το βιβλίο της φύσεως

«Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ κα὾ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ. 1,10) Περίοδος Δ΄ - Ἔτος ΚΣΤ΄ Φλώρινα - ἀριθμ. φύλλου 1508

Κυριακὴ Γ΄ Ματθαίου (Ματθ. 6,22-33) 28 Ἰουνίου 2009

Τὸ βιβλίο τῆς φύσεως

Συντάκτης † ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

«Καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνει· οὐ κοπιᾷ οὐδὲ νήθει» (Ματθ. 6,28)

Θ

ὰ μοῦ ἐπιτρέψετε, ἀγαπητοί μου, στὴν ἀρχὴ τῆς σύντομης αὐτῆς ὁμιλίας νὰ σᾶς ἀπευθύνω ἕνα ἐρώτημα· τί διαβάζετε; ἐφημερίδες, περιοδικά, μυθιστορήματα, βιβλία…; Ἔχει μεγάλη σημασία τί διαβάζει ὁ ἄνθρωπος. Πές μου τί διαβάζεις, νὰ σοῦ πῶ ποιός εἶσαι. Γι᾽ αὐτὸ ἀκριβῶς σᾶς θέτω τὸ ἐρώτημα «τί διαβάζετε;». Θὰ ἤθελα, ἐπειδὴ ζοῦμε σὲ ἐποχὴ ποὺ οἱ ἄνθρωποι διαβάζουν καὶ ῥουφοῦν τὴ γνῶσι, νὰ συστήσω σὲ ὅλους νὰ διαβάζετε ἕνα βιβλίο. Εἶνε τὸ ἀρχαιότερο ἀπ᾽ ὅλα τὰ βιβλία, πιὸ ἀρχαῖο κι ἀπὸ τὸν Ὅμηρο, πιὸ ἀρχαῖο κι ἀπ᾽ αὐτὴ τὴν ἁγία Γραφή. Εἶνε τὸ μεγαλύτερο ἀπ᾽ ὅλα τὰ βιβλία, ἔχει ἀμέτρητες σελίδες· χίλια χρόνια νὰ ζήσῃ κανείς, δὲ θὰ μπορέσῃ νὰ ξεφυλλίσῃ καὶ νὰ διαβάσῃ οὔτε τὶς πρῶτες του σελίδες. Εἶνε τὸ βιβλίο ποὺ μποροῦν νὰ διαβάζουν καὶ οἱ σοφοὶ καὶ νὰ ἐκπλήσσωνται καὶ οἱ ἀγράμματοι καὶ νὰ ἀγάλλωνται. Εἶνε τὸ βιβλίο ποὺ δὲν φθείρεται· κι ἂν καοῦν ὅλα τὰ βιβλία, αὐτὸ δὲν καταστρέφεται. Τὸ βιβλίο αὐτὸ εἶνε εἰκονογραφημένο καὶ μένει διαρκῶς ἀνοιχτό, ὄχι μόνο τὶς ἡμέρες ἀλλὰ καὶ τὶς νύχτες. Ποιό εἶνε τὸ βιβλίο αὐτό; Εἶνε ἡ φύσις, ὁ φυσικὸς κόσμος, τὸ μυστηριῶδες αὐτὸ σύμπαν ποὺ μᾶς περιβάλλει.

*** Ὅλα τὰ δημιουργήματα τῆς φύσεως, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἕως τὰ μικρότερα, σ᾽ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν αὐτιὰ καὶ ἀκοῦνε, φωνάζουν· Ὑπάρχει Θεός! Γι᾽ αὐτὸ σήμερα ὁ Κύριος λέει· «Καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ», κοιτάξτε καὶ μελετῆστε καλὰ τὰ κρίνα τῆς ὑπαίθρου (Ματθ. 6,28). Αὐτὰ τὰ κρίνα, αὐτὰ τὰ λουλούδια, εἶνε διδάσκαλοι καὶ ἱεροκήρυκες. Μὰ τί μπορεῖ, θὰ πῆτε, νὰ μᾶς διδάξῃ ἕνα λουλούδι; Καὶ ὅμως ὁ Κύριος τὸ λέει· «Καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ». Νὰ πᾶτε ὅλοι ἐσεῖς οἱ ἄπιστοι, οἱ ματαιόφρονες, οἱ ὑπερήφανοι στὸ

σχολεῖο τῆς φύσεως, νὰ πάρετε στὰ χέρια σας ἕνα λουλουδάκι, κι αὐτὸ εἶνε ἀρκετὸ νὰ σᾶς διδάξῃ. Τί διδάγματα ἔχει νὰ μᾶς δώσῃ ἕνα λουλούδι, ἕνα κρίνο τοῦ ἀγροῦ; ⃝ Εἶνε πρῶτα - πρῶτα κῆρυξ τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ. Ποιά εἶνε ἡ ἀρχὴ ἑνὸς λουλουδιοῦ; Στὰ περισσότερα λουλούδια εἶνε ἕνας σπόρος. Ὁ σπόρος εἶνε συχνὰ μικρὸς σὰν τὸ κεφάλι μιᾶς καρφίτσας· σ᾽ ἕνα κουτὶ σπίρτα μπορεῖ νὰ χωρέσουν χιλιάδες σπόροι. Ἀλλὰ ἕνας σπόρος, αὐτὸ τὸ μικρὸ πραγματάκι, ἔχει δύναμι τεράστια. Ζῇ. Πόσο μπορεῖ νὰ ζήσῃ; Μέχρι 3.000 χρόνια. Ποῦ τὸ ξέρουμε; Στὶς πυραμίδες, τοὺς τάφους τῶν φαραώ, βρέθηκε βάζο μὲ σιτάρι· καὶ τὸ ἔσπειραν, καὶ μετὰ 3.000 χρόνια φύτρωσε! Ποιός ἔδωσε τὴ δύναμι αὐτὴ στὸ σπόρο; Ὁ Θεός. Ὑπάρχει Θεός, καὶ ἕνας σπόρος κηρύττει τὴ δύναμί του. ⃝ Καὶ ὄχι μόνο τῆς δυνάμεως ἀλλὰ καὶ τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ κῆρυξ εἶνε τὸ λουλούδι. Ὅπως ἕνας φιλόστοργος πατέρας προικίζει τὰ παιδιά του, ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς προικίζει τὸ κάθε λουλούδι μὲ κάποιες ἰδιότητες. Τὸ ῥόδο τὸ προίκισε μὲ ἀγκάθια γιὰ νὰ προστατεύεται ἀπὸ τοὺς χοίρους, τὸ ἡλιοτρόπιο τὸ ἔκανε νὰ στρέφεται ὅπου εἶνε ὁ ἥλιος, ἄλλα ἄνθη τὰ ἔκανε ν᾽ ἀνοίγουν τὰ πέταλά τους ἀκριβῶς σὲ ὡρισμένη ὥρα· μὲ τόση ἀκρίβεια ἀνοίγουν, ὥστε ἕνας φυσιοδίφης πῆρε γλάστρες, φύτεψε ἄνθη καὶ κατασκεύασε ἔτσι ρολόι ἀπὸ ἄνθη καὶ ἔβλεπε τὴν ὥρα ἀναλόγως μὲ τὴν ὥρα ποὺ ἄνοιγε τὸ καθένα. Ὑπάρχει ἕνα λουλούδι ὑδροχαρὲς πού, ὅταν λείψῃ τὸ νερό, αὐτὸ τρόπον τινὰ συσκευάζεται γιὰ νὰ μετατοπισθῇ· γίνεται μιὰ σφαῖρα καὶ κατρακυλάει, κι ὅπου βρῇ νερό, ἐκεῖ σταματάει κι ἁπλώνει πάλι τὶς ῥίζες του. Μπροστὰ σ᾽ ἕνα λουλούδι κι ὁ ἄθεος παρακινεῖται νὰ πῇ «Μέγας εἶ, Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου…» (Μ. Ἁγιασμ.). ⃝ Ἐλᾶτε τώρα κοντὰ στὰ λουλούδια ὄχι πλέ-

2 ον οἱ φυσιοδῖφαι καὶ οἱ ἄλλοι ἐπιστήμονες, ἀλλὰ ποιοί; Οἱ γυναῖκες. Σεῖς οἱ φιλάρεσκες γυναῖκες τῶν σαλονιῶν καὶ τῶν διασκεδάσεων, σεῖς ποὺ ξοδεύετε μεγάλα ποσὰ καὶ ταξιδεύετε μέχρι τὸ Παρίσι καὶ τὸ Λονδῖνο γιὰ νὰ ῥάψετε τὶς τουαλέττες σας, πλησιάστε καὶ θὰ δῆτε ὅτι σᾶς νικᾷ ἕνα λουλούδι. Ἕνα λουλούδι φοράει τὴν καλύτερη τουαλέττα. Τὸ στολίζει ὁ Θεὸς μὲ τὸ ὡραιότερο φόρεμα, μὲ τὰ ὡραιότερα σχέδια καὶ χρώματα. Ποιά τουαλέττα ἀλήθεια φθάνει τὴ φορεσιὰ μιᾶς ἀνθισμένης ἀμυγδαλιᾶς; Καμμιά νύφη στὸν κόσμο δὲν εἶνε τόσο ὄμορφη ὅσο μιὰ ἀμυγδαλιὰ μὲ τὰ λευκά της ἄνθη. Ὁ Θεὸς ἄλλα λουλούδια τὰ στολίζει κάτασπρα, ἄλλα κόκκινα, ἄλλα κίτρινα, ἄλλα μπλέ… Ὅλα τὰ χρώματα τῆς ἴριδος στολίζουν τὰ λουλούδια, τὰ ὁποῖα ντύνονται κάθε χρόνο μὲ φορεσιὲς φτειαγμένες σὲ μυστικὰ ὑφαντήρια καὶ ἀργαλειούς. Ἕνας πλούσιος βασιλιᾶς τῆς ἀρχαιότητος, ὁ Σολομῶν, εἶχε στὰ ἀνάκτορά του πολλὲς στολές· ἀλλὰ ὁ Κύριος στὸ εὐαγγέλιο σήμερα λέει, ὅτι καμμιά ἀπ᾽ αὐτὲς δὲν μποροῦσε νὰ συγκριθῇ μὲ τὴ στολὴ ποὺ ντύνεται καὶ τὸ πιὸ ταπεινὸ λουλούδι (βλ.ἔ.ἀ. 6,29). Τὸ κάλλος τῶν λουλουδιῶν μιλάει γιὰ τὸ κάλλος τοῦ Δημιουργοῦ τους. ⃝ Ἄρχοντες, σᾶς νικᾷ στὴ δύναμι ἕνα λουλούδι· ἄπιστοι, σᾶς νικᾷ στὴ σοφία ἕνα λουλούδι· φιλάρεσκες γυναῖκες, σᾶς νικᾷ στὴν ὀμορφιὰ ἕνα λουλούδι. Τώρα ἕνα ἀκόμη δίδαγμα ἀπὸ τὸ ἄνθος. Ἐὰν ἡ πατρίδα μας εἶνε ἕνα περιβόλι μὲ ποικίλη βλάστησι, τότε δέντρα καὶ θάμνοι εἶνε οἱ ὥριμοι ἄνθρωποι καὶ οἱ γέροντες, καὶ ἄνθη ποὺ σκορποῦν εὐωδιὰ καὶ χάρι δὲν εἴμαστε ἐμεῖς, ποὺ βρισκόμαστε πλέον στὴ δύσι τῆς ζωῆς, ἀλλὰ εἶνε τὰ παιδιά, οἱ κοπέλλες καὶ οἱ νέοι. Ὅσες λοιπὸν κοπέλλες ἔχουν τὴν ἰδέα ὅτι ἔχουν ὀμορφιὰ ποὺ συγκεντρώνουν τὰ βλέμματα, καὶ ὅσοι νέοι θεωροῦν τὸν ἑαυτό τους παλληκάρι καὶ καυχῶνται γιὰ τὶς ἀθλητικές τους ἐπιδόσεις, ὅλα τὰ δροσερὰ νιᾶτα, ἂς ἔλθουν κοντὰ στὸ λουλούδι, γιὰ νὰ τὸ ἀκούσουν νὰ κηρύττῃ ἕνα μάθημα δύσκολο, ποὺ ἐγὼ τοὐλάχιστον δὲν μπορῶ ἀκόμη νὰ τὸ μάθω. Πολλὰ πράγματα μαθαίνει ὁ ἄνθρωπος, ἄλγεβρα τριγωνομετρία ἀστρονομία…, μὰ ἕνα μάθημα δὲν μπορεῖ νὰ μάθῃ. Εἶνε τὸ μάθημα, ποὺ ἅμα τὸ καταλάβῃς ἔγινες σοφός. Ποιό εἶνε τὸ μάθημα αὐτό; «Ματαιότης ματαιοτήτων τὰ πάντα ματαιότης». Αὐτὸ τὸ μάθημα μᾶς μαθαίνει τὸ λουλούδι. Γι᾽ αὐτὸ στὴ νεκρώσιμο ἀκολουθία, ὅταν μέσα στὸ φέρετρο εἶνε βασιλεῖς καὶ ἄρχοντες,

πλούσιοι καὶ πτωχοί, ἡ Ἐκκλησία ψάλλει· «Ὡς ἄνθος μαραίνεται …πᾶς ἄνθρωπος», σὰν τὸ λουλούδι μαραίνεται κάθε ἄνθρωπος. Ὦ νέοι ὦ νιᾶτα, εἶστε τώρα λουλούδια στὸ ἄνθος σας, ἀλλὰ σκεφθῆτε· μιὰ μέρα θὰ γεράσετε. Θὰ περάσουν τὰ χρόνια, θ᾽ ἀσπρίσουν τὰ μαλλιά, θὰ τρέμουν τὰ γόνατα, θὰ παραλύουν τὰ χέρια· θὰ εἶστε μιὰ γριὰ κ᾽ ἕνας γέρος ποὺ κανείς δὲ θὰ γυρίζῃ νὰ τοὺς δῇ. «Ματαιότης ματαιοτήτων τὰ πάντα ματαιότης».

*** Τὸ συμπέρασμα, ἀδελφοί μου. Ἐὰν γιὰ ἕνα λουλούδι, ποὺ σήμερα ὑπάρχει κι αὔριο δὲν ὑπάρχει, τόση πρόνοια ἔλαβε ὁ Θεός, πόσῳ μᾶλλον γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ εἶνε ἡ κορυφαία ἀξία, τὸ ἀριστούργημα τῆς δημιουργίας; Πολὺ περισσότερο γι᾽ αὐτόν. Εἶνε ἀδύνατον ὁ Θεὸς νὰ τὸν ἀφήσῃ ἔξω ἀπὸ τὴ φροντίδα του. Γι᾽ αὐτὸ ποτέ κανε὾ς νὰ μὴ ἀπελπίζεται. Λένε ὅτι ἕνας ὁδοιπόρος βρέθηκε στὴν ἔρημο, ἐξαντλήθηκε κ᾽ ἔπεσε κάτω ἀπελπισμένος. Λυπόταν ποὺ θὰ πεθάνῃ ἐκεῖ, μόνος, ἀφοῦ ψυχή δὲν ὑπῆρχε. Καθὼς ὅμως ἦταν πεσμένος μπρούμυτα στὴν καφτερὴ ἄμμο, εἶδε ἕνα λουλούδι στὴ σχισμὴ ἑνὸς βράχου, κ᾽ ἔκανε τὴ σκέψι· Θεέ μου, ἀφοῦ ἐσὺ δὲν ἀφήνεις τὸ λουλούδι αὐτὸ νὰ ξεραθῇ ἐδῶ στὴν ἔρημο, θ᾽ ἀφήσῃς ἐμένα ἀβοήθητο; Τὸ λουλούδι ἐκεῖνο τοῦ ἔδωσε παρηγοριὰ κ᾽ ἐλπίδα. Δὲν μεσολάβησε πολλὴ ὥρα καὶ πέρασε ἀπὸ ᾽κεῖ ἕνα καραβάνι μὲ καμῆλες· τὸν πῆραν, τὸν πῆγαν στὴν πόλι καὶ σώθηκε. Ἕνα λουλουδάκι τὸν ἐμψύχωσε! Δυστυχῶς εἴμαστε τυφλοί. Ἄνθρωπε, ἄνοιξε τὰ μάτια τῆς ψυχῆς, καὶ παντοῦ θὰ δῇς ὅλα νὰ δοξάζουν τὸν Κύριο. Ὅλα φέρουν τὴ σφραγῖδα του, ὅπως τὰ προϊόντα ἑνὸς ἐργοστασίου φέρουν τὴ φίρμα του. Μὴν ἀπελπιστοῦμε λοιπόν. Δὲν ὑπάρχει στιγμὴ ν᾽ ἀπελπιστοῦμε. Γιὰ ν᾽ ἀπελπισθοῦμε πρέπει νὰ στερέψῃ κάθε ποταμάκι καὶ νὰ ξεραθῇ καὶ τὸ τελευταῖο λουλουδάκι. Καὶ ἂν ἀκόμη ἔλθῃ ὁ θάνατος, καὶ πάλι νὰ μὴν ἀπελπισθοῦμε. «Κι ἂν δὲν μοῦ μείνῃ ἐντὸς τοῦ κόσμου ποῦ ν᾽ ἀκουμπήσω νὰ σταθῶ, ἐκεῖ ψηλὰ εἶν᾽ ὁ Θεός μου· πῶς ἠμπορῶ ν᾽ ἀπελπισθῶ;».

Ἕως ὅτου ῥέουν ποτάμια κι ἀνθίζουν λουλούδια, καὶ ὁ χάρος ἀκόμη ἂν ἔλθῃ καὶ πλησιάσῃ τὸ τέλος τῆς ζωῆς μας, ἐμεῖς νὰ ἐλπίζουμε στὸ Θεό. Ἡ πίστι μας στὸ Θεό, ἡ ἐλπίδα μας στὸ Θεό! Ἕνα μόνο νὰ ζητοῦμε, τὸ θέλημά του. † ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Τριῶν Ἱεραρχῶν Πετραλώνων - Ἀθῆναι τὴν 26-6-1960. Καταγραφὴ κα὾ σύντμησις 28-6-2009.