Sd
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View Sd as PDF for free.
More details
- Words: 780
- Pages: 6
ဆရာ ေမာင္စူစမ္း ၏ နိုင္ငံေရး ေဆာင္းပါး မ်ား နွင္ ့စပ္လ်U္း၍ ဆရာေမာင္စူးစမ္း၏
" နိုင္ငံေရးသစ္ခ်င္းဖ်တ္ကနဲ ယွU္ၾကည့္" "ေခတ္ျပိုင္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးကို Aေျခခံမဟာဗ်ဴဟာရႈ ့ေဒါင့္မ်ားျဖင့္စU္းစားျခင္း" စသည့္ေဆာင္းပါးမ်ားနွင့္စပ္လ်U္း၍ တုန္ ့ျပန္ေျပာဆိုေရးသားၾကသည္ကို ေသာေသာညံမွ် ၾကားသိေတြ ့ျမင္ရပါသည္။ ဆရာစမ္း၏ပထမေဆာင္းပါးပါ :- " နိုင္ငံေရးသစ္ခ်င္းဖ်တ္ကနဲ "ႏွင့္စပ္၍ ကြ်န္ေတာ္တၾကိမ္ပါ၀င္ေဆြးေႏြးဖူးပါျပီ ယၡဳ "ဆရာစမ္း" ၏ "ေခတ္ျပိုင္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးကို Aေျခခံမဟာဗ်ဴဟာရႈ ့ေဒါင့္မ်ားျဖင့္စU္းစားျခင္း" ႏွင့္စပ္ခါေဆြးေႏြးပါUီးမည္။ ဆရာ့ေဆာင္းပါးပါ ၁) ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေနာက္ပိုင္းသမတ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တာ၀န္ယူခဲ့သူမ်ား၊နိုင္ငံေရးမွျငိမ္ျငိမ္ သက္သက္မဆင္းခဲ့ၾကရ။ ၂) ၁၉၆၂ တြင္ ၊Aတူခ်ဳပ္ျငိမ္းခဲ့ရသည့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစံနစ္နွင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ ၁၉၈၈တြင္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးသာ ျပန္ေပၚလာျပီး၊ ဒီမိုကေရစီက ျပန္စ ရခါစျဖစ္သည္။ ၃) ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ Aနိုင္ရပါတီက Aာဏာမယူနိုင္ခဲ့။ ၄) နိုင္ငံဖြဲ ့စည္းပံုသည္ စစ္တပ္Aလိုက်ေပၚေပါက္ရ၏၊ လူထုAလိုကိုထင္ဟတ္သည္ထက္ Aာဏာပိုင္( စစ္တပ္)Aလိုက် ျဖစ္ေပၚလာရသည္၊ ဟူေသာတင္ျပခ်က္မ်ားမွာ၊ျငင္းမရသည့္ တကယ့္ျဖစ္စU္မ်ားဟု ကြ်န္ေတာ္ယူဆ သေဘာတူေၾကာင္း ေရွးUီးစြာ ေျပာလိုပါသည္။ သို ့ေသာ္ဆိုခဲ့ပါ Aခ်က္ ၄ ခ်က္သည္ "Aေၾကာင္းတရားမ်ား" မဟုတ္ပါ Aက်ဳိးသက္ေရာက္ မွဳျဖစ္စU္မ်ားသာဟု ကြ်န္ေတာ္ယံုၾကည္ပါသည္။ ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္စပ္မွဳ သေဘာ၊ သဘာ၀တရားတို ့ကို Aမ်ားသိျပီးျဖစ္၍ Aထူးရွင္းျပစရာ လိုမည္မထင္ပါ။ ဆရာစမ္း တင္ျပခ်က္ ၄ခ်က္တည္းဟူေသာAက်ဳိးသက္ေရာက္မွဳျဖစ္စU္မ်ားသည္၊ျမန္မာ့လူ A ဖြဲ ့Aစည္း၏နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ သမိုင္းျဖစ္စU္Aေၾကာင္းတရားမ်ားေပၚတည္မွီ ေပၚေပါက္လာ ျခင္းဟုကြ်န္ေတာ္ျမင္ပါသည္။ သို ့ဆိုလွ်င္ထိုနိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒAေၾကာင္းတရားမ်ားကား Aဘယ္နည္းျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒသမိုင္းျဖစ္စU္ကိုေလ့လာၾကည့္လွ်င္ Aက်U္းAားျဖင့္ ေAာက္ဇယားပါAတိုင္းေတြ ့ၾကရပါမည္။
ျမန္မာနိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒသမိုင္းျဖစ္စU္ (၁၀၄၄-၂၀၀၈) စU္
ခရစ္နွစ္
Aမ်ဳိးသားစီးပြားေရးပံုသ႑ာန္္
နိုင္ငံေရးစနစ္
နိုင္ငံေရးAာဏာ/Aစိုးရသ႑ာန္
၁
၁၀၄၄-၁၈၈၅
ပေဒသရာဇ္ေျမယာကုန္ထုတ္လုပ္မွဳျဖင့္
သက္Uီးဆံပိုင္Eကရာဇ္ -
ဘုရင့္နိုင္ငံေတာ္
ကုန္သြယ္မွဳAေျခခံပေဒသရာဇ္ကုန္
ပေဒသရာဇ္ စနစ္
ဘုရင့္Aစိုးရသ႑ာန္
လုပ္ ဆက္ဆံေရး ၂
၁၈၈၅-၁၉၄၈
ကိုလိုနီAရင္းရွင္စနစ္Aေျခခံ၊ ပေဒသရာဇ္ေျမယာထုပ္လုပ္ေရး၊ကိုလိုနီ
ျဗိတိသွ်ဘုရင္မကို တာ၀န္ခံရသည့္ ကိုလိုနီAရင္းရွင္စနစ္
ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံAစိုးရ
ပါတီစံုပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္
ျပည္သူလြတ္ေတာ္နွင့္လူမ်ဳိးစု
Aရင္းရွင္တစ္ပိုင္း၊ပေဒသရာဇ္တစ္ပိုင္း၊ ကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး ၃
၄
၁၉၄၈-၁၉၆၂
၁၉၆၂-၁၉၈၈
ေယ်ဘုယ်Aားျဖင့္လြတ္လပ္ေသာေစ်း ကြက္စီးပြားေရး
လႊတ္ေတာ္ကိုတာ၀န္ခံရသည့္
AေျခခံAရင္းရွင္ကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး
ျပည္ေထာင္စု သမၼတ နိုင္ငံAစိုးရ
ဗဟိုမွထိန္းခ်ဳပ္သည့္ဆိုရွယ္လစ္စီးပြား
ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုတာ၀န္ခံရ
ေရးAေျခခံကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး ၅
၁၉၈၈-၂၀၀၈
ဗဟိုမွထိန္းခ်ဳပ္ကန္ ့သတ္မွဳAားၾကီး
တစ္ပါတီဆိုရွယ္လစ္ဒီမိုကေရ
သည့္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ
စီစနစ္
္သမၼတ နိုင္ငံAစိုးရ
စစ္တပ္ျဗဴရိုကေရစီစနစ္
Aာဏာသိမ္းစစ္ေကာင္စီကိုတာ၀န္
သည့္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးနွင့္လက္၀ါးၾကီ
ခံရသည့္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားAစိုးရ
းAုပ္ကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး
Aထက္ဇယားပါျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒျဖစ္စU္ကို Aနည္းဆံုးAားျဖင့္တီးမိေခါက္ မိနားလည္နိုင္စြမ္းရိွပါမွ"ဆရာစြမ္း" ေဆာင္းပါးပါ ျမန္မာ့ေခတ္ျပိုင္နုိင္ငံေရး၏ non -linear ျဖစ္စU္မ်ား ဘာေၾကာင့္ေပၚေပါက္လာခဲ့သလဲဆို သည့္ ပေဟဋိကို Aေျဖညိွေဖၚထုတ္နိုင္မည္။ ကြ်န္ေတာ္Aေျဖညိွေဖၚထုတ္ပံုမွာေAာက္ပါAတိုင္းျဖစ္သည္။ ေ၀းလံေသာ ျမန္မာသက္Uီးဆံပိုင္ဘုရင္မ်ားကာလကို ခ်န္လွပ္၍ ကိုလိုနီေခတ္မွAစျပု၊ ပါလီမန္ ေခတ္Aလယ္မဆလနွင့္န၀တ-နAဖ ေခတ္Aဆံုးကာလမ်ား၏နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ ကိုၾကည့္ လွ်င္ေAာက္ပါAတိုင္းေတြ ့ရသည္။ ၁) ကိုလိုနီေခတ္၌Aုပ္စိုးသူျဗိတိသွ်တို ့ကျမန္မာ့လူAဖြဲ ့Aစည္းကို၊စီးပြားေရးAရ၊ေစ်းကြက္ Aေျခခံကိုလိုနီ Aရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္နွင့္ နိုင္ငံေရးAရကိုယ္စားလွယ္ျပုထံုးစU္လာ(ေယ်ဘု ယ်ဒီမိုကေရစီ) စနစ္Aစပ်ဳိးေလ့က်င့္ေပးခဲ့သည္။ ၂) တို ့ဗမာAစည္းAရံုး၏လြတ္လပ္ေရးက်ဳိးပမ္းမွဳAထြဋ္Aထိပ္ကာလတြင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိတ္Aမွဴးျပု ဘီAိုင္ေAနွင့္ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္စစ္တပ္က ျမန္မာနိုင္ငံကို၀င္သိမ္း ျပီး ျဗိတိသွ်တို ့Aိႏၵိယသို ့ဆုတ္ခြာေနရခိုက္၊ဂ်ပန္ေခတ္ျမန္မာသည္ ဂ်ပန္စစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္သည္ ့
ဖက္ဆစ္ကြ်န္စီးပြားေရးစနစ္လံုးလံုးျဖစ္ခဲ့ရျပီး နိုင္ငံေရးAာဏာမွာလည္းဂ်ပန္စစ္တပ္ကတင္း တင္းက်ပ္က်ပ္ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ဖက္ဆစ္Aာဏာရွင္စနစ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို ့ျဖင့္ ဖ.တ.ပ.လ (ေနာင္ ဖ.ဆ.ပ.လ) ဖြဲ ့စည္းျပီး ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးAျပီး၊ ျဗိတိသွ် တို ့ျမန္မာနိုင္ငံျပန္လာခ်ိန္မွ၊ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရခ်ိန္ထိ ကာလတို Aတြင္းတြင္၊ ျမန္မာ့လူAဖြဲ ့ Aစည္းက ေစ်းကြက္စီးပြားေရး နွင့္ပါတီစံုဒီမိုကေရစီကိုေယ်ဘုယ်Aားျဖင့္ျပန္လည္ Aစပ်ဳိးနိုင္ ခဲ့သည္။ ၃) ဖ.ဆ.ပ.လ Aစိုးရ ( ၁၉၄၈-၁၉၅၈) Aိမ္ေစာင့္Aစိုးရ (၁၉၅၈-၁၉၆၀) ပထစAစိုးရ (၁၉၆၀၁၉၆၂) ကာလတို ့မွာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးနွင့္ ပါလီမာန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ျပန္လည္သက္၀င္လႈပ္ရွား၊ တစ္စံုတစ္ခုေသာAတုိင္းAတာထိေလ့က်င့္ရင့္က်က္ မွဳ ့ရခဲသ ့ ည့္ကာလမ်ားျဖစ္၏။ ၄) ၁၉၆၂ - ၁၉၈၈ ကာလကား ျမန္မာ့လူAဖြဲ ့Aစည္းတြင္ ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးAမည္ခံ ဗဟိုမွၾကိုးကိုင္သည့္Aမိန္ ့ေပးစီးပြားေရးစနစ္ နွင့္ တစ္ပါတီ၊ တစ္ေသြးတစ္သံမိန္ ့Aာဏာရွင္ နိုင္ငံေရးစနစ္တို ့Aျမစ္တြယ္ထြန္းကားသည့္ကာလျဖစ္ခဲ့၏။ ၅) ၁၉၈၈ - ၂၀၀၈ (ယၡဳ ထိ) ကာလပိုင္းမွာ စစ္တပ္Aစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ညွပ္မွဳ ေAာက္မွ၊ ေစ်းကြက္ Aေျခခံ စီးပြားေရး ျပန္လည္Aစပ်ဳိးျဖစ္ထြန္းAားယူစနွင့္ ဒီမိုကေရစီမဲ ့ေနဆဲ ( Aားနာနာနွင့္ ေလွ်ာ ့ေျပာရလွ်င္ ဒီမိုကေရစီ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ " ဆရာစမ္း" စကားနွင့္ေျပာရလွ်င္ Aုပ္ခ်ဳပ္သူ( စစ္တပ္ )Aလိုက် -နိူင္ငံ ဖြဲ ့စည္းပံုသစ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲသစ္ တို ့ျဖင့္Aားယူဆဲ ) ကာလျဖစ္သည္။ Aထက္ပါတို ့မွာ ျမန္မာ့သမိုင္းစU္တေလွ်ာက္ေပၚေပါက္ျဖစ္တည္လာခဲ့ေသာျမန္မာ့စီးပြားေရး( ေဘာဂေဗဒ) Aေျချပဳ နိုင္ငံေရးနွင့္ နိုင္ငံေရးစနစ္မ်ားျဖစ္စU္Aက်U္းျဖစ္သည္။ ယင္းAထဲမွ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ရျပီး ဖ.ဆ.ပ.လ ၊ Aိမ္ေစာင့္Aစိုးရ နွင့္ ပ.ထ.စ ေခတ္( ၁၉၄၈၁၉၆၂) ကို ျပန္ေကာက္ပါမည္၊ ထိုကာလသည္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ ကို "ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးAေျချပဳ ပါတီစံု ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ တစ္စံုတစ္ခုေသာAတိုင္းAတာAထိ ေလ့က်င့္ရင့္က်က္မွဳ ့ရခဲ့သည္" ဟု ကြ်န္ေတာ္ ဆိုခဲ့ျပီ၊ ဤသည္မွာ ေယ်ဘုယ်ျဖစ္၍ ၊ထိုကာလ ၏၀ိေသသလကၡဏမ်ားကို စူးစမ္းၾကည့္လွ်င္စင္စစ္ "တစ္စံုတစ္ခုေသာAတုိင္းAတာထိ ေစ်းကြက္နွင့္ ဒီမိုကေရစီမရင့္က်က္ေသး၊ဟာကြက္၊ေပ်ာ့ကြက္၊Aားနည္းခ်က္မ်ားရိွေသးသည္" ဟုဆိုလိုပါသည္။ ထိုAတြက္ ထိုစU္က တာ၀န္ယူခဲ့ေသာ "ကတၱား" ပိုင္း ( Subjective Role) Aစိုးရမ်ားကို Aျပစ္ မဖို ့လိုပါ။ျမန္မာ့ရုပ္ဘ၀ "ကမၼ" ပိုင္း ( Objective Role ) တြင္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးAေျခမခိုင္ခဲ ့ ၍၊ ထို သို ့Aေျခမခိုင္ခဲ့သည္မွာလည္း ၊ဒုတိယကမာၻစစ္ A၀င္Aထြက္ ႏွစ္ၾကိမ္ နွင့္ လြတ္လပ္ေရး ရျပီး ျပည္တြင္းစစ္တို ့ေၾကာင့္ျဖစ္၍ တာ၀န္ရိွျခင္းရိွလွ်င္ကမာၻစစ္ တရားခံ ဖက္ဆစ္စနစ္နွင့္ စစ္ျပီး ေခတ္ ကြန္ျမဴနစ္လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး (ျပည္တြင္းစစ္) လမ္းစU္ တို ့သာAဓိကတာ၀န္ယူ ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ဆက္ပါUီးမည္၊ ထိုသို ့ျမန္မာ့လူေဘာင္တြင္ ေစ်းကြင္စီးပြားေရးAေျခမခိုင္လွ၍ Aမ်ဳိးသားစီးပြား ေရးမဖြံ ့ျဖိဳ း၊ Aမ်ဳိးသားစီးပြားေရးမဖြံ ့ျဖိဳ း၍ လူတန္းစားAစပ္Aဟပ္တြင္ လူလတ္တန္းစားမ ၾကီးထြား၊ နိုင္ငံေရးAျမင္တြင္လည္း ကြန္ျမဴနစ္သူငယ္နာမစင္သည့္ လက္၀ဲေယာင္လက္၀ဲယိမ္း AယူAျမင္မ်ားကိန္းကာစီးပြားေရး၌ ေစ်းကြက္ Aေျချပုထားသည့္ ဖ.ဆ.ပ.လAစိုးရသည္ပင္ လွ်င္ " က်ဳပ္တို ့Aစိုးရက လက္နက္ကိုင္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ နဲ "့ဆိုရွယ္လစ္" တာခ်င္းေတာ့တူပါ တယ္ လက္နက္ကိုင္နည္းနဲ ့ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီနည္းဘဲကြဲတာပါ" ဟုဆိုကာ ေျမယာစီးပြားေရး၌ လြတ္လပ္ေရးမရမွီကတည္ရိွခဲ့ေသာပေဒသရာဇ္နည္းေျမယာထုတ္လုပ္ေရး ေနရာတြင္Aရင္းရွင္ ေျမယာထုတ္လုပ္ေရးကို Aစားထိုးေျပာင္းလဲတည္ေဆာက္ရမည့္Aစား ကြန္ျမူနစ္တို ့၏ "ေျမယာသိမ္း၊ေျမယာေ၀" ကိုေသြးလန္ ့ျပီး " လယ္ယာေျမနိုင္ငံပိုင္ျပုလုပ္ေရးေၾကြးေၾကာ္ကာ "နိုင္ ငံပိုင္" ဆိုင္းဘုတ္ေAာက္၌ လံုးခ်င္းျပန္ ့ၾကဲ ပေဒသရာဇ္ေျမယာထုတ္လုပ္ေရးစနစ္ကို လက္ေတြ ့ ၌ဆက္လက္Aသက္ရွည္ ေစခဲ့သည္၊ ကုန္စည္စီးပြားေရး၌လည္း နုိင္ငံပိုင္Aခန္းကဏၭကို ေလွ်ာ့ မခ်ဘဲ စခန္းသြားခဲ့သည္။ သို ့ျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္၊ Aနီ၊ Aျဖူ တို ့ဂမွဳးရွဳးထိုးစတင္ဖန္တည္းလိုက္သည့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ ေရး ( ျပည္တြင္းစစ္) လမ္းစU္ေနာက္သို ့ ျပည္သူရဲေဘာ္( Aျဖဴ ) ၊ ကရင္ ၊မြန္ ၊ ရခိုင္၊ရွမ္း ၊ပAို ့ စသည့္ လူမ်ဳိး စုလူမ်ဳိးငယ္Aဖြဲ ့Aစည္းAေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း မိမိတို ့ဆိုင္ရာ"Aမ်ဳိးသား လြတ္ေျမွာက္ေရး" ဆိုင္းဘုတ္မ်ားတင္ကာ လိုက္ေရွာက္ရင္း ျပည္လံုးAနွံ ျပည္တြင္းစစ္ မီးျပန္ ့ ေလာင္ၾကြမ္းမွဳရွည္ၾကာလာသည့္AေျခAေန၊ ထိုAေျခAေနကိုထိန္းသိမ္းရန္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကိုတိုးခ်ဲ ့ၾကီးထြားလာေစရသည့္ AေျခAေန၊ တဆက္တည္းမွာပင္- ထိုစစ္တပ္ကို "ပ" စားေပးေန ရသည့္ AေျခAေန၊ တို ့Aရ ေျမယာေရာ၊ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္ေရးမွာပါ၊ ေစ်းကြက္စီးပြား ေရးစနစ္၊ မပီျပင္Aေျခမက်နိုင္ျခင္းေၾကာင့္လူလတ္တန္းစားၾကီးထြား ၾသဇာရွိန္မတက္နိုင္သျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံေရးစနစ္Aားေကာင္းခိုင္ခန္ ့မလာနိုင္ေသးလူလားမေျမွာက္နိုင္ေသးသည့္တို ့AေျခAေန ေAာက္တြင္၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္၀မ္းၾကာတိုက္၌ ကံမေကာင္း Aေၾကာင္းမလွ သေႏၶတည္ခဲ့ရသည့္ "ဗမာတပ္မေတာ္" တည္းဟူေသာ Aခိုင္Aမာဆံုးလက္နက္ကိုင္Aဖြဲ ့Aစည္းက ပါတီစံုဒီမိုကေရ စီပါလီမန္ကိုဖ်က္၊ ျမန္မာဆိုရွယ္လစ္ဆိုင္းဘုတ္ကိုတင္၊ တစ္ပါတီ၊ငါ့မင္းငါ့ခ်င္းAာဏာရွင္စနစ္ တည္ ေထာင္လိုက္နိုင္ေလသည္။ Aစပ်ဳိးရွင္သန္Aားယူဆဲ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ဖ်က္ဆီးျဖို ခ်ခံလိုက္ရျပီးဗဟိုUီးစီးAမိန္ ့ေပးစီးပြားေရးစနစ္ေပၚေပါက္လာေလသည္။ ဤသည္မွာ " လြတ္လပ္စြာယU္ျပိုင္သည့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ လူ Aဖြဲ ့Aစည္းတစ္ခုAတြင္း ေကာင္းစြာAျမစ္တြယ္-Aေျခခိုင္- မပြားစီး၊မထြန္းကားေသးသမွ် - ထို လူ ့Aဖြဲ ့Aစည္း၌လူလတ္ တန္း စားAေျခမခိုင္- ထိုAေျခAေနမ်ဳိးတြင္ ဒီမိုကေရစီ၀ါဒ၊ စနစ္၊ Aေဆာက္AAံုနွင့္ Aေလ့Aက်င့္မ်ား- (Democratism , Democratic System, Democratic Institutions
& Practices )ေကာင္းစြာမထြန္းကား Aေျခမခိုင္၊ ထိုAေျခAေနမ်ဳိးတြင္ Aာဏာရွင္စနစ္တစ္မ်ဳိး မဟုတ္တစ္မ်ဳိး (လက္၀ဲ၊လကၤ်ာ၊စစ္Aာဏာရွင္တစ္မ်ဳိးမ်ဳိး) ေပၚေပါက္တတ္သည္။ ေပၚေပါက္နိုင္သည္ "ဆိုေသာနိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒပညာ၏ လမ္းညြွန္ ေကာက္ခ်က္မွန္ကန္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည့္ သက္ေသတစ္ခုျဖစ္ခဲ ့ေပသည္။ မဆလ ေခတ္(၁၉၆၂-၁၉၈၈) ကိုကားAထူးေျပာစရာမလိုပါ၊ Aမ်ားသိၾကသည့္Aတိုင္းစီးပြားေရး၌ ဗဟိုၾကိုးကိုင္လက္၀ါးၾကီးAုပ္Aမိန္ ့ေပးစီးပြားေရးစနစ္ နိုင္ငံေရး၌တစ္ပါတီငါ့မင္းငါခ်င္းAာဏာရွင္ စနစ္ထြန္းကားခဲ့ျပီ" ျမန္မာဟစ္တလာUီးစီးသည့္ျမန္မာ့နာဇီပါတီေခတ္" ဆိုလွ်င္မွားAံမထင္ပါ။
Aေရးပါလွသည့္သတိျပုစရာAခ်က္မွာထိုမဆလေခတ္ ၂၆နွစ္ကာလ၌ မဆလဆန္ ့က်င္ေရး ေက်ာင္းသား၊Aလုပ္သမား၊လယ္သမား၊Aမွဳထမ္း၊Aရာထမ္းစသည့္လွဳပ္ရွားမွဳAမ်ားAျပားေပၚ ေပါက္ခဲ့ျခင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၆၂ ဇူလိုင္ ရ ရက္မွသည္ မွဳိင္းရာျပည့္ ၊ ခ်ည္စက္၊ဂံုနီစက္၊ သေဘၤာက်င္း၊ ျမစ္ငယ္၊ Uီးသန္ ့ ၊စစ္ေတြ ဆန္လုပြဲ တို ့Aလယ္၈၈၈၈ Aေရးေတာ္ပံုၾကီးAဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ပိုမိုထူးျခားသတိျပုစရာေနာက္Aခ်က္မွာျမန္မာနိုင္ငံ၌ လက္၀ဲတို ့သာလႊမ္းမိုးထားသည့္ လက္နက္ကိုက္နယ္ပယ္သို ့လကၤ်ာနိုင္ငံေရးAင္ Aားစုတို ့လည္းေရာက္ရိွပါ၀င္လာျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိတ္၀င္ ဗိုလ္ရန္နိုင္Uီးေဆာင္သည့္ (၁၉၆၄-၁၉၆၅) တြင္စခဲ့ေသာ "တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရး" မဆလဆန္ ့က်င္ေရး လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ ရွားမွဳနွင့္ (၁၉၆၇-၆၈) တြင္စတင္ခဲ့ေသာ Uီးနဳ (သခင္နု) ေခါင္းေဆာင္သည့္"ပါလီမန္ဒီမိုကေရ စီပါတီ"လက္နက္ကိုက္လွဳပ္ရွားမွဳတို ့ျဖစ္ပါသည္။ ဒီမိုကေရစီဘက္သားဆိုသူAမ်ားစုက ("ဘက္သား ဆိုသူ"ဟုဆိုရျခင္းမွာ ဒီမိုကေရစီကိုတကယ္ ယံုၾကည္သူမ်ားပါ၀င္သလို ၊AေသြးAသားထဲတြင္ Aာဏာရွင္စနစ္တမ်ဳိးမ်ဳိး ကိုစိမ့္၀င္လက္ခံထား ျပီး ဒီမိုကေရစီေယာင္ေဆာင္ေနသူမ်ားလည္းပါ၀င္ေန၍ျဖစ္ပါသည္၊ စကားခ်ပ္) ၇ ရက္ဇူလိုင္ ၆၂ မွသည္ ၈၈၈၈Aေရးေတာ္ပံုထိ လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားက ျမန္မာလူထု၏ ဒီမိုကေရစီAသိတရားျမင့္မားမွဳ နွင့္၊ သတၱိကိုသက္ေသျပေနသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ျမန္မာတို ့ဒီမိုကေရစီနွင့္ ေကာင္းမြန္စြာထိုက္တန္ သည္စသည္ျဖင့္ ေျပာဆိုေရးသားေလ့ရိွၾကသည္။ က်ေနာ့္Aျမင္မွာ တမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္၊ ဆိုခဲ့ပါလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားသည္ ဆိုင္ရာေက်ာင္သား၊ Aလုပ္သမားတို ့၏ဘ၀ခံစားခ်က္ (ေတြ ့ထိ သိ) နွင့္ ထိုသူတို ့Aၾကားရိွနွင့္ျပီးသား ေျမေAာက္လက္နက္ကိုင္ကြန္ျမူနစ္ Aနီ၊Aျဖူ ကလပ္စည္းတို ့ ၏လွဳံေဆာ္ေပးမွဳတို ့ေပါင္းစပ္ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္ျပီး ဆိုင္ရာ Aလုပ္သမား၊ေက်ာင္းသား စသူ တို ့၏ ဆင္ျခင္ထိုးထြင္းAသိ ( ဆင္ ျခင္ သိ ) သက္သက္ျဖင့္ ေပၚေပါက္လာျခင္းမဟုတ္ဟုယူဆ သည္။ သို ့ျဖစ္ရာ ဆိုခဲ့ပါလွဳပ္ရွားမွုသည္ ဆင္ျခင္ထံု ျဖင့္သိျခင္းမ်ဳိးမွေပါက္ဖြားလာျခင္းမဟုတ္ မွဳဘဲ ၊ ေတြ ထိ သိ (ခံစားမွဳ) ေပၚAေျခခံခဲ့သျဖင့္ ၾကာရွည္မခံ ကာလတိုAတြင္း ျပိုကြဲသြားခဲ့ရ သည္ခ်ည္းဟုယူဆသည္။ စင္စစ္ေသာ္၊ ထိုလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားကို လက္နက္ကိုင္ ကြန္ျမဴနစ္ တို ့က ၄င္းတို ့ေျမေAာက္တိုက္ပြဲ နွင့္ ေျမေပၚလူထုတိုက္ပြဲ မ်ားေပါင္းစပ္ Aရွိန္ျမွင့္ေAာင္ပြဲခံAာဏာသိမ္းေရး မဟာဗ်ဴဟာျဖင့္ ၄င္းတို ့ ေကဒါမ်ားမွတဆင့္ တိုက္ပြဲေဖၚခဲ့ျခင္းဟုျမင္ပါသည္။ သို ့ျဖင့္၍ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္- မဆလေခတ္ - န၀တ၊နAဖေခတ္တေလွ်ာက္ေပၚေပါက္ခဲ့ သမွ် လူထုလွဳပ္ရွားမွဳAေတာ္မ်ားမ်ားမွာ Aျပင္သဏၭာန္Aားျဖင့္ဟုတ္ဟန္မတူေသာ္လည္း Aတြင္း Aနွစ္မွာမွဳ-ပစၥည္းမဲ ့Aာဏာရွင္စနစ္ထူေထာင္လိုသူလက္နက္ကိုင္ ေျမေAာက္ကြန္ျမူ နစ္မ်ားနွင့္ လက္နက္ကိုင္ေျမေပၚAာဏာရွင္Aစိုးရမ်ားAၾကားပဋိပကၡမ်ားသာျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ Aားၾကီးေသာ၊Aေပၚစီးရေသာ ေျမေပၚAာဏာရွင္ကAားနည္းေသာေAာက္စီးေရာက္ေျမေAာက္ Aာဏာရွင္ထူေထာင္လိုသူကို Aျပတ္Aသားနွိပ္ကြပ္နိုင္ခဲ့သည္ခ်ည္းျဖစ္ေလသည္။ ထိုလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားတြင္ ေယ်ဘုယ်Aားျဖင့္လကၤ်ာသမားမ်ားဟုဆိုေသာဒီမိုကရက္မ်ားပါ၀င္လွဳပ္ရွား မွဳ မ်ားလည္း ရံဖန္ရံခါရိွခဲ့ေသာ္လည္း Aလႊမ္းAမိုးမျဖစ္ခဲ့ပါ၊ ေျမေAာက္လွဳပ္ရွားမွဳတြင္ Aသားက်ေနေသာလက္၀ဲမ်ားသာတြင္က်ယ္ခဲ့ေလသည္။
ဆိုခဲ့ပါ ျမန္မာသမိုင္းျဖစ္စU္ေနာက္ခံမ်ားAရ၁၉၆၂ေစ်းကြက္စီးပြားေရးနွင့္ပါတီစံုပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ စနစ္တို ့ ဖ်က္သိမ္းခံရခ်ိန္မွ၁၉၈၈ လူထုAလံုးစံုAံုၾကြေပါက္ကြဲပါ၀င္ဆင္ႏြဲခဲ့ရာ ရွစ္ေလးလံုးAေရး ေတာ္ပံုၾကီးAထိ ၂၆နွစ္Aတြင္း Aမိန္ ့ေပး စီးပြားေရးသာ ဆိုရွယ္လစ္မ်က္နွာဖံုးစြပ္တြင္က်ယ္ေန ခဲ့ သျဖင့္ လူလတ္တန္းစားေပ်ာက္လုနီးပါးျဖစ္ျပီးဒီမိုကရက္တစ္နိုင္ငံေရးAင္AားစုAၾကီး က်ယ္ဖိနွိပ္ခံရမွဳေၾကာင့္ဒီမိုကေရစီAျမင္၊Aေလ့Aက်င့္မ်ားမရိွသေလာက္ေခါင္းပါးကြင္းဆက္ျပတ္ ခဲ့ရ၏၊ သို ့နွင့္ ၈၈ Aေရးေတာ္ပံုၾကီးတိုင္ခဲ့ေလ သည္။
(ဆက္ရန္) ( ျမန္မာ့သမိုင္းနွင့္နိုင္ငံေရး ေလ့လာသူတစ္Uီး)
" နိုင္ငံေရးသစ္ခ်င္းဖ်တ္ကနဲ ယွU္ၾကည့္" "ေခတ္ျပိုင္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးကို Aေျခခံမဟာဗ်ဴဟာရႈ ့ေဒါင့္မ်ားျဖင့္စU္းစားျခင္း" စသည့္ေဆာင္းပါးမ်ားနွင့္စပ္လ်U္း၍ တုန္ ့ျပန္ေျပာဆိုေရးသားၾကသည္ကို ေသာေသာညံမွ် ၾကားသိေတြ ့ျမင္ရပါသည္။ ဆရာစမ္း၏ပထမေဆာင္းပါးပါ :- " နိုင္ငံေရးသစ္ခ်င္းဖ်တ္ကနဲ "ႏွင့္စပ္၍ ကြ်န္ေတာ္တၾကိမ္ပါ၀င္ေဆြးေႏြးဖူးပါျပီ ယၡဳ "ဆရာစမ္း" ၏ "ေခတ္ျပိုင္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးကို Aေျခခံမဟာဗ်ဴဟာရႈ ့ေဒါင့္မ်ားျဖင့္စU္းစားျခင္း" ႏွင့္စပ္ခါေဆြးေႏြးပါUီးမည္။ ဆရာ့ေဆာင္းပါးပါ ၁) ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေနာက္ပိုင္းသမတ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တာ၀န္ယူခဲ့သူမ်ား၊နိုင္ငံေရးမွျငိမ္ျငိမ္ သက္သက္မဆင္းခဲ့ၾကရ။ ၂) ၁၉၆၂ တြင္ ၊Aတူခ်ဳပ္ျငိမ္းခဲ့ရသည့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစံနစ္နွင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ ၁၉၈၈တြင္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးသာ ျပန္ေပၚလာျပီး၊ ဒီမိုကေရစီက ျပန္စ ရခါစျဖစ္သည္။ ၃) ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ Aနိုင္ရပါတီက Aာဏာမယူနိုင္ခဲ့။ ၄) နိုင္ငံဖြဲ ့စည္းပံုသည္ စစ္တပ္Aလိုက်ေပၚေပါက္ရ၏၊ လူထုAလိုကိုထင္ဟတ္သည္ထက္ Aာဏာပိုင္( စစ္တပ္)Aလိုက် ျဖစ္ေပၚလာရသည္၊ ဟူေသာတင္ျပခ်က္မ်ားမွာ၊ျငင္းမရသည့္ တကယ့္ျဖစ္စU္မ်ားဟု ကြ်န္ေတာ္ယူဆ သေဘာတူေၾကာင္း ေရွးUီးစြာ ေျပာလိုပါသည္။ သို ့ေသာ္ဆိုခဲ့ပါ Aခ်က္ ၄ ခ်က္သည္ "Aေၾကာင္းတရားမ်ား" မဟုတ္ပါ Aက်ဳိးသက္ေရာက္ မွဳျဖစ္စU္မ်ားသာဟု ကြ်န္ေတာ္ယံုၾကည္ပါသည္။ ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္စပ္မွဳ သေဘာ၊ သဘာ၀တရားတို ့ကို Aမ်ားသိျပီးျဖစ္၍ Aထူးရွင္းျပစရာ လိုမည္မထင္ပါ။ ဆရာစမ္း တင္ျပခ်က္ ၄ခ်က္တည္းဟူေသာAက်ဳိးသက္ေရာက္မွဳျဖစ္စU္မ်ားသည္၊ျမန္မာ့လူ A ဖြဲ ့Aစည္း၏နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ သမိုင္းျဖစ္စU္Aေၾကာင္းတရားမ်ားေပၚတည္မွီ ေပၚေပါက္လာ ျခင္းဟုကြ်န္ေတာ္ျမင္ပါသည္။ သို ့ဆိုလွ်င္ထိုနိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒAေၾကာင္းတရားမ်ားကား Aဘယ္နည္းျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒသမိုင္းျဖစ္စU္ကိုေလ့လာၾကည့္လွ်င္ Aက်U္းAားျဖင့္ ေAာက္ဇယားပါAတိုင္းေတြ ့ၾကရပါမည္။
ျမန္မာနိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒသမိုင္းျဖစ္စU္ (၁၀၄၄-၂၀၀၈) စU္
ခရစ္နွစ္
Aမ်ဳိးသားစီးပြားေရးပံုသ႑ာန္္
နိုင္ငံေရးစနစ္
နိုင္ငံေရးAာဏာ/Aစိုးရသ႑ာန္
၁
၁၀၄၄-၁၈၈၅
ပေဒသရာဇ္ေျမယာကုန္ထုတ္လုပ္မွဳျဖင့္
သက္Uီးဆံပိုင္Eကရာဇ္ -
ဘုရင့္နိုင္ငံေတာ္
ကုန္သြယ္မွဳAေျခခံပေဒသရာဇ္ကုန္
ပေဒသရာဇ္ စနစ္
ဘုရင့္Aစိုးရသ႑ာန္
လုပ္ ဆက္ဆံေရး ၂
၁၈၈၅-၁၉၄၈
ကိုလိုနီAရင္းရွင္စနစ္Aေျခခံ၊ ပေဒသရာဇ္ေျမယာထုပ္လုပ္ေရး၊ကိုလိုနီ
ျဗိတိသွ်ဘုရင္မကို တာ၀န္ခံရသည့္ ကိုလိုနီAရင္းရွင္စနစ္
ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံAစိုးရ
ပါတီစံုပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္
ျပည္သူလြတ္ေတာ္နွင့္လူမ်ဳိးစု
Aရင္းရွင္တစ္ပိုင္း၊ပေဒသရာဇ္တစ္ပိုင္း၊ ကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး ၃
၄
၁၉၄၈-၁၉၆၂
၁၉၆၂-၁၉၈၈
ေယ်ဘုယ်Aားျဖင့္လြတ္လပ္ေသာေစ်း ကြက္စီးပြားေရး
လႊတ္ေတာ္ကိုတာ၀န္ခံရသည့္
AေျခခံAရင္းရွင္ကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး
ျပည္ေထာင္စု သမၼတ နိုင္ငံAစိုးရ
ဗဟိုမွထိန္းခ်ဳပ္သည့္ဆိုရွယ္လစ္စီးပြား
ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုတာ၀န္ခံရ
ေရးAေျခခံကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး ၅
၁၉၈၈-၂၀၀၈
ဗဟိုမွထိန္းခ်ဳပ္ကန္ ့သတ္မွဳAားၾကီး
တစ္ပါတီဆိုရွယ္လစ္ဒီမိုကေရ
သည့္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ
စီစနစ္
္သမၼတ နိုင္ငံAစိုးရ
စစ္တပ္ျဗဴရိုကေရစီစနစ္
Aာဏာသိမ္းစစ္ေကာင္စီကိုတာ၀န္
သည့္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးနွင့္လက္၀ါးၾကီ
ခံရသည့္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားAစိုးရ
းAုပ္ကုန္လုပ္ဆက္ဆံေရး
Aထက္ဇယားပါျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒျဖစ္စU္ကို Aနည္းဆံုးAားျဖင့္တီးမိေခါက္ မိနားလည္နိုင္စြမ္းရိွပါမွ"ဆရာစြမ္း" ေဆာင္းပါးပါ ျမန္မာ့ေခတ္ျပိုင္နုိင္ငံေရး၏ non -linear ျဖစ္စU္မ်ား ဘာေၾကာင့္ေပၚေပါက္လာခဲ့သလဲဆို သည့္ ပေဟဋိကို Aေျဖညိွေဖၚထုတ္နိုင္မည္။ ကြ်န္ေတာ္Aေျဖညိွေဖၚထုတ္ပံုမွာေAာက္ပါAတိုင္းျဖစ္သည္။ ေ၀းလံေသာ ျမန္မာသက္Uီးဆံပိုင္ဘုရင္မ်ားကာလကို ခ်န္လွပ္၍ ကိုလိုနီေခတ္မွAစျပု၊ ပါလီမန္ ေခတ္Aလယ္မဆလနွင့္န၀တ-နAဖ ေခတ္Aဆံုးကာလမ်ား၏နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ ကိုၾကည့္ လွ်င္ေAာက္ပါAတိုင္းေတြ ့ရသည္။ ၁) ကိုလိုနီေခတ္၌Aုပ္စိုးသူျဗိတိသွ်တို ့ကျမန္မာ့လူAဖြဲ ့Aစည္းကို၊စီးပြားေရးAရ၊ေစ်းကြက္ Aေျခခံကိုလိုနီ Aရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္နွင့္ နိုင္ငံေရးAရကိုယ္စားလွယ္ျပုထံုးစU္လာ(ေယ်ဘု ယ်ဒီမိုကေရစီ) စနစ္Aစပ်ဳိးေလ့က်င့္ေပးခဲ့သည္။ ၂) တို ့ဗမာAစည္းAရံုး၏လြတ္လပ္ေရးက်ဳိးပမ္းမွဳAထြဋ္Aထိပ္ကာလတြင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိတ္Aမွဴးျပု ဘီAိုင္ေAနွင့္ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္စစ္တပ္က ျမန္မာနိုင္ငံကို၀င္သိမ္း ျပီး ျဗိတိသွ်တို ့Aိႏၵိယသို ့ဆုတ္ခြာေနရခိုက္၊ဂ်ပန္ေခတ္ျမန္မာသည္ ဂ်ပန္စစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္သည္ ့
ဖက္ဆစ္ကြ်န္စီးပြားေရးစနစ္လံုးလံုးျဖစ္ခဲ့ရျပီး နိုင္ငံေရးAာဏာမွာလည္းဂ်ပန္စစ္တပ္ကတင္း တင္းက်ပ္က်ပ္ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ဖက္ဆစ္Aာဏာရွင္စနစ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို ့ျဖင့္ ဖ.တ.ပ.လ (ေနာင္ ဖ.ဆ.ပ.လ) ဖြဲ ့စည္းျပီး ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးAျပီး၊ ျဗိတိသွ် တို ့ျမန္မာနိုင္ငံျပန္လာခ်ိန္မွ၊ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရခ်ိန္ထိ ကာလတို Aတြင္းတြင္၊ ျမန္မာ့လူAဖြဲ ့ Aစည္းက ေစ်းကြက္စီးပြားေရး နွင့္ပါတီစံုဒီမိုကေရစီကိုေယ်ဘုယ်Aားျဖင့္ျပန္လည္ Aစပ်ဳိးနိုင္ ခဲ့သည္။ ၃) ဖ.ဆ.ပ.လ Aစိုးရ ( ၁၉၄၈-၁၉၅၈) Aိမ္ေစာင့္Aစိုးရ (၁၉၅၈-၁၉၆၀) ပထစAစိုးရ (၁၉၆၀၁၉၆၂) ကာလတို ့မွာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးနွင့္ ပါလီမာန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ျပန္လည္သက္၀င္လႈပ္ရွား၊ တစ္စံုတစ္ခုေသာAတုိင္းAတာထိေလ့က်င့္ရင့္က်က္ မွဳ ့ရခဲသ ့ ည့္ကာလမ်ားျဖစ္၏။ ၄) ၁၉၆၂ - ၁၉၈၈ ကာလကား ျမန္မာ့လူAဖြဲ ့Aစည္းတြင္ ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးAမည္ခံ ဗဟိုမွၾကိုးကိုင္သည့္Aမိန္ ့ေပးစီးပြားေရးစနစ္ နွင့္ တစ္ပါတီ၊ တစ္ေသြးတစ္သံမိန္ ့Aာဏာရွင္ နိုင္ငံေရးစနစ္တို ့Aျမစ္တြယ္ထြန္းကားသည့္ကာလျဖစ္ခဲ့၏။ ၅) ၁၉၈၈ - ၂၀၀၈ (ယၡဳ ထိ) ကာလပိုင္းမွာ စစ္တပ္Aစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ညွပ္မွဳ ေAာက္မွ၊ ေစ်းကြက္ Aေျခခံ စီးပြားေရး ျပန္လည္Aစပ်ဳိးျဖစ္ထြန္းAားယူစနွင့္ ဒီမိုကေရစီမဲ ့ေနဆဲ ( Aားနာနာနွင့္ ေလွ်ာ ့ေျပာရလွ်င္ ဒီမိုကေရစီ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ " ဆရာစမ္း" စကားနွင့္ေျပာရလွ်င္ Aုပ္ခ်ဳပ္သူ( စစ္တပ္ )Aလိုက် -နိူင္ငံ ဖြဲ ့စည္းပံုသစ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲသစ္ တို ့ျဖင့္Aားယူဆဲ ) ကာလျဖစ္သည္။ Aထက္ပါတို ့မွာ ျမန္မာ့သမိုင္းစU္တေလွ်ာက္ေပၚေပါက္ျဖစ္တည္လာခဲ့ေသာျမန္မာ့စီးပြားေရး( ေဘာဂေဗဒ) Aေျချပဳ နိုင္ငံေရးနွင့္ နိုင္ငံေရးစနစ္မ်ားျဖစ္စU္Aက်U္းျဖစ္သည္။ ယင္းAထဲမွ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ရျပီး ဖ.ဆ.ပ.လ ၊ Aိမ္ေစာင့္Aစိုးရ နွင့္ ပ.ထ.စ ေခတ္( ၁၉၄၈၁၉၆၂) ကို ျပန္ေကာက္ပါမည္၊ ထိုကာလသည္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ ကို "ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးAေျချပဳ ပါတီစံု ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ တစ္စံုတစ္ခုေသာAတိုင္းAတာAထိ ေလ့က်င့္ရင့္က်က္မွဳ ့ရခဲ့သည္" ဟု ကြ်န္ေတာ္ ဆိုခဲ့ျပီ၊ ဤသည္မွာ ေယ်ဘုယ်ျဖစ္၍ ၊ထိုကာလ ၏၀ိေသသလကၡဏမ်ားကို စူးစမ္းၾကည့္လွ်င္စင္စစ္ "တစ္စံုတစ္ခုေသာAတုိင္းAတာထိ ေစ်းကြက္နွင့္ ဒီမိုကေရစီမရင့္က်က္ေသး၊ဟာကြက္၊ေပ်ာ့ကြက္၊Aားနည္းခ်က္မ်ားရိွေသးသည္" ဟုဆိုလိုပါသည္။ ထိုAတြက္ ထိုစU္က တာ၀န္ယူခဲ့ေသာ "ကတၱား" ပိုင္း ( Subjective Role) Aစိုးရမ်ားကို Aျပစ္ မဖို ့လိုပါ။ျမန္မာ့ရုပ္ဘ၀ "ကမၼ" ပိုင္း ( Objective Role ) တြင္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးAေျခမခိုင္ခဲ ့ ၍၊ ထို သို ့Aေျခမခိုင္ခဲ့သည္မွာလည္း ၊ဒုတိယကမာၻစစ္ A၀င္Aထြက္ ႏွစ္ၾကိမ္ နွင့္ လြတ္လပ္ေရး ရျပီး ျပည္တြင္းစစ္တို ့ေၾကာင့္ျဖစ္၍ တာ၀န္ရိွျခင္းရိွလွ်င္ကမာၻစစ္ တရားခံ ဖက္ဆစ္စနစ္နွင့္ စစ္ျပီး ေခတ္ ကြန္ျမဴနစ္လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး (ျပည္တြင္းစစ္) လမ္းစU္ တို ့သာAဓိကတာ၀န္ယူ ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ဆက္ပါUီးမည္၊ ထိုသို ့ျမန္မာ့လူေဘာင္တြင္ ေစ်းကြင္စီးပြားေရးAေျခမခိုင္လွ၍ Aမ်ဳိးသားစီးပြား ေရးမဖြံ ့ျဖိဳ း၊ Aမ်ဳိးသားစီးပြားေရးမဖြံ ့ျဖိဳ း၍ လူတန္းစားAစပ္Aဟပ္တြင္ လူလတ္တန္းစားမ ၾကီးထြား၊ နိုင္ငံေရးAျမင္တြင္လည္း ကြန္ျမဴနစ္သူငယ္နာမစင္သည့္ လက္၀ဲေယာင္လက္၀ဲယိမ္း AယူAျမင္မ်ားကိန္းကာစီးပြားေရး၌ ေစ်းကြက္ Aေျချပုထားသည့္ ဖ.ဆ.ပ.လAစိုးရသည္ပင္ လွ်င္ " က်ဳပ္တို ့Aစိုးရက လက္နက္ကိုင္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ နဲ "့ဆိုရွယ္လစ္" တာခ်င္းေတာ့တူပါ တယ္ လက္နက္ကိုင္နည္းနဲ ့ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီနည္းဘဲကြဲတာပါ" ဟုဆိုကာ ေျမယာစီးပြားေရး၌ လြတ္လပ္ေရးမရမွီကတည္ရိွခဲ့ေသာပေဒသရာဇ္နည္းေျမယာထုတ္လုပ္ေရး ေနရာတြင္Aရင္းရွင္ ေျမယာထုတ္လုပ္ေရးကို Aစားထိုးေျပာင္းလဲတည္ေဆာက္ရမည့္Aစား ကြန္ျမူနစ္တို ့၏ "ေျမယာသိမ္း၊ေျမယာေ၀" ကိုေသြးလန္ ့ျပီး " လယ္ယာေျမနိုင္ငံပိုင္ျပုလုပ္ေရးေၾကြးေၾကာ္ကာ "နိုင္ ငံပိုင္" ဆိုင္းဘုတ္ေAာက္၌ လံုးခ်င္းျပန္ ့ၾကဲ ပေဒသရာဇ္ေျမယာထုတ္လုပ္ေရးစနစ္ကို လက္ေတြ ့ ၌ဆက္လက္Aသက္ရွည္ ေစခဲ့သည္၊ ကုန္စည္စီးပြားေရး၌လည္း နုိင္ငံပိုင္Aခန္းကဏၭကို ေလွ်ာ့ မခ်ဘဲ စခန္းသြားခဲ့သည္။ သို ့ျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္၊ Aနီ၊ Aျဖူ တို ့ဂမွဳးရွဳးထိုးစတင္ဖန္တည္းလိုက္သည့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ ေရး ( ျပည္တြင္းစစ္) လမ္းစU္ေနာက္သို ့ ျပည္သူရဲေဘာ္( Aျဖဴ ) ၊ ကရင္ ၊မြန္ ၊ ရခိုင္၊ရွမ္း ၊ပAို ့ စသည့္ လူမ်ဳိး စုလူမ်ဳိးငယ္Aဖြဲ ့Aစည္းAေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း မိမိတို ့ဆိုင္ရာ"Aမ်ဳိးသား လြတ္ေျမွာက္ေရး" ဆိုင္းဘုတ္မ်ားတင္ကာ လိုက္ေရွာက္ရင္း ျပည္လံုးAနွံ ျပည္တြင္းစစ္ မီးျပန္ ့ ေလာင္ၾကြမ္းမွဳရွည္ၾကာလာသည့္AေျခAေန၊ ထိုAေျခAေနကိုထိန္းသိမ္းရန္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကိုတိုးခ်ဲ ့ၾကီးထြားလာေစရသည့္ AေျခAေန၊ တဆက္တည္းမွာပင္- ထိုစစ္တပ္ကို "ပ" စားေပးေန ရသည့္ AေျခAေန၊ တို ့Aရ ေျမယာေရာ၊ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္ေရးမွာပါ၊ ေစ်းကြက္စီးပြား ေရးစနစ္၊ မပီျပင္Aေျခမက်နိုင္ျခင္းေၾကာင့္လူလတ္တန္းစားၾကီးထြား ၾသဇာရွိန္မတက္နိုင္သျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံေရးစနစ္Aားေကာင္းခိုင္ခန္ ့မလာနိုင္ေသးလူလားမေျမွာက္နိုင္ေသးသည့္တို ့AေျခAေန ေAာက္တြင္၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္၀မ္းၾကာတိုက္၌ ကံမေကာင္း Aေၾကာင္းမလွ သေႏၶတည္ခဲ့ရသည့္ "ဗမာတပ္မေတာ္" တည္းဟူေသာ Aခိုင္Aမာဆံုးလက္နက္ကိုင္Aဖြဲ ့Aစည္းက ပါတီစံုဒီမိုကေရ စီပါလီမန္ကိုဖ်က္၊ ျမန္မာဆိုရွယ္လစ္ဆိုင္းဘုတ္ကိုတင္၊ တစ္ပါတီ၊ငါ့မင္းငါ့ခ်င္းAာဏာရွင္စနစ္ တည္ ေထာင္လိုက္နိုင္ေလသည္။ Aစပ်ဳိးရွင္သန္Aားယူဆဲ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ဖ်က္ဆီးျဖို ခ်ခံလိုက္ရျပီးဗဟိုUီးစီးAမိန္ ့ေပးစီးပြားေရးစနစ္ေပၚေပါက္လာေလသည္။ ဤသည္မွာ " လြတ္လပ္စြာယU္ျပိုင္သည့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ လူ Aဖြဲ ့Aစည္းတစ္ခုAတြင္း ေကာင္းစြာAျမစ္တြယ္-Aေျခခိုင္- မပြားစီး၊မထြန္းကားေသးသမွ် - ထို လူ ့Aဖြဲ ့Aစည္း၌လူလတ္ တန္း စားAေျခမခိုင္- ထိုAေျခAေနမ်ဳိးတြင္ ဒီမိုကေရစီ၀ါဒ၊ စနစ္၊ Aေဆာက္AAံုနွင့္ Aေလ့Aက်င့္မ်ား- (Democratism , Democratic System, Democratic Institutions
& Practices )ေကာင္းစြာမထြန္းကား Aေျခမခိုင္၊ ထိုAေျခAေနမ်ဳိးတြင္ Aာဏာရွင္စနစ္တစ္မ်ဳိး မဟုတ္တစ္မ်ဳိး (လက္၀ဲ၊လကၤ်ာ၊စစ္Aာဏာရွင္တစ္မ်ဳိးမ်ဳိး) ေပၚေပါက္တတ္သည္။ ေပၚေပါက္နိုင္သည္ "ဆိုေသာနိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒပညာ၏ လမ္းညြွန္ ေကာက္ခ်က္မွန္ကန္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည့္ သက္ေသတစ္ခုျဖစ္ခဲ ့ေပသည္။ မဆလ ေခတ္(၁၉၆၂-၁၉၈၈) ကိုကားAထူးေျပာစရာမလိုပါ၊ Aမ်ားသိၾကသည့္Aတိုင္းစီးပြားေရး၌ ဗဟိုၾကိုးကိုင္လက္၀ါးၾကီးAုပ္Aမိန္ ့ေပးစီးပြားေရးစနစ္ နိုင္ငံေရး၌တစ္ပါတီငါ့မင္းငါခ်င္းAာဏာရွင္ စနစ္ထြန္းကားခဲ့ျပီ" ျမန္မာဟစ္တလာUီးစီးသည့္ျမန္မာ့နာဇီပါတီေခတ္" ဆိုလွ်င္မွားAံမထင္ပါ။
Aေရးပါလွသည့္သတိျပုစရာAခ်က္မွာထိုမဆလေခတ္ ၂၆နွစ္ကာလ၌ မဆလဆန္ ့က်င္ေရး ေက်ာင္းသား၊Aလုပ္သမား၊လယ္သမား၊Aမွဳထမ္း၊Aရာထမ္းစသည့္လွဳပ္ရွားမွဳAမ်ားAျပားေပၚ ေပါက္ခဲ့ျခင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၆၂ ဇူလိုင္ ရ ရက္မွသည္ မွဳိင္းရာျပည့္ ၊ ခ်ည္စက္၊ဂံုနီစက္၊ သေဘၤာက်င္း၊ ျမစ္ငယ္၊ Uီးသန္ ့ ၊စစ္ေတြ ဆန္လုပြဲ တို ့Aလယ္၈၈၈၈ Aေရးေတာ္ပံုၾကီးAဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ပိုမိုထူးျခားသတိျပုစရာေနာက္Aခ်က္မွာျမန္မာနိုင္ငံ၌ လက္၀ဲတို ့သာလႊမ္းမိုးထားသည့္ လက္နက္ကိုက္နယ္ပယ္သို ့လကၤ်ာနိုင္ငံေရးAင္ Aားစုတို ့လည္းေရာက္ရိွပါ၀င္လာျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိတ္၀င္ ဗိုလ္ရန္နိုင္Uီးေဆာင္သည့္ (၁၉၆၄-၁၉၆၅) တြင္စခဲ့ေသာ "တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရး" မဆလဆန္ ့က်င္ေရး လက္နက္ကိုင္လွဳပ္ ရွားမွဳနွင့္ (၁၉၆၇-၆၈) တြင္စတင္ခဲ့ေသာ Uီးနဳ (သခင္နု) ေခါင္းေဆာင္သည့္"ပါလီမန္ဒီမိုကေရ စီပါတီ"လက္နက္ကိုက္လွဳပ္ရွားမွဳတို ့ျဖစ္ပါသည္။ ဒီမိုကေရစီဘက္သားဆိုသူAမ်ားစုက ("ဘက္သား ဆိုသူ"ဟုဆိုရျခင္းမွာ ဒီမိုကေရစီကိုတကယ္ ယံုၾကည္သူမ်ားပါ၀င္သလို ၊AေသြးAသားထဲတြင္ Aာဏာရွင္စနစ္တမ်ဳိးမ်ဳိး ကိုစိမ့္၀င္လက္ခံထား ျပီး ဒီမိုကေရစီေယာင္ေဆာင္ေနသူမ်ားလည္းပါ၀င္ေန၍ျဖစ္ပါသည္၊ စကားခ်ပ္) ၇ ရက္ဇူလိုင္ ၆၂ မွသည္ ၈၈၈၈Aေရးေတာ္ပံုထိ လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားက ျမန္မာလူထု၏ ဒီမိုကေရစီAသိတရားျမင့္မားမွဳ နွင့္၊ သတၱိကိုသက္ေသျပေနသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ျမန္မာတို ့ဒီမိုကေရစီနွင့္ ေကာင္းမြန္စြာထိုက္တန္ သည္စသည္ျဖင့္ ေျပာဆိုေရးသားေလ့ရိွၾကသည္။ က်ေနာ့္Aျမင္မွာ တမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္၊ ဆိုခဲ့ပါလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားသည္ ဆိုင္ရာေက်ာင္သား၊ Aလုပ္သမားတို ့၏ဘ၀ခံစားခ်က္ (ေတြ ့ထိ သိ) နွင့္ ထိုသူတို ့Aၾကားရိွနွင့္ျပီးသား ေျမေAာက္လက္နက္ကိုင္ကြန္ျမူနစ္ Aနီ၊Aျဖူ ကလပ္စည္းတို ့ ၏လွဳံေဆာ္ေပးမွဳတို ့ေပါင္းစပ္ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္ျပီး ဆိုင္ရာ Aလုပ္သမား၊ေက်ာင္းသား စသူ တို ့၏ ဆင္ျခင္ထိုးထြင္းAသိ ( ဆင္ ျခင္ သိ ) သက္သက္ျဖင့္ ေပၚေပါက္လာျခင္းမဟုတ္ဟုယူဆ သည္။ သို ့ျဖစ္ရာ ဆိုခဲ့ပါလွဳပ္ရွားမွုသည္ ဆင္ျခင္ထံု ျဖင့္သိျခင္းမ်ဳိးမွေပါက္ဖြားလာျခင္းမဟုတ္ မွဳဘဲ ၊ ေတြ ထိ သိ (ခံစားမွဳ) ေပၚAေျခခံခဲ့သျဖင့္ ၾကာရွည္မခံ ကာလတိုAတြင္း ျပိုကြဲသြားခဲ့ရ သည္ခ်ည္းဟုယူဆသည္။ စင္စစ္ေသာ္၊ ထိုလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားကို လက္နက္ကိုင္ ကြန္ျမဴနစ္ တို ့က ၄င္းတို ့ေျမေAာက္တိုက္ပြဲ နွင့္ ေျမေပၚလူထုတိုက္ပြဲ မ်ားေပါင္းစပ္ Aရွိန္ျမွင့္ေAာင္ပြဲခံAာဏာသိမ္းေရး မဟာဗ်ဴဟာျဖင့္ ၄င္းတို ့ ေကဒါမ်ားမွတဆင့္ တိုက္ပြဲေဖၚခဲ့ျခင္းဟုျမင္ပါသည္။ သို ့ျဖင့္၍ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္- မဆလေခတ္ - န၀တ၊နAဖေခတ္တေလွ်ာက္ေပၚေပါက္ခဲ့ သမွ် လူထုလွဳပ္ရွားမွဳAေတာ္မ်ားမ်ားမွာ Aျပင္သဏၭာန္Aားျဖင့္ဟုတ္ဟန္မတူေသာ္လည္း Aတြင္း Aနွစ္မွာမွဳ-ပစၥည္းမဲ ့Aာဏာရွင္စနစ္ထူေထာင္လိုသူလက္နက္ကိုင္ ေျမေAာက္ကြန္ျမူ နစ္မ်ားနွင့္ လက္နက္ကိုင္ေျမေပၚAာဏာရွင္Aစိုးရမ်ားAၾကားပဋိပကၡမ်ားသာျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ Aားၾကီးေသာ၊Aေပၚစီးရေသာ ေျမေပၚAာဏာရွင္ကAားနည္းေသာေAာက္စီးေရာက္ေျမေAာက္ Aာဏာရွင္ထူေထာင္လိုသူကို Aျပတ္Aသားနွိပ္ကြပ္နိုင္ခဲ့သည္ခ်ည္းျဖစ္ေလသည္။ ထိုလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားတြင္ ေယ်ဘုယ်Aားျဖင့္လကၤ်ာသမားမ်ားဟုဆိုေသာဒီမိုကရက္မ်ားပါ၀င္လွဳပ္ရွား မွဳ မ်ားလည္း ရံဖန္ရံခါရိွခဲ့ေသာ္လည္း Aလႊမ္းAမိုးမျဖစ္ခဲ့ပါ၊ ေျမေAာက္လွဳပ္ရွားမွဳတြင္ Aသားက်ေနေသာလက္၀ဲမ်ားသာတြင္က်ယ္ခဲ့ေလသည္။
ဆိုခဲ့ပါ ျမန္မာသမိုင္းျဖစ္စU္ေနာက္ခံမ်ားAရ၁၉၆၂ေစ်းကြက္စီးပြားေရးနွင့္ပါတီစံုပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ စနစ္တို ့ ဖ်က္သိမ္းခံရခ်ိန္မွ၁၉၈၈ လူထုAလံုးစံုAံုၾကြေပါက္ကြဲပါ၀င္ဆင္ႏြဲခဲ့ရာ ရွစ္ေလးလံုးAေရး ေတာ္ပံုၾကီးAထိ ၂၆နွစ္Aတြင္း Aမိန္ ့ေပး စီးပြားေရးသာ ဆိုရွယ္လစ္မ်က္နွာဖံုးစြပ္တြင္က်ယ္ေန ခဲ့ သျဖင့္ လူလတ္တန္းစားေပ်ာက္လုနီးပါးျဖစ္ျပီးဒီမိုကရက္တစ္နိုင္ငံေရးAင္AားစုAၾကီး က်ယ္ဖိနွိပ္ခံရမွဳေၾကာင့္ဒီမိုကေရစီAျမင္၊Aေလ့Aက်င့္မ်ားမရိွသေလာက္ေခါင္းပါးကြင္းဆက္ျပတ္ ခဲ့ရ၏၊ သို ့နွင့္ ၈၈ Aေရးေတာ္ပံုၾကီးတိုင္ခဲ့ေလ သည္။
(ဆက္ရန္) ( ျမန္မာ့သမိုင္းနွင့္နိုင္ငံေရး ေလ့လာသူတစ္Uီး)
Related Documents
Sd
November 2019 72
Sd
June 2020 53
Sd
November 2019 108
Sd
November 2019 56
Sd
June 2020 40
Sd
November 2019 59More Documents from "Let's Work Together"
Sd
November 2019 59
Adaptability
May 2020 13
2010 Myanmar Focus_07092009_03
May 2020 6
