Myanmar Pali English

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ကကၡဠ Kakkhaḷa

ခက္မာျခင္း။

HARDNESS

ပထ၀ီဓာတ္သည္ ခက္မာေသာ သေဘာလကၡဏာ ရွိ၏။

The Element of Solidity has the  characteristic of hardness.

ကထိနစီ၀ရ Kathinacivara

ကထိန္သကၤန္း၊ ကထိန္ကံေဆာင္ရန္ လွဴAပ္ေသာ

SEASONAL  သကၤန္းလွဴေသာ Aခါ ပုဂိၢဳလ္ကို မလွဴရ။ OFFERING OF  သံဃာကို ရည္ညႊန္းလွဴရသည္။ ROBES

သံဃာ့Aစည္းAေ၀း၌ သကၤန္းရွားပါးေသာ

သကၤန္း။

ရဟန္းAား ထိုကထိန္ သကၤန္းကို ေပးရသည္။ လွဴေသာသူေရာ ခံယူသူရဟန္းပါ

Kathina civara; robes offered to the  samgha for holding a kathina  ceremony. This special offering of  robes brings five kinds of benefit to  the donors as well as to the  recipients.

Aက်ိဳးငါးမ်ိဳး ရရွိသည္။

ကပၸ Kappa

ကပ္ကမၻာ။

AN AGE OF  THE WORLD

ကပ္ေလးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁) သံေ၀႗ကပ္ ပ်က္ေနေသာကမၻာ၊(၂) သံ၀႗ဌာယီကပ္ Aပ်က္Aတုိင္းတည္ေနေသာကမၻာ၊ (၃) ၀ိ၀႗ကပ္ - ျပန္၍ျဖစ္ေပၚေနေသာ ကမၻာ၊

A world cycle.There are four kinds  of kappa;saṁvaṭṭa  kappa;saṁvaṭṭaṭhᾱyῑ kappa;vivaṭṭa  kappa;vivaṭṭa ṭhᾱyῑ kappa.

(၄) ၀ိ၀႗ဌာယီကပ္ - ျဖစ္ၿပီးတည္ေနဆဲကမၻာ။

ကပၸိယ Kappiya

ကပၸိယ

ATTENDANT

ရဟန္းေတာ္မ်ားAား ၀ိနည္းေတာ္Aရ Aပ္စပ္ေAာင္ ျပဳလုပ္ေပးသူ

One who sees to the propriety of  things to be used by bhikkhus.

ကပၸိယ - ရဟန္းေတာ္မ်ားAား ၀ိနည္းေတာ္Aရ Aပ္စပ္ေAာင္ ျပဳလုပ္ေပးသူ။

AwLanMg 2008

Page 1 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ကမၼ Kamma

ျပဳမႈျခင္း၊ ျပဳလုပ္ျခင္း၊

ACTION

Aမႈေဆာင္ျခင္း ကံ၊

၁။ Aက်ဳိးစီးပြားကုိ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကုသုိလ္ကံႏွင့္၂။ Aက်ဳိးမဲ႕ကုိ

Aမႈကိစၥ။

ျဖစ္ေစတတ္ေသာ Aကုသုိလ္ကံဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

Deed, volitional action Two types of action may be  discerned: (1) action which destroys the  unbeneficial and produces the  beneficial; kusala kama;(2) action  which destroys the beneficial and  produces the unbeneficial; akusala  kamma.

ကမၼ႒ာန Kammaṭṭhᾱna

ကမၼ

MEDITATION  SUBJECT

႒ာန းစီး

Aသုဘကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းရာ၌ လူေသေကာင္သည္ Aသုဘကမၼ႒ာန ျဖစ္သည္။

An object of meditation;In  meditating on a corpse, the dead  body is the object of meditation.

ျဖန္းပြားမ်ားရာAာ႐ုံ။

ကမၼနိမိတၱ Kamma nimitta

ကမၼနိမိတ္၊ ကံျပဳစU္က ေတြ႕ႀကဳံခ့ရ ဲ ေသာ

OBJECT OF  VOLITIONAL  ACTIVITIES

Aာ႐ုံ။

ေစတီတည္ထားကုိးကြယ္ရာ၌ ကုသုိလ္ေစတနာသည္ ကံမည္၍ ထုိကုသုိလ္ေစတနာကံ၏ Aာ႐ုံျဖစ္ေသာ

The object of an action that  reappears to the doer at his last  moment

ေစတီျဒပ္သည္ ကမၼနိမိတ္မည္၏။ ယင္းကမၼနိမိတ္သည္ Uပလဒၶနိမိတ္ႏွင့္ Uပကရဏ ကမၼနိမိတ္ဟူ၍ ၂-မ်ဳိး ရွိ၏

ကမၼ၀ါစာ Kammavaca

ကံျပဳေသာAခါ ရြတ္ဆိုAပ္ေသာ ဘုရားေဟာတရား

VERBAL  ကမၼာ၀ါစာ ဖတ္ျခင္းသည္ ကံႀကီးကံငယ္ FORMALISATI ၿပီးေျမာက္ေစရံုမက ေဘးရန္ Aႏၱရယ္ ON OF AN ACT

Aေႏွာင္Aယွက္တို႕ကိုပါ ကင္းေ၀းေစသည္။

Formulas proclaimed by the  Buddha for saying in conduction  monastic proceedings

ပါဋိေတာ္။

AwLanMg 2008

Page 2 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ကမၼႆကတာUာဏ Kammassakathᾱñᾱ ကမၼႆကတာUာဏ ṇa

INHERITANCE  ကမၼႆကတာဉာဏ္၊ မိမိျပဳလုပ္ေသာ OF  ကံသာလွ်င္ ကုိယ္ပုိင္Uစၥာရွိသည္။ ကံမွတစ္ပါး VOLITIONAL  ကုိယ္ပုိင္Uစၥာမရွိ - ဟု သိေသာဉာဏ္။ ACTIONS, THE  KNOWLEDGE  OF

The knowledge that one only has  volitional action, Kamma, as one’s  own possession and that there is no  other possession, is  Kammassakathᾱñᾱṇa.

ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိ Kammassakathᾱ  sammᾱdiṭṭhi

ကမၼႆကတာသမၼာဒိ INHERITANCE  ကံႏွင့္ ကံ၏Aက်ဳိးကုိ ႒ိ -

OF  ယုံၾကည္လက္ခံေသာAယူ။ကံႏွင့္ VOLITIONAL  ကံ၏Aက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္မွ ACTIONS, THE  ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္။ VIEW OF

The view of that firmly accepts the  belief in volitional action, kamma,  and its results Only when one accepts this view of  volitional action and its results, one  becomes a Buddhist.

COMPASSION ဆင္းရဲေသာ သတၱ၀ါမ်ားကုိ

One must have compassion on  miserable beings.

က႐ုဏာ Karuṇᾱ

သနားၾကင္နာျခင္း၊ သနားၫွာတာျခင္း။

သနားၾကင္နာရမည္။ က႐ုဏာထားရမည္။

ကလ်ာဏမိတၱ Kalyanamitta

မိတ္ေဆြေကာင္း၊ မိတ္ေဆြစစ္။

TRUE FRIEND

ႀကီးပြားေၾကာင္း တရားေလးမ်ိဳးတြင္ မိတ္ေဆြေကာင္း ရွိမႈသည္ တစ္ပါးAပါA၀င္ ျဖစ္သည့္Aျပင္ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္ တရားထူးကို ရရန္ ရာႏႈန္းျပည့္ လိုAပ္ေသာ

Worthy friend; good companion;  faithful friend Association with a  true, virtuous friend is one of the  four factors for one’s progress.

တရားျဖစ္သည္။

AwLanMg 2008

Page 3 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ကသိဏ Kasiṇa

ကသုိဏ္း၊

ကသုိဏ္း၀န္းAာ႐ုံ။

Artifice for meditation; the circle  used as an object of meditation

SENSE  OBJECTS

ရုပါရံုစေသာ Aာရံုငါးပါးကို ကာမဂုဏ္ဟု

The five sense‐0bjects, such as  visible objects, are called kamaguna.

SENSUAL  DESIRE

ကာမဘံု၊ ကာမဂုဏ္Aာရံုငါးပါး

MEDITATION  DEVICE

ကာမဂုဏ Kamaguna

ကာမဂုဏ္။

ေခၚသည္။

ကာမစၧႏၵ kamacchanda

ကာမစၧႏၵ

Planes of sensuous desire

ထူေျပာေသာဘံု။

ကာမသုခလႅိကာႏုေယာဂ   ကာမသုခလႅိကာႏုေယ INDULGENCE  Aာ႐ုံငါးပါး ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာကုိ Kᾱmasukhallikᾱnuy ာဂ IN SENSUAL  ခံစားေသာAက်င့္။ PLEASURES oga

AwLanMg 2008

Enjoyment of sensual pleasures

Page 4 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ကာေမသုမိစၧာစာရ Kamesumicchacaya ကာမဂုဏ္တို႕၌ မွားမွားယြင္းယြင္း

SEXUAL  က်ဴးလြန္ ေဖာက္ျပားျခင္း MISCONDUCT

Misconduct in sexual relations

က်င့္ႀကံျခင္း။

ကာယ Kᾱya

ခႏၶာကုိယ္။

BODY (2)

ကမၼ႒ာန္းAားထုတ္ေသာ ေယာကီပုဂၢဳိလ္သည္ မိမိခႏၶာကုိယ္၌ ကုိယ္ဟူ၍ Aဖန္တလဲလဲ ႐ႈမွတ္၏။

The aggregates of physical  phenomena.The bhikkhu keeps his  mind steadfastly on the body  (kᾱya) with diligence.

ကာယ၀ိညာဏ Kᾱyaviññᾱṇa

ကာယ၀ိညာဏ္၊ ထိသိစိတ္။

BODY  ကာယပသာဒကုိလည္းေကာင္း၊ CONSCIOUSNE ေဖာ႒ဗၺာ႐ုံကုိလည္းေကာင္း Aစဲြျပဳ၍ SS ထိသိစိတ္AစU္ ျဖစ္ေပၚလာရသည္။

Being conscious of bodily  contact.Dependent on body  sensitivity and tangible object,  body‐consciousness arises.

ကိေလသာ (၁၀)မ်ဳိးရွိသည္

Mind – defiling factor; impurity

ကိေလသာ Kilesa

ကိေလသာ၊

DEFILEMENT

စိတ္ညစ္ညဴးေၾကာင္းျဖ စ္ေသာ တရား

AwLanMg 2008

Page 5 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ကုသလကမၼ Kusalakamma

ကုသုိလ္ကံ၊

MERITORIOUS ေပးကမ္းစြန္႔ႀကဲမႈ သီလေဆာက္တည္မႈ  ACTION ဘာ၀နာပြားမ်ားမႈမ်ားသည္ ေကာင္းမႈကုသုိလ္ကံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

Blameless wholesome action  producing beneficial  results.Charity, moral conduct and  meditation are meritorious actions.

ထိုေကသေစၧမဂၤလာကုိ ျပဳေသာAခါ

Shaving the head for novitiation.

ေကသေစၧဒန Kesacchedana

ဆံပင္ရိတ္ျခင္း၊

TONSURE

ဆံခ်ျခင္း၊

ရွင္ေလာင္းသည္ တစပUၥကကမၼဌာန္းကို ရြတ္ဖတ္ဆင္ျခင္၍ ေနရသည္။

ခမာပန Khamᾱpana

သည္းခံေစျခင္း၊

BEGGING  SOMEONES  PARDON

ေတာင္းပန္ျခင္း၊ ကန္ေတာ့ျခင္း။

ကာယကံျပစ္မႈ ၀စီကံျပစ္မႈ တစ္ခုခုကုိ ျပဳမိပါက မိမိျပစ္မွားမိေသာသူAား ေတာင္းပန္မႈ ကန္ေတာ့မႈကုိ ျပဳရမည္ဟု ျမတ္ဗုဒၶက ဆုံးမခဲ့သည္။

Asking forgiveness, paying  homage.The Buddha taught that a  person, who commits an offence  against someone, either bodily or  verbally, should beg his pardon or  make obeisance to alleviate the  offence.

ခႏၶ Khandha

Aစု၊ AစုAေပါင္း၊ Aစုိင္Aခဲ၊ ခႏၶာ ငါးပါး။

AGGREGATE

ခႏၶာငါးပါးဆုိသည္မွာ - ႐ူပကၡႏၶာ၊ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ၊ သညာကၡႏၶာ၊ သခၤါရကၡႏၶာႏွင့္ ၀ိညာဏကၡႏၶာ တုိ႕တည္း။

AwLanMg 2008

Mass, heap, aggregate.The five  aggregates are : the aggregate of corporeality,  the aggregate of sensation,  the aggregate of perception, the  aggregate of volitional activities and the aggregate of consciousness.

Page 6 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ခႏၲီ Khanti

သည္းခံျခင္း။

PATIENCE

သည္းခံျခင္းသည္ ပါရမီ ၁၀-ပါးတြင္ တစ္ပါးAပါA၀င္ ျဖစ္သည္။

Forbearance.Patience or  forbearance is one of the ten  perfections for attainment of  enlightenment.

ခႏၶက၀တၱ Khandhakavatta

ခႏၶကက်င့္၀တ္။

KHANDHAKA  DUTIES

၀ိနယပိဋက မဟာ၀ဂၢက်မ္းႏွင့္ စူဠ၀ဂၢက်မ္းတုိ႔၌ ပါရွိေသာ ရဟန္းသာမေဏတုိ႔ က်င့္သုံးလုိက္နာရမည့္ က်င့္၀တ္မ်ားကုိ ခႏၶက၀တ္ဟုေခၚသည္။

Duties prescribed for bhikkhus and  novices;Duties of bhikkhus and  novices stated in the Mahᾱvagga  and Cῡlavagga of the Vinaya Pitaka  are known as Khandhaka Duties.

ဂတိ Gati

လားရာဂတိ၊

DESTINATION

ေရာက္ရာဘုံဘ၀။

မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မေကာင္းေသာ ဂတိသုိ႔ ေရာက္ၾကရသကဲ့သုိ႕ ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ေကာင္းေသာဂတိ သုိ႔ လားေရာက္ရ၏။

An evil‐doer is reborn in a bad  destination. A doer of good deeds  is reborn in a good destination.

ဂတိနိမိတၱ Gatinimitta

ဂတိနိမိတ္၊

SIGN OF  ေရာက္ရမည့္ဘ၀Aာရံု DESTINY ။

ေသခါနီးေသာAခါ ထင္လာေသာ

The mental image which arises just  before death which may indicate  လားေရာက္မည့္ နတ္သမီး ဗိမာန္ ပေဒႆပင္ the place in which one is to be  Aမိ၀မ္းေရ စေသာ ကုသုိလ္ Aာရံုမ်ားႏွင့္ reborn. ငရဲမီး ငရဲထိန္းစေသာ Aကုသိုလ္Aာရံုမ်ားကို ဂတိနိမိတ္ဟု ေခၚဆိုသည္။

AwLanMg 2008

Page 7 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဂရုကကမၼ Garukakamma

ဂရုကကံ၊ ႀကီးေလးေသာကံ။

WEIGHTY  KAMMA

ဂရုက - စေသာ ကံေလးပါးတို႕တြင္ ဤဂရုကကံသည္ Aျပစ္Aႀကီးဆံုး ကံျဖစ္သည္။ထိုကံသည္ - ကုသိုလ္ဂရုကကံ၊ Aကုသိုလ္ဂရုကကံ ဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။

Actioin entailing grave effects.Of  the four typer of kamma,  garukakamma, weighty kamma, has  the gravest consequences. Weighty  kamma is of two kinds: meritotious  weighty kamma and kemeritorious  weighty kamma

ဂႏၳ Gantha

သီကုံးျခင္း၊ ထုံးဖြဲ႕ျခင္း။ COMPOSITION ေရးဖြဲ႕ထားေသာ စာေပ, က်မ္းဂန္၊ ပိဋကစာေပ။

Literature; the canons; Buddhist  scriptures.

ဂႏၳ Gantha

တုပ္ေႏွာင္ျခင္း၊

BOND

တုပ္ေႏွာင္တတ္ေသာ တရားေလးပါးရွိသည္ -

တုပ္ေႏွာင္တတ္ေသာ

(၁) Aဘိဇၩာကာယဂႏၴ (၂) ဗ်ာပါဒကာယဂႏၴ

တရား။

(၃) သီလဗၺတပရာမာသ ကာယဂႏၴ (၄) Iဒံသစၥာဘိနိေ၀သ ကာယဂႏၴ -

Factor that ties up.There are four  bonds:(1) abhijjhᾱᾱyaganhta; (2)  byᾱpᾱdakᾱyaganhta;(3) sῑlabbata  parᾱmᾱsa‐kᾱyaganhta;(4)  idaṁsaccᾱbhinivesakᾱyaganhta

ဂႏၶမ႑န Gandha maṇḍana

Aေမႊး, နံ႔သာ ျခယ္လွယ္ျခင္း။

BEAUTIFYING  Uပုသ္ေစာင့္ျခင္းသည္ ကာမဂုဏ္တြယ္တာမႈ BY APPLYING  ေလာဘကုိ ပယ္သတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ UNGUENTS

Making oneself beautiful by  applying unguents

Aေမႊးန႔ံသာျခယ္ျခင္း စသည္တုိ႔သည္ ကာမဂုဏ္ Aေၾကာင္းခံသည္။

ထုိAေၾကာင္းခံ Aားလုံးကုိ Uပုသ္သီလမယူမီ ႀကိဳတင္၍လည္း မျပဳလုပ္ရပါ

AwLanMg 2008

Page 8 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဂီတ Gita

သီဆိုျခင္း။

SINGING

ကိုယ္တိုင္သီဆိုျခင္း၊ သူသစ္ပါးကို သီဆိုေစျခင္း။

A person who observes eight or  none or ten precepts should not  sing nor cause others to sing.

ေဂဟပေ၀သနမဂၤလ Gehapavesanamaṅ Aိမ္တက္မဂၤလာ၊ gala Aိမသ ္ ုိ႔၀င္ေသာ

HOUSE  WARMING

မဂၤလာ။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ Aိမ္သစ္မ်ား

A house warming ceremony; an  auspicious ceremony marking the  ေဆာက္လုပ္ၿပီးေသာAခါ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ moving in into a new home မိတ္သဂၤဟမ်ားကုိ ဖိတ္ၾကား၍

Aိမ္တက္မဂၤလာ က်င္းပၾကသည္။

ေဂါစရဂါမ Gocaragᾱma

ေဂါစရဂါမ္၊ ဆြမ္းခံရာ႐ြာ၊

LAWFUL  RESORT

ဆြမ္းခံရာAရပ္။

ဆြမ္းမခံရေသာAရပ္မ်ားမွာ - ေသတင္းကုပ္၊

Lawful resort for alms‐round; the  village where bhikkhus go on their  ျပည့္တန္ဆာမAိမ္၊ မုဆုိးမAိမ္၊ Aပ်ဳိႀကီးAိမ္၊ alms‐round for alms‐food ပ႑ဳပ္Aိမ္၊ ဘိကၡနိမေက်ာင္း တုိ႔ျဖစ္သည္။

ေဂါၾတဘူ Gotrabhῡ

ေဂါၾတဘူစိတ္၊

LINEAGE,  CHANGE OF

ပုထုဇU္Aျဖစ္ကုိေက်ာ္လြန္၍ AရိယာAျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာစိတ္၊ ကာမAႏြယ္ကုိ လႊမ္းမုိးႏွိပ္စက္၍ မဟဂၢဳတ္Aႏြယ္ ေလာကုတၲရာAႏြယ္သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာစိတ္။

AwLanMg 2008

Gotrabhῡ is the thought‐moment  that transforms a wildling into an  ariya. It transcends the lineage of  sensuous existence and adopts the  lineage of the loftly consciousness  and the Supramundane.

Page 9 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

စကၤမ Sankama

ေခါက္တံုေခါက္ျပန္

WALK

ျမတ္စြာဘုရားသည္ တတိယသတၱာဟ၌

ေလွ်ာက္ရန္လမ္း၊

ေဗာဓိပင္Aနီး၀ယ္ ေခါက္တံု႕ေခါက္ျပန္ စႀကၤ

စႀကၤ ံ။

ႀကြေတာ္မူ၏။

Path ; route for walking; a stretch  of ground for walking up and  down.In the third week after the  attainment of Enlightenment, the  Buddha walked up and dwon near  the Bodhi tree.

စကၡဳ Cakkhu

မ်က္စိ၊ Aျမင္။

EYE

စကၡဳငါးပါးကား -(၁) ဗုဒၶစက (၂) သမႏၲ စကၡဳ (၃) ဓမၼစကၡဳ (၄) ဒိဗၺစကၡဳ (၅) ပႆာဒစကၡဳ

Vision.There are five kinds of Eye in  Buddhist literature

စကၡဳ၀ိဉာဏ Cakkhuviññᾱṇa

ျမင္သိစိတ္။

EYE‐ ႐ူုပါ႐ုံႏွင့္ စကၡဳပသာဒ ေပါင္းဆုံမိေသာAခါ CONSCIOUSNE ျမင္သိစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။ SS

Eye‐consciouisness arises when a  visual object comes into contact  with eye‐sensitivity.

စကၡဳႃႏိၵယ Cakkhundriya

စကၡဳေႁႏၵ၊ ျမင္မႈ၌

EYE‐FACULTY

ျမင္မႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

Aစုိးတရရွိေသာတရား

မ်က္စိAၾကည္ဓာတ္ကုိ စကၡဳေႁႏၵ ဟု

။

ေခၚသည္။

AwLanMg 2008

Eye‐sensitivity Element has control  over the function of seeing and is  therefore called Eye‐faculty.

Page 10 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

စကၠစတၱရာဇ Cakkavattiraja

စၾက၀ေတးမင္း၊ စၾကာရတနာကို

UNIVERSAL  MONARCH

စၾက၀ေတးမင္းသည္ သာသနာပAခါမွာ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္။ ထိုAခါ

လည္ေစတတ္ေသာမင္

တုိင္းသူျပည္သားမ်ားAားလံုး ငါးပါးသီလ

း။

ၿမဲၾကသည္။

Wheel‐turning monarch.A universal  monarch arises only when the  Buddha’s Teaching is extinct in the  world. During the reign of a  universal monarch every citizen  observes the five prcepts.

စကၠ၀ါဋ  Cakkavala

စၾက၀ဋာ၊ ေလာကဓါတ္။

WORLD  SYSTEM

ဗုဒၶဘာသာAဖြင့္က်မ္းမ်ားAဆိုAရ-သမုဒၵရာ

Universe; cosmological entity

ႀကီးေလးစင္း၊ ကြ်န္းႀကီးေလးကြ်န္းႏွင့္ ျမင့္မိုရ္ေတာင္တို႕ ပါ၀င္ေသာ လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတို႕ ေနထိုင္ရာ ကမၻာေလာကႀကီး တစ္ခုလံုးကို စၾက၀ဋာဟု ေခၚသည္။

စတုပါရိသုဒၶိသီလ Catupᾱrisuddhisῑla

စတုပါရိသုဒၶိသီလ

FOURFOLD  PURITY OF  BHIKKHU  MORALITY

ရဟန္းေတာ္မ်ား စင္ၾကယ္ေAာင္ ထိန္းသိမ္းထုိက္ေသာ Aက်င့္သီလ က်င့္၀တ္ေလးပါး၊ ဘိကၡဳသီလ။

The four groups of moral precepts  which the bhikkhus are required to  observe strictly, without incurring  any blemish on oneself.

စတုမဟာပေဒသ Catumahᾱpadesa

မဟာပေဒသ (၄)မ်ဳိး။

AwLanMg 2008

FOUR GREAT  AUTHORITIES

ျမတ္စြာဘုရား၏ စကားေတာ္စင္စစ္ ဟုတ္မဟုတ္ကုိ စိစစ္နည္း ေလးမ်ဳိးျဖစ္သည္။

The Buddha’s directives to posterity  for deciding on the authenticity of  statements attributed to the  Buddha or to the other three  authorities.

Page 11 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

စတုရာရကၡကမၼ႒ာန Caturᾱrakkha‐ kammaṭṭhᾱna

Aေစာင့္Aေရွာက္ ကမၼ႒ာန္းေလးပါး။

FOUR  စတုရာရကၡ Aမည္ရေသာ Aေစာင့္Aေရွာက္ The four types of meditation that  GUARDIAN  guard the yogi ကမၼ႒ာန္း ေလးပါးမွာ -(၁) ဗုဒၶါႏုႆတိ (၂) MEDITATIONS Aသုဘကမၼ႒ာန္း (၃) မရဏာႏုႆတိ (၄)

ေမတၲာဘာ၀နာ တုိ႔ျဖစ္သည္။

စတုသစၥ Catusacca

Aရိယာသစၥာေလးပါး။ FOUR ARIYA 

TRUTHS

Aရိယာတုိ႔ သိAပ္ေသာ သစၥာေလးပါးကား -

The four Noble Truths

(၁) ဒုကၡသစၥာ (၂) သမုဒယသစၥာ (၃) နိေရာဓသစၥာ (၄) မဂၢသစၥာ

စာဂ Cᾱga

စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းျခင္း။

GENEROSITY

စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းျခင္း။

Liberality in giving

စာရိတၱသီလ Cᾱrittasῑla

စာရိတၱသီလ၊

MORAL  က်င့္ထုိက္ေသာသီလ၊ OBLIGATION

ျပည့္ေAာင္ျဖည့္က်င့္Aပ္ေသာ သီလမ်ဳိးသည္ Virtuous conduct; virtue as keeping စာရိတၱသီလမည္၏။

က်င့္၀တ္သီလ။

AwLanMg 2008

Page 12 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

စီ၀ရ Civara

သကၤန္း၊

ROBES

သကၤန္းသည္ Aခ်ဳပ္Aားျဖင့္ သံုးထည္ရွိသည္ -(၁) သံဃာဋိ-ဒုကုဋ္ (

ရဟန္းသာမေဏတို႕

Dyed robes worn by bhikkhus and  samaneras

ႏွစ္ထပ္သကၤန္းႀကီး)(၂) Uတၱရာသဂၤ -

၀တ္ရံုသံုးေဆာင္သည့္

ကိုယ္ရံုEကသီ(၃) Aႏၱရ၀ါသက -

A၀တ္Aထည္။

ကိုယ္၀တ္သင္းပိုင္။

စိတၱ Citta

စိတ္၊ Aာ႐ုံသိမႈ။

MIND

စိတ္သည္ သတၱေလာကႀကီးကုိ Uီးေဆာင္၍ေန၏။ သတၱ၀ါAားလုံးတုိ႔သည္ စိတ္၏Aလုိသုိ႔ လုိက္ပါ၍ ေနၾကရ၏။

Consciousness;All living beings are  led by the mind. All living beings  are subjected to the mind. Because  of volitional activities,  consciousness arises. Because of  consciousness, mind and matter  arise.

စုတိစိတၱ Culticitta

စုတိစိတ္၊ လက္ရွိဘ၀ ေနာက္ဆုံးစိတ္။

DEATH  စုတိစိတ္ဆုိသည္မွာ လက္ရွိဘ၀Aဆုံး၌ CONSCIOUSNE တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ေပၚေသာ စိတ္ကုိ ေခၚသည္။ SS

Last consciousness of the present  existence.The last consciousness  which arises once at the end of the  present existence is called death  consciousness.

ေစတနာ Deva

ေစတနာ-နတ္။နတ္ (၃)မ်ဳိးရွိသည္

CELESTIAL  BEING

(၁) သမၼဳတိေဒ၀ - သမၼဳတိနတ္ (မင္း၊ မိဖုရား - စသည္)(၂) Uပပတၱိေဒ၀ - Uပပတၱိနတ္ (နတ္၊ ျဗဟၼာ)(၃) ၀ိသုဒၶိေဒ၀ - ၀ိသုဒၶိနတ္ (ျမတ္စြာဘုရား)

AwLanMg 2008

Deity; god; lord.There are three  kinds of  deva:1.Sammutideva;2.Upapattidev a;3.Visuddhideva.

Page 13 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေစတနာ Cetana

ေစတနာ၊ ေစတသိက္၊

VOLITION

ေကာင္းေသာAမႈ မေကာင္းေသာAမႈကို

Mental concomitant of volition

ျပဳလုပ္ရာ၌ ထိုေစတနာသည္ Aရင္းခံ ေစ့ေဆာ္တိုက္တြန္းတ

ပဓာနျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေစတနာကို ကံဟု

တ္ေသာ

ဘုရားေဟာသည္။

သေဘာတရား၊ ျပဳျပင္စီရင္တတ္ေသာ သေဘာတရား။

ေစတသိက Cetasika

ေစတသိက္တရား။

MENTAL  စိတ္၌မွီ၍ စိတ္က CONCOMITAN ခ်ယ္လွယ္တတ္ေသာတရားကုိ T ေစတသိကဟုေခၚသည္။

Cetasikas are mental factors that  arise in conjunction with the mind  and which give character to it.

ေစတိယ Cetiya

ေစတီ၊ ပုထိုး၊

SHRINE

ကိုးကြယ္ပူေဇာ္Aပ္ေ သာAရာ။

လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတို႕ ေလးေလးျမတ္ျမတ္ ပူေဇာ္Aပ္ေသာAရာ Aုတ္ေက်ာက္စသည့္တို႕ျဖင့္ ျမင့္ျမင့္ ေမာက္ေမာက္ တည ေဆာက္ျပဳလုပ္ထားAပ္ေသာ Aရာကို `` ေစတီ´´ဟူ၍ ေခၚဆိုသည္။

Pagoda; temple; stupa; edifice.A  thing which is honoured, venerated  and paid homage to by men, devas  and brahmas.These stupas or  shrines are often built up with  bricks to some considerable height  and are called cetiyas.

ေစေတာခိလ Cetokhila

ရဟန္းစိတ္၀ယ္

FIVE  မပယ္ရေသးေသာ စိတ္၏ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ OBSTRUCTION (ေစေတာခိလ) ငါးမ်ဳိး ရွိသည္။ မပယ္စြန္႕ရေသးေသာ S IN THE MIND ဆူ

Obstructions in the mind of a  bhikkhu which have not been got  rid of

းေျငာင့္ခလုတ္ငါးမ်ဳိး။

AwLanMg 2008

Page 14 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဆႏၵ Chanda

လုိလားမႈ၊ Aလုိရွိမႈ၊

DESIRE

ေတာင့္တမႈ။

Aလုိဆႏၵ ျပင္းထန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္Aား မၿပီးေျမာက္ႏုိင္ေသာ ကိစၥမ်ဳိး မရွိေခ်။

Will to have; wish.There is nothing  that cannot be accomplished by a  person with a strong will or desire.

ဆဗၺဏၰရံသီ Chabbannaramst

ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာ က္ပါး။

SIX HUES OF  THE  BUDDHA’S  RAYS

(၁) နီလ (၂) ပီတ(၃) ၾသဒါတ(၄) ေလာဟိတ The six rays of the Buddha are ; ‐

AGEING

Aသက္A႐ြယ္ႀကီးရင့္ျခင္း၊ ေလ်ာ့ပါးျခင္း၊

(၅) မUိၥဌ(၆) ပဘႆရ

rays of dark blue colour, nila;ray of  yellow colour, pita;rays of white  colour, odata;rays of red colour,  loita;rays of dark red colour,  manjittha; andglittering rays of a  mixture of the above five colours,  pabhassara.

ဇရာ Jarᾱ

Aုိမင္းေဟာင္းႏြမ္း ရင့္ေရာ္ျခင္း၊

ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း။Aုိမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းသည္ ဆင္းရဲျခင္း တစ္မ်ဳိးျဖစ္၏။

Decay; old age.Decrepitude, failing  vitality, decay of the sense‐faculties  are the signs of ageing. Ageing is dukkha.

ဇရာ မရဏ Jarᾱ maraṇa

Aုိျခင္းႏွင့္ ေသျခင္း၊ Aုိမႈႏွင့္ ေသမႈ။

AwLanMg 2008

AGEING AND  DEATH

ပဋိသေႏၶေနျခင္းေၾကာင့္ Aုိရျခင္း ေသရျခင္း ဒုကၡျဖစ္၏။

Decay and death; ageing and death. Because of rebirth, ageing and  death arise.

Page 15 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဇာတ႐ူပ Jᾱtarῡpa

ေ႐ႊ။

GOLD

ေ႐ႊတုံးေ႐ႊခသ ဲ ာမက ေ႐ႊျဖင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ A၀တ္တန္ဆာAားလုံး Aက်ဳံး၀င္သည္။

Besides bullion the term, jᾱtarῡpa,  includes ornaments and other  items made of gold.

ဇာတိ Jᾱti

ျဖစ္ေပၚျခင္း၊

BIRTH

ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊

Aတိတ္ကုသုိလ္ကံ Aကုသုိလ္ကံတုိ႔ေၾကာင့္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း ျဖစ္၏။

တစ္ခုေသာဘ၀၌ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔၏ ေရွးUီးစြာ ျဖစ္ျခင္း။

The coming into existence of  physical and mental phenomena,  the conception, the arising in new  form, the appearance of the  aggregates (khandha).Birth arises  due to past action (kamma).

ဇီ၀ိတိႃႏိၵယ Jivitindriya

ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊ Aတူျဖစ္ဖက္

FACULTY OF  VITALITY

ဇီ၀ိတိေႁႏၵသည္ ႐ုပ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊

MENTAL  ABSORPTION

နီ၀ရဏစသည့္ Aကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ

နာမ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵဟူ၌ ၂-မ်ဳိးရွိသည္။

႐ုပ္နာမ္တရားကုိ Aသက္ရွည္ၾကာ တည္တံ့ေAာင္

Those mental and physical  phenomenon that keep the co‐ arising mental and physical  phenomena functioning (i.e.  keeping them alive) are called  Faculty of Vitality.

ေစာင့္ေ႐ွာက္ရာ၌ Aစုိးတရရွိေသာတရား ။

စ်ာန Jhᾱna

စ်ာန္၊ ဆုိင္ရာAာ႐ုံကုိ စူးစူးစုိက္စုိက္ ႐ႈတတ္ေသာတရား။

AwLanMg 2008

႐ႈိ႕ၿမိႇဳက္တတ္ေသာ တရား။ရဟန္းသည္ စ်ာန္၀င္စား၍ ေန၏။

Absorptive  concentrationAbsorption is the  ability of the mind to be  concentrated on a single mental or  physical object. Hindrances and  other demeritorious actions are  destroyed though mental  absorption.

Page 16 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

စ်ာနဂၤ Jhᾱnaṅga

စ်ာန္Aဂၤါမ်ား။

CONSTITUENT စ်ာန္Aဂၤါ(၅)ပါးမွာ - ႀကံစည္မႈ ၀ိတက္၊ S OF JHᾹNA သုံးသပ္မႈ ၀ိစာရ၊ ႏွစ္သက္မႈ ပီတိ၊ ခ်မ္းသာမႈ သုခ၊ တည္ၿငိမ္မႈ Eကဂၢတာ တုိ႔ျဖစ္သည္။

Factors which give rise to mental  absorption.There are five  constituents of mental  absorption;(1) initial application of  the mind, vitakka;2) sustained  application of the mind, vicᾱra;(3)   pῑti;(4) bliss, suka;(5)ekaggatᾱ.

ဌာပနာ Thᾱpanᾱ

ဌာပနာသြင္းျခင္း၊ တည္ျခင္း၊

ENSHRINEME NT

ေဂါပကAဖြဲ႕၀င္ လူႀကီးမင္းမ်ားသည္

Placing or keeping in a shrine

ေစတီေတာ္Aတြင္းသုိ႔ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ ဌာပနာသြင္းလႉ ပူေဇာ္ၾကသည္။

တဏွာ Taṇhᾱ

တြယ္တာစြဲလမ္းမႈ၊

CRAVING

တဏွာ ၃-မ်ဳိး ရွိ္သည္ -(၁) ကာမတဏွာ (၂) ဘ၀တဏွာ (၃) ၀ိဘ၀တဏွာ

တပ္မက္မႈ။

Hankering after.There are three  kinds of craving: ‐(1), kᾱma  taṇhᾱ;(2), bhava taṇhᾱ; and(3)  vibhava taṇhᾱ.

တထာဂတ Tathagata

ျမတ္စာြ ဘုရား၊ ေရွးဘုရားတို႕ကဲ့သို႕ Aလားရွိေတာ္မူေသာ

WAYFARER

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဤAမည္ျဖင့္

One who has walked the Path of  Reality as did the formers  ဘုရားရွင္တို႕ကို ညႊန္းရည္ေျပာဆိုေလ့ရွိသည္။ Buddhas.It is a term which the  Buddha used to refer to all  Buddhas.

ျမတ္စာြ ဘုရား။

AwLanMg 2008

Page 17 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

တပ Tapa

Iေႁႏၵေစာင့္စည္းျခင္း

ASCETICISM

Aစရွိေသာ

Iေႁႏၵေစာင့္စည္းျခင္းသည္ မဂၤလာတစ္ပါးျဖစ္သည္။

Religious practice, such as guarding  the sense faculties.

Aက်င့္ကုိ က်င့္ျခင္း

တရုဏ၀ိပႆနာဉာဏ Tarunaviapssanana ႏုေသာစိပႆနာဉာဏ္ RELATIVELY  na WEAK  ။ INSIGHT

(၁) နာမရူပပရိစၧဒဉာဏ္ ပိုင္းျခား၍ သိေသာဉာဏ္၊(၂) ပစၥယပရိဂၢဟUာဏ္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကို သိေသာUာဏ္၊(၃) သမၼသန Uာဏ္ - Aနိစၥ ဒုကၡ AနတၱAားျဖင့္

Incipient insight.There are four  classes of insight knowledge  belonging to the initial stages of  development,

သံုးသပ္ဆင္ျခင္ ေသာ Uာဏ္။(၄) UဒယဗၺယUာဏ္ - ျဖစ္မႈပ်က္မႈ တို႕ကို ရႈျမင္ ေသာUာဏ္ -

တိပိဋက Tipitaka

ပိဋကတ္သံုးပံု။

THREE BASKET ပိဋကတ္သံုးပံုသည္ ၀ိနည္းပိဋက၊ သုတၱန္ပိဋက၊ Aဘိဓမၼာ ပိဋကတို႕ျဖစ္ၾက၏။

Three pitakas; (lit.) three  baskets.The three pitakas are the  Vinaya Pitaka, the Suttanta Pitaka  and the Abhidhamma Pitaka.

တိပိဋကဓရ Tipitakadhara

ပိဋကသုံးပုံကုိ ႏႈတ္ငုံေဆာင္ထားသူ။

BEARER OF  THE  SCRIPTURES

ျမန္မာျပည္၌ ပိဋကသုံးပုံကုိ ႏႈတ္ငုံေဆာင္ထားသည့္ တိပိဋကဓရဘြဲ႕တံဆိပ္ရရွိသူ ရဟန္းေတာ္မ်ား

A learned monk who has  memorized the entire Tipitaka  scriptures.

၆-ပါး ရွိသည္။

AwLanMg 2008

Page 18 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေတေဇာဓာတု Tejodhᾱtu

ေတေဇာဓာတ္၊ မီးဓာတ္၊ ပူမႈ

ELEMENT OF  HEAT

ေAးမႈသေဘာ။

မီးသည္ ပူမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ Uဏွေတေဇာဓာတ္

Fire element; that which has the  dual nature of heat and cold.

လြန္ကဲေသာAရာျဖစ္သည္။ ေရခဲသည္ ေAးမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ သီတ ေတေဇာဓာတ္ လြန္ကဲေသာAရာျဖစ္သည္။

ေတ၀ိဇၨပတၱ Tevijjapatta

၀ိဇၨာသုံးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံသူ။

NOBLE ONE  (၁) ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ ဉာဏ္ပညာ၊(၂) ENDOWED  ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္ပညာ၊(၃) WITH THREE  Aာသ၀ကၡယဉာဏ္ပညာ - ဟူေသာ KNOWLEDGES ဤဉာဏ္ပညာသုံးပါးကုိ ၀ိဇၨာသုံးပါးဟု ေခၚသည္။

1. Knowledge of recollecting former  existences, pubbenivᾱsᾱnussati  ñᾱṇa;2. Knowledge consisting in  supernormal vision like that of  celestial beings, dibbacakkhu ñᾱṇa;  3. Knowledge that extinguishes all  moral intoxicants, ᾱsavakkhaya  ñᾱṇa.

ထာ၀ရပုည Thᾱvarapuñña

ထာ၀ရကုသုိလ္။

EVERLASTING  Aၿမဲတမ္း ကုသုိလ္ျဖစ္ေနေသာ CHARITY ဒါနေျခာက္မ်ဳိးကုိ ထာ၀ရပုည - ဟုေခၚသည္။

Charity whose merit lasts forever

ေထရ၀ါဒ Theravada

မေထရ္Aဆက္ဆက္ တို႕ မေပ်ာက္မပ်က္ရေAာ င္ ေဆာင္ထားAပ္ေသာ ထိန္းသိမ္းAပ္ေသာ

WORDS OF  THE ELDERS

Aရွင္မဟာကႆပစေသာ မေထရ္Aဆက္ဆက္တို႕ မူရင္းမပ်က္ သံဂါယနာတင္လ်က္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္

The Teaching of the Buddha that  has been preserve intact by  generations of bhikkhus.

ထားAပ္ေသာ ဘုရားစကား ပါဋိေတာ္Aတိုင္း က်င့္ႀကံေနထိုင္ၾကေသာ Aယူ၀ါဒကို ေထရ၀ါဒ ဟုေခၚသည္။

ဘုရားစကားေတာ္ AယူစကားစU္။

AwLanMg 2008

Page 19 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဒကၡိေဏာဒက Dakkhiṇodaka

ဒကၡိေဏာဒက -

DONATION –  WATER

Aလွဴေရ၊ Aလွဴေရစက္။

Consecration water

ဒါဌာဓာတု Dᾱṭhᾱdᾱtu

ဒါဌာဓာတု -

EYE‐TOOTH  RELIC

စြယ္ေတာ္ဓာတ္၊ စြယ္ေတာ္။

EYE‐TOOTH RELIC

ဒါန Dᾱna

Aလွဴေပးျခင္း၊

ALMS‐GIVING မိမိ၏ ပစၥည္းUစၥာကုိ စြန

လွဴဒါန္းျခင္း၊

႕ႀကဲေပးကမ္းျခင္းသည္ ဒါနမည္၏။

စြန္႕ႀကဲျခင္း။

Giving away one’s property to  others for their welfare is alms‐ giving.

ဒါန Dᾱna

စြန္႔ႀကဲေပးကမ္း လွဴဒါန္းျခင္း။

CHARITY

ကံ, ကံ၏Aက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္ၿပီး မလွဴမီ, လွဴၿပီး Aခ်ိန္သုံးမ်ဳိးလုံး၌ ထက္သန္ ၀မ္းေျမာက္မႈရွိေသာ Aလွဴသည္ Aက်ဳိးႀကီးေသာ Aလွဴဒါန မည္၏။

AwLanMg 2008

Giving away as a gift or donation is  dᾱna. If one gives with a firm belief  in kamma and its results, and if one  does so with keenness and a feeling  of joy at the time of giving and also  before and after, that gift is indeed  a great gift

Page 20 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဒါန၀တၳဳ Danavatthu

လွဴဖြယ္၀တၱဳ၊ လွဴရန္၀တၳဳပစၥည္း။

SUITABLE  OFFERINGS

၀ိနည္းေဒသနာေတာ္Aရ လွဴဖြယ္ပစၥည္း ၄ မ်ိဳး(၁) ဆြမ္း(၂) သကၤန္း(၃) ေက်ာင္း(၄) ေဆး။

The following tings are deemed fit  to be offered to the members of  the Order, (A)As per the Vinaya, the  four items are:Alms‐ food,Robes,Monastic  dwelling,Medicines

ဒါယာဒ Dᾱyᾱda

(ဘုရားရွင္၏) Aေမြ။

LEGACY

ဘုရားရွင္၏ Aေမြေတာ္ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္ -(၁) Aာမိသဒါယာဒ - ပစၥည္းေလးပါးAေမြ၊(၂) ဓမၼဒါယာဒ - တရားAေမြ။

Legacy of the Buddha.The two  legacies left by the Buddhas are:(1)  the four material requisites  permitted to the bhikkhus and  novices, ᾱmisa dᾱyᾱda; and(2) the  Teaching, dhamma dᾱyᾱda

ဒိဠိဇုကမၼ Ditthijukamma

Aယူ၀ါဒ ခံယူခ်က္ကို ေျဖာင့္မတ္ေAာင္ ျပဳျခင္း။

STRAIGHTENI NG ONE’S  VIEW

ပညာရွိကို ဆည္းကပ္ျခင္း၊

Forming correct view.Associating  with the wise, bearing the  တရားစကားနာၾကားျခင္း၊ တရားစာေပ discourses, reading and studying  ေလ့လာဖတ္ရႈျခင္း၊ ခ်င့္ခ်ိန္စU္းစား the discourses and proper  ေတြးေခၚျခင္း၊ စသည္တို႕ျဖင့္ ေျဖာင့္မတ္ေသာ reflection and analysis can  AသိAျမင္ ကမၼႆကတာ Uာဏ္သည္ statement one’s view. ဒိဠိဇုကမၼမည္၏။

ဒုကၠရစရိယာ Dukkaracariyᾱ

ျပဳက်င့္ႏုိင္ခဲေသာ

DEFFICULT  Aက်င့္ကုိ ျပဳက်င့္ျခင္း။ PRACTICE

ခက္ခဲေသာ Aက်င့္တရားကုိ ဘုရားAေလာင္းသည္ (၆)ႏွစ္ တိတိ ႀကိဳးစား က်င့္ႀကံခ့သ ဲ ည္။

AwLanMg 2008

Undertaking the difficult  practice.The Buddha‐to‐be  persisted for six years in the  difficult practice which no ordinary  person can undertake.

Page 21 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေဒ၀ဒူတ Devadῡta

ေကာင္းမႈျပဳရန္ သတိေပးေနေသာ

DIVINE  MESSENGER

နတ္တမန္ႏွင့္ တူသူမ်ား၊ ေသမင္းတမန္၊ ေသမင္းတမန္ႏွင့္ တူသူမ်ား။

နတ္တမန္။

Divine messenger reminding one to  do good deeds; people who are like  a Divine messenger; Messenger of  Death; people who are like a  messenger of Death.

ေဒ၀ေလာက Deva loka

နတ္ျပည္။

CELESTIAL  REALM

နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္ရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာစာတုမဟာရာဇ္၊ တာ၀တႎသာ၊ ယာမာ၊ တုသိတာ၊ နိမၼာနရတိ၊ ပရနိမၼိတ၀သ၀တၲီ

The six planes or abodes of celestial  beings forming the celestial realm  are as follows : ‐(1) Cᾱtumahᾱrᾱjika  (2) Tᾱvatiṁsᾱ (3) Yᾱmᾱ (4) Tusitᾱ  (5) Nimmᾱnarati (6)  Paranimmitavasavatti

ေဒသနာ Desanᾱ

ေဒသနာၾကားျခင္း၊

OWNING UP

Aာပတ္ေျဖျခင္း။

သံဃာေတာ္Aခ်င္းခ်င္း ေဒသနာၾကားရသည္။ Aာပတ္ေျဖရသည္။ ဘုရားရွင္ သာသနာေတာ္၌ ရဟန္းျပဳ၍ေနလွ်င္

Owning up to one’s  misdeeds.Buddhist bhikkhus  observe the ritual of owning up to  one’s misdeeds to another bhikkhu.

ဘုရားရွင္ပညတ္ေတာ္မူAပ္ေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကုိ Aထူးလုိက္နာ က်င့္ႀကံေနထုိင္ရ၏။

ေဒါသ Dosa

စိတ္ဆုိးမႈ၊ ဖ်က္ဆီးမႈ၊ ျပစ္မွားမႈ။

HATRED

ေလာကကုိ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ တရားသုံးပါးတြင္ ေဒါသသည္ တစ္ပါး ပါ၀င္၏ - ဟူ၍ ေကာသလမင္းႀကီးAား ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။

AwLanMg 2008

Ill will; corruption; anger:The  Buddha said to King Pasenadi of  Kosala that hatred is one of the  three factors that destroy the  world.

Page 22 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေဒါသ Dosa

စိတ္ဆုိးျခင္း၊

ANGER

Aမ်က္ထြက္ျခင္း

ေဒါသသည္ Aဖ်က္ဆီးတတ္ဆုံးေသာ

Anger is the most destructive agent.

တရားျဖစ္သည္။

ဓဇ Dhaja

တံခြန္၊ ေAာင္လံ၊

BANNER

Aလံ။

ငါ၏ ေAာင္လံတံခြန္ကုိ ၾကည့္႐ႈသည္ရွိေသာ္ ေၾကာက္႐ံ႕ြ ျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ ကုိယ္လက္ ခက္တေရာ္ရွိျခင္းသည္ လည္းေကာင္း၊ ၾကက္

Flag; streamer; pennant.If you look  up at the crest of my banner, any  fear, panic and creeping of the flesh  that may have arisen will be  overcome

သီးေမြးညင္းထျခင္းသည္ လည္းေကာင္း ကင္းေပ်ာက္လိမ္႔မည္။

ဓဇတမၻ Dhajathambha

Aလံတုိင္၊ တံခြန္တုိင္။ FLAG‐POLE

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ ေစတီပုထုိးတုိင္းတြင္ Aလံတံခြန္တုိင္ကုိ စုိက္ထူလႉဒါန္းၾကသည္။

Flag‐post; flagstaff.Buddhists  donate flag‐poles at every pagoda

ဓမၼကထိက Dhammakathika

ဓမၼကထိက -

AwLanMg 2008

EXPOUNDER  OF THE  DHAMMA

တရားဓမၼေဟာေျပာသူ။

an expounder of the Dhamma.

Page 23 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဓမၼစကၠ Dhammacakka

တရားတည္းဟူေသာ စက္၀န္း၊ ဘီး၊

WHEEL OF  ျမတ္စြာဘုရား ေရွးUီးစြာ ေဟာၾကားAပ္ေသာ THE DHAMMA တရားသည္ ဓမၼစၾကာ တရားျဖစ္သည္။

ဓမၼစၾကာတရားUီး။

ထိုတရားေတာ္၌ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ Aက်င့္ျဖစ္ေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးႏွင့္ သစၥာေလးပါး တရားတို႕ ပါ၀င္သည္။

The first Sermon.The discourse that  that was delivered earliest b the  Buddha is the Dhammacakka.It  contains the Middle Way which is  the Ariya Path of Eight Constituents  and the Four Ariya. Truths.

ဓမၼာစရိယ Dhammᾱcariya

ဓမၼာစရိယ

DOCTRINAL  INSTRUCTOR

၁။ ပါဠိ, A႒ကထာ, ဋီကာ ပိဋကစာေပတုိ႕ကုိ ပုိ႕ခ်သင္ျပေသာ ဆရာ၊ ၂။

Dhamma instructor; instructor in  the Doctrine

ဓမၼာစရိယစာခ်တန္း စာေမးပြဲ ေAာင္ျမင္ၿပီးသူ။

ဓမၼေဒသနာ Dhamma desanᾱ

တရားေဟာျခင္း။

EXPOUNDING  သူတပါးတုိ႔Aား တရားေဟာျခင္းသည္ THE DHAMMA Aလြန္ႀကီးက်ယ္သည့္ ေကာင္းမႈတစ္ရပ္ျဖစ္၏။

Expounding Buddha’s teachings.As  Buddha’s teachings can bring about  the welfare of beings to the  greatest extent, it is a great virtue  to expound the doctrine to others

ဓမၼဘ႑ာဂါရိက Dhammabhandagar တရားဘ႑ာစိုး၊ ika တရားတည္းဟူေသာ ဘ႑ာကို

TREASURER  OF THE  DHAMMA

Aရွင္Aာနႏၵာသည္ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားထားေသာ တရားေတာ္မ်ား Aားလံုးကို

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာ

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ထားႏိုင္သျဖင့္

က္သူ။

ဓမၼဘ႑ာဂါရိကမည္၏။

AwLanMg 2008

Custodian of the Dhamma.The  Venerable Ananda had memorized  all the Buddha’s Teachings and so  he is called the treasurer of the  Dhamma.

Page 24 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩဂၤ Dhammavicaya  Sambojjhanga

ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENM ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩင္၊ ENT FACTOR  မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏Aေၾကာင္းျဖစ္ေသာ OF  ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔ကုိ စိစစ္မႈပညာ။ INVESTIGATIV E  KNOWLEDGE

Investigative knowledge as a factor  for the attainment of Path  Knowledge, Magga Nana

ဓမၼႆ၀န Dhammassavana

သူေတာ္ေကာင္းတရား LISTENING 

ေလာကီေလာကုတၲရာ Aက်ဳ

Listening to the dhamma of the  virtuous;Listening to the discourses,  which are of benefit in both  တရားစကားမ်ားကုိ ျဖဴစင္ ေကာင္းျမတ္ ေသာ mundane and Supramundane  စိတ္ထားျဖင့္ ၾကားနာမႈသည္ matters, with a sincere and right  ဓမၼႆ၀နမည္၏။ attitude is Dhammassavana.

WELL TO THE  းစီးပြားAမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ႏွင့္ စပ္လ်U္းေသာ DOCTRINE

ကုိ နာယူျခင္း။

ဓာတု Dhᾱtu

ဓာတ္၊

ELEMENT

ပထ၀ီစေသာ ဓာတ္ႀကီး ၄-ပါး၊ စကၡဳစေသာ

မိမိသေဘာAတုိင္း

ဓာတ္ ၁၈-ပါး စသည္ျဖင့္ ဓ

ျဖစ္ေသာတရား။

ာတ္Aမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။

A force of Nature which carries its  own characteristic mark

ဓာတုဂဗၻ Dhatugabbha

ဓာတ္ေတာ္တိုက္။

RELIQUARY

ေစတီေတာ္၏ Aတြင္း၌ရွိေသာ ဓာတ္ေတာ္တိုက္သည္ Aမြန္ျမတ္ဆံုး

The rekoquary inside a stupa is the  most sancrosanct part of it.

ေနရာျဖစ္သည္။

AwLanMg 2008

Page 25 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဓုတဂၤ Dhutaṅga

ကိေလသာကုိပယ္ရန္ က်င့္ျခင္း၊ ဓုတင္။

AUSTERITY  PRACTICE

မိမိကုိယ္၏ သက္သာမႈကုိ မၾကည့္ဘဲ ဆင္းရဲပင္ပန္းခံ၍ ကိေလသာကုိ

Practice leading to the eradication  of defilements.

ပယ္စြန္႔ရန္ႏွင့္ တရားက်င့္မႈတုိ႔၌ တုိးတက္မႈရရွိရန္ တင္းက်ပ္စြာ က်င့္ျခင္း ၁၃-မ်ဳိး

ဓုရ Dhura

ရဟန္းေတာ္မ်ား

DUTY

ဂႏၴဓုရ၊ ၀ိပႆနာဓုရဟူ၍ ဓူရ ႏွစ္ပါးရွိသည္။

ေဆာင္႐ြက္ရမည့္ တာ၀န္၀တၲရား။

There are two kinds of duties for  bhikkhus: the duty to learn and  teach the Pitaka scriptures, Gantha  dhura, and the duty to engage in  meditation, Vipassanᾱ dhura.

န၀ဂၤသတၳဳသာသနာ Navaṅgasatthusᾱsa ျမတ္စာြ ဘုရား၏ Aဂၤါ nᾱ ိ သာ ၉-ပါးရွေ AဆုံးAမ သာသနာ။

NINE  AဆုံးAမAဂၤါ ၉-ပါးမွာ -(၁) သုတ(၂) DIVISIONS OF  ေဂယ် (၃) ေ၀ယ်ာကရဏ (၄) ဂါထာ (၅) THE BUDDHA  Uဒါန (၆) Iတိ၀ုတၱက (၇) ဇာတက (၈) SASANᾹ

The nine divisions of the Buddha’s  Teaching

Aဗၻဴတဓမၼ (၉) ေ၀ဒလႅ

နိကာယ Nikᾱya

Aေပါင္း၊ နိကာယ္။

COLLECTIONS

နိကာယ္ငါးရပ္ရွိသည္ -(၁) ဒီဃနိကာယ္(၂) မဇၩိမနိကာယ္(၃) သံယုတၱနိကာယ္(၄) Aဂုၤတၱရနိကာယ္(၅) ခုဒၵကနိကာယ္

AwLanMg 2008

The teachings of the Buddha were  divided into five collections called  Paṅcanikᾱya by the arahats during  the First Buddhist Council.They are:

Page 26 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

နိဗၺာန Nibbᾱna

နိဗၺာန္၊ တဏွာမွ

NIBBANA

လြတ္ေျမာက္မႈ။

တဏွာ၏ Aႂကြင္းမဲ႔ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈ၊ တဏွာကုိ Aႂကြင္းမဲ႔ စြန္႔လႊတ္မႈ၊ တဏွာမွ လြတ္ေျမာက္မႈတုိ႔ကုိ နိဗၺာန္ ဟု ေခၚသည္။

Nibbana, Liberation from Craving  (Taṇhᾱ);The total cessation of  Craving is called Nibbᾱna.

နိရယ Niraya

ငရဲဘံု၊ ခ်မ္းသာကင္းၿပီး ဆင္းရဲျခင္းAတိၿပီးေ

REALM OF  ငရဲသားမ်ားသည္ ငရဲထိန္းႏွင့္ ငရဲေခြးတုိ႕၏ CONTINUOUS  ႏွိပ္စက္မႈကို Aၿမဲခံေနရသည္။ SUFFERING ငရဲမီးေလာင္မႈကို Aၿမဲခံေန ရပါသည္။

သာ ဘံုဘ၀။

Beings reborn in the realms of  continuous suffering, niraya, are  continuously tortured by the  warders and blood hounds.

နိယတမိစၧာဒိ႒ိ Niyata micchᾱdiṭṭhi ေသသည္Aထိ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ယူထားေသာ မွားေသာAယူ။

LIFELONG  နိယတမိစၧာဒိ႒ိAယူ (၃)မ်ဳိးရွိသည္ -(၁) WRONG VIEW နတၴက ိ ဒိ႒ိ (၂) Aေဟတုကဒိ႒ိ (၃)

Deep‐seated wrong view

Aကိရိယဒိ႒ိ

နိယာမ Niyᾱma

ၿမဲေသာတရား၊ ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စU္သေဘာ။

NATURAL LAW နိယာမ ငါးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁) ဗီဇနိယာမ (၂) Uတုနိယာမ (၃) ကမၼနိယာမ (၄) စိတၱနိယာမ(၅) ဓမၼနိယာမ

AwLanMg 2008

The Cosmic Order; natural  process;Natural Law is the process  by which things happen and have  always happened of their own  accord.

Page 27 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

နိေရာဓသမာပတၲိ Nirodhasamᾱpatti

နိေရာဓသမာပတၲိ

ABSORPTION  နိေရာဓသမာပတ္၊ ထြက္သက္ ၀င္သက္, IN CESSATION စိတ,္ ေစတသိက,္ စိတၱဇ႐ုပ္မ်ား ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ပုိင္းျခားထားေသာ Aခ်ိန္ကာလ Aတုိင္းAတာAတြင္း ခႏၶာကုိယ္ မလႈပ္မယွက္ ၿငိမ္သက္စြာ တည္ေနျခင္း။

This refers to the cessation of  breathing and movement, the  cessation of the flow of stream of  consciousness, volition and mental  formations for a certain length of  time while being absorbed in  cessation

နီ၀ရဏ Nῑvaraṇa

စ်ာန္, မဂ္, ဖုိလ္တုိ႔ကုိ

HINDRANCES

ထုိနီ၀ရဏတရားတုိ႔သည္ -(၁) ကာမစၧႏၵ (၂) ဗ်ာပါဒ (၃) ထိနမိဒၶ (၄) Uဒၶစၥ ကုကၠဳစၥ (၅)

ပိတ္ပင္တားဆီးတတ္ေ

၀ိစိကိစၧာ

သာ တရား။

(၆) A၀ိဇၨာ - ဟု ၆-ပါးရွိသည္။

Obstructions; those factor that  hinder they way to the  achievement of mental absorption,  Insight Knowledge and Fruition,  jhᾱna, magga and phala.

ပညာ Paññᾱ

ေ၀ဖန္ပုိင္းျခား၍

KNOWLEDGE

ပညာသည္ -(၁) သုတမယပညာ -

သိျမင္တတ္ေသာသေ

AၾကားAျမင္မွ ရရွိေသာပညာ၊(၂)

ဘာ၊ AၾကားAျမင္

စိႏၲာမယပညာ - AႀကံAစည္မွ

ဗဟုသုတ၊

ရရွိေသာပညာ၊

Aမွန္သိျခင္း။

(၃) ဘာ၀နာမယပညာ - သမထ

Wisdom; reasoning power; general  knowledge; seeing things as they  truly are;Knowledge is of three  kinds:

၀ိပႆနာတရား Aားထုတ္မွ ရရွိေသာပညာ ဟူ၍ (၃) မ်ဳိးရွိသည္။

ပညတၱိ Paññatti

ပညတ္၊ Aမည္နာမ၊ ေခၚေ၀ၚသမုတ္ျခင္း။

DESIGNATION ရွင္နာဂေသန - ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ Aမည္နာမ ပညတ္မွ်သာ ျဖစ္၏။ ေခၚေ၀ၚျခင္းမွ်သာ ျဖစ္၏။

AwLanMg 2008

Conventional designation; name;  concept.The term Nᾱgasean is only  a name, designation.

Page 28 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပညိႃႏၵိယ Pannindriya

ပညိေႁႏၵ၊ ပုိင္းျခားသိမႈ၌

FACULTY OF  WISDOM

ပုိင္းျခားသိမႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

ALMS‐BOWL

ရဟန္း, သာမေဏမ်ားသည္ သပိတ္ျဖင့္

ပညာကုိ ပညိေႁႏၵဟု ေခၚသည္။

Aစုိးတရရွိေသာတရား

That mental phenomenon which  has control over wisdom is called  Faculty of Wisdom.

။

ပတၱ Patta

သပိတ္၊

ဆြမ္းခံေတာ္ မူၾကသည္။

Bhikkhus and novices use the alms‐ bowl for collecting alms‐food.

ပတၳနာ Patthanᾱ

ေတာင့္တျခင္း၊

ASPIRATION

ဆုပန္ျခင္း၊

Aဂၤါငါးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ Aဘိသိက္သြန္းၿပီး မင္းသားႀကီးျဖစ္ေသာ မင္းသားသည္

ပတၳနာျပဳျခင္း။

Aိမ္ေရွ႕မင္းသားAရာကုိ လည္းေကာင္း၊ မင္းAျဖစ္ကုိလည္းေကာင္း၊ ေတာင့္တႏုိင္သကဲ့သုိ႔ Aဂၤါ (၅)ပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ ရဟန္းသည္လည္း

Hope; wish.Being replete with the  five factos, the eldest son of a King  may aspire to become heir‐ apparent and later to become king.  In the same way, a bhikkhu replete  with the five factors may aspire to  arahatship.

Aရဟတၱဖုိလ္ကုိ ေတာင့္တႏုိင္သည္။

ပတၱာႏုေမာဒန  Pattanumodana

ပတၱာႏုေမာဒန

REJOICING IN  သူတပါးတို႕ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ ျပဳသည္ကို OTHER’ MERIT ၀မ္းေျမာက္ျခင္း၊ သူတပါးတို႕က Aမွ်ေပးေ၀ေသာ ကုသိုလ္Aဖို႕ကို ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ သာဓုေခၚျခင္း။

AwLanMg 2008

By rejoicing in others’ deed of merit  and saying “Sadhu (Well‐done!)”  one gains the same amount of  merit as the author of the deed.

Page 29 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပမာဒ Pamᾱda

ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊ သတိကင္းလြတ္ျခင္း။

HEEDLESSNES ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ ေသျခင္း၏ S Aေၾကာင္းျဖစ္သည္။

Unmindfulness:Heedlessness is the  way to Death, i.e, the cause of  endless round of rebirth.

ပရိႆ၀န Parissavana

ေရစစ္၊ ဓမၼကရဏ၊ ဓမၼကရိုဏ္။

WATER  STRAINER

သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ေရစစ္ဓမၼကရိုဏ္ျဖင့္ ေရကိုစစ္ၿပီးမွ ပိုးမႊားကင္းစင္ေသာ ေရကိုသာ သံုးေဆာင္ၾက ကုန္၏။

Members of the Samgha use the  water that has been filered with a  dhammakarana and is clear of  germs.

ပရိညာ Pariññᾱ

ပုိင္းျခား၍ သိျခင္း၊ ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္သိျခင္း။

ACCURATE  ပရိညာသုံးပါး၏ သေဘာမွာ -(၁) UNDERSTANDI ဉာတပရိညာ(၂) တီရဏပရိညာ(၃) NG ပဟာနပရိညာ

Full comprehension; discerning  knowledge.Pariññᾱ is of three  kinds:1.ñᾱta pariññᾱ2.tῑraṇa  pariññᾱ;3.pahᾱna pariññᾱ Full comprehension; discerning  knowledge.Pariññᾱ is of three  kinds: 1.ñᾱta pariññᾱ 2.tῑraṇa pariññᾱ; 3.pahᾱna pariññᾱ

ပရိယတၲိ Pariyatti

ပရိယတၲိ -

LEARNING

ပရိယတ္၊ သင္ယူAပ္ေသာ စာေပက်မ္းဂန္၊ ပိဋကတ္စာေပ သင္ၾကားပုိ႕ခ်မႈ။

AwLanMg 2008

Learning the Buddha’s teaching;  learning the Pᾱli Texts; learning and  teaching the PiṭakasSee also the  TEACHING.

Page 30 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပရိသာ Parisᾱ

AစုAေ၀း ပရိသတ္။

ASSEMBLY

ပရိသတ္ ေလးမ်ဳိးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ ရဟန္းပရိသတ္၊ ရဟန္းမပရိသတ္၊ ေယာက္်ားပရိသတ္၊ မိန္းမပရိသတ္တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

A gathering of people.The four  kinds of assembly are: assemblies  of bhikkhus, of bhikkhunis, of male  lay disciples and of female lay  disciples.

ပၪၥသီလ Paṅcasῑla

ငါးပါးသီလ၊

FIVE PRECEPTS ငါးပါးသီလတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္Aားလုံး ေစာင့္ထိန္းAပ္သည့္ သိကၡာပုဒ္ငါးပါးပါ၀င္၏၊

The five precepts prescribed for  every Buddhist consist of:1.  abstaining from killing;2. abstaining  from taking what is not given;3.  abstaining from sexual  misconduct;4. abstaining from  telling lies;5. abstaining from taking  or using intoxicants

ပၪၥာနႏၲရိယကမၼ Pancᾱnantariya  kamma

ပၪၥာနႏၲရိယကံ၊

FIVE HEINOUS  ေသလြန္သည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ Aျခားမဲ့ဘ၀၌ DEEDS THAT  Aပါယ္ငရဲသုိ႔ မလြဲမေသြ ေရာက္ေစႏုိင္ေသာ SEND ONE TO  Aကုသုိလက ္ ံ။(၁) Aမိကုိ သတ္ျခင္း၊ NIRAYA (၂) Aဖကုိ သတ္ျခင္း၊

The five heinous deeds that send  one to the realm of continuous  suffering immediately on the death  of the perpetrator

(၃) ရဟႏၲာကုိ သတ္ျခင္း၊ (၄) ဘုရားရွင္Aား ေသြးစိမ္းတည္ေAာင္ ျပဳျခင္း၊ (၅) သံဃာ Aသင္းခြျဲ ခင္း

ပၪၥပတိ႒ိတ Paṅca patiṭṭhita

တည္ျခင္းငါးပါး။

AwLanMg 2008

FIVE FOLD  MANNER OF  CONTACT IN  MAKING  OBEISANCE

Aက်ဳိးႏြံဆုံးေသာ က ယ္AမူAရာထင္ရွားေစေသာAားျဖင့္ ရွိခုိးUီးခ်ေသာAခါ တည္ျခင္းငါးပါးရွိသည္။

The fivefold manner of contact  which signifies utmost humility on  the part of making obeisance

Page 31 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပဋိစၥသမုပၸါဒ Paṭiccasamuppᾱda ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊

DEPENDENT  ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္စပ္ျပေသာ တရား။ ORIGINATION

Law of Dependant Origination; Law  of Dependent Arising; Conditioned  Genesis

ပဋိသမၻိဒါ Paṭisambhidᾱ

Aရင္းAျမစ္သိေAာင္ ANALYTICAL 

INSIGHT

ပဋိသမၻိဒါေလးပါးဆုိသည္မွာ(၁) Aတၳပဋိသမၻိဒါ (၂) ဓမၼပဋိသမၻိဒါ (၃)

ေဖြရွာစစ္ေဆးတတ္ေ

နိ႐ုတၱိပဋိသမၻိဒါ (၄) ပဋိဘာန ပဋိသမၻိဒါ

သာဉာဏ္

တို႔ျဖစ္သည္။

Discriminating  knowledge.Analytical insight is of  four kinds:(1) attha  paṭisambhidᾱ;(2) dhamma  paṭisambhidᾱ;(3) nirutti  paṭisambhidᾱ;(4) patibhᾱna  paṭisambhidᾱ

ပထ၀ီဓာတု Pathavῑdhᾱtu

ပထ၀ီဓာတ္၊ ေျမဓာတ္၊ ခက္မာေသာသေဘာ။

ELEMENT OF  EXTENSION  OR SOLIDITY

ေျမသည္ ခက္မာေသာ သေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ပထ၀ီဓာတ္ လြန္ကဲေသာAရာျဖစ္သည္။

Earth element.Earth has the  property of hardness; it is that  which is predominated by the  element of extension or by solidity.

ပဒကၡိဏကမၼ Padakkhinakamma တိုးတက္ႀကီးပြားေၾကာ RIGHTEOUS  ACTION င္းAလုပ္၊

AwLanMg 2008

ေကာင္းျမတ္ေသာ ကံသံုးပါးကို ျပဳၾကကုန္၍ ေကာင္းျမတ္ေသာ Aက်ိဳးကို ရရွိၾကကုန္၏။

Commendable deed.He who does  righteous acts physically, verbally  and mentally has the benefits  thereby.

Page 32 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပဒကၡဏကရဏ Padakkhinakarana

လက္ယာရစ္လွည့္ျခင္း WALKING 

CLOCKWISE

။

လိမၼာယU္ေက်းေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕သည္

Waling round clockwise.Good  ေစတီပုထိုးမ်ားကို ဖူးေျမာ္ရာ၌ လက္Aုပ္ခ်ီၿပီး uddhists, in paying obeisance to  shrines and pagodas, often walk  လက္ယာရစ္ လွည့္ပတ္လ်က္ clockwise round in reverence with  AရိုAေသျပဳေလ့ရွိၾကသည္။ joined palms raised.

ပႆဒၶိသေမၺာဇၩဂၤ Passadhi  Sambojjhanga

ပႆဒၶိသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENM ENT FACTOR  OF  TRANQUILITY

ပႆဒိၶသေမၺာဇၩင္၊ မ ဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏Aေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ၿငိမ္းေAးမႈ ပႆဒၶိ။

Calmness; serenityTranquility as a  factor for the attainment of Path  knowledge, Magga Ñᾱṇa

ပဗၺဇၨကမၼ Pabbajjakamma

ရွင္ျပဳျခင္း၊

INITIATION

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔၏

သာမေဏျပဳျခင္း၊

သားေယာက္်ားကေလးမ်ားကုိ

သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔

A႐ြယ္ေရာက္လာေသာAခါ

သြတ္သြင္းျခင္း။

သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔ သြတ္သြင္းၾကသည္။

Novitiation, initiation into the  Buddhist Order as a novice, as a  samanera;When their sons are of  age Buddddhists make them enter  the Buddhist Order.

ပဟာန Pahᾱna

ပယ္စြန္႕ျခင္း။

ABANDONME ကာမဂုဏ္၌ တပ္မက္မႈကုိ ပယ္စြန္႕ျခင္း၊ NT မဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ Aကုသုိလ္တရားAေပါင္းကုိ

Removal; giving up

ပယ္စြန္႕ျခင္း။

AwLanMg 2008

Page 33 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပၪၥ၀ဂၢိယ Pancavaggiya

ပၪၥ၀ဂၢီ၊ ငါးပါးAေပါင္းAစုရွိေ

GROUP OF  FIVE

AUီးဆုံးေသာ တပည့္သာ၀ကမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းတုိ႔၏ Aမည္မ်ားမွာ ေကာ႑ည, ၀ပၸ, ဘဒၵိယ, မဟာနာမ္ ႏွင့္

သာရဟန္း။

Aႆဇိ တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။

The group of five were the earliest  disciples of the Buddha. Their  names were Koṇḍañña, Vappa,  Bhaddiya, Mahᾱnᾱma and Assaji

ပတၱိဒါန Pattidana

မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကုသိုလ္Aဖို႕ကို

SHARING OF  MERIT

Aမွ်Aတန္းေပးေ၀ျခင္ း။

မိမိရAပ္ေသာ ကုသိုလ္Aဖို႕ကို

Making a wish that whatever merit  that one may have earned by  သူတစ္ပါးတို႕Aား မိမိႏွင့္ performing a good deed be shared  ထပ္တူAက်ိဳးရေစရန္ with others so that they might  Aမွ်Aတန္းေပးေ၀ျခင္းသည္ ပတၱိဒါန မည္၏။ profit equally is the concept of  sharing of merit.

ပစၥေ၀ကၡဏာ Paccavekkhana

ပစၥေ၀ကၡဏာ -

REFLECTION

ပစၥေ၀ကၡဏာ ဆင္ျခင္ျခင္း၊

ပစၥေ၀ကၡဏာ

ဉာဏ္ျဖင့္သက္၀င္၍ Aဖန္ဖန္ ရႈမွတ္

ဆင္ျခင္ျခင္း၊

တတ္ေသာတရား။

Review; reflectiong again and again  with Insight

ဉာဏ္ျဖင့္သက္၀င္၍ Aဖန္ဖန္ ရႈမွတ္ တတ္ေသာတရား။

ပေစၥကဗုဒၶ Paccekabuddha

ပေစၥကဗုဒၶ၊ ကိုယ္တုိင္သာ သစၥာေလးပါးကိုသိ၍ သူတစ္ပါးတို႕Aား

SILENT  BUDDHA

ဘုရားရွင္မ်ားမပြင့္ေသာ ႆသနာပAခါ၌သာ တသီးတျခား ပြင့္ေတာ္မူေလ့ရွိေသာ ဘုရားကို ပေစၥကဗုဒၶါ ဟု ေခၚသည္။

Sokitary Buddha; lesser Buddha;  one who attains Enlightenment but  is incapable of disseminating this  knowledge to others.

တရားမေဟာႏိုင္ေသာ ဘုရား။

AwLanMg 2008

Page 34 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပ႑ဳပလာသ Paṇḍupalᾱsa

သာမေဏေလာင္း၊

NOVICE‐TO‐BE ရွင္သာမေဏျပဳမည့္သူသည္ ရွင္သမေဏ

ရွင္ေလာင္း။

မျပဳမီ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၌ ေနလ်က္

Postulant, candidate for the state  of a novice

သကၤန္းေတာင္း, သီလေတာင္း, လိင္, ဒဏ္, ေသခိယ, စုဒၵသခႏၶက၀တ္ စသည္တုိ႔ကုိ က်က္မွတ္သင္ယူေလ့ ရွိၾကသည္။

ပါဋိဟာရိယ Pᾱtihariya

တန္ခုိး၊

MIRACLE

ျပာဋိဟာ။

Marvel; wonder

ေသေစလုိေသာ စိတ္ျဖင့္ မည္သည့္

Killing a living being;Killing of any  living being with intent means a  breach of the precept against  killing, but the offence may be  greater or lesser for the  perpetrator according to the size  and morality of the victim.

ပါဏာတိပါတာ Pᾱnᾱtipᾱta

သူတစ္ပါး၏Aသက္ကုိ KILLING သတ္ျခင္း။

သတၱ၀ါ၏Aသက္ကုိမဆုိ သတ္ျဖတ္ျခင္းသည္ ပါဏာတိပါတျဖစ္သည္။

ပါႆဒ Pasada

ျပာႆဒ္၊ ဘံုAဆင့္ဆင့္ႏွင့္ ထုပိကာတင္ထားေသာ Aေဆာက္AAံု။

AwLanMg 2008

SPIRED  PALATIAL  BUILDING

နန္းေတာ္မ်ား ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို

Building with multi‐tiered  decorated roofs. Magnificent  ဘံုခုႏွစ္ဆင့္ စသည္ျဖင့္ၿပီးေသာ buildings like palaces and  Aေဆာက္AAံုမ်ားAျဖစ္ ေတြ႕ရတတ္သည္။ monasteries are crowned with  (usually) seven tiers of decorated  roofs and spire.

Page 35 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပါရမီ Pᾱramῑ

ျမင့္ျမတ္သူတုိ႔၏

PERFECTION

ပါရမီ (၁၀) ပါးမွာ -(၁) ဒါနပါရမီ၊(၂)

လုပ္ငန္းစU္၊

သီလပါရမီ၊(၃) ေနကၡမၼပါရမီ၊(၄)

ဘုရားေလာင္းက်င့္စU္။

ပညာပါရမီ၊(၅) ၀ီရိယပါရမီ၊(၆) ခႏၲီပါရမီ၊(၇) သစၥာပါရမီ၊(၈) Aဓိ႒ာနပါရမီ၊(၉) ေမတၱာပါရမီ၊(၁၀) Uေပကၡာပါရမီ - တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

‐(1) dᾱna pᾱramῑ,(2) sῑla pᾱramῑ,(3)  nekkhamma pᾱramῑ,(4) pañña  pᾱramῑ,(5) vῑriya pᾱramῑ,(6) khantῑ  pᾱramῑ,(7) truthfulness, saccᾱ  pᾱramῑ,(8) resolution, adiṭṭhana  pᾱramῑ,(9) loving‐kindness, mettᾱ  pᾱramῑ; and(10) equanimity,  upakkhᾱ pᾱramῑ.

ပါရာဇိက Pᾱrᾱjika

ပါရာဇိကAာပတ္၊ ရဟန္းAျဖစ္မွ ဆ း႐ႈံးေစႏုိင္ေသာAျပစ္။

FALLING  (၁) ေမထုန္Aမႈကုိ က်ဴးလြန္မႈ၊ FROM  (၂) သူတပါးပစၥည္းကုိ ခုိးယူမႈ၊ BHIKKHUHOO (၃) လူ၏Aသက္ကုိ သတ္မႈ၊ D

(၄) စ်ာန္မဂ္ဖုိလ္တရားထူးမ်ားကုိ မရရွိဘဲ

ရရွိသည္ဟု လိမ္ညာေျပာဆုိမႈတုိ႔ျဖစ္သည္။

Offence deserving expulsion from  bhikkhuhood; Pᾱrᾱjika offence  under the Vinaya rules .(a) sexual  intercourse;(b) taking what is not  given;© killing a human being;(d)  falsely claiming or pretending to  have gained jhᾱna, magga, phala.

ပိ႑ပါတ Piṇḍapᾱta

ပိ႑ပါတ

ALMS‐FOOD

ဆြမ္း၊ လွဴဒါန္းေသာ စားဖြယ္

Food for a bhikkhu offered by laity

ပိသုဏ၀ါစာ Pisunavaca

ေခ်ာပစ္ကုန္းတိုက္ေသ SLANDER ာ စကားကိုေျပာၾကားျခင္း ။

AwLanMg 2008

ခ်စ္ခင္ညီညႊတ္ေနသူႏွစ္Uီး

Backbiting; calumny/Slander means  talking ill about someone to  စိတ္၀မ္းကြဲျပားေစရန္ ျဖစ္ေစ မိမိAား someone else with the intention of  ခ်စ္ခင္လာေစရန္ျဖစ္ေစ ရည္ရြယ္၍ တစ္Uီး၏ causing disagreement between two  မေကာင္းေၾကာင္းကို Aျခားတစ္UီးAား good friends or to win over  ေျပာၾကားျခင္းကို ပိသုဏ၀ါစာဟုေခၚဆိုသည္။ someone.

Page 36 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပိဋက Pitaka

ပိဋကတ္ေတာ္၊

SCRIPTURES

သင္ယူAပ္ေသာ ပရိယတၱိစာေပ၊

Canonical text to be studied; basket

ျခင္းေတာင္း။ (တိပိတဋကၾကည့္) သင္ယူAပ္ေသာ ပရိယတၱိစာေပ၊ ျခင္းေတာင္း။ (တိပိတဋကၾကည့္)

ပိဋက Piṭaka

က်မ္းဂန္စာေပ။

PᾹLI TEXT

ပထမသဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ဘုရားေဟာေဒသနာAားလုံးကုိ ၀ိနယပိဋက, သုတၱႏၲပိဋက, Aဘိဓမၼပိဋက ဟု သုံးမ်ဳိးခြဲျခားထားခဲ့သည္။

At the first Buddhist Convention all  the teachings of the Buddha were  classified into three divisions, (1)  the Division of disciplinary rules for  the saṁgha(2) the Division of the  discourses, and(3) the Division of  the ultimate realities.

ပီတိ Piti

ပီတိ

ZEST

ပီတိ ႏွစ္သက္မႈ

Delightful satisfaction

ပီတိ Piti

ႏွစ္သက္မႈ။

DELIGHTFUL  ပီတိငါးမ်ဳိးရွိသည္ - (၁) ခုဒၵကာပီတိ (၂) SATISFACTION ခဏိကာပီတိ (၃) ၾသကၠႏၲိကပီတိ (၄) Uေဗၺဂါပီတိ (၅) ဖရဏာပီတိ

AwLanMg 2008

Pleasurable interest; zest.Five kinds  of delightful satisfaction are  identified: ‐khuddakᾱ pῑti; .khaṇikᾱ  pῑti;.okkantika pῑti;.ubbegᾱ  pῑti;pharaṇᾱ pῑti.

Page 37 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပီတိသေမၺာဇၩဂၤ Pῑtisambojjhaṅga

ပီတိသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENM ပီတိသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉ ENT FACTOR  ာဏ္ရျခင္း၏Aေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႏွစ္သက္မႈ OF  ပီတိ။ DELIGHTFUL  SATISFACTION

Joy; rapture

ပုည Puñña

ဘုန္းကံ၊

MERIT

ေကာင္းမႈကုသုိလ္။

ဘ၀Aဆင့္Aတန္း ျမင့္တက္ေစတတ္ေသာAလုပ္၊ ေကာင္းျမတ္ေသာ သုဂတိဘ၀သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာ Aလုပ္၊ ျပဳလုပ္သူ၏ စိတ္AစU္ကုိ ျဖဴစင္ေစတတ္ေသာ Aလုပ္ကုိ

Good and virtuous deed;Puñña is  that which upgrades one’s status or  that which leads one to a higher  existence or that which purifies the  mind of the person who performs  merit

ပုညဟုေခၚသည္။

ပုညကိရိယ၀တၳဳ Puññakiriya vatthu ပုညကိရိယာ၀တၳဳ၊

MERITORIOUS ထုိပုညကိရိယာ၀တၳဳသည္ -(၁) ဒါန (၂)  DEED သီလ (၃) ဘာ၀နာ (၄) Aပစာယန (၅) ေ၀ယ်ာ၀စၥ (၆) ပတၱိဒါန (၇) ပတၱာႏုေမာဒန (၈) ဓမၼႆ၀န (၉) ဓမၼေဒသနာ (၁၀) ဒိ႒ိဇုကမၼ ဟူ၍ ၁၀-မ်ဳိး ရွိသည္။

The following meritorious deeds  bring all kinds of happiness and  prosperity and are to be  recommended: (1) dᾱna;(2) sῑla(3) bhᾱvanᾱ;(4)  apacᾱyana;(5) veyyavacca;(6)  pattidᾱna;(7) pattᾱnumodᾱna;(8)  dhammassavana;(9)dhammadesanᾱ ;(10) diṭṭhizukamma.

ပုထုဇၨန Puthujjana

ပုထုဇU္၊

WORLDING

Aထူးထူး Aျပားျပားေသာ ကိေလသာ ထူေျပာေသာ သတၱ၀ါ၊ Aရိယာတို႕မွ AသီAျခားျဖစ္ေသာသူ၊ လူမ်ားစု။

AwLanMg 2008

Beings with abundance of various  mental defilements; persons as  distinct from ariyas, noble ones.

Page 38 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ပုဗၺာစရိယ Pubbᾱcariya

လက္Uီးဆရာ။

FIRST  TEACHER

မိဘႏွစ္ပါးကုိ လက္Uီးဆရာဟု ေခၚဆုိသည္။

Parents are said to be the first  teachers of their child.

ပုရိသိႃႏိၵယ Purisindriya

ပုရိသိေႁႏၵ၊ ေယာက်္ား (Aထီး, Aဖု)ိ

FACULTY OF  ပုရိသဘာ၀႐ုပ္ကုိ ေယာက်္ား (Aထီး, Aဖု)ိ MASCULINITY  ျဖစ္ေၾကာင္း၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

ျဖစ္ေၾကာင္း၌

ပုရိသိေႁႏၵ ဟု ေခၚသည္။

Aစုိးတရရွိေသာတရား

That physical phenomenon which  has control over masculinity (i.e,  maleness of the body) is called  Faculty of Masculinity.

။

ပူဇာ  Pῡjᾱ

ပူဇာ၊ ပူေဇာ္ျခင္း။

OFFERING

ပူေဇာ္ျခင္းသည္ ပစၥည္း၀တၳဳျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္း၊ တရားျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္းဟူ၍ ၂-မ်ဳိး ရွိသည္။

There are two kinds of honouring:  honouring by offering material gift  and honouring by doing good  practice or service.

ေပတ Peta

ၿပိတၲာ၊ ခ်မ္းသာAေပါင္းမွ ကင္းကြာသူ။

HUNGRY  MISERABLE  BEING

ၿပိတၲာဘ၀မွာ Aတိတ္ကုသုိလ္ကံ ႏွိပ္စက္မႈေၾကာင့္ Aၿမဲဆာေလာင္ မြတ္သိပ္ေနၾကရသည္။ စားေသာက္ဖြယ္ ေတြ႕ရပါလ်က္ မစားႏုိင္ မေသာက္ႏုိင္ ျဖစ္ရသည္။ ၿပိတၲာဘုံသည္ Aပါယ္ေလးဘုံတြင္ ပါ၀င္သည္။

AwLanMg 2008

A peta’s existence is one constantly  tormented by hunger and thirst  due to his demeritorious actions in  the past. A peta is unable to take  food or drink even when either is  available. Peta realm is included in  the four miserable existences,  apᾱya.

Page 39 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဖ႐ုသ၀ါစာ Pharusavᾱcᾱ

ၾကမ္းတမ္းေသာစကား HARSH 

SPEECH

ကုိ ေျပာဆုိျခင္း၊ ဆဲ ေရးႀကိမ္းေမာင္းျခင္း။

မေကာင္းေသာ ေစတနာပါမွ ဖ႐ုသ၀ါစာ-ဟု

Coarse language; vulgarities,Harsh  words which parents might use  ဆုိႏုိင္သည္၊ မိဘက သားသမီးမ်ားAား sometimes to admonish their  ဆဲဆုိႀကိမ္းေမာင္းျခင္းမွာ မေကာင္းေသာ children do not count as harsh  ေစတနာ မပါျခင္းေၾကာင့္ ဖ႐ုသ၀ါစာ မျဖစ္ေခ်။ speech as no bad intent is involved.  Only when there is bad intention  behind the harsh words can it be  called harsh speech

ဖလသမာပတၲိ Phalasamᾱpatti

ဖလသမာပတ္၊

ABSORPTION  ေသာတာပတၲိဖုိလ္, သကဒါဂါဖုိလ,္ IN FRUITION‐ Aနာဂါမိဖုိလ,္ Aရဟတၲဖုိလ္ - ဟူေသာ MIND

ဖုိလ္စိတ္မ်ား

ဖုိလ္ေလးပါးကုိ Aႀကိမ္မ်ားစြာ

Aႀကိမ္မ်ားစြာ

Abiding in the four Fruitions, viz,  Sotᾱpattiphala, Sakadᾱgᾱmiphala,  Anᾱgᾱmiphala and Arahattaphala.

ျဖစ္ေပၚေစျခင္းသုိ႕ ေရာက္ေနျခင္း,

ျဖစ္ေနျခင္း။

ဖုိလ္၀င္စားေနျခင္းတုိ႕ျဖစ္သည္။

ဖႆ Phassa

Aေတြ႕Aထိ၊

CONTACT

Aတြင္းAာယတန (၆)ပါးေၾကာင့္ ဖႆ (၆)မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚသည္။၁။ မ်က္စိAေတြ႕၊၂။

ထိေတြ႕ျခင္း။

နားAေတြ႕၊၃။ ႏွာေခါင္းAေတြ႕၊၄။ လွ်ာAေတြ႕၊၅။ ကုိယ္Aေတြ႕၊၆။ စိတ္Aေတြ႔

Touch.Because of six sense‐bases,  six kinds of contact arise. They are:  Eye‐contact, Ear‐contact, Nose‐ contact, Tongue‐contact, Body‐ contact and Mind‐contact.

ဗုဒၶ Buddha

ဗုဒၶ - ျမတ္စြာဘုရား၊ သစၥာေလးပါးကုိ ကုိယ္တုိင္ သိသူ၊

AwLanMg 2008

BUDDHA (1)

ကုိယ္တုိင္သိသည့္Aတုိင္း သတၲ၀ါတုိ႔Aားလည္း သိေAာင္ ေဟာၾကားႏုိင္သူ။

The Fully‐Enlightened; Knower of  the Four Ariya Truths who can  make others understand them as  he himself has understood.

Page 40 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဗုဒၶ Buddha

ဗုဒၶ -

BUDDHA (2)

ဘီစီ ၆၂၃-ခုႏွစ္တြင္ ကပၸိလ၀တၴဳၿမိဳ႕ေတာ္၌ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒနမင္း၊ မယ္ေတာ္ သီရိမဟာမာယာေဒ၀ီတုိ႔မွ ဖြားျမင္ေတာ္မူသည္။ သ

He was born in Kapi8lavatthu in  623 B.C. His parents were King  Suddhodana and Queen Mahᾱ  Mᾱyᾱ of Sakyan Clan

က်သာကီ၀င္မင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။

ဗုဒၶကိစၥ Buddha kicca

ဘုရားရွင္တုိ႔ ေန႔စU္ျပဳလုပ္ေနက် ကိစၥ။

BUDDHA’S  DAILY  ROUTINE

၁။ပုေရဘတၲကိစၥ၊ (နံနက္ပုိင္း လုပ္ငန္းစU္)၂။ပစၧာဘတၲကိစၥ၊ (ေန႔လည္ပုိင္း လုပ္ငန္းစU္)၃။ပုရိမယာမကိစၥ၊ (ညU့္Uီးယံ လုပ္ငန္းစU္)၄။မဇၩိမယာမကိစၥ၊ (သန္းေခါင္ယံလုပ္ငန္းစU္)၅။ပစၧိမယာမကိစၥ၊

Using his omniscient powers, the  Buddha viewed the whole world  throughout the course of the day  and made strenuous efforts for the  welfare of all beings.The Buddha’s  daily routine is of five parts:

(မုိးေသာက္ယံ လုပ္ငန္းစU္)

ဗုဒၶ၀စန Buddhahavacana

ဗုဒၶ၀စန -

WORD OF  THE BUDDHA

ဘုရားစကားေတာ္။

Buddha‐vacana

ျမတ္စြာဘုရားကုိ AစU္သတိရေနေစရန္

Likeness of the Buddha; statue of  the Buddha.Because he is the  greatest benefactor and the most  homage‐worthy, to enable one to  have him always in one’s mind one  should make an image of the  Buddha and have it worshipped as  the Uddissa Cetiya.

ဗုဒၶပဋိမာ Buddha paṭimᾱ

ဘုရား႐ုပ္တုေတာ္၊ ဘုရားဆင္းတုေတာ္၊ ဘုရားပုံေတာ္။

BUDDHA  IMAGE

႐ုပ္တုေတာ္ ျပဳလုပ္၍ UဒၵိႆကေစတီAေနျဖင့္ ကုိးကြယ္Aပ္၏၊ ပူေဇာ္Aပ္၏၊ ရွိခုိးAပ္၏။

AwLanMg 2008

Page 41 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဗုဒၶါဘိေသက Buddhᾱbhiseka

ဗုဒၶါဘိေသကမဂၤလာျပဳ CONSECRATIO ဘုရားဆင္းတုေတာ္ကုိ Aေနကဇာတင္ျခင္း။

N 

ျခင္း၊

Buddhabhiseka maṅgala,  consecration of an image of the  Buddha.Soon after his attainment  of Enlightenment, the Buddha  breathed forth two verses of  exultation

ေဗာဇၩဂၤ Bojjhanga

ေဗာဇၩင္၊

ENLIGHTENM ENT FACTORS

မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏Aေၾကာင္း၊ သေမၺာဇၩဂၤ ဟူ၍လည္းေခၚ၏။သတိသေမၺာဇၩင္ စေသာAားျဖင့္ (၇)ပါး Aျပားရွိ၏။

Constituents of Enlightenment;  factors or conditions for the  attainment of Path Knowledge,  Maggañᾱṇa

ေဗာဓိ Bodhi

ေဗာဓိ -

ENLIGHTENM ENT

ေဗာဓိသည္ သမၼာသေမၺာဓိ၊ ပေစၥကေဗာဓိ၊ သာ၀ကေဗာဓိ ဟူ၍ သုံးမ်ဳိးရွိ၏။

There are three kinds of bodhi:(1)  Perfect Self – Enlightenment,  Sammasambodhi;(2) Enlightenment  of a lesser Buddha,  paccekabodhi;(3) Enlightenment of  a disciple, savakabodhi.

ေဗာဓိမကၡိယဓမၼ Bodhipakkhiya  dhamma

သစၥာေလးပါးကုိ သိတတ္ေသာ Aရိယမဂၢ Aသင္းAပင္း

ASSOCIATES  OF  ENLIGHTENM ENT

သတိပ႒ာန္ ၄-ပါး၊ သမၼပၸဓာန္ ၄-ပါး၊ Iဒၶိပါဒ္ ၄-ပါး, Iေႁႏၵ ၅-ပါး၊ ဗုိလ္ (ဗလ) ၅-ပါး၊ ေဗာဇၩင္ ၇-ပါး၊ မဂၢင္ ၈-ပါးAားျဖင့္ ၃၇-ပါး

The thirty‐seven factors associated  with the attainment of  enlightenment

ရွိသည္။

တရားမ်ား။

AwLanMg 2008

Page 42 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေဗာဓိသတၲ Bodhisatta

ေဗာဓိသတ္၊

BUDDHA‐TO‐ BE

ဘုရားAေလာင္း၊ ဘုရား ျဖစ္မည့္ ပုဂၢဳိလ္။၃မ်ိဳးရွိ ။(၁) ပညာဓိကေဗာဓိသတၱ (၂) သဒၶါဓိကေဗာဓိသတၱ - (၃) ၀ီရိယာဓိကေဗာဓိသတၱ

Future Buddha; one destined to  become a BuddhaThere are three  types of Bodhisatta;.(1)  pannadhikabodhisatta; (2)  saddhᾱdhikabodhisatta; (3)  vῑriyᾱdhikabodhisatta.

ဗ်ာပါဒ  Byᾱpᾱda

သူတစ္ပါးကုိ

ILL WILL

သူတစ္ပါးကုိ ေသေစလုိ ပ်က္စီးေစလုိေသာ စိတ္Aႀကံသည္ (ဗ်ာပါဒ) မေနာကံ ျဖစ္သည္။

ပ်က္စီးေစလုိမႈ။

The evil desire to kill or destroy  others is a mental action,  manokamma, (of ill will, byᾱpᾱda).

ဗ်သန Byasana

ပ်က္စီးျခင္း၊

LOSS

ထုိပ်က္စီးျခင္း ၅-ပါးရွိသည္ -(၁) ဉာတိဗ်သန (၂) ေဘာဂဗ်သန (၃) ေရာဂဗ်သန (၄)

ဆုံး႐ႈံးျခင္း။

ဒိ႒ိဗ်သန (၅) သီလဗ်သန

Ruination; (1) loss of relatives, ñᾱti  byasana;(2) loss of wealth, bhoga  byasana;(3) deterioration of health  due to illness, roga byasana;(4)  dissolution of right view, diṭṭhi  byasana;(5) dissolution of morality,  silabyasana.

ျဗဟၼ Brahma

ျဗဟၼာ၊ ျဗဟၼာ၀ိဟာရ တရားေလးပါးကို Aၿမဲပြားမ်ားေနသူ။

SUPREME  CELESTIAL  BEING

သမထကမၼဠာန္းကို Aားထုတ္၍ စ်ာန္ရရွိေသာ ပုဂိၢဳလ္မ်ားသည္ ျဗဟၼာဘံုသို႕ လားၾကသည္။ ၄င္းပုဂိၢဳလ္မ်ားကို ျဗဟၼာဟုေခၚသည္။

AwLanMg 2008

One who dwells in the four noble  Abidings ,Those who engage in  meditation for tranquillity and  attain jhanas pass away to the  realms of Brahmas. They are called  Brahmas.

Page 43 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ျဗဟၼစရိယ Brahmacariya

ျမတ္ေသာAက်င့္

NOBLE  ျမတ္ေသာAက်င့္ဆုိသည္မွာ PRACTICE, THE ေမထုန္Aက်င့္မွ ေရွာင္ၾက U္ျခင္း။သိကၡာသုံးပါးAက်င့္ႏွင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးAက်င့္တုိ႔ျဖစ္သည္။

The Noble Practice consists in  abstinence from sex, the Treefold  Training and the Ariya Path of Eight  Constituents

ဘဂ၀ါ Bhagava

ဘဂ၀ါ -

EXALTED ONE

ျမတ္စြာဘုရား၊ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ ၉-ပါးတုိ႔တြင္ ျဖစ္သည္။

The Buddha; an attribute of the  BuddhaThe epithet ‘the Exalted  One’ is one of the nine supreme  attributes of the Buddha.

GLORIOUS  ONE

ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။

See EXALTED ONE.

BURDEN

စင္စစ္Aားျဖင့္ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးဟူသည္

The five aggregate (khandha) are in  reality what constitute a burden.  The bearer of the burden is no one  but the person or being himself in  question, for the five aggregates  which embody existence in effect  makes him the barer of the burden

ဘဂ၀ါဂုဏ္ေတာ္သည္ တစ္ပါးAပါA၀င္

ဘဂ၀ါ Bhagavᾱ

ဘဂ၀ါ -

ဘာရ Bhᾱra

၀န္ထုပ္၀န္ပုိး။

ခႏၶာငါးပါးပင္ျဖစ္သည္။

AwLanMg 2008

Page 44 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဘယ Bhaya

ဘယ -

FEAR

ေဘး၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း။

Peril

ဘ၀ဒိ႒ိ Vibhavadiṭṭhi

ဘ၀ဒိ႒ိ -

BELIEF IN  ANNIHILATIO NISM

ဘ၀ၿမဲ၏ဟူေသာAယူ၊ သႆတဒိ႒ိ ဟုလည္း ေခၚသည္။

Belief that the physical and mental  processes of a being will exist  eternally.

ဘေဒၵကရတၲ Bhaddekaratta

ေကာင္းေသာ ညတစ္ည ရွိသူ။

ONE  PRACTISING  INSIGHT  MEDITATION

ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၿပီး Aတိတ္ခႏၶာကုိလည္း မစြဲလမ္း။ မျဖစ္ေပၚေသးေသာ Aနာဂတ္ခႏၶာကုိလည္း မေမွ်ာ္လင့္ မေတာင့္တ။ ျဖစ္ဆဲ ပစၥဳပၸါန္ခႏၶာကုိသာ ၀ိပႆနာ႐ႈေနေသာ ပုဂၢိဳလ္ကုိ

One practicing Insight meditation  does not yearn for the past nor  long for the future but  contemplates only the reality of the  present. Such a person is called  bhaddekaratta.

ဘေဒၵကရတၱပုဂၢိဳလ္ - ဟု ေခၚသည္။

ဘတၱာႏုေမာဒန Bhattᾱnumodana

ဘတၱာႏုေမာဒန

AwLanMg 2008

DISCOURSE IN  ဆြမ္းAႏုေမာဒနာ၊ ဆြမ္းAလွဴAတြက္ APPRECIATIO ၀မ္းေျမာက္ေစျခင္း။ N OF A FOOD  OFFERING

An appreciatory discourse on food  offering is a discourse by the  recipient of food offerings in  appreciation of the good deed of  the donor to gladden him.

Page 45 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ဘာ၀နာ Bhᾱvanᾱ

႐ႈပြားျခင္း၊

MENTAL  ပြားမ်ားAားထုတ္ျခင္း၊ CULTIVATION ပြားမ်ားေAာင္

ထုိဘာ၀နာသည္ သမထဘာ၀နာႏွင့္ ၀ိပႆနာဘာ၀နာဟူ၍ ဘာ၀နာ႐ႈပြားျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။ သမထဘာ၀နာသည္

Aႀကိမ္ႀကိမ္

သမာဓိပြားမ်ားေAာင္ ျပဳလုပ္ေသာ

Aားထုတ္ျခင္း။

Aလုပ္ျဖစ္သည္။

Meditation; developing the mind;  repeated exercise at mental  development;Meditation is of two  kinds: meditation for tranquility,  samatha bhᾱvanᾱ, and meditation  for insight, vipassana bhᾱvanᾱ.

ဘိကၡဳ Bhikkhu

ရဟန္း၊ ဘုန္းႀကီး၊ သံသရာေဘးကုိ ႐ႈေလ႔ရွိသူ။

MEMBER OF  THE  BUDDHIST  ORDER

ရဟန္းသုံးမ်ဳိးရွိသည္ -(က) ေထရ -

ORDER OF  BHIKKHUNIS

ဘိကၡဳနီသာသနာသည္ မိေထြးေတာ္

ဆယ္၀ါAထက္ရဟန္း၊(ခ) မဇၩိမ - ငါး၀ါမွ

One concerned about the dangers  of recurring rebirths; recluse

ကုိး၀ါရၿပီးေသာရဟန္း၊(ဂ) န၀ - ငါး၀ါေAာက္ ရဟန္း။

ဘိကၡဳနီ Bhikkhuni

ဘိကၡဳနီမ၊ ရဟန္းမ။

မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီ၏ စြမ္းေဆာင္မႈကုိ Aေျခတည္၍ Aရွင္Aာနႏၵာ၏ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာရျခင္းျဖစ္သည္။

The order of bhikkhunῑs owed its  appearance to Mahᾱpajᾱpati  Gotamῑ, the Buddha’s aunt and  stepmother and also to the  venerable Ᾱnandᾱ who sought  permission from the Buddha to set  up the bhikkhuni order

ဘိကၡဳသီလ Bhikkhusῑla

ရဟန္းသီလ၊ စတုပါရိသုဒၶိသီလ။

AwLanMg 2008

MORAL  CONDUCT  FOR  BHIKKHUS

ရဟန္းသီလ ေလးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁)

Fourfold purity of bhikkhu morality

ပါတိေမာကၡသံ၀ရသီလ (၂) Iႃႏၵိယသံ၀ရသီလ (၃) Aာဇီ၀ပါရိသုဒၶိသီလ (၄) ပစၥယသႏၷိႆိတသီလ

Page 46 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေဘသဇၨ Bhesajja

ေဆး၀ါး။

MEDICINE

ရဟန္းတုိ႔Aားခြင့္ျပဳေသာ ပစၥည္းေလးပါးတြင္ ေဆးသည္ တစ္ပါးAပါA၀င္ ျဖစ္သည္။

Medicine is one of the four material  requisites allowed by the Buddha  for use by bhikkhus.

မဂၢ Magga; also Ariya  Magga Citta

မဂ္၊ Aရိယာမဂ္စိတ္။

PATH‐ ေသာတာပတၱိမဂ္စေသာတရား(၁) CONSCIOUSNE ေသာတာပတၱမ ိ ဂ္၊(၂) သကဒါဂါမိမဂ္၊(၃) SS

Aနာဂါမိမဂ္၊(၄) Aရဟတၱမဂ္ - Aားျဖင့္ (၄)မ်ဳိး ရွိ၏။

The dhamma which eliminates the  defilements with Nibbᾱna as its  object.The four maggas are:(1)  sotᾱpatti magga,(2) sakᾱdᾱgami  magga,(3) anᾱgᾱmi magga, and(4)  arahatta magga.

(၄)ပါး၊ ကိေလသာတုိ႔ကုိ ပယ္ခြါလ်က္ နိဗၺာန္ကုိ Aာ႐ုံျပဳေသာတရား။

မတကဘတၱ Matakabhatta

မတကဘတ္၊ ရက္လည္ဆြမ္း၊ သပိတ္သြတ္ဆြမ္း။

FOOD  OFFERINGS  ON THE  SEVENTH DAY  AFTER THE  DEMISE OF A  PERSON

တစ္စုံတစ္Uီး ေသလြန္၍ ခုႏွစ္ရက္ေျမာက္ေသာေန႕တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ ေသဆုံးသူAားရည္စူး၍ သာဓုေခၚႏုိင္ေစရန္ သံဃာေတာ္တုိ႔Aား ဆြမ္းကပ္၍ Aမွ်ေ၀ၾကသည္။

Buddhists have a custom of making  food offerings to the Saṁgha on  the seventh day of the demise of a  person in the hope that the  departed one might gladly approve  of the good deed saying, “Good!  Good!”

မနိႃႏၵိယ Manindriya

မနိေႁႏၵ၊ သိမႈ၌

FACULTY OF  MIND Aစုိးတရရွိေသာတရား ။

AwLanMg 2008

သိမႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ စိတ္ကုိ မနိေႁႏၵဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which  has control over knowing is called  Faculty of Mind.

Page 47 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

မရဏ Maraṇa

ေသျခင္း၊ ပ်က္စီးျခင္း။

DEATH

မရဏ (၄)မ်ဳိး -(၁) Aာယုကၡယမရဏ Aသက္တမ္းကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊(၂) ကမၼကၡယ မရဏ - ကံကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊ (၃) Uဘယကၡယ မရဏ - Aသက္တမ္းႏွင့္ ကံစြမ္းႏွစ္ပါးလုံးကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊(၄)

Demise; dissolution;  expiration.There are four kinds of  death:(1)  ᾱyukkhaya maraṇa;(2)   kammakkhaya maraṇa;(3)   ubhayakkhaya maraṇa; and (4)  upacchedaka maraṇa.

Uပေစၧဒက ၾကားျဖတ္ကံေၾကာင့္ ေသဆုံးျခင္း။

မဟာသယန Mahᾱsayana

ျမတ္ေသာေနရာ။

LUXURIOUS  SEATS AND  BEDS

လဲ, ေမြ႕ယာ, သားေမြးေကာ္ေဇာ စေသာ Aဆင့္Aတန္းျမင့္ေသာ Aေကာင္းစား ေနရာမ်ားကုိ မဟာသယနဟု ေခၚသည္။ Uပုသ္သီလ ေဆာက္တည္ထားသူသည္ ဤျမင့္ေသာေနရာ, ျမတ္ေသာေနရာမ်ားတြင္ မAိပ္ေကာင္း၊ မထုိင္ေကာင္းပါ။

Seats or beds stuffed with cotton,  wool or down or laid with fur,  mattresses, carpets and similar  luxurious appointments are called  luxurious seats and beds.One who  is observing the uposaṭha precepts  is not supposed to use such seats or  beds.

မႏုသိကာရ Manasikᾱra

ႏွလုံးသြင္းမႈ။

ATTENTION

ႏွလုံးသြင္းေကာင္းေသာသူAား ကုသုိလ္တရား ျဖစ္ပြား၏။

Advertence, consideration In one who has proper  consideration merit arises.

မေနာ၀ိညာဏဓာတု Manoviññᾱṇa‐ dhᾱtu

မေနာ၀ိညာဏဓာတ္၊ Aာ႐ုံေျခာက္ပါးကုိ Aထူးသိမႈသေဘာ။

ELEMENT OF  ေဒြပၪၥ၀ိညာဏ္-၁၀၊ မေနာဓာတ္ ၃-ပါး၊ MIND‐ ႂကြင္းေသာစိတ္ ၇၆-ပါး တုိ႕သည္ CONSCIOUSNE Aာ႐ုေ ံ ျခာက္ပါးတုိ႔ကုိ SS

Being conscious of the six sense –  objects

Aထူးသိတတ္မႈသေဘာ။

AwLanMg 2008

Page 48 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

မေနာကမၼ Manokamma

မေနာကမၼ -

MENTAL  ACTION

မေနာကံ၊ စိတ္ျဖင့္ႀကံစည္ေတြးေတာမႈ။

Thought

Aာ႐ုံငါးပါးကုိ သိကာမွ်ျဖစ္ေသာေၾကာင့္

Cognizing the five senses

မေနာဓာတု Manodhᾱtu

မေနာဓာတု -

ELEMENT OF  MIND

မေနာဓာတ္၊ Aာ႐ုံငါးပါးကုိ

ပၪၥဒြါရာ၀ဇၨန္းႏွင့္ သမၸဋိစၧိဳင္း စိတ္ ၂-ပါးတုိ႕ကုိ မေနာဓာတ္ ဟုေခၚသည္။

သိကာမွ်သေဘာ။

ေမတၲာ Mettᾱ

သတၲ၀ါမ်ားAေပၚ

LOVING‐ Aက်ဳိးလုိလားေသာတ KINDNESS ရား။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ ခပ္သိမ္းေသာ

Goodwill; benevolence;The  Buddhists live with thoughts of  သတၲ၀ါတုိ႔Aေပၚ၌ ေမတ loving‐kindness and goodwill  ၲာႏွင့္ယွU္ေသာစိတ္ျဖင့္ ေနထုိင္ေလ့ရွိၾကသည္။ towards all beings.

ေမာဃပုရိသ Moghapurisa

မဂ္ဖုိလ္မွ Aခ်ည္းႏွီးျဖစ္သူ။

EMPTY MAN

မဂ္ဖုိလ္မရေသးေသာ ပုဂၢဳိလ္ႏွင့္ မဂ္ဖုိလ္မရႏုိင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကုိ ေမာဃပုရိသ - မဂ္ဖုိလ္မွ Aခ်ည္းႏွီးျဖစ္သူဟူ၍ ေခၚၾကသည္။

AwLanMg 2008

One who cannot attain Magga and  Phala.One who has not attained or  is unable to attain Path and  Fruition, Magga and Phala, is called  moghapurisa

Page 49 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေမာဟ Moha

Aမွန္တရားကုိ မသိမႈ၊ ေတြေ၀မႈ။

BEWILDERME လြတ္ေျမာက္မႈ တရားမွန္ကုိ Aမွန္Aတုိင္း NT မျမင္ေAာင္ ဖုံးလႊမ္းျခင္း သေဘာသည္

Delusion; stupidity.Ignorance or  incapability of distinguishing right  from wrong ေမာဟ၏ Aမွတ္Aသား လကၡဏာ ျဖစ္သည္။ Bewilderment has the characteristic  of concealing the true path to  liberation.

ေမေတၱယ် Metteya

ေမေတၱယ်ဘုရားရွင္။

FUTURE  BUDDHA

ဤဘဒၵကမၻာ၌ ပၪၥမေျမာက္ ပြင့္ေတာ္မူမည့္ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ ဘြဲ႕Aမည္ေတာ္ျဖစ္သည္။ Aခ်ဳိ႕က်မ္းတုိ႔၌ Aရိေမေတၱယ်ဟုလည္း ရွိသည္။

The Buddha‐to‐come.Metteya  Buddha or Arimetteya Buddha as it  has been written in some texts, will  be the fifth Buddha to attain self‐ enlightenment in this world known  as Badda Kappa (i.e, world in which  five Buddha will emerge).

မဂၤလ Maṅgala

မဂၤလာ၊

AUSPICIOUSN မေကာင္းမႈမ်ားကုိ ပယ္ဖ်က္၍ ESS ေကာင္းမႈမ်ားကုိ တုိးပြားေစေသာတရား။

Blessing; the dhamma that dispels  evil and promotes the growth of  good.

မစၧရိယ macchariya

မေပးရက္လိုမႈ ႏွေျမာ၀န္တိုမႈ၊ ႏွေျမာေစးႏွဲမႈ၊ မိမိပိုင္ဆိုင္ေသာ

STINGINGESS

(၁) Aာ၀ါသမစၧရိယ(၂) ကုလမစၧရိယ(၃)

Stinginess is reluctance to share  what one has with  လာဘမစၧရိယ(၄) ၀ဏၰမစၧရိယ(၅) ဓမၼမစၧရိယ others.Stinginess is a mental  - ဟူ၍ငါးမ်ိဳးရွိသည္။ concomitant. There are five kinds of  stinginess

စည္းစိမ္ပစၥည္းမ်ား သူတစ္ပါးတို႕ႏွင့္ မဆက္ဆံ ေစလိုမႈ။

AwLanMg 2008

Page 50 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

မဇၨပါနသံယမ Majjapᾱna  Saṁyama

ေသရည္Aရက္ကုိ ေသာက္သုံး မႈမွေစာင့္စည္းျခင္း၊

ABSTAINING  FROM  INTOXICANTS

ေသရည္Aရက္ကုိ မေသာက္သုံးဘဲ

Abstaining from intoxicants is an  auspiciousness. ေစာင့္စည္းျခင္းသည္ မဂၤလာတစ္ပါးျဖစ္သည္။

မဇၩိမပဋိပဒါ Majjhimapaṭipadᾱ

Aလယ္Aလတ္Aက် င့္၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး

MIDDLE WAY,  Aလယ္လမ္းAက်င့္သည္ Aစြန္းႏွစ္ဖက္မွ THE လြတ္ေျမာက္ေသာAက်င့္ျဖစ္ၿပီး

က်င့္စU္တရား။

ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ႏုိင္ေသာ Aက်င့္ျဖစ္၏။မဂၢင္ ရွစ္ပါး ပါ၀င္၏။

The Ariya Path of Eight  Constituents;It is the Middle Way  alone, steering clear of the two  extremes, that can lead to  Nibbᾱna, the end of dukkha.

မဇၩိမေဒသ Majjhimadesa

ဇမၺဳဒိပ္ကၽြန္း၏ Aလယ္ဗဟုိက်ေသာ

MIDDLE  REGION

ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ စၾကာမင္းတုိ႔သည္ ထုိ မဇၩိမေဒသ၌သာ ျဖစ္ေပၚၾကၿမဲ ျဖစ္သည္။

Aရပ္။

The region occupying the middle  part of Jambudῑpa, the Southern  Island (according to Buddhist  cosmology)

မာန Mᾱna

မာန္၊ ေထာင္လႊားျခင္း။ CONCEIT

လူတုိ႔သည္ ငါသာလွ်င္ ျမတ္၏ - ဟု ေထာင္လႊားၾကသည္။

AwLanMg 2008

Pride, arrogance.People tend to get  conceited, thinking themselves to  be superior to others.

Page 51 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

မာရ  Mᾱra

မာရ္၊ မာရ္ ၅-ပါး။

EVIL

(၁) ခႏၶမာရ္ (ခႏၶာ ၅-ပါး)(၂) Aဘိသခၤါရမာရ္

The five Mᾱras

(ဘ၀ကုိ စီမံဖန္တီးေပးေသာ ကုသုိလ္၊ Aကုသုိလ္က)ံ ၊(၃) မစၥဳမာရ္ (ေသျခင္းတရား)၊(၄) ေဒ၀ပုတၱမာရ္ (မာရ္နတ္သား)၊(၅) ကိေလသမာရ္ (ကိေလသာတရားမ်ား)။

မာလာဓာရဏ Maladharana

ပန္းပန္ျခင္း။

WEARRING  FLOWERS

Uပုသ္ေစာင့္ခ်ိန္၌ ပန္းပြင့္ ပန္းခိုင္ ပန္းကံုးမ်ားကို ပန္ဆင္ျခင္း သူတပါးAား Aပန္ခိုင္းျခင္းမ်ား မျပဳရ၊ ျပဳလွ်င္ သီလပ်က္သည္။

While keeping the Uposatha  precepts one must not wear  flowers or garlands nor must one  ask others to do so. One’s  observance of the precept is  impaired by such an action.

မုဒိတာ Mudita

သူတစ္ပါးေကာင္းစားျခ SYMPATHETIC  မုဒိတာသည္ ျဗဟၼ၀ိဟာရ တရားေလးပါးတြင္ င္း၌ ၀မ္းေျမာက္ျခင္း။

JOY

တစ္ပါးAပါA၀င္ျဖစ္သည္။

Sympathetic joy, Mudita, is one of  the four Noble Abidings.

မုသာ၀ါဒ Musᾱvᾱda

မ

FALSEHOOD

ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စာျဖင့္ျဖစ္ေစ၊

ဟု

ကုိယ္လက္ျပဳလုပ္၍ျဖစ္ေစ

တ္မမွန္ေျပာဆုိျခင္း၊

သူတစ္ပါးAက်ဳိးပ်က္စီးေAာင္ မဟုတ္မမွန္

မုသားစကား။

AwLanMg 2008

လိမ္ညာလွ်င္ မုသာ၀ါဒျဖစ္သည္။

Untruth; telling lies.Telling lies with  malicious intent is musavada. The  gravity of that offence corresponds  to the amount of harm done

Page 52 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

မၪၨဴသက Mañjῡsaka

မၪၨဴသက -

CELESTIAL  FLOWER

မၪၨဴသကနတ္ပန္း။

Sweet divine flower

KING OF  NIRAYA

ယမမင္းသည္ Aပါယ္ဘုံသားမဟုတ္။

King Yama; Vemanika‐peta;King  Yama, King of Niraya, is not an  inhabitant of the infernal regions

ယမရာဇ Yamarᾱja

ယမမင္း၊ ငရဲမင္း၊ ေ၀မာနိကၿပိတၱာမင္း။

ကုသုိလ္ကံ Aကုသုိလ္ကံ ႏွစ္မ်ဳိးေရာစပ္ျပဳလုပ္ခ့ေ ဲ သာေၾကာင့္ စာတုမဟာရာဇ္ဘုံAပါA၀င္ ေ၀မာနိကၿပိတၱာမ်ဳိး၌ ျဖစ္ရသည္။

ေယာဂ  Yoga

ယွU္စပ္ျခင္း၊ ထမ္းပိုး။

YOKE

(၁) ကာမေယာဂ - တဏွာထမ္းပိုး၊(၂) ဘ၀ေယာဂ - ဘ၀ထမ္းပိုး၊(၃) ဒိဌိေယာဂ Aယူထမ္းပိုး၊(၄) A၀ိဇၨာေယာဂ Aသိမႈထမ္းပိုး - ဟူ၍ ၄-မ်ိဳးရွိသည္။

There are four yogas:‐(1) kama‐ yaga, the yoke of sense‐plasures(2)  bhava‐yaga, the yoke of  existence;(3) ditthi‐yoga, the yoke  of views; and(4) avijja‐yoga, the  yoke of ignorance.

ရတန Ratana

ရတနာ၊ ႏွစ္သက္ဖြယ္ ျမတ္ႏုိးဖြယ္Aရာ။

AwLanMg 2008

GEM

ရတနာသုံးပါး၊ ဘုရား တရား သံဃာ။

Jewel.Things which are considered  to be precious in many ways are  counted as gems or jewels

Page 53 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ရာဂ Rᾱga

ရာဂ

LUST

လုိခ်င္တပ္မက္တတ္ေသာတရား။

Attachment; greed; passion

ရာဂ Rᾱga

တပ္မက္မႈ။

ATTACHMENT ရာဂသုံးမ်ဳိးရွိသည္ - (၁) ကာမဘုံ၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ ကာမရာဂ၊ (၂) ႐ူပဘုံ၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ ႐ူပရာဂ၊ (၃) A႐ူပဘုံ၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ A႐ူပရာဂ၊

Attachment is of three kinds: (1) attachment to existence in the  sensuous sphere; (2) attachment to existence in the  Fine‐material sphere and (3) attachment to existence in the  Non‐material sphere.

႐ူပ Rῡpa

႐ုပ္ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္း လြဲတတ္ေသာ သေဘာတရား။

CORPOREALIT ႐ုပ္သည္ - ဘူတ႐ုပ္၊ Uပါဒါ႐ုပ္ဟူ၍ ၂-မ်ဳိးရွိ၏။ Materiality; physical phenomenon;  Y matter.Corporeality is subject to  change. There are two kinds of  corporeality:(1) the four Primary  Elements, bhῡtarῡpa; and(2)  dependent corporeality, upᾱdᾱ  rῡpa.

႐ူပဇီ၀ိတိႃႏၵိယ Rῡpajivitindriya

႐ုပ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊ ႐ုပ္သက္၊ ဇီ၀ိတ႐ုပ္။

FACULTY OF  ဇီ၀ိတ႐ုပ္သည္ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ PHYSICAL LIFE ႐ုပ္ကလပ္မ်ားႏွင့္ ယွU္၍ ျဖစ္ေပၚၿပီး ထုိကလာပ္တြင္း႐ွိ ႐ုပ္မ်ားသက္တမ္းျပည့္ တည္တံ့ေAာင္ ေစာင့္ထိန္းေပး၏။ ေသသည့္Aခါ၌ ယင္းကမၼဇ႐ုပ္တုိ႔ႏွင့္Aတူပင္

The faculty of physical life arises  together, at the moment of  conception, with the corporeality  caused by past action. It sustains  the corporeality to the fully lifespan  and perishes together with it.

ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသည္။

AwLanMg 2008

Page 54 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

႐ူပဘူမိ Rῡpabhῡmi

႐ူပဘုံ။

FINE‐ MATERIAL  SPHERE

႐ူပျဗဟၼာမ်ားေနေသာ ႐ူပဘုံသည္ ပထမစ်ာန္ဘုံစသည္ျဖင့္ ၁၆-ဘုံ ရွိသည္။

There are sixteen planes in the Fine‐ material Sphere such as the plane  of the First jhᾱna.

လကၡဏ Lakkhaṇa

Aမွတ္Aသား၊ လကၡဏာ။

CHARACTERIS လကၡဏာေရး သုံးပါးမွာ - ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔၏ TIC မၿမဲျခင္း (Aနိစၥလကၡဏာ)၊ ဆင္းရဲျခင္း (ဒုကၡလကၡဏာ)ႏွင့္ Aစုိးမရျခင္း, Aတၲမဟုတ္ျခင္း (Aနတၲလကၡဏာ)

Mark; sign. The three characteristics inherent  in a sentient being are;(1)  impermanence, anicca;(2) suffering  or unsatisfactoriness, dukkha;  and(3) the uncontrollable and non‐ self nature, anatta.

ေလာက Loka

ျဖစ္ျခင္း၊

WORLD

(၁) ျပဳျပင္စီရင္တတ္ေသာ ရုပ္တရား၊

ပ်က္ျခင္းသေဘာရွိေ

နာမ္တရားတို႕၏ Aေပါင္းAစုျဖစ္ေသာ သခၤ

သာ သတၱ၀ါ၊

ါရေလာက၊(၂) လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ စေသာ

ေတာေတာင္၊ ေရ၊

သက္ရွိသတၱ၀ါတို႕၏ Aေပါင္းAစုျဖစ္ေသာ

ေျမ၊ စသည့္Aားလံုး။

သတၱေလာက၊(၃) သတၱ၀ါတို႕တည္ေနရာ

The world of all beings and things  of nature that are pat to rise and  fall.

ဘံုဌာနျဖစ္ေသာ ၾသကာသ ေလာက

ေလာကပါလဓမၼ Lokapᾱla dhamma

ေလာကကုိ

GUARDIAN  ေစာင့္ေရွာက္တတ္ေသ OF THE  WORLD ာတရား။

ယင္းတရားတုိ႔သည္ -(၁) ဟိရီ မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမည္ကုိ ရွက္ျခင္း၊(၂) ၾသတၱပၸ - မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမည္ကုိ ေၾကာက္လန္႔ျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။

AwLanMg 2008

Principles guarding the world;  principles guarding mankind.These  principles are twofold, namely: (1) Shame to do evil, hῑri;(2) Fear to  do evil, ottapa;

Page 55 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေလာဘ Lobha

လုိခ်င္မႈ။

GREED

ေလာဘသည္ ဆင္းရဲျခင္း၏ Aေၾကာင္းျဖစ္သည္။

Selfish desire.Greed is the root of  all miseries.

ေလာကိယ Lokiya

ေလာကီတရား၊

MUNDANE

ေလာကတြင္

ေလာက၌ Aက်ဳံး၀င္ေသာ တရားမ်ားသည္ ေလာကီတရားမ်ားျဖစ္သည္။

Worldly;Things pertaining to the  world are called mundane.

Aက်ဳံး၀င္ေသာတရား။

ေလာကုတၱရာ Lokuttara

ေလာကမွ

SUPRAMUND လြန္ေျမာက္ေသာတရာ ANE

မဂ္ေလးတန္၊ ဖိုလ္ေလးတန္၊ နိဗၺာန္ဟူေသာ

း။

ဟုေခၚသည္။

တရားကိုးပါးကို ေလာကုတၱာရာတရား

Things that transcend the world  .The nine factors, namely, the four  Paths, the four Fruitions and  Nibban transcend the mundane  and are therefore known as the  Supramundane, lokuttara Dhamma.

၀ႆ၀ါသ Vassavasa

၀ါဆိုျခင္း၊ ၀ါကပ္ျခင္း၊ မိုးသံုးလAတြင္း ၀ါဆိုသည့္ ေက်ာင္းတိုက္

RAINS  RETREAT  PERIOD

၀ါဆိုမႈသည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစU္ကပင္ ရွိခ့သ ဲ ည္။

Observing the rains retreat period;  confining oneself to a specific  monastic dwelling for the three  month rainy period

Aာရာမ္တြင္းမွာ ေနရျခင္း။

AwLanMg 2008

Page 56 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

၀ဏၰ Vaṇṇa

Aမ်ဳိးဇာတ္၊

FOUR SOCIAL  Aမ်ဳိးဇာတ္ ၄-ပါး ရွိ၏။ ၎တုိ႔မွာ -(၁) CLASSES ခတၱိယ - မင္းမ်ဳိး၊(၂) ျဗဟၼဏ - ပုဏၰားမ်ဳိး၊(၃)

There are four social classes,

ေ၀ႆ - ကုန္သည္မ်ဳိး၊(၄) သုဒၶ Aလုပ္သမားလူတန္းစားမ်ဳိး တုိ႔ျဖစ္သည္။

၀ႏၵနာ Vandanᾱ

ရွိခုိးျခင္း။

PAYING  HOMAGE

ရတနာျမတ္သုံးပါးတုိ႔Aား ရွိခုိးျခင္းAမႈကုိ

DEFICIENCY

၀ိပတၱိ (၄)ပါး -(၁) မင္းဆုိး မင္းယုတ္

ျပဳၾကရာ၌ ရွိခုိးျခင္း (၃)မ်ဳိး ရွိသည္။

Paying obeisance.There are three  modes of paying homage to the  Three Gems (i.e, Buddha, Dhamma  and Saṁgha):

၀ိပတၱိ Vipatti

မျပည့္စုံျခင္း၊ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊

Aုပ္စုိးေသာ ကာလ၌ျဖစ္ျခင္း၊(၂)

ပ်က္စီးျခင္း။

Aပါယ္ေလးပါး၌ ျဖစ္ရျခင္း၊(၃) ႐ုပ္ဆင္းAဂၤါ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊(၄) AသိAလိမၼာ ဉာဏ္ပညာႏွင့္ သတိ ၀ီရိယ မရွိျခင္း။

(1)  living during the time of bad  rulers;(2)  being reborn in four  miserable existences;(3)  having  physical deformities and  disfigurements; and(4) being  deficient in intelligence, knowledge,  mindfulness and diligence.

၀ိပႆနာ Vipassanᾱ

႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔သည္ မၿမဲ ဆင္းရဲ၏၊

INSIGHT

ခႏၶာငါးပါး၌ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔ မၿမဲျခင္းသေဘာ, ဆင္းရဲျခင္းသေဘာႏွင့္ Aစုိးမရ

Aစုိးမရ - ဟု

Aတၱမရွိျခင္းသေဘာတုိ႔ကုိ ဉာဏ္ျဖင့္

ဉာဏ္ျဖင့္ ျမင္ေAာင္

Aဖန္ဖန္ ႐ႈပြားျခင္းသည္ ၀ိပႆနာ႐ႈသည္

႐ႈျခင္း။

မည္၏။

AwLanMg 2008

Vipassanᾱ insight;Contemplating  with insight to perceive the truth of  the three characteristics of  impermanence, unsatisfactoriness  and uncontrollable nature of the  corporeal and mental aggregates of  existence.

Page 57 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

၀ိပါက Vipaka

၀ိပါက

RESULTANT

၀ိပါက္၊ Aက်ိဳး။

Effect of kamma

၀ါေယာဓာတု Vᾱyodhᾱtu

၀ါေယာဓာတ္ ေလဓာတ္၊

ELEMENT OF  MOTION

ေလသည္ ေထာက္ကန္မႈ တြန္းကန္မႈ ေတာင့္တင္းမႈ လႈပ္

Air element has the property of  motion and support

ရွားမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ၀ါေယာဓာတ္လြန္ကဲေသာ Aရာျဖစ္သည္။

၀ိကာလေဘာဇန Vikalabojana

ေနလြဲညစာ စားျခင္း။

UNTIMELY  MEAL

ရွစ္ပါးသီလေဆာက္တည္ထားေသာ

Taking food after midday

Uပုသ္တို႕သည္ ေနမြန္းတည့္ ၁၂-နာရီ Aခ်ိန္မွ ေနာက္ေန႕Aရုဏ္ တက္သည့္ Aခ်ိန္တိုင္ေAာင္ ထမင္းဟင္းလ်ာ မုန္႕ပဲသေရစာ သစ္သီး စေသာ ခဲဖြယ္ေဘာဇU္ ဟူသမွ်ကို မစားရ။

၀ိစိကိစၧာ Vicitkccha

ယံုမွားသံသယ၊ စိတ္ႏွလံုးႏွစ္ခြျဖစ္ျခင္း၊ သေဘာAမွန္ကို

UNCERTAINTY ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ Aမွန္စင္စစ္ ဘုရားဟုတ္မဟုတ္၊ တရားေတာ္သည္ Aမွန္တရားစင္စစ္ ဟုတ္မဟုတ္၊

AတိAက်

သံဃာေတာ္မ်ားသည္ Aရိယာမ်ား

မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ျခင္း။

ဟုတ္မဟုတ္ကို ယုံမွားသံသယ ရွိျခင္းသည္ ၀ိစိကိစၧာမည္၏။ ေသာတာပန္ျဖစ္လွ်င္

Doubt.Being skeptical and  uncertain as to whether the  Buddha is really enlightened,  whether the Dhamma is really the  Truth, and whether the Samgha are  really ariyas. One overcomes  vicikiccha on becoming a sotapanna.

၀ိစိကိစၧာမွ လြန္ေျမာက္သည္။

AwLanMg 2008

Page 58 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

၀ိညာဏ Viññaṇa

သိမႈသေဘာ၊ သိစိတ္။

CONSCIOUSNE Aာ႐ုံ ၆-ပါးႏွင့္ Aၾကည္၀တၳဳ႐ုပ္ ၆-ပါးတုိ႔ SS ေတြ႕ဆုထ ံ ိေတြ႕ေသာAခါ သိမႈသေဘာ သိစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။

Consciousness arises when the six  sense objects come into contact  with the respective sense‐bases.

၀ိတကၠ Vitakka

၀ိတက္၊ ႀကံစည္ျခင္း၊ စိတ္ကူးျခင္း၊ စိတ္ကုိ

INITIAL  Aကုသလ၀ိတက္သုံးပါးႏွင့္ APPLICATION  ကုသလ၀ိတက္သု OF THE MIND

းပါးရွိသည္။Aကုသလ၀ိတက္သုံးပါးမွာ -(၁)

Aာ႐ုံေပၚသုိ႔

ကာမ၀ိတက္ (၂) ဗ်ာပါဒ၀ိတက္ (၃)

တင္ပုိ႔ေပးျခင္း။

၀ိဟႎသာ၀ိတက္ တ ႔ျဖစ္သည္။ကုသလ၀ိတက္သုံးပါးမွာ -(၁)

Initiation of thought; the function  of directing the mind towards the  object of thought There are three kinds of  demeritorious (akusala) vitakka and  three kinds of meritorious (kusala)  vitakka.

ေနကၡမၼ၀ိတက္ (၂) Aဗ်ာပါဒ၀ိတက္ (၃) A၀ိဟႎသာ၀ိတက္

၀ိမုတၱိ Vimutti

လြတ္ေျမာက္ျခင္း။

EMANCIPATIO ၀ိမုတၱိငါးမ်ဳိးတုိ႔ကား -၁။ တဒဂၤ၀ိမုတၱိ ၂။ N ၀ိကမ ၡ ၻန၀ိမုတၱိ ၃။ သမုေစၧဒ၀ိမုတၱိ

Liberation; freedom

၄။ပဋိပႆဒၶိ၀ိမုတၱိ၊၅။ နိႆရဏ၀ိမုတၱိ -

၀ိရတိ Virati

မေကာင္းမႈမွ ေရွာင္ၾကU္ျခင္း၊

ABSTENTION

(၁) သမာဒါန၀ိရတိ သီလေဆာက္တည္ထားလ်က္ မေကာင္းမႈမွ ေရွာင္ၾကU္ျခင္း၊(၂) သမၸတၲ၀ိရတိ သီလေဆာက္တည္ မထ

Abstaining or refraining from  evil.There are three  kinds:samadana virati; sampatta  virati;samuccheda virati

ားဘဲျပဳလုပ္ရန္Aခြင့္ဆုိက္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈမွ ေရွာင္ၾကU္ျခင္း၊(၃) သမုေစၧဒ၀ိရတိ - Aကုသုိလ္တရားမ်ားကုိ မဂ္ျဖင့္ Aႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ထားၿပီးျဖစ္၍ ေရာင္ၾကU္ျခင္း။

AwLanMg 2008

Page 59 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

၀ိသူကဒႆန Visukadassana

၀ိသူကဒႆန

SEEING  SHOWS

ျငာင့္တံက်င္တံဖြယ္ကို ၾကည့္ရူ႕ျခင္း၊ ဘုရားရွင္AဆံုးAမေတာ္ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဘက္ျဖစ္၍ Uပုသ္ေစာင့္သူ

Looking at things which are like  spikes .Seeing shows, etc, which are  contrary to the Buddha’s teaching.

တစ္Uီးသည္ ပြဲၾကည့္ျခင္း စသည္ကို ေရွာင္ၾကU္ရသည္။

၀ိဟာရ Vihᾱra

ေနျခင္း၊ ေနထုိင္ျခင္း၊ သီတင္းသုံးျခင္း၊

PASSING  ONE’S TIME

ေနထုိင္ျခင္း ၄-မ်ဳိးရွိ၏ -(၁) ဒိဗၺဟာရ စ်ာန္၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၂) ျဗဟၼ၀ိဟာရ ေမတၱာစ်ာန္စသည္ကုိ ၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၃)

စံေပ်ာ္ျခင္း။

Aရိယ၀ိဟာရ - ဖလသမာပတ္

There are four ways of passing  one’s time :‐(1)  (Dibba Vihᾱra)(2)  (Brahma Vihᾱra);(3) passing one’s  time in Fruition absorption (Ariya  Vihᾱra); and(4) (Iriyᾱpatha Vihᾱra).

၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၄) Iရိယာ၀ိဟာရ ေလ်ာင္းထုိင္ရပ္သြား Iရိယာပုတ္ေလးပါးတြင္ တ စ္ပါးပါးျဖင့္ေနျခင္း။

၀ိေ၀က Viveka

ကင္းဆိတ္ျခင္း၊

SECLUSION

ကင္းဆိတ္ျခင္း၊ ၿငိမ္းေAးျခင္းတို႕သည္ ၃-ပါးရွိသည္။ကာယ၀ိေ၀က/စိတၱ၀ိေ၀က/

ၿငိမ္ေAးျခင္း။

Solitary seclusion; detachment;  serenity

Uပဓိ၀ိေ၀က

၀ိေလပန ၀ိဘူသန Vilepana vibhusana ေရေမႊး နံ႕သာဆီတို႕ျဖင့္ လ

USING  PERFUME

ရွစ္ပါးသီလစေသာ Uပုသ္သီတင္းေစာင့္သူသည္ Aေမႊးနံသာ

One keeping the eight precepts is  to avoid use of perfumes.

လိမ္းက်ံျခယ္လွယ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကည္ရသည္။

မ္းက်ံျခယ္လွယ္ျခင္း။

AwLanMg 2008

Page 60 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

၀ီရိယ Vῑriya

လုံ႔လစုိက္မႈ။

EFFORT

၀ီရိယ ႀကိဳးစားAားထုတ္မွသာ ဆင္းရဲဒုကၡမွ လြန္ေျမာက္မည္။

Energy; endeavour.Only through  effort can one overcome the ills of  life.

၀ီရိယိႃႏၵိယ Viriyindriya

၀ီရိယိေႁႏၵ၊

FACULTY OF  EFFORT

Aားထုတ္မႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာတရား

၀ီရိယတရားကုိ Aားထုတ္မႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ၀ီရိယိေႁႏၵ ဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which  has control over effort is called the  Faculty of Effort.

။

၀ီရိယသေမၺာဇၩဂ Vῑriyasambojjhaṅga ၀ီရိယသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENM ENT FACTOR  OF EFFORT

၀ီရိယသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏

SENSATION

ခံစားရရွိေသာ AာရံုAရ သုခေ၀ဒနာ၊

Aေၾကာင္းျဖစ္ေသာAားထုတ္မႈ ၀ီရိယ။

Effort as a factor for the attainment  of Path Knowledge, Magga Ñᾱṇa

ေ၀ဒနာ Vedana

ေ၀ဒနာ၊ Aာရံုခံစားျခင္း။

ဒုကၡေ၀ဒနာ၊ Uေပကၡာေ၀ဒနာ ဟုသံုးမ်ိဳးရွိသည္။

AwLanMg 2008

Feeling .There are three kinds of  sensation. It may be pleasant, or  unpleasant or neither‐pleasant nor  unpleasant, depending on the  nature of sensation one senses or  feels.

Page 61 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေ၀ယ်ာ၀ိစၥ Veyyavacca

ကုသိုလ္ေရးကိစၥ၌

SERVICE

ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

လူႀကီးသူမမ်ားႏွင့္ မိဘဆရာသမားမ်ား၏ Aမႈကိစၥမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ ကုသိုလ္ေရး ကိစၥမ်ား၌ လည္းေကာင္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္

Participating in meritorious actions  . Fulfilling one’s duty towards  elders, parents and teachers and  participating in performing acts of  merit are, indeed, noble services.

Aလြန္မြန္ျမတ္ေသာ ေ၀ယ်ာ၀စၥ Aလုပ္ျဖစ္သည္။

ေ၀ရ Vera

ရန္၊ ရန္သူ။

DANGER

ယင္းရန္သူမ်ဳိးငါးပါးမွာ -(၁) ေရ (၂) မီး (၃) မင္းဆုိး (၄) ခုိးသူ (၅) Aေမြခံ သားဆုိး သမီးဆုိး - တုိ႔ျဖစ္သည္။

Enemy.Every Buddhist, while  paying homage to the Buddha,  prays to be free from the following  five kinds of danger :(1) floods, (2)  conflagrations, (3) tyrants (4)  thieves and robbers, and (5) bad  sons and daughters who are  unworthy heirs.

သကဒါဂါမီ Sakadᾱgᾱmῑ

သကဒါဂါမ္ပုဂၢိဳလ္။

ONCE‐ RETURNER

သမထ ၀ိပႆနာပြားရာတြင္ သကဒါဂါမိမဂ္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ဆဲ ပုဂၢိဳလ္ကုိ သကဒါဂါမိမဂ္ပုဂၢိဳလ္ - ဟု ေခၚသည္။ ထုိမဂ္စိတ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သကဒါဂါမိဖုိလ္ ျဖစ္၏။ ထုိပုဂၢိဳလ္ကုိ သကဒါဂါမ္ဟု ေခၚဆုိ၏။

He who is on the verge of reaching  the second stage of the Path while  engaged in the Tranquility and  Insight meditation is called one of  Sakadᾱgᾱmῑ magga. As soon as his  Path‐consciousness (magga‐citta)  ceases, the Fruition of Sakadᾱgᾱmῑ  arises.

သကၠာယ Sakkaya

ထင္ရွားရွိေသာကုိယ္၊ ထင္ရွားရွိေသာ ခႏၶာငါးပါး၊

AwLanMg 2008

BODILY  ENTITY

သကၠာယ - ဟူသည္ Uပါဒါနကၡႏၶာ ငါးပါးတည္း The palpable physical and mental 

aggregates in a sentient  being.Sakkaya means the five  aggregates of Clinging.

Page 62 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သကၠာယဒိ႒ိ Sakkᾱyadiṭṭhi

ထင္ရွားရွိေသာ ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ၌

ILLUSION OF  SELF

ခႏၶာငါးပါးတုိ႔ကုိ မိမိကုိယ္ဟူ၍ မွားယြင္းစြာ မွတ္ယူျခင္းသည္ သကၠာယဒိ႒ိ မည္၏။

Aယူမွားမႈ။

Wrong view of the existing  aggregates, khandhas;The wrong  view that takes the five aggregates  as identical with Self, atta, is called  the Sakkᾱyadiṭṭhi.

သခၤတ Saṅkhata

ျပဳျပင္ခံရေသာ တရား။ CONDITIONED ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္တရားသည္ကား- ကံ, စိတ္, Uတု, Aာဟာရ - တည္းဟူေသာ Aေၾကာင္းတရားတုိ႕ေၾကာင့္ ျပဳျပင္ခံရေသာ တရားတုိ႔ ျဖစ္ကုန္၏

Formed; compounded.The five  aggregates, the complex of mind  and matter, are conditioned by four  factors; (1) volitional action,  kamma; (2) mind, citta; (3)  temperature, utu; and (4)  nutriment, ahᾱra.

သခၤါရ Saṅkhᾱra

ျပဳျပင္ခံရေသာ တရား။ CONDITIONED ခပ္သိမ္းေသာ သခၤါရတရားတုိ႕သည္

 PHENOMENA မတည္ၿမဲကုန္။

All conditioned phenomena are  impermanent.See also VOLITIONAL  ACTIVITY.

သခၤါရ Sankhara

သခၤါရ

VOLITIONAL  ACTIVITY

သခၤါရ - (၁) ျပဳျပင္တတ္ေသာ တရား(၂) ျပဳျပင္ခံရေသာတရား(၃) ခမ္းသိမ္းေသာ သခၤ

Dependent on volitional activity,  consciousness arises.

ါရတရားတို႕သည္ မတည္ၿမဲကုန္၏။

AwLanMg 2008

Page 63 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သၤဂီတိ Sangiti

သၤဂီတိ -

SYNOD

သံဂါယနာ၊ သံဃာ့Aစည္းAေ၀းႀကီး၊

Great Council; Great Rehearsal

သံဂါယနာတင္ပြဲ။

သဂၤဟ၀တၳဳ Sangahavatthu

သဂၤဟတရားေလးပါး၊ ခ်

SOCIAL  ASSISTANCE

(၁) ဒါန - ေထာက္ပံ့ေပးကမ္းမႈ(၂) ေ၀ယ်၀စၥ - ခ်စ္ျမတ္ႏိုးဖြယ္ရာ ခ်ိဳသာစြာစကားဆိုမႈ။(၃)

း

Aတၱစရိယာ - ႀကီးပြားတိုးတက္ေၾကာင္းကို

ျ

သြန္သင္ညႊန္ျပေပးမႈ။(၄) သမာနတၱတာ ေနထိုင္စားေသာက္ေရး၌ မိမိႏွင့္ ထပ္တူျပဳမႈ။

မင့္ေျမွာက္ေထာက္ပ့ံေ ရးတရား။

Altruism; benevolence.In relations  between parents and children,  between teacher and pupils,  between friends and in human  society, four kinds of assistance are  essential for achieving unity, good  will and peace.

သစၥာကိရိက Saccakiriya

သစၥာဆုိျခင္း၊

ASSEVERATIO N TRUTH

တုိင္တည္ျခင္း။

မေထရ္ႀကီးက “ဤသုိ႔ေသာ သစၥာစကားေၾကာင့္ ငါ၏ မယ္ေတာ္ႀကီးAား က်န္းမာျခင္းသည္ ျဖစ္ေစသတည္း” ဟု

Declaration on oath.The Elder said,  “By this asseveration (declaration)  of truth, may my mother get well.”

သစၥာစကားဆုိ၏။

သတိ Sati

ေAာက္ေမ႔ျခင္း၊ Aမွတ္ရျခင္း၊ တစ္စုံတစ္ခုေသာ Aာ႐ုံကုိ မေမ႔ျခင္း။

AwLanMg 2008

MINDFULNESS သတိပ႒ာနသုတ္သည္ သတိတရားပြားမ်ားရန္ Heedfulness; awareness;The  Satipaṭṭhᾱna Sutta is a discourse on  ေဟာၾကားေသာ သုတ္ျဖစ္သည္။ သတိကုိ the methods of cultivating  ကုသုိလ္တရားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ mindfulness. Sati is a term denoting  Aမွတ္ရမႈမ်ားAတြက္သာ သုံးသည္။ mindfulness in respect of  meritorious actions only.

Page 64 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သႆတဒိ႒ိ Sassatadiṭṭhi

ဘ၀ၿမဲ၏

ETERNALISM

ဟူေသာAယူ၊

သႆတဒိ႒ိသည္ သကၠာယဒိ႒ိ (Aတၲဒိ႒)ိ ကုိ Aေျခခံ၍ ျဖစ္ေပၚလာေသာ

ဘ၀ဒိ႒ိဟုလည္းေခၚ၏

Aယူ၀ါဒျဖစ္သည္။

Belief that physical and mental  processes of being will exist  eternally.

။

သတိႃႏိၵယ Satindriya

သတိေႁႏၵ၊ ေAာက္ေမ႔မႈ၌

FACULTY OF  ေAာက္ေမ႔မႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ MINDFULNESS သတိကို သတိေႁႏၵ ဟုေခၚသည္။

Aစုိးတရရွိေသာတရား

That mental phenomenon which  has control over mindfulness is  called Faculty of Mindfulness.

။

သတိသေမၺာဇၩဂၤ Sati Sambojjhanga

သတိသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENM သတိသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ ENT FACTOR  ဉာဏ္ရျခင္းAေၾကာင္းျဖစ္ေသာ OF  ေAာက္ေမ႔မႈသတိ။ MINDFULNESS

Mindfulness as a factor for the  attainment of Path knowledge,  Magga Nana.

သဒၶိႃႏၵိယ Saddhindriya

သဒိၶေႁႏၵ၊ ယုံၾကည္မႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာတရား

FACULTY OF  CONVICTION

သဒၶါတရားကုိ ယုံၾကည္မႈ၌

That mental phenomenon which  has control over conviction is called  Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ သဒိၶေႁႏၵဟုေခၚသည္။ Faculty of Conviction

။

AwLanMg 2008

Page 65 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သဒၶါ Saddhᾱ

သဒၶါတရား၊

CONVICTION

ဘုရားAေလာင္းတုိ႔၏ သဒၶါတရား (Aာဂမသဒၶါ)၊ Aရိယာပုဂၢိဳလ္ တုိ႔၌ ျဖစ္ေသာ

ယုံၾကည္မႈ၊ ၾကည္ၫဳိမႈ။

သဒၶါတရား (Aဓိဂမသဒၶါ)၊ ရတနာျမတ္သုံးပါး၌ မတုံမလႈပ္သက္၀င္ယုံၾကည္မႈ (ၾသကပၸနသဒၶါ)၊ ဘုရား တရား သံဃာ

Confidence based on  conviction.Four kinds of conviction  are differentiated:(1)  ᾱgamasaddhᾱ;(2)  adhigamasaddhᾱ;(3)  okappanasaddhᾱ; and(4)  pasᾱdasaddhᾱ.

ရတနာသုံးပါးကုိ ၾကည္ညဳိမႈ (ပသာဒသဒၶါ) Aားျဖင့္ ၄-မ်ဳိးရွိသည္။

သပဒါနစာရီ Sapadᾱnacᾱrῑ

Aိမ္စU္ရပ္၍

GOING ON  ဘုရားရွင္ Aဆူဆူတုိ႔သည္ ALMS ROUND Aိမစ ္ U္Aတုိင္းရပ္၍ ဆြမ္းခံရေသာ

ဆြမ္းခံျခင္း။

Stopping at every house along the  daily round of gathering alms‐food.

က်င့္၀တ္ကုိ AေလးAျမတ္ထား၍ ျပဳၾကသည္။

သပၸဳရိသဒါန Sappurisa dᾱna

သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၏ CHARITY OF 

THE  VIRTUOUS

Aလွဴဒါန။

သပၸဳရိသဒါန (၅)မ်ဳိး -(၁) သဒၶါဒါန (၂) သကၠစၥဒါ (၃) ကာလဒါန (၄) Aနဂၢဟိတဒါန (၅) Aႏုပဟစၥဒါန

There are five aspects of charity  performed by the virtuous.(1)  saddhadᾱna;(2) sakkaccadᾱna;(3)  kᾱladᾱna;(4) anaggahitadᾱna;(5)  anupahaccadᾱana.

သမၸဇည Sampajañña

သမၸဇU္၊

COMPREHENS ေကာင္းစြာAျပားAားျဖင့္ သိမႈ၊ ပညာ။ ION မည္သည္A ့ လုပ္မ်ဳိးမဆုိ ျပဳလုပ္တုိင္း ျပဳလုပ္တုိင္း သတိသမၸဇU္ ရွိရမည္။

AwLanMg 2008

Full knowledge.Whatever one does  should be done with mindfulness  and comprehension.

Page 66 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သမၸတၱိစကၠ Sampatticakka

သမၸတၱိစက္၊

CONDITIONS  FOR SUCCESS

Aလုိရွိသမွ် ျပည့္စုံေစႏုိင္ေသာ Aေျခခံတရားမ်ား။သမၸတၱိစက္ေလးမ်ဳိး -(၁) ပတိ႐ူပေဒသ၀ါသ (၂) သပၸဳရိသူပနိႆယ (၃) Aတၱသမၼာပဏိဓိ - (၄) ပုေဗၺ စ

Conditions for achieving one’s  objective.(1) paṭirupadesavᾱsa;(2)  sappurisupanissaya;(3)  attasammᾱpaṇidhi;(4)  pubbecakatapuññatᾱ.

ကတပုညတာ

သမထ Samatha

သမာဓိ-စိတ္တည္ၿငိမ္ေ TRANQUILITY

ကိေလသာနီ၀ရဏ တရားတို႕၏ ၿငိမ္းေAးမႈ။

Calm; concentration; meditation for  tranquillity; calm due to the  destruction of defilements and  hindrances

ENDOWMENT မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ ခ S ်မ္းသာသုခရေၾကာင္းတရား ၄-ပါးတုိ႔မွာ -(၁)

Accomplishments.Conditions for  happiness and well‐being, sukha, in  the present life.

Aာင္ Aားထုတ္ေသာ ကမၼဠာန္း၊

သမၸဒါ Sampadᾱ

ျပည့္စုံျခင္း၊ မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ ခ်မ္းသာသုခရေၾကာင္း

U႒ာနသမၸဒါ (၂) သမဇီ၀ိတသမၸဒါ (၃)

တရား။

Aာရကၡသမၸဒါ (၄) ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါ

သမၹပၸလာမ Samphappalapa

ၿ ပိန္းဖ်င္းေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္း၊

AwLanMg 2008

VAIN TALK

မိမိသူတစ္ပါး Aက်ိဳးမရွိေသာ စကားကို ေျပာဆိုျခင္း။

Idle talk; conversatioin that is not  beneficial to oneself as well as to  others

Page 67 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သမၼာ၀ါစာ Sammavaca

ေကာင္းစြာ

RIGHT SPEECH ၀စီဒုစရိုက္ ၄ပါးမွ ေရွာင္ၾကU္ျခင္းသည္

စကားဆိုျခင္း၊

သမၼာ၀ါစာ မည္၏

Right speech consists in refraining  from the four kinds of evil speech.

မွန္ကန္ေသာ စကားကို ဆုိျခင္း။

သမၼာ၀ါယာမ Sammavayama

သမၼာ၀ါယာမ

RIGHT EFFORT မွန္ကန္ေသာ Aားထုန္ျခင္းလံဳ႕လ ၊ ေကာင္းစြာAားထုတ္မႈ။

Right endeavour.Right Effort  consists in striving to discard  whatever demerit that has accrued  to oneself and to stave off  whatever demerit that has not  arisen in oneself

သမၼာဒိဠိ Sammaditthi

မွန္ကန္ေသာ Aျမင္၊

RIGHT VIEW

ကံ၊ ကံ၏ Aက်ိဳးကို ယံုၾကည့္ျခင္း၊

မွန္ကန္ေသာ Aယူ၊

သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ျခင္းသည္

ေကာင္းေသာ Aျမင္၊

သမၼာဒိဠိမည္၏

ေကာင္းေသာAယူ။

Right understanding.Right view  means a firm belief in kamma, i.e.,  ones actions an dthe result thereof.  It also means comprehending the  four Ariya Truths.

သမာဓိ Samᾱdhi

တည္ၾကည္မႈ၊

CONCERNTRA Aာ႐ုံတစ္ခုတည္း၌ TION  စိတ္တည္ေနမႈ။Aာ႐ုံတစ္ခုတည္း၌ တည္ေနမႈ၊ Eကဂၢတာကုိ သမာဓိ - ဟု

Fixity of mind.The one‐pointedness  of mind on a single object,  ekaggata, is called concentration.

ေခၚသည္။

AwLanMg 2008

Page 68 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သမာဓိႃႏိၵယ Samadhindriya

သမာဓိေႁႏၵ၊ တည္ၾကည္မႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာတရား

FACULTY OF  သမာဓိတရားကုိ တည္ၾကည္မႈ၌ CONCENTRATI Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ သမာဓိေႁႏၵ ON ဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which  has control over concentration is  called Faculty of Concentration.

။

သမာဓိသေမၺာဇၩဂၤ Samᾱdhisambojjha သမာဓိသေမၺာဇၩဂၤ ṅga

ENLIGHTENM သမာဓိသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏ ENT FACTOR  Aေၾကာင္းျဖစ္ေသာ တည္ၿငိမ္မႈသမာဓိ။ OF  CONCENTRATI ON

Concentration as a factor for the  attainment of Path Knowledge,  Magga Ñᾱṇa

သမၼာသကၤပၸ Sammasankappa

မွန္ကန္ေသာ AႀကံAစည္၊

RIGHT  THINKING

ေနကၡမၼ၀ိတက္၊ Aဗ်ာပါဒ၀ိတက္ႏွင့္ A၀ိဟိ သာ၀ိတက္ တို႕သည္ သမၼာသကၤပ မည္၏။

Right Thinking means thinking  about renouncing the world, and  thoughts free from ill will and  cruelty.

RIHGT  ကုသိုလ္တရားတို႕၌ ေကာင္းစြာေAာက္ေမ့ MINDFULNESS သတိရျခင္းသည္ သမၼာသတိ မည္၏။

Right Mindfulness means being  never forgetful about doing good  things that are meritorious.

ေကာင္းစြာႀကံစည္မႈ

သမၼာသတိ Sammasati

မွန္ကန္ေသာ ေAာက္ေမ့ Aမွတ္ရျခင္း၊ ေကာင္းစြာေAာက္ေမ့ျ ခင္း။

AwLanMg 2008

Page 69 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သမၼာသမာဓိ Sammakammanta

သမၼာသမာဓိ

RIGHT ACTION မွန္ကန္ေသာ တည္ၾကည္ျခင္း၊ ေကာင္းစြာတည္ၾကည္ျခင္း။

Right concentration consists of  concentration of one’s thought on  a single object.

သမၼာသေမၺာဓိ Sammᾱ Sambodhi

သမၼာသေမၺာဓိ

PERFECT  ENLIGHTENM ENT

သစၥာေလးပါးကုိ ေကာင္းစြာကုိယ္တုိင္ သိႏုိင္ျမင္ႏုိင္ေသာ Aရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္။

Arahatta Ñᾱṇa and Sabbaññuta  Ñᾱṇa, which comprehend the four  Ariya Truths.

သမၼာAာဇီ၀ Sammaajiva

မွန္ကန္ေသာ Aသက္ေမြးျခင္း၊

RIGHT  LIVELIHOOD

ကာယသုစရုိက္သံုးပါး ၃ပါး၊ ၀စီဒုစရိုက္ ၄ပါး တုိ႕ႏွင့္ကင္းလြတ္၍ မည္သူ႕ကိုမွ်

ေကာင္းစြာ

ထိခိုက္နစ္နာေစမႈ မရွိေသာ

Aသက္ေမြးျခင္း။

Aသက္ေမြးမႈသည္ သမၼာAာဇီ၀ မည္၏။

Right livelihood means earning a  living that in no way harms  anybody, and in ways that are free  from the three kinds of physical  misdeed and the four kinds of evil  speech.

သရဏ Sarana

ကိုးကြယ္Aားထားရာ ရတနာသံုးပါး။

REFUGE

ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္သူတို႕၏ ေဘးရန္ Aႏၱရယ္ Aမ်ိဳးမ်ိဳးပယ္ေဖ်ာက္ေပးတတ္၍ ဘုရား-တရား-သံဃာ ရတနာ သံုးပါးကို သရဏ ဟုေခၚသည္။

AwLanMg 2008

The Three Gems as Refuge.The  Three Gems are called Refuge  because they protect he one who  takes refuge in them against all  kinds of danger and misfortune.

Page 70 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သရဏဂတ Saraṇagata

သရဏဂုံတည္သူ၊ ရတနာသုံးပါးကုိ

ONE WHO  ဘုရား, တရား, သံဃာ ရတနာသုံးပါးကုိ TAKES REFUGE ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သူကုိ သရဏဂုံတည္သူ

ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သူ

(သရဏဂတ) ဟု ေခၚသည္။

One who goes to the three Gems  for refuge.One who goes to the  three Gems for refuge is called “one  who takes refuge”, saraṇagata.

ယံုၾကည္မႈသဒၶါ၊ ထိုသဒၶါကို Aေျခခံေသာ

Going to the Three Gems for frfuge

။

သရဏဂမန Saranagamana

သရဏဂံု၊ ရတနာသံုးပါးကို

TAKING  REFUGE

Aသိ ၪာဏ္ပညာျဖင့္ ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၧာမိ-စသည္ျဖင့္ သံုးႀကိမ္ ႏႈတ္ၿမြက္ရြတ္ဆို၍

ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္

ခံယူေဆာက္တည္ျခင္းသည္ သရဏဂံုမည္၏။

း။

သရီရဓာတု Sarira dhᾱtu

ကုိယ္ေတာ္မွျဖစ္ေသာ

BONE RELICS

ဓာတ္ေတာ္။

ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံရာတြင္ ကုိယ္ေတာ္မွ ႂကြင္းက်န္ရစ္ေသာ A႐ုိ္းဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေခၚသည္။ ပမာဏAားျဖင့္ မုန္ညႇင္းေစ႔တစ္ျခမ္းAထိ A႐ြယ္AစားAျပားျပားရွိသည္။

The remains of the Buddha after his  passing away and cremation.Bone  relics consist of small pieces of  bones ranging in size from a  mustard seed to half a kidney bean  as well as the seven larger  imperishable pieces

သလာကဘတၲ Salᾱkabhatta

သလာကဘတ္ စာေရးတံဆြမ္း၊ မဲခ်၍ လႉဒါန္းရေသာဆြမ္း၊ မဲက်ရာ သံဃာကုိ

FOOD  ဗုဒၶဘာသာျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ OFFERING BY  သံဃာေတာ္မ်ားAား သလာကဘတ္ DRAWING  (စာေရးတံဆြမ္း)ကုိ ဆက္ကပ္လႉဒါန္းေလ့ LOTS

Myanmar Buddhists often make  offerings of food to the Saṁgha by  drawing lots.

ရွိၾကသည္။

ပ င္ ဖိတ္လႉဒါန္းသည့္ဆြမ္း။

AwLanMg 2008

Page 71 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သဟဓမၼိက Sahadhammika

သီတင္းသုံးေဖာ္။

COMPANIONS သီတင္းသုံးေဖာ္ ငါးUီး ဆုိသည္မွာ - ဘိကၡဳ၊  IN THE  ဘိကဳၡ နီ၊ သိကၡမာန၊ သာမေဏရ၊ သာမေဏရ္ PRACTICE OF  - တုိ႔ ျဖစ္သည္။ DHAMMA

Companions in the practice of  Dhamma.The five companions in  the practice of dhamma are; (1)  bhikkhus; (2) bhkkhunῑs; (3)  probationary bhikkhunῑs; (4) male  novices; and (5) female novices.

သာ၀ကသႏၷိပါတ Sᾱvakasannipᾱta

သာ၀ကသႏၷိပါတ -

DISCIPLES’  တပည့္သားသံဃာမ်ား ထူးျခားစြာ CONVENTION စုံညီစုစည္းမိေသာ Aစည္းAေ၀း။

During the lifetime of the Buddha, a  disciples’ convention took places at  the Jetavana monastery in  R¬ᾱjagaha for conferring the title  of Chief Disciple on the Ven.  Sᾱriputta and the Ven.  Mahᾱmoggallᾱna.

သာမညဖလ Sᾱmaññaphala

ရဟန္းျဖစ္ရျခင္း၏A က်ဳိး၊ သာမညဖလသုတ္။

FRUITS OF  ျမတ္စြာဘုရားသည္ Aဇာသတတ္မင္းAား THE LIFE OF A  သာမညဖလသုတ္ ေဒသနာကုိ SAMAṆA

The fruits of being a bhikkhu or  samaṇa; the Sᾱmaññaphala Sutta.

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ညခ်မ္းAခ်ိန္၌ ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။

သာမေဏရ Sᾱmaṇera

ရွင္သာမေဏ၊ ကုိရင္၊ ေမာင္ရွင္။

NOVICE

ရွင္သာမေဏသည္ ဆယ္ပါးသီလကုိ ေစာင့္ထိန္း၍ လိင္ (၁၀)ပါး, ဒဏ္ (၁၀)ပါးႏွင့္ ေသခိယ (၇၅)ပါး, ခႏၶက၀တ္ (၁၄)ပါးတုိ႔ကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရသည္။

AwLanMg 2008

One who has taken what is called  lower‐ordination. One who has taken what is called  lower‐ordination.

Page 72 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သာရဏီယဓမၼ Saraṇiyadhamma

Aသက္ထက္ဆုံး ေAာက္ေမ႔Aပ္ေသာ

LIFELONG  PRINCIPLES

တရား။

ထုိသာရဏီယဓမၼသည္ ၆-ပါးရွိသည္ -(၁)

Bhikkhus, while they live, are  required to be ever mindful of the  ေမတၲာကာယကမၼ (၂) ေမတၲာ၀စီကမ(၃) principles which engender  ေမတၲာမေနာကမၼ (၄) သာဓာရဏေဘာဂီ (၅) fellowship and unity and are  သီလသာမည (၆) ဒိ႒ိသာမည ႔ ျဖစ္ၾကသည္။ therefore to be followed in dealing  with their associates living together

သာသနိက၀တၲဳ Sasanikavatthu

သာသနိက၀တၲဳ -

RELIGIOUS  RPROPERITY

သာသနာႏွင့္ ဆုိင္ေသာေျမ၊ Aေဆာက္AAံု၊ ဘုရားေက်ာင္းကန္ စသည္။

Preport dedicated to religious  use.Religious property comprise  land, buildings, lakes and the like  that have been donated and  dedicate for religious use.

သာသနဒါယာဒ Sᾱsanadᾱyᾱda

သာသနာ့Aေမြခံ။

HEIR TO THE  TEACHING

ျမတ္စြာဘုရား၏ AဆုံးAမေတာ္မ်ားသည္ သာသနာ့Aေမြမည္၏/ရွင,္ ရဟန္းမ်ားႏွင့္ ရွင္ဒါယကာ, ရဟန္းဒါယကာမ်ားသည္ သာသနာ့Aေမြခံ မည္၏။

The teachings of the Buddha are  the legacy of the Buddha. Those  who inherit them are the heirs to  the Buddha’s Teaching.Bhikkhus  and lay supporters who sponsor  boys into novicehood and novices  into bhikkhuhood are heirs to the  Buddha’s Teaching.

သိကၡာ Sikkha

သိကၡာသံုး -ပါး၊ ေလ့က်င့္မႈ သုံး -မ်ိဳး။

AwLanMg 2008

TRAINING

ဤသိကၡာသံုးပါးကိုပင္ မဂၢင္ရွစ္ပါးဟုေခၚသည္။ Threefold training.Training in 

Morality: Training in Concentration:  Training in Wisdom:

Page 73 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သာသနာ Sasana

သာသနာ၊

TEACHING

(၁) ပရိယတၱိသာသနာ - ပိဋကတ္စာေပ

ျမတ္စာြ ဘုရား၏

သင္ၾကားမႈ၊(၂) ပဋိပတၱိသာသနာ -

AဆံုးAမ၊

ဆံုးမသည့္Aတုိင္း က်င့္ႀကံမႈ

ဘုရားေဟာ

(တရားAားထုတ္မ)ႈ ၊(၃) ပဋိေ၀ဓသာသနာ သိAပ္ ရAပ္ေသာ စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္

တရားေတာ္။

နိဗၺာန္တရားတို႕ ျဖစ္သည္။

Instruction ; trainging;There are  three kinds of Sasana; ‐Learning the  Buddha’s Teaching, Praiyatti  Sasana;Practical appkication of the  Buddha’s Teaching, i.e., attainment  of jhana, magga, phala and  Nibbana, Pativedha Sasana

သီမာ Simᾱ

သိမ္၊

DEMARCATED  ရဟန္းေတာ္မ်ား Uပုသ္ျပဳျခင္း၊ ရဟန္းခံျခင္း ပုိင္းျခားထားေသာနယ္ AREA စသည္ျပဳလုပ္ရန္ ကမၼ၀ါစာျဖင့္ ေျမ၊

ပုိင္းျခားသတ္မွတ္ ဖြ႕ဲ ထားAပ္ေသာ ေျမ၊

သံဃာေတာ္တုိ႕ကံေဆ

Aေဆာက္AAုံကုိ “သိမ္” ဟု ေခၚသည္။

Boundary, also ORDINATION HALL

ာင္ရာ ဌာန။

သီလ Sῑla

ကုိယ္မႈ ႏႈတ္မႈမ်ားကုိ

MORALITY

ေစာင့္ထိန္းျခင္း။

ကုိယ္မႈ (ကာယကံ)၊ ႏႈတ္မႈ (၀စီကံ) တုိ႔ကုိ မက်ဴးလြန္ေAာင္ ေစာင့္ထိန္းျခင္း ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းသည္ သီလ မည္၏။

Moral conduct; restraint in physical  and verbal actions;Morality  denotes being virtuous and  abstaining from evil actions both  physical and verbal. It also  prescribes virtuous conduct (cᾱritta  sῑla).

သုကၡ၀ိပႆက Sukkhavipassaka

စ်ာန္, AဘိညာU္, တန္ခုိးမရွိေသာ ရဟႏၲာ။

MERE  INSIGHT  MEDITATOR

သုကၡ၀ိပႆက ရဟႏၲာ ပုဂၢိဳလ္သည္

An arahat who attains the Path  without previously having attained  Aာသ၀ကၡယဉာဏ္ကုိသာရရွိ၍ ေလာကီစ်ာန္ jhᾱna သမာပတ္ AဘိညာU္တုိ႔ကုိ လည္းေကာင္း၊

ပဋိသမၻိဒါ ဉာဏ္ကုိလည္းေကာင္း မရရွိေခ်။

AwLanMg 2008

Page 74 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

HAPPINESS

မဂၤလာတရားကုိ က်င့္ေသာသူတုိ႔သည္

English Definition

သုခ Sukha

ခ်မ္းသာမႈ၊ ခ်မ္းသာျခင္း။

ခပ္သိမ္းေသာAရပ္၌ ခ်မ္းသာသုခကုိ ရရွိၾကသည္။

Ease; comfort,Those who live up to  the principles of Maṅgala attain  happiness wherever they are.

သုဂတ Sugata

မွန္ကန္၍ Aက်ိဳးရွိေသာ

SPEAKER OF  ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ သူတစ္ပါး မလုိလား GOOD WORDS မႏွစ္သက္ေသာ စကားျဖစ္ေသာ္လည္း

စကားကိုသာ

မွန္ကန္၍ Aက်ိဳးရွိလွ်င္ AခါAခြင့္ကို

ေျပာဆိုေတာ္မူေသာ

ဆင္ျခင္၍ ေျပာၾကားေတာ္မူသည္။

The Buddha who speaks at  opportune times speeches that  were true and beneficial though  others might not like them.

ျမတ္စာြ ဘုရား။

သုညတ  Suññata

ဆိတ္သုU္းသည့္သေ

EMPTINESS

႐ုပ္နာမ္တစ္ခုခုကုိ Aနတၱဟု ၀ိပႆနာ႐ႈ၍

ဘာ၊ Aတၱစသည္မွ

Aတၱဟူေသာ စြဲလမ္းျခင္းမွ

ကင္းဆိတ္သည့္သေ

ကင္းဆိတ္သာြ းသည့္သေဘာကုိ သုညတ

ဘာ။

ဟုေခၚသည္။

Void; devoid of atta; anatta; non‐ self; eradication

သုညတ၀ိေမာကၡ Suññatavimokkha

သုညတ၀ိေမာကၡ -

AwLanMg 2008

EMANCIPATIO Aတၱမွ ကင္းဆိတ္ျခင္းေၾကာင့္ရေသာမဂ္။ N THROUGH  VOIDNESS

Attainment of Magga Insight  through eradication of the illusion  of self

Page 75 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

သုရာေမရယ Surameraya

သုရာေမရယ

TAKING  INTOXICANTS

မူးယစ္ေမ့ေလ်ာ့ေစတတ္ေသာ ေသရည္ေသရက္ စသည္တို႕ကို ေသာက္စားျခင္း။

Taking intoxicants and narcotic  drugs such as alcohol, hashish,  cocaine, marijuana, heroin

ေသခိယ Sekhiya

ေသခိယAက်င့္၊ ရဟန္းသာမေဏတုိ႔

MINOR  PRECEPTS

က်င့္ရမည့္

ရဟန္းသာမေဏတုိ႔ လုိက္နာေစာင့္ထိန္းရန္

(၇၅) ပါးရွိသည္။

Minor precepts are those  regulating the acts of bhikkhus and  novices in their mode of dressing,  going on alms‐round, taking meals,  giving discourses, etc.

ရဟန္းေတာ္မ်ား ေနထုိင္သီတင္းသုံးရာဌာန။

Monastery

မဂ္စိတ္တစ္ခ်က္ လြန္ေျမာက္သည္ႏွင့္

One who enters the stream of the  Ariya Path

ပညတ္ထားေသာ Aက်င့္မ်ားကုိ ေသခိယAက်င့္ဟု ေခၚသည္။Aားလုံးေပါင္း

Aက်င့္မ်ား။

ေသနာသန Senᾱsana

ေက်ာင္း၊

MONASTIC  DWELLING

ေသာတာပႏၷ Sotapanna

ေသာတာပန္၊ Aရိယာမဂ္

STREAM‐ ENTERER

တစ္ၿပိဳက္နက္ ေသာတာမဂ္ဖုိလ္ျဖစ္၏။

တည္းဟူေသာ

ထိုAခါ ထိုပုဂၢိဳလ္ကို ေသာတာပန္ဟု

ေရAလ်U္သို႕

ေခၚဆိုရ၏။

ေရာက္သူ။

AwLanMg 2008

Page 76 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ေသာတာပတၱိမဂၢ႒ Sotᾱpatti‐ maggaṭṭha

ေသာတာပတၱိမဂ္၌ တည္ေသာပုဂၢိဳလ္။

ONE WHO  HAS  ATTAINED  SOTᾹPATTI‐ MAGGA

(၁) ဓမၼာႏုသာရီ - ပညာUီးစီးၿပီး ေသာတာပတၱိမဂ္ ရေသာ ပုဂၢိဳလ္။ (၂) သဒၶါႏုသာရီ - သဒၶါUီးစီးၿပီး ေသာတာပတၱိမဂ္ ရေသာ ပုဂၢိဳလ္ဟူ၍ - (၂)

One on the Path to win the stream There are two kinds of such  person:(1) Dhammᾱnusᾱrῑ puggala,  (2) Saddhᾱnusᾱrῑ puggala,

မ်ဳိးရွိသည္။

ေသာပါန Sopana

ေစာင္းတန္း၊

STAIRWAY

ေတာင္ကုန္းထိပ္ရွိ ေစတီသို႕

ဘုရားေစာင္းတန္းေလွ

ေစာင္းတန္းေလွကားျဖင့္

ကား။

တက္ေရာက္ဖူးေျမာ္ရသည္။

Staircase; steps,Stairways leading  up the hill to the stupa on top.

ေသာမနႆိႃႏိၵယ Somanassindriya

ေသာမနႆိေႁႏၵ၊ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ

FACULTY OF  GLADNESS

စိတ္ခ်မ္းသာမႈ၊ ၀မ္းေျမာက္မႈ၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

၀မ္းေျမာက္မႈ၌

ေသာမနႆေ၀ဒနာကုိ ေသာမနႆိေႁႏၵ

Aစုိးတရရွိေသာတရား

ဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which  has control over gladness is called  Faculty of Gladness.

။

သံသာရ Samsara

သံသရာ၊

ROUND OF  XEISTENCES ဘ၀Aဆက္မျပတ္ျဖစ္ျ ခင္း။

AwLanMg 2008

ရုပ္၊ နာမ္၊ ခႏၵာ တို႕မျပတ္ျဖစ္ေပၚျခင္းကို သံသရာဟုေခၚသည္

The continuous arising of  existences. The continuous arising  of mind and matter, aggregates, is  Samsara.

Page 77 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ကာမရာဂသံေယာဇU္ စေသာAားျဖင့္

There are ten fetters such as  sensual attachment.

သံေယာဇန Saṁyojana

သံေယာဇU္၊

FETTER

သံေယာဇU္ ၁၀-ပါး ရွိသည္။

Aေႏွာင္Aဖြဲ႕။

သံေယာဇနိယ Saṁyojanῑya

သံေယာဇU္Aာ႐ုံ။

OBJECT OF  FETTERS

႐ူပကၡႏၶာ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ သညာကၡႏၶာ သခၤါရကၡႏၶာတုိ႔သည္ သံေယာဇU္Aာ႐ုံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ခႏၶာငါးပါးAားလုံးကုိ သံေယာဇU္ Aာ႐ုံဟု ေခၚၾကသည္။ Aာ႐ုံတုိ႔၌ တပ္မက္ကပ္ၿငိျခင္းကုိ သံေယာဇU္ဟု ေခၚသည္။

Such things are rῡpakkhandhᾱ,  vedanᾱkkhandhᾱ, saññᾱkkhandhᾱ,  saṅkhᾱrakkhandhᾱ and  viññᾱṇakkhandhᾱ. In fact, all five  aggregates form as objects of  fetters. Fetters mean attachment to  objects.

ဟသိတ Hasita

ရယ္ေမာျခင္း။

MIRTH

ရယ္ျခင္း ၆-မ်ဳိး ရွိသည္ -(၁) သိတ (၂) ဟသိတ (၃) ၀ိဟသိတ (၄) Uပဟသိတ (၅)

There are Six kinds of expressing  mirth .

Aပဟသိတ (၆) Aတိဟသိတ

ေဟတု Hetu

Aေၾကာင္းAရင္း၊ AေျခAျမစ္၊ ဟိတ္။

ROOT CAUSE

ဆင္းရျခင္းကိုျဖစ္ေစေသာ AဓိကAေၾကာင္းAရင္း သံုးရပ္မွာ- ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တို႕ျဖစ္သည္။

AwLanMg 2008

Root condition.The three main  causes of suffering are greed,  hatred and bewilderment.

Page 78 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aကပိၸယမံသ Akappiyamamsa

ရဟန္းတုိ႔ မစားေကာင္းေသာ

IMPERMISSIBL (၁) ဆင္သား၊ (၂) ျမင္းသား၊ (၃) က်ားသား၊ E MEAT (၄) လူသား၊ (၅) ေAာင္သား၊ (၆) ေခြးသား၊

Aသား (၁၀)မ်ဳိး။

Forbidden meat

(၇) ေႁမြသား၊ (၈) ၀ံသား၊ (၉) ျခေသၤ့သား၊ (၁၀) က်ားသစ္သား တုိ႔ျဖစ္သည္။

Aကုသလကမၼ Akusala kamma

Aကုသုိလ္ကံ၊ Aျပစ္မကင္းေသာ

IMMORAL  ACTION

သတ္ျခင္း ခုိးယူျခင္း လိမ္ညာျခင္း ကုန္းတုိက္ျခင္းစေသာ မေကာင္းေသာ

မေကာင္းက်ဳိးကုိ

လုပ္ငန္းမ်ားတုိ႔သည္ မေကာင္းမႈမ်ား

ေပးတတ္ေသာAလုပ္၊

ျဖစ္ၾကသည္။

Sinful, heinous action; action which  brings about only bad results Killing, stealing, lying, slandering,  etc., are immoral actions, Akusala  kamma.

Aစိေႏၲယ် Acinteyya

မႀကံစည္ႏုိင္ေသာAရ ာ၊ ႀကံစည္စU္းစား၍ မသိႏုိင္ေသာAရာ။

INCOMPREHE ေလာက၌ ႀကံစည္စU္းစားျခင္းျဖင့္ Unthinkable; impenetrable;  NSIBILITY something beyond the reach of  ျပည့္စုံေAာင္ မသိႏုိင္ေသာAရာ ေလးမ်ဳိးရွိ၏၊ thought or reason ၎ကုိ Aစိေႏၲယ် ေလးပါးဟု ေခၚသည္။

Aညတိတၳိယ Aññatitthiya

ေဂါတမဘုရားAယူမွ တပါး AျခားAယူရွိသူ။

AwLanMg 2008

FOLLOWER  OF OTHER  FAITHS

ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာျပင္ပ၌ ဘာသာေရးဂုိဏ္းမ်ားစြာရွိခ့၏ ဲ ။ ၎တုိ႕ကုိ Aညတိတၳိဂုိဏ္းဟု ေခၚသည္။

Follower of other faiths outside the  Teaching of Gotama Buddha.There  were various religions sects outside  the Teaching of the Buddha. They  were called ‘other sects’  aññatitthiya.

Page 79 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

A႒ကၡဏ Aṭṭhakkhaṇa

A႒ကၡဏ -

EIGHT  INOPPORTUN E TIMES

မဂ္ဖုိလ္ရရန္ Aခြင့္Aခါ မဟုတ္ေသာ Aခါကာလ၊ Aခြင့္ေကာင္း - ခဏေကာင္း မဟုတ္ေသာ ကာလေဒသ (၈)ပါး။ရပ္ျပစ္ (၈)ပါးရွိသည္

Time with no opportunity for the  attainment of Path and Fruition  (i.e. Magga and Phala); eight  occasions where the above  conditions prevail

A႒ကထာ Aṭṭhakathᾱ

A႒ကထာက်မ္းစာ၊

COMMENTAR ပါဠိေတာ္၏ Aနက္ကုိ ဖြင့္ေသာက်မ္း၊ Y ပါဠိေတာ္၏ Aဖြင့္စကား။

A treatise which comments on the  words and meanings of Pali Texts.

A႒ဂႋကမဂၢ Aṭṭhaṅgikamagga

မဂၢင္ရွစ္ပါး၊

NOBLE  Aလယ္Aလတ္လမ္းစ EIGHTFOLD  PATH U္။

မဂၢင္ရွစ္ပါးဟူေသာ Aရိယာလမ္းစU္သည္ ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡကုိ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစႏုိင္ေသာ

The Ariya Path of Eight  Constituents; the middle way

က်င့္စU္ျဖစ္သည္။

Aတၱ Atta

Aထည္ကုိယ္၊ Aတၱေဘာ။

AwLanMg 2008

BODY (1)

ထုိသူသည္ မိမိကုိယ္ကုိ ႐ုိက္ထု၍ ႐ုိက္ထု၍ ငုိေႂကြး၏။

Physical body.He was wailing with  anguish and all the while beating  his body.

Page 80 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aတၱကိလမထ  Attakilamatha

ခႏၶာကိုယ္

SELF TORTURE မိမိကိုယ္ကို ပင္ပန္းဆင္းရဲေAာင္

ပင္ပန္းဆင္းရဲေAာင္

ျပဳက်င့္ျခင္းသည္ Aစြန္းတစ္ဖက္သို

ညွU္းဆဲျခင္း။

ေရာက္ေသာ Aက်င့္ျဖစ္သည္။

Self‐castigation ; self‐mortification.  Giving oneself up to self‐castigation  is an extreme type of practice.

Aဒိႏၷဒါန Adinnadana

Aဒိႏၷဒါန

THEFT

ပိုင္ရွင္က ကိုယ္ႏႈတ္တို႕ျဖင့္ မေပးAပ္ေသာ သူ႕Uစၥာကို ခိုးယူျခင္း။

Taking what is not given by open  action or express order

Aေဒါသ Adosa

Aေဒါသ -

NON‐HATRED

မဖ်က္ဆီးမႈ၊ မပ်က္စီးေစလုိမႈ၊

Non hatred

Aမ်က္မထြက္မႈ။

Aဓိေမာကၡ Adhimokkha

ဆုံးျဖတ္ျခင္း၊ ဆုံးျဖတ္တတ္ေသာတ ရား။

AwLanMg 2008

DECISION

Aာ႐ုံ၌ ဆုံးျဖတ္တတ္ေသာသေဘာကုိ Aဓိေမာကၡ - ဟုေခၚသည္။

Conclusion.Coming to a firm  decision about a certain object is  adhimokkha.

Page 81 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aနိစၥ Anicca

မၿမဲေသာတရား။

IMPERMANEN Aလုံးစုံေသာ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼ CE သခၤါရတရားတုိ႔သည္ မၿမဲေသာ

Subject to change

တရားတုိ႔ျဖစ္ကုန္၏။

Aနတၱ Anatta

Aတၱမဟုတ္ျခင္း၊

Aလုံးစုံေသာ ဘုံသုံးပါးတုိ႔၌ျဖစ္ေသာ

NON‐SELF

Something beyond one’s control;All  phenomena that arise in all the  တရားAားလုံးသည္ Aတၱမဟုတ္ ငါမဟုတ္ three Spheres of existence are not  သူစိမ္းျပင္ပျဖစ္သည္။ Aခ်ည္းAႏွီးျဖစ္၏၊ self, not ‘I’, but are mere strangers,  ဆိတ္သုU္း၏ Aႏွစ္သာရမရွိ empty, void, unsubstantial and  မိမိAလုိAတုိင္းမျဖစ္။ သုိ႔ျဖစ္၍ Aနတၱမည္၏။ beyond one’s control. Hence they  are Non‐self, anatta.

SIGNLESS

ရုပ္နာမ္တရားတို႕ကို AနိစၥAားျဖင့္ရႈျခင္း။

Aစုိးမရျခင္း။

Aနိမိတၱ Animitta

Aနိမိတၱ

No sign of permanence in  conditioned things and  phenomena.Meditation on the  characteristic of imper manence of  the khandhas, nama and rupa.

Aနိမိတၱ၀ိေမာကၡ Animittavimokkha

Aနိမိတၱ၀ိေမာကၡ -

AwLanMg 2008

EMANCIPATIO AနိစၥAားျဖင့္ ႐ႈ၍ျဖစ္ေသာ လြတ္ေျမာက္မႈ N THROUGH  မဂ္ဖိလ ု ္နိဗၺာန္။ SIGNLESSNESS

Emancipation gained through  meditation on the characteristic of  impermanence.

Page 82 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aနာဂါမိ Anᾱgᾱmi

Aနာဂါမ္၊ ကာမဘုံ၌ ပဋိသေႏၶမေနေသာ

NON‐ RETURNER

Aနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္Aျဖစ္ျဖင့္ေသလွ်င္ ကာမသုဂတိ ၇-ဘုံ၌ မျဖစ္ရေတာ့ဘဲ

One who is not subject to rebirth in  the realm of sensual pleasures

Aထက္႐ူပ, A႐ူပ ျဗဟၼာဘုံတုိ႔၌သာ

ပုဂၢိဳလ္။

ျဖစ္ရသည္။

Aနဳပႆနာ Anupassanᾱ

ရႈမွတိသံုးသပ္ျခင္း

CONTEMPLATI ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႕ကုိ Aနိစၥ-မၿမဲ၊ ဒုက-ၡ ဆင္းရဲ၊ ON Aနတၱ-Aတၱမဟုတ္ဟု ဉာဏ္ျဖင့္ Aဖန္ဖန္ ႐ႈမွတ္သုံးသပ္ျခင္း။

Repeated contemplation of mind  and body, as being impermanent,  unsatisfactory and without self,  {with Insight} is anupassanᾱ.

Aႏုႆတိ Anussati

Aဖန္ဖန္ေAာက္ေမ့ျခ င္း၊ Aဖန္ဖန္သတိရျခင္း။

REPEATED  Aႏုႆတိ ဆယ္ပါးတို႔ရွိသည္ CONTEMPLATI ON

Constant mindfulness; repeated  contemplation Constant  mindlfulness of ten things

Aႏုသယ Anusaya

Aႏုသယကိေလသာ၊ AစU္ကိန္း၀ပ္တတ္ေ

LATENT  Aႏုသယဆုိသည္မွာ မဂ္ျဖင့္ပယ္သတ္ျခင္း DEFILEMENTS မျပဳရေသးသျဖင့္ သတၱ၀ါမ်ား၏

Inherent tendency for defilements  to lie latent

သႏၲာန္၌ရွိေနေသာ ကိေလသာကုိ ဆုိလုိသည္။

သာသေဘာ။

AwLanMg 2008

Page 83 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aႏုေလာမစိတၲ Anuloma citta

Aႏုလုံစိတ္၊ ေရွ႕စိတ္, ေနာက္စိတ္တုိ႕ႏွင့္ ေလ်ာ္ေသာစိတ္။

ADAPTATION  ေရွ႕ပရိကံႏွင့္ ေနာက္စ်ာန္, မဂ္, ဖုိလ္ဟူေသာ THOUGHT‐ Aပၸနာတုိ႕Aားေလ်ာ္စြာ ျဖစ္တတ္ေသာစိတ္။ MOMENT

Adaptation thought‐ moment.Adaptation thought‐ moment arises in conformity with  the Jhana or Magga thought‐ moment after having fully  developed the preceding  preparation (pari‐kamma) and  proximity (upacᾱra) thought‐ moments.

Aေႏၲ၀ါသိကာ Antevᾱsika

Aနီးေနတပည့္၊

DISCIPLE

တပည့္ေလးမ်ဳိး -(၁) ပဗၺဇၨေႏၲ ၀ါသိက (၂) Uပသမၸဒေႏၲ ၀ါသိက (၃) ဓမၼေႏၲ ၀ါသိက (၄)

Aနီးေနရဟန္းသာမေ

A close pupil; a samanera or a  bhikkhu living closely to the teacher

နိႆယေႏၲ ၀ါသိက

ဏ။

Aေနာဓိသက ဖရဏေမတၱာ Anodhisaka  pharaṇa mettᾱ

ပုဂၢိဳလ္ကုိမပုိင္းျခား မရည္ၫြန္းဘဲ ေမတၱာပြားျခင္း။

NON‐ မည္သူမည္၀ါ ေယာက္်ား မိန္းမစသည္ DISCRIMINATI ကန္သ ႔ တ္ခ်က္မထားဘဲ Aားလုံးပ်ံ႕ႏွံ႔ေAာင္ NG LOVING‐ ပြားမ်ားရေသာ ေမတၱာမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ KINDNESS

Development of loving‐kindness  without referring to specific  individuals;The kind of loving‐ kindness (mettᾱ) that is to be  developed so that it reaches all  beings irrespective of birth, sex and  so on.

Aႏၱရ၀ါသက Antaravasaka

သင္းပိုင္၊ ရဟန္းသာမေဏတို႕၏ ခါး၀တ္ သကၤန္း။

AwLanMg 2008

UNDERWEAR

ရဟန္းသာမေဏတို႕သည္ ၿမ ဳ႕တြင္းရြာတြင္းသို႕ သြားေသာAခါ သိင္းပိုင္ကို A၀န္းညီစြာ ၀တ္ရံုရ၏။

Loincloth; under‐robe.A bhikkhu  should wear the loincloth properly  before he enters a village.

Page 84 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aပၸဏိဟိတ Appaṇihita

ေတာင့္တျခင္း မရွိေသာတရား။

DESIRELESSNE Aပၸဏိဟိတ တရား ဟူသည္မွာ ၀ိပႆနာ၊ SS မဂ္၊ ဖုိလ္၊ နိဗၺာန္ တရားတုိ႕ျဖစ္သည္။

Absence of longing; freedom from  hankering after  something.Appaṇihita which is free  of hankering after is Insight, Magga,  Phala and Nibbᾱna.

Aပၸဏိဟိတ၀ိေမာကၡ Appaṇihitavimokkh Aပၸဏိဟိတ၀ိေမာကၡ a

EMANCIPATIO တဏွာျဖင့္ တြယ္တာျခင္းမရွိ၍ N THROUGH  ဒုကၡာႏုပႆနာျဖင့္ရAပ္ေသာ မဂ္၊ ဖုိလ္၊ DESIRELESSNE နိဗၺာန္တရား။ SS

The attainment of this  emancipation through meditation  on suffering, dukkha, is called  Appaṇihitavimokkha.

Aပၸမညာ Appamañña

Aတုိင္းAရွည္မရွိ Aာ႐ုံ၌ျဖစ္ေသာတရား ။

ILLIMITABLE

Aတုိင္းမသိျဖန္႔ခ်ိပြားမ်ားရေသာ Aာ႐ုံရွိေသာ

Limitless; boundless; infinite;

ေမတၱာ က႐ုဏာ မုဒိတာ Uေပကၡာ တရားတုိ႔ကုိ Aပၸမညာေလးပါး ဟုေခၚသည္။

Aပၸမာဒ Appamᾱda

မေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊

HEEDFULNESS “Aပၸမာေဒန ဘိကၡေ၀ သမၸာေဒထ” ဟု

မေမ့ေလ်ာ့ေၾကာင္းတ

Aႀကိမ္ႀကိမ္ ဆုံးမေတာ္မူခ့သ ဲ ည္။

ရား၊ သတိတရား။

Aပၸမာဒတရားသည္ မေသျခင္း၏ Aေၾကာင္းျဖစ္သည္။

AwLanMg 2008

Vigilance; zeal:The Buddha himself  made the exhortation “be endowed  with heedfulness” repeatedly.  Heedfulness is the way to the  Deathless.

Page 85 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aပရိဟာနိယဓမၼ Aparihᾱniyadham ma

Aပရိဟာနိယတရား၊

FACTORS OF  ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးျခင္းမရွိေသာတရား၊ NON‐DECLINE တုးိ တက္ႀကီးပြားမႈကုိ

Factors that promote prosperity

ျဖစ္ေစတတ္ေသာ တရား၊Aပရိဟာနိယတရားခုႏွစ္ပါး ရွိသည္။

Aျဗဟၼစရိယ Abrahmacariya

မျမတ္ေသာAက်င့္၊

IGNOBLE  ယုတ္ညံ့ေသာAက်င့္။ PRACTICE

မိန္းမႏွင့္ေယာက္်ား ႏွစ္Uီးသားတုိ႔ ေပ်ာ္ပါးမွီ၀ဲေသာ ေမထုန္Aက်င့္ကုိ မျမတ္ေသာAက်င့္ဟု ေခၚသည္။

Lewd conduct;Indulgence in sexual  intercourse between man and  woman is called an ignoble practice.

Aဘိဇၩာ Abhijjhᾱ

မတရားသျဖင့္ ႀကံစည္မႈ

CONVETOUSN သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ မတရားသျဖင့္ ESS လုခ ိ ်င္မႈ။ သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ မတရားသျဖင့္ လုိခ်င္ျခင္းသည္ Aဘိဇၩာမည္၏။

Greed; wrongful thoughts;  inordinate desire to have other  people’s property. Wishing to have other people’s  property unlawfully is abhijjhᾱ.

Aဘိညာ Abhiññᾱ

AဘိညာU္၊ ထူးကဲေသာ AသိAျမင္ ဉာဏ္စြမ္းရည္။

HIGHER  PSYCHIC  POWER

AဘိညာU္ (၆)မ်ဳိးတုိ႔ကား -(၁) IဒၶိဓAဘိညာU္၊(၂)

Supernormal knowledge; special  apperception

ဒိဗၺေသာတAဘိညာU္၊(၃) ပရစိတၲ၀ိဇာနန AဘိညာU္၊(၄) ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ AဘိညာU္၊(၅) ဒိဗၺစကၡဳ AဘိညာU္၊(၆) Aာသ၀ကၡယ AဘိညာU္တုိ႔ ျဖစ္သည္။

AwLanMg 2008

Page 86 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aမတ Amatta

Aၿမိဳက္၊ ေသျခင္းကင္းရာ

DEATHLESSNE ေသျခင္းကင္းရာနိဗၺာန္သည္ တဖန္ SS ပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊ Aုိျခင္း၊ နာျခင္းတုိ႔မွလည္း

နိဗၺာန္။

လြတ္ေျမာက္ရာျဖစ္သည္။

Deathless Nibbᾱna.Deathless  Nibbᾱna means the ultimate  release from future rebirth, ageing,  disease and death.

A႐ူပစ်ာန Arupajhᾱna

A႐ူပစ်ာန္။

NON‐ MATERIAL  SPHERE  JHᾹNA

A႐ူပစ်ာန္ ၄-မ်ဳိး -(၁) Aာကာသာနၪၥာယတနစ်ာန (၂) ၀ိညာဏၪၥာယတနစ်ာန (၃) Aာကိၪၥညာယတနစ်ာန (၄) ေန၀သညာနာသညာယတနစ်ာန

The four kinds of Non‐material  Sphere Jhᾱna are:(1)  Akᾱsᾱnancᾱyatana Jhᾱna;(2)  Viññᾱnancᾱyatana jhᾱna. (3)  Akincaññᾱyatana jhᾱna.,  arῡpabrahmᾱ.(4) Nevasaññᾱ  nᾱsaññᾱyatana jhᾱna.

Aရိယ Ariya

Aရိယာ၊ ျမင့္ျမတ္သူ။

NOBLE ONE

(၁) ေသာတာပႏၷ - ေသာတာပန္၊ (၂) သကဒါဂါမိ - သကဒါဂါမ္၊ (၃) Aနာဂါမိ Aနာဂါမ္၊ (၄) Aရဟႏၲ - ရဟႏၲာ၊

An Ariya is a noble one who has  destroyed some or all of the  defilements. He is precluded from  falling to the woeful state of apaya.

Aရိယသာ၀က Ariyasᾱvaka

Aရိယာျဖစ္ေသာ တပည့္။

NOBLE  DISCIPLE

Aရိယာတပည့္သုံးမ်ဳိးမွာ -(၁) ပကတိသာ၀က (၂) မဟာသာ၀က (၃) Aဂၢသာ၀က

AwLanMg 2008

Ariya Disciple; Three types of ariya  disciple:(1) Pakatisᾱvaka.(2)  Mahᾱsᾱvaka.(3) Aggasᾱvaka.

Page 87 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aရိယသာ၀က Ariya Savaka

AရိယာAျဖစ္သုိ႔ေရာ က္ေသာ ျမတ္စာြ ဘုရား၏တပ ည့္။

ONE WHO  HAS  ATTAINED  ARAHATTA  FRUITION

Aရိယာပုဂၢိဳလ္ ရွစ္ေယာက္ကုိ

IGNORANCE

သစၥာေလးပါးကုိ မသိနားမလည္ျခင္းသည္

Aရိယသာ၀ကဟုေခၚသည္။

Follower of the Buddha who is an  ariya; ariya disciple

A၀ိဇၨာ Avijjᾱ

ေမာဟ၊ Aမွန္တရားကုိ

A၀ိဇၨာျဖစ္သည္။

မသိျခင္း။

Stupidity; foolishness;  dullness;Ignorance of the Four  Ariya Truths.

Aသခၤတဓာတု Asnkhatadhatu

Aသခၤတဓာတ္၊ နိဗၺာန္။

UNCONDITIO ကံ၊ စိတ္၊ Uတု၊ Aာဟာရတည္းဟူေသာ NED ELEMENT Aေၾကာင္းတရားတို႕သည္ မျပဳျပင္ဘဲ Aၿမဲတည္ရွိေနေသာ Aၿငိမ္းဓာတ္၊ နိဗၺာနဓာတ္ကို Aသခၤတဓာတ္ ဟုေခၚသည္။

Immutable which is not  conditioned by the four  conditioning factors; i.e, volitional  action, mind, heat or cold and  nourishment, and which exists  perpetually by itself, is the Element  of Peace or Nibbana.

Aသုဘဒႆန Asubhadassana

Aသုဘ႐ႈျခင္း၊

PERCEVING  ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးစံတြင္ THE  Aေလာင္းေကာင္၏ လူတစ္ေယာက္ေသဆုံးက Aမ်ားသူငါ REPULSIVENES မတင့္တယ္႐ံရ ြ ွာဖြယ္ျဖ Aသုဘကမၼ႒ာန္း ႐ႈႏုိင္ရန္ရည္႐ြယ္ၿပီး S

စ္ပုံကုိ ႐ႈျမင္ျခင္း။

Perceiving the repulsive nature of a  corpse

Aသုဘ႐ႈႂကြရန္ ဖိတ္ၾကားေသာဓေလ့

Aသုဘပုိ႔ေသာဓေလ့ ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။

AwLanMg 2008

Page 88 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aသေခၤ်ယ် Asaṅkheyya

Aသေခၤ်၊

INCALCULABL မေရမတြက္ႏုိင္ေAာင္ E မ်ားျပားေသာAရာ။

ပြင့္ေတာ္မူေလကုန္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားတုိ႔ကား ဂဂၤါ၀ါဠဳသဲစုမက မေရမတြက္ႏုိင္ေAာင္ မ်ားျပားကုန္၏။

Innumerable;  uncountable;Innumerable as the  grains of sand on the banks of the  Ganges (Gaṅga) river are the  number of Buddhas who have  appeared in the world.

Aႏၶကာရ Andhakᾱra

Aမုိက္ေမွာင္၊

DARKNESS

(၁) လဆုတ္ပကၡ ၁၄-ရက္ညျဖစ္ျခင္း၊(၂) သန္းေခါင္ယံ Aခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း၊(၃)

Aေမွာင္ထု။

တခဲနက္ထူထပ္ေသာ ေ တာAုပ္ထဲ၌ျဖစ္ျခင္း၊(၄) မုိ းေမွာင္က်ခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း။

Complete darkness(1) the night of  the 14th waning day of the  month;(2) midnight,(3) in the heart  of a deep forest;(4) enveloped in  heavy rain clouds. Darkness having  the above conditions is darkness  known as andhakᾱra.

Aာကာသဓာတု ᾹKᾱsadhᾱtu

Aာကာသဓာတ္၊

ELEMENT OF  SPACE ဟာလာဟင္းလင္းသေ

Uပရိပ႑ာသပါဠိေတာ္ ဓာတု၀ိဘဂၤသုတ္၌ ပထ၀ီ၊ Aာေပါ၊ ေတေဇာ၊ ၀ါေယာ၊ ၀ိညာဏ၊ Aာကာသ - တုိ႔ကုိ ဓာတ္ေျခာက္ပါးAျဖစ္

ဘာ။

Space; that which cannot be  subjected to any marking;  openness; open space, emptiness

ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။

Aာဃာတ Ᾱghᾱta

ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕မႈ

AwLanMg 2008

ANIMOSITY

မည္သူ႕ကုိမွ် ရန္ၿငိဳးမဖြဲ႕ပါႏွင္႔

Do not regard anyone with  animosity

Page 89 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aာစရိယ Acariya

ဆရာ။

TEACHER

ဆရာေလးမ်ိဳးရွိသည္ -(၁) ရွင္ျပဳစU္က

Mentor

သရဏဂံုေပးေသာ (ရွင္ျပဳေပးေသာ)ဆရာ၊(၂) ရဟန္းျပဳစU္က ကမၼ၀ါရြတ္ဖတ္ေပးေသာ (ရဟန္းျပဳေပးေသာ) ဆရာ၊(၃) စာခ်ေပးေသာဆရာ၊(၄) နိႆရည္းေပးေသာ ဆရာ။

Aာစရိယမု႒ိ Ᾱcariyamuṭṭhi

ဆရာ ထိမ္ခ်န္ထားေသာ

CLOSED FIST  သု၀ ိ ွက္ထား ခ်န္ထားေသာ ဆရာ၏ OF A TEACHER လက္ဆုပ္လက္ကုိင္ Aတတ္ပညာ Aယူ၀ါဒ

Aတတ္ပညာ

Closed fist of a teacher is a term for  some knowledge or skill which is  deliberately kept back by a teacher  who intends to reveal it only when  he is near death.

Aာဇိ၀႒မကသီလ Ᾱjῑvaṭṭhamakasῑla

Aာဇိ၀႒မကသီလ

EIGHT  စင္ၾကယ္ေသာ Aသက္ေမြးမႈလွ်င္ PRECEPTS  ရွစ္ခေ ု ျမာက္ေသာ သီလ။ INCORPORATI NG RIGHT  LIVELIHOOD

Precepts in which right livelihood is  included as the eighth

Aာနာပါန Ᾱnᾱpᾱna

ထြက္သက္ ၀င္သက္။

OUT‐BREATH  ထြက္သက္က ပထမျဖစ္၍ ၀င္သက္က AND IN‐ ေနာက္မွျဖစ္ရသျဖင့္ “ထြက္သက္ BREATH ၀င္သက္”ဟု ဆုိၾကသည္။

AwLanMg 2008

out‐breath precedes in‐breath and  gives rise to the term “out‐breath  and in‐breath”.

Page 90 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aာနာပါနာႆတိ Anapanassati

Aာနာပါနာႆတိ

MINDFULNESS ထြက္သက္, ၀င္သက္ကုိ Aာ႐ုံျပဳ၍ျဖစ္ေသာ  ON  သတိ။ BREATHING  OUT AND  BREATHING IN

MINDFULNESS ON BREATHING OUT  AND BREATHING IN

Aာမိသ Ᾱmisa

ကိေလသာတုိ႔ျဖင့္

FOUR  သုံးသပ္Aပ္ေသာAရာ MATERIAL  REQUISITES ၊ ပစၥည္းေလးပါး။

ရဟန္းေတာ္မ်ား လက္ခံႏုိင္ခြင့္ရွိေသာ သကၤန္း၊ ဆြမ္း၊ ေက်ာင္း၊ ေဆးဟူေသာ ပစၥည္းေလးပါးသည္ ကိေလသာျဖင့္

Four material requisites of a  bhikkhu the use of which tends to  lustful enjoyment

သုံးသပ္Aပ္ေသာေၾကာင့္ Aာမိသမည္၏။

Aာရညိက Ᾱraññika

Aာရညိက -

FOREST‐ DWELLER

ေတာေနရဟန္း၊ ေတာရေဆာက္တည္သူ။

A bhikkhu who resorts to a forest  abode; one who takes up the  austere practice of forest‐dwelling

Aာသေ၀ါတရား ၄-ပါးရွိသည္ -(၁)

Influx; bias; canker;Ᾱsava conveys  the idea of something flowing out,  something that intoxicants the  mind. Ᾱsavas are rooted in Craving,  lobha; wrong view, diṭṭhi; and  bewilderment, moha.

Aာသ၀ Ᾱsava

Aာသေ၀ါတရား။

MORAL  INTOXICANT 

ကာမာသ၀ - ကာမ၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၂) ဘ၀ါသ၀ - ဘ၀၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၃) ဒိ႒ာသ၀ Aယူ၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၄) A၀ိဇၨာသ၀ သစၥာေလးပါး Aမွန္တရားကုိ မသိျခင္း၌ မူးယစ္ျခင္း။

AwLanMg 2008

Page 91 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Aာဟာရ  Ᾱhᾱra

Aာဟာရ၊

NUTRIMENT

Aာဟာရေလးမ်ဳိးမွာ -(၁) ကဗဠီကာရ

AစားAစာ

Aာဟာရ (၂) ဖႆ Aာဟာရ (၃)

Aာဟာရ၊

မေနာသေၪၥတနာ Aာဟာရ - (၄) ၀ိညာဏ Aာဟာရ တုိ႔ျဖစ္သည္။

Aေၾကာင္းတရား။

There are four kinds of  nutriment:(1) kabaḷikᾱra ᾱhᾱra, (2)  phassaᾱhᾱra, (3) mano‐saṅcetanᾱ  ᾱhᾱra, (4) vinnᾱṇaᾱhᾱra

Aာဟာေရ ပဋိကူလသညာ Ᾱhᾱre patikῡla  saññᾱ

Aာဟာေရ ပဋိကူလသညာ စားစရာ ေသာက္စရာ AစာAာဟာရ၌

PERCEPTION  OF  REPULSIVENES S IN  NUTRIMENT

စက္ဆုတ္႐ံရ ြ ွာဖြယ္ဟု

ေယာဂီပုဂၢဳိလ္သည္ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္မ်ားကုိ မွီ၀ဲသုံးေဆာင္ေသာAခါ Aာဟာေရပဋိကူလသညာျဖင့္

Perceiving food as being repulsive.A  meditator, yogi, when taking food,  should take it reflecting on its  repulsive nature

ဆင္ျခင္မွီ၀A ဲ ပ္ပါသည္။

ဆင္ျခင္ေသာ Aမွတ္သညာ။

Aာေပါဓာတု Ᾱpodhᾱtu

Aာေပါဓာတ္၊ ေရဓာတ္၊ ဖြဲ႕စည္းမႈ

ELEMENT OF  COHESION

ယုိစီးမႈသေဘာ။

ေရသည္ ဖြဲ႕စည္းမႈ ယုိစီးမႈ သေဘာရွိေသာေၾကာင့္ Aာေပါဓာတ္ လြန္ကဲေသာ Aရာျဖစ္သည္။

Water element; element of  fluidity.Water has the properties of  cohesion and fluidity; and it is that  which is predominated either by  the element of cohesion or by  fluidity.

U႒ာနသမၸဒါ Uṭṭhᾱnasampadᾱ

U႒ာနသမၸဒါ

AwLanMg 2008

DILIGENCE IN  - သမၸဒါ (၁) ၾကည့္။ BUSINESS  UNDERTAKIN GS

See CONDITIONS FOR WELLBEING.

Page 92 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Iတၳိႃႏၵိယ Itthindriya

Iတၳေႁႏၵ၊ မိန္းမ (Aမ)ျဖစ္ေၾကာင္း၌

FACULTY OF  FEMININITY

Aစုိးတရရွိေသာ

Iတၳိဘာ၀႐ုပ္ကုိ မိန္းမ (Aမ) ျဖစ္ေၾကာင္း၌ Aစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ Iတၳိေႁႏၵဟုေခၚသည္။

တရား။

That physical phenomenon which  has control over femininity (i.e,  femaleness of the body) is called  Faculty of Femininity.

Iႃႏၵိယ Indriya

Iေႁႏၵ၊ Aစုိးတရရွိမႈ။

FACULTY

႐ုပ္တရား နာမ္တရားတုိ႔တြင္ Aစုိးတရရွိေသာ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔ကုိ Iေႁႏၵဟု ေခၚသည္။

Mental and physical phenomena  that control their respective sense‐ bases

Iႆရနိမၼာန Issaranimmᾱna

Iႆရနိမၼာန -

CREATOR  CONCEPT

ေလာကကုိ Aစုိးရသူမဟာျဗဟၼာက

ENVY

သူတပါး တုိးတက္ႀကီးပြားျပည့္စုံေနသည္ကုိ

The concept of a creator in the  person of the Maha Brahma or  ဖန္ဆင္းထားသည္ဟု ယုံၾကည္ျခင္း၊ Aယူ၀ါဒ။ God.The view that all the world is a  creation of the Mahᾱ brahma is  known as Issaranimmᾱna vᾱda.

Iႆာ Issᾱ

မနာလုိမႈ၊ ျငဴစူမႈ။

မနာလုိ၊ မၾကားလုိ၊ မၾကည့္လုိျခင္းသေဘာကုိ Iႆာ - ဟုေခၚသည္။

AwLanMg 2008

Envy is a feeling of discontent  aroused by someone else’s  possession of things and success.

Page 93 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

HIGH  COUCHES  AND SEATS

Aေျခ တစ္ေထာင့္ထြာထက္ရွည္ေသာ

English Definition

Uစၥာသယန Uccᾱsayana

ျမင့္ေသာေနရာ။

Aိပ္ရာ၊ ခုတင္၊ ကုလားထုိင္ႀကီး စသည္မ်ားကုိ Uစၥာသယန ဟု ေခၚသည္။

Couches or seats having legs longer  than one cubit and a half (i.e, 27  inches) are called high couches and  seats.

Uေစၧဒဒိ႒ိ Ucchedadiṭṭhi

ဘ၀ျပတ္သည္ဟု ယူေသာAယူ

ANNIHILATIO NAISM

၀ိဘ၀ဒိ႒ိ - ဟုလည္း ေခၚသည္။

Belief that the physical and mental  processes of a being will be  altogether annihilated at death.

ရဟန္းသည္ ကိုယ္၀တ္Eကသီသကၤန္းကို

A bhikkhu’s robe meant for the  upper part of his body.The bhikkhu  is required to put on a small round  mark in a corner of the newly  required uttarasanga

Uတၱရာသဂၤ Uttarasanga

Eကသီ၊ ရဟန္းသံဃာတို႕၏

UPPER  GARMENT

Aသစ္ရလာေသာ Aခါ

AေပၚရံုA၀တ္၊

သကၤန္းေထာင့္စြန္းတြင္ ကပၸဗိႏၵဳ

ကိုယ္၀တ္သကၤန္း။

ေရးထိုးရမည္။

Uပကၠိေလသ Upakkilesa

Uပကၠိေလသ

IMPURITY

ဘာ၀နာစိတ္ကုိ ပူးကပ္၍ ညစ္ႏြမ္းေAာင္ ျပဳလုပ္တတ္ေသာ တရားမ်ား။

AwLanMg 2008

Anything that defiles the mind;  impurities that defile the mind of  the meditator.

Page 94 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Uပသမၸဒါ Upasaṁpadᾱ

ရဟန္းျပဳျခင္း၊

ORDINATION

(ရဟန္းဂုဏ္Aဂၤါႏွင့္

သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ရဟန္းေလာင္းကုိ သိမ္Aတြင္း၌ ရဟန္းျပဳေပးၾကကုန္၏။

ျပည့္စုံေစျခင္း)။

Bestowal of bhikkhuhood on  somebody (making him a full‐ fledged bhikkhu) Members of the saṁgha make the  candidate a bhikkhu in the  Ordination Hall.

Uပါဒါန Upᾱdᾱna

Uပဒါန္

CLINGING

ျပင္းစြာစြလ ဲ မ္းမႈ။

Uပါဒန္ (၄)မ်ဳိး -(၁) ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ ျပင္းစြာ

Strong attachment စြဲလမ္းမႈ၊(၂) Aယူ၀ါဒတုိ႔ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၃) The four kinds of Clinging are: ‐(1)  Clinging to sense‐desire;(2) Clinging  Aက်င့္သီလတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၄) to wrong view;(3) Clinging to wrong  Aတၱ၀ါတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ။ way of the practice of Morality;  and(4) Clinging to the view that  there is atta, self, soul, or ego.

Uပါဒါနိယ Upᾱdᾱniya

Uပါဒါန္၏ Aာ႐ုံ။

OBJECT OF  CLINGING

ခႏၶာငါးပါးကုိ ျပင္းျပစြာ စြဲလမ္းျခင္းသည္ Uပါဒါန္ျဖစ္၏။ ယင္း Uပါဒါန္၏ Aာ႐ုံျဖစ္ေသာ ခႏၶာငါးပါးသည္ Uပါဒါနိယ မည္၏။

This term refers to intense clinging  to the five aggregates of existence.  Thus corporeality is an object of  clinging as are the other aggregates  of sensation, perception, volitional  activity and consciousness.

Uပါဒါ႐ူပ Upᾱdᾱrῡpa

Uပါဒါ႐ုပ္၊

DEPENDENT  မဟာဘုတ္ႀကီးေလးပါးကုိ Aမွီျပဳ၍ CORPOREALIT ျဖစ္ေသာ႐ုပ္။Uပါဒါ႐ုပ္သည္ ၂၄-ပါးသည္ Y ဓာတ္ႀကီးေလးပါးကုိ Aမွီျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာၾကရ၏။

AwLanMg 2008

Corporeality dependent on the four  primary elements.There are twenty‐ four kinds of dependent  corporeality. They arise dependent  on the four primary elements.

Page 95 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Uပါယာသ Upayasa

Uပါယာသ

DESPAIR

ျပင္းစြာပူေလာင္ျခင္း။

Extreme grief; excessive mental  suffering

ပဋိသေႏၶေနျခင္းေၾကာင့္ Aုိျခင္း, ေသျခင္း,

Intense grief.Ageing and death,  grief lamentation, bodily pain, and  distress of mind, and agony arise  because of rebirth.

Uပါယာသ Upᾱyᾱsa

ျပင္းထန္စြာ

AGONY

စုိးရိမ္ျခင္း, ငုိေႂကြးျခင္း, ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း,

ပူေလာင္မႈ။

စိတ္ဆင္းရဲျခင္း, ျပင္းထန္စြာ ပူေလာင္ျခင္းတုိ႕ ျဖစ္ကုန္၏။

Uပါသက Upᾱsaka, Upᾱsikᾱ

Uပါသကာ၊ Uပါသိကာ -

LAY DEVOTEE

Uပါသိကာမ၊

ရတနာသုံးပါးကုိ ဆည္းကပ္ကုိးကြယ္သျဖင့္ သရဏဂုံ တည္သူမွန္သမွ် ႀကီးငယ္မဟူ Aမ်ဳိးသားမ်ားကုိ Uပါသကာ၊ Aမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ Uပါသိကာမ ဟုေခၚသည္။

Disciple; follower;All male  devotees, old and young alike, are  called upᾱsakas, and all female  devotees, old and young alike, are  called upᾱsikᾱs

Uေပကၡာ Upekkhᾱ

၀မ္းမသာ ၀မ္းမနည္းျဖစ္ျခင္း၊ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း။

AwLanMg 2008

EQUANIMITY

ခ်မ္းသာေသာ သတၲ၀ါ၊ ဆင္းရဲေသာ သတၲ၀ါမ်ားAေပၚ၌ AညီAမွ်႐ႈႏုိင္ျခင္းသည္ Uေပကၡာျဗဟၼစုိရ္တရား ျဖစ္သည္။

Neutral state of mind The mental  equipoise to regard the happy  beings and the miserable beings  alike with the same detachment is  one of the (four) sublime abiding  called Equanimity.

Page 96 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Uေပကၡာသေမၺာဇၩဂၤ Upekkhᾱsambojjha Uေပကၡာသေမၺာဇၩဂၤ ṅga

ENLIGHTENM ENT FACTOR  OF  EQUANIMITY

Uေပကၡာသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏Aေၾကာင္းျဖစ္ေသာ

Neutral, impartial, balanced,  detached

လ်စ္လ်ဴ႐ႈမႈ Uေပကၡာ။

Uေပါသထ Uposatha

၁။ Uပုသ္ေစာင့္ျခင္း၊ ၂။ Uပုသ္ျပဳျခင္း။

OBSERVANCE  ၁။ လူပုဂၢိဳလ္တုိ႔ ကုိယ္ႏႈတ္ျဖဴစင္ေAာင္ OF FASTING  ရွစပ ္ ါးသီလစသည္ျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းျခင္းကုိ DAY Uပုသ္ေစာင့္ျခင္းဟု ေခၚသည္။၂။

There are two kinds of observance:  one for lay devotees and the other  for bhikkhus

ရဟန္းေတာ္မ်ား လျပည့္လကြယ္ေန႔မ်ားတြင္ ပါတိေမာက္ျပျခင္းကုိ Uပုသ္ျပဳျခင္းဟု ေခၚသည္။

Uေပါသထဒိ၀သ Uposathadivasa

Uပုသ္ေန႔၊

FASTING DAYS ၈-ပါးသီလ ေစာင့္ထိန္းရေသာေန႔မ်ားကုိ

Uposatha day, the specially  assigned days of the month on  (Uေပါသထဒိ၀သ) Uပုသ္ေန႔မ်ားဟု which lay folks observe the  ေခၚဆုိသတ္မွတ္ၾကသည္။ လဆန္း ၈-ရက္၊ Uposatha (eight) precepts; the days  လဆန္း ၁၅-ရက္ (လျပည့္ေန႔)၊ လဆုတ္ marked for the members of the  ၈-ရက္၊ လဆုတ္ ၁၄-ရက္ သုိ႔မဟုတ္ ၁၅-ရက္ Order to recite pᾱtimokkha.

လူပုဂၢဳိလ္မ်ား ၈-ပါးသီလ က်င့္သုံးေသာေန႔၊ သံဃာေတာ္မ်ား

(လကြယ)္ ေန႔မ်ားသည္ လူပုဂၢဳိလ္တုိ႔၏

Uပုသ္ျပဳေသာေန႔။

Uပုသ္ေန႔မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

Uေပါသထသီလ Uposathasῑla

Uေပါသထသီလ

AwLanMg 2008

EIGHT MORAL  Aဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ Uပုသ္သီလ၊ ရွစ္ပါးသီလ။ PRECEPTS

Precepts observed on fasting days

Page 97 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

Eကဂၢတာ Ekaggata

စိတ္၏ တစ္ခုတည္းေသာ

ONE‐ ၎ကုိ စိတၱေႆကဂၢတာ - ဟုလည္း POINTEDNESS ေခၚသည္။

Aာ႐ုံ၌ တည္ၿငိမ္ေနျခင္း။

Concentration of the mind on only  one object; also called  cittassakaggata, one‐pointedness of  the mind.

Eကမႏၱ Ekamanta

သင့္ေလ်ာ္ ေလ်ာက္ပတ္ေသာ

SUITABLE  PALCE

Aရပ္။

AေလးဂရုျပဳAပ္သူႏွင့္ ေ၀းကြာလြန္းျခင္း၊ နီးကပ္လြန္းျခင္း၊ ေလတင္Aရပ္ျဖစ္ျခင္း၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ ေနရာျဖစ္ျခင္း၊

These six attributes constitute a  suitable place where one may  attend on a revered person.

ေရွ႕တည့္တည့္ျဖစ္ျခင္း၊ ေနာက္ဘက္တည့္တည့္ ျဖစ္ျခင္းခင္းဟူေသာ Aျပစ္ေျခာက္ပါး ကင္းလြတ္ေသာေနရာ

ၾသဇာ Oja

ၾသဇာ

NUTRITION

ၾသဇာ AစားAစာတြင္ ပါ၀င္ေသာ AဆီAႏွစ္ Aေစး။

The nutritious essence contained in  food.

ၾသတၱပၸ Ottappa

ၾသတၱပၸ -

AwLanMg 2008

FEAR TO DO  EVIL

မေကာင္းမႈမွ ေၾကာက္လန္႔မႈ။

Moral dread

Page 98 of 99

Myanmar - Pali - English Dictionary with Definition Pali

Myanmar

English

Myanmar Definition

English Definition

ၾသ၀ါဒ Ovᾱda

ၾသ၀ါဒ

AwLanMg 2008

ADMONITION

ဆုံးမျခင္း၊ AဆုံးAမ။

Exhortation, instruction

Page 99 of 99