso hIrw; inrml nwm] hIrw nwmu, qn mn Dn isr dy ky, (bnijAw)^RIidAw hY]161] XQw:- kMcn isau; pweIAY nhI qoil] mnu dy; rwmu lIAw hY moil] siqgurU swihb mwnsrovr kYsy hn? srgun srUp ’c gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI hn[ kbIr. hir hIrw, jn jauhrI; ly kY mWfY hwt] jb hI pweIAih pwrKU; qb hIrn kI swt]162] 1:- ijvyN jOhrI. Amolk hIry dI prK krky, m`ul lY ky AwpxI h`tI ’qy sjwauNdw www.Gursevak.com

208

q`qkrw

hY[ h`tI ’qy, jd koeI prK vwlw gwhk Aw jwvy, qW aus dw mu`l imldw hY[ ieauN siqgurU mhwrwj swihb jI, swDsMgq rUpI h`tI ’qy, hrI rUpI hIrw sjwauNdy hn[ vwihgurU Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir) srb klw BrpUr pRB; Anq guxW dy AsMK pRkwS Ajpw jwp inrgun bRhm jI, jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] hIrw rUp hn[ ijvyN hIrw hnyry ’c pRkwSdw hY, vwihgurU hIrw jI, AOguxW pwpW ivkwrW zor zulm dy hn@yry ’c, sB dI crn- DUiV bnx rUp bRhmigAwn dw pRkwS krdy hn[ DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pRswid; sBu jgqu qrwieAw]) hir ky jn siqgur sqpurKw; ibnau krau gur pwis] Anuswr (jn)siqgurU sihb jI, hrI jI hIry ƒ prKx vwly jauhrI hn[ mhwrwj swihb jI, Akwl purK jI nUM, ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] Anuswr, qn mn Dn sB ku`J Arp ky, hir hIrw jI, ƒ Akwl purK jI qoN (ly)lY (kY)ky, swDsMgq rUpI (hwt)h`tI qy (mWfY)sjwauNdy hn[ XQw:- qnu mnu dIjY sjxw; AYsw hsxu swru] jb hI pweIAih pwrKU; qb hIrn kI swt]162]1:- (jb) jdoN hrI jI hIry dy pwrKU guris`K (pweIAih)pweIdy hn[ (qb)qdoN (hIrn)hIirAW (kI)dw (swt)v`tw mu`l imldw hY]162] ijvyN siqgurU pMjvyN pwiqSwh mhwrwj aubldI dyg ’c bYTy nOvyN pwiqSwh jI ny sIs kurbwn kIqw[ dsvyN pwiqSwh jI ny byAMq kurbwnIAW kIqIAW[ siqgurU mhwrwj swihb jI AnykW kurbwnIAW v`ty, hir hIrw, Akwl purK jI qoN lY ky, swDsMgq rUpI h`tI qy sjwauNdy hn[ jb hI pweIAih pwrKU; jdoN nwm hIry ƒ prKx vwly guris`K pwrKU, sicAwr isK bYTy siqgur pwis] Anuswr siqgurW dy crnW ’c AwauNdy hn[ qb hIrn kI swt]162] (qb)qdoN (hIrn)hIirAW (kI)dw (swt)mu`l imldw hY[ XQw:- mwqr ipqr iqAwig kY; mnu sMqn pwih bycwieE]) qnu mnu Dnu sBu, sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY]) nwnk. syvku soeI AwKIAY; jo. isru Dry auqwir] siqgurU swihb jI ny sIs mMgy, ipAwry dieAw isMG jI ny ikhw, “mhwrwj l`K sIs huMdy, l`K hI kurbwn kr idMdw[ ieh sIs Awp jI dw hI hY[ pMj ipAwry pMj mukqy byAMq pRymIAW ny sIs Arpy[ swFy s`q mhIny AnMdgVH ikly dw Gyrw, BuK aunINdrw qRyh, vYrI nwl jMg, vYrI dw purjw 2 k`t ky ShId hoey[ ieh hY siqgurU jOhrI Awpxy swDsMgq rUp h`tI ’qy hIrw sjwauNdy hn[ pwrKU guris`K hIry dw mu`l moV idMdy hn[ nw qw siqgurU swihb vWg, iksy ny kurbwnI idqI hY, siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny cwr DrmXu`D lVy ij`qy[ sB qoN mUhry ho ky mhwrwj swihb jMg lVdy[ AwpxI is`KI leI, DrmX`uD lVdw, koeI muskl hI dyiKAw jwvygw[ mhwrwj swihb jI ny v`fI qoN v`fI Gwlxw GwlI[ Bgq kbIr swihb dw idRstWq ilAw jwvy[ hoie ibrkq bnwrsI; rihMdw rwmwnµd gusweI] AMimRq vyly auTky jWdw gMgw nHwvx qweI] AgoN hI dy jwieky lµmw ipAw kbIr iqQweI] pYrIN tuMb auTwilAw bolhu rwm isK smJweI] ijauN lohw pwrs Cuhy cMdn vws inµm mihkweI] psU www.Gursevak.com

209

q`qkrw

pryqhuM dyv kr; pUry siqgur dI vifAweI] Acrj no Acrj imlY ivsmwdy ivsmwd imlweI] Jrxw Jrdw inJrhuM gurmuK bwxI AGV GVweI] rwm kbIrY Byd n BweI]15] (vwr 10) ies qr@W jOhrI hIry ƒ pRwpq krdy hn[ gwhk hI mu`l dy skdw hY[ ivxu gwhk guxu vycIAY; qau guxu shGo jwie] gux kw gwhku jy imlY qau guxu lwK ivkwie] ijvyN sRI ptny swihb jI ivKy BweI mrdwnw jI swls rwey jOhrI pws lwl lY ky gey sI[ aus ny sO ruipAw drSnI Bytw id`qw[ aus ƒ kImqI lwl dI prK sI[ ies qr@W siqgurU s`cy pwiqSwh jI qoN hIrw pRwpq krn vwly pwrKU guris`KW ny ijvyN bwbw mnI isMG jI ny bMd 2 ktvwey Aqy kih rhy hn[ qn gMdgI dI koTVI hir hIirAW dI Kwx[ jy isr idiqAW hir imly qW BI ssqw jwx[ pwrKUAW ny gurU mhwrwj jI leI, Drm leI Kopry luhwey, bwbw subyg isMG jI Swhbwj isMG jI crKVI ’qy cVy BweI mqIdws jI Awry nwl cIry gey, BweI idAwlw jI dyg ’c aubwLy gey, BweI sqIrwm jI rUM ’c lpyt ky swVy gey[ bwbw dIp isMG swihb jI qlI ’qy sIs r`K ky lVy[ AnykW ShId hoey ijnW ny gurbwxI hIry dw bhuq BwrI mu`l idqw[ kbIr. hir hIrw, jn jauhrI; ly kY mWfY hwt] jb hI. pweIAih pwrKU; qb hIrn kI swt]162]2:- gurisK nwm hrI hIry dI prK vwly jOhrI jn guris`K, qn mn Dn isr swrI izMdgI siqgurW ƒ Arp ky, hrI hIrw siqgurU swihb qoN lY ky, swDsMgq rUpI h`t ’qy (mWfY)sjdy hn[ siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI gurqw isMGwsx ’qy ibrwjdy hn[ s`jy K`by do cOrdwr cOr krdy hn[ kUiVAwr. kUiVAwrI jwie rly; sicAwr isK. bYTy siqgur pwis] Anuswr is`K, mhwrwj swihb dy drbwr ’c sj ky rom 2 dy kMnW nwl kQw kIrqn gurU swihb jI dy prmpiv`qR s`cy muKwribMd qoN ivcwr suxdy hn[ gurU pRmysr jI dy ichry dy drSn krky iekwgR ho jWdy hn[ (jb)jdoN hI guris`K jOhrI jn mhwrwj dy ipAwry sMq Bgq ShId gurmuiK pwrKU (pweIAih)pweIdy hn[ (qb)qdoN (hIrn)hIirAW (kI)dw (swt)mu`l imldw hY[ mhwrwj swihb dy drSn kridAW 2 ivsmwd crnW ’c lIx ho jWdy hn[ XQw:- Aivlokau; rwm ko muKwribMd]) AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]) kbIr. kwm pry, hir ismrIAY; AYsw ismrhu inq] Amrw pur bwsw krhu; hir. gieAw bhorY ibq]163] kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ijvyN muk`dmw AOKw (kwm)kMm (pry)pieAW, vwihgurU jI (ismrIAY)Xwd krIdy hn, (AYsw)ies qr@W inq 2 hI AYsw (ismrhu)ismrn kro jI[ XQw:- ijnI nwmu ivswirAw; sy hoq dyKy Kyh] puqR imqR iblws binqw; qUtqy ey nyh]1]) syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI]) krm krq; hovY inhkrm] iqsu bYsno kw; inrml Drm]) dyh isvw br moih iehY; suB krmn qy kbhUM n tro] n fro. Air so jb jwie lro; inscY kr AwpnI jIq kro] (sRI dsm 99) www.Gursevak.com

210

q`qkrw

Amrw pur bwsw krhu; hir. gieAw bhorY ibq]163] (Amrw)mrn rihq Amr (pur)pUrn Akwl purK vwihgurU inrgun bRhm jI ’c, bwsw krhu jI[ XQw:- ijau jl mih jlu; Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI, inMdw AOguxW ivkwrW ivSy pwpW ’c, gieAw guAwicAw, SuB guxW rUpI (ibq)Dn, (bhorY)moV dyxgy, Bwv SuB gux b^S dyxgy]163] kbIr. syvw kau, duie Bly; eyku sMqu, ieku rwmu] rwmu ju dwqw mukiq ko; sMqu jpwvY nwmu]164] Ascrj ivsmwd rMg ’c rMgy Bgq kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- dwsn dws vwihgurU Akwl purK inrgun srgun jI dw aupwSk hY[ inrgun jI dy srgun srUp vwihgurU siqgurU swihb jI hn[ inrgun srUp dy srgun srUp (eyku)ie`k (sMqu)siqgurU swihb jI Aqy ieku (rwmu)inrgun bRhm jI syvw (kau)nUM (duie)dovyN (Bly)cMgy hn[ XQw:- hir kI qum syvw krhu; dUjI syvw. krhu n koie jI] hir kI syvw qy, mnhu icMidAw Plu pweIAY; dUjI syvw, jnmu ibrQw jwie jI]) ry mn. thl hir; suK swr] Avr thlw JUTIAw; inq krY jmu isir mwr]) rwmu rUp (sMqu)siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI vwihgurU nwmu (jpwvY)jpwauNdy hn[ jpw ky siqgurU mhwrwj swihb jI nwmu mukiq (ko)dy ju (dwqw)dwqy hn]164] XQw:siqguru dwqw rwm nwm kw; horu dwqw koeI nwhI]) Awip mukqu; mukqu krY sMswru] nwnk. iqsu jn kau; sdw nmskwru] kbIr. ijh mwrig pMifq gey; pwCY prI bhIr] iek AvGt GwtI rwm kI; iqh ciV rihE kbIr]165] vwihgurU jI dy srgun Avqwr Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:p`qRI k`F ky mwieAw T`gx, JUT kpt inauNdy SrwD Koey pyVy d`Cxw, pYsy lY ky Pyry krn, qwgy qvIq tUxy mMqR pV@ ky grIb Boly lokW ƒ frw ky Clx, Awp krm kWf krn krwaux, mUrqI pUjw, rwjmyD, gomyD, AsvmyD j`g krn krwaux dy (ijh)ijs, Koty (mwrig)rsqy (pMifq)iv`dvwn gey, aun@W dy (pwCY)ip`Cy, bhuqy kptIAW dI bhIr (prI)pY geI, Bwv ies dy mgr hor BI bhuq pKMfI dunIAW ƒ CLx l`gy[ XQw:- jgq kI Byfw cwl clqy ky pwCY cly[ prmwrQ n sMBwl, dyKo jg kI mUV@qw[) sweI puqRI jjmwn kI; sw qyrI. eyqu Dwin KwDY. qyrw jnmu gieAw]) gix gix joqku; kWfI kInI] pVY suxwvY; qqu. n cInI]) rwhU kyqU doie bYl hmwry swVsqI hY KyqI[ p`qRI hmwrI bVI iSkwrn mwr ilAwvy CyqI[ siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI shI s`cy swaU pMifq jI ƒ nmskwr kr rhy hn:- chu vrnw kau; dy aupdysu] nwnk. ausu pMifq kau; sdw Adysu]) khu kbIr; jo bRhmu bIcwrY] so bRwhmxu; khIAqu hY hmwrY] iek AvGt GwtI rwm kI; iqh ciV rihE kbIr]165] iek ijhVy, ijh mwrig pMifq gey ien@W ny pRmwqmw ƒ imlxw sI[ pr ieh, pfIAw kvn kumiq; qum lwgy] bUfhugy prvwr skl isau; rwmu. n jphu ABwgy] pUjw dy Dwn JUT loB ’c fu`b gey[ XQw:- hir hir www.Gursevak.com

211

q`qkrw

krih. inq kptu kmwvih; ihrdw suDu n hoeI] rwm jI (kI)dI pRwpqI dy rsqy ’c, bMb su`t ky, inrdoS jIAW ƒ &Ukx, cwh kO&I bIAr Srwb mws fr`g bIVw gwLW corI XwrI rsnw ieMidRAW dy suAwd, gwV@I nINd dy suK, &YSn AwpxI vifAweI Awp krn krwaux, mwx dI ie`Cw, suAwd dy vsIkwr ho ky hor 2 CkI jwxw, duSmx im`qR d`uK suK KuSI gmI, kwm kRoD loB moh hMkwr eIrKw iqRSnw, AwpxI pUjw krwaux, p`Qr pUjw smUh AOgux rUp jo iek (AvGt)AOKI GwtI hY, (iqh)iqs ’qy, dwsn dws kbIr ciV (rihE)irhw hY, dwsn dws ny ieh swrw ijhVw kUV kpt AOKI GwtI sI rwm dI pRwpqI ’c ieh sB C`f idqw[ qwgy qvIq tUxy p`Qr pUjw nhIN krdw p`qRI nhIN Koldw, rwhU kyqU bYl kih ky dunIAW ƒ Cldw nhIN hW, kyvl Akwl purK dI pUjw krdw hY[ ieh zihr rUp pUjw dw Dwn C`f ky iPr mwx dw BI iqAwg krnw hY[ jw kY eIid bkrIid, kul gaU ry bDu krih; mwnIAih syK shId pIrw] jw kY bwp vYsI krI; pUq AYsI srI iqhU ry lok prisD kbIrw]2] pUrn Bgq rwm srUp sRI kbIr swihb jI ny AwpxI SwdI ’qy gaUAW kql nhIN hox idqIAW[ kbIr. dunIAw ky doKy mUAw; cwlq kul kI kwin] qb kulu. iks kw lwjsI; jb. ly Drih mswin]166] kbIr swihb jI s`cy bcn &urmwauNdy hn:- corIAW fwky muk`dmy klyS swfI kul dw j`dI kMm hY[ AwpxI kul (kI)dI, jIAW ƒ mwrn mMd krm krn rUp (kwin)knof Anuswr (cwlq)c`lidAW, vw dunIAw (ky)dy (doKy)doS klMk K`t ky (mUAw)mr igAw[ Plwny dI DI nMUh ^rwb hn, dunIAW dy doS dyKdw 2 hI mr igAw[ cwlq kul kI kwin] kihMdy swfI kul ’c kdy iksy ny siqsMgq nhIN kIqI, jy mY siqsMgq syvw krWgw JwVU PyrWgw pwxI BrWgw, qW myrI kul ƒ ieh kwx l`gygI beI srdwrW dw p`uq ho ky jUTy BWfy mWjdw hY[ qb kulu. iks kw lwjsI; jb. ly Drih mswin]166] (qb)qdoN iks (kw)dI kulu (lwjsI)l`ijAw ƒ pRwpq hovygI? mrn qoN (jb)jdoN qYnUM (ly)lY ky (mswin)smSwn BUmI ’c (Drih)Drngy]166] audoN l`ijAw ieh pRwpq hovygI:- ijh kuil pUqu; n igAwn bIcwrI] ibDvw; ks n BeI mhqwrI]1] ijh nr; rwm Bgiq nih swDI] jnmq; ks n muE AprwDI] so cMgy kMm krny Bjn ismrn krn qoN kihMdw sI ik myrI kul ƒ kwn l`gygI pr jdoN mr igAw aus vyly kul ƒ l`jw l`g hI geI[ BweI BYx Bwxjy kSt my n shwiek koaU, sMpiq hzwroN DrI rhYgI mkwn my[ cMpk cMbylI coAw cMdn cFwvY cwru cIr, cIr cIl kwk KwvYNgy mdwn my[ kysrI inhwl KÎwl kwl ko n ry mUF! jyqy bfy hUey dyK! mUey so jhwn my[ jwimnI bsyrw hY, Gnyrw kÎoN bKyrw kIn? AMq ko qO fyrw qyrw lwgYgo mswn my[ kbIr. fUbihgo ry bwpury; bhu logn kI kwin] pwrosI ky jo hUAw; qU Apny BI jwnu]167] kbIr swihb jI s`cy bcn &urmwauNdy hn:- (bhu)bhuqy (logn)lokW (kI)dI www.Gursevak.com

212

q`qkrw

(kwin)knof l`jw mMnxy krky (ry)hy (bwpury)qu`C jIv! sMswr smuMdR dy, ivSy AOgux jl ’c (fUbihgo)fu`b jwvyNgw[ b`cy dI SwdI ƒ jy lokW ƒ Srwb mIt n idqw, qW lok kI kihxgy? ieh lokW dI kwn knof mMnxI[ bhuqy lokW dI kwn knof huMdI ik ieh cODrI ho ky sMgq ’c ikauN jWdw hY, h`QIN syvw ikauN krdw hY, ieh qW gRIbW dw kMm hY[ bhuqy lokW dy smwjk irvwj bhuq BYVy hn[ lokW dI kwn knof C`fx dw SuB s`cw aupdyS hY:- prhru; loBu Aru lokwcwru] prhru; kwmu k®oDu AhMkwru]) pRQmy iqAwgI; haumY pRIiq] duqIAw iqAwgI; logw rIiq]) pwrosI ky jo hUAw; qU Apny BI jwnu]167] (pwrosI)guAWFI (ky)dy Gr ’c, jo (hUAw)hoieAw hY, auh mOq dw smW, qU Apny isr pr BI (jwnu)jwnxw kr]167] XQw:- ieik ibnsY. iek AsiQru mwnY; Acrju. liKE n jweI]) kwlu ibAwlu ijau. pirE folY; muKu pswry mIq] Awju kwil Puin qoih gRis hY; smiJ rwKau cIiq]) imrqu hsY, isr aUpry; psUAw nhI bUJY] bwd swd AhMkwr mih; mrxw nhI sUJY]1]) kbIr. sqI pukwrY. ich cVI; sunuho bIr mswn] logu sbwieAw. cil gieE; hm qum kwmu indwn]) bwidswh swh; vwpwrI mrnw] jo dIsY; so kwlih Krnw]) kbIr. BlI mDUkrI; nwnw ibiD ko nwju] dwvw. kwhU ko nhI; bfw dysu bf rwju]168] kI swirAW ƒ mMgx dI Kul@ idqI hY? nhIN jI[ SRI kbIr swihb jI s`cy bcn &urmwauNdy hn:- prCwdw Ck ky bMdgI krn leI, keIAW bUihAW ’qy jw ky, (mDUkrI)fwlI, rotI mMgxI (BlI)cMgI hY, ijs ’c (nwnw)bhuq (ibiD)qr@W (ko)dw (nwju)Anwj huMdw hY, bhuiqAW GrW dw Bojn hoxy krky, Ckx Ckwaux vwly ’coN, (kwhU)iksy (ko)dw koeI dwvw nhI, beI ieh Aswfw hY[ ikauNik Akwl purK vwihgurU jI dw bhuq bfw dysu Aqy bhuq (bf)v`fw (rwju)pRkwS hY[ ie`k bUhw bMd qW hzwrW bUhy Kul@y hn, Bwv inrd@wvy rihx vwlw mDUkrI dw AiDkwrI hY, jy ^Ub bMdgI krdy hox]168] ijvyN &kIr sWeI bMdgI kry, isr& pRCwdy nwl hI vwsqw hovy[ dyx vwlw sqI d@wvw nw r`Ky ik myrw AMn hY, mYN dy irhw hW, dyx vwlw sqI ieh locy, mhwrwj swihb jI dw b^iSAw pdwrQ hY, Awp dwqw n bxy[ XQw:- jy ko hoie bhY; dwqwru] iqsu dynhwru; jwnY gwvwru]) ddw. dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy. qoit n AwveI; Agnq Bry BMfwr]) mDUkrI mMgx vwlw sMqoKI hovy, dyx vwlw sqI hovy, kyvl Bjn dw hI pRXojn hovy[ XQw:- ieAw suK qy iBK´w BlI; jau hir ismrq idn jwih]112] inrd@wvy rih ky bMdgI krn vwlw r`b dw &kIr sWeI, ijs ƒ iksy pRkwr dw d@wvw nhIN, mDUkrI mMgdy nMU, jy koeI burw khy qW BI SWq rhy[ jy iksy pRymI ny bMdgI krnI hovy, qW aus dw p`K hY[ ies FMg nwl, sMqoK nwl Ck ky ^Ub bMdgI ho skdI hY[ kbIr. dwvY dwJnu hoqu hY; inrdwvY rhY insMk] jo jnu. inrdwvY rhY; so gnY ieMdR so rMk]169] kbIr swihb jI AMimRq bcn &urmwauNdy hn:- ijhVw hMkwrI, hMgqw sihq, iksy ƒ kql krn, iksy ƒ pkVn zor zulm dw (dwvY)d@wvw krdw hY[ aus dw, A`g AQvw AOguxW www.Gursevak.com

213

q`qkrw

ivkwrW, jmpurI dI A`g ’c (dwJnu)sVnw (hoqu)huMdw hY[ ijvyN sulhI ny ApnI dwV@I iK`cI, d@wvw kIqw, “jy mYN ipau dw p`uq hoieAw qW siqgurU Arjn dyv mhwrwj jI ƒ PV ky kYd krWgw”[ jdoN DMn gurU Arjn dyv jI ƒ pqw l`igAw qW mhwrwj ny ieh Sbd aucwirAw:grIbw aupir; ij iKMjY dwVI] pwrbRhim; sw Agin mih swVI] jdoN mhwrwj swihb ’qy cV@ ky AwieAw, ipRQIcMd ƒ imilAw qW ipRQIcMd bhuq KuS hoieAw, ipRQIcMd ikhw, “mYN ie`tW dw Awvw pkwieAw hY, c`l qYnUM idKwvW”[ Srwb nwl r`ijAw, B`j ky Awvy au~pr cV@idAW hI, iv`c jw if`gw, gL ’c gMfwsw sI, gMfwsy nwl gL k`itAw igAw, A`g ’c pY ky sV igAw[ mhwrwj swihb jI ƒ PVn, ShId krn dw dwAvw krdw sI[ ijhVy gurmuiK BjnwnMdI mhWpurS, pdwrQ mwieAw Gr jwiedwd hMkwr AOguxW pwpW sB qr@W dy (inrdwvY)d@wvy rihq (rhY)rihMdy hn, auh gurmuiK mhWpurS (insMk)SMky rihq, inrBau inrlyp bRhm ’c lIx rihMdy hn[ XQw:- dunIAw ivic prwhuxw; dwvw Cif rhy lw dwvY] jo jnu. inrdwvY rhY; so gnY ieMdR so rMk]169] (jo)ijhVw, sRI gurU gRMQ swihb jI dw (jnu)ipAwrw Bgq, AOgux hMkwr kql ivkwr pwp dy (inrdwvY)d@wvy rihq (rhY)rihMdw hY[ (so)auh (gnY)igxdw hY, ieMdR BI (so)auhI hY, (rMk)kMgwl BI (so)auhI hY, Bwv dohW ƒ ieko ijhw smJdw hY]169] XQw:- qYsw rMku; qYsw rwjwnu] AQvw (so)aus rMk ƒ BI (ieMdR)vwihgurU (so)jyhw (gnY)vIcwry[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw pyRm pRcwr:- vwihgurU DMn gurU goibMd isMG swihb s`cy piqSwh jI, jdoN sRI hzUr swihb jI ƒ jWidAW dwdU duAwru phuMcy[ BjnwnMdI mhWpurSW nwl bcn iblws kridAW, jYqrwm jI ny mhwrwj jI ƒ pRym bynqI kIqI, “dwdU dwv@w dUr kr; ibn d@wvy idn k`t[ jy koeI c`ky iet FIm; iqs ƒ h`Q nw c`k[ kyqI sOdw kr geI; ies pswrI dI h`t[ Awp jI ƒ ikny kSt shwrny pey, cwr swihbzwdy mwqw ipqw jI ShId ho gey”[ siqgurU mhwrwj swihb jI ny ikhw, “BweI swDUAW dw inivrqI p`K TIk hY[ bIr rs DrmXu`D kurbwnIAW kIqy ibnw, gurbwxI j`g qoN Alop ho jwvygI[ Drm nhIN c`lygw[ ies krky ijn@W ny Drm r`Kxw gaU grIb dI r`iKAw krnI hY, zwlmW ƒ soDxw, aun@W ƒ SSqRDwrI j`QybMd hoxw pvygw[ XQw:- hm ieh kwj; jgq mo Awey] Drm hyq; gurdyv pTwey] jhW qhW; qum Drm ibQwro] dust doKIXin; pkir pCwro]42] XwhI kwj; Drw hm jnmM] smJ lyhu; swDU sB mnmM] Drm clwvn; sMq aubwrn] dust sBn ko; mUl aupwrin]43] Drm ivroDI sMswr ’qy Bwr bxy hoey hn[ XQw:- kbIr. DrqI swD kI qskr bYsih gwih] zulm dw d@wvw krn vwly zwlmW ƒ soDx leI, Drm dy d@wvy dI loV hY[ ies leI mhwrwj swihb jI ny ikhw, “dwdU d@wvw r`K ky; kil kw lIjY Bwie[ jy ko mwry eINt Fym; p`Qr hnY rswie[ dwdU d@wvw r`K ky; zwlmW leIey lu`t[ ie`ko rhsI ^wlsw; hor sB mrsI bu`t[ jo qusIN swihbzwidAW dI ShIdI bwry kihMdy hoN, nwnk jnnI DMnI mwie] aun@W dI mwqw DMn hY, ijn@W www.Gursevak.com

214

q`qkrw

dy lwlW ny AYfI v`fI kurbwnI idqI hY[ ijny BI is`K ShId hoey, sdw leI Amr ivAwpk ’c lIx hn[ ies leI Drm dI r`iKAw leI SSqRDwrI hoxw Drm dw d@wvw AqI hI zrUrI hY[ Bgq sRI nwmdyv swihb jI ƒ vwihgurU jI hwzr prgt sn[ vwihgurU jI ku`qy dy rUp ’c, Bgq jI Gr gey, rotIAW cu`k ky bwhr B`jy, Bgq jI iGau dw kuu`jw lY ky, mgr 2 B`jy, kihMdy, “hy bITl jI! ru`Kw n Kwau”[ Bgvwn jI A`gy jw ky KV@ gey, ipAwr nwl kihMdy, “qUM dws ƒ bhuq bdnwm krdw hYN, k`uiqAW ’coN pRgt krdw hYN”[ jdoN slymSwh bwdSwh ny, Bgq nwmdyv jI ƒ muslmwn bxwauxw cwihAw, mW ikhw, “pu`q koeI g`l nhIN, klmW pV@ ky ApxI jwn bcwA”[ Bgq nwmdyv jI ikhw, “n hau qyrw pUMgVw; n qU myrI mwie] ipMfu pVY; qau hir gun gwie] n qUM myrI mW, n mY qyrw pu`q, ShId ho jwaUN, pr muslmwn nhIN bxnw[ ies pRkwr swihbzwidAW ƒ hMkwrI vzIdy ikhw, “quhwnUM bhuq au~cy ruqby. sMudr bygmW, hr pRkwr dy suK imlxgy”[ bwbw &qyh isMG swihb jI jvwb idqw, “AsIN qyry ies lwlc ƒ iC`qr mwrdy hW[ swfy prmpUjnIk dwdy jI ƒ BI pwpI AOrMgzyb ny ikhw sI, “quhwfy nwl mYN AwpxI lVkI dI SwdI kr idAWgw”, DMn gurU qygbhwdr swihb jI ny ikhw, “DIAW sB dIAW sWJIAW huMdIAW hn, dwsn dws ieh g`l suxnI nhIN cwhuMdw”[ dIn kbUl nhIN kIqw, iqlk jM\U; rwKw pRB qw kw] kIno bfo; klU mih swkw] AsIN BI aun@W dy poqRy hW, ieslwm kbUl nhIN krWgy”[ so AMimRq gurbwxI sMswr ƒ b^Sx leI, siqgurU swihb jI ny sRbMs kurbwn kIqw[ Drm kwiem r`Kx leI Drm dw d@wvw krnw hI pYNdw hY, JUTI mwieAw dy d@wvy C`fxy hn[ kbIr. pwil smuhw srvru Brw; pI n skY koeI nIru] Bwg bfy. qY pwieE; qUM Bir Bir pIau kbIr]170] 1:- prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI swfy AMdr bwhr hr smyN BrpUr ho rhy hn[ ijn@W dI prmpivqR au~jl joiq nwl AsIN ijauN rhy hW[ XQw:- AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie] AYsy vwihgurU (srvru)smMudR, srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp inrgun bRhm jI, (smuhw)sB AMdr gRIbI hlImI iKmw sihnSIlqw inmRqw SWqI siq sMqoK AsMK SuB gux AMimRq bRhmwnMd rs nwl, BwvyN (pwil)v`tW q`k n`ko n`k (Brw)Bry hoey hn[ hr pRwxI dw irdw rUp (srvru)sRovr, AQvw siqsMgiq rUp sRovr (smuhw)swrw AMimRq bRhmwnMd rs nwl (pwil)v`t q`k l`bw l`b (Brw)BirAw ipAw hY[ iPr BI koeI hMkwrI, (nIru)bRhmwnMd rs ƒ sRI gurU gRMQ swihb jI dI ikRpw, sbd AiBAws ibnw, pI (n)nhIN (skY)skdw[ hy kbIr! (qY)qUM DMn gurU nwnk swihb jI duAwrw bfy (Bwg)BwgW krky l`bw l`bw BrpUr bRhm rUp AMimRq sRovr, gurpRswid (pwieE)pwauxw kIqy hn[ qUM pRym ipAwly Bir Bir ky, AMimRq (pIau)pIxw kr] ]170] XQw:- AMqir KUhtw. AMimRiq BirAw; sbdy. kwiF pIAY pinhwrI]) Gr hI www.Gursevak.com

215

q`qkrw

mih. AMimRqu BrpUru hY; mnmuKw. swdu n pwieAw] ijau ksqUrI. imrgu n jwxY; BRmdw. Brim BulwieAw] kbIr. prBwqy qwry iKsih; iqau iehu iKsY srIru] ey duie AKr. nw iKsih; so. gih rihE kbIru]171] pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI AMimRq bcn &urmwauNdy hn:(prBwqy)AMimRq vyly sUrj cV@n qoN qwry (iKsih)Alop ho jWdy hn[ (iqau)iqvyN kwl rUpI sUrj cV@n qoN, iehu srIru (iKsY)Alop ho jWdw hY[ byAMq hI bRhmMfW ’c, byAMq jIv hux mr rhy hn[ ikDry icKw ’c pw ky swVy jw rhy hn[ ikDry kbrW ’c pw ky d`by jw rhy hn[ brKis bwxI; budbudw hyir] ijvyN vrKw hox qoN, ie`k kxI nwl budbdw bxdw hY, dUjI nwl tu`t jWdw hY[ ieauN sRIr Alop ho rhy hn[ ey duie AKr. nw iKsih; so. gih rihE kbIru]171] inhclu scu. Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI] Anuswr Akwl purK jI, ^udw jI ’c lIx, ^udw jI dw bMdw pUrn Bgq jI, (ey)ieh (duie)do prm piv`qR AKr, (iKsih)Alop (nw)nhIN huMdy[ (so)aun@W ƒ dwsn dws kbIru (gih)pkV idRV pRp`k kr (rihE)rihAw hY, Bwv Akwl purK jI, ^udw jI ’c lIx, ^udw jI dy bMdy pUrn Bgq jI nMU, dwsn dws hr smyN, rom rom krky jp iDAw irhw hY[ AQvw inrgun srgun do A`Kr hn, Alop nhIN huMdy[ aun@W ƒ dwsn dws gRihx kr irhw hY, Bwv inrgun srgun dI eykqw kr irhw hY[ mYN ien@W qoN v`K nhIN ho skdw, ieh myry nwloN v`K nhIN ho skdy[ AQvw (vwih+gurU) vwih gurU (ey)ieh (duie)do AKr (nw)nhIN (iKsih)Alop huMdy[ (so)aun@W ƒ dwsn dws kbIru (gih)pkV idRV pRp`k kr (rihE)rihAw hY, Bwv hr smyN Ajpw jwp vwihgurU vwihgurU vwihgurU jp irhw hY]171] XQw:- khu kbIr; AKr duie BwiK] hoiegw Ksmu; q lyiegw rwiK]) hir hir AKr duie ieh mwlw] jpq jpq Bey dIn dieAwlw]1] kbIr. koTI kwT kI; dh idis lwgI Awig] pMifq pMifq jil mUey; mUrK aubry Bwig]172] 1:- prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- eyhu sMswru. iqsY kI koTI; jo pYsY. so grib jrY]) iehu jgu. scY kI hY koTVI; scy kw ivic vwsu] Anuswr s`cy vwihgurU jI dI. kwT (kI)dI koTI, nwSvMq sMswr hY, au~qR d`Kx pUrb p`Cm qy au~qR pUrb ivcwly eIswn kox, pUrb d`Kx ivcwly Agin kox, d`Kx p`Cm ivcwly nYirqI kox, p`Cm au~qR ivcwly vwievI kox[ zmIn qy Asmwn ieh (dh)ds (idis)idSW ’c, iqRsnw eIrKw, b`jr pwp, kwm kRoD hMkwr PYSn Awig lwgI hY[ XQw:- kljuig. rQu Agin kw; kUVu. AgY rQvwhu]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) www.Gursevak.com

216

q`qkrw

pMifq pMifq jil mUey; mUrK aubry Bwig]172]1. so pMifqu; jo iqhW guxw kI pMf auqwrY] Anidnu eyko nwmu vKwxY]) khu kbIr; jo bRhmu bIcwrY] so bRwhmxu khIAqu hY hmwrY]) so pMifqu; jo mnu prboDY] rwm nwmu; Awqm mih soDY] rwm nwm; swru rsu pIvY] ausu pMifq kY; aupdyis jgu jIvY] hir kI kQw; ihrdY bswvY] so pMifqu; iPir join n AwvY] byd purwn; isimRiq bUJY mUlu] sUKm mih; jwnY AsQUlu] chu vrnw kau; dy aupdysu] nwnk. ausu pMifq kau; sdw Adysu]4] AYsy nyk iv`dvwn gurmuiK pMifq pMifq, ies A`g qoN (Bwig)B`j ky, (aubry)bc gey[ AsMK mUrK AMD Gor] AsMK cor hrwmKor] Anuswr mUrK gur inMdk, vYr ’c idRV, ies A`g ’c, jil ky (mUey)mr sV gey]172] kbIr. koTI kwT kI; dh idis lwgI Awig]2:- vw:- ies dyh rUpI kwT dI koTI nUM, dso idsw ’c ieh A`g l`gI hY, jo dsy ieMdRy dso idsW ƒ Awpo Apxy ivSy ƒ Bu`Ky bwz vwg B`jdy hn[ A`KW rUp vYr eIrKw dvYq ivkwr idRstI Awid nwl dyKdIAW hn[ kMn hr vyly ivSy ivkwr dIAW g`lw sunx iv`c l`gy hoey hn[ n`k pr iesqRI dI durgMDI lYNdw hY[ rsnw pdwrQW dy rs ks ’c l`gI hY[ XQw:- ijhbw suAwdI; lIilq loh] zbwn gMdy gwxy gwaux ’c l`gI hY[ cmVI sprs ’c K`cq hY[ h`Q Zlq dsKq, corI T`gI c l`gy hn[ pYr kusMgq c jWdy hn[ so dyh rUpI kwT dI koTI nUM, dsW ieMidRAW dy ivSy rUp Awig (dh)ds (idis)qr& lwgI hY[ pMifq pMifq jil mUey; mUrK aubry Bwig]172] p`qRI Kol@ ky, gix gix joqku kWfI kInI] pVY suxwvY qqu n cInI] kpwhU dyvqy dI inrwjgI hY rwhU kyqU dw ivGn hY[ ies qr@W kpt Cl nwl, dunIAW ’c T`gI mwrn vwly, ijn@W dw kMm, kyvl pUjw dy Dwn inauNdy Koey pyVy AmIrW dy duAwry qy jw ky iB`iKAw mMgxw hI hY[ AYsy iv`idAw dw AiBmwn krn vwly pMifq pMifq Awpo ivcIN vwd- ivvwd JgVw krky, iqRsnw eIrKw, b`jr pwp, kwm kRoD hMkwr PYSn dI A`g ’c (jil)sV ky (mUey)mr gey[ XQw:- hm bf kib kulIn; hm pMifq. hm jogI sMinAwsI] igAwnI gunI. sUr hm dwqy; ieh buiD. kbih n nwsI]2] hm mUrK mugD srxwgqI; imlu goivMd rMgw rwm rwjy]) hau mUrKu. kwrY lweIAw; nwnk hir kMmy]) pMifqu hoie kY; bydu bKwnY] mUrKu nwmdyau; rwmih jwnY] Anuswr AYsy jo sMswr v`loN mUrK hn, sMswr aun@W ƒ mUrK kihMdw hY[ beI auh mwieAw gRihx nhIN krdy, AOgux ivkwr iek`Ty nhIN krdy, sMswr dI ing@w ’c mUrK hn[ AYsy mUrK ies A`g qoN (Bwig)B`j ky, (aubry)bc gey[ kbIr. sMsw dUir kru; kwgd dyh ibhwie] bwvn AKr. soiD kY; hir crnI. icqu lwie]173] pUrn bRhm srUp pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI, hux gurqw ibrwjmwn prmpUjnIk s`cy siqgurU grMQ swihb jI Amolk bcn &urmwauNdy hn:- bwvn A`KrI gauVI kbIr jI AMg 340, bwvn AKrI siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI 250 AMg, ’c bvMjw A`KrW duAwrw, jo SuB s`cw aupdyS hY, ieh (bwvn)bvMjw AKr, (soiD)ivcwr mMn, idl roim roim ’c www.Gursevak.com

217

q`qkrw

vsw (kY)ky, (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk Ajpw jwp pUrn vwihgurU jI dy, gursbd jI rUpI (crnI)crn- kmlW ’c, icqu lwie ky, idl ’coN sMsw dUir kru dyvo[ XQw:- krmI. shju n aUpjY; ivxu shjY, shsw n jwie] nh jwie shsw, ikqY sMjim; rhy krm kmwey] shsY jIau mlIxu hY; ikqu sMjim. Doqw jwey] mMnu Dovhu. sbid lwghu; hir isau. rhhu icqu lwie] khY nwnku. gur prswdI shju aupjY; iehu shsw iev jwie]18]) bDy ibkwr ilKy bhu kwgr] Anuswr ipCly pwp krm dy, ilKy (kwgd)kwgz jl ’c (ibhwie)roV (dyh)dy[ XQw:Drmrwie dir. kwgd Pwry; jn nwnk. lyKw smJw] ijvyN ipAwry mhW isMG swihb jI ny ibdwvw pVvwieAw[ AQvw, gYNfw mwir hom jg kIey; dyviqAw kI bwxy] dyviqAW dI bwxI Xujr vyd ’c gYNfw, gaU, GoVw, rwjy AwidkW ƒ mwr ky, ien@W dy imhdy dw hvn krky, j`g krny kQn kIqy hn[ jIAW ƒ mwrn, Pokt pwp krm j`g Awid dI is`iKAw vwly kwgz jl ’c (ibhwie)roV@ (dyh)dy[ kbIr. sMqu, n CwfY sMqeI; jau. koitk imlih AsMq] milAwgru. BuXMgm byiFE; q. sIqlqw n qjMq]174] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- dieAwl ikRpwl ikRpw iniD, sMqu jI Awpxw (sMqeI)sMqpuxw iKmw gRIbI inmRqw dieAw SWqI sihnsIlqw dw suBwv (n)nhIN (CwfY)iqAwgdyy, (jau)jykr (koitk)kRoVW hI, AsMqu AnwVI kdy n bUJY] Anuswr (AsMq)nwmhIx nwsqk AikRqGx (imlih)imlx[ ijvyN (milAwgru)bwvncMdn (BuXMgm)s`pW nwl (byiFE)vilAw huMdw hY, Bwv aus ƒ s`p ilpty huMdy hn, ikauNik zihr qoN SWqI imldI hY[ (q)qW BI bwvncMdn AwpxI (sIqlqw)TMF (n)nhIN (qjMq)C`fdw]174] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw srUp ArQ:- sRI kbIr swihb jI Anuswr (sMqu)vwihgurU srUp SWq Awqmw suAws 2, rom 2 krky, AMimRq rUp nwm jpx jpwaux vwly, hmro Brqw. bfo ibbykI; Awpy sMqu khwvY] Anuswr pUrn sMq, s`cy siqgurU pUrn bRhm sRI gurU Arjn dyv swihb jI ny, Awpxw (sMqeI)sMq suBwA (n)nhIN (CwfY)C`fdy, (jau)BwvyN (koitk)kRoVW (AsMq)sMq doKI Awp jI nwl (imlih)iml ky, vYr qy is`KI dw ivroD krdy[ ijs qr@W (milAwgru)cMdn BwvyN (BuXMgm)s`pW nwl (byiFE)viLAw huMdw hY Bwv s`p aus duAwly ilpty huMdy hn, ikauNik zihr dI qpS imtdI hY, (q)pr cMdn Pyr BI AwpxI (sIqlqw)TMF (n)nhIN (qjMq)C`fdw, ausy qr@W hI TMFw rihMdw hY[ jw kY AMqir; bsY pRBu Awip] nwnk qy jn; shij smwiq]5] Anuswr bRhm srUp prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI dw ies sihj AvsQw vwlw mhwn praupkwrI prm au~cw su`cw s`cw suBwA hY[ Gor pwpI jIAW ƒ AMimRq gurbwxI qy AwpxI kurbwnI duAwrw, qpiq mwih; TwiF vrqweI]) TwiF pweI; krqwry] Anuswr pUrn TMF SWqI iekwgRqw sihj AvsQw b^S ky, pUrn s`cy vwihgurU jI ’c lInqw www.Gursevak.com

218

q`qkrw

b^SI hY]174] XQw:- swD kusMgq mih rhY; iqRsnw ivkwr n lgMq[ ijau cMdn srpn ivKy; sIqlqw n qjMq[ ies qr@W sMq mhWpurS ƒ kRoVW nwsqk nwmhIx purS imlx, beI qyrw sMqpuxw cu`k hI dyxw hY, ijvyN vwihgurU pMjvyN pwiqSwh jI ƒ cMdU ny bVw hI jor lwieAw, q`qI loh qy KVy kIqy grm ryqy qy ibTwey, grm ryqw sIs ’qy pwieAw, aubldI dyg ’c ibTwey, sMqpuxw nhIN C`ifAw Bwxw mMinAW[ XQw:- qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]) nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru pswirE BIqir; siqgur qy soJI pweI]) nw ko bYrI nhI ibgwnw; sgl sMig hm kau bin AweI] mhwrwj s`cy pwiqSwh jI ƒ cMdU dy kRoD dy durbcn grm nhIN kr sky[ ispwhI qlvwrW idKw ky frw nhIN sky[ iesy qr@W jyT dI sKq grmI jmIn Asmwn qp rhy sn, l`kVW qyj fwh ky loh qpweI geI, dyg aubwlI geI, ryqw q`qw kIqw igAw, pr AYny BwrI kSt mhwrwj swihb jI ƒ grm nw kr sky[ Awpxy ipAwirAW ƒ kurbwnI dyx dw sbk isKwieAw ik AYsw jIvn bxwau[ ijvyN cMdn s`pW dw vil@Aw BI, TMF nhIN C`fdw, mhwrwj swihb jI ny kmw ky d`isAw[ mhwrwj swihb qoN vroswaux vwly mhWpurS BI ies AvsQw ƒ nhIN C`fdy, BwvyN ikMny BI ivkwrI lok JgVy klyS krn, pRmysr ’c lIx rihMdy hn[ smidRStI vwly q`q byqy mhWpurS, prm sMq bwbw GneIAw swihb jI qIr goLy goLIAW dI vrKw huMdI qoN m`cdy jMg c, vYrIAW dy mUMh ’c pwxI pwauNdy, m`l@m p`tI krdy sn[ hux q`k BI aun@W dI sMpRdw ’c jdoN iksy ƒ syvw sMBwlxI hovy, qdoN aus ƒ JwVU, m`l@m dI f`bI ie`k ktorw idMdy hn[ JwVU:- gurU Gr ’c JwVU dyxw[ f`bI:- m`l@m p`tI dI mu&q syvw krnI[ ktorw:- sB ƒ jI AwieAW kih ky lMgr jl Ckwauxw, sMswr v`loN ijauNdy mr ky, s`cI syvw krnI[ XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu; Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu; kwry jovxw[ nw iqsu BuK n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId; pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu; n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId; pug Klovxw]18] kbIr. mnu sIqlu BieAw; pwieAw bRhmigAwnu] ijin juAwlw jgu jwirAw; su jn ky audk smwin]175] prmpUjnIk pUrn bRhm srUp, pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI, AMimRq bcn &urmwauNdy hn:- dwsn dws dw mnu (sIqlu)TMFw (BieAw)ho igAw hY[ suAwmI rwmwnMd jI vwihgurU gurU nwnk dyv jI duAwrw dwsn dws ny, bRhmigAwnI sgl kI rInw] Anuswr sB dI crn- DUiV bnx rUp, pUrn bRhmigAwnu Bwv AwqmigAwn pwieAw hY[ (ijin)ijs eIrKw iqRsnw mwieAw dI ie`Cw, dusmxI dÍYq inMdw smUh pwpW AOguxW, hMsu hyqu loBu kopu; cwry ndIAw Aig] rUpI (juAwlw)A`g ny, swry jgu ƒ (jwirAw)swV idqw hY[ XQw:Agin swgr; bUfq sMswrw]) kwim kroiD jlY sBu koeI] (su)auh mwieAw AgnI, (jn)syvk dwsn dws (ky)dy leI, (audk)AMimRq (smwin)brwbr hY, ijhVI mwieAw AgnI sMswr ƒ www.Gursevak.com

219

q`qkrw

swV rhI hY, auh dwsI bxky, dwsn dws dy kwrj svwrdI hY[ XQw:- mwieAw dwsI Bgqw kI kwr kmwvY] ijvyN mhwrwj dy ipAwry jn, gurduAwry hspqwl sVkW skUl gRIbW dI syvw krdy hn[ ijvyN pwxI suK idMdw, ies qr@W mwieAw suKmeI bxdI hY[ aun@W ’qy koeI Asr nhIN krdI[ ijvyN gurmuiK ipAwry, siqgurU nwnk dyv jI dy ^ws pRymI rwey bulwr jI ny, AwpxI 7500 eykV zmIn Gr bwr sB ku`J, DMn gurU nwnk dyv jI dy nwm luAw idqw[ mhwrwj dy ipAwry mwieAw ƒ AwpxI nhIN mMndy, hIE mhrwj rI mwieE] mhwrwj dI mMn ky mhwrwj dI syvw lMgr ’c lwauNdy hn[ mwieAw aun@W leI AMimRq, bwkIAW leI nwgxI hY[ bRhmigAwnI sgl kI rInw]) bRhmigAwnI; aUc qy aUcw] min ApnY hY; sB qy nIcw]) bRhmigAwnI kY grIbI smwhw] bRhmigAwnI praupkwr aumwhw] jdoN siqgurW dw b^iSAw bRhmigAwn pRwpq kr ilAw, qW ijs A`g ny sMswr ƒ swiVAw hY, auh jnw ƒ AMimRq bRhmwnMd rs b^SdI hY[ ikauNik dwsI bx ky syvw kmwauNdI hY[ Bwv mwieAw hwvI nhIN pYNdI[ jIv ƒ hwvI ho ky, BVkwauNdI du`K sMqwp idMdI hY[ XQw:- mwieAw; AYsI mohnI BweI] jyqy jIA; qyqy fhkweI] kbIr. swrI isrjnhwr kI; jwnY nwhI koie] kY jwnY Awpn DnI; kY dwsu dIvwnI hoie]176] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (isrjnhwr)rcnhwr krqwr inrgun bRhm vwihgurU jI (kI)dI ieh swrI rcnw, (swrI)bwjI hY[ ies Byd ƒ (koie)koeI dUjw bx ky, nwhI (jwnY)jwxdw[ (kY)jW qW (DnI)mwlk vwihgurU isrjnhwr jI (Awpn)Awpxy Awp (jwnY)jwxdy hn, (kY)jW aun@W ’c lIn hoey dIvwnI msqwnI AvsQw ’c lIx hoie, idvwny msqwny (jwnY)jwxdy hn[ XQw:- qau dyvwnw jwxIAY; jw. swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru])] mgnu BieE ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE sB loA mih; nwnk ADm pqMg]) kbIr. qUM qMU krqw qU hUAw; muJ mih rhw n hUM] jb Awpw pr kw imit gieAw; jq dyKau qq qU]) icq n BXo hmro; Awvn kh] cuBI rhI sRüq; pRBu crnn mih] (sRI dsm 55) mn bwxI rom 2 krky surqI ibrqI hr i^Awl ’c inrgun bRhm jI ’c lIn ho jwxw, rom 2 krky Ajpw jwp hoxw, swry ieMdRy jwp ’c l`g jwxy, kMnW duAwrw hr vyly vwihgurU 2 suxnw[ XQw:- nyqRI siqguru pyKxw; sRvxI sunxw gur nwau]) rsnw rmq sunq suKu sRvnw; icq cyqy suKu hoeI] khu BIKn. duie nYn sMqoKy; jh dyKW qh soeI]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]1] rhwau] drsnu pyiK Bey inribKeI; pwey hY sgly Qok] Awn bsqu isau. kwju n kCUAY; suMdr bdn Alok]1] isAwm suMdr qij. Awn ju cwhq; ijau kustI qin jok] sUrdws mnu. pRiB hiQ lIno; dIno iehu prlok]2]1]8]) dIvwnI AvsQw ’c dyh dw cyqw Bu`l jwxw, www.Gursevak.com

220

q`qkrw

qy kyvl mhwrwj swihb jI lUM 2 ’c vs ky, rsnw qy bYT ky, rom 2 krky jwp krdy hn[ XQw:- pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw] AYsI idvwnI AvsQw, jy mhwrwj qy Gtw ky khIey, mhwrwj aubldI dyg ’c bYTy, q`qy ryqy qy bYTy, q`qw ryqw sIs qy puAwieAw, sVdI bldI m`cdI loh qy KVy[ nOvyN jwmy ’c lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy, gurbwxI aucwr rhy hn[ XQw:- gun goibMd gwieE nhI; jnmu AkwrQ kIn] dsvyN jwmy AMdr mhwrwj jI sRbMs kurbwn kr rhy hn[ swihbzwidAW ƒ ShId huMidAW dyK ky krqwr dw Sukr kr rhy hn[ hy Akwl purK vwihgurU! Awp jI dI Amwnq sI, Awp jI dy crn- kmlW ’c Aw geI hY[ XQw:- kbIr. myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] ies idvwnI AvsQw ’c dusmx im`qR brwbr, hrK sog qoN inrlypqw, rwjy rMk ’c brwbrI hY[ ijvyN dsvyN pwiqSwh jI ny ikhw, mY ho; prm purK ko dwsw] dyKin AwXo jgq qmwsw] so mhwrwj jI ny jgq qmwSw krky smiJAw, Drm leI sB ku`J kurbwn kr idqw, pRvwh nhIN kIqI[ ieh swrI jo isrjnhwr dI bwjI hY, ies ƒ jW qW mhwrwj jI Awp jwxdy hn, jW mhwrwj swihb jI dy dwsn dws ijnW dI idvwnI AvsQw auh jwxdy hn[ XQw:- bwjIgir; jYsy bwjI pweI] nwnw rUp; ByK idKlweI] sWgu auqwir; QMim@E pwswrw] qb eyko eykMkwrw] ijvyN bwjIgr guQlI coN pUqlIAW ƒ k`Fdw hY, pVdy auhly bYT ky qwr iK`c ky aun@W ƒ tpwauNdw ncwauNdw, iesy qr@W Akwl purK bwjIgr inrgun bRhm jI Awpxy inrgun srUp ’coN AsMK bRhmMf sUrj cMd qwry mMfl DrqIAW AkwS AsMK KwxIAW bwxIAW koit bRhmMf dI rcnw ƒ pRgt krdy hn[ swrI rcnw ’c vsdy hn, swrI rcnw aun@W ’c vsdI hY[ swrw pRbMD aun@W dy hukm ’c huMdw hY[ XQw:- BY ivic sUrju; BY ivic cMdu] koh kroVI clq; n AMqu] swrI rcnw aun@W dy hukm ’c cyStw krdI hY[ swrI rcnw ƒ Awpxy Awsry clw rhy hn, jdoN aun@W ƒ Bwvy, iqsu BwvY; qw kry ibsQwru] iqsu BwvY qw eykMkwru] Anuswr swrI rcnw ƒ Awpxy ’c lIx kr lYNdy hn[ kbIr. BlI BeI, jo Bau pirAw; idsw geNI sB BUil] Erw gir. pwnI BieAw; jwie imilE Fil kUil]177] pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI bVI hI au~cI AvsQw kQn krdy hn[ (BlI)bVI cMgI g`l (BeI)hoeI, jo mhwrwj swihb jI dw (Bau)fr idl ’c (pirAw)pY igAw[ mhwrwj swihb jI dw fr idl ’c vs igAw, ies AvsQw ’c cMgy guxW dw DwrnI bx jWdw hY, jy mYN A`KW nwl rUp dyKWgw, kMnW nwl inMdw suxWgw, zbwn nwl JUT Zlq bolWgw, sRIr krky ivkwr kql zor zulm krWgw, qW mhwrwj sihb myry isr ’qy, mYnMU dyK rhy hn, s^q szw dyxgy[ XQw:- jy. qY rbu ivswirAw; q. rib, n ivsirEih] fr pYdw hox qoN caurwsI dy gyVy, jmW dw fr cu`ikAw jWdw hY[ XQw:- ffw. fr aupjy; fru jweI] qw fr mih fru; rihAw smweI] infr hUAw; fru aur hoie BwgY]) Bau byVw; jIau cVwaU] khu nwnk; dyvY kwhU]) ;idsw geˆØI sB BUil] mn jo kwm kRoD loB moh hMkwr, Awpxy Kwx pIx, www.Gursevak.com

221

q`qkrw

ieMidRAW dy iviSAW, Awpxy mihmw, Awpxy sbMDIAW, prweIAW jnwnIAW, fwky kql kusMgq, Awpxy Awp ƒ iv`dvwn sMq Bgq, j`Qydwr khwaux Awid, mn dy B`jx dIAW (sB)swrIAW (idsw)idsW BUil (geˆØI)geIAW[ kyvl siqgurU mhwrwj swihb dy crn- kml AMdr bwhr ids rhy hn[ XQw:- drsn dyKq hI. suiD kI n suiD rhI; buiD kI n buiD rhI. miq mY n miq hY[ idsw koeI cyqy nhIN, &urnw iksy hor Klwry ’c nhIN jWdw[ mhwrwj dw fr pYx nwl mhwrwj ’c lInqw ho geI[ mhwrwj dy fr ’c AYsI iekwgRqw SWqI bxdI hY, jo kbIr swihb jI ƒ pRwpq hY[ AsMK pRkwS srUp mhwrwj AMdr bwhr Awpxy ivsmwd rMg dy drSn iekwgRqw SWqI, iqQY nwd ibnod; kof Anµdu] Ajpw jwp ihrdy ’coN muK ’c AMimRq, rMgW 2 dI ivsmwdqweI b^Sdy hn[ ieh BY pYx dI bhuq v`fI g`l hY[ XQw:- ijnw Bau. iqn@ nwih Bau; mucu Bau. inBivAwh] nwnk. eyhu ptMqrw; iqqu dIbwix gieAwh]1]) Erw gir. pwnI BieAw; jwie imilE Fil kUil]177] ijvyN br& dw (Erw)gVw sUrj dI ikrn l`gx qoN (gir)gL ky pwnI (BieAw)hoieAw, Fil ky (kUil)cSmy smuMdR c (jwie)jw (imilE)imldw hY]177] pRmwqmw jI dw fr ivswr ky, ijhVw jIv gVy vWg, hMkwr krky jV@ ho irhw sI, auh siqgurU mhwrwj swihb rUpI sUrj dy, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr BY pYx krky, pRym ’c FL ky, inrgun bRhm ’c lIx ho igAw[ jy bMdw mhwrwj swihb dw fr nhIN Dwrdw, iPr gunwh krn nwl duK Bogxy pYNdy hn[ fr hI fr Bwsdw hY[ XQw:- sgl smgRI. frih ibAwpI; ibnu fr. krxYhwrw]) Bau mucu Bwrw; vfw qolu] mn miq haulI; boly bolu] isir Dir clIAY; shIAY Bwru] ndrI krmI gur bIcwru]1] BY ibnu; koie n lµGis pwir] BY Bau rwiKAw; Bwie svwir]) fr nhIN Dwrdw qW dso idsW ƒ B`jdw hY[ XQw:- shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY]) koit jory lwK kRory; mnu n hory] prY prY hI kau; luJI hy]1]) kbhU jIAVw aUiB cVqu hY; kbhU jwie pieAwly] loBI jIAVw.iQru n rhqu hY; cwry kuMfw Bwly]2] kbIrw. DUir skyil kY; purIAw bWDI dyh] idvs cwir ko pyKnw; AMiq. Kyh kI Kyh]178] prmpUjnIk vwihgurU (kbIrw)pUrn Bgq kbIr swihb jI, pUrn bYrwg kQn krdy hn:- (purIAw)pUrn pRmysr jI ny, pMjW q`qW rUpI (DUir)im`tI (skyil)iek`TI (kY)krky, ieh dyh (bWDI)bMn@xw kIqI hY[ ieh dyh cwir (idvs)idn (ko)dy (pyKnw)idKwvw qmwSw vWg hY, ijvyN qmwSw dyKx mwqR huMdw hY, iPr auh ^qm ho jWdw hY, iqvyN ieh dyh, cwr idn dy qmwSy vWg hY, AMiq ƒ (Kyh)im`tI (kI)dI (Kyh)im`tI ho jWdI hY]178] XQw:- mwtI isau. mwtI rlI; nwgw auiT jweI]) mwtI mwtI; hoeI eyk] rovnhwry kI; kvn tyk]) qU kWie grbih; bwvlI] jYsy Bwdau KUMb rwju; qU iqs qy KrI auqwvlI]) idvs cwir kI. krhu swihbI; jYsy bn hr pwq] www.Gursevak.com

222

q`qkrw

kbIr. sUrj cWd kY; audY BeI sB dyh] gur goibMd ky ibnu imly; plit BeI sB Kyh]179] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ijvyN sUrj cMd cV@n vyLy sohxy huMdy hn, sUrj, (cWd)cMdRmw (kY)dy (audY)cV@n vWg, AiqAMq hI sohxIAW (sB)swrIAW (dyh)dyhW, (audY)pRgt (BeI)hoeIAW hn, sohxIAW qW huMdIAW hn ikauNik audr’c, prw bwxI duAwrw b`cw ismrn krdw hY[ gur goibMd ky ibnu imly; plit BeI sB Kyh]179] (gur)pUjnIk v`fy (goibMd)Akwl purK gurU pRmysr jI (ky)dy imly qoN ibnu, (sB)swrIAW dyhW plit ky (Kyh)im`tI (BeI)ho jWdIAW hn]179] ijvyN sUrj cMd cV@ ky, iCp jWdy hn[ sUrj cMd dy iCpx vWg dyhW BI Alop ho jWdIAW hn[ XQw:- jo jnmY; so jwnhu mUAw]) ismrn krn dw, pUrn vYrwgmeI aupdyS hY, mwqw jI dy audr ’c, prw bwxI duAwrw b`cw, ismrn krdw hY, ies krky, jMmx smyN b`cw bhuq hI sohxw huMdw hY[ ismrn ibnw dyhW Kyh ho jWdIAW hn[ jh AnBau. qh BY nhI; jh Bau. qh hir nwih] kihE kbIr. ibcwir kY; sMq sunhu. mn mwih]180] (jh) ij`Qy ijs gurmuiK mhwpurS siqgurU jI dy ihrdy ’c, AMdr bwhr, Acl mUriq. AnBau pRkws; Aimqoj kih`jY] (AnBau)BY qoN rihq, srb klw BrpUr pRB; jI vsdy hn[ (qh)iq`Qy mhwrwj swihb jI dy idl ’c, jmW AOguxW pwpW ivkwrW rogW vYrIAW dw (BY)fr nhI hY[ XQw:- inrBau jpY; sgl Bau imtY] BwvyN aubLdI dyg ’c bYT rhy hn, BwvyN q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw sIs ’qy puAw rhy hn[ BwvyN sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ pMj idn Bu`K aunINdRw qRyh shwr rhy hn, BwvyN lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYT rhy hn, BwvyN sIs kurbwn kr rhy hn[ BwvyN dsmyN jwmyN AMdr Drm- Xu`D lV rhy hn, BwvyN cmkOr gVI ’c, l`KW vYrI mhwrwj s`cy pwiqSwh jI ƒ GyrI bYTy hn[ mhwrwj swihb jI au~cI AtwrI ’coN CyqI 2 qIr clw rhy hn[ (jh)ij`Qy duSmx kwL kwm koRD loB moh hMkwr inMdw cuZlI vYr doSW dw (Bau)fr hY, (qh)iq`Qy (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI (nwih)nhIN hn[ XQw:- BY kwhU kau. dyq nih; nih. BY mwnq Awin] khu nwnk. suin ry mnw; igAwnI qwih bKwin]16]) Awip n frau; n Avr frwvau] ijvyN BweI swlo jI dy poqRy dunIcMd dy idl ’c fr sI, siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ikhw, “myry dUly Syr bhwdr dunIcMd jI, jsvwrIAW dy hwQI dIAW qvIAW ivMn@xgy” frdy ƒ mYdwn l`g gey, 200 juAwn lY ky rwq ƒ corI B`j AwieAw[ kihE kbIr. ibcwir kY; sMq sunhu. mn mwih]180] dwsn dws kbIr ny, ibcwir (kY)ky (kihE)ikhw hY, hy suAws 2 nwm jpx vwly sMq mhWpurSo! pRym bynqI mn (mwih)AMdr (sunhu)sunxw kro]180] www.Gursevak.com

223

q`qkrw

kbIr. ijnhu ikCU jwinAw nhI; iqn. suK nId ibhwie] hmhu ju bUJw bUJnw; pUrI prI blwie]181] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- Bgq rivdws swihb jI, bwbw mnI isMG swihb jI vWg (ijnhu)ijn@W gurmuiK ipAwirAW ny, Awpxy Awp ƒ (ikCU)ku`J QoVy mwqR BI nhI jwinAw, Bwv prwieAw rUp dyKxw, corI XwrI pwp AOgux krnw, (ikCU)ku`J QoVy mwqR BI nhI jwinAw, AQvw (ijnhu)ijn@W gurmuKW ivrwgI iqAwgI sMqW mhWpurSW ny, zmIn jwiedwd Gr bwr b`cy b`cIAW rwj Bwg (ikCU)ku`J QoVy mwqR BI Awpxw nhI jwinAw[ sIs Arp ky. ibnw isr dy syvw kIqI, mn krky sB ku`J mhwrwj swihb jI ƒ Arp idqw[ XQw:- qY swihb kI bwq.ij AwKY; khu nwnk.ikAw dIjY] sIsu vFy kir.bYsxu dIjY; ivxu isr.syv krIjY]) ijs kI Awsw. iqs hI sauip kY; eyhu rihAw inrbwxu]) ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY]) kbIr. myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw. quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) qU cau. sjx mYifAw; fyeI. issu auqwir] (iqn)iqn@W dI AwXU suK dI nId nwl (ibhwie)ibqIq huMdI hY[ AQvw (iqn)iqn@W dI smwDI rUpI nId, suK nwl (ibhwie)ibqIq hMudI hY[ ijhVy jIA zor zulm pwp kukrm krdy hn, aun@W dI nINd duK`lI huMdI hY, ikauN jo kIqy mMd krm, sRIr ƒ ibkrwl iBAwnk bxw idMdy hn, suK dI nINd ibqIq nhIN huMdI, swrI rwq kl`bW ’c jw ky n`cdy t`pdy hn, mn bwxI sRIr ’c rog pIVw hox qoN hwie 2 krdy hn[ XQw:- hwie hwie kry. idnu rwiq; mwieAw duiK moihAw jIau]) supnY. suKu n dyKnI; bhu icMqw prjwly]) (hmhu)AsW ju lu`t mwr zor zulm irSvq T`gI ivSy ivkwrW rUpI bLw ƒ (bUJw)bu`Jxw hI (bUJnw)bu`Jxw kIqw hY, Bwv bLw ƒ s`d ilAw hY[ ieh swnUM AOguxW ivkwrW dI pUrI (blwie)bLw (prI)peI, cuMbVI hoeI hY[ ijvyN ikhw hY, jWdIey bLwey dupYhrw k`t jw[ bLw ƒ ieh bu`Jxw pu`Cxw kIqw hY, hwl ikrwey ’qy lY ky, ivAwh rcwauNdy hW, Srwb mws KWdy ^uAwauNdy hW, Dn lutwauNdy hW, Drm guAwauNdy hW, kMjrIAW n`cwauNdy hW, kMjr khwaNudy hW, gurU jI ƒ mUl n BwauNdy hW[ kbIr. mwry bhuqu pukwirAw; pIr pukwrY Aaur] lwgI cot mrMm kI; rihE kbIrw Taur]182]) crn kml kI mauj mih; rhau AMiq Aru Awid]) kbIr. crn kml kI mauj ko; kih kYsy aunmwn] kihby kau soBw nhI; dyKw hI prvwnu] Anuswr Bgq kbIr swihb jI, vihgurU Akwl purK jI dy crn- kmlW ’c hr smyN lIx hn[ pRymI jn Awp jI dy prmpiv`qR s`cy suMdr drSn krky, kQw kIrqn gurbwxI ArQ bcn sux ky inhwl ho rhy hn[ Awp jI ƒ pRym bynqI kIqI, “hy gurmuiK ipAwry mhWpurS jIE! Awp jI dy dwsn dwsW dw mn, AMqrmuK nhIN huMdw jI[ ijs krky bhuq pIV kSt bixAW hI rihMdw hY”[ kbhU jIAVw. aUiB cVqu hY; kbhU. jwie pieAwly] loBI jIAVw. iQru n rhqu hY; cwry kuMfw www.Gursevak.com

224

q`qkrw

Bwly]2] Anuswr mn dy bwhr B`jxy krky, sRIr krky BI B`jy iPrdy hW[ ATy phr iekqY ilvY; mMnyin hukmu Apwru]) AwT phr; pRB bsih hjUry] khu nwnk; syeI jn pUry]) bRhm mih jnu; jn mih pwrbRhmu] “Anuswr Awp jI cOvI GMty, mhwrwj swihb jI dy s`cy crn kmlW ’c lIx rihMdy hoN jI, ieh ivsmwd AvsQw ikvyN pRwpq hoeI hY”? hy pRymI jnoN! AOguxW ivkwrW, haumY rogu kiTn; qin pIrw] Anuswr haumY dI (pIr)pIV dy mwry, (kbIr)dwsn dws gRIb ny, prmpUjnIk suAwmI rwmwnMd jI, DMn gurU nwnk dyv swihb jI dy snmuK bhuqu pukwirAw hY, hux BI (Aaur)hor (pukwrY)pukwr irhw hY, beI bhuq kSt hI kSt hn[ XQw:jim jim mrY; mrY. iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) lwgI cot mrMm kI; rihE kbIrw Taur]182] suxI pukwr dwqwr pRB; Anuswr mhwrwj ny dwsn dws dI pukwr suxI[ mhwrwj siqgurU sUrmy jI ny, Awpxy sRb ivAwpI s`cy Drm rUpI DnuK dy, idRV inscy rUpI ic`ly ’coN, gurSbd rUpI qIr, dwsn dws dy idl ’qy mwirAw, gurSbd qIr dI (kI)dI cot, (mrMm)nrm AsQwn idl ’c, (lwgI)l`gI, Bwv idl ’c pRym dw Cyk pY igAw[ XQw:- myrY min; pRymu lgo hir qIr] dwsn dws kbIrw (Taur)itkwxy inrgun ’c (rihE)rih igAw Bwv ih`l hI nhIN sikAw, mhW ivsmwd Ac`l Ajpw jwp inrgun bRhm jI ’c, lIx ho ky sMklp ivklp rihq A&ur AvsQw ’c lIx ho igAw]182] XQw:- kbIr. siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI. Buie igir pirAw; prw kryjy Cyku] pRym meI SuB is`iKAw:- dUK iqsY pih AwKIAih; sUK ijsY hI pwis] Anuswr pUry sUry p`ky s`cy siqgurU swihb jI pws, pRym bynqI sihq du`K d`sx qoN, prmpUjnIk smR`Q siqgurU mhwrwj swihb jI, du`K inivrq krky suK b^Sdy hn[ du`K hn:- bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DoRh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk. rwiK lyhu; Awpn kir krm] kbIr. cot suhylI syl kI; lwgq lyie ausws] cot shwrY. sbd kI; qwsu gurU mY dws]183] ’qy pRym pRcwr:- vwihgurU mh`lw dUjw jI, gursbd dI cot shwridAW, DMn vwihgurU gurU nwnk dyv jI s`cy pwiqSwh jI dw hukm isr m`Qy ’qy mMnidAW bVI krVI prK ’c pUry auqry[ XQw:- jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] murdw Kwx q`k bcn mMny[ Br juAwnI dI AvsQw ’c, sMswr v`loN jIvq Bwv qoN mr ky, siqgurU nwnk swihb jI dy bcn kmwey[ vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI, gursbd dI cot shwridAW, kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw.Arjunu hir Bgqw] jI au~bldI dyZ ’c bYT rhy hn[ q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw sIs ’qy puAw rhy hn, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ gursbd dI cot shwridAW, siqgurU nOvyN pwiqSwh jI lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy gurbwxI aucwr rhy hn[ Awpxw sIs kurbwn kr rhy hn[ siqgurU goibMd isMG swihb jI www.Gursevak.com

225

q`qkrw

mhwrwj gursbd dI cot ƒ shwridAW, Awpxy A`KW dy swhmxy Awpxy idl jwn ipMf pRwn, ^wlsw myro; siqguru pUrw] ^wlsw myro; sÍjn sUrw]7] ^wlsy jI ƒ Aqy Awpxy swihbzwidAW ƒ kurbwnI idMidAW dyK ky, ies Sbd dI cot shwr rhy hn:- kbIr. myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY, so qyrw] qyrw. quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] Sbd dI cot shwrn bwry mhwrwj swihb jI dy is`K is`KxIAW lhOr ivKy, mIr mMnU dy kStW ƒ shwridAW, svw 2 mx dy pIsxy pIsy, zwlmW ny b`icAW dy toty 2 krky gLw ’c hwr pwey, nyijAW ’qy tMgy, sbr dy ipAwly pIqy[ isMGW ’qy BI bVy kSt qS`dd hoey, Sbd dI cot ƒ shwridAW Bwxy rzw ’c rihxw, zwlm, BweI mnI isMG swihb jI dy bMd 2 k`t rhy hn, BweI dieAwlw swihb jI, dyg ’c aubwLy jw rhy hn[ BweI sqIrwm swihb jI rMU ’c vlyt ky swVy jw rhy hn[ Sbd dI cot shwridAW, bwbw zorwvr isMG swihb bwbw &qyh isMG swihb jI srhMd dIAW nIhW AMdr KV@y, jYkwry gjw rhy hn[ Sbd dI cot ƒ shwrnw siqgurU swihb jI dI bhuq v`fI ndr hY[ ij`Qy mhwrwj swihb jI Awp hI vsdy hn, au~Qy hI Sbd dI cot ƒ shwrn dI smr`Qw b^Sdy hn[ siqgurU gRMQ swihb jI gurqw g`dI ibrwjmwn ho ky, Awpxy pRymIAW dy idl idmwg ’c hr vyly gurbwxI Byj ky swc nwm kI; AMimRq vrKw] krdy hn[} kbIr. cot suhylI syl kI; lwgq lyie ausws] cot shwrY. sbd kI; qwsu gurU mY dws]183] prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI, gurSbd jI dI bhuq v`fI mhW mhW ivsmwd mihmw &urmwauNdy hn:- jy koeI bMdw (syl)brCw mwry, aus (kI)dI cot shwrnI (suhylI)sOKI hY[ brCy dy (lwgq)l`gidAW hI, (ausws)hOkw (lyie)lY skIdw hY[ ijhVw gurmuiK mhWpurS, gurU swihb jI dy gur sbd jI rUpI syly (kI)dI cot, (shwrY)shwrdw hY, (mY)dwsn dws, (qwsu)iqs gurU jI dw dwsn dws hY]183] gurU swihb jI, ies dy gur sbd rUpI syly dI cot mwr ky, jIvq Bwv qoN mwr idMdy hn[ shwrn dw mqlv jIvq Bwv qoN mr jwvy[ XQw:murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[) jIvq mrY; buJY pRB soie]) ijvyN mirAw jIv sMklp ivklp nhIN auTwauNdw, mwieAw sMswr ivkwr moh mmqw vYr dw koeI sMklp n auTwvy[ Pyr mgroN koeI haukw n lvy, Bwv mwqw ipqw BYx Brw b`cy b`cIAW Gr vwlI zmIn zwiedwd dOlq hor koeI BI sMswr dI cIz cyqy n kry[ ijvyN siqgurU Amrdws jI ny bwrW vry@ gurU Gr dw jl FoieAw[ bwrW vr@y bwAd mhwrwj jI ƒ gurqw dI dwiq pRwpq hoeI[ mhwrwj jI ny gurU AMgddyv mhwrwj jI dy gursbd dI cot shwrI[ guurSbd dI cot shwrn vwilAW, ieh sRI muKvwk kmwey:- kyiqAw; dUK BUK sd mwr] eyih iB; dwiq qyrI. dwqwr]) jy jy sihq; jwqn sMdyih] pRB ko sMig n Cofq nyh] qy qy; prmpurI kh jwhI] iqn hir isau; AMqru kCu nwhI]) Drm hyq swkw ijin kIAw] sIsu dIAw pru isrru n dIAw] www.Gursevak.com

226

q`qkrw

kbIr. mulW munwry ikAw cFih; sWeI. n bhrw hoie] jw kwrin. qUM bWg dyih; idl hI BIqir joie]184]) Avil Alh. nUru aupwieAw; kudriq ky sB bMdy] eyk nUr qy. sBu jgu aupijAw; kaun Bly. ko mMdy]) ihMdU qurk koaU, rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY. eykY phcwnbo] Anuswr prmpUjnIk s`cy Bgq kbIr sihb jI pRmwqmw ^udw srUp hox kwrn, Drm dy mlwh mulW ƒ svwrn leI SuB s`cw aupdyS dy rhy hn, Drm dy mlwh svrny krky, sB prjw dw Blw ho jwvy[ hy mulW! munwry ’qy (ikAw)kI au~cw (cFih)cV@dw hYN? au~cI 2 bWg idMdw hYN[ (sWeI)mwlk ^udw jI (bhrw)boLy, (n)nhIN (hoie)hn[ AMdr bwhr AsMK SuB guxW dy dwqy AsMK pRkwS srHUp Ajpw jwp inrgun bRhm jI, sB dy AMdr bwhr BrpUr ho ky, sux dyK rhy hn[ XQw:- AMqu n. vyKix; suxix. n AMqu]) srb nYn; Awip pyKnhwrw]) sBu ikCu suxdw vyKdw. ikau mukir pieAw jwie]) qum pUrn. pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey]) Gt Gt ky; AMqr kI jwnq] Bly bury kI; pIr pCwnq]) jw kwrin. qUM bWg dyih; idl hI BIqir joie]184] khUM ihMdU hoie kY. gwieqRI ko gupq jipE, khUM qurk hoie kY. pukwry bWg dyq ho] (jw)ijn@W dI pRwpqI (kwrin)leI, (qUM)Awp jI bWg (dyih)dy rhy hoN, aun@W ƒ idl dy (BIqir)iv`c hI (joie)dyKxw kro jI]184] swfy swirAW leI SuB s`cw aupdyS hY, prm ipAwry s`cy vwihgurU jI idl ’c hI hn[ XQw:- idl mih Koij, idlY idil Kojhu; eyhI Taur mukwmw] idl ’coN hI vwihgurU jI ƒ pRgt krn dw SuB s`cw aupdyS hY[ syK sbUrI bwhrw; ikAw. hj kwby jwie] kbIr. jw kI idl, swbiq nhI; qw kau. khW Kudwie]185] {bRhmx. C`qRI. vYs. sUdr ieh cwr zwqW hn, muslmwnW ’c sy^. pTwx. mugl. seIAd cwr zwqW hn[ syK au~cI zwqI hY[ muslmwn m`ky SrI& dI h`j ƒ jWdy hn, m`kw Sihr dw nwm, kwbw mMdr dw nwm hY[ au~Qy p`Qr dy iSvilMg ’qy pwxI pwauNdy hn[ aus pwxI nwl, aujU krdy hn[ au~QoN do ku mIl qy ie`k seIAd, phwVI ’qy JMfI lihrwauNdw hY, ijs ƒ JMfI ids pYNdI hY, auh kihMdw myrw h`j pUrw ho igAw[} hy au~cI zwqI vwly syK! qUM inrgun ivAwpk sMqoK sihq, Awqm (sbUrI)iqRpqI (bwhrw)ibnw, (ikAw)iks leI kwby dI (hj)izAwrq krn leI (jwie)jWdw hY? ivAwpk sMqoK ’c lIxqw Awqm- iqRpqI hI kwby dI h`j hY[ kbIr. jw kI idl, swbiq nhI; qw kau. khW Kudwie]185] prmpUjnIk s`cy p`ky pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (jw)ijs syK dy idl (kI)dI, Awqm (sbUrI)iqRpqI (swbiq)pUrI shI s`cI nhI, mhwrwj jI dy snmuK, idl swbiq nhIN[ kwm kRoD loB moh hMkwr inMdw eIrKw b^IlI vYr AOguxW nwl idl P`tV hY, (qw)iqs (kau)nUM (khW)ik`Qy (Kudwie)vwihgurU jI pRwpq hoxy hn?]185] pUrn sMqoK iqRpqI sihq sbr sbUrI ibnw, h`j kwby jw ky kI krygw? ijs dw idl vwihgurU jI dy snmuK, pUrn idRV p`kw mzbUq www.Gursevak.com

227

q`qkrw

nhIN hY[ aus ƒ pRwpqI nhIN ho skdI[ aupdyS hY ik ijvyN BweI mqIdws jI BweI sqIdws jI BweI idAwlw jI dw idl, prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI dy snmuK, pUrn sbr sMqoK sihq sRb ivAwpI jI ’c lIx, idRV pRp`k irhw[ ien@W SuB s`cy guxW krky vwihgurU jI dI pRwpqI hY[ (A`lh) kbIr. Alh kI kir bMdgI; ijh ismrq. duKu jwie] idl mih. sWeI prgtY; buJY. blµqI nWie]186] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- bolY syK PrIdu; ipAwry Alh lgy] Anuswr hy ipAwry jI! (Alh)^udw vwihgurU jI (kI)dI (bMdgI)BgqI kir, ijvyN DR¨ Bgq jI, smUh BgqW ny kIqI[ (ijh)ijn@W dw Amolk durl`B Bjn (ismrq)ismridAW, Xwd kridAW AiBAws kridAW, jMmx mrn sB qr@W dw duKu cilAw (jwie)jWdw hY[ XQw:- rwm jpau jIA; AYsy AYsy] DR¨ pRihlwd jipE; hir jYsy]) rukmWgd krqUiq; rwmu jMphu inq BweI]) hir kw nwmu jpq; duKu jwie] nwnk bolY; shij suBwie]) AigAwn Brmu; ibnsY duK fyrw] jw kY ihRdY; bsih gur pYrw] idl mih. sWeI prgtY; buJY. blµqI nWie]186]) idl mih Koij, idlY idil Kojhu; eyhI Taur mukwmw]) bMdy Koju idl. hr roj; nw iPru pryswnI mwih]) nau iniD; AMimRqu pRB kw nwmu] dyhI mih; ies kw ibsRwmu] Anuswr idl (mih)’c (sWeI)^udw mwlk sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI, idl dI s&weI Boly Bwv nwl, (prgtY)pRgt ho jWdy hn[ XQw:- khu kbIr; Bgiq kir pwieAw] Boly Bwie; imly rGurwieAw]) Bolw Bwau; goibMdu imlwvY]) irdY ieKlwsu; inriK ly mIrw] Awpu Koij Koij; imly kbIrw]4]7]) (nWie)nwm ismrn jl krky, hMsu hyqu loBu kopu; cwry ndIAw Aig] iqRSnw eIrKw dI (blµqI)bldI (nWie)A`g (buJY)buJ jwvygI]186] XQw:- bldI jil invrY, ikrpw qy; Awpy. jl iniD pwiedw]4] ismrn bMdgI bwry auqSwhq kr rhy hn, ijs krky vwihgurU jI pRgt hox[ kbIr. jorI kIey julmu hY; khqw nwau hlwlu] dPqir. lyKw mWgIAY; qb hoiego kaunu hvwlu]187] prmpUjnIk s`cy Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (jorI)jor (kIey)krky, D`ky nwl zbrdsqI, iksy dw sq qoVnw, dysW ƒ bMbW nwl &Ukxw, b`kirAW gweIAW ƒ mwrnw, bVw BwrI (julmu)pwp hY[ ies dw (nwau)nwm (hlwlu)h`k (khqw)kihMdw hYN[ pr ieh Xwd r`K, ieh hlwl nhIN, ieh srw- sr zulm hI zulm hY[ D`ky nwl FweI CurIAW Pyr ky mwrnw Pyr kihxw ik hlwl hY[ auh hlwl nhIN ho skdw[ dPqir. lyKw mWgIAY; qb hoiego kaunu hvwlu]187] jdoN vwihgurU jI dy dPqir ’c, gaU gRIb ƒ kql kIqy, zor zulm dw (lyKw)ihswb (mWgIAY)mMigAw jwvygw, (qb)qdoN (kaunu)kI (hvwlu)hwl (hoiego)hovygw? bVw hI AOKw duK`lw hwl hovygw]187] kurwxSrI& jI www.Gursevak.com

228

q`qkrw

’c BI iliKAw hY, A`K k`Fx vwly ƒ A`K kFwauxI pNdI hYY, ijs dy h`Q v`Fdw hY, auh BI aus dy h`Q v`Fdw hY, isr v`Fx vwlw, isr v`FwauNdw hY[ XQw:- zMbUr AMzIl qOryq qOryq Purkwn[ cwry kUkx zor hrwm[ jYsw zulm, vYsI hI szw imlygI[ ijvyN FweI CurIAW Pyr ky mwirAw, iqvyN hI b`kry dy kohx vwlI hwlq hovygI[ XQw:- Aih kru kry, su Aih kru pwey; koeI n pkVIAY, iksY Qwie]) pauVI] AwpIn@Y Bog Boig kY; hoie BsmiV. Bauru isDwieAw] vfw hoAw dunIdwru; gil sMglu Giq clwieAw] AgY. krxI kIriq vwcIAY; bih lyKw kir smJwieAw]) paudI- eI- Qwau n hovI paudIeI; huix suxIAY ikAw rUAwieAw] min AMDY; jnmu gvwieAw]3] kbIr. KUbu Kwnw KIcrI; jw mih AMimRqu lonu] hyrw rotI kwrny; glw ktwvY kaunu]188] Awp jI Awpxy ivsmwd rMg c, Akwl purK jI nwl X`krMgy lIx bYTy hn[ mINh pY ky hitAw, bVI TMFI hvw dy Julwry AwauNdy hn[ mSKry i^Awl ’c, iSkwrIAW ikhw, “Awau jI! iSkwr Kyfx c`lIey”[ prQwie swKI mhwpurK boldy; swJI sgl jhwnY] Anuswr vwihgurU bRhm srUp prmpUjnIk SRomxI s`cy p`ky Bgq pUrn mhWpurS kbIr sihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! (KIcrI)iKcVI (Kwnw)pdwrQ (KUbu)bVw hI cMgw hY (jw)ijs (mih)’c (AMimRqu)iGau (lonu)lUx mUMgI cOL pw ky, m`TI 2 A`g ’qy bxweI jWdI hY[ XQw:ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw. dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]) sMqn kw dwnw rUKw; so srb inDwn] rogW qoN bcx,bMdgI leI swdw Kwxw bhuq AMimRq srUp hY[ hyrw rotI kwrny; glw ktwvY kaunu]188] hy BweI! (hyrw)iSkwr krky mwry jIA dy mws dI rotI Kwx (kwrny)krky, Awpxw glw kaunu (ktwvY)vFwvy?]188] ikauNik ijs dw AsIN iSkwr KyfWgy, auh swnUM BI ies qr@W hI v`F ky Kwvygw[ XQw:- Aih kru kry, su Aih kru pwey; koeI n pkVIAY. iksY Qwie]) jyhw bIjY. so luxY; krmw sMdVw Kyqu]) jYsw koeI krm bIjdw hY, aus ƒ auh v`Fxw pYNdw hY[ jy AsIN iSkwr dI rotI KwvWgy qW swnUM gL vFwauxw pvygw[ ieh mihMgw sOdw hY[ iSkwr Kyf ky jIA mwrny ieh mhW mhW sy mhW pwp hY[ mws Kwx nwl sRIr ’c ivkwr rog pYdw huMdy hn[ XQw:- bwbw; horu Kwxw KusI KuAwru] ijqu KwDY. qnu pIVIAY; mn mih clih ivkwr]) aun ibsiml. aun Jtkw kIAw; dieAw duhUM qy BwgI[ khq kbIr. sunhu ry sMqhu; Awg doaU Gir lwgI[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- gurpRswid swdw Ckxw bhuq hI guxkwrI qMdrusq hY[ mhwqmw jI jW hor iksy ƒ BI D`ky nwl pdwrQ nw Ckwau, D`kw krnw ishq dy iblkul hI ault hY[ ie`k qW aumr vfyrI hovy, dUjw Kwx pIx dw D`kw kIqw jwvy, qIjw vrizS nw hovy[ so D`ky nwl Ckwaux dw pwp l`gdw hY[ prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh jI dy nUrI drSn, sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, Akbr ny kIqy[ nUrI ichrw dyK ky, bhuq hYrwnI hoeI, beI AYnI lMmI aumr ’c, ichrw AYnw lwl jmwl vwlw ikauN hY? sMswrI socxI Anuswr www.Gursevak.com

229

q`qkrw

soicAw beI ieh cMgI qoN cMgI ^urwk KWdy hoxgy[ prmpUjnIk s`cy siqgurW pu`iCAw,“bwdSwh kI Ckxw hY?” h`Q joV ky ikhw,“jo qusIN Ckdy hoN”[ kotwin koit bRhmMfW dy mwlk vwihgurU bRhm DMn inrMkwr s`cy siqgurU nwnk dyv jI dy qIjy Avqwr siqgurU swihb jI, Awp jo AlUxw dLIAw Ckdy sn, auh hI CkwieAw[ Akbr Ck ky inhwl hoieAw qy ikhw, “mYN swrI izMdgI ’c AYnw suAwdlw Bojn nhIN CikAw”[ ipClI aumr ’c d`uD iGau im`Tw qLI cIz bMd krnI cwhIdI hY[ gurbwxI dy AiBAws qoN ibnw rUh qrsdI iblpdI hY[ mÚ 3] ikAw gBrU ikAw ibriD hY; mnmuK iqRsnw BuK n jwie] prmpUjnIk s`cy siqgurW ny Awp swdw Ck ky, swdw Ckx dw DIrj idqw hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dw suAws 2 iDAwn Dwr ky, rom 2 krky nmskwr krnI cwhIdI hY[ swdw Ckx bwry, hyT ilKy iek`ly 2 pd dw ^ws pRym nwl bwr 2 AiBAws krdy rihxw cwhIdw hY[ sMqn kw dwnw rUKw; so srb inDwn] igRih swkq CqIh pRkwr; qy ibKU smwn]2]) PrIdw rotI myrI kwT kI, lwvxu myrI BuK] ijnw KwDI copVI; Gxy shingy duK]28] ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]29]) ADu gulHw icVI kw cugxu; gYix cVI ibllwie] KsmY BwvY Ehw cMgI; ij kry Kudwie Kudwie]) hrxI hovw bin bsw; kMd mUl cuix Kwau] gur prswdI myrw shu imlY; vwir vwir hau jwau jIau]1] aupRokq pdW Anuswr swdw pdwrQ Ckx nwl sRIr irst pust qMdrusq rihMdw hY[ sRIr ƒ swdw sMqulq Bojn dy ky, ^Ub vrizS krky mzbUq kIqw jwvy[ Awpxy bl dy hMkwr dI nivrqI leI gurbwxI dw ^Ub AiBAws kIqw jwvy[ hy pRymI jIE! r`b jI dy rwh qy c`lx vwly ivrly hI bMdy hn[ ijvyN AwV pMCI Awpxw potw Br lYNdw hY, Pyr au`f nhIN skdw, aus ƒ iSkwrI jwL ’c Psw lYNdw hY, jW sotw mwr ky mwr lYNdw hY[ qU kYsy AwiV PwQI jwil] ies qr@W izAwdw Kwx nwl jIv rUpI pMCI, bYrwg ivvyk rUpI KMBW nwl, haumY dy iqAwg rUpI aufwrI nhIN mwr skdw[ aus ƒ kwL rUpI iSkwrI mwr lYNdw hY[ XQw:- Kwxw pIxw pivqRü hY; idqonu irjku sMbwih] Anuswr BweI milAwgr isMG jI vWg bhuq hI sMqoK nwl Cky[ so inauNdy jy sMqoK nwl nw Cky jwx qW hoS mwr lYNdy hn, bRhm iv`idAw nhIN pV@n idMdy[ kQw kIrqn Bjn rOL lwaux smyN nINd AwauNdI hY, inauNdy CkidAW 2 AKIr sRIr rogI ho jWdy hn[ pUjw dy Dwn zihr nUM, AMimRq bnwaux vwly prmpUjnIk mhWpurSW dw idRstWq:syvw dy sUrj ismrn dy Avqwr mwieAw dy iqAwgI, pUrn mhWpurS sMq bwbw gurmuiK isMG jI pitAwly vwilAW pws, jdoN koeI pRymI jWdw, Pu`lIAW dw pRSwd dyx smyN kihMdy, “lY swaU zihr[ ” aus ’coN BI A`Dw pRSwd vwips moV lYNdy[ gey pRymI ƒ ieh sMskwr p`k jWdw, beI pUjw dw Dwn zihr hY, auh hI pRymI kwmXwb ho jWdw[ ijhVy pUjw dy Dwn ƒ AwpxI AYS pRsqI ’c lwauNdy hn, auh msMd bxdy hn[ ie`k vwrI bwbw gurmuiK isMG jI ny h`Q joV ky ikhw, “pRymIE! ieh ie`tW cu`k ky dUjy pwsy su`to”[ Agly idn Pyr ausy jgHw su`tvw id`qIAW[ pRymIAW dy pu`Cx qoN bwbw jI ny bVy singD pRym nwl au~qR id`qw, “BweI qusIN pUjw dw Dwn Kw ky, ivhly www.Gursevak.com

230

q`qkrw

rih ky g`lW krnIAW sn[ ies krky quhwnUM ies syvw ’c lw ky vwihgurU mMqR dw AiBAws krwieAw hY”[ AYsy dIn dieAwl mhWpurS hukm krdy, “BweI! jdoN bsqR Pty twkI lwau, bwr 2 lwauNdy jwau, AweI mwieAw syvw ’c pwauNdy jwau”[ bwbw jI dy pRymI nvyN bsqR ƒ BI twkI lwauNdy hn[ beI koeI bsqR twkI qoN ibnw nw rhy[ pUrn mhWpurSW dy ies gux qoN AlOikk ielwhI is`iKAw imldI hY, ik gurU Gr dI koeI BI cIz ^rwb nhIN hox dyxI[ jy koeI pRymIN ieh khy ik siqsMgq jI dw su`cm nwl iqAwr kIqw pdwrQ hY, au~qR:- prm pUjnIk pUrn bRhm igAwnI sMq bwbw qwrw isMG jI srhwlI vwly, prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG swihb jI ^wlsw jI ƒ j`Qy smyq Awpxy ipMf srhwlI ivKy mMgvwauNdy[ sMq bwbw qwrw isMG jI nwl rihx vwly isMG swdw lMgr Ckdy[ Awpxy pws rihx vwly isMGW ƒ bwhroN AwieAw du`D iGau nw Ckx idMdy[ lMgr BwvyN swdw hI sI, pr swry isMGW dy ichry lwl sn[ ie`k vwrI j`Qy sMgq jI dy Ckx leI jlybIAW bxIAW, isMGW ny prm ipAwr siqkwr auqSwh nwl sMqW mhWpurSW ƒ pRym bynqI kIqI,“bwbw jI! A`j prmpUjnIk bwbw qwrw isMG jI ƒ BI CkweIey”[ sMqW ikhw, “aunW@ ny nhIN CkxIAW”[ pr Pyr BI pMjW isMGW ny sMq bwbw qwrw isMG jI pws jw ky h`Q joV pUrn pRym sihq pRym bynqI kIqI, “bwbw jI! sMqW mhWpurSW v`loN pRym bynqI hY ik Awp jI j`Qy smyq jlybIAW Cko”[ qW A`goN h`Q joV isr Jukw pRym inmRqw nwl ikhw, “kI hux dwsn dws BI pRym bynqI kr skdw hY?” “jI hukm kro,” “dwsn dws dI pRym bynqI sMqW mhWpurKW ƒ kr idau, beI ipCy BI Awp jI dw idqw Ckdy sI, hux BI Awp jI dw idqw KWdy hW, A`gy ƒ BI Awp jI dw idqw hI KwvWgy”[ ie`k vwrI prmpUjnIk sMq bwbw qwrw isMG jI ipMf mihqy lMgr ’c gey[ ie`k pUVy ’qy KIr pw ky pRSwd id`qw igAw, sMqW mhWpurKW ny syvwdwr isMG ƒ dy idqw, Awp nhIN KwDw, ies dw nwm sMqoK hY[ vwihgurU jI dI pRwpqI leI, pdwrQ Ckx dw lwlc iqAwg ky, S`uD soiDAw pdwrQ sMqoK sMjm nwl vMf ky Ckxw cwhIdw hY[ ieh ^ws mMnx Xog pRym bynqI hY, vMf ky CikAw pdwrQ AiqAMq hI suAwd l`gdw hY[ kbIr. guru lwgw qb jwnIAY; imtY mohu qn qwp] hrK sog. dwJY nhI; qb hir. Awpih Awp]189] pRymI siqsMgI bRhm srUp Bgq jI dy drSn krky, inhwl ho rhy hn[ pRmwqmw jI kbIr swihb jI dy srUp ’c, Awpxy ipAwirAW dy nwl, ipAwrI goSt kr rhy hn[ XQw:- Bgq sMig; pRBu gosit krq] pRymIAW pu`iCAw, “hy mhWpurS jIE! ikRpw kro, gurU swihb jI dy aupdyS ’c, gurU syvw ’c, gurU jI dy crn- kmlW ’c l`gy, gursyvk jI ’c kI gux huMdy hn? vwihgurU jI dI pRwpqI dy sul`Cx kI hn? ivsmwd rMg ’c ikRpw krky prmpUjnIk pUrn Bgq kbIr swihb jI, gurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW nwl l`g ky, gurU swihb jI dI syvw bMdgI ’c l`g ky, Awps kau; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu] bhuq hI au~cI AvsQw pRwpq krn leI, auqSwhq kr rhy hn:- hy ipAwirE! (guru)gur www.Gursevak.com

231

q`qkrw

nwnk dyv; goivMd rUp] gurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW nwl (lwgw)l`igAw AQvw pUrn gurU jI ƒ pRwpiq (qb)qW (jwnIAY)jwxIey, jy kr pRymI gursyvk jI dw Awpxy Gr ivkwrW mwieAw sRIr, sbMDIAW dw mohu (imtY)imt jwvy, qn dy, 1AwDI ibAwDI2 aupwDI3 qwp imt jwx[ ijvyN vwihgurU mh`ly qIjy jI ny mh`ly dUjy jI dy s`cy crn- kmlW nwl l`g ky, SuB s`cI syvw roim roim dy ipAwr nwl kIqI, Awpxy sRIr sbMDIAW dw moh nhIN kIqw[ Apny ipAwry is`KW dy AwDI ibAwDI aupwDI qwp inivrq kIqy[ (1AwDI)mn krky kwm koRD &urny AwDI hY, (2ibAwDI)vweI, ipq grmI, k& blZm, ruDR ^Un dy ivgwV krky. sRIr dI i^lq ivgVn qoN rog ho jwxw ibAwDI hY, (3aupwDI)hMkwr nwl kql kukrm krny aupwDI hY[ kOVw bolxw bwxI dw rog hY[ aupRokq rogW dI inivrqI vwlw smiJAw jWdw hY ik siqgurU mhwrwj swihb jI dI syvw BgqI crnW ’c l`igAw hY[ hrK sog. dwJY nhI; qb hir. Awpih Awp]189] jdoN gursyvk jI nMU, Gr ’c b`cw jMmx, Awdr mwx siqkwr Dn kursI imlx qoN (hrK)KuSI Aqy snyhI mwieAw pdwrQ dy ivjog krky, sRIr ƒ rog l`gx qoN sog nhI (dwJY)swVdy, (qb)qdoN (hir)vwihgurU jI, Awpih Awip hI AMdr bwhr vs rhy hn[ qdoN gursyvk jI, hir Awpih Awip hI, hrI jI dw srUp ho jWdy hn]189] XQw:- hrK sog jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk. suin ry mnw; mukiq. qwih qY jwn]) hrK sog duhu mwih inrwlw; krxYhwru pCwqw]) hrK AnMq; sog nhI bIAw] so Gru; guir nwnk. kau dIAw] kbIr. rwm khn mih Bydu hY; qw mih eyku ibcwru] soeI rwmu. sBY khih; soeI kauqkhwr]190] jI nwm ikvyN jpIey? vwihgurU bRhm jI dy srgun Avqwr, DMn Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy rwm ipAwryy pRymI siqsMgIE! (rwm) vwihgurU 2 khn (mih)’c, bhuq hI (Bydu)&rk hY[ (qw)iqs (mih)’c, (eyku)ie`k AdÍYq srUp vwihgurU jI dy prm mnohr suMdr drSnW vwlI bRhm ibcwru hY[ soeI (rwmu)ivAwpk vwihgurU bRhm jI nUM, ApxI vifAweI, pUjw dy Dn pdwrQ, kwmnw dI pRwpqI leI (sBY)swry (khih)kihMdy hn, ijn@W ƒ inscw Brosw drSnW dI pRwpqI nhIN[ XQw:- rwm rwm sBu ko khY; kihAY. rwmu n hoie] gur prswdI rwmu min vsY qw Plu pwvY koie]) hir hir krih. inq kptu kmwvih; ihrdw suDu n hoeI]) hir hir jpnw, prwieAw mwL Apnw[ (soeI)aus vwihgurU jI nUM, koit bRhmMf dI rcnw rcn, lY krn dw (kauqkhwr)qmwSw krn vwly, sdw inrlyp jwx ky, pUrn gurU jI AQvw gur syvk jI kihMdy Xwd krdy hn[ ijvyN vwihgurU hrI srUp mh`lw pMjvW jI, hrI ismrn’c ivsmwd lIxqw sihq &urmw rhy hn, dwsn dws gRIb nUM, gurpRswid, roim roim krky hir ismrin kridAW, hir jI dy srgun srUp. DMn sRI gurU rwmdws swihb jI dy AnMq srUp, AMdr bwhr hr smyN drSn b^S rhy hn, Bwv gurU ipqwjI AnykW srUp Dwr ky, drSn b^S rhy hn[ aun@W prm pwk suMdr srUpW dy rom 2 ’qy, mnohr suMdr cyhry hn, ijn@W duAwrw www.Gursevak.com

232

q`qkrw

Awip, vwihgurU inrgun ivAwpk pRkwSk AsMK nUr hI nUr, Ajpw jwp vwihgurU ismrn’c lIn hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] jdoN gurpRswid bRhmjI dI swiKAwqqw huMdI hY, qdoN pRkwS srUp inrgun bRhmjI, Awpxy srgun srUp dy swry AkwrW sihq, jwp krdy idsdy hn, Bwv inrgun srgun jI hr smyN Awpxw jwp Awp hI krdy drSn b^Sdy hn[ XQw:- srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip]1]) ie`k inrol pRwpqI leI, rwm 2 kihMdy hn[ ies ’qy idRStWq:- ie`k dukwndwr ny ipMjry ’c qoqw r`iKAw sI[ mhwqmw jI gey, qoqw kihMdw,“rwm rwm rwm rwm”[ qoqw kihMdw, “mhwqmw jI! dwsn dws rwm 2 kihMdw hY, ipMjry dy bMDn ikauN nhIN k`ty jWdy? mhwqmw jI kihMdy “Awp jI cUrI leI rwm 2 kihMdy hoN, inSkwm inSkpt ho ky rwm jI dw iDAwn Dwr ky, rwm 2 jpo, s`c- mu`c bMDn cu`ky jwxgy[ kihMdw, “qrIkw d`so”? kihMdy, “A`KW mIc ky idl ’c rwm 2 khI jweI[ mwlk dyK ky khygw, “qoqw ibmwr ho igAw”[ “ipMjry dw bUhw K@ol dyvygw, jdoN koLy koeI n hoieAw, aufwrI mwr jweIN”[ ieauN iDAwn itkwky ku`J smW rwm 2 jipAw, mwlk ny dyiKAw qoqw qW ibmwr ho igAw, ipMjry dw bUhw Kol@ idqw, qoqy dyiKAw kol koeI nhIN, J`t hI au~f igAw[ dUjy idn mhwqmw jI au~Qy Awey, nyVy dr`Kq ’qy bYTy qoqy ikhw, “rwm nwm siq hY, siq boly giq hY, pr kuMjI mhwqmw jI h`Q hY”[ XQw:- Anhd bwxI pUMjI] sMqn hiQ rwKI kUMjI] kbIr. rwmY rwm khu; kihby mwih ibbyk] eyku. Anykih imil gieAw; eyk smwnw eyk]191] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (rwmY) rwm rwm (rwm) rwm rwm bwr 2 (khu) kihxw kr, ieh rwm 2 hr vyly (kihby) kihx (mwih) iv`c, bVw hI pUrn bRhm (ibbyk) ivcwr hY[ eyku. Anykih imil gieAw; eyk smwnw eyk]191] (Anykih)AnykW pRymI, rwm nwm kih ky, (eyk eyku)ie`ko ie`k, AdÍYq bRhm jI ’c, imil (gieAw)geyy hn, (eyk)ie`ko (eyk)ie`k bRhm jI ’c, rom 2 krky (smwnw)lIx ho gey]191] XQw:- mgnu BieE.ipRA pRym isau;sUD n ismrq AMg] pRgit BieE.sB loA mih;nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg;bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE;And shj Duin Jok] kbIr. jw Gr. swD n syvIAih; hir kI syvw. nwih] qy Gr. mrht swrKy; BUq bsih. iqn mwih]192] 1:- pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw] vwihgurU jI, prmpUjnIk Bgq sRI kbIr swihb jI swD dI Amolk rsnw rom 2 ihrdy ’c vs ky, dunIAW ’qy SuB gurmiq mrXwdw kwiem krn leI, Gr 2 ’c mhwrj swihb jI dI bMdgI leI, ivgVy sMswr ƒ svwrn leI, Awp AwpxI gurbwxI aucrvw rhy hn:- {(swD) sRySt www.Gursevak.com

233

q`qkrw

siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj nwl juVn vwly, joVn vwly, gurU gMRQ swihb jI mhwrwj qoN hr vyly idl idmwZ surqI ibRqI socxI icqvxI ’c gurbwxI jI dI pRwpqI krn krwaux vwly, gurbwxI jI dw Su`D aucwrn is`Kx isKwaux vwly, kQw kIrqn is`Kx isKwaux vwly, inrgun bRhm jI ’c lIx, swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI] pUrn bRhm AvsQw ƒ pRwpq, swD bRhmigAwnI mhWpurS gurisK sMq Bgq gursyvk swD jI hn[} (jw)ijs Gr ’c, swD bRhmigAwnI mhWpurS gurisK sMq Bgq (n)nhIN (syvIAih)cyqy mMny pUjy jWdy, Bwv syvw nhIN kIqI jWdI (hir)hrI Akwl purK vwihgurU jI (kI)dI syvw BgqI nwih huMdI[ (qy)auh Gr, (mrht)SmSwn BUmI (swrKy)vrgy hn[ (iqn)iqn@W GrW (mwih)’c, BUq (bsih)vsdy hn[ ikauNik nUMh DIA shurw b`cy b`cIAW iek`Ty bYT ky tYlIvIznW ’c mwVy idRS dyKdy hn[ gMdy gwxy suxdy hn[ b`icAW ƒ gMdIAW AwdqW Awp pwauNdy hn[ XQw:- kil mih pRyq.ijn@I, rwmu n pCwqw; sqjuig prmhMs bIcwrI]) klI AMdir nwnkw; ijMnW dw Aauqwru] puqu ijnUrw. DIA ijMnUrI; jorU. ijMnw dw iskdwru]1]) hir ky nwm hIn; byqwl]) so Gr ’c bwbw bu`Fw jI jYsy mhWpurSW dI syvw Aqy vwihgurU jI dI syvw pRymw- BgqI krnI cwhIdI hY[ kbIr. jw Gr swD n syvIAih; hir kI syvw. nwih] qy Gr. mrht swrKy; BUq bsih. iqn mwih]192] 2:- prmpUjnIk s`cy Bgq SRI kbIr sihb jI &urmwauNdy hn:- (jw)ijs ihrdy rUpI Gr ’c, (swD)inrgun bRhm jI (swD)siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI (n)nhIN (syvIAih)syvw kIqI jWdI, (syvIAih)Xwd nhIN kIqy jWdy, (hir) vwihgurU Akwl purK jI (kI)dI syvw BgqI (nwih)nhIN kIqI jWdI (qy)auh, ihrdy Gr (mrht)SmSwn BUmI (swrKy) vrgy hn[ (iqn)iqn@W dy irdy GrW (mwih)’c AOgux pwp kwm kRoD loB moh hMkwr, kYNsr eyfz Awid iBAwnk bImwrIAW BYVy izrm kItwxU rUpI BUq (bsih)vsdy hn]192] XQw:- iesu dyhI AMdir. pMc cor vsih; kwmu k®oDu loBu mohu AhMkwrw]) kbIr. gUMgw hUAw bwvrw; bhrw hUAw kwn] pwvhu qy. ipMgul BieAw; mwirAw siqgur bwn]193] kbIr. siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI. Buie igir pirAw; prw. kryjy Cyku]) kbIr. swcw siqguru mY imilAw; sbdu ju bwihAw eyku] lwgq hI Buie imil gieAw; pirAw klyjy Cyku]157] Anuswr, bRhm srUp Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:siqgur pihly pwiqSwh jI, siqgur rwmwnMd jI ny, Dur ky bwxI jI rUpI kmwx ’coN, pRym rUpI (bwn)qIr, dwsn dws dy mwirAw, dwsn dws hMgqw ivSy ivkwr inMdw cuglI sMswrI g`lW krn v`loN gUMgw (hUAw)ho igAw[ mwiekI isAwxpW T`gI DoKw &ryb v`loN (bwvrw)msqwnw ho igAw[ XQw:- mY baurI; myrw rwmu Bqwru] ric ric qw kau; krau isMgwru]) qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru] (kwn)kMnW qoN (bhrw)boLw (hUAw)ho igAw hY, kMnW nwl inMdw ivSy ivkwr dy gwxy, sMswr dIAW eIrKw www.Gursevak.com

234

q`qkrw

bKIlI Anyk pRkwr dIAW hMgqW dIAW mMdIAW g`lW iblkul hI nhIN suxdw[ XQw:- myry mohn; sRvnI ieh n sunwey] swkq gIq nwd Duin gwvq; bolq bol Ajwey]) krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]) (pwvhu)pYrW (qy)qoN (ipMgul)ipMglw (BieAw)ho igAw hY, Bwv pYr kusMgq v`l pr igRh ivkwrI nhIN huMdy[ XQw:- imiQAw crn; pr ibkwr kau Dwvih] ieh doS nhIN hn[ {hMgqw ivSy ivkwr inMdw cuglI sMswrI g`lW krn v`loN guMgy ho ky, Awp jI snmuK hr smyN kIrqn hI kIrqn krdy hn[ XQw:- hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir] hr vyly kMnW krky, sMswrI g`lW suxn v`loN boLy hn, pr rom 2 dy kMnW krky vwihgurU jI dw jwp hI suxdy hn[ XQw:- jo bolq hY. imRg mIn pMKyrU; su ibnu. hir jwpq hY nhI hor]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) koit krn. dIjih pRB pRIqm; hir gux suxIAih AibnwsI rwm]) Bwv sMswr ’c ivSy ivkwrW v`l c`lx qoN pYr ipMgly ho gey hn[ pr siqsMgq jI v`l ƒ qur ky jWdy hn[ cwA auqSwh nwl swDU sMqW dI B`j 2 ky syvw krdy hn[ siqgurU swihb jI dIAW pRkrmW krdy hn[} kbIr. siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI. Buie igir pirAw; prw. kryjy Cyku]194] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- jw kau. hir rMgu lwgo iesu jug mih; so khIAq hY sUrw]) vwihgurU jI dy rMg AnMd ’c lIx, guris`K dy ivkwrW ƒ mwrn vwly siqgur sUrmy jI ny, AwpxI gurbwxI rUpI kmwx ’cooN (ju)ijhVw eyku pRym rUpI (bwnu)qIr, dwsn dws dy (bwihAw)mwirAw[ (lwgq)l`gidAW hI, inmRqw rUpI (Buie)DrqI ’qy (igir)if`g (pirAw)ipAw[ XQw:- suKI bsY mskInIAw; Awpu invwir qly]) (kryjy)kwLjy ’c pRym vYrwg dw Cyku (prw)pY igAw]194] Bwv nrm AsQwn ivMin@Aw igAw[ XQw:- lwgI cot mrMm kI; rihE kbIrw Taur] kbIr. inrml bUMd Akws kI; pir geI BUim ibkwr] ibnu sMgiq. ieau mWneI; hoie geI BT Cwr]195]) hir ky nwm; kbIr aujwgr] jnm jnm ky; kwty kwgr] Anuswr pUrn bRhm srUp, sRI kbIr swihb jI, siqsMgq jI dI mhW mhW ivsmwd mihmw kih rhy hn:khu kbIr; ieh khIAY kwih] swDsMgiq. bYkuMTY Awih] hy ipAwirE! siqsMgq jI dI AiDk mihmw hY, ijvyN Akws (kI)dI (inrml)aujl bUMd, &sl n hoxy krky (ibkwr)inkMmI kwlrI (BUim)DrqI ’qy (pir)pY geI[ ibnu sMgiq. ieau mWneI; hoie geI BT Cwr]195] aupjwaU DrqI dI sMgiq qoN (ibnu)ibnw, ieau (mWneI)mMnI geI, BT iv`c pY ky (Cwr)suAwh hoie geI]195] kbIr. inrml bUMd Akws kI; pir geI BUim ibkwr]2:- r`b srUp pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- iesu pwnI qy; ijin qU GirAw] mwtI kw ly; dyhurw kirAw] www.Gursevak.com

235

q`qkrw

Anuswr ieh bMdw (Akws)ivAwpk bRhm jI (kI)dI (inrml)au~jl bUMd hY, vwhu Ksm qU vwhu; ijin ric rcnw. hm kIey]) eyku ipqw. eyks ky hm bwirk; qU myrw gur hweI]) hir jI mwqw. hir jI ipqw; hir jIau pRiqpwlk] vwihgurU jI mwqw ipqw jI hn, aun@W ny Awpxy srUp ’coN swrI rcnw pRgt kIqI hY, ieh jIv mwqw dy grB ’c pu~Tw lmkidAW, ds mhIny prw bwxI duAwrw, inrml au~jl jwp krdw hY[ aurD qpu. AMqir kry vxjwirAw imqrw; Ksm syqI Ardwis]) ivchu grBY; inkil AwieAw] Ksmu ivswir; dunI icqu lwieAw] AwvY jwie BvweIAY jonI; rhxu. n ikqhI Qwie BieAw]3]) pir geI BUim ibkwr] ieh inrml bUMd dy kwlrI DrqI ’c pYx vWg, vwihgurU jI dI AMs ’coN pYdw hoeI jIv rUpI bMUd, kusMgq (ibkwr)KotI kwr vwlI (ibkwr)ivgwV vwlI, kusMgq rUp (BUim)kwlrI DrqI ’c pY geI, Bwv zUey bwz swkq inMdk cor Xwr Koty purKW dI kusMgq ho geI[ ibnu sMgiq. ieau mWneI; hoie geI BT Cwr]195]2:- (ibnu)ibnw gurU jI dI sMgiq jI qoN ieau (mWneI)mMnI geI, mwno ieh ijhVI bUMd bMdw sI, kusMgq rUpI BT ’c pY ky, Bwv kwm koRD loB moh hMkwr eIrKw inMdw corI XwrI kql krky, izMdgI (Cwr)suAwh hoie geI]195] Bwv hr vyly zUAw Srwb qMbwkU pINidAW, bMb su`t 2 ky dunIAW ƒ PUkidAW, ieh jIv Awp hI qbwh ho jWdw hY[ AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] dunIAW ƒ swVdy &Ukdy AwKr ƒ Awp hI zihr jW golI mwr ky mr jWdy hn[ ijvyN nYpolIAn bonw pwrt, ihtlr Awid[ so gurmuuiK ipAwrI siqsMgq jI dI mihmw AiDk qoN AiDk hY:sMgiq kw gunu. bhuqu AiDkweI; piV. sUAw gnk auDwry]) swD sMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[ hy ipAwirE! siqsMgq jI dI SuB s`cI syvw kro hr vyly siqsMgq ’c hI rho[ XQw:- kwit islk. ijsu mwrig pwey; so ivic sMgiq. vwsw pwiedw]12]) sdw siqsMgq jI ’c rihx vwlw, ieh lok suKIey; prlok suhyly] vwihgurU jI srUp hI ho jWdw hY[ kbIr. inrml bUMd Akws kI; lInI BUim imlwie] Aink isAwny pic gey; nw inrvwrI jwie]196] prmpUjnIk Bgq sRI kbIr swihb jI, siqsMgq jI dI AiDk qoN AiDk mihmw &urmwauNdy hn:- Kyiq imAwlw aucIAw; Gru aucw inrxau] jdoN ijmINdwr (aucw)au~cy (Gru)AkwS dw inrnw krdw hY, hux b`dL vrsx vwlw hY, qW Awpxy Kyq dIAW v`tW au~cIAW kr lYNdw hY[ ijhVI au~proN AkwsI bUMd pYNdI hY, aus ƒ bwhr nhIN inklx idMdw[ Akws (kI)dI (inrml)aujl bUMd, (BUim)DrqI ny Awpxy ’c imlwie (lInI)leI[ jdoN DrqI ’c bMUd iml geI, (Aink)AnykW isAwny (pic)sV gey, auh (inrvwrI)htweI (nw)nhIN (jwie)jWdI, KyqI ƒ hrI BrI pR&ulq kr idMdI hY]196] kbIr. inrml bUMd Akws kI; lInI BUim imlwie] Aink isAwny pic gey; nw inrvwrI jwie]196]2:- vwihgurU pUrn bRhm srUp Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy www.Gursevak.com

236

q`qkrw

hn:- (Akws)pwrbRhm srUp DMn gurU pRmysr jI (kI)dI, gurmiq aupdyS rUpI (inrml)au~jl, bUMd, gursyvk jI ny, AwpxI AQwh SrDw rUpI (BUim)DrqI ’c, imlwie (lInI)leI[ kYsI AQwh SrDw hY:- sBu idnsu rYix. dyKau guru Apunw; ivic AKI. gur pYr DrweI]) AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]) suiqAw. guru swlwhIAY; auTidAw BI. guru Awlwau] koeI. AYsw gurmuiK jy imlY; hau. qw ky Dovw pwau]) auh mhWpurS siqsMgq jI ’c, gurU crn- kmlW ’c, rom rom krky lIx ho gey, aun@W ƒ inKyVn leI (Aink)AnykW isAwny (pic)sV gey, aun@W dI jo mhwrwj nwl eykqw ABydqw sI, bMUd dy v`Kry hox vWg v`Kry nhIN hoey, ijvyN Coty swihbzwidAW ƒ bVy lwlc dy rhy, “quhwnUM jgIrW imlxgIAW, sUby bxwieAw jwvygw, bVy suK Arwm imlxgy”[ swihbzwidAW au~qR idqw, “swfy prmpUjnIk bwby vwihgurU mh`ly nOvyN jI dy bwby siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI au~bldI dyZ ’c bYTy hn, swfy dwdy jI ny sIs kurbwn kIqw,kurbwnI dI rIq swfy pihlW hI c`lI AweI hY, ieh duinAwvI suKW dI swnUM loV nhIN[ aun@W dI gurU crnW ’c lIxqw sI, ies leI aun@W ƒ siqsMgq gurU crnW ’coN v`Kry nhIN kr sky[ ijvyN bwbw bMdw isMG swihb jI bhwdr jI dw mws grm jMbUrW nwl qoV rhy hn, aun@W dy ipAwry b`cy dw kwljw k`F ky, aun@W dy mUMh ’c dy rhy hn[ pr ijhVI aun@W ny AwpxI bu`DI rUpI DrqI ’c, siqgurU goivMd isMG swihb s`cy pwiqSwh jI dI gurbwxI, aupdyS rUpI inrml bMUd, gurU swihb jI dy srUp dw iDAwn idl ’c vsw ilAw, aun@W dy idl ’coN k`F nhIN sky[ AYsy mhWpurSW ƒ rom 2 krky nmskwr hY[ kbIr. hj kwby hau jwie Qw; AwgY imilAw Kudwie] sWeI muJ isau, lir pirAw; quJY.ikin@ PurmweI gwie]197] { mMdr dI kMD ’c jiVAw s`q ieMc kwlw p`Qr Asvd hY[} hwzI kwby mMdr dIAW, s`q pRkrmW krdw, p`Qr Asvd ƒ hr vwrI cMumdw hY[ dsvIN iQ`q nwhr ƒ kurbwnI dw idn mMndy hn, aus ’c mujj ilKw mukwm pur invwz pVH ky, sYqwn dy QMm@ pws jw ky, p`Qr mwry[ phuMc ky b`krw duMbw gaU AQvw aUT ƒ kwby v`l isr krky iltwvy, pSU dy s`jy pwsy KV@ky A`lw hU Akbr kih ky gL qy CurI clwvy, v`fw zulm khwvy, ksweI bx jwvy[} rwm kbIrw. eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI] Anuswr kbIr swihb jI Awp A`lwh pwk ^udw srUp hn[ mMnY; sgl Bvx kI suiD]) nau KMf ipRQmI. iesu qn mih rivAw; inmK inmK nmskwrw] Anuswr koit bRhmMf dw pswrw Bgq kbIr swihb jI ƒ Awpxy AMdr ids irhw hY[ idb idRstI nwl jo ku`J kwby huMdw hY, aun@W ƒ pqw hY[ idb idRstI nwl kih rhy hn[ (hau)dwsn dws kwby dw hj krn (jwie)jw irhw (Qw)sI, (AwgY)A`gy rsqy ’c dwsn dws ƒ (Kudwie) ^udw A`lw pwk vwihgurU jI, (imilAw)imly[ (sWeI)^udw jI (muJ)dwsn dws (isau) nwl, (lir)lV (pirAw)pey, (quJY)qYnUM (ikin@)iks ny ieh (gwie)jg@w (PurmweI)d`sI hY? ieh (ikin@)iks ny d`isAw hY? ik qUM m`ky jw ky kwby (gwie)gaU kql kryN[ “vwihgurU jI www.Gursevak.com

237

q`qkrw

v`loN bcn hn, dwsn dws sRb ivAwpI hY, swry jIA dwsn dws dy hI pYdw kIqy hn, dwsn dws ien@W dw pwlxhwr hY”]197] kbIr. hj kwbY hoie hoie gieAw; kyqI bwr kbIr] sWeI muJ mih ikAw Kqw muKhu n bolY pIr]198] prmpUjnIk vwihgurU srUp Bgq sRI kbIr swihb jI Amolk bcn PurmwauNdy hn:- hy (kbIr)swirAW qoN v`fy ^udw A`lwpwk jI! dwsn dws kbIr (kyqI)iknI bwr, kwbY dw hj krn leI, m`ky hoie hoie ky, idb idRstI nwl gieAw hY[ hy (pIr)pUjnIk v`fy sWeI jI! (muJ)dwsn dws (mih)iv`c (ikAw)kI (Kqw)gunwh hY? jo Awp jI (muKhu)muKoN (n)nhIN (bolY)boldy]198] jIAW ƒ mwrn qoN, prm ipAwry vwihgurU jI pRsMn nhIN huMdy[ kbIr. jIA ju mwrih joru kir; khqy hih ju hlwlu] dPqru deI. jb kwiFhY; hoiegw kaunu hvwlu]199] pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI kQn krdy hn, ^udw jI ny ikhw, “hy kbIr! (ju)ijhVy jIB dy suAwdI, gaU aUT duMby Awid (jIA)jIAW ƒ (joru)zulm (kir)krky , (mwrih)mwrdy hn, (ju)ijs ƒ hlwlu (khqy)kihMdy (hih)hn[ beI AsIN FweI CurIAW Pyr ky ^udw jI KuS kr ley hn[ sB jIAW dy mwqw ipqw pwlxhwr (deI)^udw jI (jb)jdoN (dPqru)drgwh ’c, ihswb (kwiFhY)k`Fxgy, audoN (kaunu)ikhVw (hvwlu)hwl hoiegw ?]199] jYsw jIAW ƒ hlwl krdy hn, vYsy aun@W ’qy BI ausy qr@W hI FweI CurIAW PyrIAW jwxgIAW[ XQw:- Aih kru kry. su Aih kru pwey; koeI n pkVIAY. iksY Qwie]) Twkuru; lyKw mgnhwru]) lyKw lIjY; iql ijau pIVI]) jmu jwgwqI; dUjY Bwie kru lwey] nwvhu BUly; dyie sjwey] GVI muhq kw lyKw lyvY; rqIAhu mwsw qol kFwvixAw]5]) kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu. Kudwie] dPqr lyKw nIksY; mwr. muhY muih Kwie]) Anidnu bDy mwrIAin; iPir. vylw nw lhMin]1] Aink sjWeI. gxq n AwvY; grBY griB BRmwih] kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu Kudwie] dPqir lyKw nIksY; mwr muhY muih Kwie]200] vwihgurU jI dy Avqwr sRI kbIr swihb jI &uurmwauNdy hn:- fMgrW ƒ byrihmI nwl kql krky, Zlq socdy hn, ik ^udw jI swfy ’qy KuS huMdy hn[ AYsw jo ih`k dw (joru)D`kw (kIAw)kIqw, so mhW Gor iBAwnk julmu hY, AYsy kIqy zulmu dw, pUrn Kudwie jI jbwbu (lyie)lYxgy[ kIqy iBAwnk pwpW dw, vwihgurU jI dy (dPqir)drgwh ’c, jdoN lyKw, (nIksY)inklygw, qW jmw pwsoN (muhY)mUMh hI (muih)mUMh ’qy cotW (Kwie)Kwxgy]200] XQw:Awsw] rojw DrY mnwvY Alhu; suAwdiq jIA sMGwrY] Awpw dyiK Avr nhI dyKY; kwhy kau JK mwrY]1]) Cwif kqyb rwm Bju baury; julm krq hY BwrI] kbIrY pkrI tyk rwm kI; qurk rhy pic hwrI]4]8]) pRBwqI] byd kqyb khhu mq JUTy; JUTw jo n ibcwrY] jau sB mih eyku Kudwie khq hau; qau ikau murgI mwrY]1] mulW; khhu inAwau KudweI] qyry mn kw; Brmu n jweI]1] rhwau] pkir jIau AwinAw; dyh ibnwsI, mwtI kaU ibsimil kIAw] joiq srUp Anwhq lwgI; khu hlwlu ikAw kIAw]2] ikAw aujU pwku kIAw muhu DoieAw; ikAw msIiq www.Gursevak.com

238

q`qkrw

isru lwieAw] jau idl mih kptu invwj gujwrhu; ikAw hj kwbY jwieAw]3] qUM nwpwku pwku nhI sUiJAw; iqs kw mrmu n jwinAw] kih kbIr iBsiq qy cUkw; dojk isau mnu mwinAw]4]4]) BYrau mhlw 5] vrq n rhau; n mh rmdwnw] iqsu syvI; jo rKY indwnw]1] eyku gusweI; Alhu myrw] ihMdU qurk; duhW nybyrw]1] rhwau] hj kwbY jwau n qIrQ pUjw] eyko syvI; Avru nw dUjw]2] pUjw krau n invwj gujwrau] eyk inrMkwr ly; irdY nmskwrau]3] nw hm ihMdU; n muslmwn] Alh rwm ky; ipMf prwn]4] khu kbIr; iehu kIAw vKwnw] gur pIr imil; Kuid Ksmu pCwnw]5]3]) syK sbUrI bwhrw; ikAw hj kwbY jwie] kbIr jw kI idl swbiq nhI; qw kau khW Kudwie]185]) kbIr. jorI kIey julmu hY; khqw nwau hlwlu] dPqir. lyKw mWgIAY; qb hoiego kaunu hvwlu]187]) kbIr jIA ju mwrih joru kir khqy hih ju hlwlu] dPqru deI jb kwiFhY hoiegw kaunu hvwlu]199]) jw kY eIid bkrIid, kul gaU ry bDu krih; mwnIAih syK shId pIrw])) ;so gihr gBIrw gauhru jIau] Bgq kbIr swihb jI dw AwSw bVw hI au~cw su`cw dIrG hY, ik ijhVy bMdy, jIA bDhu. su Drmu kir Qwphu; ADrmu khhu kq BweI] Awps kau muinvr kir Qwphu; kw kau khhu ksweI] Anuswr jIAW ƒ mwr ky, Drm krky mMndy hn, ik AsIN ieh kurbwnI dy ky, ^udw ƒ KuS kr ilAw hY[ ieh pwp kMm krn nwl, ^udw jI KuS hox dI bjwey nrwz huMdy hn[ hW jI Apxw sB ku`J ^udw jI qoN kurbwn krky, ApxI kurbwnI dyx qoN, mhwrwj swihb jI KuS huMdy hn[ ijvyN mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI Awp au~bldI dyg ’c bYTy q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw sIs ’qy puAwieAw, kurbwnI idqI[ nOvyN pwiqSwh jI ny sIs kurbwn kIqw[ siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ny mwqw ipqw cwry swihbzwdy isMG isMGxIAW ^udw dy nwm ’qy sB k`uJ kurbwn kIqw[ ieh gurbwxI jI ƒ kmwauxy krky ^udw jI sdw prm pRsMn huMdy hn:- jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau]1] sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU. n CwfY Kyqu]) kbIr. jau quih swD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie]) nwnk. syvku soeI AwKIAY; jo. isru Dry auqwir]) srb kI ryx; hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]) khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu pwrbRhmu; ndrI AwieAw]) shij sMqoiK sIgwrIAw; imTw bolxI] ipru rIswlU qw imlY; jw gur kw sbdu suxI]) AwT phr kir joiV rhu; qau BytY hir rwie rI]) Awpu gvweIAY qw shu pweIAY Aauru kYsI cqurweI]) swcu khO. sun lyhu sBY; ijn pRymu kIE. iqn hI pRBu pwieE]) murdw hoie. murId; n. glI hovxw[ swbru isdik shIdu; Brm Bau Kovxw[) jIvq mrY; buJY pRB soie] jIvq Bwv qoN mry, sRIr krky hMkwr inMdw cuglI iqAwgy, A`KW nwl prwieAw rUp n dyKy, zbwn nwl JUT nw boly, nSy kusMgq iqAwgy, siqsMgq praupkwr kry[ ieh pRwpqI dy gux d`sy hn[ ien@W SuB guxW leI, www.Gursevak.com

239

q`qkrw

ijauNdy sMswr v`loN mrny krky jW Drm ihq kurbwnI dyx qoN mhwrwj swihb jI pRsMn huMdy hn[ so ^udw jI dy prm pwk nwmu ’qy, jIAW ƒ mwrn qoN, mhwrwj jI ny pRsMn qW kI hoxw? sgoN lyKw lYNdy fMf idMdy hn[ m`ky dI h`j, gMgw kWSI mQrw hirduAwr jwx dI loV nhIN, gMgw gieAw godwvrI sMswr dy kMm hn[ XQw:- gMgw gieAw godwvrI sMswr ky kwmw] siqgurW dy miq Anuswr nwm hI qIrQ hY[ qIriQ nwvx jwau; qIrQu nwmu hY] qIrQu sbd bIcwru; AMqir igAwnu hY]) gurisKˆØI so Qwnu BwilAw; lY DUir muiK lwvw] Anuswr pRymI guris`KW ny prmpUjnIk s`cy siqgurW dI, prmpiv`qR Coh ƒ pRwpq, qIrQW ƒ Bwl ky, prmpiv`qR DUVI Awpxy m`Qy ƒ lwauxI hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dy qIrQW ’qy lMgr kQw kIrqn, Bjn ismrn dy pRvwh cldy hn[ gurU qIrQW ’qy sbd kIrqn gurU syvw BgqI, gurbwxI kQw kIrqn is`Kx isKwaux leI jwxw hY[ XQw:- byd purwn sB dyKy joie] aUhW qau jweIAY; jau eIhW n hoie]2]) pRBwqI] Alhu eyku msIiq bsqu hY; Avru mulKu. iksu kyrw] ihMdU mUriq nwm invwsI; duh mih. qqu n hyrw]1] Alh rwm; jIvau qyry nweI] qU kir imhrwmiq sweI]1] rhwau] dKn dyis hrI kw bwsw; piCim Alh mukwmw] idl mih Koij. idlY idil Kojhu; eyhI Taur mukwmw]2] bRhmn igAws krih caubIsw; kwjI mh rmjwnw] igAwrh mws pws kY rwKy; eykY mwih inDwnw]3] khw aufIsy mjnu kIAw; ikAw msIiq isru nWeyN] idl mih kptu invwj gujwrY; ikAw hj kwbY jWeyN]4] eyqy Aaurq mrdw swjy; ey sB rUp qum@wry] kbIru pUMgrw. rwm Alh kw; sB gur pIr hmwry]5] khqu kbIru. sunhu nr nrvY; prhu eyk kI srnw] kyvl nwmu jphu ry pRwnI; qb hI inhcY qrnw]6]2] kbIr. lyKw dynw suhylw; jau idl sUcI hoie] ausu swcy dIbwn mih; plw. n pkrY koie]201] vwihgurU Awp kbIr swihb jI &urmw rhy hn:- hy pRymI siqsMgI jIE! vwihgurU jI dI s`cI drgwh ’c, lyKw ilAw jWdw hY[ XQw:- lyKw lIjY; iql ijau pIVI]) jmu jwgwqI; dUjY Bwie kru lwey] nwvhu BUly; dyie sjwey] GVI muhq kw lyKw lyvY; rqIAhu mwsw qol kFwvixAw]5]) kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu Kudwie] dPqr lyKw nIksY; mwr muhY muih Kwie]) Anidnu bDy mwrIAin; iPir. vylw nw lhMin]1] jIv jIAW dw kql krdy hn, mwr ky koh 2 ky KWdy hn[ nSy corI XwrI mMd krm krdy hn, jIAW ƒ A`gW lw ky swVdy &Ukdy hn[ aun@W ƒ vwihgurU jI dI drgwh ’c lyKw dyxw pYNdw hY[ vwihgurU jI dI drgwh ’c lyKw dynw (suhylw)sOKw huMdw hY, (jau)jykr idl dI (sUcI)piv`qRqweI, s&weI (hoie)hovy[ idl ’c vwihgurU inrgun bRhm AsMK guxW dy AsMK pRkwS srUp jI dI (sUcI)su`cI joiq pRgt hoie jwvy[ XQw:- gur swKI; joiq prgtu hoie]) (ausu)prmpUjnIk vwihgurU jI dy (swcy)s`cy (dIbwn)kcihrI drgwh (mih)’c, (koie)koeI BI plw (n)nhIN (pkrY)PVdw, Bwv p`lw PV ky, ieauN nhIN kihMdw Ary nIc ik`Dr jwqy hoN? ie`Dr Awau, bhuq mwr pYNdI hY, ieauN koeI p`lw nhIN pkVdw, Bwv inrwdrI nwl koeI rokdw nhIN]201] www.Gursevak.com

240

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI ny &urmwieAw hY, dwsn dws idb idRStI nwl h`j kwby igAw, mhwrwj swihb jI myry nwl lV pey, mhwrwj swihb jI ny ikhw, “qYnUM ie`Qy Awauxw iks ny d`isAw? dwsn dws nwl boly nhIN[ A`gy mhwrwj swihb jI bol ky d`sdy hn, Awp jI ie`Qy AwauNdy hoN, ie`Qy jIAW ƒ zor zulm krky mwirAw jWdw hY, ijs ƒ hlwl ikhw jWdw hY[ zor krnw zulm hY, s`cI drgwh ’c lyKw ilAw jwvygw[ hy Bgq kbIr swihb jI! lyKw dyxw qW suhylw ho skdw hY, jy jIAW ƒ nw mwry”[ vwihgurU jI dy s`cy dIvwn ’c koeI p`lw nhIN pkVdw, Ary nIc ie`Dr Awau, khW jw rhy hoN, swry hI nmskwrW krdy hn[ XQw:- ijQY Ehu jwie. iqQY Ehu surKrU; aus kY muih ifTY. sB pwpI qirAw]) nwnk. Drm AYsy cvih, kIqo Bvnu punIq]10]) jmkwlu imlY, dy Byt; syvku inq hoeI] bVy hI pRym ipAwr siqkwr nwl vwihgurU jI dI bMdgI krn, zor zulm krn qoN mnwhI kIqI hY[ kbIr. DrqI Aru Awkws mih; duie qUM brI AbD] Kt drsn sMsy pry; Aru caurwsIh isD]202] nwmu rMg ’c hry Bry pRymI snmuK gurmuKW mhWpurSW ny Awp jI pws pRym bynqI kIqI, “hy mhwrwj kbIr swihb jIE! dÍYq mwieAw bhuq pRbl hY, Cy drSn caurwsI is`D nwn@w ByK ies ny moihq kr ley hn[ XQw:- mohnI mohq rhY; n horI]) pUjw ck® brq nym qpIAw; aUhw. gYil n CorI]1] prmpUjnIk pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI au~qR &urmwauNdy hn:- DrqI (Aru)Aqy Awkws (mih)iv`c ivAwpk, hy (AbD)nwS rihq AibnwsI vwihgurU jI (qUM )Awp jI ny (duie)dÍYq (brI)ivAwhI ADIn kIqI hoeI hY[ Kt drsn sMsy pry; Aru caurwsIh isD]202] jogI jMgm sryvVy sMinAwsI qy drvyS ibpr[ ieh (Kt)Cy drsn (Aru)Aqy caurwsIh isD eys dÍYq mwieAw dy sMsy iv`c (pry)pey hoey hn[ au~cy Awsx ’qy bYTdy hn, ik swnUM koeI Aw ky m`Qw tyky[ AwpxI mMnqw pUjw krwauxI mwieAw hY[ so ipAwirE! TIk hY mwieAw pRbl hY, pr jo s`cy ipqw pUrn pRmwqmw dI s`cI Srn pYNdy hn, aun@W ’qy mwieAw dw koeI zor nhIN pYNdw[ (AwKIN bolo) ikqih AsQwin. qU itknu n pwvih; ieh ibiD dyKI AwKI] sMqw ibnu. qY koie n CwifAw; sMq pry. goibd kI pwKI]1] hux gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb jI dI s`cI crn Srn pYx qoN, Awpy hI duibDw mwr ky piq r`Kdy hn[ XQw:- guir; duibDw jw kI hY mwrI] khu nwnk; so bRhm bIcwrI]) sMq srin. jo jnu prY; so jnu. auDrnhwr] ]) nwnk kI. lj pwiq gurU hY; isru byicE. siqgur Awgy]) kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY. so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]203] vwhu 2 vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq, sRI kbIr swihb jI dy AMdr Apx`q myr hMgqw dvYq dw ik`fw BwrI iqAwg hY, hzUr &urmw rhy hn:- hy vwihgurU swihb jIE! Dn pdwrQ im`qR, nwm rUpI Dn vw SuB guxW rUpI Dn dwsn dws ƒ jo ikCu BI pRwpq hY, (so)auh www.Gursevak.com

241

q`qkrw

sB, (qyrw)Awp jI dw hI hY, (muJ)dwsn dws dy idl (mih)’c, (myrw)dwsn dws dw ikCu BI nhI hY[ qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]203] ieh sB ku`J (qyrw)Awp jI dw b^iSAw hoxy krky, (quJ)Awp jI (kau)nUM (saupqy)Awp jI qoN kurbwn kridAW, (myrw)dwsn dws dw ikAw mu`l (lwgY)l`gdw hY? Bwv myrw ku`J BI mu`l nhIN l`gdw]203] XQw:- mweI bwp puqR siB; hir ky kIey] sBnw kau snbMDu; hir kir dIey]1] hmrw joru sBu; rihE myry bIr] hir kw qnu mnu sBu; hir kY vis hY srIr]1]) quDu AwgY Ardwis hmwrI; jIau ipMfu sBu qyrw] khu nwnk.sB qyrI vifAweI; koeI nwau n jwxY myrw]) ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw dieAwlu]2]) ijvyN bwby mqIdws swihb jI dy prmpiv`qR SuB s`cy sIs’qy Awrw vg irhw hY, pwp puMn qoN inrlyp siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb jI dy prmpUjnIk im`Ty s`cy crnkmlW ’c lIx, sumyr prbq vWg Ac`l kSt sih rhy hn[ (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI] bRhm igAwnI bwbw mqIdws jI v`loN gurU ipAwr siqkwr’c lIx bcn:- rom rom iv`c mYNkVy, vsy pRIqm Awp[ Awrw mYnUM BwauNdw; Drm C`fxw pwp[ tukVy ies sRIr dy, kro jy l`K kRoV[ qW BI Drm n C`f sW; dIn qyrw nhIN loV[ Awrw ipAwrw lgq hY; kwrw kro bnwie[ isr jwie qW jwie; myrw is`KI isdk n jwie[ vwihgurU siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI mhwrwj, jdoN sRI h`t swihb kr rhy sn, aus vyly mhwrwj swihb jI ny qyrw qyrw kih ky inrXqn hI gRIbW dIAW JoLIAW BrIAW, sRI h`t swihb jI dy cwry bUhy Kol@ ky, sB ku`J gRIbW ƒ lutw idqw, siqgurU dsvyN pwiqswh jI ny, sRI cmkOr swihb jI ivKy, Awpxy ipAwry idl jwn swihbzwidAW, sUrbIr bhwdrW XoiDAW nUM, nyqRW swhmxy ShId huMidAW dyK ky, ieh mhW ivsmwd Sukr kIqw:- kbIr. myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]203] ies qr@W sUrbIr isrl`Q XoDy isMGW ny qn mn Dn isr siqgurU dsvyN pwiqswh jI ƒ ArpidAW, siqgurW dy snmuK ieh qukW pV@IAW kmweIAW, pUrn gurU jI ihq ShIdIAW pweIAW, DMn kmweIAW[ gurU ipAwrI swDsMgq jIE! gurbwxI jYsw suKdwiek gurU jI, gurbwxI jI hI hn[ g`l krnI bVI sOKI hY, isr dyxw bVw hI AOKw hY[ isr dy ky hMkwr iqAwgxw, hor BI bVw BwrI AOKw hY[ siqgurW ny gurbwxI jI duAwrw, isr dyx dI prm au~cI su`cI kurbwnI vwlI AvsQw b^S ky, isr idqy dI hMgqw dI inivrqI leI, gurbwxI jI b^Sy hn[ jo siqgurW ibnw, hor koeI BI nhIN b^S sikAw[ siqgurW ny Awp sRbMs dyx q`k, mhwn kurbwnI hI kurbwnI idqI hY[ ijs krky sB dw mwx www.Gursevak.com

242

q`qkrw

inivrq huMdw hY[ isr dyx q`k kurbwnI dyx vwly sUrbIr XoDy, lUM 2 krky siqgurW dI kurbwnI, gurU gRMQ swihb jI gurbwxI jI ƒ sdw nmskwr krdy Awey hn, krdy hn, krdy rihxgy[ XQw:- gurU gRMQ kljug BieE; gurU rUp mhwn] ds pwiqswhIAW rUp iehu; gurU gRMQ jI jwn] kbIr. qUM qUM krqw, qU hUAw; muJ mih. rhw n hUM] jb Awpw pr kw imit gieAw; jq dyKau qq qU]204] prmpUjnIk sRI kbIr swihb jI dy, dg dg krdy msqk dy drSn krky, pRymI siqsMgI bl 2 jw rhy hn[ XQw:- pRgty gupwl; mhWq kY mwQy] nwnk auDry; iqn kY swQy]) ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg] ivsmwd rMg ’c dovyN h`Q joV, isr Jukw ky p`uCdy hn,“hy pUrn Bgq mhWpurS jIE! vwihgurU jI dy jpx dw Awp jI ƒ kYsw AnMd hY, dwsn dwsW ƒ BI pRym imlwp b^So jI”[ XQw:- sMq shweI rwm ky; kir ikrpw dIAw imlwie] vwihgurU kbIr swihb jI, vwihgurU jI dy snmuK pRwpqI dy sul`Cx &urmw rhy hn:- hy Akwl purK vwihgurU jIau! dwsn dws (qUM)Awp jI vwihgurU (qUM)Awp jI vwihgurU (krqw)krdw, Bwv pUrn pRym sihq vwihgurU vwihgurU AiBAws krdw (qU)Awp jI dw srUp hI, (hUAw)ho igAw, (muJ)dwsn dws (mih)iv`c (hUM)hMkwr (n)nhIN (rhw)irhw[ Awp jI dI mhwn b^iSS duAwrw, Awp hI jxw rhy hoN jI, Awp jI, dwsn dws AMdr Apnw jwp Awp hI kr rhy hoN jI[ XQw:- AwpY jphu; Awpnw jwpu]) gurmuiK roim roim; hir iDAwvY]) ijhvw eyk. hoie lK kotI; lK kotI koit iDAwvYgo]) iek dU jIBO lK hoih; lK hovih lK vIs] lKu lKu gyVw AwKIAih; eyku nwmu jgdIs]) lwK ijhvw. dyhu myry ipAwry; muKu. hir AwrwDy myrw rwm] ieh AsMK zbwnW duAwrw Awpxw jwp, Awp hI dws dy irdy rom 2 ’c vs ky, Awp hI kr rhy hoN jI[ XQw:- quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI]19]69] quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI]20]70] (sRI dsm 17) prmpUjnIk mh`lw dsvW jI, gurmuiK ipAwry dieAw isMG swihb jI, ipAwry Drm swihb isMG jI, bwbw mwn isMG swihb jI, bwbw Awlm isMG swihb jI, ipAwry ihMmq isMG swihb jI, ipAwry mohkm isMG swihb jI, bwbw sMq isMG swihb jI, bwbw mdn isMG swihb jI, bwbw koTw isMG swihb jI Awid muKI muswihb pRymIAW ƒ drSn b^S rhy hn[ mhwrwj swihb jI ƒ ien@W pRymIAW ’qy bVw BwrI mwx hY, hr AOkV kSt ibpqw ’c, ieh ^wlsy dwsn dws dw swQ dyxgy, Apxy sIs kurbwn krngy[ qW hI pUrn pRym pUrn siqkwr pUrn gRIbI nwl &urmw rhy hn:- ienhI kI ikRpw ky, sjy hm hY; nhI. mo sy grIb kror pry]2] (sRI dsm 716) ^wlsw myro ipMf pRwn] ^wlsw myrI jwn kI jwn]5]) ^wlsw myro siqguru pUrw] ^wlsw myro sÍjn sUrw]7] vwihgurU vwihgurU mhwrwj swihb jI bYTy, ivsmwd rMg ’c, Awp muhwrw hI quhI quhI jpx l`gy, ipAwry dieAw isMG jI dw mn bhuq iekwgR sI, ipAwry dieAw isMG jI idl ’c quhI quhI khI jWdy hn, nwly igxI jWdy hn, www.Gursevak.com

243

q`qkrw

lgwqr mhwrwj swihb jI ivsmwd Apnw jwp Awp jpdy rhy[ XQw:- AwpY jphu; Awpnw jwpu] siqgurU mhwrwj swihb jI ny ipAwry dieAw isMG jI ƒ pu`iCAw, “BweI ikMnI vwrIN ho igAw”[ “jI swihb jI ieh jwp soLW hzwr vwrIN ho igAw”[ mhwrwj swihb jI ny ikhw, “cMgw BweI! soLW vwrI ilK lvo”[ mhwrwj, srbI rMgI rUpI qUM hY; hn[ XQw:- jls quhI] Qls quhI] nids quhI] nds quhI]13]63] ibRCs quhI] pqs quhI] iCqs quhI] aurDs quhI]14]64] Bjs quAM] Bjs quAM] rts quAM] Tts quAM]15]65] ijmI quhI] jmw quhI] mkI quhI] mkw quhI]16]66] ABU quhI] ABY quhI] ACU quhI] ACY quhI]17]67] jqs quhI] bRqs quhI] gqs quhI] mqs quhI]18]68] quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI]19]69] quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI] quhI quhI]20]70] (sRI dsm 16) rsnw jpqI qUhI qUhI] mwq grB qum hI pRiqpwlk imRq mMfl iek quhI]1]) qUM myrw ipqw; qUMhY myrw mwqw] qUM myrw bMDpu; qUM myrw BRwqw] qUM myrw rwKw, sBnI QweI; qw Bau kyhw kwVw jIau]1]) qU myrw ipqw; qUhY myrw mwqw] qU myry jIA pRwn suKdwqw] qU myrw Twkuru; hau dwsu qyrw] quJ ibnu; Avru nhI ko myrw]) rsnw jpqI; qUhI qUhI] mwq grB. qum hI pRiqpwlk; imRq mMfl iek quhI] jb Awpw pr kw imit gieAw; jq dyKau qq qU]204] ijs vyly Awp jI ny ikRpw kIqI, guir; duibDw jw kI hY mwrI] khu nwnk; so bRhm bIcwrI] dwsn dws dy irdy ’c vs ky, AwpY jphu Awpnw jwpu] kIqw, (jb)jdoN (Awpw)hMkwr, (pr)prwieAw, idl idmwZ rom 2 (kw)dw imit gieAw, (jq)ijDr (dyKau)dyKdw hW, (qq)iq`Qy (qU)Awp jI hI hoN jI]204] XQw:- quDu ibnu; dUjw nwhI koie]) nw ko bYrI. nhI ibgwnw; sgl sMig. hm kau bin AweI]) nw ko. myrw dusmnu rihAw; nw. hm iks ky bYrweI] bRhmu pswru. pswirE BIqir; siqgur qy. soJI pweI] prmpUjnIk sMq bwbw gurbcn isMG jI ^wlsw jI bRhmigAwnI ny ie`k vwrI dwsn dws ƒ bulwieAw ’qy isMGW dy nwm igxy ’qy ikhw, “ieh pRymI, muslmwn zwqI ’coN, siqgurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW ’c rih rhy hn[ Awpxy mn ’c, ien@W nwl koeI zwqI vMf ivqkrw nhIN[ ieh DMn gurU swihb s`cy pwiqSwh jI ny inrvYr A`Kr vriqAw hY[ inrwhwr inrvYr suKdweI] qw kI kImiq; iknY n pweI]) qUM inrvYru; sMq qyry inrml] ijn dyKy; sB auqrih klml]) sB mih joiq; joiq hY soie] iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] ieh AvsQw jxweI hY, ismrn kridAW iDAwqw iDAwn Dy dI iqRkutI imt cu`kI hY, iDAwqw myrw AMqhkrn hY, myrw iDAwn l`igAw hY, ijnw ’c iDAwn l`igAw auh hux v`Kry nhIN rhy[ ijvyN pwxI dI bUMd smuMdR ’c su`tIey, Aks mwqR hI smuMdR rUp hI ho jWdI hY, aus ƒ koeI v`KrI nhIN kr skdw[ ieh kbIr swihb jI dI bVI ivsmwd AvsQw hY:- ikAw jwnau. ikCu hir kIAw; BieE kbIru kbIru]62] Gr Gr kbIr swihb jI dw jwp ho irhw hY, pr www.Gursevak.com

244

q`qkrw

Pyr BI, ;jq dyKau qq qU] mhW mhW ivsmwd AvsQw ’c lIx hn[ XQw:- min swcw; muiK swcw soie] Avru n pyKY; eyksu ibnu koie] nwnk. ieh lCx; bRhmigAwnI hoie]1] kbIr. ibkwrh icqvqy; JUTy krqy Aws] mnorQu. koie n pUirE; cwly aUiT inrws]205] ivsmwd rMg ’c rMgy, pUrn bRhm srUp, prmpUjnIk Bgq sRI kbIr sihb jI &urmw rhy hn:- kUVu boil; murdwru Kwie] Anuswr ijhVy JUTy ivkwrI, (ibkwrh)ivkwrW, (ibkwrh)KotIAW kwrW, jIAW ƒ mwrnw kohxw Kohxw lu`txw Koty pwp (icqvqy)icqvdy sn, auh JUTy sn, Aws (krqy)krdy sn, swnUM bRhm lok, ieMdR pdvI dI pRwpqI hovygI, swnUM bihSq ’c hUrW, AMgUrW dI Srwb imlygI, AmIr bx ky suK BogWgy[ aun@W dw (mnorQu)mn dw sMklp, (koie)koeI BI (pUirE)pUrw (n)nhIN hoieAw ies &wnI sMswr qoN, inrws aUiT ky (cwly) c`ly hn]205] XQw:- cly juAwrI; duie hQ Jwir] ivSy ivkwr ’c l`g ky K`cq ho gey[ XQw:- ibiKAw mih; ikn hI. iqRpiq n pweI] ijau pwvku. eIDin nhI DRwpY; ibnu hir. khw AGweI]) ibiKAw kY Din; sdw duKu hoie] nw swiQ jwie; n prwpiq hoie]) Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ivkwrW dI icqvnI idl idmwZ ƒ swVdI hY[ swfy idl ’c AMimRq hY, ieh icqvnI AMimRq ƒ swVdI hY, AMimRq muK ’c nhIN Awaux idMdI, ieh ivkwrW dI icqvnI qoN mn@w krdy hn[ ivkwrW krky jIv dw koeI BI mnorQ pUrw nhIN huMdw, sMswr qoN inrwsw au~T ky cilAw jWdw hY[ kbIr. hir kw ismrnu, jo krY; so suKIAw. sMswir] ieq auq. kqih n foleI; ijs. rwKY isrjnhwr]206]) mwieAw moh prIiq iDRgu; suKI. n dIsY koie]) nwnk; duKIAw sBu sMswru]) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) duK kIAw pMfw KulIAw; suKu. n inkilE koie] duK ivic. jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) ibnu hir ismrn; suKu nhI pwieAw] Awn rMg PIky; sB mwieAw] aupRokq pRmwxW Anuswr sMswr ’c, sB koeI duKI hY[ hy prmpUjnIk Bgq swihb jIE! kI sMswr ’c koeI suKI BI hY[ prmpUjnIk Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI (kw)dw ismrnu, jo pRymI jI (krY)krdy hn, (so)auh sMswir ’c BwrI (suKIAw)suKI hn[ XQw:- mwrU mhlw 5] pWc brK ko AnwQu DR¨ bwirku; hir ismrq Amr Atwry] puqR hyiq. nwrwiexu kihE; jmkMkr mwir ibdwry]1] myry Twkur; kyqy Agnq auDwry] moih dIn Alp miq inrgux; pirE srix duAwry]1] rhwau] bwlmIku supcwro qirE; biDk qry ibcwry] eyk inmK. mn mwih ArwiDE; gjpiq pwir auqwry]2] kInI riKAw. Bgq pRihlwdY; hrnwKs nKih ibdwry] ibdru dwsI suqu. BieE punIqw; sgly kul aujwry]3] kvn prwD. bqwvau Apuny; imiQAw moh mgnwry] AwieE swm nwnk Et hir kI; lIjY Bujw pswry]4]2]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) eyk www.Gursevak.com

245

q`qkrw

inmK; jo ismrn mih jIAw] koit idns lwK; sdw iQru QIAw]) suKw kI imiq.ikAw gxI; jw ismrI goivMdu] ijn cwiKAw.sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY ijMdu] sMqw sMgiq min vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj nirMdu]) so suKIAw.so sdw suhylw; jo. gur imil.gwie gunI]) mweI; myry mn ko suKu] koit Anµd rwj suKu BugvY; hir ismrq.ibnsY sB duKu]) ibnvMiq nwnku.gur crx lwgy; vwjy Anhd qUry] bwkI, Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk. bwh pkir; siqguir insqwrw] sMswr A`g dw smuMdR hY[ ies ’c swry hI duKI hn[ ismrn krn vwly ƒ suKI d`sdy hn[ ieq auq. kqih n foleI; ijs. rwKY isrjnhwr]206] ijs ƒ (isrjnhwr)sB qy vfw siqguru nwnku; dyv Akwl purK jI, kusMgq ivSy vwSnw ivkwrW AOguxW b`jr pwpW doSW qoN (rwKY) r`Kdy hn[ auh (ieq)ies lok dy kl`bW ’c nwc gwxy nSy ivkwr inMidAw cuglI krn suxn, rwj kursI corIAW fwky Bwv ijny BI mwVy AOgux hn, pdwrQW mwieAw (auq)bRhm lok dy pdwrQW BogW, surg dIAW Ap`CrW ieMdR pdvI ivSy vwSnw ’c (kqih)iksy pRkwr (n)nhIN (foleI)foldy]206] ijvyN rukmWgd rwjw jI bhuq Drmwqmw pRmwqmw srUp hI hoey hn, ien@W dw izkr mhwrwj swihb jI ny bwxI ’c kIqw hY:- rukmWgd krqUiq; rwmu jMphu inq BweI] isrl`Q XoDy bwbw dIp isMG swihb jI ShId ny cMby vwly rwjy dI nOjvwn b`cI ƒ dyK ky Afol rihxw:- ijvyN AihmdSwh AbdwlI ny, ihMd ’coN ATwrW hzwr, bweI hzwr, qIh hzwr bIbIAW lu`tIAW, gznI ’c tky 2 ƒ vycIAW[ kYdxW bIbIAW ƒ Cfwaux leI, ie`k vwrI ipMf b`loky dirAw dy p`qx ’qy jw ky, s`qW idnW dy Bu`iKAW isMGW ny vYrI ’qy zbrdsq h`lw kIqw, bhuq ktw v`FI kIqI[ iglizAW ƒ mwr ky, ATwrW hzwr bIbIAW CufweIAW, b`cIAW ikhw,“ijhVy mwpy swnUM bcwA nhIN sky, AsIN aun@W pws nhIN jwxw cwhuMdIAW[ AsIN dlW ’c rih ky syvw krWgIAW”[ isMG swihbW jI ikhw, “nhIN b`cIE! Awpxy koL r`Kxw ^wlsy dw Drm nhIN”[ AwpxIAw DIAW BYxw smJ ky pUrn siqkwr nwl, aun@W ƒ aun@W dy GrIN phuMcwieAw[ cMby vwly rwjy dI nOjuAwn AiqAMq sMudr b`cI ƒ dyK ky sB dw mn fol jWdw sI, rwjy pws C`fx leI, j`Qydwr swihb jI ny, jqI sqI inrml pUrn Su`D ^wlsy bwby dIp isMG swihb jI sUrbIr bhwdr jI dI ifaUtI lweI[ ies bIbI jI ny bwby jI A`gy dovyN h`Q joV ky pRym bynqI kIqI, “swfw jIvn nrk nwloN BI BYVw lMGxW sI, Awp jI ny bhuq BwrI praukwr kIqw hY, mYnMU ApxI dwsn dwsI bxwau jI” isrl`Q XoDy bwbw jI, cMby C`f ky Awey, ic`q Afol irhw[ bwbw jI jq sq ’c kwiem rhy[ XQw:- kbIr. surg nrk qy, mY rihE; siqgur ky prswid]) kvnu nrku. ikAw surgu ibcwrw; sMqn doaU rwdy]) imiQAw; nwhI rsnw prs] mn mih pRIiq; inrMjn drs] pr iqRA rUpu; n pyKY nyqR] swD kI thl; sMq sMig hyq] krn. n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw] gur pRswid; ibiKAw prhrY] mn kI bwsnw; mn qy trY] ieMdRI ijq; pMc doK qy rhq] nwnk koit mDy; ko www.Gursevak.com

246

q`qkrw

AYsw Aprs]1] ieh SuB gux aun@W mhWpurSW ’c hn, ivSy vwsnw leI kdy BI nhIN foldy[ sRIr krky qW aun@W ny kI folxw? mn ’c mhwrwj jI, mn mih Awip; mn Apuny mwih] gurU nwnk swihb jI dy crn vs jWdy hn, mhwrwj swihb jI AYsI ikRpw krdy hn, aun@W ƒ iksy Zlq sMklp dw Bwr BI nhIN pYx idMdy, siqgurU gRMQ swihb jI hr vyly isr ’qy hn[ hr vyly idl idmwg ’c gurbwxI jI Byj ky ihrdy rom 2 ’c vs ky inrgun jI ’c lIxqw b^S ky iqRpqI krdy rihMdy hn[ bRhm lok ko Bog jo kwg ibst sm jwx[ ijvyN kW ibstw KWdw hY aus dI ibT ibstw dw ibstw huMdI hY[ ies qr@W mhWpurS ies lok dw qW kI, bRhm lok dy pdwrQW ’qy BI nhIN foldy[ aun@W ƒ kwg ibst sm smJdy hn]206] kbIr. GwxI pIVqy; siqgur. lIey Cfwie] prw pUrblI BwvnI; prgtu hoeI Awie]207] vwihgurU Bgq sRI kbIr swihb jI, siqgurU swihb jI dw AiqAMq hI pRqwp jxw rhy hn:- AMdr bwhr siq sMqoK Awid AsMK SuB guxW dy pRkwS srUp siqgurU inrgun bRhm jI, Awp jI ƒ suMdr drSn b^S ky, Ajpw jwp gurbwxI aucwrn dw bl b^S rhy hn[ hMgqw inivrq ho cu`kI hY[ hy BweI! dwsn dws, hor Anyk jIv, nrk mwqw dy grB kwm kRoD loB moh hMkwr inMdw cuZlI vYr eIrKw b^IlI ieMRidAW dy ivSy suAwd rUp kStW dI GwxI ’c (pIVqy)pIVIdy, DMn siqgur nwnk dyv swihb jI ny ikRpw krky, Cfwie lIey hn[ ijvyN siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ny 52 aumr kYdI rwijAW ƒ gvwlIAr ikly ’coN CufwieAw[ XQw:- siqgur kIno; praupkwru] kwiF lIn; swgr sMswr]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk. bwh pkir; siqguir insqwrw]) Aink pwp myry. prhirAw; bMDn kwty. mukq Bey] AMD kUp. mhw Gor qy; bwh pkir guir, kwiF lIey]) mhlw 5] kbIr. kUkru Bauknw; krMg ipCY auiT Dwie] krmI siqguru pwieAw; ijin. hau lIAw Cfwie]209]) siqguru myrw. sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw] kwitAw rogu. mhw suKu pwieAw; hir AMimRqu muiK nwmu dIAw]1]) sMq bwbw AjIq isMGjI nQlpurIey pUrn bRhmigAwnI jI, vwihgurU gurU jI dy AQwh pRym ’c, mhW mhW ivsmwd lIx ho ky, pUrn gurU jI dI mihmw praupkwr dI pV@dy ieh vwr:- siqguru guxI inDwnu hY; gux kir bKsy AvguixAwry] siqguru pUrw vYdu hY; pMjy rog AswD invwry] suK swgru gurudyau hY; suK dy myil ley duiKAwry] gur pUrw inrvYru hY; inµdk doKI bymuK qwry] guru pUrw inrBau sdw; jnm mrx jm frY auqwry] siqguru purKu sujwxu hY; vfy Ajwx mugD insqwry] siqguru AwgU jwxIAY; bwh pkiV AMDly auDwry] mwxu inmwxy sd bilhwry]19] (vwr 26) prw pUrblI BwvnI; prgtu hoeI Awie]207] jdoN swnUM siqgurU mhwrwj swihb jI ny nrk AOguxw doSW ivkwrW dI GwxI ’c pIVINidAW ƒ CufwieAw, mhwrwj jI ny Awpxy AsMK pRkwS srUp inrgun bRhm jI ’c lIxqw sihq suMdr drSn b^Sy[ XQw:- drsnu dyKq; doK nsy]) siqgur drsin; Agin invwrI] siqgur Bytq; haumY mwrI]) drsn dyKq hI. suiD kI www.Gursevak.com

247

q`qkrw

n suiD rhI; buiD kI n buiD rhI. miq mY n miq hY[ pUrn gurU jI dy suMdr drSnW dI (pUrblI)pihlI Jlk nwl, (prw)vwihgurU jI dI joiq Aqy gurU jI ’qy, AQwh SrDw BwvnI (Awie)Aw ky prgtu hoeI]207] XQw:- rwm. hm; siqgur pwrbRhm kir mwny]) gur kI ryxu; inq mjnu krau] jnm jnm kI; haumY mlu hrau]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk; jip jip sd jIvw]) gur kau kurbwnu jwau hW]) sBu idnsu rYix. dyKau guru Apunw; ivic AKI. gur pYr DrweI]) AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy]) suiqAw. guru swlwhIAY; auTidAw BI. guru Awlwau] koeI. AYsw gurmuiK jy imlY; hau. qw ky Dovw pwau] kbIr. twlY tolY, idnu gieAw; ibAwju bFMqau jwie] nw hir BijE. n Kqu PitE; kwlu phUMco Awie]208] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DoRh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm]) AsMK mUrK AMD Gor] AsMK cor hrwmKor] AsMK Amr kir jwih jor] AsMK gl vF hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ipCly koVW jnmW dy pwpW kwrn, mnu`Kw jnm ’c Aw ky, kql krky, JUT bol ky (twlY)twlm (tolY)toly kridAW, hIly bhwny lwauNidAW, niSAW ivBcwr ’c, aumr rUpI idnu cilAw gieAw[ jnmW 2 dy kIqy pwp jm@W hn, hux Pyr mnuKw jnm ’c Aw ky, pwp kr irhw hY[ ijvyN Dn qy hor ivAwj vDdw jWdw hY, ies qr@W mUl BI jnmW 2 dy pwp hn, aun@W qy hux pwp rUp ibAwju (bFMqau)vDdw (jwie)jw irhw hY[ nw hir BijE. n Kqu PitE; kwlu phUMco Awie]208] lK caurwsIh. BRmqy BRmqy; dulB jnmu. Ab pwieE] Anuswr dul`B mnuKw jnmu ƒ pRwpq ho ky, pwp krm kridAW twly toly kridAW aumr rUpI idn cilAw igAw, jdoN pu`Ty pwsy ivSy ivkwrW mMd krmW ’c l`igAw hY[ nw qW ies ny (hir)vwihgurU Akwl purK jI dw (BijE)Bjn kIqw, bDy ibkwr ilKy bhu kwgr] Anuswr ipCly jnmW dw pwp krmW dy (Kqu)p`qR n (PitE)PitAw[ (Awie)Aw ky isr ’qy kwlu (phUMco)phuMc igAw]208] ijvyN bwby mhW isMG jI ny byAMq hI P`t shwry, ijn@W ƒ dyK ky, DMn siqgurU goibMd isMG swihb jI ny vYrwg kIqw[ siqgurU s`cy pwiqSwh jI ny aun@W dy swhmxy ibdwvw pwV idqw[ aun@W dw Kq Pt igAw[ XQw:- Drmrwie dir. kwgd Pwry; jn nwnk. lyKw smJw] mhlw 5] kbIr. kUkru Bauknw; krMg ipCY auiT Dwie] krmI siqguru pwieAw; ijin. hau lIAw Cfwie]209] mh`ly pihly jI dy (5)pMjvyN (mhlw) srUp, DMn gurU Arjn dyv swihb jI, kbIr swihb jI ƒ isropw b^Sdy hn:- hy kbIr swihb jI! klju`gI jIv, kwm kRoD loB moh hMkwr vYr ivkwr inMidAw cuZlI ivSy ivkwrW dy gwxy (Bauknw)Baukx vwlw kUkru hY, pr iesqR rUpI krMg ipCY, auiT ky (Dwie)dOVdw hY[ XQw:- sau Elwm@y. idnY ky; www.Gursevak.com

248

q`qkrw

rwqI imlin@ shMs] isPiq slwhxu. Cif kY; krMgI lgw hMsu] krMg cUMfx vWg pr iesqRI nwl mMd krm krdw hY[ ivSy ivkwr dIAW kOVIAW g`lW krky, dUijAW ƒ k`tdw hYY[ XQw:AMqir loBu BaukY ijsu kuqw]) eyku suAwnu duie suAwnI nwil] Blky Baukih sdw bieAwil] jdoN kdoN ivSy dI g`l krky h`sdw hY, mwno ku`qw dMdIAW icVw irhw hY[ ijvyN ku`qw auqWh ƒ mUMh krky, BauNkdw hY, iqvyN bRhm lok surg lok dI ie`Cw krky Baukxw krdw hY[ krmI siqguru pwieAw; ijin. hau lIAw Cfwie]209] dwsn dws gRIb ny (krmI)imhrvwngI krn vwly, imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] siqguru swihb jI (pwieAw)pwey hn[ XQw:- ksy ko dId dIdwry muk`ds[ murwdy aumr rw hwisl inko krd]6] ijnW lyK Dury dy jwgx drs gurW dy pWdy Eh[ sPl jnm ho igAw iqn@W dw bwkI lys n rweI ey[ (ijin)ijn@W ny mhW mhW ivsmwd ikRpw krky, (hau)dwsn dws gRIb ƒ ien@W doSW qoN Cfwie lIAw hY]209] XQw:- siqgur; kIno praupkwru] kwiF lIn; swgr sMswr]) siqguru myrw sdw dieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw]) gRIbI dI h`d jxweI hY Bwv ien@W doSW qoN bcxw jIv dw Awpxw koeI cwrw nhIN hY[ XQw:- ijsu Twkur isau; nwhI cwrw] qw kau kIjY; sd nmskwrw] gur pUry jI ƒ hr vyly nmskwr krnI hY[ siqgurU swihb jI dy A`gy bWh KV@I krky pukwr krnI hY[ XQw:- aUpir Bujw kir, mY. gur pih pukwirAw; iqin. hau lIAw aubwrI] ies leI Awp nhIN ku`J bxnw, mhwrwj swihb jI dI ikRpw huMdI hY[ hux siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj ien@W doSW qoN k`F rhy hn[ mhlw 5] kbIr DrqI swD kI; qskr bYsih gwih] DrqI. Bwir n ibAwpeI; aun kau lwhU lwih]210] 1:- vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny rwmklI dI dUjI vwr AMg 965 ’qy, Awpxy vIhvyN slok dy ArMB ’c ieh slok, BweI gurdws swihb jI qoN ilKwieAw[ prmpUjnIk mh`ly 1 jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp, s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI kbIr swihb ƒ isropwau b^iSS krdy hn, ijn@W ƒ isropwau b^iSAw jwvy, auh aun@W dw hI ho jWdw hY, ies leI ArMB ’c pUrn Bgq jI dw nwm ilKw rhy hn[ hy vwihgurU srUp Bgq sRI kbIr swihb jI! dwsndws kUkr dI (DrqI)dyh, bu`DI (swD)AkwlpurKu jI (kI)dI hY, Bwv Akwl purKu jI ƒ Arp idqI hY[ dwsndws pMj ivkwrW (qskr)corW ƒ (gwih)dbw ky, Akwl purKu jI dy s`cy pwk crn- kmlW ’c, gurpRswid (bYsih)bYT irhw hY[ XQw:- pMc mwir; pwvw qil dIny] hir ismrin; myrw mnu qnu BIny] (DrqI)dyh, bu`DI ƒ ivkwrW dw Bwir (n)nhIN (ibAwpeI)ivAwpdw, ikauN jo AkwlpurKu jI ny (aun)aun@W ivSy ivkwrW (kau)nUM (lwhU)lwhux vwly ho ky, lwih idqw hY]210] mhlw 5] kbIr. DrqI swD kI; qskr bYsih gwih] DrqI. Bwir n ibAwpeI; aun kau lwhU lwih]210]2:- qy qskr. jo nwmu n lyvih; vwsih kot pMcwsw]) nwmu durwie clY; so coru]) ijhVy nwm nhIN jpdy, auh (qskr)cor, sB qoN (kbIr)v`fy (swD)Akwl purK www.Gursevak.com

249

q`qkrw

vwihgurU jI (kI)dI DrqI ƒ (gwih)dbw ky (bYsih)bYT gey hn[ Akwl purK jI ny gurU Avqwr ’c pRgt ho ky, fwkU DwVvI AikRqGx ƒ AMimRq kQw kIrqn SuB aupdyS suxw ky, vr dy ky pUrn sMq bxw idqy[ hux DrqI ƒ aun@W dw Bwir (n)nhIN (ibAwpeI)ivAwpdw, (aun)aun@W (kau)nUM BI (lwhU)lwhw hI (lwih)lwhw ho igAw]210] mhlw 5] kbIr. DrqI swD kI qskr bYsih gwih]3:- hy pUrn Bgq sRI kbIr swihb jIE! sRI nnkwxw swihb jI, swD swD rUp; Apnw qnu DwirAw]) DMn gurU nwnk dyv swihb jI (kI)dI DrqI ƒ (qskr)mMd krmI duSt hMkwrI nrYxU hor guMfy (gwih)dbw ky (bYsih)bYT gey[ DrqI Bwir n ibAwpeI aun kau lwhU lwih]210] bwbw lCmx isMG jI qy bwbw krm isMG jI dy j`Qy, gurmuKW mhWpurSW ny Awpxy AMg 2 ktwey, gMfwsIAW nwl v`Fy gey, qyl pw ky swVy gey, jMfW nwl pu`Ty ltkw ky swVy gey, ShIdIAW hI ShIdIAW idqIAW, (aun)aun@W duStW (kau)nUM (lwhU)lwhux vwly ho ky lwih idqw, sRI nnkwxw swihb jI dI DrqI Azwd krw idqI[ AMgryzW ny cwbIAW isMGW ƒ dy idqIAW, DrqI ƒ hux aun@W dw Bwir (n)nhIN (ibAwpeI)l`gdw, DrqI suqMqR krw leI[ mhlw 5] kbIr. DrqI swD kI qskr bYsih gwih] DrqI Bwir n ibAwpeI aun kau lwhU lwih]210]4:- vwihgurU siqgurU nwnk dyv jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp DMn gurU Arjn dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI kbIr swihb ƒ isropwau b^iSS krdy hn:- hy SoRmxI Bgq kbIr swihb jI! dwsn dws dI (DrqI)dyhI (DrqI)bu`DI, jwiedwd, swD rUp; Apnw qnu DwirAw] Anuswr, (swD)siqgurU nwnk dyv mhwrwj swihb jI (kI)dI hY, Bwv siqgurU swihb jI ƒ sB ku`J smrpx kIqw hY, siqgurU mhwrwj swihb dw AYsw pRqwp hoieAw, (swD)siqgurU mhwrwj swihb jI, (qskr)kwm kRoD loB moh hMkwr ƒ (gwih)dbw ky, dwsn dws dI dyhI bu`DI rUpI DrqI ’c (bYsih)bYT gey hn, lUM 2 ’c vs gey hn, ies leI hux ieh bu`DI rUpI DrqI AQvw gurU Gr dI DrqI ƒ kwm kRoD loB moh hMkwr ivkwrW corW dw Bwir (n)nhIN (ibAwpeI)l`gygw, ikauN jo siqgurU mhwrwj swihb jI ny (aun)aun@W corW (kau)nUM (lwhU)lwhux vwly ho ky (lwih)lwh idqw hY]210] ieh sB siqgurU mhwrwj swihb jI dw pRqwp hY[ mhlw 5] kbIr. DrqI swD kI; qskr bYsih gwih] DrqI. Bwir n ibAwpeI; aun kau. lwhU lwih]210]5:- vwihgurU SWqI dy dwqy KMf bRhmMf dy auDwrnhwr Akwl purK dI ie`k ilv ’c au~bldI dyg ’c bYTy gurbwxI jI b^S rhy hn, vwihgurU gurU nwnk swihb jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI &urmw rhy hn:- hy Bgq kbIr swihb gurmuK ipAwry jIE! koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry]) rom rom. koit bRhmWf ko invws jwsu; mwns AOqwr Dwir, drsu idKwey hY] (kibq 35) swD rUp; www.Gursevak.com

250

q`qkrw

Apnw qnu DwirAw]) swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) ieh DrqI (swD)siqgurU nwnk dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI (kI)dI hY[ ies ƒ BUmIAw cor lwjvrd dyvlUq s`jx T`g kOfw rw^S Awid (qskr)cor (gwih)dbw ky (bYsih)bYTy sn[ ien@W dw DrqI ƒ Bwir (n)nhIN (ibAwpeI)l`gygw, ikauN jo DMn gurU nwnk dyv swihb jI mhwrwj ny AwpxI, pRB jI bsih; swD kI rsnw] Anuswr Amolk rsnw duAwrw kIrqn gurSbd ivcwr suxw ky, ien@W rw^SW corW ƒ (lwhU)lwhux vwly ho ky (lwih)lwh idqw, AQvw gurmuK bxw idqw[ XQw:- siqguru KoitAhu Kry kry sbid svwrxhwru]) psU pryq mugD kau qwry; pwhn pwir auqwrY] nwnk dws qyrI srxweI; sdw sdw bilhwrY]) pSUAW pryqW mugDW p`QrW ƒ mhwrwj swihb jI ny qwr idqw, gurmuK bxw idqw[ hux DrqI ƒ ien@W dw Bwir nhIN (ibAwpeI)l`gygw, gurbwxI b^S ky mhwrwj swihb jI ny pwpW dy Bwr lwh idqy hn, ijhVy cor fwkU AwdmKor jIAW ƒ mwrdy koNhdy v`Fdy tu`kdy KoNhdy kql krdy sn, (aun)aun@W (ko)nUM BI (lwhU lwih)lwhy hI lwhy bx gey, ikauNik auhI ault ky sMq bx gey, DrqI ƒ svwrn l`g gey, Awp bMdgI krn l`gy, hornw ƒ bMdgI ’c lwaux l`gy[ CyvW ArQ:- hy gurmuK ipAwry Bgq kbIr swihb jIE! (swD) swD rUp; Apnw qnu DwirAw]) swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI]) siqgurU nwnk dyv swihb jI (kI)dI (DrqI)swDsMgq hY[ XQw:- siqguru DrqI Drm hY; iqsu ivic jyhw ko bIjy, qyhw Plu pwey] gurisKI AMimRqu bIijAw; iqn AMimRq Plu hir pwey]) khu kbIr; ieh khIAY kwih] swDsMgiq. bYkuMTY Awih]) swD sMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[) sMgiq kw gunu bhuqu AiDkweI; piV sUAw gnk auDwry]) ies ƒ (qskr)cor fwkU DwVvI (gwih)dbw ky (bYsih)bYT jWdy hn[ siqgurU mhwrwj swihb jI dy drSn krdy hn[ XQw:- qy nyqR Bly prvwxu hih. myrI ijMduVIey; jo. swDU siqguru dyKih rwm] siqgurU mhwrwj ny siqsMgq ’c bYTx dw sB ƒ Awdr mwx siqkwr pRym AiDkwr b^iSAw hY[ BwvyN ieh cor, gurU dI DrqI siqsMgq ’c Aw ky bYTdy hn[ DrqI ƒ ien@W corW dw Bwir (n)nhIN (ibAwpeI)l`gdw, BwvyN Bwry mMdy AikRqGx mUrK AMD Gor hn[ XQw:- Bwry BueI AikrqGx; mMdI hU mMdy] (vwr 35) AsMK mUrK; AMD Gor] AsMK; cor hrwmKor] AsMK; Amr kir jwih jor] AsMK gl vF; hiqAw kmwih] (aun)aun@W (ko)nUM ijhVy cor hn, kQw kIrqn Bjn ismrn gurU ieqhws is`iKAw sunx dw (lwhU lwih)lwhw hI lwhw hY[ ikauN jo auh siqsMgq krky suDr jWdy hn[ mhwrwj swihb jI qoN is`iKAw pRwpq krky byAMq fwkU qry hn[ ijvyN kOfw rwkS. dyvlUq. BUmIAw cor. bwbw ibDIcMd swihb jI, AnykW hI mhWpurS bx gey[ XQw:- ipCly Aaugux. bKis ley pRBu; AwgY. mwrig pwvY]) idRstWq:- sMq bwbw Aqr isMG swihb jI, msqUAwxy vwly mhWpurS FFogL ipMf ivKy bVy pRym ’c rs 2 ky ivsmwd rMg ’c, hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]) Anuswr www.Gursevak.com

251

q`qkrw

pRym sihq is`DIAW Dwrnw ’c kIrqn krdy sn, A`lw vwihgurU hrI dw nwm ie`k hY, BrmW ’c pY geI dunIAW[ muslmwn zwqI dy iSkwrI iSkwr Kyf rhy sn[ aun@W suixAW, kihMdy, “beI Avwz bVI hI im`TI hY. bVw ivsmwd rs hY, kdy BI AjyhI im`TI Avwz nhIN suxIN, kmweI vwly mhWpurS hn[ XQw:- pRB jI bsih; swD kI rsnw] auh Aw ky siqsMgq ’c bYT gey, in`q hI Awaux l`g gey[ dyZ BI krwaux l`g gey[ XQw:- lgI lwig; sMq sMgwrw]) sMq shweI rwm ky; kir ikrpw dIAw imlwie]) sMq shweI jIA ky; Bvjl qwrxhwr] mhWpurSW dy bol sux ky, p`grI- KUbu qyrI pgrI; mITy qyry bol] aun@W dw mn pRym ’c rs igAw[ ie`k idn nyVy ho ky, pRym bynqI kIqI, “bwbw jI! Awp dy BI pMj kkwr hn, bwkI isMGW dy BI hn, ies ’c &rk kI huMdw hY? mhWpurSW ny h`s ky ikhw, ik mhwrwj swihb jI ny bwxI ’c ieh b^iSS kIqI hY, qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awp kau; Avru Blw sMswru]) krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]) srb kI; ryx hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]) srb kI ryn; jw kw mnu hoie] khu nwnk; qw kI inrml soie]3] ijs mhWpuurS dw mn swirAW dI crn- DUV bixAW hovy, ijhVw gurU gRMQ swihb jI mhwrwj nwl juiVAw hY, gurU gRMQ swihb jI idl idmwZ ’c gurbwxI Byjdy hn, rom 2 ’c vsdy hn Aqy ijhVw gurU gRMQ swihb jI nwl joVdw hY, auh mhWpurS hY[ ies qr@W mhWpurSW dy nwl l`g ky iSkwrI muslmwn BI qr gey[ mhlw 5] kbIr. cwvl kwrny; quK kau muhlI lwie] sMig kusMgI bYsqy; qb pUCY Drmrwie]211] pRym ibnY:- vwhu vwhu vwihgurU vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny, 965 AMg ’qy ieh slok BweI gurdws swihb jI qoN ilKvwieAw[ vwihgurU ShIdW dy isrqwj DMn siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI, hux au~bldI dyg AMdr bYT rhy hn, q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw sIs ’qy puAw rhy hn, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ AYsw dwqw; siqguru khIAY]) qum bf dwqy; dy rhy] jIA pRwx mih; riv rhy] Awpxy ipAwry Bgq kbIr swihb jI ƒ isropwau b^SidAW, vwihgurU mh`lw (5)pMjvW jI &urmw rhy hn:- hy Bgq kbIr swihb jI! (cwvl)cOL dI pRwpqI (kwrny)leI, cOL dy au~pr (quK)&Us (kau)nUM muhlI (lwie)lweI jWdI hY, k`uitAw jWdw hY, iPr cOLW au~proN &Us lih jWdw hY[ ijs qr@W cOL dI sMgq krn nwl, quK ƒ muhlIAW v`jdIAW hn[ XQw:- iql qyl ky sMg ley du`K ko, rs sMgiq qy j`g eIK pIVwey] Pl sMgq pwdp eIt shy, Ar gMD ko sMgih &Ul qpwey] kr qMdul sMgq ko j`g mYN, pun sIs ibKY quK mUsl Kwey] iql eIK smM kr Kotn sMgq, Xw jg mY duK kOn n pwey] (BwvrswimRq) qQw:- isMGn ky bn mY bsIey, DsIey jl mih ibCUAw gih lIjY] igr qo igrIey A`g mih jrIAY, sWp ky muK mY AWgulI dIjY] kMny KjUrw pRvys krY, AwrI ky swQ inq qn crIjY] eyqn sMkt sIs sho, pr mUrK imqR ko sMg n kIjY]) qQw:- nIc sMg kIjY nhI www.Gursevak.com

252

q`qkrw

sunho mIq kumwr] Byf pUC Bwdo ndI gih; ko auqirE pwr] (sRI dsm) qQw:- Kotn kI sMgq kry, kry loB j`g joie] suno skl swcI khoN; duKI hoiegw soie] sMig kusMgI bYsqy; qb pUCY Drmrwie]211] ijhVy (kusMgI)kusMgIAW dy AQvw mwieAw kwm koRD hMkwr ivkwr bYr doS kusMgIAW dy (sMig)swQ (bYsqy)bYTdy hn, (qb)qdoN (Drmrwie)Drmrwjw (pUCY)p`uCdw fMf idMdw hY]211] XQw:- jb lgu; moh mgn sMig mwie] qb lgu; Drmrwie dyie sjwie] ijvyN quK dyy mohLy v`jdy hn, iqvyN aun@W ƒ BI Drmrwjw dy mohly v`jdy hn[ ijvyN jy koeI, SrwbIAW isgRt bIVI vwly jUeybwzW koLy bYTdw hY, aus’qy aun@W dw Asr pY ky auDr hI l`g jWdw hY[ ijvyN ie`k kusMgI Srwb k`Fdw sI, iksy so&I bMdy ny soicAw ik mYN dyKxw Srwb ikvyN k`Fdy hn? pulIs ny Cwpw mwr ilAw, Srwb k`Fx vwly dy mn ’c qW pihlW hI sI ik jy pulIs ny Cwpw mwirAw mYN qW B`j jwxw hY[ auh qW Ptw- Pt B`j igAw, dyKx vwlw B`j nw sikAw, kihMdw, “myrw ikhVw ksUr hY? pulIs ny aus ƒ mOky qy PV ilAw, auh kihMdw, “mYN qW Srwb k`FI nhIN, mYN qW dyKdw sI”[ kihMdy, “swnUM qW muzrm cwhIdw, mOky qy qUM hwzr hY, JUT boldw hYN”, aus ƒ fMfy mwrn l`gy[ ies leI bhuq au~cI idRstI nwl kih rhy hn:- kbIr. mnu pMKI BieE; auif auif dh ids jwie] jo. jYsI sMgiq imlY; so. qYso Plu Kwie]86]) kbIr. swkq sMgu n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau. kCu lwgY dwgu]131] Anuswr ijhVw kusMgI dI kusMgq krdw hY, aus ƒ dwZ l`gdw hY, Drmrwjw fMf idMdw hY[ XQw:- loBI kw. vyswhu n kIjY; jy kw. pwir vswie] AMiq kwil. iqQY DuhY; ijQY. hQu n pwie]) srvru hMis n jwixAw; kwg kupMKI sMig] swkq isau AYsI pRIiq hY; bUJhu igAwnI rMig]) kbIr. mwrI mrau kusMg kI; kyly inkit ju byir] auh JUlY. auh cIrIAY; swkq sMgu n hyir]88]) nwmw mwieAw moihAw; khY iqlocnu mIq] kwhy CIphu CwielY; rwm n lwvhu cIqu]212] vwihgurU mh`lw pMjvW jI gurmuiK ipAwry BweI gurdws swihb jI ƒ mhW ivsmwd Amolk SuB bcn gurbwxI jI ilKw rhy hn[ prmpUjnIk Bgq nwmdyv jI Aqy Bgq iqRlocn jI, gil imil cwly eykY BweI]) eyku ipqw. eyks ky hm bwirk; qU. myrw gur hweI] bVy prm ipAwr siqkwr nwl iml ky gurU BgqI krdy ivsmwd huMdy[ ie`k dUjy ƒ dyK ky, hry Bry huMdy[ XQw:myrw mnu; swD jnW imil hirAw]) AwvY swihbu iciq; qyirAw Bgqw ifiTAw] bVy ipAwr siqkwr nwl Bgq iqRlocn jI cwA aumwh nwl, Bgq nwmdyv jI dy suMdr drSnW ƒ Awey[ qW kI dyK rhy hn? Bgq nwmdyv jI Amry Tyk rhy hn[ pRym ipAwr nwl rs Br ky, dwsn dws iqlocnu (khY)kih irhw hY, “hy prmpUjnIk (mIq)im`qR Bgq (nwmw)nwmdyv jI! Awp jI mwieAw dy (moihAw)mohy hoN”[

www.Gursevak.com

253

q`qkrw

kwhy CIphu CwielY; rwm n lwvhu cIqu]212] Awp jI (kwhy)iks leI? (CwielY)cwdrW Amry (CIphu)Tyk rhy hoN? (rwm)sRb ivAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI ’c cIq ikauN (n)nhIN (lwvhu)lwauNdy?]212] nwmw khY. iqlocnw; muK qy. rwmu sMm@wil] hwQ pwau kir. kwmu sBu; cIqu inrMjn nwil]213] Bgq (nwmw)nwmdyv jI ny bVy hI ipAwr siqkwr nwl (khY)ikhw, “hy gurmuiK rwm ipAwry Bgq SRI iqlocnw jI ipAwry! ijny kdm r`Ky hn, dwsn dws dy isr m`Qy ’qy r`Ky hn[ muK (qy)dy nwl (rwmu)vwihgurU 2 (sMm@wil)Xwd kro, ismrnw kro jI[ hwQ pwau kir. kwmu sBu; cIqu inrMjn nwil]213] izMdgI dy inrvwh leI, DrmikRq dy, sBu (kwmu)kMm, (hwQ)h`QW (pwau)pYrW nwl krnw kir jI[ hr vyly (cIqu)ic`q (inrMjn)s`uD srUp vwihgurU jI nwil joV ky r`Kxw kro jI ipAwry]213] XQw:- AwnIly kwgdu. kwtIly gUfI; Awkws mDy BrmIAly] pMc jnw isau. bwq bqaUAw; cIqu. su forI rwKIAly]1] mnu rwm nwmw; byDIAly] jYsy kink klw; icqu mWfIAly]1] rhwau] AwnIly kuMBu. BrweIly aUdk; rwj kuAwir purMdrIey] hsq ibnod. bIcwr krqI hY; cIqu su gwgir rwKIAly]2] mMdru eyku. duAwr ds jw ky; gaU crwvn CwfIAly] pWc kos pr. gaU crwvq; cIqu su bCrw rwKIAly]3] khq nwmdyau. sunhu iqlocn; bwlku pwln pauFIAly] AMqir bwhir. kwj ibrUDI; cIqu su bwirk rwKIAly]4]1]) cIqu inrMjn nwil] Apnw ic`q inrMjn jI nwl joV ky, h`QW pYrW nwl, inrMjn dI pRwpqI vwly SuB s`cy inSkwm Drm (kwmu)kMm kro jI ipAwry! XQw:- srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu]) sYÍXw] dyh isvw. br moih iehY; suB krmn qy. kbhUM n tro] n fro. Air so jb jwie lro; inscY kr. AwpnI jIq kro] Aru isK hO. Awpny hI mn ko; ieh lwlc. hau gun qau aucro] jb Awv kI AauD indwn bnY; Aq hI rn mY. qb jUJ mro] (sRI dsm 99) swihb sRI hzUr jI ny guris`KW qy bhuq v`fI ikRpw kIqI hY, DrmikRq kro nwm jpo vMf Cko[ SuB kwrj krn ƒ kih rhy hn[ aUTq bYTq; sovq iDAweIAY] mwrig clq; hry hir gweIAY]) kwrij kwim bwt Gwt jpIjY]) hr vyly hI nwm jpx dw SuB s`cw aupdyS hY[ XQw:- aUTq bYTq; sovq nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm]) praupkwr krnw bhuq hI zrUrI hY, praupkwr Drm- ikRq krky gurU jI ƒ dsvMD dyxw jI[ jIau ipMfu sBu iqs dw; dy KwjY. AwiK gvweIAY] jy. loVih cMgw Awpxw; kir puMnhu. nIcu sdweIAY]) Gwil Kwie ikCu hQhu dyie] nwnk rwhu pCwxih syie]1]) puMn dwn kw kry srIru] so igrhI; gMgw kw nIru]) KqRI so; ju krmw kw sUru] puMn dwn kw; krY srIru] Kyqu pCwxY; bIjY dwnu] so KqRI; drgh prvwxu]) ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwKY] pRB kI AwigAw; mwnY mwQY] aus qy caugun; krY inhwlu] nwnk swihbu; sdw dieAwlu]2] www.Gursevak.com

254

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- prmpUjnIk Bgq sRI nwmdyv jI Bgq iqRlocn jI iml ky bMdgI krdy sn, ies leI ieh SuB is`iKAw hY ik hr pRwxI hr pirvwr swry jIA jMq iml ky bwxI pV@n, ismrn krn[ Dnu DMnu sqsMgiq. ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk. nwmu prgwis]) hir hir nwmu imlY. iqRpqwsih; imil sMgiq. gux prgwis]2] jIAW dI jdoN gurU BgqI krn ’c imlq huMdI hY, AicMq hI SuB gux pRwpq huMdy hn[ ies leI iml ky bMdgI krnI cwhIdI hY[ ies ’c Bgq nwmdyv jI iqRlocn Bgq jI nMUM au~qR idMdy hn[ swis swis; ismrhu goibMd] mn AMqr kI; auqrY icMd] izMdgI dw koeI suAws BI ismrn qoN KwlI nhIN jwx dyxw cwhIdw[ Awm sMswr ’c jdoN jIv mwiekI DMdy aupjIvkw rozI leI kMm krdy hn, auh ismrn nhIN krdy[ ies qoN sB ƒ is`iKAw hY ik hr vyly, nwm jpo[ XQw:aUTq bYTq; sovq iDAweIAY] mwrig clq; hry hir gweIAY]) kMm dw bhwnw lw ky nwm jpx qoN jvwb n dyvo[ jy AsIN kMm DMdw krdy, jwp krdy hW i&r qW mhwrwj dI bVI v`fI ikRpw hY[ ies dw mqlv ieh nhIN ik kMm DMdy ’c, jwp krn ƒ ikhw hY, ivhilAW ny qW krnw hI hY[ kMm dw bhwnw lw ky AsIN jwp krn qoN jvwb idMdy hW[ pr Xwd r`Ko jdoN kMm kridAW iksy ƒ gwL k`Fdy kOVw boldy hW, iknw CyqI boldy hW, audoN nhIN socdy beI AsIN kMm krdy iP`kw nhIN bol skdy[ ies qr@W siqgurU mhwrwj swihb jI dI ikRpw nwl kMm DMdw kridAW jwp kro jI ipAwry[ ies dw Bwv hr smyN jwp kro, ijvyN gurmuiK ipAwry nMdlwl isMG jI &urmwauNdy hn:- gl dsqy mw hmySw; pYkwr myrv`d[ mn cUM kunm ik idl bsUey Xwr myrv`d]) ArQ:- Bwvy h`Q hmySw myrw DMidAW v`l DWdw hY, cwrw koeI nw c`ldw shIE, ic`q pIAw v`l DWdw ey[ mhlw 5] kbIrw. hmrw ko nhI; hm. iks hU ky nwih] ijin. iehu rcnu rcwieAw; iqs hI mwih smwih]214] prmpUjnIk inrgun bRhm jI, siq sMqoK dieAw Drm inmRqw hlImI gRIbI iKmw AsMK SuB guxW dy, AsMK pRkwS srUp sB dy AMdr bwhr, hr smyN Anq klW sihq BrpUr, Ajpw jwp kr rhy hn[ aun@W ny, mhW mhW Agm Anq klwvwn ikRpw krky, vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dw prmpiv`qR SuB s`cw Avqwr DwirAw hY[ XQw:- Drin ggn. nv KMf mih; joiq sÍrUpI. rihE Bir] Bin mQurw. kCu Bydu nhI; guru Arjunu. prqK´ hir] vwihgurU DMn siqgurU Arjn dyv swihb mhwrwj s`cy pwiqSwh jI, vwihgurU gurU nwnk swihb jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp Akwl purK mhwrwj swihb jI, Awpxy ipAwry Bgiq sRI kbIr swihb jI nUM, Apxy inrgun srUp ’coN pRgt krky, pUrn ihq nwl, ipAwrI crcw krdy hn[ XQw:Bgq sMig; pRBu gosit krq] isropwau b^S rhy hn[ hy Bgq kbIr swihb jI! (hmrw) dwsn dws dw (ko)koeI BI nhI hY[ (hm)swry jIv, (ikshU)iksy (ky)dy (nwih)nhIN hn[ ijin. iehu rcnu rcwieAw; iqs hI mwih smwih]214] (ijin) ijnW ny iehu koit bRhmMf dw rcnu, ;krq n lwgI vwr] iKn iv`c hI Awpxy inrgun srUp coN (rcwieAw)rcxw www.Gursevak.com

255

q`qkrw

kIqw hY[ jo AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr hI nUr BrpUr ho rhy hn[ (iqs)iqn@W dy (mwih)iv`c hI, dwsn dws (smwih)smw irhw hY]214] ies leIy ijn@W ny swnUM ricAw hY, ijn@W ny ieh Amolk dwqW b^SIAW hn, aun@W ’c smwauxw cwhIdw hY[ mhwrwj swihb jI siq bkqy hn, siq siq siq siq jxwieAw hY, mhwrwj swihb jI ipAwr ’c rs ky BI kih rhy hn:- sBu ko mIqu, hm Awpn kInw; hm. sBnw ky swjn] dUir prwieE. mn kw ibrhw; qw. mylu kIE myrY rwjn] kbIrw. hmrw ko nhI; hm. iks hU ky nwih] ’qy pRmwx:- nw ko myrw; hau iksu kyrw] swcw Twkuru; iqRBvix myrw]) kw kI mweI; kw ko bwp] nwm DwrIk; JUTy siB swk]) jo jnmY; so jwnhu mUAw]) PrIdw. ikQY qYfy mwipAw; ijn@I. qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM. AjY, n pqIxoih]) jYsy rYix prwhuxy; auiT clsih prBwiq] ikAw qUM rqw. igrsq isau; sB Pulw kI bwgwiq]) jo AwieAw so clsI; sBu koeI AweI vwrIAY]) ieh swry snyh, tu`t jWdy hn[ ieh swQ pUry nhIN inBdy[ smyN 2 Anuswr swry hI cly jWdy hn[ XQw:- puqR imqR iblws binqw; qUtqy ey nyh]) ibrKY hyiT; siB jMq iekTy] ieik qqy; ieik bolin imTy] Asqu audoqu BieAw. auiT cly; ijau ijau AauD ivhwxIAw] ijhVw ien@W ƒ s`cy mMn ky snyh krdw hY, auh DoKy ’c hY[ ies leI ipAwr nwl ikhw, swfw koeI nhIN hY[ ;hm iks hU ky nwih] ieh KuSk bcn nhIN, s`cy bcn khy hn[ ikauNik mhwrwj jI &urmw rhy hn ik dwsn dws ny, gurdyv mwqw. gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]) jI ƒ Awpxw mn qn izMd jwn, Arp id`qw hY[ XQw:- qnu mnu ArpY hY iehu ijs kw]) qnu mnu Dnu sBu. sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY]) qU. cau sjx mYifAw; fyeI. issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid. psI dIdwru]) nwnk. syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) Awpxy Awp ƒ ku`J n mMnIey qW hI AsIN, siqgurU swihb jI dy ho skdy hW[ ies leI mhwrwj jI dI, mul KrIdI lwlw golw myrw nwau sBwgw] bVI au~cI AvsQw hY[ siqgurW ny swfy leI au~bldI dyZ ’c bYTxw kIqw[ sIs kurbwn kIqw, sRbMs kurbwn kIqw, gurbwxI gur mrXwdw b^SI[ siqgurU swihb jI hI swfy hn[ ies leI pUrn gurU jI dy cwkr Zulwm bxIey[ XQw:- hm cwkr. goibMd ky; Twkuru myrw Bwrw] krn krwvn sgl ibiD; so siqgurU hmwrw]) pUrn gurU jI nwl joVo, k`icAW dMBIAW nwloN qoVo[ XQw:- nwnk. kciVAw isau qoiV; FUiF sjx sMq pikAw] Eie jIvMdy ivCuVih; Eie muieAw. n jwhI CoiV]) sq sMqoKI siqguru pUrw] siqgurU swihb jI dy AMdr bwhr AsMK guxW dy pRkwS sihq, Ajpw jwp kridAW, inrgun bRhm jI BrpUr ho rhy hn[ AMdr gurbwxI bwhr gurbwxI, AMdr bwhr Ajpw jwp ho irhw hY[ Ajpw jwpu. n vIsrY; Awid jugwid smwie] siqgurU mhwrwj swihb jI ƒ q`qW ’coN jwp sux irhw hY[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]) gwvih quhno pauxu pwxI bYsMqru; gwvY rwjw Drmu duAwry] siqgurU mhwrwj swihb jI ny, gurmuiK; roim roim hir www.Gursevak.com

256

q`qkrw

iDAwvY] AvsQw, au~bldI dyg ’c bYTx smyN, q`qy ryqy ’qy bYTx smyN, q`qw ryqw sIs ’qy pYx smyN, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@n smyN kmw ky idKweI hY[ mn ƒ itkwaux leI gurU pRmysr jI dI kurbwnI ƒ cyqy krnw hY[ hux mhwrwj swihb jI auu~bldI dyg ’c bYT rhy hn, hux q`qy ryqy ’qy bYT ky, q`qw ryqw sIs ’qy puAw rhy hn[ hux sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ ies leI mhwrwj swihb jI inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr hn[ siq bkqy siq sMqoKI siqgurU jI shI bcn kih rhy hn[ so gihr gBIrw gauhru jIau] prmpUjnIk siqgurU mh`ly pMjvyN jI dI rmz ’c bVI hI gihr gMBIrqw hY[ mhlw 5] kbIrw hmrw ko nhI; hm iks hU ky nwih] mhwrwj pMjvyN pwiqSwh jI rom 2 krky Akwl purK jI ’c lIx hn, jo pRymI aupRokq gursbd dw AiBAws krdy hn, auh Awpxw qn mn isr A`KW n`k zbwn cmVI h`Q pYr sup`qR pirvwr jwiedwd Grbwr sB ku`J siqgurU mhwrj swihb jI ƒ Arp ky, vwihgurU jI dw ismrn AiBAws krn, mhwrwj jI ’c rom 2 krky lIx hox[ kbIrw hmrw ko nhI; Awpxw ku~J BI nw mMnx, Bwv swfw koeI ieMdRw sRIr Grbwr pirvwr nhIN hY, Bwv sB ku`J vwihgurU swihb jI dw hI hY[ sB ny ivCoVw dyxw hY, sRIr ieMidRAW sbMDIAW ny BI ivCoVw dyxw hY, jdoN ivCoVw idMdy hn, bMdy ƒ bVI s`t v`jdI hY[ audoN bhuq roNdw hY[ ieh sRIr ivkwrW du`KW dw hY BMfwr[ sB ArpIey gurW nUM, BlI krn gurU krqwr[ siqgurU jI siq bkqy hn, XQwrQ g`l jxweI hY, ik BweI, koeI kwhU ko nhI; sB dyKI Toik bjwie]) kqMc mwqw. kqMc ipqw; kqMc binqw ibnod suqh] kqMc BRwq mIq ihq bMDv; kqMc moh kutMb´qy] koeI iksy dw nhIN ikauNik swry ivCoVw dy ky cly jw rhy hn[ vwhu Ksm qU vwhu; ijin. ric rcnw hm kIey] Awpxw ku`J nhIN mMn rhy, ij`Qy Awpxw mMndy hn, au~Qy hI JgVy klyS huMdy hn[ Awpxy Awp ƒ jIv Qwpdw qW sog huMdw hY[ jy Awpxy Awp ƒ nhIN Qwpdw qW sog nhIN huMdw[ XQw:sogu. n ibAwpY, Awpu n QwpY; swDsMgiq. buiD pweI] ies leI bVy au~cy AwSyy ƒ lY ky mhwrwj swihb jI &urmw rhy hn[ swfw koeI nhIN dw Bwv, iksy dw BI koeI nhIN hY[ n nyqR swfy hn ieh BI cly jwxy hn, n kMn swfy hn, nw sRIr swfw hY, nw zbwn swfI hY, nw h`Q pYr, koeI BI swfw nhIN[ Grbwr zmIn jwiedwd swfw k`uJ BI nhIN[ jy sB k`uJ Apxw mMndy hW, qW A`KW rUp dyKx v`l hI B`jIAW rihMdIAW hn, hMkwr koRD vYr idRStI nwl dyKdIAW hn[ XQw:nYnhu nId; pr idRsit ivkwr] sRvx soey; suix inMd vIcwr] rsnw soeI; loiB mITY swid] mnu soieAw; mwieAw ibsmwid] cmVI ivkwr ’c l`gdI hY[ zbwn ivSy ivkwr dy gwxy gwauNdI, kUV boldI hY[ XQw:- kUVu boil; murdwru Kwie] kbIr. kIciV Awtw igir pirAw; ikCU. n AwieE hwQ] pIsq pIsq cwibAw; soeI inbihAw swQ]215] ie`k bzurg mweI jI iksy Gry, c`kI ’qy B`ujy Coly jON Gwt pINhdI sI[ ie`k idn c`kI pINhidAW, Bu`jy dwxy c`bI geI, dwxy pIh ky, bwhr inklI, mINh ’c iqlk geI[ swrw Awtw ic`kV ’c if`g ipAw[ ieh kOqk dyKidAW hI, sRI kbIr jI ny gurbwxI jI www.Gursevak.com

257

q`qkrw

aucwry[ ijs ’c is`iKAw hI is`iKAw hY[ XQw:- sgl boln ky mwih bIcwr] sRI kbIr swihb jI dI pRmwqmw jI ’c, AYsI eykqw ABydqw hY, ijs qr@W cSmw Awpy vihMdw hY, ies qr@W inrXqn gurbwxI jI aucwr rhy hn[ XQw:- hau Awphu. boil n jwxdw; mY. kihAw sBu hukmwau jIau]) bysumwr AQwh; Agnq AqolY] ijau bulwvhu; iqau. nwnk dws bolY]) bolwieAw bolI qyrw] qU swihbu; guxI ghyrw] prmpUjnIk pUrn s`cy Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- “ijvyN bzurg mweI jI dw Awtw, ic`kV ’c if`igAw hY, ieauN nwmhIx dw, Dn pdwrQ suAwsW rUpI Awtw, Srwb mws, tI pwrtI vysvw nwc gwxy kl`bW isnmy pwrtI bwzI muk`dmy ivSy pwp zulm AOgux kusMgq rUp (kIciV)ic`kV ’c (igir)if`g (pirAw)ipAw hY[ (ikCU)ku`J BI hwQ (n)nhIN (AwieE)AwieAw, sgoN ivSy ivkwr hMkwr ’c AMn@w ho jWdw hY[ ibiKAw dy Dn ƒ iek`Tw krn ’c jIv ƒ sdw du`K huMdw hY[ nw nwl jWdw hY, n pRwpq huMdw hY[ XQw:- ibiKAw kY Din; sdw duKu hoie] nw swiQ jwie; n prwpiq hoie]) kyqy; Kip qutih vykwr]) Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) (bUJI polw) vfy vfy rwjn Aru BUmn; qw kI iqRsn. n bUJI] lpit rhy mwieAw rMg mwqy; locn. kCU n sUJI] ibiKAw mih; iknhI.iqRpiq n pweI] ijau pwvku eIDin nhI DRwpY; ibnu hir.khw AGweI]) sau mxu hsqI iGau guVu KwvY; pMij sY dwxw Kwie] fkY PUkY Kyh aufwvY; swih gieAY pCuqwie]) Kwxw pIxw hsxw sauxw; ivsir gieAw hY mrxw] Ksmu ivswir. KuAwrI kInI; iDRgu jIvxu. nhI rhxw]) pwrtIAW ’c murgy KWdy hn[ pIey ipAwly, AO Kwie kbwb[ dyKo ry loko, ju hoqy Krwb] (sRI gurU nwnk pRkwS) pIsq pIsq cwibAw; soeI inbihAw swQ]215] ijvyN mwqw jI ny (pIsq)pINhidAw 2 c`ibAw sI[ ieauN (pIsq)pINhidAw (pIsq)pINhidAw, Bwv Drm- ikrq kridAW 2, cwibAw Bwv nwm AiBAws kIqw, (soeI)auh hI (swQ)nwl (inbihAw)iniBAw Bwv s&l hoieAw, bwkI sB ku`J ^rwb ho igAw[ XQw:- aUTq bYTq. hir hir iDAweIAY; Anidnu suik®qu krIAY]1]) hwQ pwau kir kwmu sBu; cIqu inrMjn nwil]) aUTq bYTq sovqy; hir hir hir cyq]1] rhwau] pMc cor AwgY Bgy; jb swDsMgyq]) sgl audm mih; audmu Blw] hir kw nwmu; jphu jIA sdw]) suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI.guru Awlwau] koeI. AYsw gurmuiK, jy imlY; hau qw ky.Dovw pwau]) iesy qr@W mhwrwj jI dy inim`q pIsq 2 cwibAw vWg, nwm jpidAW 2, Drm- ikRq kridAW 2, Drm- ikRq krky, jo dsvMD idqw[ gurduAwry DrmSwlw skUl kwlj bxwey, Drm dy SuB kwrj kIqy, auh hI nwl jWdy hn[ bwkI ie`Qy lMgotI qoV lYNdy hn[ XQw:- kbIr. kaufI kaufI joir kY; jory lwK kroir] clqI bwr. n kCu imilE; leI lMgotI qoir]) nWgy Awvnu; nWgy jwnw] koie n rih hY; rwjw rwnw] nwl k`uJ BI nhIN jWdw, DMn bwbw rwey bulwr swihb bIr bhwdr jI[ BwvyN muslmwn muhMmd swihb www.Gursevak.com

258

q`qkrw

jI dw murId sI, hYrwnI dI g`l hY ik DMn gurU nwnk dyv swihb jI dy nwm ’qy, srovr luAwieAw[ qn mn 7500 eykV zmIn, DMn gurU nwnk dyv jI dy nwm luAw idqI[ kbIr. mnu jwnY sB bwq; jwnq hI Aaugnu krY] kwhy kI kuslwq; hwiQ dIpu. kUey prY]216] {siqgurU mhwrwj swihb jI ny, El@w nhIN r`iKAw, gurbwxI ’c bhuq im`Ty ipAwry SuB s`cy Amolk mhW mhW ivsmwd gurmiq aupdyS b^Sy hn:- pr iqRA rwvix jwih; syeI qw lwjIAih] jo prweIAW iesqRIAW nwl, mMd krm krdy hn, qly jWdy hn, l`ijAw ƒ pRwpq hMudy hn[ pr inMdw pr mlu. muK suDI; Agin koRDu cMfwlu] prweI inMdw krnI, mUMh ’c inrI mYL KwxI hY[ pr iqRA rUpu; n pyKY nyqR] swD kI thl; sMq sMig hyq]) bwbw; horu Kwxw KusI KuAwru] ijqu KwDY. qnu pIVIAY; mn mih clih ivkwr] SuB aupdyS, hy BweI! gurmiq dw Kwxw C`f ky, durmiq dw Kwxw, hor qr@W bhuqw 2 Kwxw KusI ƒ KuAwrI ’c bdl idMdw hY[ ijs dy Kwxy krky sRIr ’c kSt ivSy ivkwr dIAW pIVW huMdIAW hn[ swkq dw pu`Tw suBwA hY, nw Kwx vwlIAW cIzW Kw ky hLk irhw hY[ XQw:- pr Dn pr qn, pr qI inMdw; AKwiD Kwih hrkwieAw]) qyz im`Tw qyz kauVw dovyN hI rog lwauNdy hn[ DVw- DV jIAW ƒ SUgr l`g rhI hY[ sRIr nwl Bog kIqy qW rog pYdw ho gey[ byAMq jIA pwpW ivkwrW AOguxW krky ^rwb ho rhy hn[ DMn gurU nwnk dyv jI &urmwauNdy hn:- imTw kauVw; dovY rog] nwnk; AMiq ivguqy Bog]) Ksmu ivswir; kIey rs Bog] qW qin; auiT Kloey rog]) bhu swdhu; dUKu prwpiq hovY] Boghu rog; su AMiq ivgovY] hrKhu sogu. n imteI kbhU; ivxu Bwxy. Brmwiedw] BwvyN mhWpurSW duAwrw siqsMgq ’c rih ky swrI is`iKAw suxI hY[ qij swd; shj suKu hoeI] Gr Cfxy; rhY n koeI] pqw hY, sMswr C`f jwxw, gurSbd pV@dw ivcwrdw, BwvyN gurU gRMQ swihb jI mhwrwj dIAW rOLw lwauNdw, Pyr BI swrIAW g`lW jwxdw hI Aaugnu pwp krdw hY[ ie`k BoLw hovy, iksy g`l dw pqw hI nhIN, is`iKAw nhIN imlI, ie`k ƒ ^Ub is`iKAw imlI hY[ is`iKAw pRwpq krky iPr glqI krdw auh dUxI szw dw h`kdwr hY[ XQw:- ibnu siqgur syvy. bhuqw duKu lwgw; jug cwry BrmweI] siqgurU swihb s`cy pwiqSwh jI dI syvw kIqI ibnw chuM jugW AMdr Brmxw pYNdw hY[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) BWq BWq; B`Cq pkvwnw] aupjq rog dyh; iqn nwnw] (sRI dsm 185) siqgurU dsvyN pwiqSwh jI &urmwauNdy hn:- ijhVy jIv qr@W 2 dy qLy pdwrQ Ckdy hn, aun@W dy sRIr ’qy nwn@W rog pYdw huMdy hn[ ijvyN pqw Srwb pIx nwl PyPVy gL jWdy SUgr huMdI hY[ qmwkU pIx nwl kYNsr Awid ibmwrIAW l`g jWdIAW, sonw pwaux nwl cor n`k kMn v`F lYNdy ivSy ivkwr vDdy hn[ syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau; hoq prwpiq suAwmI] SuB mwrg C`f ky, kihxw, “mYN GMtw kQw kIrqn krn dy ds hzwr rupY lYxy hn”, jy pRymI kihx “jI mhWpurSo! ikRpw krky ie`k hor Sbd pV@ idau”, qW kihMdw, “pMj hzwr hor lvWgy”[ kQw kIrqn sRI AKMf pwT swihb sihj pwT krky jo pUjw dw Dwn hY, Srwb mws pwn pr igRh ivkwr qy Krc krnw, www.Gursevak.com q`qkrw 259

gurU kI golk curwauxI ieh iviSAW dy KUh ’c pY irhw hY[ XQw:- AMD kUp mih. piqq hoq jgu; sMqhu. krhu prm giq morI]} kbIr. mnu jwnY sB bwq; jwnq hI Aaugnu krY] kwhy kI kuslwq; hwiQ dIpu. kUey prY]216] gurU swihb jI dy pUrn Bgq, pUrn krnI kmweI bMdgI Bwau- BgqI vwly mhwqmw jI pws rih ky, iksy ny pUrn gurmiq is`iKAw pRwpq kIqI[ auh mwVy kMmW ’c l`g ky dunIAW ƒ CLx T`gx l`g igAw[ prQwie swKI mhwpurK boldy; swJI sgl jhwnY]) KqRI bRwhmx sUd vYs; aupdysu chu vrnw kau swJw] Anuswr sB ƒ svwrn leI, SuB s`cw aupdyS b^Sdy hn[ jy iksy dy mUMh ’qy cor Xwr ikhw jwvy, qW auh lV pYNdw hY[ prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI Awpxy mn nUUM aupdySdy hn:- mnu (sB)swrIAW (bwq)g`lW (jwnY)jwxdw hY[ (jwnq)jwxdw hI, Aaugnu (krY)krdw hY[ (kwhy)iks qr@W (kI)dw (kuslwq)suK hovy, Awpxy mn rUpI hwiQ ’c, siqgur sbid; aujwro dIpw] gurSbd rUpI (dIpu)dIvw PV ky, Srwb mws, vysvw nwc gwxy kl`bW isnmy pwrtI bwzI muk`dmy tI pwrtI ivSy pwp zor zulm AOgux kusMgq moh vYr AOguxW rUpI (kUey)^Uh ’c (prY)if`g irhw hY]216] XQw:- jwin bUJ kY bwvry; qY. kwju ibgwirE] pwp krq. sukicE nhI; nh. grbu invwirE]) kbIr. dInu gvwieAw dunI isau; dunI. n cwlI swiQ] pwie kuhwVw mwirAw; gwPil ApunY hwQ] kbIr. lwgI pRIiq sujwn isau; brjY logu Ajwnu] qw isau tUtI. ikau bnY; jw ky jIA prwn]217] prmpUjnIk s`cy pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- s`cI pRIiq (sujwn) sRySt jwxI jwx, sB dy AMdr bwhr hr smyN, Ajpw jwp kr rhy, AsMK SuB guxW dy AsMK qyz pRkwS nUr BrpUr AMqrjwmI, sRb pRkwSk vwihgurU jI (isau)nwl dwsn dws dI, rom 2 krky pRIqI (lwgI)l`g geI hY[ XQw:- Awpy lwieE; Apnw ipAwru]) swcI pRIiq hm; qum isau jorI] qum isau joir; Avr sMig qorI]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau pRIiq n qorau]) mU lwln isau; pRIiq bnI] rhwau] qorI n qUtY. CorI n CUtY; AYsI mwDo iKMc qnI]1] idnsu rYin. mn mwih bsqu hY; qU kir ikrpw pRB. ApnI]2] ijhVy (Ajwnu)Anjwx AigAwnI logu, dwsn dws ƒ vwihgurU jI dI pRIqI v`loN (brjY) rokdy hn[ (qw) iqn@W vwihgurU siqgurU nwnk dyv jI (isau)nwLo, (tUtI)tu`tI ikau (bnY)bxy? (jw)ijn@W (ky)dy (jIA)izMdgI, mn ic`q (prwn)suAws idqy hn]217] ijn@W dI s`qw nwl suAws c`l rhy hn[ siqgurU mhwrwj swihb jI dI s`qw nwl AsIN boldy vyKdy qurdy iPrdy aun@W qoN ibnw muurdy hW[ XQw:- pRwn suKdwqw jIA suKdwqw; qum kwhy ibswirE AigAwnQ] hux AsIN Awpxy jIA pRwx aun@W ƒ smJ ilAw[ auh swfy lUM 2 ’c lIx ho gey, hux jIvn AYsw bx igAw, AwKw jIvw; ivsrY mir jwau] aun@W ƒ ivsrny krky swfw mrnw huMdw hY, ijhVy swnUM vrjdy auh Axjwx lok hn[ ijvyN siqgurU dsvyN pwiqSwh jI ƒ swFy s`q mhIny dw Gyrw ipAw, ijhVy sUrbIr bhwdr XoDy suxdy, auh iek`Ty ho ky mqw krdy, beI AwpW iek`Ty ho ky www.Gursevak.com

260

q`qkrw

AnMdpur swihb jI jw ky siqgurU s`cy pwiqSwh jI ƒ sIs ArpIey, mhwrwj swihb jI qoN kurbwn hoeIey[ jdoN iqAwr ho ky jwx l`gdy auhnw dy ihqU snyhI irSqydwr mwqw ipqw BYx Brw, aun@W ƒ jwx qoN vrjdy[ pr auh ieh Sbd pVdy, kbIr. lwgI pRIiq sujwn isau; brjY logu Ajwnu] qw isau tUtI ikau bnY; jw ky jIA prwn]217]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau] ieauN ijhVw bMdgI ’c l`gdw hY, ivrly gurmuKW ƒ C`f ky, aus ƒ bhuq swry lok rokdy hn[ kbIr swihb jI ny pRmwqmw jI dI bMdgI vwilAW leI b^iSS kIqI hY, jdoN aun@W ƒ koeI roky jW aus dw mn hI ie`DroN ip`Cy hty, qW iPr ies slok dw AiBAws krn qW mn qkVw ho ky bMdgI ’c l`g jwvygw[ kbIr. koTy mMfp hyqu kir; kwhy mrhu svwir] kwrju swFy qIin hQ; GnI q pauny cwir]218] prmpUjnIk s`cy pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (koTy)mkwn, au~cy (mMfp)mhl guMbdW nwl svwr svwir ky, (hyqu)moh ipAwr kir ky, svwr svwir ky ic`q joV ky, (kwhy)ikauN (mrhu) mr rhy hoN, Bwv ien@W dy sMsy i&kr icMqw rog mrn dw kwrn hn? ijs icKw ’qy qYnUM swiVAw jW kbr ’c d`ibAw jwxw, auh qW qyrw (kwrju)kMm, kyvl swFy qIin hQ, (GnI)bhuqI hovygI q pauny cwir h`Q hovygI]218] AYfy v`fy 2 au~cy mMdr bxwauidAW nwl kI igAw? XQw:- PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; auswrydy BI gey] kUVw saudw kir gey; gorI Awie pey]46] hy BweI, aUcy mMdr; swl rsoeI] eyk GrI Puin rhnu n hoeI]1]) XQw:- lµkw gFu; sony kw BieAw] mUrKu rwvnu; ikAw ly gieAw] {prmpUjnIk Bgq swihb jI dw praupkwrI sRb`q dy Bly dw AwSw, jIv dw mn qn rom 2 sRb ivAwpI inrgun inrMkwr inrMjn jI ’c joVny dw hY[ XQw:- moqI q. mMdr aUsrih; rqnI q. hoih jVwau] ksqUir kuMgU. Agir cMdin; lIip AwvY cwau] mqu dyiK BUlw vIsrY; qyrw. iciq n AwvY nwau]1] hir ibnu; jIau jil bil jwau] mY. Awpxw guru pUiC dyiKAw; Avru nwhI Qwau]1] koTy mMfp mwVIAW ’c ic`q lw ky, AMq pRyq bnxw pYNdw hY[ XQw:- AMiq kwil. jo mMdr ismrY; AYsI icMqw mih. jy mrY] pRyq join; vil vil AauqrY]) koTy mMfp mwVIAw; eyqu. n lwey icqu] imtI peI AqolvI; koie. n hosI imqu]57] ien@W dy ipAwr dy vsIkwr ho ky, hr vyly hI, ien@W dw sMsw krI jWdw hY[ bhuq swry AinAW, zor zuulm, v`FIAW, klm ksweI bxdw hY[ jy koeI kql krky, j`j ƒ pYsy dy idMdw hY, aus ƒ muAw& kr idMdw hY[ ieauN AnykW pRkwr b`jr pwpW dy rMgW FMgW dy nwl, pwpw bwJhu. hovY nwhI; muieAw. swiQ n jweI] mwieAw iek`TI krky koTy mMfpW dw hyq krky ien@W ƒ svwr 2 ky iks leI mr rhy hoN? ieh icqwvnI dy rhy hn, ijn@W dy hyq ’c Awp jI mr rhy hoN[ ien@W ƒ bxwaux leI, kIqy pwp nwl jwxgy[ koTy mMfpW dy hyq ’c ivCuVy pRwxI ƒ icqwvnI idqI hY, ien@W dw hyq C`f, ikauNik ieh C`fxy hn[ XQw:- qij swd; shj suKu hoeI] Gr Cfxy; rhY n koeI]} www.Gursevak.com

261

q`qkrw

kbIr. jo mY icqvau, nw krY; ikAw myry icqvy hoie] Apnw icqivAw. hir krY; jo. myry iciq n hoie]219] prmpUjnIk Bgq sRI kbIr swihb jI dI AvsQw bVI hI s`cI su`cI au~cI hY[ XQw:- Ab qau. jwie cFy isMGwsin; imly hY. swirMg pwnI] rwm kbIrw. eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI]) mY baurI; myrw rwmu Bqwru] ric ric qw kau; krau isMgwru]) idvs rYin. qyry pwau plosau; kys cvr kir PyrI]1] hm kUkr; qyry drbwir] Baukih; AwgY bdnu pswir]) kbIr kUkru. rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY. qh jwau]) kih kbIr. moih ibAwih cly hY; purK eyk Bgvwnw] Awp swihb jI Akwl purK jI nwl ie`kim`k bVI au~cI AvsQw itkwA ’c bol rhy hn[ pRmwqmw jI nwl X`krMgI hn, Awp jI dw kihAw drgh ’c prvwx hY[ XQw:- jw kw kihAw; drgh clY]) kIqw loVin. soeI krwiein; dir Pyru n koeI pwiedw] mhwrwj swihb jI dI rzw Bwxy Sukr ’c, AYny ijAwdw hn, sMklp ivklp imt cu`ky hn[ XQw:- AMqir suMnM. bwhir suMnM; iqRBvx suMn msuMnM]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) hir hirjn. dueI eyk hY; ibb ibcwr. kCu nwih] jl qy aupj, qrMg ijau; jl hI ibKY smwih]) rwm kbIrw. eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI] mhwrwj swihb jI nwl sB ƒ joVn leI, prmpUjnIk Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- jo (mY)dwsn dws (icqvau)icqvdw hY, auh mhwrwj swihb jI (nw)nhIN (krY)krdy , myry (icqvy)icqvx nwl (ikAw)kI (hoie)hovygw? Bwv ku`J BI nhIN hovygw, Bwv vwihgurU jI, byvjIr bfy DIr hn[ ie`k inmK ’c AnMq bRhmMfW ƒ rcidAW lYA kridAW, inrlyp BI hn[ ikDry AwpxI mOj nwl vrKw kr rhy, ikDry hn@yrIAW vgw rhy hn, ikDry snoA pw rhy hn, ikqy A`gW l`g rhIAW hn, bMb c`l rhy hn[ ies qr@W koit bRhmMf dI rcnw ’c, AnMq jIA pYdw huMdy hn, AnMq jIA ijauN rhy hn, AnMq jIA mr rhy hn[ sRI kbIr swihb jI rzw Anuswr bol rhy hn[ ik koit bRhmMf dy pswry dy mwlk, ies ’c ivAwpk pRkwSk pRyrk ho rhy hn[ Apnw icqivAw. hir krY; jo. myry iciq n hoie]219] (hir)sRb ivAwpI srb pRkwSk hrI AsMK guxW dy nUr pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU inrgun bRhm jI Apnw icqivAw Awp hI (krY)krdy hn[ jo myry iciq c, (n)nhIN (hoie)huMdw]219] mhwrwj swihb hrI pRBU Akwl purK jI Awpxw hI icqivAw pUrw krdy hn[ jo supny mwqR BI myry cyqy nhIN huMdw[ XQw:- PrIdw. drIAwvY kMn@Y bgulw; bYTw kyl kry] kyl krydy hMJ no; AicMqy bwj pey] bwj pey. iqsu rb dy; kylW ivsrIAW] jo. min iciq, n cyqy sin; so gwlI. rb kIAW]99]) Aink aupwv icqvIAih bhuqyry; sw hovY. ij bwq hovYnI] Apnw Blw. sBu koeI bwCY; so kry. ij myrY iciq n icqYnI]2] Bwxy Anuswr rih rhy hn[ ies AvsQw ’c mn dw itkwA huMdw hY[ ik AwpxI hMgqw icqvxI C`fxI hY,jdoN bMdw AwpxI hMgqw dI icqvxI krdw hY,suK nhIN huMdw[ XQw:- rwgu gauVI mwlw mhlw 5 <> siqgur pRswid] pwieE bwl buiD www.Gursevak.com

262

q`qkrw

suKu ry] hrK sog hwin imrqu, dUK suK; iciq smsir gur imly]1] rhwau] jau lau. hau ikCu socau icqvau; qau lau duKnu Bry] jau ik®pwlu guru pUrw ByitAw; qau Awnd shjy]1] jyqI isAwnp krm hau kIey; qyqy bMD pry] jau swDU kru msqik DirE; qb hm mukq Bey]2] jau lau myro myro krqo; qau lau ibKu Gyry] mnu qnu buiD ArpI Twkur kau; qb hm shij soey]3] jau lau pot auTweI cilAau; qau lau fwn Bry] pot fwir guru pUrw imilAw; qau nwnk inrBey]4]1]159]) jb lgu jwnY; muJ qy kCu hoie] qb ies kau; suKu nwhI koie] jb ieh jwnY; mY ikCu krqw] qb lgu; grB join mih iPrqw] ies leI sB dI crn- DUV bxy, sB qoN nIvW ho ky mhwrwj swihb jI dy prwiex rhy, iPr pRwpqI hY[ mÚ 3] icMqw iB Awip krwiesI; AicMqu iB Awpy dyie] nwnk. so swlwhIAY; ij. sBnw swr kryie]220] prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Amrdws jI mhwrwj, Awpxy ipAwry Bgq sRI kbIr swihb jI ƒ isropwau b^SidAW, jo aun@W ny bcn khy hn, aun@W ƒ Pu`l cV@w rhy hn[ siqgurU mhwrwj swihb jI, Bgq jnW; hir mW ipau bytw] hn[ sRI kbIr swihb jI, gurU Amrdws swihb jI ie`k joiq hn, ies leI mhwrwj swihb jI &urmw rhy hn:- hy ipAwirE! “sRI Bgq kbIr swihb jI ny, jo Amolk suMdr bcn &urmwey hn, ien@W ƒ kmwauxy krky, pRmwqmw jI jo icqvdy hn, auh krdy hn[ jo mYN icqvdw auh nhIN krdy, myry icqvy iPr kI hoxw hY? Awpxw icqivAw vwihgurU jI Awp hI kr rhy hn, jo myry ic`q supny ’c BI nhIN huMdw[ ieauN hor swrIAW icqvxIAW C`f ky mn AnswrI ho jwvy[ XQw:- hm cyrI hoie. lgh gur crxI; ijin. hir pRB mwrgu pMQu idKwieAw]1] AnuswrI hox qoN, mhwrwj swihb jI ieh AvsQw b^Sdy hn:mÚ 3] icMqw iB. Awip krwiesI; AicMqu iB. Awpy dyie] DMn gurU nwnk swihb jI dy (3)qIjy (mÚ)srUp, DMn siqgurU sRI gurU Amdws swihb jI &urmwauNdy hn, ik vwihgurU Akwl purK jI AwpxI (icMqw)icqvxI ismrnI (iB)BI Awip hI (krwiesI)krwauNdy sI, krwauNdy hn Aqy krwauxgy[ ismrn krw ky AicMqu pdvI (iB)BI Awpy hI (dyie)b^Sdy hn[ XQw:sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau pwey]) icMq AicMqw soc Asocw; sogu loBu mohu Qwkw] haumY rog imty ikrpw qy; jm qy Bey ibbwkw]3] gur kI thl, gurU kI syvw; gur kI AwigAw BwxI] khu nwnk. ijin jm qy kwFy; iqsu gur kY kurbwxI] nwnk. so swlwhIAY; ij. sBnw swr kryie]220] qIjy siqgurU nwnk dyv jI &urmwauNdy hn:- (so) AYsy vwihgurU jI, ijhVy Awp hI Awpxw ismrn krwauNdy hn, Awp hI AicMq pdvI b^Sdy hn[ aun@W ƒ iek`Ty ho ky kIrqn duAwrw, AQvw bol, kivqw kvISrI, ilK ky, hr smyN bcnw duAwrw, AQvw gw ky (swlwhIAY) slwhuxw krIey, (ij) jo sBnw dI swr sMBwl (kryie) krdy hn]220] XQw:- sYl pQr mih.jMq aupwey; qw kw irjku.AwgY kir DirAw]) pwKix kItu.gupqu hoie rhqw; qw co.mwrgu nwhI] khY DMnw.pUrn qwhU ko; mq ry.jIA www.Gursevak.com

263

q`qkrw

frWhI]) (l`gin) pRiqpwil mwqw audir rwKY; lgin dyq n syk] soeI suAwmI.eIhw rwKY; bUJu buiD ibbyk]) slok mÚ2] nwnk.icMqw miq krhu; icMqw iqs hI hyie] jl mih.jMq aupwieAnu; iqnw iB.rojI dyie] EQY.htu n cleI; nw ko ikrs kryie] saudw.mUil n hoveI; nw ko ley.n dyie] jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie] ivic aupwey swierw; iqnw iB swr kryie] nwnk.icMqw mq krhu; icMqw iqs hI hyie]1] mÚ 5] kbIr. rwmu n cyiqE; iPirAw lwlc mwih] pwp krMqw. mir gieAw; AauD pMunI. iKn mwih]221] vwihgurU (mÚ)mh`lw (5)pMjvW jI, sRI rwmsr jI ivKy, Su`D aucwrn bol ky, BweI gurdws swihb jI ƒ gurbwxI jI ilKvw rhy hn[ Apxy AMdr bwhr gurbwxI jI dy drSn krky, pUrn ivsmwd iekwgRqw siqkwr sihq, Su`D 3 ilK rhy hn[ Bgq sMig; pRBu gosit krq] Anuswr mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, Bgq kbIr swihb jI nwl gost kridAW, isropwau b^S rhy hn[ hy prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI! pwpI jIv dI ieh hwlq hY, ies ny (rwmu)vwihgurU Akwl purK jI (cyiqE)cyqy (n)nhIN kIqy, jIAW ƒ mwrdw l`utdw kql fwky mwrdw, lwlc (mwih)’c hI, hLikAw Btkdw iPirAw[ XQw:- loB lhir. sBu suAwnu hlku hY; hlikE sBih ibgwry] vwihgurU jI cyqy nhIN AwauNdy, iqRpqI nhIN huMdI[ XQw:- shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY]) koit jory. lwK kRory; mnu n hory] prY prY hI kau; luJI hy]1]) ijau kUkru hrkwieAw; DwvY dh ids jwie] loBI jMqu. n jwxeI; BKu ABKu sB Kwie]) pauVI] mhw BieAwn auidAwn; ngr kir mwinAw] JUT smgRI pyiK; scu kir jwinAw] kwm k®oiD AhMkwir; iPrih dyvwinAw] isir lgw jm fMfu; qw pCuqwinAw] ibnu pUry gurdyv; iPrY sYqwinAw]9]) AMqir loBu; iPrih hlkwey] inMdw krih; isir Bwru auTwey] mwieAw mUTw; cyqY nwhI] Brmy BUlw; bhuqI rwhI]2]) pwp krMqw. mir gieAw; AauD pMunI. iKn mwih]221] fwkw mwrdw pkiVAw igAw, Borw 2 v`F ky tukVy kr idqw[ pwp (krMqw)krdw 2 hI, kumOq mir gieAw[ (iKn)Aks mwqR (mwih)’c hI (AauD)aumr (punI)pUrI ho geI]221] XQw:- PrIdw. BMnI GVI svMnvI; tutI nwgr lju] AjrweIlu Prysqw; kY Gir nwTI Aju]68] PrIdw. BMnI GVI svMnvI; tUtI nwgr lju] jo sjx. Buie Bwru Qy; sy. ikau Awvih Aju]69] dOlq swrI ie`Qy hI rih geI[ XQw:- pRwn gey; khu kW kI mwieAw] ijhVy jIv mwry kohy sn, auh pwp nwl l`d ky, quirAw[ XQw:- mwieAw mohu. AigAwnu hY; ibKmu Aiq BwrI] pQr pwp bhu lidAw; ikau qrIAY qwrI]) Awvw gvxu isrijAw; qU iQru krxYhwro] jMmxu mrxw Awie gieAw; biDku jIau ibkwro] BUfVY. nwmu ivswirAw; bUfVY. ikAw iqsu cwro] gux Coif. ibKu lidAw; Avgux kw vxjwro]) nµgw dojik cwilAw; qw idsY Krw frwvxw] kir Aaugx; pCoqwvxw] www.Gursevak.com

264

q`qkrw

kbIr. kwieAw kwcI kwrvI; kyvl kwcI Dwqu] swbqu rKih. q rwm Bju; nwih q. ibnTI bwq]222] DMn vwihgurU srUp Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- rkq ibMd dy myl qoN pYdw hoieAw bRIk qoN bRIk ikRm, jo mweIkRoskop nwl idsdw hY, ies bRIk qoN bRIk ikRm qoN pYdw hoeI (kwieAw)dyh, kyvl im`tI dI kwcI (kwrvI)mtkI, (Dwqu)clwiemwn (kwcI)nwSvMq hY[ XQw:- Amr jwin. sMcI ieh kwieAw; ieh imiQAw kwcI ggrI]) imiQAw qnu Dnu; kutMbu sbwieAw]) kwcI ipMfI. sbdu n cInY; audru BrY. jYsy ForY]) kwc ggrIAw; AMB mJrIAw] grib grib; auAwhU mih prIAw]) swbqu rKih. q rwm Bju; nwih q. ibnTI bwq]222] Amr Bey; Amrwpdu pwieAw] swDsMig; nwnk hir iDAwieAw]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI] hy BweI! ies dyh nUM, AOguxW pwpW ivkwrW kwL dy BMnx qoN swbqu (rKih)r`KxI cwhuMdw hYN[ (q)qW (rwm)s`cy vwihgurU Akwl purK jI ƒ suAws 2 (Bju)Xwd kr, (nwih)nhIN q (ibnTI)nws hox vwlI (bwq)g`l hY, Bwv AOgux pwp ivkwr kwL ies ƒ BMn dyxgy]222] kbIr. kyso kyso kUkIAY; n soeIAY Aswr] rwiq idvs ky kUkny; kbhU ky sunY pukwr]223] prmpUjnIk Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! (kyso) vwihgurU (kyso)vwihgurU (kUkIAY)aucwrnw krIey, (Aswr)nwSvMq sMswr ’c, (Aswr)bysMBwl ho ky, nINd ’c, n (soeIAY)sOxw krIey[ XQw:- rwm rwm boil boil; Kojqy bfBwgI]) rwm rwmw; rwmw gun gwvau]) hir gux gwau mnw; siqguru syiv ipAwir]) hir hir nwmu. bolhu idnu rwqI; siB iklibK kwtY. iek plkw] hir hir dieAwlu hovY, ijsu aupir; so gurmuiK. hir jip ijxkw]) kbIr. sUqw ikAw krih; jwgu roie BY duK] jw kw bwsw gor mih; so ikau sovY suK]127] kbIr. sUqw ikAw krih; auiT ik. n jpih murwir] iek idn sovnu hoiego; lWby gof pswir]128] kbIr. sUqw ikAw krih; bYTw rhu Aru jwgu] jw ky sMg qy bICurw; qw hI ky sMig lwgu]129] rwiq idvs ky kUkny; kbhU ky sunY pukwr]223] rwiq (idvs)idn, mhwrwj jI (ky)dy A`gy, pRym bynqIAW, nwm lgwqwr (kUkny)bolxy krky, (kbhU)kdy n kdy (ky)qW pukwr (sunY)suxngy hI]223] XQw:- clq bYsq sovq jwgq; gur mMqRü. irdY icqwir] crx srx Bju sMig swDU; Bv swgr auqrih pwir]) suiqAw.guru swlwhIAY; auTidAw BI guru Awlwau] koeI AYsw gurmuiK.jy imlY; hau qw ky Dovw pwau]) syvI siqguru Awpxw; hir ismrI.idn siB rYx] Awpu iqAwig srxI pvW; muiK bolI imTVy vYx]) idnu rwqI AwrwDhu ipAwro; inmK.n kIjY FIlw] sMq syvw kir.BwvnI lweIAY; iqAwig mwnu hwTIlw] ies qr@W AsMK pRkwS srUp vwihgurU jI ƒ cyqy krn dw AsMK mxw AnMd hY[ mhwrwj swihb pMjvyN pwiqSwh jI &urmwauNdy hn:- lwK ijhvw. dyhu myry ipAwry; muKu. hir AwrwDy myrw rwm] www.Gursevak.com

265

q`qkrw

kbIr. kwieAw kjlI bnu BieAw; mnu kuMcru. mX mMqu] AMksu g´wnu rqnu hY; Kyvtu ibrlw sMqu]224] ijvyN kyilAW dy jMgl ƒ hwQI Awpxy msqI ’c, qbwh kr idMdw hY, iqvyN vwihgurU jI dy Avqwr Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ieh jIv mwqw jI dy grB ’c pu`Tw lmkdw, prw bwxI duAwrw jwp Aqy Ardwis krdw hY[ XQw:- pihlY phrY rYix kY vxjwirAw imqRw hukim pieAw grBwis] aurD qpu AMqir kry vxjwirAw imqRw Ksm syqI Ardwis] jwp Ardws krny krky, jMmdw bhuq hI sohxw SuB guxW sihq huMdw hY, hMkwr ivkwr doS pwp ies ƒ brbwd krdy hn[ SuB guxW sihq (kwieAw)dyh, SuB guxW rUpI (kjlI)kyilAW dw (bnu)jMgl (BieAw)hY, mnu rUpI (kuMcru)hwQI, hMgqw rUpI (mX)Srwb ’c (mMqu)msq ho ky, ies dyh rUpI jMgL dy, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI grIbI iKmw Awid kyilAW ƒ qbwh kr irhw hY[ AMksu g´wnu rqnu hY; Kyvtu ibrlw sMqu]224] ijvyN hMkwrI hwQI ƒ mhwvq lohy dy kuMfy mwr ky v`s kr lYNdw hY[ ieauN hMgqw mmqw rUpI Srwb pI ky, msq hoey mn rUpI AmoV hwQI ƒ v`s krn leI, rqnu rUp gurSbd dw (g´wnu)igAwn rUpI (AMksu)kuMfw lY ky, v`s krn vwly, (Kyvtu)mhwvq rUp (ibrlw)ivrly sMqu pUrn gurU, gursyvk jI hn, ien@W dy s`cy crn- kml pUjo jI ipAwry]224] XQw:- koit mDy; koeI sMqu idKwieAw] nwnku; iqn kY sMig qrwieAw]) koit mDy ko ivrlw syvku; hoir sgly ibauhwrI]) inis idnu. mwieAw kwrny; pRwnI folq nIq] kotn mY nwnk koaU; nwrwienu ijh cIiq]24] kbIr. rwm rqnu muKu koQrI; pwrK AwgY Koil] koeI Awie imlYgo gwhkI; lygo mhgy moil]225] prmpUjnIk SoRmxI mhWpurS Bgq kbIr swihb jI Awpxy Awp ƒ swvDwn sMboDn krdy hn, hy dwsn dws kbIr! AwpxI bu`DI rUpI (koQrI) koTVI ’c, (rwm)koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; prmpUjnIk Ajpw jwp vwihgurU jI dy, hir hir nwmu rqMnu hY; guru quTw dyvY mwie] Anuswr nwm rUpI rqnu ƒ sMBwl ky r`K[ Awpxw muKu, ^ws pRymI r`b jI dw ^ry ipAwry, qn mn Dn dy ky, vwihgurU nwm rUpI rqn ƒ (pwrK)prKx vwly, gurmuiK jOhrI AwgY (Koil)Ko@lxw kr[ XQw:- sMqu imlY; ikCu sunIAY khIAY] imlY AsMqu; msit kir rhIAY] bwbw bolnw; ikAw khIAY] jYsy; rwm nwm riv rhIAY]1] rhwau] sMqn isau boly; aupkwrI] mUrK isau boly; JK mwrI]2] kbIr. eyk GVI AwDI GrI; AwDI hUM qy AwD] Bgqn syqI gosty; jo kIny so lwB] ijvyN pMjW ipAwirAW byAMq is`K is`KxIAW ny Awpxy sIs Arpy, ies qr@W dw, nwm rUpI rqn ƒ KRIdx vwlw koeI (gwhkI)gwhk, (Awie)Aw ky (imlYgo)imlygw, Apxy isr v`ty mhgy moil (lygo)lY lvygw] ies qoN pRym Bwv ieh hY, ik mhwrwj jI dy jo dws syvk jI hn, auh nwm rUpI rqn ƒ siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj qoN pRwpq krn leI, Awpxw qn mn Dn sRvMs izMd jwn sB ku`J smrpx krn ’c dyrI nw krn[ XQw:- hau mnu ArpI. sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] hau isru ArpI. iqsu mIq ipAwry; jo pRB dyie sdysw]) qY www.Gursevak.com

266

q`qkrw

swihb kI. bwq ij AwKY; khu nwnk. ikAw dIjY] sIsu vFy kir. bYsxu dIjY; ivxu isr. syv krIjY] ikau n mrIjY. jIAVw n dIjY; jw. shu BieAw ivfwxw]) myrI pRIiq goibMd isau; ijin GtY] mY qau moil mhgI leI; jIA stY]) kMcn isau; pweIAY nhI qoil] mnu dy; rwmu lIAw hY moil]) nwmu sunq; jnu ibCUA fswnw]) ivxu gwhk. guxu vycIAY; qau guxu. shGo jwie]) rwm rwm rwm; rmy rim rhIAY] swkq isau; BUil nhI khIAY] Anuswr swkq ƒ sux ky ib`CU dw fMg v`j jwvygw, JgVw klyS ho jwvygw[ ijQY bolix hwrIAY; iqQY cMgI cup] Anuswr ivsmwdqweI ’c c`up rih ky, vwihgurU 2 jpI jwau jI[ Amolk AMimRq rs ’c risAW, smW Amolk bxygw[ XQw:- sweI GVI sulKxI; ismrq hir nwm] kbIr. rwm nwmu jwinE nhI; pwilE ktku kutMbu] DMDy hI mih. mir gieE; bwhir BeI n bMb]226] vwihgurU prmpUjnIk Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- durbcn Byd BrmM; swkq ipsnµq surjnh] Anuswr vwihgurU jI dy nwm qoN Bu`ly hoey swkq ny (rwm)AMdr bwhr AsMK SuB guxw dy AsMK pRkwS srUp, srb klw BrpUr pRB; bRhm jI dy prmpiv`qR s`cy nwmu ƒ jpxw jpwauxw nhI (jwinE)jwixAW[ rwm vwihgurU jI ƒ Awpxy, hir jI mwqw. hir jI ipqw; hir jIau pRiqpwlk] vwihgurU jI dI swiKAwqqw nhIN kIqI[ (ktku)kMfy vWg du`K shwr ky, Awpxy (kutMbu)prvwr poqRy dohqRy (ktku)&Oj ƒ hI (pwilE)pwiLAw, Bwv aun@W ƒ gursyvk pRymI nyk swaU nhIN bxwieAw, gurBgqI syvw ismrn ’c nhIN lwieAw, kOVquMmy s`p bxwieAw[ DMDy hI mih. mir gieE; bwhir BeI n bMb]226] v`fy pwp zor zulm mwiekI (DMDy)DMidAW dy (mih)iv`c hI, mir (gieE)igAw[ mry dI bwhir koeI BI (bMb)Avwj n (BeI)AweI, Aks- mwqR hI mr igAw, Avwz hI nhIN k`FI Bwv QW hI rih igAw]226] mrn bwAd sMswr ƒ js rUpI ngwry dI cot pRgt n hoeI[ mh`ly dsvyN jI ny ikhw hY:- kbhMU. rx jUJÎo nhI; kCu dY. jsu nih lIn] gWv bsiq. jwnÎo nhI; jm so. ikn kih dIn] (sRI dsm 72) jm ny Aw ky PV ilAw, iksy jMg ’c nhIN jUiJAw, ku`J dwn dy ky BI js nhIN ilAw, n`gr ’c vsdy ƒ BI koeI jwxdw nhIN sI, jm ƒ iks ny d`s idqw[ ies krky ijhVI mwVI motI ijhI lMgotI pweI sI, auh BI ivcwry dI qoV leI, kbIr kaufI kaufI joir kY; jory lwK kroir] clqI bwr n kCu imilE; leI lµgotI qoir]) Awvn Awey. isRsit mih; ibnu bUJy. psu For] is`iKAw bhuq hI fUMGI hY[ kbIr swihb jI AYsI b^SS krdy hn ik caurwsI l`K jUn Bog ky, BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] goibMd imlx kI; ieh qyrI brIAw] ies ƒ pRwpq ho ky, puMn dwn kw kry srIru] so igrhI; gMgw kw nIru]) Awpu gvwie syvw kry qw ikCu pwey mwnu] Awp nwm jpxw sI qy b`icAW ƒ jpwauxw sI ijs krky mhwrwj swihb jI dI bhuq v`fI b^iSS huMdI[ nwm n jpxy krky Elwmy@ hI Elwm@y imldy hn[ XQw:- sau Elwm@y. idnY ky; rwqI imlin@ shMs] isPiq slwhxu. Cif kY; krMgI lgw hMsu]) Bwry BueI www.Gursevak.com

267

q`qkrw

AikrqGx; mMdI hU mMdy]) klI AMdir nwnkw; ijMnW dw Aauqwru] puqu ijnUrw. DIA ijMnUrI ; jorU. ijMnw dw iskdwru]1]) kbIr. jw Gr swD n syvIAih; hir kI syvw nwih] qy Gr. mrht swrKy; BUq bsih iqn mwih]) SuB is`iKAw hY hr vyly gurU gRMQ swihb jI ƒ suAws 2 nmskwr krky vwihgurU 2 jpIey[ kbIr. AwKI kyry mwtuky; plu plu geI ibhwie] mnu. jMjwlu n CofeI; jm dIAw dmwmw Awie]227] prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- 24 sYkMf dw ie`k pl hY, plu plu kwl ’c, prwey rUpW ƒ ivkwr idRStI nwl dyKidAW (AwKI)A`KW (kyry)dy (mwtuky)mt`ky mwridAW, plu plu kwl ’c, A`KW dy (mwtuky)mt`ky ’c Bwv AksmwqR CyqI hI swrI aumr ibArQ syvw bMdgI praupkwr ibnw (ibhwie)ibqIq ho geI[ XQw:- AKI sUqku vyKxw; pr iqRA pr Dn rUpu] siqgurW dy bcn n mMny[ mnu. jMjwlu n CofeI; jm dIAw dmwmw Awie]227] mnu, haumY pwpW AOguxW dy (jMjwlu)bMDn (n)nhIN (CofeI)C`fdw, AMq ƒ jm ny Awie ky mOq dw (dmwmw)ngwrw vjw (dIAw)idqw]227] nwm jpy jpwey ibnw, izMdgI bVI hI duK`lI ivArQ hY[ XQw:- kkY. kys puMfr jb hUey; ivxu swbUxY aujilAw] jm rwjy ky hyrU Awey; mwieAw kY sMgil. bMiD lieAw]5]) bwirk qy ibriD BieAw; honw so hoieAw] jw jmu Awie Jot pkrY; qbih kwhy roieAw]) khu kbIr; qb hI nru jwgY] jm kw fMfu; mUMf mih lwgY]) auGir geIAW iKnih BIqir; jmih gRwsy Jot] kbIr. qrvr rUpI rwmu hY; Pl rUpI bYrwgu] CwieAw rUpI swDu hY; ijin qijAw bwdu ibbwdu]228] 1:- prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ibAwipk rwm; sgl swmwn]) srb klw BrpUr pRB;) ijmI jmwn ky ibKY; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY. n bwF hY; n Gwt bwF. hoq hY] siq sMqoK dieAw Drm vIcwr gRIbI inmRqw hlImI sihxSIlqw iekwgRqw Awid AsMK guxW dy AsMK pRkwS srUp, jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] Anuswr Ajpw jwp srUp Awpxw jwp Awp krn vwly (rwmu) sB dy AMdr bwhr iqMnW guxW qoN iBMn, rUp rMg ryK ByK jwiq pwiq rihq, Anqklwvwn AsMK nUr pRkwS hI pRkwS sihq AnMq bRhmMf ’c, Anq klW sihq BrpUr Ajpw jwp inrgun bRhm jI, ijn@W ’c hux, koit bRhmMf DrqIAW hvwvW AgnIAW AkwS qwry AMbr, cMdRmyN sUrj dyvI dyvqy AsMK Bgq sMq gurmuiK mhWpurS swrI rcnw vs rhI hY[ swrI rcnw ’c Awp vs rhy hn[ XQw:- kyqy ieMd cMd. sUr kyqy; kyqy mMfl dys] kyqy isD buD. nwQ kyqy; kyqy dyvI vys] kyqy dyv dwnv. muin kyqy; kyqy rqn smuMd] kyqIAw KwxI. kyqIAw bwxI; kyqy pwq nirMd] kyqIAw surqI. syvk kyqy; nwnk AMqu n. AMqu]) pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] ieh swrI rcnw, rwm jI dy srgun www.Gursevak.com

268

q`qkrw

srUp jI dw pswrw hY[ XQw:- inrguxu srguxu; Awpy soeI] AYsy rwm jI (qrvr) ibRC (rUpI) rUp (hY) hn[ XQw:- hm pMKI. mn krhly; hir qrvru purKu Akwil] ien@W dy SrDw SWqI iKmw inmRqw hlImI gRIbI Anyk AsMK guxW rUpI jVW hn[ pRym rUpI AMkUr hY, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr SuB guxW rUpI Anyk hI p`qy hn[ pRymw- BgqI rUpI qucw hY, bYrwg ivvyk Kt sMmqI moK ie`Cw sRvx mMnx iniDAwsx Awid twhxIAW hn, bRhmigAwn Drm shj DIrj inrivkwrqw inrAiBmwnqw inSkwmqw Awid AsMK gux Pu`l hn, bYrwgu rUpI Pl hY[ inrguxu srguxu; Awpy soeI] koit bRhmMf (rwm) ivAwpk bRhm rUpI ibR`C ’c itky hoey hn, AsIN swry hI ivAwpk ’c rih rhy hW[ sRb dI crn- DUiV bxy (swDu) sRySt mhWpurS jI, ivAwpk bRhm rUpI ibR`C qoN vYrwg rUpI &L KWdy hn[ bYrwg rUpI &L dw Bwv ieh hY, zbwn AwpxI vifAweI Awp nhIN krdI, mwx nhIN krdy, pwpW ivkwrW v`loN bYrwgI rihMdy hn[ ieMidRAW dy iviSAW qoN bYrwgI rihMdy hn[ XQw:- hmrw mnu. bYrwg ibrkqu BieE; hir drsn mIq kY qweI]) ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk. sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg]) mY nIry. Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau idRsit n krY rucWgY]) jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY. Avru n BwieAw rwm]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) hau rih n skw. ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih. clY jIau]) pRB myry Eie; bYrwgI iqAwgI] ivSy ivkwr dIAW g`lW sunx v`loN BI bYrwgI hn, nhIN suxdy[ XQw:- myry mohn; sRvnI ieh n sunwey] swkq gIq nwd Duin gwvq; bolq bol Ajwey] sMswr ƒ nyqRW krky ivkwr vYr koRD dÍYq idRstI nwl nhIN dyKdy[ A`KW dy Zlq iviSAW qoN bYrwg r`Kdy hn[ rsnw suAwdW qoN bYrwg r`KdI hY[ zbwn JU`T bolxo bYrwg r`KdI hY[ pYr kusMgq v`l nhIN jWdy, h`Q corI nhIN krdy, sRIr krky mMdkrm nhIN krdy, cwA nwl SuB kwrj hI krdy hn[ CwieAw rUpI swDu hY; ijin qijAw bwdu ibbwdu]228] 2:- inrgun bRhm jI dI (CwieAw)Aks, BI (swDu)inrgun bRhm jI hI hn[ inrgun bRhm jI qoN vYrwg rUpI &L Ckx vwly, inrgun bRhm jI dI (CwieAw)Aks inrgun bRhm srUp (swDu)sRySt mhWpurS (swDu)siqgurU mhwrwj swihb jI (hY)hn[ XQw:- swD kI soBw; swD bin AweI] nwnk swD pRB; Bydu n BweI] (ijin)ijn@W ny dunIAW dy (bwdu)ivArQ (ibbwdu)JgVw (qijAw)C`ifAw hY[ XQw:- imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn]) hoie rhy; sB kI pg Cwru]) Awpu Coif. syvw krin; jIvq muey rhMin]) bRhmigAwnI; sgl kI rInw]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] AYsy SuB guxW vwly mhWpurS vwihgurU inrgun bRhm ibRC dI CW rUp inrgun bRhm srUp hI hn[ XQw:- ijn@I sKI. shu rwivAw; sy AMbI CwvVIeyih jIau] auh mhWpurSW Aqy siqgurU mhwrwj swihb jI bRhm jI dI CW bRhm srUp hI hn[ ijn@W dy drSn krky mn SWq huMdy hn, pRymIAW dy ivkwr imtdy hn[ ijvyN ibR`C dI CW hyTW grmI dy sqwey suK lYNdy hn[ aun@W dI SWqI rUpI CW ’c Aw ky, sV rhy jIv SWqI www.Gursevak.com

269

q`qkrw

pRwpq krdy hn[ Bwv siqgurU swihb jI ’qy mhwrwj swihb jI dw iDAwn Dwrn vwly ijn@W ƒ gurU gRMQ swihb jI idl idmwg ’c gurbwxI iekwgRqw Byjdy hn[ auh siqgurU swihb jI dy ipAwry gurU swihb jI qoN vroswey gurU swihb jI dy syvk Bgq dws inrgun bRhm srUp hI hn[ aun@W ƒ Drm rUpI &`ul l`gy hn, jo pRymw- BgqI rUpI sugMDI b^Sdy hn, piq rUpI p`qRy hn[ siq sMqoK vIcwr DIrj praupkwr Anyk SuB guxW rUpI &L l`gy hn[ aun@W dI crn Srn ’c, rih ky syvw krky inhwl hovo jI[ XQw:- Awvnu jwnu; n hovI qyrw] nwnk. iqsu jn ky; pUjhu sd pYrw]228] kbIr. AYsw bIju boie; bwrh mws Plµq] sIql CwieAw. gihr Pl; pMKI kyl krMq]229] prmpUjnIk Bgq kbIr swihb jI &uurmw rhy hn:- hy BweI! AwpxI irdy rUpI DrqI ’c, AQvw, siqguru DrqI Drm hY iqsu ivic jyhw ko bIjy qyhw Plu pwey] Anuswr Drm dI DrqI siqgurU jI AMdr AQvw koit bRhmMf dI rcnw AMdr, vwihgurU nwm Ajpw jwp rUpI, AYsw bIju (boie)bIjxw kr, jo (bwrh)bwrW (mws)mhIny vDdw (Plµq)&ldw hY[ ivsmwd rMg ’c au~TidAW bYTidAW jwgidAW sONidAW hr vyly jwp huMdw rhy[ gurU gRMQ swihb jI mhwrwj ikRpw krky Awpxw jwp Awp hI krI krweI jwx, irdy ’coN mUMh ’c AMimRq ByjI jwx[ XQw:pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) Ajpw jwpu. n vIsrY; Awid jugwid smwie]) Ajpw jp hYN]) aUTq bYTq; sovq nwm] khu nwnk; jn kY sd kwm] sIql CwieAw. gihr Pl; pMKI kyl krMq]229] ijs ib`RC dI SrDw rUpI jV, pRym rUpI AkUr, pRymw- BgqI rUpI iC`l, kruxw mudqw mYqRI aupyiKAw, inmRqw hlImI gRIbI iekwgRqw SihnSIlqw dieAw iKmw twhxIAW, siq sMqoK Drm vIcwr DIrj praupkwr Anyk SuB guxW rUpI p`qRy hn[ ijs dI SWqI rUp (sIql)TMFI (CwieAw)CW hY, (gihr)inrh`l AibnwsI inrgun inrMkwr inRivkwr, bRhm srUpI Pl hY[ ijhVy mhWpurS vYrwg ibbyk rUpI KMBW nwl, sMswr v`loN aufwrI mwr ky, gurU swihb jI dy dyS inrMkwr ’c, sdw lIx rihMdy hn, AYsy mhWpurS rUp (pMKI)pMCI, siq sMqoK vIcwr DIrj praupkwr Anyk SuB guxW rUpI &L Ckx dw (kyl)bRhmwnMd- rs AnMd (krMq)krdy hn]229] XQw:- prMdey; n igrwh jr] drKq Awb; Aws kr] idhMd sueI] eyk queI. eyk queI] so bwrW mhIny &lx vwlw sMswr ƒ qwrn vwlw bIj, DMn vwihgurU mh`ly pihly jI ny Awp hI pMjvyN jwmy ’c, au~bldI dyZ ’c bYTy hn, q`qI qvI ’qy KV@y, m`cdy 2 ryqy ’qy bYTy, m`cdw 2 ryqw prmpUjnIk prmpiv`qR sIs swihb jI ’qy puAwieAw[ nOvyN jwmy ’c lohy dy qMg ipMjry ’c, iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy hn[ Awpxw sIs blIdwn idqw hY, dsvyN jwmy AMdr sRbMs kurbwn kIqw, is`K is`KxIAW mwqw ipqw cwry swihbzwdy POjW Kzwny sB k`uJ kurbwn kr idqw[ Awp zwlmW dy snmuK ho ky, DrmXu`D ij`qy, bVI hI sUrbIrqw bhwdrI kIqI[ gurU ipAwirAW ny kurbwnIAW hI kurbwnIAW kIqIAW, Amolk suMdr ieqhws bxwieAw[ vwihgurU pihly pwiqSwh jI qoN lY ky, hux q`k byAMq hI www.Gursevak.com

270

q`qkrw

pRymIAW ny, byAMq kurbwnIAW hI kurbwnIAW idqIAW, Awp kurbwnIAW dy ky bVI v`fI Gwlxw Gwl ky, mhwrwj swihb jI ny Awp AYsw gurbwxI rUpI bIju (boie)bIijAw hY, jo hux gurU gRMQ swihb jI srUp (bwrh)bwrW (mws)mhIny (Plµq)&l rhy hn[ sIql CwieAw. gihr Pl; pMKI kyl krMq]229] gurU gRMQ swihb jI dI (sIql)TMFI (CwieAw)CW hY, (gihr)gMBIr vwihgurU bRhm inrh`l bRhmwnMd Pl l`gy hn, guris`K pRymI (pMKI)pMCI (kyl)AnMd mwxnw (krMq)krdy hn]229] kbIr. dwqw qrvru dXw Plu; aupkwrI jIvMq] pMKI cly idswvrI; ibrKw suPl Plµq]230] prmpUjnIk s`cy Bgq vwihgurU kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- DMn vwihgrU, gurdyv mwqw. gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw]) gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk hir nmskrw] siqgurU gRMQ swihb mhwrwj swihb jI. siq sMqoK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI iekwgRqw SWqI sihnSIlqw iKmw DIrj Awid Anyk SuB guxW dy (qrvru) (qr+vru) (vru)sRyst (qr)ibR`C, nwm jIA dwn pRymw- BgqI dy (dwqw)dwqy, mhwn (aupkwrI)praupkwrI sdw (jIvMq)ijauNdy hn, ijn@W ƒ dXw rUpI, ^Ub imTw Amr AMimRq Plu l`gw hY, dXw dw Bwv, PL dyx l`igAW, dXw krky, dyeI hI dyeI jWdy hn[ Awpxy is`K dy idl idmwZ ’c, AMdr bwhr hr vyly, swc nwm kI; AMimRq vrKw] krdy 2 hI rihMdy hn[ ieh dwiq dyx l`igAW, BUlnhwr jwxky, ies dy AOgux nhIN dyKdy[ XQw:- sdw sdw iehu BUlnhwru] nwnk rwKnhwru Apwru] hr vyly dwq dy rhy hn[ XQw:- qum bf dwqy; dy rhy] jIA pRwx mih; riv rhy] ijvyN kbIr. dwqw qrvru dXw Plu, DMn vwihgurU gurU nwnk dyv swihb s`cy pwiqSwh dwqy siqgurU jI ny qyrw qyrw kih ky, gRIbW dIAW JoLIAW BrIAW[ XQw:siqguru myrw sdw sdw; nw AwvY nw jwie] Ehu AibnwsI purKu hY; sB mih rihAw smwie]) siqguru dwqw. rwm nwm kw; horu dwqw koeI nwhI] jIA dwnu dyie iqRpqwsy; scY nwim smwhI]) siqguru dwqw. sBnw vQU kw; pUrY Bwig imlwvixAw]) jYdyau nwmw. ibp sudwmw; iqn kau ik®pw BeI hY Apwr] kih kbIr. qum sMmRQ dwqy; cwir pdwrQ. dyq n bwr]2]7]) ddw. dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] dyNdy. qoit n AwveI; Agnq Bry BMfwr] pMKI cly idswvrI; ibrKw suPl Plµq]230] ijvyN ib`RC qoN pMCI &L Ckdw hY, auh Awp qW iqRpq ho jWdw pr auh dUijAW ƒ iqRpq nhIN kr skdw[ AYsw dwqw; siqguru khIAY] Anuswr DMn siqgurU nwnk dyv mhwrwj swihb jI, AYsy sdw ijauNdy Amr Atl Acl mUriq AnBau pRkws, srUp mhwn praupkwrI sdw jwgdy jgmgwauNdy ibR`C hn, ijn@W ƒ dieAw rUpI &L l`gw hY, siqgurU mhwrwj swihb jI A`gy hor bKiSS krI 2 hI jWdy hn, iehI dieAw rUpI &L hY[ DMn siqgurU nwnk dyv swihb jI ny byAMq jIA qwry hn[ XQw:- qyry nwm Aivlµib bhuqu jn auDry; nwmy kI inj miq eyh] ies dieAw rUpI &L ƒ Ckx vwly gursyvk rUpI (pMKI)pMCI, Amr ho ky, (idswvrI)hor dyS ƒ cly jWdy hn, hornW jIAW ƒ Amr &L www.Gursevak.com

271

q`qkrw

KuAw ky, Amr krn leI[ (ibrKw)siqgurU mhwrwj swihb jI (suPl)s&l (Plµq)&ldy hn]230] siqgurU mhwrwj swihb qoN AMimRq &L Ck ky, Amr ho ky hornW ƒ Amr PL Ckw ky, Amr krdy hn, ijvyN dIvy qoN dIvw jgdw hY[ XQw:- gurisKhu gurisK hY; pIr pIrhuM koeI] pMKI cly idswvrI; ibrKw suPl Plµq]230]2:- siqgurU swihb jI qoN dXw rUpI AMimRq bRhmwnMd rs PL Ck ky, Bwv dieAw dw gux gRihx krky, Amr ho ky, (idswvrI)ivdySI (pMKI)pMCI guris`K, inrgun bRhm jI’c, cly Bwv lIx ho gey[ AsIs idMdy hn hy praupkwrI (ibrKw)ibR`C, siqgurU mhwrwj swihb jI! Anyk SuB guxW rUpI (suPl)cMgy PLW sihq sdw hI (Plµq)&ldy rho jI]230] ijvyN koeI Bu`Kw iqhwieAw AMn pdwrQ pRwpq krky, Ckwaux vwly ƒ AsIsW idMdw ieauN AsIsW hI AsIsW idMdy hn[ kbIr. swDU sMgu prwpqI; iliKAw hoie illwt] mukiq pdwrQu pweIAY; Twk n AvGt Gwt]231] prmpUjnIk vwihgurU sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- ijn@W (swDU)siqgurU mhwrwj jI dy, dg 2 krdy (illwt)msqk ’qy, vwihgurU jI dI prwpqI dw lyK iliKAw (hoie)hovy, Bwv msqk dy durl`B drSn Aqy (sMgu)sMgq krky, Bwv qn mn Dn krky imlwp krky, pRIqm; pRym Bgiq ky dwqy] vwihgurU jI dI pRwpqI huMdI hY[ ikauN jo siqgurU swihb jI dy m`Qy ’qy, vwihgurU jI pRgt ho rhy hn[ XQw:- pRgty gupwl; mhWq kY mwQy] nwnk auDry; iqn kY swQy] gursyvk jI, siqgurW dy crn- kmlW ’c rih ky, mn bwxI sRIr krky, AwigAwkwrI AnuswrI Zulwm bxky, jIvq Bwv qoN mr ky, siqgurU swihb jI dy, mhW ivsmwd cyhry ƒ q`kdy hn[ hr vyly cwA auqSwh nwl iKVy m`Qy SuB s`cI syvw krdy hn, qy sMg C`f ky nhIN jWdy[ Amolk bol kQw kIrqn sux ky, vwihguurU jI dI pRwpqI huMdI hY[ XQw:- jn nwnku. hwit ivhwiJAw; hir gulm gulwmI]) hm hovh lwly goly gurisKw ky; ijn@w Anidnu hir pRBu purKu iDAwieAw]) gur kY igRih; syvku jo rhY] gur kI AwigAw; mn mih shY] Awps kau kir; kCu n jnwvY] hir hir nwmu; irdY sd iDAwvY] mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI] ApnI ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk so syvku; gur kI miq lyie]2] mukiq pdwrQu pweIAY; Twk n AvGt Gwt]231] siqgurW dy crn- kmlW nwl l`gxy krky, kwm kRoD loB moh hMkwr vYr rwg dÍYS AOgux (AvGt)AOKy Gwt, vwihgurU jI dy imlx ’c, (Twk)rukwvt (n)nhIN krdy, AQvw jmpurI dy isrDwr phwV AOKy Gwt, (mukiq)jIvn mukqI Aqy pRym gRIbI iKmw DIrj SWqI pRymw- BgqI nwm ismrn bRhmigAwn sMqoK inmRqw sihq inrgun ’c lIxqw rUp bRhmwnMd pdwrQu (pweIAY)pweIdw hY[ pUry gurU jI dI crnSrn rihMidAW, kRoVW AprwD imt jWdy hn, AnykW ibGnW qoN r`Kdy hn[ XQw:- koit ApRwD; swDsMig imtY] sMq ik®pw qy; jm qy CutY]) Aink ibGn qy; swDU rwKY] hir gun gwie; AMimRq www.Gursevak.com

272

q`qkrw

rsu cwKY]) koit ApRwDI.sMq sMig auDrY; jmu. qw kY nyiV n AwvY] jnm jnm kw ibCuiVAw hovY; iqn@. hir isau Awix imlwvY]) kbIr. swDU kI sMgiq rhau; jau kI BUsI Kwau] honhwru so hoiehY; swkq sMig. n jwau]231] kbIr. eyk GVI AwDI GrI; AwDI hUM qy AwD] Bgqn syqI gosty; jo kIny so lwB]232] ijnW mhWpurSW dy msqk ’qy vwihgurU jI dI pRwpqI dw lyK iliKAw hY, mwqr ipqr iqAwig kY; mnu sMqn pwih bycwieE] Anuswr sB sbMDI iqAwg ky, aun@W dI siqsMgq jI ’c sdw hI rhIey[ XQw:- kbhU; swDsMgiq iehu pwvY] ausu AsQwn qy; bhuir. n AwvY] AMqir hoie; igAwn prgwsu] ausu AsQwn kw; nhI ibnwsu] aun@W dy praupkwrI crn- kmlW ’c rihMidAW, aun@W dI SuB s`cI syvw kridAW, aun@W ƒ qn mn Dn izMd ArpidAW, aun@W dy AwigAwkwrI AnuswrI ho ky, mu`l ^rIdI lwly goly bx ky, aun@W dI syvw krIey, p`Kw krIey, c`kI pIsIey, crn cwpI krIey, crn DoeIey bl 2 jweIey, Anyk qr@W Aihswn mMnIey[ XQw:- syvw krau. dws dwsn kI; Aink BWiq. iqsu krau inhorw] sdw drSn krky inhwl hry hoeIey[ XQw:- myrw mnu; swD jnW imil hirAw] prmpUjnIk pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI kihMdy hn:- { mhWpurS siqgurU mhwrwj swihb jI, AwpxI mOj Anuswr Ajpw jwp ’c lIx iekwgRqw ivsmwdqweI ’c lIx rihMdy hn, Awpxy AnMd ’c AYsy mgn hn, jdoN aun@W dI mOj hY, audoN hI bcn krdy hn[ XQw:- Eie. vyprvwh n bolnI; hau mil mil Dovw. iqn pwie]) Anhq bwxI Qwnu inrwlw]) Ajpw jwpu. n vIsrY; Awid jugwid smwie]) Awvnu jwnu; n hovI qyrw] nwnk iqsu jn ky; pUjhu sd pYrw]} jwn qoV ky syvw krn qoN jdoN mhWpurS KuS hox, s`T pl dI (eyk)ie`k GVI (hUM)qoN AwDI (GrI)GVI qIh pl, (AwDI)A`DI GVI qIh pl (qy)qoN BI (AwD)A`DI GVI 15 pl Bwv QoVy qoN QoVw smW[ (Bgqn)BgqW mhWpurSW (syqI)nwl (gosty)hyq crcw, jo (kIny)kIqI jwvy, so mhW ivsmwd lwB hI lwB hY]232] XQw:- sMqu imlY; ikCu sunIAY khIAY] imlY AsMqu; msit kir rhIAY] bwbw bolnw; ikAw khIAY] jYsy; rwm nwm riv rhIAY]1] rhwau] sMqn isau boly; aupkwrI] mUrK isau boly; JK mwrI]2] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw pRym pRcwr:- siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj gurqw g`dI ibrwjmwn hn, gurU swihb jI duAwrw jW gutky poQI swihbwn jI duAwrw gurbwxI pV@nI suxnI, kQw kIrqn krnw sunxw, imlq ’c jW iek`ilAW bwxI pV@nI sunxI, ieh dsW pwiqSwhW qy BgqW jI nwl gost hY[ jdoN pRymI gurbwxI jI pV@dw hY, qW auh Awpxy kMnW duAwrw suxdw BI hY, mwno mhwrwj swihb jI Awp hI bol rhy hn, pyKY bolY; suxY sBu Awip] Awp hI sux rhy hn, qW gurbwxI jo siqgurW BgqW mhWpurSW jI dw aupdyS hY[ AsIN jdoN gurbwxI jI pV@dy suxdy hW, aus vyly dsW pwiqSwhW qy BgqW nwl gost krdy hW[ gurqw ibrwjmwn siqgurU gRMQ swihb mhwrwj jI Awpxy pRymI jI dy idmwZ ’c AQwh gurbwxI AMimRq dI vrKw krky aus ƒ AMdr bwhr inrMkwr jI dy drSn rom 2 ’c b^S ky, Amolk www.Gursevak.com

273

q`qkrw

dwq b^SidAW, BgqW mhWpurSW dI dsW pwiqSwhW jI dI swiKAwqqw krwauNdy hn[ ieh BI gurmuKW dI bhuq au~cI AvsQw hY, ik aun@W ƒ pMj ipAwry mhwrwj dy AinMn syvk sMq Bgq ShId mhWpurS drSn idMdy hn[ drSn dyx qoN aun@W nwl jo gost krnI ieh BI bVI Amolk gost hY[ ies ’qy swKI:- gurmuiK ipAwry mhWpurS DMn BweI iprwxw jI- {mhwrwj swihb mh`ly pMjvyN jI dy AinMn Bgq inSkpt inSkwmI pRymI syvk sn, siqgurU mhwrwj dy ShIdI dyx smyN, bwbw ibDIcMd jI BweI iprwxw jI BweI jyTw jI BweI lM|whw jI BweI pYVw jI nwl gey sn[ siqgurU mhwrwj swihb jI ien@W pMjW ipAwirAW ƒ bhuq v`fw Awdr siqkwr idMdy sn[ ien@W ƒ gurU swihb jI ’qy bhuq v`fw Brosw sI, ieh ipAwry gurU swihb jI qoN izMd jwn kurbwn krdy sn, BwvyN ien@W dw AwSw gurU swihb jI qoN kurbwn hox dw sI, pr gurU swihb jI ny, jo zulm dy nws vwsqy pRogRwm aulIikAw sI, pihlW zulm ƒ nwS krn leI, SWq rs ’c rih ky ApnI ShIdI dyxI, sbr dw ipAwlw au~Cl ky, bIr- rs Dwrdw hY[ siqgurU CyvyN pwiqSwh jI ƒ hukm sI, Akwl q^q rcxw, &OjW rcxIAW, zulm dw nwS krnw[ mUrK gMFu pvY; muih mwr] ies leI siqgurU mhwrwj swihb jI ny Awgmn smW ivcwr ky, ien@W gurmuKW dIAW ifaUtIAW lweIAW, “qusIN siqgurU mhwrwj swihb mh`ly CyvyN jI dy crn- kmlW ’c, sdw hI rihxw, cwA nwl SuB s`cI syvw krnI[ ies leI BweI iprwxw jI, siqgurU CyvyN pwiqSwh jI dy smyN bwhr l`kVW lYx jWdy[ vyKo! kYsI s^q imhnq sI, BwvyN bRhmigAwnI mhWpurS hn, gurU ky lMgr dIAW l`kVW Fox ’c bhuq v`fw P^r qy mwx smJdy hn[ l`kVW dw Bwr ilAWauNdy, ijnw smW ic`q krdw, bwhr iekWq ’c bYT ky ismrn krdy, ijn@W nyqRW nwl Awpxy pRIqm jI ƒ aubLdI dyZ ’c bYiTAW dyiKAw, q`qy ryqy qy bYiTAW dyiKAw, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@idAW dyiKAw, auh idRS jdoN swhmxy Aw jWdy, Awp jI dy lMU kMfy KV@y ho jWdy, gLw rs nwl Br jWdw, nyqRW ’coN jl vih qurdw, bhuq hI vYrwg krdy[ XQw:- mY rovMdI. sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU]) hau. rih n skw, ibnu dyKy pRIqmw; mY. nIru vhy vih clY jIau]} ie`k SwhUkwr, BweI iprwxy jI dy koly Aw ky bYT igAw, pu`iCAw, “BweI! kI kwrn hY”? kihMdw, “jI mYnUM s^q bu^wr hY” BweI iprwxy jI ny, aus ƒ sRI suKmnI swihb jI dw AMimRq pwT suxwieAw, jl CkwieAw &yr aus ƒ A`KIN dyKI, siqgurU swihb pMjvyN pwiqSwh jI mhwrwj dI ShIdI dI GxI vYrwgmeI swKI suxweI[ aus dy bImwr sRIr ’c jwn pY geI, aus ny mhwrwj swihb jI dI kurbwnI sux ky bVw hI vYrwg kIqw[ BweI iprwxw jI ny aus ƒ pu`iCAw, “kI qusIN hux qur skdy hoN”? kihMdw, “jI mYN ibsqRw cu`k ky nhIN qur skdw” jnm mrx. duhhU mih nwhI; jn praupkwrI Awey] Anuswr mhwn praukwrI, BweI swihb jI ny ibsqRw cu`ikAw, BweI swihb jI ny sRI suKmnI swihb jI dw AMimRq pwT ArMB kr idqw, pwT suxdy jw rhy hn[ jdoN aus dy Gry cly gey, aus ikhw, “jI syvw d`so? BweI swihb jI ikhw, “ies syvw dw ievz ku`J nhIN”[ idbidRSt nwl dyiKAw, ien@W dI aumr kyvl A`T idn bwkI www.Gursevak.com

274

q`qkrw

hY[ qW ikhw, “BweI dwsn dws dI aumr kyvl iqMn idn bwkI hY, qusIN A`T idn bwAd cV@weI kr jwxI hY[ XQw:- mn mih; siqgur iDAwnu Drw] Anuswr siqgurU mhwrwj swihb jI dI ShIdI dw iDAwn Dwr ky DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ AMdr bYT rhy hn, hux q`qy q`qy ryqy qy bYT ky q`qw ryqw Awpxy prmpiv`qR sIs ’qy puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ A`T idn r`j ky, gurU swihb jI dI ShIdI jpxI, vwihgurU 2 jpxw[ Awp jI ƒ A`gy kSt nhIN hoxgy Blw ho jwvygw[ Awp ƒ p`uiCAw jwvygw, ik qusIN siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI dw jwp jipAw hY[ XQw:- invry dUq dust bYrweI; gur pUry kw jipAw jwpu] sRI suKmnI swihb jI dw pwT suixAW nwl pMjvyN pwiqSwh jI dI ShIdI dI swKI suxI, ies leI quhwnUM ku`J smW siqsMgq dw imlygw, jW qusIN ies v`ty surg cwhuMdy hoN, qusIN kihxw. “jI! swnUM siqsMgq dw smW idau”[ mrn mgroN ien@W siqsMgq hI mMgI, ien@W ƒ siqsMgq jI ’c lY gey[ XQw:- sUK mhl; jw ky aUc duAwry] qw mih vwsih; Bgq ipAwry] shj kQw; pRB kI Aiq mITI] ivrlY kwhU; nyqRhu fITI]1] BgqW dy dyS ’c, lY gey[ XQw:- inrMkwr kY dyis jwih; qw suiK lhih mhlu] beI qyrw smW QoVw CyqI muV AweI[ jmdUq siqsMgq jI ’c jw nhIN skdy sn[ ikauNik, sloku] jh swDU goibd Bjnu kIrqnu nwnk nIq] xw hau xw qUM, xh Cutih; inkit n jweIAhu dUq]1] auh SwhUkwr siqsMgq ’c cilAw igAw[ pr ies ƒ mhwrwj pMjvyN pwiqSwh jI dw nwm jpw ky bwby iprwxy jI ny smJ soJI b^SI sI, hux au~Qy jw ky muVn ƒ iks dw ic`q krdw hY, BweI iprwxy jI ƒ jw ky SwhUkwr ny nmskwr kIqI, ’qy aun@W ny ikhw hux DIrj kro[ XQw:- DIrj min Bey hW] hux qusIN jwxw nhIN, kihMdw jI mYnUM lYx Aw jwxgy, kihMdy nhIN ie`Qy nhIN Aw skdy, b`s pMjvyN pwiqSwh jI dI ShIdI jpI jwau qy mOz lau[ XQw:- Awvx jwx rhy; imly swDw] so AYsw hI hoieAw, AYsy mhWpurS hn ijhVy dunIAW ƒ qwrdy hn[ ikauNik jIv sMswr GuMmx GyrI ’c ipAw hY[ Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk. bwh pkir; siqguir insqwrw] siqgurU swihb jI ies ƒ bwhoN PV ky k`Fdy hn[ DMn vwihgurU siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI DMn BweI iprwxw jI[ kbIr. BWg mwCulI surw pwin; jo jo pRwnI KWih] qIrQ brq nym kIey; qy sBY rswqil jWih]233] {jy kwsweI auDirAw; jIAw Gwie n KweIAY BMgw] gurmuiK BweI gurdws swihb jI (BMgw)mws ƒ kihMdy hn[ mwsu Kwin gl viF kY hwlu iqnwVw kauxu hovsI]} prm pUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy rwm ipAwryy siqsMgIE! (jo)ijhVy (jo)ijhVy pRwnI, (BWg)BMg su`Kw, mws, qMbwkU dy su`ky p`qy, mwCulI (KWih)KWdy c`bdy hn, (surw)Srwb pINdy, pwin KWdy hn[ (qIrQ)qIrQW ’qy iesnwn puMn dwn kIqy hox, 24 iekwdsIAW,rwm nOmI ikRSn AstmI gnyS www.Gursevak.com

275

q`qkrw

cOdyN bwvn duAwdsI Awid AnykW hI brq r`Ky hox, (nym)Xm nym Awsx Dwrnw iDAwn smwD Awidk jog dy A`T AMg (kIey)kIqy hoey, myrw nym hY ik mYN hr swl gMgw jI ’qy Aw ky iesnwn krWgw, mYN j`uqI nhIN pwauxI, mYN lsx gMFw nhIN Kwxw, ies qr@W dw koeI BI nym (kIey)kIqy hox, (qy)auh (sBY)swry, Aql ivql suql mhwql qlwql rswqil nrk ’c (jWih)jWdy hn[ XQw:- vrqu nymu;inqwpRiq pUjw] ibnu bUJy; sBu Bwau hY dUjw]) AKwiD Kwih; hrkwieAw]) pwn supwrI KwqIAw; muiK bIVIAw lweIAw] hir hir. kdy n cyiqE; jim pkiV clweIAw]) sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw pRym pRcwr:- zwlm bwbr ny jdoN eymnwbwd Sihr ’qy hmlw kIqw, ies ny siqgurU gurU nwnk dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI A`gy, BMg dIAW s`q muTW r`K ky ikhw, “pIr jI! BMg Cko” mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI Akwl purK srUp hn, ikhw, “Bau qyrw BWg; KlVI myrw cIqu] mY dyvwnw; BieAw AqIqu] “hy vwihgurU jI! Awp jI dw (Bau)fr, dwsn dws ny DwirAw hY, ieh hI myrI BMg hY, ic`q rUpI K`lVI ’c r`KI hoeI hY[ mY dyvwnw; BieAw AqIqu] dwsn dws sMswr qoN (dyvwnw)msqwnw (AqIqu)AsMg inrlyp ho igAw hY[ hy bwbr jwbr! BMg pIx vwly kwml &kIr nhIN huMdy[ keI AprwDI Awpxw dUSx lukwx leI hyT ilKIAW pMgqIAW pV@ky AwKdy hn ik dsmyS ipqw jI ny pRBU pwsoN BMg dw ipAwlw mMigAw hY Aqy mhwrwj swihb jI BMg Aqy A&Im Awid nSy vrqdy sn[ pr ieh g`l iblkul gurmiq qoN ivruD hY[ ijs qr@W igAwnI igAwn isMG jI Awp A&Im KWdy sn[ BYVI inkMmI inkwrI kMgwl krn vwlI A&Im dI lor ’c Aw ky, aus ny dsmyS ipqw jI bwry srw- sr Zlq hI ilK idqw[ gurU swihb jI koeI vI nSy vwlI cIz AMgIkwr nhIN krdy sn Aqy nw hI ^wlsy ƒ iksy nSy vwlI vsqU dw syvn krnw &urmwieAw hY[ aun@W dw qW ^wlsy ƒ ieh hukm hY:- mdrw dhqw spiq kul BMg dhY qn Anyk] sq kul jgq jUT dhY inMdw dhY Anyk] (mdrw)Srwb pIx vwly dIAW s`q kulW nrk jWdIAW hn Aqy aus dy sRIr dy zrwsIm, auh s`qW kulW q`k jWdy hn[ (BMg)s`uKw pIx vwlw Awpxy sRIr ƒ (dhY)nws krdw hY[ ies leI mhwrwj swihb jI ny BMg qoN BI mn@w kIqw hY[ ies qr@W mhwrwj dy hkwieqW ’c bcn hn, ibidh swkIXw; swZry sbz rMg] (sRI dsm 1399) hy (swkIXw)siqgurU swihb jI! dwsn dws ƒ (sbz)hry rMg dw pRym rUpI (swZry)ipAwlw (ibidh)dyxw kro jI[ sbz rMg hry su`Ky ƒ nhIN ikhw, hy vwihgurU Akwl purK jI! swnUM Awpxw hrw rMg pRym b^So[ ibMdRwbn rihx vwlw, ie`k hzUr swihb pujwrI bixAW, auh Awp BMg Gotdw sI, pIx qoN pihlW Bog luAw lYNdw, keI swl lgwauNdw irhw, ijs qoN BMg dy Bog l`gx dI g`l qurI, gurU mrXwdw nhIN hY[ BYVy qoN BYVy nSyy sMswr ƒ nrk bxw rhy hn[ ijvyN SihrW dy Sihr mulkW dy mulk qMbwkU dy swVy pey hn[ hr jgHw qMbwkU dI bdbo hY[ koeI BI d&qr, koeI BI jgHw qMbwkU dI bdbo qoN ibnw nhIN[ swry sMswr qy vyKIey, Srwb nwl kI burw hwl huMdw hY? kihx www.Gursevak.com

276

q`qkrw

kQn ’c nhIN Aw skdw, ijny zulm huMdy hn BYVy niSAW krky[ A&Im nwl BI bhuq hI burw hwl ho irhw hY[ mws nwl BI jIAW dI brbwdI ho rhI hY[ mhwrwj swihb jI ’qy BI SMkw krdy hn, ik BMg pIqI? jy kr swrw pRvwr BMg Srwb A&Im qmwkU mws nSy vrqdw hovy, ihswb lwau ik pRvwr dI kI gqI hovygI? iesy qr@W koit bRhmMf dI rcnw siqgurU mhwrwj swihb jI dw pRvwr hY[ mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, suKI bsY; moro pirvwrw] Anuswr Apny prvwr ƒ svwrn leI SuB is`iKAw dy rhy hn[ ien@W niSAW dw iqAwg krnw AqI hI zrUrI hY jI[ nIcy loien. kir rhau; ly swjn Gt mwih] sB rs. Kylau pIA sau; iksI. lKwvau nwih]234] {sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw pRym pRcwr:- vwhu vwhu kYsI mhW mhW ivsmwd AvsQw hY! ijvyN shI s`cIAW pqIbRqw bIbIAW, pqI jI A`gy nyqR nIvyN krky r`KdIAW hn, Awpxy swjn pqI jI ƒ ihrdy ’c r`KdIAW hn[ sB rs Awpxy pqI dy nwl K@yldIAW hn, pr Pyr BI Awpxw Awp iksy ƒ nhIN jxwauNdIAW, ik AsIN pqIbRqw hW, ikauN nhIN jxwauNdIAW ikauNik auh Awpdy guxW dI bjwey, pqI jI dy gux hI gwauNdIAW hn[ aun@W AMdr Awpw- Bwv nhIN huMdw, kyvl pqI jI dw iDAwn pUrn pRp`k idRV huMdw hY[ pqI dI is&q hI is&q krdIAW hn[ ieauN bhuq hI au~cI s`cI AvsQw vwly mhWpurS sMq bwbw hrnwm isMG swihb jI rwmpurKyVy vwly, cwLI vry@ BwvyN BwbIAW BrjweIAW ’c rhy, pr pYrW v`l hI q`kdy sn[ ijvyN sRI lCmx jI jqI hoey hn, sIqw jI ƒ mwqw smwn smJdy, kdy ichry v`l nhIN Jwky[ ies qr@W ie`k vwrI bwbw ibSn isMG swihb jI murwLy vwilAW nUM, ividAwrQIAW ikhw,“jI bwbw jI! A`j idvwLI hY, auqWh qW vyKo jI! bwhr bhuq hI sohxy dIvy jgmgw rhy hn”[ Awp jI ikhw,“gurmuKo! pUrn gurU jI dI ikRpw ho rhI hY, AMdr bwhr Awp hI vs rhy hn, bwhr dyKx dI ie`Cw hI nhIN rhI”[ XQw:- bwhir FUFn qy, CUit pry; guir. Gr hI mwih idKwieAw Qw] AnBau Acrj rUpu pRB pyiKAw; myrw mnu. Coif n kqhU jwieAw Qw] gurmuiK mhWpurSW dw p`kw inXm sI, AMdr bwhr gurSbd jI dI swiKAwqqw krky, sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj qoN gurbwxI pRwpq krky, mhW mhW ivsmwd mOj ’c sdw hI lIx rihMdy[ mhwrwj swihb jI dI ikRpw ibnw, nyqR nIcy nhIN huMdy, Bu`Ky bwj vWg pr iqRA srUp dyKx v`l B`jdy hn[ ie`k vwrI sMq bwbw sMudr isMG swihb jI pUrn bRhmigAwnI mhWpurS b`DxI klW ivKy, AMimRq kQw krdy sn, bzurZ BoLIAW mweIAW ’coN ie`k mweI ikhw,“bwbw jI nyqRhIx hn, dUjI s`icAwry mwqw jI kihMdy, “nhIN 2 BoLIey! mhWpurSW dw inXm hY, beI auqWh nhIN Jwkxw[ DMn siqgurU qygbhwdr swihb s`cy pwiqSwh jI dw idRStWq:- siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, SRI Akwl q^q swihb jI ’qy Aw ky, Awpxy prmpUjnIk ipqw mh`ly CyvyN jI dy suMdr prm- pwk drSn krky, AMdr &oto iK`c lYNdy, iDAwn ’c itkwA www.Gursevak.com

277

q`qkrw

ky, A&ur smwDI ’c bYT ky, vwihgurU mMqR dw Ajpw jwp krdy, gurU pRIqm jI ƒ A&ur smwDI AMdr q`kdy[ ;ly swjn Gt mwih] mhW mhW ivsmws gurmuiK AvsQw hY[} nIcy loien. kir rhau; ly swjn Gt mwih] (swjn)siqgurU swihb jI ƒ (Gt)irdy (mwih)’c (ly)lY ky, dwsn dwsI Awpxy (loien)nyqR siqgurU swihb jI dy crn- kmlW dIAW qlIAW dy nIcy (kir)krky Bwv nIcy r`K ky (rhau)rihMdI hY[ XQw:- mU QIAwaU syj; nYxw iprI ivCwvxw]) AKI kwiF. DrI crxw qil; sB DrqI iPir mq pweI]) crn kmlW dIAW qlIAW dy Q`ly r`Kx krky, prwieAw srUp nhIN dyK skdy, ivkwr vYr hMkwr dYÍq idRStI nwl nhIN dyK skdy, gur bRhm hI gur bRhm dyKdy hn[ XQw:- sBu idnsu rYix. dyKau guru Apunw; ivic AKI. gur pYr DrweI] sB rs. Kylau pIA sau; iksI. lKwvau nwih]234] dwsn dwsI Awpxy swjn siqgurU swihb jI ƒ irdy ’c lY ky, (pIA)pqI siqgurU swihb jI (sau)nwl, nwm jp 2 ky bRhmwnMd rs, AMimRq kQw kIrqn, drSn dy (sB)swry (rs)AnMd rMg (Kylau)K@yldw mwxdw hY[ (iksI)iksy ƒ Awpw (nwih)nhIN (lKwvau)jxwauNdw]234] ijvyN pqIbRqw Awpxyy gux jxwaux dI bjwey, Awpxy pqI jI dy gux gwauNdI hY[ AvsQw d`sx dw FMg ieh hY, ddw. dwqw eyku hY; sB kau dyvnhwr] siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI mhwrwj, dwsn dwsI ƒ ieh pUrn Agm mhW ivsmwd AvsQw b^S rhy hn, jo hux idmwZ ’c gurbwxI ArQ idKw rhy hn[ ieh mnohr bcn sux ky pRym dI lwg l`gdI hY[ XQw:- lgI lwig; sMq sMgwrw] ijvyN pqIbRqw, dUjIAW b`cIAW ƒ pqIbRqw bxn dw bVy rMg FMg dw aupdyS b^SdI hY[ aus dy drSn krky dUjIAW bIbIAW ƒ i^Awl AwauNdw beI ies dy nyqR kYsy sMudr hn, ies dy srUp dI kYsI sMudr nuhwr hY, swfI BI AYsI sMudr nuhwr bxy[ ies qr@W pUrn mhwqmw jI dy drSn krky ijhVy gursyvk hn, aun@W ƒ BI ieh pRym lgn l`gdI hY, ik jYsy mhWpurS mhwrwj swihb jI lIx ivsmwd hn, ivsmwd cyhrw ivsmwd iekwgRqw hY[ swfw BI jIvn ies qr@W dw hovy[ jdoN ies AvsQw ’c itkwA ho igAw, nIcy loiex kr ley, swjn ƒ ihrdy ’c vsw ilAw, swry rs mwlk dI ikRpw nwl mwxdy hn, Awpw iksy ƒ nhIN jxwauNdy iPr AglI AvsQw ies AvsQw qoN bwAd pRwpq huMdI hY ikauNik gurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy lV l`g ky AMimRq bRhmwnMd rs ƒ pINidAW 2, ijvyN pihlvwn ^urwk Kw ky vrizs krky blvwn ho jWdw, ies qr@W AvsQw blvwn ho jWdI hY[ beI pihlW srgun dI aupwSnw krky, srgun srUp idl ’c itkwey, iPr A`gy inrgun srgun dI eykqw lKqw ho geI[ AwT jwm causiT GrI; quA inrKq rhY jIau] nIcy loien ikau krau; sB Gt dyKau pIau]235] snmuK kih rhy hn:- hy prmpUjnIk prm ipAwry vwihgurU jI! (AwT)A`Ty (jwm)pihr (causiT)cOht (GrI)GVIAW Bwv swrI rwq qy swrw idn, dwsn dwsI dw (jIau)irdw (quA)Awp jI dy suMdr s`cy drSn (inrKq)dyKdw (rhY)rihMdw hY[ Awpxy www.Gursevak.com

278

q`qkrw

(loien)nyqRW ƒ (nIcy)nIvyN ikau (krau)krW? jdoN Awp jI dI dwsn dwsI sB (Gt)GtW ’c, hy pRwxW qoN ipAwry (pIau)pqI pRmwqmw jI! Awp jI ƒ ivAwpk (dyKau)dyKdI hY]235] XQw:- quDu ibnu; dUjw nwhI koie] qU krqwru; krih so hoie]) sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu]) jil Qil mhIAil pUirAw; suAwmI isrjnhwru] Aink BWiq hoie psirAw; nwnk eykMkwru]) jb. Awpw pr kw imit gieAw; jq dyKau qq qU]) jh jh dyKw qh nrhrI]1] sunu sKI. pIA mih jIau bsY; jIA mih bsY ik pIau] jIau pIau bUJau nhI; Gt mih jIau ik pIau]236] ijvyN pqI dI cwhvwn nOjuAwn, bzurg pqIbRqw qoN pqI jI dI pRwpqI bwry pu`CdI hY, iqvyN Awp jI qoN iksy swaU mhwqmw jI ny pRwpqI bwry pu`iCAw, mhwqmw dy bcnW ƒ Awp jI ny ieauN &urmw rhy hn:- hy sKI kbIr swihb jI! dy kMnu suxhu Ardwis jIau] kMn dy ky (sunu)sunxw kro jI[ dwsn dwsI ƒ d`so (pIA)pqI pRmwqmw (mih)ivKy, (jIau)jIA (bsY)vsdw hY (ik)jW jIA (mih)iv`c (pIau)pqI pRmwqmw jI (bsY)vsdy hn[ jIau pIau bUJau nhI; Gt mih jIau ik pIau]236] pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI ƒ AYsI sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd AvsQw pRwpq hY:- ijvyN smuMdR dw Qwh lYx leI, ie`k lUx dI flI smMudR ’c su`t dyeIey[ XQw:- c`lI pUqlI lUx kI, Qwh smuMd kw lYx; AnwQ Awp AwpY BeI, plt khY ko bYn] smuMdR qy pUqlI v`Kry hn, jdoN lUx dI fLI smuMdR ’c su`tI, auh smuMdR rUp hI ho geI, ieauN kbIr swihb jI d`sdy hn ik hy sKI! ijn@W icr Awpw Bwv hY, aunw icr v`KrwpuxW hY, jdoN Awpw Bwv imt igAw[ jdoN AMdr bwhr siq sMqoK inmRqw Awid AsMK guxW dy AsMK pRkwS srUp vwihgurU inrgun bRhm jI swiKAwq ho jWdy hn, au~Qy Awpw Bwv nhIN rihMdw[ XQw:- khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu pwrbRhmu; ndrI AwieAw]) Awpu gieAw qw Awpih Bey] ik®pw inDwn kI srnI pey]) KudI imtI. qb suK Bey; mn qn Bey Arog] nwnk. idRstI AwieAw; ausqiq krnY jogu]) jb iehu; hUAw sgl kI rInw] qw qy rmeIAw; Git Git cInw]) kih kbIr. moih ibAwih cly hY; purK eyk Bgvwnw]) mY kwmix; myrw kMqu krqwru] jyhw krwey qyhw krI sIgwru]1] jW iqsu BwvY qW kry Bogu] qnu mnu swcy swihb jogu]1]) ijau jl mih jlu; Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]8]11] prmpUjnIk pUrn Bgq jI, pUrn eykqw ABydqw ’c bol rhy hn:- hy sKI! jIau kOx hY? pIau jI v`Kry kOx hn? ieh g`l mYN nhI (bUJau)bu`JdI, jwxdI (Gt)ihrdy (mih)iv`c (jIau)jIA hY ik (pIau)pRmwqmw jI hn]236] Dn ipr; eykY sMig bsyrw] hY[ ijvyN mMdr ’c bhuq ivAkqI v`Kry hox, ieauN irdy ’c jIau pIau, v`Kry 2 hox qW ikhw jwvy[ imit gey bYr; Bey sB ryn] AMimRq nwmu; swDsMig lYn] sB dI crn- DUV hoxy krky, mhwrwj swihb jI AMdr bwhr ie`k rs b~JvyN pRkwS inrgun Ajpw jwp srUp jI swiKAwq ho rhy hn Aqy vwihgurU jI dy AnykW hI srgun srUp www.Gursevak.com

279

q`qkrw

bwhr hn[ AMdr gurbwxI gurSbd ArQ bwhr gurbwxI gurSbd ArQ, Awpw Bwv moh Akwr nhIN hY[ XQw:- srgun inrgun inrMkwr; suMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awpy hI iPir jwip]1]) jb Akwru iehu; kCu n idRstyqw]) Arbd nrbd DuMDUkwrw] Drix n ggnw; hukmu Apwrw]) AMqir suMnM. bwhir suMnM; iqRBvx suMn msuMnM] cauQy sMunY, jo nru jwxY; qw kau. pwpu n puMnM]) Ab mnu; aulit snwqnu hUAw] qb jwinAw; jb jIvq mUAw] so sRIr krky qW iksy ivkwr ’c kI pRivrq hoxw? mn koeI kwmnw nhIN kr irhw[ mn inrsMklp ho igAw hY[ mn nUUM sMklp BI ie`k bhuq v`fw boJ l`gdw[ rom rom mih bsih murwir] vwlI AvsQw hY[ dyiKAw; iqhUM lok kw pIau] Acrju BieAw; jIv qy sIau] ieh ivsmwd rMg iv`c ivsmwd hI pRSn hY, ivsmwd hI au~qR hY[ nIcy loien kir rhau; ly swjn Gt mwih] srgun srUp jI dI aupwSnw kIqI, qy aun@W nwl swry AnMd mwxdy rhy, Awpw nhIN jxwieAw, mhW ivsmwd is&q hI is&q krdy rhy[ is&q kridAW 2 inrwlI b^SS, gurpRswid ieh mhW mhW ivsmwd AvsQw pRwpq ho geI, jIau pIau bUJau nhI; Gt mih jIau ik pIau] ivsmwd rMg hY, kOx au~qR dyvy? Ajpw jwp dy dwqy, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw gRIbI iKmw DIrj SWqI inRivkwrqw Awid AsMK guxW dIAW Anq klW dy Twkur vwihgurU pUrn Bgq jI, Ajpw jwp dy ivsmwd rMg’c, suK srUp bRhmjI’c lIn hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu] pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) mgnu BieE.ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE.sB loA mih; nwnk.ADm pqMg]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok] kbIr. bwmnu gurU hY jgq kw; Bgqn kw. guru nwih] AriJ auriJ kY. pic mUAw; cwrau bydhu mwih]237]) mUrK bwmx; pRBU smwil] dyKq sunq; qyrY hY nwil] Anuswr ie`k mUrK bRwhmx ny, Bgq sRI kbIr swihb jI ƒ ikhw,“mYnUM gurU Dwr lY, AsIN cOhW ju`gW dy gurU hW”[ Awp jI ny nWh khI, kihMdw, “qUM julwhw hYN, mYN qyry ’qy ikRpw krdw sI, qUM Pyr BI mYnUM gurU nhIN Dwrdw”[ prmpUjnIk pUrn bRhm srUp pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI ivsmwd rMg ’c au~qR idMdy hn:- khu ry pMifq; bwmn kb ky hoey] bwmn kih kih; jnmu mq Koey]1] rhwau] jO qUM bRwhmxu; bRhmxI jwieAw] qau Awn bwt; kwhy nhI AwieAw]2] qum kq bRwhmx; hm kq sUd] hm kq lohU; qum kq dUD]3]) caukiV muil AxwieAw; bih caukY pwieAw] isKw kMin cVweIAw; guru bRwhmxu iQAw] Ehu muAw. Ehu JiV pieAw; vyqgw gieAw] Anuswr kMnw bwtI kurrU; qUM myrw cylw. mYN qyrw gurrU[ is`Kw kMn ’c cV@w ky. jM\U pw ky, kihMdw beI mYN qyrw gurU hW[ pr Bgq swihb jI kihMdy, bwmnu D`ky nwl jgq (kw)dw gurU bixAW hY[ XQw:kwcy gur qy; mukiq n hUAw]) (Bgqn)BgqW mhW purKW (kw)dw (guru)gurU nwih hY, ikauNik Bgq jn pRymw- BgqI sihq pRmwqmw jI ’c sdw lIx hn[ www.Gursevak.com

280

q`qkrw

AriJ auriJ kY. pic mUAw; cwrau bydhu mwih]237] vydW ’c, A`sI hzwr surqI krmkWf dw kQn krdI hY, gomyD j`g AsmyD j`g rwjmyD j`g qwmsI j`g krn krwaux, vihm Brm iniKD kMMm krn krwaux krkyy, (cwrau)cOhW (bydhu)vydW (mwih)iv`c (AriJ)Ps (auriJ)aulJ (kY)ky, eIrKw hMgqw dI A`g ’c, (pic)sV ky (mUAw)mr igAw]237] hwQI ibMdI nhIN lwauxI- hir hY KWfu. ryqu mih ibKrI; hwQI. cunI n jwie] bu`JweIkih kbIr. guir BlI buJweI; kItI hoie kY Kwie]238] idRstWq:- ryqy ’c imlI KMf, hwQI qoN cuxI nhIN jWdI, kIVI KWdI hY, r`b srUp sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk AsMK pRkwS srUp, hr pRwxI dy AMdr bwhr BrpUr ho rhy, Ajpw jwp vwihgurU jI KWfu srUp (hY)hn, (ryqu)mwieAw (mih)iv`c, KMf vWg (ibKrI)imLy hoey hn[ XQw:- mwieAw bRhm; rmY sB sMg] hMkwrI mn rUpI hwQI qoN hrI rUpI KMf cunI (n)nhIN (jwie)jWdI[ Bwv hrI jI ƒ hMkwrI hwQI jIv pRwpq nhIN kr skdw[ bu`JweI- kih kbIr. guir BlI buJweI; kItI hoie kY Kwie]238] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI (kih)&urmwauNdy hn:- (guir)siqgurU swihb jI ny, ieh, AiqAMq hI (BlI)cMgI is`iKAw (buJweI)smJweI hY, (kItI)kIVI gursyvk jI Coty qoN Coty hoie kY, Bwv gRIbI inmRqw iKmw Dwr ky (Kwie)Kwxw krn]238] XQw:- qau ikCu pweIAY; jau hoeIAY rynw]) nIchu nIc sdwvxw; kIVI hoie. n Awpu gxwey] gurmuiK mwrig clxw; iekqu K`fu shMs smwey] iGA skr dI vwsu lY; ijQY DrI. iqQY cil jwey] fulY KMfu ju ryqu ivic; KMfU dwxw cuix cuix Kwey]) suKI bsY mskInIAw; Awpu invwir qly] bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk. grib gly]1]) pYrIN pY. pwKwk hoie; iqsu pwKwk. pwku pqIAwxY] gurmuiK pMQu AgMmu hY; mir mir jIvY jwie pCwxY] kbIr. jau quih swD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie] ]239] hy rwm jI dy kUkr kbIr! (jau)jykr (quih)qYnUM (iprMm)ipAwry pqI (swD)inrgun bRhm vwihgurU jI (kI)dI pRwpqI dI SuB (swD)sDr SuB ie`Cw hY AQvw ipAwry vwihgurU jI dw (swD)sRySt purK bxn dI SuB ie`Cw hY, qW Awpxw pRq`K sIsu (kwit)v`F (kir)krky, s`cy siqgurU swihb ƒ Arpx rUp (gooie)bwzI Kyfxw kr AQvw gurU pRIqm jI dI pRymw- BgqI rUpI qlvwr dI, inmRqw rUpI Dwr nwl, hMkwr rUpI isr v`Fx rUpI (goie)bwzI Kyfxw kr[ XQw:- jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau]1] sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU. n CwfY Kyqu]) kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq. hir www.Gursevak.com

281

q`qkrw

pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) gur kau; kurbwnu jwau hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) qU cau sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie] ]239] isr dyx rUp bwzI ƒ (Kylq)K@ylidAW (Kylq)Ky@lidAW, isr kurbwn krn rUp (hwl)msqI cV@wauxw kir, jo (ikCu)ku`J (hoie)hovy qw hoie jwvy, Bwv BwvyN Awpxw AMg 2 v`iFAw jwvy, Gr bwr au~jV jwvy, b`cw 2 sB pRvwr kurbwn ho jwvy, swrw j`g ruV@ jwvy]239] is`K rwj dy bwnI mhwn sUrbIr XoDy zulm dy nwsk, su`cynMd dy n`k ’c nkyl pwaux vwly zwlm vjIdy ƒ mwrky, srihMd iklw Fwhux vwly, srihMd dI ie`t nwl ie`t KVkwaux vwly, bzwrW ’c hL vgwaux vwly, prmpUjnIk XoDy ShId bwbw gurbKS isMG swihb jI (bMdw isMG bhwdr jI) dI mhwn dlyr kurbwnI ShIdI dw prmpiv`qR idRStWq:- prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy lwfly s`q sO isMGW smyq, sUrbIr bhwdr bMdw isMG swihb jI igR&qwr kIqy, s`q sO isMGW ƒ ShId krn qoN pihlW id`lI dy bzwrW ’c, jlUs k`iFAw igAw, ijs ’c hor BI ShIdW isMGW dy isr briCAW qy tMgy hoey sn[ 5 mwrc 1716 eI: ƒ id`lI dy iqRpolIAw drvwzy v`l, koqvwlI swhmxy isMGW dw kqlyAwm SurU hoieAw[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb dy pUrn pRymI sUrvIr XoDy jpI qpI inrml swaU BoLy, in`qnymI ismrn AiBAwsI is`KW ny hwey sI q`k nw aucwrI[ sbr Sukr ’c sumyr prbq vWg Ac`l Afol Abol rih ky, h`s 2 ky kurbwnI idqI[ sUrbIr bwby bMdw isMG jI ƒ ikhw, “dIn kbUl kr, muAw&I mMg nhIN qW qyry cwr swlw qV&dy 2 b`cy dw kwljw, qyry swhmxy k`F ky, qyry muK ’c dyvWgy, Pyr qyrIAW A`KW k`FWgy, h`Q pYr v`FWgy, lohy dIAW dZdIAW lwl icmtIAW nwl, qyry sRIr dIAW botIAW k`FWgy, hwQI ip`Cy bMn@ ky DUhWgy[”vwihgurU jI dy prmpUjnIk Avqwr Bgq sRI kbIr swihb jI dy &urmwey Amolk s`cy Atl bcnW ƒ bwby bMdw isMG bhwdr jI ny dlyrI nwl kmwieAw, bwby jI ƒ pUrn (iprMm)ipAwry s`cy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI dI, prm pRsMnqw lYx (kI)dI s`cI (swD)sDr ie`Cw sI, ies leI Awpxw sIsu kwit (kir)krky, sIs Arpx rUp s`cI bwzI KyfI, isr v`F ky Arpx rUp bwzI (Kylq)K@yfidAW (Kylq)K@yfidAW, siqgurU swihb qoN Awpxw sRvMs kurbwn krn rUp (hwl)msqI cV@wauxw kIqI[ ; jo ikCu hoie q hoie]239] Anuswr Bwvy nyqRW dy swhmxy b`cy dw kwljw k`F ky mUMh ’c idqw, aupRokq swrIAW szwvW id`qIAW, pr Pyr BI aupRokq slok jI kmwie, ieauN haumY iqAwg ky A`Ty pihr prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI nwl juV ky, Awpxw sRvMs kurbwn krky inhwl 3 hoxw cwhIdw hY jI[ kbIr. jau quih swD iprMm kI; pwky syqI Kylu] kwcI srsauN. pyil kY; nw Kil BeI. n qylu]240] {p`ky siqgurU swihb jI, sRb`q dy Bly ihq. au~bldI dyZ AMdr bYTy, q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw sIs ’qy puAw rhy hn[ sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ nOvyN jwmy AMdr lohy dy qMg ipMjry ’c bYT ky, rom 2 krky vwihgurU 2 jp rhy hn, Awpxw sIs kurbwn www.Gursevak.com

282

q`qkrw

kr rhy hn[ dsvyN jwmy AMdr sRbMs kurbwn kr rhy hn[ gurU pMQ ƒ siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj qy KMfy bwty dw AMimRq b^S rhy hn[ is`K dy ivkwrW ƒ mytx vwly hn, Awpxy mn ieMidRAW ƒ ij`qx vwly hn[ gurmuiK roim roim; hir iDAwvY] dI AvsQw ƒ pRwpq hn[ Ajpw jwpu. n vIsrY; Awid jugwid smwie]) sBY Gt. rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] p`ky siqgurU pRmysr srUp hn[ sloku] gurdyv mwqw. gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] gurdyv sKw. AigAwn BMjnu; gurdyv bMiDp shodrw] gurdyv dwqw. hir nwmu aupdysY; gurdyv mMqu inroDrw] gurdyv sWiq siq buiD mUriq; gurdyv pwrs prs prw] gurdyv qIrQu AMimRq srovru; gur igAwn mjnu AprMprw] gurdyv krqw. siB pwp hrqw; gurdyv. piqq pivq krw] gurdyv Awid jugwid jugu jugu; gurdyv mMqu. hir jip auDrw] gurdyv sMgiq. pRB myil kir ikrpw; hm mUV pwpI. ijqu lig qrw] gurdyv siqguru pwrbRhmu prmysru; gurdyv nwnk. hir nmskrw]1]} kbIr. jau quih swD iprMm kI; pwky syqI Kylu] prmpUjnIk vwihgurU srUp pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwry jI! (jau)jykr (quih)Awp jI ƒ (swD)sDr SuB ie`Cw hY, (iprMm)ipAwry vwihgurU jI dy drSn (kI)dI, qW (pwky)p`ky siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI (syqI)nwl, Apxw isr Arpx rUp pRym dI Kylu Kyf[ XQw:- nwnk. kciVAw isau qoiV; FUiF sjx sMq pikAw] Eie jIvMdy ivCuVih; Eie. muieAw n jwhI CoiV]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) kbIr. jau quih swD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Kylq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie] kwcI srsauN. pyil kY; nw Kil BeI. n qylu]240] (kwcI)k`cI (srsauN)sroN ƒ (pyil)pIV (kY)ky, aus ’coN nw Kil (BeI)in`kldI hY, n qylu in`kldw hY]240] iesy qr@W kwcy gur qy; mukiq n hUAw] jo k`cw gurU hY aus dy Awpxy pwp hMkwr ivkwr imty nhIN, ien@W dy iqAwg dw kI aupdyS dyvygw? ijvyN k`cw vYd hovy, j^m ƒ sw& kry ibnw, isauN dyvy qW j^m Br ky p`k jWdw hY[ iesy qr@W ijhVy k`cy gurU hn, auh Awp ivkwrW ’c K`cq hn, ijvyN k`cw pwrw Kwx dy nwl AWdrW Pt jWdIAW hn, bMdy dw jIvn ^rwb ho jWdw hY, ies qr@W k`cy gurU dy aupdyS nwl kilAwx nhIN ho skdI[ ieh k`cw pwrw Kwx, k`cI sroN pIVn vWg hY, siq sMqoK dieAw Drm pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inmRqw sihnSIlqw gRIbI SuB guxW rUpI KL pRwpq nhIN huMdI, n hI vwihgurU jI dy drSn rUpI qyl pRwpq huMdw hY[ FUMFq folih. AMD giq; Aru cIn@q nwhI. sMq] kih nwmw. ikau pweIAY; ibnu Bgqhu BgvMqu]241]) nwmy nwrwien; nwhI Bydu] Anuswr nwrwien srUp Bgq sRI nwmdyv swihb jI &urmwauNdy hn:- ingurw, ivcwr rUpI ing@w rihq, vYrwg ibbyk rUpI nyqRW rihq (AMD)AMDy dI www.Gursevak.com q`qkrw 283

(giq)qr@W, AOguxW pwpW ivkwrW ’c (folih)foldy, rwm jI ƒ (FUMFq)Kojdy hn, (Aru)Aqy AMn@y ieh hn, jo (sMq)siqgurU mhwrwj swihb jI ƒ nwhI (cInq)jwxdy, Bwv siqgurU mhwrwj swihb jI Aqy pUrn mhwqmw ’qy pUrn SrDw Brosw inscw nhIN r`Kdy[ aun@W dI syvw nhIN krdy, aupdyS nhIN suxdy, AwigAw nhIN mMndy[ kih nwmw. ikau pweIAY; ibnu Bgqhu BgvMqu]241] Bgq (nwmw)nwmdyv jI (kih)&urmwauNdy hn:- BweI Akwl purK vwihgurU jI dI pRymw- BgqI ibnu, jW gurU (Bgqhu)BgqW jI dI siqsMgq syvw ibnu (BgvMqu)Akwl purK vwihgurU jI ƒ (ikau)ikvyN (pweIAY)pweIey? Bwv nhIN pwey jw skdy]241] gurU pRymw- BgqI duAwrw, gurU ipAwry BgqW jI dI siqsMgq krky BgvMq jI dI pRwpqI huMdI hY[ hir so hIrw. Cwif kY; krih. Awn kI Aws] qy nr. dojk jwihgy; siq BwKY rivdws]242] {sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw pRym pRcwr:- pUrn bRhm srUp Bgq sRI nwmdyv jI ƒ dyvI jI ny ikhw, “vr mMg”, ien@W ikhw, “mukqI idau, “kihMdy mukqI nhIN dy skdI” Bgq jI ny aulWBw idqw, “qU khIAq hI; Awid BvwnI] mukiq kI brIAw; khw CpwnI]) pwrsnwQ ny swrI dunIAW SSqRW Aqy SwSqRW nwl ij`q leI[ dyvI jI dI BgqI krky Apxw mn n ij`q sky, ktwCrwj qIrQ ’qy icKw bxw ky sV gey[ BwvyN AYfI v`fI dyvI dI aupwSnw kIqI sI pr Pyr BI Apny mn ƒ nhIN ij`q sky[ XQw:- dyvI dyvw pUjIAY. BweI; ikAw mwgau. ikAw dyih] pwhxu nIir pKwlIAY. BweI; jl mih bUfih qyih]} prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI rivdws swihb jI &urmwauNdy hn:- (hir)sRb ivAwpI sRb pRkwSk sB dy mwqw ipqw hrI (so)srIKy Amolk hIrw Cwif kY, (Awn)dvYq (Awn)hor dyvI dyviqAW dI BUq pRyq aupwSnw, ivkwrW swkqW niSAW kukrmw kusMgIAW, (kI)dI Aws (krih)krdy hn, (qy)auh (nr)purS (dojk)nrk ƒ (jwihgy)jwxgy, dwsn dws rivdws, ieh (siq)s`cI g`l (siq)inscy krky (BwKY)AwKdw hY]242] kbIr. jau igRhu krih, q Drmu kru; nwhI q. kru bYrwgu] bYrwgI. bMDnu krY; qw ko bfo ABwgu]243] pihlw ArQ:- pihly ArQ ’c vYrwgI jI ƒ vYrwg idRV krvw rhy hn, dUjy ArQ ’c igRsqI ƒ vYrwg SuB s`cw Drm praupkwr nwm jpx jpwaux dw SuB s`cw aupdyS hY[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI;) srb klw BrpUr pRB; Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI sRb ivAwpI mhW ivsmwd vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS &urmwauNdy hn:- hy BweI! (jau)jykr (igRhu)Gr (krih)kryN q, hMgqw AOgux ivkwr iqAwg rUp pUrn bYrwgu sihq, suAws 2 nwmu jpx jpwaux, AiqAMq ipAwrw praupkwrI is`KI Drmu kmwaux rUp (igRhu)Gr www.Gursevak.com

284

q`qkrw

bnwauxw kru, nwhI q, jykr Drmu bYrwguu ƒ Gr nhIN bxwauNdw, jykr bYrwgI ho ky, AOguxW ivkwrW pwpW dy bMDnu (krY)kry Bwv kukrmW ’c pY jwvy, (qw)iqs (ko)dy (bfo)v`fy (ABwgu)Koty Bwg hn[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- gurpRswid pUrn pRym idRVqw sihq. pUrn vYrwg Drm idRV krwauNdy hn, vYrwgI hovy vYrwg idRV pRp`k kry, jy gurU syvw krdw hovygw qW C`f ky igRsq ’c n l`gy, hir jpidAW iKn mwqR BI iF`l nhIN krnI jI[ XQw:- hir jpidAw.iKnu iFl n kIjeI, myrI ijMduVIey; mqu ik jwpY, swhu AwvY ik n AwvY rwm]) jo aupijE. so ibnis hY; pro Awju ky kwl] nwnk.hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl]) syK hYXwqI jig; n koeI iQru rihAw] ijsu Awsix hm bYTy; kyqy bYis gieAw]5]) kMDI auqY ruKVw; ikcrku bMnY DIru] PrIdw.kcY BWfY rKIAY; ikcru qweI nIru]96]) gMFyidAW iCA mwh; quVMidAw ihku iKno]7]) puqR klqR; igrsq kw Pwsw] honu n pweIAY; rwm ky dwsw]) qnu Dnu klqu; sBu dyKu AiBmwnw] ibnu nwvY; ikCu sMig n jwnw]1] rhwau] kIcih rs Bog; KusIAw mn kyrI] Dnu lokW; qnu BsmY FyrI]) kbIr. rwm nwmu jwinE nhI; pwilE ktku kutMbu] DMDy hI mih. mir gieE; bwhir BeI n bMb]) hir swjnu purKu. ivswir kY; lgI mwieAw Dohu] puqR klqR n sMig Dnw; hir AivnwsI Ehu] plic plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu] ieksu hir ky nwm ibnu; AgY leIAih Koih] ]243] kbIr. jau igRhu krih, q Drmu kru; nwhI q kru bYrwgu] {gurbwxI sMQw krn, krwaux kIrqn krn, A`gy isKwaux inskwm krm gurU BgqI rUpI Drm kmwvy, Bwv bhuq fUMGw hY, igRhsq Drm ’c ivkwrW ’c tu`t ky rogI sogI duKI n hovy[ XQw:- kyqy; Kip qutih vykwr]) Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) plic plic sglI mueI JUTY DMDY mohu] ies ’c K`cq nhIN hoxw, Drm kmwauxw hY, puMn dwn krky Awpxw sRIr Arp dyvy, auh gMgw dy pwxI vWg au~jl hY[ XQw:- puMn dwn kw kry srIru] so igrhI; gMgw kw nIru] igRhsqI ien@W bcnW ƒ kmwvy[ XQw:- ieik igrhI syvk swiDkw; gurmqI lwgy] nwmu dwnu iesnwnu idRVu; hir Bgiq su jwgy]) Anidnu kIrqnu; kyvl bK´wnu] igRhsq mih; soeI inrbwnu]) srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu]) kbIr. jw Gr swD n syvIAih; hir kI syvw nwih] qy Gr mrht swrKy; BUq bsih iqn mwih]192]) iesu ByKY Qwvhu. igrho Blw; ijQhu ko vrswie] ij`QoN koeI vroswvy auh igRhsq, pKMfI ByKI nwloN kRoVW ArbW guxW cMgw hY[ ieh n hovy, koeI pwxI mMgy, p`Qr mwry, AYsw igRhsq cMgw nhIN[ XQw:- pwnI ky mWgq. pwQr mwrq; nwir ikDO Gr nwhr AwnI] (sRI dsm 866) jy igRhsq krnw qW gurU syvw puMn dwn Bjn kry, ieh is`iKAw bVI hI ivsmwd hY, sMswr ’qy klju`g vrq irhw hY, igRhsqI ijny, jIA pYdw krdw hY, jy Awp Drm nhIN krdw, b`icAW ƒ Drm ’c nhIN lwauNdw, auh swry p`uTy pwsy l`gdy hn[ bdclxI PYSn hor ivSy nSy ’c, sMswr nrk www.Gursevak.com

285

q`qkrw

bx irhw hY[ ien@W doSW krky QW 2 jMg l`g rhy hn[ ies leI ijvyN iksy isAwxy ikhw hY,“jy qusIN swry cwhuMdy hoN! ik swrw Sihr sw& ho jwvy, qW qusIN swry Awpo Apxw Gr bUhw cMgI qr@W sw& kr lvo, swrw Sihr hI sw& ho jwvygw[ ieauN hr igRhsqI nUM, siqgurU swihb jI dw pUrn Drm- kmwaux dw SuB s`cw aupdyS hY[ hr igRsqI Drm kmwvy qW swry sMswr ’qy Drm dI pRDwnqw hovy, ij`Qy ik hux kUV dI pRDwnqw ho rhI hY[ XQw:- kwjIAw bwmxw kI gl QkI; Agdu pVY sYqwnu. vy lwlo] ijvyN pUrn gurmuiK BweI swDU jI, bIbI vIro jI ny, Awpxy mhWblI XoDy sUrbIr bhwdr pMjy spu`qR, Awpxy ipAwry BqIjy mhWblI XoDy sUrbIr bhwdr sRI gurU dsvyN pwiqswh jI dy s`cy crn- kmlW ’c Ardws krny:- s`cy siqgurU CyvyN pwiqswh jI dI lwiek spu`qRI jI, siqgurU pMjvyN pwiqswh jI dI ipAwrI poqRI jI, siqgurU cauQy pwiqswh jI dI ipAwrI pVoqI jI, siqgurU nOvyN pwiqswh jI dy ipAwry BYx jI, Ajpw jwp vwihgurU dsvyN pwiqswh jI dy ipAwry BUAw bIbI vIro jI ny Awpxy prmpUjnIk Brw gurU nOvyN pwiqswh jI dI vYrwgmeI ShIdI hox mgroN BwrI du`K mMinAw[ ijs zulmI q^q ny myry prmpUjnIk dwdw pMjvyN pwiqswh jI ƒ Aqy prmpUjnIk Brw nOvyN pwiqSwh jI ƒ ShId kIqw hY[ ieh zulmI q^q aultwauxw cwhIdw hY[ Awpxy pMjy spu`qR mhWblI XoDy sUrbIr bhwdr, Awpxy ipAwry BqIjy sRI gurU dsvyN pwiqswh jI dy s`cy crn- kmlW ’c Bytw kIqy, jo pMjW pWfvW qoN BI AiDk bhwdr sn[ ijn@W ny BMgwxI dy Xu`D ’c bhuq hI bhwdrI idKweI ShIdI pweI sI[ s`cy siqgurU swihb jI ny, ien@W dy Drm- jMg ƒ bVw BwrI slwihAw[ pihly dw nwm sMgoSwh sI[ ies ƒ Swh sMgrwm (sMgrwm) jMg dw (Swh) bwdSwh ikhw hY[ 2jIq m`l swihb jI[ 3 gMgw rwm swihb jI[ 4gulwb cMd swihb jI[ 5mwhrI cMd swihb jI[ kwmnw dI mYL iqAwg ky, gurU jI ƒ sB ku`J Arpx dw nwmu Ardwis hY jI[ v`fBwgy mnIrwm jI ny pMj spu`qR Ardws krny:- mulqwn pws AlIpur nwmy ipMf dy rihx vwly, BweI mweIdws jI rwjpUq SuB krmI nyk mhWpurK hoey hn[ aun@W dy Gr v`fBwgy mnIrwm jI pYdw hoey[ ien@W dy pMj spu`qR sn[ BweI mnIrwm swihb jI dy mn AMdr, vwihgurU pMjvyN pwiqswh, nOvyN pwiqswh jI dI ShIdI dw BwrI vYrwg qy du`K sI[ ien@W ny pMjy spu`qR AnMdpur swihb jI ilAw ky, s`cy siqgurU swihb jI dy s`cy crn- kmlW ’qy pw idqy, ikhw,“hy mhwrwj jI! ieh Awp jI ny hI idqy hn[ ies krky Awp jI dy s`cy crn- kmlW ’c, ien@W ƒ Ardwis krdw hW jI[ ieh pRym Bytw pRvwn kro jI[ dwsn dws ’qy imhr r`iKE jI[ ” siqgurU jI ny Awp pMjW ipAwirAW ’c l`g ky, ien@W pMjW ƒ KMfy bwty dw AMimRq CkwieAw[ gurmiq duAwrw ieh nwm b^Sy, v`fy dw nwm BweI bic`qR isMG swihb jI r`iKAw, ijn@W ny kysrIcMd jsvwrIey dy hwQI dy m`Qy dIAW &OlwdI qvIAW nwgxI nwl ivMn@IAW[ dUjy bwbw audY isMG jI ny rx q`qy ’c, s`cy siqgurU swihb jI dI AwigAw pw ky, AYnI qyzI nwl GoVw vYrI v`l BjwieAw, dyKx vwly hYrwn sn, beI ieh AYnI &Oj swhmxy jw ky ShId ho jweygw, pr ies ny kysrIcMd ƒ vMgwr ky, aus nwl www.Gursevak.com

286

q`qkrw

do h`Q krky, isr v`F ky brCy ’qy tMg ilAWdw[ s`cy siqgurU swihb jI ny CwqI nwl lw ky ipAwr id`qw, vwh! myry lwl jI, SwbwS! Awp jI ny A`j ^wlsw AwdrS ƒ pRq`K kr idKlwieAw hY[ qIjy gurmuiK BweI Aink isMG swihb jI, cOQy BweI Azb isMG swihb jI, pMjvyN BweI Azwieb isMG swihb jI[ pMjy hI bhuq cV@dI klw vwly XoDy sn[ ies qr@W dIAW ArdwsW inqw- pRqI huMdIAW sn[ gur mrXwdw Anuswr pqI sqI iml ky bwxI pV@n ArQ vIcwrn, Awpxy nwl b`icAW ƒ ibTwaux, ie`k 2 pauVI krky pwT krn[ iek`Ty ismrn krn, swdw pihnx qy swdw hI Kwx[ kyqy; Kip qutih vykwr] Anuswr sRIr iviSAW ’c Kip 2 ky tu`t jWdy hn[ ies krky ivkwr mytx vwly SbdW pdW dw AiBAws krn[ XQw:Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) ibiKAw mih; iknhI iqRpiq.n pweI] ijau pwvku.eIDin nhI DRwpY; ibnu hir.khw AGweI]) ijn@w AMqir kptu ivkwru hY; iqnw roie ikAw kIjY]) ibiKAw kY Din; sdw duKu hoie] nw swiQ jwie; n prwpiq hoie] pqI sqI ieh Bu`l nw krn ik swfw sMjog kyvl ivkwrW leI hI hY[ Dn ipru eyih n AwKIAin; bhin iekTy hoie] eyk joiq duie mUrqI; Dn ipru khIAY soie]3] s`cy pwiqswh jI dI AMimRq gurbwxI jI dw ^Ub AiBAws krky ivkwr iqAwg ky pqI sqI ie`k joiq ho jwx[ XQw:- is`K is`KxI iml bhY, crcw krY Apwr] Bjn isKwvy pu`qR ko; hir Bj bwrM bwr]} kbIr. jau igRhu krih, q Drmu kru; nwhI q. kru bYrwgu] bYrwgI. bMDnu krY; qw ko bfo ABwgu]243]2:- prmpUjnIk Ajpw jwp vwihgurU jI dy Avqwr SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI Akwl purK jI ’c lIx ho ky, hr i^Awl ’c, hr smyN hr pRwxI nUM, Akwl purK jI ’c lIx hox dw SuB s`cw aupdyS b^Sdy hn:- (jau)jykr (igRhu)igRhsQI jIvn (krih)kryN q, AiqAMq ipAwrw is`KI Drmu Dwrnw kru, jykr Drm nwhI kmw skdw q, hMgqw sB AOgux iqAwg ky, pUrn bYrwgu sihq bMdgI gurU syvw praupwr kru[ jykr bYrwgI ho ky, AOguxW ivkwrW pwpW dy bMDnu krY, Bwv kukrmW ’c pY jwvy, (qw)iqs (ko)dy (bfo)v`fy (ABwgu)Koty Bwg hn[ nwr mry Gr sMpq nwsI, mMUf mufwey. Bey sMinAwsI[ Anuswr iesqRI mrn du`KoN, bYrwgI bixAW, keI cylIAW bxw leIAW, ivkwrW dI zihr nwl mr jwvygw[ XQw:- glw aupir. qpwvsu n hoeI; ivsu KwDI. qqkwl mir jwey] ]243] swKI:- vwihgurU mh`lw pihlw jI B`drKMf ivKy pu`jy, rwjy kOlnwB jI ny mMqRIAW smyq, mhwn praupkwrI s`cy crn- kmlW ’qy pRym Bytw r`K ky, m`Qw tyikAw[ XQw:- guru prmysuru pUjIAY; min qin lwie ipAwru] GxI inmRqw bynqI pUrbk ikhw ik,“hy gRIb invwj mhwrwj swihb jIau! cOhW AwSRmW ’coN v`fw ikhVw hY?”[ gur au~qR:- “mUl ibtv ko; igRhsq pCwno[ AwSRm Apr ij swKw mwnhu[ XW ko lKhu; smuMdR smwnw[ mukqwidk inksq hY nwnw[ rwjy ny pRym bynqI kIqI, “igRhsq Drm dy ikhVy 2 AsUl hn”[ gur au~qR:- vMf Kwey; Aru dwn kroeI[ www.Gursevak.com

287

q`qkrw

CUC n iPrY; ABwÎwgq joeI[ nIr kUp jo inksq nwhI[ Tihrq gMdw hYÍ iqs mwhI[ inksq rhY nIr jy qwhUM[ mDur hoie jwno sB kwhUM[ iqauN igRhsqI kI rIq suhweI[ krih jy nr ieq auq suK pweI[ (gurU nwnk pRkwS) jYsy mC kC bg hMs; mukqw pwKwn AMimRq ibKY; pRgws audiD sY jwnIAY[ jYsy qwro qwrI qau AwrsI snwh ssqR; loh eyk sy Anyk rcnw bKwnIAY[ BWjn ibibiD jYsy. hoq eyk imrqkw sY; KIr nIr ibMjnwid. AauKd smwnIAY[ qYsy drsn bhu brn AwsRm DRm skl; igRhsqu kI swKw aunmwnIAY]375] igRhsq- Drm dI mihmw BweI gurdws jI ieauN PurmwauNdy hn:- ijvyN m`CIAW k`CU bgly hMs moqI mUMgy Awid p`Qr AMimRq, zihr dw pRgws smuMdR qoN jwixAW jWdw hY[ ijvyN kuMjI qlvwr sMjoA SSqR Awid dI keI qr@W dI rcnw, ie`k lohy qoN d`sI jWdI hY[ ijvyN ie`k im`tI qoN keI qr@W dy BWfy bxdy hn[ ijn@W ’c du`D pwxI Bojn dvweIAW pdwrQW dI smweI huMdI hY[ iqvyN bhu pRkwrI drSn swsqR, cwry vrn, cwry AwSrm. Awid swry hI Drm, igRhsq Drm dIAW swKW jwxIAW jWdIAW hn, Bwv ien@W sBnw dI hoNd igRhsq Drm krky hI hY[ jYsy sir sirqw skl mY. smuMdR bfo; myr mY. sumyr bfo; jgqu bKwn hY[ qrvr ibKY. jYsy cMdn ibrKu bfo; Dwq mY knk. Aiq auqm kY mwn hY[ pMCIAn mY hMs, imRg rwjn mY swrdUl; rwgn mY isrIrwgu, pwrs pKwn hY[ igAWnn mY igAwnu Aru iDAwnn mY iDAwn gur; skl Drm mY igRhsqu pRDwn hY]376] swKI ArMB:- gurpRswid vwihgurU[ bwby qwry cwir cik; nau KMif ipRQmI scw FoAw] Anuswr DMn siqgurU nwnk dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, pMj v`fIAW audwsIAW Dwr ky, KMf bRhmMf dw auDwr krky, sRI krqwrpur swihb jI ivKy Aw ibrwjy[ XQw:- pihr sMswrI kpVy; mMjI bYT kIAw Avqwrw] AMimRq vyly svw pihr dy qVky. rwvI ’c ieSnwn krky, sRb ivAwpI dw iDAwn Dwrdy, ismrn ’c lIn ho jWdy[ XQw:- Akwl mUriq hY swD sMqn kI; Twhr nIkI iDAwn kau]1]) gur mUriq. gur sbdu hY; swDsMgiq imil. AMimRq vylw] AMimRq vyly cwr GVI rwq rihMdI qoN, DrmSwlw ’c Aw ky sjdy, vwihgurU gurSbd kIrqn huMdw[ sunx vwilAW dy mn ’c pRym aupjdw[ smUh pRymI gurU pRmysr jI dy dg 2 krdy, nUro nUr cyhry ƒ q`kdy, sB dy mn mhW mhW ivsmwd iekwgR ho jWdy[ XQw:- cMd ckor prIq hY; lwie qwr inhwly[) pRgty gupwl; mhWq kY mwQy] ijauN hI mhwrwj swihb jI dy AMdr vwihgurU mMqR jwp huMdw, mhwrwj swihb jI, idl idmwZ ’c gurbwxI Byjdy, sB dy iridAW coN mUMh ’c AMimRq Byjdy[ swrI sBw ivsmwd ho jWdI[ pRymI jo BI mhwrwj swihb jI dy s`cy crn- kmlW ’c pRym bynqIAW krdy, swihb jI bVy hI ipAwr nwl suxdy[ koml bwxI; sB kau sMqoKY]) imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] Anuswr sB ƒ au~qR dy ky pUrn iqRpq krdy[ siqgurU swihb jI dy drSn krky, ie`k pRymI ƒ pRmwqmw jI ƒ imlx dI SuB ie`Cw jwgI, pRym bynqI kIqI, “hy gRIb invwj mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI! “dwsn dws &kIr bxy jW igRhsq Drm Dwry, jW is`KI Dwry, ijvyN rzw hovy, iqvyN hI dws krygw”, siqgurU mhwrwj www.Gursevak.com

288

q`qkrw

swihb jI ikhw, “BweI! ieh pRym p`qRkw, sRI sulqwnpur swihb jI lY ky jw, E~Qy pRis`D pRymI is`K vsdw hY, aus ƒ dyvIN, pr Xwd r`KIN ies ’c, jo hukm iliKAw hY, aus qoN mwieAw lY ky, Pyr ku`J Ckxw[ is`K bVy cwA auqSwh nwl hukm mMnidAW, sRI sulqwnpur swihb jI ivKy phuMcw[ is`K bVy ipAwr dy nwl imilAw, bhuqy pRym dy nwl sIs invwieAw[ mwnoN gurU nwnk swihb jI dy drSn mMny, sihq Awdr dy plMGy ’qy ibTwieAw, bVy hI pRym nwl crn- kml Doqy[ bhuq ipAwr nwl Bojn iqAwr kIqw, ikhw, “lau jI Cko, Qkwvt dUr ho jwvygI”[ is`K ikhw, “dwsn dws ƒ gurU pRIqm jI dw hukm hY, ies hukmnwmy ’c jo mwieAw ilKI hY, ieh pihlW lYxI hY iPr Bojn Ckxw hY”[ ieh sux ky is`K ƒ bVw hI sMsw aupijAw[ Gr ’c gRIbI bhuq izAwdw sI, pYsy ik`QoN dyvy, socdw irhw beI CyqI kMm hoxw cwhIdw, is`K Gr ’c Bu`Kw bYTw hY[ Gr vwlI ny ie`k bVw sohxw suJwA idqw, “pRySwn n hovo, do AwpW qIjI AwpxI b`cI, SwhUkwr pws mzdUrI krWgy, krzw lY ky dy idMdy hW, pYsy ivAwj smyq moV dyvWgy”[ SwhUkwr qoN FweI sO dmVw ilAWdw, do sO dmVw mhwrwj swihb jI ny mMigAw sI, 50 dmVy is`K ƒ pRym Bytw kr idqy[ pRSwd CikAw, rwq irhw, Agly idn svyry vwips AwauNidAW rsqy ’c ie`k pUrn mhWpurSW pws phuMicAw[ ie`k SwhUkwr, mhWpurSW ƒ kImqI duSwlw mwieAw im`Ty Bojn Bytw krky, cilAw igAw[ sMq Awpxy pRym itkwA ’c bMdgI krdy rhy[ ie`k lwlcI AwieAw, dyiKAw duSwlw bVw hI kImqI hY, mhWpurSW koloN duSwlw mwieAw miTAweI c`uk leI[ mhWpurSW ny, dyx vwly ƒ SuB bcn khy, “qyrw Blw hovy, BweI SwbwS”! cu`kx vwly ƒ ikhw, “Blw hovy” AnMd ’c hI ivsmwd rhy[ pdwrQ Awey qoN KuS nhIN hoey, gey qoN nrwz nhIN hoey[ XQw:- Awvq hrK. n jwvq dUKw; nh ibAwpY. mn rognI]) mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie] Anuswr nwgxI smJdy sn[ hrK sog jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk. suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) cyrI; qY sumiq khW qy pweI] jw qy; BRm kI lIk imtweI] BRm dI lIk imt cu`kI sI[ ies krky, hrK sog qoN inrwly sn[ is`K ny ieh kOqk A`KIN vyiKAw, mhWpurSW ƒ nmskwr kIqI, vwps Aw irhw hY[ rwq k`tx leI, ie`k ibR`C hyTW fyrw kIqw, ibR`C au~pr kbUqr kbUqrI rihMdy sn[ ien@W dohW ny ikhw, “ie`k pRwhuxw Awpxy Gry AwieAw hY, ies dI pRwhuxcwrI krIey, cuMJW ’c DuKdIAW mINgxW ilAwey[ Awpxw Awl@xw Q`ly su`t idqw, mINgxw iv`c su`t idqIAW, A`g bL geI, aus dy Bojn leI, pihlW kbUqrI iv`c if`gI, Pyr kbUqr if`igAw[ XQw:- puMn dwn kw; kry srIru] so igrhI; gMgw kw nIru] ieh swnUM Ck lYxgy, is`K ny nhIN Cky, ieh BI bVI hYrwnI vwlI g`l dyK! siqgurU mhwrwj swihb jI ny ikhw, “BweI! Awp jI A`KIN dyK Awie hoN, inSw ho geI hY, jy is`K bxnw hY, qW aus sulqwnpurIey pRymI jYsw is`K bx, sB ku`J gurU swihb jI dw smiJAw[ XQw:- mÚ 4] gur siqgur kw. jo isKu AKwey; su Blky auiT. hir nwmu iDAwvY] audmu kry. Blky prBwqI; iesnwnu kry. AMimRq sir nwvY] aupdyis gurU. hir hir jpu jwpY; siB iklivK www.Gursevak.com

289

q`qkrw

pwp. doK lih jwvY] iPir cVY idvsu. gurbwxI gwvY; bhidAw auTidAw. hir nwmu iDAwvY] jo swis igrwis iDAwey myrw hir hir; so gurisKu. gurU min BwvY] ijsno. dieAwlu hovY myrw suAwmI; iqsu gurisK. gurU aupdysu suxwvY] jnu nwnku. DUiV mMgY, iqsu gurisK kI; jo Awip jpY. Avrh nwmu jpwvY]2] jy Awp jI &kIr bxnw cwhuMdy hoN, qW KuSI ZmI qoN inrlyp rihxw, ijvyN rsqy ’c pUrn sMq jI bYTy dyKy sn, jy Awp jI igRsqI bxnw hY, qW kbUqr kbUqrI vwlI mrXwdw dyKI hY[ sux ky pRymI is`K ny pRym bynqI kIqI ik, “mhwrwj s`cy pwiqSwh jI! dwsn dws nIc kIt hMkwrI ivkwrI jIv ku`J BI krn jogw nhIN hY, srn pey dI r`iKAw kro l`ijAw r`Ko, ikRpw kro jI, Awp jI sRb klw smr`Q hoN jI! XQw:- srin pry kI; rwKu dieAwlw] nwnk; qumry bwl gupwlw] siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI ny ikRpw kIqI, s`cy crn- kml Do ky ipAwey, vwihgurU mMqR mUL mMqR swihb jI b^Sy, SuB s`cw aupdyS b^iSAw, “hy BweI! inSkpt ho ky Drm- ikRq praupkwr krny, suAws 2 nwm jpxw jpwauxw, hMkwr iqAwgxw[ guris`KW dI syvw mn nIvW krky krnI”[ XQw:- jw rhxw nwhI. AYqu jig; qw. kwiequ gwrib hMFIAY]) srb kI; ryx hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]) cwir pdwrQ; jy ko mwgY] swD jnw kI; syvw lwgY]) jy loVih cMgw Awpxw; kir puMnhu. nIcu sdweIAY]) Bwau Bgiq kir; nIcu sdwey] qau nwnk moKMqru pwey] s`cy siqgurW jI ikhw, “mn BwauNdw smW ey~Qy krqwrpur swihb jI hI rho, syvw bMdgI kro”[ dIn dieAwl ik®pwl suK swgr; srb Gtw BrpUrI ry] siqgurU mhwrwj swihb jI dw bcn mMndw drSn krdw, kIrqn suxdw syvw krdw, mhwrwj swihb jI dI pUrn ikRpw nwl crn- kmlW ’c, ilv l`g geI[ irdy ’coN muK ’c, AMimRq Awaux l`g igAw, ibRqI bRhmwkwr ho geI[ sdw ivsmwd inhwl 3 ho igAw[ XQw:- nwnk ndrI; ndir inhwl]) gurmuiK jnmu sPlu hY; ijs no. Awpy ley imlwie] nwnk ndrI ndir kry; qw nwm Dnu plY pwie]) koeI krY aupwv Anyk bhuqyry; ibnu ikrpw. nwmu n pwvY] jn nwnk kau. hir ikrpw DwrI; miq gurmiq nwmu idRVwvY] ku`l slok 243, ijn@W ’coN, vwihgurU mh`ly pMjvyN jI dy 209, 210, 211, 214, 221 hn[ vwihgurU mh`ly qIjy jI dw 220 vW slok hY[ 212 Bgq iqRlocn jI, 213, 241 Bgq nwmdyv jI dy slok hn[) 242 vW slok Bgq rivdws swihb jI dw hY jI[ rwjn ky rwjw, Bgq kbIr jIau ky 236 slok hn, sRI rwgu qoN pRBwqI q`k 295 sbd hn, ku`l 531 sbd slok hn jI, DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU Bgq sRI kbIr swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ gurpRswid sMpUrnM[

www.Gursevak.com

290

q`qkrw

slok syK PrId ky; <> siqgur pRswid] ArMB:prmpUjnIk vwihgurU Bgq sRI &rId swihb jI (&rId)AduqI lwswnI, ijn@W dy q`ul hor koeI BI n hovy, iqn@W dw js, pUrn vwihgurU jI hr smyN kr rhy hn:- QoV@y ijhy pwxI’c, ikqny qupky huMdy hn, kotwn koit bRhmMfW dy kotwin koit smuMdRW ndIAW dirAwvW n`dW ’c, kRoVW qr@W dw pwxI hY[ XQw:- keI koit; pvx pwxI bYsMqr]) Aink pvn pwvk Aru nIr] kotwin koit qr@W dy pwxI dy qupikAW smyq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, ies Awpxy srgun jI smyq, siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, vwihgurU hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN BrpUr pRkwSk inrgun bRhm jI, pUrn Bgq jI ƒ hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI &rId swihb jI DMn hn[ krqw purK prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI &rId swihb jI ny, Awpny prm pwk inrgun srUp jI’coN, hukmI; shjy isRsit aupweI] Anuswr sihjy hI, Aink pvn pwvk Aru nIr]) keI koit; pvx pwxI bYsMqr] Anuswr kotwn koit qr@W dI AgnI rcI hY, Awp jI dy inrgun srUp jI AgnI dy pRkwSk Awsrw, ies ’c vs rhy hn[ jdoN cwhux ies ƒ smwpq kr lYNdy hn[ XQw:- Bxiq nwnku.jb Kyl auJwrY; qb eykY eykMkwrw] kotwin koit AgnIAW sihq, kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, Awpxy ies srgun srUp jI smyq, siq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn qyz pRkwS sihq, prmpUjnIk vwihgurU, rUpu n ryK.n rMgu ikCu; iqRhu gux qy.pRB iBMn] inrgun bRhm jI, pUrn Bgq jI ƒ hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI &rId swihb jI DMn hn[ swihbu myrw nIq nvw; sdw sdw dwqwru] prmpUjnIk DMn SRomxI Bgiq sRI &rId swihb jI dy ielwhI s`cy hukm nwl, AsMK suMdr AMbrW ’c, AsMK hI suMdr sohxy cMdRmyN hux cV@y hoey hn[ XQw:- keI koit; ssIAr sUr nK´qR] Awp jI Apny inrgun pRkwS duAwrw, AnMq cMdRimAW ƒ hr smyN pRkwS rhy hn[ XQw:- koit cMdRmy; krih crwk] aun@W dw Aks hIry jvwhrwqW, lwlW’qy pY irhw hY[ aun@W suMdr AMbrW cMdRimAW dy pY rhy hIry jvwhrwqW’qy Aks Aqy aun@W jvwhrwqW smyq kRoVW bRhmMfW dy pswry Awpxy srgun srUp jI’c vs ky, ies ƒ Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgun srUp jI smyq, iJlimil iJlkY; cMdu n qwrw] sUrj ikrix n ibjuil gYxwrw] AkQI kQau.ichnu nhI koeI; pUir rihAw min Bwiedw] vwihgurU ivsmwd inrgun bRhm jI, Awpxy inrml srgun srUp pUrn Bgq jI nUM, hr smyN jpdy hn, DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI &rId swihb jI DMn hn[ vwihgurU] ijqnI vwihgurU jI ny jxweI hY, iqqnI hI khI hY, jo AxjwxI rcnw DMn DMn prmpUjnIk s`cy vwihgurU, SRomxI Bgiq sRI &rId swihb jI ƒ jp rhI hY, auh igxI nhIN jWdI[ XQw:www.Gursevak.com

291

q`qkrw

jyqI pRBU jnweI; rsnw qyq BnI] Anjwnq jo syvY; qyqI.nh jwie gnI]) ieslwm dy dUjy KlIPy aumr dI sMqwn coN, SyK jlwlu`dIn sulYmwn Gry, mwqw mirXm dy audr qoN, cwvlI mSwXK ipMf c, pUrn mhwqmw bRhm srUp bwbw PrId swihb jI pRgty[ Awp jI KÍwjw kuqbudIn bKqXwr kwkI dy murId hoey. Awp jI v`fy ivdÍwn, hMkwr ivkwr dy mhW iqAwgI, prm qpsÍI Ar krqwr jI dy AnMn aupwsk pUrn pRymI pUrn lwswnI Bgq hn[ Awp jI ny pwkptn c rhwieS kIqI[ Awp jI dI SwdI nwiSru`dIn mhæmUd bwdSwh id`lI dI spu~qRI AwigAwkwrI hzbrw nwl hoeI, ijnW ƒ drvySI ilbws pihnwky Apxy swQ r`iKAw[ pwkptn c s~cKMf phuMcy, Awp jI dI g`dI pur v`fw bytw dIvwn bdru`dIn sulYmwn jI bYTy[ gulSny AOlIAw c Awp jI dI aumr 120 vrHy ilKI hY[ SRI gurU nwnkdyv jI dI mulwkwq “SyK bRhm” (SyK iebrwhIm jI) nwl do vwr hoeI. purwxIAW swKIAW, nwnk pRkwS c BI SyKbRhm hI nwm AwauNdw hY[ XQw:- “SyK PrId ptn hY jihMvw, SyKbRhm qb bseI qihMvw[ iqh ky imln hyq giqdweI[ doie kos pr bYTy jweI.”(nwnk pRkwS auqRwrd AMg 33) Awp jI sMmq 1610 c vwihgurU jI lIx hoey, ies leI gurU nwnk sÍwmI jI dy smkwlI sn[ Awp jI dI AmrbwxI SRI gurU gMRQ swihb jI c drj hY[ Agm AgwD js jwp AsqoqR sMpUrnM[ slok syK PrId ky; <> siqgur pRswid] ijqu idhwVY. Dn vrI; swhy ley ilKwie] prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv jI ny jdoN pwkptn ivKy prmpiv`qR SuB s`cy crn- kml pwey, aus vyLy &rId swihb jI dI g`dI ’qy, sy^ iebRwhIm jI sU&I &kIr sn[ aun@W dw nwm jnm swKI ’c, sy^bRhm krky mShUr hY[ ieh &rId swihb jI dy poqy cyly sn[ ien@W ny bhuq ismrn syvw kIqI[ iv`dvwnW ny sy^bRhm jI dI bwxI mMnI hY[ prmpUjnIk mh`lw 1. jI ien@W ƒ pwkptn ivKy imly, Aqy Awp jI nwl pRym crcw hoeI[ ieh bwxI aucwrI:- mÚ 1] sc kI kwqI; scu sBu swru] GwVq iqs kI; Apr Apwr] sbdy swx; rKweI lwie] gux kI QykY ivic; smwie] iqs dw kuTw hovY syKu] lohU lbu; inkQw vyKu] hoie hlwlu; lgY hik jwie] nwnk; dir dIdwir smwie]2] sy^ au~cI zwqI hY[ mh`lw 1. jI jdoN bZdwd gey, sqweIvW dsqgIr pIr sI, ijhVw BI g`dI bYTdw aus dw nwm dsqgIr pIr huMdw[ mhwrwj swihb jI EQy jw ky kIrqn krn l`g pey, muslmwnW dI Sr@w ’c kIrqn krnw mn@w sI[ ies leI swrw bZdwd Sihr mhwrwj swihb jI dy p`Qr mwrn AwieAw[ siqgurU nwnk dyv jI ny, boly so inhwl siq sRI Akwl dw jYkwrw gjwieAw, swry EQy hI suMn ho gey[ Pyr swry gurU swihb jI dy crn- kmlW ’qy Aw pey, muAw&I mMgI[ gurU swihb jI dI bZdwd ivKy crcw hoeI sI[ ies qr@W sy^ &rId jI dI g`dI ’qy sy^bRhm jI(sy^ iebRwhIm jI) ny sy^ &rId swihb jI dy nwm ’qy bwxI aucwrn kIqI hY[ ijvyN siqgurU swihbwn jI ny Awp gurbwxI aucwrI, prmpUjnIk mh`ly pihly jI dw prm pwk nwm hI iliKAw hY[ siqgurU Arjn dyv swihb jI ƒ ien@W dI pRymwBgqI kmweI bYrwg Bw www.Gursevak.com

292

q`qkrw

igAw[ BgqW nwl rLw ky sy^ &rId jI dI bwxI AMgIkwr kIqI hY[ s`cy siqgurW ny ipAwry BgqW ƒ pRgt krky, sRI AMimRqsr rwmsr ivKy, ipAwry BgqW dI bwxI gurU gRMQ swihb jI ivKy drj krvweI[ s`cy siqgurU Arjn dyv jI ny ikRpw krky, prmpUjnIk BweI gurdws jI ƒ swry BgqW dy drSn krvwey sn[ prmpUjnIk BgqW dI bwxI Aqy gurU swihb jI dI bwxI dI eykqw ABydqw hY[ XQw:- mhlw 5] goibMd goibMd goibMd sMig; nwmdyau mnu lIxw] AwF dwm ko CIpro; hoieE lwKIxw]1] rhwau] bunnw qnnw iqAwig kY; pRIiq crn kbIrw] nIc kulw jolwhrw; BieE gunIX ghIrw]1] rivdwsu FuvMqw For nIiq; iqin@ iqAwgI mwieAw] prgtu hoAw swDsMig; hir drsnu pwieAw]2] sYnu nweI buqkwrIAw; Ehu Gir Gir suinAw] ihrdy visAw pwrbRhmu; Bgqw mih ginAw]3] ieh ibiD suin kY jwtro; auiT BgqI lwgw] imly pRqiK gusweIAw; DMnw vfBwgw]4]2]) hir ky nwm, kbIr aujwgr] jnm jnm ky; kwty kwgr]1]) nwmw CIbw.kbIru juolwhw; pUry gur qy giq pweI] bRhm ky byqy. sbdu pCwxih; haumY jwiq gvweI] suir nr.iqn kI bwxI gwvih; koie n mytY BweI]3] dYq puqu krm Drm ikCu sMjm n pVY; dUjw Bwau n jwxY] siqguru ByitAY inrmlu hoAw; Anidnu nwmu vKwxY] eyko pVY eyko nwau bUJY; dUjw Avru n jwxY]4]) {DMn hn DMn hn DMn hn, prmpUjnIk vwihgurU Bgq sRI &rId swihb jI DMn hn, rom 2 krky Aink bwr sdw fMfauq bMdn nmskwr bilhwr[ sRI rwmsr swihb jI ivKy, prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny, pUrn ipAwr Adb siqkwr sihq, sRb ivAwpI mhW ivsmwd mhwn ikRpw krky, vwihgurU srUp pUrn Bgq sRI &rId swihb jI ƒ pRgt krky, ipAwry Bgq jI dI Amolk rsnw, rom rom ’c vs ky, pUrn vYrwgmeI gurbwxI slok aucrvwey, gurmuiK BweI gurdws swihb jI ny Awid AMg 1377 qoN 1384 q`k ku`l 130 slok ilKy[ Awpxy idl jwn ipAwry jI nMU, ieh s`cI pwiqswhI b^SI[ XQw:- pwiqswhI. Bgq jnw kau idqIAnu; isir Cqu scw hir bxwie]} slok syK PrId ky; prmpUjnIk mhWpurS vwihgurU bRhm srUp Bgq bwby syK PrId swihb jI ky (slok) dohry nyVy kivqw- pd CMd hY[ <>siqgur pRswid] prmpUjnIk s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihbjI ’c <> siqgur pRswid] pMj sO p`cI vwr AwauNdy hn[ {sRI dmdmI tkswl Anuswr, <> jI dw S`uD aucwrn ie`k EAMkwr, bwr 2 pV@ ky S`uD pkwau[ hornw ƒ Awpxy mgr bwr 2 khw ky, S`uD aucwrn pkvwau jI[ prmpUjnIk (<>) ie`k pRkwS srUp, srb klw BrpUr pRB; inrgun vwihgurU inrMkwr jI dy srgun srUp, siqgur mh`lw pMjvW pUrn bRhm jI, Awp au~bldI dyZ’c bYT rhy hn[ Awp jI ƒ (pRswid)ikRpw hI ikRpw Bwv sRb ivAwpI mhW ivsmwd Agm Apwr ikRpw srUp, <> vwihgurU jI, Ajpw jwp kridAW AMdr bwhr pRgt ho rhy hn[ XQw:- jl Ql mwhy; Awpih Awp] AwpY jphu; Awpnw jwpu]) jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] gurU pRmysr jI Awpxy prmpUjnIk gurdyv jI dw Awid ’c, mhW ivsmwd rMglw AnMdI (mMgl)js krdy hn[ prmpUjnIk (<>) ie`k www.Gursevak.com

293

q`qkrw

AdÍYq rUp (EAMkwr)sRb pRkwSk, vwihgurU bRhm inrgun inrMkwr jI dy srgun srUp dsW hI pwiqSwhW dI jwgdI ie`k joiq, gurqw ibrwjmwn (siqgur)DMn sRI gurU gRMQ swihb jI, ieMidRAW dy (pR+swid) (swid)suAwd qoN (pR)pry Bwv rihq, inry (pRswid)AnMd hI AnMd srUp, Agm Apwr inry (pRswid)ikRpw hI ikRpw pRkwS srUp hn[ jo hr vyly A`g dy smuMdR sMswr ’qy, ikRpw hI ikRpw krdy hn, hr smyN sMswr’c l`gI A`g nUM, swc nwm kI AMimRq vrKw] krky, buJwauNdy rihMdy hn[ hMkwrI ivkwrI mMd- krmI gLy sVy dwsn dws jYsy, koV@I jIv ’qy BI ikRpw krky, aus ƒ gurbwxI jI b^S ky inhwl krdy rihMdy hn[ gurU pRmysr jI, sdw sdw; iehu BUlnhwru] jIv ƒ b^Sx l`igAW, ies dy AOgux dI vIcwr nhIN krdy, J`t- p`t hI b^S lYNdy hn jI[ XQw:- guxu Avguxu myrw. ikCu n bIcwirAw; bKis lIAw. iKn mwhI] AwpxI Agm Apwr ikRpw duAwrw, hr irdy hr Gr, AnMq bRhmMf dy pswry ƒ s`cKMf bxwauNdy hn jI[ (siqgur)sB qy vfw siqguru nwnku; Anuswr (gur)v`fy (gur)prmpUjnIk (siq)s`cy (gur)inry pRkwS hI pRkwS (<>) dYÍq rihq, ie`k vwihgurU jI, gurqw ibrwjmwn s`cy siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI dI mhW ivsmwd Agm Apwr s`cI (pRswid)ikRpw hI ikRpw nwl pRwpq huMdy hn jI[ ijqu idhwVY. Dn vrI; swhy ley ilKwie] pUrn vYrwgmeI pihly slok ’c, sRIr dI AinsiQrqw, mrn dy kSt dw idRS idKw rhy hn, ijs ƒ dyK ky jIv BYVy AOguxW dw iqAwg kry, gurU krqwr jI dI prm ipAwrI bMdgI krky inhwl hovy[ ijvyN b`cI dI mMgxI, Pyr swhy dw idn soiDAw iliKAw jWdw hY[ swhy vwly idn, lwVw vr ky lY jWdw hY[ pykw Gr C`f ky, shury Gr clI jWdI hY[ ies rUpk AlMkwr ’c, swfI izMd lVkI ƒ jm lwVy ny, ijvyN ivAwhuxw hY, iqvyN &urmw rhy hn:- (ijqu)ijs (idhwVY)idn, izMd rUp (Dn)lwVI ny, kwL lwVy nwl (vrI)ivAwhI jwxw hY, auh (swhy)ivAwh dy idn, izMd rUp (Dn)lwVI ny, vwihgurU jI qoN ilKwie ley hn[ mlku ij kMnI suxIdw; muhu dyKwly Awie] ijvyN lwVw AnMd kwrj vwly idn, jM\ lY ky AwauNdw hY, ieauN kwL rUpI (mlku)pwiqSwh lwVw, (ij)ijhVw kMnI suxIdw hY, izMd ƒ ivAwhux leI Awie ky, muhu (dyKwly)idKwvygw[ h`fW- ijMdu inmwxI kFIAY; hfw kU kVkwie] jIv dy hfw (kU)nUM (kVkwie)BMn 2 ky, kwm kRoD loB moh hMkwr AOguxW ivkwrW, jUnW ’c kSt Bog rhI inmwxI ijMdu, (kFIAY)k`FI jwvygI[ XQw:- jo AwieAw so clsI; sBu koeI AweI vwrIAY] ijs ky jIA prwx hih; ikau swihbu mnhu ivswrIAY]) rwxw rwau.n ko rhY; rMgu n quMgu PkIru] vwrI Awpo AwpxI; koie n bMDY DIr]) rwvx sy. mhrwvx sy; Gtkwnhu sy.pl bIc pCwry] (sRI dsm 45) rwjw prjw. sm kir mwrY; AYso kwlu ibfwnI ry]2]) idn qy phr. phr qy GrIAW; Awv GtY qnu CIjY] www.Gursevak.com

294

q`qkrw

kwlu AhyrI iPrY biDk ijau; khhu. kvn ibiD kIjY]1] so idnu; Awvn lwgw] mwq ipqw BweI suq binqw; khhu. koaU hY kw kw]) c`lnI- swhy ilKy. n clnI; ijMdU kUM. smJwie] hy jIv! kwL lwVy ny, Awp jI dI izMd lwVI ƒ ivAwhuxw hY, Bwv Awp jI dy sRIroN, izMd ƒ k`Fxw hY, Awp jI dI izMd lwVI dy kwL lwVy nwl (swhy)ivAwh dy idn, vwihgurU jI dy ilKy, (n)nhIN (clnI)c`lxgy Bwv dUr nhIN hoxgy, inscy krky mOq AwvygI, ies leI ijMdU (kMU)nUM (smJwie)smJwauxw kr, zor zulm pwp n kro jI[ XQw:- |ix Gwly. sB idvs sws; nh bFn Gtn iqlu swr] jIvn lorih Brm moh; nwnk. qyaU gvwr]1] ies leI, pRIqm; pRym Bgiq ky dwqy] siqgurU swihb jI nUM, qnu mnu Dnu sBu.sauip gur kau; hukim mMinAY pweIAY] Anuswr qn mn Dn isr Arp ky, jobn iv`idAw vifAweI hkUmq mn bwxI sRIr dw sBu hMkwr C`f[ XQw:- kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw. quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) pUrn gurU jI dy s`cy crnkmlW nwl l`g ky, Akwl purK nwl, jy ivAwh krwvyNgI Pyr kwL lwVw qyry nyVy nhIN Aw skygw[ XQw:- kih kbIr.moih ibAwih cly hY; purK eyk Bgvwnw]) mY kwmix; myrw kMqu krqwru] jyhw krwey; qyhw krI sIgwru]1]) mY baurI; myrw rwmu Bqwru] ric ric qw kau; krau isMgwru] ijMdu vhutI. mrxu vru; lY jwsI prxwie] ijMdu rUpI vhutI nUM, (mrxu)kwL rUp (vru)lwVw (prxwie)ivAwh ky, lY (jwsI)jwvygw[ Es, iksy dI bwq nhIN sunxI[ XQw:kbIr. ghgic pirE kutMb kY; kWTY. rih gieE rwmu] Awie pry Drmrwie ky; bIcih DUmw Dwm]) inMdku.jmdUqI Awie sMGwirE; dyvih mUMf aUpir mtwk]) iliKAw AwieAw goivMd kw, vxjwirAw imqRw; auiT cly kmwxw swiQ] iek rqI iblm. n dyvnI,vxjwirAw imqRw; EnI qkVy pwey hwQ] iliKAw AwieAw.pkiV clwieAw; mnmuK sdw duhyly] ijnI pUrw siqguru syivAw; sy drgh sdw suhyly] krm DrqI srIru.jug AMqir; jo bovY so Kwiq] khu nwnk.Bgq sohih drvwry; mnmuK sdw Bvwiq]) h`QIN[ giL l`lw Bwrw bolo- Awpx hQI. joil kY; kY gil lgY Dwie] ijvyN lwVI shury Gr jwx smyN, B`j ky mwqw ipqw jI dy gil l`gdI hY, iqvyN jIv rUpI iesqRI, kwL lwVy dy ivAwhux qoN, ies lok rUpI pykw Gr iqAwgx smyN, Awpxy bcwA leI, pYrW nwl (joil)qur ky, (Awpx)Awpxy (hQI)h`QW nwl, (kY)iks dy gil nwl (Dwie)B`j ky l`gygI? Bwv nhIN l`g skygI, Gt PUty. koaU bwq n pUCY; kwFhu kwFhu hoeI]2] vwlI mMdI hwlq hovygI[ in`kI- vwlhu inkI purslwq; kMnI. n suxIAwie] (purslwq)jm mwrg dI vwt (vwlhu)vwloN BI (inkI)bRIk qoN bhuqI hI bRIk hY, qUM ieh Avwz gurU pIrW, pUrn mhwpurSW duAwrw, Apxy kMnI (n)nhIN (suxIAwie)sux irhw[ XQw:- vwt hmwrI; KrI aufIxI] KMinAhu iqKI; bhuqu ipeIxI] ausu aUpir; hY mwrgu myrw] syK PrIdw; pMQu sm@wir svyrw]) purslwq www.Gursevak.com

295

q`qkrw

kw pMQu duhylw] sMig n swQI; gvnu iekylw]2]) ijh mwrig; iehu jwq iekylw] qh hir nwmu sMig; hoq suhylw] (piV, VwVw Bwrw nhIN bolxw) AwgY. ibml ndI; Agin ibKu Jylw] iqQY.Avru n koeI; jIau iekylw] BV BV Agin swgru dy lhrI; piV dJih mnmuK qweI hy]) ijh pYfY; mhw AMD gubwrw] hir kw nwmu; sMig aujIAwrw] pwpI dy jmpurI ƒ jwx vyly, (ijh)ijs (pYfY)rsqy’c, (mhw)v`fw (AMD)AMn@w (gubwrw)AMDyrw hY[ jh mhw BieAwn; qpiq bhu Gwm] qh hir ky nwm kI; qum aUpir Cwm] jm mwrg nrk dI AgnI au~pr, qlvwr dI DwroN iq`Kw dovIN pwsIN iq`Ky kMifAW vwly, du`KW dy pul dI CotI qMg jgHw hY, ihMdU miq Anuswr puMnI purK lMG jWdy hn, pwpI lMG nhIN skdy, nrk dI A`g ’coN[ muslmwn miq ’c, nrk dy isr ’qy ie`k puL hY, jo vwloN in`kw qlvwr dI DwroN iq`Kw hY[ pvMdI- eI, KV@w- PrIdw. ikVI pvMdIeI; KVw. n Awpu muhwie]1] hy dwsn dws gRIb PrIdw! pUirAW gurW gurU gRMQ swihb jI mhwrwj, pUrn mhwpurSW duAwrw, jo aupijE. so ibnis hY; pro Awju ky kwl] nwnk.hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl] Anuswr (ikVI)Avwz (pvMdIeI)pY rhI hY[ AOguxW iviSAW pdwrQW doSW kusMgq ’c KVw, Awpxy Awpu ƒ n (muhwie)lutw[ XQw:- pUry gur kw; suin aupdysu] pwrbRhmu; inkit kir pyKu] swis swis; ismrhu goibMd] mn AMqr kI; auqrY icMd] Aws Ainq; iqAwghu qrMg] sMq jnw kI; DUir mn mMg] Awpu Coif; bynqI krhu] swD sMig; Agin swgru qrhu] hir Dn ky; Bir lyhu BMfwr] nwnk; gur pUry nmskwr]1] g`wKVI, c`lW[ Biq polw- PrIdw. dr drvysI gwKVI; clW dunIAW Biq] bMin@ auTweI potlI; ikQY vM\w Giq]2] hy PrIdw! vwihgurU jI dy dr dI pUrn (drvysI)&kIrI bVI hI (gwKVI)kTn qoN kTn hY, ikauNik AOguxW pwpW ivkwrW mMd- krmW v`loN ijauNdy hI mrnw pYNdw hY[ qUM qW dunIAW (Biq)vWg hI (clW)c`l irhw hYN[ qyyry ’c koeI BI SuB gux nhIN, jIvn igirAw ivkwrI hY, Dn pwp ie`kTy kr irhw hYN, AwpxI vifAweI Awp kr irhw hYN, v`fw pUjnIk khwauNdw hYN[ Anyk pRkwr dy kpt CL krky dunIAW ƒ CL irhw hYN[ qMU pwpW AOguxW doSW ivkwrW dI (potlI)pMf bMin@ kyy (auTweI)cu`kI hoeI hY[ hy vwihgurU jI! Awp jI ƒ C`f ky, hor ikQY (vM\w)jwvW, AYny pwp (Giq)su`t pwvW[ XQw:- loku. Avgxw kI bMn@Y gMTVI; gux. n ivhwJY koie] gux kw gwhku. nwnkw; ivrlw koeI hoie]) jyqw smuMdu swgru nIir BirAw; qyqy Aaugx hmwry] dieAw krhu.ikCu imhr aupwvhu; fubdy pQr qwry]) siB Avgx; mY guxu nhI koeI] ikau kir; kMq imlwvw hoeI] prmpUjnIk DMn s`cy Bgq swihb jI dI pyRmw- BgqI kridAW, vwihgur UjI dy snmuK GxI qoN GxI, AiqAMq GxI inmRqw dy sbd kih rhy hn[ ien@W’c bVw BwrI mhW suK AMimRq bRhmwnMd iekwgRqw itkwA SWqI, vihgurU jI dy srUp dI swiKAwqqw hY[ ieqnI GxI inmRqw dy bcn hor iksy BI Avqwr pYgMbr jI ny nhIN khy jI, nmskwr]7] www.Gursevak.com

296

q`qkrw

drvysI ikauN kTn hY? Bgqw kI; cwl inrwlI] cwlw inrwlI. Bgqwh kyrI; ibKm mwrig clxw] lbu loBu AhMkwru qij iqRsnw; bhuqu. nwhI bolxw] KMinAhu iqKI. vwlhu inkI; eyqu mwrig jwxw]) gurisKI bwrIk hY; KMfy Dwr glI Aiq BIVI] EQY. itkY n Buxhxw; c`l n skY aupr kIVI] vwlhuM inkI AwKIAY; qyl iqlhuM lY kolU pIVI]) ieku iPkw n gwlwie; sBnw mY scw DxI] Anuswr ie`k BI iP`kw bcn n bolxw[ koeI Blw khau. BwvY burw khau; hm. qnu dIE hY Fwir]1] prwieAw rUp mMd- idRStI nwl nhIN dyKxw, JUT au~kw hI nhIN bolxw, prweI inMdw nhIN krnI, mn bwxI sRIr krky ijauNdy mrnw, ijvyN murdw koeI sMklp nhIN auTw skdw[ mwVw sMklp nhIN auTwauxw[ ivSy ivkwr dI g`l krky h`sxw qW kI hY, g`l krnI suxnI hI nwhI[ iksy dw mn nhIN Fwhuxw[ siq sMqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI mhW ivsmwd, AnMq SuB guxW dy iSMgwr sihq rihxw[ A`Ty pihr h`Q joV ky inmK 2 Twkur jI ƒ nmskwr krnI, ieh pUrn drvySI hY[ Kwxw vI drvysW vwlw, iblkul swdw qoN swdw Kwxw[ XQw:- QoVw svxw Kwvxw; QoVw bolnu gurmiq pwey[ Bu`K nwloN cOQw ih`sw G`t Ckxw[ XQw:- PrIdw. rotI myrI kwT kI,lwvxu myrI BuK]) ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw.dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]) iSkwr1- kbIr. KUbu Kwnw KIcrI; jw mih AMimRqu lonu]1hyrw rotI kwrny; glw ktwvY kaunu] pihnxw vI &kIrW vwlw hY[ pYnxw rKu piq prmysur; iPir. nwgy nhI QIvnw] ieMidRAW dy ivSy iqAwgxy suK lwlc C`fxy[ Ein Cfy lwlc dunI ky; AMqir ilv lweI] ik`Ju b`uJY s`uJY g`uJI- ikJu n buJY. ikJu n suJY; dunIAw guJI Bwih] d`JW- sWeIN myrY. cMgw kIqw; nwhI q. hM BI dJW Awih]3] hy prm ipAwry sWeI mwlk Akwl purK ^udw jI! dwsn dws ƒ (ikJu)ik`Cu (n)nhIN (buJY)bu`Jdw, (ikJu)ikCu BI (n)nhIN (suJY)su`Jdw, ik ieh dunIAw, eIrKw iqRsnw PYSn mMd- krm rog suAwd nSy ivSy kRoD loB moh DRoh hMkwr zor zulm inMdw Awid AOguxW dI guJI (Bwih)A`g hY[ XQw:- hMsu hyqu loBu kopu;cwry ndIAw Aig] pvih dJih. nwnkw;qrIAY krmI lig] d`JW- sWeIN myrY. cMgw kIqw; nwhI q. hM BI dJW Awih]3] myrY (sWeI)mwlk jI ny ieh bhuq hI cMgw kIqw, jo mhW ivsmwd pUrn ikRpw krky jxw idqw, ik ieh sMswr A`g dw smuMdR hY, ijn@W AOguxW kusMgIAW ivkwrW ƒ qUM prm im`qR mMndw hYN, ieh qyry vYrI hn[ XQw:- rwmu sMgI; iqsu giq nhI jwnih] pMc btvwry; sy mIq kir mwnih]) sMig shweI; su AwvY n cIiq] jo bYrweI; qw isau pRIiq] nwhI q, dunIAw guJI Bwih ’c, (hM)dwsn dws dw, (dJW)sVnw (Awih)huMdw Bwv ies ’c dwsn dws ny BI sV jwxw sI, mhwrwj swihb jI ny A`g dy smuMdR qoN bwhoN PV ky k`F ilAw hY[ XQw:- Agin swgr;bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) aUpir Bujw kir. mY gur pih pukwirAw; iqin. hau lIAw aubwrI] www.Gursevak.com

297

q`qkrw

b`uku BrIN- PrIdw. jy jwxw iql QoVVy; sMmil buku BrI] krIN- jy jwxw. shu nµFVw; qW QoVw mwxu krI]4] hy dwsn dws gRIb PrIdw! jy qUM ieh (jwxw)jwxdw hYN ik (iql)pdwrQ suAws (QoVVy)QoVy hn, ieh Akwl purK jI ƒ Arpxy hn, ien@W ƒ Awpxy Awp vrqx leI, (sMmil)smwl ky buku BrI, sMmil ky bu`k Brn dw Bwv iql buku coN bwhr if`gdy hn, Bwv pdwrQ suAws niSAW iviSAW vysvw kl`bW AYb vYlW ’c, n if`gx, ivArQ n jwx, gurU syvw ismrn praupkwr ’c lwauxy bhuq hI zrUrI hn, ie`k BI suAws ismrn ibnw ibArQ n jwvy[ XQw:- jo dmu. iciq n AwveI so dmu; ibrQw jwie] krIN- jy jwxw. shu nµFVw; qW QoVw mwxu krI]4] jy qUM (jwxw)jwxdw hYN ik (shu)mwlk pqI inrgux bRhm jI, dwnw dwqw sIlvMqu; inrmlu rUpu Apwru] Anuswr (nMFVw)inmRqw vwly, inmRqw hI inmRqw srUp hn[ aunW@ dI pRwpqI leI, mwxu QoVw krI Bwv mwx au~kw hI n krIN[ sq sMqoK inmRqw SuB guxW dy Anq klwvwn inrgux bRhm jI, qyry pRyrk pRkwSk hn, qYnMU izMd jwn pRwx dy rhy hn[ ien@W dI piv`qR joiq nwl qyrw AwKx vyKx bolx sB ikC ho irhw hY[ XQw:- AwKxu vyKxu sBu; swihb qy hoie]) qyro kIAw.quJih ikAw Arpau; sB ikC mhwrwj ƒ Arp ky, Arpy dw mwx nhIN krnw[ XQw:- jy loVih cMgw Awpxw; kir puMnhu nIcu sdweIAY]) Bwau Bgiq kir; nIcu sdwey] qau nwnk; moKMqru pwey]) iC`jxw- jy jwxw. lVu iCjxw; pIfI pweIN gMiF] jyv`fu, s`Bu j`gu if`Tw- qY jyvfu. mY nwih ko; sBu jgu ifTw hMiF]5] prmpUjnIk bwbw &rId swihb jI pUrn pRym ’c lIn ho ky, snmuK &urmw rhy hn:- (mY)dwsn dwsI dy, hy (nwih)pqI vwihgurU jI! (qY)Awp jI (jyvfu)ij`fy v`fy (ko)koeI vI (nwih)nhIN hn, dwsn dwsI ny, sBu jgu (hMiF)iPr ky (ifTw)dyK ilAw hY, Awp jI (jy)jykr ieh (jwxw)jwxdy hoN, dwsn dwsI BoLI inguxI Awp jI dw, pRym rUpI lVu, Gu`t idRV krky PVnw nhIN jwxdI, dwsn dwsI qoN pRym rUpI (lVu)p`lw (iCjxw) Cu`t jwxw hY, qW Awp jI ny, Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr, (pIfI)Gu`t ky, pRIq rUpI gMiF, ikRpw krky (pweIN)pwauxw krnI jI[ qY jyvfu. mY nwih ko; ’qy pRmwx:- pauVI] vykI isRsit aupweIAnu; sB hukim AwvY jwie smwhI] Awpy vyiK ivgsdw; dUjw ko nwhI] ijau BwvY iqau rKu qU; gur sbid buJwhI] sBnw qyrw joru hY; ijau BwvY iqvY clwhI] quDu jyvf mY nwih ko; iksu AwiK suxweI]2] vwhu vwhu scy pwiqswh qU scI nweI]1]) igAwnu iDAwnu ikCu krmu n jwxw; swr n jwxw qyrI] sB qy vfw siqguru nwnku; ijin.kl rwKI myrI]) koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] PrIdw. jy qU Akil lqIPu; kwly. ilKu n lyK] AwpnVy igrIvwn mih isru nˆØIvW kir dyKu]6]) auQwnkw:- ie`k A&Isr aupdyS lYx AwieAw, jo inAW dI bjwey, Apxw &Yslw, v`FI dyx vwly kwql dy h`k ’c ilK idMdw[ mYN sVk bxweI hY, kwZjW ’c ilK dyxw, ilK ky, www.Gursevak.com

298

q`qkrw

BoLy bMdy qoN sweIn krw ky, iksy dI cIz, Apxy kbzy kr lYxI, kwLy lyK ilKxy hn[ (PrIdw)jy qU (Akil)bu`DI (lqIPu)cqr dwnw isAwxw nyk ikRpwl swaU hYN, qW corI XwrI inMdw kql T`gI v`FI lYxI prwieAw h`k Kwx qMbwkU Srwb mws nSy vrqx jUAw Kyfx, inrdoS jIAW ƒ bMbW nwl swVn Awid Anyk b`jr pwp krn rUp kwly lyKu n ilKu] AQvw Apny mn ’c mMdy kMm krn dy jo sMklp hn, ieh BI kwLy lyK ilKxy hn, ieh BI kwly lyKu n ilKu[ AwpnVy igrIvwn mih isru nˆØIvW kir dyKu]6] prm ipAwry Akwl jI dy A`gy, isru nˆØIvW (kir)krky, (isru)hMkwr nˆØIvW (kir)krky, (AwpnVy)Apxy (igrIvwn)idl, SuB ivcwr rUpI bu`kl, (mih)iv`c, SuB vIcwr krky, lMmI ndr krky Apny AMdr JwqI mwr ky dyKu- mYN jo kwly pwp kr irhw hW, ies dw mhW mhW kSt mYnUM Bogxw pvygw, dUijAW dy AOgux dyKx dI QW, AMqrmuK ibRqI krky Apxy hI AOgux dyKu[ AQvw (isru)hMkwr nˆØIvW (kir)krky, iKmw inmRqw sihq ho ky, (AwpnVy)Apxy (igrIvwn)idl (mih)iv`c, vwihgurU jI ƒ sB AMdr dyKu]6] m`ukIAW- PrIdw. jo qY mwrin mukIAW; iqn@w. n mwry GuMim] AwpnVY Gir jweIAY; pYr iqn@w dy cuMim]7] hy PrIdw! (jo)ijhVy bMdy (qY)qYnUM mukIAW mwrin, iqn@w ƒ (GuMim)muV ky, n (mwry)mwrnw kr, nmskwr kr[ iqn@w dy (AwpnVy)Awpxy Gir (jweIAY)jw ky, iqn@w dy pYr (cuMim)cuMmxw kr[ XQw:- hrK sog.jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk.suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh] nwnk.Bojn Aink pRkwryx; inMdk. AwvD hoie aupiqstqy]27]) swjnu dustu; jw kY eyk smwnY] pRB Apuny ibn; Avru n jwnY]) gur aupdyis.swD kI sMgiq; ibnisE sgl sMqwpu] imqR sqR pyiK.smqu bIcwirE; sgl sMBwKn jwpu]1] qpiq buJI.sIql AwGwny; suin Anhd.ibsm Bey ibsmwd] Andu BieAw nwnk min swcw; pUrn pUry nwd] PrIdw. jo qY mwrin mukIAW; iqn@w. n mwry GuMim] AwpnVY Gir jweIAY; pYr iqn@w dy cuMim]7] 2. hy PrIdw! jo mhwrwj dy ipAwry drvyS, vwihgurU gurU jI, (qY)qYnUM, sMswr v`loN mukIAW vYrwg dIAW g`lW mwrin sunwaux, (GuMim)ault ky iqn@w nwl, Zlq g`l n (mwry)mwrnw kr, sq bcn kih ky nmskwr kr[ XQw:- iehu jgu; DUey kw phwr] qY swcw mwinAw; ikh ibcwir]1] Dnu dwrw; sMpiq gRyh] kCu sMig n cwlY; smJ lyh]) idRsitmwn hY sgl imQynw] ieku mwgau dwnu goibd sMq rynw]) jo dIsY so cwlsI; iks kau mIqu kryau]) iksu nwil kIcY dosqI; sBu jgu clxhwru]) jo aupijE so ibnis hY; pro Awju ky kwl] nwnk.hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl]) jo vYrwgI mhWpurS vYrwg dy bcn suxwaux, prvdgwr Apwr; Agm byAMq qU] ijnw pCwqw scu; cuMmw pYr mUM] Anuswr iqn@w dy pYr cuMim ky, (AwpnVy)Awpxy (Gir)inrgux bRhm jI ’c lIn ho jweIAY[ www.Gursevak.com

299

q`qkrw

K`tx r`qw- PrIdw. jW qau Ktx vyl; qW qU rqw dunI isau] l`idAw- mrg svweI nIih; jW BirAw qW lidAw]8]) pRB myry Eie bYrwgI iqAwgI]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk. sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg] Anuswr pUrn vYrwgI iqAwgI bRhm bwbw &rId swihb jI nwmhIx jIv dI izMdgI dy swry nkSy ƒ bhuq QoVy A`KrW ’c ibAwn krdy hn:- keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE]1] imlu jgdIs; imln kI brIAw] icrMkwl; ieh dyh sMjrIAw]) kbIr.mwns jnmu dulµBu hY; hoie n bwrY bwr] ijau bn Pl pwky.Buie igrih; bhuir.n lwgih fwr] aupoRkq &urmwxW Anuswr pSU pRyq p`Qr ibR`C kIt pqMg Awid cOrwsI l`K jUn qy keI jUnW bwr 2 Bogx qoN mgroN, BeI prwpiq; mwnuK dyhurIAw] goibMd imlx kI; ieh qyrI brIAw]) lK caurwsIh jUin ivic; auqmu jUin su mwxs dyhI[ Anuswr durl`B mn`uKw dyhI goivMdjI ƒ imlx leI imlI hY[} hy PrIdw! Amolk mnu`Kw jnm pRwpq krky, bwlk AvsQw qoN lY ky (jW)jdoN (qau)qyrw, nwm jpx jpwaux syvw ismrn lwhw Ktx dw (vyl)smW sI, qW qU (dunI)mwieAw ivkwr Dn pdwrQ sRIr ieMidRAW dy iviSAW, zor zulm Gor pwpW (isau)nwl (rqw)rMigAw irhw[ XQw:mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI lptwie]) mwieAw; AYsI mohnI BweI] jyqy jIA; qyqy fhkweI]1]) Ksmu ivswir; dunI icqu lwieAw]) mwieAw.mnhu n vIsrY; mWgY dMmw dMm] so pRBu.iciq n AwveI; nwnk.nhI krMim] l`idAw- mrg svweI nIih; jW BirAw qW lidAw]8] bwlk AvsQw qoN lY ky mrn pRXMq, swrI izMdgI niSAW iviSAW corI XwrI mMdkrmW ’c ivArQ guAw leI[ eys mwieAw dy (nIih)pRym krky (svweI)swrI izMdgI, pwpW nwl (jW)jdoN BirAw qW (mrg)mOq ho geI, pwpW dw lidAw, P`ty qy lidAw igAw, SmSwn BUmI ƒ lY gey[ XQw:- ijau AwieAw, iqau jwvih baury; ijau jnmy. iqau mrxu BieAw]) Awvn Awey isRsit mih; ibnu bUJy. psu For] dwV@I- dyKu PrIdw. ju QIAw; dwVI hoeI BUr] Aghu nyVw AwieAw; ipCw rihAw dUir]9] mOq dw idRS idKwauNidAW, rog sog ivjog loB moh icMqw ivkwr hMkwr du`K klyS Awid AOgux mytx leI, pUrn vYrwgmeI gurbwxI aucwridAW, Awpxy Awp ƒ swvDwn krdy hn! hy dwsn dws gRIb PrIdw! lMmI ing@w mwr ky dyKu, ju (QIAw)hoieAw hY, qyrI dwVI (BUr)ic`tI (hoeI)ho geI hY[ (Aghu)mrn dw kSt, Drm rwjy dy fMf, jmpurI dw rsqw, cOrwsI dy gyVy ’c pYx dw smW (nyVw)nyVy (AwieAw)Aw igAw, (ipCw)jnm dw smW bhuq dUir (rihAw)rih igAw hY[ XQw:- PrIdw. ikQY qYfy mwipAw; ijn@I qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM. AjY n pqIxoih]) PrIdw. isru pilAw. dwVI plI; muCW BI plIAW] ry mn. gihly bwvly; mwxih ikAw rlIAW]) buFw hoAw syK PrIdu; kMbix lgI dyh] jy sau vir@Aw jIvxw; BI qnu hosI Kyh] www.Gursevak.com

300

q`qkrw

s`kr,ivsu polw- dyKu PrIdw. ij QIAw; skr hoeI ivsu] sWeI bwJhu Awpxy; vydx khIAY iksu]10] hy dwsn dws PrIdw! dyKu (ij)jo (QIAw)hoieAw, jvwn AvsQw ’c, suAwd AOgux pwp nSy ivSy Bog, rMgW 2 dy qLy pdwrQ, skr vWg im`Ty mMn ky Bogy sn, auh hux (ivsu)zihr (hoeI)bx geI[ ikauNik, Ksmu ivswir; kIey rs Bog] qW qin; auiT Kloey rog]) mITI kir kir; ibiKAw Kwie] bMdgI ibnw, pihlI aumr ’c, niSAW iviSAW jUAw Srwb kukrm kusMgq ’c l`gy rhy, ibRD AvsQw ’c bVw hI du`K idMdy hn[ ikauN jo bMdgI ibnw, ibnu ismrn jo jIvn (blnw)bqIq krnw hY, lMmI aumr vwly s`p dy sRIr ’c zihr bhuq kuV`qx huMdI hY[ XQw:- ibnu ismrn. jo jIvnu blnw; srp jYsy ArjwrI] nv KMfn ko rwju kmwvY; AMiq clYgo hwrI]1]) qumI qumw ivsu; Aku DqUrw inmu Plu] min muiK vsih iqsu; ijsu qUM. iciq n AwvhI] sWeI bwJhu Awpxy; vydx khIAY iksu]10] Awpxy (sWeI)mwlk Akwl purK jI (bwJhu)ibnw AOguxW ivkwrW ibmwrIAW dI (vydx)pIVw, iksu pws (khIAY)khIey[ Bwv vwihgrU jI ibnw koeI BI pIVw mytx ƒ smr`Q nhIN[ pIVW ieh hn:- nwnk; duKIAw sBu sMswru]) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) duK kIAw pMfw KulIAw; suKu. n inkilE koie] duK ivic. jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) A`KIN- PrIdw. AKI dyiK pqIxIAW; suix suix rIxy kMn] swK pkMdI AweIAw; hor kryNdI vMn]11] hy dwsn dws PrIdw! qyrIAW (AKI)A`KW, ivkwr vYr doK idRStI nwl dyiK 2 ky, (pqIxIAW)kmzor mYLIAW ho geIAW, DuMdLw idsx l`g igAw[ mMdIAW BYVIAW ivkwrI g`lW suix suix ky, kMn (rIxy)kmzor boLy ho gey hn[ ijvyN (swK)KyqI (pkMdI)p`kx ’qy (AweIAw)AweI, hry rMg qoN, hor iP`kw audws (vMn)rMg (kryNdI)krdI hY, ieauN KyqI dyh p`kx ’qy AweI, kmzor ibRD AvsQw mrn iknwry AweI ny, ijrVIAW blgm KMG rogW pl`qxW audwsIAW pIVW dw hor rMg kr ilAw[ XQw:- cauQY phrY rYix kY, vxjwirAw imqRw; ibriD BieAw qnu KIxu] AKI AMDu. n dIseI, vxjwirAw imqRw; kMnI. suxY n vYx] AKI AMDu. jIB rsu nwhI; rhy prwkau qwxw] gux AMqir nwhI. ikau suKu pwvY; mnmuK Awvx jwxw] KVu pkI. kuiV BjY ibnsY; Awie clY ikAw mwxu] khu nwnk. pRwxI cauQY phrY; gurmuiK sbdu pCwxu]4]) PrIdw. isru pilAw. dwVI plI; muCW BI plIAW] ry mn. gihly bwvly; mwxih ikAw rlIAW]) buFw hoAw syK PrIdu; kMbix lgI dyh] jy sau vir@Aw jIvxw; BI qnu hosI Kyh] PrIdw. kwlˆØI ijn@I n rwivAw; DaulI rwvY koie] kir sWeI isau iprhVI; rMgu nvylw hoie]12] vwihgurU bRhm srUp DMn bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- (ijnI)ijn@W ny (kwlˆØI)kwiLAW kysW juAwnI ’c, vwihgurU nwmu (n)nhIN (rwivAw)aucwirAw, AQvw vwihgurU www.Gursevak.com

301

q`qkrw

dw AnMd nhIN (rwivAw)mwixAW aun@W ’coN, hY koeI; rwm ipAwro gwvY] Anuswr (koie)koeI ipAwrw jo ic`ty kysW vwlI (DaulI)ic`tI ibRD AvsQw ’c, nwmu (rwvY)aucwry AQvw vwihgurU dw AnMd (rwvY)mwxy, Bwv jy kwLI juAwnI ’c nwmu nhIN jipAw, qW inrws n hovy, ibRD AvsQw ’c br zrUr nwm jpy] kwlˆØI juAwnI DaulI ibRD AvsQw ’c, (sWeI)mwlk r`b jI (isau)nwl (iprhVI)pRIqI krny (kir)krky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd (nvylw)suMdr nvIn nwmu rMgu, (rMgu)AnMd hoie jWdw hY]12] mÚ 3] PrIdw. kwlI DaulI swihbu sdw hY; jy ko iciq kry] Awpxw lwieAw iprmu. n lgeI; jy locY sBu koie] eyhu iprmu ipAwlw. Ksm kw; jY BwvY. qY dyie]13] prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU mh`ly pihly jI dy (3)qIjy (mÚ)srUp, sRI gurU Amrdws jI mhwrwj, Awpxy ipAwry Bgq jI ƒ isropwau b^SidAW, jo aun@W ny aupRokq slok ’c, bcn khy hn, aun@W ƒ Pu`l cV@w rhy hn[ siqgurU mhwrwj swihb jI, Bgq jnW; hir mW ipau bytw] hn[ sRI &rId swihb jI, gurU Amrdws swihb jI ie`k joiq hn, ies leI mhwrwj swihb jI &urmw rhy hn:- hy ipAwirE! “sRI Bgq PrIdw swihb jI ny, kwlI DaulI nwm jpx leI, jo Amolk suMdr bcn &urmwey hn, so shI inscy s`cy hn, mMnxy pUjxy kmwauxy nmskwrny iDAwauxy cwhIdy hn, (kwlØI)kwiLAW kysW vwlI juAwnI (DaulI)ic`tI ibRD AvsQw ’c, (swihbu)mwlk Akwl purK jI sdw hI (hY)hn, jy (ko)koeI pRymI prmpUjnIk s`cy crn- kmlW ’c Apxw iciq lwauxw kry] Awpxw lwieAw iprmu. n lgeI; jy locY sBu koie] eyhu iprmu ipAwlw. Ksm kw; jY BwvY. qY dyie]13] jy sBu (koie)koeI (locY)cwhy, ik pRym l`g jwvy, Awpxw lwieAw (iprmu)pRym (n)nhIN (lgeI)l`gdw[ eyhu (iprmu)pRym ipAwlw, (Ksm)mwlk jI (kw)dw hY[ XQw:- Awpn bwpY nwhI.iksI ko; Bwvn ko hir rwjw] (jY)ijs ƒ dyxw (BwvY)Bwvy, (qY)iqs ƒ dyie idMdy hn]13] pUrn hMgqw dy iqAwg dI SuB s`cI mhW mhW ivsmwd is`iKAw hY, pRym ipAwlw lYx vwlw hMgqw n kry ik dwsn dws ny Apxy zor Xqn nwL pRwpq kIqw hY[ mÚ 3] PrIdw. kwlI DaulI swihbu sdw hY; prmpUjnIk mhlw 3 swihb jI ny 50 swl q`k DrmikRq KyqI kIqI, 50 qoN 70 q`k 20 swl qIrQ XwqRw, pUrn swDUAW dI SuB s`cI syvw bVI hI Bwvnw nwL kIqI[ 72 vyN swl ’c, vwihgurU mhly 2 jI dI crn Srn Awey, bwrW swl idn rwq syvw kIqI, gurU Gr dw jl FoieAw[ jl FoieE siqgur ky duAwry ieh ibiD pwieE moK duAwry] sRI KfUr swihb jI ivKy, rwq bwrW vjy qoN mgroN au~Tdy, ibAws ’coN jl dI ie`k gwgr ilAw ky, prmpUjnIk s`cy siqgurU dUjy pwiqswh jI dw prm piv`qR ieSnwn krwauNdy, BwvyN aumr vfyrI sI, AYnI izAwdw ms`kq kIqI, TMF nwl prmpiv`qR s`cy crn- kml, hsq- kml Pt jWdy[ BwvyN bsqR Pty huMdy, Pyr BI pRvwh nw krdy[ Awpxy pyt ƒ Bu`Kw r`K ky, www.Gursevak.com

302

q`qkrw

SuB s`cI syvw krdy, beI syvw ’c Awls nw Awvy[ qr qIbr qr qm vYrwg dI dSw dyK ky, pRymI ro hI pYNdy[ caurwsIhvyN swl ’c gurqw pRwpq kIqI[ vwihgurU] gurqw g`dI ibrwjmwn:- prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU dUjy pwiqswh jI ny SuB syvw ’qy BwrI pRsMn ho ky, Awpxy joqI joiq smwaux qoN iqMn idn pihlW, sRI KfUr swihb jI ivKy, gurU nwnkSwhI sMmq 83 Aqy 1609 ib: cyq SudI 1, 25 mwrc 1552 eI: nUM, gur cylw; cylw gur hoeI]11] (vwr 11) Anuswr gurU qoN cyly bx ky, Awp s`cy siqgurU dUjy pwiqswh jI ny m`Qw tyk ky gurqw b^S ky, KMfW bRhmMfW ‘c mihmw PYlwA ky inhwl 3 kr idqy, prmpUjnIk bwby bu`Fy swihb jI ny cMdn kysr Gsw ky gurqw dw iqlk lwieAw[ XQw:siqgur bYTw Amr srUp hoey; gurmuiK pweI dwiq ielwhI]) Bly Amrdws gux qyry; qyrI aupmw.qoih bin AwvY] sO swl qoN v`fI aumr ’c, sRI ik`lI swihb jI ƒ PV ky KV@y ho ky 84 sRI jpu jI swihb jI dy prmpiv`qR AMimRq pwT in`q hI krdy[ so Awp jI ny ijauNdy mr ky, prmpUjnIk s`cy siqgurW dI SuB s`cI syvw ismrn krn dw sbk isKwieAw[ so jy kwLI juAwnI ’c nwmu nhIN jipAw, qW inrws n hovo, ibRD AvsQw ’c brzrUr nwm jpxw kro] k`jl[ bih- Tu polw- PrIdw. ijn@ loiex, jgu moihAw; sy loiex. mY ifTu] kjl ryK. n shidAw; sy pMKI sUie bihTu]14] ie`k vysvw dI golI ny, surmW bRIk n pIisAw, vysvw ny A`KW ’c pwieAw, rVkx qoN, golI ƒ ku`t rhI sI, vwihgurU bRhm srUp DMn bwbw &rId swihb jI kol dI lMG rhy sn[ EhI vysvw mr geI, Apiv`qR jwx ky, cMfwlW ny DUh ky bwhr s`ut idqI[ aus dy krMg ’c, icVI nwloN Coty ip`dy ny Apxy b`cy dy idqy, krMg AMdr bYTy b`icAW ny, ApxIAW cuMJW A`KW iv`cdI bwhr k`FIAW, Awp jI bwhr tihlx gey, dyK ky pUrn vYrwg ho igAw, AOguxW ivkwrW pwpW hMgqw rihq, pUrn pRym vYrwg ’c lIx ho ky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd vYrwg hI vYrwg sihq, Akwl purK jI dy snmuK GxI qoN GxI gRIbI nwl pRym bynqI sihq, pUrn vYrwgmeI ieh slok aucwirAw:- hy Akwl purK jI! (ijn@)ijn@W, ivkwrI suMdr (loiex)nyqRW ny, hMkwrI ivkwrI plIq mMdkrmI jgu T`igAw (moihAw)CiLAw sI, (sy)auh (loiex)nyqR, (mY)dwsn dws PrIdw ny (ifTu)dyKy hn, (kjl)surmyN dI (ryK)lkIr n (shidAw)shwridAW, vysvw ny ApnI golI k`utI sI, (pMKI)pMCI dy (sUie)b`cy, cuMJW k`FI (bihTu)bYTy hn]14]) PrIdw. kUkyidAW cWgyidAw; mqI dyidAw inq] jo sYqwin vM\wieAw; sy. ikq Pyrih icq]15] vwihgurU bRhm srUp DMn bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- swDo; mn kw mwnu iqAwgau] kwmu k®oDu sMgiq durjn kI; qw qy Aihinis Bwgau]) kwm kRoD hMkwr loB hT; moh.n mn so lÎwvY] qb hI.Awqm qq ko drsy; prm purK kh pwvY] Anuswr siqgurU prmysr jI dy au~cI SuB aupdyS (kUkyidAW)kUkidAW, AMimRq kQw kIrqn vYrwgmeI au~cI im`TI Dun ’c (cWgyidAw)bolidAW suxwauNidAW[ inq inq hI SuB s`cw aupdyS (mqI)SuB miq www.Gursevak.com

303

q`qkrw

dyidAw, jo (sYqwin)kukrmI cMcl ivkwrI hMkwrI, sYqwin mn ny (sYqwin)kwm ny (vM\wieAw)BtkwieAw ^rwb kIqw hY[ (sy)auh (ikq)iks leI icq ƒ mhwrwj swihb v`l (Pyrih)Pyrdw hY, Bwv kusMg ivSy ivkwr v`loN aultw ky mn siqgurU mhwrwj swihb jI dy ismrn v`l nhIN lwauNdw[ pwZl ho jWdw hY[ rwjy dSrQ jI dy ipqw AjY rwjy jI dy Gry ieMdomqI suMdr iesqRI vsdI sI, cV@weI kr geI, ies ny rwj Awpxy spu`qR dSrQ jI ƒ dy idqw, Awp pwZl ByKwrI &kIr bx ky Gr 2 iB`iKAw mMgdw iPirAw[ XQw:- AjY su rovY; BIiKAw Kwie] AYsI drgh imlY sjwie] viSSt munI jI ikhw, “hy rwjn! ieauN n kr, ie`k pihr ismrn kr, ieMdumqI dy drSx krw dyaUN”, pr ismrn n kr sikAw[ d`Bu- PrIdw. QIau pvwhI dBu] jy sWeI loVih sBu]) iCj- ih, lqwVI- Aih- ieku iCjih, ibAw lqwVIAih]) sWeI- qW; sweI dY dir vwVIAih]16] iksy pRymI ny pRym bynqI kIqI, “hy bwbw PrId swihb jI! ijvyN Awp jI ’qy vwihgurU A`lw pwk dI ikRpw hoeI hY[ sMq shweI pRym ky; hau iqn kY lwgw pwie] Anuswr dwsn dws ’qy BI ikRpw kro, swirAW’c mhwrwj dI joiq hI ids pvy” qW Awpxy Awp ƒ sihnsIlqw pUrn gRIbI dw SuB s`cw aupdyS dy rhy hn:- hy dwsn dws gRIb kUkr PrIdw! jy sBu ’c (sWeI)mwlk ivAwpk pRkwSk SuB guxW dy Anq klwvwn pRkwS hI pRkwS srUp r`b jI ƒ dyKxw (loVih)cwhuMdw hY, (pvwhI)rsqy dI dBu vWg (QIau)ho jw, Bwv jIvq Bwv qoN mr jw[ s& bnwaux leI ieku (iCjih)k`tI jWdI hY (ibAw)dUjw (lqwVIAih)lqwVI jWdI hY[ ilqV 2 ky s& buxdy hn, sP bx jwvy, qW (sweI)mwlk r`b jI dy dir gurU Gr mMdr msIq ’c (vwVIAih)vwVI Bwv ivCweI jWdI hY[ ieauN inmRqw sihnsIlqw pUrn gRIbI SuB guxW ƒ Dwrn kryNgw, qW qUM vwihgurU jI dy (dir)siqsMgq (dir)inrgux bRhm ’c vwiVAw Bwv lIx ho jwvyNgw[ XQw:- mul KrIdI lwlw golw; myrw nwau sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqu lwieAw iqqu lwgw]) jn nwnku.hwit ivhwiJAw; hir.gulm gulwmI]) murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]) PrIdw.Kwku. n inMdIAY; KwkU jyfu n koie] jIvidAw. pYrw qlY; muieAw. aupir hoie]17]1. au~qm bkqy bwbw vwihgurU PrIdw swihb jI, Apxy mn ƒ vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS idMdy hn:- hy &rId! (Kwku)im`tI ƒ kdy Bu`l ky vI n (inMdIAY)inMdIey (KwkU)im`tI (jyfu)ij`fw v`fw hor koie vI (n)nhIN hY[ im`tI ’coN hI C`qIh pRkwr dy Bojn ibRC, PL sonw cWdI lohw hIry Awid sB qr@W dy pdwrQW dI auqpqI huMdI hY[ Gxw hI pRym vYrwgmeI aupdyS hY ik ieh im`tI inmRqw sihq, (jIvidAw)ijauNidAW dy pYrw dy (qlY)Q`ly hY, (muieAw)mrn qoN aupir hoie jWdI hY[ ies leI hy mn! im`tI ƒ n inMdxw kr[ vwihgurU] ies’c mhWpurSW www.Gursevak.com

304

q`qkrw

dI bVI fUMGI rmz hY[ pRq`K ^wk qoN gux gRYhx kIqw hY[ sBnW dIAW qLIAW dy Q`ly pY jwvo Bwv sB dI ^wk bx jwvo[ auh smW jxwieAw hY, ijs smyN dyh ny im`tI bx jwxw hY[ XQw:iehu qnu hosI Kwk inmwxI gor Gry]1] ies leI ies dyh dw hMkwr nhIN krnw cwhIdw[ PrIdw.Kwku n inMdIAY; KwkU jyfu n koie] jIvidAw pYrw qlY; muieAw aupir hoie]17]2. r`b srUp bwbw &rId swihb jI Apxy mn ƒ aupdyS idMdy hn:- hy PrIdw! siqgurW dI (Kwku)crn- DUV ƒ n (inMdIAY)inMdIey, (KwkU)crn- DUV (jyfu)ij`fw v`fw hor koie vI (n)nhIN hY[ ijhVw AOguxI jIv r`b v`loN muieAw nwsqk, sB dy pYrw dy (qlY)Q`ly hY Bwv pYrW hyT ruL irhw hY, auh siqgurW dI crn- DUV pRwpq krky (jIvidAw)ijauNidAW dI igxqI ’c Amr ho ky, sB qoN aupir hoie jWdw hY[ ijvyN Bgq sDnw jI[ PrIdw, Kwku n inMdIAY; KwkU jyfu n koie] jIvidAw pYrw qlY; muieAw aupir hoie]17]3. bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- hy BweI! swDUAW dI Kwku bnx dI (inMdIAY)inMdw n kro, beI swnUM lok kI kihxgy? beI ieh AYfw v`fw AmIr ho ky vI, swDUAW dI SuB syvw krdw hY[ mhWpurSW dI (KwkU)Kwk bnx (jyfu)ijfw v`fw hor koie vI lwhw (n)nhIN hY[ XQw:- jb iehu hUAw sgl kI rInw] qw qy rmeIAw Git Git cInw]) srb kI ryx hovIjY] Awpu imtwie imlIjY] vwihgurU jI dI pRwpqI, sMqW swDUAW siqgurW dI crn- DUV bnx ’c hI hY[ so sB dI crn- DUV bnx dy, byAMq hI &wiedy hn[ mhwqmw dy (pYrw)crnW dy (qlY)qLIAW dI Kwk auf ky, (jIvidAw)ijauNidAW Aqy (muieAw)mirAW aupir (hoie)ho ky Bwv pY ky, piv`qR krdI hY[ ijvyN ie`k mirAw bMdw, Apxy Gr A`gy ipAw sI[ swDUAW dI mMflI kIrqn krdI koL dI lMGI, crn DUV aupr pYx qoN s`cKMf jw visAw[ PrIdw, Kwku n inMdIAY; KwkU jyfu n koie] jIvidAw pYrw qlY; muieAw aupir hoie]17]4. &rId swihb jI kihMdy hn:- siqgurW dI jo Kwku bxy hn, auh iksy ƒ (inMdIAY)inMdxw (n)nhI krdy[ ies leI aun@W dI inMdw n kro[ aun@W ’c swry hI gux hn[ XQw:- sgl gux.Avguxu n koeI; hoih nIqw nIqw] siqgurW dI (KwkU)Kwk bxy hoey, mhWpurSW (jyfu)ij`fw v`fw, hor koie vI dMBI gurU (n)nhIN ho skdw, auh sB qoN au~cy su`cy hn[ XQw:Ehu sB qy aUcw.sB qy sUcw; jw kY ihrdY visAw Bgvwnu]) XQw:- mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw] Aqy (muieAw)mrx qoN auipr (hoie)ho gey[ XQw:- jnm mrx duhhU mih nwhI; jn praupkwrI Awey] ijvyN sRI kbIr swihb jI[ vw muieAw aupir hoie]17] siqgurW leI (muieAw)mr ky Bwv ShId ho ky, sB qoN aupir hoie gey, snmuK Amr ShIdW ’c igxy gey[ koit bRhmMf aun@W dw js krdy hn[ ijvyN BweI mqIdws swihb jI, BweI sqIdws swihb jI, BweI idAwlw swihb jI Awid[ www.Gursevak.com

305

q`qkrw

l`b- PrIdw. jw lbu, qw nyhu ikAw; lbu q kUVw nyhu] ikcru. Jiq lGweIAY; Cpir qutY. myhu]18] vwihgurU bRhm srUp bwbw &rId swihb jI &urmw rhy hn, hy PrIdw! Akwl purK jI dI bMdgI kridAW, jw qyry AMdr, Dn pdwrQ joVn Kwx dw (lbu) lwlc hY, qw qyrw r`b nwl (nyhu) pRym (ikAw) kI hY? Bwv pRym nhIN hY, jy (lbu) lwlc hY, q qyrw (kUVw) JUTw (nyhu) pRym hY, prm ipAwry r`b jI nwL pRym nhIN, pRym ibnw AMdr ^wlI, sRIr suAwh hI hY[ XQw:AMdru KwlI.pRym ibnu; Fih FyrI.qnu Cwru] ikcru. Jiq lGweIAY; Cpir qutY. myhu]18] ijvyN zor dI (myhu)vrKw hox nwl Cpir (qutY)tu`t jwvy, (ikcru)iks qr@W (Jiq)smW lGweIAY? nhIN lMGdw rihxw muSkl ho jwvygw[ sRIr iB`jx nwl TMF l`gygI[ ieauN mhwrwj nwl JUTw pRym hY, Kwx dw lwlc pdwrQ joVn dw lwlc[ pUjw dw Dwn zihr, Dn pdwrQ iek`Tw kr ilAw[ gurU pMQ dI syvw, gaU grIb ƒ nw idqw qy Awpxy suK Arwm leI vrqx l`g ipAw[ lbu kuqw.kUVu cUhVw; Tig KwDw murdwru]) (lbu)izAwdw Kwx dw lwlc l`b hY[ ieh ku`qw suBwA hY, ku`qy dw jUTw Kwx dy qu`l hY[ bwbw horu Kwxw KusI KuAwru] ijqu KwDY qnu pIVIAY mn mih clih ivkwr]1] (16) pytu BirE psUAw ijau soieE mnuKu jnmu hY hwirE]1]) iPtu ievyhw jIivAw; ijqu Kwie vDwieAw pytu] nwnk scy nwm ivxu; sBo dusmnu hyqu] prmpUjnIk s`cy siqgurW dy b^Sy s`cy nwm qoN ibnw, ivSy pdwrQ Bogx dy ijqny vI ihq hn, ieh swry hI vYrI hn[ PrIdw. jMglu jMglu ikAw Bvih; vix kMfw moVyih] vsI rbu ihAwlIAY; jMglu ikAw FUFyih]19] vwihgurU bwbw PrId swihb jI AMdr bwhr Akwl inrgux inrMkwr jI ƒ swiKAwq krky ivsmwd AvsQw ’c &urmw rhy hn:- hy dwsn dws gRIb PrIdw! jMglu jMglu (ikAw) kI (Bvih) BauNdw iPrdw hYN? ij`Qy ivroDI Syr ir`C s`p (vix)ibR`C dy (kMfw)kMfy qYnUM (moVyih) moVdy hn, qyry rwh ’c rok pauNdy hn, d`uK idMdy hn[ (rbu)vwihgurU Akwl purK jI, qyry (ihAwlIAY)ihrdy ’c, (vsI)vsdy hn[ XQw:- idl mih Koij, idlY idil Kojhu; eyhI Taur mukwmw]) nau iniD; AMimRqu pRB kw nwmu] dyhI mih; ies kw ibsRwmu]) bwhrly jMglu ’c jW sMswr rUpI jMglu ’c (ikAw)kI (FUFyih)Koj irhw hYN? ikAw jMglu FUFI jwie; mY Gir bnu hrIAwvlw] sic itkY Gir Awie; sbid auqwvlw]1]) kwhy ry; bn Kojn jweI] srb invwsI sdw Alypw; qohI sMig smweI]1] jdoN mn, irdy ’coN bwhr sMswr rUpI jMgL ’c jWdw hY, kwm kRoD loB moh hMkwr vYr mwVy sMklpW AOguxW dy kMfy v`jdy hn[ XQw:- eIN mqwey h`k b pyS swihbwny idl bvd] cUM bsihrw my rvI dr goswey vIrwnw nysq] (BweI swihb BweI nMd lwl isMG) ijn@W pCwqw r`b Awpxy iv`c, iqn@W dI bu`kl ivc rihMdw[ ikauN jWdy iv`c jMglW dy, r`b jMgl iv`c n bihMdw[ PrIdw. ienI inkI jMGIAY; Ql fUMgr BivEim@]) kU`jVw- Aju PrIdY. kUjVw; sY kohW QIEim]20] prmpUjnIk vwihgurU jI, bwby &rId swihb jI dy Avqwr ’c pRgt ho ky, ibRD www.Gursevak.com

306

q`qkrw

AvsQw dI hwlq bhuq hI duK`lI dsdy hn[ jo hr pRwxI mwqR ’qy ieh ibRD AvsQw dy d`uK AwauNdy hn[ hy PrIdw! qUM ApxIAW (ienI)ien@W (inkI)in`kIAW (jMGIAw)ipMjxIAW l`qW nwl, (Ql)mwrUQl (fUMgr)phwV ’qy (BivEim@)BauNdw iPirAw hYN, hy PrIdY! Aju qyrw ieh (kUjVw)ku`jw lotw, (sY)sYNkVy kohW dUr (QIEim)ho igAw hY[ mMjy ’qy ipAW, ku`jy q`k bWh nhIN phuMcdI[ Awp pwsw nhIN lY skdw[ ij`Qy bWh peI hY, EQy hI peI rihMdI hY, ijn@W ibRDW ƒ koeI sWBdw nhIN, aun@W dy sRIr ’c kIVy ikRm pY ky, sRIr ƒ Kwx l`g jWdy hn[ swvDwn kr rhy hn, bMdgI kro jI[ XQw:- jb lgu; jrw rogu nhI AwieAw] jb lgu; kwil gRsI nhI kwieAw] jb lgu; ibkl BeI nhI bwnI] Bij lyih ry mn; swirgpwnI]2] Ab n Bjis; Bjis kb BweI] AwvY AMqu; n BijAw jweI]) byVw. bMiD n sikE; bMDn kI vylw] Bir srvru jb aUClY; qb qrxu duhylw]1]) sRvnn ibkl Bey sMig qyry; ieMdRI kw blu Qwkw] crn rhy kr Frik pry hY; muKhu. n inksY bwqw]3]) PrIdw jW qau Ktx vyl; qW qU rqw dunI isau] mrg svweI nIih; jW BirAw qW lidAw]8]) dyKu PrIdw. ju QIAw; dwVI hoeI BUr] Aghu nyVw AwieAw; ipCw rihAw dUir]9]) PrIdw. ikQY qYfy mwipAw; ijn@I qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM. AjY n pqIxoih]) PrIdw. isru pilAw. dwVI plI; muCW BI plIAW] ry mn. gihly bwvly; mwxih ikAw rlIAW]) buFw hoAw syK PrIdu; kMbix lgI dyh] jy sau vir@Aw jIvxw; BI qnu hosI Kyh]) A`KIN- PrIdw. AKI dyiK pqIxIAW; suix suix rIxy kMn] swK pkMdI AweIAw hor kryNdI vMn]11]) cauQY phrY rYix kY, vxjwirAw imqRw; ibriD BieAw qnu KIxu] AKI AMDu. n dIseI, vxjwirAw imqRw; kMnI. suxY n vYx] AKI AMDu. jIB rsu nwhI; rhy prwkau qwxw] gux AMqir nwhI. ikau suKu pwvY; mnmuK Awvx jwxw] KVu pkI. kuiV BjY ibnsY; Awie clY ikAw mwxu] khu nwnk. pRwxI cauQY phrY; gurmuiK sbdu pCwxu]4]) rwqIN[ DuiK DuiK poly- PrIdw. rwqI vfIAW; DuiK DuiK auTin pws] iDgu iqn@w dw jIivAw; ijn@w ivfwxI Aws]21] {suK dw smW bhuq hI qyzI nwl lMG jWdw hY[ ijvyN pqI jI dy ivCoVy ’c, nOjvwn bIbI ƒ rwq bhuq hI v`fI l`gdI hY, pwsy DuK 2 auTdy hn[ idl ’c iq`KI cIs pYNdI hY, auh smW bVw hI du`Kdwiek lMbw bx jWdw hY, iqvyN prmpUjnIk vwihgurU bwbw &rId swihb jI, prm ipAwry vwihgurU swihb jI dy ivCoVy dI hwlq, Awp duAwrw &urmw rhyy hn:- hy vwihgurU Akwl purK jI! Awp jI dy ivCoVy ’c, (rwqI)rwqW j`ugW nwloN v`D vfIAW 2 jwpdIAW hn[ ivCoVy dI mMdI hwlq ’c, pwpW ivkwrW ’c, ivCoVy dI A`g nwl (pws)pwsy DuiK DuiK ky (auTin)au~T rhy hn[ XQw:- qip qip luih luih; hwQ mrorau] bwvil hoeI; so shu lorau]) PrIdw glˆØI su sjx vIh; ieku FUMFydI n lhW] DuKW ijau mWlIh; kwrix iqMn@w mw iprI]87]) mY nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau.idRsit n krY rucWgY]) hau rih n skw. ibnu dyKy pRIqmw; mY. nIru vhy vih. clY jIau]) aufInI aufInI aufInI] kb www.Gursevak.com

307

q`qkrw

Gir AwvY rI]) mY rovMdI. sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU]) mwJ mhlw 5; caupdy Gru 1] qWeIN- myrw mnu locY; gur drsn qweI] iblp kry; cwiqRk kI inAweI] iqRKw. n auqrY, sWiq n AwvY; ibnu drsn. sMq ipAwry jIau]1] hau GolI. jIau Goil GumweI; gur drsn sMq ipAwry jIau]1] rhwau] qyrw muKu suhwvw jIau; shj Duin bwxI] icru hoAw; dyKy swirMgpwxI] DMnu su dysu. jhw qUM visAw; myry sjx mIq murwry jIau]2] hau GolI. hau Goil GumweI; gur sjx mIq murwry jIau]1] rhwau] iek GVI n imlqy; qw kiljugu hoqw] huix kid imlIAY; ipRA quDu BgvMqw] moih rYix n ivhwvY, nId n AwvY; ibnu dyKy gur drbwry jIau]3] hau GolI jIau Goil GumweI; iqsu scy gur drbwry jIau]1] rhwau] Bwgu hoAw. guir sMqu imlwieAw] pRBu AibnwsI; Gr mih pwieAw] syv krI. plu csw n ivCuVw; jn nwnk; dws qumwry jIau]4] hau GolI. jIau Goil GumweI; jn nwnk dws qumwry jIau] rhwau]1]8] ikauNik v`fIAW rwqW ’c, mnmuK bMdgI nhIN krdy[ ien@W rwqW ’c vwihgurU 5 jpxw sI, nhIN jipAw[ iqn@w dw jIivAw (iDgu)iDRkwr hI iDRkwr byAMq vwrI iP`ty mUMh, lwhnq hY[ XQw:- iDRgu iDRgu KwieAw, iDRgu iDRgu soieAw; iDRgu iDRgu kwpVu AMig cVwieAw] iDRgu srIru kutMb sihq isau; ijqu huix Ksmu n pwieAw] mhwrwj swihb jI ƒ C`f ky, ijn@w ƒ (ivfwxI)ibgwnI, ^rwb krn vwlI, BUqW dI pUjw krn, jIAW ƒ v`Fx mwrn swVn pCwVx A`gW lwaux bMb su`tx, iBAwnk zor zulm fwky mwrn dI KotI Aws hY[ XQw:- (pauVI 5 ƒ pauVI pMjvW sB QweIN pV@o jI) pauVI 5] lY Pwhy.rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin.ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI]) PrIdw.jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] hyVw jlY mjIT ijau; aupir AMgwrw]22]1. vwihgurU prmpUjnIk sRI Bgq swihb jI jMgL ’c bMdgI krdy sn[ ien@W dy prm- im`qR BweI j`sy jI ny ien@@W pws Aw ky, ku`J Kwx ƒ mMigAw, qW bwby vwihgurU &rId swihb jI ikhw,“hy prm ipAwry (imqw)im`qR j`sy jI! Awp jI dy (AwieiVAW)AwieAW, jy (mY)dwsn dws pws pdwrQ (hodw)huMdw, Awp jI pwsoN (vwirAw)vrj ky Bwv lukw ky jy r`Kdw qW, dwsn dws dw (hyVw)sRIr ieauN (jlY)jL jwvy, (ijau)ijvyN m`cdy (AMgwrw)AMigAwrW aupir mjIT sVdw hY[ PrIdw. jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] hyVw jlY mjIT ijau; aupir AMgwrw]22]2. vwihgurU bwbw &rId swihb jI pRym inmRqw nwl snmuK pRym bynqI krdy hn:hy prm (imqw)im`qR Akwl purK jI! jy (mY)dwsn dws ieh jwxdw huMdw ik Awp jI, sB AkwrW, dwsn dws dy idl’c hI (AwieiVAW)Awey hoie hoN, Bwv idl ’c hI vs rhy hoN, qW Awp jI qoN (vwirAw)kurbwn (hodw)huMdw[ ikvyN kurbwn huMdw? (ijau)ijvyN mjIT AMgwrw aupir (jlY)sVdw hY myrw (hyVw)sRIr Awp jI qoN ieauN kurbwn huMdw, Awp jI ƒ pRwpiq kr lYNdw[ www.Gursevak.com

308

q`qkrw

PrIdw. jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] hyVw jlY. mjIT ijau; aupir AMgwrw]22]3. bwbw &rId swihb jI jYsI, iksy ny vI jodVI myhnq bMdgI, ms`kq GwL kmweI nhIN kIqI[ 36 swl myhnq kridAW sRIr su`k ky h`fIAW hI rih geIAW[ ivCooVy ’c rMg kwLw ho igAw[ 36 vr@y dI Gwl kmweI mgro, bwr@W vry@ r`b rUp pIr Swh sr& jI dI, bVI BwrI in`gr SuB s`cI syvw krky, prm- pRsMnqw leI[ AqI hI TMF ’c A`g buJ geI, Apxy pIr jI leI, A`g lYx gey[ A`g dy bdly BwvyN A`K k`F ky idqI, pr sI nhIN aucwrI[ Apxy bRhm- iv`idAw dy dwqy nwl ieqnw gwV@w idlI pRym sI, ijs pRym ’c inrXqn gurbwxI &urI[ pIr jI dw kudrqI ivCoVw pY igAw[ Swh sr& jI dI icqvnI kridAW idl ’c bhuq hI ipAwr au~iTAw, qW ivjog dw bVw BwrI du`K mMinAW[ XQw:- jwnI ivCMunVy. myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry]) ijsu ipAwry isau nyhu; iqsu AwgY mir clIAY] iDRgu jIvxu sMswir; qw kY pwCY jIvxw] Awpxy gurU pIr jI ƒ cyqy krky rom 2 krky rox l`gy[ XQw:- mY rovMdI.sBu jgu runw; ruMnVy vxhu pMKyrU] ieku n runw.myry qn kw ibrhw; ijin hau iprhu ivCoVI] Awp jI dw vYrwg J`ilAw hI n jwvy[ hzUurI syvk vI vYrwg krn l`gy, zmIn Asmwn kMDW vI rox l`gIAW[ jdoN bwbw jI roxo hty qW pRymI syvkW AqI inmRqw pRym SrDw sihq ikhw, Awp jI pIr jI dI bVI BwrI SuB syvw kIqI hY, A`K dy ky A`g ilAwey sI, qW &urmwieAw:PrIdw. jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] r`b rUp bwbw PrIdw swihb jI kihMdy hn:- hy (imqw)im`qR ^udw! jy (mY)dwsn dws ƒ ieh pqw (hodw)huMdw ik Awp jI dwsn dws dy murSd pUrn vYrwgI iqAwgI Swh sr& jI dw prm- piv`qR srUp Dwr ky (AwieiVAW)Awie hoN, qW dwsn dws Awp jI qoN (vwirAw)kurbwn huMdw[ (ijau)ijvyN mjIT AMgwrw aupir (jlY)sVdw hY, iqvyN Awp jI Smw rUp ho ky bLdy, dwsn dws dw (hyVw)sRIr, pqMgw bx ky Awp jI dy aupir sV jWdw, Bwv AMg 2 krky, Awp jI qoN kurbwn ho jWdw[ pr A&sos hY ik dwsn dws Awp jI dy s`cy crnW ’c rihMidAW, Awp jI ƒ isAwx nhIN sikAw[ BwvyN isAwixAW qW sI pr Azr zrn vwlI DIrjDwrI AvsQw ’c ieh bcn kih rhy hn[ PrIdw. jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW]4. ijn@W mhWpurSW qoN bRhm- iv`idAw pRwpq kIqI hovy aun@W dI AYnI BwrI kdr krnI cwhIdI hY[ DMn bwbw &rId swihb jI, DMn Awp jI dI kmweI[ ies ’c Apxy murSd dw fUMGw Adb siqkwr ipAwr ’qy fMUGI rmz hY[ ijs ’qy bIiqAw jW Awaux vwlw ieqhws vI l`gygw[ ijvyN siqgurU pihly pwiqswh jI ny murdw Kwx ƒ ikhw, kyvl siqgurU dUjy pwiqswh jI ny hI gurU jI ƒ pwrbRhm rUp jwx ky, bcn mMn ky ipAwrI is`KI dw bIj r`K ilAw[ ijn@W ny bcn n mMinAw, rupeIAW mohrW dIAW pMfW bMn@ ky GrW ƒ ilAwey, is`KI qoN Kwrj ho ky, bVIAW KuSIAW mnweIAW, pr jdoN gurU AMgd dyv swihb jI nUM, nwnk ndrI ndir inhwl] Anuswr sjy idvwn ’c gurqw g`dI ’qy ibTw ky, swry jgq www.Gursevak.com

309

q`qkrw

ƒ crn- kmlW ’qy pwieAw, do cOrdwr cOr krn lwey qW dwsn dws vrgy lwlcI, ijn@W ny ipAwrI is`KI iqAwgI sI ieauN pCuqwaux l`gy:PrIdw jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI dy khy Anuswr k`lw 2 kihx l`gw ik hy Akwl purK imqw jI! jy dwsn dws ƒ ieh pqw huMdw ik Awp jI vwihgurU jI dy Avqwr, sB qoN v`fy siqgurU nwnk dyv swihb jI srUp ’c (AwieiVAW)Awey hoN, qW kdy Bu`l ky vI rupeIAW pYisAW dy lwlc’c, is`KI qoN bymuK n huMdw, sgoN (hodw vwirAw)Awp jI qoN kurbwn ho jWdw[ hyVw jlY mjIT ijau; aupir AMgwrw]22] ArQ au~pr pV@o[ 5. ies qrW@ dunIcMd 200 juAwn lY ky B`ijAw qW AnMdgV@ ikly qoN auqrn smyN l`q tu`t geI[ sRI AMimRqsr swihb jI ivKy AwieAw qW spnI ny fMg idqw[ ip`CoN hwie 2 krky pCuqwieAw[ 6. nMd cMd AnMdpuroN B`j ky krqwrpur AwieAw qW DIr m`l dy nlwiek syvkW ny mwr idqw[ PrIdw. jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI dy khy Anuswr P`qy ny pCuqwvw kIqw:- hy (imqw)imqR Akwl purK jI! jy (mY)dwsn dws ieh jwxdw (hodw) huMdw ik Awp jI swihb sRI gurU goivMd isMG swihb jI Avqwr Dwr ky (AwieiVAW)Awey hoN qW Awp jI qoN (vwirAw)kurbwn ho jWdw[ kdy Bu`l ky vI Awp jI dy pws, JUTI sONh Kw ky, GoVI qoN jvwb n idMdw Aqy n hI s`p dy fMg krky, qVP 2 ky mrdw[ hyVw jlY mjIT ijau; aupir AMgwrw]22] ArQ au~pr pV@o[) 8. iesy qr@W hy imqR Akwl purK jI! jy mYN ieh jwxdw huMdw ik Awp jI siqgurU Arjn dyv swihb jI rUp Dwr ky myry pws Awey hoN, qW dwsn dws isAwxdw[ gurU doKI jhWgIr bx ky, Awp jI ƒ kSt dy ky ShId n krdw, sgoN, hyVw jlY mjIT ijau; aupir AMgwrw]22]9. siqgurU rwmdws swihb jI dw iPtkwirAw nOrMgw bx ky, siqgurU nOvyN pwiqswh jI, Coty SwihbzwidAW, isMG isMGxIAW ƒ ShId n krdw Aqy dsvyN pwiqswh jI ’qy POjW cV@w ky, jMg n krdw[ vw ByK Dwr ky hr vyly pUVy, l`fU pyVy Kw ky n gLdw[ hr vyly ivSy, inMdw, rUp dyKx ’c Aqy loB moh hMkwr ’c n sVdw[ ies qr@W hr mMd &urny dI s&weI leI ieh ZUV@I rmz hY[ so ieh slok hr vyly pV@dy rihxw cwhIdw hY[ ibjau-rIAW ik`kir- PrIdw. loVY dwK ibjaurIAW; ikkir bIjY jtu] p`tu- hMFY auNn kqwiedw; pYDw loVY ptu]23] vwihgurU prmpUjnIk bRhm srUp bwbw &rIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- ijvyN (jtu)jV@ mUrK, ikkir dw dr^q kMfy (bIjY)bIjdw hY, (ibjaurIAW)ibjaur ielwky dIAW (dwK)dwKW sOgI (loVY)cwhuMdw hY, ieh ikvyN ho skdw hY? XQw:- bIjy ibKu,mMgY AMimRqu; vyKhu eyhu inAwau] ieauN mUrK jV@ hMkwrI jIv, corI fwky kukrm www.Gursevak.com

310

q`qkrw

AOgux ivkwrW qmwkU niSAW ’c K`cq hox, bydu pVY; muiK mITI bwxI] jIAW kuhq; n sMgY prwxI]3] Anuswr jIAW ƒ kohx pwp krm krn rUp ikkir kMfy bIj irhw hY[ dwKW vWg, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr Anhd Junkwr dw suK jIvn mukqI cwhuMdw hY[ p`tu- hMFY auNn kqwiedw; pYDw loVY ptu]23] ijvyN auNn (kqwiedw)k`qdw (hMFY)iPrdw hY, (ptu)kULw rySm (pYDw)pihnxw (loVY)cwhuMdw hY[ ieauN auuNn k`qx vWg, swkq ksweI, jIAW ƒ bMbW nwL &Ukx pu`Ty kMm krn rUp auNn (kqwiedw)k`qdw hY[ ptu vWg, nwmY iKMQw; nwmY bsqru] Anuswr nwm rUpI koml ptu dw bsqR pihnxw cwhuMdw hY, ieh ikvyN ho skdw hY? XQw:- ByfY pUCil ligAW; ikau pwir lµGIAY] BUqY kyrI dosqI; inq shsw jIAY] ndI iknwrY ruKVw; vyswhu n kIAY] imrqk nwil vIAwhIAY; sohwg n QIAY] ivsu hlwhl bIij kY; ikau Aimau lhIAY] bymuK syqI iprhVI; jm fMfu shIAY]7] (34- 7) sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- pwpW rUpI kMfy bIjxy auNn kqxy krky kYNsr eyfz ibmwrIAW jmW jUnW dy kSt imlxgy[ pUrn Bgq jI dw hukm hY, mwVy krm iqAwg ky inSkwm syvw pRymw BgqI bMdgI krky inhwl hovo jI[ XQw:- srb Drm mih; sRyst Drmu] hir ko nwmu jip; inrml krmu]) sYÍXw] dyh isvw. br moih iehY; suB krmn qy. kbhUM n tro] n fro. Air so jb jwie lro; inscY kr. AwpnI jIq kro] Aru isK hO. Awpny hI mn ko; ieh lwlc. hau gun qau aucro] jb Awv kI AauD indwn bnY; Aq hI rn mY. qb jUJ mro]) ibKY bnu PIkw, iqAwig rI sKIey; nwmu mhw rsu pIE] PrIdw. glIey ickVu, dUir Gru; nwil ipAwry nyhu] clw q iBjY kMblI; rhW q qutY nyhu]24] prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn pRkwS srUp Ajpw jwp inrMkwr jI ny, prmpUjnIk bwby &rId swihb jI dw prmpiv`qR SuB s`cw Avqwr Dwr ky, bVI hI kTn mS`kq pRymw- BgqI kIqI, jo kihx kQn ’c nhIN Aw skdI[ siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj dI pRwpqI qoN pihlW, eysy qr@W imhnq krnI pYYNdI sI[ gRIbI ZulwmI bhuq hI izAwdw sI[ bMdgI vwly mhWpurS Bu`K aunINdRw qRyh Duu`p TMF shwrdy[ A`j dy j`ug ’c, iksy vyly zbwn suAwdly pdwrQ qoN ivhlI nhIN huMdI, ijvyN b`krI hr vyly mUMh mwrI hI jWdI hY, BwvyN sRIr rogI ho jwey, qW BI mYN ku`qw KweI hI jWdw hW[ bwby &rId swihb jI dy smyN bhuq hI swdgI sI[ dyS ’c ^UhW dI bhuq hI Gwt sI[ AMgRyzW ny nihrW k`FIAW[ bwbw &rId swihb jI ’qy ien@W dy mwqw mirXm jI dI ivSyS hI ikRpw hoeI sI, ieh pUrn mwqw jI mMny hn, ijvyN Bgq DR¨ jI dy mwqw jI sunIq, gurmuiK nyk swaU suSIl pqIbRqw sn[ jdoN Awp jI CotI AvsQw ’c sn, mwqw jI ny kihxw, “hy ipAwry b`cy! pUrn pRym sihq jwp bMdgI kro[ ” Awp jI ny A`KW mIt ky bMdgI jwp krn l`g jwxw, mwqw jI ny corI mus`ly hyTW Skr r`K dyxI, qW iPr kihxw, “mus`lw cu`k ky vyKo jI! pUrn ^udw jI ny Awp jI ƒ S`kr b^SI hY[ ” www.Gursevak.com

311

q`qkrw

so mwqw jI ny Awp bMdgI krnI qy Awp jI qoN krwauxI[ Awp jI ƒ nwm jpx dw pUrw cskw rs AnMd bx igAw[ sMswr ƒ AqI hI duKI dyK ky pUrn vYrwg ho igAw, Awp jI jMgL ƒ cly gey[ XQw:- isD swiDk. igrhI jogI; qij gey Gr bwr]) mY dyvwnw BieAw AqIqu]) qWeIN- hmrw mnu. bYrwg ibrkqu BieE; hir drsn mIq kY qweI]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) hau. rih n skw. ibnu dyKy pRIqmw; mY. nIru vhy vih. clY jIau]) iek GVI. n imlqy; qw kiljugu hoqw] huix kid imlIAY; ipRA quDu BgvMqw] moih. rYix. n ivhwvY, nId n AwvY; ibnu dyKy. gur drbwry jIau]) Awsw Gru 4 mhlw 1 <> siqgur pRswid] qWeIN- dyviqAw. drsn kY qweI; dUK BUK qIrQ kIey] jogI jqI jugiq mih rhqy; kir kir Bgvy ByK Bey]1] qau kwrix swihbw rMig rqy] qyry nwm Anykw rUp Anµqw; khxu n jwhI qyry gux kyqy]1] rhwau] dr Gr mhlw.hsqI GoVy; Coif ivlwieiq dys gey] pIr pykWbr swilk swidk; CofI dunIAw Qwie pey]2] swd shj suK.rs ks qjIAly; kwpV Cofy cmV lIey] duKIey drdvMd dir qyrY; nwim rqy drvys Bey] KlVI KprI lkVI cmVI; isKw sUqu DoqI kIn@I] qUM swihbu. hau sWgI qyrw; pRxvY nwnku jwiq kYsI]4]1]33]) gurmuiK; Kojq Bey audwsI] qWeIN- drsn kY qweI; ByK invwsI] swc vKr ky; hm vxjwry] nwnk gurmuiK auqris pwry]18] prmpUjnIk bwbw jI dirAw iknwry bMdgI kr rhy sn, byVI fu`bx qoN, fu`by bMdy bwbw jI swhmxy pw idqy[ dovyN h`Q joV ky, roNidAW DwhW mwridAW pRym bynqI kIqI, hy ^udw srUp &kIr sweIN jI! rihm kro rihm! rihm krky ien@W ƒ izMdw kro jI, nhIN qW AsIN BI ro 2 ky ie`Qy hI mr jwvWgy”[ bwbw jI ƒ bhuq hI qrs AwieAw, gL ’c p`lw pw Ardws kIqI,“hy prm pwk ^udw jI! mirAW dy snyhI ivrlwp kr rhy hn, pUrn myhr krky ien@W ƒ ijauNdy kr dyvo jI”[ vwihgurU jI v`loN Avwzw AwieAw,“ieh rzw dy iblkul hI ault hY”[ XQw:- hukim rjweI clxw; nwnk. iliKAw nwil]) qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY] dubwrw ikhw, “jI myhr krky izMdw kro”[ inrMkwr jI ny ikhw, “hy ipAwry jI! jykr ien@W ƒ ijauNdy krwauxw hY, qW Awp jI ƒ pRwpqI leI, v`fI Gwlxw mskq krnI pvygI, ikauN jo rzw nhIN mMn rhy[ qIjI vwr ikhw, “mhwrwj! ikRpw krky ien@W ƒ jwn bKSo jI”! duAw krn qoN ijauNdy ho gey[ bwrW swl ibR`CW qoN PL qoV ky KWdy rhy[ bVI hI kTn bMdgI kIqI[ Kwx sOx dunIAwvI vifAweI pihn@x Dn lwlc nhIN sI[ bwrW swl bwAd Gry Awey[ mwqw jI drSn krky, bhuq 3 hI KuS hoey[ XQw:- mwqw kY min; bhuqu ibgwsu] Awp jI ƒ kysI nuhwaux bwAd, kys vwhux l`gy, pIV hox qoN sI khI, mwqw jI ikhw, “hy ipAwry b`cy! ibR`CW dy PL qoVdw, p`qy DUh ky KWdw sI, kI aun@W ƒ qklI& nhIN sI huMdI?” Pyr Gxw vYrwg Dwr ky, bwrW swl imhnq kIqI, kwT dI rotI pyt nwl bMn@ leI[ ijhVy PL Q`ly if`gy huMdy auh hI Kw ky guzwrw kr lYNdy[ hux vrgy sRIr nhIN www.Gursevak.com

312

q`qkrw

sn, dyhW bhuq hI qkVIAW sn[ kyvl nwm dy ADwr ho gey[ XQw:- ieik; inrMkwrI nwm AwDwir] ies pRkwr bhuq siq sMqoK Awp jI ny kmwieAw, jo kihx kQn ’c nhIN Aw skdw[ XQw:- sbr AMdir. swbrI; qnu eyvY jwlyin@] hoin njIik. Kudwie dY; Byqu.n iksY dyin] Sihr pwkptn aujwV ivKy, ^Uh ’c BI p`uTy lmkdy rhy, ^Uh Ajy hwzr hY[ qp`isAw kridAW qoN, kwvW ny sRIr dw mws TUMgxw kIqw, C`qI swl bVI BwrI s^q imhnq kIqI pr iPr BI vwihgurU jI dI pRwpqI, Awqm iqRpqI n hoeI[ XQw:- PrIdw. qnu sukw ipMjru QIAw; qlIAW KUMfih kwg] AjY su. rbu n bwhuiVE; dyKu. bMdy ky Bwg] vwihgurU jI ny gMBIr DIr AMimRq im`TI Avwz ’c ikhw, “jI! hux pUrw gurU Dwr ky, aun@W dI syvw kmweI krky, prm pRsMnqw lvo jI” iPr l`gy &kIrW dI Koj krn, &kIr bVy hI dyKy[ ie`k jg@w ien@W ny icVIAW ƒ ikhw, mr jwau icVIE” mr geIAW[ iPr ikhw, “ijauNdIAW ho jwau”[ ijauNdIAw ho geIAW[ A`gy gey, ie`k pqIvRqw ^Uh ’qy pwxI BrdI sI, ien@W ikhw, “hy b`cI! pwxI ipAw”[ auh CyqI pwxI f@olI geI, aus ikhw “jI DIrj kro[ ikauNik aus dI BYx dy Gr ƒ A`g l`gI sI, au~QoN pwxI pw ky buJw rhI sI[ ien@W dy DIrj n krn qoN ikhw, “pwxI mMgdy hoN DIrj nhIN krdy, ie`Qy ieh nhIN ik mr jwau icVIau, ijauNdIAW ho jwau icVIE, Bwxy dy ault kIqw hY”[ pqIvRqw ny aulwmw idqw, bVw hI vYrwg hoieAw, rox l`g gey, roNdy 2, Swhsr& A`lh pwk jI dy pws Aw gey[ ipAwry ^udw jI dy ivjog ’c, sRIr dw rMg kwlw k`t ho igAw, Swhsr& jI ny jWidAW dy hI tkor kridAW ikhw, “kwlI koiel; qU ikq gun kwlI] ” sux ky Awp jI dyy lUM kMFy KVy@ ho gey[ kbIr. siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI Buie igir pirAw; prw. kryjy Cyku]194] vwlI mhW mhW ivsmwd hwlq sI[ Awp jI ny s`jy K`by dyiKAw, ie`Qy koiel nhIN hY, jwixAW ieh qW dwsn dws ƒ hI tkor kIqI hY, prm ipAwr nwl ikhw, Apny pRIqm ky; hau ibrhY jwlI] “Awpxy pRIqm Akwl purK jI dy (ibrhY)ivCoVy ’c jLI hoeI hW”[ XQw:- qip qip luih luih; hwQ mrorau] bwvil hoeI; so shu lorau] kyvl Akwl purK jI dI pRwpqI dI SuB s`cI ie`Cw hY[ Awpxy pIr gurU Swhsr& jI dw v`fy qVky ieSnwn krwauNdy[ ieauN syvw kridAW 2 bwrW swl lMG gey, s^q imhnq mSkq kridAW pUry ATqwlI swl ho gey[ pihlI rwq ƒ izAwdw mINh pYxy krky, DUAW buJ igAw[ Awpxy gurU pIr jI dw v`fy qVky ieSnwn krwauxw sI, sMsw bx igAw[ aus vyly f`bI dI A`g nhIN sI[ gohy DuKdy d`b lYNdy jW DUxw qpweI r`Kdy sn[ Awp jI ny vIcwirAw, “jy A`j smW KuMJ igAw qW ATqwlI vry@ dI imhnq AYvyN jwvygI”[ A`g lYx gey, pwkptn Sihr ’c ie`k Gr dIvw bl irhw sI, bUhw KVkwieAw, AMdr jw ky vyiKAw C`tI &UkI bysvw bYTI hY[ aus ikhw, “myry koLy bih jw” Awp jI ny ikhw, “dwsn dws r`b dw k`uqw hY, ieh BYVw kMm dwsn dws nhIN kr skdw[ XQw:- kbIr kUkru.rwm ko; muqIAw myro nwau] gly hmwry jyvrI; jh iKMcY qh www.Gursevak.com

313

q`qkrw

jwau]) hm kUkr; qyry drbwir] Baukih AwgY; bdnu pswir]) mn quAwnw; qU kudrqI AwieAw] sg nwnk.dIbwn msqwnw; inq cVY svwieAw]) PrIdw by invwjw kuiqAw; eyh n BlI rIiq] kbhI cil n AwieAw; pMjy vKq msIiq]70] myry leI ieh g`l cMgI nhIN[ vysvw ƒ kI pqw sI? ien@W dw lMU 2 pRym vYrwg iqAwg ’c rMigAw hY[ prmpUjnIk prm ipAwry pRIqm jI dy pRym ’c lIx drSnW dy pRIiqvwn, pUrn vYrwgvwn v`fBwg mhWpurS hn[ XQw:- ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk. sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg]) mn kI ibrQw mn hI jwxY; Avru ik jwxY ko pIr preIAw] kihMdy, “A`g dyau jI! dwsn dws ny Awpxy gurU pIr jI dw ieSnwn krwauxw hY, qW vysvw koeI G`t nhI sI, auh vI C`tI &UkI sI, kihMdI, “cMgw jy myry koLy nhIN bihxw, qW iPr ie`k A`K k`F ky dy, A`g lY jw”[ ieqnI v`fI Srq r`K idqI, Es vyly dlyr Syr sUrbIr mrd bhwdr ny cwkU nwl A`K k`F ky vysvw ƒ dy idqI Aqy Awp p`tI bMn@ leI, A`g lY ky gohw DuKw ky, b`ukl ’c lY ilAw, purwxW zmwnw sI, ikhVw koeI p`kIAW vIhW sn, mINh kwrx gLIAW ’c ic`kV sI, aus vyly dI hwlq ƒ d`sdy hn:PrIdw. glIey ickVu, dUir Gru; nwil ipAwry nyhu] clw q iBjY kMblI; rhW q qutY nyhu]24] rwm jI dy kUkr dwsn dws hy PrIdw! (glIey)gLIAW ’c ickVu hY, gurU pIr Swhsr& jI dw Gru, ie`QoN dUir aujwV ’c hY, ij`Qy jw ky pwxI grm krky syvw krnI hY[ ipAwry gurU pIr jI nwil qyrw (nyhu)pRym hY[ jy (clw)jwvW q vrKw nwl kMblI iB`jdI hY, jy (rhW)rihMdw hW q (nyhu)pRym (qutY)tu`tdw hY[ iB`jau is`jau- iBjau isjau kMblI; Alh vrsau myhu] jwie imlw iqn@w sjxw; qutau nwhI nyhu]25] bySk kMblI (iBjau) iB`j jwvy, iB`j ky (isjau) is`l@I BwrI ho jwvy[ Alh pwk jI (myhu) mINh srUp ho ky,Awp hI (vrsau) vrs rhy hn[ iqn@w (sjxw) ipAwry im`qR Swhsr& jI ƒ jwie ky imlw,prm- pwk drSx krW, myrw (nyhu) pRym (qutau) tu`ty nwhI, syvw pUrI auqr jwvy,kbUl ho jwvW[ XQw:- pey kbUlu.KsMm nwil;jW Gwl mrdI GwlI]) Aw ky, pwxI grm krky ieSnwn krwieAw[ AMqrjwmI Swhsr& jI ny p`uiCAw, “hy pRymIAW! A`K ’qy p`tI ikauN bMn@I hY”? ikhw, “jI! A`K AweI hoeI hY”[ ieh nhIN ikhw, “Awnw k`F ky dy AwieAw hW”[ ikhw, “ d`s beI CotI Awvy ik v`fI”[ “jI pUrn ^udw jI dI rIs nhIN krnI cwhIdI, ^udw jI dI bKSI nwloN CotI Awvy”[ CotI A`K AweI, hux q`k Awp jI dI bMs dI K`bI A`K CotI huMdI hY[ kihMdy, “ Kol@ p`tI” p`tI KolI A`K swbq vyK ky, pYrIN pY gey, aus vyly inhwl kr idqy[ Swh srP dI susMgq krky 12 swl bVI BwrI imhnq kIqI[ A`TqwlI swl s^q imhnq mS`kq pRymw- BgqI krky, vwihgurU jI dI pRwpqI vwly hoey:-

www.Gursevak.com

314

q`qkrw

PrIdw. glIey ickVu, dUir Gru; nwil ipAwry nyhu]2. snmuK &rId swihb jI snmuK &urmwauNdy hn:- hy prm ipAwry vwihgurU jI! dwsn dwsI dw Awp jI dy s`cy crn kmlW dy nwil (nyhu)pRym hY[ dwsn dwsI dIAW ieMdRIAW rUpI (glIey) gLIAW ’c, ivkwrW AOguxW b`jr pwpW rUp ickVu hY, dwsn dwsI Awp jI ƒ imlxw cwhuMdI hY, pr AOguxW rUpI ickVu hoxy ’qy, bhuq hI dUir ho irhw hY, BwvyN Awp jI dw Gru sRb ivAwpI mhW mhW ivsmwd BrpUr hY[ XQw:- nwil hovMdw. lih n skMdw; suAwau n jwxY mUVw] clw q iBjY kMblI; rhW q qutY nyhu]24] jy dwsn dwsI, Awp jI dy suMdr drSxW ƒ (clw)jwvy q dwsI dI bu`DI rUpI kMblI, pdwrQ rUpI vrKw nwl (iBjY)iB`jdI hY, dwsn dwsI nhIN cwhuMdI ik myry bu`DI rUpI kMblI iB`jy, kI krW? Awie n skw. quJ kin ipAwry; Byij. n skw koie] jykr dwsn dwsI ieh sooc ky ik myyrI bu`DI rUUpI kMMblI pdwrQ rUpI jl nwl iB`j jwvygI, Awp jI v`l Awauxo (rhW)rukW q Awp jI nwloN (nyhu)pRym (qutY)tu`tdw hY[ iBjau isjau kMblI; Alh vrsau myhu] jwie imlw iqnw sjxw qutau nwhI nyhu]25] jdoN q`k pUrn gurU jI dI pRwpqI krky, aun@W dI SuB s`cI syvw ’c nhIN l`gy sI, qdoN q`k, PrIdw. glIey ickVu, dUir Gru; nwil ipAwry nyhu] clw q iBjY kMblI; rhW q qutY nyhu] vwlI duK`lI AvsQw sI[ pr jdoN pUrn bRhm srUp AMqrjwmI Swhsr& gurU pIr jI pRwpq hoey, aun@W dI SuB s`cI syvw ’c ft gey, qW ieh pqw l`igAw, Alh pwk srUp gurU pIr jI, Awp hI AMimRq myhu srUp ho ky AMimRq (vrsau)vrs rhy hn[ XQw:- aUNniv aUNniv AwieAw; vrsY nIru inpMgu]) aUNniv aUNniv AwieAw; vrsY lwie JVI] Anuswr ies leI dwsn dwsI dI gRIbI sihq bu`DI rUpI kMblI, AMimRq nwl (iBjau)iB`j jwvy, pUrn pRym sihq (isjau)singD ho jwvy[ iqnw (sjxw)Swhsr& gurU pIr jI nMU, kIVI bx ky jwie ky imlW, (ijn@W sjxw ny, swc nwm kI; AMimRq vrKw] krky, dwsn dwsI dIAW ieMdRIAW rUpI gLIAw ’coN, ivkwrW AOguxW b`jr pwpW rUp ickVu sw& krky, dwsn dwsI dI gRIbI sihq bu`DI rUpI kMblI, AMimRq nwl iBauN ky singD kr id`qI hY[ hux (nyhu)ipAwr nwhI (qutau)tu`tygw[ prmpUjnIk SuB s`cy crn- kmlW ’qy Fih pvW[ XQw:- hoie inmwxI. Fih pvw; pUry siqgur pwis] inmwixAw. guru mwxu hY; guru siqguru kry swbwis]) prmpUjnIk Bgq swihb jI ny hyT ilKy Amolk gubcn kmwey:- isrIrwgu mhlw 1] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI jl kmlyih] lhrI nwil pCwVIAY; BI ivgsY Asnyih] jl mih.jIA aupwie kY; ibnu jl.mrxu iqnyih]1] mn ry; ikau CUtih ibnu ipAwr] gurmuiK AMqir riv rihAw; bKsy Bgiq BMfwr]1] rhwau] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI mCulI nIr] ijau AiDkau.iqau suKu Gxo; min qin sWiq srIr] ibnu jl,GVI n jIveI; pRBu jwxY AB pIr]2] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI cwiqRk myh] sr Bir Ql hrIAwvly; iek bUMd n pveI kyh] krim imlY so www.Gursevak.com

315

q`qkrw

pweIAY; ikrqu pieAw isir dyh]3] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI jl duD hoie] Awvtxu Awpy KvY; duD kau.Kpix n dyie] Awpy myil ivCuMinAw; sic vifAweI dyie]4] ry mn.AYsI hir isau pRIiq kir; jYsI ckvI sUr] iKnu plu.nId n soveI; jwxY dUir hjUir] mnmuiK.soJI nw pvY; gurmuiK sdw hjUir]5] mnmuiK gxq gxwvxI; krqw kry su hoie] qw kI.kImiq nw pvY; jy locY sBu koie] gurmiq hoie.q pweIAY; sic imlY suKu hoie]6] scw nyhu.n quteI; jy siqguru BytY soie] igAwn pdwrQu pweIAY; iqRBvx soJI hoie] inrmlu nwmu.n vIsrY; jy gux kw gwhku hoie]7] Kyil gey sy pMKxUM; jo cugdy sr qil] GVI ik.muhiq ik.clxw; Kylxu Aju ik kil] ijsu qUM mylih.so imlY; jwie scw ipVu mil]8] ibnu gur.pRIiq n aUpjY; haumY.mYlu n jwie] so hM Awpu pCwxIAY; sbid Byid pqIAwie] gurmuiK Awpu pCwxIAY; Avr ik kry krwie]9] imilAw kw ikAw mylIAY; sbid imly pqIAwie] mnmuiK.soJI nw pvY; vICuiV cotw Kwie] nwnk.dru Gru eyku hY; Avru n dUjI jwie]10]11]) mY gun bMD.sgl kI jIvin; myrI jIvin myry dws] nwmdyv.jw ky jIA AYsI; qYso qw kY pRym pRgws]2]3]) hir myro ipru; hau hir kI bhurIAw] rwm bfy; mY qnk lhurIAw]1]) kih kbIr.moih ibAwih cly hY; purK eyk Bgvwnw] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]) jau qum igirvr; qau hm morw] jau qum cMd; qau hm Bey hY ckorw]1]) swcI pRIiq.n quteI ipAwry; jugu jugu rhI smwie]) jYsy qau imTweI rwKIAY Cupwey jqn kY; cItI cl jwie, cIn qwih ilptwq hY[ dIpk jgwie jYsy rwKIAY durwie igRih; pRgt pqMg qw mY shj smwiq hY[ jYsy qau. ibml jl kml iekWq bsY; mDukr mDU Acvn qih jwiq hY[ qYsy gurmuiK ijh Git pRgtiq pRym; skl sMswr. iqh duAwr ibllwq hY]410] (kib`q 110) pauVI] hir ibnu. kCU n lwgeI; Bgqn kau mITw] Awn suAwd siB PIikAw; kir inrnau fITw] AigAwnu Brmu duKu kitAw; gur Bey bsITw] crn kml mnu byiDAw; ijau rMgu mjITw] jIau pRwx qnu mnu pRBU; ibnsy siB JUTw]11]) pauVI] sBy vsqU kauVIAw; scy nwau imTw] swdu AwieAw iqn hir jnW; ciK swDI ifTw] pwrbRhim ijsu iliKAw; min iqsY vuTw] ieku inrMjnu riv rihAw; Bwau duXw kuTw] hir nwnku. mMgY joiV kr; pRBu dyvY quTw]13] pg polw dw ArQ crn, sMpUrn gurU gRMQ swihb jI ’c, pg polw bolo jI, kyvl ie`Qy AiDk hY p`g- 1. PrIdw. mY Bolwvw pg dw; mqu mYlI hoie jwie] gihlw rUhu. n jwxeI; isru BI imtI Kwie]26] pUrn vYrwgI iqAwgI r`b dy Avqwr pUrn Bgq bwbw sRI &rId swihb jI, Apxy pRymI siqsMgIAW ’c ies qr@W sjy bYTy sn, ijvyN qwirAW ’c sohxw cMd sjdw hY[ www.Gursevak.com

316

q`qkrw

pRymIAW ny Awp jI dy pws Swhsr& jI dy gux khy, ikhw, “Awp jI ny aun@W dI bVI ipAwrI s`icAwrI in`gr SuB syvw kIqI hY[ vysvw ƒ ApxI A`K dy ky A`g ilAwey[ ” Apxy murSd dy bcn sux ky, Awp jI ro pey[ XQw:- jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry]) mÚ2] ijsu ipAwry isau nyhu; iqsu AwgY mir clIAY] iDRgu jIvxu sMswir; qw kY pwCY jIvxw] vWg Swh Sr& jI dw bVw BwrI ivjog mMnidAW pRymIAW ƒ au~qR idqw:- PrIdw. mY Bolwvw pg dw; mqu mYlI hoie jwie] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI AMimRq bcn &urmwauNdy hn:- hy BweI! Awp jI dwsn dws ƒ kihMdy hoN, Apxy gurU pIr jI dI bVI BwrI syvw kIqI hY, pr (mY)dwsn dws ƒ ApxI pg mYLI hox dw (Bolwvw)BulyKw hI irhw, mYlI (mqu) n hoie jwie, ies BulyKy krky Apxy murSd gurU pIr jI dy crn- kml, ApxI p`g nwl nhIN JwVy@, nw hI p`g lwh ky aun@W dy prm pwk crn- kmlW ’qy r`KI[ dwsn dws ƒ cwhIdw sI, ik crnkmlW ’qy p`g r`K ky kihMdw, “hy pIr jI! myrI p`g dI lwj r`Ko[ ” ikqnw cMgw huMdw, p`g Apxy pIr jI dy prm- piv`qR prm- pUjnIk crn–kmlW qy r`Kdw[ ijs krky dwsn dws ’qy pUrn myhr krky BwrI pRsMn huMdy[ vw jdoN Apxy murSd Swh sr& jI ƒ m`Qw tykdw sW, qdoN Apxw m`Qw DrqI ’qy r`K ky, Apxy m`Qy ƒ crn- DUV nhIN sI lwauNdw, beI myrI p`g ƒ crn- DUV l`g ky mYLI ho jwvygI[ gihlw rUhu. n jwxeI; isru BI imtI Kwie]26] dwsn dws dw (gihlw)bysmJ rUhu ieh (n)nhIN sI (jwxeI)jwxdw ik ijhVw isr Apxy murSd A`gy nhIN Jukdw, ies hMkwrI isru ƒ BI imtI ny hI Kwie jwxw hY[ pRym bynqI:- AYsI kmwl zmwl BrI, bVI hI fUMGI rmz nwl aupdyS hY[ swfy AMdr jo hMgqw Bry Bwv hn, aun@W krky AsIN DrqI ’qy m`Qw r`K ky nhIN tykdy, crn- DUV m`Qy ƒ nhIN lwauNdy[ PrIdw. mY Bolwvw pg dw; mqu mYlI hoie jwie]2. doo pwrtIAW ie`k dUjy dw kql krdIAW rihMdIAW sn[ ie`k pRymI ny bynqI kIqI, “hy sWeIN jIE! ien@W ’qy myhr kro, ieh Awpo iv`cIN v`F ky mr jwxgy[ bwbw jI ny dohW pwrtIAW ƒ dIvwn ’c bulw ky ^Ub ipAwr nwl AMimRq rUp prm mnohr vYrwgmeI kIrqn kIqw[ Awp jI dy kruxw Bry AMimRq rsIly nyqRW ’coN vYrwg dw jl vih quirAw, qW sB siqsMgq jI ro pey[ ien@W dohW pwrtIAW ny au~T ky, Awp jI dy prm- piv`qR crn- kml PV ley, qW r`b srUp au~qm bkqy bwbw &rId swihb jI ny ieh au~qm aupdyS b^iSAw:- PrIdw. mY Bolwvw pg dw; mqu mYlI hoie jwie] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI ny Awp duAwrw ikhw, hy BweI! (mY)dwsn dws ƒ pg dw (Bolwvw)BulyKw hY ik myrI pg mYlI (mqu)n hoie jwie, AwpxI pwrtI dw bMdw mrn qoN, jy dUjI pwrtI dw bMdw n mwirAw, vw jy muk`dmw hwr gey qW p`g mYlI ho jwvygI[ p`g mYlI dy AMdysy ’c ie`k dUjy dw isr v`Fdy rhy hW[ ijs purK ƒ AwpxI p`g mYlI hox dw sMsw hY,aus dy isr ’qy kW ivstw Kw www.Gursevak.com

317

q`qkrw

ky, ApxI cuJ svwrygw[ XQw:- ijh isir; ric ric bwDq pwg] so isru; cuMc svwrih kwg]1]) gihlw rUhu. n jwxeI; isru BI imtI Kwie]26] (gihlw)bysmJ rUhu (n)nhIN (jwxeI)jwxdw ik myry isru ƒ BI imtI ny hI Kwie jwxw hY[ dohW pwrtIAW ny sRI &rId swihb jI dy crn Do ky pIqy, siqsMgI bx ky inhwl hoey[ AYsIAW kmwl jmwl BrIAW fUMGIAW rmzW sdw leI, swfy vrgy mhwn pwpI jIAW ƒ qwrdIAW rihxgIAW[ DMn bwbw &rId swihb jI[ PrIdw. skr KMfu invwq guVu; mwiKEu mWJw duDu] sBy vsqU imTIAW; rb n pujin quDu]27] auQwnkw:- pUrn Bgq bwbw sRI &rId swihb jI dy mwqw jI ny, bwbw jI bMdgI ’c lwey[ mwqw jI kihMdy, “hy ipAwry spu`qR jI! ^udw jI dI pRymw BgqI kro[ ” b`cw BoLw huMdw hY, jykr s`icAwrI mW Awp bMdgI kry, b`cy ƒ bMdgI ’c lwvy, aus nwl bYT ky ismrn kry, kRoVW mxW AnMd pwvy[ bwby &rId swihb jI ny pu`iCAw, “hy mwqw jI! prm ipAwry ^udw jI A`gy isjdw nmskwr fMfauq krn nwl kI imldw hY?” “S`kr imldI hY[ ” ien@W ƒ ismrn dI Awdq pkwaux leI, ismrn kridAW dy S`kr dI puVI, mus`ly hyTW corI r`K dyxI, ien@W ƒ pqw n l`gx dyxw[ ismrn mgroN kihxw, “ mus`lw cu`ko, S`kr Kwau jI[ ” Awp jI dw BoLw inSkpt srl sUDw bwlk mn, im`Ty dy ipAwr ’c, bMdgI ismrn ’c ig`J igAw[ inAwxI aumr dw AiBAws bVw hI A``Cw lwBdwiek huMdw hY[ so ies qr@W bVI hI sicAwrI mwqw jI ny ikRpw krky Awp jI ƒ ikhw, “hux bwhr jw ky, qkVy ho ky bMdgI kro[ mhwrwj pRwpq hoxgy[ ” jMgL ’c bMdgI krn l`g pey[ kw&I smyN bwAd nwm rs pRwpq ho igAw[ Awp jI vwips Gry Awey[ mwqw jI ny grm 2 singD pdwrQ Ckwey[ pu`iCAw,“hy ipAwry b`cy! nwm bMdgI dw rs kYsw hY?” Awp jI ny gurbwxI jI aucwry:PrIdw. skr KMfu invwq guVu; mwiKEu mWJw duDu] sBy vsqU imTIAW; rb n pujin quDu]27] PrIdw swihb jI Akwl purKu jI dy snmuK kih rhy hn:- hy ipAwry (rb)Akwl purK vwihgurU jI! BwvyN skr KMfu (invwq)imSrI guVu (mwiKEu)miKAwl (mWJw)m`JW dw duDu, ieh (sBy)swrIAW (vsqU)vsqUAW imTIAW hn, pr (quDu)Awp jI dy AMimRq bRhmwnMd suAwd nwm rs ƒ (n)nhIN (pujin)phuMc skdIAW[ XQw:- khu kbIr. gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy. ikAw khIAY]) hliq suKu.pliq suKu,inq suKu ismrno; nwmu goibMd kw sdw lIjY] imtih kmwxy pwp icrwxy; swDsMgiq imil. muAw jIjY]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr]) suKw kI imiq.ikAw gxI; jw ismrI goivMdu] ijn cwiKAw.sy iqRpqwisAw; auh rsu jwxY ijMdu] sMqw sMgiq min vsY; pRBu pRIqmu bKisMdu] ijin syivAw pRBu Awpxw; soeI rwj nirMdu]2]) www.Gursevak.com

318

q`qkrw

lwvxu polw- PrIdw. rotI myrI kwT kI; lwvxu myrI BuK] ijn@w KwDI copVI; Gxy shingy duK]28] {auQwnkw:- &rIdkoit ikly ivKy, Awp jI dI, kwT dI rotI Awp jI dI Amr Xwdgwr hY[ ibR`C kwT hn, aun@W nwl l`gy &L kwT dI rotI hn[ kwT dI rotI dw Bwv rsnw dy suAwd dw sMpUrn iqAwg krnw, p`qR PL Kw ky ^Ub bMdgI krnI[ s^q bMdgI kridAW, sRIr ƒ clwaux leI, QoVw 2 sMqoK nwl swdw qwzw 2 hI Ckxw, Awp jI ^Uh ’c p`uTy lmk ky bMdgI krdy rhy, sRIr su`k ky ipMjrw ho igAw[ ijvyN sMq bwbw Aqr isMG swihb jI bMdgI kridAW dw sRIr su`uk ky ipMjrw hoieAw &oto dyiKAw[ vwihgurU jI Awp bwbw &rIdw swihb jI dy srUp ’c pRgt ho ky, vwihgurU dy idvwny msqwny ielwhI Almsq byi&kr bMdgI r`qy AqIq ibrkqI vwly Bys ’c, vYrwgmeI izMdgI dw nkSw Awp kmw ky, idKw rhy hn, ik Kwxw pYn@xw drvySW vwlw, rihxI krxI kmweI bMdgI joDVI drvySW vwlI[ Awp jI ny bMdgI kridAW 2 bhuqI Bu`K l`gx qoN Guim@Awr GroN Ckx leI mMigAw, aun@W v`fw k`ckOl idqw, “lau &kIr sWeI jI! gRIbW koL qW ieh hI hY”[ A`TW pihrW bwAd AwauNdy, k`ckOl fk`l ky C`k lYNdy[ ie`k sicAwrI mweI ikhw, “hy &kIr sWeI jI! qusIN Kwx pIx dy bhuq hI lwlcI hoN, ieqnw v`fw BWfw r`iKAw, ies ƒ Br ky Ckdy hoN”[ “hW mwqw jI!, ies nwl A`T pihr lMG jWdy hn, Bu`K sqwauNdI hY kI krW”? A`goN ikhw, “ieh pRmwqmw jI dI pRwpqI dw FMg nhIN”[ “iPr d`so kI krW”? A`goN ikhw,“ies ƒ Br ky Ckdy hoN, roz QoVw ijhw GswauNdy jwau, sMqoK Awvygw”[ so aus ƒ GswauNidAw 2 kyvl kwT dI rotI rih geI, Apny iF`f nwl bMn@ leI[ Pyr bVy hI sMqoK sihq inrMkwrI nwmu ADwr ho gey[ XQw:- ieik inrMkwrI; nwm AwDwir]) sMqoiK sdw iqRpqIvnw]) sbr AMdir swbrI; qnu eyvY jwlyin@] hoin njIik Kudwie dY; Byqu. n iksY dyin] du`K Bu`K auNnIdRw qRyh shwridAW, pUrn bMdgI kridAW ieh slok aucwirAw[ PrIdw. rotI myrI kwT kI; lwvxu myrI BuK] ijn@w KwDI copVI; Gxy shingy duK]28] {prmpUjnIk ShId BweI jyTw jI, BweI iprwxw swihb jI pUrn bRhmigAwnI mhWpurS, prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN jI nwl AwpxI ShIdI dyx lhOr gey sn, pr s`cy pwiqSwh jI ny siqgurU sRI gurU hirgoivMd swihb jI dI AiqAMq ipAwrI s`icAwrI syvw krn dw &urmwn kIqw[ ijs smyN siqgurU sRI gurU hirgoivMd swihb jI gvwlIAr ikly’c sn, ieh dovyN mhWpurS bzwr’c jw ky lohw ku`t ky, s`cy pwiqSwh jI leI rsd ^rId ky ilAwauNdy, ieh mhWpurS mh`ly CyvyN pwiqSwh jI dy dlW dy AwgU muKI j`Qydwr bxy, gurU ihq DrmXu`D’c ShId hoey[ so dovyN gurmuiK lohw ku`t ky, s`cy pwiqSwh jI leI rsd ^rId ky ilAwauNdy, ieh kwT dI rotI hY} PrIdw. rotI myrI kwT kI; lwvxu myrI BuK] bwbw Sy^ PrIdw swihb jI pUrn hMgqw rihq ho ky, AOguxW ivkwrW pwpW rihq pUrn bYrwg ’c lIx ho ky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd www.Gursevak.com

319

q`qkrw

vYrwg hI vYrwg sihq, Akwl purK jI dy snmuK GxI qoN GxI gRIbI nwl pRym bynqI krdy hn[ hy Akwl purK jI! Awp jI dy Coty b`cy (myrI)dwsn dws dI BuK (lwvxu)lwhux leI, (myrI)dwsn dws dI rotI (kwT)l`kV ib`RCW dy &L p`qR hY, (kwT)bnwspqI kxk Coly Awid ru`KI im`sI swdI hY jI[ aupRokq slok ’c bwby &rId swihb jI ny &urmwieAw hY ik ijn@W ny corI XwrI fwky gRIbW dw ^Un incoV ky ijvyN mlk Bwgo dy mwl pUiVAW ’coN gurU nwnk dyv swihb jI ny ^Un k`iFAw sI, ies qr@W ijn@w ny (copVI)singD qly rMgW 2 dy pdwrQ (KwDI)Cky hn[ auh Gxy duK shingy[ gurpRswid swdw Ckxw bhuq hI guxkwrI hY:- mhwqmw jI jW hor iksy ƒ BI D`ky nwl pdwrQ n Ckwau, D`kw krnw ishq dy iblkul hI ault hY[ ie`k qW aumr vfyrI hovy, dUjw Kwx pIx dw D`kw kIqw jwvy, qIjw vrizS nw hovy[ so D`ky nwl Ckwaux dw pwp l`gdw hY[ prmpUjnIk DMn s`cy siqgurU qIjy pwiqSwh jI dy nUrI drSn, sRI goieMdvwl swihb jI ivKy, Akbr ny kIqy, nUrI ichrw dyK ky, bhuq hYrwnI hoeI, beI AYnI lMmI aumr ’c, ichrw AYnw lwl jmwl vwlw ikauN hY? sMswrI socxI Anuswr soicAw beI ieh cMgI qoN cMgI ^urwk KWdy hoxgy[ prmpUjnIk s`cy siqgurW pu`iCAw,“bwdSwh kI Ckxw hY?” h`Q joV ky ikhw,“jo qusIN Ckdy hoN”[ kotwin koit bRhmMfW dy mwlk vwihgurU bRhm DMn inrMkwr s`cy siqgurU nwnk dyv jI dy qIjy Avqwr siqgurU swihb jI, Awp AlUxw dlIAw Ckdy sn, auh hI CkwieAw[ Akbr Ck ky inhwl hoieAw qy ikhw, “mYN swrI izMdgI ’c AYnw suAwdlw Bojn nhIN CikAw”[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB s`cI is`iKAw:- ipClI aumr ’c d`uD iGau im`Tw qLI cIz bMd krnI cwhIdI hY[ gurbwxI jI dy AiBAws ibnw, rUh qrsdI iblpdI hY[ XQw:- mÚ 3] ikAw gBrU ikAw ibriD hY; mnmuK. iqRsnw BuK n jwie] prmpUjnIk s`cy siqgurW ny Awp swdw Ck ky, swdw Ckx dw DIrj idqw hY[ prmpUjnIk s`cy siqgurW dw suAws 2 iDAwn Dwr ky, rom 2 krky nmskwr krnI cwhIdI hY[ swdw Ckx bwry, hyT ilKy iek`ly 2 pd dw ^ws pRym nwl bwr 2 AiBAws krdy rihxw cwhIdw hY[ sMqn kw dwnw rUKw; so srb inDwn] igRih swkq CqIh pRkwr; qy ibKU smwn]2] (811) PrIdw rotI myrI kwT kI; lwvxu myrI BuK] ijnw KwDI copVI; Gxy shingy duK]28] ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]29]) ADu gulHw icVI kw cugxu; gYix cVI ibllwie] KsmY BwvY Ehw cMgI; ij kry Kudwie Kudwie]) hrxI hovw bin bsw; kMd mUl cuix Kwau] gur prswdI myrw shu imlY; vwir vwir hau jwau jIau]1] aupRokq pdW Anuswr swdw pdwrQ Ckx nwl sRIr irst pust qMdrusq rihMdw hY[ sRIr ƒ swdw sMqulq Bojn dy ky, ^Ub vrizS krky Su`D gurbwxI kQw kIrqn gw ky, mzbUq kIqw jwvy[ Awpxy bl dy hMkwr dI nivrqI leIN gurbwxI dw ^Ub AiBAws kIqw jwvy[ hy pRymI jIE! r`b jI dy rwh qy c`lx vwly ivrly hI bMdy www.Gursevak.com

320

q`qkrw

hn[ ijvyN AwV pMCI Awpxw potw Br lYNdw hY, Pyr au~f nhIN skdw, aus ƒ iSkwrI jwL ’c Psw lYNdw hY, jW sotw mwr ky mwr lYNdw hY[ qU kYsy AwiV PwQI jwil] ies qr@W izAwdw Kwx nwl jIv rUpI pMCI, bYrwg ivvyk rUpI KMBW nwl, haumY dy iqAwg rUpI aufwrI nhIN mwr skdw[ aus ƒ kwL rUpI iSkwrI mwr lYNdw hY[ XQw:- Kwxw pIxw pivqRü hY; idqonu irjku sMbwih] Anuswr BweI milAwgr isMG jI vWg bhuq hI sMqoK nwl Cky[ so inauNdy jy sMqoK nwl nw Cky jwx qW hoS mwr lYNdy hn, bRhm iv`idAw nhIN pV@n idMdy[ kQw kIrqn Bjn rOL lwaux smyN nINd AwauNdI hY, ismrn ibnw inauNdy CkidAW 2 A^Ir sRIr rogI ho jWdy hn[ pUjw dy Dwn zihr nUM, AMimRq bnwaux vwly prmpUjnIk mhWpurSW dw idRstWq:- syvw dy sUrj ismrn dy Avqwr mwieAw dy iqAwgI, pUrn mhWpurS sMq bwbw gurmuiK isMG jI pitAwly vwilAW pws, jdoN koeI pRymI jWdw, Pu`lIAW dw pRSwd dyx smyN kihMdy, “lY swaU zihr[ ” aus ’coN BI A`Dw pRSwd vwips moV lYNdy[ gey pRymI ƒ ieh sMskwr p`k jWdw, beI pUjw dw Dwn zihr hY, auh hI pRymI kwmXwb ho jWdw[ ijhVy pUjw dy Dwn ƒ AwpxI AYS pRsqI ’c lwauNdy hn, auh msMd bxdy hn[ ie`k vwrI bwbw gurmuiK isMG jI ny h`Q joV ky ikhw, “pRymIE! ieh ie`tW cu`k ky dUjy pwsy su`to”[ Agly idn Pyr ausy jgHw su`tvw id`qIAW[ pRymIAW dy pu`Cx qoN bwbw jI ny bVy singD pRym nwl au~qR id`qw, “BweI qusIN pUjw dw Dwn Kw ky, ivhly rih ky g`lW krnIAW sn[ ies krky quhwnUM ies syvw ’c lw ky vwihgurU mMqR dw AiBAws krwieAw hY”[ AYsy dIn dieAwl mhWpurS hukm krdy, “BweI! jdoN bsqR Pty twkI lwau, bwr 2 lwauNdy jwau, AweI mwieAw syvw ’c pwauNdy jwau”[ bwbw jI dy pRymI nvyN bsqR ƒ BI twkI lwauNdy hn[ beI koeI bsqR twkI qoN ibnw n rhy[ pUrn mhWpurSW dy ies gux qoN AlOikk ielwhI is`iKAw imldI hY, ik gurU Gr dI AQvw Apxy Gr dI koeI BI cIz ^rwb nhIN hox dyxI[ ru`KI su`KI- ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw. dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]29]) nwnk bRhmigAwnI; Awip prmysur] pUrn bRhmigAwnI Bgq bwbw &rId swihb jI, sq sMqoKu dieAw kmwvY; eyh krxI swr] Anuswr sMqoK r`Kx leI &urmw rhy hn:- hy PrIdw! zor zulm mMdy DMdy krky, jIAW dw ^Un incoV ky v`FI lY ky, mws Srwb qLy pdwrQ KIrW pUVy rMgW 2 dy pdwrQ rUpI prweI copVI rotI dyiK ky, Awpxy (jIau)jIA ƒ nw (qrswey)qrsw, prweI copVI rotI kdy B`ul ky BI n Kw[ dwl BwjI ibnw ruKI, (suKI)AncopVI Kwie (kY)ky, TMFw pwxI (pIau)pIxw kr, Bwv iblkul hI swdy qoN swdw &kIrI Kwxw KwieAw kr[ nyk swaU bMdy swdw pdwrQ Ckdy hn[ vwihgurU] pihlI audwsI:prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI ny, suB icqvin; dws qumwry] Anuswr sRb`q dy Bly dI SuB vIcwr kIqI, ik Gr bYT ky, is`KI Drm praupkwr nhIN ho skdw[ pRB myry Eie; bYrwgI iqAwgI] Anuswr Br juAwnI 28 vyN swl dI aumr ’c, 1554 ib: nUM, sRI sulqwnpur swihb www.Gursevak.com

321

q`qkrw

jI qoN, modIKwnw Grbwr sMswrI suK iqAwg ky, dunIAW ƒ soDx, sVdI bldI lukweI ƒ AMimRq nwm b^Sx leI pihlI audwsI AwrMBI[ XQw:- ciVAw soDix; Driq lukweI]24] (vwr 1) vwihgurU] SRI sulqwnpur swihb jI qoN BweI mrdwny jI smyq qur ky, 17 idnW ’c eymnwbwd jw ky, Bgq lwlo jI dI ku`lI ƒ Bwg lwey, mlkBwgo jI dy pUiVAW ’coN lhU Aqy BweI lwlo jI dy koDry dy byhy tu`kr ’coN du`D k`iFAw[ nwm jpidAW Drm- ikRq krn dI idRVqw b^SI[ mlkBwgo jI dI prweI copVI Kwxy krky qpIAW dy qp, jqIAW dy jq tu`t jWdy hn[ Aju. n suqI kMq isau; AMgu muVy muiV jwie] jwie puChu fohwgxI; qum. ikau rYix ivhwie]30]) mY kwmix; myrw kMqu krqwru]) hir myro ipru; hau hir kI bhurIAw] rwm bfy; mY qnk lhurIAw]1]) kih kbIr.moih ibAwih cly hY; purK eyk Bgvwnw] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]) Anuswr, Awpxy Awp ƒ Akwl purKu jI dI kwmx cyrI dwsndwsI mMn ky, rom 2 krky crn- kmlW ’c lIx ho rhy hn[ jnu nwnku boly. qIjI lwvY; hir aupjY min bYrwgu jIau] Anuswr pUrn gwV@y vYrwg ’c, pUrn Bgq bwbw &rId swihb jI, bnwautI suhwgx bixAW nUM, SuB s`cw mhW mhW ivsmwd pUrn vYrwgmeI aupdyS b^SidAW, hir pRym bwxI, mnu mwirAw; AxIAwly AxIAw rwm rwjy] Anuswr pRym rUpI qIr clw rhy hn[ ijs ƒ sux ky dMBI, mhwqmw &kIr sWeI suhwgxW bx jwx[ bwbw jI ie`k rwq smwDI ’c, ismrn n kr sky[ dwsndwsI (Aju)ies mnu`Kw jnm ’c, Awpxy (kMq)pqI sRb ivAwpI sRb pRkwSk, sq sMqoK dieAw Drm inmRqw hlImI iKmw sbr Awid SuB guxW dy Anq klwvwn pRkwS hI pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU inrgux bRhm jI ƒ ismridAW, AByd ho ky A&ur smwDI ’c n suqI[ AMgu muVy muiV jwie A`j sRIr dy AMgu (muVy)muiV muiV (jwie)jWdy hn, kumLw rhy hn[ XQw:- AwKw jIvw; ivsrY mir jwau]) mrxM; ibsrxM goibMdh] jIvxM; hir nwm D´wvxh]) &kIr sWeI siqsMgIAW sihq, DMn vwihgurU bwbw &rId swihb jI sjy idvwn ’c sjy Pby pRym nwl kIrqn kr rhy hn[ ijvyN suhwgx ƒ ie`k idn pqI nwloN ivCoVw ho jwvy[ Eh bVI hI duKI huMdI hY, izMdgI ƒ ivArQ smJdI hY[ XQw:- jwnI ivCMunVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sMswry]) ijsu ipAwry isau nyhu; iqsu AwgY mir clIAY] iDRgu jIvxu sMswir; qw kY pwCY jIvxw]) ivCoVw suxy fuKu; ivxu ifTy mirEid] bwJu ipAwry Awpxy; ibrhI nw DIroid]) hau.rih n skw,ibnu dyKy pRIqmw; mY nIru vhy vih clY jIau]) www.Gursevak.com

322

q`qkrw

jwie puChu fohwgxI; qum. ikau rYix ivhwie]30] AOguxW vwlI hoxy krky, pqI jI dI C`utV kIqI (fohwgxI)duhwgxI ƒ jwie ky puChu, pRkwS srUp pqI pRmysr jI ƒ AwpxI Xwd coN C`f ky, (qum)quhwfI AvsQw rUpI (rYix)rwq (ikau)ikvyN (ivhwie)ibqIq huMdI hY? ie`k rwq dy ivCoVy ’c dwsndwsI ieMnI duKI ho rhI hY[ pRmwqmw v`loN C`utVW ƒ ieh sYnq hY, ik mnuKw jnm Amolk hIry ’c BwvyN &kIrI ilbws pw ilAw, pr Bjn bMdgI krky A&ur smwDI lw ky, Akwl purK vwihgurU jI ’c lIn n ho sky[ swhurY. FoeI nw lhY; pyeIAY. nwhI Qwau] ipru. vwqVI n puCeI; Dn sohwgix nwau]31] ijhVI pqI nwl lVdI hY, syvw nhIN krdI[ ijs ƒ bdclx jwx ky, pqI Apxy Gr n vVn dyvy, shij sMqoiK sIgwrIAw; imTw bolxI] Anuswr, SuB gux kmw ky, swhurY Gr dw (FoeI)Awsrw nw (lhY)pRwpq hovy, (pyeIAY)pyky Gr ’c BI aus ƒ (Qwau)itkwxw nwhI imldw, pyky BI kih dyx ik qyry ’c hI doS hY, GroN k`F dyx[ (pyeIAY)gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] Anuswr, gurU Gr pyky ’c (Qwau)itkwxw nwhI, (swhurY)vwihgurU jI dI drgwh ’c (FoeI)Awsrw (nw)nhIN (lhY)lYNdI[ (ipru)pqI jI BI (vwqVI)g`l n (puCeI)pu`Cx, Bwv srgun srUp Dwr ky ie`k g`l BI nhIN krdy[ &kIr suhwgix (nwau)nwm khwvy, AYsI sohwgix (Dn)DMn hY Bwv iPtkwr Xog hY[ &kIrI vys ’c rihx vwilAW ƒ bVI hI fUMGI rmz hY[ ijvyN swDU ByK Dwr ky sohxy bsqR pihn ley, rwq idny inauNdy KweI gey iF`f vD igAw quirAw nhIN jWdw dyh bhuqI vDw leI[ XQw:- pr Dn pr qn, pr qI inMdw; AKwiD Kwih hrkwieAw]) sau mxu hsqI iGau guVu KwvY; pMij sY dwxw Kwie] fkY PUkY Kyh aufwvY; swih gieAY pCuqwie] au~qoN suhwgxw vwlw ilbws DwirAw hY ik swnUM pRmwqmw jI dI pRwpqI hY[ Awpxy Awp ƒ m`Qw itkwauxw Dwgy qvIq dyxy tUxy twmx krny, &UkW mwrnIAW, pu`Ty kMm krny, pKMfIAW ’c igxy gey hn[ swhurY pyeIAY. kMq kI; kMqu AgMmu AQwhu] nwnk. so sohwgxI; ju BwvY byprvwh]32] (ieh slok mhly 1 jI dw 1089 AMg ’qy k`uJ pwT dy Prk nwl hY[) prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU mhlw 1 jI mhwrwj, Awpxy ipAwry Bgq sRI &rId swihb jI ƒ isropwau b^SidAW, aun@W dy khy Amolk bcnW ƒ Pu`l cV@w rhy hn[ siqgurU mhwrwj swihb jI, Bgq jnW; hir mW ipau bytw] hn[ sRI &rId swihb jI, gurU nwnk dyv jI ie`k joiq hn, ies leI mhwrwj swihb jI &urmw rhy hn:- hy ipAwirE ! “sRI Bgq &rId swihb jI ny, jo Amolk suMdr bcn &urmwey hn, ien@W ƒ Awp kmwauxy krky, shI s`cI suhwgx bxy hn[ shI s`cI suhwgx dy SuB gux &urmwauNdy hn:- pUrn Bgq r`b sRI &rId swihb jI, (swhurY)ies lok ’c, (pyeIAY)vwihgurU dI drgwh ’c, (kMq)hr pRwxI dy AMdr bwhr hr smyN sq sMqoK SuB guxW dy Anq klwvwn AsMK pRkwS hI pRkwS Ajpw jwp kr rhy, Akwl purK vwihgurU jI (kI)dI shI s`cI suhwgx hn[ (kMqu)pqI Akwl purK vwihgurU jI (A+gMm) www.Gursevak.com

323

q`qkrw

(gMm)sog (A)rihq (AQwhu)Qwh qoN rihq byhwQ hn[ hrI pRkwS srUp ik`fy ku v`fy hn? ijn@W iv`c hux AsMK bRhmMf hn[ jo AsMK sUrjW cMdRimAW, qwry mMflW ƒ pRkwS rhy hn[ ijvyN koeI rwkt nwl au~f ky aun@W dI rcnw nhIN imx skdw, aun@W dw AMq ikvyN pwvygw? XQw:- Aiq aUcw; qw kw drbwrw] AMqu nwhI ikCu; pwrwvwrw] koit koit koit; lK DwvY] ieku iqlu; qw kw mhlu n pwvY]1]) inrml inrml.sUcw sUco; sUcw sUco sUcw] AMq n AMqw.sdw byAMqw; khu nwnk.aUco aUcw]) mY pyiKE rI; aUcw mohnu.sB qy aUcw] Awn.n smsir koaU lwgY; FUiF rhy hm mUcw]1]) nwnk. so sohwgxI; ju BwvY byprvwh]32] vwihgurU (nwnk)mhlw 1 jI &urmwauNdy hn:bwbw &rId swihb jI (so)auh suhwgxI jI hn, swirAW ƒ n`Qx vwly ju AOguxW ivkwrW jmW duSmxW qoN byprvwh bymuhqwj Akwl purK vwihgurU jI ƒ (BwvY)BwauNdy hn[ XQw:- sMqn; Avr n kwhU jwnI] byprvwh sdw rMig hir kY; jw ko pwKu suAwmI]) siqguru myrw. bymuhqwju] siqgur myry.scw swju] bwby &rId swihb jI ny jo aupRokq slok khy hn ieh siqgurU mhwrwj swihb jI ƒ bVy hI Bwey hn[ ijn@W ’c bVI hI fUMGI rmj hY[ sMq ByK ’c Aw ky syvw ismrn pRymw- BgqI krky vwihgurU jI dI pRwpqI kro jI[ n@wqI- nwqI DoqI sMbhI; suqI Awie nicMdu]) byV@I- PrIdw. rhI su byVI ihM|u dI; geI kQUrI gMDu]33]1. &rId swihb jI &urmwauNdy hn:- ijvyN iesqRI pws ihM| sI, aus nyy ApxI dyhI DoqI, (nwqI)nhw leI, solW iSMgwr lw ky (sMbhI)sj P`b geI[ (nicMdu)AicMq ho ky (suqI) sON geI[ (su)auh ihM|u dI bdbo nwL (byVI)vLI hI rih geI[ ;geI kQUrI gMDu] pqI ƒ pRsMn krn leI, aus ny jo ksqUrI Awidk sugMDI lweI sI auh (gMDu)^uSbo clI geI[ ieauN AKMf pwT swihb jI qy rOL lwaux leI ieh jIv rUpI iesqRI ny ApxI dyhI DoqI, (nwqI)nhw leI, dsqwr coLw bsqR pihn ky (sMbhI)sj Pb geI[ suqI Awie nicMdu] siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj swihb dy AKMf pwT swihb jI dI rOL ’qy Awie ky, A`gw ip`Cw dyK ky (nicMdu)AicMq ho ky (suqI)sON geI[ siqguru jwgqw hY dyau]) AMqu n vyKix; suxix n AMqu] Anuswr mhwrwj swihb jI sdw hI dyKdy hn[ qUM irhw sON, gurU jI rhy jwg[ zihr pUjw Kw irhw, hy mMd Bwg! PrIdw. rhI su byVI ihM|u dI; geI kQUrI gMDu]33]2. bwbw &rId swihb jI &urmwauNdy hn:- mhwrwj swihb jI dy koLy jw ky, sOxy krky, jIv rUpI iesqRI (ihM|u)hMgqw pUjw Dwn ivSy vwSnw rUpI ihM| dI (byVI)vLI hI rhI[ gurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy crn kmlw ’coN, sw& nIq, pRIq rUpI nwskW nwl, pRymw- BgqI rUpI (kQUrI)ksqUrI dI sugMDI lYxI sI[ gurU pRymw BgqI rUpI ksqUrI dI (gMDu)sugMDI aus koloN clI geI[ nwqI DoqI sMbhI; suqI Awie nicMdu]3. prm ipAwry pqI pRmwqmw jI dI pRwpqI leI, pKMfI rUpI iesqRI nhw leI, swrI ikirAw Do leI, sohxy vsqR pw ky sMq pKMfI ByK Dwr ky www.Gursevak.com

324

q`qkrw

(sMbhI)sj Pb geI[ hux smwDI ’c bYTdI hW[ mYnUM smwDI ‘c mhwrwj dy drSx huMdy hn, Apny Awsx ’qy Awie ky, smwDI dy bhwny icMqw qoN rihq sON geI[ PrIdw. rhI su byVI ihM|u dI; geI kQUrI gMDu]33]) bwbw &rId swihb jI &urmwauNdy hn:- Apny Awsx ’qy Aw ky, smwDI bhwny sOxy krky, jIv rUpI iesqRI, hMgqw pUjw Dwn ivSy vwSnw mMd krmW rUpI ihM| dI vLI hI rhI[ pRymw- BgqI rUpI ksqUrI dI sugMDI aus koloN clI geI[ ismrn dI mhW mhwn ivSyS mhwnqw &urmw rhy hn:- ijvyN vrKw nwl gLIAW dw kUVw sw& ho jWdw hY[ ieauN AMdr bwhr ismrn dI vrKw krky, ieMdRIAW rUpI gLIAW dI mMd vwSnw sw& krnI sI[ ijvyN AnwVI dy ^Uh ’c mrI ib`lI if`g peI[ iv`dvwn koly jw d`isAw[ aus ikhw, “pihlW ib`lI k`F ky, hzwr fol k`F dyvo jI”[ aus ny mrI ib`lI n k`FI, hzwr fol k`F ky Kp igAw, bdbo nhIN htI”[ iv`dvwn pws Aw ky lVn l`gw[ “qUM mYnUM Kpw mwirAw, hzwr fol k`F id`qw, bdbo nhIN geI[ iv`dvwn ikhw, “c`l dyKIey” jdoN dyiKAw, “auey BilAw, mrI ib`lI nhIN k`FI, ieho hI ZlqI hY[ ieauN ijqnw icr AMdroN hMgqw pUjw Dwn ivSy vwSnw mMd krmW rUpI mrI ib`lI nhIN k`Fdw, auqnw icr gurU swihb jI dI pRymw- BgqI rUpI ksqUrI pRwpq nhIN huMdI jI[ ismrn smyN sOxw v`fw pwp hY, ijvyN swfy swhmxy Qwl pros ky r`Kx qoN, AsIN sON jweIey[ jwg ky ismrn krn dw SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn:- nINd qW jogIAW ƒ BI ^rwb krdI hY[ ies leI nINd Gtwaux leI qVky ibnw, QoVw swdw pdwrQ Ckxw cwhIdw hY[ XQw:- sMqn kw dwnw rUKw; so srb inDwn] s^q syvw jW s^q ksrq kro qW Awls Gtdw hY[ s^q ksrq krn dy kRoVW hI lwB hn[ qLy pdwrQ qW bhuq hI izAwdw Awls pwauNdy hn, sRIr ƒ rog lw idMdy hn[ XQw:- BWq BWq; B`Cq pkvwnw] aupjq rog dyh iqn nwnw]) ismrn krky r`j lY, nhIN qW ipCoN pCqwauNxw hI pvygw[ XQw:- kbIr. lUtnw hY q lUit lY; rwm nwm hY lUit] iPir pwCY pCuqwhugy; pRwn jwihgy CUit]41]) bury kwm kau; aUiT KloieAw] nwm kI bylw; pY pY soieAw]1]) ikAw sovih. nwmu ivswir; gwPl gihilAw] ikqˆØI iequ drIAwie; vM\in@ vhidAw]1] boihQVw hir crx; mn ciV lµGIAY]) jwghu jwghu sUiqho; cilAw vxjwrw]) bYsq bwrW clqy ATwrW; sovq cwlY qIs, mYQn kriqAW pYNsT cwlY; ikauN nw BjY jgdIs]) swro idnsu mjUrI krY] hir ismrn kI vylw; bjr isir prY]1]) pRwnI; prm purK pg lwgo] sovq khw.moh inMdRw mY; kbhUM.suicq hÍY jwgo]) jwgu ry mn; jwgnhwry] ibnu hir.Avru n Awvis kwmw; JUTw mohu imiQAw pswry]) kbIr. sUqw ikAw krih; jwgu roie BY duK] jw kw bwsw gor mih; so ikau sovY suK]127] kbIr. sUqw ikAw krih; auiT ik n jpih murwir] iek idn sovnu hoiego; lWby gof pswir]128]) kbIr.sUqw ikAw krih; bYTw rhu Aru jwgu] jw ky sMg qy bICurw; qw hI ky sMg lwgu]) jwig lyhu.ry mnw jwig lyhu; khw gwPl soieAw] jo qnu aupijAw.sMg hI; so BI sMg n hoieAw]1]) PrIdw.cwir gvwieAw hMiF kY;cwir gvwieAw www.Gursevak.com

325

q`qkrw

sMim] lyKw rbu mMgysIAw; qU AWho kyrHy kMim]) myrw shu jwgY; hau inis Bir sovw]1] ieau; ikau kMq ipAwrI hovw] jobn jWdy nw frW; jy sh pRIiq n jwie] s`uik- PrIdw. ikqˆØI jobn pRIiq ibnu; suik gey kumlwie]34] {hr jIv ƒ juAwnI jwx dw sMsw hY, buFypy ’c sRIr ieMdRy BwvyN kmzor ho ky cly jWdy hn,pr Pyr vI suAwd iviSAW krky, iqRpqI nhIN huMdI, iviSAW leI roNdw hY[ mn dI ies FihMdI dSw dI inivrqI leI, SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn}:- hy (sh)pqI vwihgurU jI! Awp jI AYsI ikRpw kro, ik dwsn dws dy AMdroN Awp jI dI pRIiq n (jwie)jwvy[ jy Awp jI dI pRIiq n jwvy qW dwsn dws, (jobn)juAwnI husn jWdy nw (frW)fry[ prmpUjnIk pqI pRmwqmw jI dI gUV@I pRIqI krky, swry ivSy ivkwr Cu`t jWdy hn[ gurmuKqweI vwlI s`cI pRIqI duAwrw, s`cy pRIqm jI dI pRwpqI ho jWdI hY[ XQw:- gurmuiK scI AwskI; ijqu pRIqmu scw pweIAY] kotwn koit bRhmMfW dy mwlk dy drSnW dw ivgws bixAW hI rihMdw hY[ jdoN mn mhW ivsmwd ivAwpk ’c lIx ho ky, icMq AicMqw sglI geI] dI AvsQw ’c lIx hovy Pyr juAwnI jwx dw koeI fr nhIN huMdw[ ies leI gurU syvw BgqI, sIs vwrn q`k kurbwnI Ardwis krky AYsI pRIqI pRwpq kro jI[ ijs krky juAwnI dy jwx dw sMsw hI n hovy[ pRIqI ikauN mMgI hY? s`uik- PrIdw. ikqˆØI jobn pRIiq ibnu; suik gey kumlwie]34] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- hy vwihgurU jI (ikqNI)ikqny Bwv byAMq (jobn)husn, AOguxW ivkwrW mwieAw ’c l`g ky, qyrI pRIiq qoN ibnu, kumlwie ky suik gey[ XQw:- hir ibnu; jIau jil bil jwau] AMqRIv:- siq sMqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw pUrn gurU jI dI SuB s`cI syvw ismrn Awid, sRb ivAwpI mhW ivsmwd, AnMq SuB guxW v`loN kumlwie ky, rwm jI v`loN suik sV ky nwsqk ho ky mr gey[ XQw:- sloku] Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk khIAih nwnkw; ijh pRIiq nhI BgvMq]) nwm sMig; min pRIiq n lwvY] koit krm krqo; nrik jwvY]5]) iDRgu ievyhw jIvxw; ijqu. hir pRIiq n pwie] ijqu kMim. hir vIsrY; dUjY lgY jwie]1] PrIdw. icMq Ktolw, vwxu duKu; ibrih ivCwvx lyPu] eyhu hmwrw jIvxw; qU swihb scy vyKu]35] &rId swihb jI snmuK pRym bynqI krdy hn:- hy sRb ibAwpI sRb pRkwSk vwihgurU jI! Awp jI dy ivCoVy ’c, (icMq)icMqw hI dwsn dws dw (Ktolw)mMjw hY[ duKu rUpI vwxu nwl buixAW hY[ qV&waux mcwaux vwlw mhW du`KdweI (ibrih)ivCoVw hI, (ivCwvx)ivCOxw Aqy au~pr lYx vwlI (lyPu)rjweI hY[ kwgid klm; n ilKxhwru] Anuswr du`KW ƒ kwZz klm ilK nhIN skdy[ (hmwrw)dwsn dwsW dw, Awp jI dy ivCoVy ’c, duK kIAw pMfw KulIAw; www.Gursevak.com

326

q`qkrw

Anuswr d`uKW hI d`uKW vwlw, eyhu jyhw duKdweI (jIvxw)ijauxw hY, hy s`cy imhrvwnu. swihbu imhrvwnu] swihbu myrw. imhrvwnu] vwihgurU jI! (qU)Awp jI, dwsn dws v`l, imhr BrI ing@w nwl (vyKu)dyKxw kro jI[ XQw:- imqR ipAwry ƒ hwlu murIdW dw khxw] quDu ibnu rogu rjweIAw dw EFx nwg invwsw dy rhxw] (sRI dsm 711) duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) duK kIAw pMfw KulIAw; suKu.n inkilE koie] duK ivic jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) ieik Gir.Awvih AwpxY; ieik.imil imil puCih suK] ieknw eyho iliKAw; bih bih rovih duK]) sMsw iehu sMswru hY; jnm mrx ivic duK sbwieAw] Anuswr jMmx mrn dy byAMq hI du`K hn[ jIv ijs 2 jUn ’c jWdw hY, du`K hI du`K hn[ kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]) keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) ibnu ismrn.jo jIvnu blnw; srp jYsy ArjwrI] nv KMfn ko rwju kmwvY; AMiq clYgo hwrI] sRIr, ieMdRy ivkwrW dy ADIn ho ky, hor 2 ivkwr mMgdy hn iqRpqI nhIN huMdI, vYr d`uK rog kSt hI kSt sihq, sVdw bldw jUnW Bogdw sdw jm fMfy KWdw rihMdw hY[ jy lK iesqrIAw Bog krih; nv KMf rwju kmwih] ibnu sqgur, suKu n pwveI; iPir iPir jonI pwih]) shs Kty; lK kau auiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCY pwvY] Aink Bog; ibiKAw ky krY] nh iqRpqwvY; Kip Kip mrY]) vfy vfy rwjn Aru BUmn; qw kI.iqRsn n bUJI] lpit rhy mwieAw rMg mwqy; locn.kCU n sUJI]1] ibiKAw mih; iknhI.iqRpiq n pweI] ijau pwvku eIDin nhI DRwpY; ibnu hir.khw AGweI] rhwau] idnu idnu krq Bojn bhu ibMjn; qw kI.imtY n BUKw] audmu krY suAwn kI inAweI; cwry kuMtw GoKw]2] kwmvMq kwmI bhu nwrI; pr igRh.joh n cUkY] idn pRiq krY.krY pCuqwpY; sog loB mih sUkY]3]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) PrIdw. mY jwinAw duKu muJ kU; duKu sbwieAY jig] aUcy ciV kY dyiKAw; qW Gir Gir eyhw Aig]81]) Aink sjWeI.gxq n AwvY; grBY griB BRmwih] pRmwqmw jI dy ivjog ’c rogW krky jIv ikMny qV& rhy hn[ ijhVy sRIr idsdy hn aun@W dI ieh mMdI hwlq hY, ijhVy nhI idsdy, auh vI eysy qr@W hI duKI hn[ mhwrwj swihb jI dy crn- kmlW ’c ijqnw icr lIn nhIN ho jWdw auqnw icr jMmx mrn ’c du`K hn[ XQw:qqu bIcwru; khY jnu swcw] jnim mrY; so kwco kwcw] vwihgurU jI dy ivCoVy’c, hr jnm’c ieMidRAW dy iviSAW dy ADIn ho ky, jMmx mrn rogW kLySW dy kSt hI kSt Bogdw hY[ moh mmqw corIAW niSAW jUey Gor pwpW’c l`g jWdw hY[ AwiD ibAwiD aupwiD rs; kbhu.n qUtY qwp] pwrbRhm pUrn DnI; nh bUJY prqwp]) buFwpy dy d`uK BI kQn nhIN ho skdy[ ies slok ’c pRym Bwv sihq bVI hI fUMGI rmz hY[ cOrwsI l`K jUn dI ie`k 2 jUn ’c, AsMK Arb ^rb jIA hn, bhuq jUnW ^urdbIn nwl vI nhIN idsdIAW[ ieh sB jIv ieMdRIAW dy iviSAW www.Gursevak.com

327

q`qkrw

’c qV& rhy hn, iqRsnw Awsw eIrKw lwlc dy hLk hMgqw vYr Awid AOguxW krky lVdy mrdy mwrdy hn[ XQw:- lK caurwsIh mydnI; iqsnw jlqI kry pukwr]) mÚ 3] hMaumY AMdir KVku hY; KVky KVik ivhwie] hMaumY vfw rogu hY; mir jMmY AwvY jwie] hMgqw b`jr pwpW dy Asih Bwr krky, idl idmwZ sRIr d`by kSt Bog rhy hn, ros nwl Bry pey hn[ ikMnIAW dyhW hr vyly, goLIAW bMbW nwl BuMnIAW swVIAW jw rhIAW hn[ ikMnIAW dyhW dy iF`f ’c cwkU mwr ky mwr rhy hn[ ikMnIAW dyhW dIAW A`KW k`F ky, AsQx v`F ky mwrIAW geIAW hn[ ikMnIAW dyhW ƒ AMdroN kIVy ikRm hux KweI jw rhy hn[ ikMnIAW gweIAW hux kql kIqIAW jw rhIAW hn, ikMnIAW b`cIAW pyt ’c, jW hux jMmdIAW hI mwrIAW jw rhIAW hn[ kwm kRoD loB moh ivkwr nSy AOgux hwvI ho ky, dyhW ƒ bhuq izAwdw du`K dy rhy hn[ eyfz Awidk bImwrIAW du`K dy rhIAW hn[ AsIN ie`k ikRm hW, swfI dyh AMdr, byAMq hI ikRm, prm ipAwry rwm jI dy ivjog ’c qV&dy duKI B`jy iPrdy hn, du`KW dI g`l kihx kQn ’c nhIN Aw skdI[ ies slok ’c bVI hI fMUGI rmz duAwrw jIAW ƒ b^Swaux leI is&wrS krdy hn[ XQw:- qyry jIA; jIAw kw qoih] ikq kau; swihb Awvih roih] qUMhI qUMhI qUMhI hy ipAwry Akwl purK jI! jIA (qyry)Awp jI dy hn[ jIAw dy (qoih)Awp jI suAwmI hoN jI[ hy (swihb)mwlk vwihgurU jI! Awp jI (kau)nUM, (ikq)iks leI ien@W jIAW qy (roih)gu`sw (Awvih)AwauNdw hY, jo sdw 2 hI Bu`lxhwr hn[ Awp jI pwrwvwr qoN rihq FMgW nwl, ien@W dI r`iKAw krn vwly hoN[ XQw:- sdw sdw iehu BUlnhwru] nwnk rwKnhwru Apwru]) jy qU swihb Awvih roih] qU Enw kw qyry Eih] hy swihb! jy (qU)Awp jI ƒ ien@W qy (roih)gu`sw AwauNdw hY[ (qU)Awp jI Enw (kw)dy mwqw ipqw srUp hoN, (Eih)auh (qyry)Awp jI dy Bu`lxhwr indwn b`cy hn[ ibrhw ibrhw AwKIAY; ibrhw qU sulqwnu] PrIdw. ijqu qin, ibrhu n aUpjY; so qnu jwxu mswnu]36] (ibrhw)pRym nwl (AwKIAY)khIey, hy (ibrhw)pRym! qU (sulqwnu)c`kRvrqI bwdSwh hYN! hy (ibrhw)pRym! qUM c`kRvrqI bwdSwh hYN[ AQvw vwihgurU jI pws (ibrhw)pRym nwl (AwKIAY)khIey, hy, rwjn ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; vwihgurU jI! Apxy dwsn dws ƒ (ibrhw) pRym (ibrhw)pRym hI pRym b^So jI[ hy c`kRvrqI bwdSwh! (ibrhw)pRym, qUM DMn hYN ijs (ibrhw)pRym dy vsIkwr ho ky Akwl purK jI pRgt ho ky, Apxy b`cy dy mgr 2 qury iPrdy hn[ XQw:- kbIr. mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo. hir iPrY; khq kbIr kbIr]55]) swcu khO. sun lyhu sBY; ijn pRymu kIE. iqn hI pRBu pwieE] (sRI dsm 14) bwbw &rId swihb jI PurmwauNdy hn:- (ijqu)ijs qin’c, vwihgurU jI dw (ibrhu)pRym nhIN (aUpjY)pYdw huMdw (so)aus qnu ƒ (mswnu) SmSwn BUmI jwxu lvo[ XQw:- kbIr. jw Gr. swD n syvIAih; hir kI syvw. nwih] qy Gr. mrht swrKy; BUq bsih. iqn mwih] ijs pRym dy vsIkwr ho ky, pUrn gurU jI dy ipAwirAW ny nwm jipAw, vMf CikAw dyZ clweI qyg vwhI, www.Gursevak.com

328

q`qkrw

zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, cr^VIAW’qy cV@y, bMd 2 ktvwey, pu`TIAW K`lW luhweIAW, dygW’c aubwLy KwDy, Awpxy Awp ƒ AwirAW nwl icrvwieAw, Awpxy b`icAW ƒ nyizAW’qy tMgvwieAw, toty 2 krvw ky JoLIAW ’c puAwieAw[ jMgW Xu`DW’c ShId hoey, ijauNidAW hI Awpxy Awp ƒ nINh ’c icxvwieAw, goLIAW goLy KwDy, du`K Bu`K mwrW shwr ky ‘hwey sI’ nhIN aucwrI, Bwxy ƒ im`Tw hI im`Tw mMnidAW snmuK ShId hoey, gurU b^SI gurbwxI ipAwrI is`KI dw bIj r`iKAw, iqn@W gurU ipAwirAW s`icAwirAW nUM, dwsn dwsIAW in`kIAW kIVIAW hr smyN rom 2 krky, pUrn pyRm sihq, mhW ivsmwd Anqklwvwn AnMq nmskwrW fMfauqW krdIAW hn[ ijn@W gurmuKW ny prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dy ieh Amolk bcn kmwey:- jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig;pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) ggn dmwmw bwijE;pirE nIswnY Gwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn ko dwau]1] sUrw so pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY;kbhU n CwfY Kyqu]) kbIr.muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr] mq. hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) gur kau;kurbwnu jwau hW]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) qU cau sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) PrIdw. ey ivsu gMdlw; DrIAW KMfu ilvwiV] ieik rwhydy rih gey; ieik. rwDI gey aujwiV]37]{bhuq hI pRymmeI nmskwr pRym ivcwr:- ijvyN bysvw ivsu gMdlw hn, iqvyN mrd pr igRih ivkwrI hY, aus qoN GrvwlI ƒ eyfz l`g rhI hY, gMdI GrvwlI qoN pqI nMUM eyfz l`g rhI hY[ mnuKw zwqI ƒ hI vysvw qoN pRhyz dw SuB s`cw aupdyS hY, vysvw vrgy pr igRih ivkwrI BVUey gMdy swkq hn aun@W qoN pRhyz dw aupdyS hY[ XQw:- ho, pr Dn pwhn quil; iqRXw pr,mwq hmwrY] prmpUjnIk s`cy siqgurU dsvyN pwiqswhjI &urmwauNdy hn:- hy BweI! prwieAw Dn mYnUM p`Qr vWg hY, pr iesqRI mwqw jI vWg hY[ CMd] suiD jb qy hm DrI; bcn gur dey hmwry] pUq iehY pRn qoih; pRwn jb lg Gt Qwry] inj nwrI ky swQ; nyhu qum in`q bFYXhu] pr nwrI kI syj; BUil supny hUM n jYXhu]51] pr nwrI ky Bjy; shs bwsv Bg pwey] pr nwrI ky Bjy; cMdR kwlMk lgwey] pr nwrI ky hyq; sIs ds sIs gvwXo] ho, pr nwrI ky hyq; ktk kvrn kO GwXo]52] pr nwrI sO nyhu; CurI pYnI kir jwnhu] pr nwrI ky Bjy; kwl bÎwpÎo qn mwnhu] AiDk hrIPI jwin; Bog pr iqRX jo krhI] ho, AMq sÍwn kI imRqu; hwQ lyNfI ky mrhI]53] bwl hmwry pws; dys dysn iqRX Awvih] mn bWCq br mWig; jwin gur.sIs Jukwvih] is`KÎ pu`qR iqRX.suqw jwin; Apny icq DirXY] ho, khu suMdir iqh swQ; gvn kYsy kr kirXY]54] prmpUjnIk s`cy siqgurU jI ny,pr iesqRI dy iqAwg dw SuB aupdyS idqw hY, jo nhIN mMndy:- Gr kI nwir iqAwgY AMDw] pr nwrI isau GwlY DMDw] jYsy www.Gursevak.com

329

q`qkrw

isMblu dyiK sUAw ibgswnw] AMq kI bwr mUAw lptwnw] isgRt nSy fr`g pIx vwilAW dy sRIr ’c, gMdy jrwsIm pYdw ho jWdy hn, auh Apxy Awp Aqy sMswr ƒ nrk bxwauNdy hn[} PrIdw. ey ivsu gMdlw; DrIAW KMfu ilvwiV] ieik rwhydy rih gey; ieik. rwDI gey aujwiV]37] vysvw hovy AQvw gMdw- bMdw swkq vysvw vwly mMd- krm kry, ivsu dIAW gMdlW hn[ hy PrIdw! (ey) eyh jo zwlm iesqRI purKW dIAW dyhW, KMfu ’c (ilvwiV) lbyV vl@yt ky, DrIAW (ivsu) zihr dIAW gMdlw hn[ KMf ’c ilbyVx vWg muKoN im`Tw boldy, &YSn lwauNdy hn, bwhroN idKwvy dw jIvn hY, AQvw bwhroN ByK sMqW vwLw hY[ ieik swkq iesqRI purK ivBcwr zulm rUp zihr Awpxy mn bwxI sRIr ’qy (rwhydy) bIjdy hI (rih)hMB hu`t mr Kp gey[ ieik ijn@W swkqW ny, ivBcwr zulm rUp zihr Awpxy mn bwxI sRIr ’qy (rwDI) bIjI sI, auh Apxw hornw dw Grbwr nyk cwl clx sB ikC hI aujwiV ky mr gey[ PrIdw. cwir gvwieAw hMiF kY; cwir gvwieAw sMim] lyKw rbu mMgysIAw; qU AWho kyrHy kMim]38] &rId swihb jI &urmwauNdy hn:- hy jIv! Awp jI ny cwir pihrW dy smyN nUM, kwm kRoD loB moh hMkwr kusMgq inMidAw cuglI pwpW corI XwrI ’c (hMiF)brbwd rogI sogI ho (kY)ky (gvwieAw)guAw ilAw[ cwir pihr (sMim)sON ky byArQ hI (gvwieAw)guAw ley, gurU syvw ismrn praupkwr inskwm syvw nw kIqI[ hy ipAwry jI! jdoN rbu vwihgurU jI drgwh ’c lyKw (mMgysIAw)mMgxgy, qU mwqlok ’c, (kyrHy)ikhVy 2 SuB (kMim)krm krky (AWho)AwieAw hYN? jy hux qUM Bjn ismrn bMdgI inrivkwr SuB kwrj nhIN krdw qW Pyr sWeI dy drbwr iv`c SrimMdw hoxw pvygw[ XQw:- PrIdw. ijn@I kMmI nwih gux; qy kMmVy ivswir] mqu srimMdw QIvhI; sWeI dY drbwir]59]) lyKw rbu mMgysIAw; bYTw kiF vhI] qlbw pausin AwkIAw; bwkI ijnw rhI]) lyKw lIjY; iql ijau pIVI]) jmu jwgwqI; dUjY Bwie kru lwey] nwvhu BUly; dyie sjwey] GVI muhq kw lyKw lyvY; rqIAhu mwsw qol kFwvixAw]5]) kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu. Kudwie] dPqr lyKw nIksY; mwr. muhY muih Kwie]) PrIdw. dir drvwjY jwie kY; ikau ifTo GVIAwlu] eyhu indosW mwrIAY; hm dosW dw ikAw hwlu]39] vwihgurU bRhm jI ny, bwby &rId swihb jI dw Avqwr Dwr ky, bhuq GxI s^q imhnq sihq pRymw BgqI kIqI[ Awp jI ivsmwd rMg ’c, moklw Sihr Awey, ie`Qy zwlm mugl moklw rwj krdw sI, ies ny &kIrW ƒ kYdI krky r`iKAw sI[ ikly dI auswrI aun@W qoN krwauNdw, aun@W ƒ pRCwdw n idMdw[ auh ivcwry Bu`Ky iDAwey &kIr ru`Kw byhy jUTy tu`kr mMg ky Ck lYNdy[ bwby &rId swihb jI ny imhr krky, eys dw mn, mhwrwj ’c joV idqw[ XQw:- Ajb kMm; krqy hir kyry] iehu mnu BUlw jWdw; Pyry] inrdoS &kIr kYdI Cufw idqy[ rwjy mokly ny mhwn KuS ivsmwd ho ky, Awpxw rwj, bwby &rId swihb jI ƒ pRym Bytw kr idqw[ ijs krky moklw nwm bdl ky &rIdkot ho igAw, ies qoN A`gy izkr Awvygw[ &kIr www.Gursevak.com

330

q`qkrw

sWeI lok, Awp jI dy crn- kmlW ’c hmySw hI rihMdy, Awp jI dI syvw vI krdy, AwigAw mMndy KuSIAW pRwpq krdy, &rId swihb jI, rwjy dy rwj drbwr A`gy GiVAwl v`jdI dyK ky, PurmwauNdy hn:PrIdw. dir drvwjY jwie kY; ikau ifTo GVIAwlu] eyhu indosW mwrIAY; hm dosW dw ikAw hwlu]39]) pRQmy. mnu prboDY Apnw; pwCY Avr rIJwvY] hr g`l ’c, Awpxy mn ƒ SuB s`cw mhW vYrwgmeI aupdyS idMdy hn[ hy dwsn dws gRIb &kIr inmwxy pRdysI PrIdw! qUM rwjy dy drvwjy (dir)AMdr jwie kY, GVIAwlu ƒ ikau (ifTo)dyiKAw hY? jy ies qoN koeI SuB is`iKAw nhIN lYxI sI[ eyhu (indosW)doSW rihq, GVIAwlu ƒ hQOVI nwl (mwrIAY)ku`itAw jWdw hY, Blw jy inrdoS ƒ hI AYnw ku`itAw jw irhw hY, (hm)swfw (dosW)gunwhW vwiLAW dw, (ikAw)kI hwlu hovygw? bhuq hI gUV@I rmz hY, hr pRwxI mwqR ƒ aus dy gunwh cyqy krwey hn[ ijvyN gunwhW vwiLAW ƒ ie`Qy, AgWh BI s^q qoN s^q szw imlygI[ so doSW ƒ iqAwgo jI[ doS ieh hn:- bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk rwiK lyhu; Awpn kir krm]) jyqw smuMdu swgru. nIir BirAw; qyqy Aaugx hmwry]) hau AprwDI gunhgwru; hau bymuK mMdw] coru Xwru jUAwir hau; pr Gir johMdw] inµdku dustu hrwmKoru; Tgu dys TgMdw] kwm kRoDu mdu loBu mohu; AhMkwr krMdw] ibswsGwqI AikrqGn; mY ko n rKMdw] ismir murIdw FwFIAw; siqguru bKsMdw]21]36] (Bw:gu:) Agly slok ’c aupRokq is`iKAw ƒ duhrwA rhy hn:GVIey GVIey mwrIAY; phrI lhY sjwie]) fu`KI GVI- Awl- so hyVw, GVIAwl ijau; fuKI rYix ivhwie]40] ie`k GVI s`T pl dI huMdI hY, ie`k (GVIey)GVI (GVIey)GVI mgroN GVIAwl ƒ hQOVI nwl (mwrIAY)ku`itAw jWdw hY, Pyr (phrI)pihr 2 mgroN, bhuqI szwie lYNdw hY, ikauNik pihr hoey qoN bhuqy f`gy mwrdy hn[ (so)aus GVIAwl (ijau)vWg qyry (hyVw)sRIr ƒ pihr 2 bwAd GVI 2 bwAd, kIqy kukrmW dI s^q szw imlygI, mwr KWidAw dI rwq AQvw aumr rUpI rwq, du`KW sihq duKI (ivhwie)guzrygI[ XQw:- lyKw rbu mMgysIAw; bYTw kiF vhI] qlbw pausin AwkIAw; bwkI ijnw rhI]) lyKw lIjY; iql ijau pIVI]) jmu jwgwqI; dUjY Bwie kru lwey] nwvhu BUly; dyie sjwey] GVI muhq kw lyKw lyvY; rqIAhu mwsw qol kFwvixAw]5]) kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu. Kudwie] dPqr lyKw nIksY; mwr. muhY muih Kwie]) KMfy Dwr glI Aiq BIVI] lyKw lIjY iql ijau pIVI]) kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu. Kudwie] dPqr lyKw nIksY; mwr. muhY muih Kwie]) Aink sjWeI, gxq n AwvY; grBY griB BRmwih] r`b rUp bwbw PrId swihb jI ijn@W dy lUM 2 ’c, vwihgurU jI dw sRb ivAwpI mhW ivsmwd AQwh pRym visAw hY[ ijh pRswid; Awrog kMcn dyhI] Anuswr Awp jI dI suMdr sony vrgI AroZ dyhI, AOguxW ivkwrW rihq hY[ pr rmzW www.Gursevak.com

331

q`qkrw

bhuq fUMGIAW hn, sjy dIvwn ’c pUrn vYrwgmeI kIrqn kr rhy hn, Awp kmw ky SuB s`cw aupdyS b^S rhy hn[ XQw:- Awip kmwau; Avrw aupdys] buFw hoAw. syK PrIdu; kMbix lgI dyh] jy sau vir@Aw jIvxw; BI qnu hosI Kyh]41] bwbw Sy^ &rId swihb jI pUrn hMgqw rihq ho ky, AOguxW ivkwrW pwpW rihq pUrn bYrwg ’c lIx ho ky, sRb ivAwpI mhW ivsmwd vYrwg hI vYrwg sihq, Akwl purK jI dy snmuK GxI qoN GxI gRIbI nwl pRym bynqI krdy hn[ hy Akwl purK jI! Awp jI dw b`cw syK PrIdu bMdgI rihq, AOguxW sihq buFw (hoAw) ho igAw hY[ AOguxW pwpW ivkwrW buFypy rUp pwLy krky, dyh kMbix lgI hY[ jy (sau) sYNkVy (vir@Aw) swl, AOguxW pwpW ’c (jIvxw) ijauxw hovy Pyr BI (qnu) srIr (Kyh) im`tI (hosI) ho jwvygw[ XQw:- kbIr. grbu n kIjIAY; aUcw dyiK Avwsu] Awju kwil@ Buie lytxw; aUpir jwmY Gwsu]38]) kbIr. grbu n kIjIAY; rMku. n hsIAY koie] Ajhu su nwau smuMdR mih; ikAw jwnau ikAw hoie]39]) kbIr. grbu n kIjIAY; dyhI dyiK surMg] Awju kwil qij jwhugy; ijau kWcurI BuXMg]40]) kbIrw. DUir skyil kY; purIAw bWDI dyh] idvs cwir ko pyKnw; AMiq. Kyh kI Kyh] mhwrwj dI nyq AYsI hY hux qoN pihlw pUrW dy pUr Kyh ho cu`ky hn, hux ho rhy hn, Aqy Awaux vwly smyN iv`c hoxy hn[ swnMU mhW pwpIAW ƒ SuB s`cI is`iKAw hY, pUrn bYrwg Dwr ky, vwihgurU jI ’c juVIey joVIey ismrn gurU syvw pRymw BgqI praupkwr krIey krweIey nmskwr bilhwr[ PrIdw. bwir prwieAY bYsxw; sWeI. muJY n dyih] jy qU. eyvY rKsI; jIau srIrhu lyih]42] {sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- iksy zwlm swkq ADIn, s^q Bu`K myhnq k`ut pYxI, Kwx pIx ƒ vI niK`D imlxw, bhuq AOKI izMdgI hoxI, BwvyN sbMDI BI hI ikauN n hovy, bwir prwieAY bYsxw; hY[ swry ieMdRy, Bu`Ky bwj vWg, Awpo Awpxy ivSy ƒ B`jdy hn[ A`KW prwieAw rUp dyKdIAW hn, kMn ivSy ivkwrW dIAW g`lW suxdy hn, ieh A`g l`gI hoeI hY, zbwn ƒ ivSy ivkwrW suAwdW dI A`g l`gI hY, cmVI ƒ sprs dI A`g l`gI hY, hr vyly sprs cwhuMdI hY[ nwsW pr- iesqRI dI durgMDI lYNdIAW hn[ eIrKw iqRSnw dI A`g ’c, byAMq jIv gunwh krdw, ieh &YSn gunwhW dI A`g cwr cu&yry l`gI hY, zbwn JUT boldI hY, cmVI sprs ’c l`gI, pYr kusMgq ’c jWdy hn, h`Q Zlq kMm pwp krdy, ieh sB bwir prwieAY bYsxw; hY[ XQw:- bYr ibroD; kwm koRD moh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] Anuswr corwsI l`K jUn dw prwieAw bwr hY[ ijvyN ShId Bgq isMG jI ƒ SwdI krn bwry ikhw, A`goN ikhw, “mYN SwdI krw ky Zulwm pYdw nhIN krny, AijhI SwdI dI loV nhIN, prwieAw bwr hY[ mYN qW AzwdI lwVI ivAwhuxI hY”[ swfy mn irdy ’c, AMdr bwhr kot pRkwS srUp mhwrwj swihb jI dy s`cy crn- kml vs rhy hn, ijqnw icr lIx nhIN huMdy, qum pUrn.pUir rhy sMpUrn; hm BI sMig AGwey]) sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] ijqnw icr gurmuiK snmuK AvsQw pRwpq www.Gursevak.com

332

q`qkrw

nhIN huMdI, auqnw icr, AsIN Zulwm pUrn duKI hW, kwm kRoD loB moh hMkwr doS ijhVy vYr eIrKw Awidk vYrI doS, swfy ’qy hwvI bxy hoey, swfy mZj ’qy hr vyly Asvwr hn, auqnw icr bwir prwieAY bYsxw hY jI[} pihly smyN ’c, &kIr sWeIAW ipAwirAW jI ƒ bVI hI mS`kq krnI pYNdI sI[ Bu`K aunINdRw qRyh grmI srdI ibAdbI shwrnI pYNdI sI[ mn bwxI sRIr krky bhuq hI nroey huMdy sn[ isAwL dI ru`q ’c bwbw &rId swihb jI bwhr bYTy bMdgI krdy sn[ mhwrwj dy crnkmlW ’c ic`q Ku`B igAw, dIvwnI msqwnI AvsQw ’c lIx ho gey[ XQw:- 1sV- rwm jpq qnu; 1jir kI n jwie] rwm nwm icqu; rihAw smwie]) 1Awrw, krv`qu- Awsw]1krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]4]2]35]) mgnu BieE. ipRA pRym isau; sUD n ismrq AMg] pRgit BieE. sB loA mih; nwnk. ADm pqMg]) kbIr. qUM qMU krqw qU hUAw; muJ mih rhw n hUM] jb Awpw pr kw imit gieAw; jq dyKau qq qU]) cuBI rhI sRüq; pRBu crnn mih]) drsn dyKq hI. suiD kI n suiD rhI; buiD kI n buiD rhI. miq mY n miq hY[ Awp jI A&ur smwDI qoN au~Ty, TMF dUr krn leI, dwxy BuMn rhI iJaurI dI B`TI pws gey[ aus dyiKAw, pUrn &kIr sWeI jI hn[ dwixAW dw bu`k JoLI ’c pw idqw[ swhmxy bYTy dwxy c`bidAW, A`g fwhuidAW sykidAW, swry dwxyy c`b ley[ Bu`K dI inivrqI mgroN, Almsq ibsmwd mgn bYiTAW 2, AMdroN AYsw aumwh ivsmwd rs AwieAw, sRIr dy AMgW dI soJI hI n rhI[ XQw:- hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip, srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]1]) A`g fwhuxo htx qoN, kbIr. lwgI pRIiq sujwn isau; brjY logu Ajwnu] Anuswr Anjwx iJaurI ny, ijhVI l`kV nwl A`g fwhIdI hY, auhI c`uk ky m`cdI 2 bwby jI dy sRIr ’qy mwrI, gu`sy nwl ikhw, “bu`k dwixAW dw c`b ky, bwlx ikauN nhIN fwhuMdy”? aus dy mwrn qoN gu`sw au~kw hI nhIN kIqw[ XQw:- PrIdw. jo. qY mwrin mukIAW; iqn@w. n mwry GuMim] AwpnVY Gir jweIAY; pYr. iqn@w dy cuMim]) PrIdw. bury dw Blw kir; gusw. min n hFwie] dyhI. rogu n lgeI; plY sBu ikCu pwie]) swD kI soBw; Aiq mskInI]) shx sIl sMqM; sm imqRs´ durjnh]) jYdyv; iqAwigE AhMmyv]) ssiqR qIKix.kwit fwirE; min.n kIno rosu] kwj auAw ko.ly svwirE; iqlu.n dIno dosu]) hMkwr ivkwr pwpW AOguxW sMswr v`loN ijauNdy hI mry hn[ XQw:- murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; www.Gursevak.com

333

q`qkrw

iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]18] (vwr 3) jIvq mrY; buJY pRBu soie] iqsu jn; krim prwpiq hoie]1]} PrIdw. bwir prwieAY bYsxw; sWeI. muJY n dyih] jy qU. eyvY rKsI; jIau srIrhu lyih]42] g`usw krn dI ibjwey, bwby &rId swihb jI dw &`kr drvyS mn roim 2, ieqnw gwV@w Akwl purK jI dy snmuK hY, gurbwxI jI aucwry[ hy prmpUjnIk ipqw pUrn s`cy (sWeI) jI! dwsn dws ƒ (prwieAY)prwey (bwir)dr ’qy (bYsxw)bYTxw n (dyih)dyvo jI[ ijvyN dwsn dws prwey bwr ’qy BwvyN A&ur smwDI ’c, Awp jI dy s`cy crn- kmlW ’c juiVAw bYTw sI, iPr BI ies ny, m`cdI 2 sotI mwr ky, pRym rMg ’c BMg pwieAw hY, ies leI (qU) Awp jI, Apxy mUrK b`cy ƒ (eyyvY)ieauN prwey bwr Bwv prwey AOguxW ivkwrW zwlmw ADIn jy (rKsI)r`KoNgy, qW dwsn dws dy (srIrhu)sRIr ’coN, (jIau)jIA jwn, k`F (lyih)lau jI[ kMiD kuhwVw. isir GVw; vix kY sru lohwru] bwbw Sy^ &rId swihb jI, smUh KMf bRhmMf dy pswry ƒ bMdgI mSkq, dyh Arogqw bKSx leI, swrI rwq jMgl ’c KV@y ismrx kr rhy hn[ XQw:- ijsno qyrI imhr; su qyrI bMidgI] lohwr j`sw jI, Awpxy isr GVw, moFy kuhwVw r`K ky, hn@yrI rwq ’c, l`kVW ilAw ky koiely bnwaux leI, jMgl ’c gey[ hn@yry ’c, dr^q dw mu`F jwx ky, mUDw kuhwVw, bwby jI dI FUhI ’qy mwirAw[ jdoN bwbw jI boly, ie`k dm qRbk ky, GVw su`t ky B`jy, ieh kOx bol irhw hY? Awp jI ny pUrn pRym vYrwg nwl ieh gurbwxI jI aucwry:kMiD kuhwVw. isir GVw; vix kY sru. lohwru] PrIdw. hau loVI shu Awpxw; qU loVih AMigAwr]43] hy lohwru j`sy! Awp jI dy isir ’qy GVw, (kMiD)moFy ’qy kuhwVw hY, (vix)jMgl (kY)dy iv`c, dwsn dws dyy (sru)isr ’qy Aw KV@w hYN, dwsn dws dy mOrW ’qy kuhwVy dw pIn mwirAw hY[ bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- hy prm im`qR j`sy! (hau)dwsn dws (Awpxw)Awpxy, sq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmRqw Bwau- BgqI sihnSIlqw,iKmw DIrj jq bRhmiv`idAw, Ajpw jwp sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn pRkwS Awid AnMq SuB s`cy guxW Aqy sB dy (shu)pqI mwlk ƒ (loVI)cwhuMdw hY, (qU)Awp jI, dwsn dws dy (AMigAwr)koiely bnwauxw (loVih)cwhuMdw hYN[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd rmz duAwrw SuB is`iKAw:- 43 vyN slok ’c pRym BrI bVI hI fUMGI rmz hY, ijs ’c smUh KMf bRhmMf ’c, pRmwqmw jI dy nwm ’qy ShId hox vwly, gurmuiK snmuK ShIdW dw pUrn vYrwgmeI ShIdI dw idRS swhmxy Aw jWdw hY[ ijvyN id`lI dy q^q ’qy, zwlm PruKSIAr dy hukm nwl, zwlm mIrmMnU ny, lhOr ivKy, ie`k ie`k isMG dy isr dw mu`l pMjwh 2 dmVy r`K idqw[ swry hI dyS ’c hwhwkwr m`c geI[ pYsy lYx dy hLk krky, hLky ku`qy zwlm, nOjvwn b`cIAW dy isr BI v`F ky lY jWdy[ XQw:- loB lhir sBu suAwnu hlku hY; www.Gursevak.com

334

q`qkrw

hlikE sBih ibgwry]) ikhw jWdw, “is`KI iqAwgo. dIn kbUl kro, bKSy jwauNgy”[ dIn kbUl n krn qoN, inrdoS is`KW dw kqlyAwm kIqw jWdw[ kMiD kuhwVw. isir GVw; vix kY sru lohwru] dUjw ArQ:- “hy zwlm lohwr mIrmMnU! gurU jI dy dwsn dwsW ƒ kql krn leI, qyry moFy ’qy, kuhwVw hY, pihlW kql kIqy Anyk is`K is`KxIAW dy ^Un dw GVw isr ’qy hY[ sMswr vx dy isr ’qy qUM zwlm lohwru hYN[ swnUM vI ShId krn ƒ iqAwr hYN[ bwby &rId swihb jI dy khy Anuswr AsIN Awpxy (shu)mwlk ƒ (loVI)cwhuMdy hW[ qUM swnUM v`F swV ky, swfy AMigAwr bnwauxy cwhuMdw hYN”[ jdoN aunIN sO snqwlI dy vtWdry vyly, ihMdosqwn pwksqwn’c dohW hI qr&W qoN bVy hI zulm hoey, mhW pwpI nIc cMfwl bMidAW ny, gRIb b`cy b`cIAW iesqRI purSW ƒ aun@W dy GrW ’coN bwhr k`iFAw, sB dy swhmxy iesqRIAW nMgIAW kIqIAW, ikhw, “qusIN swfy GrIN vso, nhIN qW quhwnUM kql kIqw jwvygw, nihr ’c CwLW mwr jwau”[ aun@W ny sbr Sukr nwl pRmwqmw jI cyqy kIqy, Drm ’c idRV rihMidAW nihr ’c CwLW mwr geIAW[ doNhW qr&W qoN inrdoS kql kIqy gey, vwihgurU jI dI drgwh ’c dohW qr&W dy kwql ksUrvwr hn[ ijvyN ijn@W ipAwirAW nwmu jipAw, vMf ky CikAw crKVIAW ’qy cVHy bMd 2 ktvwey, pu`TIAW K`lW luhweIAW golIAW KwDIAW, dyZ clweI qyZ vwhI, svw svw mx dy pIsxy pIsy, A`DI 2 rotI ’qy sbr Sukr kIqw[ b`icAW ƒ toty 2 krw ky JolIAW ’c puvwieAw, gLW ’c hwr puAwey, nyizAW ’qy tMgwieAw, tYNkW hyT ilqwVy gey, goiLAW nwl aufwey gey[ ies qr@W byAMq isMG isMGxIAW ny Ardwis ƒ pUrn inbHwauNidAW, byAMq kurbwnIAW hI kurbwnIAW id`qIAW[ b`icAW dy kwljy k`F ky, mwqwvW dy muK ’c id`qy jWdy, b`icAW ƒ auqWh clw ky mwrdy, hyTW nyzw kr idMdy, ijs mW dy audr ’c b`cw huMdw, aus dy pyt ’qy v`fw p`Qr r`K idMdy, aus dI jwn ikMnI qV&dI hovygI? AYsy kStW ƒ zridAW ipAwry Awpxy mwlk ƒ cwhuMdy hn[ ijvyN bwby &rId swihb jI dy, iJaurI ny A`g bwlx vwlI m`cdI 2 sotI mwrI, B`TI JokidAW dy[ hux j`sy ny kuhwVy dw pIn Awp jI dy FUhI ’qy mwirAw[ shu dI SuB ie`Cw krdy hn[ so gurU ipAwry sRIr ’qy kSt Awaux qoN ie`k dm pRmwqmw jI ƒ cyqy krdy hn, ijhVy Drm dy bMdy, jnUn nwl dUjy Drm dy bMidAW ƒ kql krdy hn, auh Awpxy Drm ƒ lhU nwl rMgdy hn[ auh Awpxy hI gurU pIrW ƒ aulWBy dw kwrn bxdy hn[ kMiD kuhwVw isir GVw vix kY sru lohwru] PrIdw. hau loVI shu Awpxw; qU loVih AMigAwr]43] qIjw ArQ:- “hy lohwru zwlm hMkwr, qyry iDM|ozorI rUpI moFy ’qy, zulm rUpI kuhwVw hY, qyry AigAwn rUpI isr ’qy, vYr rUpI GVw hY, sMswr rUpI vix dy isr ’qy zulm kr irhw hYN[ ijs 2 jUn ’c jIv jWdw hY, Esy jUn ’c, zulm rUpI kuhwVy nwl ies ƒ kql kr irhw hYN[ hy hMkwr rUpI lohwr! dwsn dws (Awpxw)Awpxy, pqI ƒ cwhuMdw hY, qU, dwsn dws dy koiely bnwauxw cwhuMdw hYN[ Bgq mhWpurS inrgux srUp ’c lIx ho ky, inrgux srUp jI ƒ www.Gursevak.com

335

q`qkrw

suxw rhy hn[ hy mhwrwj swihb jI! eys zwlm hMkwr qoN, r`b dy ipAwirAW AwpxI rcI rcnw dI r`iKAw kro jI, ijs BYVy hMkwr krn krky, bMdy ƒ koeI vI &wiedw nhIN, nukswn igxy nhIN jWdy[ XQw:- jo grbY. so pcsI ipAwry; jip nwnk Bgiq smwhw]) haumY ivic; pRBu koie n pwey] mUlhu Bulw; jnmu gvwey]) haumY kir kir jwie GxyrI; kir Avgx pCoqwvixAw]) hMaumY AMdir KVku hY; KVky KVik ivhwie] hMaumY vfw rogu hY; mir jMmY AwvY jwie]) PrIdw. ieknw Awtw Aglw; ieknw. nwhI loxu]) K`wsI- AgY gey. isM\wpsin@; cotW KwsI kauxu]44] vwihgurU gurmuiK mhWpurS bwbw &rId swihb jI bVIAW hI fUMGIAW rmzW gurbwxI ’c &urmw rhy hn:- hy dwsn dws PrIdw! ieknw koL (Awtw)pdwrQ dOlq (Aglw)bhuqw hY[ zor zulm krky mwieAw pdwrQ iek`TI krdy hn[ ieknw, DrmI sWeI lokW &kIrW drvySW &`krW gRIbW pws, lUx BI nwhI hY, Bwv AiqAMq hI gRIb hn[ pyt Br ky Kwx jogw pdwrQ BI nhIN hY[ vwihgurU jI dy (AgY)swhmxy drgwh ’c, (isM\wpsin@)isAwxy jwxgy, kauxu (cotW)s`tW (KwsI)Kwvygw? ijs ny pdwrQ iek`Ty krn leI zor zulm pwp AinAW D`kw kIqw, auh cotW Kwvygw[ XQw:- iesu jr kwrix, GxI ivguqI; iein jr. GxI KuAweI] pwpw bwJhu, hovY nwhI; muieAw. swiQ n jweI]) pr Dn pr qn, pr qI inMdw; AKwiD Kwih hrkwieAw]) sau mxu hsqI iGau guVu KwvY; pMij sY dwxw Kwie] fkY PUkY Kyh aufwvY; swih gieAY pCuqwie]) pwrtIAW ’c murgy KWdy hn[ pIey ipAwly, AO Kwie kbwb[ dyKo ry loko, ju hoqy Krwb] (sRI gurU nwnk pRkwS) so ijhVy gursyvk jI Awpxw sB ikCu, ipAwry pRmwqmw, pUrn gurU jI dy nwm ’qy lutw ky, SuB s`cI syvw krngy, cotW nhIN Kwxgy, sgoN sur^rU hoxgy[ XQw:- syvk drgh surKrU; vymuKu muh kwlw] AYsy snmuK ShId gurU ipAwirAW, du`K Bu`K mwrW shwrIAW[ ijvyN svw 2 mx dy pIsx pIsy, cV^VIAW ’qy cV@y, bMd 2 ktvwey, pu`TIAW K`lW luhweIAW, rUM’c lpyt ky swVy gey, b`icAW dy toty 2 krwky Jol@IAW ’c puAwey Awid[ du`K Bu`K mwr kSt shwridAW vwihgurU jI dI dwiq smJ ky Bwxy’c pRsMn rhy[ siqgurU swihbwn jI dy s`cy crn- kmlW dw pRym nhIN C`ifAw[ prmvIr prmShId prmpUjnIk gurmuiK bRhmigAwnI shij iDAwnI bwbw mqIdws swihb jI vWg sRIr dy cIry jwx qoN BI pRIqI nhIN C`fI, h`s 2 ky ShIdIAW pw ky Amr Ac`l Atl ho gey[ pUrn pRym pRIq pRqIq DIrj sihq, BweI swihb jI ieauN boly:- “rom rom iv`c mYNkVy, visAw pRIqm Awp[ Awrw mYnUM BwauNdw, Drm C`fxw pwp[ tukVy ies srIr dy, kro jy l`K koRV[ qW BI Drm nw C`f sW, dIn qyrw nhIN loV[ Awrw ipAwrw lgq hY, kwrw krau bnwie[ isr jwie q jwie, myrw is`KI isdk n jwie[) swcI pRIiq hm; qum isau jorI] qum isau joir; Avr sMig qorI]) ikqY pRkwir; n qUtau pRIiq] dws qyry kI; inrml rIiq]) kyiqAw; dUK BUK sd mwr] eyih iB dwiq qyrI; dwqwr]) jy jy sihq; jwqn sMdyih] pRB ko sMig; n Cofq nyh] qy qy; www.Gursevak.com q`qkrw 336

prmpurI kh jwhI] iqn hir isau; AMqru kCu nwhI]21] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw; n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau.kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]) C`qu s`fo r`f- pwis dmwmy. Cqu isir; ByrI sfo rf] g`f- jwie suqy jIrwx mih; QIey AqImw gf]45] ijn@W c`kRvrqI bwdSwhW pwis, (ByrI)n&IrI nwl vjwaux vwly ngwry hI (dmwmy)n`gwry, ij`q dy v`jdy sn, Bwv ^SI ’c bhuqy ngwry vjwauNdy sn[ isir ’qy (Cqu)CqR JUldy sn[ rwj sBw ’c, ijn@W dy swhmxy KV@y (rf)B`t, js dy (sfo)CMd, aucwrdy sn, Bwv ieqnw v`fw qyz pRqwp sI[ sMswr ’qy, BwvyN c`kRvrqI bwdSwh sn, syvw ismrn praupkwr bMdgI ibnw, (jIrwx)SmSwn BUmI ’c, (jwie)jw ky, sdw dI nINd (suqy)sON gey, (AqImw)XqImW vWg (QIey)hoey, kbrW ’c gf idqy[ XQw:- qlY kuMcrIAw; isir kink CqrIAw] hir Bgiq ibnw; ly Drin gflIAw]) PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; auswrydy BI gey] kUVw saudw kir gey; gorI Awie pey]) kbIr. grbu n kIjIAY; cwm lpyty hwf] hYvr aUpir CqR qr; qy Puin DrnI gwf]37]) bVIAW hI BwrIAW gUV@IAW rmzW BirAw gwV@w vYrwmeI aupdyS hY[ AYfy au~cy c`kRvrqI bwdSwh, bMdgI ibnw DrqI ’c, XqIm Bwv ingury g`fy gey[ gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] gurU pIr jI, aun@W dy rwKy nhIN[ XQw:- mÚ 1] nwnk. gurU n cyqnI; min AwpxY sucyq] Cuty iql bUAwV ijau; suM\y AMdir Kyq] KyqY AMdir CuitAw; khu nwnk sau nwh] PlIAih PulIAih bpuVy; BI qn ivic suAwh]3]) AgY gey. n mMnIAin; mwir kFhu vypIr]4]1] PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; auswrydy BI gey] kUVw saudw kir gey; gorI Awie pey]46] hy dwsn dws gRIb inmwxy PrIdw! zor zulm mhW pwp krky, k`cy (koTy)mkwn, (mMfp)guMbz bxw kyy Kul@y mMdr rwj Bvn, (mwVIAw)hvylIAW bhuqIAW mMzlW vwlIAW (auswrydy)bxwauNdy 2 BI nwSvMq sMswr qoN nMgy hI cly gey[ ies nwSvMq dunIAW ’c Aw ky, ivkwrW pwpW AOguxW &YSn ZMdIAW mUvIAW ZMdIAW vYbsweItW dyKx, dunIAW ƒ bMbW nwl &Ukx rUp, mMdrW leI zor zulm krky lhU dy nd vgwaux rUp ieh (kUVw)JUTw saudw kir gey[ (gorI)kbrW ’c Awie pey hn, ij`QoN iksy ny jgwauxw nhIN, sRIr im`tI ny Kw lYxy hn[ XQw:- p`g- PrIdw. mY Bolwvw pg dw; mqu mYlI hoie jwie] gihlw rUhu. n jwxeI; isru BI imtI Kwie]26] s`cw saudw nhIN kIqw[ prmpUjnIk s`cy siqgurU mh`ly pihly swihb jI nUM, ipqw kilAwxcMd jI ny ^rw Bwv lwhyvMd sOdw krn leI vIh rupY idqy[ Awp jI BweI bwly jI smyq, s`cw sOdw krn leI SyKUpury izly dy ipMf cUhVkwxy dIAW do www.Gursevak.com

337

q`qkrw

AbwdIAW ivckwr, ij`Qy hux gurduAwrw s`cwsaudw swihb jI hn, phuMcy, ie`Qy sMq mMflI bMdgI kr rhI sI[ mhMq sMqryx jI nwl pRym dy bcn iblws krn qoN pqw l`gw ik ieh sMq s`qW idnW dy Bu`Ky hn, Awp jI pws kyvl vIh rupY hI sn[ vIh rupY dI rsd ilAw ky, sMq mMflI ƒ Bytw kr idqI, jo sRvMs dyx dy qu`l hY[ vwips ipMf Awey, ipqw jI ny gu`sy nwl cpyVW mwrIAW, dyK ky mwqw jI qy bIbI nwnkI jI roey[ rweybulwr jI ƒ pqw l`gx qoN lUM 2 krky ro pey[ mhwrwj ny jIAW ƒ gurbwxI gurU mrXwdw kQw kIrqn gurbwxI bKS ky Krw saudw kIqw hY, hux gurU gRMQ swihb jI kr rhy hn[ jnu nwnku. DUiV mMgY, iqsu gurisK kI; jo Awip jpY. Avrh nwmu jpwvY] Anuswr Awp nwm jpx qy jpwaux vwly guris`K ipAwry jI dI, siqgurU mhwrwj jI Awp crn- DUiV mMgdy hn, nwm jpx jpwaux, gurduAwrw swihb hOspItl kwlj sRb`q dy Bly dw s`cw saudw nhIN kIqw[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- ies qoN pUrn pRym vYrwg pRwpq huMdw hY, ijhVy jIv sohxy mMdr bnwaux ’c K`uBy hn, auh AwpxI dOlq ƒ swry ivSv dy Bly leI, cMgy pwsy ^rc krn[ ijhVy sMswr v`loN vYrwgI iqAwgI hn, auh mMdrW v`l i^Awl n krn, Awp nwmu jpx jpwaux, siqsMgq v`loN jo mwieAw pRwpiq hovy, aus ƒ AMimRq kQw kIrqn Drm pRcwr ’c lw ky, s&lI krky, pUrn gurU jI dI ^SI dIAW l`KW pwiqswhIAW pRwpiq krn[ XQw:- lK KusIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndir kryie] inmK eyk.hir nwmu dyie; myrw mnu qnu sIqlu hoie] PrIdw. iKMQiV. myKw AglIAw; ijMdu. n kweI myK] vwrI Awpo AwpxI; cly mswiek syK]47] auQwnkw:- Awp jI dw mn inrgux bRhm Ajpw jwp ’c sdw lIn hY[ XQw:- jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] AYsI mhW ivsmwd AvsQw ’c, Apxy mn ƒ pUrn vYrwgmeI is`iKAw dy rhy hn[ ie`k &kIr sWeI jI nMU, ApnI ^&xI isauNidAW dyK ky, SuB s`cI is`iKAw lYNidAW, bRhm srUp bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- hy mnw! smJ lMmI ndr nwl dyK, ies (iKMQiV)K&xI ƒ (AglIAw)bhuqIAW hI (myKw)twkIAW lweIAW hn, ieh lMmw smW hMFygI, hor BI twkIAW l`g skxgIAW, nvW nO idn, purwxW sO idn[ ieh jo ijMdu hY, ies ƒ (kweI)koeI (myK)twkI (n)nhIN l`g skdI, Aks mwqR hI clI jWdI hY[ Awpo AwpxI vwrI AweI qoN, (syK)a~ucI zwqI vwly (mswiek)imhnqW krn vwly cly gey, cly jw rhy hn, cly jwxgy[ XQw:- jo AwieAw so clsI; sBu koeI AweI vwrIAY]) jo aupijE so ibnis hY; pro Awju ky kwl] nwnk.hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl]) syK hYXwqI jig; n koeI iQru rihAw] ijsu Awsix hm bYTy; kyqy bYis gieAw]5]) qWeIN- kMDI auqY ruKVw; ikcrku bMnY DIru] PrIdw.kcY BWfY rKIAY; ikcru qweI nIru]96]) hir jpidAw.iKnu iFl n kIjeI, myrI ijMduVIey; mqu ik jwpY, swhu AwvY ik n AwvY rwm]) gMFyidAW iCA mwh; quVMidAw ihku iKno]7]} www.Gursevak.com

338

q`qkrw

dIvIN, bih- Tw polw- PrIdw. duhu dIvI blµidAw; mlku bihTw Awie]) gV@ü V hyTW hlMq lwau jI[ Gtu buJwie poly- gVu lIqw Gtu luitAw; dIvVy gieAw buJwie]48] vwihgurU jI Awp PrIdw swihb jI, Gxy vYrwg sihq kih rhy hn:- dIvI bhu vcn hY[ bMdy dy s`jw K`bw nyqR rUp (duhu)do (dIvI)dIivAW dy (blMidAw)dyKidAW, (mlku)pwiqSwh jm Awie ky, idl ’c (bihTw)bYT igAw, aus ny sRIr rUpI (gVu)iklw ij`q (lIqw)ilAw, h`fW ƒ kVkw ky izMd k`F ky, (Gtu)sRIr luitAw, (dIvVy)nyqR ieMdRy buJwie gieAw[ jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie] Anuswr jIA jIAW ƒ KWdy hn[ swfy sRIr’c ’qy bwhr AsMK bRhmMf dy pswry’c, hukm’c hr smyN AsMK jIA jMmdy mrdy rihMdy hn[ jm byAMq jIAW dy nyqRW rUpI dIivAW ƒ hux BI buJw irhw hY[ XQw:- ijMdu inmwxI kFIAY; hfw kU kVkwie]) cauQY phrY rYix kY, vxjwirAw imqRw; ibriD BieAw qnu KIxu] AKI AMDu. n dIseI, vxjwirAw imqRw; kMnI. suxY n vYx] AKI AMDu. jIB rsu nwhI; rhy prwkau qwxw] gux AMqir nwhI. ikau suKu pwvY; mnmuK Awvx jwxw] KVu pkI. kuiV BjY ibnsY; Awie clY ikAw mwxu] khu nwnk. pRwxI cauQY phrY; gurmuiK sbdu pCwxu]4]) PrIdw. vyKu kpwhY ij QIAw; ij isir QIAw iqlwh] koieil- Awh- kmwdY Aru kwgdY; kuMny koieilAwh] mMdy Aml kryidAw; eyh sjwie iqnwh]49] ie`k pRymI ny h`Q joV ky nmskwr kridAW fMfauiq kIqI, ikhw, “hy &kIr sWeI jI! Awp jI pRmwqmw jI ’c, rom rom krky lIx hoN jI, ikRpw krky d`so jI, ijhVy mMd- krm krdy hn, aun@W ƒ kI szw imldI hY? hy PrIdw! lMmI ing@w mwr ky vyKu! (ij)ijhVw (kpwhY)kpwh ’qy kSt (QIAw)hoieAw, kpwh Du`p TMF vrKw shwrdI hY, p`iqAW ƒ jIA KWdy hn[ Awpxy Awp ƒ vyl@xy ’c, ipVwauNdI hY, pyNjw ipMjdw hY, pUxIAW v`tIAW jWdIAW hn[ k`qI jWdI hY, sUq bxw ky pwx k`Fdy hn[ julwhw aus au~qy ku`c Pyrdw hY[ Pyr bsqR buxdw hY[ drzI k`t k`t ky bsqR bxwauNdw hY[ ieauN bVy hI kSt shwrdI hY[ (iqlwh)iqlW dy isir ’qy (ij)ijhVw kStw (QIAw)hoieAw hY, auh BI ingw@ mwr ky vyKu, vrKw Du`p shwrdy hn, kohlU ’c pIVy jWdy hn[ koieil- Awh- kmwdY Aru kwgdY; kuMny koieilAwh] (kmwdY)kmwd v`F ky, bIj d`bdy hn, bIj k`F ky iC`l ky f`kry torIAW krky, bIjdy hn[ BwdoN dw v`t mRoV s^q Du`p TMF b`uly J`KV shwrdw hY, k`itAw iC`ilAw jWdw hY, GulwVI dy vylixAW ’c, pIV ky kVwhy ’c pw ky, A`g nwl swV ky, gMf ’c pw ky, ml@ ml@ ky S`kr bxwauNdy hn, KMf bnwaux smyN kYmIkl pw ky, aubwL ky hor BI sw& kIqw jWdw hY, Pog p`lV ƒ swVdy hn[ XQw:- mÚ 1] vyKu ij imTw kitAw; kit kuit bDw pwie] KuMFw AMdir riK kY; dyin su ml sjwie] rsu ksu ttir pweIAY; qpY qY ivllwie] BI so Pogu smwlIAY; idcY Aig jwlwie] nwnk. imTY pqrIAY; vyKhu lokw Awie]2] (Aru)Aqy (kwgdY)kwgz prwlI pwpUlr lIrW Awid sm`gRI gwL ky bxwieAw jWdw hY, bVy hI kSt shwrdw hY[ (kuMny)qOVI bxwaux leI, GuimAwr im`tI ƒ pu`t www.Gursevak.com

339

q`qkrw

ku`t bRIk krky guMn ky, c`k ’qy cwV@ ky qOVI fOL ky, v`KIAW BMn ky shI krdw hY, iPr B`TI ’c r`K ky, A`g qpw idMdw hY[ A`g shwrdI hY, Pyr BI (kuMny)qOVI in`q nvyN sUrj A`g ’qy sVdI rihMdI hY[ (koieilAwh)koly A`g qy pw ky, hvw dy ky dZwey jWdy hn, A`g ’qy bwr 2 swVy jWdy hn[ mMdy Aml kryidAw; eyh sjwie iqnwh]49] CyAW ƒ ijvyN mhW kSt idqw jWdw hY, (mMdy)BYVy pu`Ty (Aml)krm ivBcwr corI XwrI fwky kql nSy ivSy kusMg Awid (kryidAw)krn vwilAW nUM, eyh s^q sjwie (iqnwh)iqn@W kpwhY iqlwh kmwdY kwgdY kuMny koieilAwh vWg imldIAW hn[ XQw:- puCn gl eImwn dI; kwzI mulW iekTy hoeI] vfw sWg vrqwieAw; lK n sky kudriq koeI] puCx Kol ikqwb nUM; vfw ihMdU ik muslmwnoeI] bwbw AwKy hwzIAW; SuB AmlW bwJo dovyN roeI] (vwr 1) kbIr. rwqI hovih kwrIAw; kwry aUBy jMq] lY Pwhy auiT Dwvqy; is jwin mwry BgvMq]10]) lY Pwhy. rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw; iql pIVy GwxI]27]) pwpI. krm kmwvdy; krdy hwey hwie] nwnk. ijau mQin mwDwxIAw; iqau mQy DRmrwie]) ibprIq buD´M.mwrq lokh; nwnk.icrMkwl duK Bogqy]) sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- sqsMgq jI kro, hr suAws 2, rom rom krky vwihgurU 2 sdw sdw jpo, rom rom ’coN hMkwr iqAwgo, sB dI crnDUiV bxo, SuB kwrj kro, gurU ipAwirAW gurU prmysr jI dI SuB s`cI syvw kro, mMdy krm iqAwgo, qn mn Dn isr sRbMs pUrn gurU jI qoN kurbwn krky, gurU swihb jI dI prm pRsMnqw lvo jI[ mus`lw- PrIdw. kMin muslw. sUPu gil; idil kwqI. guVu vwiq] bwhir idsY cwnxw; idil AMiDAwrI rwiq]50]) bwbw PrIdw swihb jI, Akwl purK jI dy snmuK pRym bynqI krdy hn[ hy AsMK pRkwS srUp Ajpw jwp pUrn vwihgurU jI! dwsn dws dy (kMin) moFy ’qy, nmwz pV@n vyly, hyT ivCwaux vwlw muslw hY, (gil)gL ’c, kwLy sUPu dI ^&xI pihnI hY, pUrn vYrwgmeI bwhroN ies pihrwvy dw Bwv hY, dwsn dws sMswr v`loN mr igAw hY, ijMny vI ivSy AOgux doS hn, iqAwg idqy hn, sMswr v`loN vYrwgI hW, idil ’c, eIrKw rUpI (kwqI) kYNcI, (vwiq) muKoN guVu vrgIAW im`TIAW g`lW krdw hY[ “hy BweI! hMkwr ivkwr corI XwrI AOgux iqAwgo” dwsn dws (bwhir)bwhroN dyKx ƒ (cwnxw)pRkwS hI pRkwS srUp bRhmigAwnI (idsY)ids irhw hY, pr idil ’c, pwpW Aiv`idAw AOguxW ivkwrW corI XwrI mMd- krmw dI (AMiDAwrI)Any@rI rwiq hY[ XQw:- muK qy pVqw.tIkw sihq] ihrdY rwmu nhI pUrn rhq]) mÚ1] piV pusqk.sMiDAw bwdM] isl pUjis.bgul smwDM] muiK JUT.ibBUKx swrM] qRYpwl.iqhwl ibcwrM] gil mwlw.iqlku illwtM] duie DoqI.bsqR kpwtM] jy jwxis.bRhmM krmM] siB Pokt inscau krmM] khu nwnk.inhcau iDAwvY] ivxu siqgur.vwt n pwvY] (b`gw www.Gursevak.com

340

q`qkrw

bolo) pRBwqI Bgq byxI jI kI <> siqgur pRswid] qin cMdnu.msqik pwqI] ird AMqir.kr ql kwqI] Tg idsit.bgw ilv lwgw] dyiK bYsno.pRwn muK Bwgw]1] kil Bgvq.bMd icrWmM] k®¨r idsit.rqw inisbwdM]1] rhwau] inqpRiq.iesnwnu srIrM] duie DoqI.krm muiK KIrM] irdY CurI sMiDAwnI] pr drbu.ihrn kI bwnI]2] isl pUjis.ck® gxysM] inis jwgis.Bgiq pRvysM] pg nwcis.icqu AkrmM] ey lµpt.nwc ADrmM]3] imRg Awsxu.qulsI mwlw] kr aUjl.iqlku kpwlw] irdY kUVu.kMiT rudRwKM] ry lµpt.ik®snu ABwKM]4] ijin Awqm qqu; n cIin@Aw] sB Pokt Drm.AbIinAw] khu byxI.gurmuiK iDAwvY] ibnu siqgur;bwt n pwvY]5]1] (inb`g)gj swFy qY qY DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w jpmwlIAw; loty hiQ inbg] Eie hir ky sMq,n AwKIAih;bwnwris ky Tg] sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- Akwl purK jI dy snmuK, ijqnI v`D qoN v`D gRIbI dy bcn khy jwx, auqnw hI v`D qoN v`D, rom rom ’c AMimRq pRym rsdw hY, mhwrwj AMdr bwhr swiKAwq huMdy hn[ XQw:- sloku] swjn qyry crn kI; hoie rhw sd DUir] nwnk srix quhwrIAw; pyKau sdw hjUir]) qyrw mhlu Agocru myry ipAwry; ibKmu qyrw hY Bwxw] khu nwnk Fih pieAw duAwrY; riK lyvhu mugD Ajwxw]4]) Apuny Twkur kI hau cyrI] crn ghy jgjIvn pRB ky; haumY mwir inbyrI]) jy qKiq bYswlih, qau dws qum@wry; Gwsu bFwvih kyqk bolw]) pRB jI; moih kvnu AnwQu ibcwrw] kvn mUl qy. mwnuKu kirAw; iehu prqwpu quhwrw]) piqq pwvn Bgiq bCl; dIn ikrpw Dwr] kr joiV nwnku dwnu mWgY swD sMig auDwr]) khw khau mY ApunI krnI; ijh ibiD jnmu gvwieE] kih nwnk. sB Aaugn mo mY; rwiK lyhu srnwieE]2] r`qI[ rqu polw- PrIdw. rqI rqu n inklY; jy qnu cIrY koie]) r`qy r`b . rqu polw- jo qn rqy. rb isau; iqn qin. rqu n hoie]51] prmpUjnIk Bgq PrIdw swihb jI, sMq Anµqih; AMqru nwhI] r`b srUp pUrn mhWpurSW jI dI AvsQw bwry &urmwauNdy hn:- r`b jI dI pUrn pRIqI ’c lIx, pUrn pRIqvwn gursyvkW jI dy (qnu)sRIr ƒ jy (koie)koeI, pwpI zwlm, Awry nwl (cIrY)cIryy, qW aun@W dy sRIr ’coN, lwlc ’c Aw ky, (rqI)QoVy mwqR BI (rqu)pRIqI (n)nhIN (inklY)inkldI Bwv tu`tdI[ (jo)ijhVy prmpUjnIk mhWpurSW dy qn rb (isau)nwl pRym sihq gwV@y rMg ’c (rqy)rMgy hn[ (iqn)iqn@W ƒ Apny qin nwl (rqu)pRIqI (n)nhIN huMdI, jo kSt qoN fr ky, Drm iqAwgx, h`s ky ShIdI dy idMdy hn[ XQw:- gUV@IsqsMgiq pRIiq swD Aiq gUVI; ijau rMgu mjIT bhu lwgw] kwieAw kwpru. cIr bhu Pwry; hir rMgu. n lhY sBwgw]) khw BieE; jau qnu BieE iCnu iCnu] pyRmu jwie; qau frpY qyro jnu] rqu rqu poly dovyN- mÚ 3] iehu qnu sBo rqu hY; rqu ibnu qMnu n hoie]) r`qy, rqu polwjo sh rqy Awpxy; iqqu qin loBu rqu n hoie] rqu polw- BY pieAY. qnu KIxu hoie; loBu rqu. ivchu jwie] ijau bYsMqir Dwqu. suDu hoie; iqau hir kw Bau. durmiq mYlu gvwie]) r`qywww.Gursevak.com

341

q`qkrw

nwnk. qy jn sohxy; ij rqy hir rMgu lwie]52] prmpUjnIk siqgurU mh`ly pihly jI dy (3)qIjy (mÚ)srUp, siqgurU Amrdws pwiqswh jI. Bgq &rId swihb jI ƒ isropwau b^SidAW, drvyS Bgq jI dy bcnW ƒ &u`l JV@wauNidAw &urmw rhy hn:- pUrn Bgq &rId swihb jI dw (sBo)swrw qnu hI, vwihgurU jI dI (rqu)pRIqI hI pRIqI srUp hY, (rqu)pRIqI ibnu, iqn@W dw (qMnu)sRIr (n)nhIN hoie irhw, Bwv pRIq ibn sRIr (hoie)rih nhIN skdw[ (jo)ijhVy pRymI gursyvk Bgq &rId swihb jI, Awpxy ipAwry (sh)pqI vwihgurU jI dI pRIqI ’c, rom rom krky (rqy)rMgy hn, (iqqu)iq`Qy Bwv iqn@W dy qin ’c, Dn pdwrQ joVn, j`g ’qy ijaux, ivSy rwj Bogx rUp loBu nwl, Awpxy qn nwl (rqu)pRIqI (n)nhIN hoie rhI, Bwv loB lwlc ivkwr’c Aw ky, prwey ADIn nhIN hn, Drm- ihq ShIdI kurbwnI dyx ƒ iqAwr hn[ rqu polw- BY pieAY. qnu KIxu hoie; loBu rqu. ivchu jwie]) ijnw Bau, iqn@ nwih Bau; mucu Bau inBivAwh]) sBu ikCu suxdw vyKdw; ikau mukir pieAw jwie] pUrn Bgq jI, smJdy hn ik dwsn dws jo ku`J BI krdw hY, pRIqm vwihgurU jI hwzr hzUr pRgt hI dyKdy suxdy hn[ ieh smJ ky, mhwrwj pUrn bRhm swihb jI dw, mhW mhW ivsmwd BY Dwrdy hn, (BY)fr (pieAY)Dwrny krky, (qnu)sRIr ’coN AOgux ivkwr loB (KIxu)nws hoie irhw hY, loBu lwlc dI (rqu)pRIqI, Bgq jI dy sRIr ivchu (jwie)jWdI rhI[ ijau bYsMqir Dwqu. suDu hoie; iqau hir kw Bau. durmiq mYlu gvwie] (ijau)ijvyN (bYsMqir)A`g nwl grm krky, sony lohy Awid dI Dwqu ’coN, mYL k`t ky, S`uD hoie jWdI hY, (iqau) iqvyN vwihgurU jI dw (Bau)fr, (durmiq)KotI miq pwpW ivkwrW dI mYLu gvwie idMdw hY, ijvyN Bgq &rId swihb jI dI guAw idqI[ r`qy- nwnk. qy jn sohxy; ij rqy hir rMgu lwie]52]) iqn@ kI soBw sBnI QweI ijn@ pRB ky crx prwqy] vwihgurU (nwnk)siqgurU Amrdws swihb jI &urmwauNdy hn:- gurmuiK Bgq bwby PrId jI jYsy (qy)auh (jn)ipAwry gursyvk, idl dI s&weI vwly rom rom krky sohxy hn, (ij)ijhVy (hir)gurU pRymsr jI dw (rMgu)pRym, rom rom ’c lwie ky, pRym rMg’c, (rqy)rMgy hn[ ijvyN BweI swihb BweI mnI isMG jI dw bMd 2 k`t idqw, BweI qwrU isMG jI dw Koprw lwh idqw, iksy lwlc ’c nhIN Awey[ ijs qr@W BweI mqIdws jI dy sRIr ƒ pwpI AOrMgy dy zulmI hukm nwl cIirAw igAw[ PrIdw. soeI srvru FUiF lhu; ijQhu lBI vQu] CpiV FUFY. ikAw hovY; ickiV fubY hQu]53] vwihgurU bRhm jI dI Bwau BgqI dy Avqwr, AiqAMq hI mSkq joDVI, gurU pRymwBgqI krky, vwihgurU jI ’c lIn, kih rhy hn, hy dwsn dws gRIb PrIdw! pUrn gurU jI dI (soeI)auh (srvru)mwn sRovr siqsMgq (FUiF)Koj (lhu)lY, (ijQhu)ij`QoN, drSn kridAW hI nwmu rUpI (vQu)vsqU lBI jw sky, irdy ’coN muK ’c AMimRq Awvy[ AYsI mhW ivsmwd siqsMgq jI v`fyBwg pRwpq huMdI hY jI[ prmpUjnIk vwihgurU mh`lw 4 jI gurqw ibrwjmwn, sjy www.Gursevak.com

342

q`qkrw

dIvwn’c drSn b^S rhy hn, vwihgurU mh`lw pMjvW jI, gurU sMgq jI, prmpUjnIk gurU ipqw jI dy drSn krky ivsmwd ho rhy hn[ prmpUjnIk s`cy siqgurU DMn sRI gurU rwmdws swihb jI ny, sqsMgq jI ƒ rs iBMnw ivsmwd mnohr rMglw AnMdI kIrqn, gurbwxI kQw suxweI[ sB dy mn AwpxI m`uTI’c lY ley[ KMf bRhmMf, sqsMgq jI dw lUM 2, DMn SRI gurU rwmdws swihb jI DMn SRI gurU rwmdws swihb jI gw au~iTAw[ pUrn Agm Apwr mhW ivsmwdqweI’c, vwihgurU mh`ly 4 jI ny Awp kIrqn kQw krn ip`CoN, Awpxy lwfly swihbzwdy vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ƒ AMimRq kIrqn krn dw hukm kIqw, prmpUjnIk s`cy ipqw jI dw hukm mMn ky, imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] Anuswr im`T bolVy s`jx suAwmI jI ny Akwl purKu jI’c AByd ho ky, sur qwr’c vsw ky, AYsw ivsmwd rs iBMnw suMdr mnohr kIrqn kIqw[ bwxI aucrih.swD jn; Aimau clih Jrxy] Anuswr swrI sqsMgq jI dy irdy’coN AMimRq dy Jrxy au~T ky muK’c Awaux l`gy[ swc nwm kI AMimRq vrKw] ho geI[ pRymI jn, prmpUjnIk DrmI ipqw DMn siqgurU rwmdws swihb jI, rs ’c JUmx l`g gey[ swrw bRhmMf pRymw- BgqI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd sugMDI nwl sugMDq ho igAw[ vwihgurU mh`ly pMjvyN jI ny ivsmwd kIrqn kridAW, prmpUjnIk s`cy ipqw jI, gurU jI dI siqsMgq jI dy suMdr ielwhI ivsmwdI drSn kridAW, jo ivsmwdI rMg mwixAW, auh mhW mhW ivsmwd hY[ XQw:- eyk plk. suK swD smwgm; koit bYkuMTh pWey]) khu kbIr; ieh khIAY kwih] swDsMgiq; bYkuMTY Awih] pUrn gurU jI dy nUro nUr suMdr ichry ƒ q`k ky, ibRqIAW pUrn bRhm jI ’c l`g rhIAW hn, AMdr jwp hox l`gdw, ihrdy coN muK ’c AMimRq AwauNdw[ drSn krky mhW mhW ivsmwd ho rhy hn[ Ajpw jwp vwihgurU jI dI AqI ipAwrI swDsMgiq dy sMudr nyqR, siqgurU jI dy cyhry ’qy l`gy hoey hn, nUro nUr nUrI mhW ivsmwd mhW suMdr drSn krky, gd gd ho rhy hn[ pUrn gurU jI ny AMimRq kIrqn, aUqm hir kQw kIqI[ mgroN sRI siqgurU swihb jI ny siqsMgiq jI smyq au~T ky, vwihgurU jI dy snmuK Awp Ardwis kIqI[ XQw:- srvr hMs Dury hI mylw; KsmY eyvY Bwxw] srvr AMdir hIrw moqI; so hMsw kw Kwxw]) ieh srvr hY[ mwn sRovr siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj Aqy Awp jI qoN vroswey mhWpurSW ƒ BwLx bwry kih rhy hn[ CpiV FUFY. ikAw hovY; ickiV fubY hQu]53] jy CpiV ƒ (FUFY)BwLy, iPr (ikAw)kI (hovY)hovygw? hQu (ickiV)ml mUqR gMdgI ’c (fubY)fu`b jwvygw[ ieauN CpiV vWg BUq pRyq dI pUjw krn vwly swkq, vysvw dy nwc gwxy, ivBcwr, isgRt bIVI Srwb nSy mws, tI pwrtI kl`bW isnmy pwrtI bwzI muk`dmy zulm AOguxW vwilAW dI kusMgq rUp CpiV ƒ BwLy, iPr kI hovygw? mn rUpI hQu, ivBcwr, isgRt bIVI AOguxW rUpI (ickiV)ml mUqR gMdgI ’c fu`b jwvygw, h`Q ku`J BI nhIN Awvygw, sgoN ivSy ivkwr hMkwr ’c AMn@w dwZI ho ky mr jwvygw[ XQw:- kbIr.swkqu AYsw hY; jYsI lsn kI Kwin] kony bYTy KweIAY; prgt hoie indwn]) www.Gursevak.com

343

q`qkrw

kbIr.swkq sMgu,n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY; qau kCu lwgY dwgu]) mwgau dwnu.ik®pwl ik®pw iniD; myrw muKu.swkq sMig,n jutsI ry] jn nwnk.dws dws ko krIAhu; myrw mUMfu.swD pgw hyiT rulsI ry] PrIdw. nµFI kMqu n rwivE; vfI QI mueI Awsu] imlI- Awsu- Dn kUkyNdI, gor myN; qY sh. nw imlIAwsu]54] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI inMmRqw hlImI gRIbI pRymw- BgqI dy dwqy mhWpurS &urmw rhy hn:- ijs mhwqmw rUpI iesqRI ny (nMFI)CotI dwsn dwsI bx ky gRIbI inmRqw hlImI Dwr ky, (kMqu)pqI Akwl purK jI, pRym Bwvnw nwl (rwivE)cyqy (n)nhIN kIqy, ApnI AMqhkrn rUpI syjw ’qy, igAwn rwau jb syjY AwvY; q nwnk Bogu kryeI] Anuswr kMqu jI nwl eykqw AByqw dy AnMd ƒ (n)nhIN (rwivE)mwixAW[ bdclx pKMfI gurU bnx rUp vfI (QI)ho geI, v`fI ho ky (mueI)mrI (Awsu)hY, mr geI, ikauN jo jIAW dw Dn lu`tx l`g geI[ XQw:- jy ko vfw khwie; vfweI KwvY]) motw nwau DrweIAY; gil Aaugx Bwrw]) imlI- Awsu- Dn kUkyNdI, gor myN; qY sh. nw imlIAwsu]54] pKMfI nSy ivkwrW ’c K`cq pKMfI jIv rUpI (Dn)iesqRI mr krky, (gor)kbr ’c peI (kUkyNdI)kUk rhI hY, hy (sh)pqI Akwl purK jI! Awp jI ƒ (nw)nhIN (imlIAwsu)iml skygI[ XQw:- PrIdw. iet isrwxy. Buie svxu; kIVw liVE mwis]) ju`g- kyqiVAw jug vwpry; iekqu pieAw pwis]67] pilAw plI plIAW poly[ dwV@I- PrIdw. isru pilAw; dwVI plI. muCW BI plIAW] ry mn. gihly bwvly; mwxih ikAw rlIAW]55]) ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk.sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg] Anuswr pUrn s`cy Bgq bwbw &rId swihb jI, pUrn vYrwgmeI gurbwxI jI aucwrdy hn:- hy PrIdw! qyrw isru (pilAw)ic`tw ho igAw hY, dwV@I vI (plI)ic`tI ho geI, mu`CW vI (plIAW)ic`tIAW ho geIAW[ ho gey ic`ty kys, hY b`uFwpy dw vys, ic`ty kys jmdUq sMdys[ kr pRymw- BgqI, hy drvyS! XQw:- dUVw AwieEih; jmih qxw] Ajy vI qUM vwihgurU jI ƒ cyqy nhIN krdw[ pRmwqmw jI ƒ Bu`ly (ry)hy (gihly)gw&l (bwvly)kmLy mn! corI XwrI mMd- krm nwc gwxy niSAW iBRStwcwr dIAW (rlIAW)^uSIAW (ikAw) kI (mwxih)mwx irhw hYN? gihly bwvly Bu`ly jIv ƒ swvDwn kr rhy hn, ik corI XwrI mMd- krm dIAW rLIAW iqAwgy[ PrIdw. koTy Dukxu kyqVw; ipr nIdVI invwir] jo idh lDy gwxvy; gey ivlwiV ivlwiV]56] pUrn s`cy Bgq bwbw &rId swihb jI pUrn vYrwgmeI gurbwxI jI aucwrdy hn:- (ipr)pqI pRmwqmw jI, dwsn dws gRIb PrIdw dI! AOguxW mMd- krmW niSAW iviSAW dI (nIdVI)nINd (invwir)nivrq, dUr kr rhy hn, ik koTy ’qy (kyqVw)ikqnw icr (Dukxu)dOVnw ho skdw hY, koTw bwhlw v`fw nhIN huMdw, Bwv sRIr krky ikqnw icr sMswr ’qy rhyNgw? XQw:- jYsy bsqr dyh EFwny; idn doie cwir Borwhw] BIiq aUpry kyqku DweIAY; AMiq www.Gursevak.com

344

q`qkrw

Erko Awhw]2] jYsy AMB kuMf kir rwiKE; prq isMDu gil jwhw] Awvig AwigAw pwrbRhm kI; auiT jwsI muhq cswhw]3] AOguxW mMd- krmW niSAW iviSAW dI nINd AweI hY[ XQw:isAwm suMdr qij; nId ikau AweI]) soie rhI; pRB. KbIr n jwnI] Boru BieAw; bhuir pCuqwnI]1]) myrw shu jwgY; hau inis Bir sovw]1] ieau; ikau kMq ipAwrI hovw]) nYnhu nId; pr idRsit ivkwr] sRvx soey; suix inMd vIcwr] rsnw soeI; loiB mITY swid] mnu soieAw; mwieAw ibsmwid] jo idh lDy gwxvy; gey ivlwiV ivlwiV]56] (jo)ijhVy izMdgI dy Amolk (idh)idn pRmwqmw jI v`loN (gwxvy)igxvyN (lDy)l`By hn[ auh, ArbI ’c (ivlwiV)KVoqy, slwhW jyj`kW krdy dy, sMsikRq ’c (ivlwiV)ivSys krky lwfVIAW[ (ivlwiV) KrwbIAW krdy dy, ivCoVy ’c (ivlwiV)ivlwp kridAW, (ivlwiV)n`T B`j h&Vw d&VI ’c, (ivlwiV)CyqI (ivlwiV)CyqI ibqIq ho gey[ smyN dI cwl Arok hY, ingw@ mwr ky dyKIey swfI izdMgI ikMnI CyqI qoN CyqI AksmwqR hI lMG geI hY, ieauN AOx vwlI ny BI lMG jwxw hY[ kwl ibswr Akwl BijE nhI, eyk idnw soeI kwl hI Kwvy] swD kw sMg kIE n kbY, jm ikMkr qy kho kaun Cfwvy] nIq nhI qyro jobn, qohy pY. qoih iqAwg ky, Xo auT jwvY] jogI jÎoN kMD pY fwr bwGMbr; TOr qjy iPr mUl n Awvy] jogIAW ny A`TW pihrW dy, ie`kI hzwr Cy sO cOvI suAws mMny hn, ieauN ie`k swl dy 7892760 swh bxdy Aw[ jo, jy cOvI hjwr nwl igxqI krIey qW, ie`k swl dy 8760000 bxdy hn[ igxqI dy idn l`By hn, ies krky kusMg ’c n quirAw iPrIN, ieh mu`k jwxy hn[ PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; eyqu. n lwey icqu] imtI peI AqolvI; koie n hosI imqu]57] sRb ivAwpI mhW ivsmwd vwihgurU jI Awp, Bgq &rId swihb jI dy rom 2 ’c vs ky, pUrn vYrwgmeI gurbwxI aucrvw rhy hn, Awp swihb jI Apxy mn ƒ pUrn vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS idMdy hn:- hy dwsn dws gRIb inmwxy PrIdw! (koTy)mkwn, au~pr (mMfp)guMbz bxw kyy Kul@y mMdr rwj Bvn, (mwVIAw)hvylIAW bhuqIAW mMzlW vwlIAW, (eyqu)ien@W ’c icqu n (lwey)lw[ koTy mMfp mwVIAw dI (AqolvI)qolx rihq imtI, ie`Qy hI peI rhygI[ mrn dy mhW mhW kStW smyN Aqy Drmrwjy dy dMf smyN, mwVIAW swk sbMDIAW ’coN pRmwqmw jI ibnw, qyrw koeI (imqu)im`qR bx ky shwiek (n)nhI (hosI)hovygw[ PrIdw. mMfp mwlu n lwie; mrg sqwxI, iciq Dir] sWeIN- sweI jwie sm@wil; ijQY hI qau vM\xw]58] vwihgurU Awp bwbw &rId swihb jI &urmwauNdy hn:- hy dwsn dws gRIb inmwxy PrIdw! mkwn au~pr (mMfp)guMbz bxw kyy Kul@y mMdr rwj Bvn bnwaux leI, Awpxw drb (mwlu)Dn hIry n (lw)Krc kr, AQvw mMfp (mwlu)hIry jvwhrwq (mwlu)hwQI GoVy Awid jo hn, ien@W ’c Awpxw iciq n (lwie)lw[ (sqwxI)bl vwlI (mrg)mOq jo roikAW nhIN tldI, BwvyN l`KW kRoVW POjW r`iKAw leI KV@IAW kr lvy, l`KW kRoVW ikilAW ’c sur`iKAq www.Gursevak.com

345

q`qkrw

hovy, pr Pyr vI sihq qwx dy mOq mwrdI hY[ XQw:- ijMdu inmwxI kFIAY; hfw kU kVkwie] swhy ilKy n clnI; ijMdU kUM smJwie] gurU ArQ s`cy gurmuiK swDUAW dI syvw ArQ gurU dI KuSI lYx leI Apxw sB ik`Cu lw dy[ XQw:- kbIr. myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY so qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw]) sWeIN- sweI jwie sm@wil; ijQY hI qau vM\xw]58] hy PrIdw! sB dy vsx dI (jwie)jg@w (sweI)mwlk inrgun bRhm jI ƒ (sm@wil)cyqy kr, AQvw (sweI)auh (jwie)jg@w ƒ (sm@wil)cyqy kr, ijQY (qau)qU (hI)inscy krky (vM\xw)jwxw hY[ auh ikhVI jgHw hY? kbr AQvw jmpurI dw rsqw, Drm rwjy pws lyKw dyx leI jwxw hY[ XQw:- jh mhw BieAwn; dUq jm dlY] qh kyvl nwmu; sMig qyrY clY]) qh kr dl krin mhw blI; iqn AwglVYmY, rhxu n jwie]) kbIr.jm kw TyNgw burw hY; Ehu nhI sihAw jwie] eyku ju swDU muoih imilE; iqin@ lIAw AMcil lwie]) jh muskl hovY; Aiq BwrI] hir ko nwmu; iKn mwih auDwrI]) ijh mwrg ky; gny jwih n kosw] hir kw nwmu; aUhw sMig qosw]) ijh pYfY; mhw AMD gubwrw] hir kw nwmu; sMig aujIAwrw]) kbIr. koTy mMfp hyqu kir; kwhy mrhu svwir] kwrju swFy qIin hQ; GnI q pauny cwir]218] prmpUjnIk s`cy pUrn Bgq sRI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (koTy)mkwn, au~cy (mMfp)mhl guMbdW nwl svwr svwir ky, (hyqu)moh ipAwr kir ky, svwr svwir ky ic`q joV ky, (kwhy)ikauN (mrhu)mr rhy hoN, Bwv ien@W dy sMsy i&kr icMqw rog mrn dw kwrn hn? ijs icKw ’qy qYnUM swiVAw jW kbr ’c d`ibAw jwxw, auh qW qyrw (kwrju)kMm, kyvl swFy qIin hQ, (GnI)bhuqI hovygI q pauny cwir h`Q hovygI]218] AYfy v`fy 2 au~cy mMdr bxwauidAW nwl kI igAw? prmpUjnIk Bgq swihb jI dw praupkwrI sRb`q dy Bly dw AwSw, jIv dw mn qn rom 2 sRb ivAwpI inrgun inrMkwr inrMjn jI ’c joVny dw hY[ XQw:- PrIdw. koTy mMfp mwVIAw; auswrydy BI gey] kUVw saudw kir gey; gorI Awie pey]46]) aUcy mMdr; swl rsoeI] eyk GrI Puin; rhnu n hoeI]1]) lµkw gFu; sony kw BieAw] mUrKu rwvnu; ikAw ly gieAw]) moqI q. mMdr aUsrih; rqnI q. hoih jVwau] ksqUir kuMgU. Agir cMdin; lIip AwvY cwau] mqu dyiK BUlw vIsrY; qyrw. iciq n AwvY nwau]1] hir ibnu; jIau jil bil jwau] mY. Awpxw guru pUiC dyiKAw; Avru nwhI Qwau]1] mMdr ’c ic`q lw ky, AMq pRyq bnxw pYNdw hY[ XQw:- AMiq kwil. jo mMdr ismrY; AYsI icMqw mih. jy mrY] pRyq join; vil vil AauqrY]) koTy mMfp mwVIAw; eyqu n lwey icqu] imtI peI AqolvI; koie n hosI imqu]57]) koTy mMfp mwVIAw; lwie bYTy kir pwswirAw] cIj krin min Bwvdy; hir buJin nwhI. hwirAw] kir Purmwieis KwieAw; vyiK mhliq. mrxu ivswirAw] jru AweI; jobin hwirAw]17]) mMdr imtI sMdVy; pQr kIqy rwis jIau] hau eynI tolI BulIAsu; iqsu kMq n bYTI pwis jIau] www.Gursevak.com

346

q`qkrw

mMdr dy ipAwr dy vsIkwr ho ky, hr vyly hI, mMdr dw sMsw krI jWdw hY[ bhuq swry AinAW zor zuulm krky, v`FIAW lY ky klm ksweI bxdw hY[ jy koeI kql krky, j`j ƒ pYsy dy idMdw hY, aus ƒ muAw& kr idMdw hY[ ieauN AnykW pRkwr b`jr pwpW dy rMgW FMgW dy nwl, pwpw bwJhu. hovY nwhI; muieAw. swiQ n jweI] mwieAw iek`TI krky koTy mMfpW dw hyq krky ien@W ƒ svwr 2 ky iks leI mr rhy hoN? ieh icqwvnI dy rhy hn, ijn@W dy hyq ’c Awp jI mr rhy hoN, ien@W ƒ bxwaux leI, kIqy pwp nwl jwxgy[ koTy mMfpW dy hyq ’c ivCuVy pRwxI ƒ icqwvnI idqI hY, ien@W dw hyq C`f, ikauNik ieh C`fxy hn[ XQw:- qij swd; shj suKu hoeI] Gr Cfxy; rhY n koeI]} PrIdw. ijn@I kMmI nwih gux; qy kMmVy ivswir] mqu srimMdw QIvhI; sWeI dY drbwir]59]) pRQmy mnu prboDY Apnw; pwCY Avr rIJwvY] au~qm bkqy prmpUjnIk bRhm srUp bwbw &rId swihb jI Awpxy mn ƒ SuB s`cw aupdyS idMdy hn[ hy gRIb dws inmwxy PrIdw! jUAw qwS inMdw corI XwrI inrdoS jIAW ƒ &Ukxw prwieAw h`k Kohx qmwkU nSy vrqx Awid durmiq dy (ijn@I)ijn@W (kMmI)kMmW ’c SuB gux nwih hn, (qy)auh BYVy (kMmVy)inkMmy pwp kMm (ivswir)Bulwauxw kr, pwp kMm Bulwauxy krky, (sWeI)vwihgurU jI dy s`cKMf drbwir ’c srimMdw (mqu)nhIN (QIveI)hovyNgw[ pUrw inAwau; kry krqwru] Anuswr krqwr jI pUrw inAwau krdy hn[ AQvw jykr qUM mwVy krm nhIN iqAwgyNgw, vwihgurU jI dy s`cKMf drbwr ’c (mqu)mqW srimMdw (QIveI)hovyN[ PrIdw.swihb dI kir cwkrI; idl dI lwih BrWid] drvysW no loVIAY; ruKW dI jIrWid]60] auQnkw:- bwbw &rId swihb jI, Akwl purK jI ’c lIn ho rhy hn[ ie`k hMkwrI rsqy ’c ^rbUzy Kw ky cilAw igAw, bwbw &rId swihb jI au~Qy phuMcy, auh vwips AwieAw, kihMdw, “Eie! qUM myrw cwkUU cu`ikAw hY” bwby jI ikhw, “jI dwsn dws s`c boldw hY, jI nhIN c`uikAw”[ {hMkwrI bMdy, ibnw iksy kwrn dy sWeI lokW ƒ D`ky mwr idMdy, gwLW BI k`F idMdy, jy koeI Bwr cu`kx vwlw hovy, auh vI ibnw mzUrI cukw lYNdy[ zwlm lok qW bMdy ƒ kql krn l`igAW vI iCn nhIN lwauNdy[ ijvyN hux bMb clw ky pUrW dy pUr &Uk idMdy hn, ieh mhW pwpI lok, kYsI gMdI im`tI dy bxy hn? XQw:- bUfw durjoDnu; piq KoeI] rwmu n jwinAw; krqw soeI] bwby &rId swihb jI ƒ mwrn l`gw, Awp jI ny sRbivAwpI mhW ibsmwd rMg ’c FL ky, ieh slok aucwirAw, Awp jI dy rom rom, Amolk rsnw ’qy pUrn vwihgurU jI sdw hI vsdy hn[ gurbwxI sux ky srdwr dw mn mom bx igAw, crn- kml PV ley, ikhw, “jI mYN v`fI ZlqI kIqI hY, mYN hMkwrI hW, mYnUM bKS lvo, myrI izMd jwn vI hwzr hY, Apny dws dy Gry prm piv`qR crn- kml pwau[ Apxy Gry lY igAw, AiqAMq hI pRym nwl SuB s`cI syvw krky, prm pRsMnqw leI, bwby swihb jI dw murId bx ky pRymw- BgqI krky inhwl 3 ho igAw[ www.Gursevak.com

347

q`qkrw

PrIdw. swihb dI kir cwkrI; idl dI lwih BrWid] drvysW no loVIAY; ruKW dI jIrWid]60] siqgur kI syvw sPl hY; jy ko kry icqu lwie]) nwnk. syvku soeI AwKIAY; jo. isru Dry auqwir]) murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK n nId; n Kwxw sovxw[ Anuswr &rId swihb jI &urmwauNdy hn:- hy PrIdw! (swihb)mwlk KudwvMd krIm Akwl purK jI dI, lwie icqu kir cwkrI; mMin nwmu kir kMmu] Anuswr gurU syvw krn krwaux, syvw ismrn praupkwr sMQw krn krwaux rUp (cwkrI)cwA nwl nOkrI kir[ cwA nwl nOkrI krky, idl dI hMgqw pwpW ivkwrW dI (BrWid)BRWqI, BRmx, mYL (lwih)lwhuxw kr[ (drvysW)r`b jI dy mMgiqAW, BgqW, gursyvkW inSkpt ipAwirAW (no)nUM, (ruKW)ibRCW (dI)jYsI (jIrWid)jrn- SkqI, sihnSIlqw DwrnI kmwauxI (loVIAY)cwhIey[ ijvyN ibR`C TMF grmI J`KV shwrdw hY, iqvyN hI pwpW AOguxW ivkwrW dy J`KV, inMdw rUpI TMF, kRoD rUp grmI shwrn, pdwrQ dI vrKw shwrn[ ibR`C dI jrn SkqI ’qy idRstWq:- ie`k izmINdwr grmI nwl ivAwkul ho ky, hL C`f ky, AMb hyTW CwvyN sON igAw[ aus ny au~T ky AMb cUpy, Pyr ie`k su`kw twhxw v`F ilAw, pr ib`RC ny gu`sw nhIN kIqw[ gu`sw qW kI krnw sI? loVINdIAW cIzW bxwaux dw aus dw kMm BI svwr idqw[ ies qr@W sMqW ’c ibRC vWg aupkwrI gux hn[ ruKW dI jIrWid] ’qy sMqW dI swKI:- hrK sog.jw kY nhI; bYrI mIq smwn] vwlI au~cI AvsQw vwly, ie`k BjnwnMdI mhwqmw dI aumr sO vry@ qoN au~pr sI[ aun@W koL ie`k lwlcI dw lVkw pV@dw sI[ gurmuiK mhWpurSW dI susMgq krky, pUrn gurmuiK bx igAw[ mhW pwpI lwlcI ƒ iksyy nIc ny ikhw, “qyrw b`cw qW swD jogw hI rih igAw hY, qUM ies ƒ AwK, sMqW qoN ie`k lwl mMg ky ilAwvy[ ” b`cy ny sMqW ƒ ikhw, “bwbw jI! myrw ipqw lwlc dy v`s ho ky, mYnUM Awp jI pws Awaux qoN rokdw hY[ jykr ie`k lwl b^S dyvo qW cu`p kr jwvygw[ ”pUrn s`cy mhwqmw jI ny ivcwirAw,ieh b`cw inSkpt hY,ies ƒ bRhm iv`idAw pV@W dyvW,ijs krky ieh dunIAW ’qy sUrj vWg cmky, sRb`q dw Blw kry[ dieAwl dyv ik®pwl goibMd; dy rUp sMqW ny ie`k lwl dI bjwey,J`tp`t lwlW dI m`GI k`F ky ilAWdI, “lY b`cw! qyry Bwg cMgy hn,ieh swrI hI lY jw[ ”aus ny iljw ky Apxy hLky ipqw ƒ dy id`qI[ Esy sMq doKI ny Pyr lwlcI ƒ KotI pRyrnw idqI, “hux qW qyrw b`cw swD ny mu`l hI ^rId ilAw hY[ ” ieh sux ky lwlcI socIN pY igAw,pu`iCAw “kI krW?sMq doKI ny ikhw, “sMqW ƒ rotI Ckwaux dy bhwny Gry bulw ky v`F dy,sMqW dw fyrw qyry b`cy ny hI sMBwL lYxw hY[ ”XQw:- mUrKu hovY.so suxY;mUrK kw khxw] Anuswr lwlcI ny sMqW ƒ v`F ky,mws ksweI ƒ vyc idqw[ ie`k ispwhI ny, ksweI qoN ie`k syr mws mMigAw, ksweI ikhw, “ie`k pweIAw hY[ ”AgMmI Avwz ’c sMq jI boly, “sMq pweIAw nhIN, syr huMdy hn[ ” ispwhI puu`iCAw, “bwbw jI qusIN ijauNdy ho skdy hoN?” sMq jI ikhw, “hW BweI! dwsn dws dy mws ’qy cwdrw pw ky, vwihgurU mMqR dw jwp www.Gursevak.com

348

q`qkrw

kro[ ” ieauN hI kIqw, sMq mhWpurS vwihgurU vwihgurU jpdy au~Ty[ sMqW ƒ pu`iCAw, “mhWpurSo! Awp jI ƒ iks pwpI v`iFAw sI?”qW sMqW ikhw, “BweI siq krqwr dw jwp kro,rzw mMno sRb`q dw Blw hovy[ ” ksweI ƒ ku`itAw qW aus ny pwpI lwlcI dw nwm d`s idqw[ J`tp`t sMq doKI hiqAwry lwlcI ƒ PV ky,sMqW mhWpurSW dy pws ilAw ky pu`iCAw, “bwbw jI!ies ƒ kI fMf dyeIey?ies ny v`fw BwrI gunwh kIqw hY[ sMqW ikhw, “hy rwjn!ies ƒ do ipMf mwieAw BI dy idau,ies ny lwlc krky mYnUM v`iFAw sI[ ” rwjy hYrwn ho ky pu`iCAw, “jI! ieh kI kwrn hY?mhWpurSW ikhw, “BweI!myry idl ’c iksy nwl vYr nhIN &urdw[ dwsn dws dw qW ieh i^Awl sI, ik ies dw b`cw bRhmiv`idAw pV@ ky, bRhmigAwn ƒ pRwpq ho ky dunIAW ƒ inhwl kry[ ies leI dwsn dws ny, lwlW dI m`GI dy idqI, pr Pyr BI ies dI iqRpqI n hoeI[ ” XQw:- loB lhir sBu suAwnu hlku hY hlikE sBih ibgwry] sMqW ny kih ky, do ipMf ’qy mwieAw duAw idqI[ lwlcI ny praupkwrI sMqW dy crn- kml PV ley,p`Qr ic`q FL ky mom bx igAw[ sMqW dI susMgq krky inhwl hoieAw[ mwrU mhlw 5] mwrU rwg ’c, DMn s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp DMn vwihgurU s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jI ib`RC dy idRstWq duAwrw, aupRokq praupkwrI sMqW dy SuB gux &urmwauNdy hn:ssiqR qIKix.kwit fwirE; min.n kIno rosu] prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI mhwn praupkwrI sMqW mhWpurSW ƒ lwlcI ny Apxy Gry bulw ky (qIKix)iqKy SSqR nwl k`t ky (fwirE)su`t idqw, pr aun@W ny Apxy mn AMdr mhwn pwpI ’qy (rosu)gu`sw nhIN kIqw[ kwj auAw ko.ly svwirE; iqlu n dIno dosu]) sMqW mhWpurSW ny Awpxy Awp ’qy kSt (ly)lY ky (auAw)aus pwpI dy (kwj)kMm (ko)nUM (svwirE)svwr idqw[ pihlW aus ƒ lwlW dI m`GI idqI, Pyr aus ƒ pulIs dy qS`dd Aqy PwsI qoN bcwA ky do ipMf mwieAw duAw idqI[ aus dy b`cy ƒ bRhmiv`idAw pV@w ky, Apxw srUp hI bxw ilAw[ mgroN aus ƒ siqsMgq nwl joV ky, Bjn- bMdgI puMn dwn ’c lw ky qwr idqw[ ieauN aus dy swry kMm hI svwr id`qy[ aus ƒ (iqlu)QoVy mwqr BI doS nhIN (dIno)idqw[ aupRokq gux SuB guxW dy dwqy siqgurW ny Awp kmw ky, hornW ƒ SuB aupdyS b^S ky, sRb`q dw Blw kIqw hY[ mhwn pwpI jhWgIr ny BwvyN Awp jI ƒ au~bldI dyZ AMdr ibTwieAw, pr Pyr BI Awp jI ny sMswr ƒ AMimRq prmpiv`qR prmpUjnIk gurbwxI jI b^SI[ siqgurW ny ibRC dI jrYNd duAwrw, ijvyN mhwqmW dy SuB gux khy hn[ ijvyN ibR`C v`ty mwrn qoN &L idMdw hY, swKI Syry pMjwb mhwrwjw rxjIq isMG swihb jI:ijhlm ielwky ’c, ie`k ipMf dy nyVy, Awp jI dy v`tw v`ijAw, ispwhIAW ny do b`icAW nUM, Syry pMjwb dy swhmxy pyS kIqw, Awp jI ny bVy hI ipAwr nwl pu`iCAw, ijs b`cy ny v`tw mwirAw sI, aus ikhw, swihb jI! “mYN byr JwV@n leI, byrI ƒ v`tw mwirAw sI, mYN jwx bu`J ky v`tw www.Gursevak.com

349

q`qkrw

nhIN mwirAw”[ Awp jI ny bVI hI fUMGI ivcwr nwL soicAw, “byrI dr^q hY, dwsn dws gurU swihb jI dw gRIb is`K b`cw hY”] ijhVy b`cy ny v`tw mwirAw sI, aus dy mwqw ipqw ƒ bulw ky, ie`k ipMf bu`Fx, ie`k hor ipMf bKsIs dy idqI[ bwkI b`icAW ƒ do do mohrW idqIAW vyKo jI! ik`fI v`fI mhW ivsmwd g`l hY! rwjw huMidAW v`tw v`jx qoN hMkwr krn dI bjwey, fMf dyx dI bjwey do ipMf b^SIS idqI, hMkwrI huMdw jwnoN hI mwr idMdw, ies qr@W hr pRwxI mwqR ƒ SihxsIlqw vwlw suBwA cwhIdw hY[ PrIdw.kwly mYfy kpVy; kwlw mYfw vysu]) gunhI polw- gunhI BirAw.mY iPrw; loku khY drvysu]61] 1. vwihgurU PrIdw swihb jI Akwl purK jI dy snmuK &urmwauNdy hn:- hy vwihgurU jI! (mYfy)dwsn dws dy kwly kpVy pihry hoey hn, ijs krky (mYfw)dwsn dws dw (vysu)pihrwvw vI kwlw hY[ gunhI polw- gunhI BirAw.mY iPrw; loku khY drvysu]61] (mY)dwsn dws (gunhI)gunwhW dw BirAw (iPrw)iPrdw hY, au~proN &`krW vwlw ilbws dyK ky, loku, (drvysu)vwihgurU jI dy dr ’c phuMicAw &kIr sWeIN (khY)kihMdy hn[ AqI hI fUMGI inmRqw nwl ikhw hY, hy vwihgurU jI! dwsn dws ƒ gunwhW dy Bry ƒ b^S lvo[ PrIdw.kwly mYfy kpVy; kwlw mYfw vysu]2. pUrn r`b jI dy Avqwr bwbw &rId swihb jI dI rsnw ’qy vwihgurU jI vsdy hn[ Awp jI DurW dy gurbwxI jI dw, AYsw prm mnohr rsiBMnw AMimRq vYrwgmeI kIrqn krdy, AMimRq dIAW ndIAW vih qurdIAW[ ijs ’c bVIAW BwrIAW gUV@IAW rmzW BirAw aupdyS hY[ kIrqn sux ky pRymIAW ƒ AMdr bwhr bwbw &rId swihb jI dy drSn hox l`g jWdy[ ie`k dMBI dy bhuq swry cyly sn[ bwbw jI dy ^ws pRymI ny, ien@W dI bwbw jI ’qy SrDw bMn@w ky ikhw, “c`lo AwpW bwbw jI dy suMdr drSn krIey[ ” dMBI ikhw, “myry ’c gunwh bhuqy hn, ijs krky mYnUM l`ijAw AwauNdI hY[ mYnUM bwbw jI qwVngy, ies leI frdw hW[ ” pRymI jI ikhw,“AwpW dIvwn ’c mgr bYT ky kIrqn Bog qoN pihlW hI au~T ky Aw jwvWgy[ ” dMBI cyilAW smyq, dIvwn ’c Aw ky bYT igAw[ kIrqn sux ky AYsw itkwA b`Jw, au~T hI n sikAw[ jy iksy ƒ aus dy cyilAW koL, aus dI ZlqI d`sI jwvy qW auh iKJdw lVdw, ApxI h`qk mMndw sI[ bwbw &rId swihb jI ny AYsIAW gUV@IAW rmzW duAwrw, aus ƒ svwirAw, ijn@W ’c sdw leI, dMBI mn svwrn dw aupdyS hY[ jo sdw AMimRq bRhmwnMd b^Sdw rhygw[ bwbw jI ny AMimRq kIrqn krky, aus dw mn pRym ’c FwL ky, A^Ir ’qy ies slok dI s`t mwrI:PrIdw.kwly mYfy kpVy; kwlw mYfw vysu] gunhI BirAw.mY iPrw; loku khY drvysu]61] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI. Akwl jI dy snmuK, pUrn gRIbI inmRqw sihq, &urmw rhy hn:- hy Akwl purK jI! (mYfy)dwsn dws mhW pwpI pKMfI dy, pwpW rUpI kwly kpVy pihny hn, (mYfw)dwsn dws dw (vysu)srUp pwpW vwlw kwlw hI hY jI[ AQvw:- (kwlw mYfw vysu) www.Gursevak.com

350

q`qkrw

ijvyN siqgurU dsvyN pwiqswh jI qoN AMimRq Ckx vwly isMGW dw ^wlsw vysu siqgurW dw vysu hY[ ^wlsw myro rUp hY Kws] iqvyN kwlw mYfw vysu] ieauN ijn@W ny myry pYr Do ky pIqy hn[ ij`Qy mYN bihMdw hW, hzwrW dI igxqI ’c myry audwly, kwly bsqRW vwly myry cyly bYTdy hn[ ieh pwpI cyilAW rUpI myry vysu vI kwlw hY[ gunhI BirAw.mY iPrw; loku khY drvysu]61] hy Akwl purK jI! (mY)dwsn dws (gunhI)gunwhW dw BirAw (iPrw)iPrdw hY, pr loku (drvysu)&`kr &kIr sWeIN (khY)kihMdy hn[ jdoN Awp jI ny ies slok dw vYrwgmeI, AMimRq rUp prm- piv`qR mnohr kIrqn kIqw qW aus dMBI ƒ AMdr bwhr &rId swihb jI dy drSn hox l`gy, lUM 2 krky DMn bwbw &rId swihb jI bwr 2 kihx l`gw[ lok lwj C`f ky crn- kml PV ky, iGiGAw ky ikhw,“bwbw jI! Awp jI qW inrml au~jl praupkwrI r`b srUp hoN, myry idl dI mYL k`tx leI AYnI inmRqw sihq, AMimRq- rUp prm- mnohr rs iBMnw gurbwxI dw kIrqn kIqw hY[ myry gunwh b^So dwsn dws ƒ Apxw murId bxwau[ ” gurmMqR aupdyS lY ky kmwieAw, cyilAW smyq qr igAw[ DMn bwbw &rId swihb jI[ q`qI, t`ubI- qqI qoie. n plvY; jy jil tubI dyie] PrIdw. jo fohwgix rb dI; JUrydI JUryie]62] idRStWq ijvyN (qoie)jl ’c fu`b ky (qqI)sVI KyqI (plvY)pR&ulq hrI BrI (n)nhIN huMdI, jy jl ’c BI (tubI)fubo (dyie)dyxw krIey[ ies qr@W jIvn rUpI KyqI, nwmu jpidAW, jy nwm rUpI jl ’c AQvw siqsMgiq jl ’c rihMidAW (qqI)sV geI (plvY)pR&ulq (n)nhIN huMdI, BwvyN aus ƒ nwm jl ’c (tubI)fubo (dyie)dyxw krIey[ XQw:kbIr. swcw siqguru ikAw krY; jau isKw mih cUk] AMDy. eyk n lwgeI; ijau bWsu bjweIAY PUk]158] ijvyN ivgVy msMd, pwxI vWg, siqgurU mhwrwj swihb dy suMdr drSn BI krdy, sMgq dIvwn ’c vI bYTdy, gurU Gr dw pdwrQ, pUjw dw Dwn Kw ky, mMd- krmW niSAW ’c msq ho gey[ (swry msMdW ƒ nhIN ikhw) qqI qoie n plvY; jy jil tubI dyie]2. (qqI)AOV nwl (qqI)sVI KyqI nUM, jy (n)ivSyS krky (qoie)jil ’c fubox rUp tubI (dyie)dyeIey qW (plvY)hrI BrI ho jWdI hY[ ieauN bwhr sMswr ivkwr dI swVI, jIvn rUpI KyqI, sqsMgq ’c pRym rUpI (qoie)pwxI dI tubI (dyie)dyeIey (n)ivSys krky auh sq sMqoK dieAw Drm vIcwr kruxw mudqw mYqRI SuB guxW rUpI tihxIAW sihq pR&u`lq ho jWdI hY[ ijs dI SrDw rUpI jV hY, pRymw- BgqI rUpI qucw hY, ijs ƒ suB- guxW rUpI Pu`l qy Drm rUpI PL l`g jWdy hn[ ijvyN prmpUjnIk bwbw ibDIcMd jI ny, Apxy nwnky ipMfoN, m`JW curweIAW, pUrn guris`K sMq bwbw AdlI jI dI crn Srn jwie bYTy[ jdoN ienW@ ƒ PVn leI, lok mgr gey, bwby jI ny ikhw, “ieh dyK lvo, swD purK bYTw hY”, bMdgI dy pRqwp krky, PV n sky[ bwby jI ny ienW@ dI jwn bcweI[ ien@W dI bVI hI SrDw vD geI[ bwbw jI, siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb dy pws lY ky Awey[ www.Gursevak.com

351

q`qkrw

siqgurW dI ikRpw nwl pUrn bRhmigAwnI mhWpurS bx gey[ ieauN AOV nwl sVI KyqI vWg sn, swc nwm kI; AMimRq vrKw] krn qoN hry Bry ho gey[ XQw:- AMimRq nwmu jlu sMicAw; gur Bey shweI] PrIdw. jo fohwgix rb dI; JUrydI JUryie]62] bwbw PrIdw swihb jI PurmwauNdy hn:ijhVw gurU swihb jI qoN SuB s`cw aupdyS lY ky, AMimRq Ck ky, kmweI nhIN krdw, sqsMgq jI ’c AwigAwkwrI AnuswrI gursyvk nhIN bxdw[ BYVy krm kmWaudw hY[ hMkwr doS nhIN iqAwgdw, guxW dw DwrnI nhIN bxdw, auh AOguxW vwlw (rb)gurU prmysr jI dI (fohwgix)Cut`V, mhwrwj qoN ivCuVI jnmW 2 ’c duKI (JUrydI)JUrdI hI (JUryie)JUrdI rihMdI hY[ XQw:- pUCq suhwgn, krm hY duhwgin kY; irdY ibibcwr, kq ishjw bulweIAY[ (439 kibq) jW kuAwrI qw cwau; vIvwhI qW mwmly] PrIdw. eyho pCoqwau; viq kuAwrI n QIAY]63] pd A`gy ipCy krky, AnvY ArQ:- pqI jI dI pRwpqI ibnw (jW)jdoN q`k kuAwrI hY, qW (mwmly)ivCoVy dy kSt kjIey klyS ies dy gL pYNdy hn, pr jdoN vIvwhI jWdI hY, (qw)qdoN cwau auqSwh huMdw hY[ Awp gvw ky,pqI jI dI syvw krky pRsMnqw lYNdI hY[ pqI jI hr qr@W dI loV pUrI krdy hn[ pqI dI AwigAw mMn ky suK pwauNdI hY[ AMqRIv ArQ:- (jW)jdoN ieh jIv rUpI iesqRI, siqgurU swihbwn jI ƒ qn mn Dn isr n Arpxy krky pqI pRmwqmw jI dI pRwpqI qoN ibnw kuAwrI sI qW ies ƒ vwihgurU jI dy ivCoVy krky cOrwsI Bogx rUp (mwmly)kSt du`K kjIey klyS bxy hI rihMdy sn[ XQw:- duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) ivDx KUhI; muMD iekylI] nw ko swQI nw ko bylI] ;vIvwhI qw cwau:- jdoN mwqw ipqw jI rUp siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI ny, vwihgurU jI vr nwl (vIvwhI)ivAwh idqI, qw cwau ho igAw[ XQw:- mY kwmix; myrw kMqu krqwru]) hir myro ipru;hau hir kI bhurIAw] rwm bfy;mY qnk lhurIAw]1])kih kbIr.moih ibAwih cly hY;purK eyk Bgvwnw] (krv`qu) Awsw] krvqu Blw;n krvt qyrI] lwgu gly; sunu ibnqI myrI]1] hau vwrI; muKu Pyir ipAwry] krvtu dy; mokau kwhy kau mwry]1] rhwau] jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]2] hm qum bIcu; BieE nhI koeI] qumih su kMq; nwir hm soeI]3] khqu kbIru; sunhu ry loeI] Ab qumrI; prqIiq n hoeI]) PrIdw. eyho pCoqwau; viq kuAwrI n QIAY]63] r`b rUp bwbw (PrIdw)&rId swihb jI &urmwauNdy hn:- Akwl mUriq vru pwieAw AibnwsI; nw kdy mrY n jwieAw] Anuswr pUrn gurU jI qoN AibnwsI vr ƒ pRwpq krky (viq)iPr kuAwrI hox dw eyho jo (pCoqwau)pCqwvw Jorw kjIAw hY, ieh (n)nhIN (QIAY)huMdw[ XQw:- sKI vis AwieAw. iPir Coif n jweI; ieh rIiq BlI BgvMqY]63] www.Gursevak.com

352

q`qkrw

k`lr, au- l`Qy- klr kyrI CpVI; Awie aulQy hMJ] icMjU boVin@ nw pIvih; aufx sMdI fMJ]64] ijvyN kwlrI DrqI, qyz kOVI hox kwrx, aus ’c &sl nhIN huMdI, kwlrI DrqI dI C`pVI BI qyz kOVI huMdI hY[ aus ’c Corw ijhw huMdw hY[ idRStWq:- ijvyN klr (kyrI)dI AiqAMq kauVI CpVI ’qy (hMJ)hMs Awie ky (aulQy)auqry, pws bYT gey[ kOVI jwx ky, aus ’c AwpxI (icMjU)cuMj (nw)nhIN (boVin@)fuboNdy, nw hI kOVy pwxI ƒ (pIvih)pINdy hn, ikauN jo aun@W ƒ au~QoN aufx (sMdI)dI (fMJ)ie`Cw huMdI hY[ prm ipAwry rwm jI dI kudriq nwl, bih zrUr gey, aun@W ƒ mwnsRovr vwlI ^uSbo Kwxw hIrw moqI nhIN imldw[ XQw:- sloku mÚ 1] srvr hMs. Dury hI mylw; KsmY eyvY Bwxw] srvr AMdir hIrw moqI; so hMsw kw Kwxw] ieauN klr dI AiqAMq kauVI (CpVI)kusMgq hY, ijs ’c BUq pRyq aupwSnw krn krwaux vwly dMBI pKMfI SrwbI kbwbI ivBcwrI pwxI vWg rih rhy hn[ XQw:- AsMK mUrK; AMD Gor] AsMK cor; hrwmKor] AsMK Amr; kir jwih jor] AsMK gl vF; hiqAw kmwih] AsMK pwpI; pwpu kir jwih] AsMK kUiVAwr; kUVy iPrwih] AsMK mlyC; mlu BiK Kwih] AsMK inMdk; isir krih Bwru] nwnku nIcu khY vIcwru] vwirAw n jwvw; eyk vwr] jo quDu BwvY; sweI BlI kwr] qU sdw slwmiq; inrMkwr]18] (hMJ)hMsW vWg prmhMs bRhmigAwnI Awie ky auqry, kusMgq rUp CpVI pws bYT gey[ Srwb isgRt bdbo kOVI jwx ky, aus ’c AwpxI ibRqI rUpI cuMj nhIN fuboNdy, kusMgq dI koeI ivcwr ibRqI ’c nhIN ilAwauNdy, nw hI Srwb qmwkU rUp kOVy pwxI ƒ pINdy hn, ikauN jo aun@W ƒ au~QoN kusMgq qoN aufx dI (fMJ)ie`Cw huMdI hY[ prm ipAwry rwm jI dI kudriq nwl, bih zrUr gey, aun@W ƒ siqsMgiq rUp mwnsRovr vwlI pRymW- BgqI rUp ^uSbo, gursbd rUp hIrw moqI Kwxw nhIN imldw[ inrlyp rih ky SuB s`cw aupdyS dy ky, au~QoN CyqI aufwrI mwr idMdy hn[ bhuq au~cw AwdrS hY, bVI hI au~cI gMBIrqw vwlI Duin ’c SuB s`cw aupdyS hY, izMdgI ’c iksy kwrn krky jy kusMgq ’c jwx dw kwrn bx jwvy, au~QoN CyqI hI hMs vWg aufwrI mwr ky siqsMgiq jI ’c cly jwau, suAws 2 hir 2 iDAwau, SuB syv kmwau, gurU jI dIAW ^uSIAW pwau[ XQw:- kbIr.swkq sMgu n kIjIAY; dUrih jweIAY Bwig] bwsnu kwro prsIAY qau kCu lwgY dwgu]) ijvyN bwbw &rId swihb jI Awpxy gurdyv mwqw gurdyv ipqw; gurdyv suAwmI prmysurw] suAwmI mhW purS Swhsr& jI dI syvw leI A`g lYx gey, pwkptn Sihr ’c ie`k Gr dIvw bl irhw sI, jw bUhw KVkwieAw, AMdr jw ky vyiKAw C`tI &UkI bysvw bYTI hY[ aus ikhw, “myry koLy bih jw[ ” pUrn Bgq jI ny ikhw, “dwsn dws r`b dw gRIb k`uqw hY, ieh BYVw kMm dwsn dws nhIN kr skdw, A`g dyau jI” kihMdI, “cMgw jy myry koLy nhIN bihxw, qW iPr ie`k A`K k`F ky dy, A`g lY jw”[ ieqnI v`fI Srq r`K idqI Es vyly dlyr Syr sUrbIr mrd bhwdr ny cwkU nwl A`K k`F ky vysvw ƒ dy idqI Aqy Awp p`tI bMn@ leI, A`g lY ky gohw DuKw ky, b`ukl ’c lY ilAw, A`g lY ky Aw gey, vysvw k`lr kyrI C`pVI sI[ au~Qy Awie aulQy hMJ kOx? Bgq bwbw www.Gursevak.com

353

q`qkrw

PrId swihb jI[ nW ie~Qy auhnw ibRqI rUpI cuMj, gMdgI ’c fuboeI, nw hI au~QoN ikC pIqw, aufx dI hI ie`Cw sI[ hMsu aufir. koDRY pieAw; loku ivfwrix jwie] gihlw loku. n jwxdw; hMsu. n koDRw Kwie]65] DMn vwihgurU bwbw &rId swihb jI so aupRokq slok Anuswr ies slok ’c BI prmhMs bRhmigAwnI dI bhuq BwrI mihmw &urmw rhy hn:- hMsu (aufir)au~f ky, bwjry nwloN BI ^uSk, bwjry jYsy, koDRY dy Kyq ’c (pieAw)bYT igAw, koDRY dw mwlk Axjwx loku, aus ƒ (ivfwrix)aufwaux jWdw hY[ (gihlw)bysmJ loku (n)nhIN jwxdw, hMsu koDRw nhIN (Kwie)KWdw, ies dI ^urwk hIry moqI du`D dIAW Pu`tIAW hn[ hMsu aufir. koDRY pieAw; loku ivfwrix jwie] gihlw loku. n jwxdw; hMsu. n koDRw Kwie]65] {hMs swhmxy du`D r`Kx qoN, cMuJ du`D ’c pw idMdw hY, cuMJ ’c KitAweI kwrn, du`D dIAW Pu`tIAW A`f, pwxI A`f ho jWdw hY[ pwxI iqAwg ky, kyvl du`D dIAW Pu`tIAW, hIrw moqI hI KWdw hY[ ieauN gurmuiK prmhMs bRhmigAwnI mhWpurK, ApxI ibRqI rUpI cuMj ’c, pRymwBgqI rUpI KitAweI duAwrw, kql ivkwr pwp rUpI jl iqAwg ky, kyvl nwmu rUpI d`uD hI KWdy hn[} (hMsu)prmhMs bRhmigAwnI (aufir)au~f ky, c`l ky dMBI pKMfI SrwbI kbwbI ivBcwrI pRym rUpI slwB rihq koDRY vWg ^uSk lokW nMU, koDYR ’qy (pieAw)pYx vWg, SuB s`cw aupdyS dyx gey[ hMsu mhWpurSw dw AwSw aun@W ƒ aupdyS praupkwr krn dw hY, koDRY dw mwlk Axjwx loku, aus ƒ (ivfwrix)qorn jWdw hY, ie~QoN swfI jUh coN bwhr inkl jwau, ijvyN DMn vwihgurU mhly pihly jI dy mn ’c Awpxy j`dI n`gr dw pRym AwieAw ien@W ƒ Ajpw jwp inrMkwr jI dy nwl joVIey, Awp swihb jI, sRI goieMdvwl swihb jI dy nyVy ipMf p`TyivMf gey, aun@W soicAw jy ien@W dw ie`Qy itkxw hoieAw qW jwiedwd mMgxgy, Awp swihb jI ƒ au~QoN auTw idqw[ au~Qy hux Xwdgwr gurduAwrw swihb jI hn[ gihlw loku. n jwxdw; hMsu. n koDRw Kwie]65] bysmJ loku ieh nhIN jwxdy, hMsu koDRw nhIN KWdw, Bwv koDRy dy Kyq ƒ Kwx vWg iksy dI DI BYx v`l burw nhIN dyKdy, ikauNik aun@W dw ieh pRp`k inXm hY:- CMd] suiD jb qy hm DrI; bcn gur dey hmwry] pUq iehY pRn qoih; pRwn jb lg Gt Qwry] inj nwrI ky swQ; nyhu qum in`q bFYXhu] pr nwrI kI syj; BUil supny hUM n jYXhu]51] pr nwrI ky Bjy; shs bwsv Bg pwey] pr nwrI ky Bjy; cMdR kwlMk lgwey] pr nwrI ky hyq; sIs ds sIs gvwXo] ho, pr nwrI ky hyq; ktk kvrn kO GwXo]52] pr nwrI sO nyhu; CurI pYnI kir jwnhu] pr nwrI ky Bjy; kwl bÎwpÎo qn mwnhu] AiDk hrIPI jwin; Bog pr iqRX jo krhI] ho, AMq sÍwn kI imRqu; hwQ lyNfI ky mrhI]53] bwl hmwry pws; dys dysn iqRX Awvih] mn bWCq br mWig; jwin gur.sIs Jukwvih] is`KÎ pu`qR iqRX.suqw jwin; Apny icq DirXY] ho, khu suMdir iqh swQ; gvn kYsy kr kirXY]54]) dyiK prweIAw cMgIAW; mwvW BYxw DIAW jwxY[) eykw nwrI jqI hoie; pr nwrI DI BYx vKwxY[) hau www.Gursevak.com

354

q`qkrw

iqsu.Goil GumwieAw; pr nwrI dy.nyiV n jwvY[) iDRgu loiex gur drs ivxu; vyKY pr qrxI]) jYsy ibKu qnk hI Kwq mir jwiq qwq; gwiq murJwq pRiqpwlI brKn kI[ mihKI duhwie dUD rwKIAY BWjn Bir; priq kWjI kI bUMd bwid n rKn kI[ jYsy koit Bwir qUil, rMck icng pry; hoq Bsmwq iCn mY AkrKn kI[ qYsy pr qn Dn dUKnw ibkwr kIey; hrY iniD suikRq shj hrKn kI]506] kibq) swfI DrqI qy kbzw kr lYxgy, ieh nhIN jwxdy, auh prwey h`k ƒ pRvwx nhIN krdy[ XQw:mÚ 1] hku prwieAw nwnkw; ausu sUAr. ausu gwie] aun@W qoN SuB s`cw aupdyS lY ky, jmW cOrwsI dy gyVy qoN Cu`tx dw rwh nhIN bxwauNdy[ aun@W dI syvw krky KuSI lYx dI bjwey, inrwzgI lYNdy hn, ies ’c gUV@I rmz smJ idqI hY, inrdoS purK qy SMkw krnw, v`fI BwrI bysmJI hY[ aun@W dI SuB s`cI syvw krky prm pRsMnqw lYxI cwhIdI hY[ ijhVy bMdy AOgux nhIN iqAwgdy, BYiVAW dw suBwA d`isAw hY, pUrn mhW purSW jI dI inMidAw krdy hn, pu`Ty rwh cldy hn[ XQw:- sMqw nwil vYru kmwvdy; dustw nwil mohu ipAwru] AgY ipCY suKu nhI; mir jMmih vwro vwr]) tyFI pwg tyFy cly; lwgy bIry Kwn] Bwau Bgiq isau. kwju n kCUAY; myro kwmu dIvwn]) clq kq tyFy; tyFy tyFy] Asiq crm.ibstw ky mUMdy; durgMD hI ky byFy]1]) bwvY mwrgu; tyFw clnw] sIDw Coif; ApUTw bunnw]) swkq kI, AYsI hY rIiq] jo ikCu krY; sgl ibprIiq]) Baudy iPrih; bhu moh ipAwsw] kusMgiq bhih.sdw duKu pwvih; duKo duKu kmwieAw] c`il c`il- cil cil geIAW pMKIAw; ijnI vswey ql] c`lsI Q`ky ie- k`l- PrIdw. sru BirAw BI clsI; Qky kvl iekl]66] vwihgurU mhW ivsmwd sRb ivAwpI vYrwg hI vYrwg, iqAwg hI iqAwg AQwh iqAwg dw pUrn bwbw jI kQn kr rhy hn[ (ijnI)ijn@W (pMKIAw)pMCIAW ny (ql)dyS (ql)jMgL vswey sn, jo aufwrIAW mwrdy klolW krdy sn, ij`Qy DrqI ’qy rOxk lwauNdy sn, Akws ’c aufwrIAW mwrdy, Akws ƒ SoBnIk bxwauNdy, dyKx vwilAW ƒ prm pRsMn krdy sn, jo Bjn krn vwilAW nMU, Bjn krdy pRqIq huMdy, mhW ivsmwd krdy sn[ XQw:- jo bolq hY imRg mIn pMKyrU; su ibnu. hir jwpq hY, nhI hor]) (pMKIAw)pMCIAw dIAW fwrW dIAW fwrW, Awpo AwpxI vwrI Anuswr cil cil ky clIAw geIAW, jdoN qoN isRstI rcI hY, igxqI koeI nhIN ikqnIAW fwrW clIAW geIAW, hux BI jw rhIAW hn, A`gy ƒ BI clIAW jwxgIAW[ XQw:- Kyil gey sy pMKxUM; jo cugdy sr qil] GVI ik.muhiq ik.clxw; Kylxu Aju ik kil] ijsu qUM mylih.so imlY; jwie scw ipVu mil]8] AQvw POjW rUpI KMBW vwly c`kRvrqI rwijAW rUp (pMKIAw)pMCIAW dIAW fwrW dIAW fwrW, jo AwieAw so clsI; sBu koeI AweI vwrIAY] Anuswr Awpo ApxI vwrI Anuswr cil cil ky, ies &wnI mwqlok ’coN clIAw geIAW[ {muslmwnW dy msilAw dIAW ikqwbW ’c iliKAw hY, ie`k kdm c`ukIey rwjy dI kbr ’qy, dUjw vzIr dI kbr ’qy itkdw hY} ;ijnI vswey ql] www.Gursevak.com

355

q`qkrw

(ijnI)ijn@W rwijAW ny (ql)dyS (ql)jMgL (ql)AsQwn bVy sohxy 2 Sihr, ikly suMdr bwgW nwl, suMdr rMgW 2 dy FMgW nwl vswey sn[ c`lsI Q`ky ie- k`l- PrIdw. sru BirAw BI clsI; Qky kvl iekl]66] vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn, hy PrIdw! ijvyN pMCIAW dIAw fwrW Aqy rwjy rUp pMKIAW dIAW fwrW dIAW fwrW clIAW geIAW hn, iqvyN Anyk pdwrQ jIA jMq rUpI pwxI dw BirAw sMswr rUpI (sru)sRovr BI (clsI)cilAw jwvygw[ kvl vWg inrlyp, kvl vWg sohxy, kvl vWg pRymw- BgqI dI sugMDI sihq vwihgurU jI (iekl)iek`ly (Qky)AsiQ`q rihxgy AQvw AOguxW ivkwrW doSW qoN, kvl vWg inrlyp (iekl)iek`ly mhWpurS, bRhm ’c lIx ho ky (Qky)AsiQ`q rihxgy[ pMj BUqk sRIr qW nhIN rihMdy, ijvyN bUMd smuMdR ’c iml ky, smuMdR rUp ho jWdI hY[ ieauN vwihgurU jI ’c lIn ho ky, sdw rihxgy[ XQw:- ijau jl mih jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig joiq smwnw]) mY n mrau; mirbo sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw]) iQru pwrbRhmu prmysro; syvku iQru hosI]) Ab qau jwie cFy isMGwsin; imly hY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI]) hir ky syvk.jo hir Bwey; iqn@ kI kQw inrwrI ry] Awvih n jwih.n kbhU mrqy; pwrbRhm sMgwrI ry]) inhclu scu Kudwie eyku; Kudwie bMdw AibnwsI]) inis bwsur niKAqR ibnwsI; riv ssIAr bynwDw] igir bsuDw. jl pvn jwiego; ieik swD bcn AtlwDw]1] AMf ibnwsI jyr ibnwsI; auqBuj syq ibnwDw] cwir ibnwsI. Ktih ibnwsI; ieik swD bcn inhclwDw]2] rwj ibnwsI. qwm ibnwsI; swqku BI bynwDw] idRsitmwn hY sgl ibnwsI; ieik swD bcn AwgwDw]3] PrIdw. iet isrwxy. Buie svxu; kIVw liVE mwis]) ju`g- kyqiVAw jug vwpry; iekqu pieAw pwis]67] {jMg bImwrI krky iek`TIAW mOqW hox qoN aun@W ƒ kbr ’c vI nhIN pwauNdy[ jIv mrn qoN bwAd DrqI qy sON jWdy hn, iet dy isrwxy lwey jWdy hn, aun@W dy mws ƒ kIVw Kw jWdw hY[ ij`Qy hux keI 2 isrwxy lw ky poilAW g`idAW ’qy pYNdw hY[ prmpUjnIk bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn, kbr ’c isrwxy iet r`KI jWdI hY, (Buie)DrqI kbr ’c (svxu) sOxw huMdw hY, ies dy mwis ƒ kIVw (liVE)lVdw hY, Bwv Kw jWdw hY[ kbr ’c (iekqu)ie`ky (pwis)pwsy pieAw, (kyqiVAw)ikqny jug (vwpry)lMG jWdy hn[ pRmwqmw jI qoN ivCVny krky, ies ƒ jMmxw mrnw, dyh v`FI tu`kI jwxI, dyh ƒ kIiVAW ny Kw jwxw, AnykW rMgW FMgW dy kSt Bogdy ƒ byAMq hI jug ibqIq ho gey hn, (iekqu)ie`k kStW (pwis)koly pieAw nUM, auh kSt nivrq nhIN ho rhy, Gxy hI vYrwg dw kQn hY, ien@W kStW dI nivrqI leI,pUrn gurU jI dy s`cy crn- kml idRV krky pkV ky, AwigAw rzw mMn ky, bMdgI praukwr kry krwvy, inhwl hovy[ tu`tI, nw`gr, l`ju- PrIdw. BMnI GVI svMnvI; tutI nwgr lju]) nw`TI A`ju- AjrweIlu Prysqw; kY Gir nwTI Aju]68] ijvyN GVI ƒ l`j nwl bMn@ ky lmkwieAw jwvy, l`j tu`tx qoN www.Gursevak.com

356

q`qkrw

GVI tu`t jWdI hY, ieauN bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- du`D m`Kx nwl pwLI, Agr cMdn ksqUrI Gsw ky il`pI jwx vwlI, kbIr. kMcn ky kuMfl bny; aUpir lwl jVwau] Anuswr hIry jvwhrwqW sony nwl iSMgwrI cmkwry mwrn vwlI (svMnvI)sony rMgI, ngurI dyh rUpI GVI (BMnI)B`j geI, (nwgr)cqr dI aumr rUpI lju (tutI)tu`t geI, ijs (nwgr)cqr dI (lju)Srm tu`tI hoeI sI Bwv inrl`j ho ky, nSy jUey kusMgq qmwkU kl`bW ivBcwr kql fwky jIAW ƒ swVn &Ukx ’c l`igAw sI, aus dI A`j sony rMgI dyh rUpI GVI B`j geI[ AjrweIlu Prysqw; kY Gir nwTI Aju]68] hux AjrweIlu Prysqw jmdUq Aw igAw hY, Aju (kY)ikhVy Gir, (nwTI)B`jygw? Bwv B`ijAw nhIN jwxw[ XQw:- kbIr. ghgic pirE kutMb kY; kWTY. rih gieE rwmu] Awie pry Drmrwie ky; bIcih DUmw Dwm]) inMdku.jmdUqI Awie sMGwirE; dyvih mUMf aUpir mtwk]) iliKAw AwieAw goivMd kw,vxjwirAw imqRw; auiT cly kmwxw swiQ] iek rqI iblm. n dyvnI, vxjwirAw imqRw; EnI qkVy pwey hwQ] iliKAw AwieAw.pkiV clwieAw; mnmuK sdw duhyly] ijnI pUrw siqguru syivAw; sy drgh sdw suhyly] krm DrqI srIru.jug AMqir; jo bovY so Kwiq] khu nwnk.Bgq sohih drvwry; mnmuK sdw Bvwiq]) AQvw AjrweIlu Prysqw; kY Gir nwTI Aju]68] izMd rUp lwVI ƒ ivAwhux leI Aju (kY)ikhVy Gir, Prysqw AjrweIlu jmdUq (nwTI)pRhuxw AwieAw hY, jo nwgr dI izMd ƒ ivAwh ky lY jwvygw[ XQw:- ijqu idhwVY. Dn vrI; swhy ley ilKwie] mlku ij. kMnI suxIdw; muhu dyKwly Awie] h`fW- ijMdu inmwxI kFIAY; hfw kU kVkwie]) c`lnIswhy ilKy. n clnI; ijMdU kUM smJwie] ijMdu vhutI. mrxu vru; lY jwsI prxwie]) n`wgr l`ju- PrIdw. BMnI GVI svMnvI; tUtI nwgr lju] 68 slok ArQ pV@o[ s`jx A`ju- jo sjx. Buie Bwru Qy; sy ikau Awvih Aju]69]) Bwry BueI AikrqGx; mMdI hU mMdy] Anuswr hy ipAwirE! (jo)ijhVy hMkwrI ivkwrI mhW pwpI AikRqGx sjx, nwm ivswr ky, DrqI ’qy vwDU Bwru sn, ikauN jo bMdgI nhIN krdy sn, mMd- krm nSy ivBcwr krky, jIAW ƒ du`K dy rhy sn, (sy)auh (Aju)hux muV ky ikau (Awvih)AOxgy? Bwv nhIN AOxgy, hux pRmwqmw jI dw s`cw hukm vrq igAw hY[ XQw:- vY suq vY ibq, vY pur pwtn; bhuir. n dyKY Awie] k`uiqAw- PrIdw. byinvwjw kuiqAw; eyh. n BlI rIiq] kbhI. cil n AwieAw; pMjy vKq msIiq]70] {bwbw PrIdw swihb jI pUrn gRIbI nwl Awpxy mn aupdyS idMdy hn, beI qUM gurmiq Anuswr inmwz nhIN pV@ irhw[ gurmiq Anuswr pMj inmwzW ieh hn:- mÚ 1] pMij invwjw. vKq pMij; pMjw. pMjy nwau] pihlw scu. hlwl duie; qIjw. KYr Kudwie] cauQI. nIAiq rwis mnu; pMjvI. isPiq snwie] krxI klmw AwiK kY; qw muslmwxu sdwie] nwnk. jyqy kUiVAwr; kUVY kUVI pwie]3] pihlI invwz, s`c bolxw, s`c suxnw, s`c vyKxw, s`cy bRhm dw inscw krnw, s`cy ƒ jpxw jpwauxw, s`cy ’c g@wVI ilv lwauxI, s`cy purKW dI www.Gursevak.com

357

q`qkrw

siqsMgq krnI, s`cw kIrqn kQw krnI, s`cy sbd ’c lIxqw pwauxI[ XQw:- pwrbRhmu ijin; scu kir jwqw] nwnk so jnu; sic smwqw]) dUjI invwz, (hlwl)s`c h`k dI kmweI krnI[ qIjw. KYr Kudwie] qIjI invwz hY, nwnk nwm cV@dI klw[ qyry Bwxy sRb`q dw Blw[ Anuswr ^udw jI qoN sRb`q dy Bly dI ^Yr mMgxI AQvw Kudwie jI dI (KYr)iB`iKAw mMgxI, Bwv iB`iKAw ’c ^udw jI hI pRwpq hox[ nIAiq rwis mnu; cauQI invwz, nIAiq (rwis)sw& krnI, pUrn drvyS sMq jI dI nIAq sw& shI s`cI huMdI hY[ XQw:- imlidAw. iFl n hoveI; jy. nIAiq rwis kry]1] pMjvI isPiq snwie] ^udw A`lw pwk vwihgurU jI dI is&q slwh vifAweI krnI pMjvIN invwz hY[ vwihgurU mwrU rwg ’c siqgurU 5MjvyN pwiqSwh jI ieh Amolk pMj- invwzW &urmwauNdy hn:- Avil isPiq; dUjI swbUrI] qIjY hlymI; cauQY KYrI] pMjvY. pMjy iekqu mukwmY; eyih pMij vKq qyry Aprprw] hy A`lwpwk ^udw jI dy ipAwry bMdy! Awp jI dI aumr dy ieh pMj vyly Awp jI leI bVy hI lwBdwiek sihly sv`ly suKdwiek ho skdy hn jy Awp jI, pihlI invwz vwihgurU jI dI is&q slwh krdy rhoN, sbr sMqoK dUjI invwz hovy, qIjI inmwz inmRqw hlImI DwrnI[ cOQY vkq ’c, nwnk nwm cVdI klw[ qyry Bwxy sRb`q dw Blw[ Anuswr sRb`q dy Bly dI Ardws kryN[ pMjvyN vkq ’c kwm kRoD loB moh hMkwr pMjW ivkwrW ƒ v`s ’c r`KyN[ Bwv ^udw dI isPq slwh pUrn sMqoK iqRpqI inmRqw sB dw Blw mMgxw kwm Awidk ivkwrW ƒ v`s r`Kxw, Awqmk jIvn dIAW SuB s`cIAW gurmiq Anuswr pMj invwzW hn[} k`uiqAw- PrIdw. byinvwjw kuiqAw; eyh n BlI rIiq] kbhI cil n AwieAw; pMjy vKq msIiq]70] hy inmwxy pRdysI jwick dwsn dws gRIb PrIdw! (byinvwjw)invwz (by)rihq, kuiqAw! eyh qyrI (BlI)cMgI (rIiq)mrXwdw nhIN, jo gurmiq Anuswr aupRokq pMj invwjW nhIN pV@dw[ kbhI. cil n AwieAw; pMjy vKq msIiq]70] gurmiq Anuswr aupRokq pMj invwzW pV@n leI, pMjy (vKq)smyN (kbhI)kdy vI cil ky qUM msIiq ’c (n)nhIN AwieAw[ AQvw myhr rUp msIiq ’c (n)nhIN AwieAw[ dyh rUpI msIiq ’c AMqr muK ho ky nhIN bYTw[ XQw:sloku mÚ 1] imhr msIiq isdku muslw hku hlwlu kurwxu] srm suMniq sIlu rojw hohu muslmwxu] krxI kwbw scu pIru klmw krm invwj] qsbI sw iqsu BwvsI nwnk rKY lwj]1]) pMj v^q:- pihlI slwqul&jr:- nmwzy subh, phu Pu`tx qoN sUrj cV@n q`k[ dUjI slwq`ujuhr, nmwzy pysIn, svyr qoN dupihr ivcwly dI nmwz[ qIjI slwqulAsr, nmwzy dIgr, qIjy pihr dI invwz[ cOQI slwqulmgirb, nmwzy Swm, sUrj iCpx qoN sUrj dI surKI imt jwx q`k[ pMjvIN slwqulieSw, nmwzy KuPqn, sOx vyly dI nmwz[ au~Tu- auTu PrIdw. aujU swij; subh invwj gujwir]) k`ip- jo isru. sWeI nw invY; so isru. kip auqwir]71] dovyN h`Q g`utW q`k Doxy, Aglw ipClw gupq AMg Doxy, dMdW au~pr www.Gursevak.com

358

q`qkrw

auNgl mwr ky cuLI krnI, n`k ’c pwxI cwV@ ky, auNgl Pyr ky nwsW sw& krnIAW, Pyr swrw mUMh Doxw, dobwrw ArkW q`k h`Q Doxy, kMnW ’c AgUMTy nwl dI auNgl polI 2 PyridAW sw& krny, AgUMTy nwl kMnW dy bwhrly ih`sy ƒ sw& krnw, pYr BI Doxy aujU hY, muslmwn BweI, aujU krky msIq ’c inmwz pV@dy hn[ gurmiq Anuswr bwbw PrIdw swihb jI kihMdy hn:- hy PrIdw! v`fy qVky ipAwrI mwieAw nINd iqAwg ky (auTu)au~T ky, mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI dI pUrn pRIqI sihq is&q krn rUpI aujU (swij)swjxw kr, subh invwj gujwir] AQvw pYrW krky sqsMgq ’c jwxw, pYr Doxy hn, h`QW bwhW nwl sqsMgq jI dI syvw dwn krn rUp h`Q Doxy hn[ isr ƒ siqgurU swihb jI dy crn- kmlW ’qy Jukwauxw isjdw hY, mUMh nwl nwm jpxw mMUh Doxw hY, kMnW nwl hr smyN AMimRq kQw kIrqn suxnw kMn Doxy hn[ ieh gux kmwaux rUp aujU (swij)swjxw kr, (subh)AMimRq vyly ^udw jI ƒ inmK 2 nmskwr rUp invwj (gujwir)krnw kr[ AQvw s`cw nwm jpx jpwaux rUp, s`cy dI swiKAwqqw krn krwaux rUp, s`cy ’c lIxqw rUp s`cy purKW dI susMgq krn krwaux rUp, s`cy nwmu ƒ rom 2 krky jpx rUp invwj pVnw kr[ XQw:- scu invwj; XkIn muslw] k`ip- jo isru. sWeI nw invY; so isru. kip auqwir]71] (jo)ijhVw hMkwrI isru Apxy (sWeI)mwlk jI A`gy (nw)nhIN (invY)Jukdw, (so)Es isru nUM, (kip)k`t ky auqwir dyxw kr[ XQw:- sIs invwie Fih pvY; sB pwpn kI pot] qW qy sIs invweIAY; lgY n jm kI cot]) jo isru. sweI nw invY; so isru kIjY kWie] kuMny hyiT jlweIAY; bwlx sMdY Qwie]72]) slok mÚ 2] jo isru. sWeI nw invY; so isru dIjY fwir] nwnk. ijsu ipMjr mih ibrhw nhI; so ipMjru lY jwir]1]) iDRgu isru.jo gur nw invY; gur lgY n crxI]) sWeIN- jo isru. sweI nw invY; so isru. kIjY kWie] kuMny hyiT jlweIAY; bwlx sMdY Qwie]72] bwbw &rId swihb jI Apxy idl ’c, rom 2 krky, iKn 2 smyN ’c, mwlk jI ƒ inauNdy nmskwr krdy hn[ nmskwr kridAW 2 sWeIN ’c lIx ho ky, sWeIN srUp ho gey[ sWeIN jI nwl mylx leI, hMgqw dy swV ƒ sdw leI myytx leI &urmwauNdy hn:- (jo)ijhVw hMkwrI isru Apxy (sweI)mwlk jI A`gy (nw)nhIN (invY)Jukdw, (so)Es isru ƒ r`K ky, (kWie)kI (kIjY)krnw hY? Bwv ijhVw isr, gurU gRMQ swihb jI mhwrwj Asvwry qoN AwieAW mhwrwj swihb dy A`gy nhIN Jukdw, auh isr kI krnw hY? kuMny hyiT jlweIAY; bwlx sMdY Qwie]72] aus hMkwrI isr ƒ v`F ky, bwlx (sMdY)dI (Qwie)jg@w (kuMny)qOVI hyiT (jlweIAY)swV dyeIey[ XQw:- nwnk. iehu qnu jwil; ijin jilAY. nwmu ivswirAw] sWeI mwlk jI A`gy isr Jukwaux dy bhuq 2 hI lwhyy hn[ BweI gurdws swihb jI &urmwauNdy hn, ijhVy zwlm bwdSwh jIAW ƒ kql krdy hn, pRmwqmw jI A`gy isr nhIN JukwauNdy, aun@W dy isr gRwV ’c aubwLy jWdy hn, ij`Qy s`q smuMdRW dw pwxI, bVvwnl Agn nwl sVdw hY, ijvyN A`g nwl lwl kIqy qvy ’qy bUMd pweIdI hY, ies qoN BI v`D www.Gursevak.com

359

q`qkrw

grmYS hY ij`Qy ArbW ^rbW mxW pwxI, hr smyN hI sVI jWdw hY[ isr Jukwaux dy AsMK AnMq lwhy hn[ ijhVw inmK 2 Twkur mwlk ƒ nmskwr krdw hY, auh Aprs ACoh mhWpurS swirAW hI jIAW ƒ qwrdw hY[ sloku] auir DwrY; jo AMqir nwmu] srb mY; pyKY Bgvwnu] inmK inmK; Twkur nmskwrY] nwnk Ehu Aprsu; sgl insqwrY]1]) guru pUrw nmskwry] pRiB sBy kwj svwry] l`id- PrIdw. ikQY, qYfy mwipAw; ijn@I. qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM AjY n pqIxoih]73] Ksmu qU hY; sBnw ky rwieAw] PrId swihb jI, Ajpw jwp inrgun bRhm jI dy srgun Avqwr hn[ rom 2 krky, vwihgurU Ajpw jwp’c, hr smyN lIx hn[ AMdr bwhr AsMK pRkwS nUr gurSbdW ArQW sihq, ivsmwd bRhm jI dy drSn kr rhy hn[ pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] Anuswr Anhd Junkwr ivsmwd suK’c lIx, pUrn Bgq jI nUM, q`qW dIAW swrIAW AvwzW’coN jwp sux irhw hY[ XQw:- sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) grIbI.gdw hmwrI] KMnw.sgl rynu CwrI] singD vYrwg pRym ’c iB`jy, Awpxy mn ƒ pRboDdy hn, hy dwsn dws inmwxy PrIdw! (qYfy)qyry (mwipAw)mwpy, ikQY hn? Bwv nhIN hn[ (ijn@I)ijn@W (qU)qYnUM (jixEih)pYdw kIqw hY[ (qY)qyry pwshu (Eie)auh (lid)cly gey, qUM AjY BI, (pqIxoih)pqIijAw mMinAW smiJAw (n)nhIN, ik mYN vI mr jwxw hY[ in`kI aumr qoN lY ky, swfy byAMq bwl sKweI im`qR, kot bRhmMf dy pswry ’c, ie`k 2 jUn ’c ikMny 2 jIA hn[ swfy vyKidAw hI AnykW hI jIA jMq cly gey[ kRoVW bRhmMf ’c hux vI cly jw rhy hn[ ikqy icKw m`cdIAW hn, ikqy murdy ƒ cukI jWdy hn, ikqy jMg l`igAw mrI jWdy hn[ hOspItlW ’c mrI jWdy hn[ smuMdRW ’c, KuSkI ’c qrI ’c, hr jgHw AnykW jIA mr rhy hn[ XQw:- ijMdu inmwxI kFIAY; hfw kU kVkwie] koeI smW Aijhw nhIN, jdoN jIA mrdy nhIN[ qUUM AjY vI KudwvMd krIm jI ƒ cyqy nhIN krdw[ PrIdw.mnu mYdwnu kir; toey itby lwih] AgY. mUil n AwvsI; dojk sMdI Bwih]74] hy dwsn dws gRIb PrIdw! pwp vYr, mwx gumwn, kUV kpt, pr Gr jwx Awid toey, kwm koRD loB moh hMkwr Awid itby, mnu qoN lwih ky, Bwv ien@W dw iqAwg krky, Apxy mnu ƒ mYdwnu vWg p`Dr Bwv sw& BoLw, inSkpt bnwauxw kir[ ijvyN prmpUjnIk Bgq DMny swihb jI ny inSkptqw nwl, vwihgurU jI dI pRwpqI kIqI[ XQw:- khu kbIr; Bgiq kir pwieAw] Boly Bwie; imly rGurwieAw]) Bolw Bwau goibMdu imlwvY]) mn ƒ inSkpt sw& krny krky, qyry AgY (dojk)nrk (sMdI)dI (Bwih)A`g (mUil)kdwicq, au~kw hI (n)nhIN (AwvsI)AwvygI[ mhlw 5] PrIdw. Kwlku Klk mih; Klk vsY rb mwih] mMdw. iksno AwKIAY; jW. iqsu ibnu, koeI nwih]75] kotwn koit bRhmMfW Aqy kotwn koit pUrn bRhmigAwnIAW ƒ pYdw www.Gursevak.com

360

q`qkrw

krn vwly, vwihgurU inrMkwr srUp, prmpUjnIk, sB qy vfw siqguru nwnku; ijin.kl rwKI myrI] siqgurU nwnk dyv swihb jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp, prmpUjnIk siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI, Bgq sMig; pRBu gosit krq] Anuswr bwby &rId swihb jI ƒ sMboDn krky &urmw rhy hn:- hy PrIdw swihb jI! (Kwlku)sB ƒ hrw Brw krn vwly, nws rihq, sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] Anuswr sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp kr rhy, pUrn ivAwpk pRB pRIqm jI, (Klk)prjw (mih)iv`c vs rhy hn, (Klk)prjw KMf bRhmMf dI rcnw, (rb)inrgux bRhm jI (mwih)iv`c, (vsY)vs rhI hY, inrgun jI ’coN pRgt hoeI hY, swrI rcnw hI inrgun bRhm srUp hY[ prmpUjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd, DMn Akwl purKu vwihgurU s`cy inrMkwr jI dy srgun Avqwr, mh`ly pihly jI ny, Awpxy prm pwk inrgun srUp’coN, AsMK bRhmMf sUrj cMd qwry AgnIAW DrqIAW pqwl Anyk sumyr pRbq smuMdR dirAw bhuq v`fI rcnw, hukmI.shjy isRsit aupweI] Anuswr shjy hI Aks mwqR pRgt kIqI hY, hux Awpxy, srb klw BrpUr pRB; ibrQw jwnnhwr]) sBnI QweI,rivAw Awip] Awid jugwid; jw kw vf prqwpu] inrgun srUp ’c, itkweI hoeI hY[ ieh swrI rcnw, prmpUjnIk s`cy inrMkwr jI dy prmpiv`qR suMdr srgun srUp hn[ XQw:sgl smgRI; jw kw 1qnw] (1srUp)ieh swrI rcnw vwihgurU jI dI suMdr joiq nwl ijauNdI jwgdI pR&ulq ho rhI hY[ (maulI mauilAw ks ky bolo- maulI DrqI; mauilAw Akwsu] Git Git mauilAw; Awqm pRgwsu]1] rwjw rwmu mauilAw; Anq Bwie] jh dyKau; qh rihAw smwie]) sBnw jIAw kw,ieku dwqw; so. mY ivsir n jweI] s`cy inrMkwr jI jdoN cwhux, AwpxI rcI rcnw nUM, Awpxy’c lIn kr lYNdy hn[ XQw:- jb AwkrK; krq ho kbhUM] qum mYN imlq; dyh Dr sBhUM] AwpxI rcI swrI rcnw ƒ Awpxy’c lIx krky, sony dy gihxy Fwlx qoN sonw bnx vWg, Aiq Su`D pRkwS srUp inrml prmpiv`qR punIq s`cy inrMkwr jI AibnwsI A`cl rih jWdy hn[ rcnw rc ky ies’c BrpUr Anqklwvwn swrI rcnw ƒ Awpxy hukm’c clw rhy hn[ XQw:- hukmy AwieAw; hukim smwieAw] hukmy dIsY; jgqu aupwieAw] hukmy.surgu mCu pieAwlw; hukmy klw rhwiedw]10] mMdw. iksno AwKIAY; jW. iqsu ibnu, koeI nwih]75] mhwrwj swihb jI PurmwauNdy:- hy &rId swihb jI! mMdw iksno (AwKIAY)khIey, jW iqsu vwihgurU bRhm jI qoN (ibnu)ibnw hor koeI BI (nwih)nhIN hY[ mhwrwj swihb jI ny, bwby &rId swihb jI nwl bcn iblws kIqy[ DMn bwbw PrId swihb jI Awp jI iksy ƒ BI mMdw nhI smJ rhy[ ieh Amolk gurbwxI jI kmw rhy hn:- kbIr.sB qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] ijin.AYsw kir bUiJAw; mIqu hmwrw soie]) hm nhI cMgy; burw nhI koie] pRxviq nwnku; qwry soie]) qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY.Awp kau; Avru Blw sMswru]) krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]) iksy ƒ mMdw nhIN kihxw, bVI au~cI is`iKAw hY, ijvyN:- ieku www.Gursevak.com

361

q`qkrw

iPkw.n gwlwie; sBnw mY scw DxI] ihAwau.n kYhI Twih; mwxk sB Amolvy]129] sBnw mn mwixk; Twhxu mUil mcWgvw] jy qau.iprIAw dI isk; ihAwau.n Twhy khI dw]130] nwlw polw[ k`ipAw- PrIdw. ij idih, nwlw kipAw; jy. glu kpih cuK] pvin. n ieqI mwmly; shW n. ieqI duK]76] vYrwg bhuq 3 hI vYrwg, sRb ivAwpI mhW ivsmwd vYrwg ’c, rom 2 krky lIn ivsmwd rMg ’c, prm ipAwry r`b jI dy snmuK Apxw du`K d`s rhy hn:- hy Akwl purK jI! dwsn dws dy jnm smyN (ij)ijs (idih)idn, dweI ny dwsn dws dw (nwlw)nwVUAw, (cuK)QoVw ijhw (kipAw)k`itAw sI, cMgw huMdw (jy)jykr dwsn dws dw glu (kpih)k`t idMdI[ ikauN k`t idMdI? A`gy d`s rhy hn[ dwsn dws ’qy, (ieqI)ieqny bhuqy hI bhuqy, (mwmly)Jmyly lVweI JgVy, n (pvin)pYx, jo hux pY rhy hn[ (ieqI)ieqny bhuqy hI bhuqy, mJ Bir; duK bduK] duK kSt n (shw)shwrW[ XQw:- PrIdw. icMq Ktolw, vwxu duKu; ibrih ivCwvx lyPu] eyhu hmwrw jIvxw; qU swihb scy vyKu]35]) keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm; gj mIn kurMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibRK joieE]1]) kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; BrmY BrmIAw]) jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) AwgY ibml ndI; Agin ibKu Jylw] iqQY.Avru n koeI; jIau iekylw] BV BV Agin swgru dy lhrI; piV dJih mnmuK qweI hy]) pRyq ipMjr mih dUK Gnyry] nrik pcih AigAwn AMDyry] aupRokq PurmwnW Anuswr, pSU BUq pRyq s`p, cOrwsI l`K jUnW Bogx ’c kSt hI kSt hn[ ikMnIAW dyhW ƒ AMdroN kIVy ikRm hux KweI jw rhy hn[ ikMny jIA hux pulIs cONkI ’c njwiez mwr Kw rhy hn[ ikMnIAW gweIAW kql kIqIAW jw rhIAW hn, ikMnIAW b`cIAW pyt ’c, jW hux jMmdIAW hI mwrIAW jw rhIAW hn[ kwm kRoD loB moh ivkwr nSy AOgux hwvI ho ky dyhW ƒ bhuq izAwdw du`K dy rhy hn[ eyfj Awidk bImwrIAW dy rogI vI hux kSt Bog rhy hn[ AsIN ie`k ikRm hW, swfI dyh AMdr, byAMq hI ikRm, prm ipAwry rwm jI dy ivjog ’c qVPdy duKI B`jy iPrdy hn, du`KW dI g`l kihx kQn ’c nhI Aw skdI] bVI hI fUMGI rmz hY, prmpUjnIk bwbw &rId swihb jI, sMswr duKI ƒ dyK sux ky duKI ho ky kih rhy hn, jy dwsn dws dw QoV@w ijhw gL v`iFAw jWdw qW sMswr dy du`K n suxdw, ivSy ivkwrW AOguxW pwpW v`l l`gx nwloN gLw vFw lYxw hI cMgw hY[ c`bx c`lx- cbx clx rqMn; sy suxIAr bih gey] hyVy muqI Dwh; sy jwnI cil gey]77] vwihgurU bwbw PrId swihb jI PurmwauNdy hn:- iSkwr1- 1hyrw rotI kwrny; glw ktwvY kaunu]188]) PrIdw. rotI myrI kwT kI; lwvxu myrI BuK]) r`uKI s`uKI- ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw.dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau] Anuswr swvDwn ho ky ismrn krn leI, swdw qoN swdw pdwrQ Ckx dI bjwey, mws h`F c`bx vwly (cbx)dMd, (bih)ruV@ gey, inkl gey, sqsMgq v`l, praupkwr leI c`lxw C`f ky, kusMgq v`l c`lxy www.Gursevak.com

362

q`qkrw

(sy)krky (clx)pYr BI, qurno (bih)bYT gey, jbwb dy gey, ijvyN joiVAw bld bih jWdw hY[ ey nyqRhu myirho. hir qum mih. joiq DrI; hir ibnu Avru. n dyKhu koeI] hir ibnu Avru. n dyKhu koeI; ndrI hir inhwilAw] eyhu ivsu sMswru. qum dyKdy. eyhu hir kw rUpu hY; hir rUpu ndrI AwieAw] gur prswdI buiJAw. jw vyKw hir ieku hY; hir ibnu Avru. n koeI] khY nwnku. eyih nyqR AMD sy; siqguir imilAY. idb idRsit hoeI]36]) sB mih joiq; joiq hY soie] iqs dY cwnix; sB mih cwnxu hoie] Answr swirAW ’c mhwrwj swihb dI joiq dyKx dI bjwey, vYr eIrKw mMd idRStI, prwieAw rUp ivkwr idRStI nwl dyKxy (sy)krky, rqnw vWg Amolk, rqnw vWg pRkwSvwn (rqMn)nyqR (bih)bYT gey, AMn@y ho gey[) nwnk. suxIAr qy prvwxu; jo suxydy scu DxI]1]) ey sRvxhu myirho; swcY sunxY no pTwey] swcY sunxY no pTwey. srIir lwey; suxhu siq bwxI] ijqu suxI. mnu qnu hirAw hoAw; rsnw ris smwxI] scu AlK ivfwxI; qw kI giq khI. n jwey] khY nwnku AMimRq nwmu suxhu. pivqR hovhu; swcY sunxY no pTwey]37] Anuswr kMn gurbwxI jI dw suxnw C`f ky, ivkwrI gwxy, inMdw vYr eIrKw mMdIAW g`lW suxny (sy)krky (suxIAr)kMn (bih)bYT gey, jbwb dy gey, boLy ho gey[ ijvyN mINh nwl k`cI kMD QW hI bih jWdI hY ieauN ieMdRy Awpo Awpxy QW bih gey, Bwv au~kw hI kMm krno ht gey[ swirAW ny jbwb dy idqw[ XQw:- sRvnn ibkl Bey sMig qyry; ieMdRI kw blu Qwkw] crn rhy kr Frik pry hY; muKhu. n inksY bwqw]3]) nYnhu. nIru bhY; qnu KInw; Bey kys duDvwnI] rUDw kMTu. sbdu nhI aucrY; Ab ikAw krih prwnI) A`KIN- PrIdw. AKI dyiK pqIxIAW; suix suix rIxy kMn] swK pkMdI AweIAw hor kryNdI vMn]11]) cauQY phrY rYix kY, vxjwirAw imqRw; ibriD BieAw qnu KIxu] AKI AMDu. n dIseI, vxjwirAw imqRw; kMnI. suxY n vYx] AKI AMDu. jIB rsu nwhI; rhy prwkau qwxw] gux AMqir nwhI. ikau suKu pwvY; mnmuK Awvx jwxw] KVu pkI. kuiV BjY ibnsY; Awie clY ikAw mwxu] khu nwnk. pRwxI cauQY phrY; gurmuiK sbdu pCwxu]4]) dMdW kMnW loiexW; ien@W idqI hwr[ dyK PrIdw. auiT cly; qyry mu`F kdImI Xwr[ hyVy muqI Dwh; sy jwnI cil gey]77] {ijvyN ie`k bbr Syr ny, Joty dI ip`T n`p ky, Apxw mUMh ip`T au~pr g`f idqw[ ku`J smW ivcwrw kSt sihMdw irhw, AKIr au~cI AiVMigAw Dwh mwrI, sRIr ’qy Asih kSt Awaux qoN ieh Dwh kudrqI inkldI hY, Dwh mwr ky, Jotw ivcwrw if`g ipAw[} ieMidRAW dy juAwb dyx qoN (hyVy) sRIr ’coN bVy hI zor nwl au~cI rox dI kudrqI Dwh (muqI)C`utI[ kihMdw,“hwie Eey r`bw! ieh kI ho igAw”? ieh myry AiqAMq hI (jwnI) ipAwry (sy)sn, sRIr nwl hI jMmy sy, mYnUM C`f ky (cil) cly gey hn[ AYsI duK`lI dSw ’c, bVI hI au~cI 2 hwhwkwr mcwauNdw, DwhW mwr 2 ky roNdw hY[ “hwey Eey r`bw! mYN mr igAw! lu`itAw igAw! hux kI krWgw”? ibRD AvsQw dI bVI hI nwzuk isQl kmzor dSw idKw ky, mrn smyN dw bVw hI BwrI du`K kSt idKwieAw hY[ bVI fUMGI rmz SuB s`cI is`iKAw www.Gursevak.com

363

q`qkrw

hI is`iKAw hY[ AsIN Apxy dsW ieMidRAW ƒ AOguxW kukrmW iviSAW ’c lw ky qbwh krdy hW[ ieh is`iKAw hY, A`KW ivkwr vYr eIrKw dvYS vYr mMd- idRStI nwl nw dyKx, rsnw JUT n boly, inMidAw n kry[ kMn ivkwr dIAw g`lW n suxn[ zbwn ivkwr dy gwxy n gwvy, pYr kusMgq ’c kl`bW c jw ky nwc gwxy n krn[ dMd h`fIAW n c`bx, ieho hI ieMdRy Bjn v`l l`gx nyqR gurbwxI pVHn, kMn gurbwxI suxn, zbwn gurbwxI kQw kIrqn boly, suxy[ h`Q gurU swihb jI dI SuB s`cI syvw krn, ieauN ien@W ƒ s&ly krnw hY[ PrIdw. bury dw Blw kir; gusw. min n hFwie] (p`lY)- dyhI rogu n lgeI; plY sBu ikCu pwie]78] 1. au~qm bkqy DMn vwihgurU bwbw PrIdw swihb jI Awpxy mn ƒ SuB s`cw aupdyS idMdy hn:- hy mn! bury dw Blw kir[ bury dI buirAweI dyK ky, min qy gusw n (hFwie)hMFw Bwv ilAw[ siqgurW dw miq sRb`q dy Bly dw hY:- nwnk nwm cV@dI klw, qyry Bwxy sRb`q dw Blw[) bury nwl sB krn buirAweI, muAw& krn keI isAwxy[ bury nwl iPr nykI krnI, ieh gurU nwnk jwxy[ kr Blw ho Blw, AMq Bly dw Blw[ sRb`q dy Bly Anuswr jy koeI qyrw burw kry qUM aus dw BI Blw hI kr[ (p`lY)- dyhI rogu n lgeI; plY sBu ikCu pwie]78] qyrI dyhI ƒ rogu (n)nhIN (lgeI)l`gygw, Awpxy plY ’c sBu ikCu pwie lvyNgw[ ijvyN pUrn sMq mhWpurS Bgq jYdyv jI ny, Awpxy h`Q v`Fx vwly nIc cMfwlW ƒ iKmw krky Blw kIqw[ Bgq jI dI inMdw krky, DrqI ’c Zrk gey[ Bgq jI ny pCuqwvw kridAW dovyN tuMf mLidAW ikhw, “kwhnUM grk hoxy sI[ ” qW Bgq jI dy dovyN tuMf hry ho gey[ XQw:- sUky hry kIey; iKn mwhy] pRym pRcwr:gu`sy krky swry sV rhy hn[ XQw:- kwim kroiD; jlY sBu koeI]) kwmu k®oDu; kwieAw kau gwlY] ijau kMcn; sohwgw FwlY] gu`sw, rogW ’qy lVweIAW dI jV hY[ XQw:- hy kil mUl k®oDM; kdMc.kruxw n auprjqy] gu`sw krky Coty v`ifAW dw iqRskwr jW kql kr idMdy hn[ v`fy BI CoitAW ƒ kRoD krky mwrdy ku`tdy hn[ zihr ijs BWfy ’c hovy, Esy ’c hI huMdI hY, pr gu`sw aus qoN BI BYVw hY, ikauNik ijhVw gusYLw purK hY, auh kRoD dy bcn kih ky, dUjy ƒ swV idMdw hY[ gu`sw kihMdw hY ik mYN A`KW vwilAW ƒ AMny@ kr idMdw hW, kMnW vwiLAW ƒ boLy kr idMdw hW[ XQw:- AMD krau idRgvMqn kau; sRvnvMqn kau bdrau kr fwrau] PrIdw. bury dw Blw kir; gusw min n hFwie]) 2. kbIr, sB qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] Anuswr iksy ƒ BI burw nhIN smJxw[ Apxw gusYLw mn hI burw hY[ r`b rUp bwbw jI Awpxy mn ƒ aupdyS idMdy hn:- hy PrIdw! qyrw gusYLw mn hI burw hY, ies bury mn dw Blw kir, ikvyN? gusw min ’c n hMFwie, ijvyN AsIN bsqR hMFwauNdy Bwv vrqdy hW[ ies qr@W mn ’qy gu`sw n hMFwA[ dyhI.rogu n lgeI; plY sBu ikCu pwie]78] ijs gu`sy krky mn burw hY, dyhI ƒ bhuq rog l`gdy hn[ fwktR ny ie`k bzurg ƒ ikhw, “bwbw jdoN qYnUM gu`sw AwauNdw hY, qyrIAW nwVW www.Gursevak.com

364

q`qkrw

iK`cIAW jWdIAW hn[ qyrI dyhI ƒ kRoD hI rog hY[ dyhI ƒ kRoD rUpI rogu (n)nhIN (lgeI)l`gygw[ vw dyh Dwrn rUpI rogu nhIN l`gygw[ Awpxy irdy rUpI plY ’c (sBu ikCu) ir`DIAW is`DIAW, pdwrQ SuB gux pUrn pRmwqmw jI ƒ pwie lvyNgw[ ijvyN bwby GneIey swihb jI ny kRoD iqAwg ky, inrvYrqw kmw ky, sB ku`J pwieAw[ XQw:- khu nwnk; ijin Twkuru pwieAw] sBu ikCu; iqs ky igRh mih AwieAw] PrIdw. pMK prwhuxI; dunI suhwvw bwgu]) v`jI, c`lx- naubiq vjI subh isau; clx kw kir swju]79] vwihgurU Bgq swihb jI rom 2 krky, vwihgurU jI dy pRym vYrwg ’c lIx, qr qIbr qr qm vYrwg dy bcn &urmw rhy hn:- suMdr soBnIk &ldwr bwZ’c, pMCIAW dI fwr, ijvyN ie`k rwq dI pRwhuxI huMdI hY[ pMCIAW ƒ au~fwaux leI svyry ngwrw v`jx qoN jwx dI iqAwrI kr lYNdy hn[ ieauN Awpxy mn ƒ smJwaux leI kih rhy hn, hy dwsn dws PrIdw! (dunI)dunIAW koit bRhmMf dI rcnw, vwihgurU jI dw (suhwvw)soBnIk suMdr sohxw bwgu hY, (pMK)pMCI cOrwsI l`K jUnI, ie`k AvsQw rUp rwq dI pRwhuxI hY[ suhwvy bwZ dunIAW ’c Bjn ismrn rUp Amr &L hY, ikauNik vwihgurU jI ny Awp hI rcI hY[ ies ’c Awp BrpUr ho rhy hn[ vwihgurU jI dI prm pivqR joiq Aqy rwjhMs mor Syr cIqy pSUAW pMCIAW mwnsRovrW hMsW Aqy gurduAwirAW gursyvkW pUrn vYrwgIAW swDUAW sMqW BgqW dwnIAW swaU nyk DrmIAW XoiDAW bhwdrW siqsMgIAW nwl soBnIk ho irhw hY[ XQw:- scy qyry KMf; scy bRhmMf] scy qyry loA; scy Awkwr] scy qyry krxy; srb bIcwr] scw qyrw Amru; scw dIbwxu] scw qyrw hukmu; scw Purmwxu] scw qyrw krmu; scw nIswxu] scy quDu AwKih; lK kroiV] scY siB qwix; scY siB joir] scI qyrI isPiq; scI swlwh] scI qyrI kudriq; scy pwiqswh] nwnk scu; iDAwiein scu] jo mir jMmy; su kcuin kcu]1] v`jI,c`lx- naubiq vjI subh isau; clx kw kir swju]79] {ie`Qy pwpW dI kwLI boLI rwq pweI hoeI sI[} AvsQw rUpI rwq pUrI hox qoN, koit pRkwS srUp (subh)cwnx srUp vwihgurU jI v`loN, kUc dw v`fw (naubiq)ngwrw, hr smyN vjI jw irhw hY, hy gursyvk rUpI pMCI! siq sMqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI ivsmwd, AnMq SuB guxW rUpI KMBW sihq aufwrI mwr ky, clx (kw)dw (swju)swjo smwn kir[ gursyvk rUpI pMCI kUc dw v`fw ngwrw sux, aus ngwry ƒ qUM pihlW BI v`jdw suxdw sI ik &lwnw mr igAw, &lwnw mr igAw, A`j qyrI vI vwrI Aw geI hY[ XQw:- mnu jMjwlu. n CofeI; jm dIAw dmwmw Awie]227]) sUhI kbIr jIau] Amlu isrwno; lyKw dynw] Awey kiTn dUq jm lynw] ikAw qY KitAw; khw gvwieAw] clhu isqwb; dIbwin bulwieAw]1] clu drhwlu; dIvwin bulwieAw] hir Purmwnu; drgh kw AwieAw]1]) jYsy rYix prwhuxy; auiT clsih prBwiq] ikAw qUM rqw. igrsq isau; sB Pulw kI bwgwiq]) www.Gursevak.com

365

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd SuB is`iKAw:- clx kw kir swju]79] bhuq v`fI gMBIrqw vwlI pUrn vYrwgmeI rmz hY[ SRI Bgq swihb jI rom 2 krky ismrx ’c lIx Awpxy Awp ƒ kih rhy hn, qyry kys jmdUq ny pkVy hn, sMswr dw rihxw inmK mwqR hI hY[ XQw:- dunIAw mukwmy PwnI; qhkIk idl dwnI] mm sr mUie. AjrweIl igrPqh; idl hyic n dwnI]1]) jo jnmY; so jwnhu mUAw]) PrIdw. ikQY qYfy mwipAw; ijn@I. qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM. AjY, n pqIxoih]) jYsy rYix prwhuxy; auiT clsih prBwiq] ikAw qUM rqw. igrsq isau; sB Pulw kI bwgwiq]) jo AwieAw so clsI; sBu koeI AweI vwrIAY]) PrIdw. rwiq kQUrI vMfIAY; suiqAw. imlY n Bwau] ijMn@w nYx nˆØIdRwvly; iqMn@w imlxu kuAwau]80] ijvyN rwj duAwry mihlW ’c rwiq ƒ (kQUrI)sugMDI (vMfIAY)vMfIdI hY, suiqAw ƒ (Bwau)CWdw nhIN imldw, ieauN PrIdw swihb jI PurmwauNdy hn:- sjxu scw pwiqswhu; isir sWhW dY swhu]) rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw;) vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI]) imhrvwnu swihbu imhrvwnu] swihbu myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; dyie dwnu] DMn vwihgurU siqgurU nwnk dyv mhwrwj swihb jI dy au~cy rwj duAwry sqsMgq jI ’c, swrI rwiq, AKMfpwT ismrn kIrqn kQw pRymwBgqI rUpI (kQUrI)ksqUrI (vMfIAY)vMfIdI hY[ GrW ’c suiqAw AQvw AOguxW mMd- krmW niSAW iviSAW’c suiqAw, AQvw AKMfpwT dI rOL ’qy suiqAw ƒ (Bwau)CWdw, pRym, nwmu dw pRkwS nhIN imldw[ XQw:- myrw shu jwgY; hau inis Bir sovw]1] ieau; ikau kMq ipAwrI hovw]) nYnhu nId; pr idRsit ivkwr] sRvx soey; suix inMd vIcwr] rsnw soeI; loiB mITY swid] mnu soieAw; mwieAw ibsmwid] ijMn@w nYx nˆØIdRwvly; iqMn@w imlxu kuAwau]80] ijMn@w dy (nYx)nyqR, nINd AQvw AOguxW mMd- krmW niSAW iviSAW rUp (nˆØIdRwvly)nINd vwly hn, jo sRI AKMf pwT swihb jI dI rOL lwauNidAW, kQw kIrqn suxidAW sON jWdy hn[ iqn@W ƒ ieh pRymwBgqI rUpI ksqUrI dw (imlxu)imlxw (kuAwau)kTn hY[ PrIdw. rwiq kQUrI vMfIAY; suiqAw. imlY n Bwau] siqgurU nwnk dyv swihb mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, sRI krqwrpur swihb jI ivKy, swrI rwq do koh ’c qury iPrdy, bcn kihMdy, “nwm suhwvw, v^q suhwvw”(suhwvw)soBnIk nwmu jpxy klju`g dw v^q (suhwvw)soBnIk hY[ XQw:- qInO jug qInO idVy; kil kyvl nwm ADwr]) Ab klU AwieE ry] ieku nwmu bovhu bovhu] An rUiq nwhI nwhI] mqu Brim BUlhu BUlhu]) igRhu mMdr mhlw. jo dIsih; nw koeI sMgwir] jb lgu jIvih. klI kwl mih; jn nwnk. nwmu sm@wir]4]37]) ryqu Aku Awhwru kir, roVw kI gur krI ivCweI[ BwrI krI qpisAw; vfyBwgu hir isau bix AweI[ (vwr 1) siqgurU mhwrwj swihb jI ny qLy Ahwr ƒ A`k qy ryq smiJAw, nwm dy Awsry ho gey[ XQw:- ieik inrMkwrI; nwm AwDwir] gurU pRmysr jI ihrdy ’coN Apxy muK ’c AMimRq hr smyN pINdy rihMdy[ ivsmwd hI ivsmwd Anhd Junkwr Ajpw jwp ’c lIx rihMdy[ www.Gursevak.com

366

q`qkrw

swrI rwq qurdy rihMdy[ jdoN bihMdy qW roVW dI syj qy bihMdy[ sMq bwbw suMdr isMG jI iBMfrW vwilAW dy bRhm ividAw dy dwqy, prmpUjnIk pUrn sMq bwbw ibSn isMG jI murwly vwly, v`fy qVky do sO gwgr pwxI k`F ky, tYNkI ’c pwauNdy[ siqsMgq jI dy Ckx leI h`QIN c`kI pIsdy[ mhW purS swrI rwq jwg ky bMdgI krdy[ ismrn kridAW c`kI pINhdy, idny lMmw smW bwhr jMgL ’c jw ky bMdgI krdy[ idny ds vjy sMqoK sihq swdw pRCwdw Ckdy[ A`TW pihrW ’c kyvl ie`k GMtw hI ivrwjdy[ PrIdw. mY jwinAw, duKu muJ kU; duKu sbwieAY jig] aUcy ciV kY dyiKAw; qW Gir Gir eyhw Aig]81] vwihgurU Bgq swihb jI. BwvyN Gxy vYrwg sihq vwihgurU jI ’c lIn hn, pr swnUM klj`ugI jIvW ƒ AOguxW qoN htwaux leI, Awp duAwrw swfy Gxyry du`K d`s rhy hn[ PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- (mYN)dwsn dws ny jwinAw, (muJ)dwsn dws (kU)nUM hI v`fw BwrI duKu hY, pr, vfw dwqw gurmuiK jwqw; ingurI AMD iPrY lokweI] Anuswr ingury hox kwrn (sbwieAY)swry jig ƒ duK hI duK hY, jo igixAw imixAw nhIN jw skdw[ (aUcy)inrgux bRhm jI ’c, (ciV)lIx ho (kY)ky dyiKAw, qW Gir Gir AQvw hr (Gir)sRIr (Gir)sRIr ’c (eyhw)ieh kwm kRoD loB moh eIrKw vYr b^IlI PYSn inMdw, vwihgurU jI dy ivCoVy dI, Aig hI Aig hY]81] duKu sbwieAY jig] ieauN du`K hY:- hMgqw b`jr pwpW dy Asih Bwr krky, idl idmwZ sRIr d`by kSt Bog rhy hn, ros nwl Bry pey hn[ dyh ƒ kSt hI kSt hn[ ikqnIAW dyhW hr vyly, goLIAW bMbW nwl BuMnIAW swVIAW jw rhIAW hn[ ikMnIAW dyhW dy iF`f ’c cwkU mwr ky hux mwr rhy hn[ ikMnIAW dyhW dIAW A`KW k`F ky, AsQx v`F ky mwrIAW geIAW hn[ ikMnIAW dyhW ƒ AMdroN kIVy ikRm hux KweI jw rhy hn[ ikMny jIA hux pulIs cONkI ’c njwiez mwr Kw rhy hn[ ikMnIAW gweIAW kql kIqIAW jw rhIAW hn, ikMnIAW b`cIAW pyt ’c, jW hux jMmdIAW hI mwrIAW jw rhIAW hn[ kwm kRoD loB moh ivkwr nSy AOgux hwvI ho ky dyhW ƒ bhuq izAwdw du`K dy rhy hn[ eyfj Awidk bImwrIAW dy rogI vI bxy hoey AsIN ie`k ikRm hW, swfI dyh AMdr, byAMq hI ikRm, prm ipAwry rwm jI dy ivjog ’c qVPdy duKI B`jy iPrdy hn, du`KW dI g`l kihx kQn ’c nhI Aw skdI, ikRm jIv jUnW ’c quirAw iPrdw hY[ byAMq hI qVPdyy jIAW dy audwLy, bhuqy jIA aun@W ƒ Kw rhy hn[ XQw:- duKu ivCoVw; ieku duKu BUK] ieku duKu; skqvwr jmdUq] ieku duKu; rogu lgY qin Dwie]) mhlw 5] PrIdw. BUim rMgwvlI; mMiJ ivsUlw bwg] jo jn. pIir invwijAw; iqMn@w. AMc n lwg]82] rwmklI dI dUjI vwr 966 AMg ’qy ieh slok vwihgurU mhlw 5 swihb jI ny iliKAw hY[ siqgurU nwnk dyv swihb jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp, prmpUjnIk siqgurU Arjn dyv swihb jI, Bgq sMig; pRBu gosit krq] Anuswr bwby &rId swihb jI ƒ sMboDn krky &urmw rhy hn:- hy PrIdw swihb jI! (BUim)DrqI AQvw bu`DI rUpI DrqI (mMiJ)iv`c www.Gursevak.com

367

q`qkrw

(ivsUlw)(iv+sUlw) ivSyS krky inMdw eIrKw b^IlI Awid Anyk AOguxW rUpI sUlW, du`KW vwlw bwZ hY, ies leI DrqI AQvw ivkwrW AOguxW dy (rMgwvlI)rMg vwLI rMglI hY[ jo jn. pIir invwijAw; iqMn@w. AMc n lwg]82] “hy pUrn Bgq jIE! Awp jI vWg (jo)ijhVw ipAwrw (jn)gur Bgq, pUrn Akwl purK gurU pIr jI ny (invwijAw)vifAwieAw b^iSAw hY, (iqMn@w)kwm kRoD loB moh eIrKw b^IlI vYr AwidkW dw (AMc)syk (n)nhIN (lwg)l`gdw[ XQw:- ieik. ivchu hI quDu riKAw; jo sqsMig imlweIAw] jl ivchu. ibMbu auTwilE; jl mwih smweIAw] d`uKW ƒ cyqy krky gurU pIr vwly gursyvk jn bxnw hY[ XQw:nwnk. syvku soeI AwKIAY; jo. isru Dry auqwir]) gur kY igRih; syvku jo rhY] gur kI AwigAw; mn mih shY] Awps kau; kir kCu n jnwvY] hir hir nwmu; irdY sd iDAwvY] mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI] ApnI ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk so syvku; gur kI miq lyie]2] mhlw 5] PrIdw. aumr suhwvVI; sMig suvMnVI dyh] ivrly kyeI pweIAin; ijMn@w ipAwry nyh]83] prmpUjnIk vwihgurU mh`ly pMjvyN swihb jI dw ieh slok pMny 966 ’qy BI hY[ prmpUjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv swihb jI dy (5)pMjvyN (mhlw)srUp, prmpUjnIk siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI, Bgq sMig; pRBu gosit krq] Anuswr bwby &rId swihb jI ƒ sMboDn krky &urmw rhy hn:- “hy prmpUjnIk Bgq bwbw PrIdw swihb jIE! gurmuiK; roim roim hir iDAwvY]) ieik inrMkwrI; nwm AwDwir] Anuswr hr vyly Ajpw jwp ’c lIx, sdw pRymw- BgqI kridAW, sRb ivAwpI mhW ivsmwd bRhm vwihgurU jI dI swiKAwqqw sihq, Awp jI dI aumr bVI hI (suhwvVI)suMdr soBwvwn (suvMnVI)sony rMgI hY, Akwl purK jI AMdr bwhr pRgt hn[ sB AvwzW ’coN, rwm 2 jI sux rhy hoN[ XQw:- sBY Gt. rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]) gwvih quhno pauxu pwxI bYsMqru; gwvY rwjw Drmu duAwry] q`qW ’coN jwp suxidAW GxI vYrwgmeI gurbwxI ilKvw rhy hoN”[ Awp jI jYsy suMdr soBwvwn sony rMgI aumr vwly pwpW ivkwrW ’c l`g jWdy hn[ XQw:- eyk mdI dUjy qrun; qIjy Aiq Dn Dwm] pwp kry ibn kÎoN bcY; bcY bcwvY rwm] (sRI dsm 1077) ivrly kyeI pweIAin; ijMn@w ipAwry nyh]83] Awp jYsy pUrn pRymI gurmuiK snmuK j`g ’c, ivrly (kyeI)koeI (pweIAin)pwey jWdy hn, ijMn@w dw Awp jI vWg, ipAwry Akwl purK jI nwl rom 2 krky AQwh (nyh)pRym hY[ ijs pUrn pRym ’c, Awp jI ieh kih rhy hoN jI:Aju. n suqI, kMq isau; AMgu muVy muiV jwie] jwie puChu fohwgxI; qum. ikau rYix ivhwie]30]) jobn jWdy nw frW; jy sh pRIiq n jwie] PrIdw. ikqˆØI jobn. pRIiq ibnu; suik gey kumlwie]34]) PrIdw. bwir prwieAY bYsxw; sWeI. muJY n dyih] jy qU. eyvY rKsI; jIau srIrhu lyih]42]) ibrhw ibrhw AwKIAY; ibrhw qU sulqwnu] PrIdw. ijqu qin, ibrhu n www.Gursevak.com

368

q`qkrw

aUpjY; so qnu jwxu mswnu”]36] ieh hY s`cw ipAwr jo pUrn vwihgurU jI ny, Awp jI ƒ Awpy hI lwieAw hY[ XQw:- Awpy lwieE; Apnw ipAwru] sdw sdw; iqsu gur kau krI nmskwru]7]) ivrly kyeI pweIAin; ijMn@w ipAwry nyh]83] ’qy pRmwx:- qyrw jnu;eyku AwDu koeI] kwmu k®oDu loBu mohu ibbrijq;hir pdu cIn@Y soeI]1]) inis idnu. mwieAw kwrny;pRwnI folq nIq] kotn mY nwnk koaU;nwrwien ijh cIiq]) koit mDy. koaU ibrlw syvku;pUrn Bgqu icrwno]1])khu nwnk. ikrpw kry; ijsno eyh vQu dyie] jg mih auqm kwFIAih ivrly kyeI kyie]1]) hYin ivrly nwhI Gxy PYl PkVu sMswru]12]) swKI:- dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI[ s`cy siqgurU swihb jI, hau gosweI dw pihlvwnVw] Anuswr Awp jI mhwn blvwn Aij`q pihlvwn BI bxy[ inmk- hrwmI pYNdw Kwn Awp jI nwl GuLdw, Fihx qoN kihMdw,“myry sRIr ’c qwkq v`D hY, qusIN mYnUM krwmwq nwl FwhuMdy hoN[ ” Awp jI ny AMdrly bwhrly pihlvwnW, pMjW ivkwrW ƒ BI ij`iqAw[ XQw:- (v`jin, m`l, inh- qy) vwq vjin tMmk ByrIAw] ml lQy lYdy PyrIAw] inhqy pMij juAwn mY; gur.QwpI idqI kMif jIau]18] vwihgurU] Awp jI Aqy smUh XoDy v`fy qVky au~T ky, vwihgurU mMqR jI dw jwp, gurbwxI AiBAws, bhuq lMmw smW SsqR AiBAws ksrq krdy[ hor ivSyS vifAweI ieh sI, jdoN sUrbIr ksrq SsqR AiBAws krky Q`k jWdy, qdoN Awp jI bhuq BwrI pRwkrm Dwr ky mUMgLIAW Pyrdy, gur AMimRq iBMnI dyhurI; ’coN muVkw coNdw, QW iB`j jWdw, sRIr ’coN bIrrsI cmkwry pYNdy[ bIrrsI sihq cmkdI nUro nUr prmpiv`qR au~cI su`cI AMimRq iBMnI dyh ƒ dyK ky, XoiDAW dy idl bIrrs nwl Br jWdy[ Qkwvt dUr ho jWdI, mn iekwgR ho jWdy[ s`cy siqgurU swihb jI ny hr pRkwr dI sRIrk ksrq krky Awpxy sRIr ƒ ^Ub kmwieAw, BwvyN Awp jI dw sRIr bhuq in`gr nvW inroAw bhuq hI Bwrw sI, pr jMg smyN bhuq hI qyz &urqIly hn[ ijs dw pRmwx ieh hY, Awhmo swhmxy mukwbly jMg ’c, inmk- hrwmI hMkwrI pYNfw hMkwr ’c, s`p vWg Pukwry mwrdw swhmxy AwieAw, siqgurW ƒ ShId krn dI mMdI ie`Cw kIqI[ soicAw, myry sRIr ’c ieqnw bl hY, mYN mhwrwj swihb jI ƒ GoVy smyq c`uk lvWgw- GoVy ƒ cu`kx leI nyVy Fukx hI l`gw sI, hMkwrI ny Aks mwqR hI s`cy siqgurU swihb jI dy p`t ’qy qlvwr dw vwr kIqw, qW Awp jI ny Awpxy crn smyq rkwb A`gy kr idqI, vwr ^wlI igAw[ siqgurU mhwrwj swihb jI ny aus dy isr ’qy Fwlw mwr ky su`t idqw[ Awp swihb jI kruxw- rs pUrn ikRpw ’c FL gey,“ies ƒ du`D m`Kx nwl pwiLAw sI, hMkwrI hox kwrn, Awp h`QIN A`j mwrnw ipAw” iPr Fwly dI CW krky ikhw, “klmw pV@” , A`goN ikhw, “mhwrwj! hux qW Awp jI dI ikRpw hI klmw hY”[ id`lI dy zulmI q^q nwl m`Qw lwauxw koeI mwmUlI g`l nhIN sI[ ijvyN 21 mx lohw ku`t 2 ky cwr syr, swr lohw rih jWdw hY, iqvyN Awp jI ny Awpxy XoiDAW ƒ ku`t 2 ky AYsI s^q ksv`tI ’qy lwieAw, ijs krky swry is`K imhnq mS`kq ksrq nwm AiBAws krky, nwmI www.Gursevak.com

369

q`qkrw

XoDy swr lohw bx gey[ Awp jI Drm- X`uD vI ij`qdy, sRIr ’c bVw hI bl pRwkrm sI[ XQw:- pMij ipAwly pMj pIr; CTmu pIru bYTw guru BwrI[ Arjn kwieAw plit kY; mUriq hrgoibMd svwrI[ clI pIVI soFIAw; rUpu idKwvix vwro vwrI[ dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu praupkwrI[ Drm- Xu`D smyN, siqgurU mhwrwj swihb dy P`t l`gx qoN CyqI hI imt jWdw[ cONh v`ifAW jMgW ’c mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI ny m`cdy jMg ’c swirAW qoN mUhry qurnw, sUrj iCpx qoN pihlW 2 jMg ij`qxw[ Acl mUriq AnBau pRkws; Aimqoj kih`jY]) bwlwn bwl]) iKn mih. Qwip auQwpnhwry; kudriq kIm. n phI] Anuswr pwrbRhm ky gur Avqwr dw jdoN jhWgIr nwl imlwp hoieAw[ jhWgIr siqgurU swihb dy sRIr dw au~dm pRwkrm bl husn jlvw nUr pRkwS dyK ky AwpxIAW byZmW ƒ kihMdw, “mYnMU iesqRI ibnw rihxw bVw hI AOKw hY, vwh 2 bVI Acrj g`l hY, pUrn gurU pIr jI, Apxy sRIr ƒ iks qr@W sMBwl ky r`Kdy hn”[ ijs smyN Awp jI guAwlIAr qoN id`lI phuMcy, jhWgIr ny s`cy siqgurU swihb jI dy jIvx ƒ fygx leI, sohxIAW iesqRIAW ByjIAW[ aun@W ny inRivkwr suMdr drSn krky, prmpUjnIk s`cy siqgurU swihb jI’qy moihq ho ky hwv Bwv kIqy[ kotwn koit bRhmMfW dy rcnhwr s`cy siqgurU swihb jI sumyr prbq vWg Ac`l Afol rhy[ Awp jI ny suMdrIAW ƒ mhW ivsmwd DIrj b^iSAw, “cOrwsI l`K jUn Bog ky, durl`B mnu`Kw jnm pw ky, ies ƒ iviSAW ’c n Kovo, gurU syvw ismrn pRymw- BgqI kro, pqIbRqw- Drm idRV r`Ko[ 84 l`K jUn dy jnm mrn dy kSt qoN bcx leI, ^udw dy drvySW dI sdw siqsMgq kro, A`g rUp &YSn ivkwr iqAwg ky inhwl hovo[ ” s`cy pwiqswh jI ny AYsy inRivkwr ivsmwd suMdr drSn b^Sy, suMdrIAW dy mn qn pUrn SWq ho gey, inRivkwr ^udw srUp jwx ky, sB ny s`cy siqgurU swihb jI ƒ m`Qw tyikAw[ suMdrIAW ny pwiqSwh koly jw ky ikhw, “hy pwiqSwh slwmq! pUrn gurU pIr jI pMjW ivkwrW ƒ ij`qx vwly sUrvIr Aij`q sUrmy hn[ swfy kIqy hwv Bwv v`l mhwrwj swihb jI ny ingHw nhIN cu`kI, Awpxy AnMd iv`c pUrn msq rhy[ swnUM SuB s`cw aupdyS bKiSAw, pqIvrqw Drm idRV kro, ivkwr iqAwgo, quhwnUM ^udw jI ny dOlq pdwrQ durl`B mnuKw dyh b^SI hYY, jo cOrwsI l`K jUn Bogx mgroN imlI hY[ pUrn ^udw jI dI prm ipAwrI bMdgI, gurU pIrW dI syvw krky inhwl hovo”[ so pUrn gurU jI dI aumr suhwvVI; sMig suvMnVI dyh] hY[ pUrn Adb siqkwr mwx huMidAW inmwxy hn, pUrn bl huMidAW bl dI hMgqw rihq hn[ XQw:- miq hodI; hoie ieAwxw] qwx hody; hoie inqwxw] Axhody; Awpu vMfwey] ko AYsw Bgqu; sdwey]128] kMDI vhx n Fwih; qau BI lyKw dyvxw] ijDir rb rjwie; vhxu iqdwaU gMau kry]84] pwkptx dy nyVy dirAw, ipMf ƒ Fwh irhw sI, duKI lokW, Awp jI pws pRym bynqI kIqI,“A`lh Agm ^udweI Bgq jIau! gRIbW dw sB ku`J ruV@ irhw hY jI, duAw kro jI”[ vwhu vwhu pUrn mhWpurSW dw bolxw, sdw sRb`q dy Bly leI hY, mhW ivsmwdqweI sihq inrgux www.Gursevak.com

370

q`qkrw

bRhm ’c lIx hn[ vwihgurU bwbw &rId swihb jI, bVI hI fUMGI rmz &urmw rhy hn:- “hy (vhx)dirAw! (kMDI)iknwry n (Fwih)Fwhuxw kr, jy kr iknwry Fwh ky, jIAW dy Gr FwhyNgw, jIAW ƒ Apxy ’c roV@ ky mwryNgw, (qau)qYnUM BI, vwihgurU jI dI drgh ’c, lyKw dyvxw pvygw[ ies leI! qYnMU cwhIdw hY, hy (vhxu)dirAw (ijDir)ijs pwsy, ipAwry rb jI dI (rjwie)AwigAw hY, (iqdwaU)iqs qr& (gMau)vgxw (kry)kryN”[ ieh slok aucwrn, duAw krn qoN dirAw iknwirAW ’c itk ky c`lx l`igAw, duKIAW dI r`iKAw hoeI[ AMqRIv ArQ:- sdw leI SuB s`cI mhW ivsmwd is`iKAw:- A`lh Agm ^udweI Bgq swihb jI Apxy mn ƒ aupdysdy hn[ hy myry mn rUp (vhx)dirAw! gurU prmysr jI ny, jo siq sMqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI ivsmwd, AnMq SuB gux Dwrn rUp iknwry bxwey hn, ieh (kMDI)iknwry n (Fwih)Fwhuxw kr, jy kr ieh SuB guxW rUp iknwry FwhyNgw, qW (qau)qYnUM BI, vwihgurU jI dI drgh ’c, lyKw dyvxw pvygw[ ies leI! qYnMU cwhIdw hY, hy mn rUp (vhxu)dirAw (ijDir)ijs pwsy, ipAwry rb jI dI (rjwie)AwigAw hY, (iqdwaU)iqs qr& (gMau)vgxw (kry)kryN”[ AwigAw ieh hY:- pr iqRA rUp nhIN dyKxw, prweI inMdw nhIN krnI, JUT iP`kw nhIN bolxw, iksy dI inMdw nhIN krnI suxnI, hMkwr nhIN krnw, ivkwr doS AOgux iqAwgxy, sqsMgq krnI qn mn Dn izMd jwn isr pRwx vwihgurU jI ƒ Arpx, jIvq Bwv qoN mrn dI AwigAw hY[ fu`KW- PrIdw. fuKw syqI idhu gieAw; sUlW syqI rwiq]) KV@w[ p`wqxI k`pr- KVw pukwry pwqxI; byVw kpr vwiq]85] vwihgurU DMn bwbw &rId swihb jI, Awp duAwrw swfI du`KmeI AvsQw d`s rhy hn, ijs ’c bVI gMBIrqw vwlI Duin hY[ hy PrIdw! qyrw (idhu)idn, AQvw juAwnI rUp idn (fuKw)du`KW (syqI)swQ (gieAw)cilAw igAw, Bwv idn ’c puMn praupkwr ismrn nhIN kIqw[ AQvw qyrw Br juAwnI jobn rUpI idn, d`uKW dy swQ hI AOguxW ivkwrW doSW ’c hI cilAw igAw[ iq`KIAW sUlW dy cuBx vWg, kRoD moh ivkwr inMidAw cuglI AOguxW doSW rUp (sUlW)drdW pIV (syqI)swQ rwiq, AQvw AvsQw rUpI rwiq ibArQ hI clI geI[ XQw:- idn qy phr. phr qy GrIAW; Awv GtY. qnu CIjY] kwlu AhyrI iPrY biDk ijau; khhu. kvn ibiD kIjY]) rYix gvweI soie kY; idvsu gvwieAw Kwie] hIry jYsw jnmu hY; kaufI bdly jwie] KV@w[ p`wqxI k`pr- KVw pukwry pwqxI; byVw kpr vwiq]85] (pwqxI)sRb ivAwpI p`qx dy mwlk, sRb ivAwpI bRhm ’c lIx, gur nwnk dyv goivMd rUp]) pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnku gur pwrbRhm]) pwrbRhm pUrn gurdyv] jI, swvDwn eykwgr cIq] (KVw)KVy@ (pukwry)au~cI 2 pukwr rhy hn[ XQw:- khq kbIru; jIiq kY hwir] bhu ibiD; kihE pukwir pukwir]) hy dunIAw dy loko! huiSAwr ho jwau! mMd- vwSnw rUpI qyz (kpr)hvw dy c`lxy www.Gursevak.com

371

q`qkrw

krky, quhwfw jIvn rUpI byVw, kwm kRoD loB moh hMkwr zor zulm mMd vwsnw dIAW lihrW dy (vwiq)mUMh iv`c Aw irhw hY, ies qoN bcx leI, siqgurU gRMQ swihb jI mhwrwj dI Srn sqsMgq ’c Aw jwau[ bc jwau[ swD sMgq jI dI Agm Apwr mhW ivsmwd hI ivsmwd mihmw ieh hY:- swD sMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu; ikrn TrUr hY[) sMgiq kw gunu.bhuqu AiDkweI; piV sUAw gnk auDwry]) khu kbIr.ieh khIAY kwih] swDsMgiq.bYkuMTY Awih]) hir jn ky.vf Bwg vfyry; ijn hir hir srDw.hir ipAws] hir hir nwmu imlY.iqRpqwsih; imil sMgiq.gux prgwis]2] ijn hir hir, hir rsu nwmu n pwieAw; qy BwghIx jm pwis] jo siqgur srix sMgiq, nhI Awey; iDRgu jIvy iDRgu jIvwis]3] ijn hir jn.siqgur sMgiq pweI; iqn Duir msqik.iliKAw ilKwis] Dnu DMnu sqsMgiq.ijqu hir rsu pwieAw; imil jn nwnk nwmu prgwis]) myry mwDau jI; sqsMgiq imly.su qirAw] gur prswid prm pdu pwieAw; sUky kwst hirAw] lµmI lµmI ndI vhY; kMDI kyrY hyiq]) k`pru, pw`qx- byVy no. kpru ikAw kry; jy pwqx rhY sucyiq]86] siq sMqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI ivsmwd, AnMq SuB guxW rUpI pwxI sihq, gurU smuMdu. ndI siB isKI; nwqY ijqu vifAweI] Anuswr lMmI lMmI cOVI, ipAwrI guris~KI rUpI ndI, guurU mrXwdw rUpI do (kMDI)iknwirAW (kyrY)dy (hyiq)ipAwr ’c (vhY)vih rhI hY[ ipAwrI guris`KI rUpI ndI ’c, jIvn rUpI byVy no AOgux ivkwr hMkwr rUpI (kpru)qu&wn (ikAw)kI (krY)kr skdw hY? (pwqx)mlwh siqgurU mhwrwj swihb jI dy nwl, jy gursyvk jI (sucyiq)swvDwn eykwgr cIq] rihx[ XQw:- hohu swvDwn; Apuny gur isau]) siqgur isau Awlwie; byVy fubix. nwih Bau]) nwnk. lhrI lK sY Awn; fubx dyie n. mw iprI] g`lˆØI- PrIdw. glˆØI su sjx vIh; ieku FUMFydI n lhW]) mw ibMdI nhIN lwauxI[ DuKW polw- DuKW ijau mWlIh; kwrix iqMn@w mw iprI]87] hy dwsn dws gRIb PrIdw! g`lIN- glI. hau sohwgix BYxy; kMqu. n kbhUM mY imilAw]23]) mY gux glw ky isir Bwr] glI glw isrjxhwr] Anuswr (glˆØI)g`lW nwl, sMswrI im`qR AQvw pKMfI ByKI (su)sRyst (sjx)im`qR vIh Bwv byAMq hI hn, ik AsIN quhwfy gurU hW lok pRlok ’c quhwfI bWh PVWgy, ivkwr mytWgy, kwrj rws krWgy[ jdoN gurbwxI dI prK nwl dwsn dwsI (FUMFydI)KojdI hY qW ieku vI pUrw shI s`cw sjx (n)nhIN (lhW)l`B skW, jo dwsn dws dy AOgux ivkwr myty, ipAwry pRIqm vwihgurU jI dI pRwpqI krwvy[ XQw:- nwnk.dunIAw cwir idhwVy; suiK kIqY duKu hoeI] glw vwly hYin Gxyry; Cif n skY koeI]) nµnY. nwh Bog inq BogY; nw fITw nw sMmHilAw] glI. hau sohwgix BYxy; kMqu. n kbhUM mY imilAw]23] www.Gursevak.com

372

q`qkrw

mw ibMdI nhIN lwauxI[ DuKW polw- DuKW ijau mWlIh; kwrix iqMn@w mw iprI]87] (mw)dwsn dwsI (iprI)pqI pRmwqmw AQvw gurmuiK s`jxW dy du`Kdwiek ivCoVy kwrix, (mWlIh)goihAW dy ig`ly Bor (ijau)vWg (DuKW)DuK rhI hY[ PrIdw. iehu qnu Baukxw; inq inq duKIAY kauxu]) bu`jy[ ikqI vgY poly- kMnI bujy dy rhW; ikqI vgY pauxu]88] bhuq hI fUMGI rmz Awp duAwrw &urmw rhy hn:- dwsn dws gRIb PrIdw! qyrw iehu (qnu)sRIr ku`qy vWg nwn@w pdwrQ, corI XwrI nSy ivSy ivkwr mMgx rUp Bauukxw krdw hY, qnu dy AwKy l`g ky inq inq kauxu (duKIAY)duKI huMdw rhy[ pr igRih ivkwrI hoxw cwhuMdw hY[ bhuq PYSn lwauxy cwhuMdw hY[ kl`bW ’c nwc gwxy krny dyKxy cwhuMdw hY[ durmiq ’c l`gxy krky, Anyk pRkwr dy rog d`uK l`g jWdy hn[ nwn@W jUnW ’c, kSt hI kSt hn[ XQw:- jim jim mrY; mrY iPir jMmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMmY]) kbIr. KUbu Kwnw KIcrI; jw mih AMimRqu lonu] hyrw rotI kwrny; glw ktwvY kaunu]188] sRb ivAwpI mhW ivsmwd is`iKAw:- ijvyN im`tI Kwx vwly ƒ im`tI hI suAwd l`gdI hY[ qLy pdwrQ Kwx vwlw sRIr qLy pdwrQ hI mMgdw hY[ cwh kO&I A&Im Srwb qmwkU vwly dw qn ieho hI nSy mMgdw hY[ ies leI ApxI zbwn ƒ AOrZYink vDIAw pdwrQ ’qy igJwauxw cwhIdw hY[ pUrn Bgq jI, sRIr ’c vsxw nhIN cwhuMdy, sRIr qoN auprwm vYrwgI ho gey hn, ikauN jo A`KW rUp dyKx B`jdIAW hn, kMn inMidAw v`l jWdy hn, zbwn JUT boldI hY[ rsnw rsW ƒ B`jdI hY[ ieMdRy iviSAW ƒ jWdy hn[ XQw:- dyhI gwvw. jIau Dr mhqau; bsih pMc ikrswnw] nYnU nktU sRvnU rspiq; ieMdRI kihAw n mwnw]1] bwbw; Ab n bsau ieh gwau] GrI GrI kw lyKw mwgY; kwieQu cyqU nwau]) qWeIN- hmrw mnu bYrwg ibrkqu BieE; hir drsn mIq kY qweI]) jy DrqI sB. kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY. Avru n BwieAw rwm] bu`jy[ ikqI vgY poly- kMnI bujy dy rhW; ikqI vgY pauxu]88] sRIr ku`qy vWg nwn@w pdwrQ, corI XwrI nSy ivSy ivkwr mMgx rUp Bauukx dI vwSnw rUp (pauxu)hvw, BwvyN (ikqI)ikqnI hI (vgY)vgy, AQvw mnmuK ie^lwk qoN igrIAW g`lW krky h`sdy hn, inMidAw JUT cuglI vYr eIrKw ivkwr dIAW g`lW rUp (ikqI)ikqnI mrzI (pauxu)hvw (vgY)vgy, dwsn dws gRIb Apxy (kMnI)kMnW ’c, sq sMqoK dXw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI SihxSIlqw iekwgRqw SWqI iKmw Awid Anyk guxW rUpI bujy dy ky (rhW)rihMdw hY[ XQw:- myry mohn; sRvnI ieh n sunwey] swkq gIq nwd Duin gwvq; bolq bol Ajwey]) krn n sunY; kwhU kI inMdw] sB qy jwnY; Awps kau mMdw]) PrIdw. rb KjUrI pkIAW; mwiKA neI vhMin@] jo jo vM\Y fIhVw; so aumr hQ pvMin]89] Bgq jI dw mn, imit gey bYr; Bey sB ryn] Anuswr sB dI crn- DUV bx cu`kw hY[ AwpjI nUM, inrgun bRhmjI, Awpxy AnMq bRhmMf dy pswry smyq, AMdr bwhr jwp krdy drSn b^S rhy hn[ vwihgurU jI srgun srUp Dwr ky drSn dy rhy hn[ Awp jI dw www.Gursevak.com

373

q`qkrw

rom 2 vwihgurU jI ƒ hr smyN nmskwr kr irhw hY, inrXqn Ajpw jwp ho irhw hY[ inrgun srUp jI dw ivsmwd pRkwS, pRkwS hI pRkwS hr smyN bRhmwnMd rs b^S irhw hY, inrXqn inrMkwr srUp gurbwxI jI s&urn ho rhy hn[ AwpjI dy AMdr Anhd sbd v`j rhy hn[ XQw:- Anhd sbdu; vjY idnu rwqI] Aivgq kI giq; gurmuiK jwqI]) pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; AMqu n pwr] AwpjI ƒ hr smyN q`qW ’coN jwp sux irhw hY[ XQw:- ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw] paux pwxI bYsMqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] vwihgurU DMn Bgq swihb jI dy AMdr sRb ivAwpI mhW ivsmwd bRhmwnMd rs dIAW ndIAW vih rhIAW hn, so &urmw rhy hn[ hy dwsn dws gRIb PrIdw! qyry AMdr bwhr, Ajpw jwp kr rhy inrBau inrMkwr rb jI hI pkIAW (KjUrI)KzUrW hn, irdy ’coN AMimRq dw pRvwh muK ’c Aw irhw hY, ieh hI (mwiKA)miKAwL dIAW (neI)ndIAW (vhMin@)vih rhIAW hn[ XQw:- pauVI] EQY AMimRqu vMfIAY; suKIAw hir krxy] jm kY pMiQ. n pweIAih; iPir nwhI mrxy] ijsno AwieAw pRym rsu; iqsY hI jrxy] bwxI aucrih swD jn; Aimau clih Jrxy] pyiK drsnu nwnku jIivAw; mn AMdir Drxy]9]) PrIdw. skr KMfu invwq guVu; mwiKEu mWJw duDu] sBy vsqU imTIAW; rb. n pujin quDu]) khu kbIr. gUMgY guVu KwieAw; pUCy qy. ikAw khIAY]) ibsmn ibsm; Bey ibsmwd] ijin bUiJAw; iqsu AwieAw sÍwd]) Acrju ikCu khxu n jweI] bsqu Agocr BweI] jo jo vM\Y fIhVw; so aumr hQ pvMin]89] rom 2 krky Ajpw jwp jpidAW ihrdy ’coN muK ’c AMimRq rs pINidAW, jo jo (fIhVw)idn (vM\YN)bqIq huMdw hY, (so)auh aumr ƒ hQ (pvMin)pYNdy hn, Bwv swihb jI dy lyKy l`gdw hY[ XQw:- aumr sweI. ivic lyKy dy, jo Xwd sWeI iv`c gujry, pYNdI mujry[ sWeIN jI ƒ (mujry)pRvwx huMdI hY[ PrIdw. qnu sukw ipMjru QIAw; qlIAW KUMfih kwg] AjY su. rbu n bwhuiVE; dyKu. bMdy ky Bwg]90] {bwrW swl ibR`CW qoN &L qoV ky KWdy rhy[ iPr Gxw vYrwg Dwr ky, bwrW swl Q`ly if`gy &L Kw ky guzwrw krdy rhy[ iPr p`qy Kw ky hI bVI hI s^q imhnq kIqI, kwT dI rotI pyt nwl bMn@ leI[ kyvl nwm dy ADwr hI ho gey[ XQw:- ieik; inrMkwrI nwm AwDwir] Awp jI ny siq sMqoK kmwieAw, jo kihx kQn ’c nhIN Aw skdw[ XQw:- sbr AMdir. swbrI; qnu eyvY jwlyin@] hoin njIik. Kudwie dY; Byqu.n iksY dyin] Sihr pwkptn aujwV ivKy ^Uh hux BI hY, ijs ’c p`uTy lmk ky bMdgI krdy rhy, sRIr su`k ky ipMjrw ho igAw[ ijvyN sMq bwbw Aqr isMG swihb jI bMdgI kridAW dw sRIr su`uk ky ipMjrw ho igAw sI, &oto dyiKAw hY[ vwihgurU jI Awp bwbw &rIdw swihb jI dy srUp ’c pRgt ho ky, vwihgurU dy idvwny msqwny ielwhI Almsq bMdgI r`qy Bys ’c, izMdgI dw pUrn vYrwgmeI nkSw Awp kmw ky, idKw rhy hn[ Kwxw pYn@xw drvySW vwlw, rihxI krxI kmweI joDVI drvySW vwlI[ qp`isAw kridAW www.Gursevak.com

374

q`qkrw

qoN, kwvW ny TUMgy mwry, C`qI swl bVI BwrI s^q imhnq kIqI pr iPr BI vwihgurU jI dI pRwpqI, Awqm iqRpqI n hoeI,so &urmw rhy hn[ PrIdw. qnu sukw ipMjru QIAw; qlIAW KUMfih kwg] AjY su. rbu n bwhuiVE; dyKu. bMdy ky Bwg]90] vwihgurU Bgq PrIdw swihb jI. swnUM klj`ugI jIvW ƒ AOguxW qoN htwaux leI, swfy Gxyry du`K d`sidAW snmuK Ardws kr rhy hn:- hy prm ipAwry vwihgurU jI! Bu`K auxINdRw qRyh shwridAW, kTn ms`kq kridAW, ^Un Gt ky dwsn dws dw (qnu)sRIr, sukw, mu`T Br h`fIAW dw ipMjru (QIAw)ho igAw hY[ ^Uh ’c pu`Tw lmk irhw, murdw jwx ky, dwsn dws dIAW qLIAW ƒ (kwg)kW AQvw kwm kRoD loB moh hMkwr ivkwr vYr eIrKw inMdw rog AOguxW rUpI kW (KMUfih)TUMg rhy hn[ hy (su)sRyst (rbu)prm ipqw pRmwqmw jI! (AjY)hux q`k BI Awp jI (n)nhIN (bwhuiVE)bhuVy, drSn nhIN b^Sy, Apxy b`cy (ky)dy mMdy (Bwg)krm, ikRpw krky (dyKu)dyKxw kro jI[ XQw:- PrIdw. icMq Ktolw, vwxu duKu; ibrih ivCwvx lyPu] eyhu hmwrw jIvxw; qU swihb scy vyKu] sRb ivAwpI mhW ivsmwd is`iKAw:- hy prm ipAwry vwihgurU jI! kIVy ikRm pSU pMCI Anyk jUnW Bog irhw jIv, Anyk kSt hI kSt Bog irhw hY[ ijauNdy jIA ƒ PV ky dUjy jIv ƒ Kw jWdy hn[ keI A`KW Kwx l`g jWdy hn[ keI qlIAW cUMfx l`g jWdy hn[ keI iF`f Kwx l`g jWdy hn[ igljW cu`tkI ’c hI pSU ƒ Kw jWdIAW hn[ kYNsr Awid bImwrIAW dy ikRm sRIrW ƒ hr smyN Kw rhy hn[ mhW ivsmwd is`iKAw ieh hY, ivSy rsnw mwieAw dy swry suAwd C`f ky, pUrn vYrwg Dwr ky, ^Ub bMdgI joDVI myhnq mS`kq gurU syvw krky inhwl ho ky, n@wn@W jUnW Bogx rogW jmW AOguxW mhW pwpW kStW qoN bc ky inhwl hoxw cwhIey jI[ kwgw. krMg FFoilAw; sglw KwieAw mwsu] ey duie nYnw. miq Cuhau; ipr dyKn kI Aws]91] hy Akwl purK vwihgurU jI! dwsn dws gRIb pRdysI dw (krMg)ipMjrw, kwm kRoD loB moh hMkwr ivkwr vYr eIrKw inMdw rog suAwdW AOguxW rUpI (kwgw)kwvW ny (FFoilAw)cUMifAw, cMUf ky (sglw)swrw hI mwsu (KwieAw)Kw ilAw hY[ pihlW Ardws kIqI hY, siqgur qy smJ pVI; mn mwhI] Anuswr Ardws krky smJ Aw geI, AOguxW ƒ qwV ky mn@w krdy hn[ hy loB moh hMkwr ivkwr vYr AOguxW rUpI kwvoN! dwsn dws ƒ (ipr)pqI r`b jI dy (dyKn)drSn dI Aws hY, ies leI, (ey)ien@W (duie)dohW nyqRW ƒ (miq)n (CUhau)CUhxw kro[ ipr dyKn dI Aws vwly nyqR ivkwr hMkwr dvYS idRStI nwl nhIN dyKdy, ies leI hux qusIN ien@W ƒ nhIN CUh skdy, mMdI ing@w nwl dyKxy krky, ivkwr AMdr pRvyS krdy hn, rogW dy ikRm mws Kw jWdy hn[ ivkwrW ƒ qwVn rUp Amolk bcn mhW purK hI kih skdy hn, AsIN pwpI qW AOguxW ivkwrW ƒ s`d rhy hW[ au~fir- kwgw. cUMif n ipMjrw; bsY q aufir jwih] ijqu ipMjrY. myrw shu vsY; mwsu. n iqdU Kwih]92] loB moh hMkwr ivkwr vYr AOguxW sihq, hy ivCoVy rUpI (kwgw)kW! dwsn dws www.Gursevak.com

375

q`qkrw

dw (ipMjrw)sRIr n (cUMf)TUMg, AnMq AOguxW sihq, jy qMU sRIr ’qy (bsY)vs irhw hYN, q (aufir)au~f (jwih)jwxw kr[ pUrn gurW duAwrw pqI Akwl jI dy sRIr ’c vsx dI, soJI hox qoN kih rhy hn:- (ijqu)ijs (ipMjrY)sRIr ’c (myrw)dwsn dws dy (shu)pqI Akwl jI (vsY)vs rhy hn, (iqdU)iqs ’coN mwsu n (Kwih)Kwxw kr, ikauN jo qUM pihlW dwsn dws dI ieh mMdI hwlq kIqI sI:- PrIdw. qnu sukw ipMjru QIAw; qlIAW KUMfih kwg]) kwgw. krMg FFoilAw; sglw KwieAw mwsu] s`f, in- GirAw- PrIdw. gor inmwxI sfu kry; inGirAw. Gir Awau] srpr mYQY Awvxw; mrxhu. n firAwhu]93] bwbw &rId swihb jI Awpxy mn ƒ pUrn vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS idMdy hn:- hy gRIb PrIdw! kwm kRoD loB moh hMkwr AOguxW ivkwrW, jMmx mrn jmw dI mwrI jUnW ’c du`K Bogx vwLI qyrI (inmwxI)ivcwrI dyh ƒ (gor)kbr (sfu)s`dxw (kry)kr rhI hY, “hy (inGirAw)ivAwpk bRhm jI Gr qoN rihq! Apxy (Gir)kbr Bwv myry ’c (Awau)Awauxw kr”[ (srpr)zrUr br zrUr (mYQY)myry pws, qUM Awvxw hY, ies leI hux mrxhu n (firAwhu)frnw kr[ eyn@I loiexI dyKidAw; kyqI cil geI] PrIdw. lokW Awpo AwpxI; mY AwpxI peI]94] hy dwsn dws PrId! qyry eyn@I (loiexI)nyqRIN dyKidAw 2 (kyqI)byAMq isRstI cil geI hY[ jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie] Anuswr jIA jIAW ƒ KWdy hn[ swfy sRIr’c Aqy bwhr AsMK bRhmMf dy pswry’c, hukmY AMdir sBu ko; bwhir hukm n koie] Anuswr hukm’c hr smyN AsMK jIA jMmdy mrdy rihMdy hn[ XQw:- keI koit; jnmih jIvih mrih] keI koit; bhu jonI iPrih]) jo AwieAw so clsI; sBu koeI AweI vwrIAY] ijs ky jIA prwx hih; ikau swihbu mnhu ivswrIAY]) 1gRIb, 2au~cy pRDwn- rwxw rwau.n ko rhY; 1rMgu n 2quMgu PkIru] vwrI Awpo AwpxI; koie n bMDY DIr]) rwvx sy mhrwvx sy; Gtkwnhu sy, pl bIc pCwry] (sRI dsm 45) rwjw prjw sm kir mwrY; AYso kwlu ibfwnI ry]2]) PrIdw. ikQY qYfy mwipAw; ijn@I qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM. AjY n pqIxoih] PrIdw. lokW Awpo AwpxI; mY AwpxI peI]94] bwbw PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- mYN muMfw ivAwhuxw, koeI kihMdw mYN vpwr krnw hY, koeI kihMdw, myry Dn ƒ kOx sWBygw? koeI vYrwgI kihMdy hn ik mrn dw kSt bhuq hY, ieauN lokW ƒ Awpo AwpxI peI hoeI hY[ (mY)dwsn dws ƒ AwpxI icMqw peI hoeI hY, ik vwihgurU jI CyqI drSn b^Sx[ Awpu svwrih mY imlih; mY imilAw suKu hoie] PrIdw. jy qU myrw hoie rhih; sBu jgu qyrw hoie]95]) moh cIkiV PwQy.inGrq hm jwqy; hir bWh pRBU pkrwie jIau] AiqAMq hI pRym inmRqw pRymw- BgqI sihq vwihgurU jI dy snmuK pRym bynqI krdy hn[ hy prmpUjnIk ipAwry vwihgurU jI! dwsn dws qy ikRpw krky (mY)dwsn dws ƒ (imlih)imlxw kro jI[ (mY)dwsn dws ƒ Awp jI dy imilAw, myry swhw mY hir drsn suKu hoie] Anuswr sRb ivAwpI www.Gursevak.com

376

q`qkrw

ivsmwd sdw rihx vwlw suKu (hoie)hovy, dwsn dws dy ivkwrW AOguxW ƒ Awp jI mhwn ikRpw krky Awpu hI (svwrih)svwrnw kro jI[ PrIdw. jy qU myrw hoie rhih; sBu jgu qyrw hoie]95] PrId swihb jI AMimRq bcn &urmwauNdy hn:- hy Akwl purK jI jy kr (qU)Awp jI (myrw)dwsn dws dy mwlk r`iKAk (hoie)ho (rhih)rhoN jI[ (qyrw)Awp jI dw sBu (jgu)koit bRhmMf dw pswrw (myrw)dwsn dws dw hoie jwvy]95] r`uKVw bMnY@ ikcr- ku- kMDI auqY ruKVw; ikcrku bMnY DIru]) qWeIN- PrIdw. kcY BWfY rKIAY; ikcru qweI nIru]96] vwihgurU jI Awp &rId swihb jI dy lUM 2 ’c vsy hn, vwihgurU jI AnykW srgux srUp Dwr ky, Awp jI ƒ Apxy suMdr drSx b^S rhy hn, mhW mhW mhW ivsmwd, srb klw BrpUr pRB; jI ’c lIxqw ho rhI hY[ Awp jI roim 2 krky ismrn kr rhy hn, dirAw dy iknwry dr^q KV@w dyK ky, vYrwgmeI SuB is`iKAw &urmw rhy hn[ hy PrIdw! dirAw dy (kMDI)iknwry ƒ l`gy Fwh auqY KV@w (ruKVw)ib`RC (ikcrku)ikqnwku icr (DIru)DIrj itkwA (bMnY)bMn@ygw, jdoN pwxI dw cV@wA AwieAw, vhw ky lY jwvygw[ ieauN b`jr pwpW rUpI jl sihq, hMkwr rUpI dirAw dy ivkwr rUp iknwry ƒ icMqw rUpI Fwh l`gI hY, b`jr pwpW rUpI jl dw vhwA qyz hox qoN, sRIr rUpI ibR`C (ikcrku)ikqnw ku (DIru)DIrj (bMnY)bMn@ygw, nwS ho jweygw[ qWeIN- PrIdw. kcY BWfY rKIAY; ikcru qweI nIru]96] ijvyN im`tI dy k`cy BWfy ’c, (ikcru)ikqny icr (qweI)q`k, (nIru)pwxI (rKIAY)r`iKAw jw skdw hY, im`tI dy k`cy BWfy ƒ pwxI ’c ikMnw ku icr r`iKAw jw skdw hY, ikauN jo k`cy BWfy ny gL jwxw hY[ XQw:- kwcY krvY; rhY n pwnI] hMsu cilAw; kwieAw kumlwnI]) jo jnmY; so jwnhu mUAw]) PrIdw. ikQY qYfy mwipAw; ijn@I. qU jixEih] qY pwshu. Eie lid gey; qUM. AjY, n pqIxoih]) jYsy rYix prwhuxy; auiT clsih prBwiq] ikAw qUM rqw. igrsq isau; sB Pulw kI bwgwiq]) jo AwieAw so clsI; sBu koeI AweI vwrIAY]) bulMd Avwz nwl kih rhy hn:- hy A`lh rwm jI dy ipAwry jI! sRIr nwSvMq hY, gurU syvw ismrn bMdgI praupkwr kro jI[ PrIdw. mhl insKx rih gey; vwsw AwieAw qil] gorW sy inmwxIAw; bhsin rUhW mil]) syKw ibMdI nhIN lwauxI- AwKIN syKw bMdgI; clxu Aju ik kil]97] bwbw &rId swihb jI Awpxy mn ƒ sRb ivAwpI mhW ivsmwd pUrn vYrwgmeI SuB s`cw aupdyS idMdy hn:hy gRIb PrIdw! ijn@W dw BwrI gumwn krdy sn, v`fy 2 rwj mhl (insKx) (in+sKx) (in)ivSys krky (sKx)s`Kxy KwlI hI rih gey, mihlW ’c rihx vwilAW dw vwsw DrqI dy (qil)qly ’qy kbrW ’c AwieAw[ (sy)auh zor zulm pwp krn vwiLAW dIAW rUhW, (inmwxIAw)mwx siqkwr qoN rihq, (gorW)kbrW mil ky (bhsin)bih jwxgIAW[ www.Gursevak.com

377

q`qkrw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd is`iKAw:- muslmwnI miq Anuswr murdw kbr ’c pwieAw jWdw hY, aus dI inmwxI rUh, kbr ’c hI peI rihMdI hY[ jdoN (ikAwmiq)mhW pRloN AwauNdI hY, AzrweIl &rySqw Aw ky nwd vjwauNdw hY, puMn krn vwlIAW rUhW, jwg au~TdIAW hn, aun@W ƒ iBSqI jwmw pihn@w ky, bihSq ’c ByijAw jWdw hY, ijn@W ny pwp kIqy hn, aun@W rUhW ƒ dozk ’c pwieAw jWdw hY[ aun@W dy miq Anuswr rUh, pqw nhIN ikqnw- ku icr, kbr ’c inmwxI inrwdrI nwL duKI suM\I peI rihxI hY, Bwv bMdgI n krny krky, mhW BwrI kSt hI kSt hn[ pUrn swvDwnqw sihq, Awp iqAwg ky, vYrwg Dwr ky bMdgI krn dw SuB s`cw aupdyS hY jI[ syKw ibMdI nhIN lwauxI- AwKIN syKw bMdgI; clxu Aju ik kil]97] bMdgI dI qwZId kr rhy hn! hy (syKw)syK PrId! qUM sqsMgIAw kusMgIAW sB nUM, ^dw jI dI (bMdgI)pRymwBgqI krn ƒ zrUr br zrUr (AwKIN)khIN, ikauN jo Aju (ik)AQvw kil nUM, Bwv CyqI hI (clxu)c`lxw hovygw, sB c`lo- c`lI dw mylw hY[ ies leI ivSy klMkW AOguxW ’c jnm ivArQ nhIN guAwauxw cwhIdw[ XQw:- syK hYXwqI jig; n koeI iQru rihAw] ijsu Awsix hm bYTy; kyqy bYis gieAw]5]) kMDI auqY ruKVw; ikcrku bMnY DIru] PrIdw.kcY BWfY rKIAY; ikcru qweI nIru]96]) eyn@I loiexI dyKidAw; kyqI cil geI] PrIdw. lokW Awpo AwpxI; mY AwpxI peI] PrIdw. mauqY dw bMnw eyvY idsY; ijau drIAwvY Fwhw] AgY dojku qipAw suxIAY; hUl pvY kwhwhw] ieknw no sB soJI AweI; ieik iPrdy vyprvwhw] Aml ij kIiqAw, dunI ivic; sy. drgh Egwhw]98] hy dwsn dws PrIdw! nwSvMq sRIr dw (bMnw)h`d ^wqmw (mauqY) mOq, (eyvY)ieauN (idsY)ids rhI hY, ijvyN (drIAwvY)dirAw dy iknwirAW ƒ (Fwhw)Fwh l`gdw hY, dirAw Fwh ky Awpxy ’c imlw lYNdw hY, iqvyN mOq rUpI ndI ’c, kwm kRoD corI XwrI nSy kql doS rUpI pwxI, sRIrW rUp bMinAW nUM, rog rUp (Fwhw)Fwh lw ky, mOq rUp ndI Apxy ’c imlw lYNdI hY, v`fy 2 mhwrwjy mOq rUpI ndI ’c ruV@ rhy hn[ XQw:- kbIr. iehu qnu jwiegw; skhu q lyhu bhoir] nWgy pwvhu qy gey; ijn@ ky lwK kroir]) nWgy Awvnu; nWgy jwnw] koie. n rih hY; rwjw rwnw] AgY dojku qipAw suxIAY; hUl pvY kwhwhw] (AgY)jmpurI ’c (dojku)nrk (qipAw)siVAw m`icAw (suxIAY)suxIdw hY, (hUl)d`uK krky (kwhwhw)fMf rOLw pY irhw hY, duKI jIv hwie 2 hwhwkwr puukwr rhy hn[ XQw:- AwgY ibml ndI; Agin ibKu Jylw] iqQY.Avru n koeI; jIau iekylw] BV BV Agin swgru dy lhrI; piV dJih mnmuK qweI hy]) jh mhw BieAwn; qpiq bhu Gwm] qh hir ky nwm kI; qum aUpir Cwm] ieknw no sB soJI AweI; ieik iPrdy vyprvwhw] ieknw sqsMgIAW gurU ipAwirAW gurU syvkW dwsn dwsW ƒ (sB)swrI (soJI)smJ AweI hY, ik ijhVy nSy ivSy klMk eIrKw vYr hr www.Gursevak.com

378

q`qkrw

vyly swVdy rihMdy hn, rog sog ivjog kSt idMdy hn, jm fMf jUnW Bogx dy kSt BI idMdy hn[ AQvw ieknw ƒ sB smJ AweI hY, ik j`g ’qy sdw nhIN rihxw[ ieik Zw&L (vyprvwhw)byypRvwhI nwl qkVy ho ky, pwp ie`kTy krdy iPrdy hn[ XQw:- pr iqRA rwvix jwih; syeI qwlwjIAih] inqpRiq ihrih pr drbu; iCdR kq FwkIAih]) ihrih pr drbu; audr kY qweI] Agin n invrY; iqRsnw n buJweI] hir syvw ibnu; eyh Pl lwgy] nwnk pRB ibsrq; mir jmih ABwgy]) q`kih- pauVI 5] lY Pwhy rwqI qurih; pRBu jwxY pRwxI] qkih nwir prweIAw; luik AMdir TwxI] sMn@I dyin.ivKMm Qwie; imTw mdu mwxI] krmI Awpo AwpxI; Awpy pCuqwxI] AjrweIlu Prysqw iql pIVy GwxI]) ieh smJ soJI AweI hY:- jw rhxw nwhI. AYqu jig; qw kwiequ gwrib hMFIAY]) rwm gieE rwvnu gieE; jw kau bhu prvwr] khu nwnk. iQru kCu nhI; supny ijau sMswir]) jo aupijE so ibnis hY; pro Awju kY kwil] nwnk. hir gun gwie ly; Cwif sgl jMjwl]) jwig lyhu.ry mnw jwig lyhu; khw gwPl soieAw] jo qnu aupijAw. sMg hI; so BI.sMg n hoieAw]1] Aml ij kIiqAw, dunI ivic; sy. drgh Egwhw]98] (ij)ijhVy ies (dunI)dunIAW ivic cMgy mMdy (Aml)kMm kIqy hn, (sy)auh vwihgurU jI dI (drgwh)inAwie sBw ’c, (Egwhw)gvwh bnxgy[ XQw:- ivic dunIAw; syv kmweIAY] qw; drgh bYsxu pweIAY] khu nwnk; bwh lufweIAY] jy koeI Awp jI ƒ dUr smJ ky mMd krm krdw hY, aus nUM, pUrw inAwau; kry krqwru] Anuswr fMn idMdy hoN jI[ XQw:- Aih kru kry. su Aih kru pwey; koeI n pkVIAY. iksY Qwie]) Twkuru; lyKw mgnhwru]) lyKw lIjY; iql ijau pIVI]) jmu jwgwqI; dUjY Bwie kru lwey] nwvhu BUly; dyie sjwey] GVI muhq kw lyKw lyvY; rqIAhu mwsw qol kFwvixAw]5]) kbIr. joru kIAw so julmu hY; lyie jbwbu. Kudwie] dPqr lyKw nIksY; mwr. muhY muih Kwie]) Anidnu bDy mwrIAin; iPir. vylw nw lhMin]1] Aink sjWeI. gxq n AwvY; grBY griB BRmwih]) PrIdw. drIAwvY kMnY bgulw; bYTw kyl kry] kyl krydy hMJ no; AicMqy bwj pey] bwj pey iqsu rb dy; kylW ivsrIAW]) g`wlIN- jo min iciq n cyqy sin; so gwlI rb kIAW]99] auQwnkw:- prmpUjnIk r`b srUp Bgq &rId swihb jI dirAw iknwry, pRymIAW smyq jwp kridAW thl rhy sn[ ie`k bZlw dirAw iknwry, m`CI PV ky, au~pr ƒ su`t ky cuMJ ’c bocdw dyiKAw, pUrn krqwr jI dy At`l hukm Anuswr bwz ny AkwS ’coN Aw ky, aus ƒ Jpt mwr ky PV ilAw[ ieh dyK ky &urmwauNdy hn:- sMswr rUp (drIAwvY)dirAw dy (kMnY)iknwry au~pr, vwihgurU jI ƒ Bu`l ky, bYTw jIv AQvw pKMfI bMdw rUUpI bgulw, kukrm rUp (kyl)AnMd (kry)kr irhw hY[ XQw:- mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaunw jwnW]1] (inb`g) gj swFy qY qY DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w jpmwlIAw; loty hiQ inbg] Eie hir ky sMq.n AwKIAih; bwnwris ky Tg] www.Gursevak.com

379

q`qkrw

kyl krydy hMJ no; AicMqy bwj pey] pr iesqRI nwl ivkwr dy (kyl)AnMd (krydy)krdy dMBI pKMfI rUpI (hMJ)bguly ƒ (AicMqy)Aks- mwqR hI, vwihgurU jI dy jmdUq rUpI bwj Aw pey[ XQw:- kbIr. ghgic pirE kutMb kY; kWTY. rih gieE rwmu] Awie pry Drmrwie ky; bIcih DUmw Dwm] bwj pey iqsu rb dy; kylW ivsrIAW] iqsu (rb)Akwl purK jI dy jmdUq rUpI bwj (pey)pY gey, Bory AMdr mMd- krmW dIAW (kylW)kRIVW KuSIAW (ivsrIAW)Bu`l geIAW[ kMnW ’c mMqR idMdw sI, &UkW mwrdw sI, qwgy qvIq idMdw sI, h`QAOLy krdw, m`Qw itkwauNdw, BYVIAW kurIqIAW krdw sI[ g`wlIN- jo min iciq n cyqy sin; so gwlI rb kIAW]99] lukvyN mMd- krm krny krky, jo g`lW min iciq ’c cyqy (n)nhIN sin, (so)auh (gwlI)g`lW rb jI ny (kIAW)kIqIAW, loBI pKMfI ƒ mwr idqw[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd is`iKAw:- luk iCp ky vI mMd- krm nhIN krny cwhIdy[ XQw:Aink pVdy mih; kmwvY ivkwr] iKn mih; pRgt hoih sMswr]) AMqir bih kY. krm kmwvY; so. chu kuMfI jwxIAY]) dyie ikvwV. Aink pVdy mih; pr dwrw sMig PwkY] icqR gupqu jb lyKw mwgih; qb kauxu. pVdw qyrw FwkY]3]) AMdir kmwxw. srpr auGVY; BwvY koeI bih DrqI ivic kmweI]) PrIdw. drIAwvY kMnY bgulw bYTw kyl kry] kyl krydy hMJ no; AicMqy bwj pey] DMn 2 gurU rwmdws swihb jI (drIAwvY)sRovr sRI AMimRqsr swihb jI dy (kMnY)iknwry sRI hirmMdr swihb jI ivKy bYTw, bgulw m`swrMGV, vysvw ncwaux, Srwb pIx, hu`kw pIx rUp (kyl)kRIVw AnMd (kry)kr irhw sI, (kyl)AnMd (krydy)krdy m`syrMGV rUpI (hMJ)bguly no (AicMqy)AksmwqR hI BweI su`Kw isMG, mihqwb isMG jI, blI sUrbIr bhwdr XoDy bwj Aw ky (pey)pY gey[ bwj pey iqsu rb dy kylW ivsrIAW] iqsu (rb)Akwl purK, svw lwK sy eyk lVwaUN qbY goibMd isMG nwm khwaUN, mhwrwj dy, iqAwr br iqAwr sUrbIr bhwdr XoDy bwj Aw ky peyy[ (kylW)kRIVW KuSIAW, (ivsrIAW)Bu`l geIAW, vysvw dy nwc gwxy Bu`l gey[ g`wlIN- jo min iciq. n cyqy sin; so gwlI. rb kIAW]99] cwr cu&yry pihry lwey sn, mMd- krm krny krky, jo g`lW min iciq ’c cyqy (n)nhIN sin, (so)auh (gwlI)g`lW rb jI ny (kIAW)kIqIAW, Aks- mwqR prm ShId BweI su`Kw isMG mihqwb isMG jI ny, mhW hMkwrI dw isr v`F idqw[ XQw:- jYkwru kIE DrmIAw kw; pwpI kau fMfu dIEie] swKI prm ShId BweI su`Kw isMG, mihqwb isMG jI:- hMkwrI zwlm nwdrSwh dy hmly mgroN, lhOrI nvwb pwpI zkrIAw ^wn ny is`KW dw ^urw Koj imtwaux dw prn kr ilAw, swry dyS ’c ^br kr idqI,“ij`Qy isMG imly, qurMq hI kql kr idau[ jo is`K dI ^br dyvy, ds rupey pwvy, is`K dw isr ilAwvy AQvw is`K ƒ PV ky srkwr dy hvwly kry, 50 rupey ienwm www.Gursevak.com

380

q`qkrw

pwvy”[ CIny dy krmy, qlvMfI dy rwmy, nSihry dy swihbrwey zwlm hzrw byZ nwl imlky, is`K prvwrW ƒ ShId krn l`gy[ inrdoS is`KW dy isrW ƒ g`ifAW ’qy r`K ky lhOr Byjy, ienwm ley[ jMifAwly dw hrBgq inrMjnIAW, Drmdws noSihrw pMnUAW, mjITy dy cODrI vI ies Gor iBAwnk zulm ’c v`D cV@ ky ih`sw lYNdy rhy[ sB cODrIAW ’coN s^q zwlm srgrm mMifAwlI dw cODrI hMkwrI m`swrMGV sI[ zwlm hkUmq ny sRI drbwr swihb AMimRqsr swihb jI au~pr, Awpxw kbzw krky, m`syrMGV dy hvwly kr idqw, ies ny pRkrmw ’c GoVy bMny@, gaUAW kql krky mws irMn@y[ sRI hirmMdr swihb jI ’c plMG fwh ky, hu`kw Srwb pIvy, kMjrI ncwvy[ cwry pwsy pihrw lgw idqw[ Aiq drjy dI s^qI kwrn, isMG mwrUQlW jMglW ƒ cly gey[ bIkwnyr dy rwjy ny ApxI sur`iKAw leI, siqkwr vjoN isMGW ƒ bu`FI (jOhVI)C`pVI ielwkw Byt kr idqw[ isMGW ny nwm bu`FwjOhV r`iKAw[ sRI drbwr swihb dI byAdbI dI, BwrI sogmeI ^br, BweI blwkw isMG jI ny ie`Qy idqI[ j`Qydwr bwby b`uFy isMG jI ny imAwno qlvwr iK`cI, qlvwr Akws ’c GumweI, BwrI bIrrsI pRym pRcwr lUM 2 krky ro 2 ky kIqw[ qlvwr sBw ’c r`K ky AwiKAw, “hY koeI gurU kw lwl, kyhrI Syr dlyr isrl`Q sUrvIr bhwdr sUrmw! jo hMkwrI mhW iBAwnk zwlm mMdkrmI m`syrMGV dw isr v`F ky ilAwvy, vwihgurU siqgurU goibMd isMG swihb jI mhwrwj jI ƒ Bwvy[ vwihgurU siqgurU swihb jI dI AMg sMg shwieqw pwvy[ pUrn gurW dy ieh SuB gursbd kmwvy, inhwl hoie jwvy”[ dyh isvw br moih iehY; suB krmn qy kbhUM n tro] n fro. Air so jb jwie lro; inscY kr AwpnI jIq kro] (sRI dsm 99) hm ieh kwj; jgq mo Awey] Drm hyq; gurdyv pTwey] jhW qhW; qum Drm ibQwro] dust doKIXin; pkir pCwro]42] XwhI kwj; Drw hm jnmM] smJ lyhu; swDU sB mnmM] Drm clwvn; sMq aubwrn] dust sBn ko; mUl aupwrin]43] ieh vMgwr sux ky, BweI mihqwb isMG jI mIrWkotIAw, su`Kw isMG jI mwVI kMbo au~Ty jYkwry gjwey, Asmwn gUMj au~iTAw, qlvwr auTw ky, gur &qyh bulw ky ikhw, “prm ipAwry gurU ^wlsw jI, prmpUjnIk vwihgurU siqgurU sRI gurU grMQ swihb jI dI prm piv`qR hzUrI ’c dwsn dws pRx krdy hn, rMGV dw isr ilAwvWgy, jy n ilAw sky qW E~Qy hI ShIdI pwvWgy, KwlI h`Q ijauNdy vwips nhIN AwvWgy, ds idn AMdr jy n Awey qW, sRI AKMfpwT swihb jI ArMB kr dyxy” sRb`q ^wlsw pMQ jI ny, siqgurU sRI gurU gRMQ swihb jI A`gy ie`k mn ho ky Ardws kIqI[ ijQY hir AwrwDIAY; iqQY hir imqu shweI] dovyN isMGW &qyh bulw ky, jYkwry g`jwauNidAW, qurkW vwlw bwxw pw ky, GoiVAW ’qy sRI AMimRqsr ƒ c`l pey[ borIAW TIkrIAW nwl Br ky kwTIAW ’qy r`K leIAW[ qurkwnw bwxw hox krky, POjIAW smiJAw swfy hI Brw hn[ ieh g`l Agsq sMn sqwrW sO cwlI, sMmq sqwrW sO sqwnvy dI hY[ sUrimAW ny Awpxy GoVy lwcI byrI nwl bMn@ idqy[ pihrydwr pu`iCAw, “kOx?” ikhw “p`tI dy nMbrdwr, cODrI swihb jI ƒ hwLw dyx Awey hW”, borIAW lY ky sRI hirmMdr swihb jI dy AMdr jw vVy, isr www.Gursevak.com

381

q`qkrw

Jukw ky qno mno siqgurU rwmdws swihb jI ƒ m`Qw tyikAw, m`sy ny smiJAw ik mYnUM slwm krdy hn, kihMdw,“AwigAw hY, lMG Awau” sUrvIrW bhwdrW dlyrW ny A`gy lMG ky borIAW plMG hyTW su`t idqIAW[ hMkwrI nSy ’c gu`t hu`kw pI irhw sI, kMjrI n`c rhI sI[ ieh vyK ky isMG sUrimAW dy ^Un ny aubwLw KwDw, lUM kMfy KV@y ho gey, bVw BwrI joS AwieAw, ijvyN smuMdR ’c qU&wn AwauNdw hY[ m`sy pu`iCAw kI ilAwey hoN? “srkwrI mwmlw, p`tI dy prgxy ’coN ilAwey hW, kbUl &urmwau”[ mhWvIr sUrvIr mihqwb isMG swihb jI plMG koLy hI KV@ gey, sUrbIr su`Kw isMG jI ny A`gy ho ky swhmxy vwlw drvwzw rok ilAw[ plMG qoN hyTW Juk ky m`sw vyKx l`igAw qW mihqwb isMG jI ny bwz dI Jpt vWg, m`sy rMGV dw isr qlvwr dy ie`ko vwr nwl v`F id`qw[ sUrbIr su`Kw isMG jI ny llkwirAw, “^brdwr jy koeI ih`ilAw” dovyN sUrbIr, m`sy rMGV dw isr kMbL ’c vl@yt ky, qurMq GoiVAW ’qy cV@ ky, vwips bIkwnyr Awey[ brCy ’qy isr tMg ky bu`FyjOhV phuMcy, gurU ^wlsy jI ny byAMq hI jYkwry g`jwey, BwrI ^uSI ielwhI ij`q rom rom krky Sukr ’c, sRI AKMfpwT swihb jI ArMB kr idqy[ XQw:- jYkwru kIE DrmIAw kw;pwpI kau fMfu dIEie] dUjI swKI:- jlMDrI sUby zwlm pwpI ku`qbdIn ny gurduAwrw sRI QMm@ swihb jI swV idqy qW gurU jI dy mhWvIr Syr dlyr isMGW dIAW A`KW ’coN lhU cox l`gw[ BweI bwG isMG jI AwhlUvwlIAw AMigAwr vWg BK au~iTAw[ do sO GoV Asvwr isMG iek`Ty krky jlMDr ’qy cV@weI kr idqI, jw ky Byq imilAw, ik zwlm sUbw, ibAws dy jMgl’c iSkwr Kyfx AwauNdw hY[ zwlm k`uqbdIn, iSkwr Kyf irhw sI[ kyhrI Syr bwG isMG jI dw mhW iBAwnk srUp dyK ky, bwj A`gy btyry vWg B`ijAw, ies dy ispwhI BI btyirAW vWg au~f gey, bwG isMG jI ny GoVw Bjw ky, GoVy dI l`q v`F idqI, if`gdy cor nUM, Fwh ky ^Ub ku`t ky, muSkW leIAW bMn@, DMn gurU kw is`K DMn[ sRI krqwrpur swihb jI, gurduAwrw sRI QMm@ swihb jI pws ijauNdy ƒ hI swiVAw[ swFy qRY mx dyhurI; clY pwxI AMin] AwieE bMdw.dunI ivic; viq.AwsUxI bMin@] mlkl mauq jW AwvsI; sB drvwjy BMin] iqnw ipAwirAw BweIAW; AgY idqw bMin@] vyKhu bMdw cilAw; chu jixAw dY kMin@] PrIdw. Aml ij kIqy dunI ivic; drgh Awey kMim]100] vwhu vwhu vwhu prm ipAwry prmpUjnIk Bgq swihb jI pUrn vYrwgmeI nzwrw idKw rhy hn, ijs ’c cV@weI krn qoN jnwzy ƒ cwr jwxy cu`k ky, SmSwn BUmI ƒ iljWdy hn, ijs krky pV@n vwly vwihgurU 2 jpx, gunwh iqAwgx:- du`D m`Kx bdwm cMgI ^urwk nwl pwLI, swFy (qRY)iqMn mx AQvw (mx)imnqI ivKy, Awpo Awpxy swFy (qRY)iqMn h`Q dI sohxI (dyhurI)dyh, AMin pwxI Awsry (clY)c`ldI hY[ AwieE bMdw. dunI ivic; viq, AwsUxI bMin@]) eyk Aws hir min rKhu; nwnk.dUKu Brmu Bau jwie]1]) qumrI srix qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyly] rwKhu rwKnhwr dieAwlw; www.Gursevak.com

382

q`qkrw

nwnk Gr ky goly]) kih rivdws.Aws lig jIvau; icr BieE drsnu dyKy]) Avrn kI Awsw; ikCu nwhI] eykY Aws; Dro mn mwhI] Awn Aws; aupjq ikCu nwhI] vw kI Aws; Dro mn mwhI] Anuswr ijqnw icr s`cy bRhm jI ’qy Aws nhIN r`Kdw, sMswrI AwsW nhIN iqAwgdw, auqnw icr Aws aUxI hY[ ijvyN mYnUM rwj qwj imly, s`q b`cy imlx Awid, pRwpq ku`J BI nhIN huMdw[ ingurw bMdw, nwSvMq (dunI)dunIAW ivic (AwieE)AwieAw, bhuqy ju`g ijaux, hor Anyk pRkwr dI Aws, vYr nwl, jIAW ƒ swVn &Ukx, corI XwrI ivkwr mMdkrm krn dI (AwsUxI)n pUrI hox vwLI, BYVI mMdI aUxI Aws bMin@ ky, nMgw (viq)muV igAw,“hwie Eie! jy mYN ijauNdw rihMdw &lwny dw isr v`Fxw sI, Apxy muMfy dI bWh PV ky, sux Eie muMifAw! qUM &lwny dw isr CyqI v`Fxw, myrI Awsw pUrI krIN”[ XQw:- Awsw krqw. jgu muAw; Awsw mrY n jwie] nwnk. Awsw pUrIAw; scy isau icqu lwie] mlkl mauq jW AwvsI; sB drvwjy BMin] (mauq)mOq dw (mlkl)PirSqw jmdUq (jW)jdooN dyh rUpI ikly dy ieMidRAW rUp (sB)swry drvwjy BMin ky (AwvsI)Awvygw[ A`KW qoN AMn@w kr dyvygw kMnw qoN boLw, h`Q pYr kMm krno ht jwxgy[ zbwn bMd ho jwvygI[ XQw:sRvnn ibkl Bey sMig qyry; ieMdRI kw blu Qwkw] crn rhy kr Frik pry hY; muKhu. n inksY bwqw]3]) cauQY phrY rYix kY, vxjwirAw imqRw; ibriD BieAw qnu KIxu] AKI AMDu. n dIseI, vxjwirAw imqRw; kMnI. suxY n vYx] AKI AMDu. jIB rsu nwhI; rhy prwkau qwxw] gux AMqir nwhI. ikau suKu pwvY; mnmuK Awvx jwxw] KVu pkI. kuiV BjY ibnsY; Awie clY ikAw mwxu] khu nwnk. pRwxI cauQY phrY; gurmuiK sbdu pCwxu]4]) ijqu idin. dyh ibnssI; iqqu vylY khsin pRyqu] pkiV clwiein. dUq jm; iksY n dynI Byqu] Cif KVoqy iKnY mwih; ijn isau lgw hyqu] hQ mroVY qnu kpy; isAwhhu hoAw syqu] dMdW kMnW loiexW; ien@W idqI hwr[ dyK PrIdw. auiT cly; qyry mu`F kdImI Xwr[ AQvw BwvyN ikqny mrzI ikilAW ’c sur`iKAq hovy, mOq dw PirSqw jmdUq jdo, ikilAW dy swry drvwjy BMin ky Awvygw, aus ƒ koeI BI rok nhIN skygw[ mOq ikvyN AwauNdI hY? AmYirkw ny qzrbw krn leI, mrxwaU do bMdy SIiSAW ’c iek`Ty pw idqy, jmdUq dy Awaux ƒ koeI BI rwh nhIN sI[ pihlW ie`k dy AMdroN hrw ijhw DUAW, rUh inklI, dUjy dy pYrW v`l jw ky, QoVI ijMnI jg@w pwV ky, auqWh inkl geI[ vyK ky bVy hI hYrwn hoey, hW koeI ies ’coN rUh inkldI hY[ so ies qrW BwvyN SIisAW ’c bMd sn, Pyr BI aus dI izMd k`F leI, mhwrwj swihb jI ny AYsw ivsmwd kwrn idKwieAw[ iqnw ipAwirAw BweIAW; AgY idqw bMin@] jo AMmW jwey sn, iqnw ipAwirAw BweIAW; im`qRW sbMDIAW ny, sB dyy (AgY) swhmxy, ArQI ’qy r`K ky, K`&x ’c vlyt ky, r`sIAW nwl cMgI qr@W bMin@ idqw, ikqy if`g hI n pvy, icKw q`k phuMc jwvy, CyqI lWbU lweIey[ vyKhu bMdw cilAw; chu jixAw dY kMin@]) sBu ko qyrY vis; Agm Agocrw] qU Bgqw kY vis; Bgqw qwxu qyrw]) hukmY AMdir.sBu ko; bwhir hukm n koie] nwnk.hukmY jy buJY; q www.Gursevak.com

383

q`qkrw

haumY khY n koie]) DrqI aupir kot gV; kyqI geI vjwie] jo.Asmwin n mwvnI; iqn nik nQw pwie]) Awip nwQu.sB nQIAnu; sB hukim clweI] nwnk.hir BwvY so kry; sB clY rjweI] Anuswr ijhVw AwkI hMkwrI Asmwn ’c nhIN sI imAwauNdw, hrnwkS vWg dunIAW ƒ swVdw &Ukdw sI, b`jr pwp krky, cly juAwrI; duie hQ Jwir] Anuswr dovyN h`Q JwV@ ky, vyKhu BweI! hMkwrI pwpI nIc cMfwl bMdw, chu (jixAw)bMidAW (dY)dy (kMin@)moiFAW au~pr, SmSwn BUmI v`l cilAw jw irhw hY[ ies Amolk dyh ’c muV ky nhIN Awvygw[ XQw:- kwn ky gey qy khW AYsy kwn hoq mUV, nYn ky gey qy khW AYsy nYn pweIey] nwskW gey qy khW nwskW sugMD lYq, muK ky gey qy khW AYsy muK gweIAY] hwQ ky gey qy khW AYsy hwQ hovq hYN, pYr ky gey qy khW AYsy Pyr pweIAY] XyhI qo ivcwr dyK suMdr kihq qUhI, dyh ky gey qy khW AYsI dyh pweIAY]) qQw:- cwr idnW dI izMdgI pwpW ivc gujwr nhIN] pl pl eyh svws eyh Gtdy jWdy qYnUM kuC BI swr nhIN] mwns dyh Amolk pweI kOfI bdly hwr nhIN] AwqmnMd eyh mwns dyhI imlnI bwrMbwr nhIN] ies leI hr pRwxI ƒ cwhIdw hY ik nwm jipAw kry[ ikauNik, rwm Bjn dw vylw hY Xyh rwm Bjn dw vylw hY] lK Krcy qy hQ n Awvy, mwns jnm suhylw hY] nw koeI sMgI nw koeI swQI auf jwsI hMs iekylw hY] Xyh jg jwn muswPr Kwnw, gurU rhY n cylw hY] khy kbIr goibMd gun gwE, JUTw Xyh sB mylw hY] PrIdw. Aml ij kIqy dunI ivic; drgh Awey kMim]100] bwbw PrIdw swihb jI PurmwauNdy hn:- hy BweI! ieh smJ lau (ij)ijhVy ies ny (dunI)dunIAW ivic rihMidAW, nwmu jpx jpwaux Bjn ismrx puMn dwn praupkwr nykI cMigAweI dy SuB (Aml)kMm kIqy sn, auh vwihgurU jI dI (drgh)sBw drbwr ’c, ies dy kMim Awey[ XQw:- ivic dunIAw; syv kmweIAY] qw drgh bYsxu pweIAY] khu nwnk; bwh lufweIAY]) kIiqAw ibMdI nhIN lwauxI- ieknw no sB soJI AweI; ieik iPrdy vyprvwhw] Aml ij kIiqAw dunI ivic; sy drgh Egwhw]98] pRym pRcwr:- d`uD m`Kx nwl sMBwlI dyh nwl ismrx bMdgI nhIN kIqI, aus dI mMdI hwlq dsdy hn, kSt Bog 2 ky mr igAw, icKw ’qy pw ky swV idqw, cwhy d`b idqw, kukrm krn vwlI dyh nwl n geI[ XQw:- k`jl[ bih- T polw- PrIdw. ijn@ loiex, jgu moihAw; sy loiex. mY ifTu] kjl ryK. n shidAw; sy pMKI sUie bihTu]14]) vMnu gieAw. rUpu ivxisAw; duKI dyh rulI] ikQhu AwieAw. kh gieAw; ikhu n sIE ikhu sI] min muiK glw goeIAw; kIqw cwau rlI]) jwig lyhu.ry mnw jwig lyhu; khw gwPl soieAw] jo qnu aupijAw sMg hI; so BI.sMg n hoieAw] pMKIAW, k`kru- PrIdw. hau bilhwrI, iqn@ pMKIAw; jMgil ijMn@w vwsu] kkru cugin. Qil vsin; rb n Cofin pwsu]101] vwihgurU PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- suAwd rs ks Gr jwiedwd Dn hMkwr ivkwr dy iqAwgI vYrwg ibbyk rUp KMbW vwly iqn@ (pMKIAw)sMqW www.Gursevak.com

384

q`qkrw

qoN (hau)dwsn dws, mn bwxI rom 2 krky (bilhwrI)kurbwn jWdw hY, ijMn@w dw jMgil ’c (vwsu)vsxw hY[ (kkru)roV kMkr (cugin)cugdy Bwv Ckdy hn[ (kkru)qyz pwly ’c BI jMgL (Qil)AsQwn ’c (vsin)vsdy hn[ qLy suAwdly pdwrQ Dn ƒ (kkru)kMkr roV vWg smJdy hn, Bwv ien@W v`loN idRV vYrwg iqAwg hY, p`ly Dn nhIN bMn@dy, koeI mihl munwrw nhIN[ prmpUjnIk rb jI ƒ (n)nhIN (Cofin)C`fdy, roim 2 krky ismrn kridAW r`b jI (pwsu)koLy vsdy hn, Bwv lIx rihMdy hn[ ijvyN mwrkMfy irKI jI ny, l`K vr@y qoN izAwdw aumr ’c AwpxI koeI BI jg@w nhIN bxweI, hr vyly kyvl ismrn hI ismrn muK mMn ky, ismrn hI ismrn kIqw[ XQw:- mwrkMfy qy ko AiDkweI; ijin iqRx Dir mUMf blwey]) keI koit; Bey bYrwgI] rwm nwm sMig; iqin ilv lwgI]) kqMc cpl mohnI rUpM pyKMqy; iqAwgM kroiq] rhMq sMg Bgvwn ismrx; nwnk.lbD´M Acuq qnh]) hir ibnu jo rhxw.nrku so shxw; crn kml mnu byiDAw] hir risk bYrwgI, nwim ilv lwgI; kqhu.n jwie inKyiDAw]) ijn scu jwqw; sy sic smwxy] hir gux gwvih; scu vKwxy] nwnk nwim rqy bYrwgI; inj Gir qwVI lwvixAw]) ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] khu nwnk sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) qWeIN- hmrw mnu bYrwg ibrkqu BieE; hir drsn mIq kY qweI]) mY nIry.Aink Bojn bhu ibMjn; iqn isau.idRsit n krY rucWgY]) jy DrqI sB kMcnu kir dIjY; ibnu nwvY.Avru n BwieAw rwm]) qWeIN- myrw mnu locY; gur drsn qweI] iblp kry; cwiqRk kI inAweI]) prMdey; n igrwh jr] drKq Awb; Aws kr] idhMd sueI] eyk queI. eyk queI]) isD swiDk. igrhI jogI; qij gey Gr bwr]) mY dyvwnw BieAw AqIqu]) min bYrwgu BieAw; drsnu dyKxY kw cwau]) hau. rih n skw. ibnu dyKy pRIqmw; mY. nIru vhy vih. clY jIau]) iek GVI. n imlqy; qw kiljugu hoqw] huix kid imlIAY; ipRA quDu BgvMqw] moih. rYix. n ivhwvY, nId n AwvY; ibnu dyKy. gur drbwry jIau]) Awsw Gru 4 mhlw 1 <> siqgur pRswid] qWeIN- dyviqAw. drsn kY qweI; dUK BUK qIrQ kIey] jogI jqI jugiq mih rhqy; kir kir Bgvy ByK Bey]1] qau kwrix swihbw rMig rqy] qyry nwm Anykw rUp Anµqw; khxu n jwhI qyry gux kyqy]1] rhwau] dr Gr mhlw.hsqI GoVy; Coif ivlwieiq dys gey] pIr pykWbr swilk swidk; CofI dunIAw Qwie pey]2] swd shj suK.rs ks qjIAly; kwpV Cofy cmV lIey] duKIey drdvMd dir qyrY; nwim rqy drvys Bey] KlVI KprI lkVI cmVI; isKw sUqu DoqI kIn@I] qUM swihbu. hau sWgI qyrw; pRxvY nwnku jwiq kYsI]4]1]33]) gurmuiK; Kojq Bey audwsI] qWeIN- drsn kY qweI; ByK invwsI] swc vKr ky; hm vxjwry] nwnk gurmuiK auqris pwry]18] r`uiq p`q- PrIdw. ruiq iPrI, vxu kMibAw; pq JVy JiV pwih] cwry kuMfw FUMFIAW; rhxu ikQwaU nwih]102] DMn hn bwbw &rId swihb jI, Awp jI nMU, vwihgurU jI AnykW srgun srUp Dwr ky drSx bKS rhy hn, inrgux ’c mn bwxI roim 2 krky lIn ho rhy hn[ swnMU www.Gursevak.com

385

q`qkrw

AikRqGxW klju`gI mhW pwpI jIAW ƒ ivkwrW AOguxW doSW qoN bcwaux leI, pUrn vYrwg hI vYrwg pYdw krn leI, mrnw Xwd krw rhy hn, ijs krky suAws 2 vwihgurU 2 jpIey[ hy gRIb PrIdw! sOx BwdoN vrKw dI hrI BrI ruiq (iPrI)bdl geI Bwv p`qJV ru`q Aw geI, qyz TMFI hvw c`lx qoN (vxu)jMgL, TMFI hvw dI TMF nwl (kMibAw)kMb au~iTAw[ TMFI qyz hvw dy ibR`CW ƒ JMjoVn qoN (pq)p`qy (JVy)JV JiV ky, DrqI ’qy if`g (pwih)pYNdy hn[ au~qR d`Kx pUrb p`Cm cwry (kuMfw)qr&W (FUMFIAW)KojIAW hn, (ikQwaU)iksy QW vI p`iqAW dw ibR`CW nwl l`gy (rhxu)rihxw (nwih)nhIN huMdw, ib`RCW dy p`qy JV@ jWdy hn, ieauN juAwn AvsQw rUpI ruiq (iPrI)bdl geI Bwv ibRD AvsQw rUpI p`qJV ru`q Aw geI, buirAweIAW dI TMF sihq, mMd- vwSnw rUpI hvw nwl sRIr rUpI vxu, pwpW rUpI pwLy nwL kMibAw, h`Q ih`lx l`g gey, sRIr kmzor hox qoN, ieMdRIAW rUpI p`qy JVy JiV pYNdy hn[ KMf dI cu`tkI du`D ’c pwaux l`igAW, bwhr if`g pYNdI hY, A`KW dyKx v`loN jbwb dy idMdIAW hn[ kMn boLy ho jWdy hn[ cwry qr&W KojIAW hn, iksy QW sRIr dw rihxw nhIN huMdw[ XQw:- PrIdw. AKI dyiK pqIxIAW; suix suix rIxy kMn] swK pkMdI AweIAw; hor kryNdI vMn]) PrIdw. ienI inkI jMGIAY; Ql fUMgr BivEim@] Aju PrIdY. kUjVw; sY kohW QIEim]20]) sRvnn ibkl Bey sMig qyry; ieMdRI kw blu Qwkw] crn rhy kr Frik pry hY; muKhu. n inksY bwqw]) c`bx c`lx- cbx clx rqMn; sy suxIAr bih gey] hyVy muqI Dwh; sy jwnI cil gey]77]) dyKu PrIdw. ju QIAw; dwVI hoeI BUr] Aghu nyVw AwieAw; ipCw rihAw dUir]9]) PrIdw. isru pilAw. dwVI plI; muCW BI plIAW] ry mn. gihly bwvly; mwxih ikAw rlIAW]) buFw hoAw syK PrIdu; kMbix lgI dyh] jy sau vir@Aw jIvxw; BI qnu hosI Kyh]) cauQY phrY rYix kY, vxjwirAw imqRw; ibriD BieAw qnu KIxu] AKI AMDu. n dIseI, vxjwirAw imqRw; kMnI. suxY n vYx] AKI AMDu. jIB rsu nwhI; rhy prwkau qwxw] gux AMqir nwhI. ikau suKu pwvY; mnmuK Awvx jwxw] KVu pkI. kuiV BjY ibnsY; Awie clY ikAw mwxu] khu nwnk. pRwxI cauQY phrY; gurmuiK sbdu pCwxu]4]) dMdW kMnW loiexW; ien@W idqI hwr[ dyK PrIdw. auiT cly; qyry mu`F kdImI Xwr[ PrIdw. pwiV ptolw Dj krI; kMblVI pihryau]) vysIN- ijn@I vysI. shu imlY; syeI vys kryau]103] vwihgurU DMn bwbw &rId swihb jI, bhuqo bhuqy Gxy vYrwg, pUrn gRIbI sihq &urmw rhy hn:- hy dwsn dws gRIb PrIdw! (ptolw)rySm dw bsqR Aqy (kMMblVI)kMbLI pwiV ky, (Dj)lIrW (krI)kr dyeIN, rySm kMbLI dw pihnxW C`f ky, lIrW hI pYn@xw kr[ (ijn@I)ijn@W (vysI)vysW pihrwivAW, (vysI)SuB AmlIN (shu)pqI pRmwqmw jI (imlY)imlx, (syeI)EhI (vys)pihrwvy, SuB Aml, (kryau)krnw kr[ pRwpqI dy (vys)SuB Aml, Awpy hI d`sdy hn:- invxu su AKru. Kvxu guxu; ijhbw mxIAw mMqu] ey qRY BYxy vys kir; qw vis AwvI kMqu]127]) isPiq srm kw kpVw mWgau; hir gux, nwnk rvqu rhY]4]7]) gur kw sbdu. mnY mih muMdRw; iKMQw iKmw hFwvau]) srb kI ryx; hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]) khu www.Gursevak.com

386

q`qkrw

nwnk; Awpu imtwieAw] sBu pwrbRhmu; ndrI AwieAw]) shij sMqoiK sIgwrIAw; imTw bolxI] ipru rIswlU. qw imlY; jw. gur kw sbdu suxI]) AwT phr kir joiV rhu; qau. BytY hir rwie rI]) Awpu gvweIAY. qw shu pweIAY; Aauru kYsI cqurweI]) swcu khO. sun lyhu sBY; ijn pRymu kIE. iqn hI pRBu pwieE]) sRb ivAwpI mhW ivsmwd is`iKAw:- r`b srUp Bgq jI ƒ sRb ivAwpI mhW ivsmwd vYrwg hI vYrwg hY[ Kwx pIx pYn@x ivkwr dw pUrn iqAwg hY[ pKMfI sMqW Aqy sB ƒ sohxy bsqR &YSn idKwvy dy iqAwg dw SuB s`cw aupdyS hY, jo rySm dy bsqR kMbLI pwV ky lIrW pYihn rhy hn[ XQw:- bwbw; horu pYnxu KusI KuAwru] ijqu pYDY. qnu pIVIAY; mn mih. clih ivkwr]1]) hy BweI! gurmiq dw pihnxw C`f ky, horu durmiq dw pYnxu, KusI ƒ KuAwrI ’c bdl idMdw hY[ (ijqu)ijs d y(pYDY)pYn@x krky sRIr ’c kSt ivSy ivkwr dIAW pIVW huMdIAW hn[ ijhVy pMKfI sMq, dunIAwvI bMdy, pKMf krky, dunIAW ƒ CL ky, mwieAw nMMU Apxy Kwx kImqI bsqRW GrW AsvwrIAW ’qy ^rcdy hn, Drm- ArQ nhIN ^rcdy[ sohxy 2 coLy bsqR sugMDIAW lwauxIAW CwpW pwauxIAW sonw pYn@xw sMqgIrI dy rMgW 2 dy iSMgwr krny[ XQw:- mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaun@W jwnW]1]) ByK idKwey jgq ko; logn ko bis kIn] AMq. kwl kwqI ktÎo; bwsu nrk mo lIn] gurU Gr dI mwieAw nwgxI, corI krnI, Zolk ’qy kbzw krnw, bMdgI gurU syvw n krnI, KIrW pUVy Anyk pRkwr dy pdwrQ Ckxy, kyvl suAwd dy hI vsIkwr rihxw[ mÚ 3] kwie ptolw pwVqI; kMblVI pihryie] nwnk. Gr hI bYiTAw, shu imlY; jy nIAiq rwis kryie]104] prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU mh`ly pihly jI dy (3)qIjy (mÚ)srUp, sRI gurU Amrdws jI mhwrwj, Awpxy ipAwry Bgq jI ƒ isropwau b^SidAW, jo aun@W ny aupRokq slok ’c, bcn khy hn, aun@W ƒ Pu`l cV@w rhy hn[ siqgurU mhwrwj swihb jI, Bgq jnW; hir mW ipau bytw] hn[ sRI &rId swihb jI, gurU Amrdws swihb jI ie`k joiq hn, mhwrwj swihb jI &urmw rhy hn:- hy ipAwirE ! “sRI Bgq PrIdw swihb jI ny, jo Amolk suMdr bcn &urmwey hn, so shI inscy s`cy hn, mMnxy pUjxy kmwauxy nmskwrny iDAwauxy krky, Akwl purK jI dI pRwpqI hY[ Awpxy ipAwry is`KW ƒ kih rhy hn, hy BweI vyKo! bwbw &rId swihb jI Akwl purK jI dI auqm sKI (kwie)iks leI (ptolw)rySm dw bsqR Aqy (kMMblVI)kMbLI ƒ (pwVqI)pwVdI hY, lIrW (pihryie)pYhn rhI hY? au~qR:- pUrn Bgq jI pUrn vYrwg iqAwg sihq, iesqRI spu`qR Gr sMswr dw swrw moh PYSn iqAwg ky, ieh vYrwgmeI gurbwxI Akwl purK jI ’c lIx ho ky aucwr rhy hn:- PrIdw. pwiV ptolw Dj krI; kMblVI pihryau]) vysIN- ijn@I vysI. shu imlY; syeI vys kryau]103]) sohxy bsqR pihn ky sohxy bnxy krky ivkwr aupjdy hn[ ies leI Awp jI ƒ sohxy bsqR pihnxY cMgy nhIN lgdy[ XQw:- hau BeI aufIxI. kMq kau AMmwlI; so ipru. kid nYxI dyKw] siB rs www.Gursevak.com

387

q`qkrw

Bogx ivsry; ibnu ipr. ikqY n lyKw] iehu kwpVu. qin n suKwveI; kir n skau. hau vysw] ijnI sKI. lwlu rwivAw ipAwrw; iqn AwgY. hm Awdysw]3] mY. siB sIgwr bxwieAw AMmwlI; ibnu ipr. kwim n Awey] jw sih. bwq n puCIAw AMmwlI; qw ibrQw jobnu sBu jwey]) quJih suJMqw; kCU nwih] pihrwvw dyKy; aUiB jwih] grbvqI kw; nwhI Twau] qyrI grdin aUpir; lvY kwau]1] qU kWie grbih bwvlI] jYsy Bwdau KUMb rwju; qU iqs qy KrI auqwvlI]1] nwnk. Gr hI bYiTAw, shu imlY; jy nIAiq rwis kryie]104] vwihgurU (nwnk)siqgurU qIjy pwiqSwh jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwry gurisKo! r`b srUp bwby &rId swihb jI vWg, ApxI nIAiq ƒ jy (rwis)s`cI shI sw& Su`D (kryie)kr lvy, qW AMqrmuK ho ky Awpxy irdy rUpI Gr ’c, sw& nIAq bYiTAw hI, (shu)pqI pRmwqmw jI (imlY)imldy hn[ ijvyN bwby &rId swihb jI ny sw& nIAq kIqI[ ivAwpk bRhm jI AMdr bwhr pRgt ho gey[ vwihgurU jI ny AnykW srgux srUp Dwr ky drSx b^Sy[ XQw:- sloku mÚ 1] Gr hI muMiD ivdyis ipru inq JUry sMmHwly] imlidAw. iFl n hoveI; jy nIAiq rwis kry]1] mÚ 5] PrIdw. grbu ijn@w vifAweIAw; Din jobin Awgwh] KwlI cly. DxI isau; itby ijau mIhwhu]105] vwihgurU gurU nwnk swihb jI dy (5)pMjvyN (mÚ)srUp, vwihgurU siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, Awpxy ipAwry Bgq jI nUM, mhW bKiSS krky, isropwE bKSidAW, sMboDn krky AiqAMq hI gRIbI nwl &urmw rhy hn:- hy Bgq PrIdw swihb jIau! ijn@w c`kRvrqI bwdSwhW ƒ Apxy (Awgwh)byhwQ bhuqy (jobin)husn juAwnI, Din vifAweIAw dw (Awgwh)bhuqw bhuqw byAMq hI (grbu)hMkwr sI[ (ijau)ijvyN ryq dy itby (mIhwhu)mINh pYx qoN iqRpq nhIN huMdy, iqvyN (DxI)mwlk pRmwqmw (isau)pwsoN KwlI AiqRpq nMgy hI cly gey, Bwv r`b jI dI pRwpqI iqRpqI nhIN kIqI, hMkwr krky Bjn bMdgI swD sMgq mhwpurSW siqgurW jI dI SuB s`cI syvw nhIN kr sky,“Eie AsIN &kIrW koLy jWdy cMgy l`gdy hW”[ XQw:- rMg sMig ibiKAw ky Bogw; ien sMig.AMD n jwnI]1] hau sMcau hau Kwtqw; sglI AvD ibhwnI] rhwau] hau sUrw prDwnu hau; ko nwhI muJih smwnI]2] jobnvMq Acwr kulInw; mn mih hoie gumwnI]) hau bMDau; hau swDau bYru] hmrI BUim; kauxu GwlY pYru]) bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib gly] PrIdw. iqnw muK frwvxy; ijnw. ivswirEnu nwau] AYQY. duK GxyirAw; AgY. Taur n Twau]106] hy dwsn dws gRIb PrIdw! iqnw dy muK iBAwnk ivkrwL (frwvxy)frwauNxy hn, ijnw ny, hIey ko pRIqmu; vwihgurU (nwau)nwmu jI (ivswirEnu)Bulw idqy hn, nwm- hIn nwsqkW ƒ (AYQy)ies lok ’c (GxyirAw)bhuqy bhuqy duK hn, (AgY)pRlok ’c, vsx leI (Taur)jg@w, (Twau)itkwxw nhIN imldw, Bwv D`ky hI D`ky pYNdy hn[ XQw:- gauVI mhlw 5] kx ibnw; jYsy QoQr quKw] nwm ibhUn; sUny sy muKw]1] hir hir nwmu; jphu inq pRwxI] nwm www.Gursevak.com

388

q`qkrw

ibhUn; iDRgu dyh ibgwnI]1] rhwau] nwm ibnw; nwhI muiK Bwgu] Brq ibhUn; khw sohwgu]2] nwmu ibswir; lgY An suAwie] qw kI Aws; n pUjY kwie]3] kir ikrpw; pRB ApnI dwiq] nwnk nwmu jpY; idn rwiq]4]65]134]) hir ky nwm hIn; byqwl]) mÚ 5] koit ibGn iqsu lwgqy; ijsno ivsrY nwau] nwnk. Anidnu iblpqy; ijau suM\Y Gir kwau]2] AYQY duK GxyirAw;:- pr inMdw, pr iesqRI gmn, jUAw kql corI fwky isgRt qmwkU nSy kwm kRoD loB moh hMkwr ivkwr mwieAw dÍYq AigAwn vYr eIrKw iqRSnw zor zulm Awid doSW krky Awp qV&dy sVdy mrdy Kpdy hn, hornW ƒ qV&wauNdy swVdy mwrdy hn[ PrIdw. ipCl rwiq. n jwigEih; jIvdVo muieEih] jy qY. rbu ivswirAw; q. rib n ivsirEih]107] bwbw &rId swihb jI vwihgurU jI dy ipAwr siqkwr ’c, Awpxy mn ƒ sMboDn krky kihMdy hn:- hy dwsn dws gRIb PrIdw! qUM ipCl rwiq svw pihr dy qVky, ismrn syvw pRymw- BgqI krn leI (n)nhIN (jwigEih)jwigAw, mirAw hI ipAw irhw, r`b jI v`loN (jIvdVo)ijauNdw hI (muieEih)mr igAw, pRIqI ibnw murdw hY[ XQw:- swro idnsu; mjUrI krY] hir ismrn kI vylw; bjr isir prY]1]) bury kwm kau; aUiT KloieAw] nwm kI bylw; pY pY soieAw]1]) sloku] Aiq suMdr kulIn cqur; muiK i|AwnI DnvMq] imrqk. khIAih nwnkw; ijh pRIiq nhI. BgvMq]) jy qY. rbu ivswirAw; q. rib n ivsirEih]107] jy (qY)qUM rbu jI ƒ (ivswirAw)Bulw idqw hY, q Xwd r`K, qUM rib ƒ nhIN (ivsirEih)Bu`ilAw, auh AMqrjwmI ivAwpk nyVy qoN nyVy suxdy vyKdy hn[ XQw:- srb BUq; Awip vrqwrw] srb nYn; Awip pyKnhwrw]) sBu ikCu suxdw vyKdw; ikau mukir pieAw jwie]) AikrqGxw no pwldw; pRB nwnk. sd bKisMdu] BwvyN qUM aun@W ƒ nhIN jpdw Pyr BI qyrI pwlxw kr rhy hn[ jdoN aun@W ny qYnUM Bulw id`qw, Bwv qyry ’coN joiq iK`c leI, ie`k kdm BI nhIN cu`k skyNgw[ XQw;- jb ApunI joiq. iKMcih qU suAwmI; qb koeI krau idKw viKAwnw] AMimRq vyly dI bhuq v`fI mhwnqw kih rhy hn:sloku] JwlwGy auiT. nwmu jip; inis bwsur AwrwiD] kwrHw. quJY n ibAwpeI; nwnk. imtY aupwiD]1] AMimRq vyly dw jwgxw jy koeI jwgy inq ie`k vDydI Awrjw dUjw swihb AwvY iciq]) cauQY phir sbwh kY; suriqAw aupjY cwau] iqnw drIAwvw isau dosqI; min muiK scw nwau] EQY AMimRqu vMfIAY; krmI hoie pswau] mÚ 5] PrIdw. kMqu rMgwvlw; vfw vymuhqwju] A`lh- Alh syqI riqAw; eyhu scwvW swju]108] vwihgurU gurU nwnk dyv swihb jI dy (5)pMjvyN (mÚ)srUp, DMn siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI bwby &rId swihb jI ƒ isropwau bKSdy hn:- hy prm ipAwry prmpUjnIk Bgq PrIdw swihb jIE! sB dy AMdr bwhr sB smyN sq sMqoK dXw Drm SuB guxW dy Anq klwvwn pRkwS hI pRkwS (kMqu)pqI vwihgurU jI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd (rMgwvlw)AnMd vwly, swirAW qoN (vfw)v`fy, (vymuhqwju)suqMqR vypRvwh hn[ www.Gursevak.com

389

q`qkrw

prmpUjnIk bymuhqwj suqMqR pqI (Alh)prm pwk vwihgurU (syqI)nwl, rom 2 krky jo (riqAw)rMgy jwxw hY, eyhu hI (scwvW)s`c vwlw (swju)lwB hY[ eyhu hI (scwvW)s`c vwlw, sq sMqoK dXw Drm inMmRqw hlImI gRIbI Awid suB guxW dw (swju)swjo smwn, (swju)sjxw hY[ eyhu hI (scwvW)s`c vwlw, Ajpw jwp rUp swju v`j irhw hY[ jo s`c rMgy pRymI gursyvk ƒ q`qW pSUAW pMCIAW sB AvwzW ’coN hr smyN suxdw rihMdw hY[ XQw:- jh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd sUrj guxqwsw]) gwvih quhno.pauxu pwxI bYsMqru; gwvY rwjw Drmu duAwry]) jo bolq hY.imRg mIn pMKyrU; su ibnu hir.jwpq hY nhI hor]) sBY Gt rwmu bolY; rwmw bolY] rwm ibnw; ko bolY ry] mÚ 5] PrIdw. duKu suKu ieku kir; idl qy lwih ivkwru] Alh BwvY. so Blw; qW lBI drbwru]109] vwihgurU gurU nwnk dyv swihb jI dy (5) pMjvyN (mÚ) srUp vwihgurU siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, Awpxy ipAwry Bgq jI ƒ mhW bKiSS krky, isropwE bKSidAW, sMboDn krky AiqAMq hI gRIbI nwl &urmw rhy hn:- hy Bgq PrIdw swihb jI! dwsn dws Apxy mn ƒ ieauN aupdyS idMdw hY[ hy mn! duKu suKu (ieku) ie`ko jyhw (kir) krky smJ[ dohW hwlqW ’c, Ajpw jwp vwihgurU jI ’c lIx rhu! idl (qy) qoN (ivkwru) kwm kRoD, (ivkwru) KotI kwr (lwih) lwhuxw kr, jo idl ’c sMklp &urnw hY ieh BI bhuq v`fw boJ hY[ XQw:- sUK dUK; jn sm idRstyqw] nwnk; pwp puMn nhI lypw]6]) gurmuiK buFy kdy nwhI; ijn@w AMqir suriq igAwnu] sdw sdw hir gux rvih; AMqir shj iDAwnu] Eie sdw Anµid ibbyk rhih; duiK suiK eyk smwin] iqnw ndrI ieko AwieAw; sBu Awqm rwmu pCwnu]) gurmuiK AMqir shju hY; mnu ciVAw dsvY Awkwis] iqQY.aUNG n BuK hY; hir AMimRq nwmu suK vwsu] nwnk.duKu suKu ivAwpq nhI; ijQY Awqm rwm pRgwsu]16]) duK suK auAw kY; smq bIcwrw] nrk surg; rhq Aauqwrw]) suKu duKu dono.sm kir jwnY; Aauru mwnu Apmwnw] hrK sog qy rhY AqIqw; iqin jig qqu pCwnw]1]) suKu duKu ijh prsY nhI; loBu moh AiBmwnu] khu nwnk sunu ry mnw; so mUriq Bgvwn]13]) mMqRM rwm rwm nwmM; D´wnµ srbqR pUrnh] g´wnµ sm duK suKM; jugiq inrml inrvYrxh] dXwlµ srbqR jIAw; pMc doK ibvrijqh] Bojnµ gopwl kIrqnM; Alp mwXw jl kml rhqh] aupdysM sm imqR sqRh; BgvMq Bgiq BwvnI] pr inMdw nh sRoiq sRvxM; Awpu iq´wig sgl ryxukh] Kt lK´x.pUrnµ purKh; nwnk nwm swD sÍjnh]) sUiK ArwDnu. dUiK ArwDnu; ibsrY n kwhU byrw]) soriT mhlw 9] jo nru duK mY; duKu nhI mwnY] suK snyhu Aru BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY]1]) suKu duKu dono.sm kir jwnY; Aauru mwnu Apmwnw]) jy suKu dyih. q quJih ArwDI; duiK BI quJY iDAweI]2] jy BuK dyih. q ieq hI rwjw; duK ivic. sUK mnweI]3] qnu mnu kwit kwit sBu ArpI; ivic AgnI. Awpu jlweI]4]) mwrU mhlw 5] mwn moh Aru loB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu guxw hir bxjy; lwid vKru lY cwilE]1] syvk kI; EVik inbhI www.Gursevak.com

390

q`qkrw

pRIiq] jIvq swihbu syivE Apnw; clqy rwiKE cIiq]1] rhwau] jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs qy,muKu nhI moirE] shju Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE]2] AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE]3] BieE ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksmu pCwqw] Alh BwvY. so Blw; qW lBI drbwru]109] (Alh) ApxI pdvI qoN nw lihx vwly (Alh) pwk piv`qR vwihgurU jI ƒ jo (BwvY) BwauNdw hY, BwvyN d`uK Bu`K dyx (so) Es ƒ (Blw) cMgw im`Tw krky mMn, qW (drbwru) vwihgurU jI (lBI) l`Bxgy[ XQw:- AwT phr; inkit kir jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY]) du`K suK ’c Bwxw mMnx dw aupdyS bKS rhy hn, du`K ƒ zrn dI bKiSS kr rhy hn[ XQw:- qyrw kIAw; mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu; nwnku mWgY]) mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq ky krqb; kusl smwnw]) jo ikCu krY.soeI pRB mwnih; Eie rwm nwm rMig rwqy] iqn@ kI soBw sBnI QweI; ijn@ pRB ky crx prwqy]1] AwT phr; inkit kir jwnY] pRB kw kIAw; mITw mwnY]) mÚ ƒ mh`lw, 5 ƒ pMjvW pV@o[ v`jdI- mÚ 5] PrIdw. dunI vjweI vjdI; qUM BI vjih nwil] soeI jIau. n vjdw; ijsu. Alhu krdw swr]110] vwihgurU gurU nwnk swihb jI dy (5)pMjvyN (mÚ)srUp vwihgurU siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI, Awpxy ipAwry Bgq jI ƒ mhW bKiSS krky, isropwE bKSidAW, sMboDn krky AiqAMq hI gRIbI nwl &urmw rhy hn:- hy Bgq PrIdw swihb jI! dwsn dws Apxy mn ƒ ieauN aupdyS idMdw hY[ hy mn! (dunI)dunIAW jMmx mrn, hrK sog, sMjog ivjog pwp puMn do nIhW vwLI dunIAW jo nwsvMq hY, ieh pMjW ivkwrW, lVweI dÍYS vYr eIr^w inMdw Awid AOguxW dI vjweI vjdI hY, Bwv ie`k dUjy nwl KVkdy rihMdy hn[ ie`k mulK dUjy ’qy hmlw krdw hY[ mwrU hiQAwrW nwl lVweI klys krky pUrW dy pUr qbwh ho rhy hn[ ie`k kihMdw “mYN qyrI A`K k`F dyaUN[ ” A`goN kihMdw, mYN dohyN k`F dyvWgw[ XQw:- hMaumY AMdir KVku hY; KVky KVik ivhwie]) hy mn! “qUM BI nwil hI (vjih)v`j irhw hYN[ soeI jIau. n vjdw; ijsu. Alhu krdw swr]110] hy gurmuiK snmuK &rId swihb jIE! (soeI)auh gurmuiK (jIau)purK (n)nhIN (vjdw)vjdy, ijsu mhW purK jI dI (Alhu)pwk piv`qR vwihgurU jI (swr)sMBwl krdy hn[ ijvyN hux prmpiv`qR prmpUjnIk inrMkwr gursbd srUp siqgurU gRMQ swihb jI gurqw ibrwjmwn ho ky pRymIAW dy idl idmwg ’c hr smyN gurbwxI Byj ky sRb`q dw Blw kr rhy hn[ Awpy Awp hI gurbwxI Byj ky aun@W dy idl ’coN AMimRq muK ’c hr smyN Byj ky, AMimRq nwl iqRpq krky pwldy rihMdy hn[ syvk kau; pRB pwlnhwrw] syvk kI; rwKY inrMkwrw]) siqguru isK kI; krY pRiqpwl] syvk kau; guru sdw dieAwl] www.Gursevak.com

391

q`qkrw

mÚ 5] PrIdw. idlu rqw iesu dunI isau; dunI. n ikqY kMim] gw`KVI- imsl PkIrW gwKVI; su pweIAY pUr krMim]111] vwihgurU ShIdW dy isrqwj, DMn siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb jI, hux au~bldI dyg AMdr bYT rhy hn, hux q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw sIs ’qy puAw rhy hn, sVdI bldI m`cdI loh ’qy hux KV@ rhy hn[ AYsw dwqw; siqguru khIAY]) qum bf dwqy; dy rhy] jIA pRwx mih; riv rhy] Anuswr Bgq &rId swihb jI ƒ isropwau bKSidAW, vwihgurU gurU nwnk swihb jI dy (5)pMjvyN (mÚ)srUp, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; vwihgurU siqgurU Arjn dyv mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI &urmw rhy hn:- hy prmpUjnIk Bgq PrIdw swihb jIE! dwsn dws Apxy mn ƒ ieauN aupdyS idMdw hY[ hy mn! iesu (dunI)mwieAw nwl, idl (rqw)rMigAw hovy, (dunI)mwieAw (ikqY)iksy BI kMim nhIN hY[ XQw:- mwieAw.mnhu n vIsrY; mWgY dMmw dMm] so pRBu.iciq n AwveI; nwnk.nhI krMim] A`KW nwl pr iesqRI mrd dy rUp ƒ ivkwr idRStI nwl dyKxw, ivkwrI gwxy suxny gwauxy, zor zulm krky mwieAw iek`qR krnI, qyz imrc lUx mswly qLy pdwrQ rsnw dy suAwd, ivSy dy Anyk Bog Bogxy, poly g`dy ’qy pYxw bihxw, nMgy isr ikirAw krnI, su`qy hI rihxw, ivSy ivkwr qmwSy vwlIAW mUvIAW dyKxIAW, PYSn lwauxy, kursI leI mrnw mwrnw, AwpxI vifAweI Awp krnI krwauxI, AwpxI vifAweI sux ky KuS ho ky hMkwr krnw myry jYsw c`kRvrqI bwdSwh BI nhIN, ivSy ivkwr dI g`l kr sux ky h`sxw, sog krnw, b`cy b`cIAW smyq tYlIvIzn dy BYVy idRS dyKxy, cwh kO&I qMbwkU nsvwr pwn BYVy nSy qwS jUAw pr inMdw kusMgq krnI, prwieAw h`k Kwxw, dUjIAW zwqW qoN n&rq krky kql krny, corI XwrI mMdkrm Awid sB nwgxI mwieAw hY[ gw`KVI- imsl PkIrW gwKVI; su pweIAY pUr krMim]111] pUrn (sWeI)mwlk ^udw jI dy kwml pUrn &kIrW prmhMsW dI AiqAMq au~cI pRymw- BgqI sihq sRb`q dy Bly ihq sIs sRvMs kurbwn krn dI (imsl)rihxI krxI kmweI susMgq, bVI hI (gwKVI)kTn hY, (su)auh, pUrn gurU pRmysr siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI dI (krMim)krm- bKSI myhr nwl hI (pweIAY)pweIdI hY, ikauN jo pUrn gurU pRmysr siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI, Awpxy pyRmI is`K jI dy roim 2, AMdr bwhr hr smyN vwihgurU 3 Ajpw jwp Awp krdy rihMdy hn[ Awpxy pRymI jI dy idl idmwZ rom 2’qy, gursbd jI dI s`cI AMimRq vrKw hr smyN krdy rihMdy hn[ gursyvk jI mn rom 2 krky SWq ivsmwd ho jWdy hn[ gurU pRmysr jI ikRpw krky, Awpy lwieE; Apnw ipAwru] Anuswr Awpxw ipAwr Awp hI lwauNdy hn[ Awp jI Awp hI Awpxy pyRmI dy idl idmwZ rom 2’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, bRhmwnMd rs pRymI dy irdy’coN muK ’c hr smyN Byjdy rihMdy hn[ gurU jI dy Byjy im`Ty AMimRq, aun@W dy irdy’coN au~T ky muK’c, hr smyN AwauNdy rihMdy hn[ ivsmwd AMimRq bRhmwnMd ismrn gurbwxI, irzk hvw pwxI dUD pdwrQ lwf ipAwr b^S ky, Awpxy AqI hI ipAwry is`K b`cy jI dI pRiqpwlxw www.Gursevak.com

392

q`qkrw

hr smyN krdy rihMdy hn[ XQw:- pRiqpwlY.bwirk kI inAweI; jYsy mwq ipqweI]) siqguru isK kI; krY pRiqpwl]) {imsl PkIrW gwKVI bwry pRym bynMqI:- pihlW Awpxy srIru prvwr jwiedwd dI hMgqw myr iqAwgy, sB ku`J pUrn gurU jI ƒ Arp dyvy, ieMidRAW dy ivSy, mMdy suBwA kusMgq AOgux v`loN ijauNdw mr ky, gurU crn- kmlW ’c rih ky, SuB s`cI syvw, mwx iqAwg ky kry, AQvw, siqgur AwgY. sIsu Byt dyau; jy. siqgur swcy BwvY] Anuswr gurU jI dy snmuK srIru iqAwgy Bwv gurU jI leI Drm- Xu`D ’c, kurbwn ho jwvy[ ijvyN pMj ipAwry qy AnykW hI is`K is`KxIAW kurbwn hoey[ XQw:- pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) jau qau; pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY] AYfI v`fI mhwrwj swihb jI pRym dI K@yl. K@yl rhy hn[ jykr sB ku`J siqgurU mhwrwj swihb jI dy smrpx kr dyvy, Pyr aus dI hMgqw r`qI mwqR BI n kry, “mYN sRIr id`qw hY”, prm ipAwry gursbd jI dI cot shwry[ XQw:kbIr. cot suhylI syl kI; lwgq lyie ausws] cot shwrY sbd kI; qwsu gurU. mY dws] ijvyN vwihgurU mh`lw dUjw jI, imsl PkIrW gwKVI kmwauNidAW, DMn vwihgurU gurU nwnk dyv jI s`cy pwiqSwh jI dw hukm isr m`Qy ’qy mMnidAW bVI krVI prK ’c pUry auqry[ XQw:- jo jo hukmu BieE swihb kw; so mwQY ly mwinE] murdw Kwx q`k bcn mMny[ Br juAwnI dI AvsQw ’c, sMswr v`loN jIvq Bwv qoN mr ky, siqgurU nwnk swihb jI dy bcn kmwey[ vwihgurU siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI, imsl PkIrW gwKVI kmwauNidAW, kuil soFI gur rwmdws qnu; Drm Dujw Arjunu hir Bgqw] au~bldI dyZ ’c bYT rhy hn[ q`qy ryqy ’qy bYT ky q`qw ryqw sIs ’qy puAw rhy hn, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ imsl PkIrW gwKVI kmwauNidAW, siqgurU nOvyN pwiqSwh jI lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy gurbwxI aucwr rhy hn[ Awpxw sIs kurbwn kr rhy hn[ siqgurU goibMd isMG swihb mhwrwj jI, imsl PkIrW gwKVI kmwauNidAW, Awpxy A`KW dy swhmxy Awpxy idl jwn ipMf pRwn, ^wlsw myro; siqguru pUrw] ^wlsw myro; sÍjn sUrw]7] ^wlsy jI ƒ kurbwnI idMidAW dyK ky, Awpxy swihbzwidAW ƒ kurbwnI idMidAW dyK ky, imsl PkIrW gwKVI kmwauNidAW pV@ rhy hn:kbIr. myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY, so qyrw] qyrw. quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] imsl PkIrW gwKVI kmwauNidAW, mhwrwj swihb jI dy is`K is`KxIAW ny lhOr ivKy, mIr mMnU dy kStW ƒ shwridAW, svw 2 mx dy pIsxy pIsy, zwlmW ny b`icAW dy toty 2 krky gLw ’c hwr pwey, nyizAW ’qy tMgy, sbr dy ipAwly pIqy[ isMGW ’qy BI bVy kSt qS`dd hoey, Bwxy rzw ’c rihxw[ zwlm, BweI mnI isMG swihb jI dy bMd 2 k`t rhy hn, BweI dieAwlw swihb jI dyg ’c aubwLy jw rhy hn[ BweI sqIrwm swihb jI rMU ’c vlyt ky swVy jw rhy hn[ imsl PkIrW gwKVI kmwauNidAW, bwbw zorwvr isMG swihb bwbw &qyh isMG swihb jI srhMd www.Gursevak.com

393

q`qkrw

dIAW nIhW AMdr KV@y, jYkwry gjw rhy hn[ imsl PkIrW gwKVI kmwauNxw, siqgurU swihb jI dI bhuq v`fI ndr hY[ ij`Qy mhwrwj swihb jI Awp hI vsdy hn, au~Qy hI Sbd dI cot ƒ shwrn dI smr`Qw b^Sdy hn[ ijvyN mirAw jIv sMklp ivklp nhIN auTwauNdw, mwieAw sMswr ivkwr moh mmqw vYr dw koeI sMklp n auTwvy[ Pyr mgroN koeI haukw n lvy, Bwv mwqw ipqw BYx Brw b`cy b`cIAW Gr vwlI zmIn zwiedwd dOlq hor koeI BI sMswr dI cIz cyqy n kry[ ijvyN siqgurU Amrdws swihb jI ny bwrW vry@ gurU Gr dw jl FoieAw[ bwrW vr@y bwAd mhwrwj jI ƒ gurqw dI dwiq pRwpq hoeI[ imsl PkIrW gwKVI kmwaux vwilAW, ieh sRI muKvwk kmwey:- kyiqAw; dUK BUK sd mwr] eyih iB; dwiq qyrI. dwqwr]) jy jy sihq; jwqn sMdyih] pRB ko sMig n Cofq nyh] qy qy; prmpurI kh jwhI] iqn hir isau; AMqru kCu nwhI]) Drm hyq swkw ijin kIAw] sIsu dIAw pru isrru n dIAw]} pihlY phrY PulVw; Plu BI pCw rwiq] sWeIN- jo jwgMin@. lhMin sy; sweI kMno dwiq]112] prmpUjnIk Bgq PrId swihb jI &urmwauNdy hn:- rwq dy pihlY (phrY)pihr bMdgI krnI, (PulVw)P`ul vWg pRymw- BgqI dI ^uSbU idMdI hY, (pCw)ipClI rwiq v`fy qVky, kIqw Bjn BI Plu Kwx vWg, mhW ivsmwd AnMd Plu srUp hY, Bwv rwq dy ArMB qoN pihly pihr Aqy v`fy qVky swrI rwq hI swvDwn ho ky, pUrn bMdgI krky Pu`l &L pRwpiq krny cwhIdy hn[ sWeIN- jo jwgMin@. lhMin sy; sweI kMno dwiq]112]) ieko siqguru jwgqw; horu jgu sUqw. moih ipAwis]) siqguru jwgqw hY dyau] Anuswr siqgurU swihb jI sdw jwgdy hn, prwieAw rUp dyKx, inMdw krn, rsnw dy im`Ty qLy suAwd nSy vrqx, moh krn, pwp krn rUp nINd qoN, gurU jI dy snmuK, jo gursyvk (jwgMin@)jwgdy hn, (sy)auh (sweI)gurU mhwrwj (kMno)pwsoN, nwm ismrn bMdgI rUpI &u`l &L dI Amolk dwiq (lhMin)lYNdy hn[ XQw:- gurmuiK jwig rhy; idn rwqI] swcy kI ilv; gurmiq jwqI]) gurmuiK jwig rhy; cUkI AiBmwnI rwm] Anidnu Boru BieAw; swic smwnI rwm] swic smwnI.gurmuiK min BwnI; gurmuiK swbqu jwgy] swcu nwmu AMimRqu.guir dIAw; hir crnI ilv lwgy] pRgtI joiq.joiq mih jwqw; mnmuiK Brim BulwxI] nwnk.Boru BieAw.mnu mwinAw; jwgq rYix ivhwxI] snmuK gursyvk jwg ky, gurU mhwrwj pwsoN, nwm ismrn bMdgI dI Amolk dwiq ieauN pRwpiq krdy:- siqgurU mhwrwj mh`lw pihlw swihb jI, sRI krqwrpur swihb jI ivKy rwq ƒ jwg ky ismrn krdy, ipAwry gurU AMgddyv mhwrwj swihb jI, bwbw bu`Fw swihb jI, BweI sDwrn swihb jI, BweI BgIrQ swihb jI Awidk snmuK gurmuiK mhwpurS mhwrwj swihb dI m`uTIcwpI, cOr kridAW, gurU pRmysr jI dy dZ 2 krdy mhW mhW ivsmwd suMdr nUro nUr nUrwnI ichry ƒ smUh pRymI, cMd ckor prIq hY; lwie qwr inhwly[ Anuswr cMd ckor vwlI gUV@I pRIqI prm ipAwr siqkwr nwl q`k ky, mhW ivsmwd iekwgR ho jWdy[ XQw:- sBu idnsu www.Gursevak.com

394

q`qkrw

rYix. dyKau guru Apunw; ivic AKI. gur pYr DrweI]) AMdir scw nyhu; lwieAw pRIqm AwpxY] qnu mnu hoie inhwlu; jw guru dyKw swm@xy] mhwrwj swihb jI, idl idmwZ ’c gurbwxI Byjdy, sB dy irdy coN mUMh’c AMimRq Byjdy[ swry Ajpw- jwp ’c lIx ho ky, mhW mhW ivsmwd ho jWdy[ pRymI jo BI mhwrwj swihb jI dy crn- kmlW ’c pRym- bynqI krdy, imT bolVw jI; hir sjxu suAwmI morw] mhwrwj swihb jI bVy hI ipAwr nwl ^Ub im`Ty koml au~qR dy ky iqRpq krdy[ XQw:- koml bwxI sB kau sMqoKY] dwqI swihb sMdIAw; ikAw clY iqsu nwil] ieik jwgMdy. nw lhin@; iekn@w suiqAw. dyie auTwil]113]) gur nwnk dyv goivMd rUp] gurqw- g`dI ibrwjmwn swihb siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI (sMdIAw)dIAW, nwmu pRym inmRqw hlImI gRIbI inRivkwrqw, DIrj siq sMqoK dieAw iKmw Drm vIcwr, invx Kvx Awid AsMK guxW dIAW Amolk (dwqI)dwqW hn[ (iqsu)iqn@W nwil (ikAw)kI zor (clY)c`ly? Bwv zor nwL dwqW pRwpq nhIN huMdIAW[ Amolk dwqW dI pRpqI leI, v`fy Brwqw rwmrwie jI ny, mh`ly A`TvyN jI nwl eIrKw krnI:- Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw] Anuswr vwihgurU mh`lw A`TvW jI AnykW srUp Dwr ky, AnykW dySW ’c, pRymIAW gursyvkW dy Anyk pRkwr dy SuB kwrj svwr ky r`iKAw BI krdy[ ie`k idn sMq doKI AOrMgy dI sBw ’c, s`cy siqgurU swihb jI dI bhuq ausqq hoeI[ Awp jI dy v`fy Brw rwmrwey ny nW shwrI qy ikhw,“aus dI is&q ikauN krdy hoN? auh qW SIqlw dw Kwjw hn[ ” ieh ^br rwjy jY isMG jI ny mh`ly A`TvyN jI ƒ idqI[ Awp jI AkwS vWg inrKoB, kvl vWg inrlyp DIrj sihq boly, “prmpUjnIk ipqw jI ny rwmrwie jI ƒ id`lI ByijAw, ies ny zbwnI quk aultw ky AMimRq gurbwxI jI dI ibAdbI kIqI, qW prmpUjnIk ipqw jI ny ies ƒ iqAwg idqw, ikhw, “gurqw pRwpqI leI, ieh eIrKw b^IlI krdw hY, ies ƒ nhIN imlygI”[ XQw:- chu pIVI Awid jugwid.bKIlI iknY n pwieE; hir syvk Bwie insqwrw] ieh AMq ibn AweI ijauNdw sVygw[ ” Awp jI ny kRoD dy vsIkwr ho ky bcn nhIN khy! aus ƒ gurU ipqw jI qoN AwkI jwx ky, gurmiq mrXwdw ƒ shI slwmiq r`Kx leI, ieh sRI muKvwk khy ik swry gursyvk SrDw krn, beI prmpUjnIk siqgurU s`qvyN pwiqswh jI ny jo gurqw b^SI hY, auh TIk hI b^SI hY[ gurU jI ƒ bwlk n smJx, Awp jI dI au~cI krxI hY, beI jy is`KW dI SrDw nw rhIN qW kilAwx nhIN hovygI[ so Awp jI ny Awpxy is`KW leI, hr pRkwr dI kurbwnI idqI hY, so ieh bcn pUry BI hoey[ XQw:- doihrw] rwmrwie jIvq sVw; ibn aulwd ibn SWiq[ inrvYrW sMg vYr jo; hlq plq duK pwq]48] siqgur SWiq srUp ko; drSn sMgiq lyq[ jYsI jYsI Bwvnw; pUrn siqgur hyq]49] (sRI gurmuiK pRkwS) ieik jwgMdy. nw lhin@; iekn@w suiqAw. dyie auTwil]113]) gurisK jogI jwgdy; mwieAw AMdir krin audwsI]) gurmuiK jwig rhy; cUkI AiBmwnI rwm]) Anuswr moh ivkwr hMkwr AOgux iqAwg ky, igAwn AvsQw ’c (jwgMdy)jwgdy ieik gurisK, pUrn siqgurW qoN www.Gursevak.com

395

q`qkrw

(nw)nwmu Ajpw jwp (lhin@)pRwpq krdy hn[ siqgurW qoN nwmu pRwpq krky, suAwdW ivkwrW pwpW ’c, iekn@w suiqAw nMU, AOguxW qoN (auTwil)jgw ky, nwm dI dwiq (dyie)idMdy hn[ ijvyN ie`k vpwrI bMdrgwh ’qy bYTw sI, jhwz bMdrgwh ’qy l`g igAw, Awpxw mwl jhwz ’c r`Kky, gurU 2 jpdw sON igAw[ dUjy vpwrI ny aus ƒ jgw ky, sOdw krky mwl dw n&w dy idqw[ dUjy vpwrIAW ny bzwr ’c jw ky Srwb pI leI, kmLy ho gey, vwips Awey, jhwz cilAw igAw, bMdrgwh suM\I ho geI[ mwl fwkU l`ut ky lY gey[ ieauN iekn@w suiqAw. dyie auTwil] ijhVy pRymI sqsMgq jI ’c kQw kIrqn ’c swrI rwq jwgdy hn, bYiTAW ƒ Awls Awaux qoN koeI pRymI jgw idMdw hY, kMn ’c bwxI pY jWdI hY[ mhwrwj auTw ky dwq idMMdy hn[ pRSwd BI jgw ky dy idMdy hn[ aUTq bYTq sovq nwm] khu nwnk;jn kY sd kwm]6] Anuswr A`Ty pihr nwm jpdy hn[ hr vyly mhwrwj dy Awdr siqkwr ’c mhW ivsmwd lIx rihMdy hn[ nwm jpdy 2 sON jwx, mhwrwj Avwz mwr ky auTw idMdy hn[ socdy hn, bVI hI ikRpw hoeI hY,dwsn dws ƒ s`cy pwiqSwh jI ny auTw idqw hY[ kbIr. supnY hU brVwie kY; ijh muK inksY rwmu] qw ky pg kI pwnhI; myry qn ko cwmu] Anuswr supny ’c gurbwxI brVwauNdy hn, suiqAW ƒ vI dwq bKSdy hn, auTwil ky vI gurbwxI bKSdy hn[ FUFydIey. suhwg kU; qau qin. kweI kor] ijn@w nwau suhwgxI; iqnw. Jwk n hor]114] pRmysr srUp (suhwg)pqI jI (kU)nUM, (FUFydIey)l`B rhI, hy jIv rUp iesqRIey! (qau)qyry qin ’c, (kweI)koeI, AOguxW ivkwrW zor zulm dI (kor)kwx hY[ XQw:- pUCq suhwgn. krm hY duhwgin kY; irdY ibibcwr. kq ishjw bulweIAY[) jwie puChu sohwgxI; qusI rwivAw. iknI guxˆØI] shij sMqoiK sIgwrIAw; imTw bolxI] ipru rIswlU qw imlY; jw. gur kw sbdu suxI] Anuswr, pqI pRmwqmw jI dy (suhwg)AnMd ƒ mwnx vwLIAW, ijn@w dw nwau suhwgxIAW hY, iqnw ƒ hor pqI, vifAweI mwieAw dI Jwk (n)nhIN huMdI[ XQw:- nwnk. sohwgix kw. ikAw ichnu hY; AMdir scu muKu aujlw, KsmY mwih smwie]1] sbr mMJ kmwx; ey sbru kw nIhxo] Kqw polw- sbr sMdw bwxu; Kwlku. Kqw n krI]115] hy prmpUjnIk Bgq swihb jI! Awp jI ƒ Swhsr& jI duAwrw pRwpqI hoeI, pUry gurU jI, sqsMgq jI dI syvw, pRymw- BgqI bcn mMnx, sqsMgq guris`KW dI syvw krn dw kI PL hY? bwbw &rId swihb jI, crx crx.crx gur syvy; AGVu GiVE.rsu pwieAw Qw] AvsQw bwry &urmwauNdy hn:- pUry gurU jI dy (mMJ)ihrdy ’c, sRb ivAwpI mhW ibsmwd (sbr)sMqoK rUpI kmwx hY, (ey)ieho sRb ivAwpI mhW ibsmwd (sbr)sMqoK (kw)dw (nIhxo)ic`lw hY[ Kqw polw- sbr sMdw bwxu; Kwlku. Kqw n krI]115] (Kwlku)vwihgurU srUp siqgurU mhwrwj swihb jI, sRb ivAwpI mhW ibsmwd sMqoK rUpI kmwx dy sRb ivAwpI mhW ibsmwd (sbr)sMqoK ic`ly ’qy, sRb ivAwpI mhW ivsmwd (sbr)sMqoK (sMdw)dw (bwxu)qIr, Awpxy www.Gursevak.com

396

q`qkrw

syvkW jI dy gunwhW nUM, mwrdy hn, qW auh (Kwlku)r`b srUp bx jWdy hn, (Kqw)gunwh (n)nhIN (krI)krdy[ XQw:- kbIr. siqgur sUrmy; bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI. Buie igir pirAw; prw kryjy Cyku] s`cy pwiqSwh jI dy sbr rUpI qIr mwrn qoN, ijauNdy mr ky gurU jI dI crn Srn ’c rihMidAW,sRb`q dw Blw hI krdy hn[ XQw:- murdw hoie murId;n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]) sbr AMdir swbrI; qnu eyvY jwlyin@] hoin njIik. Kudwie dY; Byqu. n iksY dyin]116] AYsy pUrn drvyS mhWpurS jo gunwh nhIN krdy, bRhmigAwnI sgl kI rInw] bx jWdy hn, ikRpw krky aun@W bwry hor BI d`so jI[ qW Awp jI &urmwauNdy hn:- hy ipAwirE! siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI, aun@W dy idl idmwZ ’c, sRb ivAwpI mhW ivsmwd sbr hI sbr Byjdy rihMdy hn[ sRb ivAwpI mhW ivsmwd inrgun sbr AMdir (swbrI)pUrn sMqoKI rihMdy hn[ Awpxy (qnu)sRIr ƒ (eyvY)ieauN sRb ivAwpI mhW ivsmwd inrgun sbr hI sbr ’c, pRkwS sihq (jwlyin@)pRkwSdy hn, Bwv aun@W dw sRIr rom 2 AMdr bwhr, sRb ivAwpI mhW ivsmwd inrgun sbr hI sbr ’c jgmgwauNdw hY[ ijvyN Awp siqgurU Arjn dyv swihb mhwrwj jI aubLdI dyg ’c bYTx, q`qy ryqy ’qy bYTx, q`qw ryqw sIs ’qy puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@n smyN, rom 2 krky sRb ivAwpI mhW ivsmwd inrgun sbr hI sbr ’c jgmgwauNdy rhy[ hoin njIik. Kudwie dY; Byqu. n iksY dyin]116] ^udw srUp siqgurU mhwrwj swihb jI dy, sbr sMqoK AMdir (swbrI)pUrn sMqoKI gursyvk jI, (Kudwie)AsMK pRkwS hI pRkwS ivsmwd srUp, sB dy AMdr bwhr hr smyN Ajpw jwp kr rhy, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd, sRb pRkwSk inrml inrvYr inrlyp sdw idAwl ikRpwl vwihgurU jI dy (njIik)nyVy qoN nyVy Bwv lIx (hoin)huMdy hn[ XQw:- ijau jl mih; jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pRB kY; sd kurbwn]) hir ky sMg; bsy hir lok] qnu mnu Arip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jok]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMpUrnu QIAw rwm]) jl qrMgu ijau jlih smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw] Byqu n iksY dyin] vwihgurU jI, Apxy syvk jI dw, Apxy nwloN iksY smyN BI (Byqu)Prk (n)nhIN pYx (dyin)idMdy[ XQw:- sKI vis AwieAw.iPir.Coif n jweI; ieh rIiq BlI BgvMqY]) swirAW QwvW’c, shwieqw krdy hn[ XQw:- so siqguru ipAwrw, myrY nwil hY; ijQY ikQY mYno ley CfweI] www.Gursevak.com

397

q`qkrw

sbru eyhu suAwau; jy qUM bMdw idVu krih] viD QIvih. drIAwau; tuit. n QIvih vwhVw]117] hy (bMdw)bMdy! sRb ivAwpI mhW ibsmwd (sbru)sMqoK dw eyhu jo sRb ivAwpI mhW ibsmwd (suAwau)suAwd hY, jy (qUM)Awp jI, ies ƒ (idVu)idRV pRp`k inscy (krih)kr lvoN, qW Awp jI viD ky, bRhm srUp (drIAwau)smuMdR (QIvih)bx jwvoN, bRhm jI nwLoN tuit ky (vwhVw)nwLw n (QIvih)hovoN, nwLy ƒ qoV ky, izmINdwr KyqW ’c pw ky sukw idMdy hn[ ieauN kwm kRoD loB moh hMkwr AOgux rUp izmINdwr, inMdw cuZlI eIrKw b^IlI Awidk AOguxW rUpI KyqW ’c pw ky, Awp jI ƒ nws nhIN krngy[ ijvyN 999 ndIAW smuMdR ’c iml ky, smuMdR srUp hI ho jWdIAW hn[ ieauN gurU gRMQ swihb jI dy crn Srn ’c lIx ho ky, Awp jI, bRhm srUp hI ho jwvoNgy[ g`wKVI– PrIdw. drvysI gwKVI; copVI prIiq]) c`wlIAY- iekin iknY cwlIAY; drvyswvI rIiq]118] drvysI gwKVI swKI:- Aswm sUby ’c v`fBwgx mweI bsI jI, ismrx ’c lIn, mhW ivsmwd rMg ’c rMgy rihMdy[ swDUAW dI SuB s`cI syvw dw, ien@@W ƒ bhuq BwrI rs AwieAw[ syvw dI mhwnqw bhuq v`fI hY, ijvyN lvyry ƒ sMBwlx vwlw, d`uD coA lYNdw hY, ieauN bMdgI vwly dI jo syvw krdw hY, aus ƒ pRym nwm AMimRq rUpI du`D imldw hY, gurU gRMQ swihb jI mhwrwj, syvk ipAwry jI dy idl ’coN AMimRq, mUMh ’c hr smyN Byjdy rihMdy hn, syvw krn vwlw pRymI syvk, mhW ibsmwd AMimRq rUpI d`uD hr vyLy pINdw rihMdw hY[ mweI bsI jI ny jdoN swDUAW dy drSx krny ieh kihxw, {(qu`Ty)pRsMn (vu`Ty)vsy} “A`j r`b jI bVy hI qu`Ty hn, A`j qW AMimRq hI AMimRq v`uTy hn[ ieh ^br mhwqmw jI pws geI[ bwby &rId swihb jI smyq, vIh mhwqmw jI Aw gey[ pUrn Almsq &kIrI ilbws vwLy, &kIrI pdwrQ hI Ckdy sn, Koey pyVy rwbVI rsg`uly v`l q`kdy BI nhIN sn, mwqw jI ny pMgq lw ky, vIh g`&y vrqw idqy[ jy A`Dw iml igAw Ck ky jwp krn l`g jwxw hY[ XQw:- ru`KI su`KI- ruKI suKI Kwie kY; TMFw pwxI pIau] PrIdw. dyiK prweI copVI; nw qrswey jIau]29]) ie`Qy bMdgI sbr sMqoK dI khwxI hY[ XQw:- sbr AMdir swbrI; qnu eyvY jwlyin@] hoin njIik Kudwie dY; Byqu. n iksY dyin]) ieqny ƒ Akwl purK jI ny bUhy A`gy Avwz idqI, “dh dunIAW s`qr AwKr”, Bwv jy koeI dwn krdw hY, ies lok ’c ds guxW, pRlok ’c s`qr guxW imldw hY[ mwqw jI ny QwLIAW ’coN pRSwdy cu`k ky, Akwl purK jI dI JoLI ’c pw idqy[ ku`J smyN bwAd do sO pRSwdw Aw igAw[ vrqw ky swDUAW ƒ iqRpiq kIqw[ mhwqmw jI ny bVy hI ^uS ho ky mwqw jI ƒ pu`iCAw,“Awp jI bVy hI ipAwr nwl kihMdy hoN ik A`j r`b jI q`uTy AMimRq vu`Ty hn, A`j ru`Ty hn”? au~qR:- “mhWpurKW dy drSn krn qoN dwsn dwsI ƒ pUrn r`b jI cyqy AwauNdy hn”[ XQw:- AwvY swihbu iciq; qyirAw Bgqw ifiTAw] mn kI ktIAY mYlu; swDsMig vuiTAw] syvw ibnw koeI cIz nwl nhIN jwxI[ jdoN mYN mhWpurSW dy drSx krdI hW, AYsI ibsmwd g`l bxdI hY, ihrdy ’coN AMimRq au~T ky, mUMh ’c AwauNdw hY[ ies leI kihMdI A`j www.Gursevak.com

398

q`qkrw

^udw jI qu`Ty hn, ihrdy ’coN AMimRq vu`Ty hn[ r`qy- nwnk. qy jn sohxy; ij rqy hir rMgu lwie]52] bwby &rId swihb jI dy pws bYTy, ie`k &kIr ny suAwdI i^Awl nwl lUx mMigAw[ hir rMg r`qy bwby &rId swihb jI ny, lUx mMgx vwLy nMU, pUrn vYrwg ’c Aw ky SuB s`cw aupdys bKiSAw,“BweI! AwpW sRIr krky Gr bwr iqAwigAw hY, bMdgI dy rsqy qury hW, &kIrI DwrI hY[ AwpW ƒ suAwd qoN au~cy au~Txw cwhIdw hY[ suAwd hI sRIr ƒ Av`lVy rog lwauNdw hY”[ g`wKVI – PrIdw. drvysI gwKVI; copVI prIiq]) c`wlIAY- iekin iknY cwlIAY; drvyswvI rIiq]118] prmpUjnIk Bgq PrIdw swihb jI &urmwauNdy hn:- vwihgurU jI dy dr dI (drvysI) &kIrI bVI (gwKVI) kTn hY, ikauNik ieMdirAW dy swry suAwd dunIAW dIAW rIqW C`fxIAW pYNdIAW hn[ XQw:- crn kml isau pRIiq rIiq; sMqn min Awvey jIau] duqIAw Bwau ibprIiq; AnIiq. dwsw nh Bwvey jIau] Awm lokW dI copVI prIiq huMdI hY Bwv auproN sMq bx jwxw, kmweI n krnI, mwieAw pdwrQW ’c l`g jwxw[ (iknY)koeI (iekin)ibrly hI (drvyswvI)P`krW drvySW vwlI (rIiq)mrXwdw ’qy c`ldy hn, jy du`K Bu`K Aw bxy qW BI rom rom krky iqRpq rihMdy hn[ XQw:- jo qU dyih.qhI iehu iqRpqY; Awn.n kqhU Dwvau]) mY.bhuiV n iqRsnw BuKVI; hau rjw.iqRpiq AGwie jIau]) Cwdn Bojn kI.Aws n kreI; AicMqu imlY so pwey] pYrIN Q`kW julW polw- qnu qpY qnUr ijau; bwlxu hf blµin@] pYrI QkW. isir julW; jy mUM iprI imlµin@]119] jy (mMU) dwsndwsI dy (iprI)pqI pRmwqmw jI (imlMin@)imlx, qW dwsndwsI (pYrI)pYrW krky, iprI jI v`l cldI 2 (QkW)Qk ky, isir prny (julW)c`lxw kry[ Awpxy cOhIN pwsIN cwr DUxIAW, pMjvyN sUrj dy syk nwl dwsndwsI dw (qnu)sRIr (qnUr)qMdUr (ijau)vWg (qpY)qpy, ieqnw kTn swDn krW, dwsndwsI dy hf bwlxu bx ky DUxIAW ’c (blMin@)blxw krn[ qnu. n qpwie qnUr ijau; bwlxu hf n bwil]) pYrIN- isir pYrI. ikAw PyiVAw; AMdir. iprI inhwil]120] srIru ktwie; homY kir rwqI] vrq nym krY; bhu BwqI]) inmK inmK kir; srIru ktwvY] qau BI; haumY mYlu n jwvY]) mn kwmnw. qIrQ jwie bisE; isir krvq Drwey] mn kI mYlu. n auqrY ieh ibiD; jy lK jqn krwey]3] Anuswr pUrn Bgq jI bVI hI fUMGI rmz duAwrw &urmw rhy hn ik kTn qoN kTn swDnw krky pRwpqI nhIN, P`krW drvysW vwlI mrXwdw krky pRwpqI hY jI[ ies leI &urmw rhy hn:- hy dwsndws gRIb &rIdw! Awpxy qnu nUM, Awpxy cOhIN pwsIN cwr DUxIAW, pMjvyN sUrj dy syk nwl (qnUr)qMdUr (ijau)vWg n (qpwie)qpwauxw kr[ Apxy hf bwlxu bxw ky, DUxIAW ’c n (bwil)bwlxw kr[ isir (pYrI)pYrW ny (ikAw)kI (PyiVAw)ivgwiVAw hY? isr pYrW krky clx dI loV nhIN[ ies leI kTn swDn C`f ky, drvySW vwlI inSkpt gurmiq mrXwdw duAwrw Awpxy www.Gursevak.com

399

q`qkrw

AMdir (iprI)pqI pRmwqmw jI ƒ (inhwil)dyKxw kr[ drSn krky suAws 2 jp ky (inhwil)pRsMn ho[ XQw:- jw ko Bwgu. iqin lIE rI suhwgu; hir hir hry hry, gun gwvY gurmiq; hau bil bly.hau bil bly; jn nwnk hir jip; BeI inhwl inhwl inhwl] hau FUFydI sjxw; sjxu mYfy nwil] nwnk AlKu. n lKIAY; gurmuiK dyie idKwil]121] {slok mÚ 4] hau FUMFyNdI sjxw; sjxu mYfY nwil] jn nwnk. AlKu n lKIAY; gurmuiK dyih idKwil]1]1318 AMg ’qy mh`ly cauQy jI dI AMimRq bwxI hY[ vwihgurU siqgurU cauQy pwiqSwh jI &urmwauNdy hn:- (hau)dwsn dwsI (sjxw)Akwl purK vwihgurU jI ƒ (FUFydI)BwldI hY, pr (sjxu)vwihgurU jI (mYfy)myry nwil hI hn[ (A+lKu) (A)ivSyS krky sB dy AMdr bwhr dI (lKu)jwx rhy, ieqnw izAwdw nyVy qoN nyVy jwx rhy hn, jo (lKIAY)jwxy (n)nhIN jWdy[ XQw:- AMqu n vyKix; suxix n AMqu]) ibnu bkny.ibnu khn khwvn; AMqrjwmI jwnY]) jwnxhwru rihAw pRBu jwin]) (gurmuiK)muKI gurU jI, gurmuKW dI siqsMgq ’c ikRpw- idRStI krky, idKwil (dyie)idMdy hn[ XQw:- bilhwrI gur Awpxy; ijin ihrdY idqw idKwie]) hMsW[ b`gW- hMsw dyiK qrMidAw; bgw AwieAw cwau] fuib muey bg bpuVy; isru qil. aupir pwau]122]) (mÚ 3] hMsw vyiK qrMidAw; bgW iB AwXw cwau] fuib muey. bg bpuVy; isru qil. aupir pwau]3]) vwihgurU mh`ly qIjy jI dy ieh gurbwxI jI, slok vfhMs kI vwr ’c, AMg 585 ’qy hn, ku`J lgW A`KrW dw &rk hY, aupdyS isDWq ie`k hI hY, ies leI pUrn Bgq swihb jI prmhMsW dy ieh SuB gux &urmw rhy hn:- hir hirjn dueI.eyk hY; ibb ibcwr. kCu nwih] Anuswr (hMsw)r`b srUp pUrn mhWpurSW nUM, sMswr smuMdR dIAW kwm kRoD loB moh hMkwr rUpI lihrW qoN (qrMidAw)qridAW dyiK ky, if`gy ie^lwk vwLy (bgw)bgilAW pKMfIAW ƒ (cwau)cwA AwieAw, ik AsIN vI (hMsw)pUrn sMqW vWg sMswr smuMdR qoN qr jwvWgy[ (bpuVy)nIc bysmJ (bg)bZly Bwv dMBI pKMfI sMswr smuMdR dIAW kwm kRoD loB moh hMkwr vwSnw rUpI lihrW ’c fuib ky, (muey)mr gey[ aun@W dy isru (qil)Q`ly, (pwau)pYr aupir ho gey, Bwv pr igRih ivkwrI hox kwrn, kukrm krdy PVy gey, isr Q`ly ƒ pYr au~`pr krky tMgy gey[ XQw:- bglw. qrix n isiKE; qIriQ nHwie. n pQru qirAw] sRb ivAwpI mhW ivsmwd is`iKAw:- &rId swihb jI ny swDU Bys ’c pKMfIAW ƒ kukrm krn qoN vrijAw hY[ swD ByK Dwr ky, dMB pKMf n krn, dunIAW ƒ n CLx, pu`Ty tMgy jwxgy[ bwr 2 mwqw dy grB ’c Aw ky jUnW Bogxgy, isr Q`ly pYr au~pr hoxgy[ so ijhVy pKMfI, gurU swihb jI dy nwm ’qy, mwieAw Dn pdwrQ CLdy hn aun@W AMdr ibmwrIAW ivBcwr niSAW AOguxW dy bVy qyz iktwxU pYdw ho jWdy hn, iksy vyly vI idl idmwZ ƒ suK- cYn nhIN lYx idMdy[ XQw:- ByK idKwey jgq ko; logn ko bis kIn] AMq. kwl kwqI ktÎo; bwsu nrk mo www.Gursevak.com

400

q`qkrw

lIn]) muKu qlY. pYr aupry; vsMdo kuhQVY Qwie]) mwQy iqlku; hiQ mwlw bwnW] logn; rwmu iKlaun@W jwnW]) gj swFy qY qY DoqIAw; iqhry pwiein qg] glI ijn@w jpmwlIAw; loty hiQ inbg] Eie hir ky sMq.n AwKIAih; bwnwris ky Tg]) nMgw dojik cwilAw; qw idsY Krw frwvxw] kir Aaugx; pCoqwvxw]14]) kbIr. Bwr prweI isir crY; cilE cwhY bwt] Apny Bwrih nw frY; AwgY AauGt Gwt] vwihgurU bwby &rId swihb jI dI bhuq hI fUMGI rmz hY, ik ijhVy hMsW mhWpurSW dI rIs krky, mhwpurSW dI gurU swihb dI inMdw krdy hn, auh b`g bpuVy sMswr smuMdR ’c fu`b ky mr jWdy hn[ hMs dI aufwrI bhuq lMmI 400 mIl qoN vDIk hY[ hMs mwn sRovr ’qy rihMdw hY, hIry jvwhrwq KWdw hY[ hIrw s^q huMdw hY, hIry ƒ Aihrx ’qy r`K ky, vdwx mwrIey, vdwx ’c hI K`uB jWdw hY[ pRmwqmw jI dI Ascrj lIlw qoN bilhwr jweIey, aus dI pwcx SkqI hIirAW moqIAW ƒ hzm krn vwLI kYsI nroeI hY, hMs swhmxy du`D r`Kx qoN, cMuJ du`D ’c pw idMdw hY, cuMJ ’c KitAweI kwrn, du`D dIAW Pu`tIAW A`f, pwxI A`f ho jWdw hY[ pwxI iqAwg ky, kyvl du`D dIAW Pu`tIAW hI KWdw hY[ ieauN gurmuiK prmhMs bRhmigAwnI mhWpurK, ApxI ibRqI rUpI cuMj ’c, pRymw- BgqI rUpI AQvw bRhm- ivcwr rUpI KitAweI duAwrw, AOgux kql ivkwr pwp rUpI jl, iqAwg ky, kyvl nwmu rUpI d`uD hI pINdy hn[} srvr hMs. Dury hI mylw; KsmY eyvY Bwxw] srvr AMdir hIrw moqI; so hMsw kw Kwxw]) bRhmY bRhmu imilAw; koie n swkY iBMn kir, bil rwm jIau] swKI pKMfI j`t:- ikAw jwnau. ikCu hir kIAw; BieE kbIru kbIru] Anuswr DMn kbIr DMn kbIr swihb jI hox l`gI, kWSI ’c, pKMfI j`t ny soicAw, “mYN vI kbIr swihb jI vWg js K`tW Dn pdwrQ imly”[ jwxIjwx pUrn purK kbIr swihb jI koly, nvW kbIr swihb jI bnx AwieAw[ sRI kbIr swihb jI ny bulMd Avwz nwl dbkw mwirAw “hy mUrK AMDI bypIr loeI! CyqI Aw ikDr mr geI”? AwT phr. kir joiV rhu; qau BytY hir rwie rI]) hir sMqn; kir nmo nmo]) Anuswr mwqw loeI jI, dovyN h`Q joV isr Jukw ky, hr smyN AwigAw mMndy, hMgqw dw ieh pUrn iqAwg, bVI hI gRIbI vwlI AvsQw hY[ dovyN h`Q joV isr Jukw ky ikhw, “jI hzUr kI hukm hY”? “im`tI ku`t ky, iGau pw ky, koTy ’qy cV@ ky gLIAW muMd”[ pKMfI j`t dy dyKidAW, pUrn idvwnI msqwnI AvsQw ’c, hukm mMinAW igAw[ pKMfI j`t ny Gry Aw ky, Gr vwlI ƒ dbkw mwirAw, “im`tI ilAw”[ aus ikhw, “im`tI isr ’c mwrnI hY”[ aus ikhw, “AwKy qW l`g jwieAw kr, bhuq zrUrI g`l hY, mYN kbIr swihb qoN is`iKAw lY ky AwieAw hW” kbIr swihb jI dw nwm lYx qoN, aus ny im`tI ilAWdI[ auh kihMdw “QwpI nwl ku`t ky kpV Cwx kr” auh kihMdI, “qyry isr ’c mwrU QwpI, pu`Ty kMm krwauNdw hYN” mUrK ikhw, “ieh kbIr swihb jI dw mMqR zrUr hI mMnxw kr” pUrn Bgq jI dw nwm lYx qoN auh ku`tx l`g geI[ Pyr ikhw, “iGau pw ky guMn[ kihMdI “qyrw qW idmwg p`uTw ho igAw” ikhw “qUM iGau pw, kbIr swihb dy bcn &ur jwxgy” ieauN kih ky iGau puAw ilAw[ Pyr www.Gursevak.com

401

q`qkrw

ikhw, “b`dl bhuq hn, koTy ’qy cV@ ky gLIAW muMd dy” kihMdI “muMifE quhwfy ipau dw mgz ^rwb ho igAw, CyqI sMgl lwau” muMifAW ny ku`t ky, sMgL lw ky bMn@ idqw[ AMqrjwmI sRI kbIr swihb jI tihldy 2, aus koLy cly gey, kihMdy, “ikauN kbIr bxnw hY? kihMdw “mhwrwj! myrw KihVw Cufwau, hux Awp jI dy AwKy l`gWgw” kbIr swihb jI ny aus koL bwxI pV@I, ikhw, “hux ies dw kmL TIk ho igAw hY, ies ƒ C`f idau[ ” myhr krky Cufw idqw[ so sRIr kbIr swihb dI rIs krky sMq bxnw cwhuMdw sI[ XQw:- siqgur kI rIsY, hoir kcu ipcu boldy; sy kUiVAwr kUVy JiV pVIAY] jIv bVy hI qrly lYNdw hY, ikvyN v`fw bxy, myrw js pUjw hovy, Dn pdwrQ imly[ jy dMB pKMf krky mwieAw Dn dOlq pdwrQ gRihx krdw hY, qW ies ƒ BwrI fMf imldw hY[ XQw:- kbIr.Avrh kau aupdysqy; muK mY pir hY ryqu] rwis ibrwnI rwKqy; KwXw Gr kw Kyqu] mY jwixAw vf hMsu hY; qW mY kIqw sMgu] jy jwxw bgu bpuVw; jnim n ByVI AMgu]123]1. {mÚ 3] mY jwinAw. vf hMsu hY; qw mY kIAw sMgu] jy jwxw. bgu bpuVw; q jnim n dydI AMgu]2] vwihgurU mh`ly qIjy jI dy ieh gurbwxI jI, slok vfhMs kI vwr ’c, AMg 585 ’qy hn, aupdyS isDWq ie`k hI hY[} ie`k dMBI, pUrn sMq jI dy pihrwvy ’c, pUrn Bgq jI dy pws AwauNdw, Awp jI sMq jwx ky aus dw qih idloN Awdr siqkwr krdy[ XQw:mn qn AMqir; ismrn gopwl] sB aUpir; hovq ikrpwl] bwhroN pihrwvy krky sMq dw jIvx igirAw sI, mMdkrm krdw PiVAw igAw[ syvkW ny Awp jI ƒ d`isAw, Awp jI ny, rwm jI dy crn- kmlW ’c lIx ho ky, ieh slok aucwirAw, ijs qoN iezq ie^lwk vwly jIvx dI SuB ipAwrI is`iKAw hY:- hy ipAwirE! (mY)dwsn dws ny jwixAw, ieh (vf)v`fw (hMsu)q`q byqw, bRhmigAwnI sgl kI rInw] ismrx ’c lIn mhWpurS hY[ qW (mY)dwsn dws ny ies dw sMgu kIqw hY[ jy dwsn dws ieh (jwxw)jwxdw, ieh (bpuVw)bysmJ qu`C (bgu)bZlw pKMfI hY, qW Awpxy pws kI ibTwauxw sI? Apny swry jnim ’c, ies nwl (AMgu)ipAwr nwl n (ByVI)imlxw krdw[ mY jwixAw vf hMsu hY; qW mY kIqw sMgu] jy jwxw bgu bpuVw; jnim n ByVI AMgu]123]2. (mY)dwsn dws ny jwixAw, ieh sRIr (vf)v`fw suMdr sohxw hMsu hY, qW mY ies dw sMgu kIqw, bVy lwf ipAwr nwl pwiLAw poisAw, jy (jwxw)jwxdw, ieh kwm kRoD loB moh ivkwr AOgux JUT inMdw eIrKw krn vwlw (bpuVw)qu`C nIc (bgu)bZlw pKMfI hY, jnim qoN lY ky ies nwl (AMgu)ipAwr n (ByVI)imlwauNdw[ Bwv sRIr dy AwKy n l`gdw, sRIr ivkwr mMgdw hY, A`KW rUp dyKx B`jdIAW hn, kMn inMidAw v`l jWdy Aw, zbwn JUT bolx v`l jWdI hY[ ieauN AOguxW v`l qIbr ho ky l`g irhw pKMfI, siqgurU mhwrwj swihb s`cy pwiqSwh jI dy crn- kmlW ’qy pY ky hMs bx jWdw hY[ www.Gursevak.com

402

q`qkrw

ikAw hMsu ikAw bgulw; jw kau ndir Dry] jy iqsu BwvY nwnkw; kwghu hMsu kry]124]) au~prly slok nwl imlvw pRkrx hox kwrn, prm pUjnIk siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI, BweI gurdws swihb jI qoN AMg 91 ’qy mh`ly pihly jI dw slok ieauN ilKvw rhy hn:- mÚ 1] ikAw hMsu ikAw bgulw; jw kau ndir kryie] jo iqsu BwvY nwnkw; kwghu hMsu kryie]2]} sB qy vfw siqguru nwnku; ijin kl rwKI myrI]) gusweˆØI. prqwpu quhwro fITw]) iKn mih. Qwip auQwpnhwry; kudriq kIm. n phI]) Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgunu rhqw]) vwihgurU inrgux bRhm jI dy srgux srUp, DMn gurU nwnk dyv mhwrwj swihb jI Akwl purK dw AiDk qoN AiDk pRqwp jxw rhy hn[ hy ipAwirE! Akwl purK jI, ijs ’qy myhr BrI (ndir)ing@w (Dry)Drdy hn, auh (ikAw)kI (bglw)pKMfI lokW ƒ CLx vwlw, pr igRih ivkwrI hovy, aus ƒ (hMsu)q`q byqw mhWpurS bnwauxw (ikAw)kI Ascrj hY? jy (iqsu)Akwl purK vwihgurU jI ƒ Bwvy, qW prweI inMdw rUp ivStw Kwx vwLy, AMdroN bwhroN pwpW krky kwLy (kwghu)kW qoN hMsu bxw idMdy hn[ kW vWg hr vyLy kauVw boldw hY[ XQw:ijhvw rMig nhI hir rwqI; jb bolY qb PIky] fwky kql XwrI mMd- krm Cufw ky (hMsu)q`q byqw, bRhmigAwnI sgl kI rInw] mhwpurS bxw idMdy hn[ gurduAwrw sRI du`K- BMjnI byrI swihb jI, prmpUjnIk s`cKMf hrI srUp sRI drbwr swihb jI dI pRkrmw ’c suBwiemwn hn[ swKI pqIbRqw bIbI rwj kOr (rjnI) jI:- rwj pu`qRI huMidAW, Awpxy ipMgly pqI jI ƒ KwrI ’c r`K ky, ipMf 2 iB`iKAw mMg ky aus dI syvw kIqI[ du`K BMjnI byrI hyTW pqI jI dI KwrI r`K ky, quMg ipMf coN iB`iKAw mMgx gey[ du`K BMjnI byrI hyTW CotI C`pVI ’c AMimRq sI, vswKI dI sMgRWd sI, ies ny KwrI ’c bYiTAW Ascrj kOqk dyiKAw, kW AMimRq ’c nhw ky hMs bx rhy hn[ ies ipMgly ny cwA nwl ieSnwn kr ilAw[ sRIr dw kohV dUr ho igAw[ cwA nwl ^uSI 2 KwrI mUDI krky au~pr bYT igAw[ bIbI jI iB`iKAw mMg ky Awey[ ieh h`isAw, bIbI jI ny qwV ky ikhw, “myrw ipMglw pqI ik`Qy hY?” “qyry sq ƒ Bwg l`gy hn, mYN hI qyrw pqI hW[ ” ies ny ikhw, “qUM myry rUp ’qy mwVI ing@w kIqI hY, mYN siqgurU pMjvyN pwiqSwh jI pws &irAwd krWgI[ ” rOLw sux ky siqsMgq iek`TI ho geI[ siqsMgq smyq gurU pRmysr jI dy s`cy crn kmlW ’c phuMcy[ prmpUjnIk siqgurU swihb jI TIk ausy AsQwn ’qy Awey, smwDI ’c bYTx qoN ieh quk idl idmwZ ’c AweI[ AMimRqsru siqguru siqvwdI; ijqu nwqY. kaUAw hMsu hohY] sRI gurU jI ny ieh SuB vIcwr kIqI, DMn vwihgurU siqgurU rwmdws swihb jI ny AMimRq sRovr dI mihmw ilKI hY, ik ijs ’c nhwauxy krky kW BI hMs ho jWdy hn, ikhw, “hy v`fBwgx! qyrw ieh hI ipMglw pqI hY[ qyry pqIbRqw Drm ’qy gurU BgqI dI idRVqw ’qy prm pRsMn ho ky, DMn siqgurU rwmdws swihb jI ny Bwg lwey hn, ijs krky siqgurU rwmdws sRovr www.Gursevak.com

403

q`qkrw

BI pRgt ho gey hn[ ” siqgurU swihb jI ny imhr krky ies dy ipqw dunIcMd ƒ bulw ky bIbI jI ƒ rwj BI duAw idqw[ srvr pMKI hykVo; PwhIvwl pcws] iehu qnu lhrI gfu iQAw; scy qyrI Aws]125] sMswr rUpI (srvr)sRovr ’c (hykVo)ie`k, jIv rUp (pMKI)pMCI nMU, (PwhIvwl) Pswaux vwly, kwm kRoD loB moh hMkwr AOgux, s`p ib`CU Syr biGAwV Awid (pcws)pMjwh Bwv bhuqy hn[ XQw:- kbIr. hrnw dUblw; iehu hrIAwrw qwlu] lwK AhyrI. eyku jIau; kyqw bMcau kwlu]53] AQvw pMj krm ieMdRy, pMj igAwn ieMdRy, cwr AMqhkrx, cOdW hI ienW dy ivSy, cOdW hI ienW dy dyvqy, pMj kwm Awidk iqMn gux ieh pMjwh hn[ iehu qnu lhrI gfu iQAw; scy qyrI Aws]125] dwsn dws dw iehu qnu AOguxw ivkwrW dIAW BYVIAW vwSnw rUp lihrW dI (gfu)m`CI (iQAw)ho igAw hY, scy vwihgurU jI! dwsn dws ƒ (qyrI)Awp jI dI hI Aws hY, ikRpw krky, ien@W AOguxW ivkwrW qoN bcwA lau jI[ kvxu su AKru. kvxu guxu; kvxu su mxIAw mMqu] kvxu su vyso. hau krI; ijqu. vis AwvY kMqu]126] (su)auh (kvxu)ikhVy AKru hn? (ijqu)ijs krky (kMqu)pqI vwihgurU jI, vis Awaux? ArQW sihq gurbwxI siqgurU gRMQ swihb jI dy smUh jo (su)sRyst AKru hn, prm piv`qR A`Kr 2 ’qy, pUrn gurU Bwvnw Dwr ky, surq AMdr q`kxy, surq AMdr itkwA ky r`Kxy, AMdr vswauxy krky pqI jI vis AwauNdy hn[ (kvxu)ikhVy SuB guxu hn? siq sMqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gRIbI pRym ivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvYrqw inrlypqw Awid, sRb ivAwpI mhW ivsmwd, AnMq SuB gux jo gurbwxI jI ’c kQn kIqy hn[ ien@W ƒ Dwrny krky pqI jI vis AwauNdy hn[ auh (kvxu)ikhVw (mxIAw)SRomxI (mMqu)mMqR hY? gurbwxI jI dy smUh A`Kr lgW sRyst (mxIAw)sRomxI vwihgurU (mMqu)mMqR jI hn[ ijn@W krky pqI jI vis AwauNdy hn[ XQw:- vwhu vwhu bwxI inrMkwr hY; iqsu jyvfu, Avru n koie]} kvxu su vyso. hau krI; ijqu. vis AwvY kMqu]126] (hau)dwsn dwsI (su)auh (kvxu)ikhVw (su)sRyst (vyso)ilbws Dwrn (krI)kry? (ijqu)ijs krky (kMqu)pqI vwihgurU jI, vis (AwvY)Aw jwx[ au~qR:- pMjW ipAwirAW duAwrw KMfy bwty dw AMimRq Ck ky, pMj kkwr, au~cy dumwly sihq ^wlseI ilbws Dwrn krky pqI vwihgurU jI, vis Awauxgy[ XQw:- ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws] ^wlsw myro; muK hY AMgw] ^wlsy ky hON; sd sd sMgw] ^wlsw myro; ieS† suihrd] ^wlsw myro; khIAq ibrd] ^wlsw myro; pC Ar pwqw] ^wlsw myro; suK Aihlwdw] ^wlsw myro; im`qr sKweI] ^wlsw mwq ipqw; suKdweI] ^wlsw myrI; soBw sIlw] ^wlsw bMD sKw; sd fIlw] ^wlsw myrI; jwq Ar pq] ^wlsw so; mw ko auqpq] ^wlsw myro; Bvn BMfwrw] ^wlsy kr; myro siqkwrw] ^wlsw myro; sÍjn pRvwrw] ^wlsw myro; krq auDwrw] ^wlsw myro; ipMf prwn] ^wlsw myrI; jwn kI jwn] mwn mhq myrI; ^wlsw shI] ^wlsw myro; sÍwrQ shI] ^wlsw myro; kry inrbwh] ^wlsw myro; www.Gursevak.com

404

q`qkrw

dyh Ar swh] ^wlsw myro; Drm Ar krm] ^wlsw myro; Byd inj mrm] ^wlsw myro; siqgur pUrw] ^wlsw myro; s`jn sUrw] ^wlsw myro; buD Ar igAwn] ^wlsy kw; hau Dro iDAwn] aupmw ^wlsy; jwq n khI] ijhvw eyk; pwr nih lhI] sys rsn; swrd sI bu`D] qdp; n aupmw brnq suD] Xw mY; rMc n imiQAw BwKI] pwrbRhm gur nwnk swKI] rom rom; jy rsnw pWaUN] qdp ^wlsw js; qih gwaUN] hO ^wlsy kw; ^wlsw myro] Eq poq; swgr bUMdyro] ^wlsw; Akwl purK kI &Oj] pRgitE ^wlsw; pRmwqm kI mOj] jb lg ^wlsw; rhy inAwrw] qb lg; qyj dIau mYN swrw] jb ieh ghY; ibprn kI rIq] mYN n kroN; ien kI pRqIq]) rihxI rhY; soeI isK myrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw cyrw[) kvxu su AKru. kvxu guxu; kvxu su mxIAw mMqu] iksy v`fBwgy pRymI gursyvk jI ny Aw ky pu`iCAw, “sMswrI pqI ƒ v`s krn leI Dwgy ’qy mMqR pV@w ky, Dwgw pqI dy gL pw idMdIAW hn, kwZz ’qy A`Kr ilK ky jMqR krky gL pwauNdIAW hn, mMqR pV@dIAW hn, ies v`fy AprwD qoN ht ky pqI ƒ v`s krn leI AQvw pRmwqmw pqI jI ƒ v`s krn leI (su)auh (kvxu)ikhVy jMqr dy AKru hn? (kvxu)ikhVw (guxu)Dwgw hY? (su)auh (kvxu)ikhVw (mxIAw)SRomxI (mMqu)mMqR hY? kvxu su vyso. hau krI; ijqu. vis AwvY kMqu]126] (hau)dwsn dwsI (su)auh (kvxu)ikhVw (su)sRyst (vyso)ilbws Dwrn (krI)kry, (ijqu)ijs krky (kMqu)pqI vwihgurU jI, vis (AwvY)Aw jwx? invxu su AKru. Kvxu guxu; ijhbw mxIAw mMqu] ey qRY BYxy vys kir; qw vis AwvI kMqu]127] pRSn sux ky pUrn bRhm srUp bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw]) inrgux bRhm ’c lIx, pUrn Bgq jI, hir myro ipru; hau hir kI bhurIAw] rwm bfy; mY qnk lhurIAw]1]) kih kbIr.moih ibAwih cly hY; purK eyk Bgvwnw] Anuswr pqI r`b jI ƒ v`s krn leI, sRb`q dy Bly ihq &urmw rhy hn:- kwgz ’qy A`Kr ilK ky idMdy hn, aus ƒ jMqR kihMdy hn[ hr ie`k A`gy rom 2 krky (invxu)invxw, AQvw hr vyly mn joV ky, ismrx kridAW, Akwl purK jI dy snmuK (invxu)inauxw, jMqR dy (su)sRyst AKru hn[ XQw:- inmK inmK; Twkur nmskwrY] nwnk Ehu Aprsu; sgl insqwrY]1] Kvxu guxu; {Axjwx Dwgy ƒ gMFW dy ky, aus ’qy k`uJ pVH ky bMn@wauNdy hn, jo Zlq hY, pUrn Bgq jI, sRb ivAwpI mhW ivsmwd DwZw dsdy hn:- kwrobwr ’c Gwtw pY jwvy, grmI srdI du`K kubol, mrn dw kSt (Kvxu)shwrnw hI, (guxu)Dwgw bMn@xw hY[ ijvyN prmpUjnIk DMn vwihgurU mh`lw pMjvW jI, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, au~bldI dyZ’c bYTx, q`qy ryqy’qy bYTx, Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy au~cy DIrjDwrI sIs ’qy, m`cdw 2 ryqw puAwaux, sVdI bldI m`cdI loh’qy KV@n smyN JUry nhIN[ iKVy m`Qy Bwxw mMinAw[ qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwmu pdwrQu nwnku mWgY] sRb`q ƒ Bwxw mMnx kurbwnI www.Gursevak.com

405

q`qkrw

dyx dw sbk isKwieAw[ ijvyN AwpjI dI kurbwnI kmweI bhuq v`fI aucI pUrn vYrwgmeI hY[ XQw:- jo nru duK mY; duKu nhI mwnY] suK snyhu Aru BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY]) duK suK auAw kY; smq bIcwrw] nrk surg; rhq Aauqwrw]) suKu duKu dono.sm kir jwnY; Aauru mwnu Apmwnw] hrK sog qy rhY AqIqw; iqin jig qqu pCwnw]1]) suKu duKu ijh prsY nhI; loBu moh AiBmwnu] khu nwnk. sunu ry mnw; so mUriq Bgvwn]13]) ;ijhbw mxIAw mMqu] (ijhbw)zbwn krkyy, (mxIAw)SRomxI (mMqu)vwihgurU mMqR hr smyN jo aucwrny hn, pqI r`b jI ƒ v`s krn leI ieho hI mMqR dw pV@nw hY[ ey qRY BYxy vys kir; qw vis AwvI kMqu]127] hy gursyvk rUp BYxy! invxu Kvxu ijhbw mxIAw mMqu (ey)ieh (qRY)iqMn SuB gux Dwrn rUp (vys)ilbws Dwrn kir, qw (kMqu)Akwl purK jI Aqy sMswrI pqI vis (AwvI)Awauxgy[ dMBI bMdy bIbIAW 127 vyN slok dw ^Ub AiBAws krky inhwl hovx[ XQw:- sBu ko qyrY vis; Agm Agocrw] qU Bgqw kY vis; Bgqw qwxu qyrw]) myrI bWDI.Bgqu CfwvY; bWDY Bgqu.n CUtY moih] eyk smY.mokau gih bWDY; qau Puin mo pY,jbwbu n hoie]) kbIr. mnu inrmlu BieAw; jYsw gMgw nIru] pwCY lwgo hir iPrY; khq kbIr kbIr]) rb Bgqw ny vis kIqw; pw ky pRym forIAW[ {swKI:- ie`k mhW mUrK j`tI dy pqI ƒ pqw sI ik A`vl drjy dw pKMf krdI hY[ auh mtI koLy cr@I ’c luk igAw, rwq ƒ jw ky bolx l`gI, “hy bwbw mtI vwilAw! myrw pqI AMn@w ho jwvy”[ luky ny ikhw, “ie`k mhInw r`jvW kVwh KuAw”[ kVwh nwl rjwaux l`gI, “j`t ho jwey AMn@W mOjW mwxw, dwxy bycW”[ qIh idn ho gey, kihMdw, “b`s ing@w ^qm ho geI[ j`tI ny mMjw fwh id`qw[ Koqy AMdr vwV ley, bohl jo^x l`g gey, j`t mclw bYTw sI, ijMdw lw ky, fwgW nwl BMn ky su`t id`qI, KooiqAW vwilAW qy KooiqAW ƒ BI ku`itAw, kihMdw, “cMdrI AMDw krnw locdI hY”, GroN bwhr k`F id`qI, C`utV ho geI[ ieauN bhuqIAW jnwnIAW, pqIAW ƒ Zlq cIzW KuAw ky, ku`J isr ’c pw ky, mwr AQvw pwZl kr idMdIAW hn[ ijvyyN gux- hIx mMdBwgxW, dMBIAW koLy jWdIAW hn[ SuB gux Dwrn dI bjwey, pqI ƒ v`s krn leI, dMBIAW qoN jMqR mMqR qMqR tUxy Dwgy krwauNdIAW hn[ Dwgw gMFW dy ky aus qy k`uC pVH ky bMn@dy hn[ pqI dI AwigAw mMnx, syvw krn dI bjwey, aus ƒ pwZl krnw jW mwrnw ieh sB v`fy gunwh mhW pwp hn[ ien@W pwp krmW qoN rokx leI, SuB gux kQn krdy hn, ijs krky sMswrI pqI Aqy vwihgurU pqI jI v`s Aw jwx[ dMBI BI jMqR mMqR qMqR AOgux iqAwg ky, SuB gux Dwrn krky, vwihgurU pqI jI ƒ pRwpq krky inhwl hovx jI[} miq hodI; hoie ieAwxw] qwx hody; hoie inqwxw] Axhody; Awpu vMfwey] ko AYsw; Bgqu sdwey]128] siqgurU gRMQ swihb s`cy pwiqSwh jI, Apxy prm ipAwry gursyvk jI dy idl idmwZ ’c hr vyly gurbwxI Byjdy hox, miq bRhm jI ’c lIx ho ky mhW mhW ivsmwd hovy, suMdr mnohr AMimRq kQw kIrqn vI krdy hox, byAMq hI gurbwxI dy BMfwry zbwnI cyqy hox[ www.Gursevak.com

406

q`qkrw

sbr AMdir swbrI; qnu eyvY jwlyin@] hoin njIik Kudwie dY; Byqu. n iksY dyin] Anuswr pUrn sbr ƒ pRwpiq au~qm gurmiq miq (hodI)huMdI (hooie)hovy, Pyr BI (ieAwxw)Anjwx bysmJ inAwxw bwirk hooie jwvy[ XQw:- myry rwm. hm bwirk; hir pRB ky hY ieAwxy] qwx hody; hoie inqwxw] bhuq v`fw (qwx)bl (hody)huMdy (inqwxw)bl rihq hoie jwvy[ Awp qoN mwVw, iP`kw boly, aus ƒ BI jry[ ijvyN bwbw bic`qR isMG swihb jI ny jsvwrIAw dy hwQI dIAW qvIAW ivMn@IAW, bwbw audy isMG swihb jI ny fyF l`K POj ’c jw ky, zwlm hMkwrI kysrIcMd dw isr v`F ky ilAWdw[ ipAwry mohkm isMG jI ny hwQI dw suMf v`iFAw, ieqnw bl hox qoN BI, Awpxy bl dw hMkwr n kry[ XQw:- Aiq sUrw; jy koaU khwvY] pRB kI klw ibnw; kh DwvY] bl huMidAW BI khy, mhwrwj Awp jI dI ikRpw hI ikRpw hY[ XQw:- BeI jIq myrI] ikRpw kwl kyrI] dunIAW ƒ rcx dw, rozI dyx dw, lY krn dw vI bl hovy[ Pyr vI inqwxw bx ky rhy[ Axhody; Awpu vMfwey]) vwihgurU gurmMqR hY; jip haumY KoeI[) rhq rhq; rih jwih ibkwrw] gur pUry kY sbid Apwrw] swDsMgq krky, suAws 2 nwm ismrn, kIrqn kQw, gurU syvw krky, jIvq imrqk ho ky, (Axhody)BYVY (Awpu)hMkwr ƒ gur ikRpw nwl (vMfwey)nws kry[ Awpxy Awp ƒ Drm leI gurU leI, isK pMQ leI vMfw dyvy, Bwv Apxw sIs sB ku`J kurbwn kry[ vwhu 2 ijvyN bwbw bMdw isMG bhwdr jI dy swhmxy Srq r`KI,“dIn kbUl kr, nhIN qyry swhmxy, qyry b`cy dw kwljw k`F ky, qyry muK ’c dyvWgy[ qyrw mws jMmUrW nwl iK`cWgy[ aus vyly, Axhody Awpu vMfwey] jIvq Bwv qoN mr ky, gurU goibMd isMG swihb jI mhwrwj jI dw hukm mMinAw[ bwby jI dy swhmxy aun@W dy b`cy dw kwljw k`F ky, muK ’c idqw[ aun@W dw mws, q`qy lwl jMmUr nwl iK`icAw igAw[ iPr vI pRvwh nhIN kIqI[ ieauN Awpu vMfw dyvy[ ijvyN rwie bulwr jI ny AwpxI pJ`qR sO eykV zmIn, DMn siqgurU nwnk dyv swihb dy nwmu, cwA nwL luAw idqI[ ieh Awpu vMfwauxw hY, pIr buDU Swh ny Awpu vMfw id`qw, bwby ingwhIey jI ny Awpu vMfw id`qw[ eysy qr@W gurU leI kurbwnI dyvy, dUijAW ƒ vI Awpu vMfwey dw aupdyS dy ky, aun@W qoN vI gurU prmysr leI kurbwnI duAwvy[ ko AYsw; Bgqu sdwey]128] ijhVw gursyvk ipAwrw, mn nIvW miq au~cI huMdI qoN BI, indwn mUrK bwirk bx ky rhy, bl huMdy bl ƒ BYVy pwsy n vrqy, BYVy hMkwr ƒ nws kry, ien@W SuB guxW vwlw, (ko)koeI ipAwrw AYsw gurmuiK gursyvk Bgqu (sdwey)khwvy[ XQw:nwnk.syvku soeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir]) mwrU mhlw 5] mwn moh Aru loB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu guxw hir bxjy; lwid vKru lY cwilE]1] syvk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq swihbu syivE Apnw; clqy rwiKE cIiq]1] rhwau] jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs qy, muKu nhI moirE] shju Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU kau dauirE]2] AwigAw mih BUK.soeI kir sUKw; sog hrK.nhI jwinE] jo jo hukmu BieE swihb www.Gursevak.com

407

q`qkrw

kw; so mwQY ly mwinE]3] BieE ik®pwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu syvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksmu pCwqw]) so syvku; jo lwieAw syv] iqn hI pwey; inrMjn dyv]) ijQY Ehu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es kY muih ifTY.sB pwpI qirAw]) jo ikCu Twkur kw.so syvk kw; syvku.Twkur hI sMig jwhru jIau]) mul KrIdI lwlw golw; myrw nwau sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqu lwieAw iqqu lwgw]) murdw hoie murId; n glI hovxw[ swbru isdik shIdu, Brm Bau Kovxw[ golw mul KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId,pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]) bY KrIdu; hau dwsro qyrw] qUM Bwro Twkuru; guxI ghyrw]) gur kY igRih; syvku jo rhY] gur kI AwigAw; mn mih shY] Awps kau; kir kCu n jnwvY] hir hir nwmu; irdY sd iDAwvY] mnu bycY; siqgur kY pwis] iqsu syvk ky; kwrj rwis] syvw krq; hoie inhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI] ApnI ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk so syvku; gur kI miq lyie]2] iP`kw- ieku iPkw. n gwlwie; sBnw mY scw DxI] ihAwau. n kYhI Twih; mwxk sB Amolvy]129]) iks hI. mMdw AwiK n clY; sic Krw sicAwrw hy] Anuswr iksy ƒ ieku BI iPkw bcn n (gwlwie)bolxw kry[ (sBnw)swirAW (mY)iv`c s`cy (DxI)mwlk ivAwpk vwihgurU jI vsdy hn[ XQw:- qU vf dwqw;AMqrjwmI] sB mih rivAw; pUrn pRB suAwmI]) sB mih riv rihAw.pRBu eykY; pyiK pyiK nwnk ibgsweI]) iP`kw bolxy krky qn mn iP`kw sRIr rogI sogI ho jWdw hY, auDro auDrI isr lih jWdy hn[ iP`kw bolx nwl gMdy zrwsIm sRIr ’c pYdw ho jWdy hn[ iP`kw bolx vwlw, Awp ^uAwr, dUijAW ƒ BI ^uAwr krdw hY[ XQw:nwnk. iPkY boilAY; qnu mnu iPkw hoie] iPko iPkw sdIAY; iPky iPkI soie] iPkw drgh stIAY; muih Qukw iPky pwie] iPkw mUrKu AwKIAY; pwxw lhY sjwie]) mÚ 3] sbdY. swdu n AwieE; nwim. n lgo ipAwru] rsnw iPkw bolxw; inq inq hoie KuAwru] nwnk. ikriq pieAY kmwvxw; koie n mytxhwru]2]) ijqu boilAY. piq pweIAY; so boilAw prvwxu] iPkw boil. ivgucxw; suix mUrK mn Ajwx]) Awpu Cofih. qW shu imlY; scw eyhu vIcwru] haumY iPkw bolxw; buiJ n skw kwr] ihAwau. n kYhI Twih; mwxk sB Amolvy]129] hy ipAwirAw! iP`kw bol ky, kql krky, prwieAw h`k dbw ky, Zulwm bxw ky, zor zulm qS`dd ih`k D`kw krky (kYhI)iksy dw (ihAwau)ihrdw n (Twih)Fwhuxw kr, ikauNik swirAW dy ihrdy’c (Amolvy)Amolk (mwxk)pRkwS srUp vwihgurU jI vsdy hn, sB sRIr vwihgurU jI dy (Amolvy)Amolk hIry jvwhrwq hn[ iP`kw bol ky aun@W ƒ iP`ky nw bxw, Awpxy sRIr ieMdRIAW ƒ iP`ky rogI duKI n bxw[ sBnw mn mwixk; Twhxu mUil mcWgvw] is`k- jy qau. iprIAw dI isk; ihAwau. n www.Gursevak.com

408

q`qkrw

Twhy khI dw]130] sBnw dy mn ’c, mwixk vWg Amolk (mwixk)pRkwS srUp Ajpw jwp vwihgurU jI hn, iP`kw bol ky, kql krky, h`k dbw ky, Zulwm bxw ky, qS`dd krky, iksy dy BI idl ƒ (Twhxu)Fwhuxw (mUil)kdwicq (mcWgvw)cMgw nhIN[ prm ipAwr nwl iP`kw bolxo mn@w kIqw hY[ is`k- jy qau. iprIAw dI isk; ihAwau. n Twhy khI dw]130] hy gursyvk ipAwry jI! jy kr (qau)Awp jI ƒ (iprIAw)ipAwry vwihgurU jI dy imlx dI, iq`KI (isk)cwh SuB ie`Cw hY qW qUM iP`ky kOVy bcn bol ky, inrdoS jIAW ƒ swV &Uk ky, inrdoS bIbIAW ƒ cu`k ky zulm krky (khI)iksy dw BI (ihAwau)irdw n (Twhy)Fwhuxw duKwauxw kr]130] jy qau. iprIAw dI isk; ihAwau. n Twhy khI dw] quk pV@ ky, jy swkq cwl c`lx fygx leI mMd- krm krn ƒ khy, ik myrw idl nw Fwh, aus dy AwKy nhIN l`gxw[ swkq qoN dUr hI rihxw hY, mn ƒ kwbU krn leI ieh jwp jpxw hY:- DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU prmpUjnIk, koit bRhmMf ko Twkuru suAwmI; ShIdW dy isrqwj, s`cy siqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dyZ ’c bYT rhy hn, hux q`qw 2 ryqw Awpxy prmpiv`qR SuB s`cy sIs ’qy puAw rhy hn, hux sVdI bldI m`cdI loh ’qy KV@ rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU s`cy siqgurU sRI gurU qygbhwdr swihb mhwrwj jI DMn hn, hux Awp jI Awpxw sIs kurbwn kr rhy hn[ Awp jI dy sIs swihb jI dwsndwsI dy isr ’qy hux sj rhy hn jI[) Awsw rwg 488 ’qy, prmpUjnIk bwby jI dy ieh do sbd hn:- idlhu muhbiq ijMn@; syeI sicAw]) bolY syK PrIdu; ipAwry Alh lgy])(AMg 794 ’qy rwgu sUhI ’c ieh do sbd hn:- qip qip luih luih; hwQ mrorau] bwvil hoeI; so shu lorau] Aqy byVw. bMiD n sikE; bMDn kI vylw] Bir srvru. jb aUClY; qb qrxu duhylw]1] ie`Qy SuB slok 130) k`ul 134 sbd slok hn[ vwihgurU] hy gurqw ibrwjmwn vwihgurU siqgurU gRMQ swihb jI! gurU rUp ^wlsw pMQ swihb jIE! imst bcn bynqI krau; dIn kI inAweI] Anuswr AwpjI dy prmpiv`qR s`cy crnkmlW ’qy m`Qw r`K ky, mUMh’c Gwh lY ky Aiq hI inmRqw dInqw AwzzI gRIbI nwl, dwsndws AikRqGx muAw&I mMgdw hY[ ijqny sRIr dy rom hn, jy AwpW ieqny sRIr DwrIey, ijqny aun@W sRIrW dy rom hox, iqqny hor sRIr DwrIey, ieauN bwr 2 sRIr Dwr ky prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbjI ƒ Awpxy isr idMdy jweIey, qW BI AwpW s`cy pwiqSwh jI dw krzw nhIN moV skdy[ XQw:- hmrY msqik dwgu dgwnw; hm krj gurU bhu swFy] dwsndws, sdw sdw; iehu BUlnhwru] nIc kIt ikRm hY[ jau pY hm n pwp krMqw; Ahy Anµqw] piqq pwvn; nwmu kYsy huMqw] gunwhgwr dwsndws gRIb ’qy Agm Apwr ikRpw krky b^S lYxw, isr’qy imhr BirAw h`Q r`Kxw, SuB AsIsW b^SxIAW[ dwsn dws sRb`q pRymIAW dy crnkml c`t ky, crnkmlW ’qy m`Qw r`K ky AsMK isrW dy kysW nwl crn JwV@dw hY[AsMK zbwnW nwl crn c`t ky pRym bynqI krdw hY[SuB s`cI syvw krn dw cwA auqSwh b^Sxw[gurU syvw sMpUrn krwauxI jI[ www.Gursevak.com

409

q`qkrw

Related Documents


More Documents from ""