ಇಳುಕಲು ಪರವಾಹದ ಎದುರನ ಈಜು ಬಸವಣಣನವರು ಕಲಾಾಣವನುು ತಮಮ ಕಾಯಯ ಕೇೇತರವನಾುಗ ಮಾಡಕೇೊಂಡರುು . ಅಂದನ ಇಡೇ ಸಮಾಜ ಗೇೊಂದಲಗಳ ಗೊಡಾಗತತುು . ಚಾಲುಕಾ ,ರುಾಷಟಕೊಟ ಇಂತಹ ಪರಬಲ ಅರಸರು ಕೇೊನೇಯುಸರೇಳೇಯುತತದದರು ; ಕದಂಬರು ಕಣಮರೇಯಾಗ ಬಹಳ ಕಾಲವೇೇ ಆಗತುತ . ಕನಾಯಟಕದ ದಕಣದಲಲಯ ಗಂಗರುು , ಹೇೊಯಸಳರು ತಮಮ ಸುವಣಯ ಯುಗಗಳನುು ಮುಗಸ , ಪಳೇಯುಳಕೇಗಳಾಗುತತದದರು . ಎಲೇಲಲಲಯ ಮಾಂಡಳಕರ , ಪಾಳೇಯಗಾರರ ಸಣಣ ಪುಟಟ ಆಡಳತಗಳು ತಲೇಯತುತತತದದವು . ಜನರಗೇ ಒಂದು ದುರಢ ನಾಯಕತವವೇೇ ಇಲಲದಂತಾಗತುತ .ಇದರಂದಾಗ ಸಾಮಾಜಕ ಜೇವನ ಅಸತವಾಸತವಾಗತೇೊಡಗತುು . ಇಂತಹ ಸಮಯದ ದುರುಪಯೊೇಗವನುು ಸಮಾಜದ ಬಲಾಢಯ ಶಕು್ತಗಳು ಮತುತ ಮಾನವ ವರೇೊೇಧಗಳು ಸರಯಾಗಯೇ ಉಪಯೊೇಗಸಕೇೊಳುುತತದದರು . ಸಾಮಾನಾರ ಕಾಪಯಣಾಮಯ ಬದುಕು ಬದುಕಲಾರದಷೇಟೇ ಅಸಹನೇಯವಾಗತತುು . ಬಸವಣಣನವರು ತಮಮ ಮಾನವೇಯ ಕಳಕಳುಿ , ಅನುಕಂಪ ಮತುತ ಉನುತ ಚಂತನೇಗಳಂದ ,ಸಂಗಮದಲಲ ಹನೇುರಡು ವಷಯ ನಡೇಸದ ಅಧಾಯನದಂದ ತಲುಪದ ತಾಕಯಕ ನಲುವುಗಳನುು ಪರಯೊೇಗದ ಪರೇಕೇಗೇ ಒಡಡ ಫಲಾಫಲಗಳನುು ಅರತುಕೇೊಳುುವ ಸಮಯ ಸನುಹತವಾಗತುತ . ತಾವು ಓದದ , ತಳದ , ಕಲತ ಆದಶಯಗಳಗೊ ಎದುರಲಲದದ ಸಾಮಾಜಕ ಜೇವನಕೊೂ , ಅಥಾಯಥಯ ಸಂಬಂಧವಲಲದುದು ಅವರನುು ಚಂತೇಗೇಡುಮಾಡತುತ . ಸಮಾಜ ತನು ಎಲಲ ಕುರೊಪದ ಮುಖಗಳನುು ಯಾವ ಎಗೊೂ ಇಲಲದೇ ಎಲಲ ರಂಗಗಳಲಲ ನಾಚಕೇ ಬಟುಟ ಪರದಶಯಸುತತತತುು . ಬಸವಣಣನವರ ಮೊಟಟಮೊದಲ ಆದಾತೇ ಅನುವಾಗತತುು . ಜಾತಯ ಕಾರಣಗಳಂದ ; ಬಲಶಾಲಗಳಲಲದ ಕಾರಣಗಳಂದ , ಮನಷಾನಗೇ ಅನುದನವೂ ಬೇೇಕಾದ ಅನುದಂದಲೇೇ ಅನೇೇಕ ಸಮಾಜಗಳು ವಂಚತವಾಗದದವು . ಬಡಕಲು ಶರೇರದ , ಆಸೇಯ ನೇೊೇಟವನುು ಬೇರುತತದದ , ಗುಳಬದದ ಕಣುಣಗಳ ಅಸಹಾಯಕ ಮುಖಗಳು ಬಸವಣಣನವರ ಮನಸಸನಲಲ ಅಚೇೊೊತತ ಯಾತನೇಯನುುಂಟುಮಾಡುತತದದವು . ಛನುವಛಛನುವಾಗ ಒಡೇದು ಹೇೊೇಗರುವ , ಅಸಮಾನತೇಗಳಂದ ನೇಲಕಚೊರುವ ಇಡೇ ಸಮಾಜವನುು ಒಂದು ಬಂಧಕ ಶಕತಯ ಕೇಳಗೇ ಒಂದುಗೊಡಸಬೇೇಕಾದುದು ಮೊದಲ ಆದಾತೇಯಾಗ ಅವರಗೇ ಕಾಣಸತು . ಜನರು ದೇೇಹ ದಂಡಸ ದುಡಯುವ ಕೇಲಸಕೇೂಗೌರವಪೂಣಯ ಪರತಫಲ ಅವರಗೇ ಸಗಲೇೇಬೇೇಕುು ; ಮಾನವಂತ ಬದುಕು ಎಲಲರ ಹಕುೂ , ಬರಯ
ಉನುತ ಸತರದಲಲರುವವರ ಹೇೊಟೇಟ ಬೇಳೇಸಕೇೊಳುಲು ಮಾತರ ಸಮಾಜದ ದುಡಮ ವನಯೊೇಗವಾಗಕೊಡದು . ಸಮಾಜದ ಸಂಪತತಗೇ ಅದರ ನಾಯಕ ಹೇೇಗೇ ಒಡೇಯನುೇೊೇ ? ಹಾಗೇಯೇ ಬೇದ ಗುಡಸುವ ಸಾಮಾನಾನೊ ಅಷೇಟೇ ಒಡೇಯ . ಇ ರೇತಯ ಅವರ ಪರಕಲಪನೇಗಳುು , ಅವರ ಕಾಯಕ ತತವದ ಮಲ ಪರಕಲಪನೇಗಳಾಗ ರೊಪ ಪಡೇಯುತತದದವು . ಜನರ ಆಥಯಕ ಅಸಮಾನತೇಯ ಜೇೊತೇ ಜೇೊತೇಗೇೇ ಧಾಮಯಕ ಅಸಮಾನತೇಗಳನುುೊ , ಸಮಾಜದಂದ ನಮಯಲಗೇೊಳಸಬೇೇಕಾಗತುತ . ಅದಕಾೂಗ ಇಡೇ ಸಮಾಜದ ಚಂತನೇಯ ದಕನೇುೇ ಬದಲಾಯಸ ಬೇೇಕಾದ ಅನವಾಯಯತೇ ಎದುರಾಗತತುು . ಈ ರೇತಯ ಪರಯೊೇಗಗಳಗೇ ಜನರಂದ ಅಭೊತಪೂವಯ ಬೇಂಬಲವೂ ದೇೊರೇಯತೇೊಡಗತುು . ಇದೇಲಲ ರೇತಯ ಸಾಮಾಜಕ ಚಂತನೇಗಳು ಸರಯೇ ಸರುಿ . ಆದರೇ ಮನುಷಾ ಕೇೇವಲ ಯಂತರವಲಲ ; ಅವನು ಮನೇೊೇಜೇವ , ಮನಸುಸ, ಬುದದ, ಭಾವಗಳು ಮಶರಣಗೇೊಂಡ ಮಾನಸಕ ದಶಯನಗಳಂದ ಅವನು ಹೇೊಸದನುು ದಶಯಸಬಲಲ ; ಕಲಪಸಬಲಲ . ಈ ವಚತರ ಜೇವಗೇ ಬರಯ ಹೇೊಟೇಟಯ ಬಟೇಟಯ ಪರಶೇು ಮಾತರವಲಲ , ಇತರ ಅಗತಾಗಳೂ ಇವೇ . ಬರಯ ಭೌತಕ ಸಾಧನಗಳ ಲಭಾತುೇ , ಕೇೇವಲ ಮರಳುಗಾಡನ ಪಯಣ . ನರಂತರ ಏಕತಾನತೇ ಮನಸಸನುು ಕೇೊಂದು ಹಾಕಬಲಲ ಅಪಾಯದಂದ ಕೊಡದುದುು . ಬರಯ ಭೌತಕ ಜಗತತನ ನರಂತರ ಗೇಳು ಅದು ಹುಚೊನಲಲ ಪಯಯವಸನವಾಗಬಹುದುು . ಜಗತತನ ಲಭಾತೇಗಳಗೇ ಹೇೇಗೇ ಎಲಲರೊ ಪಾಲುದಾರರುೇೊೇ ? ಹಾಗೇಯೇ ಅವರವರ ಮನಸಸನುು ಸಂತೇೈಸಕೇೊಳುುವ ಹಕೊೂ ಸಹ ಎಲಲರಗೊ ಇದುೇ . ಅದಕಾೂಗ ಗುಡಯ ಪೂಜಾರುಿ , ಪುರೇೊೇಹತನ ಮಧಾಸತಕೇ ಬೇೇಕಾಗಲಲ . ಅವರವರು ಪಡೇಯುವ ಭೌತಕ ಸುಖ ಸಾಧನಗಳು ಹೇೇಗೇ ಅವರವರ ಸವಂತದ ಅನುರಕತಗಳುೇೊೇ , ಹಾಗೇಯೇ ಅಧಾಾತಮಕ ಅನುಭೊತಗಳೂ ಸಹ , ಅವರವರ ಆತಮಕ ಅನುಸಂಧಾನಗಳು . ಮನುಷಾನ ಹೇೊಟೇಟಯ ಹಸವನಂತೇಯೇ ಆಧಾಾತಮಕ ಹಸವುೊ ಸಹ ವೇೈಯುಕತಕವಾದುದು . ಆಥಯಕ ದಾಸಾದಂದ ಮಾತರವಲಲ ಆಧಾಾತಮಕ ದಾಸಾದಂದಲೊ ಮಾನವನ ಬಡುಗಡೇ ಆಗಬೇೇಕುು . ಈ ಎರಡನೊು ಸಾಧಸುವುದರಂದ ಈ ಎರಡರಂದಲೊ ವಂಚತರಾದ ಸಾಮಾನಾರನುು ಸಮಾಜದ ಒಟುಟ ವಾವಸೇೆಯಲಲ ಒಂದುಗೊಡಸಲು ಸಾಧಾ ಎುಂಬ ಕಾರಣಕಾೂಗ ಮತುತ ಅವನ ಮನಸಸನ ಅಗಾಧ ಕಲಪಕ ಶಕತಯ ಸದುಪಯೊೇಗ ಪಡೇಯಲು ಆಧಾಾತಮವೂ ಅನವಾಯಯವಾದ ಅಂಶ ಎುಂಬುದನುು ಮನಗಂಡದದ ಬಸವಣುನವರು ಅದಕಾೂಗ ಸೊಕತ ಮಾಗಯದಶಯಯನುು ಅರಸುತತದದರುು .