Sejarah Bab 9 Tingkatan 1

SejaRah TinGkaT an 1

Bab 9 [m/s 139]

Warisan Kesultanan Melayu

Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Sistem Pentadbiran

Cara Pentadbiran dan Pengerusan sesebuah Kerajaan

SULTAN Pembesar Peringkat Negeri

Pembesar Peringkat Jajahan dan Daerah Penghulu Peringkat Kampung Golongan Agama Ahli Magis (Bomoh/ pawang)

SULTAN Pembesar Peringkat Negeri 1.

Membantu pentadbiran dan melaksanakan segala perintah sultan

2.

Diberi kuasa mentadbir dan mengutip cukai di beberapa kawasan tertentu

Pembesar Peringkat Jajahan dan Daerah 1.

Menjaga dan mengekalkan keamanan

2.

Mempertahankan kedaulatan negeri

3.

Menyerah sebahagian hasil dan cukai kapada kerajaan

4.

Menyediakan tenaga kerja

5.

Pembesar dilantik terus oleh sultan melalui pemberian surat tauliah

Penghulu Peringkat Kampung 1.

Ketua kampung juga dikenali sebagai penggawa/ penghulu.

2.

Tugas: •

Memunggut cukai.

•

Mengekalkan taat setia masyarakat kampung.

•

Menjadi perantaraan antara pembesar dengan rakyat.

Golongan Agama 1.

Kumpulan cerdik pandai Islam dalam pemerintahan dan masyarakat.

2.

Menjadi penasihat sultan, kadi, mufti, atau pembesar negeri.

3.

Tugas:

4.

•

Berdakwah

•

Mengendalikan pengajian agama

•

Menghasilkan karya agama.

Di kampung, ahli agama menjadi imam, khatib, bilal dan jurunikah.

Ahli Magis (Bomoh/ Pawang) •

Mahir mengubati dan menyembuhkan penyakit.

•

berpengetahuan tentang khasiat akar kayu dan herba (perubatan).

•

Dilantik menjadi pemimipin dalam masyarakat kampung.

Warisan Kesultanan Melayu

Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negeri Sembilan

Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negeri Sembilan

PEMBENTUKAN

ADAT PERPATIH

•Berasal dari Sumatera, Indonesia. •Terbentuk apabila seorang pembesar di Sumatera membahagikan kawasan pentadbiran kepada 2 orang anaknya iaitu Datuk Perpatih dan Datuk Ketemenggungngan.

PENGASAS

•Diasas oleh Datuk Perpatih Nan sebatang. •Memerintah Pagar Ruyung Sumatera. •Hanya diamalkan di Negeri Sembilan dan Naning.

Struktur Pemerintahan dan Pentadbiran Negeri Sembilan

Pemerintah Tertinggi Negeri Sembilan

Yamtuan Besar

Dikenali Yang Dipertuan Besar, berperanan sama dengan raja-raja negeri lain.

Undang

•Ketua bagi setiap luhak atau luak. •4 luak yang diperintah: (i) Sungai Ujung (iii) Johol (ii) Jelebu (iv) Rembau •Tugas utama memilih Yamtuan Besar

Sistem Pemilihan dan Pelantikan mengikut Amalan Demokrasi

Lembaga

•Ketua suku atau waris. •Berperanan : (i) Memilih Undang. (ii) Menjaga keselamatan dan keamanan. (iii)Menyelesaikan pertelingkahan antara suku. (iv)mengendalikan pembahagian harta pusaka.

Buapak

•Adalah ketua Perut dan setiap anggota Perut adalah anak buah •Tempat rujukan bagi perkara berkaitan dengan adat dan hukum

Sesuai dengan Perbilangan adat Bulat anak buah Menjadi buapak Bulat buapak Menjadi lembaga Bulat lembaga Menjadi Penghulu Bulat penghulu Menjadi Raja

Warisan Kesultanan Melayu

Sistem Perundangan Kerajaan Melayu

Sistem Perundangan Kerajaan Melayu

Undang-undang Adat

Undang-undang Adat

Undang-undang Bertulis

Peraturan berdasarkan amalan kebiasaan dalam masyarakat

ADAT TEMENGGUNG

ADAT PERPATIH

Corak pemerintahan Bercorak

Bercorak

autokratik Raja- ketua pentadbir, ketua agama, simbol kedaulatan.

demokrasi dan pemuafakatan. dibuat bersama.

Keputusan

Sistem Kekeluargaan Mengikut

sebelah ibu dan ayah. Selaras dengan hukum syarak. Lelaki lebih utama,- nasab. Keturunan sebelah bapa.

Setiap

ahli suku bersaudara. sebelah ibu diutamakan kerana ibu melahirkan suku. Keturunan

Pembahagian Harta Pusaka Anak

lelaki lebih utama kerana tanggungjawab lebih besar.

Pewarisan

secara turun-temurun daripada kepunyaan suku. Diberatkan di sebelah ibu kerana anak perempuan asas wujudnya suku.

Perkahwinan Mengikut

hukum syarak.

Berkahwin Suku

sesama suku adalah dilarang. sama dianggap saudara.

Hukuman Bertujuan

beri pengajaran. Sultan melaksanakan hukuman, sekiranya diberi mandat pembesar boleh melaksanakan hukuman.

Bertujuan

memulih dan menyedarkan pesalah supaya menyedarkan pesalah supaya tidak mengulangi kesalahan.

Undang-undang Bertulis

Himpunan peraturan, larangan dan

adat-istiadat dalam bentuk bertulis.

Hukum Kanun Melaka dan UndangUndang Laut Melaka- yang terawal.

Digubal zaman Kesultanan Melayu Melaka, Unsurnya tersebar ke Johor, Perak, Pahang dan Kedah kerana Negeri ini jajahan takluk Melaka.

Hukum Kanun Melaka Adalah

dokumen undang-undang 44 fasal.

Kandungannya:

(i) Peranan dan tanggungjawab raja dan pembesar. (ii) Hak dan keistimewaan raja serta kaum kerabatnya. (iii) Unsur Islam berkaitan jenayah, muamalah, keluarga, keterangan dan acara.

Undang-undang Laut Melaka Digubal

peraturan pelayaran dan perdagangan.

Kandungannya:

(i) Tugas pegawai kapal (ii) Langkah keselamatan dalam kapal (iii) Tugas anak-anak kapal

(iv) Penyewaan dan penumpangan kapal dagang (v) Kuasa nakhoda menjatuhkan hukuman

Undang-undang 99 Perak Berasal dari Parsi, Kandungannya:

terdapat 99 kesalahan dan hukuman.

(i) Syarat memegang jawatan kerajaan (ii) Peraturan dan adat istiadat menghadap dan melantik raja

(iii) Hukuman jenayah, undang-undang, dan pertanian. (iv) Undang-undang kekeluargaan

Undang-undang Kedah. Dapat

(i)

dibahagikan kepada beberapa bahagian iaitu: Undang-undang pelabuhan seperti cukai, peraturan keselamatan, pelabuhan dan peraturan timbangan dan sukatan.

Undang-undang Pahang Digubal 1956 semasa Sultan Kandungannya termasuklah:

(i) (ii)

Abdul Al- Ghaffar Muhaiyuddin Shah memerintah

Aat lembaga negeri, keistimewaan raja dan pembesar. Undan-undang jenayah, penderhaka, penzina dan undang-undang awam.

Warisan Kesultanan Melayu

Kegiatan Ekonomi di Negeri-negeri Melayu.

Kegiatan Ekonomi di Negeri-negeri Melayu

PERTANIAN •Menanam pelbagai jenis tanaman •Hasil menjadi sumber makanan •Kawasan pertanian berhampiran sungai •Tenaga binatang (kerbau) dan peralatan tradisional digunakan •Contoh: tajak, cangkul, bajak, tenggala, penyisir, dan kuku kambing

PERIKANAN •Menggunakan alatan tradisional •Hasil didagangkan kerana permintaan tinggi •Lebihan hasil dibuat produk makanan lain •Contoh: ikan kering, belacan, budu, dan keropok

• • •

•

• • •

PERLOMBONGAN

Negeri Melayu kaya hasil logam (bijih timah dan emas) Melombong = kerja tradisional melayu Cara melombong: (i) Mendulang (ii) Melampan (iii) Lombong Siam Kawasan utama bijih utimah: (i) Lembah Kinta, Larut, Dinding dan Beruas di Perak. (ii) Sungai Linggi dan Sungai Ujong di Negeri Sembilan. (iii) Sungai Bernam, Sungai Selangor dan Sungai Klang di Selangor. Dijadikan bahan dagangan, mata wang dan perkakas rumah. Emas dilombong di Kelantan, Pahang dan Terengganu. Emas dan perak digunakan untuk membuat barang perhiasam.

KRAFTANGAN • • • •

Mayarakat Melayu kreatif dan berkemahiran Bijak menghasilkan barangan kraf tangan yang indah dan menarik Daun mengkuang, daun pandan dan boleh dijadikan tikar, bakul dan tudung saji. Pandai menenun songket, membuat senjata seperti keris dan menghasilkan perhiasan daripada emas dan perak adalah kemahiran masyarakat Melayu.

Kegiatan Ekonomi di Negeri-negeri Melayu

Sistem Percukaian 2. Cukai =

* Bayaran yang dikenakan atas hasil pertanian hasil pertanian, perlombongan, perdagangan, dan hasil hutan. * Contoh: beras, bijih timah, ikan kering, getah perca dan rotan. * Menjadi sumber pendapatan pemerintah. * Lambang kekuasaan seseorang pembesar di kawasannya.

11. Sungai =

* Jalan perhubungan dan pengangkutan utama. * Menjadi tempat penting kegiatan memunggut cukai. * Cukai labuh batu = cukai yang dipunggut di tempattempat tertentu di sepanjang sungai.

16. Cukai lain=

* 1. Cukai kepala 2. Cukai tanaman

Sistem Serah • • •

Pemberian sebahagian hasil tanaman yang diusahakan rakyat kepada pemerintah Ia dilakukan sebagai balasan kepada pembesar yang menyediakan tanah untuk rakyat Kadar dan nilai serahan bergantung pada hasil tanaman dan ternakan yang diperoleh dalam tahun tersebut.

Sistem Kerah

• • •

Sesuatu pekerjaan dibuat tanpa diberi upah. Contoh: membina istana, kubu, jalan dan saliran. Sebagai tanda taat setia, sedia berkorban dan berganding bahu kepada pemerintah.

PERDAGANGAN

1. Dilakukan secara tukar barang atau jual beli

1. Sultan dan pembesar sebagai pemodal

1. Pusat perdagangan. A. sistem tukar barang (barter) • Sesuatu barang ditukar dengan barangan lain mengikut keperluan penjual dan pembeli.

A. Selepas ekonomi berkembang. mata wang mula digunakan. • Contoh: kulit siput geweng dan gerus

A. Kemudian, mata wang logam drp emas dan timah digunakan.

1. Dijalankan juga oleh rakyat biasa

1. Barang dagangan utama 1. Melaka, (abad ke-15), sejens wang logam, kaleng (calains) diperbuat drp timah digunakan. 4. Terengganu, wang emas dan kupang berbentuk segi lapan, wang syiling keping/ pitis serta jokoh digunakan. 7. Johor, mata wang emas (mas dan kupang) digunakan. 9. Kelantan, wang emas kijang, dinar, kupang, dan pohon pitis digunakan. 11. Negeri Sembilan, Pahang, Selangor, dan Perak, mata wang jongkong tampang atau timah digunakan. 14. Selangor, jongkong timah dikenali tampang sebuaya. 16. Kedah, mata wang berbentuk ayam jantan digunkan.

Timbangan, Sukatan dan Ukuran. Timbangan. Digunakan utk mengukur berat sesuatu barangan. Alatan= Dacing dan pikul. Untuk menimbang emas, perak, bijih timah dan rempah.

Sukatan Digunakan untuk mengukur isipadu sesuatu benda. Alatan= kaul, cupak, gantang. Untuk menyukat bers, bijih timah, rempah, garam, dan kacang.

Ukuran Masyarakat Melayu tradisional mempunyai kemahiran mengukur keluasan dan jarak antara dua tempat. Unit relung= digunakan untuk mengukur keluasan tanah. (kedah). Untuk mengukur jarak antara kampung dgn kampung lain. o berdasarkan tempoh masa berjalan atau berkayuh sampan melalui sungai. o seperti sepelaung, setanak nasi, sehari, sepekan dan sepurnama. Untuk mengukur jarak kependekaan sesuatu benda, ukuran berdasarkan anggota badan digunakan. o seperti sejengkal, sehasta, sekaki, sedepa, dan sepemeluk.

Pengangkutan.

1. Perhubungan menggunakan jalan air dan darat. 2. Jalan air= sungai dan laut, penting krn perhubungan dan barangan dapat diangkut dengan lebih mudah dan cepat. 4. Contoh: jalur, kolek, dan perahu. 5. Penempatan juga banyak didirikan di kawasan berhampiran sungai. 6. Denai penarikan= perahu terpaksa ditarik untuk sampai ke sungai. 7. Ia menghubungkan Pahang dgn Melaka. 8. Gajah, kerbau atau lembu digunakan utk mengangkut barang.

Warisan Kesultanan Melayu Sosiobudaya.

SOSIOBUDAYA

= Merangkumi corak kehidupan yg menjadi amalan masyarakat.

STRUKTUR MASYARAKAT MELAYU TRADISIONAL •Pembahagian masyarakat kpd beberapa lapisan sosial dlm sesuatu hierarki kedudukan. •Kedudukan individu boleh berubah melalui: 1. Taraf sedia

1. Taraf pencapaian

•Susun lapisan masyarakat Melayu dibahagi: 1. Kumpulan Pemerintah

•Sultan. •Golongan Pemerintah. •Keluarga & kerabat Sultan/ pembesar/ ulama/ pendeta. •Golongan diperintah •Rakyat/ hamba

1. Kumpulan Diperintah.

Warisan Kesultanan Melayu Golongan Pemerintah dan Golongan Diperintah.

GOLONGAN PEMERINTAH SULTAN/ RAJA

Pemerintah tertinggi Tugas= Memelihara perpaduan, keamanan dan kemakmuran negeri.

KERABAT DIRAJA

Membantu Raja menjalankan tugas rasmi yg memberi. Ada yg dilantik menjadi pembesar daerah/ raja jajahan.

GOLONGAN PEMBESAR

Membantu sultan menjalankan pentadbiran. Boleh mengarahkan rakyat membuat kerja awam demi negara. Jawatan disandang secara monarki atau dilantik sultan.

KUMPULAN ULAMA

Membantu kerajaan mendidik rakyat berakhglak mulia. Menjadi penasihat sultan, guru agama, kadi dan imam.

GOLONGAN PENDETA.

Mahir dlm bidang salasiah raja, kesusasteraan, kebudayaan, kesenian, dan adat istiadat Melayu. Menjadi pakar rujuk sultan/ raja dan masyarakat.

GOLONGAN DIPERINTAH

1

Golongan merdeheka

Rakyat biasa menjadi pedagang, peniaga, petani, tukang ukir, pembuat senjata, dan barang tembikar. Ada yg menjadi penghibur raja, pelakon sandiwara, pawang atau bomoh. Rakyat asing Menjadi askar upahan, pedagang atu pelombong. Bebas melakukan sebarang kegiatan. Tetap mematuhi undang-undang & hormat adat di negeri Melayu 2

Golongan Hamba Hamba Hamba Hamba

raja berhutang biasa

Tugas= membuat kerja2 berkaitan dgn pertanian, perlombongan dan pertahanan.

Warisan Kesultanan Melayu Gaya Hidup Golongan Bangsawan.

1

Gaya hidup raja dan kerabat diraja Diamalkan di istana.

Gaya hidup pembesar

2

Diamalkan diluar istana

Mengamalkan gaya hidup unik tersendiri Merangkumi adat istiadat, bahasa dan cara berpakaian Melambangkan status kedudukan yg tinggi dan membezakannya dgn rakyat biasa. •

semasa Upacara Pertabalan

•

Semasa Kemangkatan Raja

•

Semasa Menghadap dan Menyembuh Raja

•

Upacara Menyambut Tetamu/ Utusan

Warisan Kesultanan Melayu Gaya Hidup Golongan Rakyat..

1

Nilai-nilai murni amalan (gotong-royong)

2

Menghormati jiran.(dianggap keluarga terdekat)

3

Hubungan erat membentuk perpaduan.

4

Ziarah-menziarahi.(wajib menghormati tetamu dgn baik.)

5

Tolong-menolong(toleransi).

KEGIATAN SOSIOBUDAYA 1 Kegiatan Masa Lapang 4

2

Adat resam

Karya Persuratan 5

3

Kesenian Rakyat

Pendidikan.

pMr K c u L GuD 2009!! nDs.. a h R u o 9A’s iN eJarah A=s

nAs maIsaR

ah

amiRaH A

yuLiS illY a huSaI daLi naH hAJar La