Rubbish Has Become Gold

ေရႊ်ဖစးသျာ့ေသာ အမႈိကးကေလ့မ္ာ့အေၾကာငး့ ေက္ားသိခၤ ဇျနးလ ၄ ရကး က္ေနားတို႔ ်မနးမာစကာ့ပဵုထဲက “အမႈိကးကေန ေရႊ်ဖစးသညး” ဟူေသာ စကာ့ကိုေတာံ လူတိုငး့လိုလို ၾကာ့ဖူ့ၾကလိမးံမညးဟု ထငးပါသညး။ အထူ့သ်ဖငးံ လႊငးံပစးရမညးံ ပစၥညး့တစးခခ ု ုကိုေသားလညး့ေကာငး့၊ အသဵု့မတညးံေတာံသညးံ ပစၥညး့တစးခုေသား လညး့ေကာငး့၊ မလိုခ္ငးေတာံသညးံ ပစၥညး့တစးခုကိုေသားလညး့ေကာငး့ စသညးတို႔ကို အမႈိကးဟုေခၚေလံ႐ြိသညး။ အမိႈကး ဆိုကတညး့က မညးသူက လိုခ္ငးမညးနညး့။ အမိႈကး႐ႈပးသညး ဟူေသာစကာ့ကိုၾကာ့ကတညး့ကပငး အမႈိကးတို႔ မညးသညး ႐ႈႈပးတတးေသာ သေဘာသဘာွ ႐ြိသညးဟုသိထာ့ၾကသညးံအတုိငး့ မညးသူကမြ္ အလိုမ႐ြိၾက။ ထိုေၾကာငးံ လႊငးံပစး လိုကးၾကသညး။ အခ္ိဳ႕အမိႈကးမ္ာ့ၾက်ပနးေတာံလညး့ အသဵု့ွငးပါလြ္ကး၊ အသဵု့ခ္ရမြနး့မသိသညးံအတျကး အမႈိုကး်ဖစးသျာ့ၾက သညးလညး့ ႐ြိသညး။ မညးသို႔ပငး်ဖစးေစ အမႈိကးဘွေရာကးသျာ့ၿပီဆိုကတညး့က တစးနညး့နညး့ႏြငးံ ေၾကမျပ္ကးစီ့ (ဖ္ကးဆီ့) ခဵရမညးမြာ အေသအခ္ာပငး်ဖစးသညး။ ဤေဆာငး့ပါ့တျငး က္ေနားတငး်ပခ္ငးသညးမြာ အသကးမဲံအမႈိကးကေလ့မ္ာ့ အ ေၾကာငး့မဟုတး။

ကယးတငးသူသာ

မ႐ြိခဲံပါက

ေၾကမျပ္ကးစီ့သျာ့ရေတာံမညံး

“ေရႊ်ဖစးသျာ့ေသာ

အမႈိကးကေလ့မ္ာ့

အေၾကာငး့ ” ပငး်ဖစးပါသညး။ ပထမဦ့ဆဵု့တငး်ပခ္ငးသညးံ အမႈိကးကေလ့နာမညးက “ကိုၿဖိဳ့” ဟုေခၚသညး။ အသကးကေတာံ (ှွ) ႏြစး။ ထိုငး့ေက္ာငး့တျငး ဒုတိယတနး့ တကးေနသညး။ ယခငးက သူ႔မိဘေတျသညး ေကာံေသာငးတျငးေနသညး။ သူငယးငယးကတညး့က ဆဵု့သျာ့ၾက သညးဟု သိရသညး။ သူ႔မိဘေတျဆဵု့သျာ့ေတာံ ကိုၿဖိဳ့လညး့ ဒုကၡေတျေရာကးၿပီ့ ေကၽျ့မယးံ၊ ေမျ့မယးံသူမ႐ြိ။ ကိုၿဖိဳ့အာ့ ေဆာကးလုပးေရ့ဆုိဒးတစးခုမြ မမို့ဆိုေသာ အမ္ိဳ့သမီ့က ကိုၿဖိဳ့လညး့ ဒုကၡေရာကးေနသညးအ ံ ခ္ိနးတျငး ခဏေစာငးံေ႐ြာကးေပ့ ထာ့ခဲသ ံ ညး။ သို႔ေသား မမို့လညး့ အဆငးေ်ပသညးမဟုတးပါ။ သူ႔တျငးမ႐ြိ၊ ႐ြိတာေလ့ႏြငးံ ကိုၿဖိဳ့အာ့ ေွမြ္ေကၽျ့ႏိုငးသညးံ အဆငးံသာ ႐ြိခဲံသညး။ ေဆာကးလုပးေရ့ ဆိုဒးထဲမြအလုပးသမာ့မ္ာ့ကလညး့ ကိုၿဖိဳ့ကို တတးႏိုငးသေလာကး ေပ့ကမး့စျနး႔ ႀကဲၾကသညး။ ထို႔အတျကးေၾကာငးံပငး ကိုၿဖိဳ့ဆကးလကးအသကး႐ြငးႏိုငးခဲံသညး။ ထိအ ု ခ္ိနးတျငး ကိုၿဖိဳ့အသကး ငါ့ႏြစးသာ ႐ြိေသ့ သညး။ ကုိၿဖိဳ့ကို

ေစာငးံေ႐ြာကးၿပီ့တစးႏြစးခနး႔ၾကာသညးအ ံ ခါ

မမို့ေယာက္းာ့လညး့

ဆဵု့သျာ့ခဲသ ံ ညး။

ထို႔ေၾကာငးံ

မမို့လညး့

ထိုငး့ႏိုငးငဵေတာငးပိုငး့၊ ဖနးငခ႐ိုငးက သာလာဆကးဟူေသာ ရျာကေလ့တျငး ကိုၿဖိဳ့အာ့ ပနး့ရဵလုပးၿပီ့ ေကၽျ့ေမျ့ ေစာငးံေ႐ြာကး ထာ့ခဲံသညး။ ထိုအခ္ိနးတျငး ကိုၿဖိဳ့က မမို့အလုပးသျာ့လြ္ငး ေနာကးမြ မိခငးအရငး့သဖျယး ေကာကးေကာကးပါေအာငး လိုကးသျာ့တတး၍ ေဆာကးလုပးေရ့ဆိုဒးထတ ဲ ျငး ေနကပူပူ၊ ဖိနပးမပါ၊ ကစာ့စရာ အေဖားလညး့မ႐ြိ။ တစးေယာကးတညး့ အထီ့က္နးေန႐ြာသညး။ လူႀကီ့မ္ာ့က

ကိုယးံအလုပးကိုယးလုပးေနစဥး သူတစးေယာကးတညး့ ေဆာကးလုပးေရ့ဆိုဒးထ႐ ဲ ြိ

ေဘ့လျတးရာေနရာေလ့တျငး ထိုင၍ း သူ႔အေမ မမို့ အလုပးလုပသ း ညးကို ေင့ၾကညးံေနခဲသ ံ ညး။ ပနး့ရဵဆိုဒးထတ ဲ ျငးေန၊ ပနး့ရဵဆိုဒတ း ျငးပငး ႀကီ့ၿပီ့၊ ထိုေနရာမြလူႀကီ့မ္ာ့ အလုပးလုပသ း ညးံေနရာတျငး ေလြ္ာကးသျာ့ေနေသာ ကေလ့ပငး်ဖစးသညး။ သူ႔တျငး အေပါငး့အသငး့ ဆိုတာမ႐ြ။ိ သူမ္ာ့ေတျလာလြ္ငးလညး့ အေပါငး့အသငး့မလုပး။ အလျန႐ း ြကးတတးသညး။း ယခငးတုနး့ က စကာ့မေ်ပာရဲ၊ မဆိုရဲေပ။ လူအရမး့ေၾကာကးတတးသညး။ သူ႔ကို သျာ့စကာ့ေ်ပာလြ္ငး ေၾကာကးၿပီ့ သျာ့ပုနး့ေနတတး သညးဟုလညး့ ကိုၿဖိဳ့ေနထိုငးရာ ေဆာကးလုပးေရ့ဆိုဒးထဲမြ အလုပးသမာ့တစးဦ့က ေ်ပာ်ပသညး။ လူစိမး့တစးေယာကး ေယာကးလာလြ္ငး ေထာငးံကပးၿပီ့ သျာ့ပုနး့ေနတတးသညး။ မညးသူ႔ကမ ို ြ္ စကာ့မေ်ပာရဲ။ ထိအ ု ခ္ိနးက ကိုၿဖိဳ့၏စိတးခဵစာ့မႈ ကေတာံ သူ႔မိဘေတျအေၾကာငး့ေ်ပာလြ္ငး အာ့ငယးတတးသညး။ လူေ႐ြ႕မြာ ၿပဵဳ့ရငး၊ ၿပဵဳ့ေနတတးေသားလညး့ ကျယးရာမြာ ငိုေနလြ္ငး ငိုေနတတးေသာ ကေလ့်ဖစးသညး။ ဆူနာမီ်ဖစးၿပီ့ ဿွွ၅ ခုႏြစးေနာကးပိုငး့တျငး Grassroots – HRE က ဆူနာမီဒဏးခဵခဲံရတဲံ မိဘမဲံကေလ့မ္ာ့ ႏြငးံ ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့မ္ာ့၏ သာ့သမီ့ ကေလ့ငယးမ္ာ့အတျကး ေက္ာငး့မ္ာ့ စၿပီ့ဖျငခ းံ ဲံသညး။ ထိအ ု ခ္ိနတ း ျငး GHRE မြ ဒါ႐ိုကးတာ ဦ့ထူ့ခ္စးကလညး့ မိဘမ႐ြသ ိ ညးက ံ ေလ့မ္ာ့၊ ဆူနာမီ ်ဖစးၿပီ့ မိဘမဲံတဲံကေလ့မ္ာ့ေတျ႔ လြ္ငးေခၚလာရနးေ်ပာ

သညး။ ထိုစကာ့က တစးဆငးံစကာ့ တစးဆငးံနာ့ကေန မမို့ဆီသို႔ ေရာကးသျာ့သညးံအခါ မမို့ကလညး့ ပထမေတာံ မယဵုခဲံဘူ့။ ထိအ ု ခ္ိနတ း ျငး ကေလ့မ္ာ့ကို ေရာငး့စာ့သညးံ ကိစၥမ္ာ့ကလညး့ ႐ြိေနသညးံအတျကးေၾကာငးံ ကိုၿဖိဳ့အာ့ လကးလျတးစပယး မေပ့ရဲ။ မမို့ကိုယးတိုငးကလညး့ အလုပးကလညး့ သိပးမေကာငး့ေတာံ အဆငးမေ်ပ။ ကိုၿဖိဳ့ကိုလညး့ တ်ခာ့လူလကးထသ ဲ ို႔ ထညးံခ္ငးေသားလညး့၊ စိတးမခ္ရဲ။ ေနာကးဆဵု့ GHRE အေၾကာငး့ကို အေသအခ္ာစဵုစမး့အၿပီ့တျငး မမို့က ကိုၿဖိဳ့ကို ဦ့ထူ့ခ္စးအာ့ေပ့လိုကးေတာံ ဦ့ထူ့ခ္စးက ကိုၿဖိဳ့ကို ေမျ့စာ့လိုကသ း ညး။ ထိုအခ္ိနမ း ြစၿပီ့ ကိုၿဖိဳ့လညး့ ထိုငး့ႏိုငးငဵ အစို့ရေက္ာငး့တစးေက္ာငး့မြာ သူငယးတနး့စတကးေတာံသညး။ တစးရကးက္ေတာံ ထဵု့ခမငး့ရပးကျကးက ကိုၿဖိဳ့တို႔ေနတဲံ အိမးေလ့ကို က္ေနားေရာကးသျာ့ သညး။ သူတ႔ိုအိမးကိုေရာကးေတာံ သူတို႔အိမးမြာ မိဘမဲံကေလ့မ္ာ့ အပါအွငး ကေလ့စုစု ေပါငး့ အေယာကး (ဿွ) ခနး႔ေတျ႔လိုကးရသညး။ သူတို႔ေနသညးံ အခနး့ထဲသို႔ ွငးၾကညးံချငးံ ေတာငး့ေတာံ ကိုၿဖိဳ့က ရယးက္ဲက္ဲႏြငးံ ွငးချငးံ်ပဳပါသညး။ က္ေနားသူတို႔အခနး့ မ္ကးႏြာ က္ကးနာ့က ႀကိဳ့တနး့ေပၚမြာ တျဲေလာငး့ခ္ိတးထာ့ေသာ ေရႊတဵဆိပးေတျကို ေတျ႔ရသညး။ ေရၾကညးံသညး။ စုစုေပါငး့ကို့ခု႐ြိသညး။ က္ေနားေမ့ၾကညးံေတာံ ထိုငး့ေက္ာငး့က အာ့ ကစာ့ၿပိဳငးပျဲေတျမြာ

ကိုၿဖိဳ့ရခဲသ ံ ညးံ

ဆုေတျဟုသိရသညး။ ၿပီ့ခဲံသညးစ ံ ာသငးႏြစမ း ္ာ့က

ကိုၿဖိဳ့တို႔ ထိုငး့ေက္ာငး့မြာ အာ့ကစာ့ၿပိဳငးပျဲလုပးၾကေတာံ ကိုၿဖိဳ့က အသကး ၉ ႏြစးေအာကး ပျဲစဥးမ္ာ့တျငး ွငးၿပိဳငးခဲံသညး။ မီတာ ၅ွ၊ မီတာ ှွွ၊ လကးဆငးံကမး့ ေ်ပ့ပျဲမ္ာ့တျငး ေရႊတဵဆိပးခ္ညး့ ဆျတးခူ့ခဲံသညး။ အ်ခာ့ပျဲစဥးမ္ာ့ကို သူေမံေန၍ ေနာကးမြေ်ပာ်ပမညးဟု က္ေနားံကို ေ်ပာသညး။ သူငယးတနး့ ႏြငးံ ပထမတနး့တို႔တျငး ေရႊတဵဆိပး၊ ေငျတဵဆိပး ႏြငးံ ေရႊတဵဆိပးမ္ာ့ႏြငးံ ကိုၿဖိဳ့

ေၾက့တဵဆိပးမ္ာ့ အသီ့သီ့ ဆျတးခူ့ခဲံသညးဟု သိရသညး။

ထို႔်ပငး ကိုၿဖိဳ့က ၿပီ့ခဲံသညးံ ႏြစးကလညး့ ပထမတနး့တစးတနး့လဵု့တျငး ပထမဆုရခဲံေသ့သညးဟုလညး့ သိရသညး။ က္ေနား မအဵံၾသဘဲ မေနႏိုငးပါ။ တစးၿပိဳငးတညး့မြာပငး က္ေနားကိုယးံလူမ္ိဳ့အတျကး ွမး့သာ၊ ဂုဏးယူ၊ ပီတိ်ဖစးရသညး။ ကိုၿဖိဳ့က ထိုငး့ စာကိုသငးတာ သူငယးတနး့ ႏြငးံ ပထမတနး့ ႏြစးတနး့ပငး သငးရေသ့သညး။ သူတို႔ထိုငး့ေက္ာငး့မြာ ဆရာ၊ ဆရာမေတျက စာသငးလြ္ငး

ထုိငး့ဘာသာ်ဖငးံေ်ပာၿပီ့သငးသညး။

အဂၤလိပးစာမြလျဲ၍

က္နးသညးံဘာသာရပးအာ့လဵု့

ထိုငး့ဘာသာႏြငးံ

ေရ့ထာ့သညးသာ်ဖစးသညး။ ယခုကဲံသို႔ ်မနးမာကေလ့တစးေယာကးက ထိုငး့မိဘမ္ာ့ကေမျ့၊ ထိုငး့လိုေ်ပာသညးံ ထိုငး့ ကေလ့ေတျၾကာ့မြာ ပထမ ရသညးဟုသိရေတာံ က္ေနားမအဵံၾသႏိုငးဘဲ ႐ြိႏိုငးပါမညးလာ့။ ေတျ့ၾကညးံ ႏိုငးပါသညး။ ကိုၿဖိဳ့ဘွ က ယခငးအတိုငး့ ေဆာကးလုပးေရ့ဆိုဒးထဲ၌သာ အထီ့က္နးေနခဲံပါမူ၊ ပညာမ႐ြိ၊ ဗဟုသုတမ႐ြိ်ဖငးံ အေလအလျငးံ အမႈိကးက ေလ့တစးစ ်ဖစးေနေပဦ့မညး။ ယခုေတာံ ထိုအမိႈကးကေလ့က အေပါငး့အသငး့ အသိုငး့အွိုငး့မ္ာ့အလယးမြာ တစးကယးံေရႊ အစစး ်ဖစးခဲံေပၿပီ။ ကိုၿဖိဳ့က သူ႔ရဲ႕ေအာငး်မငးမႈနဲ႔ ပကးသကးၿပီ့ “သာ့အခုလို ေက္ာငး့စာမြာေရာ၊ အာ့ကစာ့ ၿပိဳငးပျဲေတျမြာပါ ဆုရတာေပ္ား ပါတယး။ ေက္ာငး့ကေပ့တဲံ အိမးစာေတျကိုလညး့ ေန႔တိုငး့လုပးတယး။ စာနာ့မလညးရငးလညး့ ဆရာေတျကို ေမ့တယး။ ကိုယးနာ့မလညးလို႔ ေမ့ရမြာေတာံ မေၾကာကးဘူ့။ ႐ိုကးခဵရမြာေတာံေၾကာကးတယး။ ေက္ာငး့မြာေတာံ တစးခါတစးေလ အ႐ိုကးခဵရတယး။ ႐ိုကးရငးေတာံ ငိုတာေပါံ။ ေနာကးႏြစးေတျမြာလညး့ အာ့ကစာ့ၿပိဳငးပျဲ ေတျမြာလညး့ သာ့ ွငးၿပိဳငးဦ့မယး။ အခု သာ့ ေက္ာငး့မြာဆို သူငယးခ္ငး့ေတျနဲ႔ အတူ အေ်ပ့ေလံက္ငးံေနတယး။ သာ့တို႔လို ညီအစးကို ေမာငးႏြမေတျကို စာႀကိဳ့စာ့ပါလို႔ ေ်ပာခ္ငးပါတယး” ဟု ေ်ပာသညး။ ေနာကးထပး အမႈိကးကေလ့ တစးစအေၾကာငး့ကို ေ်ပာပါဦ့မညး။ ထိုအမႈိကးကေလ့အမညးက ေစာရနးႏိုင။း ေစာရနးႏိုငးလညး့ ကိုၿဖိဳ့နညး့တူပငး်ဖစးသညး။ မႏြစးက ထိုငး့ေက္ာငး့တျငး ဒုတိယတနး့၌ ပထမရခဲံၿပီ့။ ထိုငး့ေက္ာငး့မ္ာ့က က္ငး့ပေသာ ေ်ပ့ခုနပ း စး ၿပိဳငးပျဲမ္ာ့တျငး ေရႊတဵဆိပး ဆျတးခူ့ခဲံသူလညး့်ဖစးသညး။ သူမြာေတာံ အေဖေရာ၊ အေမေရာ သကး႐ြိထငး႐ြာ့ ႐ြိေနဆဲပါ။ သို႔ေသား သူ႔အေဖက တီဘီေရာဂါေွဒနာသညး်ဖစးေတာံ GHRE မြ ဖျငးံလြစးထာ့ သညးံ “ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ ဒုကၡသညးမ္ာ့ ယာယီေစာငးံေ႐ြာကးေရ့ေဂဟာ” တျငး လူနာတစးေယာကး အ်ဖစးႏြငးံေနထိုငးသညး။ ထို႔ေၾကာငးံ အေၾကာငး့စဵုကို

သိႏိုငရ း နး ေစာရနးႏိုငး အေဖႏြငးံ အလုပးသမာ့ ဒုကၡသညးမ္ာ့ ေဂဟာသို႔သျာ့ကာ စကာ့လကး ဆဵုက္်ဖစးသညး။ ေစာရနးႏိုငးတို႔၊ ကိုၿဖိဳ့တို႔ကေလ့တစးစုကို အလုပးပါ့သညးံ ၿပီ့ခဲံသညးံ တစးလ ႏြစးလေလာကးအတျငး့က က္ေနား ႐ုဵ့မြ ်ပနးလာလြ္ငး အာ့ရငး၊ အာ့သလို အဂၤလိပးစာ သငးေပ့ခဲံသညး။ ထို႔ေၾကာငးံ ေစာရနးႏိုငး အေဖဆီသို႔ သျာ့သညးံ အခါ သူ႔သာ့၏ ဆရာအ်ဖစးႏြငးံ အရငး မိတးဆကးၿပီ့ စကာ့လကးဆဵုက္်ဖစးသညး။ ေစာရနးႏိုငးအေဖ ေ်ပာခဲံေသာ စကာ့မ္ာ့ကို သူေ်ပာခဲံသညးံအတိုငး့ ်ပနးလညး ေဖား်ပေပ့ပါသညး။ “က္ေနားကေတာံ အခု ေလ်ဖတးတာေရာ၊ တီဘီေရာ ခဵစာ့ေနရတာေပါံ။ ထဵုတာ၊ က္ငး တာလညး့ ႐ြိတာေပါံ။ ညညက္ရငး အေၾကာကဆျဲေသ့တယး။ ေဆ့ကေတာံ ေသာကးေန ရတာေပါံ။ ေပ္ာကးဖို႔လညး့မလျယးပါဘူ့။ ေရာဂါက သာ့ကိုကူ့မြာ ေၾကာကးလို႔ ကိုထူ့ခ္စး ဆီမြာဘဲ အပးထာ့တယး။ စိတးေတာံ မေကာငး့ဘူ့ေလ၊ ဒီေရာဂါ်ဖစးေတာံ။ မယာ့တစးကျဲ၊ သာ့တစးကျဲ်ဖစး၊ သမီ့ေလ့နဲ႔လညး့ မေတျ႔ရတာ ႏြစးႏြစးေက္ားသျာ့ၿပီ။ က္ေနားလညး့ ဒီေရာဂါ်ဖစးမြ မိနး့မလာေတာငး့တဲံ သူနဲ႔ ကေလ့လာေတာငး့ တဲံသူနဲ႔။ က္ေနား စစ်ဖစးေတာံ လဲက္သျာ့တယး။ ေဆ့႐ဵုမြာ ေ်ခာကးရကးေလာကး ေ်မာေနတာေပါံ။ သာ့ကိုေတာံ ပထမ က္ေနားံအသိေတျက ကိုထူ့ခ္စးတို႔ဆီမြာ အကူအညီေတာငး့ဆိုေတာံ၊ ကိုထူ့ခ္စးကို သျာ့ေ်ပာေတာံ ကိုထူ့ခ္စးက တာွနးယူတယး ဆိုေတာံ ကိုထူ့ခ္စးဆီမြာ သျာ့အပး လိုကးတယး။ သမီ့ေလ့ကိုေတာံ မိနး့မက နဂိုကတညး့က သူ႔သေဘာနဲ႔သူ ေပ့ၿပီ့သာ့ ်ဖစးမြာေပါံ။ အခုသတိရေတာံ ကေလ့ေတျကို လျမး့တာေပါံ။ ေနခ္ငးတာေပါံ အတူတူ။ သူမ္ာ့သာ့ သမီ့ ေတျကိုေတျ႔ရငး စိတးမေကာငး့်ဖစးမိတယး။ သဵေယာဇဥးကေတာံ ်ဖတးရမြာေပါံ။ ကိုယးံေရာဂါကလညး့ ႐ြိေနေတာံ။ အခုဆို ၅၅ ႏြစးထွ ဲ ငး ေနၿပီ။ က္ေနားံခဵစာ့ခ္ကးေပါံေလ။ က္ေနား သူတို႔ေမာငးႏြမ ႏြစးေယာကးအေၾကာငး့ကို ေတျ့မိရငး စိတးမေကာငး့ဘူ့။ စိတးကို မနဲထိနး့ရတယး။ ေစာရနးႏုိငးညီမေလ့က အငးမတနးခ္စးဖ႔ေ ို ကာငး့တယး၊ ဒီႏြစးဆို ေ်ခာကးႏြစးထဲကို ေရာကးေနၿပီ။ က္ေနားက လညး့ ေစာရနးႏိုငးကို ႀကီ့လာရငး မငး့ညီမေလ့ကို မငး့ေတျ႔ခ္ငးမယး။ နာမညးမြတးထာ့လို႔ ေ်ပာထာ့တယး။ အဲဒီလို ်ဖစးတဲံအခ္ိနးမြာ ကေသာငး့ကနငး့ ေတားေတား်ဖစးသျာ့တယး။ ်ဖစးတာလညး့ ေတားေတားအဆနး့တၾကယး။ က္ေနားံစိတးထဲမြာ ကေလ့ေတျကို မ်ပတးႏိုငးေတာံ ကေလ့ေတျအေၾကာငး့ စဥး့စာ့မိရငး ေတားေတားစိတးမေကာငး့ ်ဖစးမိတယး။ သဵေယာဇဥးက လညး့ မ်ပတးေတာံဘူ့။ အဲဒီေတာံ ငါေသရငးလညး့ေသမယး၊ မေသရငးလညး့ ငါံသာ့ကိုေတာံ ငါလိုေအာကးက္၊ ေနာကးက္ မ်ဖစးေအာငး ကိုထူ့ခ္စး တို႔အဖျဲ႕နဲ႔ထာ့လိုကးမယး။ ကေလ့လညး့ပညာတတးမယး။ က္ေနားလို ဟိုမေရာကး ဒီမေရာကး မ်ဖစးေတာံဘူ့။ က္ေနား အမြနးအတိုငး့ ွနးခဵတယးေလ။ သူ႔ကိုလညး့ ပညာတတးေစခ္ငးတယး။ ဒါေၾကာငးံ ယဵုၾကညးမႈတစးခုနဲ႔ အပးလိုကးတယး။ သူတ႔လ ို ကးထဲမြာ သာ့ကို ်မငးရေတာံ စိတးခ္မး့သာတယး။ ကာ့ပို႔၊ ကာ့ႀကိဳနဲ႔၊ မုနး႔ဖို့ နဲ႔၊ စာ့ဖို႔ေသာကးဖို႔ နဲ႔ ဘယးသူကို်ဖစး်ဖစး ကူညီေနတာ။ ဒီအဖျဲ႔အစညး့ ေတျရဲ႕လုပးေဆာငးခ္ကးကို က္ေနားတပးအပး်မငးရေတာံ၊ ပီတိ်ဖစးတယး။ ငါခႏၶာကိုယး နဲ႔ ငါံရဲ႕ေရာဂါ နဲ႔ ငါံသာ့ေလ့ေတာံ သိကၡာအက္မခဵဘူ့ဆိုၿပီ့ေတာံ က္ေနား ကိုထူ့ခ္စးတို႔နဲ႔ဘဲ ထညးံေပ့လိုကးတာဘဲ။ အခု ဒီအဖျဲ႔အစညး့ရဲ႕ ေစာငးံေ႐ြာကးမႈ ေအာကးကိုေရာကးေတာံ က္ေနားဒီအဖျဲ႔အစညး့ကို ယဵုၾကညးတယး။

ဒါေၾကာငးံ က္ေနားံ

သာ့ကို ဒီအဖျဲ႔အစညး့ကို ပို႔လိုကးတာ။ ဒီနာ့က ကေလ့ေတျဆို ကျနး်ပဴတာသငးတနး့၊ အဂၤလိပးစာသငးတနး့ အဲဒီလို ပညာေတျ တတးသျာ့ၾကတယး။ ဒါေၾကာငးံ က္ေနားံကေလ့အတျကး စိတးခ္တယး။ ဖေအရငး့၊ မေအရငး့က တာွနးမဲံ သျာ့တယး။ အခုဆိုရငး က္ေနားံသာ့က အေဖရငး့၊ အေမရငး့ ထကးေတာငး ေကာငး့တဲံဆီမြာ ေနေနရတယး။ ကေလ့ေတျ ကာ့အတကးအဆငး့ကအစ ေသခ္ာၾကညးံတယး။ စညး့နဲ႔ကမး့နဲ႔ေပါံ။ သူက ထိုငး့လိုလညး့ တတးတယး။ ငယးငယးကတညး့က သူတို႔ေမာငးႏြမ ႏြစးေယာကး ထိုငး့လိုတတးတယး။ သမီ့ေလ့ကိုေတာံ က္ေနား႐ြာၾကညးံတယး။ ေဆ့႐ဵုမြာလညး့ ႐ြာတယး။ မေတျ႔ဘူ့။ ေဟားေနားမြာ ႐ြိေနတယးလို႔လဲ ေ်ပာတယး။ ေဟားေနားက ေွ့ေတာံ က္ေနား မလိုကးႏုိငးဘူ့။ ဆနး့ေတာံ ဆနး့တယးဗ္။ က္ေနားံဆီကို ကေလ့လာေတာငး့တဲံ အခ္ိနးမြာ က္ေနား ်ဗဳနး့စာ့ႀကီ့ ်ဖစးသျာ့တာ။ က္ေနားလဲက္သျာ့တယး။ မိနး့မကလညး့ က္ေနားဒီလို်ဖစးတဲံအခ္ိနးမြာ ကေလ့လာ ေတာငး့တဲံသူကို က္ေနားံဆီကို တပါတညး့ေခၚလာတာကို့။ က္ေနားကလညး့ ကိုယးံေရာဂါနဲ႔ဆိုေတာံ လုပးမေႃကျ့ႏုိငး၊ မိနး့မ ကလညး့ ကေလ့ေတျကို မထိနး့ႏုိငးေတာံဘူ့ဆိုေတာံ၊ ကိုငး့…မငး့သေဘာဘဲလို႔ က္ေနားေ်ပာလိုကးတယး။

သာ့ကေတာံ သူ႔ညီမေလ့ကို ်မငးဖူ့ပါတယး။ လာေတာငး့တဲံအခ္ိနးတုနး့ကေတာံ သူသျာ့ကစာ့ေနလို႔ မသိလိုကးဘူ့။ က္ေနားကလညး့ေရာဂါ ခဵစာ့ေနရတဲံအခ္ိနးဆိုေတာံ မိနး့မကို “ကိုငး့….နငးမြ မေစာငးံေ႐ြာကးႏုိငးဘူ့ဆိုရငး ေပ့ရငးေပ့လုိကး ေပါံ” လို႔ေ်ပာ လိုကးမိတယး။ ကိုယးကလညး့ ဒုကၡိတ ်ဖစးေနေတာံ တာွနးမယူႏုိငးေတာံဘူ့ေလ။ က္ေနား သူတို႔ေမာငးႏြမ ႏြစးေယာကးလဵု့ အတျကးစိတးမေကာငး့ဘူ့။ အခုဆို ေမာငးႏြမ ႏြစးေယာကးလဵု့လညး့ တစးေယာကး နဲ႔ တစးေယာကး မေတျ႔ရ။ ဘယးသျာ့႐ြာလို႔႐ြာ ရမြနး့သိေတာံမလဲ။ အခုက္ေနားမေသေသ့ခငး ေသတမး့စာေရ့ခဲံဦ့မယး။ ကေလ့ကို ဘယးသူေခၚ သျာ့တယး ဆိုတာ” ဒါကေတာံ ေစာရနးႏိုငးအေဖနဲ႔ စကာ့လကးဆဵုက္ခဲံစဥးက ၾကာ့ခဲံရတဲံ ဖခငးတစးေယာကးရဲ႕ ရငးတျငး့်ဖစး စကာ့မ္ာ့်ဖစးပါ သညး။ ေစာရနးႏိုငးကေတာံ သူ႔အေဖဆီကို မၾကာခဏ သျာ့လညးပါသညး။ သို႔ေသား သူ႔အေဖက ်ပနးလႊတ၍ း သူခ်မာ ်ပနးၿပီ့ ေ်ပ့လာရတဲံအႀကိမးေပါငး့လညး့ မနညး့ေတာံပါဘူ့။

က္ေနားလညး့ ေစာရနးႏိုငး ထိုငး့ေက္ာငး့မြာ ပထမရေၾကာငး့ႏြငးံ

ေ်ပ့ခုနးပစး

ရေၾကာငး့ေ်ပာ်ပသညး။

ၿပိဳငးပျဲမ္ာ့တျငးလညး့

ေရႊတဵဆိပးဆုမ္ာ့

ထိုအေၾကာငး့ကို

က္ေနားေ်ပာမ်ပခငးက

သူ႔အေဖမသိပါ။ ေစာရနးႏိုငးက ထိုအေၾကာငး့ကို သူ႔အေဖအာ့ အာ့ရွမး့သာစျာ သျာ့၍ေ်ပာမညးႀကဵတိုငး့ အေဖ်ဖစးသက ူ သာ့်ဖစးသူ ေရာဂါကူ့မညးစို့၍ ႏြငးလႊတးသ်ဖငးံ သူ႔ေအာငး်မငးမႈ အေၾကာငး့ကို သူ႔အေဖအာ့ ေ်ပာ်ပချငးံမရ႐ြာပါ။ မညးသ႔ိုပငး ်ဖစးေစ သူ႔သာ့၏ေအာငး်မငးမႈ အေၾကာငး့ကို ၾကာ့လိုကးရေသာအခါ ဖခငးတစးေယာကးအေနႏြငးံ သာ့၏ေအာငး်မငးမႈ အတျကး မညးမြ္ွမး့သာပီတိ်ဖစးမညးကို သူမ ႔ ္ကးွနး့အိမးထဲမြ မ္ကးရညးစမ္ာ့က သကးေသခဵေနပါသညး။ ေစာရနးႏုိငးကေတာံ သူ႔ရဲ႕ ေအာငး်မငးမႈနဲ႔ ပကးသကးၿပီ့ “အတနး့ထဲမြာ ပထမဆုရေတာံ က္ေနားအရမး့ေပ္ားပါတယး ခငးဗ္။ အာ့ကစာ့မြာလညး့ ဆုေတျရေတာံ ပိုေပ္ားတာေပါံ။ ဒီလိုရဖို႔ က္ေနား အမ္ာ့ႀကီ့ ႀကိဳ့စာ့ခဲံပါတယး။ ေနာကးတစးႏြစးေတျမြာလညး့ အခုလိုဘဲ ဆုေတျရေအာငး ေလံက္ငးံေနပါတယး။ အတနး့ထဲမြာဆုရေအာငးကေတာံ သာ့ အိမးကို်ပနး ေရာကးရငး စာလညး့ပဵု မြနးက္ကးတယး၊ ေက္ာငး့ကေပ့တဲံ အိမးစာေတျကိုလညး့ လုပးတယး။ ေနာကးၿပီ့ ဆရာမက စာပဵုမြနးလုပးတဲံသူေတျကို အမြတး ေတျေပ့တယး။ အဲဒီအမြတးေတျ နဲ႔ စာေမ့ပျဲေ်ဖတဲံအခါမြာ

ရတဲံအမြတးေတျကို

ေရာလိုကးပါတယး။

အဲဒီလိုေပါငး့ၿပီ့ေတာံ

အမြတးေပ့တယး။ အဲဒီမြာ အမြတးေတျမ္ာ့သျာ့ၿပီ့ က္ေနား ဆုရခဲံပါတယး။ ထိုငး့ဆရာမက သာ့ကို ေတားတယးလို႔ေ်ပာတယး။ ေနာကးၿပီ့ ထပးၿပီ့ႀကိဳ့စာ့ဖို႔လညး့ေ်ပာတယး။ ကိုယးက ထိုငး့ေက္ာငး့မြာ ်မနးမာ်ဖစးေနလို႔ စိတးဓာတးမက္ပါနဲ႔တဲံ။ ကိုယးထပး ၿပီ့ႀကိဳ့စာ့ရငး ကိုယးရမြာပဲတ”ဲံ လို႔ ေ်ပာပါတယး။ တစးဖနး ေရႊ်ဖစးသျာ့ေသာ အမႈိကးကေလ့မ္ာ့၏ ႀကိဳ့စာ့အာ့ထုတးမႈ ႏြငးံပကးသကး၍ Grassroots – HRE မြ ဒါ႐ိုကးတာ်ဖစး သူ ကေလ့မ္ာ့၏ဖခငး ဦ့ထူ့ခ္စးက အခုလို ေ်ပာ်ပပါသညး။ “ဆုရတယးဆတ ို ာ သူတို႔ႏြစးေယာကးတညး့မဟုတးဘူ့။ ထိုငး့ေက္ာငး့မြာ တကးေနၾကတဲံ ကိုယးတို႔ဆီက အ်ခာ့ကေလ့ ေတျလညး့ ဆုေတျရတယး။ ဘာ်ဖစးလို႔လဲဆိုေတာံ၊ သူတို႔က သူမ္ာ့ ကေလ့ေတျထကး ဘာ်ဖစးလို႔ ရလဲဆိုေတာံ သူတို႔က ထိုငး့ေက္ာငး့မြာဆိုၿပီ့ေတာံ ထိုငး့ေက္ာငး့ပညာေရ့ခ္ညး့ဘဲ မဟုတးဘူ့။ ကိုယးတို႔ အဖျဲ႔အစညး့အေနနဲ႔ သူတို႔ကို တစိုကးမတး မတး ဒီက္နးတဲံ ဘာသာရပးေတျ တို့တကးေအာငး လုပးေပ့တာ႐ြိတယး။ ထုိငး့စကာ့ခ္ညး့ဘဲ မဟုတးဘူ့။ ်မနးမာစကာ့ေတျကို ဒီမြာ႐ြိတဲံ ဆရာ၊ ဆရာမေတျကလညး့ အဖျဲ႔အစညး့ကေနၿပီ့ေတာံ သူတို႔ကို အခ္ိနးပိုေတျသငးေပ့တယး။ သူတို႔ကိုလညး့ ေသခ္ာ စညး့႐ဵု့လႈဵ႕ေဆားမႈေတျ လုပးတယး။ ကိုယးက ထိုငး့ေက္ာငး့မြာ သျာ့ၿပီ့ ပညာသငးၾကာ့ရတဲံ ်မနးမာကေလ့ဆိုေတာံ နညး့နညး့ နိမံးက္တာေလ့ေတျေတာံ႐ြိတယး။ ဒါေၾကာငးံ ကိုယးတို႔ ကေလ့ေတျအေနနဲ႔

ႀကိဳ့စာ့ရမယးဆိုတဲံ စိတးေတျကို

သျငး့ေပ့တယး။ သူတို႔ကိုယးတိုငးကလညး့ ထကး်မကးတယး။ ကိုယးတို႔ကိုယးတိုငးကလညး့ သူတို႔ကို စိတးထဲမြာ သျငး့ထာ့ေပ့

တယး။ သူမ္ာ့ေက္ာငး့မြာေနေတာံ သူမ္ာ့ ထကးပိုႀကိဳ့စာ့ရမယးဆိုတဲံ အဲဒီေပၚမြာ အေ်ခခဵၿပီ့ ကေလ့ေတျ ဆုရတယးလို႔ ထငးတယး” ထို႔ေနာကး ကေလ့မ္ာ့၏ အနာဂတး ပညာေရ့ ႏြငးံ ပကးသကး၍ ဦ့ထူ့ခ္စးက “သူတို႔ရ႕ဲ အေ်ခအေနက ထိုငး့ရဲ႕ ယႏၱရာ့၊ ထိုငး့ပညာေရ့စ နစးရဲ႕အေ်ခအေန အရ သူတို႔ရဲ႕စရိတးစက ပညာေရ့စနစးက အ်ခာ့ႏိုငးငဵ်ခာ့ တကၠသိုလးေတျ ထကးစာရငး ေစ့္ႏႈနး့အမ္ာ့ႀကီ့ ခ္ိဳသာပါတယး။ ဒါေၾကာငးံ သူတို႔ေတားတယး ဆိုရငး အနညး့ဆဵု့ေတာံ ထိုငး့ႏိုငးငဵမြာေပ့တဲံ ဘျဲ႔ရတဲံ အထိေတာံ တကးႏိုငးလိမးံ မယးလို႔ ေမြ္ားလငးံတယး။ က္ေနားတို႔ အဖျဲ႔အစညး့အေနနဲ႔လညး့ သူတို႔ကို ဘျဲ႔ရတဲံ အထိ ႀကိဳ့စာ့ၿပီ့ ပဵံပို့ေပ့သျာ့မယးလို႔ က္ေနားတို႔ စဥး့စာ့ထာ့တယး” လို႔ေ်ပာပါ ကေလ့မ္ာ့ွိုင း့ွိုင း့လညးေ နေသာ ဦ့ထူ့ခ္စး တယး။

အဓိကက္သညးံအခ္ကးမြာ ထိုငး့ေက္ာငး့မ္ာ့က ်မနးမာေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့မ္ာ့၏ သာ့သမီ့မ္ာ့အာ့ ထိုငး့ကေလ့မ္ာ့ နညး့တူ ပညာသငးၾကာ့ချငးံေပ့ေရ့ပငး်ဖစးသညး။ ယခုကဲံသို႔ ်မနးမာေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ ကေလ့ငယးမ္ာ့ ထိုငး့ႏိုငးငဵ အစို့ရေက္ာငး့မ္ာ့တျငး ပညာသငးၾကာ့ချငးံရထာ့သညးမြာ ယခုမြမဟုတးပါ။ လျနးခဲံေသာ ှွ ႏြစးခနး႔ကတညး့ကပငး ထိုငး့ လူ႔အချငးံအေရ့၊ လႈပး႐ြာ့သူမ္ာ့၊ ်မနးမာ လူ႔အချငးံအေရ့ လႈပး႐ြာ့သူမ္ာ့ အတူတကျ ႀကိဳ့စာ့ခဲံၾကရသညး။ ယခုကဲံသို႔ ်မနးမာေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ ကေလ့ငယးမ္ာ့ ထုိငး့ႏိုငးငဵအစို့ရပိုငးစာသငးေက္ာငး့မ္ာ့တျငး ွငးချငးံရရနး ခကးသညးမဟုတး ပါ။ ထိုငး့အစို့ရ ်ပဌာနး့ထာ့ေသာ ှ၉၉၆ ခုႏြစး ေရႊ႕ေ်ပာငး့်မနးမာကေလ့ငယးမ္ာ့၏ ပညာေရ့ႏြငးံပကးသကး၍ ခ္မြတးထာ့ ေသာ ပညာေရ့မူွါဒ အတိုငး့ပငး ်ဖစးသညး။ ထိုဥပေဒတျငး အသာ့အေရာငးမေရျ့၊မညးသညးံကေလ့ပငး်ဖစးေစလကးမြတး႐ြိ႐ြိ၊ မ႐ြိ႐ြိ ထိုငး့ႏိုငးငဵထဲတျငး ထိုငး့ကေလ့ငယးမ္ာ့ႏြငးံတနး့တူ ပညာသငးၾကာ့ချငးံ႐ြိသညး ဟူေသာ ဥပေဒအတိုငး့ပငး်ဖစးသညး။ ထိုဥပေဒ အသကးွငးလာ်ခငး့သညး ထိုငး့ႏြငးံ ်မနးမာ လူ႔အချငးံအေရ့အဖျဲ႔မ္ာ့၊ ကေလ့ငယးမ္ာ့၏ အချငးံအေရ့ဆိုငးရာ အဖျဲ႔အစညး့မ္ာ့၏ ှွ စုႏြစးတစးခုေက္ား ႀကိဳ့စာ့ခဲံသညးံ ရလာဒးတစးခု်ဖစးေၾကာငး့ ဦ့ထူ့ခ္စး ေ်ပာ်ပ၍ သိရသညး။ ထို႔်ပငး ဦ့ထူ့ခ္စးက “ကိုယးတို႔ ်မနးမာကေလ့ေတျကို ထုိငး့ေက္ာငး့ေတျကို စပို႔တာကေတာံ ဿွွ၆ ခုႏြစးကေန စပို႔တာပဲ။ ဘာ်ဖစးလို႔လဲဆိုေတာံ ဒီ ေပၚလစီက ဿွွ၆ ခုႏြစးမြာ အေကာငးအထညးေဖားတယး။ ကုိယးတ႔ဆ ို ီက ကေလ့ေတျကိုေတာံ ဿွွ၇ ခုႏြစးက္မြ စပို႔ႏိုငးတယး။ အကုနးလဵု့ သူတို႔ကို စညး့႐ဵု့လႈဵ႕ေဆားတယး။ ဘာ်ဖစးလို႔လဲဆိုေတာံ ကိယ ု တ း ို႔်မငးတာက ထုိငး့ေက္ာငး့ေတျရဲ႕ လကး႐ြိ ဒီေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ ကေလ့ငယးေတျကို ထာ့တဲံ ေပၚလစီက တအာ့ကိုေကာငး့ မျနးတယး။ သူတို႔က ဒီထိုငး့ႏိုငးငဵမြာ တကၠသိုလးဘျဲ႔ရတဲံအထိ ပညာသငးၾကာ့ႏိုငးမယးဆိုတဲံ ဥပေဒ်ပ႒ာနး့ထာ့တယး။ ဒါ ေၾကာငးံမို႔လို႔ အဲဒီ ဥပေဒကို အေကာငးအထညးေဖားတအ ဲံ ေနနဲ႔ ကိုယတ း ို႔အဖျဲ႔အစညး့ပိုငး ေက္ာငး့ေတျမြာ႐ြိတဲံ ကေလ့အ ေယာကး ၅ွ ကို ဿွွ၇ ခုႏြစးမြာ ထိုငး့ေက္ာငး့ေတျကို စပို႔တယး” ဟုေ်ပာသညး။ အခ္ိဳ႕ကေလ့မ္ာ့၏ မိဘမ္ာ့မြာ ထိုငး့ႏိုငးငဵတျငး အလုပးလုပးေနေသားလညး့ မိမိတို႔ကိုယး၌က တရာ့ွငးအလုပးလုပးချငးံ စာရျကးစာတမး့မ႐ြိ၍ လဵုၿခဵဳမႈမ႐ိြ။ ေ်ပ့ေနရသညး။ ထို႔ေၾကာငးံ မိမိတို႔၏ သာ့သမီ့မ္ာ့အာ့ လဵုၿခဵဳမႈ႐ြိေစရနး၊ ပညာေရ့အတျကး လညး့ စိတးခ္ရသညးံ Grassroots – HRE အဖျဲ႔အစညး့တျငး လာေရာကးအပးႏြဵထာ့ၾကသညး။ အဖျဲ႔အစညး့ကလညး့ ကေလ့မ္ာ့ပညာေရ့အတျကး အ်ပညးံအွေထာကးပဵံေပ့သညး။ ကေလ့မ္ာ့ကလညး့ မိမိတို႔အေ်ခအေနကို မိမိတို႔သိ႐ြိၿပီ့ ႀကိဳ့စာ့ၾကသညး။ ေပ့သူႏြငးံယူသူ ညီတူညီမြ္႐ြိသညးဟု ဆိုရမညး။ တစးႏြစးတစးႏြစး ထိုငး့ေက္ာငး့မ္ာ့တျငး ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ ဆုတစးခုခုေတာံ ခ္ိတးၾကသညး။ ကိုယးံတိုငး့်ပညးအတျကး အာ့ကို့ရမညးံ ရတနာေလ့မ္ာ့ပငး်ဖစးသညး။ အမႈိကးက ေလ့မ္ာ့ကို ေကာကးသငး့ေကာကးသလို စုေဆာငး့ၿပီ့ ေရႊ်ဖစးလာေအာငးလုပးရသညးမြာ မလျယးကူပါ။ သူတို႔ကေလ့ေတျ၏ စိတးကို နာ့လညးေအာငး ႀကိဳ့စာ့ရသညး။ တ်ဖညး့်ဖညး့ကိုယးလိုခ္ငးသညးံပဵုစဵ ေပၚလာေအာငး ပဵုသျငး့ရသညး။ စနစးတက္သာ

ပဵုသျငး့ႏိုငးပါက အေလအလျငးံအမႈိကးကေလ့မ္ာ့သညး အနာဂတးတုိငး့်ပညး၏ အဖို့တနးေရႊေကာငး့၊ ေရႊသနး႔ကေလ့မ္ာ့ ်ဖစးလာမညးဟု ယဵုၾကညးပါသညး။