Ocak Tozlari

3. OCAK TOZLARI VE TOZLA MÜCADELE 3.1. Tanımlar Toz: Kayaç ve cevherin mekanik işlemler sonucunda küçük parçacıklara ayrılması ile oluşmuş, çapı 1mm’den daha küçük, hava içinde asılı kalabilen yada zamanla çökelen parçacıklar. Tozluluk: Havanın tozluluğu iki şekilde ifade edilir. Gravimetrik olarak: 1 m3 hava içindeki tozun mg olarak ağırlığı, Sayısal olarak: 1cm3 hava içindeki toz parçacıklarının sayısı.

Ocak Tozları: Solunum Sistemine Zarar Veren Tozlar:
SiO2 içeren taş tozları.
Silikatlar; Asbest, Talk, Mika, Sillimanit.
Berilyum cevheri.
Kalay cevheri.
Bazı demir cevherleri.
Kömür; Antrasit, Bitümlü Kömürler. Kanser Yapıcı Tozlar:
Radon türevi cevherler.
Asbest.
Arsenik Zehirleyici Tozlar (organ ve dokular için zehirleyicidirler):
Berilyum cevherleri, Arsenik, Kurşun, Uranyum, Radyum, Toryum, Krom, vanadyum, Cıva, Antimon, Manganez, Selenyum, Tungsten, Nikel, Gümüş Patlayıcı Tozlar (havada tutuşabilirler):
Metalik tozlar: Magnezyum, Alüminyum, Çinko, Kalay, Demir.
Kömür: Bitümlü kömürler, Linyit. 1

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele


Kükürt cevherleri.
Organik tozlar. Radyoaktif Tozlar:


Uranyum, Radyum ve Toryum cevherleri.

Nötr Tozlar (çok düşük zararlı etkileri vardır):
Kalker
Dolomit
Kireçtaşı. 3.2. Tozun Etkileri i) Tozlu havanın solunması sonucunda çalışanlar akciğer hastalıklarına maruz kalırlar. Tozlu hava solunması sonucu oluşan akciğer hastalıkları Pnömokonyoz olarak adlandırılır. SiO2 içeren taş tozlarının neden olduğu akciğer hastalıklarına Slikoz denir. Asbest tozları Asbestoz adı verilen bir hastalığa neden olurlar. Kömür tozlarının neden olduğu hastalık ise Antrakoz’dur. Kömür ocaklarında kömür tozu ile birlikte taş tozu da bulunur. Bu nedenle kömür ocaklarında çalışanlarda hem Slikoz hem Antrakoz görülebilir. ii) Toz yeraltında çalışanların görüş mesafesini azaltır. Toz, yeraltı atmosferinde belli oranlara ulaştığı an görüş mesafesini düşürür, gözlerde tahrişe neden olur, çalışanları psikolojik olarak etkiler ve bağlı olarak çalışanların çalışma verimini düşürür. iii) Makinelerin zarar görmesine neden olur. Ocakta çalışan makine ve diğer donanımlar üzerinde biriken toz bunların çalışma verimliliğini düşürür, aşınmalara neden olarak bakım ve amortisman maliyetlerini arttırır. iv) Kömür tozu patlayıcıdır. Kömür tozu havada belli oranlara ulaştığı durumda patlayabilme özelliğine sahiptir. 3.3. Sağlığa Zararlı Tozların Özellikleri Havadaki Toz Yoğunluğu: 10%’dan fazla serbest silis içeren tozların havadaki yoğunluğu 2 mg/m3’ü aştığında zararlı olur. Kömür daha zararlı olmasına rağmen ocak havasında izin verilebilir yoğunluğu 10mg/m3’tür.

2

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

Tozun Silis İçeriği: En zararlı toz serbest silis içeren tozdur. Bu nedenle zehirli olmayan tozlar için zararlılığın ölçütü serbest silis içeriğidir. Kuvars, kumtaşı ve granit en zararlı tozları oluşturur. Feldspat ve talk tozları orta derecede ve kalker, şeyl ve kil tozları da en az zararlı tozlardır. Tozun Tane boyutu: Zararlı tozun tane boyutu 0.2-5.0 µm’dir. 0.2 µm’den daha küçük tozlar hava ile akciğerler girip çıkabilirler. 1.0-2.0µm aralığındaki tozlar akciğerde kalarak hastalığa neden olur. Tozlu Havanın Solunma Süresi: Aynı tür ve aynı toz içeriğindeki havanın daha uzun süre solunması durumunda daha fazla zararlı etki oluşacaktır. 3.4. Toz Oluşturan Kaynaklar Yeraltında oluşan tozun yaklaşık 85%’i delik delme işlemi (kuru) sırasında, 10%’u da patlatma işleri sonucunda oluşur. Ancak 5%’lik bir oranı ise diğer kaynaklar tarafından oluşturulur. Delik delme sırasında oluşan tozların büyük kısmı 0.2-5.0 µm boyutlarındadır. Kömür ocaklarında en önemli toz kaynağı sürekli kazı yapan makinelerdir. Başlıca toz kaynakları; 1. Delik Delme İşleri: 2. Patlatma İşleri: 3. Makine Kullanarak Yapılan Kazı İşleri: Martopikör, Saban, Potkabaç, Kesici Yükleyici makineler toz oluşumuna neden olur. 4. Kırma İşleri. 5. Cevher Nakliyatı. 6. Nakliyat Ünitelerinde Cevherin Aktarılması (boşaltma, doldurma). 7. İşçilerin Galeride Yürümeleri. 8. Dolgu (özellikle pnömatik dolgu) İşleri. 9. Eski Üretim Yerlerindeki Göçükler. 10. Taş Tozu Barajları. 11. Göçertme Uygulanan Üretim Çalışmaları. 12. Galeri Kesitinin Genişletilmesi İşleri. 13. Tahkimat İşleri. 14. Hava Hızının Yüksek Olması.

3

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

15. Skip yada Kafes ile Kuyu Nakliyatı. 3.5. Tozdan Korunmanın Esasları Tozdan korunma çalışmaların temelini oluşturan çalışmalar aşağıdaki gibi sıralanabilir. 1. Havada aslı halde bulunan tozun tamamını yok etmek. 2. Tozun oluşumunu kaynağında önlemek. 3. Hava içinde tane boyu 5.0 µm’nin altındaki ince toz miktarını azaltmak. 4. Havada aslı bulunan tozu uygun yöntemlerle çöktürmek. 5. Çöktürülemeyen tozu tozlu bölgeye gönderilen hava miktarını arttırarak ortamdan uzaklaştırmak. 6. Tozlu bölgede çalışan işçinin iş yükünü azaltmak. 7. İşçiyi toz içeriği düşük olan emici hava akımında çalıştırmak. 8. Tozlu yerlerde toza karşı direnci yüksek olan işçileri çalıştırmak, genç işçileri buralardan uzak tutmak. 3.6. Tozla Mücadele Yöntemleri 1. Etkin bir havalandırma planının geliştirilmesi ve uygulanması: Ocak için gerekli hava miktarı ocağa sağlanmalıdır. Oluşan tozun çökmesini engelleyecek yada çökmüş tozu havaya karıştıracak şekilde girdaplaşma oluşturabilecek hava hızlarından kaçınmalıdır. Ayrıca emici havalandırma üfleyici havalandırmanın aksine ocağa tozlu hava gönderilmesi olasılığını azaltır. 2. Kuru delik delme işlerinden kaçınmak: Delik delme işlemi sulu yapıldığı takdirde toz oluşumu kaynağında önlenir. 3. Kuru delmede oluşan tozun delik ağzında emilmesi: Çok çatlaklı kayaçlarda yada ek su verilmesinin ocak iklimini olumsuz etkileyeceği durumlarda oluşacak toz delik tabanında yada delik ağzında emilerek ocak havasına karışması önlenebilir. 4. Aynanın su ile doyurulması: Özellikle kömür üretiminde kazı ayna su ile ıslatılarak toz oluşumu engellenebilir. Aynadan kısa deliklerle, tavan-taban yollarından yada çalışma bölgesinin dışından (damarın altından yada üstünden) uzun deliklerle basınçlı su verilerek kömür ıslatılabilir. 5. Kazı sırasında aynaya su püskürtmek: Sürekli kazı yapan makineler kazı sırasında kömürün çok küçük boyutlarda parçalanmasına neden olur. Kazı sırasında aşırı 4

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

miktarda toz açığa çıkar. Tozu, oluşan yerde önlemek için makinenin tamburları üzerindeki kesici uçların üzerindeki memelerden basınçlı su verilerek kazılan kömür ıslatılabilir. Galeri Açma Makineleri ile yapılan kazıda da aynı yöntemle toz oluşumu önlenebilmektedir. 6. Kazılan taş veya cevherin sulanması: Delme–patlatma ile üretilen cevher yada pasanın sonraki yükleme-taşıma işlerinde toz oluşturmasını önlemek için pasa sulanabilir. 7. Su barajlı ateşleme yapılması: Ateşlemenin oluşturduğu şok dalgası ile dökülerek, ayna önünde tavan taban arasında bir su perdesi oluşturan su barajları patlatma sonucu toz oluşumunu önlemek için kullanılabilir. 8. Tuz Serpme Yöntemi: Özellikle kömür ocaklarında taban yollarının taban, tavan ve yan duvarlarına tuzlu su püskürtülerek bu yüzeylere tozun buralarda tutulması sağlanabilir. 9. Nakliyat esnasında cevherin sulanması: Kömür yada cevher bant veya vagon ile nakledildikleri sırada su püskürtülerek ıslatılır. Ancak su giderinin fazla olması ve suyun nakliye araçları üzerinde zararlı etkiler oluşturması gibi dezavantajları vardır.

3.7 Kömür Tozu 3.7.1. Tanımı ve Oluşumu Tane büyüklüğü 0.3 mm’nin altında olan kömür tanecikleri kömür tozu olarak kabul edilir. Tane büyüklüğü 0.075 mm’nin (75µm) olan tanecikler ise ince toz sınıfına girer. Kömür tozundaki ince toz kısmının miktarı, bunun uçucu özelliğe sahip olması kömür tozunun patlayıcılığı ile ilişkilidir. Derinlik basıncının etkisi altında madencilik öncesinde kömür tozu oluşur. Bu tozlar kömür içindeki kırıklar içinde yerleşirler. Madencilik çalışmaları sırasında da kazı ve nakliye sırasında kömür tozu meydana gelir. Mekanize kazı toz oluşumunun fazla olduğu bir süreçtir. Ayrıca, kuru delik delme, her türlü kazı işlemi (Martopikör, delme-patlatma), kömürün bant, zincirli oluk yada vagonlarla nakli, işçilerin ocak yollarında yürümesi gibi süreçlerde kömür tozu oluşur. Kömürün toz haline gelme eğilimi kömürün sertliğine, petrografik yapısına, damarın derinliği gibi etkenlere bağlıdır. Sert ve kırılgan kömürler kolay kırıklanarak toz oluşumun artışına

5

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

neden olur. Kömür içindeki füsit tozlanmayı arttıran bir katkı yapar. Sert kömürde derinlik basıncı ile kömür tozu oluşumu ve bundaki ince toz oranı yumuşak kömüre oranla daha azdır. Üretim sırasında meydana gelen tozun büyük oranı tabanda, arında ve tahkimat üzerinde birikir. Bir kısım toz ise (özellikle ince toz) havaya karışır. Kömürün nakliyesi, nakliye ünitelerine yada silolara kömürün aktarılması sırasında oluşan kömür tozu havaya karışır. Ocak havasına karışan ince tozun bir kısmı havada askıda kalır. 3.7.2. Kömür Tozunun Patlama Tehlikesi Kömür tozunun sağlığa olan etkisinden daha önemli olan özelliği hava içinde belli oranlara eriştiğinde patlayabilmesidir. Havada asılı bulunan kömür tozu patlayıcı gazlar gibi patlama özelliğine sahiptir. Normal koşullarda katı kömür parçası yanıcıdır. Ancak ufalanarak ince toz haline geldiğinde tutuşabilir ve patlayabilir. Bunun nedeni ince toz haline gelen kömürün oksijenle temas eden yüzey alanının ve havaya verdiği yanıcı gaz miktarının artmasıdır. Yüzey alanı genişledikçe tozun yanabilme özelliği artar. Kömür tozu patlamaları aşağıdaki genel özellikleri taşır. 1. Kömür tozu ortamda metan olmasa da patlayabilir. 2. Kömür tozu küçük bir metan patlamasını büyük bir patlamaya çevirebilir. 3. Yanan bir toz bulutunun alevi bir gaz birikintisine ulaşabilir ve onu patlatabilir. 4. Ortamda ince ve kuru kömür tozlarının varlığı metanın alt patlama sınırını (5%) aşağıya çekebilir. 5. Patlamada kömür tozu etken olmuşsa önemli oranda CO açığa çıkar ve bu tür olaylar sonucu gerçekleşen ölümlerin 70–80%’i CO zehirlenmesi sonucu olur. 3.7.3. Kömür Tozu Patlamalarını Etkileyen Faktörler i) Tozun tane büyüklüğü: Tozun tane büyüklüğü azaldıkça yüzey alanı artar. Bağlı olarak ta, yanabilme özelliği ve ortama verdiği gaz miktarı artar. Büyüklüğü 830µm’ye kadar olan tozların patlayıcılık özellikleri vardır. 100 µm’den küçük tozlar patlama olasılığını ve şiddetini artırır. 10 µm’den küçük tozlar patlamada fazla etkin değildir. ii) Tozun kimyasal yapısı: Tozun uçucu-yanıcı gaz, sabit karbon, kül ve nem içeriğinin tozun patlayıcılığı üzerinde etkisi vardır. Uçucu madde içeriği yüksek olan kömürün patlama eğilimi de yüksektir. Ancak, kül ve nem içeriği tozun patlayabilme eğilimini azaltır. iii) Toz Yoğunluğu: Toz patlamalarını oluşturabilecek en düşük yoğunluk 50–60 gr/m3’tür. Ancak tozun inceliği, uçucu madde oranı, kül ve nem içeriği ve tutuşturma kaynağı gibi

6

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

etkenler bu değerin alt ve üstünde patlamaların gerçekleşebilmesine olanak sağlayabilir. Genel olarak, çalışma bölgelerinde çökelmiş yada havada askıda bulunan toz miktarının 100–120 gr/m3’ü aştığı durumlarda o işyeri toz patlaması bakımından tehlikeli olarak kabul edilir. Teorik çalışmalar en şiddetli patlamaların 300-400 gr/m3 toz yoğunluğunda gelişebileceğini göstermiştir. Bazı araştırmalar toz patlamaları için üst sınırın 2000-3000 gr/m3 olduğunu, bu değerlerden sonra tozun patlayıcılık özelliğini kaybettiğini ortaya çıkarmıştır. iv) Ortamda metan gazı varlığı: Ocak havasında metan gazının varlığı kömür tozu patlamaları için kabul edilen alt sınırı daha da düşürür. Aşağıdaki grafikten görüleceği gibi ortamda metan varlığına bağlı olarak kömür tozunun daha düşük yoğunluklarda patlaması olasıdır.

0,08 0,07

Kömür Tozu, gr/cm3

0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0 0

1

2

3

4

5

6

Metan, %

Metan-Kömür Tozu karışımlarının Patlayabilirlik Sınırları. v) Tutuşturma kaynağı: Tutuşturma kaynağının tipi ve gücü (sıcaklık, yoğunluk, kıvılcım veya alev büyüklüğü) kömür tozu patlamaları için önemlidir. Patlamaya neden olan tutuşturma kaynakları;


Metan patlamalarından kaynaklanan şok ve alevler,




Ateşlemeler sonucu oluşan şok ve alevler,




Elektrik hat ve kablolarında oluşan arklar,

7

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele




Sürtünme soncu oluşan ısı ve alev,




Tozlu havadaki tozların sürtünme sonucu elektriklenmesi ve bu statik elektriğin aniden boşalması soncu oluşan ark.

vi) Tozun çevredeki dağılımı: Tozun taban ve yan duvarlar üzerinde bulunması tehlikeyi bir oranda azaltır ancak tavanda, tahkimatın üst üniteleri üzerinde yer alan tozlar tehlikeyi arttırır. vii) Yeraltı koşulları: Galeri kesiti, ayak kesiti ve uzunluğu, galeri kesit değişiklikleri, Dörtyol ağızları ve dönemeçler gibi yeraltı koşulları patlamayı yada patlamanın şiddetini etkileyen unsurlardır. Ayrıca galeri yan duvarlarının cevher yada kayaç oluşu ve bunun kuru yada ıslak oluşu da patlamayı etkiler. 3.7.4. Kömür Tozu patlamalarının Özellikleri 1. İş yerinin düz ve uzun olduğu, havadaki kömür tozu dağılımının da üniform olduğu durumlarda patlama sonucu oluşan alevin hızı patlamanın başladığı yerden uzaklaştıkça artar. Patlama, başlangıç noktasında 60–100 m mesafeye kadar görece yavaş ilerler. 2. Patlamanın yayılma hızı, patlamanın yayıldığı açıklık boyunca oluşan kesit değişiklikleri ve dönemeçlerden büyük oranda etkilenir. 3. Patlamayı gerçekleştiren tutuşma açıklığın tozlu kısmının başında oluşmuşsa patlamanın yayılma hızı en düşük; tozlu kısmın ortasında olmuşsa patlamanın yayılma hızı 10 kat daha fazla olabilir. 4. Toz patlamalarında tozun sadece bir kısmı tamamen yanar. Geri kalanı kavrulur ve kısmen koklaşarak ağaç tahkimatın, yan duvarların ve tavanın yüzeyinde özgün deri ve kabuklar oluşturur. 5. Her patlamada iki tür şok vardır: a. Gaz ve havanın genleşmesinden oluşan şok, b. Patlama ürünlerinin sıcaklığının azalması sonucu oluşan karşıt (geri dönen) şok. 3.7.5. Kömür Tozu ve Grizunun Birlikte Patlaması Patlamaya ister önce kömür tozu sonra metan isterse de önce metan sonra kömür tozu neden olsun bu tip patlamalara Karışım Patlamalar denir. Kömür tozu metanın alt patlama sınırını düşürerek

patlamasına,

bölgesel

bir

patlamanın

genişlemesine/büyümesine

yada

şiddetlenmesine neden olabilir. Metan da kömür tozu patlamalarını meydana getirebilir yada şiddetini arttırabilir. Metanın önce patlaması daha önce çökelmiş olan tozların yoğun bir toz

8

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

bulutu halinde havaya karışmasına neden olur. Metan patlaması sonucu ortamda var olan yüksek sıcaklık kömür tozunu ateşleyerek patlamaya neden olur. Bu en tehlikeli durumdur. 3.7.6. Kömür Tozu Patlamalarının Önlenmesi


Toz oluşumunun yerinde önlenmesi: Bu tür önlemeler delik delme, kazı ve cevher nakli sırasında toz oluşumunun önlenmesi için daha önceki bölümde bahsedilen önlemelerdir.




Genel önlemler: Anti-grizu dinamit kullanmak gibi emniyetli ateşleme, gecikmeli ateşleme, açık alevli lamba kullanmaktan kaçınmak, uygun elektrik kabloları kullanmak, elektrik kaçaklarının önlenmesi, elektrik yada sıvı yakıt kullanan ekipmanın anti-grizu tertibatlı olmaları gibi ateşleme kaynaklarının dikkatli kullanımı yada kullanılmaması gibi önlemler ile havalandırmanın uygun olması ve ocak atmosferinin düzenli, kontrolü gibi çalışmalardır.




Barajlar: Patlamaların yayılmasının önlenmesi için alınmış önlemeler ek bir önlem olarak yada tek başına bir önlem olarak barajlar kullanılabilir. Taş tozu ve su barajı olmak üzere iki baraj uygulaması vardır. o Taş tozu barajları: İki yan duvar arasında galeri tavanında asılı bulunan ve üzerinde belirli miktarda yanma özelliği olmayan madde bulunduran levhalara taş tozu barajı denir. Patlamanın önünde giden hava darbesinin etkisi ile taş tozu barajı devrilir ve üzerindeki yanmaz malzeme tavan taban arasında patlama alevinin yayılmasını önleyecek şekilde bir perde oluşturur. Alev içinde bir ısı kaybı olur ve baraj gerisinde bulunan kömür tozu alev almaz. Taş tozu barajları, içeriğinde 14% ve daha fazla oranda uçucu madde içeren kömür ocaklarında uygulanır. Ana galerilerde Büyük Baraj, üretim panolarında ise Tali Barajlar oluşturulur. Ana barajlarda galeri kesitinin 1 m2’si için 400 Kg ve tali barajlarda ise 100 Kg taş tozu bulunur. Baraj uygulaması tek bir baraj şeklinde olabileceği gibi birbirini izleyen barajlardan oluşan bir baraj zonu şeklinde de oluşturulabilir. Taş tozu zonunda bulunacak baraj sayısı bir baraja konulacak taş tozu ve galerinin ihtiyacına göre belirlenir. Barajlar tavandan itibaren galeri yüksekliğinin 1/3’ünde bulunur. Tavan tahkimatı ile baraj üzerindeki malzemenin üst yüzeyi arasında en az 10 cm mesafe bulunmalıdır.

9

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

Taş tozu barajlarında yaygın olarak kalker (CaCO3) kullanılır. Taş tozu bileşiminin 96%’sı CaCO3 ve 4%’ü HCl içinde çözünmeyen madde bulunur. 4%’lük kısım içinde bulunması gereken kuvars miktarı 2,5%’i geçmemelidir.

Taş Tozu Barajı o Su Barajları: Patlamaların taş tozu yerine su ile soğutulması düşüncesi ile oluşturulmuşlardır. Bu yöntemde galerinin üst kısımlarında yerleştirilmiş sehpalar üzerin

plastik

yada

sac

kaplar

yerleştirilir.

Kaplar

120*40*25

(uzunluk*genişlik*yükseklik) boyutlardadır ve 125 lt su alabilirler. Ana baraj ve Tali baraj uygulaması su barajları ile de yapılır. Ana barajda 200 lt/m2, tali barajlarda ise 100 lt/m2 su kullanılır. Gazlı ocaklarda bu miktarlar iki katına çıkarılır.

10

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

Su Barajı


Tuzlama yöntemi: 1. Kaya tuzu yöntemi: Yöntemin amacı oluşan kömür tozlarının galeri duvarları, taban ve tavanına bağlamaktır. İnce öğütülmüş, pelte halindeki kaya tuzu tozları, iri tuz ve su ile birlikte galeri duvarları, tavan ve tabanına sürülür. Bu şekilde tuzlanmış galeri iki, üç günde bir su püskürtülerek ıslatılır. Yöntem taş tozu barajlarına kıyasla daha başarılıdır. Ancak havanın göreli neminin tuzlanmış galeride 75% olması yöntemin başarısı için ön şarttır. 2. CaCl2 Macunu Yöntemi: Bu yöntemde higroskopik CaCl2 bir jel maddesi içine konularak macun şeklinde bir karışım yapılır. Bu karışım püskürtücü bir donanım yardımıyla galeri duvar ve tavanına 5 mm kalınlıkta olacak şekilde püskürtülür. Galeri tabanına ise CaCl2 kepekleri serpilir. Jel maddesi macunun galeri duvarına yapışmasını sağlar. Higroskopik tuz hava akımındaki tozu tutar ve tuz tabakası üzerine çöken tozun tekrara havaya karışmasını önler. Macunun toz bağlama özelliği yaklaşık üç ay sürer. Bundan sonra yenilenmesi gereklidir. Uygulamalarda yöntemin kömür tozu ve metan patlamalarını belirgin şekilde azalttığı ortaya çıkmıştır. Tozun bağlanması solunan tozun azalmasını sağladığı gibi yöntem kaya tuzu yönteminin aksine ocak ikliminin nem içeriğinin yüksek olmasını gerektirmemektedir. Bu havalandırma koşullarının iyileştirilmesi anlamına gelir.

11

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele

3.7.7. Toz Ölçümü Toz ölçümü için geliştirilmiş çok sayıda alet bulunmaktadır. Bunların genel özelliklerini yansıtan bir ölçüm aleti aşağıda tanıtılmaktadır. Konimetre Konimetre bir pompa ile emilen havanın yapışkan bir madde ile kaplanmış yüzeye üflenmesi ve yüzeye yapışan taneciklerin sayılması ilkesi temelinde tasarlanmıştır. Çarpma yüzeyi kendi ekseni etrafında dönebilen ve üzeri parafixylol ile kaplanmış bir lameldir. Lamel pompanın hava çıkış ağzından 0,5 mm uzakta yerleştirilir. Emici pompa belirli bir hava hacmine (çoğunlukla 2,5 cm3) ayarlanır. Emilen hava konik bir memeden 100–200 m/sn hızla lamele üflenir. İri taneleri ayırmak için memenin önünde 60 meş’lik bakır elek bulunur. Eleğin tıkanması ve ölçümlerde hataların oluşmasını önlemek için iri tanelerin ayrıldığı düzeneğe sahip aletler geliştirilmiştir.

Çarpma Yüzeyi LAMEL Konimetrenin Çalışma İlkesi

12

3. Ocak Tozları ve Tozla Mücadele