Sd

‫‪-1‬منصرف ( اسمی که آخرش تنوین نمی گیرد )‬ ‫تقسیم اسم‬ ‫‪-2‬غیر منصرف ( اسمی است که آخرش تنوین نمی گیرد )‬

‫موارد اسم های غیرمنصرف‬

‫شین صلمه ( ش ‪ :‬شعیب ی ‪ :‬شبث‬ ‫ح ‪ :‬هود )‬ ‫محمد‬

‫‪ -1‬اسمهای خاص مونث ( شین صلمه )‬ ‫‪ -2‬اسمهای خاص غیر عربی‬ ‫‪ -3‬اسمهای شهر ها و کشورها ( مکه – تهران و ایران و ‪) ...‬‬ ‫‪ -4‬جمع های مکسری که هم وزن مفاعل و مفاعیل‬ ‫( مشاهیر – مدارس – مساج – مفاتیح – مکاسب )‬ ‫‪ -5‬صفت بر وزن افعل یا ( فعلی ‪ ،‬فعل )‬ ‫( اکبر – کبری – صفراء‬ ‫ن ‪ :‬نوح‬

‫بال صفحه ی ‪4‬‬

‫ص ‪ :‬صالح‬

‫ل ‪ :‬لوط‬

‫م‪:‬‬

‫ص‪3‬‬ ‫درس چهارم‬ ‫جاء ابوک‬ ‫فعل فاعل ‪ ،‬مرفوع به او ( فرعی )‬

‫رفع واو‬ ‫اسماء خمسه‬ ‫نصب ‪ :‬الف‬

‫رأیت اباک‬ ‫فعل و فاعل مفعول منصوب ‪ ،‬الف به جای فتحه ( _َ )‬

‫سلمت علی أبیک‬

‫جر ‪ :‬ی‬

‫فعل و فاعل مجرور به یاء به جای کسره ( ـــــِ )‬

‫رفع ــُــ یا ــٌــ‬

‫جاءت التلمیذاتُ‬

‫حرکتی‬ ‫نصب‬

‫ــِــ‬

‫(فرعی )‬

‫جر‬ ‫(اصلی )‬

‫غیر منصرف‬

‫رأیت التلمیذات‬ ‫فعل و فاعل مفعول منصوب به کسره ( فرعی )‬

‫یا‬ ‫ــٍــ‬

‫سلمت علی التلمیذات‬ ‫جار و مجرور به کسره ( اصلی )‬

‫رفع‬

‫فقط ــُــ ( اصلی )‬

‫نصب‬

‫فقط ــَــ ( اصلی )‬

‫÷÷‬ ‫جر‬

‫فقط ــَــ ( فرعی )‬

‫جاءت فاطمة ُ‬ ‫فعل فاعل و مرفوع به ــُــ‬ ‫رأیت فاطمة َ‬ ‫فعل و فاعل مفعول منصوب به ــَـ‬ ‫سلطت علی فاطمة َ‬ ‫جار و مجرور‬

‫ص‪2‬‬ ‫کلمه ــُــ یا ــٌــ بگیرد‬ ‫رفع‬ ‫نصب کلمه ــَــ یا ــًــ بگیرد‬ ‫کلمه ــِــ یا ــٍــ بگیرد‬ ‫جر‬

‫اصلی‬

‫فرعی ‪ :‬وقتی کلمه علمت های اعراب بال را نپذیرد فرعی می شود ‪.‬‬ ‫‪-1‬اسم های مثنی‬ ‫‪ -2‬جمع مذکر سالم‬ ‫‪ -1‬حرفی‬ ‫‪ -3‬اسماء خمسه‬ ‫موارد‬ ‫‪ -2‬حرکتی‬

‫‪ -1‬جمع مونث سالم‬ ‫‪-2‬اسمهای غیر منصرف‬

‫رفع ‪ :‬الف‬ ‫اسم های مثنی‬ ‫نصب ‪ :‬ی‬ ‫جر ‪ :‬ی‬

‫رفع واو‬ ‫جمع مذکر سالم‬

‫نصب ی‬ ‫جر ی‬

‫جاء المعلمان‬ ‫فعل فاعل مرفوع به الف به جای ضمه ( فرعی ‪ ،‬ظاهری )‬ ‫( ان – ین ) رأیت المعلین‬ ‫سلمت علی المعلمین‬

‫جاء المعلمون‬ ‫فاعل و مرفوع به و‬ ‫رأیت المعلمین‬ ‫فعل و فاعل مفعول منصوب به یاء به جای ضمه‬ ‫رأیت علی المعلمین‬

‫ص‪1‬‬ ‫درس چهارم‬ ‫وقتی کلمه ای در جمله ای قرار بگیرد که بر اساس آن نقش اعراب مخصوص آن نقش را می پذیرد ‪.‬‬ ‫انواع اعراب‬

‫رفع‬ ‫مشترکی فاعل و اسم‬ ‫نصب‬ ‫جر‬

‫مخصوص اسم‬

‫جزم‬

‫مخصوص فعل مضارع‬

‫الف – معرب‬

‫‪ -1‬ظاهری‬

‫دو کلمه‬

‫اصلی‬ ‫فرعی‬

‫‪ -2‬تقدیری‬ ‫محلی‬ ‫ب – مبنی‬

‫شامل‬ ‫‪ -1‬ضمائر‬ ‫‪ -2‬اسم موصول‬ ‫محل منصوب قرأت هذا الکتاب‬ ‫‪ -3‬اسم اشاره‬ ‫‪ -4‬اسم استفهام‬ ‫‪ -5‬اسم شرط‬ ‫‪ -6‬عدد مرکب محل مجرور سلمت علی هذا الرجل‬ ‫محل مرفوع هنا کتابُ‬

‫بخش دوم از کتاب درسی‬ ‫‪)1‬ص ‪ 2‬کتاب عربی الدرس الول‬ ‫التذکار (‪)1‬‬ ‫دانستیم که‬ ‫فعل ثلثی‬ ‫ثلثی مجرد ‪ :‬فعلی است که اولین صیغه ی ماضی آن از سه حرف اصلی تشکیل شده باشد‬ ‫ثلثی مزید ‪ :‬فعلی است که در اولین صیغه ی ماضی علوه بر حروف اصلی یک یا دو یا سه حرف زائد‬ ‫داشته باشد ‪.‬‬ ‫المصدر ( الباب )‬ ‫المر ( للخطاب )‬ ‫المضارع‬ ‫بابهای ثلثی مزید الماضی‬ ‫الحروف الزائده‬ ‫یک حرف زائد‬ ‫إفعال همزه‬ ‫افعل‬ ‫یفعل‬ ‫افعل‬ ‫تفعلیل تکرار عین الفعل‬ ‫فعل‬ ‫یفعل‬ ‫فعل‬ ‫فاعل یفاعل فاعل مفاعله ( فعال ) الف‬ ‫دوحرف زائد‬ ‫تفاعل یتفاعل تفاعل تفاعل ت – الف‬ ‫ت – تکرار عین الفعل‬ ‫تفعل‬ ‫یتفعل تفعل‬ ‫تفعل‬ ‫افتعل یفتعل افتعل افتعال ا – ت‬ ‫انفعل ینفعل انفعل انفعال ا – ن‬ ‫سه حرف زائد‬ ‫استفعل یستفعل استفعل استفعال ا – س – ت‬

‫ص ‪ 3‬کادر زرد رنگ‬ ‫به فعلی که اولین صیغه ی ماضی آن از چهار حرف تشکیل شده باشد و هر چهار حرف آن اصلی باشند ‪« ،‬‬ ‫رباعی مجرد » می گویند ‪.‬‬

‫وزن رباعی مجرد‬ ‫الماضی‬ ‫وزن‬ ‫مثال‬

‫فعلل‬ ‫زلزل‬

‫المضارع‬ ‫یفعلل‬ ‫یزلزل‬

‫فعلل‬ ‫زلزل‬

‫المر المصدر ( باب )‬ ‫فعللة ( فعلل )‬ ‫زلزلة ( زلزال )‬

‫جامد و مشتق‬ ‫اسم ها یا « جامد » ند و یا « مشتق » ‪ .‬مشتقات در اصطلح علم صرف ‪ 8‬مورد می باشند ‪.‬‬ ‫انواع مشتقات‬ ‫اسم فاعل‬

‫فعیل شریف‬ ‫حسن‬ ‫فعل‬ ‫جبار‬ ‫فعلفعال سهل‬ ‫معلوم‬ ‫مکتب‬ ‫مفعل‬ ‫علمه‬ ‫فعاله خشن‬ ‫مفعل‬ ‫جرد‬ ‫مجلس‬ ‫مفعل‬ ‫صبور‬ ‫أفعلفعول احمر‬ ‫مزید محترم‬ ‫فعلء حمراء‬ ‫فعلن جوعان‬

‫افعل‬ ‫م‬ ‫فعلی‬ ‫جرد‬ ‫مزید‬

‫اعظم‬ ‫عالم‬ ‫عظمی‬ ‫معلم‬

‫اسم مفعول‬

‫اسم مکان و زمان‬

‫صفت مشبه‬

‫اسم مبالغه‬

‫اسم تفضیل‬

‫بدانیم‬ ‫اسم اللة‬ ‫نام هر تصیر را پیدا کنید ‪.‬‬ ‫مقراض‬ ‫مصباح‬ ‫مفتاح‬ ‫منشار‬ ‫کدا م پاسخ نادرست است ؟‬ ‫‪-1‬همه این کلمات بر وزن مفعال هستند ‪.‬‬ ‫‪-2‬این کلمات مشتق اسم مکان هستند ‪.‬‬ ‫‪-3‬این کلمات برای نامیدن ابزار و وسایل به کار می روند ‪.‬‬

‫وزن « مفعال » بر ابزار و وسایل انجام کار دللت دارد ‪ .‬به چنین اسم های مشتقی « اسم آلت » می گویند ‪.‬‬ ‫دو وزن دیگر اسم آلت‬ ‫مخلب‬ ‫مقبض‬ ‫مبرد‬ ‫مفعل‬ ‫مطرقه مسطره‬ ‫مکنسه‬ ‫مفعله‬

‫ص ‪ 14‬کتاب درسی‬ ‫خود کتاب‬ ‫الدرس الثانی‬ ‫التذکار ( ‪) 2‬‬ ‫دانستیم که‬ ‫ضمیر‬ ‫کلمه ای است که جانشین اسم ظاهر می شود و از جهت عدد و جنس با آن مطابقت می کند ‪.‬‬

‫انواع ضمیر‬ ‫منفصل‬ ‫منصوب‬ ‫مرفوع‬ ‫هو‬

‫هی‬

‫هما‬

‫هما‬

‫هم‬

‫هن‬

‫انت‬

‫انت‬

‫انتما‬

‫انتما‬

‫انتم‬

‫انتن‬

‫انا‬

‫نحن‬

‫ایاها‬

‫ایاه‬

‫ایاهما ایاهما‬ ‫ایاهم‬

‫ایاهن‬

‫ایاک‬

‫ایاک‬

‫ایاکما‬

‫ایاکما‬

‫ایاکم‬

‫ایاکن‬

‫ایای‬

‫ایانا‬

‫‪-‬‬

‫‪-‬‬

‫ا‬

‫ا‬

‫و‬

‫ن‬

‫ت‬

‫ت‬ ‫–‬ ‫ی‬

‫متصل‬ ‫مرفوع‬

‫منصوب او مجرور‬

‫تما‬

‫تما‬

‫تم‬

‫تن‬

‫ت‬

‫نا‬

‫ه‬

‫ها‬

‫هما‬

‫هما‬

‫هم‬

‫هن‬

‫ک‬

‫ک‬

‫کما‬

‫کما‬

‫ی‬

‫نا‬

‫دست نوشته ها ‪:‬‬ ‫منفصل ‪ :‬اسمی است که جانشین اسم ظاهر می شود و از جهت عدد و جنس با آن مطابقت می کند ‪.‬‬ ‫متصل ‪ :‬ضمایری که به کلمات دیگر وصل نمی شود و به صورت منفصل و جداگانه در جمله به کار می روند ‪.‬‬ ‫ضمایر منفصل مرفوعی‬

‫‪ -1‬در جمله جانشین مبتدا می شوند‬ ‫‪-3‬مبتدا همیشه مرفوع است و چون همیشه مرفوع است به این‬ ‫ضمایر منفصل مرفوعی گفته می شود انت طالبه‬ ‫مبتدا خبر مرفوع‬

‫‪-1‬چون همیشه این ضمایر در جمله نقش مفعول را ایفا می کنند‬ ‫‪-2‬و مفعول هم همیشه منصوب است ‪.‬‬ ‫‪-1‬بعد از فعل بیاید‬ ‫‪-2‬بعد از اسم با حرف بیاید‬ ‫چون نقش مفعول را ایفا می کند و مفعول هم همیشه منصوب است‬ ‫ضربت‬ ‫مفعول‬ ‫فعل و فاعل‬ ‫متصل منصوبی‬ ‫متصل مرفوعی‬

‫به این ضمایر منفصل منصوبی می گویند ‪.‬‬

‫ص ‪ 15‬کتاب‬ ‫دانستیم که‬ ‫موصول‬ ‫اسمی است که دو کلمه یا دو جمله را به هم وصل می کند و معنای آن توسط عبارت بعد کامل می شود ‪.‬‬ ‫جمع‬ ‫مثنی‬ ‫مفرد‬ ‫الذین‬ ‫اللذان « اللذین »‬ ‫الذی‬ ‫مذکر‬ ‫خاص‬ ‫انواع موصول‬ ‫اللتی‬ ‫اللتان « اللتین »‬ ‫التی‬ ‫مونث‬ ‫من‬ ‫عاقل‬ ‫عام‬ ‫غیر عاقل ما‬ ‫صله موصول ‪ :‬جمله و یا شبه جمله ای است که بعد از اسم موصول می آید و ابهام آن را برطرف می کند ؛ مانند ‪:‬‬ ‫أحترم الذی یقول الحق ‪ « .‬ل ما في السماوات و ما في الرض ‪» .‬‬ ‫دست نوشته ها ‪:‬‬ ‫متصل مرفوعی ‪ :‬ضمایری هستند که به فعل می چسبند و جزء فعل هستند و با فعل صرف می شوند ‪.‬‬ ‫ا–و–ن‬ ‫ماضی و مضارع و امر‬ ‫مشترک میان‬ ‫مثنی جمع مذکر مونث‬ ‫ي ‪ :‬فرد مونث مخاطب‬ ‫مضارع و امر‬ ‫ت تما تم‬ ‫مختص به فعل ماضی‬ ‫ت تما تن‬ ‫مخاطب‬ ‫‪ )2‬و فاعل همیشه مرفوع است ‪.‬‬ ‫چرا به آنها متصل مرفوعی می گویند ‪ )1 :‬چون همیشه نقش فاعل را ایفا می کنند ‪.‬‬

‫ص ‪16‬‬ ‫دانستیم که‬ ‫معرب و مبنی‬ ‫معرب‬ ‫کلمه ای است که علمت آن ‪ ،‬متناسب با موقعیت جمله ‪ ،‬تغییر کند ‪.‬‬ ‫انواع اعراب‬ ‫جزم ــــ‬ ‫جر ـِــٍـ‬ ‫رفع ــُـٌـ نصب ـَــًـ‬ ‫مبنی‬ ‫کلمه ای است که حرکت آخر آن در شرایط مختلف ‪ ،‬ثابت باشد ‪.‬‬ ‫انواع بناء‬ ‫ضم ــُــ فتح ــَــ کسر ــِــ سکون ــــ‬ ‫انوع کلمات مبنی‬ ‫اسم ‪:‬‬ ‫‪-1‬ضمیر‬ ‫‪-2‬اشاره‬ ‫‪-3‬موصول‬ ‫‪-4‬شرط‬ ‫‪-5‬استفهام‬ ‫فعل‬ ‫‪-1‬ماضی ‪ :‬همه صیغه ها‬ ‫‪-2‬امر ‪ :‬همه صیغه ها‬ ‫‪-3‬مضارع ‪ :‬دو صیغه جمع مونث‬ ‫حرف‬ ‫حرو ف ‪ :‬همه آنها‬ ‫دستنوشته ‪:‬‬ ‫مرفوع منصوب مجرور مجزوم‬ ‫فی الکتاب ل یکتب‬ ‫العاقل‬ ‫یکتب‬ ‫مشترک می ان اسم و مضارع‬

‫ص ‪17‬‬ ‫دانستیم که‬ ‫جمله فعلیه‬ ‫جمله ای است کهه معمول با فعل آغاز می شود ‪.‬‬ ‫ارکان جمله فعلیه‬ ‫فعل‬

‫فاعل‬

‫انواع فاعل‬ ‫لزم‬ ‫هنگامی که با گرفتن فاعل معنای‬ ‫آن کامل می شود و نیاز به مفعول‬ ‫ندار د ‪.‬‬ ‫فعل ‪ +‬فاعل‬

‫متعدی‬ ‫هنگامی که با گرفتن فاعل معنای آن کامل نمی شود و نیاز به فعل دارد ‪.‬‬ ‫فعل ‪ +‬فاعل ‪ +‬مفعول‬

‫انواع فاعل‬ ‫فعل فاعل‬ ‫اسم ظاهر ‪ « :‬جاء الحق »‬ ‫مفعول‬ ‫فاعل‬ ‫مبتدا‬ ‫المومنون برای انیکه قبل از فعل آمده فاعل نیست و مبتدا است ‪.‬‬ ‫ضمیر بازر ‪ :‬المومنون یعبدون ال‬ ‫ضمیر مستتر ‪ :‬یا علی اکتب التمرین ( انت )‬ ‫از معنای فعل فهمیده می شود‬ ‫‪ 14‬و ‪ 13‬و ‪ 1 – 7‬یا ‪ 4‬صیغه ی مضارع‬ ‫‪ 1-4‬ماضی‬ ‫امر‬ ‫مفعول به اسم ظاهر ‪ :‬خلق ال النسان‬ ‫ضمیر بارز ‪ :‬ال ینصرک‬

‫ص ‪18‬‬ ‫دانستیم که‬ ‫جمله اسمیه‬ ‫جمله ای است که معمول با اسم آغاز می شود ‪ .‬در ترجمه ی جمله اسمیه از فعل ربطی استفاده می کنیم ‪ ( .‬است ‪ ،‬هست و ‪) ...‬‬ ‫ارکان جمله اسمیه‬ ‫مبتدا‬ ‫اسمی است که اول جمله می آید‬

‫انواع خبر‬ ‫مفرد‬

‫‪ -1‬الطالبون یجتهدون‬

‫مبتدا و مرفوع‬ ‫المعلم قائم فی الصف ( خبر مرفوع مفرد )‬ ‫خبر‬ ‫علم سود مند است‬ ‫العلم نافع‬

‫خبر دوم جمله ی اسمیه است که در مورد مبتدا خبر می دهد و جمله با آن کامل می شود‬

‫‪ -2‬الطالب جالس جمله یا شبه جمله نباشد را ‪ -----‬می گویند ‪.‬‬ ‫مبتدا مرفوع خبر مفرد‬

‫جمله اسمیه‬ ‫‪ -2‬الطالبون یجتهدون فی دروسهم‬ ‫‪ -1‬الطالب یقرأ الکتاب‬ ‫فعلیه‬ ‫مبتدا و مرفوع فعل و فاعل‬ ‫‪ -1‬جار و مجرور ‪ :‬الکتاب فی المحفظة ‪ -2‬الطالب فی الصف‬ ‫شبه جمله جار و مجرور‬ ‫خبر شبه جمله مرفوع‬ ‫مبتدا‬ ‫‪ -3‬ظرف ‪ :‬الکتاب هناک‬ ‫ظرف‬ ‫خبرمقدم‬ ‫گاهی خبر بر مبتدا مقدم می شود مخصوصا زمانی که‬ ‫خبر شبه جمله باشد و مبتدا اسمی نکره باشد‬ ‫کتاب‬ ‫هناک‬ ‫کتاب‬ ‫فی المحفظة‬ ‫خبر مقدم مبتدای موخر‬ ‫مبتدای موخر‬ ‫خبر مقدم‬ ‫‪-1‬ظرف ‪ :‬قید مکان و قید زمان در زبان فارسی‬

‫ص ‪29‬‬ ‫تقسیم است از نظر شناسایی‬

‫‪ -1‬معرفه شناخته شده‬

‫‪ -1‬خبر‬ ‫‪ -2‬اسم موصول‬ ‫‪ -3‬اسم اشاره‬ ‫‪ -4‬اسم ( ال ) دار‬ ‫‪ -5‬مضاف واقع شود‬ ‫‪ -6‬اسم علم ( خاص )‬

‫‪ -2‬نکره ناشناس‬ ‫علمت اسم نکره در‬

‫فارسی ( ی)‬ ‫در عربی ــًـــٌــٍـــ‬

‫اسم های نکره با دو واسطه می توانند معرفه شوند ‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫نکره ‪ +‬معرفه = معرفه ‪ ،‬معرفه‬ ‫ال ‪ +‬نکره = معرفه‬ ‫کتاب ‪ +‬المعلم = کتاب المعلم‬ ‫ال ‪ +‬رجل = الرجل‬ ‫= قلمک‬ ‫قلم ‪ +‬ک‬ ‫ال ‪ +‬قوم = القوم‬ ‫به اسم معرفه در حالت اول « معرف به ال » و‬ ‫در حالت دوم « معرف به اضافه » می گوییم ‪.‬‬ ‫اما برخی از اسم ها به خودی خود معرفه و شاخته شده هستند ‪ ،‬مانند ‪:‬‬ ‫علم ‪ ،‬ضمیر ‪ ،‬اشاره ‪ ،‬موصول‬ ‫در سال های گذشته با ضمایر ‪ ،‬اشاره و موصولت آشنا شدیم ‪.‬‬

‫ص ‪ 30‬به اسم هایی که بر « جنس » یک شخص یا یک شی ء دللت می کنند در عربی اسم جنس و در‬ ‫زبان فارسی اسم عام گفته می شوند ‪ ،‬مانند ‪ :‬مرد ‪ ،‬زن ‪ ،‬کشور ‪ ،‬کوه ‪ ،‬رود ‪.‬‬ ‫حال اگر از میان یک جنس یک « فرد » یا یک « واحد » را جدا کنیم و نامی بر او بنهیم این نام را در‬ ‫عربی اسم علم و در فارسی اسم خاص می نامند هر چند افراد متعددی ب این نام خوانده شوند ‪ ،‬مانند ‪:‬‬ ‫حسن ‪ ،‬زینب ‪ ،‬ایران ‪ ،‬البرز ‪ ،‬کارون ‪.‬‬ ‫علم یکی از معارف است ‪.‬‬ ‫هر اسمی که جزء معارف فوق نباشد نکره است خواه تنوین داشته باشد یا نداشته باشد ‪.‬‬

‫ص ‪41‬‬ ‫برخی از اسم های معرب به جای علمت های اصلی اعراب ‪ ،‬علمت های دیگری نز می گیرند که به آن‬ ‫ها « علمت های فرعی اعراب » گفته می شود ‪.‬‬

‫ص ‪53‬‬ ‫از آنجا که علمت آخر کلمات مبنی ثابت است ‪ ،‬لذا برای شناختن اعراب و نقش آن ها باید به « محل »‬ ‫قرار گرفتن آن ها توجه کرد‬ ‫نظرت الی التلمیذ‬ ‫رأیت التلمیذ‬ ‫نجح التلمیذ‬ ‫نظرت الی ذلک‬ ‫رأیت ذلک‬ ‫نجح ذلک‬ ‫چون کلمات مبنی علمات رفع ‪ ،‬نصب ‪ ،‬جر و جزم را نمی توانند بپذیرند لذا از محل آن ها در جمله ‪ ،‬پی‬ ‫به نقش آن ها می بریم ‪ ،‬چنین اعرابی را اصطلحا « اعراب محلی » می نامیم ‪.‬‬

‫‪54‬‬ ‫جمله ها و شبه جمله ها نیز اگر نقش بپذیرند اعرابشان« محلی » است ‪.‬‬

‫‪55‬‬ ‫برخی کلمات با وجود معرب بودن علمت های اعراب را نمی پذیرند و اعراب آن ها را باید از نقش کلمه‬ ‫در جمله تشخیص داد ‪ .‬به چنین اعرابی اصطلحا « اعراب تقدیری » می گوییم ‪.‬‬ ‫مهمترین کلماتی که اعراب آن ها تقدیری است ‪.‬‬ ‫اسم مقصور اسمی است که به الف ختم شود ‪ .‬مانند ‪ :‬دنیا ‪ ،‬کبری‬ ‫فاعل ‪ ،‬مرفوع تقدیرا‬ ‫رفع ‪ :‬جاء الفتی‬ ‫اعراب‬ ‫نصب ‪ :‬رأیت الفتی مفعول به ‪ ،‬منصوب تقدیرا‬ ‫در هر سه حالت اعراب‬ ‫مجرور به حرف جر تقدیرا‬ ‫جر ‪ :‬سلمت علی الفتی‬ ‫تقدیری دارد‬ ‫اسمی است که به یاء ما قبل مکسور ختم می شود ‪ .‬مانند ‪ :‬قاضی ‪ ،‬هادی‬ ‫اسم منقوص‬ ‫فاعل مرفوع تقدیرا‬ ‫رفع ‪ :‬حضر القاضي‬ ‫اعراب‬ ‫مفعول منصوب با فتحه‬ ‫نصب ‪ :‬شاهدت القاضی‬ ‫در دو حالت رفع و جر‬ ‫مجرور به حرف جر تقدیرا‬ ‫جر ‪ :‬مررت بالقاضی‬ ‫اعراب تقدیری دارد ‪.‬‬ ‫اسمی است که به ضمیر متکلم وجده « ي » اضافه شود ‪ .‬مانند ‪ :‬صدیقی‬ ‫اسم مضاف به یای متکلم‬ ‫خبر مرفوع تقدیرا‬ ‫رفع ‪ :‬هذا کتابی‬ ‫اعراب‬ ‫مفعول به منصوب تقدیرا‬ ‫نصب ‪ :‬قرأ ت کتابی‬ ‫در هر سه حالت اعراب‬ ‫مجرور تقدیرا‬ ‫جر ‪ :‬القصة فی کتابی‬ ‫تقدیری دارد ‪.‬‬

‫با مروری بر آنچه گذشت حتما در می یابید که ‪:‬‬ ‫اعراب محلی اصطلحی است برای کلماتمبنی ‪ ،‬جمله و شبه جمله ‪.‬‬ ‫اعراب تقدیر اصطلحی است برای برخی کلمات معرب یعنی ( مقصور ‪ ،‬منقوص ‪ ،‬مضاف به یاء متکلم‬ ‫)‬

‫اعراب کلمات‬ ‫معرب‬ ‫ظاهری‬ ‫اصلی‬

‫مبنی‬ ‫تقدیری‬

‫فرعی‬

‫محلی‬ ‫شامل‬

‫مقصور‬ ‫مثنی‬ ‫درهر سه حالت‬ ‫« الف در حالت رفع »‬ ‫« یاء » در حالت نصب و جر جاء الفتی‬ ‫رأیت الفتی‬ ‫سلمت علی الفتی‬ ‫رفع ـُــٌـ جمع مذکر سالم‬ ‫جاء المعلم « واو » در حالت رفع‬ ‫منقوص‬ ‫« یاء » در حالت نصب و جر‬ ‫نصب ـَــًـ‬ ‫در دو حالت رفع و جر‬ ‫اسماء خمسه‬ ‫رایت المعلم‬ ‫جاء القاضی‬ ‫« واو » در حالت رفع رأیت القاضي‬ ‫جر ــِــٍـ‬ ‫« الف » در حالت نصب سلمت علی القاضی‬ ‫سلمت علی المعلم‬ ‫« یا ء » در حالت جر‬ ‫جمع‬

‫ا‪-‬ضمایر‬ ‫‪ -2‬اسم موصول‬ ‫‪ – 3‬اسم اشاره‬ ‫‪ -4‬اسم استفهام‬ ‫‪ -5‬اسم شرط‬ ‫‪ -6‬عدد مرکب‬

‫محل مرفوع‬ ‫هذا کتاب‬ ‫محل منصوب‬ ‫قرأت هذا الکتاب‬ ‫محل مجرور‬ ‫سلمت علی هذا الرجل‬