Senegal

Senegal Leen en Danny 15 tot 23 februari 2004

Onze uitvalsbasis is het domaine Les Palétuviers in het dorpje Toubacouta. Het ligt slechts 260 km van Dakar maar je rijdt er meer dan vijf uur over, iets langer dan de vlucht Brussel – Dakar. Er wordt gewerkt aan een nieuwe kustweg Dakar-Banjul. Volgend jaar zal de rit wellicht in 3 uur lukken.

Les Palétuviers wordt uitgebaat door Picha en Piet, een koppel uit de omgeving van Gent. Toubacouta ligt aan een van de vele armen van de Siné – Saloumdelta, in een prachtig mangrove-natuurgebied. (Palétuvier is mangrove in ‘t frans)

We logeren in het nieuwe gedeelte. De kamers zijn ruim en beschikken over een badkamer, airco en, zeer belangrijk, een muskietennet.

Vanuit het domein leidt een trap naar de steiger vanwaar verschillende boottochten kunnen gemaakt worden.

Keur Aliou Gueye

Met de 4x4 vrachtwagen naar Keur Aliou Gueye op enkele km van Toubacouta. (Keur = ‘huis van’)

We worden er onmiddellijk verwelkomd door de plaatselijke jeugd.

Anderen ravotten in de straat…

…of spelen voetbal op het zanderige voetbalveld.

Les Palétuviers steunt verschillende projecten in de omgeving. In Keur hebben zij een schooltje gebouwd.

Als gasten van het domein worden we hartelijk ontvangen door de ‘chef de village’ en de leraren van het schooltje. Sommige kinderen dragen een geel T-shirt met het opschrift “l’école de madame Picha”.

Tijdens een gesprek met het ontvangstcomité komen we vanalles te weten over ‘het leven zoals het is’ in een Afrikaans dorp.

Er wordt thee gezet. Uiteindelijk zullen we drie verschillende soorten thee drinken : de bittere staat voor de dood, de zachte staat voor het leven, en tenslotte een zoete voor de liefde.

Via een veldweg verlaten we het dorp en gaan we naar het schooltje. Het schooltje ligt vrij ver van het dorp. Het werd gebouwd op een veld dat de chef de village heeft afgestaan voor de school.

In februari is het in Senegal koud en droog. Droog OK, maar koud ? 35 graden vinden wij lekker warm zomerweer.

Onderweg bewondert Leen een termietenheuvel.

De schooldirecteur toont ons de vier klasjes (waarvan één aangebouwd in hout en riet) en legt ons het onderwijssysteem uit. Van onze Franse medereizigers vernemen we dat dit sterk geïnspireerd is op het Franse onderwijssysteem.

Vroeger hielden veel ouders hun kinderen (vooral de meisjes) thuis omdat er geen geld was om een pen of schriftje te kopen. Dit was de minimumvereiste om naar school te kunnen. Dankzij de kleine schenkingen van de toeristen kunnen alle kinderen nu naar school. In de lagere school van het 530 inwoners tellende Keur zitten 130 kinderen in 4 klassen. De middelen zijn zeer beperkt, zo worden land- en wereldkaarten zelf getekend en wordt een globe gemaakt van een door een toerist achtergelaten Neckermann-strandbal.

Huiswerk maken, het is bijna donker...

Later op de avond worden we uitgenodigd in het huis van een van de leraars. De vrouwen maken voor ons een ‘thiebou diène’ (vis met rijst).. Het is al stikkedonker wanneer we kunnen eten. Onder het licht van een zwak “pillampke” proberen we iets op onze lepels te scheppen. Het was zo donker dat Annita, een van onze medereizigers, een stuk kool voor kip hield. Goed gelachen, een visschotel met kip! Dankzij de flitslamp kan je nu zien wat we deden. Wij zagen enkel een klein plekje dat door de zaklantaarn werd belicht en zaten voor de rest in het stikkedonker. ‘t Was in elk geval heel lekker, wat we ook toevallig op onze lepel schepten.

Toubacouta

Een ontdekkingstocht in het dorp Toubacouta staat ook op het programma. Het is verbazend wat er bij de “kleine kruidenier” wordt aangeboden, en je kan er nog ontbijten ook. We gaan er niet op in : “Een volgende keer misschien ?”

We bezoeken er ook een schrijnwerkerij. Tot voor kort werd alle hout met de hand gezaagd. Dankzij Les Palétuviers beschikken ze nu over een cirkelzaag waardoor alles sneller en preciezer kan verzaagd worden. Ook de andere schrijnwerkers mogen de cirkelzaag gebruiken. Er wordt enkel gewerkt op bestelling. De klant betaalt op voorhand de kostprijs van de grondstoffen, aangezien er geen geld is om een stock aan te leggen.

De beeldhouwers maken hun werk wel op voorhand. De afzetmarkt is dan ook veel groter. Beeldjes slijt je wel elke dag aan een toerist, een bed of een tafel daarentegen in een dorp van 1600 inwoners…

Een jonge moeder komt op controle in de nieuwe materniteit. Het gebouw werd met steun van het hotel Les Palétuviers opgetrokken. Er zijn hier nog weinig vrouwen bevallen, dat gebeurt doorgaans thuis. Voor de nazorg is deze materniteit heel belangrijk. We ontmoeten er enkele Franse stagiaires die hier een maand komen stage doen.

Een van hen zegt : “Nadat ik mijn diploma heb, kom ik terug naar Senegal. Neen, niet naar Toubacouta, want hier is het te goed uitgerust door de steun van de Belgische toeristen. Ik ga naar een minder ontwikkelde streek.”

Nog een project van Picha is het kleuterschooltje, waar we de vier klasjes van ongeveer 20 kindjes bezoeken. Het klasje van de oudste kleuters verraste ons omdat zij het volledige alfabet kunnen opzeggen, tellen ging echter maar tot 5. In een ander klasje werd een dansje opgevoerd, waarschijnlijk goed ingestudeerd omdat de “toubabs” (blanken) op bezoek kwamen.

Charlotte, de dochter van Piet en Picha, zit in het laatste klasje dat we bezoeken. Het klasje trakteert ons op het Senegalese volkslied. Mooi maar het duurt wel lang.

De plaatselijke kapper…

…en de mobiele visboer. De vliegen krijg je er gratis bij.

Via de markt van Toubacouta gaan we naar de basisschool.

Onderweg zien we een afgeschoten wrattenzwijn. De jager verblijft in ons hotel en enkele dagen later krijgen we het zwijn als middagmaal voorgeschoteld… …voor de liefhebbers…

De school van Touba is groter dan die van Keur. Er lopen ongeveer 350 leerlingen school. De hoofdvakken worden in het Frans gegeven, koranlessen in het Arabisch en sinds kort zijn er ook lessen in het plaatselijke dialect.

Op het einde van het bezoek tekent Danny het gastenboek.

Sokone

Woensdag is marktdag in Sokone, ook wel Miss City genoemd omdat bijna alle winnaressen van de miss Senegal verkiezingen van hier komen.

Families komen van ver met de ezelskar om hier hun wekelijkse inkopen te doen.

Net zoals bij ons worden de voertuigen op de voorziene parkeerplaats achtergelaten.

Een “moderne” bakkerij…

…en een restaurant.

Enkele sfeerbeelden van de markt.

Fotograferen moet hier heel onopvallend gebeuren. Als iemand je betrapt bij het nemen van zijn of haar foto wordt je de huid volgescholden.

De overdekte groentenmarkt.

De veemarkt.

Achter de marktkraampjes ligt een vuilnisbelt.

In het overwegend islamitische Senegal is er een katholieke minderheid, zo ook in Sokone. Op zondag gaan zij naar de mis opgedragen door een blanke priester. Heel mooi met tamtam en Afrikaanse liederen. Uiteraard is Christus zwart.

Sippo

Een mooie tocht per prauw langs de met mangrove begroeide oevers van de Siné (of was het de Saloum) voert ons naar het dorpje Sippo.

Onderweg komen we enkele vissers tegen.

Het dorp ziet er vrij verlaten uit, het telt maar 80 inwoners.

We meren aan en trekken het dorp in.

Een jong gezin is begonnen met de bouw van hun nieuwe huis.

Een ander is al lang gesetteld en heeft zelfs een TV antenne.

Ja, zelfs in de kleinste dorpen heeft men televisie. De toestellen worden gevoed door zonnepanelen geschonken door een Spaanse organisatie.

De enige vorm van landbouw is een klein lapje grond vlakbij een waterput.

Voor het avondmaal wordt de gierst, het hoofdbestanddeel van het Senegalese menu, gezeefd.

Enkele kinderen kijken nieuwsgierig naar de toubab met het fototoestel.

Ten huize van…

…madame Touré, de koningin van Sippo. Voor zover geweten het enige vrouwelijke stamhoofd in Senegal.

Omdat we met enkele mensen een zak rijst hebben geschonken…

…wordt er een klein feestje gebouwd.

Missirah

Op weg naar het vissersdorpje Missirah zien we enkele apen, vermoedelijk meerkatten.

Dé attractie in het dorp is de 1000 jaar oude kapokboom …

.. bewoond door hagedissen

Via het strand bereiken we de haven. Japan schonk dit dorp een visverwerkingsfabriek.

De vis wordt in de zon gedroogd…

…of op houtskool gerookt.

Er is ook een milde vorm van veeteelt.

Intensiever is het verwerken van de aan de mangroves geplukte oesters.

De lege schelpen worden in de zon gedroogd en worden later vermalen om een soort bakstenen van te maken.

Vissersboten worden onderhouden…

…en wat hier gebeurt weten we ook niet, maar het zal wel zijn nut hebben

Fathala

Vol verwachting bezoeken we het wildreservaat van Fathala waar Danny « Bring them back alive » het fototoestel hanteert als was het een jachtgeweer.

Een schuchtere antilope…

…en een koppel neushoorns zijn de trofeeën.

« Hé toubabs, hebben jullie iets te eten meegebracht ! »

Bij valavond varen we met een bootje naar de « dode baobab », dé geliefde slaapplaats voor allerhande vogels. We zagen er pelikanen, ibissen visarenden…

…en showbeesten.

Met een laatste blik op de Siné nemen we afscheid.

Senegal, en de Siné-Saloum,… een plekje om nog eens terug te komen…