ಅನನಯ ಅಲಲಮ ಎಲಲಂದ ಆರಂಭ ; ಎಲಲಗೆ ಮುಕಾಾಯ ಅಲಲಮನ ಬಗೆೆ ಹನೆೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅವನ ಕಾಲದ ನಂತರ , ಕಳೆದ ಒಂಭೆೈನೂರು ವಷಷಗಳಲಲ ನಡೆದರುವ ಸಾಹತಯಕುುಷ, ಸಂವಾದ , ಚಚೆಷ, ವಮಶೆಷ ಇವೆಲಲವನೂೆ ಮೀರ ಅಲಲಮನ ವಯಕಾತವ ವಸಾರಸುತಾಲೆೀ ಇದೆ . ಹನೆೆರಡರಲಲ ಉದಯವಾದ ಆ ಚೆೀತನ ನಂತರ ಅಸಾವಾಗಲೆ ಇಲಲ .ಆವರಸುವ ಗುಣವರುವ ಯಾವುದೂ ಅಸಾವಾಗಲಾರದು . ಯಾವುದೆೀ ಆದರೂ ಅದು ಸಂಕುಚತಗೊಳುುತಾಾ ಹೊೀದರೆ ಮಾತು , ಅದು ಎಷೆೇೀ ಧುುಢವೆಂದುಕೊಂಡರೂ ಸಹ ಸಡದು ನಾಶವಾಗಲೆೀಬೆೀಕು . ಅಲಲಮನ ಬಗೆೆ ಚಾಮರಸ ಕಟೇಕೊಡುವುದು ಅಪೂವಷವನುೆ ಕಂಡ ದಗಾಾಾಂತನ ದಶಷನವನುೆ ; ದಗಾಾಾಂತನೆಂದರೆ ಮುಗಯತು , ಅಲಲ ಹುಚುು, ಬೆಪುು, ಶವಲೀಲೆ ಎಲಲ ಇರುತಾವೆ . ಆದರೂ ಚಾಮರಸನ ಒಂದು ಮಾತು ಮುಖಯವಾದುದು ; ’ವಮಳ ಅಲಲಮ ಸಕಕದಾದನು ತಮದ ಮಾಯಗೆ ’ ಅಲಲಮ ಅವನ ಚಂತನೆಗಳು ಮತುಾ ಲೊೀಕದ ವತಷನೆಗಳ ನಡುವೆ ಅಡಡವಾಗರುವ ಗೊೀಡೆಯೀ ಈ ತಮದ ಮಾಯ . ಚಾಮರಸನ ಮಾತನುೆ ಸರಯಾಗ ಗುಹಸದ ಬ. ಪುಟೇಸಾವಮಯಯನವರು ಅಲಲಮನ ಬಗೆೆ ಕಟೇಕೊಡುವ ಕೆಲವು ರೂಪಕಗಳು ಅಲೊೀಚನೆಯ ಸಾರವನುೆ ಅಲುಗಾಡಸ ಮನಸಸನುೆ ತಲಲಣಗೊಳಸಬಲಲವು . ಆದರೆ ಬ. ಪುಟೇಸಾವಮಯಯನವರು ತಾವು ಕಟೇಕೊಡುವ ಈ ಚತು ಮಾತು ಅಲಲಮನದು ಎಂಂದು ಎಲಲಯ ವಾಚಯವಾಗ ಹೆೀಳುವುದಲಲ . ಓದುವವನಗೂ ಅದು ಅಲಲಮನೆೀ ಎಂಂದು ಸುಷೇವಾಗುವುದೆೀ ಇಲಲ ; ಅಲಲಮನಲಲವೆನುೆವಂತೆಯಯ ಇಲಲ . ಅಲಲಮನ ಜೀವನ ಅವನ ಸಾಧನೆ , ಅವನ ಬೆಡಗನ ವಚನಗಳು ; ಅಂತೆಯೀ ಅವನ ಬೆಡಗನ ವಯಕಾತವ , ಹೀಗೆ ಕಾಣುವ ಪುಕುುತಯಂತೆ, ಕಾಣದ ಪರದಂತೆ ಎಲಲವೂ ತೊಡಕನ ನಧ . ಕನಾಷಟಕದಲಲ ನಡೆಯುತಾದದ ಹನೆೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಧಾಮಷಕ , ಸಾಂಸುಕಾತಕ ಆಂದೊೀಲನಗಳು ; ರಾಜಕೀಯ , ಆಥಷಕ , ಸಾಮಾಜಕ ಜೀವನದ ಅಸಥರ ಗತಗಳು , ವಯಕಾಗಳ ಅಂತರಂಗದ ತಾಕಲಾಟಗಳು ಇವೆಲಲವನೂೆ ಸಮಗುವಾಗ ಕಟೇ ಕೊಡುವ ಪುಯತೆವೆೀ , ಬ. ಪುಟೇಸಾವಮಯಯನವರ ’ಉದಯ ರವ’ಯಂದ ’ಕಾುಂತ ಕಲಾಯಣ’ದ ವರೆಗನ ಸಂಗತಗಳು .
ಬಳುಗಾವಯ ಕೊೀಡಮಠ ಪೂವಷದಂದಲೂ ವದಾವಂಸರ ತವರು ,ಅಲಲ ಅಂದನ ಕಾಲಕೆಕ ಪರಚಯವದದ ಧಮಷ , ಸಾಹತಯ , ಗಣತ , ಖಗೊೀಳ, ಆಯುವೆೀಷದ ಮುಂತಾದ ಎಲಲ ಜಾನ ಶಾಖೆಗಳನುೆ ಗುಹಸ ಪುಚುರ ಪಡಸುತಾದದ ಪಂಡತರ ತಂಡವೆೀ ಇತುಾ . ಅವರಲಲ ಪುಮುಖವಾದ ಹೆಸರು ವಾಮಶಕಾ ಪಂಡತ . ಅವರ ಪಾಂಡತಯದ ಉದದ ಅಗಲಗಳನುೆ ಅಳೆಯಲು ಸಾಧಯವೆೀ ಇಲಲವೆಂದು ಅಲಲನ ವದಾವಂಸರೆೀ ಒಪುಕೊಂಡದದರು . ಕಲಯಲು ಬರುವ ತರುಣ ಜಾನ ಪಪಾಸುಗಳಗೆ , ವಾಮಶಕಾ ಪಂಡತರಂತಹ ಜಾನನಧ ದೊರಕದುದು ಅವರ ಸುಕುುತವಾಗತುಾ . ಯಾರು ಈ ವಾಮಶಕಾಪಂಡತ ? ಅವರ ಪೂವಾಷಪರಗಳೆೀನು ? ಎಂಂಬುದೆೀ ಯಾರಗೂ ತಳಯದು . ಅದನುೆ ಎದುರು ನಂತು ಕೆೀಳುವ ಧೆೈಯಷವೂ ಯಾರಗೂ ಬರದಷುೇ ಗಂಭೀರ ವಯಕಾತವ ಅದಾಗತುಾ . ವದಾಯಥಷಗಳಗೆ ಬೊೀಧಸುವ ಸಮಯದಲಲ , ಗುರು ಶಷಯರ ನಡುವೆ ಜಾನ ಧಾರೆಯೀ ಹರಯುತಾದೆ ಎಂಂಬಂತೆ , ಎರಡು ಹುಬುುಗಳ ನಡುವೆ ಹೊಳೆಯುವ ; ಭುುಕುಟಯಲಲ ಮಂಚಂತೆ ಮಂಚುವ ಮರನೆಯ ಮನುಗು , ಎಂಂಥ ವಸಮಯ ? . ದಕಣಾಪಥೆೀಶವರರೆಂಬ ಬರುದು ಪಡೆದು ಒಂಭೆೈನೂರು ವಷಷಗಳ ಕಾಲ , ಶತುು ಸಮಹದ ನಡುವೆಯ ಕೆಚುನ ಕೆೀಸರಗಳಂತೆ ಬಾಳದ ಚಾಲುಕಯರು ಜಗದ ನಯಮದಂತೆ ಅಸಾಮಯ ಸಮಯದತಾ ಸರಯುತಾದದರು . ಕೊನೆಯ ಚಕುವತಷ ತೆೈಲಪ ತಾನರಯದಂತೆಯೀ ತನೆ ಸುತಾಲೂ ನವರಾಗ ಆವರಸುತಾದದ ಬಲೆಯಲಲ , ಅರತೂ ಅರಯದಂತೆಯೀ ಸಲುಕಕೊಳುುತಾಲೆೀ ಇದದ . ಚಕುವತಷಯ ರಕಣೆಗಾಗಯೀ ನಯುಕಾರಾಗದದ ಭಟರು , ಚಕುವತಷಯ ಸಮಸಾ ಚಲನವಲನಗಳನೂೆ ನಯಂತುಸುತಾದದರು . ತೆೈಲಪ ಅವರಗೆ ಆಣತ ನೀಡುತಾದದನೊೀ ? ಅವನೆೀ ಅವರ ಆಣತಯಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳುುತಾದದನೊೀ ? ಅವನಗೆೀ ಅರವಲಲದೊಷುೇ ಮರವೆ ಅದಾಗತುಾ .ವತಷಮಾನವನುೆ ಸರಯಾಗ ಗುಹಸ ಅದನುೆ ತನೆ ಅನುಕೂಲಕೆಕ ತಕಕಂತೆ ಮಾಪಷಡಸಕೊಳುಬಲಲ ಚತುರ ಮಾಂಡಳಕ ಬಜಜಳ , ಚಕುವತಷಗಳ ಕೂದಲು ಕೊಂಕದಂತೆ ಅವರನುೆ ಕಾಪಾಡುವ ಉದೆದೀಶದಂದಲೆೀ , ಅವರ ಎಲಲ ಚಲನ ವಲನಗಳನೂೆ ನಬಷಂಧಗೊಳಸ , ಅರಮನೆಯ ಅಂತಃಪುರದಲಲ ಅವರಗೆ ಸಕಲ ಸವಲತುಾಗಳನೂೆ ಒದಗಸ , ಮೂಟೆೇಯೂಳಗನ ಮರಯಂತೆ ಅವರನುೆ ಕಾಪಾಡುತಾದದ . ತೆೈಲಪ ಸಾವತಂತುಯವೆೀ ಇಲಲದ ಬೊೀನನ ಮುುಗದಂತೆ , ಚಡಪಡಸುತಾಾ ಒದಾದಡುತಾದದ . ಚಾಲುಕಯ ಸಾಮಾುಜಯದ ಮುಂದನ ಭವಷಯವೆೀನು ? ಎಂಂಬ ಪುಶೆೆ ತೆೈಲಪನ ಮನಸಸನಲಲ ಬುುಹದಾಕಾರ ತಳೆದು ಕುಳತತುಾ . ಯಾರೊಡನೆಯ ಮಾತನಾಡಲು ಸಾಧಯವಾಗುತಾಲಲ , ಯಾರೂ ಸಮಸೆಯಯನುೆ ಅರತು ಸಮಾಧಾನ ಹೆೀಳುವವರೂ ಇಲಲ . ಅರಸು ಸಂಶಯದ ಅರಗನ ಮನೆಯಲಲ ಉರದು ಕರಗುತಾರುವ ಗೊಂಬೆ . ಸಕಕ ಆಸರೆಯನುೆ ಅವಲಂಬಸುವ ಆತುರ , ತೆೈಲಪನಗೆ ಹಂಪೆಯ ಹೆೀಮಕೂಟದಲಲ ಯೂೀಗಯೂಬುರು ಅಪಾರ ಮಹಮರೆಂದು ತಳದು ಬಂದತುಾ .ಅವರನುೆ ತಾನು ಕಾಣಲೆೀಬೆೀಕೆಂದು ತೆೈಲಪ ಹಠ ಹಡದ . “ಹೊೀ ಅದೂ ಒಂದು ಆಗಲ ,, ಎಂಂದು ಮಾಂಡಲಕರ ವಯಂಗಯಭರತ ಒಪುಗೆ ದೊರೆಯತು .
ಅರಣಯಗಳಂದ ಸುತುಾವರದ ಹೆಬುಂಡೆಗಳ ಆ ದುಗಷಮ ಪುದೆೀಶದಲಲ ಯೂೀಗ ಇರುವನೆಂದು ನಂಬದದ ಬೆಟೇದ ಮೀಲಣ ಗುಹೆಯ ಎದುರು , ಪರಮತ ಪರವಾರದೊಡನೆ ತೆೈಲಪ ಬಂದಾಗ , ಸೂಯಷ ದಗಂತದ ಮಧಯದಂದ ಪಡುವಣದತಾ ವಾಲುತಾದದ . ಎಲಲರೂ ಕಾತುರದಂದ ಕಾಯುತಾದದಂತೆಯೀ , ತೆೀಜಸವಯಾದ ಬಂಬವಂದು ಗುಹೆಯಂದ ಹೊರ ಬಂದತು . ಆ ಆಕುುತಯನುೆ ನೊೀಡ ಎಲಲರೂ ಮಂತು ಮುಗಧರಾದರು . ತೆೈಲಪನ ಆಂದೊೀಲತ ಮನಸಸನಲಲಯ ಯಾವುದೊೀ ಮಧುರ ತಂಗಾಳ ಆ ಕಣಕೆಕ ಬೀಸತು . ತನೆ ಜೀವನದಲಲಯೀ ಎಂಂದೂ ಕಾಣದ ಆ ವಯಕಾಯೂಡನೆ , ಚಕುವತಷ ತೆೈಲಪ ಹಸು ಮಗುವನಂತೆ ತನೆೆಲಾಲ ಅಳಲುಗಳನೂೆ ತೊೀಡಕೊಂಡ . ’ಮುಂದೆ ಚಾಲುಕಯರ ಕತಷವಯಗಳೆೀನು ? , ಎಂಂಬ ತೀಕಪುಶೆೆಯನುೆ ತೆೈಲಪ ಯೂೀಗಯದುರು ದೀನನಾಗ ಕೆೀಳದ .ಎಲಲವನೆಧುುಡ ಹಾಗೂ ಶಾಂತ ಚತಾದಂದ ಆಲಸದ ಯೂೀಗ “ ಚಕುವತಷ ತೆೈಲಪ , ಹಂತರುಗ ನೊೀಡು ,, ಎಂಂದರು .ತಕಣ ತೆೈಲಪ ತರುಗ ನೊೀಡದ . ತಾವು ಕುಳತದದ ಎತಾರದ ಪುದೆೀಶದಂದ ಬಹು ದೂರದವರೆಗೆ ಹಬು ಹರಡದ ಕಾಂತಾರ ; ಎಲಲಂದ ಎಲಲಯವರೆಗೂ ವಸಾರಸದ ಕಾನನ , ಅಲಲಲಲ ಬೆಟೇದ ಮೀಲದದ ಬಂಡೆಗಳನೂೆ ಸುತುಾವರದು ಹಬುದ ವನರಾಸ . ತೆೈಲಪ ಯೂೀಗಯಡೆಗೆ ತರುಗ “ ಮಹಾತಮ ಇದರಲೆಲೀನು ವಶೆೀಷ ? ನಾನು ಅದನುೆ ಹಾದೆೀ ತಮಮ ಬಳ ಬಂದುದು , ಈ ಪಂಪಾ ನದಯ ಪರಸರ ನನಗೆ ಹೊಸದೆೀನೂ ಅಲಲ ; ಚಕಕವನದಾದಗನಂದ ಕಂಡುದೆೀ ,, ಯೂೀಗ ನಸು ನಗುತಾಾ “ ಹೌದೆೀನು ? ಈ ಪರಸರ ನಮಗೆ ತುಂಬಾ ಪರಚತವಲಲವೆೀ ? ಇನೊೆಮಮ ತರುಗ ನೊೀಡ ,, ಯೂೀಗಯ ಆಣತಯನುೆ ಮೀರಲಾರದೆ ತೆೈಲಪ ಮತೊಾಮಮ ತರುಗ ನೊೀಡದ . ಆಶುಯಷ ! ತಾನು ಹಂದೆ ಕಂಡ ಅರಣಯವೆೀ ಇಲಲ ! ಎಲಲ ನೊೀಡದರೂ ಭವಯ ಭವನಗಳೂ , ಜನ ಜಂಗುಳಗಳು , ಓಡಾಡುವ ವಾಹನಗಳು , ಆನೆ , ಕುದುರೆ , ರಥಗಳು , ಆಯುಧಪಾಣಗಳಾದ ಸೆೈನಕರು , ವವಧ ದರುಸನ ಸರದಾರರು , ವಸಮತನಾದ ತೆೈಲಪ “ ತಂದೆ ಇದೆಲಲ ಏನು ? , ಯಾವ ಇಂದು ಜಾಲ ಇದು ? ,, ಯೂೀಗ ಶಾಂತ ಚತಾದಂದ ನಗು ನಗುತಾಲೆೀ ಹೆೀಳದ , “ ಇಂದುಜಾಲವಲಲ , ಇದು ಚಾಲುಕಯರ ನಂತರ ಈ ನಾಡನಲಲ ಭವಯವಾಗ ಮೈದಳೆಯಬೆೀಕೆಂದು ಕಾದು ಕುಳತರುವ ಸಮಾುಜಯ ; ಭವಷಯದ ಪುಭುತವ ,, “ ಹಾಗಾದರೆ ಚಾಲುಕಯರು ? ,, ತೆೈಲಪ ಮುಂಗಾಣದೆ ಕಾತುರತೆಯಂದ ಪುಶೆಸದ “ ಏನಲಲ ಇನೊೆಮಮ ಹಂತರುಗ ನೊೀಡು ,, ಹಂತರುಗ ನೊೀಡದ ತೆೈಲಪ ದಗಾಾಾಂತನಾಗ ಹೊೀದ ! ತಾನು ಕಣಗಳ ಹಂದೆ ಕಂಡ ಇಡಯ ದುುಶಯ ಸಮಶಾನ ಸದುುಶವಾಗ ಹೊೀಗದೆ . ಶಥಲ ಕಟೇಡಗಳು , ಭಗೆ ಮಂದರಗಳು , ಜನ ಜಂಗುಳ ಇದದ ಜಾಗದಲಲ ವನಯ ಮುುಗಗಳು , ಲಕಾಂತರ ಭಕರಾಕುುತಯ ಮದದಾನೆಗಳು ಏಕ ಕಾಲದಲಲ ತೊತಾಳದುಳದಂತೆ ಇಡಯ ಸನೆವೆೀಶ ಭೀಭತಸಮಯವಾಗ ಹೊೀಗದೆ . “ ಅಬಾು! ಇದೆಲಲ ಏನು ? ನನೆಂದ ನೊೀಡಲೆೀ ಆಗುತಾಲಲ , ಏನದು ತಂದೆ ? ,, ಅಷೆೇೀ ಶಾಂತನಾಗ ಯೂೀಗ ಹೆೀಳದ , “ ಅದು ಆ ಸಾಮಾುಜಯದ ಸವಷ ನಾಶ , ಈ ಜಗತಾನಲಲ ಕಾಣುತಾರುವುದೆಲಾಲ ಹುಟೇ, ಬೆಳೆದು , ಬಾಳ ವನಾಶದೆಡೆಗೆ ನಡೆಯಲೆೀಬೆೀಕಾದ ಅನವಾಯಷತೆಗೆ ಸಲುಕರುವ ಅಸಹಾಯ ವಸುಾಗಳು , ನರಂತರ ವೆೀಗದಂದ ಸರದು ಹೊೀಗುವ ಈ ಜಗತಾನಲಲ , ಎಲಲವೂ ತಳದುಕೊಳುುವುದು ತಾನು ಸಥರ ಎಂಂದು , ಅದೆೀ
ಮಾಯಾವಲಾಸವೆೀ ಜಗಕಕಕದ ವಧ . ಅಸಥರವಾದ ಜೀವಮಾನದ ಮೀಲೆ ಬಣಣದ ಹೊದಕೆಯನುೆ ಎಳೆದು ಸಥರವೆಂಬ ಭುಮಯನುೆ ಕಲುಸುವುದೆೀ ಮಾಯಯ ಕೆಲಸ . … … .. ,, ಯೂೀಗ ಹೆೀಳುತಾಲೆೀ ಹೊೀದ , ಆ ಗಂಭೀರ ವಾತಾವರಣದಲಲ ಎರಡನೆಯ ಸವರವೆೀ ಇರಲಲಲ .ಯೂೀಗಯ ಮಾತುಗಳನುೆ ಮಂತು ಮುಗಧನಂತೆ ಕೆೀಳುತಾೇ ಹೊೀದ ಚಕುವತಷಯ ಪುಕುಬಧ ಕಡಲನಂತಹ ಮನಸುಸ , ಶಾಂತವಾಗುತಾಾ ಹೊೀಯತು . ಯೂೀಗಯ ಎರಡು ಹುಬುುಗಳ ನಡುವೆ ಮಂಚನ ಚುಕಕಯಂತೆ ಮರನೆಯ ನೊೀಟವಂದು ಮನುಗುತಾತುಾ .