Praktikatu Gurekin 1b
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View Praktikatu Gurekin 1b as PDF for free.
More details
- Words: 4,201
- Pages: 18
praktikatu gurekin
1. maila
EUSKARA ERABILERA PARAGRAFOAK
Ataza honetan “Praktikatu gurekin” web-gunea ezagutuko dugu eta euskararen erabileraz mintzatuko gara. Horrekin batera paragrafoen eraiketa landuko dugu. Horretarako: a. Inkesta baten bidez eskolatik kanpo egiten dugun euskararen erabileraz mintzatuko gara eta ondorioak idatziz jasoko ditugu. b. “Praktikatu gurekin” web-gunearen aurkezpena irakurri eta elkarri azaldu ondoren, gunearen eskaintza erabiltzeko plana diseinatuko dugu.
ATAZAK PROZEDURA: A. ataza: Eskolatik kanpoko erabilera Atazaurrea: Erabilerari buruzko inkestari erantzun. Ikasleek, banaka, “Eskolatik kanpoko erabilera” inkestari erantzungo diote (3. eta 4.or.).
A.1 ataza: Eskolatik kanpoko erabilerari buruz mintzatu. Taldetxoetan bilduta inkestaren erantzunak elkarri azalduko dizkiote eta, “Erabileraren auzia” gidoiak lagunduta, inkestaren ondorioak aztertuko dituzte: euskaraz eskolatik kanpo aritzeko beharra, arazoak,… (5. or.). Talde bakoitzak ateratako ondorioak azalduko ditu eta guztion artean gaiaz mintzatuko gara labur.
A.2 ataza: Paragrafoak eraikitzen ikasi Guztion artean paragrafoei buruz dakiguna komentatu ondoren (zer diren, zertarako balio duten, nolakoak diren,…) irakasleak azalpen laburra eskainiko die ikasleei. Binaka “Paragrafoak pausuz pausu eraikitzen” orria irakurriko dugu (6. or.), eta bertan azaltzen dena guztion artean komentatuko dugu labur: azalpena ulertu dugun, zalantzarik dugun, interesgarri deritzogun,… Binaka “Paragrafoak pausuz pausu eraikitzen. 1. ariketa” egingo dugu: ideia nagusiak aukeratu eta ondoren ideia osagarriak bildu (7. or.). Aurreko ariketa zuzendu ondoren, “Paragrafoak pausuz pausu eraikitzen. 2. ariketa” egingo dugu oraindik binaka: Esaldiak elkarri lotuz paragrafoak eraiki (8. eta 9 orr.).
Feedbacka: Ariketa zuzendu eta ikasitakoaz mintzatu. Guztion artean ariketa zuzenduko dugu eta paragrafo egokiak eraikitzeko erabili dugun teknika baloratuko dugu: ezagutzen ote genuen, interesgarri deritzogun, erabiltzeko prest gauden,…
A.3 ataza: Erabilerari buruzko inkesten ondorioak azaltzeko idazlana egin Banaka “Inkestaren ondorioak” idatziko dituzte eskaintzen zaien gidoiari jarraiki (10. eta 11. orr.). Irakasleak testuak bildu eta zuzenduko ditu.
B. ataza: “Praktikatu gurekin” web-gunea B.1. ataza: “Praktikatu gurekin” web-gunearen aurkezpena irakurri eta hutsuneak bete. Hiru talde antolatuko ditugu eta talde bakoitzeko kidei “Praktikatu gurekin” orri bana emango diegu: lehenengo taldekideei “a” orria, bigarren taldekoei “b” orria eta hirugarrenekoei “c” orria (12.-14.-orr.). Ikasleek, banaka, egokitu zaien orria irakurriko dute eta hutsuneetan kohesio forma egokiak idatziko dituzte. Testu berbera duten ikasleak taldeka elkartuko dira eta ariketa zuzenduko dute. Zalantzak izanez gero, guztien artean argituko ditugu.
B.2. ataza: “Praktikatu gurekin” web-gunearen atalak elkarri aurkeztu1. Testu ezberdinak irakurri dituzten ikasleak hiruna bilduko dira eta irakurritakoaren berri emango diote elkarri. Hirukoteetan web-guneari buruzko ondorioak aterako dituzte: ezagutzen zuten, interesgarri deritzoten, erabilgarria ote den,… Hirukoteetan esandakoa guztion artean komentatuko dugu labur.
Atazaostea: Web-gunea erabiltzeko plana egin. Ikasleek, aldiro, eskolatik kanpo “Praktikatu gurekin” web-guneko informazio interesgarria biltzeko eta ikaskideei azaltzeko plana diseinatuko dute. Horretarako “Erabiltzeko plana” orriko azalpenei jarraituko diete (15. eta 16. orr.). 1
Aukera izanez gero eta atalak elkarri aurkeztu ondoren, gunea ordenagailuan ikusi eta aztertuko dugu guztion artean: elkarri kontatutakoari erreparatuko diogu, geure inguruneko eskaintzak aztertuko ditugu, berri interesgarriak irakurri,…
2
ESKOLATIK
KANPOKO ERABILERA
Inkesta honen bidez eskolatik kanpo euskara nola erabiltzen dugun aztertu nahi dugu. Horretarako ondoko galderei erantzun beharko diezu.
AE
USKARA ETXEAN
ZURE
ETXEKOEK BADAKITE EUSKARAZ?
NORK (GURASOEK, SEME-ALABEK, BIKOTEKIDEAK,…)? 1. 2. 3. 4. 5.
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
EUSKARAZ HITZ EGITEN NOREKIN?
NOLA (ONDO
/
IKASTEN ARI DA
/ …)?
...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................
DUZU ETXEKOEKIN?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
DAKI
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
BE
USKARA LAGUNEKIN
ZURE
LAGUNEK BADAKITE EUSKARAZ?
NOLA (ONDO
NORK? 1. 2. 3. 4. 5.
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
EUSKARAZ HITZ EGITEN NOREKIN?
/
IKASTEN ARI DA
/ …)?
...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................
DUZU LAGUNEKIN?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
DAKI
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
CE
USKARA LANEAN EDOTA IKASTETXEAN
EUSKARAZ HITZ EGITEN NOREKIN?
DUZU LANKIDE EDO IKASKIDEEKIN?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
DE
USKARA DENDETAN, TABERNETAN, ADMINISTRAZIOAN,…
DENDETAN, TABERNETAN, NON?
UDALETXEAN ETA ABARRETAN EUSKARAZ HITZ EGITEN DUZU?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
EE
USKARA HEDABIDEETAN ETA LITERATURAN
EGUNKARIAK, ALDIZKARIAK, TELEBISTA, DITUZU?
IRRATIAK, NOBELAK,… EUSKARAZ IRAKURRI, IKUSI EDO ENTZUTEN
NOIZ?
ZER? BETI 1. 2. 3. 4. 5.
SARRITAN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
4
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
ERABILERAREN AUZIA Orri honetan euskararen erabilerari buruzko inkestaren emaitzak laburbilduko ditugu eta gaiari buruz pentsatzen duguna jasoko dugu: euskara eskolatik kanpo erabiltzeko aukerak, arazoak, geure jarrera,…
1.
Nola baloratzen duzue taldekideek eskolatik kanpo egiten duzuen euskararen erabilera? Normalean euskaraz aritzen gara eskolatik kanpo. Euskara sarritan erabiltzen dugu. Euskara noizean behin baino ez dugu erabiltzen. Batzuek nahiko erabiltzen dugu eta besteek ez. …………………………………………..
2. 3.
Erantzuna labur komentatu: ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ Zein testuingurutan edota norekin erabiltzen duzue gehien euskara (etxean, lagunekin, lanean,…)? Erantzuna labur komentatu: ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ Zein testuingurutan edota norekin erabiltzen duzue gutxien euskara (etxean, lagunekin, lanean,…)? Erantzuna labur komentatu: …………………………………………………………………………………………………………………………………
4. 5. 6.
………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ Interesgarri deritzozue eskolatik kanpo euskaraz jarduteari? Zergatik (eman argudio batzuk)? ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ Nolako aukerak ezagutzen dituzue zuen ingurunean euskara praktikatzeko? ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ Nolako zailtasunak aurkitzen dituzue zuen ingurunean euskara praktikatzeko? ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................
5
PARAGRAFOAK
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN
Testu bat idazten dugunean baten bati, irakurleari, zerbait esan nahi diogu; mezu bat dugu berarentzat. Ondo idazten badugu irakurleak mezua erraz jasoko du, argi, eroso, gustura agian; txarto idazten badugu, aldiz, arazoak izango ditu: esan nahi duguna ez du ondo ulertuko, nahastu egingo da, 1. paragrafoa irakurtzea ezeroso egingo zaio, inpresio okerra jasoko du,… Bada, testu egokiak idazteko badaude zaindu behar ditugun osagarri garrantzitsu batzuk: paragrafoak. Paragrafoak testuaren atalak dira, begi-bistan erraz identifikatzen diren atalak (ondoko irudia ikusi). Paragrafo bakoitzean adierazi nahi dugun ideia nagusi bati buruz hitz egingo dugu. Paragrafoan ideia hori argi azaltzen badugu, behar beste daturekin, zuzen, nahasketarik gabe, irakurleak ez du arazorik izango esan nahi dioguna ulertzeko.
Ebatzi dut goiza baino ez dudala
Nola izokinak ibaian gora, hala sumatu dut nik neure burua egurrezko kanoa hartan.
emango herrian. Eta hala egin dut: zaldia, mandoa
Badut patu bat, noski, beste edozein gizon-
eta mendirako behar dudan guztia erosi, eta, nire
emakumek bezalaxe, baina iruditzen zait nirea
Haukin 50ekoa eskuetan, ilundu aurretik abiatu
lotuago dagoela arrain muker horiei, Uthako lur
naiz mendietara. Aro berri bati ekin behar diot
basatiak bezatu eta menperatu nahi dituzten
lehenbailehen, astirik galdu gabe. Atzean oroipen
etorkinei baino. Badago, dena den, kontu bat
goxoak eta benetako amesgaiztoak lagako ditut,
zeharo kezkatzen nauena: izokinen bidaiaren
eskertu gabeko laztanak, iruzurrak, emakume
antzera, ba al da nirea itzulerarik gabekoa?
batzuen usain hordigarria, gizon askoren miseriak, taberna zulo itogarriak..., hamaika gauza, jakina,
Berandu, ordea, horretaz pentsatzeko.
baina merezi du, bai horixe. Ahalik eta lasterren
Halako erabaki bat ez da goizetik gauera hartzen,
galdu nahi dut begien bistatik gaizki deitutako
aspaldi hartua dut, berandu da atzera egiteko,
zibilizazioa. Ahalik eta lasterren aldendu behar
bada. Gainera, eguzkiaren ederrak eta goiz
dut.
hotzaren ferekak aurrera egitera bakarrik bultzatu naute. Hi ez haiz sekula ezeren beldur
Baina, nola lor dezakegu paragrafo egokiak idaztea? Horretan laguntzeko ondoko ariketa proposatzen dizugu. Bertan testu baten paragrafoak osatuko ditugu, pausuz pausu, zure laguntzaz.
ibili, esaten diot neure buruari, ezinbesteko adorea aurkitu nahian edo.
29
2. paragrafoa
30
3. paragrafoa
EGOERA: Ikasle bati idazlana egiten lagunduko diogu. Ikasle hau Laura da, Ekuadorretik Otxandiora etorritako neska. Laura Gasteizko AEKn ari da euskara ikasten, eta irakasleak idazlan bat egiteko agindu dio. Izenburua: «Euskararen erabilera eskolatik kanpo».
1.
URRATSA
Ikasleak lanean hasteko kontuan izan behar duena gogora ekarri du: Zer egin nahi / behar dut? Lana planifikatzeko oso garrantzitsua da hau argi izatea, bestela ez dugu jakingo zer eta nola idatzi. Horretarako galdera batzuk egin dizkio buruari, baita erantzun ere: ZER
IDATZI BEHAR DUT?
ZER
KONTATU BEHAR DUT?
Irakasleak idazlan bat egiteko eskatu dit. «Euskararen erabilera eskolatik kanpo» izenburua izan behar du eta horri buruz idatzi behar dut: euskaltegitik kanpo euskara r erabiltzeko egiten dudanaz. NORENTZAT
IDAZTEN DUT?
NORK
IRAKURRIKO DU?
Irakasleak eskatu dit. Berak irakurriko du eta, agian, ikaskideren batek ere. NOLA KONTATUKO
DUT?
Idazlan arrunta egingo dut: gaiari buruzko nire esperientzia azaltzeko testu bat, eta testu argia eta txukuna idazten saiatuko naiz.
2.
URRATSA
Idazlana planifikatzen hasteko adierazi nahi dituen ideia nagusiak aukeratu ditu ikasleak: Zer esango dut idazlan honetan? Horretarako gauza bi egin ditu: alde batetik, irakaslearen proposamenari erantzuteko kontatuko duena erabaki du (“Zeri buruz hitz egingo dut?”); bestetik, idazlanean adierazi nahi dituen ideia nagusiak aukeratu ditu ("Zeintzuk puntu, gai edo ideiak garatuko ditut?”). ZERI
BURUZ HITZ EGINGO DUT TESTUAN?
Nire inguruan euskara praktikatzeko aurkitzen ditudan aukerez eta oztopoez mintzatuko naiz. HORRETAZ MINTZATZEKO DUT GERO):
ZEINTZUK IDEIA NAGUSI ADIERAZIKO DITUT (IDEIA BAKOITZA ADIERAZTEKO PARAGRAFO BAT IDATZIKO
- Hasteko burua aurkeztuko dut labur: nor naizen, nondik natorren,… - Gero bizi naizen herriari buruz mintzatuko naiz: zein den, non dagoen,… - Amaitzeko nire herrian euskaraz mintzatzeko ditudan oztopoak eta aukerak aipatuko ditut.
6
PARAGRAFOAK 3.
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN.
1. ARIKETA.
URRATSA
Ideia nagusiak argi adierazteko eskaini beharko dituen informazioak aukeratu ditu: datuak, ideia osagarriak, adibideak,… Lan hau ondo eginez gero, irakurleak adierazi nahi dizkiogun ideiak ulertzeko informazio nahikoa eta egokia izango du; bestela nahas daiteke: informazio garrantzitsua falta badu, informazioa desordenaturik badago, behar ez diren datuak badaude,… Irakur ezazu Laurak egin duen eskema eta zure ustez egokia ez dena azpimarratu: sobera dauden datuak, zuzenak ez direnak, leku okerrean daudenak,…
GARATU
IDEIAK
NAHI DUGUN IDEIA
GARATZEKO INFORMAZIOAK
Hasteko burua aurkeztuko dut labur: nor naizen, nondik natorren,…
-
Laura naiz, Ekuadorrekoa. Lan bila eta euskara ikastera etorri nintzen. Lana Gasteizen topatu nuen. Gasteiz Arabako hiriburua da. Lan baldintzak oso txarrak aurkitu nituen. Euskaraz bizi nahi nuen eta Gasteiz ez zen egokia. - Herri euskaldun batean bizitzea erabaki nuen. - Otxandiora etorri nintzen.
Gero bizi naizen herriari buruz mintzatuko naiz: zein den, non dagoen,…
- Otxandio Arabako herri txiki bat da. - Gasteiztik gertu dago. - Biztanle gehienek Gasteiz inguruan egiten dute lan. - Jende gehienak badaki euskaraz hitz egiten. - Aurten “mintzalagun” antolatu nahi dute ikasleek euskara praktikatzeko. - Kalean asko entzuten da. - Euskara praktikatzeko leku ona zela pentsatu nuen.
Amaitzeko nire herrian euskaraz mintzatzeko ditudan oztopoak eta aukerak aipatuko ditut.
Alde onak: - Euskara eskolak daude. - Euskara talde bat dago eta ekintza kulturalak antolatzen dituzte. - Taberna eta denda gehienetan euskaraz hitz egin dezakezu. - Mendi artean dago eta lasai bizi daiteke bertan. Alde txarrak: - Euskalkiz egiten dute eta nahiko zaila da ulertzea. - Ikasten ari garenokin askotan erdaraz hitz egiten dute.
7
PARAGRAFOAK 4.
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN.
2. ARIKETA.
URRATSA
Aukeratutako ideiak adierazteko esaldiak sortu, antolatu eta elkarrekin lotu, hau da, paragrafoak idatzi. Lauraren adibidean honela bidera daiteke paragrafo egokien eraiketa:
A. Laurak ideiak adierazteko esaldiak eraiki ditu. Adibidez:
IDEIAK
ESALDIAK Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat. Ekuadorrekoa naiz, baina duela 5 urte bizi naiz hemen, Euskal Herrian.
Laura naiz, Ekuadorrekoa. Lan bila eta euskara ikastera etorri nintzen.
B. Paragrafoen ideia nagusia argi uztea oso inportantea da. Horretarako teknika hau erabili du Laurak: paragrafo bakoitzeko lehenengo esaldian ideia nagusia laburbildu du. Horrela esaldi horiek soilik irakurrita testuaren mezua jasoko du irakurleak.
GARATU
PARAGRAFOEN
NAHI DUGUN IDEIA
LEHENENGO ESALDIAK
Hasteko burua aurkeztuko dut labur: nor naizen, nondik natorren,…
Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat.
Gero bizi naizen herriari buruz mintzatuko naiz: zein den, non dagoen,…
Otxandio herri polit bat eta euskalduna; nire helburuetarako leku egokia.
Amaitzeko nire herrian euskaraz mintzatzeko ditudan oztopoak eta aukerak aipatuko ditut.
Baina, hemen ere, badaude euskara ikasten ari garenontzat kontu onak eta ez horren onak.
C. Paragrafoak osatzeko esaldiak egoki lotu behar dira euren artean. Eta Laurak ez du oraindik lan hau egin. Lagunduko diozu? Testuan dauden hutsunean bete ondoko loturak erabiliz.
Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat. Ekuadorrekoa naiz, baina duela 5 urte bizi naiz hemen, Euskal Herrian. Hona etortzean helburu bi nituen: _____________, lana bilatu nahi nuen eta, _____________, euskara, hemengo hizkuntza, ikasi nahi nuen. Lana berehala aurkitu nuen Gasteizen eta euskara ikasten hasi nintzen bertan. _____________ ikastea ez zen nahiko niretzat; erabili ere egin nahi nuen, euskaraz mintzatu nahi nuen. Eta, _____________, Gasteizen ez zen euskara askorik entzuten kalean. _____________herri euskaldun batean bizitzea erabaki nuen. Aukera batzuk aztertu nituen eta, _____________, Otxandiora etorri nintzen duela pare bat urte. Otxandio herri polita da eta, _____________, euskalduna; nire helburuetarako leku egokia, _____________. Bizkaian dago, _____________Gasteizetik oso gertu, autoz hogei minutu baino ez. Eta, Gasteizen ez bezala, jende gehienak badaki euskaraz hitz egiten. Kalean, tabernetan, dendetan,… edonon entzun dezakezu jendea euskaraz mintzatzen. _____________euskara ikasteko eta praktikatzeko leku egokia izango zela pentsatu nuen eta hona etorri nintzen ilusioz beterik.
8
BESTETIK ALDE BATETIK HORI DELA ETA BAINA AZKENEAN ERE ZORITXARREZ
BAINA BERAZ HORREGATIK GAINERA
Baina, hemen ere, badaude euskara ikasten ari garenontzat kontu onak eta ez horren onak. _____________, euskaldun kopurua dago: biztanle gehienak, ________________, euskaldunak dira eta taberna, denda eta leku gehienetan euskaraz hitz egin dezakezu. _____________, Euskara Talde bat dago eta ekintza kulturalak antolatzen dituzte. Aurten, _____________, “mintzalagun” antolatu nahi dute ikasleok euskara praktikatzeko; eta euskara eskolak ere badaude. Baina, ________________, arazok ere ez dira falta: hasteko euskalkiaren arazoa dugu; guk, ikasleok, batua ikasten dugu; bertokoek, _____________, hemengo euskalkia erabiltzen dute eta, askotan, ez da batere erreza eurei ulertzea. _________________, ikasten ari garenokin erdaraz mintzatzeko joera dute hemengo batzuek. Eta horrek ere ez du asko laguntzen. Aukerak badaude, bai, baina zer hobetu ugari dugu guztion artean, euskara aurrera atera nahi badugu.
GAINERA ESAN DUDAN BEZALA ALDE BATETIK GAINERA ESATERAKO ALDIZ BESTE ALDETIK
D. Azkenean idazlanari amaiera emateko esaldi bat bilatu nahi izan du Laurak, lanari errematea emateko esaldia, eta hau aukeratu du: “Aukerak badaude, bai, baina zer hobetu ugari dugu guztion artean, euskara aurrera atera nahi badugu.” Testu sinplea idatzi du Laurak. Ez du aparteko zailtasunik, ez ditu esaldi konplexuak idatzi. Baina idazlan txukuna egin du, egokia eta argia. Ez da hain zaila, ezta?
9
INKESTAREN
ONDORIOAK
Zure ikaskideen inkesten emaitzak eta taldeetan esandakoa entzun ondoren, idatz itzazu hemen atera dituzun ondorioak. Horretarako hiru paragrafo idatzi beharko dituzu: lehenengoan taldekideek eskolatik kanpo egiten duzuen euskararen erabilera laburbilduko duzu, bigarrenean zuen ingurunean euskara praktikatzeko arazoak azalduko dituzu eta, hirugarrenean, ingurune horretan aurki daitezkeen euskara praktikatzeko aukeren berri emango duzu. Horretarako prozedura hau proposatzen dizugu:
A.
IDATZ
ITZAZU HEMEN PUNTU BAKOITZARI BURUZ INTERESGARRI DERITZEZUN IDEIAK.
DAUDE GURE INGURUNEAN EUSKARA PRAKTIKATZEKO?
NOLAKO AUKERAK AURKI
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
NOLA ERABILTZEN
DUGU
N EUSKARA ESKOLATIK KANPO?
B.
AURREKO
NOLAKO ARAZOAK
DITZAKEGU EUSKARA PRAKTIKATZEKO?
IDEIAK GOGOAN, GALDERA BAKOITZARI BURUZKO PARAGRAFO BAT IDATZI.
................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 10
.............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................
C.
IDATZI
DUZUNA ARRETAZ IRAKURRI ETA ARGI IKUSTEN EZ DUZUNA ZUZENDU.
11
PRAKTIKATU
GUREKIN (A)
Irakur ezazu arretaz ondoko testua eta hutsuneak bete beheko lokailuak erabiliz.
PRAKTIKATU
GUREKIN WEB-GUNEA.
EZKERREKO
ZUTABEA.
Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. ______________, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. ______________ ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. ______________ askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. ______________, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ web-gunean aurki dezakegu. Gune honek, __________________, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, ______________, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Ezkerreko zutabean praktika-aukerak eskaintzen dituzten taldeen blogak ditugu. Goiko aldean, AEKren blogak agertzen dira; “beste bolg batzuk” atalean, ________, beste erakundeen gune interesgarri batzuk aurkituko ditugu. ______________ Euskal Herriko herri guztietan ez dago, oraindik, honelako talderik. Baina, ______________, gune honetan eskaintza zabala aurki dezakegu. Ez dirudi zaila, ________________, aukera horiek guztien artean norberaren ingurunean euskara praktikatzeko aukera interesgarriren bat aurkitzea. Interesatzen zaigun bloga aukeratu ondoren, bertan klikatuko dugu eta egitasmoari eta antolatzaileei buruzko denetariko informazioa aurkituko dugu, ___________, taldeari buruzko datuak (helbidea, telefonoa,…), antolatzen diren ekimenen berri, argazkiak, kronikak,…
LOKAILUAK: BESTETIK ADIBIDEZ BERAZ DENA DEN BESTELA BAINA HORREGATK ZORITXARREZ ALDIZ ALDE BATETIK BAINA
12
PRAKTIKATU
GUREKIN (B)
Irakur ezazu arretaz ondoko testua eta hutsuneak bete beheko lokailuak erabiliz.
PRAKTIKATU GUREKIN WEB-GUNEA. ERDIKO ZUTABEA. Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. _____________, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. ____________ ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. ______________ askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. _____________, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ web-gunean aurki dezakegu. Gune honek, __________________, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, _________________, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Erdiko zutabean praktika jarduerei buruzko berri nagusiak agertzen dira. Berri hauen protagonistak denetariko erakundeak izan daitezke (AEK bera, Udako Euskal Unibertsitatea, EiTB,…). Atal honetan nahiko gai orokorrak aurki ditzakegu, __________________, AEKren udako liburu eta disko eskaintza, UEUko ikastaroen eskaintza, praktika bultzatzeko iragarkiak,… Orria zabaltzean azkeneko berriak agertuko zaizkigu aurrez aurre. Orriaren behealdean dagoen “Home older post” gainean klikatuz gero, _________________, berri guztiak irakurri ahal izango ditugu. __________________ atal honetan bideo-pasarte batzuk ______ aurkitu ahal izango ditugu.
LOKAILUAK: BESTETIK ESATERAKO GAINERA BESTELA BAINA HORREGATK ALDIZ ERE ALDE BATETIK BAINA
13
PRAKTIKATU
GUREKIN (C)
Irakur ezazu arretaz ondoko testua eta hutsuneak bete beheko lokailuak erabiliz.
PRAKTIKATU GUREKIN WEB-GUNEA. ESKUINEKO ZUTABEA. Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. ________________, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. ______________ ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. ____________ askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. __________________, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ web-gunean aurki dezakegu. Gune honek, __________________, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, ______________, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Eskumako zutabean hainbat atal aurki ditzakegu. Goialdeko laukian, ____________ , interesatzen zaiguna aurkitzeko bilatzailea dago. ______________ , gunearen antolatzaileekin harremanetan jartzeko telefonoa ____________ eskaintzen da bertan. Beheko zutabean AEKren blogetan zabaldu diren azken berrien laburpena aurkituko dugu. Blog hauetan euskararen erabilera errazteko gero eta ekimen gehiago eskaintzen dira. ____________ , zutabe honetako laburpenak eten gabe eguneratu behar izaren dira. Laburpenaren azpian berria noiz sartu den azaltzen da (zenbat ordu, egun edo aste lehenago sartu den).
LOKAILUAK: BESTETIK ESATERAKO ERE HORREGATIK BESTELA BAINA HORREGATK HORREZ GAIN ALDE BATETIK BAINA
14
ERABILTZEKO
PLANA. IRAKASLEAREN ORRIA
“Praktikatu gurekin” web-gunea ezagutarazteaz gain, eskaintzen dizkigun aukerak aprobetxatzeko plan egitea da ataza honen helburu garrantzitsuenetarikoa. Horretarako zera proposatzen dizugu: astean behin2 ikasle batek “Praktikatu gurekin” web-gunea aztertuko du eskolatik kanpo, interesgarri izan daitekeen zerbait bilatuko du, eta aurrez jarritako egun batean eskolara ekarriko du bilatutakoa. PLANA HONELA BIDERA DEZAKEGU:
a b
Web-gunean aurkitutako kontu interesgarriak elkarri aurkezteko egunak finkatuko ditugu (astero egitea erabakitzen badugu, esate baterako, ostiraleko azken eskola ordua aukera genezake).
Egutegia prestatuko dugu, hau da, zein egunetan zein ikasleri egokituko zaion aurkezpena egitea erabakiko dugu. Egutegia gelako horma baten itsas dezakegu.
DATA
c 2
IKASLEA
Ikasleei web-gunean informazioa bilatzeko eta interesgarri deritzotena kideei aurkezteko fitxa emango diegu (13. or.)
Astean behin egitea gehiegi irudituz gero, bi astean behin egin daiteke, baina honek lana bazterrean geratzeko arriskua ekar dezake. 15
ERABILTZEKO
a b
PLANA. IKASLEAREN ORRIA.
Zabaldu http://praktikatu.blogspot.com/ gunea Interneten eta bila ezazu zeure ikaskideentzat interesgarria izan daitekeen ekimen bat: ikastaro bat, irteera bat, kontzerturen bat,…
Aukeratutako ekimena aurkezteko eskema prestatu: EKIMENAREN NOLA,…):
INGURUKO DATU NAGUSIAK ZERRENDATU (ZER DEN, NORK ANTOLATZEN DUEN, NON, NOIZ,
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
PROPOSAMENAREN ALDEKO ARGUDIOAK
ZERRENDATU:
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
c
Proposamena idatzi:
.......................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... 16
ZUZENKETA ORRIA
PARAGRAFOAK
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN.
1. ARIKETA. 1. Lehenengo atalean ideia bi sobera egon daitezke (“Gasteiz Arabako hiriburua da” eta “Lan baldintzak oso txarrak aurkitu nituen”), ez dutelako idazlanerako informazio interesgarririk eskaintzen. 2. Bigarren atalean, hasteko, datu oker bat dago: Otxandio ez da Arabako herri bat, Bizkaikoa baizik, herrialde bien arteko mugan bertan egon arren. 3. Atal honetan ere badago informazio esanguratsurik eskaintzen ez duen ideia bat “Biztanle gehienek Gasteiz inguruan egiten dute lan” dioena, hain zuzen ere. 4. “Aurten mintzalagun antolatu nahi dute ikasleek euskara praktikatzeko” ideia interesgarria da idazlanerako, baina egokiagoa da 3. paragraforako (herrian euskara praktikatzeko dauden oztopoak eta aukerak) 2.erako baino (herriaren deskripzioa). 5. Azkenik, azken atalean ere badago idazlanerako interes handirik ez duen ideia: “Mendi artean dago eta lasai bizi daiteke bertan”. Zein interesa dute, euskararen erabilerari buruz mintzatzeko, aurreko datu horiek?
2. ARIKETA. Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat. Ekuadorrekoa naiz, baina duela 5 urte bizi naiz hemen, Euskal Herrian. Hona etortzean helburu bi nituen: alde batetik, lana bilatu nahi nuen eta, bestetik, euskara, hemengo hizkuntza, ikasi nahi nuen. Lana berehala aurkitu nuen Gasteizen eta euskara ikasten hasi nintzen bertan. Baina ikastea ez zen nahiko niretzat; erabili ere egin nahi nuen, euskaraz mintzatu nahi nuen. Eta, zoritxarrez, Gasteizen ez zen euskara askorik entzuten kalean. Hori dela eta herri euskaldun batean bizitzea erabaki nuen. Aukera batzuk aztertu nituen eta, azkenean, Otxandiora etorri nintzen duela pare bat urte. Otxandio herri polita da eta, gainera, euskalduna; nire helburuetarako leku egokia, beraz. Bizkaian dago, baina Gasteizetik oso gertu, autoz hogei minutu baino ez. Eta, Gasteizen ez bezala, jende gehienak badaki euskaraz hitz egiten. Kalean, tabernetan, dendetan,… edonon entzun dezakezu jendea euskaraz mintzatzen. Horregatik euskara ikasteko eta praktikatzeko leku egokia izango zela pentsatu nuen eta hona etorri nintzen ilusioz beterik. Baina, hemen ere, badaude euskara ikasten ari garenontzat kontu onak eta ez horren onak. Alde batetik, euskaldun kopurua dago: biztanle gehienak, esan dudan bezala, euskaldunak dira eta taberna, denda eta leku gehienetan euskaraz hitz egin dezakezu. Gainera, Euskara Talde bat dago eta ekintza kulturalak antolatzen dituzte. Aurten, esaterako, “mintzalagun” antolatu nahi dute ikasleok euskara praktikatzeko; eta euskara eskolak ere badaude. Baina, beste aldetik, arazok ere ez dira falta: hasteko euskalkiaren arazoa dugu; guk, ikasleok, batua ikasten dugu; bertokoek, aldiz, hemengo euskalkia erabiltzen dute eta, askotan, ez da batere erreza eurei ulertzea. Gainera, ikasten ari garenokin erdaraz mintzatzeko joera dute hemengo batzuek. Eta horrek ere ez du asko laguntzen. Aukerak badaude, bai, baina zer hobetu ugari dugu guztion artean, euskara aurrera atera nahi badugu.
17
ZUZENKETA ORRIA
PRAKTIKATU
GUREKIN
Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. Baina, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. Bestela ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. Baina askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. Horregatik, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ webgunean aurki dezakegu. Gune honek, alde batetik, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, bestetik, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Ezkerreko zutabean praktika-aukerak eskaintzen dituzten taldeen blogak ditugu. Goiko aldean, AEKren blogak agertzen dira; “beste bolg batzuk” atalean, aldiz, beste erakundeen gune interesgarri batzuk aurkituko ditugu. Zoritxarrez Euskal Herriko herri guztietan ez dago, oraindik, honelako talderik. Baina, dena den, gune honetan eskaintza zabala aurki dezakegu. Ez dirudi zaila, beraz, aukera horiek guztien artean norberaren ingurunean euskara praktikatzeko aukera interesgarriren bat aurkitzea. Interesatzen zaigun bloga aukeratu ondoren, bertan klikatuko dugu eta egitasmoari eta antolatzaileei buruzko denetariko informazioa aurkituko dugu, adibidez, taldeari buruzko datuak (helbidea, telefonoa,…), antolatzen diren ekimenen berri, argazkiak, kronikak,… Erdiko zutabean praktika jarduerei buruzko berri nagusiak agertzen dira. Berri hauen protagonistak denetariko erakundeak izan daitezke (AEK bera, Udako Euskal Unibertsitatea, EiTB,…). Atal honetan nahiko gai orokorrak aurki ditzakegu, esaterako, AEKren udako liburu eta disko eskaintza, UEUko ikastaroen eskaintza, praktika bultzatzeko iragarkiak,… Orria zabaltzean azkeneko berriak agertuko zaizkigu aurrez aurre. Orriaren behealdean dagoen “Home older post” gainean klikatuz gero, aldiz, berri guztiak irakurri ahal izango ditugu. Gainera atal honetan bideo-pasarte batzuk ere aurkitu ahal izango ditugu. Eskumako zutabean hainbat atal aurki ditzakegu. Goialdeko laukian, esaterako, interesatzen zaiguna aurkitzeko bilatzailea dago. Horrez gain, gunearen antolatzaileekin harremanetan jartzeko telefonoa ere eskaintzen da bertan. Beheko zutabean AEKren blogetan zabaldu diren azken berrien laburpena aurkituko dugu. Blog hauetan euskararen erabilera errazteko gero eta ekimen gehiago eskaintzen dira. Horregatik, zutabe honetako laburpenak eten gabe eguneratu behar izaren dira. Laburpenaren azpian berria noiz sartu den azaltzen da (zenbat ordu, egun edo aste lehenago sartu den).
18
1. maila
EUSKARA ERABILERA PARAGRAFOAK
Ataza honetan “Praktikatu gurekin” web-gunea ezagutuko dugu eta euskararen erabileraz mintzatuko gara. Horrekin batera paragrafoen eraiketa landuko dugu. Horretarako: a. Inkesta baten bidez eskolatik kanpo egiten dugun euskararen erabileraz mintzatuko gara eta ondorioak idatziz jasoko ditugu. b. “Praktikatu gurekin” web-gunearen aurkezpena irakurri eta elkarri azaldu ondoren, gunearen eskaintza erabiltzeko plana diseinatuko dugu.
ATAZAK PROZEDURA: A. ataza: Eskolatik kanpoko erabilera Atazaurrea: Erabilerari buruzko inkestari erantzun. Ikasleek, banaka, “Eskolatik kanpoko erabilera” inkestari erantzungo diote (3. eta 4.or.).
A.1 ataza: Eskolatik kanpoko erabilerari buruz mintzatu. Taldetxoetan bilduta inkestaren erantzunak elkarri azalduko dizkiote eta, “Erabileraren auzia” gidoiak lagunduta, inkestaren ondorioak aztertuko dituzte: euskaraz eskolatik kanpo aritzeko beharra, arazoak,… (5. or.). Talde bakoitzak ateratako ondorioak azalduko ditu eta guztion artean gaiaz mintzatuko gara labur.
A.2 ataza: Paragrafoak eraikitzen ikasi Guztion artean paragrafoei buruz dakiguna komentatu ondoren (zer diren, zertarako balio duten, nolakoak diren,…) irakasleak azalpen laburra eskainiko die ikasleei. Binaka “Paragrafoak pausuz pausu eraikitzen” orria irakurriko dugu (6. or.), eta bertan azaltzen dena guztion artean komentatuko dugu labur: azalpena ulertu dugun, zalantzarik dugun, interesgarri deritzogun,… Binaka “Paragrafoak pausuz pausu eraikitzen. 1. ariketa” egingo dugu: ideia nagusiak aukeratu eta ondoren ideia osagarriak bildu (7. or.). Aurreko ariketa zuzendu ondoren, “Paragrafoak pausuz pausu eraikitzen. 2. ariketa” egingo dugu oraindik binaka: Esaldiak elkarri lotuz paragrafoak eraiki (8. eta 9 orr.).
Feedbacka: Ariketa zuzendu eta ikasitakoaz mintzatu. Guztion artean ariketa zuzenduko dugu eta paragrafo egokiak eraikitzeko erabili dugun teknika baloratuko dugu: ezagutzen ote genuen, interesgarri deritzogun, erabiltzeko prest gauden,…
A.3 ataza: Erabilerari buruzko inkesten ondorioak azaltzeko idazlana egin Banaka “Inkestaren ondorioak” idatziko dituzte eskaintzen zaien gidoiari jarraiki (10. eta 11. orr.). Irakasleak testuak bildu eta zuzenduko ditu.
B. ataza: “Praktikatu gurekin” web-gunea B.1. ataza: “Praktikatu gurekin” web-gunearen aurkezpena irakurri eta hutsuneak bete. Hiru talde antolatuko ditugu eta talde bakoitzeko kidei “Praktikatu gurekin” orri bana emango diegu: lehenengo taldekideei “a” orria, bigarren taldekoei “b” orria eta hirugarrenekoei “c” orria (12.-14.-orr.). Ikasleek, banaka, egokitu zaien orria irakurriko dute eta hutsuneetan kohesio forma egokiak idatziko dituzte. Testu berbera duten ikasleak taldeka elkartuko dira eta ariketa zuzenduko dute. Zalantzak izanez gero, guztien artean argituko ditugu.
B.2. ataza: “Praktikatu gurekin” web-gunearen atalak elkarri aurkeztu1. Testu ezberdinak irakurri dituzten ikasleak hiruna bilduko dira eta irakurritakoaren berri emango diote elkarri. Hirukoteetan web-guneari buruzko ondorioak aterako dituzte: ezagutzen zuten, interesgarri deritzoten, erabilgarria ote den,… Hirukoteetan esandakoa guztion artean komentatuko dugu labur.
Atazaostea: Web-gunea erabiltzeko plana egin. Ikasleek, aldiro, eskolatik kanpo “Praktikatu gurekin” web-guneko informazio interesgarria biltzeko eta ikaskideei azaltzeko plana diseinatuko dute. Horretarako “Erabiltzeko plana” orriko azalpenei jarraituko diete (15. eta 16. orr.). 1
Aukera izanez gero eta atalak elkarri aurkeztu ondoren, gunea ordenagailuan ikusi eta aztertuko dugu guztion artean: elkarri kontatutakoari erreparatuko diogu, geure inguruneko eskaintzak aztertuko ditugu, berri interesgarriak irakurri,…
2
ESKOLATIK
KANPOKO ERABILERA
Inkesta honen bidez eskolatik kanpo euskara nola erabiltzen dugun aztertu nahi dugu. Horretarako ondoko galderei erantzun beharko diezu.
AE
USKARA ETXEAN
ZURE
ETXEKOEK BADAKITE EUSKARAZ?
NORK (GURASOEK, SEME-ALABEK, BIKOTEKIDEAK,…)? 1. 2. 3. 4. 5.
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
EUSKARAZ HITZ EGITEN NOREKIN?
NOLA (ONDO
/
IKASTEN ARI DA
/ …)?
...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................
DUZU ETXEKOEKIN?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
DAKI
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
BE
USKARA LAGUNEKIN
ZURE
LAGUNEK BADAKITE EUSKARAZ?
NOLA (ONDO
NORK? 1. 2. 3. 4. 5.
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
EUSKARAZ HITZ EGITEN NOREKIN?
/
IKASTEN ARI DA
/ …)?
...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................
DUZU LAGUNEKIN?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
DAKI
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
CE
USKARA LANEAN EDOTA IKASTETXEAN
EUSKARAZ HITZ EGITEN NOREKIN?
DUZU LANKIDE EDO IKASKIDEEKIN?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
DE
USKARA DENDETAN, TABERNETAN, ADMINISTRAZIOAN,…
DENDETAN, TABERNETAN, NON?
UDALETXEAN ETA ABARRETAN EUSKARAZ HITZ EGITEN DUZU?
NOIZ? BETI
1. 2. 3. 4. 5.
SARRITAN
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
EE
USKARA HEDABIDEETAN ETA LITERATURAN
EGUNKARIAK, ALDIZKARIAK, TELEBISTA, DITUZU?
IRRATIAK, NOBELAK,… EUSKARAZ IRAKURRI, IKUSI EDO ENTZUTEN
NOIZ?
ZER? BETI 1. 2. 3. 4. 5.
SARRITAN
...................................... ...................................... ...................................... ...................................... ......................................
4
ASKOTAN
BATZUETAN
NOIZEAN BEHIN
ERABILERAREN AUZIA Orri honetan euskararen erabilerari buruzko inkestaren emaitzak laburbilduko ditugu eta gaiari buruz pentsatzen duguna jasoko dugu: euskara eskolatik kanpo erabiltzeko aukerak, arazoak, geure jarrera,…
1.
Nola baloratzen duzue taldekideek eskolatik kanpo egiten duzuen euskararen erabilera? Normalean euskaraz aritzen gara eskolatik kanpo. Euskara sarritan erabiltzen dugu. Euskara noizean behin baino ez dugu erabiltzen. Batzuek nahiko erabiltzen dugu eta besteek ez. …………………………………………..
2. 3.
Erantzuna labur komentatu: ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ Zein testuingurutan edota norekin erabiltzen duzue gehien euskara (etxean, lagunekin, lanean,…)? Erantzuna labur komentatu: ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ Zein testuingurutan edota norekin erabiltzen duzue gutxien euskara (etxean, lagunekin, lanean,…)? Erantzuna labur komentatu: …………………………………………………………………………………………………………………………………
4. 5. 6.
………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ Interesgarri deritzozue eskolatik kanpo euskaraz jarduteari? Zergatik (eman argudio batzuk)? ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ Nolako aukerak ezagutzen dituzue zuen ingurunean euskara praktikatzeko? ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................ Nolako zailtasunak aurkitzen dituzue zuen ingurunean euskara praktikatzeko? ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………................................................................. ................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................
5
PARAGRAFOAK
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN
Testu bat idazten dugunean baten bati, irakurleari, zerbait esan nahi diogu; mezu bat dugu berarentzat. Ondo idazten badugu irakurleak mezua erraz jasoko du, argi, eroso, gustura agian; txarto idazten badugu, aldiz, arazoak izango ditu: esan nahi duguna ez du ondo ulertuko, nahastu egingo da, 1. paragrafoa irakurtzea ezeroso egingo zaio, inpresio okerra jasoko du,… Bada, testu egokiak idazteko badaude zaindu behar ditugun osagarri garrantzitsu batzuk: paragrafoak. Paragrafoak testuaren atalak dira, begi-bistan erraz identifikatzen diren atalak (ondoko irudia ikusi). Paragrafo bakoitzean adierazi nahi dugun ideia nagusi bati buruz hitz egingo dugu. Paragrafoan ideia hori argi azaltzen badugu, behar beste daturekin, zuzen, nahasketarik gabe, irakurleak ez du arazorik izango esan nahi dioguna ulertzeko.
Ebatzi dut goiza baino ez dudala
Nola izokinak ibaian gora, hala sumatu dut nik neure burua egurrezko kanoa hartan.
emango herrian. Eta hala egin dut: zaldia, mandoa
Badut patu bat, noski, beste edozein gizon-
eta mendirako behar dudan guztia erosi, eta, nire
emakumek bezalaxe, baina iruditzen zait nirea
Haukin 50ekoa eskuetan, ilundu aurretik abiatu
lotuago dagoela arrain muker horiei, Uthako lur
naiz mendietara. Aro berri bati ekin behar diot
basatiak bezatu eta menperatu nahi dituzten
lehenbailehen, astirik galdu gabe. Atzean oroipen
etorkinei baino. Badago, dena den, kontu bat
goxoak eta benetako amesgaiztoak lagako ditut,
zeharo kezkatzen nauena: izokinen bidaiaren
eskertu gabeko laztanak, iruzurrak, emakume
antzera, ba al da nirea itzulerarik gabekoa?
batzuen usain hordigarria, gizon askoren miseriak, taberna zulo itogarriak..., hamaika gauza, jakina,
Berandu, ordea, horretaz pentsatzeko.
baina merezi du, bai horixe. Ahalik eta lasterren
Halako erabaki bat ez da goizetik gauera hartzen,
galdu nahi dut begien bistatik gaizki deitutako
aspaldi hartua dut, berandu da atzera egiteko,
zibilizazioa. Ahalik eta lasterren aldendu behar
bada. Gainera, eguzkiaren ederrak eta goiz
dut.
hotzaren ferekak aurrera egitera bakarrik bultzatu naute. Hi ez haiz sekula ezeren beldur
Baina, nola lor dezakegu paragrafo egokiak idaztea? Horretan laguntzeko ondoko ariketa proposatzen dizugu. Bertan testu baten paragrafoak osatuko ditugu, pausuz pausu, zure laguntzaz.
ibili, esaten diot neure buruari, ezinbesteko adorea aurkitu nahian edo.
29
2. paragrafoa
30
3. paragrafoa
EGOERA: Ikasle bati idazlana egiten lagunduko diogu. Ikasle hau Laura da, Ekuadorretik Otxandiora etorritako neska. Laura Gasteizko AEKn ari da euskara ikasten, eta irakasleak idazlan bat egiteko agindu dio. Izenburua: «Euskararen erabilera eskolatik kanpo».
1.
URRATSA
Ikasleak lanean hasteko kontuan izan behar duena gogora ekarri du: Zer egin nahi / behar dut? Lana planifikatzeko oso garrantzitsua da hau argi izatea, bestela ez dugu jakingo zer eta nola idatzi. Horretarako galdera batzuk egin dizkio buruari, baita erantzun ere: ZER
IDATZI BEHAR DUT?
ZER
KONTATU BEHAR DUT?
Irakasleak idazlan bat egiteko eskatu dit. «Euskararen erabilera eskolatik kanpo» izenburua izan behar du eta horri buruz idatzi behar dut: euskaltegitik kanpo euskara r erabiltzeko egiten dudanaz. NORENTZAT
IDAZTEN DUT?
NORK
IRAKURRIKO DU?
Irakasleak eskatu dit. Berak irakurriko du eta, agian, ikaskideren batek ere. NOLA KONTATUKO
DUT?
Idazlan arrunta egingo dut: gaiari buruzko nire esperientzia azaltzeko testu bat, eta testu argia eta txukuna idazten saiatuko naiz.
2.
URRATSA
Idazlana planifikatzen hasteko adierazi nahi dituen ideia nagusiak aukeratu ditu ikasleak: Zer esango dut idazlan honetan? Horretarako gauza bi egin ditu: alde batetik, irakaslearen proposamenari erantzuteko kontatuko duena erabaki du (“Zeri buruz hitz egingo dut?”); bestetik, idazlanean adierazi nahi dituen ideia nagusiak aukeratu ditu ("Zeintzuk puntu, gai edo ideiak garatuko ditut?”). ZERI
BURUZ HITZ EGINGO DUT TESTUAN?
Nire inguruan euskara praktikatzeko aurkitzen ditudan aukerez eta oztopoez mintzatuko naiz. HORRETAZ MINTZATZEKO DUT GERO):
ZEINTZUK IDEIA NAGUSI ADIERAZIKO DITUT (IDEIA BAKOITZA ADIERAZTEKO PARAGRAFO BAT IDATZIKO
- Hasteko burua aurkeztuko dut labur: nor naizen, nondik natorren,… - Gero bizi naizen herriari buruz mintzatuko naiz: zein den, non dagoen,… - Amaitzeko nire herrian euskaraz mintzatzeko ditudan oztopoak eta aukerak aipatuko ditut.
6
PARAGRAFOAK 3.
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN.
1. ARIKETA.
URRATSA
Ideia nagusiak argi adierazteko eskaini beharko dituen informazioak aukeratu ditu: datuak, ideia osagarriak, adibideak,… Lan hau ondo eginez gero, irakurleak adierazi nahi dizkiogun ideiak ulertzeko informazio nahikoa eta egokia izango du; bestela nahas daiteke: informazio garrantzitsua falta badu, informazioa desordenaturik badago, behar ez diren datuak badaude,… Irakur ezazu Laurak egin duen eskema eta zure ustez egokia ez dena azpimarratu: sobera dauden datuak, zuzenak ez direnak, leku okerrean daudenak,…
GARATU
IDEIAK
NAHI DUGUN IDEIA
GARATZEKO INFORMAZIOAK
Hasteko burua aurkeztuko dut labur: nor naizen, nondik natorren,…
-
Laura naiz, Ekuadorrekoa. Lan bila eta euskara ikastera etorri nintzen. Lana Gasteizen topatu nuen. Gasteiz Arabako hiriburua da. Lan baldintzak oso txarrak aurkitu nituen. Euskaraz bizi nahi nuen eta Gasteiz ez zen egokia. - Herri euskaldun batean bizitzea erabaki nuen. - Otxandiora etorri nintzen.
Gero bizi naizen herriari buruz mintzatuko naiz: zein den, non dagoen,…
- Otxandio Arabako herri txiki bat da. - Gasteiztik gertu dago. - Biztanle gehienek Gasteiz inguruan egiten dute lan. - Jende gehienak badaki euskaraz hitz egiten. - Aurten “mintzalagun” antolatu nahi dute ikasleek euskara praktikatzeko. - Kalean asko entzuten da. - Euskara praktikatzeko leku ona zela pentsatu nuen.
Amaitzeko nire herrian euskaraz mintzatzeko ditudan oztopoak eta aukerak aipatuko ditut.
Alde onak: - Euskara eskolak daude. - Euskara talde bat dago eta ekintza kulturalak antolatzen dituzte. - Taberna eta denda gehienetan euskaraz hitz egin dezakezu. - Mendi artean dago eta lasai bizi daiteke bertan. Alde txarrak: - Euskalkiz egiten dute eta nahiko zaila da ulertzea. - Ikasten ari garenokin askotan erdaraz hitz egiten dute.
7
PARAGRAFOAK 4.
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN.
2. ARIKETA.
URRATSA
Aukeratutako ideiak adierazteko esaldiak sortu, antolatu eta elkarrekin lotu, hau da, paragrafoak idatzi. Lauraren adibidean honela bidera daiteke paragrafo egokien eraiketa:
A. Laurak ideiak adierazteko esaldiak eraiki ditu. Adibidez:
IDEIAK
ESALDIAK Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat. Ekuadorrekoa naiz, baina duela 5 urte bizi naiz hemen, Euskal Herrian.
Laura naiz, Ekuadorrekoa. Lan bila eta euskara ikastera etorri nintzen.
B. Paragrafoen ideia nagusia argi uztea oso inportantea da. Horretarako teknika hau erabili du Laurak: paragrafo bakoitzeko lehenengo esaldian ideia nagusia laburbildu du. Horrela esaldi horiek soilik irakurrita testuaren mezua jasoko du irakurleak.
GARATU
PARAGRAFOEN
NAHI DUGUN IDEIA
LEHENENGO ESALDIAK
Hasteko burua aurkeztuko dut labur: nor naizen, nondik natorren,…
Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat.
Gero bizi naizen herriari buruz mintzatuko naiz: zein den, non dagoen,…
Otxandio herri polit bat eta euskalduna; nire helburuetarako leku egokia.
Amaitzeko nire herrian euskaraz mintzatzeko ditudan oztopoak eta aukerak aipatuko ditut.
Baina, hemen ere, badaude euskara ikasten ari garenontzat kontu onak eta ez horren onak.
C. Paragrafoak osatzeko esaldiak egoki lotu behar dira euren artean. Eta Laurak ez du oraindik lan hau egin. Lagunduko diozu? Testuan dauden hutsunean bete ondoko loturak erabiliz.
Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat. Ekuadorrekoa naiz, baina duela 5 urte bizi naiz hemen, Euskal Herrian. Hona etortzean helburu bi nituen: _____________, lana bilatu nahi nuen eta, _____________, euskara, hemengo hizkuntza, ikasi nahi nuen. Lana berehala aurkitu nuen Gasteizen eta euskara ikasten hasi nintzen bertan. _____________ ikastea ez zen nahiko niretzat; erabili ere egin nahi nuen, euskaraz mintzatu nahi nuen. Eta, _____________, Gasteizen ez zen euskara askorik entzuten kalean. _____________herri euskaldun batean bizitzea erabaki nuen. Aukera batzuk aztertu nituen eta, _____________, Otxandiora etorri nintzen duela pare bat urte. Otxandio herri polita da eta, _____________, euskalduna; nire helburuetarako leku egokia, _____________. Bizkaian dago, _____________Gasteizetik oso gertu, autoz hogei minutu baino ez. Eta, Gasteizen ez bezala, jende gehienak badaki euskaraz hitz egiten. Kalean, tabernetan, dendetan,… edonon entzun dezakezu jendea euskaraz mintzatzen. _____________euskara ikasteko eta praktikatzeko leku egokia izango zela pentsatu nuen eta hona etorri nintzen ilusioz beterik.
8
BESTETIK ALDE BATETIK HORI DELA ETA BAINA AZKENEAN ERE ZORITXARREZ
BAINA BERAZ HORREGATIK GAINERA
Baina, hemen ere, badaude euskara ikasten ari garenontzat kontu onak eta ez horren onak. _____________, euskaldun kopurua dago: biztanle gehienak, ________________, euskaldunak dira eta taberna, denda eta leku gehienetan euskaraz hitz egin dezakezu. _____________, Euskara Talde bat dago eta ekintza kulturalak antolatzen dituzte. Aurten, _____________, “mintzalagun” antolatu nahi dute ikasleok euskara praktikatzeko; eta euskara eskolak ere badaude. Baina, ________________, arazok ere ez dira falta: hasteko euskalkiaren arazoa dugu; guk, ikasleok, batua ikasten dugu; bertokoek, _____________, hemengo euskalkia erabiltzen dute eta, askotan, ez da batere erreza eurei ulertzea. _________________, ikasten ari garenokin erdaraz mintzatzeko joera dute hemengo batzuek. Eta horrek ere ez du asko laguntzen. Aukerak badaude, bai, baina zer hobetu ugari dugu guztion artean, euskara aurrera atera nahi badugu.
GAINERA ESAN DUDAN BEZALA ALDE BATETIK GAINERA ESATERAKO ALDIZ BESTE ALDETIK
D. Azkenean idazlanari amaiera emateko esaldi bat bilatu nahi izan du Laurak, lanari errematea emateko esaldia, eta hau aukeratu du: “Aukerak badaude, bai, baina zer hobetu ugari dugu guztion artean, euskara aurrera atera nahi badugu.” Testu sinplea idatzi du Laurak. Ez du aparteko zailtasunik, ez ditu esaldi konplexuak idatzi. Baina idazlan txukuna egin du, egokia eta argia. Ez da hain zaila, ezta?
9
INKESTAREN
ONDORIOAK
Zure ikaskideen inkesten emaitzak eta taldeetan esandakoa entzun ondoren, idatz itzazu hemen atera dituzun ondorioak. Horretarako hiru paragrafo idatzi beharko dituzu: lehenengoan taldekideek eskolatik kanpo egiten duzuen euskararen erabilera laburbilduko duzu, bigarrenean zuen ingurunean euskara praktikatzeko arazoak azalduko dituzu eta, hirugarrenean, ingurune horretan aurki daitezkeen euskara praktikatzeko aukeren berri emango duzu. Horretarako prozedura hau proposatzen dizugu:
A.
IDATZ
ITZAZU HEMEN PUNTU BAKOITZARI BURUZ INTERESGARRI DERITZEZUN IDEIAK.
DAUDE GURE INGURUNEAN EUSKARA PRAKTIKATZEKO?
NOLAKO AUKERAK AURKI
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
..............................................................
NOLA ERABILTZEN
DUGU
N EUSKARA ESKOLATIK KANPO?
B.
AURREKO
NOLAKO ARAZOAK
DITZAKEGU EUSKARA PRAKTIKATZEKO?
IDEIAK GOGOAN, GALDERA BAKOITZARI BURUZKO PARAGRAFO BAT IDATZI.
................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ 10
.............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................
C.
IDATZI
DUZUNA ARRETAZ IRAKURRI ETA ARGI IKUSTEN EZ DUZUNA ZUZENDU.
11
PRAKTIKATU
GUREKIN (A)
Irakur ezazu arretaz ondoko testua eta hutsuneak bete beheko lokailuak erabiliz.
PRAKTIKATU
GUREKIN WEB-GUNEA.
EZKERREKO
ZUTABEA.
Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. ______________, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. ______________ ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. ______________ askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. ______________, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ web-gunean aurki dezakegu. Gune honek, __________________, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, ______________, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Ezkerreko zutabean praktika-aukerak eskaintzen dituzten taldeen blogak ditugu. Goiko aldean, AEKren blogak agertzen dira; “beste bolg batzuk” atalean, ________, beste erakundeen gune interesgarri batzuk aurkituko ditugu. ______________ Euskal Herriko herri guztietan ez dago, oraindik, honelako talderik. Baina, ______________, gune honetan eskaintza zabala aurki dezakegu. Ez dirudi zaila, ________________, aukera horiek guztien artean norberaren ingurunean euskara praktikatzeko aukera interesgarriren bat aurkitzea. Interesatzen zaigun bloga aukeratu ondoren, bertan klikatuko dugu eta egitasmoari eta antolatzaileei buruzko denetariko informazioa aurkituko dugu, ___________, taldeari buruzko datuak (helbidea, telefonoa,…), antolatzen diren ekimenen berri, argazkiak, kronikak,…
LOKAILUAK: BESTETIK ADIBIDEZ BERAZ DENA DEN BESTELA BAINA HORREGATK ZORITXARREZ ALDIZ ALDE BATETIK BAINA
12
PRAKTIKATU
GUREKIN (B)
Irakur ezazu arretaz ondoko testua eta hutsuneak bete beheko lokailuak erabiliz.
PRAKTIKATU GUREKIN WEB-GUNEA. ERDIKO ZUTABEA. Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. _____________, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. ____________ ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. ______________ askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. _____________, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ web-gunean aurki dezakegu. Gune honek, __________________, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, _________________, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Erdiko zutabean praktika jarduerei buruzko berri nagusiak agertzen dira. Berri hauen protagonistak denetariko erakundeak izan daitezke (AEK bera, Udako Euskal Unibertsitatea, EiTB,…). Atal honetan nahiko gai orokorrak aurki ditzakegu, __________________, AEKren udako liburu eta disko eskaintza, UEUko ikastaroen eskaintza, praktika bultzatzeko iragarkiak,… Orria zabaltzean azkeneko berriak agertuko zaizkigu aurrez aurre. Orriaren behealdean dagoen “Home older post” gainean klikatuz gero, _________________, berri guztiak irakurri ahal izango ditugu. __________________ atal honetan bideo-pasarte batzuk ______ aurkitu ahal izango ditugu.
LOKAILUAK: BESTETIK ESATERAKO GAINERA BESTELA BAINA HORREGATK ALDIZ ERE ALDE BATETIK BAINA
13
PRAKTIKATU
GUREKIN (C)
Irakur ezazu arretaz ondoko testua eta hutsuneak bete beheko lokailuak erabiliz.
PRAKTIKATU GUREKIN WEB-GUNEA. ESKUINEKO ZUTABEA. Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. ________________, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. ______________ ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. ____________ askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. __________________, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ web-gunean aurki dezakegu. Gune honek, __________________, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, ______________, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Eskumako zutabean hainbat atal aurki ditzakegu. Goialdeko laukian, ____________ , interesatzen zaiguna aurkitzeko bilatzailea dago. ______________ , gunearen antolatzaileekin harremanetan jartzeko telefonoa ____________ eskaintzen da bertan. Beheko zutabean AEKren blogetan zabaldu diren azken berrien laburpena aurkituko dugu. Blog hauetan euskararen erabilera errazteko gero eta ekimen gehiago eskaintzen dira. ____________ , zutabe honetako laburpenak eten gabe eguneratu behar izaren dira. Laburpenaren azpian berria noiz sartu den azaltzen da (zenbat ordu, egun edo aste lehenago sartu den).
LOKAILUAK: BESTETIK ESATERAKO ERE HORREGATIK BESTELA BAINA HORREGATK HORREZ GAIN ALDE BATETIK BAINA
14
ERABILTZEKO
PLANA. IRAKASLEAREN ORRIA
“Praktikatu gurekin” web-gunea ezagutarazteaz gain, eskaintzen dizkigun aukerak aprobetxatzeko plan egitea da ataza honen helburu garrantzitsuenetarikoa. Horretarako zera proposatzen dizugu: astean behin2 ikasle batek “Praktikatu gurekin” web-gunea aztertuko du eskolatik kanpo, interesgarri izan daitekeen zerbait bilatuko du, eta aurrez jarritako egun batean eskolara ekarriko du bilatutakoa. PLANA HONELA BIDERA DEZAKEGU:
a b
Web-gunean aurkitutako kontu interesgarriak elkarri aurkezteko egunak finkatuko ditugu (astero egitea erabakitzen badugu, esate baterako, ostiraleko azken eskola ordua aukera genezake).
Egutegia prestatuko dugu, hau da, zein egunetan zein ikasleri egokituko zaion aurkezpena egitea erabakiko dugu. Egutegia gelako horma baten itsas dezakegu.
DATA
c 2
IKASLEA
Ikasleei web-gunean informazioa bilatzeko eta interesgarri deritzotena kideei aurkezteko fitxa emango diegu (13. or.)
Astean behin egitea gehiegi irudituz gero, bi astean behin egin daiteke, baina honek lana bazterrean geratzeko arriskua ekar dezake. 15
ERABILTZEKO
a b
PLANA. IKASLEAREN ORRIA.
Zabaldu http://praktikatu.blogspot.com/ gunea Interneten eta bila ezazu zeure ikaskideentzat interesgarria izan daitekeen ekimen bat: ikastaro bat, irteera bat, kontzerturen bat,…
Aukeratutako ekimena aurkezteko eskema prestatu: EKIMENAREN NOLA,…):
INGURUKO DATU NAGUSIAK ZERRENDATU (ZER DEN, NORK ANTOLATZEN DUEN, NON, NOIZ,
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
PROPOSAMENAREN ALDEKO ARGUDIOAK
ZERRENDATU:
............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................
c
Proposamena idatzi:
.......................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................... 16
ZUZENKETA ORRIA
PARAGRAFOAK
PAUSUZ PAUSU ERAIKITZEN.
1. ARIKETA. 1. Lehenengo atalean ideia bi sobera egon daitezke (“Gasteiz Arabako hiriburua da” eta “Lan baldintzak oso txarrak aurkitu nituen”), ez dutelako idazlanerako informazio interesgarririk eskaintzen. 2. Bigarren atalean, hasteko, datu oker bat dago: Otxandio ez da Arabako herri bat, Bizkaikoa baizik, herrialde bien arteko mugan bertan egon arren. 3. Atal honetan ere badago informazio esanguratsurik eskaintzen ez duen ideia bat “Biztanle gehienek Gasteiz inguruan egiten dute lan” dioena, hain zuzen ere. 4. “Aurten mintzalagun antolatu nahi dute ikasleek euskara praktikatzeko” ideia interesgarria da idazlanerako, baina egokiagoa da 3. paragraforako (herrian euskara praktikatzeko dauden oztopoak eta aukerak) 2.erako baino (herriaren deskripzioa). 5. Azkenik, azken atalean ere badago idazlanerako interes handirik ez duen ideia: “Mendi artean dago eta lasai bizi daiteke bertan”. Zein interesa dute, euskararen erabilerari buruz mintzatzeko, aurreko datu horiek?
2. ARIKETA. Laura naiz, kanpotik etorri eta euskaraz bizi nahi duen ikasle gaixo bat. Ekuadorrekoa naiz, baina duela 5 urte bizi naiz hemen, Euskal Herrian. Hona etortzean helburu bi nituen: alde batetik, lana bilatu nahi nuen eta, bestetik, euskara, hemengo hizkuntza, ikasi nahi nuen. Lana berehala aurkitu nuen Gasteizen eta euskara ikasten hasi nintzen bertan. Baina ikastea ez zen nahiko niretzat; erabili ere egin nahi nuen, euskaraz mintzatu nahi nuen. Eta, zoritxarrez, Gasteizen ez zen euskara askorik entzuten kalean. Hori dela eta herri euskaldun batean bizitzea erabaki nuen. Aukera batzuk aztertu nituen eta, azkenean, Otxandiora etorri nintzen duela pare bat urte. Otxandio herri polita da eta, gainera, euskalduna; nire helburuetarako leku egokia, beraz. Bizkaian dago, baina Gasteizetik oso gertu, autoz hogei minutu baino ez. Eta, Gasteizen ez bezala, jende gehienak badaki euskaraz hitz egiten. Kalean, tabernetan, dendetan,… edonon entzun dezakezu jendea euskaraz mintzatzen. Horregatik euskara ikasteko eta praktikatzeko leku egokia izango zela pentsatu nuen eta hona etorri nintzen ilusioz beterik. Baina, hemen ere, badaude euskara ikasten ari garenontzat kontu onak eta ez horren onak. Alde batetik, euskaldun kopurua dago: biztanle gehienak, esan dudan bezala, euskaldunak dira eta taberna, denda eta leku gehienetan euskaraz hitz egin dezakezu. Gainera, Euskara Talde bat dago eta ekintza kulturalak antolatzen dituzte. Aurten, esaterako, “mintzalagun” antolatu nahi dute ikasleok euskara praktikatzeko; eta euskara eskolak ere badaude. Baina, beste aldetik, arazok ere ez dira falta: hasteko euskalkiaren arazoa dugu; guk, ikasleok, batua ikasten dugu; bertokoek, aldiz, hemengo euskalkia erabiltzen dute eta, askotan, ez da batere erreza eurei ulertzea. Gainera, ikasten ari garenokin erdaraz mintzatzeko joera dute hemengo batzuek. Eta horrek ere ez du asko laguntzen. Aukerak badaude, bai, baina zer hobetu ugari dugu guztion artean, euskara aurrera atera nahi badugu.
17
ZUZENKETA ORRIA
PRAKTIKATU
GUREKIN
Euskaraz ondo mintzatu nahi badugu, ikastea oso garrantzitsua da, jakina. Horretarako dugu euskaltegia. Baina, gehienetan, ariketak egitea ez da nahikoa izaten eta, hizkuntza berria ondo ikasi nahi badugu, erabili ere egin behar dugu, praktikatu behar dugu. Bestela ez dugu lortuko euskaldunekin erraz komunikatzeko gaitasuna. Baina askotan hau ez da izaten nahi bezain erraza. Ikasle askok ez dauka bere ingurunean euskaraz norekin mintzatu. Horregatik, mintzapraktika egiteko aukerak sortzea oso beharrezkoa da hainbat lekutan. Horretarako sortu da “Praktikatu gurekin” ekimena: ikasleei euren ingurunean euskara praktikatzeko aukera erakargarriak eskaintzeko. Eta eskaintza honen berri http://praktikatu.blogspot.com/ webgunean aurki dezakegu. Gune honek, alde batetik, Euskal Herri osoan euskara praktikatzeko antolatzen diren egitasmoak aurkezten dizkigu eta, bestetik, egitasmo horiek antolatzen dituzten taldeen blogetan sartzeko aukera eskaintzen digu. Ezagutu dezagun, bada, web-gune honen atal nagusiak. Ezkerreko zutabean praktika-aukerak eskaintzen dituzten taldeen blogak ditugu. Goiko aldean, AEKren blogak agertzen dira; “beste bolg batzuk” atalean, aldiz, beste erakundeen gune interesgarri batzuk aurkituko ditugu. Zoritxarrez Euskal Herriko herri guztietan ez dago, oraindik, honelako talderik. Baina, dena den, gune honetan eskaintza zabala aurki dezakegu. Ez dirudi zaila, beraz, aukera horiek guztien artean norberaren ingurunean euskara praktikatzeko aukera interesgarriren bat aurkitzea. Interesatzen zaigun bloga aukeratu ondoren, bertan klikatuko dugu eta egitasmoari eta antolatzaileei buruzko denetariko informazioa aurkituko dugu, adibidez, taldeari buruzko datuak (helbidea, telefonoa,…), antolatzen diren ekimenen berri, argazkiak, kronikak,… Erdiko zutabean praktika jarduerei buruzko berri nagusiak agertzen dira. Berri hauen protagonistak denetariko erakundeak izan daitezke (AEK bera, Udako Euskal Unibertsitatea, EiTB,…). Atal honetan nahiko gai orokorrak aurki ditzakegu, esaterako, AEKren udako liburu eta disko eskaintza, UEUko ikastaroen eskaintza, praktika bultzatzeko iragarkiak,… Orria zabaltzean azkeneko berriak agertuko zaizkigu aurrez aurre. Orriaren behealdean dagoen “Home older post” gainean klikatuz gero, aldiz, berri guztiak irakurri ahal izango ditugu. Gainera atal honetan bideo-pasarte batzuk ere aurkitu ahal izango ditugu. Eskumako zutabean hainbat atal aurki ditzakegu. Goialdeko laukian, esaterako, interesatzen zaiguna aurkitzeko bilatzailea dago. Horrez gain, gunearen antolatzaileekin harremanetan jartzeko telefonoa ere eskaintzen da bertan. Beheko zutabean AEKren blogetan zabaldu diren azken berrien laburpena aurkituko dugu. Blog hauetan euskararen erabilera errazteko gero eta ekimen gehiago eskaintzen dira. Horregatik, zutabe honetako laburpenak eten gabe eguneratu behar izaren dira. Laburpenaren azpian berria noiz sartu den azaltzen da (zenbat ordu, egun edo aste lehenago sartu den).
18
Related Documents
Praktikatu Gurekin 1b
June 2020 0
1b
October 2019 47
1b
November 2019 42
1b
November 2019 39
1b
November 2019 41
1b
May 2020 41More Documents from "agam"
Praktikatu Gurekin 1b
June 2020 0
Irakurle Kanpaina 2009ko Maiatza
May 2020 1
