No1 Variablesr2

ตัวแปร (Variable)

 ตัวแปร และกรอบการวิจัย  ความหมาย  ตัวแปรประเภทต่างๆ  ทดสอบ  มาตรในการวัด และ ระดับการวัด

Research P ro cess

กำำหนดปั ญห ำ

กำำหนดควำมหมำย ของมโนทัศน์ และตัวแปรท่ีจะวิจย ั

กำำหนดวิธก ี ำร วัดตัวแปรท่จี ะ วิจย ั

แนวคิด

ทฤษฎี

เลือกระเบีย บวิธก ี ำรวิจัย กำรรวบรวมข้อมู ล กำรจัดทำำข้อมูล กำรวิเครำะห์ ข้อมูลำเสนอรำยง กำรนำ

เลือกประชำก รและกลุ่มตัว อย่ำง

ตัวแปร (Variable)  เป็นสิง่ ที่ผู้วิจัยต้องการศึกษา มีคุณลักษณะ และเงื่อนไขแปรเปลี่ยนไปตามบุคคล หรือเวลา

ประเภทของตัวแปร  ตัวแปรอิสระ Independent variable  ตัวแปรตาม Dependent variable  ตัวแปรควบคุม Control variable  ตัวแปรเชิงลักษณะ Organism variable  ตัวแปรแทรก Intervening variable

ตัวแปรอิสระ Independent vari abl e

 หมายถึงตัวแปรที่มีอิทธิพลทำาให้สิ่งที่เกี่ยวข้องอยู่ด้ วยสามารถแปรเปลีย่ นค่า หรือแปรเปลี่ยนคุณลักษณะ หรือเงื่อนไขไป ตัวอย่ำง

ตัวแปรอิสระ Ind epe nde nt vari abl e

กำรศึกษำมีผลต่อรำยได้ กำรศึกษำถือเป็ นตัวแปรอิสระ กำรสูบบุหร่ีมีผลต่อกำรเป็ นมะเ ร็งปอด กำรสูบบุหร่ีถือเป็ นตัวแปรอิสระ

ตัวแปรอิสระ Independent variable (ต่อ)

กำรหย่ำร้ำงของพ่อแม่มีผลต่อจิตใจ ของบุตร กำรหย่ำร้ำงถือเป็ นตัวแปรอิสระ กลุ่มเพ่ ือนมีอิทธิพลต่อกำรสูบบุหร่ี ของเยำวชน

ตัวแปรตาม Dep end ent vari abl e

 เป็นตัวแปรที่จะต้องขึ้นอยู่กับสิ่งหนึ่งสิ่งใด หรือเป็นตัวแปรที่ต้องแปรเปลี่ยนค่า หรือคุณลักษณะไปตามอิทธิพลของตัวแปรอิสระ

ตัวแปรตาม De pendent va ria ble กำรศึกษำมีผลต่อรำยได้ รำยได้ถือเป็ นตัวแปรตำม กำรสูบบุหร่ีมีผลต่อกำรเป็ นมะเร็งป อด กำรเป็ นมะเร็งปอดถือเป็ นตัวแปรตำ ม

ตัวแปรควบคุม Control var iabl e  เป็นตัวแปรที่อยู่นอกเหนือจากตัวแปรอิสระที่เราส นใจนำามาศึกษา ในการศึกษาวิจัย ตัวแปรควบคุมจะถูกควบคุมเพื่อไม่ให้มามีผล หรืออิทธิพลเหนือตัวแปรตามที่เรากำาลังศึกษาอยู่

ตัวแปรควบคุม Control vari abl e กำรทดลองปลูกข้ำว 2 ชนิด คือชนิด ก. และชนิด ข. โดยใช้ปุ๋ยชนิด ค. กำรทดลองมีกำรควบคุมปริมำณน้ำำ และแสง เพ่ ือดูควำมเจริฐเติบโต และกำรให้ผลของข้ำวทัง้ 2 ชนิด ป๋ ุย เป็ นตัวแปรอิสระ อัตรำกำรเจริญเติบโต และผลผลิตข้ำว เป็ นตัวแปรตำม

ตัวแปรเชิงลักษณะ Organi sm vari abl e

 เป็นตัวแปรที่เกี่ยวข้องกับความแตกต่างระหว่างบุค คล ซึ่งในการศึกษาวิจัย ไม่สามารถจะจัดสภาพการณ์ให้เปลี่ยนแปลงไปเป็ นอย่างอื่นได้ เช่น เรื่องเพศ อายุ สถานภาพการสมรส และสติปัญญาเป็นต้น

ตัวแปรแทรก Inte rveni ng vari abl e  เป็นตัวแปรที่อยู่ระหว่างตัวแปรอิสระและตัวแปรตาม ตัวแปรแทรก มักจะร่วมกับตัวแปรอิสระไปมีอิทธิพลต่อตัวแปรตาม อาทิ ระดับการศึกษาสูง ลักษณะงานที่ทำา และระดับรายได้ การศึกษาเป็นตัวแปรอิสระ ในขณะที่ลักษณะงานที่ทำาเป็นตัวแปรแทรก และรายได้เป็นตัวแปรตาม

มาตรในการวัด

ระดับการวัด

 การวัดระดับแบ่งกลุ่มหรือ มาตรานามบัญญัติ (Nominal Scale)  การวัดระดับอันดับหรือ มาตราเรียงลำาดับ ( Ordinal Scale)  การวัดระดับช่วง หรือ มาตราอันตรภาค (Interval Scale)  การวัดระดับอัตราส่วน หรือมาตราอัตราส่วน (Ratio Scale)

ระดับการวัด (ปัจจุบัน)  มาตรานามบัญญัติ (Nominal)  มาตราเรียงลำาดับ ( Ordinal)  มาตราส่วน ( Scale)

การวัดระดับแบ่งกลุ่มหรือ มาตรานามบัญญัติ  ตัวแปรมีคุณสมบัติและค่า เท่าเทียม และเหมือนกัน (ตัวอย่าง)  ตัวเลขไม่มีความหมายในเชิงปริมาณ นำามาบวก ลบ คูณ หารไม่ได้ (ตัวอย่าง)  เป็นข้อมูลประเภทที่ไม่ต่อเนื่อง (discrete data)

การวัดระดับแบ่งกลุ่มหรือ มาตรานามบัญญัติ  โดยปกติตัวเลขที่วัดได้ในมาตรานามบัญญัติ ค่าที่ได้จะเป็นจำานวนเต็มบวก หรือ ศูนย์ ดังนั้น ค่าที่ได้จากตัวเลขจึงไม่สามารถ หรือไม่เหมาะสมสำาหรับการที่จะนำามาหาค่าเฉลีย หรือถ้าหากนำาค่าจากตัวเลขที่วัดได้ในมาตรานามบัญญัติมาหาคาเฉ ลี่ย ค่าเฉลี่ยที่ได้ก็จะไม่สามารถนำามาแปลความหมายได้ จึงถือได้ว่า ค่าที่ได้จากการวัดในมาตรานามบัญญัติเป็นตัวเลขที่ไม่ต่อเนื่อง (discrete data) เพราะไม่สามารถวัดเป็นจุดทศนิยมได้ และไม่สามารถนำามาทำาเป็นจุดทศนิยมได้อย่างมีความหมาย

การวัดระดับแบ่งกลุ่มหรือ มาตรานามบัญญัติ  ตัวอย่าง  เพศ ชาย = 1 หญิง = 2 ค่าเฉลี่ยของ 1+2 = 3/ 2 = 1.5 ค่าเฉลี่ย 1.5 ที่ได้ไม่มีความหมาย  สถานภาพการสมรส โสด = 1 สมรส = 2 หย่าร้าง = 3 ค่าเฉลี่ยของ 1+2+3 = 6 / 3 = 2 ค่าเฉลี่ย 2 ที่ได้ไม่มีความหมาย

 เช่นเดียวกับในกรณีอนื่ ๆที่มีความคล้ายคลึงกัน อาทิ ค่าเฉลี่ยที่ได้จากตัวเลขที่เป็นการแทนค่าของคณะที่นักศึกษาจบการศึ กษา หรือค่าเฉลี่ยที่ได้จากตัวเลขที่เป็นการแทนค่าของลักษณะอาชีพ เป็นต้น

การวัดระดับแบ่งกลุ่มหรือ มาตรานามบัญญัติ  เนื่องจากการวัดค่าในระดับมาตรานามบัญญัติ เป็นการวัดโดยการแบ่งข้อมูลนั้นๆออกเป็นประเภท (category) ซึง่ ถือเป็นการวัดข้อมูลในเชิงคุณภาพ ดังนั้น ข้อมูลที่ได้จึงแสดงออกถึงความแตกต่างในเชิงคุณลักษณะเท่านั้น แต่ไม่ได้แตกต่างกันในเชิงของตัวเลข อาทิ  เพศ เราอาจแทนค่า ชาย = 1 หญิง = 2 หรือ ชาย = 2 หญิง = 1 ก็ได้ โดยค่า 1 หรือ 2 เพียงแต่เป็นสัญลักษณ์ ที่บอกถึงความเป็นชาย หรือ หญิงเท่านัน้ แต่ไม่ได้บอกถึงความมากหรือน้อยของ ค่า 1 กับ 2 เลย  สถานภาพการสมรส โสด = 1 สมรส = 2 หย่าร้าง = 3 ตัวเลขที่กำาหนดให้จึงบอกแต่เพียงสถานภาพการสมรสเท่านั้น ไม่ได้บอกถึงความมากน้อยเลย เราสามารถ แทนค่าใหม่ได้ อาทิ สมรส = 1 โสด = 2 หย่าร้าง = 3

การวัดระดับแบ่งกลุ่มหรือ มาตรานามบัญญัติ

 ตัวอย่างการวัดในระดับมาตรานามบัญญัติ

 เพศ ชาย = 1 หญิง = 2  อาชีพ ราชการ = 1 รัฐวิสาหกิจ = 2 เจ้าของธุรกิจ = 3 ลูกจ้าง/พนักงานบริษัท = 4 รับจ้าง/ใช้แรงงาน = 5 เกษตรกร =6  คณะที่จบการศึกษา สังคมสงเคราะห์ศาสตร์ = 1 สังคมวิทยาฯ = 2 นิติศาสตร์ = 3 รัฐศาสตร์ = 4 วารสารฯ = 5 พาณิชย์ฯ = 6 เศรษฐศาสตร์ = 7 ศิลปศาสตร์ = 8

การวัดระดับอันดับ  ตัวแปรมีคุณสมบัติบอกความมากกว่า หรือน้อยกว่าได้ แต่บอกไม่ได้ว่า มากน้อยกว่ากันเท่าใด  ปกติจะไม่นำามาบวก ลบ คูณ หารกัน เพราะเป็นข้อมูลแบบไม่ต่อเนื่อง  ในกรณีที่นำามาบวก ลบ คูณ หาร กัน จะสมมุติว่า เป็นข้อมูลแบบต่อเนื่อง  ตัวอย่าง การวัดความคิดเห็น เห็นด้วย = 3 เฉยๆ = 2 ไม่เห็นด้วย = 1

การวัดระดับช่วง  ตัวแปรมีคุณสมบัติที่สามารถบอกความมากน้อยกว่ากันได้ และความมากน้อยมีความห่างที่เท่ากัน เช่น อุณหภูมิ  การวัดระดับช่วง ตัวเลขที่ได้จะไม่มีศนู ย์ที่แท้จริง เช่นอุณหภูมิที่ 0 องศา และ 1 องศา ตัวเลข 1 องศา มากกว่า 0 องศา แต่ทั้งสองจำานวนได้จากการสมมุติขึ้น  ตัวเลขสามารถนำามา บวก ลบ คูณ หาร กันได้

การวัดระดับอัตราส่วน

 ตัวแปรมีคุณสมบัติที่มีความมากน้อยกว่ากันอย่างแท้จ ริง และความมากน้อยจะมีช่วงห่างทีเ่ ท่ากัน เช่น ความยาว นำ้าหนัก ส่วนสูง  ตัวเลขที่วัดได้เป็นข้อมูลแบบต่อเนื่อง และมีศูนย์ที่แท้จริง  สามารถนำามา บวก ลบ คูณ หาร กันได้