(sayfa 7) BİRİNCİ MAKALEDEN BİRİNCİ FEN Arap ve Acem ümmetlerinin dillerinin vasıfları, kalemlerinin vasıfları, hatlarının çeşitleri ve yazılarının şekilleri
ARAP KALEMİ ÜZERİNE SÖYLENENLER Arap hattını ilk kimin belirlediğinde insanlar ihtilaf etmiştir. Hişam Kelbi dediki: Bunu ilk belirleyen Arabı Ârabe, Adnan bin Ad’da bulunan kavimdir. İsimleriEbu Cad, Havez, Huttı, Kelmun, Sağfad, Kurayset’ti. Bu ibni Kufe Hattıdır, bu şekil irab ve yazıyı isimleri üzerine belirleyen. Sonra onların isimlerinde bulunmayan se, hâ, zel, za, şin, gayn ravadif isimlendirilen harfler bulunur. Dedi, bunlar Medyen krallarıdır. Şuayb peygamber zamanında zulle günü helak oldular.
(sayfa 20) SUGD KALEMİ ÜZERİNE SÖYLENENLER Sika Sugd beledine girdim dedi. O Maveraunnehr’dedir. Sugd yüksek İran olarak isimlendirilir. Türk şehri de onlarındır. Kasabaları Karnekt olarak isimlendirilir. Ahalisi Seneviye ve Nasaradır. Seneviye lugatına göre احار كفolarak isimlendirilir. Bu onların hattına örnek:
SİND ÜZERİNE SÖYLENENLER Bu kavmin farklı dilleri, mezhepleri ve çeşitli kalemleri vardır. Onların ülkelerini geze bazıları bana dediki: Onların iki yüz kalemi vardır. Sultanın yerinde bakır put gördüm. Budanın sureti olduğu söylenir. Bu kişi kürsi üzerinde bulunan iki elinden biriyle iki sülüsü düğümler. Kürsinin üzerinde şu yazı vardır.
Başlarda zikredilen adamın zikrettiğine göre onlar en fazla şu örnekteki gibi dokuz harf yazarlar
ا ب ج د ه و ز ح طile ' طya kadar ulaşır, tekrar ilk harfe döner ve altlarına örnekteki gibi nokta koyar.
ى ك ل م ن س ع ف صoluşur. 10’ar 10’ar artar ’صa ulaşır. Bu örnekteki gibi yazarlar ve her harfin altına iki nokta koyarlar.