New Microsoft Word Document.docx

BAB IPENDAHULUAN1.1Pengenalan Setiap negara di dunia amat memerlukan kepada struktur jalan kerana iamemainkan peranan yang penting dalam perhubungan di antara satu kawasan kekawasan yang lain dan juga ia adalah pemangkin kepada ekonomi setempat. Jalan diMalaysia ada beberapa jenis jalan yang digunapakai mengikut kesesuaian keadaantempat iaitu jalan tanah, jalan batu kelikir, jalan berturap bitumen, jalan konkrit(turapan tegar) dan jalan turapan blok saling mengunci.Bagi jalan tanah ia menggunakan tanah semulajadi atau tambak yangdipadatkan sebagai permukaan laluan. Jalan jenis ini biasanya dibina di kawasan pedalaman dan bahan yang biasa digunakan adalah laterit. Bagi jalan batu/kelikir pula ialah satu lapisan batu kelikir dihamparkan ke atas tanah yang dipadatkanmembentuk permukaan yang lebih baik dan kuat berbanding jalan tanah. Jalan berturap bitumen pula digunakan untuk menaggung lalulintas yang lebih tinggi berbanding jalan tanah atau kelikir. Jalan konkrit (turapan tegar) mempunyai strukturhampir sama dengan konkrit beras alt tetapi lapisan permukaannya menggunakankonkrit bertetulang. !iantara kelebihan turapan ini berbanding turapan anjal ialah ialebih kuat dan tahan lama dan juga penyenggaraan kurang begitupun kos"

pembinaannya adalah tinggi manakala turapan blok saling mengunci ia masih belumdigunakan dengan lebih meluas lagi. #urapan jenis ini kerap digunakan di kawasan persimpangan, selekoh dan kawasan yang sering berlaku tumpahan minyak sepertiterminal dan perhentian bas.!i seluruh Malaysia terdapat $%,&&& km jalan yang menghubungkan ke setiapnegeri dimana '% peratus daripadanya adalah berturap. Jalan ini dibahagikan kepadalima kategori berdasarkan punca kewangan untuk pembinaan dan peyenggaraan bagitujuan pentadbiran dan lima kategori tersebut adalah Jalan ersekutuan, Jalan #ol,Jalan egeri, Jalan Majlis erbandaran atau !aerah dan lain*lain jalan kecil.Jalan ersekutuan ber ungsi untuk menghubungkan bandar utama dan pintumasuk negara (menghubungkan antara bandar dan negeri). !ibina dan disenggaramenggunakan kewangan ersekutuan di bawah J+ ersekutuan. Bagi Jalan #ol pula dibina dan disenggara oleh -embaga lebuhraya Malaysia (--M) dan ia adalahaltenati kepada Jalan ersekutuan. Jalan egeri ia dibina dan disenggara untukmeningkatkan perhubungan dalam negeri dan menyediakan jalan in rastruktur bagikawasan dalam sesuatu negeri. Jalan Majlis erbandaran atau !aerah dibina dalamkawasan Majlis erbandaran atau !aerah termasuk jalan yang dibina oleh pemaju perumahan. +ewangan atau kos pembinaaan dari belanjawan sendiri uma disubsidioleh ersekutuan manakala lain*lain Jalan +ecil iaitu Jalan kampung dibina dandisenggara oleh pejabat daerah dalam negeri menggunakan kewangan negeri dan ia jalan piawai rendah disebabkan isipadu lalu lintas yang rendah.Bagi kajian kes yang akan kita okus dan bincangkan ini iaitu jalan luar bandar dimana kategori jalan luar bandar termasuk dalam kategori jalan negeri atau jalan daerah mengikut kesesuaian keadaan tempat. Spesi ikasi piawai yang biasadigunakan untuk pembinaan jalan luar bandar adalah mengikut piawai sediada J+ manakala garis panduan untuk jalan luar bandar pula terbahagi kepada dua iaitu eometri Jalan dan Struktur Jalan.0

1.2Pernyataan Masalah .Setiap pembinaan in rastruktur adalah diperlukan lebih*lebih lagi pada 1amanyang serba moden ini dimana segala maklumat atau perhubungan hendaklah sentiasacepat. 2leh itu masyarakat kawasan di luar bandar juga harus mengecapi samadengan apa yang diperolehi oleh masyarakat di bandar supaya

ada keseimbangan dankoordinasi di antara dua tempat. Salah satu pembinaan in rastruktur yang penting bagi mengerakkan dan menghubungkan masyarakat di luar bandar denganmasyarakat di bandar ialah jalan raya.Biasanya pembinaan jalan di luar bandar dibuat tanpa mengambil kira banyak aktor dan inilah yang menyebabkan berlakunya banyak masalah semasa sesuatu projek itu dalam pembinaan. 3kibat daripada masalah*masalah tersebutmenyebabkan projek tidak dapat disiapkan mengikut tarikh kontrak dan ini akanmenimbulkan kerumitan kepada pengguna*pengguna kawasan luar bandar.Bagi mengetahui gambaran awal berkaitan projek pembinaan jalan luar bandar maka satu temubual telah dijalankan dengan pihak J+ dan didapati terdapatmasalah*masalah yang timbul semasa kerja*kerja pembinaan jalan luar bandarseperti kelewatan penyiapan projek, perancangan kerja kontraktor yang tidak teratur.#erdapat juga masalah berkaitan lukisan pembinaan dan 4Bill 2 5uantities6 yangtidak menepati atau tidak sama dengan kerja*kerja di tapak. 2leh yang demikian satukajian akan dijalankan bagi mengkaji dengan lebih lanjut masalah*masalah yangtimbul semasa di tapak bina.7

1.3Objekti !ajian. Secara amnya kajian ini mempunyai tiga (7) objekti utama iaitu8i)Mengkaji peringkat*peringkat yang terlibat dalam pembinaan jalan luar bandar.ii)Mengenalpasti aktor* aktor utama yang menyebabkan kelewatan perlaksanan dan penyiapan projek pembinaan jalan luar bandar.iii)Mengenalpasti masalah*masalah utama yang dihadapi oleh kontraktor semasamenjalankan kerja*kerja pembinaan jalan luar bandar. 1."#k$% !ajian. !alam memastikan segala objekti kajian tercapai sebagaimana yangdirancang, skop kajian yang khusus perlu ditentukan terlebih dahulu agar matlamatkajian tidak tersasar daripada matlamat asalnya.!engan ini, skop kajian yang akan ditekankan dalam perbincangan ini adalah8i)+ajian ini hanya menumpukan kepada pembinaan jalan luar bandaryang dibina secara tender.ii)+ajian dan tinjauan dibuat untuk projek pembinaan jalan luar bandardi daerah ua Musang.iii)+ajian ini melibatkan mereka yang terlibat secara langsung dalam pembinaan jalan luar bandar iaitu J+ , perunding dan kontraktor.9

1.&Met$'$l$gi !ajian Metodologi penyelidikan yang telah dibuat secara ringkas adalah ditunjukkanseperti di dalam rajah "." (ajah 1.1)*arta Alir Met$'$l$gi Penyeli'ikan+A,U! DANOB,E!+I-#!OP !A,IANDA+A #E!UNDE( BU!U BU!U/(U,U!AN DAN,U(NAL % !EPU+U#ANPEN0UMPULANDA+AANALI#I# DA+A!A,IANPE(PU#+A!AAN#OAL #ELIDI! DA+A U+AMA

PE(UNDIN0!EPALAPE!E(,A!ON+(A!+O(

BAB IIPEMBINAAN ,ALAN LUA( BANDA(.2.1Pengenalan. Sejarah pembinaan jalan telah bermula sekitar 0$&& SM iaitu jalan yang paling awal dibina untuk perdagangan sutera dan gading antara hina dan :ndia yangdipanggil -aluan Sutera hina. Bagi jalan batu bata dan berturap as alt yang palingawal ditemui di kawasan bandar di Babylon dan jalan melalui kawasan pergunungandi Mesopotamia dan di ;gypt dimana ungsi jalan tersebut adalah untuk membawa batu bagi pembinaan piramid. Manakala pembinaan jalan yang terawal mempunyaisistem penyaliran permukaan berpaip yang sempurna ditemui di :ndia iaitu di sekitar-embah :ndus. Sejarah jalan yang paling terkenal dan juga menjadi perintis kepadastruktur jalan yang digunakan hingga masa kini ialah Jalan ;ra oman iaitusepanjang %&&&km telah dibina bermula dari adi1 di pantai barat Sepanyol melalui erancis, Jerman, :tali, #urki, Syria, 3 rika dan kembali ke #angeir membentuk satu pusingan dimana jalan tersebut menggunakan tiga struktur binaan jalan iaitu8i)-apisan pertama * #anah yang digunakan.ii)-apisan kedua * ermukaan berkelikir.iii)-apisan ketiga * Berturap$

Setiap bahan yang dihasilkan ada pengasas dan perekabentuknya begitu jugadengan jalan dimana ada beberapa nama yang terkemuka dalam mengasas danmerekabentuk jalan moden pada kurun kelapan belas iaitu 8i)John Metcal ("'"') < dikenali sebagi Blind Jack 2 +naresborough. Buta pada umur $ tahun kerana cacar. ernah menjadi pemusik, tentera, pemandukereta kuda dan pedagang kuda sebelum menjadi pembina jalan pada umur9& tahun. Membina 0=& km jalan di >orkshire termasuk semua jambatan, pembentung, tembok penahan dan lain*lain lagi. Menekankan saliran dan asas(sub*tapak) yang sempurnaii) obert hilips < merupakan perintis sebenar dalam merekabentuk jalan. ada"'7$ meyarankan dalam satu kertas kerja bahawa satu lapisan kelikir yangdiletakkan di atas tapak bersaliran sempurna akan dipadatkan oleh laluintasmenjadi permukaan jalan yang keras.iii)#resaguet ("'"$) < akti daripada "'9$ hingga "''%. Beliau memperkenalkankaedah pembinaan yang lebih murah dengan meletakkan seluruh struktur kedalam parit untuk mengaraskan dengan persekitaran. Masalah penyalirandiatasi dengan membuat lapisan permukaan kalis air, subgred dikamberkandan pembinaan parit sisi yang dalam.i?)#homas #el ord ("'%') < bekerja sebagai pelatih tukang batu sebelumterkenal sebagai seorang jurutera awam. Merekabentuk "$&& km jalan,terusan, jambatan dan kebanyakan kerja kejuruteraan awam di Britain dan;ropah @tara. Jalan direkabentuk dengan ormasi mendatar, sub*tapak,kamber dan lapisan lain berketebakan sekata.?)John Macadam ("'%$) < pakar kejuruteraan jalan sebenar yang pertama.+embali dari 3merika pada "'A7, tidak akti sehingga menjadi jurukur pada"A"$ dan penasihat pembinaan jalan pada "A0$. Jalan direkabentuk dengan ormasi berkamber dan menggunakan batu halus bersegi sebagai bahan binaan menghasilkan pembinaan yang lebih murah.'

Jalan luar bandar yang juga merangkumi jalan*jalan di dalam kawasankeselamatan (+;SB3 ), dilaksanakan dibawah pengawasan J+ dan direkabentukoleh pihak J+ sendiri atau oleh perunding dan kebanyakan projek*projek terkinimenggunakan rekabentuk yang dibuat oleh pihak perunding. embinaan projek jalanluar bandar mempunyai piawai yang perlu dipatuhi dan juga beberapa garispanduanyang telah ditetapkan. Syarat*syarat ini perlulah dipatuhi terlebih dahulu

sebelumrekabentuk hendak dibuat bagi memastikan jangka hayat jalan tersebut dapat bertahan lama dan juga memenuhi spesi ikasi yang telah ditetapkan.3spek*aspek penyeliaan semasa pembinaan juga harus dititik beratkan keranahasil kajian yang dibuat didapati projek*projek yang bermasalah dan tidak berkualitiadalah disebabkan kecuaian dan sikap ambil mudah mereka yang terlibat dengan penyeliaan di tapak bina dan ini terjadi kemungkinan disebabkan oleh dua aktoriaitu sikap indi?idu tersebut yang tidak bertanggungjawab ataupun indi?idu tersebutkekurangan ilmu pengetahuan yang berkaitan dan inilah yang hendak di okuskan dandibincangkan di dalam bab ini kerana jika berlakunya kegagalan sesuatu projek pembinaan khususnya projek pembinaan jalan luar bandar maka masyarakat yangakan menanggung kerugian kerana modal untuk membina projek pembinaan ituadalah hasil daripada kutipan cukai*cukai yang dibayar oleh orang ramai. 2.2 Pia ai ,alan L ar Ban'ar i.Jalan luar bandar juga merangkumi jalan*jalan di dalam kawasan keselamatan(+;SB3 ), dilaksanakan oleh J+ negeri dengan menggunakan piawai J+ sediada.ii.!ari segi eometri piawai yang digunakan adalah dari piawai " hingga ke 7 bergantung kepada jumlah tra ik dan keadaan rupa bumi samada berbukit atau tanah pamah. !ari segi kekukuhan asas jalan (road base) J+ mempraktikkan ketebalan asas (road base) dari batu baur setebal 07& < 7&&mm bagi kekuatan tanah dengan ukuran B "& .A

iii.Jalan yang dibina mengikut piawai J+ direkabentuk untuk jangka hayat 0& tahun dengan syarat penyelenggaraan dilakukan denganteratur dan penambahan beban berat kenderaan adalah seperti yangdijangkakan semasa

rekabentuk. Sekiranya tambahan beban berat kepada jalan melampaui yang dijangkakan, jangkahayat jalan tersebut akan terjejasdan menurun kepada separuh dan ada kes*kes yang mana terlebih bebanantelah merosakkan jalan dalam tempoh yang lebih singkat (0*7 tahun). 2.3 0aris%an' an Unt k ,alan L ar Ban'ar ". arispanduan ini dibahagi kepada dua bahagian 8*a) eometri Jalan b)Struktur Jalan0. erkara asas yang ingin dinyatakan di dalam garispanduan ini ialah untukmengadakan jalan di luar bandar yang selesa dan selamat serta tahan untuk jangka masa yang tertentu sesuai dengan kegunaan seperti yang diharapkan.7.Sebelum jalan*jalan ini direkabentuk adalah amat perlu untuk perancang dan perekabentuk yang terlibat mengenal pasti dan membuat unjuran tentang penggunaan dan bebanan jalan sedia ada dan yang dijangkakan.9. arispanduan ini menyatakan nilai*nilai dan ukuran yang minima untuksesuatu kategori jalan. @saha*usaha harus dibuat untuk mendapatkan nilaiyang setinggi sekali bersesuaian dengan kos.%.Sekiranya berlaku kekurangan kewangan, bagi jalan*jalan baru, kuranganharus dilakukan bagi komponen*komponen yang tidak melibatkan geometri jalan. Misalannya, lebar permukaan jalan boleh ditambah pada bila*bila masa,apabila kewangan mengi1inkan, sekiranya pembentukan jalan mempunyaikelebaran yang sesuai. Jajaran jalan yang buruk contohnya re1ab yang=

sempit atau garadien yang terlalu curam apabila telah siap dilaksanakanadalah terlalu sukar dan mahal untuk diperbetulkan dan kebiasaannyamemerlukan jajaran yang baru untuk membetulkan kesilapan yang terdahulu.$.Jalan*jalan di luar bandar harus dirancang untuk jangkahayat 0& tahundengan penyenggaraan yang teratur setiap tahun. Bergantung kepadakegunaan dan tra ic, balik pulih permukaan atau Co?erlayD di adakan dalamtempoh "& hingga "% tahun selepas pembinaan.'.+ajian tanah (tentang kekuatannya) perlu di adakan untuk menentukankekukuhan dan kestabilan jalan yang dibina.A.Seboleh*bolehnya kerja kerat/tambun tanah hendaklah paling minima sejajardengan kategori jalan. :ni adalah untuk mengurang kos keseluruhan danuntuk tidak menjejas alam persekitaran terutama bagi kawasan*kawasan pelancongan di mana keadaan rupa bumi harus di pelihara. !alam hal ini,adalah lebih baik jalan dibina mengikut lereng atau kontor bumi, dimanamunasabah.=.Saliran dan pembentong hendaklah di adakan secukupnya kerana banyak kes*kes kerosakan jalan berlaku berpunca dari masalah air."&.Bagi kawasan*kawasan di luar bandar yang ada akti?iti komersil dan industri,re1ab hendaklah dilebihkan dan gradien jalan hendaklah tidak melebihi $ sekiranya panjang gradien tidak melebihi 0&& m. Sebaliknya tambahan loronguntuk pendakian/penurunan hendaklah di adakan."".-andskap hendaklah diadakan di mana munasabah umpamanya tempat*tempat rekreasi dan pelancongan, jalan hala kepusat*pusat pertumbuhan dankediaman dan sebagainya."&

2.3.10e$ etri ,alan ". eometri jalan bagi jalan*jalan luar bandar di bawah pembiayaan + -Bmeggunakan piawai yang dikeluarkan oleh J+ sepertimana Jadual " (lihatlampiran).0.Bagi jalan*jalan yang tidak dapat memenuhi piawai pada jadual ",dicadangkan mematuhi jadual 0 (lihat lampiran).7. e1ab yang sah adalah satu syarat untuk melayakkan penerima geran penyenggaraan.9.Jalan*jalan di dalam ladang yang tidak diturap (jalan tanah) yang mana berkemungkinan akan menjadi jalan penghubung antara perumahan di masahadapan dicadangkan mematuhi jadual 0 (lihat lampiran).%.Sekiranya perlu menjimatkan kegunaan tanah atas sebab*sebab tertentu,dicadangkan supaya jadual 7 (lihat lampiran) dipatuhi (jalan sub*standard). 2.3.2#tr kt r ,alan ".+etebalan turapan jalan (pa?ement) bergantung kepada kekuatan tanah asas(subgrade).0.3da beberapa cara untuk mengukur kekuatan tanah asas ini. Satu daripadakaedah pengukuran ini ialah B . Bagi tujuan panduan ini pengukuran berasaskan B digunakan. ihak perekabentuk boleh menggunakan kaedah*kaedah lain yang telah diterima pakai oleh J+ atau badan*badan pro essional yang lain.""

7. B yang digunakan untuk panduan ini ialah antara % hingga "& .+etebalan struktur jalan yang dicadangkan adalah seperti jadual 9 (lihatlampiran). Bagi jenis tanah yang lemah, rekabentuk yang khas perlu dibuatdan penggunaan kaedah*kaedah penguatan asas seperti lapisan terram(geoteEtiles dan sebagainya) perlu di ikirkan bersesuaian dengan kos.9.Spesi ikasi untuk bahan*bahan pembinaan jalan dicadangkan menggunakanspesi ikasi J+ Malaysia.

2."Peringkat Peringkat Dan Masalah Masalah 4ang terlibat Dala Pe binaan ,alan L ar Ban'ar.2.".1Peringkat Peran5angan Sungguhpun masalah tapak yang dikenalpasti iaitu pengambilan tanah, tiada jalan masuk, keadaan i1ikal tanah/tapak dan penyediaan pelan tapak merupakanmasalah pihak jabatan pelanggan/pemilik tetapi ianya juga akan menganggukelancaran perlaksanaan projek*projek yang dijalankan. :ni adalah disebabkan beberapa masalah yang timbul dan gagal diselesaikan oleh jabatan pelanggan selepasCBrie D dikeluarkan.(i) engambilan #anah.+elewatan berlaku apabila pihak pelanggan/pemilik menghadapi masalahdalam mempercepatkan proses pengambilan tanah dan keluasan tapak yang diberitidak mencukupi.(ii)+eadaan Fi1ikal #anah+eadaan tanah yang dipenuhi batu, berpaya dan berlurah menyukarkan kerja*kerja pembinaan di atas tapak yang dicadangkan."0

(iii)#iada Jalan Masuk. adangan tapak tidak boleh dimasuki kerana tiada jalan masuk. +edudukantapak jauh dari jalan raya sedia ada.(i?) enyediaan elan #apak. unca*punca kelewatan bagi penyediaan pelan tapak ialah 8*i)#idak mengikut Cbrie Dii) indaan kepada Cbrie D asaliii) indaan kepada pelan tapak oleh pihak pelanggani?)+ekurangan kakitangan terutama pelukis pelan. 2.".2Peringkat +en'er Faktor* aktor kelewatan yang dibangkitkan di peringkat tender ialah 8*i)+elewatan keputusan -embaga #ender.ii)+elewatan keputusan /kelulusan peruntukan dan kewanganiii)+elewatan Surat Setuju #erima #ender. 2.".3Peringkat Pe binaan Faktor* aktor kelewatan penyiapan projek yang sering timbul diperingkat ini pada kebiasaannya banyak melibatkan tindak*tanduk pihak kontraktor ataupundengan kata lain ianya bergantung kepada keupayaan pihak kontraktor itu sendiri. !imana diperingkat ini aktor* aktor kelewatan yang sering timbul ialah seperti 8*i)+ewangan kontraktor ii)Bekalan bahan binaan seperti simen, besi tetulang, dan lain*lain.iii)+ekurangan tenaga kerja."7

i?)Masalah teknikal.?)+elewatan membuat keputusan/tindakan di tapak.!iperingkat pembinaan ini, sekiranya aktor* aktor kelewatan seperti di atastidak dapat diatasi dengan segera maka dua perkara yang berlaku kepada sesebuah projek itu ialah 8*i) rojek Sakit < (+emajuan kerja lewat, melebihi 7& atau sama )ii) rojek -ewat < (-ewat diserah kepada jabatan pelanggan dan terpaksamelalui beberapa kali lanjut masa).Selain daripada aktor* aktor kelewatan yang tersebut di atas, masalah perubahan kerja (G.2) kepada projek*projek juga boleh menganggu kemajuan kerja. ontoh*contoh perubahan kerja yang boleh dan berlaku dalam pembinan 8*i)+uantiti rumput dalam CB5D tidak sama seperti dalam pelan tapak.ii)+uantiti longkang dalam CB5D tidak sama seperti dalam pelantapak.iii) ertukaran sai1 CpilesD daripada sai1 kecil kepada sai1 yang lebih besar.i?) erubahan kuantiti untuk kerja*kerja tanah ( C3ctualD tak sama dalamCB5D ) yang melibatkan jumlah kuantiti yang melebihi 7& kuantititasal.?)!an lain*lain.!aripada masalah*masalah yang dikenalpasti di atas didapati kebanyakkan perubahan*perubahan kerja berpunca semasa penyediaan pelan dan CB5D dan beberapa kemungkinan yang menyebabkan perkara ini berlaku adalah

seperti 8i)+urang ketelitian semasa menyediakan pelan tapak.ii)Beberapa perkara atau item sepatutnya dimasuk ke dalamCB5D yang tidak dimasukkan.iii)#erlalu banyak projek untuk disiapkan segera.i?) enyediaan pelan tanpa semakan semula dengan keadaan ditapak bina dilakukan."9

2."."Peringkat #ia% Masalah*masalah yang berlaku di peringkat ini pula ialah 8*i)+elewatan pengeluaran perakuan muktamad. 2.".&-akt$r -akt$r Lain Manakala aktor* aktor lain yang berkaitan pengurusan penyeliaan dankeadaan di tapak juga memainkan peranan dalam kelewatan penyiapan projek pembinaan jalan luar bandar. !i antaranya ialah 8*a)Masalah organisasi yang menguruskan projek8*+ecacatan dalam perancangan teknik *Masa yang tidak sesuai* enyeliaan kerja yang kurang be rkesan*+urang persediaan kerja*#indakan di luar bidang kerja*+urang kerjasama antara pelbagai kemah iran*3rahan yang kurang tepat dan tidak berkesan/lengkap*+elalaian atau cuai di dalam kerja seharian*#indakan di luar bidang kuasa2leh yang demikian adalah bertepatan dengan kenyataan osemary Stewart("=A%) bahawa masalah dalam organisasi timbul kerana mereka tidak tahumenghubungkaitkan kegiatan mereka kepada lain*lain bahagian organisasi tersebut.!i sini pembetulan hendaklah dibuat dalam rangkaian arahan di dalam sistemorganisasi tapak tersebut."%

b)Masalah buruh. erkara utama di dalam permasalahan buruh ialah kekurangan tenaga mahir,ketidakhadiran pekerja yang melampau, penyelarasan gaji yang tidak sekata, jaminanterhadap kerja lebih masa (guaranteed o?ertime) dan paling mudah sekali ialahkebajikan pekerja di tapak bina seperti pengajian kesihatan serta keselamatan.Faktor yang terkemudian pula ialah masalah buruh asing yang melanda egara kita, elemen kouta dan bayaran premium atau le?i pekerja asing telahmenjadi masalah pada pasaran buruh semasa ini. Halaupun di egara kita terdapatakta untuk menjaga +eselamatan ekerja seperti Socso (Social Security2rganisation) dan CworkmenDs ompensaion 3ctD yang mana semua ini untukkebaikan pekerja tetapi ianya juga sedikit sebanyak atau secara tidak langsungmemberikan kesan terhadap kelewatan, kualiti kerja dan bahan memandangkanminda pekerja yang tidak menentu dan kegunaan yang mengatasi keperluan.c)Masalah keselamatan.Masalah keselamatan di tapak bina adalah terlalu kritikal memandangkan peratusan kemalangan yang semakin meningkat. Menurut 3.!.3usten ( orlida 3bd+arim dan !ayang Sopia 3b a1ak), kebanyakan masalah kesihatan dankeselamatan dapat dihindari melalui maklumat, arahan dan latihan yang lebih baik.2leh yang demikian pengurusan dan keperihatinan organisasi di tapak bina bolehmengurangkan kadar kemalangan di tapak bina. Jadi alsa ah kemalangan di tapak bina akan menyebabkan pertambahan kos dan mungkin boleh menganggu kelicinan projek patut dihayati untuk kebaikan bersama.d)Masalah +ualiti#erdapat banyak aktor yang menyebabkan timbulnya masalahyang berkaitan kualiti kerja. !i antaranya ialah 8**+ekurangan sumber yang berkualiti*+os yang tidak realistik * ekerja yang tidak komited*+egagalan komunikasi dan koordinasi*+on lik *+ekurangan pengawasan"$

2.&As%ek As%ek Asas Penga asan Di +a%ak Bina2.&.1D$k

en !$ntrak

3dalah tugas utama bagi seseorang pengawas kerja mempelajari !okumen+ontrak untuk memahami segala penentuan dan segala peraturan di sampingmeneliti setiap pelan/lukisan yang menyertai !okumen +ontrak ini. Jika terdapat percanggahan atau kekeliruan pada pelan, senarai bahan dan spesi ikasi kerja, semua permasalahan ini hendaklah dirujuk kepada Jurutera rojek. :ni hendaklahdiamalkan sebelum kontraktor memulakan kerja. Sehingga ini dilakukan tidaksesiapa yang boleh menjalankan tugas pengawasan tapak dengan memuaskan. 2.&.2*arta Bar Seperti diamalkan oleh J+ bagi projek besar kontraktor adalah diperlukanmengemukakan satu arta Bar yang menunjukkan segala rancangan kemajuan setiap jenis kerja/akti?iti yang terlibat dalam projek ini. arta Bar ini boleh dikemukakandalam beberapa bentuk tetapi tujuan semuanya adalah sama. Faedah* aedah yangdapat diperolehi daripada sesuatu arta Bar yang telah dirancangkan dengan telitiadalah seperti berikut 8*(a)Segala kemajuan setiap kerja/akti?iti dapat dicatitkan dan satu gambaranyang tepat dapat diperolehi dengan segera.(b)Segala kelemahan dan kelewatan kerja dapat dikesan dengan terang dantindakan segera boleh diambil untuk mengatasi sesuatu masalah.3kti?iti yang penting dapat diasingkan dan keutamaan hendaklah diberikan kepada akti?itiyang berkenaan pada setiap peringkat pembinaan."'

(c)Sebagai satu asas bagi menasihatkan pemborong mengambil sesuatu tindakansebelum terlambat.(d)Masalah pembinaan dapat dicatitkan. 2.&.3B k Harian +a%ak 6#ite Diary7 Sebuah buku harian tapak hendaklah diadakan di setiap tapak bina. engawas kerja adalah diperlukan mengisi buku itu pada setiap hari. :si kandunganini termasuk keadaan cuaca, bilangan pekerja, kemajuan kerja hari berkenaan, arahankerja dan lain*lain catitan.Iendaklah ditegaskan buku ini diisi dengan penuh dan dengan teliti kerana buku itu adalah sebuah dokumen yang penting untuk rujukan pada bila*bila masahadapan. 2.&."Arahan !erja !ari masa kesemasa pegawai pegawas kerja adalah diperlukan memberiarahan kerja kepada kontraktor di tapak bina. Sekiranya arahan kerja ini adalahdi ikirkan penting ia hendaklah dicatitkan dalam buku harian tapak dan kontraktordiminta menandaangani juga sebagai pengakuan penerima arahan ini. Iarusdiingatkan segala arahan peraturan kerja dan lain*lain hendaklah diterangkan dengan jelas kepada kontraktor dan mempastikan kontraktor berkenaan aham apa yangdimaksudkan. eraturan dan arahan kerja mestilah selalu adil dan saksama tanpamenyebelahi mana*mana pihak."A

2.&.&Mesy arat +a%ak

Minit Mesyuarat #apak ialah satu dokumen yang penting dan akan dirujuk pada masa hadapan apabila masalah*masalah dan pertikaian timbul. Bagi projek* projek besar Mesyuarat #apak dikehendaki diadakan pada setiap bulan. MinitMesyuarat #apak hendaklah disediakan dalam ormat yang telah diluluskan untukmembolehkan butir*butir dan maklumat*maklumat lengkap berkenaan perkembangan projek dicatitkan. #ujuan mesyuarat tapak adalah untuk meninjau kemajuan kerjadan mengatasi sebanyak masalah yang boleh yang telah dibangkitkan. !engan penyelesaian kebanyakan masalah di tapak bina adalah diharapkan pengawasan kerjaakan lebih berkesan dan ber aedah. 2.&.8Pe bayaran !e aj an ada biasanya bagi projek*projek besar kontraktor akan menyediakantuntutan untuk pembayaran kemajuan kerja setiap bulan. Bagaimanapun adalahtanggungjawab setiap pengawas kerja untuk membuat penilaian kemajuan kerja padahari yang ditetapkan pada setiap bulan. #untutan dari kontraktor disemak dan penyediaan bayaran di dalam borang J+ $$ dibuat untuk proses kelulusan bayaran. enilaian hendaklah dibuat samada pembayaran disyorkan atau tidak. 2.&.9Bahan Bahan Di +a%ak Bina Bahan*bahan yang telah dihantarkan ke tapak bina hendaklah disimpan dandisusun dengan cara baik supaya mutu bahan*bahan tidak menjadi rosak akibat perlindungan yang kurang cermat. Simen hendaklah disimpan dalam setor yangkering dan sekurang*kurangnya satu kaki tinggi dari muka tanah. Batang besi yang"=

hendak disimpan atas aras tanah hendaklah ditutup dengan kain plastik atauCtarpolinD untuk menggelakkan batang besi ini berkarat dengan cepat. Batu*batu dan pasir hendaklah dilonggokkan dengan tersusun.Iarus diambil perhatian bilangan dan kuantiti bahan*bahan binaan yang telahdihantarkan ke tapak bina hendaklah direkodkan dan pemborong tidak dibenarkanmengambil keluar apa bahan*bahan binaan yang telah diterima dan disimpan di tapak bina. :ni disebabkan pembayaran '% kos bahan*bhan binaan ini telah dilakukandalam pembayaran kemajuan yang lepas. 2.&.:B$n Pelaksanaan Dan Ins ran engawas +erja hendaklah mempastikan bahawa kontraktor telahmemperolehi Bon elaksanaan dan segala olisi* olisi :nsuran yang diperlukansebelum kerja dimulakan. olisi*polisi :nsuran ini adalah seperti berikut 8*(a) olisi :nsuran +erja(b) olisi :nsuran #anggungan 3wam (iaitu insuran terhadap bencana kepadaorang*orang dan kerosakan kepada harta)(c) ombor*nombor penda taran di bawah Skim +eselamatan Sosial ekerja( ; +;S2) yang diperakui dan(d) :nsuran ampasan ekerja daripada pekerja*pekerja yang tidak termasuk di bawah Skim ; +;S2.(e):nsuran 4Semua isiko +ontraktor ( 3 )6 boleh diterima sebagai gantikepada :nsuran iabiliti 3wam dan :nsuran +erja dengan syarat ianyamenepati kehendak*kehendak yang sama.0&

2.8As%ek As%ek +eknik Penga asan Di +a%ak Bina Bagi Pr$jek ,alan2.8.1!erja !erja Perse'iaan 6Pre%arati$n ;$rks7

+erja*kerja persediaan untuk pembinaan jalan termasuklah berbagai*bagaikerja yang perlu dibuat sebelum kerja*kerja tanah yang utama (main earthworks)dimulakan kerja*kerja tersebut adalah 8*(i)Membina dan menyelenggara kemudahan*kemudahan sementara seperti ejabat #apak, tempat penginapan pekerja, tempat simpanan bahan*bahan, jalan keluar/masuk, pelencungan jalan dan anak sungai yang sediada, alat*alatkeselamatan, bekalan elektrik dan air, tele on, kenderaan, peralatan ukur dansebagainya.(ii) ancang #anda (Setting*2ut) egawai enguasa hendaklah menentukan apa*apa aras, batu sempadan danapa*apa titik rujukan lain yang mungkin dikehendaki bagi melaksanakankerja dan hendaklah memberi kepada +ontraktor apa*apa maklumat yangmembolehkan kontraktor memancang tanda kerja di aras bumi. +ontraktorhendaklah bertanggungjawab atas apa*apa kesilapan yang berbangkitdaripada pemancangan tanda yang tidak tepat yang dibuatnya sendiri danhendaklah dengan sepenuhnya atas perbelanjaannya sendiri meminda apa*apakesilapan yang berbangkit daripadanya.(iii)Menyedia dan mengadakan perkhidmatan Jurukur #anah bersekalidengan alatan kelengkapan yang sesuai termasuk CchairmanD bagimenjalankan kerja*kerja ukur aras, memancang tanda, keratan rentas dan lain*lain kerja berkaitan dari masa kesemasa di sepanjang tempoh kontraktermasuk mengemukakan apa*apa pengiraan kuantiti, rekabentuk dan pelan* pelan yang berkaitan.0"

Halaupun kerja*kerja tersebut tidak termasuk kerja*kerja yang besar,kekurangan dan kelambatan tersebut selalunya memberi kesan kepada kemajuan danmutu kerja*kerja yang utama. 2leh kerana itu, perhatian yang wajar hendaklahdiberi ketika membuat kerja*kerja persediaan dan juga kerja*kerja utama. 2.8.2!erja Uk r Sebelum memulakan persediaan kerja*kerja ukur adalah sangat mustahak bagi seorang engawas +erja meneliti seluruh jajaran (alignment) jalanraya terutamasekali pertalian antara keadaan di tapak dan pada lukisan*lukisan rekabentuk. Jikaterdapat apa*apa yang berlainan antara kedua tersebut hendaklah membuat laporandengan segera supaya lukisan*lukisan rekabentuk dapat dibetulkan.Berikut adalah butir*butir penyediaan kerja*kerja pengukuran di tapak bina(i)Batu 3ras Sementara (#emporary Bench Mark) egawai enguasa ( ) hendaklah menentukan apa*apa aras, batu sempadandan apa*apa titik rujukan lain yang mungkin dikehendaki bagi melaksanakankerja dan hendaklah memberi kepada kontraktor apa*apa maklumat yangmembolehkan kontraktor memancang tanda kerja di aras bumi. 3dalahmustahak bagi seorang ngawas +erja untuk menentukan di mana letaknya batu aras (Bench Mark) atau batu aras sementara (#emporary Bench Mark).3ras yang ditunukkan hendaklah disemak semula sebelum batu arassementara boleh digunakan sebagai asas untuk menjalankan kerja ukursemasa kerja pembinaan dimulakan.Seberapa banyak batu aras sementara kawalan (control #.B.M) yangdiperlukan hendaklah didirikan di sepanjang jajaran (alignment) supayamenyenangkan apabila membuat rujukan semasa kerja*kerja pembinaan.Seboleh*bolehnya C#.B.MD yang dhendak didirikan dengan menanam paip besi 0%mm garispusat atau lebih ke dalam asas konkrit di bawah tanah.00

Semua peralatan ukur terutama sekali C-e?el6 dan C#heodoliteD hendaklahdisemak dan diperiksa untuk menentukan alat tersebut adalah dalam keadaanmemuaskan sebelum digunakan.(ii) ancang aris #engah (center line stakes)Semua pancang garis tengah hendaklah diperiksa sebelum kerja*kerja

tanah(earthworks) dimulakan dan pancang rujukan hendaklah didirikan di setiaptempat CalignmentD yang mustahak (seperti : , B , #S, S dan lain*lain)supaya rujukan kepda tempat*tempat tersebut akan dibuat dengan mudahwalaupun pancang yang asal (original stakes) telah hilang disebabkan pengorekkan atau penambakkan.(iii) emeriksaan +eratan entas (check o cross section)Selepas kerja*kerja pengukuran di atas dilakukan, setiap keratan rentashendaklah disemak sekali lagi, terutama sekali keratan rentas di tempat*tempat curam (steep terrain). Selain dari memeriksa keratan rentas di setiaprantaian atau stesen, keratan rentas tambahan juga perlu di tempat*tempatyang berdekatan dengan jambatan, pembentungan dan di antara keratanrentas. 2.8.3!erja Pe bersihan H tan +erja pembersihan hutan bagi CcorridorD jalan hendaklah dijalankan setakarluas diperlukan sahaja sungguhpun masih ada banyak re1ab jalan. 2leh itu engawas +erja hendaklah mengira hal keperluan pembersihan (limit o clearing).:ni adalah untuk mengurangkan masalah hakisan tanah. amun demikian pokok* pokok bahaya yang di luar dari hak keperluan pembersihan hendaklah ditebangkan.07

+erja ini melibatkan pembersihan (clearing and grubbing) tumbuh*tumbuhanseperti menebang pokok*pokok, membuang objek*objek asing, tunggul dan akar pokok*pokok, tanah atas (top soil) dan lain*lain benda serta tanah yang kurang sesuaihendaklah dikeluarkan. :ni adalah untuk menjaminkan pemadatan tanah(compaction) boleh mencapai mutu yang baik apabila kerja menimbus tanahdijalankan. :ni diikuti kerja memarah tanah atas (top soil) setebal sekurang*kurang"%&mm.#anah*tanah di permukaan mestilah dibersihkan terlebih dahulu, tanah*tanahyang tidak sesuai seperti Cpit soilD, gambut dan lain*lain mestilah dikorek dan buangdari tapak.#anah*tanah permukaan yang baik dan sesuai digunakan hendaklah ditinggaldan disimpan (stock pile) ataupun terus diangkut ke tempat lain untuk kerjamenimbus. #anah*tanah permukaan yang berguna untuk tanaman rumput hendaklahdisimpan untuk dibubuh pada kawasan potongan dan timbusan yang perlu ditanamrumput.Setelah siap kerja pembersihan secara sebahagian atau keseluruhan maka pengesahan hendaklah didapati daripada pihak J+ untuk menjalankan kerja*kerjaukur aras tapak kerja (2riginal round -e?el). englibatan Jurukur +ontraktor dan ihak J+ adalah amat perlu di dalam melaksanakan kerja*kerja ukur aras tersebut. engesahan daripada pihak J+ mesti didapatkan selepas setiap kali kerja pengukuran dibuat. Buku +erja @kur (Field Book) hendaklah ditandatangani olehkakitangan J+ sebelum data*data tersebut diproses untuk penyediaan keratan rentas(cross section).+emudian kontraktor menyediakan serta menyiapkan lukisan kerja keratanrentas yang berdasarkan data ukur tersebut dan pengiraan kuantiti dibuat serta penyemakan dibuat dengan pelan asal tender. Biasanya Cinter?alD 0%m dibuat untuksetiap rantaian.Sebelum perlaksanaan kerja pemotongan dan penambakan (cut ill) tanahdilakukan data*data ukur dan pengiraan kuantiti tanah hendaklah dimaklumkan09

kepada Jurutera rojek untuk mendapatkan pandangan dan ulusan serta kelulusan beliau.Iasil daripada pengiraan kuantiti tanah yang berdasarkan keratan rentashendaklah dibandingkan dengan kuantiti sebagaimana di dalam !okumen #ender(B5), diserahkan kepada Jurutera rojek untuk pemakluman dan seterusnya kepada egawai enguasa (S2) terutamanya bila terdapat perbe1aan yang ketara di dalamkuantiti tanah.

2.8."!erja +anah2.8.".1!erja !erja Pe $t$ngan +erja*kerja tolak tanah dijalankan dengan kombinasi beberapa jentera sperti bulldo1er, scraper, compactor, sho?el tippers, dumpers dan lain*lain. emilihan jentera yang sesuai adalah penting bagi menghasilkan kerja*kerja yang baik, cepat,kemas dan menjimatkan kos.+erja*kerja pemotongan yang dalam, potongan cerun mestilah dibuat secara bertingkat*tingkat 0m lebar adalah baik dijadikan satu tingkat (bench) dan permukaannya di gred " dalam "& menghala ke tebing. Setiap maksima $m dalamtingkat mestilah diadakan. erun sesuatu potongan adalah pelan, biasanya ia berubah berdasarkan jenis tanah yang dipotong (seperti rekabentu k oleh Jurutera yang bertanggungjawab).@kuran aras hendaklah diambil semasa kerja pembentukan permukaan, asas jalan dibuat dari mula hingga akhir ini bertujuan untuk menyakinkan paras susunanakhir boleh dicapai seperti dikehendaki.0%

2.8.".2Me bent k Benteng 'an +a bakan 6+i b san7 +erja*kerja menambah tanah ke kawasan timbusan patut dilakukan hanyaapabila jentera*jentera memampat adalah mencukupi. :ni bagi mempastikan kerjamemampat tanah boleh dilakukan dengan sempurna. emampatan (compaction) adalah suatu proses mengurangkan kekosongan(?oid) dan mengukuhkan tanah dengan menggelek atau menumbuk.#anah yang akan digunakan mestilah dipastikan kesesuaiannya dengan ujianmakmal seperti B , plastic limit, liKuid limit dan sebagainya. Jika tanahditimbuskan didapati tidak boleh dimampat (compact) setelah diuji di makmal dan ditapak maka ianya mestilah diganti dengan tanah yang sesuai.+esemua bahan kerja tanah yang diletakkan ditambakan mestilah dimampatsecukupnya, biasanya dibuat dalam lapisan ialah 7&&mm tebal. embentukankamber yang cukup adalah penting bagi menyegerakan pengaliran air keluar dari permukaan asas jalan dibentuk.!alam pembinaan benteng di atas pembetong atau saluran longkang*longkang, timbusan mestilah dibuat sama tinggi kedua*dua belahnya. +awasan yangtidak boleh dilalui oleh jentera mestilah dimampat dengan alat getar atau CpowerrammersD.Jadual untuk keperluan pemampatan mestilah dirujuk kepada spesi ikasi,tanah timbusan hendaklah dimampat kepada sekurang*kurangnya =% ketumpatankering maksima (maEimum dry density).0$

2.8.".3Penggalian Bat Batu keras (solid rock), kecuali yang boleh dikorek dengan CrippersD atau alat pemecah (brakers) adalah biasanya dikorek dengan letupan. 2leh kerana bahanletupan yang digunakan terlalu bahaya jika tidak digunakan dengan berhati*hati,ianya memerlukan perhatian berat dan wajar ke atas perkara*perkara yang bersangkutan dengan masalah keselamatan. Sekiranya kaedah letupan diperlukan bagi tujuan penggalian perkara*perkara berikut perlu dipatuhi8*(a) ermohonan dan kelulusan secara bertulis telah didapati oleh kontraktor.(b) erancangan/jadual untuk melaksanakan kerja meletup seperti tarikh, masadan jangkaan masa yang diperlukan.(c)Butir*butir mengenai bahan letupan yang memadai untukmemecahkan batu ke aras dan kuantiti yang diperlukan.(d)2perator yang bertauliah.(e) ermit pengangkutan dan kawalan bahan letupan telahdidapati oleh kontraktor ( )angkah*langkah keselamatan yang akan diambil.

2.8."."Pe a'atan +anah Satu aspek asasi pembinaan jalan ialah kerja pemadatan tanah secara kerjamenimbus tanah (earth illing) dijalankan. 3spek ini hendaklah diberi keutamaantertinggi sekali kerana kekuatan sesebatang jalan adalah bergantung kepada kualiti pengawasan kerja tolak menolak tanah. ada biasanya pemadatan hanya dijalankanke atas tanah timbun tetapi apabila didapati perlu tanah di bawah muka jalanCsubgradeD hendaklah dipecahkan dan dihancurkan sebelum dipadatkan semula.Sekiranya mutu tanah di bawah CsubgradeD adalah terlalu buruk, tanah ini hendaklahdibuangkan dan digantikan dengan tanah yangs sesuai dari punca lain.0'

Semasa kerja menimbus tanah dan pemadatan dijalankan pemeriksaan ke atasketumpatan tanah ( ield density) dan kandungan lembapan tanah (soil moisturecontent) hendaklah sentiasa dijalankan apabila didapati keputusan adalah luar dari penentuan langkah*langkah tertentu hendaklah diambil. +etumpatan tanah adalahsatu asas bagi menentukan samada pemadatan telah dilakukan dengan memuaskan.@jian bagi ketumpatan boleh dibahagikan kepada dua (0) kelas 8*(i)@jian makmal untuk menetap satu ketumpatan piawaian(ii)@jian di lapangan bagi mengukur ketumpatan tanah di situ (in situ) padastruktur kawasan jalan@ntuk ujian pemampatan makmal, contoh*contoh tanah tiap*tiap satumengandungi peratus air yang ditetapkan, dimampat dalam bentuk lapisan*lapisan kedalam acuan yang mempunyai sai1 tertentu. emampatan dicapai dengan mengikut bilangan pukulan*pukulan yang diberi dari jatuhan bebas ( ree* illing) dengan airdalam tanah ditambah mengikut kadar tertentu. ada biasanya ketumpatan tanah ( ield density) hendaklah tidak kurang dari=& (cohesi?e material) atau =% (cohensionless material) ketumpatan maksima yangdiperolehi dari CModi ied ompaction #est6 (9.%kg rammer method) di makmal ujianmengikut BS."7''. Bagi tanah yang telah ditimbun tidak lebih dari 7&&mm di bawah subgrade ketumpatan tanah hendaklah tidak kurang dari =% (cohesi?ematerial) atau "&& (cohensionless material) ketumpatan maksima.Selain daripada kandungan lembapan tanah, lain*lain actor yang akanmempengaruhi mutu pemadatan ialah jentera/alat tanah yang digunakan dan jugatebal setiap lapisan tanah yang ditimbunkan sebelum dipadatkan dan digelekkan.#ebal yang lebih daripada maksima yang dihadkan tidak harus dibenarkan. Satu lagiamalan buruk yang sentiasa dijalankan iaitu menuangkan tanah dengan lori ataumenolak dan menimbun tanah tanpa pemadatan hendaklah dihentikan. emadatan juga dikehendaki dijalankan ke atas cerun*cerun tanah timbundengan oller kecil yang ditarik CMechanical ammers or #ampersD juga bolehdigunakan.0A

2.8.".&Penga asan !erja +anah 3dalah perlu dinyatakan bahawa setiap akti?iti kerja*kerja tanah hendaklahdiberi keutamaan tertinggi sekali kerana kekuatan sesebatang jalan adalah bergantung kepada kualiti pengawasan kerja. :a hendaklah diawasi dengan sepenuhmasa atau kata lain diistilahkan sebagai Cstanding super?isionD.Berikut digariskan aspek teknik yang perlu dibangkitkan sebagai panduan bagi seseorang pengawas kerja.(a)Sebelum kerja tanah dimulakan adalah perlu pengawas kerja merujuk kepadaJurutera rojek untuk mengenalpasti tanah Cunsuitable/ serta kedalaman dankeluasan yang perlu dibuang.(b)Menjalankan ujian CMackintosh robeD bagi kawasan*kawasan yang diraguikekuatannya pada sepanjang jajaran jalan.(c) ujukan juga dibuat kepada Jurutera rojek untuk menentukan tanah yangsesuai atau tidak sebagai bahan untuk kerja tambakan.(d)3mbil contoh tanah bagi

kawasan potongan dan hantar ke makmal bagimenjalankan ujian kepadatan untuk mendapatkan Coptimum moisture contentDyang mana nilai akan digunakan untuk tujuan pemadatan di tapak.(e) astikan kerja*kerja pemotongan dan penambakan dilaksanaknmengikut pelan dan spesi ikasi.( )+etebalan tambunan hendaklah tidak melebihi 7&&mm bagisetiap lapisan hamparan. Meratakan tanah boleh dilakukan samada denganCback*pusherD ataupun CgraderD.(g)Bagi setiap lapisan tambunan, ianya hendaklah dimampatdengan secukupnya dengan menggunakan C?ibration rollerD.(h)@jian pemadatan di tapak bina bagi setiap lapisan kerja tambun dijalankandengan menggunakan kaedah Csand replacement methodD mengikut BS. "7''.(i) astikan tetingkat (berm) dibuat mengikut pelan samada padakawasan potong ataupun kawasan tambakan.(j) enyemakan dibuat terhadap kecerunan dan jarak CbermD dan pastikan ianya menepati kehendak pelan/lukisan kerja.0=

(k) astikan pembinaan longkang pintas dibina pada sempadan 2H, Cberm drainD pada setiap CbermD jika ia terdapat di dalam pelan danlain*lain longkang sementara untuk tujuan pengawalan pengaliran air permukaan.(l) ujuk kepada Jurutera rojek bila terdapat masalah terutama berkaitan hal*hal kualiti tanah impot, penentuan tanah berbatu dan lain*lain lagi. 2.8.&Pe binaan + ra%an2.8.&.1Pengenalan +eadaan rupabentuk semulajadi tanah, tidak berupaya menanggung bebankenderaan moden yang berat atau memberi permukaan jalan yang tanah lasak. 2lehitu lapisan turapan perlu dibina atas permukaan tanah semulajadi untuk menerimadan mengagih tekanan yang dialami. #urapan dikatakan samada jenis tegar (rigid)atau boleh lentur ( leEible) berdasarkan kepada kekukuhan turapan itu berbandingdengan lapisan bawahnya (subgrade)#urapan tegar adalah jalan yang dibina dari konkrit dan jenis ini tidakdigunakan di Malaysia. #urapan boleh lentur pula ialah jenis permukaan jalan yangdibina dari bitumen.Bahan*bahan yang digunakan dalam pembinaan jalan mestilah mengikut penentuan yang disediakan untuk jalan dimaksudkan. Jika bahan tidak mengikutspesi ikasi, jalan yang dibina akan rosak lebih awal dari tempoh kiraannya. +awalanyang tidak rapi adalah satu daripada sebab*sebab utama kegagalan turapan jalan* jalan di Malaysia.7&

2.8.&.2- ngsi - ngsi + ra%an (i)Menyediakan suatu permukaan yang rata untuk perjalanan yang lebih licin.(ii)Menerima dan mengagih tekanan dari kenderaan berat yangdibebankan atas tanah dan menahan lapisan tanah dari ketegasan yangketerlaluan.(iii)Memelihara permukaan tanah dari akibat*akibat cuaca iaituhujan dan panas. 2.8.&.3,enis ,enis + ra%an (i) remiE (Bitumonous Macadam)Batu baur yang ditentukan sai1nya dicampur dengan bitumen pada suhu yangditetapkan dalam loji. Bahan*bahanya ialah batu kasar, batu halus (pasir) dan bitumen emulsion. !ibuat dua (0) jenis campuran8(a)CHearing ourseD(b)CBinder ourseD(ii)C3sphaltic oncreteD3dunan yang terperinci batu baur kasar, halus, pasir, bahan iller (simen atauhabuk batu kapur) dan bitumen, setiap bahan yang

diadun dikawal, mestidalam lengkongan grade ditetapkan, ia mesti memenuhi syarat*syarat sepertistability marshall aliran, ruangan dalam adunan dan lain*lain.(iii)CSand SlurryD enemuan baru dalam teknologi pembinaan jalan, masih dalam percubaan.(i?)CSemi routingD7"

-apisan bitumen disapu ke atas lapisan batu baur yang separa mampat,kemudian ditabur dengan batu halus dan dimampat secara sederhana.(?)C-aterite oadD!ibentuk dari tambakan/pemotongan tanah. 2.8.&."Pr$ses Pe binaan + ra%an (i) enyediaan -apisan Bawah (Subgrade)3mbil contoh tanah dan hantar ke makmal untuk ujian kepadatan dan B .Jika contoh tanah telah lulus ujian C ali ornia Bearing atioD sebagaimanaspesi ikasi maka tanah tersebut boleh digunakan untuk tambakan lapisan subgrade.-apisan yang ditambun diratakan dan dipadatkan sehingga =% daripada+etumpatan +ering Maksima yang didapati dari @jian emadatan 9.%kg ammerMethod (B.S. "7''). enyediaan permukaan lapisan bahawa hendak dilakukan ahanya selepasselesai kerja*kerja pemasangan kabel*kabel kemudahan, parit bawah tanah (subsoildrain), paip*paip air dan lain*lain kerja berkaitan. ermukaan lapisan bawah akandimampat hingga tercapai pada ketumpatan yang seragam bagi keseluruhan lebarnyadan dirupabentuk mengikut kamber "89& (0 ) sebelum lapisan*lapisan seterusnyadibina di atas. +eupayaan galas lapisan bawah adalah actor asas untuk menentukantebal turap, biasanya dinilai dengan cara ujian B . ermukaan yang telah disedia juga dikenali sebagai aras ormasi.(ii) enyediaan apisan ke #apak (Sub*base)Setelah lapisan subgrade diparas dengan grader mengikut aras sebagaimana pelan berserta kamber dan dimampat dengan secukupnya, maka lapisan ke tapak(sub*base) boleh dihampar mengikut lebar yang ditentukan.Bahan yang digunakan untuk pembinaan lapisan ke tapak mestilah jenis batukeras, tahan lama dan bersih. :anya mestilah merupakan bahan berbutir*butir (ketul*70

ketul kecil) seperti batu pecahan, batu kelikir, batu merah (laterite) atau pasir.Bahan*bahan ini hendaklah bebas dari bahan organic, ketulan*ketulan tanah liat dansebarang jisim yang boleh merosakkan atau yang mudah rosak. astikan bahan yangdibekalkan ialah bahan yang telah lulus ujian grading yang ditentukan di dalamspesi ikasi dan mempunyai nilai B tidak kurang dari 7& setelah direndam dandimampat pada ketumpatan kering maksima =% seperti yang telah ditetapkan.#ebal lapisan hamparan hendaklah mengikut pelan kerja. Merata dankemudian memampat dengan CrollerD adalah perlu dilakukan sebelum lapisan tapak(crusher run) dihampar. Fungsi utama lapisan ke tapak (sub*base) ialah untukmengabungkan keupayaan galas yang secukupnya di samping memberi pengaliranair (drainage) dengan sempurna untuk lapisan tapak.(iii) enyediaan -apisan #apak ( oad Base)Selepas lapisan sub*base dimampatkan dengan ketebalan yang mencukupimaka pembinaan lapisan tapak boleh dimulakan.Bahan yang digunakan untuk membina lapisan tapak mestilah dari batu pecahan yang keras dan tahan lama. Bahan*bahan ini mestilah bersih tidakmengandungi ketulan tanah liat, jisim organic dan tidak diselaputi oleh benda*bendayang tidak diingin. :anya hendaklah menurut ujian*ujian berikut 8*+eperluan@jianos 3ngeles 3brasionGalue9& maE 3S#M "7"*$=Soundness oss ( a9So9,Scycles)"% maE 3S#M A$*&= B GalueA& maE B.S. "7''Flakiness :ndeE7& maE B.S. A"0 !alam kerja*kerja menghampar Ccrusher runD, merata, membasahkan danmemampat sehingga

kepadatan yang mencukupi adalah perlu. #ebal maksimalapisan yang telah dimampat bagi mana*mana satu lapisan janganlah melebihi"%&mm. !engan menggunakan jentera yang sesuai dan berkemampuan, pastikan bahawa ketebalan mencukupi aras yang betul, mempunyai Csuperele?ationD dankamber yang baik, penghasilan permukaan ini adalah sedia untuk lapisan kedap jalan77

(premiE). Fungsi lapisan tapak ialah untuk menyurai (distrible) dan menyalurkan(channel) beban lalulintas kelapisan bawah dengan selamatnya.(i?) enyediaan -apisan C rime oatD dan C#ack oatDSetelah kerja*kerja menghampr lapisan crusher*run siap dijalankan dansebelum lapisan Cprime*coatD boleh dikenakan, permukaan Croad*baseD tadihendaklah disapu dengan Cpower broomD dan jikalau basah hendaklah dikeringkandahulu dengan angin panas atau secara semulajadi. #anda sempadan kawasan yanghendak disiram dan pastikan bahan untuk Cprime coatD ini adalah dari bahan yangdiluluskan dan menepati spesi ikasi. Iamparan yang hendak dibuat mestilah melaluialat yang boleh menyembur secara sekata pada lebar yang berubah*ubah dengankadar &.% "/m0 pada suhu %& < '& .Manakala C#ack oatD pula digunakan sebagai pelekat/lapisan gam apabilaCprimeED lama hendak dihampar bahan berbitumen yang baru. :a disember padakadar &.7 "/m0. astikan kenderaan tidak dibenarkan melalui kawasan yang telahdisiram tersebut sehingga lapisan CpremisD dihampar.(?) roses +erja Memasang remiE(a)Sebelum kerja*kerja pemasangan permukaan jalan bertu rap, pastikan permukaan crusher*run telah disembur dengan Cprime*coatD dan tanda*tanda amaran jalan telah disediakan untuk pengawalankenderaan (kalau jalan tersebut dilalui oleh kenderaan).(b) astikan jenis premiE yang akan dipasang dan dihantarke tapak adalah menepati sebagaimana lukisan samada dari jenis asphalticconcrete, premiE biasa, lapisan binder atau lapisan wearing. +esemuacampuran ini adalah direkabentuk mengikut piawaian Marshall Method.(c)Setelah ditentukan Job Standard MiE, maka #rial -aydilakukan untuk menentukan8*(i)C olling atternD bagimenentukan/memperolehi ketumpatan yang dikehendaki.79

(ii)#ebal hamparan sebelum mampat untukmemperolehi tebal .termampat yang dikehendaki.(d)Begitu juga ujian*ujian makmal dilakukan ke atascontoh premiE yang akan digunakan untuk memenuhi spesi ikasi rekabentuk.!i antara keputusan*keputusan yang boleh didapati dari @jian Marshal ialah 8(i) ombined !ry 3ggragate(ii)Binder ontent(iii)Stability(i?)Flow(?)Goids :n #otal MiE(?i)Goids Filled Hit h Binder (e)-oji dan mesin yang diperlukan untuk kerja*kerja penghamparan premiE ialah pa?er, enumatic #yre oller, Steel Hheeled#andom oller dan lain*lain peralatan kecil untuk digunakan oleh pekerjayang berkaitan.( ) erlu diingat bahawa suhu untuk premiE yang sampaike tapak untuk dihampar adalah di antara "7%*"$% darjah celcius, manakalasuhu untuk menggelek/memampat adalah tidak kurang dari ""& darjahcelcius.(g)Memampat/menggelek hamparan premiE hendaklahdimulakan dari tepi ke tengah CcarriagewayD dan dari tempat rendah ketempat tinggi. !i antara cara menggelek ialah dengan 8*(i)9 kali laluan $.% ton steel wheeled tandomroller,(ii)"& kali laluan "' ton pneumatic tyre roller,dan(iii) 0 kali laluan $.% ton steel wheeled tandomroller.(h) astikan tiada kenderaan berat seperti lori

premiE atau roller tidak disimpan(parking) di atas lapisan premiE yang baru dipasang. +enderaan hanya bolehdibenarkan melalui permukaan baru ini selepas 9 jam kerja*kerja tersebutdisiapkan.7%

(i)@jian CcoringD pulang dilakukan kalau dikehendakioleh spesi ikasi. #ujuan Ccore sampleD ini adalah untuk menyemak ketebalan,menjalankan ujian C!ensityD dan +andungan Bitumen serta lain*lain ?ector berdasarkan CMarshall #estD. 2.8.&.&!a alan M t Pe binaan + ra%an+ j an 8 +awalan mutu adalah perlu untuk memastikan bahawa bahan* bahan yang digunakan serta cara kerja yang dikenakan memenuhi keperluan yangditentukan di dalam penentuan kontrak. erkara*perkara yang perlu diperhatikan bagi memenuhi kawalan mutu8*".Bahan Sub*Base(a) rading < bahan yang dibekalkan mestilah mempunyai grading yangtelah ditentukan.(b)#ebal < jumlah lapisan hamparan ditentukan dan ketebalan setiaphamparan tidak boleh melebihi 0%&mm tidak mampat.(c)+etumpatan < setiap lapisan hendaklah digelek hingga mencapaisekurang*kurangnya =% ketumpatan kering maksima yangditentukan di dalam makmal bagi bahan tersebut (B.S. "7'' #est "7,9.%kg.ramer). :ni dilakukan di tapak dengan menggunakanCsmall/large pouring cylinderD. (B.S. "7'' #est "%(B)).(d)Si at*si at i1ikal < B 7& , -iKuid -imit 0.% , plasticity indeE$ .0.Bahan Base ourse(a)Sama seperti perkara bahan sub*base(grading)7$

(b)Sama seperti cara ketebalan (bahan sub*base) kecuali hamparandilakukan dengan motor grader. Iendaklah dihampar mengikut lebar,tebal grade dan aras yang ditentukan di dalam lukisan.(c)Setelah kerja*kerja menghampar siap dijalankan, dan sebelum lapisan prime coat boleh dikenakan, permukaan road base yang telah siap inihendaklah disapu dengan Cpower broomD dan jikalau basahdikeringkan dahulu dengan angin panas atau secara semulajadi.7.apisan rime oat(a) rime oat ini hanya boleh dikenakan apabila permukaan road*base benar*benar kering.(b)Iendaklah dihampar melalui alat yang boleh menyembur secarasekata pada lebar yang berubah*ubah dengan kadar &.% "/m0 padasuhu %& < '& darjah celcius.9.-apisan #ack oat#ack coat dikenakan apabila bahan premiE hendak dihampar ke atas bahan berbitumen yang baru. !isembur seperti iii.0 di atas padakadar &.7 "/m0.%.3sphaltic oncrete(a)!ibahagikan kepada dua (0) iaitu wearing course dan binder course. erbe1aannya hanyalah pada sai1 batu baur serta kandungan bitumen.+edua*duanya direkabentuk menurut piawaian Marshall Method.(b) ilai*nilai i1ikal bahan*bahan terlibat telah pun diberikan dalam nota bertajuk 4Bahan*Bahan #urapan Jalan6.(c)aboratory !esign MiE) eringkat*peringkatJob Standard MiE)bagi menentukan miE lant MiE)yang sempu rna(d)@jian Marshal bagi menentukan berikut 8*(i) ombined !ry 3ggregate7'

(ii)Binder ontent(iii)Stability(i?)Flow(?)Goids in total miE(?i)Goids illed with binder @jian CcoringD ini dilakukan setelah premiE siap dihampar. :ni untukmenentukan ketumpatan dan juga tebal premiE yang dihampar.(e)#rial -aySetelah ditentukan Job MiE, trial lay seterusnya dilakukan sekali lagi.:ni bertujuan untuk 8*i)menentukan Crolling patternD untuk memperolehi ketumpatan yangdikehendaki.ii)== dari ketumpatan Job Standard MiE untuk Cwearing courseDiii)=% ketumpatan Job MiE Standard untuk Cbinder courseDi?)untuk mementukan tebal sebelum mampat untuk memperolehi tebal.termampat

yang dikehendaki.$.Semasa !i #apak (a)Suhu astikan suhu premiE yang sampai ke tapak adalah seperti yang telahditetapkan, iaitu 8*(i)Suhu menghampar 8 "7%*"$% darjah celcius(ii)Suhu menggelek 8 tidak kurangdari "7& º (b)Menghampar (i)Sebelum kerja menghampar dimulakan, pastikan yang terdapatsejumlah premiE yang mencukupi telah tiba di tapak untukmembolehkan kerja dijalankan secara berterusan. enghamparan premiE hendaklah dengan menggunakan mesin penghampar yangtelah diluluskan. Menghampar dengan tangan tidaklah dibenarkankecuali di tempat*tempat yang sulit.(ii)Menghampar premiE di atas lubang luring dan CeEpansion jointDadalah tidak dibenarkan.7A

(iii)Semasa penghamparan dijalankan, sentiasa periksa tebal premiEadalah seperti yang telah ditetapkan semasa Ctrial layD.(i?)Semua sambungan yang dibuat setelah premiE sejuk hendaklahdipotong untuk mendapatkan lapisan tegak dan mestilah diberikanselapis Ctact coatD sebelum hamparan premiE baru dikenakan.(?)Semua sambungan samada melintang atau memanjang hendaklahdilarikan sekurang*kurangnya 7&&mm dari sambungan yang terdapatdi bawahnya.(c)Menggelek (i) roses menggelek hendaklah dijalankan dengan secepat mungkinyang boleh setelah premiE dihamparkan. :ni bertujuan untukmengelakkan suhunya dari menurun.(ii):anya hendaklah dimulakan dari tepi dan membawa ke tengahcarriageway csecara memanjang.(iii)Sekurang*kurangnya satu Ctandem rollerD dan satu Cpneumatic tyrerollerD hendaklah ada di tapak sebelum kerja menggelek bolehdimulakan. #andem roller yang digunakan mestilah melebihi A tonnedan tidak lebih dari "0 tonner beratnya. #yre roller pula mestilahdengan tekanan tayar antara &.%A*&.$0 /mm.(i?) roses menggelek ini boleh dibahagikan kepada tiga (7) proses utamaiaitu 8*(a)breakdown rolling < proses paling kritikal di mana jikalaudilengahkan akan menyebabkan premiE sejuk dan ketumpatan yangditentukan tidak dapat diperolehi. +eseluruhan mampatan supayadiperolehi pada tahap ini tetapi gelekkan dihadkan supayakeseluruhan proses mampatan dapat disudahkan oleh tyre roller.(b):ntermidiate rolling < proses ini dengan menggunakan tyre roller akanmemampatkan dan CmenutupD (seals) permukaan jalan.(c)Finish rolling* proses ini hanya bertujuan untuk menghilangkankesan*kesan tayar yang terhasil dari proses di atas.(?) erlu diingatkan di sini bahawa bagi kesemua proses menggelek yangdisebutkan di atas adalah mustahak supaya gandar (aEle) yangmemancu berada pada bahagian hadapan arah gelekkan. :ni adalah bagi mengelakkan dari CtertolakD ke hadapan.7=

(?i)Begitu juga pastikan kesemua roda pada jentera penggelekmempunyai pelapik untuk menyapu batu*batu kecil yang melekat pada rodak*roda tersebut. Begitu juga pastikan roda*roda pada jentera penggelek ini mempunyai sistem siraman air yang sempurna. 2.8.8Pe binaan Bah ,alan Bahu*bahu jalan hendaklah dibina mengikut garis*garis, gred, aras*arasdimensa seperti dalam keratan melintang sebagaimana yang ditunjuk dalam pelanatau sebagai yang diarah oleh Jurutera enguasa.(i)BahanBahan untuk bahu jalan hendaklah keras, tahan lama dan bersih. :anyamestilah berbutir, berketul kecil seperti batu pecahan, batu kelikir dan batu merah(laterite). !i samping itu

bahan untuk bahu jalan hendaklah bebas dari bahanorganic, ketulan tanah liat dan sebarang benda*benda yang boleh merosakkan.Bahan lain yang sesuai boleh diterima tertakluk kepada bahan tersebut dilulusterlebih dahulu oleh Jurutera enguasa. Bahan bahu jalan yang dicadangkanhendaklah mempunyai nilai B tidak kurang dari 0& dalam keadaan terendamapabila dimampat =% ketumpatan kering maksima sebagai yang ditetapkan oleh@jian B.S. +emampatan Berat (Iea?y ompaction).(ii) emampatan9&

Bahan untuk bahu jalan hendaklah diletak dan dimampat dalam lapisansetebal tidak melebihi "%&mm sebelum pemampatan. -apisan*lapisan ini hendaklahdimampat mencapai =% ketumpatan kering maksima mengikut B.S. "7''. 2.8.9Penana an (

% t

umput atau lain*lain penutup bumi yang diluluskan oleh Jurutera rojek boleh ditanam pada tebing potongan dan cerun tambakan untuk mengawal hakisantanah yang diusik dari kedudukan asal. 2.8.:!erja Pengaliran
2.8.:.2Pe binaan L$ngkang #erdapat pelbagai jenis longkang yang biasa di bawah projek jalan. #ujuanutama pembinaannya ialah untuk mengawal dan mengalirkan aliran air permukaan.(a) Jenis*jenis ongkang(i) oad side drain(ii);mbankment toe drain(iii) Median drain(i?) :ntercepter drain(?) Bench and berm drain(?i) 2ut all drain (cascade drain/chute drain)(?ii) utters(?iii) Subsoil drain 2.8.:.3Pe binaan Pe bet ng -a1imnya sesuatu jalan yang hendak dibina akan melalui atas laluan airsamada parit, longkang atau anak sungai. !alam masalah parit, longkang dan anaksungai biasanya pembetong digunakan bagi memberi kemudahan untukmemindahkan air dari kiri ke kanan tambakan jalan.(") ekabentuk Secara umum rekabentuk pembetong adalah berdasarkan kepada dua (0)aspek iaitu hidraulik dan struktur.(a)Iidraulik (i)-uas kawasan tadahan (catchment area)(ii) urata kadar lebat hujan (a?erage rain all intensity)(iii)+oe isien larian (run o coe icient)(b)Struktur Struktur pula berdasarkan beban*beban yang dipikul oleh pembetung seperti8*90

(i)Beban mati(ii)#anah #ambak (surcharge)(iii)3ir (i?)Beban Iidup (kenderaan) enggunaan kelas pembetung biasanya ditetap oleh pihak pereka bentuk,walau bagaimanapun Jurutera bertanggungjawab hendaklah membuat semakansemula ke atas kelas tersebut. emilihan kelas paip (s,E,y,1) bergantung kepada aktor* aktor berikut8*(a) arispusat(b)#inggi +ambusan ( ill)(c)Jenis 3las (bedding)(d)Beban +enderaan(e)Jenis #anah( )#empat diletakkan (diparit atau di bawah tambak jalan)(0)Jenis*Jenis embetung@ntuk tujuan pembinaan jalan pembetung dapat dibahagikan kepada dua (0) jenis 8*(a)CFleEible ul?ertsDSamada Cthin*wall steel pipesD atau Cgal?anised corrugated matel pipesD.+ekuatan paip ini bergantung kepada bahagian dinding untuk menahan bebanluar, jadi paip ini direkabentuk sedemikian supaya dapat melentur dalamkeadaan beban biasa. 3pabila lenturan terjadi garispusat mendatar bertambahdan menekan tanah di sekelilingnya dengan demikian tanah dapat beban diatasnya. +egagalan ( ailure) pembetung ini disebabkan oleh lenturan yanglebih.(b) igid ul?erts embetung yang dibuat dari konkrit tetulang (rein orced concrete) dan CcastironD. +ekuatannya bergantung kepada kekukuhan (sti ness) dinding.+egagalan ( ailure) pembetung ini menyebabkan dindingnya pecah atauretak.Biasanya J+ menggunakan dua jenis pembetung 8(a) embetung paip < konkrit atau steel ( .M. )97

(b) embetung kekotak < cast in situ atau pre*cast3da beberapa aktor pemilihan pembetung paip atau pembetung kekotak 8(i)-uas kawasan tadahan(ii)-uas parit(iii) embekal(i?)Jalan masuk (?)+enderaan mengangkut(?i)#inggi timbunan3dalah disyorkan bahawa apabila tinggi kambus yang kurang daripada$&&mm digunakan pembetung kekotak (boE cul?ert)(7)-okasi embetung hendaklah ditempatkan di lokasi yang sesuai supaya ungsi sistemsaliran dapat berjalan dengan baik. embetung yang dibina di lokasi yangtidak sesuai akan mengakibatkan terjadi kegagalan kepada jalan.(9) anjang embetung anjang pembetung minima bergantung kepada lebar bentuk akhir ( ormationwidth) tambak jalan. anjang minima L 7I H t !i mana I L tinggi kambus (ukuran dari atas pembetung ke aras siaptambakan).H t L lebar bentuk akhir tambak jalan(%)3sas embetung erlu diadakan penyiasatan tapak untuk menentukan kosistensi tanah, jenistanah dan seterusnya merekabentuk asas yang sesuai.3sas yang biasa dipraktikkan di J+ ialah 8*(a) erucuk kayu(b)#apak hampar (spread ooting)($)+erja ukur mengukur (setting out)99

(a)Menentukan kedudukan pembetung samada serung (skew) ataupunlurus terhadap jalan(b)Mengambil aras asal tanah (2riginal round -e?el) sekitarnya danCin?ert le?elD anak sungai/parit(c)#entukan aras lantai dasar pembetung(d)#entukan aras CinletD dan CoutletD(e)#entukan kecerunan (slope) pembetung+ecerunan pembetung sebaik*baiknya hendaklah sama dengan gred asal darialiran air (stream) untuk mengurangkan pemendapan dan hakisan. 3dalahdisyorkan curam minima pembetung ialah &.% . erun yang sesuai mestiditentukan bagi mengelakkan terjadi mendapan dalam pembetung danhakisan di permukaan outlet.(')Faktor*Faktor enting Sewaktu embinaan(a) enyediaan 3sas #apak Biasanya keadaan tanah di

tempat aliran air yang sediada (eEisting watercourse) adalah buruk, ini adalah disebabkan oleh pemendapan tanah daritanah organik. +edudukan pembetung tidak semestinya dibina betul*betul disepanjang aliran air yang sediada tetapi boleh diubah sedikit ke tempat tanahyang lebih baik. Jika keadaan tanah di situ juga didapati kurang baik, tanahitu hendaklah dikorek dan dibuang dan menggantikannya dengan tanah yang baik di mana dipadatkan ke =& dari ketumpatan kering maksima (maEimumdry density). Sekiranya lapisan tanah ini terlalu tebal, disyorkanmenggunakan cerucuk kayu. ebar korekan adalah lebih kurang tiga (7) kaligaris pusat paip.(b)Membuat lapis lepa konkrit jisim (mass concrete screed < "878$) ataumengisikan dengan pasir atau Cgranular materialD.(c)Membuat alas konkrit (concrete bedding) untuk tapak pembetung3dalah disyorkan tebal alas konkrit ia !/9 dimana ! < CeEternaldiameterD.(d) emasangan embetung aip(i) aip hendaklah diangkat dan dipasang dengan cara yang betul. +etikamengangkat paip hendaklah berhati*hati supaya tidak rosak dan pecah(ii) aip hendaklah diletakkan mengikut arah panah (arrow) yang di9%

ditunjukkan, jadi tetulang keluli (rein orcement) dapat menahantegangan apabila paip dibebani..(iii) aip hendaklah disambung dengan cara yang betul, samadamenggunakan paip Ccollar D atau paip Cispigot socketD dan dicelahCcollarD hendaklah diisi dengan simen mortar supaya air tidak mudahmeresap keluar dari paip.(e) emadatan enimbusan ( illing) di kedua*dua tepi pembetung hendaklahdipadatkan selapis demi selais di mana tebalnya tidak lebih dari0%&mm dan ketumpatannya tidak kurang dari =& ketumpatan keringmaksima. enimbusan ini hendaklah diireruskan sehingga tingginyadi atas paip satu kali garis pusat paip barulah jentera dibenarkan laludi atas paip.( )C;Epansion Joint6 untuk pembetung kekotak khusus untuk pembetungkekotak yang panjangnya lebih daripada "Am. #ujuannya ialah untukmengelakkan terjadinya keretakan disebabkan oleh kecutan(shringkage), Cthermal mo?ermentD dan C?ertical mo?ementD.Sambungan dapat dilakukan dengan menggunakan C ubber HaterStopD dan C;Epansion BarD. 2.8.:."Penga asan !erja (a)+onkrit Siap Bancuh(i)Memastikan konkrit miE < design. embekal telah lulus.(ii)Menjalankan C#rial*MiED dan dapatkan keputusan ujian kiub untuktujuh (') hari dan 0A hari.(iii)Memastikan besi tetulang telah diuji dan diluluskan.(i?) ara erlaksanaan kerja hendaklah dikemukakan.(?) emeriksaan acuan/besi tetulang hendaklah mengikut lukisan danchecklist.(?i)+ontraktor dikehendaki mengemukakan borang permintaan pemeriksaan sebelum kerja konkrit.9$

(?ii)Menyemak butiran tiket penghantaran pada setiap lori.(?iii)Memastikan ujian turun dijalankan pada setiap lori.(iE)Memastikan enam ($) kiub minima dibuat setiap harikerja konkrit!ijalankan.(E)Semasa konkrit dijalankan pastikan8N3lat getaran digunakan dengan betulN+edudukan tetulang tidak berubahN#iada papan acuan yang bocor atau menggelembung(Ei)Memastikan pengawetan pada konkrit dijalankan.(Eii)Memastikan pembukaan acuan/penyokong mengikutspesi ikasi.(Eiii) emeriksaan ke atas permukaan konkrit selepas penanggala n acuan.(Ei?)Sekiranya terdapat kecacatan atau kegagalan padakerja konkrithendaklah dirujuk kepada pihak atasan.(b)+onkrit Bancuh !i #apak (i)Memastikan kelulusan bahan seperti simen/pasir/batu baur/air dan besi tetulang.(ii)Memastikan penggunaan kotak penyukar yang diluluskan.(iii)Menjalankan

C#rial*MiED dan dapatkan keputusan ujian kiub untuktujuh (') hari dan 0A hari.(i?) ara erlaksanaan kerja hendaklah dikemukakan.(?) emeriksaan acuan/besi tetulang hendaklah mengikut lukisan danchecklist.(?i)+ontraktor dikehendaki mengemukakan borang permintaan pemeriksaan sebelum kerja konkrit.(?ii)Memastikan ujian turun dijalankan.(?iii)Memastikan enam ($) kiub minima dibuat setiap hari kerja konkritdijalankan.(iE)Semasa konkrit dijalankan pastikan8N3lat getaran digunakan dengan betul9'

N+edudukan tetulang tidak berubahN#iada papan acuan yang bocor atau menggelembung(E)Memastikan pengawetan pada konkrit dijalankan.(Ei)Memastikan pembukaan acuan/penyokong mengikut spesi ikasi.(Eii) emeriksaan ke atas permukaan konkrit selepas penanggalan acuan.(Eiii)Sekiranya terdapat kecacatan atau kegagalan pada kerja konkrithendaklah dirujuk kepada pihak atasan. 2.8.=Pe bersihan +a%ak Bina Iarus diingatkan pada biasanya pembersihan pada pembetung selepas tamatkerja adalah sangat tidak memuaskan. engawas +erja hendaklah menentukan pemborong telah mengeluarkan semua sampah sarap, kayu, pasir, batu dan lain*laindaripada kawasan tapak bina sebelum kerja boleh diterima sebagai telah siap. 2.8.1>Penyia%an Dan Penyerahan !erja erakuan Siap +erja hendaklah dikeluarkan apabila kerja*kerja untuk sesuatukontrak siap disempurnakan setelah Surat Serahan +erja serta 3kuan Sumpahdihantar ke pejabat Jurutera rojek.Sijil Siap +erja yang dikeluarkan selepas itu hendaklah menyatakan tempohliabiliti kecacatan yang ditetapkan selama tempoh yang dinyatakan dalam kontrak. enetapan tempoh liabiliti kecacatan adalah bergantung kepada nilai harga kontrak.!i dalam tempoh liabiliti kecacatan kontraktor hendaklah membaiki sebarangkecacatan yang timbul dengan kos kontraktor sendiri dan kemudian surat erakuanMembaiki +ecacatan perlu dikeluarkan apabila kontraktor telah melaksanakan segala pembaikian yang tersenarai atau semua ketidaksempurnaan yang disenaraikan telahdibuat. +enyataan penting di dalam sijil ini ialah pelepasan bon tanpa syarat oleh9A

jabatan terhadap tanggungan kontraktor dan syarikat penggerenti samada Bank atau:nsuran.!alam tempoh yang sama akaun bayaran muktamad diproses bagimenjelaskan semua kerja*kerja yang dibuat oleh kontraktor berkenaan. roses*proses pembayaran ini adalah sama seperti proses bayaran kemajuan kerja yang biasadisediakan.Bagi menjelaskan setiap huraian item*item kerja yang dinyatakan di atasmaka rajah berikut boleh membantu untuk memberi gambaran dengan lebih jelaslagi. ajah*rajah berikut adalah seperti di bawah8* (ajah 2.1),alan Mas k !e +a%ak Bina 9=

(ajah 2.2)!erja !erja Penye'iaan La%isan Ba ah 6 # b 0ra'e 7(ajah 2.3)!erja !erja Penye'iaan La%isan !e +a%ak 6 # b Base 7 %&

(ajah 2.")!erja !erja Penye'iaan La%isan +a%ak 6 ($a' Base 7(ajah 2.&)!erja !erja Me asang Pre i? %"

(ajah 2.8)!erja !erja Me asang Pre i? 6 La%isan Ha s 7