Mpsc Toppers Magazine December 2016.pdf

Page No. 1

 अपोलो रुग्णालयात उपचाराांसाठी दाखल असलेल्या ताममळनाडूच्या मुख्यमांत्री जे. जयलललता याांचे ५ डडसेंबर रोजी वयाच्या ६८व्या वषी डनधन झाले.  देशाच्या आलण ताममळनाडूच्या राजकारणात आपल्या कतृत्वाची छाप सोडणारृा एआयएडीएमकेच्या सवेसवाृ जयलललता या ‘अम्मा’ म्हणून जनतेत लोकडिय होत्या.  िकृती अस्वस्थामुळे जयलललता २२ सप्टेंबरपासून चेन्नईच्या अपोलो रुग्णालयात आयसीयूमध्ये उपचार घेत होत्या. त्यातच त्याांना ह्रदयमवकाराचा झटका आला.  त्याांची िकृती अमधकच मचिंताजनक झाल्याने, डदल्लीच्या एम्सच्या डॉक्टराांच्या पथकासह लांडन येथील डॉक्टर ररचडृ बेल याांनाही रुग्णालयात पाचारण करण्यात आले होते.  मात्र त्याांच्या िकृतीत कोणतीही सुधारणा झाली नाही आलण अखेर भारतीय राजकारणात गेली तीन दशके घोंगावणारे वादळ शाांत झाले. राजकारणापूर्वीचे आयुष्य  जयलललता याांचा जन्म २४ फेब्रुवारी १९४८ रोजी पूवीच्या ताममळनाडूमधील पण सध्याच्या कनाृटकमधील मेलूकोटे या गावात अय्यर कुटूांबात झाला.  त्या दोन वषाृच्या असतानाच त्याांच्या वडडलाांचे डनधन झाले. घराचा आधारच गेल्याने त्याांच्या कुटूांबाला गररबीचे चटके सहन करावे लागले. नांतर जयलललता याांच्या आईने ताममळ मचत्रपटात काम करण्यास सुरुवात केली.  दहावीच्या परीक्षेत त्याांनी राज्यात पहहला क्रमाांक ममळवत राज्य Page No. 2

सरकारचा गोल्ड स्टेट अॅवॉडृ ममळवला होता.  जयलललता याांनी चेन्नईच्या स्टेला मॉररस कॉलेजातून पदवी सांपादन केल्यानांतर त्याांनी पुढील लशक्षणासाठी लशष्यवृत्ती ममळमवली. त्याांना वकील व्हायचे होते.  वयाच्या १५व्या वषी त्याांनी एडपसल या इांग्रजी मचत्रपटात मुख्य भुममका साकारली आलण मतथून त्याांच्या मसने कारडकदीला सुरुवात झाली.  कन्नड, तममल, इांग्रजी आलण हहिंदी भाषेतील सुमारे ३०० मचत्रपटात त्याांनी काम केले. ‘मचन्नाडा गोम्बे’ हा कन्नड भाषेतील त्याांचा पहहला मचत्रपट होता.  ताममळ भाषेसह कन्नड, मल्याळम, तेलगू, हहिंदी आलण इांग्रजी भाषेवर त्याांचे िभुत्व होते.  २० वषाृच्या आपल्या डफल्मी कारडकदीत त्याांनी ‘इज्जत’ या एकमेव हहिंदी मचत्रपटात काम केले. या मचत्रपटात धमेंद्र त्याांचे नायक होते.  दलक्षण भारतातील मचत्रपटाांमध्ये स्कटृ घालून काम करणारृा त्या पहहल्या अलभनेत्री होत्या. राजकीय कारकीदद  ताममळनाडूचे माजी मुख्यमांत्री आलण सुपरस्टार मरुधुर गोपालन् रामचांद्रन (एमजीआर) हे जयलललताांचे गुरू होते. एमजीआर याांच्याबरोबर देखील जयलललता याांनी काही मचत्रपट केले आहेत.  १९८२मध्ये जयलललता याांनी एमजीआर याांच्या नेतृत्वाखालील अन्ना द्रमुकमध्ये िवेश करत राजकारणाला सुरुवात केली. त्याांच्यावर पक्षाच्या िचार समचवाची जबाबदारी सोपमवण्यात आली.  नांतर मवधानसभेच्या पोटडनवडणूकीत त्या मवजयी झाल्या आलण त्याांच्या सांसदीय राजकारणाला सुरुवात झाली. त्यानांतर १९८४ ते १९८९ दरम्यान त्या Page No. 3

राज्यसभेवर डनवडून गेल्या.  १९८४मध्ये त्याांनी मुख्यमांत्री होण्याची इच्छा व्यक्त केली. मात्र रामचांद्रन याांनी त्याांना पक्षातील उपनेते पदावरुन काढून टाकले.  १९८७मध्ये रामचांद्रन याांच्या डनधनानांतर जयलललता याांनी स्वत:ला रामचांद्रन याांचे उत्तरामधकारी घोडषत केले.  १९८९मध्ये झालेल्या मवधानसभा डनवडणूकीत २७ जागा लजिंकून जयलललता याांचा पक्ष मवधानसभेतील िमुख मवरोधी पक्ष बनला.  १९९१मध्ये तत्काललन पांतिधान राजीव गाांधी याांच्या हत्येनांतर कााँग्रेसबरोबर युती करुन त्याांनी सरकार बनमवले.  २४ जून १९९१ रोजी त्याांनी ताममळना डूच्या सवाृत तरुण मुख्यमांत्री व जानकी रामचांद्रन याांच्यानांतर दुसरृा महहला मुख्यमांत्री बनण्याचा मान ममळमवला.  त्यानांतर १९९६मध्ये झालेल्या मवधानसभा डनवडणुकीत त्याांचा पराभव झाला. २००१मध्ये त्याांनी पुन्हा सत्ता ममळवली आलण दुसरृाांदा मुख्यमांत्री झाल्या.  २०११मध्ये डीएमकेच्या एम करुणाडनधी याांचा पराभव करत जयलललता पुन्हा ताममळनाडूच्या मुख्यमांत्री झाल्या. तेव्हापासून त्या मुख्यमांत्रीपदी कायम होत्या.  तममळनाडूच्या गेल्या ३२ वषाृच्या इमतहासात लागोपाठ दोन मवधानसभा डनवडणुका लजिंकणारृा त्या पहहल्या मुख्यमांत्री ठरल्या. मुख्यमंत्रीपद आणण र्वाद  जयलललताांनी मुख्यमांडत्रपदाच्या कारडकदीत अनेक वादग्रस्त आलण धाडसी डनणृय घेतले. त्यामुळे मवरोधकाांकडून वारांवार त्याांना लक्ष्य करण्यात येत होते. Page No. 4

 सांपत्तीवरून जयलललता वादात सापडल्या होत्या. मुख्यमांडत्रपदाच्या कायृकाळात जयलललता याांची सांपत्ती दुप्पट झाल्याचे समोर आले होते.  २०११मध्ये जयलललता याांची मालमत्ता ५१.४० कोटी रुपयाांची होती. त्यात वाढ होऊन ती ११७.१३ कोटी रुपये झाली होती.  २०१४मध्ये वैध उत्पन्नापेक्षा जास्त सांपत्ती सापडल्यामुळे जयलललता याांना मुख्यमांत्रीपदावरुन पायउतार व्हावे लागले.  कोटाृने त्याांना ४ वषाांची लशक्षा सुनावली व जयलललता याांच्यावर डनवडणूक लढवण्याची बांदीही घालण्यात आली.  मात्र यानांतर कनाृटक उच्च न्यायालयाने डनदोष ठरमवल्याने जयलललता या पुन्हा मुख्यमांत्रीपदी मवराजमान होण्याचा मागृ मोकळा झाला.  यानांतर झालेल्या मवधानसभा डनवडणुकीतही त्याांच्या पक्षाने एकहाती यश सांपादन केले आलण त्या पुन्हा मुख्यमांत्रीपदावर मवराजमान झाल्या होत्या. पुरस्कार र्व सन्मान  मद्रास मवद्यापीठाने त्याांना १९९१मध्ये मानद डॉक्टरेट पदवी िदान केली होती. त्यानांतर त्याांना अनेक मवद्यापीठाांनी डॉक्टरेट पदवी िदान केली आहे.  १९९७मध्ये त्याांच्या जीवानावर 'इरुवर' या ताममळ मचत्रपटाची डनर्ममती करण्यात आली होती. त्यात ऐश्वयाृ रायने जयलललताांची भूममका साकारली होती.

Page No. 5

सरकारचे आता सोन्या-चांदीच्या दागगन्यांर्वर लक्ष  लोकसभेत मांजुर करण्यात आलेल्या सुधाररत आयकर कायद्यानुसार सरकारने काही महत्वाचे डनणृय घेतले आहेत.  बेहहशेबी मालमत्तेनांतर सरकार आता जनतेकडे असणारृा सोन्या-चाांदीच्या दामगन्याांवर लक्ष केंडद्रत करणार आहे.  सरकारच्या नव्या डनयमानुसार मववाहहत महहलाांना ५० तोळे (५०० ग्रॅम) सोने, अमववाहहत महहलाांना २५ तोळे (२५० ग्रॅम), तर पुरुषाांना १० तोळे (१०० ग्रॅम) सोने बाळगता येणार आहे.  त्यापेक्षा जास्त सोने आढळले आलण ते अघोडषत उत्पन्नातून खरेदी केल्याचे डनष्पन्न झाले तर ते जप्त केले जातील.  मात्र या मयाृदेपयांतचे (ित्येकी ५०, २५ आलण १० तोळे) दामगने अघोडषत उत्पन्नातून खरेदी केल्याचे डनष्पन्न झाले तरी ते जप्त न करण्याचे आदेश आयकर अमधका‍रृाांना देण्यात आले आहेत.  घोडषत डकिंवा कृषी उत्पन्नातून (ज्याला आयकरातून सवलत देण्यात आली आहे) खरेदी केलेल्या सोन्यावर कोणताही कर लावला जाणार नाही.  त्याचबरोबर ज्ञात उत्पन्नातून, बचतीच्या माध्यमातून व कायदेशीरररत्या खरेदी केलेल्या सोन्यावर देखील कर लागणार नाही.  तसेच वारसाहक्काने ममळालेले सोने आलण दामगन्याांवर कर लागू करण्याची कोणतीही तरतूद मवद्यमान डकिंवा सुधाररत कायद्यामध्ये नाही.

Page No. 6

गर्वक्स अ‍ॅक्शन ५००, डीकोल्डर्वरील बंदी न्यायालयाने उठर्वली  सरकारने सदी, डोकेदुखीवरील मवक्स अ‍ॅक्शन ५००, कोरेक्स कफ मसरफ व डीकोल्डसह ३४४ औषधाांवर लादलेली बांदी डदल्ली उच्च न्यायालयाने उठवली आहे.  केंद्र सरकारने १० माचृ रोजी या औषधाांवर बांदी घातली होती. तर न्यायालयाने १४ माचृ रोजी या बांदीला स्थमगती डदली.  फायजर, ग्लेनमाकृ, िॉक्टर अाँड गॅम्बलर, मसप्ला आलण काही स्वयांसेवी सांस्थाांनी दाखल केलेल्या यामचकाांवर हा डनकाल देण्यात आला आहे.  या ३४४ औषधाांवर बांदी घालण्याचा डनणृय घेताना केंद्राने डनयमाांकडे दुलृक्ष केल्याचे डनरीक्षण न्यायालयाने नोंदवले आहे.  डफक्स्ड डोस कॉहम्बनेशनमुळे रोगिमतकारक शक्तीवर मवपरीत पररणाम होत असल्याचे कारण त्यावेळी सरकारने डदले होते.  आरोग्य मवभागाकडून कोणतीही परवानगी न घेतल्यामुळे सरकारने औषधाांवर बांदी घालण्याचा डनणृय घेतला होता.  बांदी घातलेली औषधे ही डॉक्टराांच्या डिहस्क्रपशनलशवाय मेडडकलमधून घेण्यात येत होती. तसेच ही औषधे जाहहरातबाजीमुळे लोकडिय झाली होती. डॉ. शारदा पोटुक ु ची यांना र्वनस्पती र्वैज्ञाननक पुरस्कार  जैवतांत्रज्ञान क्षेत्रात महहला वैज्ञाडनक डॉ. शारदा पोटुकुची याांना ‘एपीएसआय’ (अ‍ॅकॅडमी ऑफ प्लाण्ट सायन्सेस, इांडडया) या सांस्थेचा आांतरराष्ट्रीय वनस्पती वैज्ञाडनक पुरस्कार ममळाला आहे.  त्याांनी वनस्पतीांच्या उती व जनुकीय अलभयाांडत्रकी क्षेत्रात केलेल्या Page No. 7

सांशोधनाचा हा गौरव आहे.  डॉ. शारदा याांचा वनस्पती जैवतांत्रज्ञान क्षेत्रातील सांशोधनाचा वीस वषाांचा अनुभव आहे. काही औषधी वनस्पतीांच्या मेटॅबोलाइट उत्पादन िहक्रयेत त्याांनी वेगळा सांशोधनात्मक दृहष्ट्कोन माां डला आहे.  १९९८मध्ये त्याांनी हैदराबाद मवद्यापीठात जैव मवज्ञानात एम.एस्सी.ला पहहला क्रमाांक पटकावून सुवणृपदक पटकावले होते. सध्या त्या श्रीमाता वैष्णोदेवी मवद्यापीठात जैवतांत्रज्ञान शास्त्राच्या सहयोगी िाध्यापक आहेत.  वनस्पती जैवतांत्रज्ञान मवषयात त्याांनी दलक्षण आडिकेतील क्वाझालू मवद्यापीठातून पदव्युत्तर पदवी घेतली, त्यासाठी त्याांना नॅशनल रीसचृ फाऊांडेशनची लशष्यवृत्ती ममळाली होती.  प्लाांट डटश्यू कल्चर, जेनेडटक टरान्सफॉमेशन, बायोररअ‍ॅक्टर कहल्टव्हेशन ऑफ मेडडमसनल प्लॅण्टस, बायोअ‍ॅहक्टव्ह मेटॅबोलाइट िॉडक्शन हे त्याांचे अभ्यासाचे मवषय आहेत.  त्याांचे अनेक शोधडनबांधही िकालशत झाले असून त्याांचे सांशोधन तरुण डपढीला िेरणादायी असेच आहे. पंकज अडर्वाणीला कांस्यपदक  भारताच्या पांकज अडवाणीला दोहा येथे सुरू असलेल्या आयबीएसएफ मवश्व स्नूकर अलजिंक्यपद स्पधेत काांस्यपदक ममळमवले.  उपाांत्य फेरीच्या सामन्यात वेल्सच्या अाँडर्यू पॅगेटने ७-२ अशा फरकाने गतमवजेत्या पांकजचे आव्हान सांपुष्ट्ात आणले.  स्नूकर आलण मबललयर्डसृ या दोन्ही मवश्व अलजिंक्यपद स्पधेत खेळणारा पांकज हा जगातील एकमेव खेळाडू आहे. Page No. 8

महा र्वजीरालोंककोनद यांना थायलंडचे राजेपद  थायलांडचे राजे भूमीबोल अदुल्यादेज याांच्या जागी युवराज वजीरालोंककोनृ याांना तेथील पालृमेंटने राजेपद बहाल केले आहे.

महा

 थायलांडचे राजे भूमीबोल याांचे गेल्या महहन्यात डनधन झाले होते व ते जगातील सवाृत जास्त काळ मसिंहासनावर राहहलेले राजे होते.  थायलांडच्या १९२४च्या कायद्यात राजेपदी कुणाची नेमणूक करायची हे ठरवून डदलेले आहे. तेथील राजाांनाच उत्तरामधकारी नेमण्याचा अमधकार डदलेला आहे.  त्यात भूमीबोल याांनी त्याांचे उत्तरामधकारीपद डदले होते.

हितीय

पुत्र

वलजरालोंककोनृ

याांना

 नवडनयुक्त राजे ६४ वषाांचे असून त्याांचे आयुष्य थायलांडबाहेर व्यतीत झाले आहे. ते जमृनीत असतात व ते मायदेशात राहत नसल्याने काही आक्षेप होते.  त्याांनी अमेररका, डब्रटन व ऑस्टरेललयातून अपारांपररक युद्धतांत्र व नौदलाचे िलशक्षण घेतले आहे. ते लष्कराचे वैमाडनक व हेललकॉप्टर वैमाडनक म्हणून पात्रताधारक आहेत.  त्याांच्या नेमणुकीत काही वाद जरूर होते पण आता ते बाजूला पडले आहेत. इन्न्र्वन्न्सबल इंनडयन्सचा बजाजकडून गौरर्व  सवृ िमतकूल पररस्थस्थती झुगारून समाजात महत्त्वपूणृ बदल घडवणारृा, देशासाठी काम करणारृा पाच व्यक्तीांना बजाजने सन्माडनत केले. नेमबाज अलभनव मबिंद्राच्या हस्ते पाच जणाांचा गौरव करण्यात आला. Page No. 9

 बजाज कांपनीने ‘इहन्वहन्सबल इांडडयन्स : स्टोरीज दॅट इव्होक िाइड एव्हरी डे’ या शीषृकाखाली नव्या उपक्रमाची सुरुवात केली.  या उपक्रमािारे सामान्य भारतीयाांच्या असामान्य कथा िकाशात येतील. भमवष्यात अमधकामधक ‘इहन्वहन्सबल इांडडयन्स’ तयार व्हावेत, हा या उपक्रमामागील उद्देश आहे. सन्मान करण्यात आलेल्या पाच व्यक्ती  बारमाही पाणीसांकट टाळण्याच्या उद्देशाने लडाखमध्ये १५ कृडत्रम हहमनद्याांची डनर्ममती करणारे चेवाांग नॉरफेल.  कोलकाता येथे लागलेल्या शांभराहून अमधक आगीतून लोकाांची सुटका करणारे मबपीन गणात्रा.  एनसीआर भागात डफरून लोकाांना नको असलेली औषधे जमा करून, ती हॉहस्पटलमधील गरजू गररबाांना वाटणारे ओमकारनाथ शमाृ.  राजस्थानातील गावाांमधून बालमववाहाांचे समूळ उच्चाटन व्हावे , याकररताच्या चळवळीतील मवजयालक्ष्मी शमाृ.  स्वत:च्या बाइकचे रुग्णवाहहकेत पररवतृन करून, मोफत सेवा देणारे कररमूल हक.

Page No. 10

क ु स्तीचे द्रोणाचायद भालचंद्र भागर्वत यांचे ननधन  कुस्ती खेळातील पहहले द्रोणाचायृ भालचांद्र भागवत याांचे १ डडसेंबर रोजी अमेररका येथे डनधन झाले.  पुण्यात जन्मलेल्या भालचांद्र याांचे लशक्षणही पुण्यातच झाले. घरातूनच कुस्तीचे बाळकडू ममळाल्यामुळे त्याांनी या खेळात झटपट िावीण्य ममळमवले होते.  शालेयस्तरापासून त्याांनी कुस्तीची मैदाने गाजवायला सुरवात केली होती. १९४८ ते १९५५ या कालावधीत शालेय आलण आांतरमवद्यापीठ स्पधेत त्याांची जणू मक्तेदारीच होती.  पुढे १९५२मध्ये त्याांची हेलमसिंकी ऑललिंडपकसाठी भारतीय सां घात डनवड झाली; पण त्याांना सहभागी होता आले नाही. त्याांची जागा तेव्हा खाशाबा जाधव याांनी घेतली होती.  खेळाडू म्हणून कारकीदृ सांपल्यानांतर त्याांनी िलशक्षक आलण पांच या दोन्ही आघाड्ाांवर आपली ठसठशीत मोहोर उमटवली होती.  त्यानांतर १९६२ ते १९९१ ते पमतयाळात राष्ट्रीय क्रीडा सांस्थेत कुस्तीचे मुख्य िलशक्षक होते.  याच कालावधीत त्याांनी टोडकयो, मेहक्सको, म्युडनक आलण डदल्ली येथे झालेल्या जागमतक अलजिंक्यपद कुस्ती स्पधेत पांच म्हणूनही काम पाहहले.  इराणचे अमीर हमेदी याांना ते गुरुस्थानी मानत होते. त्याांनीच सवृिथम त्याांना ‘भाल’ म्हणून हाक मारली आलण पुढे कुस्ती मवश्वात ते भाल भागवत म्हणूनच पररमचत झाले. Page No. 11

 राष्ट्रीय क्रीडा सांस्थेत १२ वषे मुख्य कुस्ती िलशक्षक म्हणून काम करताना त्याांनी घडवलेल्या मल्लाांनी सुवणृ, रौप्य आलण ब्रॉांझ अशी एकूण १६० पदके ममळमवली.  भारत सरकारने १९८५मध्ये क्रीडा मागृदशृकाला ‘द्रोणाचायृ’ पुरस्कार देण्यास सुरवात केली. या पहहल्याच पुरस्काराचे भागवत मानकरी ठरले होते. सीबीआयच्या प्रभारी संचालकपदी राक े श अस्थाना  केंद्रीय अन्वेषण मवभागाचे (सीबीआय) मवद्यमान सांचालक अडनल मसन्हा हे २ डडसेंबर रोजी डनवृत्त होत असून त्याांच्या जागी राकेश अस्थाना याांची िभारी सांचालकपदी डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  १९८४च्या गुजरात तुकडीचे आयपीएस अमधकारी असलेले राकेश अस्थाना हे सध्या सीबीआयचे अमतररक्त सांचालक आहेत.  तसेच मवमवध महत्त्वाच्या िकरणाांच्या चौकशीसाठी स्थापन करण्यात आलेल्या मवशेष तपास पथकाचेही (एसआयटी) ते िमुख आहेत.  सध्याच्या िमतडनयुक्तीच्या आधी १० वषे (१९९२ ते २००२) त्याांनी सीबीआयमध्ये पोलीस अधीक्षक, पोलीस महाडनरीक्षक राँकचे काम केले आहे.  त्याांनी चौकशी केलेल्या चारा घोटाळा िकरणात लालू िसाद यादव याांना लशक्षाही झाली होती.  नवीन सांचालक डनयुक्त होईपयांत राकेश अस्थाना हे िभारी सांचालक म्हणून सीबीआयचे नेतृत्व करतील.

Page No. 12

मॅग्नस कालदसनची गर्वश्वगर्वजेतेपदाची हॅनरिक  नॉवेच्या मॅग्नस कालृसनने बुमद्धबळ मवश्वातील आपले वचृस्व अबामधत राखताना मवश्व अलजिंक्यपद बुमद्धबळ स्पध्रेत सलग मतसरृाांदा जेतेपद ममळमवले.  रलशयाचा सजी कजाृडकनमवरुद्धच्या १२ डावाांत ६-६ अशा बरोबरीनांतर टायब्रेकरमध्ये कालृसनने ९-७ असा मवजय ममळवला.  सहा तासाांच्या या टायब्रेकर फेरीत ४ डावाांमध्ये ित्येक खेळाडूला २५ ममडनटाांत आपला खेळ पूणृ करायचा होता. त्यामुळे दोघाांकडूनही काही चुका झाल्या.  तरीही हललट्झ िकारात हातखांडा असलेला आलण २०१०पासून जागमतक क्रमवारीत अव्वल स्थानावर असलेला कालृसनच जेतेपदाचा दावेदार ठरला.  कालृसनने आांतरराष्ट्रीय बुमद्धबळ महासांघातफे आयोलजत या स्पधेत २०१३ आलण २०१४साली भारताच्या मवश्वनाथन आनांदला नमवून जेतेपद पटकावले होते. २०१६मध्ये सर्वादगधक शोध घेतलेला शब्द झेनोफोगबआ  ‘डडक्शनरी डॉटकॉम’ या ऑनलाइन शलदकोशावर २०१६साली सवाृमधक शोध घेतला गेलेला शलद म्हणून ‘झेनोफोमबआ’ या इांग्रजी शलदाची डनवड झाली आहे.  ग्रीक भाषेतील ‘लझऑन्स’ म्हणजे अनोळखी डकिंवा पाहुणा आलण ‘फोबॉस’ म्हणजे भीती अशा दोन शलदाांचा ममलाफ होऊन इांग्रजीतील ‘झेनोफोमबआ’ हा शलद तयार झाला आहे.  याचा अथृ परदेशी नागररकाांबद्दल डकिंवा त्याांच्या सांस्कृतीबद्दल वाटणारी Page No. 13

भीती, मतरस्कार डकिंवा पूवृग्रह असा होतो.  यांदाच्या वषाांत या शलदाशी डनगडडत अनेक घटना घडना घडल्या. डब्रटनने युरोपीय सांघातून बाहेर पडणे (ब्रेहग्झट), अमेररकेतील पोललसाांकडून कृष्णवणीयाांचे दमन, सांघषृग्रस्त सीररयातून युरोपमध्ये येणारे डनवाृमसताांचे लोंढे, आलण अमेररकेतील अध्यक्षीय डनवडणूक अशा सवृ घटनाांतून परदेशी डकिंवा वेगळ्या सांस्कृतीच्या व्यक्तीांबद्दल भीती डकिंवा मतरस्कार व्यक्त केला जात होता.  त्याचा पररणाम ‘डडक्शनरी डॉटकॉम’ या ऑनलाइन शलदकोशावर शोधल्या जाणारृा शलदाांवरही डदसून आला.  अमेररकेतील कॅललफोर्ननया राज्यातील ओकलॅण्ड येथून गेल्या २१ वषाांपासून ‘डडक्शनरी डॉटकॉम’ हे सांकेतस्थळ चालवले जात आहे. २०१०पासून त्याांनी वषाांतील सवाृत लोकडिय शलद डनवडण्यास सुरुवात केली.  ऑक्सफडृ डडक्शनरीच्या सांपादकाांनी यांदा ‘पोस्ट-टरथ’ या शलदाची डनवड केली. हा शलद बहुधा राजकारणाच्या बाबतीत वापरला जातो आलण सत्याचे महत्त्व ओसरल्याच्या काळातील असा त्याचा ढोबळ अथृ आहे.

Page No. 14

अमृतसरमध्ये हाटद ऑफ एणशया पररषदेला सुरूर्वात  पांजाबमधील अमृतसरमध्ये हाटृ ऑफ एलशया पररषदेला ३ डडसेंबर रोजी सुरूवात झाली आहे.  भारताचे मवदेश समचव एस. जयशांकर आलण अफगालणस्तानचे उपमवदेश मांत्री हहकम खलील करझाई याांनी बैठकीचे अध्यक्षस्थान भूषमवले.  युद्धामुळे जजृर झालेल्या अफगालणस्तानात शाांतता िस्थाडपत करून मवकासाला हातभार लावण्यासाठी शक्तीशाली देश या सांमेलनात सहभागी होत आहे.  या पररषदेत िामुख्याने दहशतवाद, जहालमतवादामवरोधातील उपाय, लशक्षणाच्या क्षेत्रातील सहकायृ वाढवणे यावर चचाृ केली जाणार आहे.  या पररषदेत भारत, पाडकस्तान, चीन, इराण, रलशया, सौदी अरेमबया, अझरबैजानसह १४ देशाांचे िमतडनधी सहभागी होणार आहेत.  त्याचबरोबर १७ सहयोगी देशाांचे िमतडनधीही सामील होतील. युरोपीय सांघासह ४० देश सांमेलनात सहभागी होत आहेत.  सीमेवरील दहशतवादी कारवाया या अफगालणस्तानसह भारतासाठीदेखील सवाृत मोठी समस्या ठरत आहे.  या कारवायाांसाठी पाडकस्तान जबाबदार आहे. त्यामुळे पाडकस्तानमवरोधात दहशतवादाच्या मुद्यावर भारत-अफगालणस्तानचे एकमत झाले आहे.  हाटृ ऑफ एलशया पररषदेत पाडकस्तानचे सुरक्षा सल्लागार सरताज अजीज पाडकस्तानचे िमतडनधीत्व करत आहेत. Page No. 15

जानेर्वारीमध्ये मुंबईत उद्योगबोध २०१७ पररषद  जगभरातील महाराष्ट्रीय उद्योजकाांचा उपस्थस्थती अपेलक्षत असलेली ‘उद्योगबोध २०१७’ ही जागमतक स्तरावरील औद्योमगक पररषद मुांबईत १३ व १४ जानेवारी २०१७ रोजी होत आहे.  १,१०० उद्योजक या पररषदेला हजेरी लावणार असून व्यावसामयक भागीदारी व देवाणघेवाणीसाठी सवोत्तम व्यासपीठ या डनममत्ताने उपललध होणार आहे.  राष्ट्रीय तसेच आांतरराष्ट्रीय उद्योग समूहाांचे िमतडनधी पररषदेला येणार असून महहलाांसाठी मवशेष सांधी उपललध करून देण्यात येणार आहेत.  भाां डवल, माकेडटिंग, लघू व मध्यम उद्योग, सागरी व्यवसाय सां धी, यशस्वी उद्योजकाांचे मागृदशृन अशा मवमवध कायृक्रमाांचे आयोजन या पररषदेत करण्यात आले आहे. गबग मॅक बगदरचे ननमादते णजम डेलीगरी यांचे ननधन  मॅकडोनाल्डच्या लोकडिय ठरलेल्या ‘मबग मॅक’ बगृरचे डनमाृते लजम डेलीगट्टी याांचे २८ नोव्हेंबर रोजी डनधन झाले.  त्याांनी तयार केलेला मबग मॅक बगृर एक वषाांत मॅकडोनाल्डच्या सवृ दुकानाांतील मेनूत झळकला.  आज एकटय़ा अमेररकेत वषाांला ५५० दशलक्ष मबग मॅक बगृर मवकले जातात. जगातील शांभर देशाांत हा बगृर लोकडिय ठरला आहे.  डेलीगट्टी याांचा जन्म युडनयन टाउन येथे १९१८मध्ये झाला. त्याांनी काँडी मेकरपासून अनेक कामे केली.  कॅललफोर्ननयातील अनेक रेस्टॉरांटमध्ये त्याांनी काम केले. १९५३मध्ये डेलीगट्टी Page No. 16

व त्याांचे ममत्र जॉन स्वीनी याांनी ‘डेलनीज’ नावाचे रेस्टॉरांट सुरू केले होते.  नांतर त्याांनी पीटसबगृ येथे मॅकडोनाल्डची शाखा सुरू केली. २५ वषाांत तशी ४७ दुकाने त्याांनी सुरू केली.  त्याांनीच तयार केलेले हॉट केक व सॉसेज मील हे आणखी दोन पदाथृ मॅकडोनल्डच्या राष्ट्रीय मेन्यूत समामवष्ट् झाले होते.  त्याांचा मबग मॅक बगृर गाणी व कथाांतूनही अजरामर झाला. नांतरच्या काळात उत्तर हडटिंग्टन येथे त्याांनी मबग मॅक म्यूलझयम सुरू केले.  द इकॉनॉममस्टने मबग मॅकच्या डकमतीवरून चलनाच्या चढउताराचा अांदाज देणारा मबग मॅक इांडेक्सही तयार केला होता. जान्हरातीमध्ये मोदींचा फोटो र्वापरल्याप्रकरणी ररलायन्सला दंड  लजओच्या जाहहरातीत परवानगीलशवाय पांतिधान नरेंद्र मोदी याांचा फोटो वापरल्यािकरणी ररलायन्सला ५०० रुपयाांचा दांड ठोठावण्यात आला आहे.  सरकारची दुरसांचार कांपनी असताना खाजगी दुरसांचार कांपनीच्या जाहहरातीत पांतिधानाांचा फोटो छापून आल्याने मवरोधकाांनी सरकारवर टीका केली होती. त्याची दखल घेत ररलायन्सला हा दांड ठोठावण्यात येणार आहे.  राष्ट्रीय िमतके आलण नावाांचा गैरवापर टाळण्यासाठी तयार करण्यात आलेल्या कायद्यातांगृत ही कारवाई करण्यात येणार आहे.  ग्राहक मांच. अन्न आलण नागरी पुरवठा मांत्रालयामाफृत राष्ट्रीय िमतके आलण नावाांच्या गैरवापरावर देखरेख केली जाते.  सरकारच्या परवनागीलशवाय वापरण्यात न येणारृा नाव आलण बोधमचन्हाांमध्ये राष्ट्रपती, पांतिधान, राज्यपाल, केंद्र डकिंवा राज्य सरकार, महात्मा गाांधी, इांडदरा गाांधी, जवाहरलाल नेहरु, युएनओ, अशोकचक्र याांचा समावेश आहे. Page No. 17

गचत्रा रामक ृ ष्णा यांचा एनएसईच्या सीईओपदाचा राजीनामा  मचत्रा रामकृष्णा याांनी राष्ट्रीय शेअर बाजाराच्या (एनएसई) व्यवस्थापकीय सांचालक व मुख्य कायृकारी अमधकारीपदाचा राजीनामा डदला.  एनएसईचे वररष्ठ कायृकारी जे. रवीचांद्रन याांच्याकडे हांगामी मुख्य कायृकारी अमधकारी व व्यवस्थापकीय सांचालकपदाची जबाबदारी देण्यात आली आहे.  राष्ट्रीय शेअर बाजाराचे अध्यक्षपद सध्या माजी केंद्रीय अथृ समचव अशोक चावला याांच्याकडे आहे.  सांचालक मांडळाने मचत्रा याांचा राजीनामा मांजूर करताना, मुख्यामधकारृाांच्या डनवडीसाठी डनवड सममतीही डनयुक्त केली आहे.

नव्या

 ५२ वषीय मचत्रा या माचृ २०१८मध्ये डनवृत्त होणार होत्या. भाां डवली बाजाराचे िमुखपद भूषमवणारृा जगातील डनवडक महहलाांपैकी त्या एक होत्या.  राष्ट्रीय शेअर बाजाराच्या अमधकारी ठरल्या.

त्या

पहहल्या

महहला

मुख्य

कायृकारी

 राष्ट्रीय शेअर बाजाराची १९९२मध्ये स्थापना होण्यापूवीपासून मचत्रा रामकृष्णा या बाजाराच्या जडणघडणीत सहभागी झाल्या.  बाजाराचे पहहले अध्यक्ष आर. एच. पाटील याांच्यानांतर रवी नरेन हे मुख्य कायृकारी अमधकारी झाले.  त्याांच्याकडून मचत्रा याांनी २०१३मध्ये बाजाराच्या िमुखपदाची सूत्रे घेतली. बाजाराचे सांयुक्त व्यवस्थापकीय सांचालकपदही त्याांनी राखले होते.  गेल्याच महहन्यात जागमतक भाां डवली बाजाराांची सांघटना असलेल्या ‘डलल्यूएफई’कररताही त्या अध्यक्ष म्हणून डनयुक्त झाल्या आहेत. Page No. 18

भारतीय मन्हला संघाला आणशया करंडक  महहला आलशया करांडक टी-२० हक्रकेट स्पधेच्या अांमतम फेरीत भारताने पाडकस्तानवर १७ धावाांनी दणदणीत मवजय ममळवत सहाव्याांदा आलशया कप लजिंकला.  भारतीय सांघाने या सामन्यात नाणेफेक लजिंकून भारतीय महहला सां घाने या सामन्यात िथम फलांदाजी करत २० षटकाांमध्ये ५ बाद १२१ धावा केल्या.  सलामीला आलेल्या ममताली राजने ६५ चेंडूांमध्ये ७३ धावाांची नाबाद खेळी साकारली. दुसरृा बाजूने कोणतीही साथ ममळत नसताना २० षटके फलांदाजी करत ममतालीने एक बाजू लावून धरली.  भारताने डदलेल्या १२२ धावाांच्या आव्हानाचा पाठलाग करताना पाडकस्तानला २० षटकाांमध्ये ६ बाद १०४ धावाच करता आल्या.  भारतीय महहलाांच्या लशस्तबद्ध गोलांदाजीमुळे पाडकस्तानला मवजयासाठी १७ धावा कमी पडल्या.  भारताला आव्हानात्मक धावसांख्या उभारुन देणारृा ममताली राजला सामनावीर आलण माललकावीराचा पुरस्कार देऊन गौरवण्यात आले. ननको रोसबगदने ननर्वृत्त  नुकतेच फॉम्युृला-वन शयृतीचे मवश्वमवजेतेपद पटकावणारृा डनको रोसबगृने डनवृत्तीची घोषणा केली.  मर्मसडडज सां घाच्या या शयृतपटूने लव्हएन्ना येथे एफआयए मवश्वमवजेतेपद पुरस्कार मवतरण सोहळ्यात ही घोषणा केली.  अबुधाबी येथे पार पडलेल्या मोसमातील अखेरच्या शयृतीत दुसरे स्थान Page No. 19

डनलित करताना रोसबगृने पटकावले होते.

कारकीदीतले

पहहले

मवश्वमवजेतेपद

 त्याने सां घ सहकारी व तीन वेळा मवश्वमवजेतेपद पटकावणारृा लुईस हॅममल्टनला पाच गुणाांनी डपछाडीवर टाकत हे मवजेतेपद ममळमवले होते. डनको रोसबगृ  जमृनीच्या ३१ वषीय रोसबगृला फॉम्युृला वनचा वारसा वडडलाांकडून ममळाला होता. त्याचे वडील केके रोसबगृ हे फॉम्युृला वनचे १९८२सालचे मवश्वमवजेते होते.  त्याांच्याकडूनच िेरणा घेत डनकोने शयृतपटू होण्याचा डनधाृर केला. २००६मध्ये त्याने बहारीन ग्राँड डपक्समधून फॉम्युृला वनमध्ये पदापृण केले होते. पदापृणातील स्पधेत रोसबगृ सातव्या स्थानी होता.  रोसबगृने २०६ ग्राँड डिक्समध्ये सहभाग घेतला होता. यातील २३ स्पधाांमध्ये त्याने मवजेतेपद पटकावले होते. तर ५७ वेळा तो अव्वल तीन शयृतपटूांमध्ये होता.  जमृनीच्या ध्वजाखाली डनको शयृतीत सहभागी होत असला तरी कारकीदीच्या सुरुवातीला त्याने डफनलाँडचे िमतडनमधत्व केले. डनकोकडे या दोन्ही देशाांचे नागररकत्व आहे.  मोनॅको ग्राां.डि. स्पधाृ सलग मतसरृाांदा लजिंकणारा आलण सलग सात शयृतीांत मवजेतेपद पटकावणारा डनको हा चौथा शयृतपटू आहे. बोल्ट आणण अयाना टिॅक अँड नफल्डमधील सर्वोत्क ृ ष्ट खेळाडू  जमेकाचा वेगवान धावपटू उसेन बोल्ट आलण इमथओडपयाची अल्माज अयाना याांची टरॅक अाँड डफल्डमधील यांदाचे सवोत्कृष्ट् खेळाडू म्हणून डनवड Page No. 20

झाली.  आांतरराष्ट्रीय अ‍ॅथलेडटक्स महासांघाने बोल्टला या सन्मानासाठी सहाव्याांदा डनवडले आहे.  ऑललहम्पकमधील १०,००० मीटर महहला शयृतीत मवक्रमी वेळेसह सुवणृ लजिंकणारी इमथओडपयाची अयाना हहला महहला गटात सवोत्कृष्ट् खेळाडूचा मान ममळाला. भारतात सर्वादगधक सचद क े ली जाणारी सेणलब्रेटी सनी णलओनी  याहू इांडडयाने केलेल्या सवेक्षणानुसार भारतात इांटरनेटवर सवाृमधक सचृ केल्या जाणारृा सेललब्रेटीमध्ये सनी ललओनीने सलग पाचव्या वषी आपले िथम स्थान कायम राखले आहे.  सनी ललओनीने पांतिधान नरेंद्र मोदी आलण बॉलीवूड स्टार सलमान खानला मागे टाकत नांबर एकचे स्थान पटकावले आहे.  डदल्लीचे मुख्यमांत्री अरमविंद केजरीवाल याांनी या यादीत मतसरा क्रमाांक पटकावला आहे. तर सलमान खानला चौथे स्थान ममळाले आहे.  दरवषी ही वेबसाईट भारतीय लोक, कायृक्रम आलण कथानकाच्या आधारावर वषृभरातील आकडेवारी जारी करण्यात करते.  बीबीसीने नुकताच जाहीर केलेल्या १०० िमतभावान महहलाांच्या यादीतही सनी ललओनीने स्थान ममळवले होते.

Page No. 21

राष्टिीय नदव्यांगजन पुरस्कार  डदव्याांगजनाांसाठी उल्लेखनीय कायृ करणारी देशातील सवोत्तम राज्य पुरस्कृत यांत्रणेचा राष्ट्रीय पुरस्कार महाराष्ट्र राज्य अपांग मवत्त व मवकास महामांडळाला ममळाला आहे.  जागमतक अपांग डदनाडनममत्त (३ डडसेंबर) केंद्रीय सामालजक न्याय मांत्रालयातफे राष्ट्रीय डदव्याांगजन पुरस्कार मवतरण सोहळा झाला.  महाराष्ट्रातील ७ व्यक्ती आलण ४ सांस्थाांसह ७८ व्यक्ती व सांस्थाांना १४ श्रेणीांअांतगृत राष्ट्रपती िणव मुखजी याांच्या हस्ते राष्ट्रीय पुरस्कार देण्यात आले.  राज्याचे सामालजक न्यायमांत्री राजकुमार बडोले याांनी महाराष्ट्र राज्य अपांग मवत्त व मवकास महामांडळाच्या वतीने पुरस्कार स्वीकारला. महाराष्टिातील पुरस्काराथी व्यक्ती  अल्प दृष्ट्ी श्रेणी - गजानन बेलाले, उपसांचालक उद्योग सांचालनालय, लातूर  चलनवलन श्रेणी - डॉ. महांमद इफाृनूर रहीम, वैद्यकीय अमधकारी डागा स्मृती हॉहस्पटल, नागपूर  सवोत्तम डदव्याांग व्यक्ती (मबगर व्यावसामयक) श्रेणी - राधा बोडे (इखनकर), नागपूर  बहुडदव्याांग श्रेणी - डनषाद शहा, पुणे  कणृबमधर श्रेणी - अलश्वनी मेलवाने, पुणे Page No. 22

 सजृनशील ज्येष्ठ श्रेणी - योमगता ताांबे, मुांबई  सवोत्तम डदव्याांग कमृचारी श्रेणी - देवाांशी जोशी, नागपूर संस्था  सांवेदना सेरेब्रल पाल्सी मवकसन केंद्र, लातूर - सेरेब्रल पाल्सीने ग्रस्त मवद्यार्थयाांवर उपचार  सनराइज कॅांडल्स, महाबळेश्वर, लज. सातारा - २२८० डदव्याांगाांना रोजगार  भारतीय स्टेट बॅांक, मवमधमांडळ शाखा, मुांबई - २८८२ डदव्याांगाांना रोजगार  एजीस ललममटेड, मुांबई – (सवोत्तम मबगर सरकारी सांस्था) ७७१ डदव्याांगाांना रोजगार लीलाधर जागुडी यांना गंगाधर राष्टिीय पुरस्कार  कवी, लशक्षक, सांपादक व पत्रकार अशी ओळख असलेले लीलाधर जागुडी याांच्या काव्यिमतभेला गांगाधर राष्ट्रीय पुरस्कार जाहीर झाला आहे.  ओडडशाचे कवी गांगाधर मेहेर याांच्या नावाने गेली २५ वषे सांबळपूर मवद्यापीठातफे हा पुरस्कार डदला जात आहे.  लीलाधर याांना यापूवी साहहत्य अकादमी, रघुवीर सहाय सन्मान, शतदल व नममत पुरस्कार ममळाले आहेत.  गढवाल मध्ये जन्मलेल्या जागुडी याांनी हहिंदीतून एम.ए. केल्यानांतर त्याांनी गढवाल रेलजमेंटमध्ये सैडनक म्हणून काम केले.  नांतर अनेक शाळा व महामवद्यालयाांत अध्यापन केले. नांतर ते माहहती व जनसांपकृ खात्यात उपसांचालक बनले. Page No. 23

 त्याांनी नऊ कमवतासांग्रह ललहहले असून िौढ साक्षराांसाठी दोन पु स्तकेही ललहहली आहेत. ‘उत्तर िदेश’ या डनयतकाललकाचे ते सांपादक आहेत.  ‘अनुभव के आकाश में चााँद’ हा त्याांचा अनेक पुरस्कारमवजेता काव्यसांग्रह आहे. त्यात अनेक सामालजक िश्ाांवर मचिंता व्यक्त केली आहे.  नाटक जारी है, शांखा मुखी लशखारो पर, इस यात्रा में, रात अब भी मौजूद है, घबराये हुए शलद, बाछी हुई पृर्थवी पर हे त्याांचे काव्यसांग्रह िमसद्ध आहेत.  त्याांच्या मुलाखतीांवर आधाररत ‘मेरे साक्षात्कार’ हे पुस्तकही िकालशत झाले आहे.  त्याांच्या ‘समकालीन कवी लीलाधर जागुडी और धुममल’ तसेच ‘समकालीन कमवता और लीलाधर जागुडी’ या पुस्तकाांचा अभ्यासक्रमात समावेश आहे.  १९९७मध्ये त्याांना ‘अनुभव के आकाश में चॉाँद’ या पुस्तकासाठी साहहत्य अकादमी पुरस्कार ममळाला आहे.  त्याांना २००४मध्ये हहिंदी साहहत्यातील काममगरीसाठी पद्मश्री डकताबही ममळाला आहे. अर्वकाश तंत्रज्ञानाच्या स्पधेमध्ये टीमइंडस  अवकाश तांत्रज्ञानाच्या स्पधेमध्ये आता खासगी क्षेत्रातील ‘टीमइांडस’ या भारतीय कांपनीनेही आपले आव्हान डनमाृण केले आहे.  चांद्रावर रोव्हर सोडण्यासाठी होत असलेल्या स्पधेमध्ये ही कांपनी सहभागी होत असून, इस्रोच्या सहकायाृने या िकल्पावर काम करण्यात येत आहे.  अवकाश

तांत्रज्ञानामध्ये

खासगी

क्षेत्राचा

Page No. 24

सहभाग

वाढावा व

या

तांत्रज्ञानामागील खचृ कमी व्हावा, यासाठी गुगलने ‘लुनार एक्स’ ही स्पधाृ जाहीर केली आहे.  तीन कोटी डॉलरच्या या स्पधेमध्ये ३० कांपन्याांची नावे डनलित करण्यात आली असून, त्यातील १६ कांपन्या स्पधेत आहेत.  या १६पैकी चारच कांपन्याांनी िक्षेपणाचे करार अांमतम केले आहेत. यामध्ये २ अमेररकी आलण १ इस्रायली आलण ‘टीमइांडस’ याांचा समावेश आहे.  या स्पधेमध्ये सहभागी होणारे रोव्हर चांद्राच्या पृष्ठभागावर डकमान ५०० मीटर अांतरापयांत िवास करावे आलण तेथील माहहती सांकललत करावी, अशी अपेक्षा आहे.  तसेच, या मोहहमेच्या खचाृपैकी ९० टक्के वाटा खासगी क्षेत्रातून यायला हवा. हे िक्षेपण पुढील वषी करण्यात येणार आहे.  या मोहहमेसाठी ‘टीमइांडस’ ‘इस्रो’च्या ‘अाँडटरक्स’ या व्यावसामयक शाखेबरोबर काम करणार आहे. टीमइंडस  ‘टीमइांडस’ २०१२पासून ‘इस्रो’बरोबर चाांद्रमोहहमेच्या सांशोधनामध्ये आहे. या मोहहमेसाठी कायृक्षम असणारे मॉडेल सादर केल्याबद्दल ‘गुगल’ने २०१४मध्ये या कांपनीला १० लाख डॉलरचे बक्षीस डदले होते.  ‘टीमइांडस’च्या डनयोजनानुसार, २८ डडसेंबर २०१७ रोजी या रोव्हरचे िक्षेपण करण्यात येणार आहे. त्या आधी तीन वेळा िायोमगक िक्षेपण होईल.  चांद्रावर रोव्हर पाठमवण्याच्या या मोहहमेसाठी सहा कोटी डॉलरपयांत खचृ येणार आहे. यासाठी १०० जणाांचा चमू कायृरत आहे.  यामध्ये ‘इस्रो’तील २० डनवृत्त शास्त्रज्ञही आहेत. अनेक उद्योजकाांनी या Page No. 25

मोहहमेसाठी हात डदला असून, यामध्ये रतन टाटा याांचाही समावेश आहे. न्यूझीलंडचे पंतप्रधान जॉन की यांचा राजीनामा  आठ वषाांच्या कारकीदीनांतर न्यूझीलांडचे पांतिधान जॉन की याांनी ५ डडसेंबर रोजी कौटुांमबक कारणामुळे पांतिधान पदाचा राजीनामा डदला.  पांतिधान पदाच्या राजीनाम्यासोबतच त्याांनी न्यूझीलांड राष्ट्रीय पक्षाच्या नेते पदाचाही राजीनामा डदला.  की हे न्युझीलांडचे महान नेते व लोकडिय पांतिधान आहेत. २००८मध्ये पहहल्याांदा त्याांची पांतिधानपदी डनवड झाली.  नुकतीच त्याांनी नॅशनल पाटीमधल्या आपल्या नेतृत्वाची १० वषे पूणृ केली आहेत.  की याांचा राजीनामा १२ डडसेंबरला स्वीकारला जाणार असून आलण याच डदवशी न्यूझीलांड राष्ट्रीय पक्ष आपल्या नेत्याची डनवड करणार आहे.  उप पांतिधान मबल इांहग्लश हे या पदासाठी इच्छुक असतील तर आपला त्याांना पाहठिंबा असेल असे की याांनी जाहीर केले आहे.  २००१साली इांहग्लश हे न्यूझीलांडचे पांतिधान झाले होते. परांतु २००२मध्ये राष्ट्रीय पक्षाला डनवडणुकाांमध्ये मोठी हार पत्करावी लागल्यामुळे त्याांना आपल्या पदावरुन पायउतार व्हावे लागले होते. आयएनएस बेटर्वाला अपघात  मुांबईतील नौदलाच्या गोदीमध्ये डागडुजीसाठी आलेल्या आयएनएस बेटवा या युद्धनौकेला समुद्रात सोडताना अपघात झाला आहे. Page No. 26

 या अपघातात १४ नौसैडनकाांची सुटका करण्यात आली असून २ नौसैडनकाांचा यात मृत्यू झाला आहे.  आयएनएस बेटवा ही युद्धनौका भारतीय बनावटीची युद्धनौका आहे. मुांबईतील नौसेनेच्या गोदीत या युद्धनौकेची डागडुजी सुरु होती.  आयएनएस बेटवा या युद्धनौकेचे वजन ३८०० टन असून २००४मध्ये ही युद्धनौका नौदलाच्या ताफ्यात दाखल झाली.  १२५ मीटर लाांब ही युद्धनौका ३० सागरी मैल िमत तास या वेगाने िवास करु शकते.  या युद्धनौकेत अत्याधुडनक तांत्रज्ञान असून जममनीवरुन जममनीवर मारा करणारी ममसाईल आलण ममसाईल हल्लारोधक यांत्रणाही या युद्धनौकेत आहेत. सरकारी गर्वभागांना ई पेमेंटची सक्ती  केंद्र सरकारने सवृ सरकारी मवभागाांना कांत्राटदार, पुरवठादार डकिंवा अनुदान अशा कोणताही स्वरुपातील ५००० रुपयाांवरील देयकाची रक्कम अदा करण्यासाठी ई पेमेंटचा वापर करावा असे आदेश डदले आहेत.  पांतिधान नरेंद्र मोदी याांनी कॅशलेस अथृव्यवस्थेवर भर डदला असून त्यामुळे भ्रष्ट्ाचार आलण काळा पैशावर डनबांध येतील असा दावा त्याांनी केला आहे.  या पाश्वृभूमीवर केंद्रीय अथृमांत्रायलाने ई पेमेंटची सक्ती केली आहे.

Page No. 27

‘टाइम पसदन ऑफ द इयर’च्या शयदतीत मोदी आघाडीर्वर  ‘टाइम मॅगझीन’तफे देण्यात येणारृा ‘टाइम पसृन ऑफ द इयर २०१६’ या पुरस्कारासाठी ऑनलाइन वाचकाांनी मोदी याांच्या बाजूने कौल डदला आहे.  या डनयतकाललकाचे सांपादक ७ डडसेंबर रोजी ‘टाईम मॅगझीन पसृन ऑफ द इअर’ची घोषणा करतील.  या पुरस्कारासाठी ऑनलाइन वाचकाांकडून मागवण्यात मतदानानुसार मोदी याांना १८ टक्के मते ममळाली आहेत.

आलेल्या

 अमेररकेचे मावळते अध्यक्ष बराक ओबामा, नवडनवाृमचत अध्यक्ष डोनाल्ड टरम्प रलशयाचे अध्यक्ष व्लाडदमीर पुमतन तसेच मवडकललक्सचे ज्युललयन असाां जे याांना मोदीांनी मागे टाकले आहे.  देशातील काळ्या पैशाला लगाम घालण्यासाठी चलन बदलण्याचा ऐमतहामसक डनणृय घेतल्यामुळे सध्या मोदीांच्या लोकडियतेत अमधक वाढ झाली आहे.  टाईम मामसकाकडून दरवषी जगातील पररस्थस्थतीवर चाांगल्या डकिंवा वाईट िकारे िभाव टाकणारृा व्यक्तीची या पुरस्कारासाठी डनवड केली जाते..  या पुरस्काराचे स्पधृक म्हणून मोदी याांची सलग चौर्थयाांदा डनवड झाली आहे. यापूवी २०१४मध्येही त्याांना ऑनलाइन वाचकाांनी सवाृमधक पसांती डदली होती.  २०१५मध्ये पसृन ऑफ द इयर चा लखताब जमृन चान्सलर अाँजेला मकृल याांनी हा लखताब पटकावला होता.

Page No. 28

ओ. पनीरसेल्र्वम तगमळनाडूचे नर्वे मुख्यमंत्री  जयलललता याांच्या डनधनानांतर ओ. पनीरसेल्वम याांचा तममळनाडूचे मुख्यमांत्री म्हणून शपथमवधी झाला आहे.  पनीरसेल्वम यापूवी दोनवेळा तममळनाडूचे २००१मध्ये ते पहहल्याांदा मुख्यमांत्री बनले.

मुख्यमांत्री राहहले

आहेत.

 त्यानांतर सप्टेंबर २०१४ ते मे २०१५ या काळात सवोच्च न्यायालयाने जयलललता याांना मुख्यमांत्रीपदावरून दूर केल्यावर कायृभार पुन्हा पनीरसेल्वम याांच्याकडे आला.  या काळात त्याांनी मुख्यमांत्रीपदाच्या खुचीवर बसण्यास नकार डदला. खुचीवर जयलललता याांचा फोटो ठेवून त्याशेजारी नव्या खुचीवर बसून कारभार केला. गर्वराट कोहलीचे न्िट ‘गोल्डन न्िट ऑफ द इअर’  भारतीय कसोटी सांघाचा कणृधार मवराट कोहलीने अनुष्का शमाृची पाठराखण करणारे केलेले हिट ‘गोल्डन हिट ऑफ द इअर’ ठरले आहे.  हिटर ित्येक वषी भारतातील एक हिट डनवडते ज्याला सवाृत जास्त िमतसाद ममळाला आहे.  टी-२० वल्डृ कपमधील भारत-ऑस्टरेललया सामन्यातील पराभवानांतर सोशल मीडडयावर अनुष्काची लखल्ली उडवली जात होती.  यावरुन मवराट कोहलीने सांताप व्यक्त करत अनुष्काची बाजू घेत टीकाकाराांना उत्तर डदले होते. त्याचे हे हिट ४० हजाराहून जास्त वेळा ररहिट करण्यात आले.

Page No. 29

इटलीचे पंतप्रधान मतेओ रेंझी यांचा राजीनामा  इटलीचे पांतिधान मतेओ रेंझी याांच्या राज्यघटनेमध्ये सुधारणा घडवून आणण्याच्या योजनेस तेथील जनतेने सावृमताच्या माध्यमामधून धुडकावून लावल्यानांतर त्याांनी पांतिधानपदाचा राजीनामा डदला आहे.  माझा सरकार चालमवण्याचा अनुभव येथे सांपला आहे, अशी िमतहक्रया त्याांनी व्यक्त केली.  या िस्तावासाठी देशभरात सुमारे ७० टक्के मतदान झाले. या सावृमतामध्ये ६० टक्के जनतेने रेंझी याांच्या योजनेस स्पष्ट् नकार दशृमवला.  इटलीमधील केंद्रीय सरकार अमधक सशक्त करण्याचा रेंझी याांचा ियत्न होता. रेंझी याांना त्याांच्या पक्षामधीलही काही नेत्याांनी मवरोध केला होता.  यामुळे पांतिधानांच्या हाती अमधकामधक सत्ता एकवटली जाईल, अशी टीका त्याांच्या मवरोधकाांनी केली होती.  रेंझी याांची घटलेली लोकडियता, देशातील रखडलेली अथृव्यवस्था आलण आडिकेमधून इटलीमध्ये येणारे हजारो स्थलाांतररत हे मुद्दे सावृमतामध्ये कळीचे ठरले. ज्येष्ठ नागररकांना रेल्र्वे गतकीटासाठी आधारसक्ती  ज्येष्ठ नागररकाांना येत्या १ एडिल २०१७पासून सवलतीतील रेल्वे मतकीट काढताना, आधार क्रमाांक द्यावा लागणार आहे.  रेल्वे मांत्रालयाने ज्येष्ठ नागररकाांसाठी ‘आधार काडृ’वर आधाररत मतकीट यांत्रणा राबवण्याचा मवचार केला असून, ती दोन टप्प्याांत राबवण्यात येणार आहे. Page No. 30

 यानुसार १ जानेवारी ते ३१ माचृ २०१७ या कालावधीत ज्येष्ठ नागररकाांना सवलतीचे मतकीट काढताना ऐहच्छक स्वरूपात आपला आधार क्रमाांक देता येईल. मात्र, १ एडिल २०१७ पासून तो बांधनकारक असेल.

जगनदश गसिंग क े हर भारताचे ४४र्वे सरन्यायाधीश  न्यायमूती जगडदश मसिंग डनयुक्ती करण्यात आली आहे.

केहर याांची भारताच्या

सरन्यायाधीशपदी

 जगडदश मसिंग केहर हे भारताचे ४४वे सरन्यायाधीश असतील. तसेच भारताच्या सरन्यायाधीशपदी डनयुक्त झालेले ते पहहलेच शीख ठरणार आहेत.  मवद्यामान सरन्यायाधीश टी. एस. ठाकूर ३ जानेवारी रोजी डनवृत्त होत असून त्याांनी आपला उत्तरामधकारी म्हणून केहर याांचे नाव सुचमवले होते.  ४ जानेवारी २०१७ रोजी राष्ट्रपती िणव मुखजी त्याांना सरन्यायाधीशपदाची शपथ देतील. २७ ऑगस्ट २०१७पयांत ते हे पद भूषवतील.  २८ ऑगस्ट १९५२ रोजी जन्मलेल्या केहर याांनी १९७४मध्ये चांडदगडच्या सरकारी कॉलेजमधून मवज्ञान शाखेतून पदवी घेतली.  १९७७मध्ये त्याांनी पांजाब युडनवर्मसटीतून एल.एल.बी. पूणृ केले. त्यानांतर १९७९ मध्ये त्याांनी एल.एल.एम.चे लशक्षण घेतले.  पांजाब आलण हररयाणा हायकोटृ , उत्तराखांड हायकोटृ तसेच कनाृटक Page No. 31

हायकोटाृत त्याांनी मुख्य न्यायमूती म्हणून काम पाहहले आहे.  १३ सप्टेंबर २०११ रोजी त्याांना सवोच्च न्यायालयात न्यायाधीशपदी बढती ममळाली. काही काळ ते पांजाबचे अमतररक्त महामधवक्ता होते.  अलीकडेच अरुणाचल िदेशातील राष्ट्रपती राजवटीचा डनणृय अवै ध ठरवणारा डनकाल देणारृा खांडपीठाचे ते िमुख न्यायाधीश होते.  न्यामयक आयोगाची वादग्रस्त तरतूद सवोच्च न्यायालयाच्या घटनापीठाने रद्दबातल ठरवली त्याचेही ते िमुख होते.  न्यायाधीशाांची नेमणूक ही के वळ गुणवत्तेच्या आधारावर झाली पाहहजे , त्यात राजकीय डनयांत्रणे असता कामा नयेत असे त्याांनी म्हटले होते. फ्रान्सचे पंतप्रधान मॅन्युअल र्वॉल्स यांचा राजीनामा  िान्समध्ये २०१७मध्ये होणारृा राष्ट्रपतीपदाच्या डनवडणूकीत उतरण्यासाठीच िान्सचे पांतिधान मॅन्युअल वॉल्स याांनी पदाचा राजीनामा डदला आहे.  सोशललस्ट पक्षाकडून राष्ट्रपतीपदाचे उमेदवार म्हणून मॅन्युअल वॉल्स हे उभे राहणार आहेत.  गेल्या अडीच वषाांपासून पांतिधानपदाची जबाबदारी साांभाळणारृा वॉल्स याांनी ५ डडसेंबर रोजी राष्ट्रपतीपदासाठी आपल्या उमेदवारीची घोषणा केली होती.  िान्सचे मवद्यमान राष्ट्रपती िान्स्वा ओलाांद याांनी वॉल्स याांच्या राजीनाम्यानांतर पांतिधानपदासाठी बनाृ डृ केजेनूव याांचे नाव सुचमवले आहे.

Page No. 32

अमेररक े कडून पाकला ९० कोटी डॉलरची मदत  अमेररकेच्या िमतडनमधगृहाने पाडकस्तानला ९० कोटी डॉलरची आर्मथक व अन्य साहाय्यासाठी मदत करणारे मवधेयक मांजूर केले आहे.  ‘हक्कानी नेटवकृ’ या दहशतवादी गटामवरोधात पाडकस्तान करत असलेल्या कारवाईवर ही मदत अवलांबून असणार आहे.  िमतडनमधगृहात २०१७साठीचे अमेररकी राष्ट्रीय सांरक्षण अमधकार मवधेयक सांमत झाले. यात १.१ अब्ज डॉलरची भरपाईची तरतूद करण्यात आली आहे. यातील ९० कोटी डॉलर भरपाई पाडकस्तानला ममळणार आहे.  पाडकस्तान हक्कानी नेटवकृमवरोधात करीत असलेली कारवाई समाधानकारक असल्यास अमेररकी सांरक्षण मांत्रालय या मदतीला मांजुरी देणार आहे. पन्हले पानकस्तानी नोबेल गर्वजेते डॉ. सलाम यांचा सन्मान  पाडकस्तानचे पहहले नोबेल पुरस्कार मवजेते डॉ. अलदुस सलाम याांचा सन्मान करीत पांतिधान नवाज शरीफ याांनी काईदे आझम केंद्रीय मवद्यापीठाच्या पदाथृमवज्ञान मवभागास त्याांचे नाव डदले आहे.  अलदुस सलाम याांना १९७९मध्ये शेल्डन ग्लाशो आलण हस्टव्हन वाइनबगृ याांच्यासह सांयुक्तपणे भौमतकशास्त्रातील नोबेल देण्यात आले होते.  देवकण शोधण्याचा मागृ त्याांनी शोधून काढला होता आलण हा शोध शांभर वषाांतील सवाांत मोठे यश मानले जात होते.  परांतु गेल्या तीन दशकाांपासून पाडकस्तान या शास्त्रज्ञाच्या योगदानाकडे दुलृक्ष करत होते कारण ते अहमदी समाजातील होते.  पाडकस्तानच्या कायद्यानुसार अहमदी नागररकाांना स्वत:ला मुसलमान Page No. 33

म्हणण्याचा अमधकार नाही.  सलाम हे केवळ पहहले पाडकस्तानी नाही तर नोबेल लजिंकणारे ते पहहले मुहस्लम होते.  पाडकस्तानातील कट्टरपांथीयाच्या दबावामुळे नोबेलमवजेते असूनही आपल्या कायृकाळात त्याांना मवद्यापीठात अध्यापनाचे कायृदेखील करू डदले नाही.  १९८४मध्ये पाडकस्तानने एक कायदा करून स्वत:ला मुहस्लम म्हणमवणारृा अहमदी व्यक्तीला तुरुांगवासाची तरतूद केली. त्यामुळे अलदुस याांचा शोध आयुष्यभर पाडकस्तानात दुलृलक्षत राहहला.  पाडकस्तानातील रबाव शहरात अलदुस सलाम याांना दफन केलेले आहे. या शहरात अहमदी नागररकाांची सांख्या लक्षणीय आहे.  त्याांच्या कबरीवर नोबेल लजिंकणारे पहहले मुसलमान असा उल्लेख करण्यात आला होता; परांतु अमधकारृाांनी मुसलमान हा शलद खोडून काढला.

Page No. 34

टाइम पसदन ऑफ द इअर २०१६: डोनाल्ड टिम्प  डब्रटीश डनयतकाललक टाइमने पसृन ऑफ द इअर २०१६ म्हणून अमेररकेचे नवडनवाृमचत राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड टरम्प याांची डनवड केली आहे.  टरम्प याांच्या िमतस्पधी हहलरी हक्लन्टन या पसृन ऑफ द इअर स्पधेत दुसरृा क्रमाांकावर आहेत. तर द हॅकर हा ग्रुप मतसरृा स्थानी आहे.  टाईम मामसकाकडून दरवषी जगातील पररस्थस्थतीवर चाांगल्या डकिंवा वाईट िकारे िभाव टाकणारृा व्यक्तीची या पुरस्कारासाठी डनवड के ली जाते.  अमेररकेच्या अध्यक्षीय डनवडणुकीत अनपेलक्षत यश ममळमवणारृा डोनाल्ड टरम्प याांनी हहलरी हक्लिंटन, ललाडदममर पुतीन, माकृ झुकरबगृ, नरेंद्र मोदी याांना मागे टाकत हा सन्मान ममळमवला.  आतापयांत १० वेळा टरम्प याांचा फोटो टाइमच्या मुखपृष्ठावर िमसद्ध झाला आहे. सवृिथम १९८९मध्ये त्याांचा फोटो मुखपृष्ठावर छापण्यात आला होता. टाइम पसदन ऑफ द इअर  टाइम या डनयतकाललकाने १९२७पासून पसृन ऑफ द इअर हा सन्मान देण्यास सुरुवात केली. तेव्हा या सन्मानाला मॅन ऑफ द इअर म्हटले जात होते.  १९२७मध्ये चाल्सृ ललिंडबगृ याांना हा सन्मान देण्यात आला होता. ललिंडबगृ याांनी एकट्याने अटलाांडटकवरून मवमान िवास केला होता.  तेव्हापासून आतापयांत केवळ एकाच भारतीय व्यक्तीला (१९३०मध्ये महात्मा गाांधी) पसृन ऑफ द इअर सन्मान ममळाला आहे.  दाां डी यात्रा आलण मीठाचा सत्याग्रह या कारणाांमुळे महात्मा गाांधी याांची डनवड Page No. 35

पसृन ऑफ द इअर म्हणून झाली होती.  अहहिंसेच्या मागाृने आतापयांत झालेले सवाृत मोठे आलण िभावी आांदोलन म्हणून दाां डी यात्रेकडे पाहहले गेले होते. त्यामुळेच गाांधीांजीांना हा सन्मान ममळाला होता.  २०१५मध्ये जमृनीच्या चान्सलर अाँजेला मकेल याांची टाइम पसृन ऑफ द इयर पुरस्कारासाठी डनवड झाली होती.  अमेररकेचे मावळते राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा हे २००८ आलण २०१२ मध्ये टाइम पसृन ऑफ द इअर ठरले होते. ‘ररसोसद सॅट २ ए’चे यशस्र्वी प्रक्षेपण  भारतीय अवकाश सांशोधन सांस्थेकडून (इस्त्रो) ७ डडसेंबर रोजी ररसोसृ सॅट २ ए या उपग्रहाचे यशस्वी िक्षेपण करण्यात आले.  श्रीहरीकोटा येथील सतीश धवन अवकाश केंद्रावरून पीएसलव्ही सी-३६ या िक्षेपकािारे ररसोसृ सॅट २ ए उपग्रह आकाशात सोडण्यात आला. ररसोसद सॅट २ ए  या उपग्रहाचे वजन १,२३५ डकलो असून तो पृर्थवीच्या कक्षेत ८१७ डकलोमीटर अांतरावर डफरत राहणार आहे. या उपग्रहाचा कायृकाळ ५ वषे असेल.  या उपग्रहािारे जागमतक वापरकत्याांना ररमोट सेहन्सिंग डेटा सुमवधा पुरमवली जाईल.  सॅट-२ए हा उपग्रह मुख्यत्वे पृर्थवीवरील वनसांपदा, जलसांसाधने आलण खडनजे या नैसर्मगक साधनसांपत्ती आलण स्त्रोताांची माहहती गोळा करण्याचे काम करतो. Page No. 36

 या उपग्रहाने पुरमवलेल्या माहहतीच्याआधारे नैसर्मगक साधनसांपत्तीचे डनयोजन करण्यास मदत होते.  या उपग्रहात तीन कॅमेरे बसवण्यात आले असून त्यातून ममळणारृा िमतमा या कृडषक्षेत्रासाठी उपयुक्त ठरणार आहेत  या िमतमाांच्या आधारे शेतीचे क्षेत्र, माती परीक्षण, अांदालजत पीक, दुष्काळाची व्याप्ती आदी महत्त्वपूणृ गोष्ट्ी समजण्यास मोलाची मदत होईल.  ररसोसृसॅट हा जगातल्या उत्तम ररमोट सेहन्सिंग उपग्रहाांपैकी एक आहे. जगातील अनेक देशाांना या उपग्रहामाफेत सेवा पुरमवण्यात येते.  ररसोसृ सॅट श्रेणीतील हा मतसरा उपग्रह आहे. यापूवी २००३ मध्ये ररसोसृसॅट१ आलण २०११ मध्ये ररसोसृसॅट-२ हे उपग्रह अवकाशात सोडण्यात आले होते.  आता या दोन्ही उपग्रहाांची कालमयाृदा सांपुष्ट्ात आल्याने ररसोसृ सॅट २ ए त्याांची जागा घेणार आहे. पीएसएललव्ही  इस्त्रोच्या पीएसएललव्ही िक्षेपकाची सोडण्याची ही ३८वी वेळ आहे.

अवकाशात

यशस्वीपणे

उपग्रह

 गेल्या १८ वषाांत भारताने पीएसएलव्हीच्या माध्यमातून ३६ यशस्वी िक्षेपणाांतून १२१ उपग्रह अांतराळात सोडले आहे. यापैकी ७९ उपग्रह परदेशी होते. ज्येष्ठ राजकीय पत्रकार चो रामास्र्वामी यांचे ननधन  ज्येष्ठ राजकीय पत्रकार आलण भाजपचे माजी राज्यसभा खासदार श्रीडनवास Page No. 37

अय्यर रामास्वामी ऊफृ चो रामास्वामी याांचे हृदयमवकाराच्या झटक्याने डनधन झाले. ते ८२ वषाांचे होते.  उपहासात्मक ललखाणासाठी िमसद्ध असणारे चो रामास्वामी ‘तुघलक’ या ताममळ राजकीय डनयतकाललकाचे ते सांस्थापक आलण सांपादक होते.  ताममळनाडूच्या माजी मुख्यमांत्री जे. जयलललता याांच्याशी त्याांची मैत्री होती. त्याांच्याशी त्या राजकीय सल्लामसलतदेखील करत.  पांतिधान नरेंद्र मोदी याांच्या िचाराची धुरा त्याांनी साांभाळली होती. मोदी त्याांना ‘राज गुरु’ असे सांबोधत.  चो याांचा जन्म ५ ऑक्टोबर १९३४ रोजी झाला होता. त्याांनी वडकलीचा अभ्यास केला होते. त्याांच्या 'थेन्मोलझयल' नाटकातल्या पात्रावरून त्याांना ‘चो' हे नाव पडले.  महामवद्यालयीन जीवनात ते एका नाटकाच्या ग्रुपमध्ये सक्रीय होते. तेथे त्याांची जयलललता याांच्याशी मैत्री झाली.  चो याांनी मद्रास उच्च न्यायालयात सहा वषे वडकली केली. नांतर टीटीके ग्रुपचे मवधी सल्लागार म्हणून काम पाहहले.  त्याांचे व्यहक्तमत्त्व अष्ट्पैलू होते. त्याांनी २०० मसनेमाांत अलभनय केला आहे. २३ नाटके आलण १४ मसनेमाचे सांवादलेखन केले आहे तर ४ मसनेमाांचे डदग्दशृनही केले आहे.  पत्रकाररतेतील उत्कृष्ट् काममगरीसाठी डदल्या जाणारा ‘डफरोज गाांधी स्मृती’ पुरस्कार त्याांना ममळाला होता. आरबीआयचे पाचर्वे द्वैमागसक पतधोरण  यांदाच्या आर्मथक वषाृतील हे पाचवे िैमामसक पतधोरण जाहीर करताना ररझव्हृ बॅांकेने रेपो दरात कोणताही बदल केलेला नाही. Page No. 38

 त्यामुळे रेपो दर ६.२५ टक्क्याांवर कायम ठेवण्यात आला आहे. तसेच ररव्हसृ रेपो रेट ५.७५ टक्के, तर बाँक रेट ६.७५ टक्के कायम ठेवण्यात आला आहे.  नोटाबांदीनांतर बॅांकाांतील ठेवीांमध्ये मोठ्या िमाणात वाढ झाली होती. त्यामुळे रेपो दरात आरबीआय कपात करेल अशी आशा होती. मात्र, तसे झालेले नाही.  बॅांकाांमध्ये ठेवी वाढल्याने ररझव्हृ बॅांकेने २८ नोव्हेंबर सीआरआर तात्पुरत्या स्वरूपात शांभर टक्क्याांवर नेला होता.  चालू आर्मथक वषाृच्या चौर्थया मतमाहीत डकरकोळ महागाईचा दर ५ टक्के इतका राहण्याची शक्यता ररझव्हृ बाँकेने वतृमवली आहे.  पाचशे व हजारच्या नोटा रद्द केल्यानांतर हे पहहलेच पतधोरण आहे. तर पतधोरण सममतीच्या लशफारशीवर आधाररत हे दुसरे पतधोरण आहे.  गेल्या पतधोरण आढाव्यापासून सरकारने ६ सदस्यीय पतधोरण सममती डनयुक्त केली असून मतचे अध्यक्षपद आरबीआय गव्हनृराांकडे देण्यात आले आहे.  सममतीतील गव्हनृर वगळता अन्य पाच सदस्याांना व्याजदराबाबत डनणृय अमधकार आहेत. गव्हनृरना केवळ अमधक मताांच्या बाजुने कौल द्यावयाचा आहे.  ऊर्जजत पटेल याांनी त्याांच्या पहहल्या त्याांच्या पतधोरण आढाव्यात रेपो दरात ०.२५ टक्के कपात करून तो ६.२५ टक्क्याांवर आणला होता. रेपो रेट  रेपो रेट म्हणजे ज्या दराने बाँका ररझवृ बाँकेकडून अल्पमुदतीची कजे घेते तो दर.  रेपो रेट वाढल्यास बाँकाांना ररझवृ बाँकेकडून ममळणारृा कजृदरात वाढ होते, Page No. 39

तर रेपो रेट कमी झाल्यास बाँकेला स्वस्तात कजृ ममळते.  त्यामुळे रेपो रेट वाढवला तर पयाृयाने सवृ बाँकाांना ग्रहकाांना द्यावयाची कजाृचे दरही वाढवावे लागतात. तर हा दर कमी झाल्याने व्याज दर कमी होतो. ररव्हसद रेपो रेट  बाँका त्याांच्याकडे असलेला जास्तीचा डनधी ठेवीांच्या रुपात ररझवृ बाँककडे जमा करतात. या ठेवीांवर ररझव्हृ बाँक बाँकाांना देत असलेल्या व्याजदराला ररव्हसृ रेपो रेट म्हणतात.

Page No. 40

रोखरन्हत व्यर्वहारांना प्रोत्साहन देण्यासाठी सर्वलती जाहीर  नोटाबांदीमुळे डनमाृण झालेल्या चलनटांचाईवर मात करण्यासाठी पकडून रोखरहहत व्यवहाराांच्या डडलजटल माध्यमाांना िोत्साहन देण्यासाठी केंद्र सरकारने मवमवध िकारच्या ११ सवलती जाहीर केल्या.  रोख व्यवहार कमी करणे आलण जास्तीत जास्त िमाणात डडलजटल व्यवहार वाढवणे व त्यामुळे चलनटांचाईची झळ कमी व्हावी हा यामागचा उद्देश आहे.  याचा फायदा घेऊन डडलजटल व्यवहार वाढमवल्यास वषृभरात रोख चलनाची गरज काही लाख कोटी रुपयाांनी कमी होईल, असा सरकारला मवश्वास आहे. ११ सर्वलती १. २.

२.

३.

४.

पेटरोल स्वस्त: सरकारी कांपन्याांच्या पेटरोल पांपावर डडलजटल माध्यमाने पैसे डदल्यास दरामध्ये ०.७५ टक्के सवलत. गावाांत पीओएस: १० हजाराांहून कमी लोकसांख्या असलेल्या १ लाख गावाांत शेतकरृाांसाठी काडृ स्वाइप करणारी दोन ‘पीओएस’ यांत्रे उपललध करणार. रुपे काडृ: सध्याच्या ४.३२ कोटी डकसान क्र े डडट काडृधारकाांना ‘रुपे डकसान काडृ’ डदली जातील. या का डाांिारे शेतकरी डडलजटल व्यवहार करू शकतील. रेल्वे पास स्वस्त: उपनगरी रेल्वेचे मामसक वा अमधक मुदतीचे पास डडलजटल पेंमेंटिारे काढल्यास १ जानेवारीपासून पासाच्या डकमतीवर ०.५ टक्के सवलत. मवमा मोफत : रेल्वेची मतडकटे ऑनलाइन काढणारृा सवृ िवाशाांना १० लाख रुपयाांचा अपघात मवमा मोफत डदला जाईल. Page No. 41

५.

सेवा कर माफ: २००० रुपयाांपयांतच्या व्यवहाराांवर सेवा कर माफ असेल. लशवाय अन्य पेमेंट काडाांनाही सेवाकर माफीची सवलत ममळणार आहे.

६.

टोल सवलत: राष्ट्रीय महामागाृवर आरएफआयडी काडृ अथवा फास्ट टॅग वापरून टोल भरणारृाांना माचृ २०१७ अखेरपयांत १० टक्के सवलत.

७. रेल्वे सेवा: रेल्वेच्या कॅटररिंग, डनवासी खोल्या, आरामगृहे यासारख्या सेवा घेताना िवाशाांनी डडलजटल व्यवहार केल्यास शुल्कात ५ टक्के सवलत ममळेल. ८.

मवमा हप्ता: मवमा कांपन्याांच्या पॉललसीचा डडलजटल स्वरूपात हप्ता भरल्यास १० टक्के सवलत. आयुर्मवमा महामांडळाच्या पोटृलवरून नवी पॉललसी घेतल्यास ८ टक्के सवलत.

९.

सावृजडनक उपक्रम याांच्याशी डडलजटल व्यवहार करणारृाांना शुल्क स्वत: भरावे लागणार नाही. या शुल्काचा भार सरकार सोसेल.

१०. लहान व्यापारी व व्यावसामयकाांना पीओएस टर्ममनल, मायक्रो एटीएम, मोबाइल पीओएससारख्या साधनाांसाठी सरकारी बाँका १०० रुपयाांपेक्षा जास्त मामसक भाडे आकारणार नाहीत. बनादडद क ॅ झनूर्व फ्रान्सचे नर्वे पंतप्रधान  िान्सचे पांतिधान मॅन्युअल वॉल्स याांनी राष्ट्राध्यक्षपदाची डनवडणूक लढवण्यासाठी पदाचा राजीनामा डदल्यानांतर त्याांच्या जागी अांतगृत सुरक्षा मांत्री बनाृ डृ कॅझनूव याांची डनयुक्ती झाली आहे.  ६ डडसेंबर रोजी त्याांनी पदाची सूत्रे स्वीकारली. मे २०१७मध्ये डनवडणुका होईपयांत ते या पदावर राहतील.  २ जून १९६३ रोजी जन्मलेले बनाृ डृ हे व्यवसायाने वकील आहेत. १९९७पासून Page No. 42

ते खासदार असून त्यापूवी ते चेरबगृचे महापौर होते.  सन २०१२मध्ये ऐरॉ हे पांतिधान असताना त्याांना पहहल्याांदा मांडत्रमांडळात घेण्यात आले. त्याांच्याकडे युरोपीय देशाांतील िकरणे हाताळणारृा खात्याची जबाबदारी देण्यात आली.  जागमतक राजकारण आलण सांरक्षण व्यवहार या क्षेत्राांचा त्याांचा दाां डगा अभ्यास असल्याने ऐरॉ सरकारच्या पूवाृधाृत त्याांच्या कामाचे कौतुक झाले.  नांतर मॅन्युअल वॉल्स हे पांतिधान झाल्यानांतर त्याांना अांतगृत सुरक्षा (गृहमांत्री) हे सवाृत महत्त्वाचे खाते देण्यात आले.  त्याांच्याच काळात िान्समध्ये दहशतवादी हल्ले झाले. २३० जणाांना यात िाण गमवावे लागल्याने काही काळ त्याांना माध्यमाांची तसेच मवरोधी पक्षाांची टीका सहन करावी लागली.  युरोपीय देशाांतील अनेक मांत्रयाांशी त्याांचे सौहादाृचे सांबां ध असल्याने त्याांची पांतिधानपदाची अल्प कारकीदृही यशस्वी ठरेल, असे मानले जाते. आंध्रप्रदेशला र्वरदाह र्वादळाचा धोका  बांगालच्या उपसागरामध्ये डनमाृण झालेल्या एका तीव्र कमी दाबाच्या पट्ट्याचे सागरी वादळामध्ये रुपाांतर झाले असून, या वादळाचे नामकरण ‘वरदाह’ असे करण्यात आले आहे.  हे वादळ सध्या मवशाखापट्टणमच्या आग्नेयेस सुमारे १,०४० डकमी अांतरावर; तर मछलीपट्टणम शहरापासून १,१३५ डकमी अांतरावर आहे.  येत्या काही तासाांत हे वादळ अमधक मवध्वांसक होत, येत्या चार डदवसाांत ते आांध्रिदेशच्या डकनारपट्टीस धडकण्याची शक्यता आहे. Page No. 43

 या नैसर्मगक सांकटाच्या पाश्वृभूमीवर, महच्छमाराांना सागरामध्ये न जाण्याचा इशारा देण्यात आला आहे. पानकस्तानचे १० कोटी डॉलसदचे कजद रद्द  जागमतक बॅांकेकडून पाडकस्तानला नैसर्मगक वायुच्या पुरवठ्यासांदभाृत मांजूर करण्यात आलेले १० कोटी डॉलसृचे कजृ रद्द करण्यात आले आहे.  िकल्पासाठी ठरवलेले उहद्दष्ट् पूणृ करण्यात आलेले अपयश तसेच गॅस मवतरण कांपनीचा डनरुत्साह या मुख्य कारणाांच्या पाश्वृभूमीवर हे कजृ रद्द करण्यात आले.  या िकल्पाची अांमलबजावणी ‘सुई सदनृ गॅस कांपनी (एसएसजीसी)’ या कांपनीकडून करण्यात येणार होती.  या िकल्पाांतगृत कराची, मसिंध िाांताचा अांतगृत भाग आलण बलुमचस्तानला नैसर्मगक वायुचा पुरवठा करण्यात येणार होता.  नैसर्मगक वायुच्या वाहहनीच्या माध्यमामधून करण्यात येणारृा पुरवठ्यामधील वायुगळती व आर्मथक नुकसान टाळणे , हा या िकल्पाचा मुख्य उद्देश होता.  मात्र नैसर्मगक वायुची गळती सुरुच असल्याचे डनरीक्षण जागमतक बॅांकेच्या यासांदभाृतील अहवालामध्ये नोंदमवण्यात आले आहे. या िकल्पास जागमतक बॅांकेने ‘असमाधानकारक’ असा दजाृ डदला आहे.

Page No. 44

हेलीकॉप्टर घोटाळ्याप्रकरणी एसपी त्यागी यांना अटक  ऑगस्टा वेस्टलाँड घोटाळ्यािकरणी सीबीआयने माजी हवाईदल िमुख एसपी त्यागी याांना अटक केली आहे.  भारत इटलीच्या डफनमेकॅडनका या कांपनीची उपकांपनी असलेल्या ऑगस्टा वेस्टलाँड या कांपनीकडून हेललकॉप्टर खरेदी करणार होता.  या व्यवहारात भ्रष्ट्ाचार झाल्याचा आरोप असून सीबीआयने त्यागी याांच्यासह डदल्लीतील वकील गौतम खैतान आलण सांजीव त्यागी याांनाही अटक केली.  करार पूणृत्वास जाण्यासाठी आर्मथक मोबादला घेणारृा दलालाने केलेल्या आरोपाांच्या आधारावर ही अटक करण्यात आली आहे. ऑगस्टा र्वेस्टलँड घोटाळा  ऑगस्टा वेस्टलाँडकडून भारताला अमतमहत्त्वाच्या व्यक्तीांसाठी ३६०० कोटीांचे ‘एडलल्यू १०१’ जातीची १२ हॅललकॉप्टसृ पुरवण्यात येणार होती.  सुरुवातीला ६००० मीटर उांचीवर काम करू शकतील अशी हेललकॉप्टर हवी असल्याची अट घालण्यात आली होती.  ही अट सांरक्षण मांत्रालयाने २००६साली लशमथल करून ४५०० मीटरवर आणली. या अटी बदलल्याने इटलीच्या ऑगस्टा वेस्टलाँड कांपनीला फायदा झाला.  अटी बदलण्यात हवाई दलाचे माजी िमुख एअर चीफ माशृल एसपी त्यागी याांचा हात असल्याचा सांशय आहे. यािकरणी त्याांची सीबीआयने चौकशीही केली होती.  एसपी त्यागी आलण त्याांच्या

चुलतबांधुांनी

Page No. 45

२००४-०५च्या

सुमारास

मध्यस्थामाफृत लाच स्वीकारल्याचे सीबीआयच्या िाथममक तपासातच स्पष्ट् झाले होते.  करारातील अटीांचे उल्लांघन आलण लाच डदल्याचा आरोप झाल्यामुळे १ जानेवारी २०१४ रोजी हा करार रद्द करण्यात आला.  इटलीतील न्यायालयानेही ऑगस्टा वेस्टलाँड कांपनीने भारतीय अमधकारृाांना कांत्राट ममळवण्यासाठी कशािकारे दलाली याचा उल्लेख केला होता.  ऑगस्टा वेस्टलाँड कांपनीस फायदा डदला जावा, यासाठी एसपी त्यागी याांना काही डनधी डदल्याचे डनरीक्षण न्यायालयाने नोंदवले होते.  त्यामुळे त्यागी, त्याांचे १३ नातेवाईक आलण युरोपातील मध्यस्थामवरोधात सीबीआयने गुन्हा दाखल केला होता. गर्वजय चौधरी सलग गतसरृांदा महाराष्टि क े सरी  जळगावचा मवजय चौधरी याने पुण्याच्या अलभलजत कटकेला पराभूत करत सलग मतसरृाांदा महाराष्ट्र केसरी डकताब पटकावला.  वारजे येथील डदवांगत आमदार रमेश वाां जळे क्रीडानगरीत ही ६०वी महाराष्ट्र केसरी स्पधाृ झाली.  डकताबाची डनणाृयक लढत महाराष्ट्र राज्य कुस्तीगीर पररषदेचे अध्यक्ष व माजी केंद्रीय कृषीमांत्री शरद पवार याांच्या हस्ते लावण्यात आली.  मवजय हा मातीवरचा मल्ल आहे. पण त्याने मॅटवरही उल्लेखनीय काममगरी करत मवजय ममळवला.  मवजयने यापूवी २०१४, २०१५ मध्ये जेतेपद पटकावले होते. नरमसिंग यादव नांतर महाराष्ट्र केसरीची गदा सलग तीन वेळा ममळवणारा मवजय दुसरा Page No. 46

मल्ल ठरला.  कुस्ती महषी मामासाहेब मोहोळ याांच्या स्मरणाथृ देण्यात येणारी मानाची चाांदीची गदा मवजयला देण्यात आली. ‘र्वरदाह’चे चक्रीर्वादळात रुपांतर  बांगालच्या उपसागरावर डनमाृण झालेले ‘वरदाह’ वादळ तीव्र चक्रीवादळात बदलले आहे.  सध्या हे चक्रीवादळ मच्छलीपट्टणमपासून ८३० डकलोमीटरवर आलण नेल्लोरच्या पूवेला ८८० डकलोमीटरवर आहे.  वरदाह अमतशय सांथगतीने िवास करत आहे. सध्याची गती ताशी सात डकलोमीटर आहे.  येत्या चोवीस तासात वरदाह अमधक तीव्र स्वरूप धारण करेल आलण त्यानांतर वादळ आां ध्रिदेशच्या डकनारपट्टीवरून पुढे सरकेल, असा अांदाज आहे.  चक्रीवादळाची तीव्रता वाढण्यासारखे अनुकूल वातावरण बांगालच्या उपसागरात तयार झाले आहे. ११ डडसेंबरच्या सांध्याकाळपयांत वरदाह सवोच्च तीव्रता गाठेल.  आांध्र िदेशातील नेल्लोर ते मच्छलीपट्टणम या डकनारपट्टीच्या पट्टीच्या िदेशात १२ डडसेंबरला सांध्याकाळच्या सुमारास वादळ धडकेल, असे हवामान खात्याचा अांदाज आहे.

Page No. 47

पृथ्र्वीप्रदणक्षणा मारणारे अंतराळर्वीर जॉन ग्लेन यांचे ननधन  पृर्थवीला िदलक्षणा मारणारे पहहले अमेररकन अांतराळवीर जॉन ग्लेन याांचे ९५व्या वषी डनधन झाले.  अांतराळवीर होण्याआधी ते फायटर पायलट होते, त्याांनी दोन युद्धामध्ये आपली सेवा िदान केली होती. त्याांच्या नावावर उड्डाणाचे अनेक मवक्रम आहेत.  त्यानांतर ते यशस्वी अांतराळवीर झाले आलण तेथून डनवृत्त झाल्यावर ओहहयोचे िमतडनधी म्हणून ते २४ वषे मसनेटमध्ये होते.  एक योद्धा, अांतराळवीर आलण राजकारणी म्हणून त्याांची कारकीदृ गाजली. मक्युृरी ७ या अवकाश यानातून िवास केलेले ते शेवटचे अांतराळवीर होते.  वयाच्या ७७व्या वषी त्याांनी डडस्कवरी यानातून अांतराळ िवास केला आलण ते अमेररकेतील सवाृत वृद्ध अांतराळवीर देखील ठरले.  १९६१साली युरी गागरीन पृर्थवीला िदलक्षणा मारणारा जगातील पहहला अांतराळवीर ठरला.  त्यानांतर १९६२मध्ये िेंडलशप ७ यानाांतून पहहली पृर्थवी िदलक्षणा करणारे ते पहहले अमेररकी अवकाशवीर ठरले.  त्याांनी एकूण तीन िदलक्षणा पूणृ केल्या होत्या. अमेररकेचे तत्कालीन अध्यक्ष जॉन एफ केनेडी याांनी त्याांना नासाचे मवलशष्ट् सेवा पदक डदले.  अमेररकेच्या जडण-घडणीमध्ये मोठा वाटा असलेल्या लोकाांपैकी ते एक आहेत. ते सवाृथाृने अमेररकन लोकाांचे हहरो होते. Page No. 48

पंनडत रगर्वशंकर यांचा स्मृतीनदन  पांडडत रमवशांकर याांचा ११ डडसेंबर रोजी स्मृतीडदन आहे. रमवशांकर हे सतार वादनातील सवोत्तम वादकाांपैकी एक मानले जातात.  अलभजात भारतीय सांगीतातील माइहार घराण्याचे िवतृक उस्ताद अलाउद्दीन खान याांचे ते लशष्य होते.  ७ एडिल १९२० साली जन्मलेल्या पां. रमवशांकर याांचे ११ डडसेंबर २०१२ रोजी डनधन झाले होते.  त्याांना िमतष्ठेच्या ग्रॅमी पुरस्कारासह भारत सरकारच्या पद्मभूषण आलण भारतरत्न या सन्मानाांनी गौरमवण्यात आले होते. क ॅ शलेस पेमेंटबाबत मदतीसाठी हेल्प लाइन  कॅशलेस पेमेंट करताना जर काही अडचण येत असतील त्यासाठी सरकारने कॅशलेस टोल िी हेल्प लाइन नांबर सुरू केला आहे.

तर

 जर कॅशलेस पेमेंट करण्यात काही अडचण असल्यास १४४४४ या नांबरवर फोन केल्यास सवृ िश्ाांची उत्तरे ममळतील. पुढील आठवड्ामध्ये ही सेवा सुरू होणार आहे.  यासाठी सरकारने नासकॉमची मदत घेतली आहे. जास्तीत जास्त लोकाांनी जरी या सेवेचा लाभ घेतला तरी फोन करण्यास अडचण होऊ नये याची दक्षता घेतली जाणार आहे.  सांपूणृ देशासाठी एकच हेल्प लाइन वापरली जाणार आहे. त्यामुळेच या सेवेचा क्रमाांक हा पूणृ देशासाठी एकच असणार आहे. देशात यासाठी कॉल सेंटसृची स्थापना केली जाईल. Page No. 49

 ही हेल्पलाइन लोकाांना वेगवेगळ्या स्तरावर मदत करणार आहे. ग्राहकाांकडून माहहती घेऊन त्याांच्या समस्येचे समाधान केले जाईल.  एकदा का डडजीटल पेमेंटचे मागृ लोकाांनी स्वीकारायला सुरुवात केली की त्यानांतर हेल्पलाइनचाही उपयोग लोकाांना होईल.  लोकाांच्या समस्याांचे समाधान व्हावे याकररता इलेक्टरॉडनक्स आलण माहहती तांत्रज्ञान मांत्रालयाने ‘डीजीशाला’ हे चॅनेल सुरू केले आहे.  तसेच कॅशलेस इांडडया ही वेबसाइट देखील सरकारने सुरू केली आहे. त्या वेबसाइटिारे देखील कॅशलेस पेमेंटबद्दल ज्ञान डदले जाते.  नासकॉमचे अध्यक्ष: आर. चांद्रशेखर कर्वी प्रदीप यांचा स्मृगतनदन  'ए मेरे वतनके लोगो' हे अजरामर गीत रचणारे कवी िदीप याांचा ११ डडसेंबर रोजी स्मृमतडदन आहे.  ६ फेब्रुवारी १९१५ रोजी मध्य िदेशातील बडनगर येथे जन्मलेल्या िदीप याांचे खरे नाव रामचांद्र हिवेदी होते. मात्र ते कवी िदीप म्हणूनच िमसद्धीस आले.  हहिंदी मचत्रपट सृष्ट्ीसाठी त्याांनी अनेक उत्तमोत्तम गीताांची रचना केली. पैकी देशभक्तीने िेररत असलेली त्याांची गीते मवशेष गाजली.  १९६२साली झालेल्या चीन युद्धानांतर भारताच्या जवानाांना समर्नपत केलेले त्याचे ए मेरे वतन के लोगो हे गीत ऐमतहामसक ठरले.  ११ डडसेंबर १९९८ रोजी िदीप याांचे मुांबईत डनधन झाले. तत्पूवी १९९७साली त्याांना मानाच्या दादासाहेब फाळके पुरस्काराने गौरमवण्यात आले होते.

Page No. 50

क े हकशा बसूला आंतरराष्टिीय बाल शांतता पुरस्कार  पयाृवरण सांरक्षणात महत्त्वपूणृ योगदान देणारृा भारतीय वांशाच्या केहकशा बासूला आांतरराष्ट्रीय बाल शाांतता पुरस्कार िदान करण्यात आला आहे.  मतला एक लाख युरोचा हा पुरस्कार आहे. अवघ्या सोळा वषाांच्या वयात मतने केलेले काम थक्क करणारे आहे.  या पुरस्कारासाठी जगभरातून १२० नावे पुढे आली होती. आांतरराष्ट्रीय बालहक्क सां घटनेने त्यातून ही डनवड केली.  शाांततेसाठी नोबेल पुरस्कार िाप्त मोहम्मद युनूस याांच्या हस्ते २ डडसेंबर रोजी हॅांग्वे येथे या पुरस्काराचे मवतरण झाले.  मतने वयाच्या चौदाव्या वषी ग्रीन होप ही सांस्था दुबईमध्ये सुरू केली. आता ती सांयुक्त राष्ट्राांच्या पयाृवरण कायृक्रमाची जागमतक समन्वयक आहे.  ही सांस्था दहा देशाांमध्ये कायृरत असून, टाकाऊ वस्तू गोळा करणे, समुद्रडकनारे स्वच्छ ठेवणे आदी कामे मतच्या माध्यमातून होतात.  मतचे सगळे कायृ पयाृवरण क्षेत्रात असून एकूण ४५ देशाांत डफरून मतने पृर्थवीच्या सांरक्षणाचा सांदेश पोहोचवला आहे.  अमेररका, ओमा, नेपाळ, मेहक्सको, कोलांमबया, िान्स या देशात पाच हजार झाडाांची लागवड करण्याचा ियोग मतने केला आहे.  केहकशा ही वल्डृ फ्युचर कौहन्सलची युवा दूत आहे. मतला आतापयांत शेख हमदान पुरस्कार व डायना पुरस्कारही ममळाला आहे. नॅशनल णजओग्राफीकच्या स्पधेत र्वरुण अनदत्यला प्रथम क्रमांक Page No. 51

 नॅशनल लजओग्राफीकतफे दरवषी घेण्यात येणारृा ‘नेचर फोटोग्राफर ऑफ द इअर’ या छायामचत्राांच्या स्पधेत दोघा भारतीयाांनी स्थान ममळमवले आहे.  ‘ऍडनमल पोटरेट’ िकारात महाराष्ट्राच्या वरुण अडदत्यच्या छायामचत्राने िथम क्रमाांक पटकावला आहे.  तर ‘लॅांडस्केप’ िकारात पाररतोडषक ममळाले आहे.

िसेनजीत

यादवच्या

छायामचत्राला

 ‘डरॅमगिंग यू डीप इनटू द वूर्डस’ असे नाव देताना वरुणने एका २० सेंडटमीटर लाांबीच्या हहरव्या सापाचे अिमतम छायामचत्र काढले आहे. याच छायामचत्राला िथम क्रमाांक ममळाला आहे. र्वरदाह चेन्नईच्या नकनारपरीर्वर दाखल  बांगालच्या उपसागरात तयार झालेले वरदाह नावाचे चक्रीवादळ १२ डडसेंबर रोजी ताममळनाडूतील चेन्नईच्या डकनारपट्टीवर धडकले.  ताममळनाडू आलण आांध्रिदेशच्या या राज्याांमध्ये सतृकतेचा इशारा देण्यात आला असून वरदाहच्या तडाख्याने तेथील जनजीवन मवस्कळीत झाले आहे.  मध्यरात्रीपयांत या वादळाची तीव्रता कमी होईल अशी माहहती हवामान मवभागाने डदली आहे. चक्रीर्वादळाचं नार्व कसे ठरते?  ताममळनाडूत आलेल्या चक्रीवादळाला वरदाह हे नाव पाडकस्तानने ठेवले. या शलदाचा अथृ आहे गुलाब. हा मूळ उदूृ शलद आहे.  चक्रीवादळाच्या नामकरणाला १९५३मध्ये अटलाांडटक क्षेत्रात झालेल्या करारानुसार सुरुवात झाली. Page No. 52

 चक्रीवादळासांदभाृत दोन देशात माहहतीची देवाण-घेवाण करण्यासाठी मदत होणे हे चक्रीवादळाला नाव देण्यामागचे मुख्य कारण आहे.  हहिंदी महासागरात येणारृा वादळाांना नावे देण्याचा िस्ताव भारताने माां डला होता. त्यानुसार २००४पासून हहिंदी महासागरातल्या वादळाांना आलशयातले ८ देश क्रमाक्रमाने नावे सुचवतात.  भारत, बाांगलादेश, पाडकस्तान, म्यानमार, मालदीव, श्रीलांका, ओमान आलण थायलांड या ८ देशाांच्या वेधशाळा क्रमाक्रमाने वादळाला नाव देतात.  ‘वरदाह’च्या पूवी आलेल्या ‘हुडहुड’ वादळाचे नाव ओमानने ठेवले होते. त्यापूवीचे ‘फायलीन’ नाव थायलांडने सुचवले होते.  आतापयांत चक्रीवादळाांची ६४ नावे ठेवण्यात आली आहेत. भारताने आत्तापयांत अमग्न, आकाश, मबजली, लहर आलण जल अशी नावे डदली. व्हेनेजुएलामध्येही नोटबंदी  व्हेनेजुएलाने भारताच्या पावलावर पाऊल टाकत नोटबांदीचा क्राांमतकारी डनणृय जाहीर केला आहे.  व्हेनेझुएलाचे राष्ट्राध्यक्ष डनकोलस मादुरो याांनी देशातील सवाृमधक मुल्याची १०० बोललव्हरची नोट पुढील ७२ तासाांत चलनातून रद्द करण्याचे आदेश डदले आहेत.  साठवलेल्या नोटा बदलण्याची सांधीच माडफयाांना ममळू नये, म्हणून कोलांमबया, ब्राझीलमधून व्हेनेजुएलात येणारे सवृ सागरी, हवाई मागृ आलण रस्ते बांद करण्याचा आदेशही त्याांनी डदला आहे.  माडफया आलण तस्कराांकडून सुरू असलेला काळ्या पैशाांचा बाजार Page No. 53

रोखण्यासाठी व्हेनेझुएलाच्या सरकारने हा डनणृय घेतला आहे.  व्हेनेझुएला सध्या गांभीर अथृसांकटात सापडली असून सध्या याहठकाणी जगातील सवाृमधक महागाई आहे.  सरकारच्या डनणृयानुसार १०० बोललव्हरच्या २०० पट मुल्याच्या स्वरूपात नव्या नोटा आलण नाणी छापली जातील.  सध्या बाजारात १०० बोललव्हरच्या नोटेचे मुल्य खूपच खालावले असून ते २ ते ३ अमेररकन सेंट इतक्या डनचाांकी पातळीला पोहचले आहे.  चलनाची डकिंमत घसरल्यामुळे व्हेनेझुएलाला तेल डनयाृतीच्या व्यवहारातही मोठा फटका बसला होता. त्यामुळे देशाच्या मतजोरीत डॉलसृची चणचण डनमाृण झाली होती.  व्हेनेझुएलातील महागाई दर या वषाृच्या अखेरीपयांत ४७५ टक्के तर २०१७ पयांत १००० टक्के होईल, असा अांदाज आांतरराष्ट्रीय नाणेडनधीने वतृवला आहे. गमस्त्ींची टाटा इंडस्टिीजच्या संचालकपदार्वरुन हकालपरी  टाटा सन्सचे माजी चेअरमन सायरस ममस्त्री याांना टाटा इांडस्टरीजच्या सांचालकपदावरुनही हटवण्यात आले आहे.  सायरस ममस्त्रीांना हटवण्यासाठी मवशेष सवृसाधारण सभा बोलवण्यात आली होती. त्यात मतदानाने ममस्त्रीांना हटवण्याचा डनणृय घेण्यात आला.  टाटा समूहातील कांपन्याांच्या ज्या पदाांवर ममस्त्री आहेत त्या पदाांवरुन त्याांना हटवण्यात येत आहे.  या कारवाईमुळे सायरस ममस्त्री याांचा टाटा इांडस्टरीजमधील अध्यक्षपदाचा अमधकारही सांपुष्ट्ात आला आहे.  रतन टाटा याांनी टाटा इांडस्टरीजच्या समभागधारकाांना पत्र ललहून सायरस Page No. 54

ममस्त्री याांना पदावरून दूर करण्यासाठी पाहठिंलयाची मवनांती केली होती. आयएसआयच्या प्रमुखांची हकालपरी  पाडकस्तानचे नवे लष्करिमुख जनरल कमर जावेद बाज्वा याांनी आयएसआय या देशातील अत्यांत िभावी गुप्तचर सांथेच्या िमुखपदावरुन ररझवान अख्तर याांची हकालपट्टी केली आहे.  उचलबाांगडी झालेल्या अख्तर याांचे स्थान साांभाळण्यासाठी लेफ्टनांट जनरल नामवद मुख्तार याांची डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  ररजवान अख्तर याांची राष्ट्रीय सुरक्षा मवद्यापीठ (एनडीयू) अध्यक्षपदी डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  मुख्तार याांना गुप्तचर यांत्रणेमध्ये काम करण्याचा मोठा अनुभव आहे. त्याांनी आयएसआयच्या दहशतवाद मवरोधी मवभागाचे िमुखपदही भूषवले आहे.  दोन आठवडयाांपूवी जनरल कमर जावेद बाजवा याांनी पाडकस्तानच्या लष्करिमुखपदाची सूत्रे स्वीकारल्यानांतर झालेला हा महत्वाचा बदल आहे.  भारताने पाकव्याप्त काश्मीरमध्ये अत्यांत गोपनीय पद्धतीने केलेल्या सर्जजकल स्टराईकमुळे अख्तर याांच्या कायृक्षमतेवर िश्मचन्ह डनमाृण करण्यात आले होते.  नोव्हेंबर २०१४मध्ये अख्तर याांची तीन वषाांसाठी आयएसआयिमुखपदी डनयुक्ती झाली होती. १०० गमणलयन्स फॉर १०० गमणलयन्स  राष्ट्रपती िणव मुखजी याांनी त्याांच्या ८१व्या वाढडदवसाडनममत्त बालकामगार, बालगुलाममगरी आलण बालहहिंसेमवरोधातील ‘१०० ममललयन्स फॉर १०० Page No. 55

ममललयन्स’ या मोहहमेला सुरुवात केली.  नोबेल पुरस्कारमवजेते कैलाश सत्याथी याांच्या ‘सत्याथी मचल्डरन्स फाउांडेशन’तफे या मोहहमेचे आयोजन करण्यात आले आहे. ५००० मुलाांनी या मोहहमेत सहभाग घेतला.  देश-मवदेशातील लहान मुले, तरुणाांनी या मोहहमेत सहभागी व्हावे , असे आवाहन राष्ट्रपतीांनी केले. आणखी तीन भाषांना घटनात्मक दजाद गमळणार  भोजपूरी, भोटी आलण राजस्थानी या ३ भाषाांना घटनात्मक दजाृ ममळणार असून त्याांचा राज्यघटनेच्या ८व्या अनुसूमचत समावेश करण्यात येणार आहे.  या तीन भाषा भुतान, सुरीनाम, मॉररशस, डत्रडननाद आलण नेपाळमध्येही बोलल्या जात असल्याने हा डनणृय घेण्यात आला आहे.  जर सांसदेचे कामकाज सुरळीत चालले असते तर याच अमधवेशनात ही घोषणा झाली असती, परांतु आता पुढच्या अमधवेशनात ही घोषणा होणार आहे. जगातील सर्वाांत मोठा बोगद्यातून र्वाहतूक सुरु  जूनमध्ये उद्घाटन करण्यात आलेल्या जगातील सवाांत मोठा बोगदा असलेल्या हस्वत्झलांडमधील गॉटहाडृ बेस टनेलमधून ११ डडसेंबरपासून िवासी रेल्वे सेवा सुरू करण्यात आली.  झ्युररच ते लुगानो रेल्वे िवासी घेऊन या बोगद्यातून धावली. बोगद्यामुळे या िवासाचा वेळ अध्याृ तासाने कमी झाला आहे. Page No. 56

 हा बोगदा ५७ डकलोमीटरचा आहे. तो बाांधण्यासाठी १७ वषे लागली असून, त्यासाठी १.८ कोटी डॉलर खचृ आला आहे.  या बोगद्याच्या बाांधणीत पारांपररक ललास्ट अाँड डडरल या तुलनेने जोखमीच्या पद्धतीऐवजी टनेल बोअररिंग तांत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला आहे.  या बोगद्यामुळे रॉटरडॅम (पलिम नेदरलाँडमधील शहर) आलण अॅडडरयाडटक समुद्र (इटलीचा पूवृ डकनारा) या दरम्यानचे अांतर कमी वेळात कापणे शक्य होणार आहे. जगातील सर्वादत लांब बोगदे 1. गॉटहाडृ बेस टनेल (हस्वत्झलांड): ५७ डकमी 2. सेइकान बोगदा (जपान): (५३.९ डकमी) 3. चॅनेल टनेल (डब्रटन व िान्सला जोडणारा): ५०.५ डकमी अण्णाद्रमुकच्या सरगचटणीसपदी शणशकला  ताममळनाडूच्या माजी मुख्यमांत्री जयलललता याांच्या डनधनानांतर अण्णाद्रमुक पक्षाच्या सरमचटणीसपदी शलशकला याांची डनवड सवाृनुमते करण्यात आली आहे.  जयलललता ‘अम्मा’, तर शलशकला या ‘मचनम्मा’ (लहान मावशी) म्हणून ओळखल्या जातात.  जयलललता याांचे अनेक वषे डदल्लीतील िमतडनधी म्हणून ओळखले जाणारे तांबीदुराई तसेच सेनगोट्टयन हेही अण्णा द्रमुकच्या सरमचटणीसपदाच्या शयृतीत होते.

Page No. 57

णिन्स्तयानो रोनाल्डोला चौथ्यांदा बॅलॉन डी ओर पुरस्कार  पोतुृगालचा स्टार खेळाडू लिहस्तयानो रोनाल्डोने अजेंडटनाच्या ललयोनेल मेस्सीला मागे टाकत बॅलॉन डी ओर पुरस्कार चौर्थयाांदा पटकावला आहे.  ररअल माडद्रद क्लबचा आधारस्तांभ असलेल्या रोनाल्डोने यांदा सांघाला चॅहम्पयन्स लीगचे जेतेपद ममळवून देण्यात डनणाृयक भूममका बजावली.  िमतष्ठेच्या युरो चषक स्पधेत पोतुृगालने जेतेपदावर नाव कोरले. या वाटचालीतही रोनाल्डोची भूममका महत्त्वाची होती.  २०१६मध्ये लिहस्तयाने रोनाल्डो याांने केलेल्या काममगरीसाठी त्याला हा पुरस्कार जाहीर झाला आहे. त्याने २०१६मध्ये पोतुृगाल आलण क्लबसाठी ५२ फुटबॉल सामन्यात ४८ गोल केले आहेत.  रोनाल्डोने २००८मध्ये पहहल्याांदा या पुरस्कावर नाव कोरले होते. त्यानांतर २०१३ आलण २०१४मध्ये पुन्हा रोनाल्डोने हा पुरस्कार ममळमवला होता.  या स्पधेत मेस्सीने हितीय तर यांदाच्या वषाांत फॉमृमध्ये असणारृा अाँटोइन ग्राइझमनने तृतीय स्थान ममळवले. ललयोनेल मेस्सीने यापूवी पाच वेळा हा पुरस्कार ममळमवला आहे. बॅलॉन डी ओर पुरस्कार  १९५६पासून िान्स फुटबॉल सांघटनेतफे हा पुरस्कार देण्यात येतो. मात्र गेली सहा वषे हा पुरस्कार डफफातफे देण्यात येत होता.  मवमवध देशाांतील फुटबॉल वाताृकन करणारे १७३ पत्रकार या पुरस्काराथीची Page No. 58

डनवड करतात.  सप्टेंबर २०१६मध्ये डफफाने या पुरस्काराशी सांलग्नत्व रद्द केले. वषाांतील सवोत्कृष्ट् पुरुष व महहला फुटबॉलपटूसाठी डफफा स्वतांत्र पुरस्कार देणार आहे. ९ जानेवारीला झुररच येथे हे पुरस्कार जाहीर होतील. पंकज अडर्वाणीचे १६र्वे जगज्जेतेपद  पांकज अडवाणीने ११व्या जागमतक मबललयडृस स्पधेत जगज्जेतेपद लजिंकण्याचा पराक्रम केला आहे. याचबरोबर त्याने ही स्पधाृ चौर्थयाांदा लजिंकण्याचा पराक्रमही केला.  कारडकदीतील १६वे मवश्वमवजेतेपद पटकावताना अडवाणीने अांमतम सामन्यात मसिंगापूरच्या पीटर मगललिस्टला ६-३ असे नमवले.  त्याने वेळेच्या िकारातील मबललयडृस मवजेतेपद सात वेळा, जागमतक स्नूकर मवजेतेपद दोनदा, जागमतक मसक्स रेड स्नूकर मवजेतेपद दोनदा, तसेच जागमतक साांमघक मबललयडृस एकदा लजिंकले आहे. सीसीटीव्ही रेकॉर्डडग जपून ठेर्वण्याचा आरबीआयचा आदेश  नोटाबांदी डनणृय जाहीर झाल्यापासून म्हणजेच ८ नोव्हेंबर ते ३० डडसेंबरपयृतचे सीसीटीव्ही रेकॉर्डडग जपून ठेवण्याचा आदेश ररझव्हृ बाँक ऑफ इांडडयाने बाँकाांना डदला आहे.  देशभरात आयकर आलण सक्तवसुली सांचलनालयाकडून करण्यात येत कारवाईच्या पाश्वृभुमीवर हा आदेश देण्यात आला आहे.  देशभरात धडक कारवाई सुरु असून अनेक हठकाणी नव्या, जुन्या आलण Page No. 59

बनावट नोटा जप्त करण्यात आल्या आहेत. ररझव्हद बँक े चे नदशाननदेश  बाँकेच्या मतजोरीतून मवतरीत होणारृा ित्येक नोटेचा तपशील ठेवावा. त्यासाठी ररपोर्डटग मसहस्टम बनवावी.  नकली नोटा चलनात आणण्याचा ियत्न करणारृाांना टरॅप करता यावे यासाठी सवृ व्यवहार सीसीटीव्ही कॅमेरृात रेकॉडृ होतील याची दक्षता घ्यावी.  ८ नोव्हेंबर ते ३० डडसेंबर दरम्यान बाँकेच्या शाखाांमधील व्यवहार तसेच मतजोरीतून झालेल्या नोटाांच्या मवतरणाचे सीसीटीव्ही रेकॉर्डडग पुढील आदेशापयांत सुरलक्षत ठेवावे.

Page No. 60

संयुक्त राष्टिांच्या सरगचटणीसपदी अँटोननयो गुटिेस  सांयुक्त राष्ट्राांच्या सरमचटणीसपदी पोतुृगालचे माजी पांतिधान अाँटोडनयो गुटरेस याांची डनवड झाली असून १ जानेवारी २०१७पासून ते पदाची सूत्रे स्वीकारतील.  सांयुक्त राष्ट्राांचे सध्याचे सरमचटणीस बान डक मून (दलक्षण कोररया) ३१ डडसेंबर २०१६ रोजी डनवृत्त होत आहेत.  सांयुक्त राष्ट्र सांघटना काळाच्या ओघात कालबाह्य़ ठरू नये व मतचे महत्त्व जागमतक घडामोडीत कायम राहावे यासाठीही त्याांना ियत्न करावे लागतील.  त्याांचा राजनैमतक क्षेत्रातील अनुभव फार मोठा आहे. ललस्बन येथील तांत्रज्ञान मवद्यापीठातून ते इलेक्टरोटेहक्नकल अलभयाांडत्रकीत पदवीधर झाले.  १९७३मध्ये ते पोतुृगाल मांडत्रमांडळात उद्योग व्यवस्थापन मवभागाचे िमुख बनले. त्यानांतर िथम ते सोशाललस्ट पाटीचे िमुख नेते व १९९२मध्ये पक्षाचे सरमचटणीस झाले.  त्याांनी पोतुृगीज शरणाथी पररषदेची स्थापनाही केली. १९९५ ते २००१ या काळात ते पोतुृगालचे पांतिधान होते.  त्याांच्या काळात पोतुृगालमधील गुांतवणूकही वाढली होती. पूवृ मतमोरमधील सांयुक्त राष्ट्राांच्या हस्तक्षेपात त्याांनी ठोस भूममका घेतली.  स्थाडनक डनवडणुकाांत सोशाललस्ट पक्षाचा पराभव झाल्याने त्याांनी २००१मध्ये पांतिधानपदाचा राजीनामा डदला होता. २००५पयांत ते सोशाललस्ट इांटरनॅशनलचे अध्यक्ष होते.  २००५मध्ये सांयुक्त राष्ट्राांच्या आमसभेने त्याांची शरणाथी मवभागाचे आयुक्त Page No. 61

म्हणून डनवड केली होती. फोब्सदच्या यादीत दोन भारतीय र्वंशाचे व्यार्वसागयक  फोलसृ डनयतकाललकाने दरवषीिमाणे ४० वषाांपेक्षा कमी वय असलेल्या अमेररकी व्यावसामयकाांची यादी जाहहर करण्यात आली आहे.  या यादीत मववेक रामास्वामी व अपूवृ मेहता या दोन भारतीय वांशाांच्या व्यावसामयकाांचाही समावेश करण्यात आला आहे.  या यादीत फेसबुकचे सांस्थापक माकृ झुकेरबगृ सवोच्च स्थानी आहेत. झुकेरबगृ याांची सांपत्ती ५० अब्ज डॉलर आहे.  बायोटेक व्यावसामयक मववेक रामास्वामी या यादीत २४व्या स्थानी, तर अपूवृ मेहता ३१व्या स्थानी आहेत.  रामास्वामी याांची सांपत्ती ६०० दशलक्ष डॉलर, तर मेहता याांची सांपत्ती ३६० दशलक्ष डॉलर आहे.  ३१ वषीय रामास्वामी हे हॉवडृ आलण येल स्कूल ऑफ मॅनेजमेंटमध्ये लशकलेले आहेत. मेहता हे मसललकॉन व्हॅलीतील तरुण उद्योजकाांपैकी एक आहेत. सुषमा स्र्वराज यांना ग्लोबल गथिंकसदच्या यादीत स्थान  ‘हिटर डडप्लोमसी’ नावाचा अनोखा िकार िचललत केल्याबद्दल केंद्रीय परराष्ट्र व्यवहारमांत्री सुषमा स्वराज याांना परराष्ट्र व्यवहार मॅगलझनने २०१६च्या ‘ग्लोबल मथिंकसृ’च्या यादीत स्थान डदले आहे.  या यादीत अमेररकेच्या राष्ट्राध्यक्षपदाच्या उमेदवार हहलरी हक्लिंटन, जमृन चॅांसेलर अाँजेला माकेल, सांयुक्त राष्ट्राांच्या महासमचव बान की मून आदीांचा Page No. 62

समावेश आहे.  परराष्ट्र खात्याची सूत्रे हाती घेतल्यापासून स्वराज हिटरिारे मदत मागणारृा लोकाांच्या समस्या सोडवण्यासाठी तत्काळ कायृवाही करत आहेत.  आजारी असताना रुग्णालयात दाखल असतानाही त्याांनी लोकाांच्या समस्या सोडवल्या आहेत. यात भारतीय तसेच परदेशी नागररकाांचाही समावेश आहे.  काही महहन्याांपूवी त्याांनी एका डब्रटीश दाम्पत्याला त्याांच्या सरोगसीिारे झालेल्या मुलीपयांत पोहोचवण्यासाठी डब्रटीश पासपोटृ ममळण्यासाठी मदत केली होती. सुरजीत राजेंद्रन यांना न्यू होरायझन्स इन नफणजक्स पुरस्कार  भारतीय अमेररकी भौमतकशास्त्रज्ञ सुरजीत राजेंद्रन याांना मवज्ञानातील नोबेल समजला जाणारा न्यू होरायझन्स इन डफलजक्स पुरस्कार ममळाला आहे.  त्याांना हा पुरस्कार ओांटाररयोच्या पेररमीटर सांस्थेचे अमसममना अरवाडनतकी व स्टॅनफडृ मवद्यापीठाचे पीटर ग्रॅहम याांच्याबरोबर मवभागून ममळाला आहे. या पुरस्काराची एकूण रक्कम १ लाख डॉलसृची आहे.  त्याांनी २००४मध्ये कॅललफोर्ननया इहन्स्टटय़ूट ऑफ टेक्नॉलॉजी या सांस्थेतून गलणतात पदवी घेतली. तर २००९मध्ये स्टॅनफडृ मवद्यापीठातून भौमतकशास्त्रात पीएचडी केली.  राजेंद्रन हे बकृलेच्या कॅललफोर्ननया मवद्यापीठात सहयोगी िाध्यापक असून पदाथृ मवज्ञानातील अनेक चाचण्या त्याांनी शोधून काढल्या आहेत.  त्याांच्या सांशोधनाचा मवषय कृष्णद्रव्य, मवश्वातील इतर गूढ बाबी हा आहे. सांवेदकाांचा वापर अचूक पद्धतीने करण्याचे कसब त्याांनी अनेक ियोगाांत वापरले आहे. Page No. 63

 आहण्वक व िकाशीय इांटरफेरोमीटर तसेच मॅग्नेटोमीटर याांची रचना करण्यात त्याांनी भौमतकशास्त्रातील आधुडनक ज्ञानाचा वापर केला आहे.  गुरुत्वीय लहरी ओळखण्यासाठीची अणुघडय़ाळे, कृष्णद्रव्यातील ॲहक्सयॉन ओळखण्याचे आहण्वक चुांबकीय सांस्पांदन तांत्र ही त्याांची मवशेष काममगरी आहे.  लाजृ हैडरॉन कोलायडरच्या ियोगात नवीन कणाांचे गुणधमृ तपासण्यात तसेच गुरुत्वीय लहरी सांशोधन तांत्रात त्याांचा मोठा वाटा आहे.  िमालणत मसद्धाांताच्या म्हणजे स्टाँडडृ मॉडेलच्या पलीकडे जाऊन त्याांनी भौमतकशास्त्रातील अनेक बाबीांचा अभ्यास केला आहे.  हा पुरस्कार ममळालेले ते आतापयांतचे भारतीय वांशाचे पाचवे वैज्ञाडनक आहेत. याआधी सौरभ झा, लशराध नवल ममनवाला, तेलजिंदर मसिंग मवरदी व अशोक सेन याांना हा पुरस्कार ममळाला होता. अपंग व्यक्ती हक्क संरक्षण कायद्याला राज्यसभेकडून मंजुरी  अपांग व्यक्ती हक्क सांरक्षण कायदा, २०१४ला राज्यसभेकडून मांजुरी ममळाली आहे. अपांग व्यक्तीला सांरक्षण ममळावे आलण त्याला योग्य िमाणात सां धी ममळाव्या यासाठी हा कायदा आहे.  अपांग व्यक्तीस भेदभाव करणारी वागणूक डदल्यास दोन वषे तुरुांगवास आलण पाच लाख रुपयाांपयांत दांड होऊ शकतो.  सांयुक्त राष्ट्राच्या अपांग व्यक्ती आलण त्या सांदभाृतील मुद्दे या सममतीने ज्या तरतुदी सुचवल्या होत्या त्याांचा समावेश या मवधेयकात करण्यात आला होता. Page No. 64

सर्वादगधक शक्तीशाली व्यक्तींच्या यादीत मोदी नर्वव्या स्थानी  फोब्जृ मामसकाने िमसद्ध केलल्या जगातील सवाृमधक शक्तीशाली ‘टॉप १०’ व्यक्तीांच्या यादीत भारताचे पांतिधान नरेंद्र मोदी याांना स्थान ममळाले आहे.  फोलसृकडून दरवषी अशािकारे जागमतक घडामोडीांवर िभाव टाकणारृा व्यक्तीांची यादी तयार केली जाते.  या यादीमध्ये जगातील १०० कोटी लोकाांमधून एका व्यक्तीची डनवड करण्यात आली असून अशा ७४ सवाृमधक शक्तीशाली व्यक्तीांचा यात समावेश आहे.  या यादीत नरेंद्र मोदी नवव्या क्रमाांकावर आहेत. रलशयाचे अध्यक्ष ललाडदमीर पुतीन याांनी सलग चौर्थया वषी यादीतील पहहले स्थान कायम ठेवले आहे.  अमेररकेचे नवडनवाृमचत अध्यक्ष डोनाल्ड टरम्प दुसरृा क्रमाांकावर तर फेसबुकचे सीईओ माकृ झुकेरबगृ दहाव्या क्रमाांकावर आहेत.  भ्रष्ट्ाचार कमी करण्यासाठी नरेंद्र मोदी याांनी अचानकपणे घेतलेल्या नोटाबांदीच्या डनणृयाची दखल या यादीमध्ये घेण्यात आलेली आहे.  या यादीत रोमन कॅथललक चचृचे पोप िाहन्सस, मबल गेटस्‍, गुगलचे सांस्थापक आलण ‘अल्फाबेट’चे अध्यक्ष लॅरी पेज याांचाही समावेश आहे.  अमेररकेचे मावळते राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा या यादीत ४८व्या स्थानावर फेकले गेले आहेत. एलआयसी अध्यक्षपदी व्ही. क े . शमाद  भारतीय आयुर्मवमा महामांडळाचे (एलआयसी) अध्यक्ष म्हणून व्ही. के. Page No. 65

शमाृ याांची सरकारने डनवड केली.  शमाृ याांची डनवड पाच वषाांसाठी करण्यात आली आहे. शमाृ हे सध्या एलआयसीचे िभारी अध्यक्ष म्हणून कायृरत होते.  १९८१मध्ये शमाृ एलआयसीमध्ये डायरेक्ट ररक्र ु ट ऑडफसर या पदावर रुजू झाले. एलआयसीमध्ये त्याांनी एलआयसी हाउमसिंग फायनान्सचे मुख्य कायृकारी अमधकारी म्हणून काम पाहहले आहे. ए. आर. रहमान यांना ऑस्करसाठी नामांकन  ए. आर. रहमान याांना पेले : द बथृ ऑफ अ ललजांड मचत्रपटामध्ये डदलेल्या सांगीतासाठी ऑस्कर पुरस्कारासाठी नामाांकन देण्यात आले आहे.  आता यांदाच्या ८९व्या अॅकॅडमी पुरस्काराांच्या ओररजनल स्कोर गटात रहमान याांना नामाांकन देण्यात आले आहे.  हा मचत्रपट महान फुटबॉलपटू पेले याांच्या जीवनावर आधाररत असून या मचत्रपटातील रहमान याांनी सांगीतबद्ध केलेल्या ‘मगिंगा’ या गाण्याला ओररजनल स्कोर श्रेणीत नामाांकन ममळाले आहे.  ऑस्कर पुरस्काराांसाठी नामाांकनाची अांमतम यादी २४ जानेवारी २०१७ रोजी िमसद्ध होणार आहे. तसेच पुरस्काराांचे मवतरण २६ फेब्रुवारी रोजी होणार आहे.  २००९साली स्लमडॉग ममलेडनयर या मचत्रपटासाठी रहमान याांनी जागमतक मचत्रपटसृष्ट्ीतील मानाचा समजला जाणारा ऑस्कर पुरस्कार ममळमवला आहे.  रहमान याांना मचत्रपटाचे गाणे ‘जय हो’साठी बेस्ट ओररजनल स्कोर आलण बेस्ट ओररजनल सााँग असे दोन पुरस्कार िाप्त झाले होते.

Page No. 66

आयसीसीच्या मन्हला संघात स्मृती मंधानाचा समार्वेश  पहहल्याांदाच जाहीर झालेल्या आयसीसीच्या ‘द वूमन्स टीम ऑफ द इयर’मध्ये भारतीय फलांदाज स्मृती मां धानाचा समावेश करण्यात आला आहे.  गेल्या वषृभरात सवोत्तम िदशृन करणारृा खेळाडूांचा समावेश या यादीत केला जातो. स्मृतीने २३ सामन्याांमध्ये ३० च्या सरासरीने ७०१ धावा केल्या आहेत.  सप्टेंबर २०१५ ते सप्टेंबर २०१६ या काळात झालेल्या खेळाच्या आधारावर ही डनवड करण्यात आली आहे.  आयसीसीने िथमच ‘द वूमन्स टीम ऑफ द इयर’ जाहीर केली आहे. या सांघाची कणृधार वेस्टइांडडजची स्टीफनी टेलर ही असेल.  सुझी बेट्सची २०१६साठी आयसीसी वूमन्स ओडीआय आलण टी-२० प्लेयर ऑफ द इअर म्हणून डनवड करण्यात आली आहे.

Page No. 67

लकी ग्राहक आणण नडणज-धन व्यापार योजना  डनिलनीकरणाांनतर डडलजटल डकिंवा कॅशलेस व्यवहाराांना चालना देण्यासाठी ग्राहकाांना आलण व्यापारृाांना पुरस्कार देण्याची योजना ‘डनती’ आयोगातफे जाहीर करण्यात आली.  यानुसार ‘लकी ग्राहक योजना’ आलण ‘डडलज-धन व्यापार योजना’ नावाने दोन योजना सुरू करण्यात येणार असून त्या अांतगृत एकूण ३४० कोटी रुपयाांची बलक्षसे देण्यात येणार आहेत.  या योजनेचा गरीब, मध्यमवगीय ग्राहक आलण छोट्या व्यापारृाांना फायदा व्हावा, हा वगृ डडलजटल क्राांतीचा भाग बनावा हा या योजनाांचा मुख्य उद्देश आहे.  ‘द नॅशनल पेमेंट कॉपोरेशन ऑफ इांडडया’ (एनपीसीआय)च्या माध्यमातून योजनेची अांमलबजावणी केली जाईल.  २५ डडसेंबरपासून (नाताळ) पुढील १०० डदवस म्हणजेच १४ एडिलपयांत या योजना राबवली जाणार आहेत.  या योजनेतील भव्यतम सोडत १४ एडिल २०१७ रोजी म्हणजे डॉ. बाबासाहेब आांबेडकर याांच्या जयांतीडदवशी काढण्यात येईल.  या योजनाांचा भर सामान्य ग्राहक आलण लघु व मध्यम व्यापारी याांच्यावर असेल आलण त्याांना डडलजटल व्यवहाराांसाठी िेररत केले जाईल.  डनती आयोगाचे मुख्य कायृकारी अमधकारी: अममताभ काांत दररोजचे आलण साप्ताहहक पुरस्कार  लकी ग्राहक योजनेअांतगृत २५ डडसेंबर २०१६ ते १४ एडिल २०१७ या Page No. 68

काळात दररोज १५,००० ग्राहकाांना ित्येकी १००० रुपयाांची कॅशबॅक बलक्षसे.  यालशयावाय दर आठवडय़ाला ७००० ग्राहकाांना १ लाख, १० हजार आलण ५ हजार रुपयाांची बलक्षसे.  डडलजधन व्यापार योजनेअांतगृत दर आठवडय़ाला ७००० व्यापारृाांना ५० हजार, ५००० आलण २५०० रुपयाांची बलक्षसे देण्यात येतील.  १४ एडिल २०१७ रोजी मवजेत्या ग्राहकाला १ कोटी, दुसरृा क्रमाांकाला ५० लाख आलण मतसरृा क्रमाांकाला २५ लाख रुपयाांचे बलक्षस डदले जाईल.  तर व्यापारृाांना ५० लाख, २५ लाख आलण ५ लाख रुपये डकिंमतीची एकूण तीन बलक्षसे डदली जाणार आहेत. योजनेत सहभागी होण्यासाठी पात्रता  ५० ते ३००० रुपयाांपयांतचे डडलजटल व्यवहार त्यासाठी पात्र असतील.  यूपीआय, यूएसएसडी, आधार काडाृशी सांलग्न डडलजटल पेमेंट यांत्रणा, रुपे काडृ याांच्या माध्यमातून केलेले कॅशलेस व्यवहार पात्र असतील.  मात्र खासगी क्र े डडट काडृ आलण खासगी कांपन्याांनी डदलेली ई-वॉलेट्स याांच्या माध्यमातून केलेले व्यवहार योजनेत पात्र ठरणार नाहीत.  ग्राहक व व्यापारृाांच्या डडलजटल व्यवहार आयडीांमधून लकी डरॉ काढून मवजेते ठरवले जातील. महामागाांर्वरील दारूच्या दुकानांर्वर बंदी  देशातील अपघाताांच्या वाढत्या सांख्येला आळा घालण्यासाठी राष्ट्रीय आलण राज्य महामागाांवरील दारूच्या सवृ दुकानाांवर बांदी घालण्याचा आदेश सवोच्च न्यायालयाने डदला आहे. Page No. 69

 मात्र दुकान मालकाांना मुभा देत जोपयांत परवाना आहे तोपयांत दुकान सुरु ठेवण्याची परवानगी देण्यात आली आहे.  या दुकानाांच्या परवान्याांचे ३१ माचृ २०१७नांतर नूतनीकरण करण्यात येऊ नये, असे आदेश न्यायालयाने डदले.  तसेच सवोच्च न्यायालयाने राष्ट्रीय आलण राज्य महामागाृवरील दारूच्या दुकानाांच्या बोडाांवरही िमतबांध आणले आहेत.  दारुची दुकाने राष्ट्रीय आलण राज्य महामागाांपासून डकमान ५०० मीटर अांतरावर असली पाहहजेत असां न्यायालयाने साांमगतले आहे. गबल इंन्ग्लश न्यूझीलंडचे ३९र्वे पंतप्रधान  उपपांतिधानपद तसेच तीन वेळा अथृखाते साांभाळलेल्या मबल इांहग्लश याांनी १२ डडसेंबर रोजी न्यूझीलांडचे ३९वे पांतिधान म्हणून सूत्रे हाती घेतली.  काहीसे पुराणमतवादी अशी त्याांची ओळख असली तरी अनुभवातून नवे स्वीकारण्यास तयार असल्याचे त्याांनी वेळोवेळी दाखवून डदले आहे.  १९८०पासून नॅशनल पाटीत मवमवध जबाबदारृा साांभाळत आता ते पांतिधान पदापयांत पोहोचले आहेत.  वालणज्य व साहहत्यातील ते पदवीधर आहेत. राजकारणात िवेश करण्यापूवी ते शेती करत होते.  १९९०साली ते पहहल्याांदा सांसदेवर डनवडले गेले. त्यानांतर त्याांच्याकडे उपपांतिधान तसेच अथृखात्याची धुरा आली.  जॉन की याांनी पांतिधानपदाचा राजीनामा देण्याचा डनणृय घेतल्यानांतर इांहग्लश याांची नॅशनल पाटीच्या पक्षनेतेपदी व नांतर पांतिधानपदी डनवड Page No. 70

झाली. नोबेल गर्वजेते अथदतज्ज्ञ थॉमस णशणलिंग यांचे ननधन  नोबेल पुरस्कार मवजेते ज्येष्ठ अथृतज्ज्ञ थॉमस लशललिंग याांचे मेररलाँड येथे डनधन झाले. ते ९५ वषाांचे होते.  लशललिंग याांनी हावृडृ तसेच मेररलाँड मवद्यापीठात िाध्यापकी केली होती. लशललिंग याांना २००५मध्ये अथृशास्त्राचे नोबेल देण्यात आले होते.  स्पधाृत्मक पररस्थस्थतीत वापरण्यात येणारृा गलणतीय गेम मथअरीचा त्याांनी िभावी वापर केला होता. फ े डरल ररझव्हदच्या व्याजदरात र्वाढ  अमेररकेतील केंद्रीय बाँक फेडरल ररझव्हृने धोरणात्मक व्याजदरात ०.२५ टक्क्याची वाढ केली आहे. त्यामुळे फेडरल ररझव्हृचा व्याज दर आता ०.२५ टक्क्याांवरून ०.५० टक्के झाला आहे.  यामुळे जगभरातील शेअर बाजार आलण सोन्या-चाांदीचे बाजार घसरले आहेत. अमेररकी डॉलर मजबूत होऊन अन्य देशाांचे चलन घसरले आहेत.  अमेररकेची अथृव्यवस्था सु धारली असल्यामुळे व्याजदरात वाढ करण्यात आली आहे. डेणव्हड फ्रीडमन इस्राईलमधील अमेररक े चे नर्वे राजदूत  अमेररकेचे होणारे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड टरम्प याांनी डेलव्हड िीडमन याांची Page No. 71

इस्राईलमधील अमेररकेचे राजदूत म्हणून डनयुक्ती केली आहे.  अमेररकेच्या अध्यक्षीय डनवडणुकीच्या िचारमोहहमेदरम्यान िीडमन हे टरम्प याांचे अमेररका-इस्राईल सांबांधाांसदभाृतील सल्लागार होते.  अमेररकेचे मावळते राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा याांच्या कायृकाळात अमेररकाइस्राईल सांबांध तणावग्रस्त झाले होते.  मात्र इस्राईलचे आक्रमक पांतिधान बेंजाममन नेतान्याहू याांनी टरम्प याांच्या डनवडीचे स्वागत केले आहे. आयटीएफचे सर्वोत्क ृ ष्ट खेळाडू पुरस्कार  एकेरीमध्ये अाँडी मरे आलण दुहेरीमध्ये जेमी मरे याां ची आयटीएफचे वषाृतील सवोत्कृष्ट् खेळाडू म्हणून डनवड करण्यात आली आहे.  एकाच वषाृत पुरुष मवभागात एकेरी आलण दुहेरीत दोन भावाांची डनवड होण्याची ही पहहलीच वेळ ठरली आहे.  अाँडी मरे याने या मोसमात मविंबल्डनसह एकूण नऊ मवजेतीपदे ममळमवली. त्याचबरोबर ऑललिंडपकचे दुसरे सुवणृपदकही पटकावले आहे.  महहला मवभागात एकेरीत अाँजेललक डकबृर सवोत्कृष्ट् ठरली. स्टेफी ग्राफ (१९९६)नांतर िथमच जमृनीची खेळाडू या पुरस्काराची मानकरी ठरली आहे.  दुहेरीत जेमी मरे आलण ब्रुनो सोआरेस, तर महहलाांमध्ये कॅरोललन गार्मसया आलण हक्रहस्तना म्लाडेनोमवच याांनी हा पुरस्कार ममळमवला.

Page No. 72

पंतप्रधान गरीब कल्याण योजना  मोदी सरकारने १६ डडसेंबर रोजी पांतिधान गरीब कल्याण योजनेची अमधकृत घोषणा केली.  लोकसभेत मांजूर झालेल्या िाप्तप्तकर दुरुस्ती मवधेयकाला राष्ट्रपती िणव मुखजींनी मांजुरी डदल्यामुळे या योजनेला सुरुवात झाली आहे.  या योजनेमुळे िाप्तप्तकर मववरणपत्रात आजवर न दाखवलेली अघोडषत सांपत्ती वैध करण्याची अखेरची सांधी करदात्याांना उपललध झाली आहे.  योजनेची सुरुवात १७ डडसेंबरपासून सुरू होत असून, ३१ माचृ २०१७पयांत ई मेलव्दारे या अघोडषत उत्पन्नाची माहहती िाप्तप्तकर मवभागाला देता येईल.  िाप्तप्तकर कायदा दुरूस्तीनुसार अघोडषत उत्पन्न घोडषत करणारृाांना ५० टक्के रक्कम करापोटी भरावी लागेल. हा कर ३० सप्टेंबरपूवी ४५ टक्के होता.  करदात्याने अघोडषत उत्पन्न घोडषत करण्याचे टाळले आलण िाप्तप्तकर मवभागाने ते शोधून काढले तर त्या रकमेवर ७५ टक्के कर व १० टक्के दांड भरावा लागेल.  नोटाबांदीनांतर अघोडषत उत्पन्नावर ३० टक्के कर व १० टक्के दांड आकारला जाईल. याखेरीज ३० टक्के कराच्या रकमेवर ३३ टक्के सरचाजृही भरावा लागेल.  तसेच अघोडषत उत्पन्नातील २५ टक्के रक्कम पांतिधान गरीब कल्याण योजनेत ४ वषाांसाठी गुांतवावी लागेल.  या पैशाांचा वापर लशक्षण, आरोग्य, मसिंचन, पायाभूत सुमवधा, शौचालय अशा मवमवध कामाांसाठी केला जाणार आहे. ४ वषाांसाठी हे पैसे या योजनेसाठी Page No. 73

वापरले जातील.  असे अघोडषत उत्पन्न जाहीर करणारृा व्यक्तीांची माहहती पूणृत: गोपनीय ठेवली जाणार आहे. त्याांच्या खात्याांची माहहतीही उघड केली जाणार नाही.  काळा पैसाधारकाांची माहहती देण्यासाठी केंद्र सरकारने [email protected] हा ई-मेल पत्ता तयार केला आहे.  जनतेने त्याांच्याकडे असलेली काळा पैसाधारकाांमवषयीची माहहती या ई-मेल पत्त्यावर पाठवावी, असे आवाहन सरकारने केले आहे.  ई-मेल पाठमवणारृाचे नाव गोपनीय ठेवले जाणार आहे. तसेच ई-मेल पत्त्यावर येणारृा ित्येक माहहतीची दखल घेऊन कारवाई केली केली जाणार आहे. राजस्थानमध्ये अन्नपूणाद रसोई योजनेचा शुभांरभ  राजस्थानच्या मुख्यमांत्री वसुां धरा राजे लशिंदे याांनी रोजी राजस्थानमध्ये अन्नपूणाृ रसोई योजनेचा शुभाांरभ केला.

१७

डडसेंबर

 ‘सबके ललए भोजन, सबके ललए सन्मान’, या उहद्दष्ट्ासह सुरू झालेल्या या योजनेअांतगृत ५ रुपयाांत नाष्ट्ा आलण ८ रुपयाांत जेवण ममळणार आहे.  या योजनेचा लाभ गरीब, मजूर, मवद्याथी आलण वररष्ठ नागररकाांसह सवाांनाच होणार आहे.  अन्नपूणाृ रसोई योजनेमध्ये जेवण पुरमवण्यासाठी स्पेशल व्हॅन्सची व्यवस्था करण्यात आली आहे. Page No. 74

 सध्या राज्यातील १२ लजल््ाांत ही योजना सुरू करण्यात आली असून एकूण ८० व्हॅन हठकहठकाणी जेवणाची व्यवस्था करतात.  लवकरच राजस्थानमधील सवृ ३३ लजल््ाांत ३०० हठकाणी या योजनेचा लाभ पोचमवण्यात येणार आहे.  ताममळनाडूच्या डदवांगत माजी मुख्यमांत्री जयलललता याांनी सरकारी अनुदान तत्वावर अम्मा कॅांटीन यशस्वीररत्या चालवली होती.  २०१३साली सुरू करण्यात आलेल्या या कॅांटीनमध्ये १ रुपयात नाष्ट्ा आलण ५ रुपयाांमध्ये जेवण देण्याची सोय करण्यात आली होती. त्याच धतीवर राजस्थान सरकारने अन्नपूणाृ रसोई योजना सुरू केली आहे. एलआयसीच्या अध्यक्षपदी गर्वजय क ु मार शमाद  भारतीय आयुर्मवमा महामांडळ (एलआयसी)च्या अध्यक्षपदी मवजय कुमार (व्ही. के.) शमाृ याांची डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  गेल्या तीन महहन्याांपासून हांगामी अध्यक्ष म्हणून कायृभार पाहणारे शमाृ याांची डनयुक्ती ही पुढील पाच वषाांसाठी असेल.  महामांडळाचे एस. के. रॉय याांनी डनवृत्तीला दोन वषे लशल्लक असतानाच जून २०१६मध्ये अध्यक्षपदाचा राजीनामा डदला होता. त्यानांतर हे पद ररक्तच होते.  तर व्यवस्थापकीय सांचालकपद असलेले शमाृ १६ सप्टेंबरपासून अध्यक्षपदाचा कायृभार पाहत होते.  १९८१मध्ये अमधकारी म्हणून महामांडळात रुजू झालेले शमाृ २०१३मध्ये व्यवस्थापकीय सांचालक बनले. कांपनीच्या दलक्षण पररमांडळाचे ते व्यवस्थापकही राहहले आहेत. Page No. 75

 एलआयसी समूहातील एलआयसी हाऊमसिंग फायनान्स या गृहमवत्त कांपनीचे मुख्य कायृकारी अमधकारी म्हणूनही त्याांनी काम पाहहले आहे.  एलआयसीने गेल्या आर्मथक वषाांत ४०,००० कोटी रुपयाांचा नफा कमामवला असून माचृ २०१६ अखेरचे कांपनीचे एकूण उत्पन्न ४.३१ लाख कोटी रुपये नोंदमवले आहे.  एलआयसीचा देशाच्या सकल राष्ट्रीय उत्पादनात १५ टक्के हहस्सा (२२.१० लाख कोटी रुपयाांची मालमत्ता) असून आलण ती आरबीआयनांतर सरकारला सवाृमधक नफा ममळवून देणारी कांपनी आहे. स्थलांतरीतांच्या यादीत भारत पन्हल्या क्रमांकार्वर  अन्य देशाांमध्ये स्थलाांतर करणारृा नागररकाांच्या यादीत भारत पहहल्या क्रमाांकावर आहे.  प्यू ररसचृच्या अहवालानुसार १.५६ कोटी भारतीय परदेशात राहत असल्याची माहहती समोर आली आहे. या अहर्वालानुसार  जागमतक लोकसांख्येच्या ३.३ टक्के (२४.४ कोटी) लोक आांतरराष्ट्रीय िवासी आहेत.  इतर देशाच्या तुलनेत अमेररकेत सवाृमधक म्हणजे ४.६६ कोटी स्थलाांतररत नागररक राहतात.  या यादीमध्ये भारतानांतर अनुक्रमे मेहक्सको (१.२३ कोटी), रलशया (१.०६ कोटी), चीन (९५ लाख) आलण बाांगलादेश (७२ लाख) या देशाांचा क्रमाांक लागतो. Page No. 76

अमेररक े मध्ये भारतीय र्वंशाच्या सगर्वता र्वैद्यनाथन महापौरपदी  अमेररकेमधील कॅललफोर्ननया राज्यातील कुपरडटनो शहराच्या महापौरपदी भारतीय वांशाच्या समवता वैद्यनाथन याांची डनवड झाली आहे.  अमेररकेच्या एखाद्या शहराच्या महापौरपदी भारतीय वांशाची महहला मवराजमान होण्याची ही पहहलीच वेळ आहे.  समवता याांनी एमबीएपयांत लशक्षण घेतले असून त्या शाळेत गलणताच्या लशलक्षका म्हणून व बाँकेत अमधकारी म्हणूनही काम केलेले आहे.  समवता वैद्यनाथन या गेल्या १९ वषाांपासून कुपरडटनो शहरात राहत आहेत. शहरात होणारृा अनेक कायृक्रमात त्या सक्रीय सहभाग नोंदवत असतात.  अॅपल कांपनीमुळे कुपरडटनो ओळखले जाते. या शहरातच अॅपल कांपनीचे मुख्यालय आहे. AIDWAच्या सरगचटणीसपदी मररयम ढर्वळे  मुांबईच्या मररयम ढवळे याांची अलखल भारतीय जनवादी महहला सां घटनेच्या (AIDWA) राष्ट्रीय सरमचटणीसपदी डनवड करण्यात आली आहे.  पलिम बांगाल येथील माजी खासदार मललनी भट्टाचायृ याांची सांघटनेच्या नव्या अध्यक्षा म्हणून डनवड करण्यात आली. ढवळे या AIDWAच्या महाराष्ट्राच्या अध्यक्षा आहेत.  यापूवी महाराष्ट्रातील महहला चळवळीच्या लढाऊ नेत्या, माजी खासदार डदवांगत कॉ. अहहल्या राांगणेकर आलण आडदवासी मुक्ती लढ्याच्या िणेत्या डदवांगत कॉ. गोदावरी परुळेकर याांनी या सांघटनेसाठी राष्ट्रीय पातळीवर काम Page No. 77

केले होते.  मररयम ढवळे याांनी ठाणे लजल््ातील आडदवासी महहलाांसाठी अनेक लढे उभारून वनामधकार, जमीन, रेशन, पाणी, रोजगार, आरोग्य, लशक्षण अशा िश्ाांवर आांदोलने केली आहेत.

ज्युननअर भारत संघ हॉकी गर्वश्वगर्वजेता  भारताच्या ज्युडनअर हॉकी सांघाने बेहल्जयमला २–१ ने पराभवाची धूळ चारून ज्युडनअर हॉकी वल्डृ कप स्पधेच्या जेतेपदावर नाव कोरले.  १५ वषाांनांतर भारताने ही काममगरी करून नवा इमतहास रचला आहे. याआधी ऑस्टरेललयातील होबाटृ येथे २००१मध्ये भारताने मवश्वचषक लजिंकला होता.  ज्युडनअर हॉकी वल्डृ कप स्पधेचा हा अांमतम सामना लखनौतील मेजर ध्यानचांद स्टेडडयममध्ये भारत आलण बेहल्जयम या सांघाांमध्ये झाला.  ८व्या ममडनटाला गुरूजांत मसिंग आलण २२व्या ममडनटाला मसमरनलजत मसिंगने केलेले गोल भारताच्या मवजयात डनणाृयक ठरले. गबनपन रार्वत भारताचे नर्वे लष्करप्रमुख  भारताचे नवे लष्करिमुख म्हणून केंद्र सरकारने लेफ्टनांट जनरल मबडपन Page No. 78

रावत याांच्या नावाची घोषणा केली आहे.  सध्याचे लष्करिमुख जनरल दलबीरमसिंह सुहाग हे या महहनाअखेरीस डनवृत्त होत असून, रावत हे त्याांची जागा घेतील.  मुळचे उत्तराखांडयेथील मबडपन रावत याांनी १ सप्टेंबर २०१६ रोजी लष्कराच्या उपिमुख पदाचा कायृभार स्वीकारला होता.  त्याांनी डेहराडून येथील भारतीय सैन्य अकादमी (आयएमए)मधून पदवी ममळवली आहे. त्याांना ‘स्वोडृ ऑफ ऑनर’ डकताब िाप्त झालेला आहे.  १९७८मध्ये ११ गोरखा रायफल्सच्या पाचव्या बटाललयनमधून रावत याांनी लष्करातील सेवेस सुरवात केली होती.  रावत याांना उांचावरील लढायाांचा आलण घुसखोरीमवरोधी मोहहमाांचा मोठा अनुभव आहे. त्याांनी चीन व पाडकस्तान सीमेवरील भारतीय तुकड्ाांचे नेतृत्व केले आहे.  रावत याांच्याहून वररष्ठ असलेल्या दोन अमधकारृाांना डावलून त्याांना लष्कर िमुखपद डदल्याने वाद डनमाृण झाला आहे.  १९७२मध्ये इांडदरा गाांधी सरकारने लेफ्टनांट जनरल पी. एस. भगत या ज्येष्ठ सैन्यामधकारृाऐवजी सॅम माणेकशॉ याांची नेमणूक केली होती.  तर, १९८३मध्ये लेफ्टनांट जनरल एस. के. मसन्हा याांच्याऐवजी अरुणकुमार वैद्य याांच्यावर लष्करिमुखपदाची जबाबदारी सोपमवण्यात आली होती. बी. एस. धनोआ नर्वे हर्वाई दलप्रमुख  नवे हवाई दलिमुख म्हणून एअर माशृल बी. एस. धनोआ याांचेही नाव सरकारने जाहीर केले आहे.  हवाई दलिमुख एअर चीफ माशृल अरूप राहा हे ३१ डडसेंबरला डनवृत्त होत Page No. 79

असल्याने त्याांच्या जागी धनोआ याांची डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  धानोआ सध्या हवाई दलाचे उपिमुख आहेत. कारमगल युद्धावेळी रात्रीच्या अनेक मोहहमाांमध्येही त्याांनी थेट सहभाग घेतला आहे. ‘रॉ’च्या प्रमुखपदी अननलक ु मार धस्माना  भारताची आांतरराष्ट्रीय पातळीवरील गुप्तचर सांघटना ररसचृ अाँड अ‍ॅनॅललमसस मविंग (रॉ)च्या िमुखपदी अडनलकुमार धस्माना याांची डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  ते १ जानेवारी २०१७ ला नवी जबाबदारी स्वीकारतील. त्याांना दोन वषाांचा कायृकाल ममळणार आहे.  धस्माना हे १९८१च्या बॅचचे आयपीएस अमधकारी आहेत. ते सध्याचे ‘रॉ’ िमुख राजेंद्र खन्ना याांची जागा घेतील.  ते मध्य िदेश केडरचे असून केंद्रीय मांडत्रमांडळ समचवालयात मवशेष समचव होते. त्याांनी रॉमध्ये २३ वषे सेवा बजावली आहे. आयबीच्या प्रमुखपदी राजीर्व जैन  देशाांतगृत गुप्तचर सांघटना इांटेललजन्स लयुरो (आयबी)च्या िमुखपदी केंद्र सरकारने राजीव जैन याांची डनयुक्ती केली आहे.  ते १ जानेवारी २०१७ला नवी जबाबदारी स्वीकारतील. त्याांना दोन वषाांचा कायृकाल ममळणार आहे.  राजीव जैन हे १९८०च्या बॅचचे झारखांड केडरचे आयपीएस अमधकारी आहेत. ते सध्या ‘आयबी’मध्ये मवशेष सांचालक म्हणून कायृरत आहेत. Page No. 80

 ‘आयबी’चे िमुख डदनेश्वर शमाृ हे महहनाअखेरीस डनवृत्त होत असून, त्याांनी केंद्र सरकारने देऊ केलेली मुदतवाढ नाकारली आहे. न्हमाचल प्रदेशमध्ये १०० टक्क े आधार नोंदणी  नवी डदल्ली, तेलांगणा, हररयाना, पांजाब, चांडदगडनांतर आता हहमाचल िदेशही शांभर टक्के आधार नोंदणी असलेले राज्य ठरले अहे.  हहमाचल िदेशमध्ये आतापयांत ७२,५२,८८० जणाांनी आधार नोंदणी केली आहे.  आधार नोंदणीची २०१५च्या जनगणनेच्या आकड्ाशी तुलना केली जाते. या आधारे देशातील एकूण ६ राज्ये शांभर टक्के आधार नोंदणी राज्ये ठरली आहेत.  हहमाचल िदेशमध्ये २४० कायमस्वरुपी आधार नोंदणी केंद्रे उभारण्यात आली आहेत.  या केंद्रामध्ये नव्याने आधार नोंदणीसह, पूवी नोंदणी केलेल्या आधारमध्ये बदल करण्याची सुमवधा देण्यात आली आहे. शरद पर्वार यांचा एमसीए अध्यक्षपदाचा राजीनामा  लोढा सममतीच्या लशफारशीमुळे मुांबई हक्रकेट असोमसएशनचे (एमसीए) अध्यक्ष शरद पवार याांनी अध्यक्षपदाचा राजीनामा डदला आहे.  लोढा सममतीने भारतीय हक्रकेट डनयामक मांडळ आलण सांलग्न राज्य सांघटनेच्या पदामधकारृाांसाठी ७० वषाांची कमाल मयाृदा डनलित केली आहे.  तसेच राजकीय व्यक्तीांना सां घटेनेच्या अध्यक्षपदी राहण्यास मनाई करण्यात Page No. 81

आली आहे. तसेच एका पदामधकारृाला जास्तीत जास्त दोन कालावधीसाठी पदामधकारी होता येते.  शरद पवार हे यापूवी दोनवेळा एमसीएचे अध्यक्ष होते. तसेच त्याांनी २०१० ते २०१२ या कालावधीत आयसीसीचे चेअरमन म्हणूनही काममगरी बजावली होती.  या लशफारशीांनुसार शरद पवार एमसीएचे अध्यक्षपद भुषमवण्यास अपात्र ठरतात. शरद पवाराांचे वय ७६ वषृ असून त्याांनी याआधी दोनवेळा एमसीएचे अध्यक्षपद भुषमवले आहे.  एमसीएने लोढा सममतीच्या लशफारशी हस्वकारण्याचा डनणृय घेतला तर त्याांना पदावरून पायउतार व्हावे लागेल. त्यामुळे त्याांनी राजीनामा डदल्याची शक्यता आहे. फ्रान्न्सस चेकाचा गर्वजेंदर गसिंगकडून पराभर्व  भारतीय मुहष्ट्योद्धा मवजेंदर मसिंग याने टाांझाडनयाच्या िाहन्सस चेका याचा पराभव करत ‘आलशया-पॅमसडफक सुपर ममडलवेट’चे अलजिंक्यपद कायम राराखले आहे.  मवजेंदरने याच वषी ऑस्टरेललयाच्या कॅरी होप याचा पराभव करत हा डकताब ममळवला होता.  एकूण १० फेरृाांच्या या सामन्यामध्ये मवजेंदरने मतसरृाच फेरीत चेका याला डनणाृयक ठोसा लगावत पराभूत केले.  सामन्याच्या सुरुवातीस चेका याने आक्रमक खेळ केला. मात्र मवजेंदरने आश्वासक खेळ करत चेकाला वेगवान व नेमक्या ठोशाांनी जेरीस आणले.  या सामन्यापूवी चेकाकडे ४३ व्यवसामयक सामन्याांचा अनुभव होता. त्यापैकी Page No. 82

३२ सामन्यात त्याने मवजय ममळवला होता. व्हेनेझुएलाचा नोटाबंदीचा ननणदय लांबणीर्वर  व्हेनेझुएलाचे अध्यक्ष डनकोलस मादुरो याांनी नोटाबांदीचा डनणृय लाांबणीवर टाकला असून आता जानेवारीमध्ये याबाबत डनणृय घेण्यात येणार आहे.  व्हेनेझुएला सरकारने १२ डडसेंबरच्या मध्यरात्रीपासून देशातील सवाृमधक मूल्याची शांभर बोललव्हरची नोट चलनातून रद्द करण्याचा डनणृय घेतला होता.  बाँकाांमध्ये झालेली गदी, नोटाांची कमतरता आलण देशभरात गोंधळाची स्थस्थती डनमाृण झाल्याने हा डनणृय घेण्यात आला आहे.  सरकारने १०० बोललव्हरची नोट रद्द करून ५००, २००० आलण २०,००० बोललव्हरची नवी नोट बाजारात आणली होती. तसेच नोटा बदलून घेण्यासाठी फक्त ७२ तासाांचा वेळ देण्यात आला होता.  देशातील काळ्या पैशाांचा बाजार रोखण्यासाठी व्हेनेझुएलाच्या सरकारने हा डनणृय घेतला होता.  व्हेनेझुएला सध्या गांभीर अथृसांकटात याहठकाणी जगातील सवाृमधक महागाई आहे.

Page No. 83

सापडली

असून,

सध्या

जुन्या नोटा जमा करण्यार्वर ननबांध  देशातील काळा पैसाधारकाांना आणखी एक धक्का देत आता केंद्र सरकारने जुन्या नोटा जमा करण्यावर डनबांध घातले आहेत.  आता नागररकाांना ३० डडसेंबरपयांत जुन्या नोटाांच्या स्वरुपात केवळ एकदाच ५००० रुपयाांची रक्कम बाँकेत जमा करता येणार आहे. नव्या नोटाांसाठी मात्र हा डनयम लागू असणार नाही.  परांतु िधानमांत्री गरीब कल्याण योजनेअांतगृत जमा करण्यात येणारृा ठेवीांवर कोणतेही डनबां ध नसल्याचे आरबीआयने स्पष्ट् केले आहे.  नोटा जमा करण्याची मुदत सांपण्यापूवी नागररकाांना एका खात्यावर केवळ ५००० रुपयाांची रक्कम जमा करता येणार आहे.  एखादी व्यक्ती दोनवेळा एकाच खात्यात पाच हजाराांपेक्षा अमधकची रक्कम जमा करत असल्यास त्या व्यक्तीची चौकशी करण्यात येईल.  याआधी जुन्या नोटा बाँकेत का जमा केल्या नाहीत, याबद्दलची मवचारणा या व्यक्तीकडे करण्यात येईल. सुरक्षा दलांच्या सोशल मीनडया र्वापरार्वर ननबांध  सांरक्षण क्षेत्रासांबांधीची माहहतीची गुप्तता कायम राखण्यासाठी सोशल मीडडयाबाबत गृह मांत्रालयाकडून नवी मागृदशृक तत्त्वे जारी करण्यात आली आहेत.  सुरक्षा दलाांमधील अमधकारी आलण कमृचारृाांकडून सोशल मीडडयावर टाकल्या जाणारृा पोस्टमधून सांवेदनशील गोपनीय माहहती उघड होण्याचा Page No. 84

धोका लक्षात घेऊन सरकारने ही नवी मागृदशृक तत्त्वे जारी केली आहेत.  या मागृदशृक तत्त्वाांचा भांग झाल्यास सांबांमधत अमधकारी अथवा कमृचारृाांवर कठोर कारवाई केली जाऊ शकते.  या नव्या मागृदशृक तत्त्वाांनुसार अमधकारी आलण जवानाांना समाज माध्यमाांवर माहहती, फोटो आलण लव्हडीओ शेअर करताना सतकृ राहण्यास साांमगतले आहे.  जवानाांनी ऑपरेशन दरम्यान काढलेले फोटो अनेकदा फेसबुक, हिटरसारख्या समाज माध्यमाांवर पोहोचल्याचा उल्लेख या सूचनेत करण्यात आला आहे.  यािकारचे फोटो आलण लव्हडीओ फक्त अमधकृत वापरासाठी आहेत. हे फोटो आलण लव्हडीओ समाज माध्यमाांवर िमसद्ध करणे या डनयमाचे उल्लांघन आहे. इंग्लंडगर्वरुद्धच्या सामन्यात करुण नायरचे नत्रशतक  इांग्लांडमवरुद्धच्या कसोटी हक्रकेट सामन्यात कनाृटकाच्या करुण नायर याने नाबाद डत्रशतकी खेळी करण्याची काममगरी केली.  कसोटी हक्रकेटमध्ये डत्रशतकी खेळी करणारा तो दुसरा भारतीय ठरला. यापूवी वीरेंद्र सेहवागने दोन वेळा डत्रशतकी खेळी केल्या आहेत.  इांग्लांडमवरुद्धच्या माललकेतील अखेरच्या कसोटी सामन्यातील चौथा डदवस भारतीय मवक्रमाांचा ठरला.  नायरच्या डत्रशतकी खेळीनांतर ७ बाद ७५९ धावसांख्येवर कोहलीने भारताचा डाव घोडषत केला. कसोटी हक्रकेटमध्ये भारताची ही सवोच्च धावसांख्या ठरली. Page No. 85

 कसोटी हक्रकेटमध्ये यापूवी भारताची ९ बाद ७२६ ही सवोच्च धावसांख्या होती. श्रीलांकेमवरुद्ध २००९मध्ये मुांबईत भारताने ही काममगरी केली होती.  नायरने भारताचा सवाृत तरुण डत्रशतकवीर (वय २५ वषे १३ डदवस) होण्याचा मानदेखील ममळमवला. सेहवागने (वय २५ वषे १६० डदवस) २००४मध्ये पहहले डत्रशतक केले होते. करुण नायरचे गर्वक्रम  करुण नायरचे (नाबाद ३०३) डत्रशतक. भारताकडून कसोटी हक्रकेटमधील मतसरे डत्रशतक.  कसोटीत डत्रशतक झळकावणारा दुसरा भारतीय.  पहहल्या शतकी खेळीचे डत्रशतकात रुपाांतर करणारा पहहला भारतीय.  डत्रशतक झळकावणारा सवाृत युवा भारतीय फलांदाज.  पहहल्याच शतकी खेळीत सवोच्च खेळी करणारा नायर पहहला आलशयाई खेळाडू.  पाचव्या क्रमाांकावर येऊन डत्रशतक झळकावणारा पहहला भारतीय. जेष्ठ अथदतज्ज्ञ सौगमत्र चौधरी यांचे ननधन  देशाची अथृव्यवस्था अडचणीतून जात असताना मदत करणारे अथृतज्ज्ञ व डनयोजन आयोगाचे माजी सदस्य सौममत्र चौधरी याांचे १९ डडसेंबर रोजी डनधन झाले  त्याांनी िदूषणाच्या बाबतीत युरो डनकषाांचा आग्रह धरून पयाृवरणाबाबतची सांवेदनशीलता जागी ठेवली.  ररझव्हृ बाँकेच्या गव्हनृरपदासाठी २०१३मध्ये त्याांचे नाव चचेत होते. त्या वेळी Page No. 86

रघुराम राजन याांनी डनयुक्ती झाली होती.  सौममत्र चौधरी याांच्या सममतीने २०२५पयांत सवृ तेलशुद्धीकरण करणारृा कारखान्याांना युरो-५ डनकष लागू करण्याची लशफारस केली होती.  २०१७ पयांत युरो-४ व २०२० पयांत युरो-५ मानके पाळली गेली पाहहजेत, असा त्याांचा आग्रह होता.  भारत-६ डनकष एडिल २०२४पासून अमलात येतील. त्यात त्याांच्या लशफारशीांचा मोठा वाटा असणार आहे. इांधनातून िदूषण होऊ नये म्हणून हे डनकष लावले जात असतात.  चौधरी हे जानेवारी २००५मध्ये पांतिधानाांच्या आर्मथक सल्लागार मांडळाचे सदस्य बनले. नांतर २००९ ध्ये डनयोजन आयोगाचे सदस्य झाले.  आयसीआरए या सांस्थेवर त्याांनी आर्मथक सल्लागार म्हणून काम केले. मनी अ‍ॅण्ड फायनान्स या सांशोधन डनयतकाललकाचे ते सांपादक होते.  लयुरो ऑफ इांडहस्टरयल कॉस्टस अ‍ॅण्ड िायसेस, उद्योग मांत्रालय, स्टील अ‍ॅथॉररटी ऑफ इांडडया, स्टेट बाँक ऑफ इांडडया अशा अनेक सांस्थाांत त्याांनी काम केले. जागमतक बाँकेतही त्याांनी अल्पकाळ काम केले.  त्याांची मूळ पदवी मवज्ञानातील होती व नांतर त्याांनी डदल्लीतील स्कूल ऑफ सोशल सायन्सेस व जवाहरलाल नेहरू मवद्यापीठातून अथृशास्त्राचे लशक्षण घेतले.  त्याांचे आर्मथक धोरण, िादेलशक मवकास व उद्योगातील समस्या यावर एकूण २५ शोधडनबां ध िमसद्ध आहेत.  पाचशे आलण हजाराच्या नोटा चलनातून बाद करण्याच्या डनणृयावर टीका करणारृा अथृतज्ज्ञाांमध्ये सौममत्र चौधरी याांचाही समावेश होता. Page No. 87

ज्युननअर भारत संघ हॉकी गर्वश्वगर्वजेता  भारताच्या ज्युडनअर हॉकी सांघाने बेहल्जयमला २–१ ने पराभवाची धूळ चारून ज्युडनअर हॉकी वल्डृ कप स्पधेच्या जेतेपदावर नाव कोरले.  १५ वषाांनांतर भारताने ही काममगरी करून नवा इमतहास रचला आहे. याआधी ऑस्टरेललयातील होबाटृ येथे २००१मध्ये भारताने मवश्वचषक लजिंकला होता.  ज्युडनअर हॉकी वल्डृ कप स्पधेचा हा अांमतम सामना लखनौतील मेजर ध्यानचांद स्टेडडयममध्ये भारत आलण बेहल्जयम या सांघाांमध्ये झाला.  ८व्या ममडनटाला गुरूजांत मसिंग आलण २२व्या ममडनटाला मसमरनलजत मसिंगने केलेले गोल भारताच्या मवजयात डनणाृयक ठरले. थोडक्यात स्पधाद  भारताने या स्पधेत एकही लढत गमावली नाही.  ही स्पधाृ एकापेक्षा जास्त वेळा लजिंकणारा भारत हा दुसरा सांघ (जमृनी सहा वेळा).  ही स्पधाृ लजिंकणारा भारत पहहला यजमान देश.  स्पेनचा एनररक कॅसेयॉन गोन्झालेझ स्पधेचा मानकरी.  इांग्लांडच्या एडवडृ होलृरचे सवाृमधक ८ गोल.  बेहल्जयमचा लोईक व्हॅन डोरेन सवोत्कृष्ट् गोलरक्षक.  गुरजांत मसिंग अांमतम सामन्याचा मानकरी.

Page No. 88

२०१६ची गर्वश्वसुंदरी स्टेफनी डेल व्हॅले  पोतुृ ररकोच्या स्टेफनी डेल व्हॅले या सौंदयृवतीने ‘ममस वल्डृ २०१६’ (मवश्वसुांदरी) हा मानाचा डकताब पटकामवला आहे.  १९५१मध्ये डब्रटनमध्ये सुरू झालेल्या या सवाृत जुन्या जागमतक सौंदयृ स्पधेचे यांदाचे ६६वे वषृ होते. ही स्पधाृ ऑक्सन हहल, मेरीलॅण्ड, अमेररका येथे झाली.  परीक्षकाांनी जगभरातील ११७ स्पधृकाांमधून स्टेफनीची ‘ममस वल्डृ’ म्हणून डनवड केली.  गेल्या वषी ममस वल्डृचा डकताब लजिंकलेल्या स्पेनच्या मेररया लालागुना हहने डेल व्हॅलेला ममस वल्डृचा डकताब िदान केला.  १९ वषीय मवद्याथी असलेल्या डेल व्हॅलेला स्पॅडनश, िेंच आलण इांग्रजी या भाषा अवगत आहेत.  कॅरेमबयन आयलाँडच्या मवल्नेललया मसेडनांतर (१९७५) पटकामवणारी डेल व्हॅले ही दुसरी कॅरेमबयन सौंदयृवती आहे.

हा

डकताब

 डॉममडनकन ररपललीकची याररत्झा ममग्युललना रेज रममरेझ हहने दुसरे स्थान तर इांडोनेलशयाच्या नताशा मॅन्युएला हहने मतसरे स्थान पटकामवले.  ममस डफलीडपन्स कैटरीओना एललसा ग्रे आलण ममस केडनया एवललन एनजाम्बी याांनी अांमतम फेरीत शेवटच्या पाच स्पधृकाांमध्ये स्थान ममळवले होते.  या स्पधेत भारताचे िमतडनधीत्व डियदशृनी चॅटजी हहने डियदशृनीने ‘ममस इांडडया वल्डृ २०१६’ हा लखताब लजिंकला आहे. नडणजटल लघुउद्योगांना प्राप्तिकरात सर्वलत Page No. 89

केले.

 लघुउद्योगाांमध्ये रोखरहहत (कॅशलेस) व्यवहाराांना िोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने िाप्तप्तकरात सवलत देण्याची घोषणा केंद्र सरकारने केली आहे.  सरकारच्या धोरणानुसार असे व्यवहार करणारृा व्यापारृाांना ‘डडलजटल पेमेंट’वरील करातही सूट ममळणार आहे.  दरवषी २ कोटी रुपयाांची उलाढाल करणारृा व्यापारृाांचे अांदालजत उत्पन्न ८ टक्के (१६ लाख) मानून त्यावर िाप्तीकर आकारण्याची तरतूद अथृसांकल्पात करण्यात आली होती.  परांतु, हे व्यापारी जर रोखरहहत (कॅशलेस) व्यवहार करायला तयार असतील तर त्याांचां अांदालजत उत्पन्न सहा टक्के (१२ लाख) गृहहत धरून कर आकारणी केली जाणार आहे.  यालशवाय त्याांना ‘डडलजटल पेमेंट’वर आकारल्या जाणारृा ८ टक्के करातही सूट देण्यात येणार आहे.  काळा पैसा आलण भ्रष्ट्ाचाराला आळा घालण्यासाठी जनतेला डडलजटल अथृव्यवस्थेकडे वळवण्याचा ियत्न केंद्र सरकार करत आहे.  रोखरहहत िोत्साहन देण्यासाठी सरकारने लकी ग्राहक योजना आलण डडलजधन व्यापार योजनादेखील जाहीर केल्या आहेत. डॉक्टर हेन्री हेन्म्लच यांचे ननधन  श्वास अवरोध होऊन उद्भवणारृा आपत्कालीन पररस्थस्थतीवर िथमोपचार शोधून काढणारे अमेररकेचे डॉक्टर हेन्री हेहम्लच याांचे १७ डडसेंबर रोजी डनधन झाले. ते ९६ वषाांचे होते.  १९७०मध्ये त्याांनी व्यक्तीच्या ओटीपोटात मवलशष्ट् पद्धतीने दाब देऊन श्वासनललका व अन्ननललका मोकळी करण्याचे तांत्र शोधले. Page No. 90

 त्याांच्या या तांत्राने ४० वषाांत अनेकाांचे िाण वाचले. ही पद्धती ‘हेहम्लच मॅन्युव्हर’ म्हणून ओळखली जाते.  अशा अटीतटीच्या िसांगी िाण वाचवणारृा काही उपकरणाांचे पेटांटही त्याांनी घेतले होते.  त्याांच्या या तांत्राची कुचेष्ट्ा झाली असली तरी नांतर त्याला जगात मान्यता ममळाली.  लव्हएतनाम युद्धात त्याांच्या ‘हेहम्लच चेस्ट डरेन व्हॉल्व्ह’ने अनेक सैडनकाांचे िाण युद्धभूमीवर वाचवले.  हेन्री हेहम्लच याांचा जन्म डेलावरमधील मवलममिंग्टन येथे झाला. त्याांचे वडील सामालजक कायृकते होते.  वेल कॉनेल मेडडकल कॉलेजमधून ते १९४३मध्ये पदवीधर झाले. नांतर छातीचे शल्यमचडकत्सक झाले. ते डनवासी डॉक्टर म्हणून काम करीत होते.  मसनमसनाटीच्या झेमवयर मवद्यापीठात ते िाध्यापक होते , तर हेहम्लच इहन्स्टटय़ूटचे अध्यक्षही होते.  त्याांची पत्नी जेन हहने त्याांच्यासमवेत ‘व्हॉट डॉक्टर वोंट टेल यू’ नावाचे एक पुस्तक ललहहले आहे. हाँगकाँगला जाण्यासाठी भारतीय पयदटकांना णव्हसा अननर्वायद  भारतातून हााँगकााँगला जाण्यासाठी आता भारतीय पयृटकाांना लव्हसा घ्यावा लागणार आहे. याआधी भारतातून हााँगकााँगला जाण्यासाठी लव्हसा लागत नसे.  नवीन

वषाृच्या

सुरुवातीपासून

भारतीय

Page No. 91

पयृटकाांना

हााँगकााँगला

जाण्यासाठी िी-अराइव्हल रलजस्टरेशन डकिंवा जाण्यापूवी नोंदणी करावी लागणार आहे.  आतापयांत, १४ डदवसाांपेक्षा कमी काळ हााँगकााँगमध्ये राहण्यासाठी लव्हसाची आवश्यकता नव्हती.  हााँगकााँगमध्ये आसरा घेणारृा डनवाृमसताांच्या सांख्येत सातत्याने वाढ होत होती त्यामुळे हा डनणृय घेण्यात आला आहे.  दरवषी हााँगकााँगला हजारो डनवाृमसताांचे अजृ येतात. या डनवाृमसताांना परवानगी ममळेपयांत त्याांना तेथे राहण्याची आलण खाण्याची मोफत व्यवस्था केली जाते.  भारताव्यमतररक्त पाडकस्तान, लव्हएतनाम, बाांग्लादेश या देशातून अनेक डनवाृमसत अजृ करतात. एटीक े ला दुसरृांदा आयएसएलचे जेतेपद  अटीतटीच्या लढतीत पेनल्टी शूटआऊटवर ऍटलेडटको द कोलकता (एटीके) सां घाने हहरो इांडडयन सुपर लीग (आयएसएल) फुटबॉल स्पधेचे जेतेपद ममळमवले.  सौरव गाांगुलीची सहमालकी असलेल्या एटीके सांघाने केरळा ललास्टसृला पेनल्टी शूटआऊटमध्ये ४-३ अशा फरकाने हरवून दुसरृाांदा मवजेतेपद पटकामवले.  तर समचन तेंडुलकरची सहमालकी असलेल्या केरळास दुसरृाांदा या स्पधेत उपमवजेतेपदावर समाधान मानावे लागले.  नवी मुांबईत दोन वषाांपूवी झालेल्या अांमतम लढतीत कोलकताने केरळास एका गोलने हरवून जेतेपद ममळमवले होते. Page No. 92

तगमळनाडूतील शररया न्यायालयांर्वर बंदी  तममळनाडूतील मलशदीांमध्ये भरणारृा शररया न्यायालयाांवर मद्रास उच्च न्यायालयाने बांदी घालण्याचे आदेश डदले आहेत.  अडनवासी भारतीय अलदुल रहमान याांनी दाखल केलेल्या यामचकेवर न्यायाधीश सांजय कौल व एम. सुांदर याांच्या खांडपीठाने हा डनणृय डदला आहे.  चेन्नईतील अण्णा सलाई मलशदीत अगदी न्यायव्यस्थेनुसार न्यायालय सुरू असल्याचे डनदशृनास आणून देत अशा हठकाणी फक्त िाथृना होणे अपेलक्षत असल्याचे न्यायालयाने स्पष्ट् केले.  या न्यायालयाांत समन्स बजावणे , मववाह, तलाकसांबां धी िकरणाांवर सुनावणी घेणे, अशी अन्य कामे पार पडतात.  राज्य सरकारने अशा शररया न्यायालयाांवर बांदी घालून त्याबाबतचा अहवाल चार आठवड्ात न्यायालयास सादर करण्याचे आदेश डदले आहेत. रेयाल मानद्रदला क्लब गर्वश्वकरंडक स्पधेचे गर्वजेतेपद  स्टरायकर लिहस्तआनो रोनाल्डोच्या हॅटडटरकच्या जोरावर रेयाल माडद्रदने कलशमा अाँटलसृचा ४-२ असा पराभव करून क्लब मवश्वकरांडक स्पधेत मवजेतेपद ममळमवले.  रोनाल्डोसाठी हे मवजेतेपद खास ठरले. या वषी त्याने चॅांडपयन्स लीग, युरोडपयन चॅांडपयन्स लीग अशा दोन मवजेतेपदाबरोबरच वषाृतील सवोत्कृष्ट् फुटबॉलपटूचा डकताबही ममळमवला आहे.  क्लब मवश्वकरांडक स्पधेच्या अांमतम सामन्यात रेयालसाठी रोनाल्डोने तीन, तर Page No. 93

करीम बेन्झेंमाने एक गोल केला. स्पधेतील सवोत्कृष्ट् खेळाडूसाठी रोनाल्डोच ‘गोल्डन बॉल’चा मानकरी ठरला. पानकस्तानमध्येही नोटाबंदी  काळ्या पैशावर डनयांत्रणासाठी भारताने घेतेल्या नोटबांदीच्या डनणृयाचे अनुकरण पाडकस्तानने केले आहे.  काळ्या पैशाला लगाम घालण्यासाठी पाच हजाराची नोट बांद करण्याचा िस्ताव पाडकस्तानच्या सांसदेत बहूमताने पाररत करण्यात आला आहे.  पाच हजाराची नोट चलनातून रद्द केल्याने देशातील भ्रष्ट्ाचार व काळ्यापैशावर डनयांत्रण आणणे सोपे होणार असल्याचे िस्तावात म्हटले आहे.  त्यानुसार येत्या तीन ते पाच वषाांत पाच हजार रुपयाांच्या नोटा टप्प्याटप्प्याने मागे घेण्यात येणार आहेत.

Page No. 94

पीएसआय परीक्षेसाठीची र्वयोमयाददेत र्वाढ  पोललस उपडनरीक्षक (PSI) पदाच्या परीक्षेसाठीची वयोमयाृदा वाढमवण्यात आली असून, त्यासांबांधीची सूचना महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाने िमसद्ध केली आहे.  आता पोललस उपडनरीक्षक पदाच्या भरतीकरीता कमाल वयोमयाृदा खुल्या वगाृतील उमेदवाराांसाठी ३१ वषे आलण मागासवगीय उमेदवाराांसाठी ३४ वषे करण्यात आली आहे.  या सुधाररत डनणृयामुळे पात्र ठरणारृा उमेदवाराांना पुढील वषीच्या पोललस उपडनरीक्षक पूवृपरीक्षेसाठी अजृ भरण्यासाठीची मुदत वाढमवण्यात आली आहे.  अजृ सादर करून ऑनलाईन पद्धतीने परीक्षा शुल्क भरण्याची मुदत ३१ डडसेंबर २०१६ आहे. त्यानांतर ती वेबललिंक बांद होईल.  तसेच, स्टेट बाँकेत शुल्क भरावयाचे असल्यास त्यासाठी आवश्यक चलनाची डिांट आऊट ३१ डडसेंबरपयांतच घेता येईल. ते चलन बाँकेत २ जानेवारीपयांतच स्वीकारले जाणार आहे. त्यानांतर भरलेले शुल्क अवैध ठरेल. आसाराम लोमटे यांना सान्हत्य अकादमी पुरस्कार  ‘आलोक’ या कथासांग्रहातून खेड्ातील वास्तवाचे भेदक मचत्रण करणारे आसाराम लोमटे याांना साहहत्य अकादमी पुरस्कार जाहीर झाला आहे.  २२ फेब्रुवारी रोजी आसाराम लोमटे याांना हा पुरस्कार िदान करण्यात येणार Page No. 95

आहे. १ लाख रुपये रोख आलण मानमचन्ह असे या पुरस्काराचे स्वरुप असते.  आलोक या कथासांग्रहासाठी त्याांना मराठी भाषेसाठीचा हा पुरस्कार जाहीर झाला आहे.  या कादांबरीत सहा कथाांचा समावेश असून कथासांग्रहातून लोमटे याांनी ग्रामीण भागातील वास्तव माां डले होते.  कोंकणी भाषेसाठीच्या साहहत्य अकादमी पुरस्कारासाठी काले बाांगर या कादांबरीसाठी अॅडमवन जे एफ डडसूझा याांची डनवड झाली आहे.  २८ भाषाांसाठीचे साहहत्य अकादमी पुरस्कार जाहीर करण्यात आले असून तर साहहत्य अकादमी भाषा सन्मान या पुरस्कारासाठी ६ साहहहत्यकाांची डनवड करण्यात आली आहे. आरबीआयकडून ५ आंतरराष्टिीय बँकांर्वर कारर्वाई  डनयमाांचे उल्लांघन केल्यािकरणी ररझव्हृ बाँक ऑफ इांडडयाने ५ आांतरराष्ट्रीय बाँकाांवर दांडात्मक कारवाई केली आहे.  यात बाँक ऑफ अमेररका, बाँक ऑफ टोडकओ-ममत्सुमबशी, डॉएश बाँक, बाँक ऑफ स्कॉटलांड, स्टॅण्डडृ चाटृडृ बाँकेचा समावेश आहे.  या बाँकाांवर परकीय मवडनमय व्यवस्थापन कायद्याचे उल्लांघन केल्यामुळे ररझव्हृ बाँकेने ही कारवाई केली आहे.

(फेमा)

 या िकरणात बाँक ऑफ अमेररका, स्टाँडडृ चाटृडृ बाँक, आरबीएस आलण बाँक ऑफ टोडकयो ममत्सुमबशी तया बाँकाांना १० हजार तर जमृनीच्या डच बाँकेला २० हजाराांचा दांड ठोठावण्यात आल आहे.  आरबीआयने फेमा १९९९च्या कलम ११(३)अांतगृत ही कारवाई करताना खाते, Page No. 96

सूचना, डनदेश, मागृदशृक तत्त्वाांचे उल्लांघन केल्याचा आरोप केला आहे.  आरबीआयने या बाँकाांना बजावलेल्या नोटीसला बाँकाांकडून समाधानकारक उत्तर न ममळाल्याने ही दांडात्मक कारवाई करण्यात आली आहे. २०० ननन्ष्क्रय राजकीय पक्षांची नोंदणी रद्द  केवळ कागदोपत्रीच अहस्तत्व असलेल्या आलण २००५पासून एकही डनवडणूक न लढमवलेल्या सुमारे २०० राजकीय पक्षाांची नोंदणी रद्द करण्याचा डनणृय डनवडणूक आयोगाने घेतला आहे.  या २०० राजकीय पक्षाांपैकी बहुसांख्य पक्ष केवळ देणग्याांच्या माध्यमातून काळा पैसा पाांढरा करण्याचे काम करीत असल्याचे आयोगाच्या डनदशृनास आले आहे.  येत्या काही डदवसाांत आयोग या पक्षाांची यादी आयकर मवभागाला कळवणार असून, हे पक्ष आर्मथक गैरव्यवहारात गुांतले असल्यास त्याांच्यावर योग्य कायदेशीर कारवाई करण्यात येणार आहे.  डनवडणूक आयोगाने आतापयांत देशभरातील सतराशे ऐशी राजकीय पक्षाांना मान्यता डदली आहे.  यातील भाजप, कााँग्रेस, बहुजन समाज पाटी, तृणमूल कााँग्रेस, कम्युडनस्ट पाटी, माक्सृवादी कम्युडनस्ट पाटी आलण राष्ट्रवादी कााँग्रेस पाटी हे सात पक्ष राष्ट्रीय आहेत. तर, ५८ पक्ष राज्यस्तरावर कायृरत आहेत. औद्योगगक क्षेत्रात क ॅ शलेस र्वेतन  केंद्र सरकारने वेतनमवषयक दुरुस्ती करण्याचा डनणृय घेतला असून, त्यामुळे औद्योमगक क्षेत्रातील वेतन चेक व इलेक्टरॉडनक पद्धतीने करावे Page No. 97

लागणार आहे.  ज्या आस्थापनाांमध्ये १० डकिंवा त्याहून अमधक कामगार आहेत आलण ज्याांचे वेतन १८ हजार रुपये डकिंवा त्याहून अमधक आहे, त्याांचे वेतन रोखीने न देता चेक अथवा इलेक्टरॉडनक पद्धतीने करावे लागेल.  या वेतनमवषयक कायद्यात दुरुस्ती करण्यात येणार असली तरी कामगाराांना रोखीने पगार देण्याचा पयाृय बांद करण्यात आलेला नाही.  लजथे रोजांदारीने काम करणारे कामगार आहेत वा ज्या कामगाराांचे वेतन १८ हजार रुपयाांहून कमी आहे, मतथे त्याांना रोख रकमेत पगार देता येईल.  वेतन कायदा (दुरुस्ती) २०१६नुसार मूळ कायद्याच्या कलम ६मध्ये दुरुस्ती करण्यासाठी केंद्रीय मांडत्रमांडळाने वटहुकुमाचा मागृ डनवडला आहे.  नव्या डनयमाांना तत्काळ हक्रयाहन्वत करण्यासाठी सरकार वटहुकूम आणते. मात्र वटहुकूम सहा महहन्याांसाठी वैध असतो.  या काळात वटहुकुमाचे डनयममत कायद्यात रूपाांतर करण्यासाठी त्याबातचे मवधेयक सांसदेत माां डून मांजूर करून घेणे आवश्यक असते. एआयएफएफच्या अध्यक्षपदी प्रफ ु ल्ल पटेल  िफुल्ल पटेल याांची अलखल भारतीय फुटबॉल महासां घाचे (एआयएफएफ) अध्यक्ष म्हणून पुढील चार वषाांसाठी डनवड करण्यात आली आहे.  डनवडणूक अमधकारी न्या. चांद्र काां डपाल (सेवाडनवृत्त) याांच्या उपस्थस्थतीत डनवडणूक िहक्रया पूणृ करण्यात आली.  पटेल याांना २०१७-२०२० या कालावधीसाठी अध्यक्ष म्हणून घोडषत करण्यात आले. हा त्याांचा अध्यक्षपदाचा सलग मतसरा कायृकाळ आहे. Page No. 98

 एआयएफएफचे तत्कालीन अध्यक्ष डियरांजन दासमुन्शी २००८मध्ये आजारी पडल्यानांतर पटेल िभारी अध्यक्षपदी मवराजमान झाले होते.

अणश्वनला न्क्रक े टर ऑफ द इअर पुरस्कार  आांतरराष्ट्रीय हक्रकेट पररषदेकडूच्या (आयसीसी) ‘हक्रकेटर ऑफ द इअर’ पुरस्कारासाठी भारताचा अष्ट्पैलू खेळाडू रवीचांद्रन अलश्वनची डनवड झाली आहे.  यासाठी आलश्वनला सर गारडफल्ड सोबसृ टरॉफीने गौरमवण्यात येईल. ही टरॉफी लजिंकणारा आलश्वन भारतात मतसरा तसेच जगात १२वा खेळाडू आहे.  याआधी २००४ मध्ये राहुल द्रमवड आलण २०१० मध्ये समचन तेंडुलकर याांना हा पुरस्कार ममळाला होता.  यालशवाय अलश्वनला ‘टेस्ट हक्रकेटर ऑफ द इअर’चाही पुरस्कार ममळाला आहे. राहुल द्रमवड (२००४) आलण गौतम गांभीर (२००९) याांच्यानांतर हा पुरस्कार ममळवणारा अलश्वन भारताचा मतसरा हक्रकेटपटू आहे.  सवोत्कृष्ट् हक्रकेटपटू आलण सवोत्कृष्ट् कसोटीपटू हे दोन्ही पुरस्कार एकाच वषी ममळवणारा अलश्वन हा दुसरा भारतीय खेळाडू ठरला. यापूवी द्रमवडने २००४मध्ये हा पराक्रम केला होता. Page No. 99

 यालशवाय आयसीसीने जाहीर केलेल्या कसोटी सांघामध्ये स्थान ममळवणारा अलश्वन हा एकमेव भारतीय हक्रकेटपटू आहे.  आयसीसीच्या कसोटी सांघाचे नेतृत्त्व इांग्लांडच्या अॅललस्टर कुक याला तर एकडदवसीय सांघाचे नेतृत्त्व मवराट कोहलीला देण्यात आले आहे.  आयसीसीच्या एकडदवसीय सांघात रवीांद्र जडेजा आलण रोहहत शमाृ याांनाही स्थान ममळाले आहे.  आांतरराष्ट्रीय हक्रकेट मवश्वात १४ सप्टेंबर २०१५ ते २० सप्टेंबर २०१६ या वषृभरात केलेल्या सवोत्कृष्ट् काममगरीच्या आधारावर पुरस्कार डदले जातात. पुरस्कार

खेळाडू

सवोत्कृष्ट् एकडदवसीय खेळाडू

हक्वांटन डी कॉक (दलक्षण आडिका)

टी-२० परफॉमृर ऑफ द इयर

कालोस ब्रेथवेट (वेस्ट इांडीज)

हस्परीट ऑफ हक्रकेट

ममस्बा उल हक (पाडकस्तान)

युवा िमतभावान खेळाडू

मुस्तडफझूर रेहमान (बाांगलादेश)

आयसीसीच्या सहयोगी देशाांतील सवोत्कृष्ट् खेळाडू

मोहम्मद शेहजाद (अफगालणस्तान)

सवोत्कृष्ट् एकडदवसीय खेळाडू (महहला)

सुझी बेट्स (न्यूझीलांड)

सवोत्कृष्ट् टी-२० खेळाडू (महहला)

सुझी बेट्स (न्यूझीलांड)

सवोत्कृष्ट् पांच

मरेइस इरॅस्मस

नदल्लीते नायब राज्यपाल नजीब जंग यांचा राजीनामा  डदल्लीते नायब राज्यपाल नजीब जांग याांनी गृहमांत्रालयाकडे राजीनामा डदला आहे. राजीनाम्याचे कारण अद्याप अस्पष्ट् आहे. Page No. 100

 जांग याांचा कायृकाळ सांपण्यासाठी दीड वषाांचा कालावधी बाकी असताना त्याांनी राजीनामा डदला आहे.  आप सरकार डदल्लीत सत्तेत आल्यानांतर डदल्लीचे मुख्यमांत्री अरमविंद केजरीवाल आलण आम आदमी पाटी याांच्याशी जांग याांचे सातत्याने खटके उडाले.  जांग हे ‘केंद्र सरकारचे हस्तक’ असून डदल्ली सरकारच्या कामात ते अडथळे आणतात अशी टीका केजरीवाल वारांवार करायचे.  ६५ वषीय नजीब जांग हे डनवृत्त आयएएस अमधकारी आहेत. तसेच, जाममया ममललया इस्लाममया मवद्यापीठाचे ते उपकुलगुरुही होते.  २०१३च्या जुलैमध्ये त्याांनी डदल्लीचे नायब राज्यपालपद स्वीकारले होते. जांग हे डदल्लीचे २०वे नायब राज्यपाल आहेत. बीएफआयला आंतरराष्टिीय बॉन्क्सिंग असोगसएशनचे पूणद सदस्यत्र्व  सप्टेंबरमध्ये कायाृहन्वत झालेल्या भारतीय बॉहक्सिंग महासां घास (बीएफआय) आांतरराष्ट्रीय बॉहक्सिंग असोमसएशनचे पूणृ सदस्यत्व देण्यात आले आहे.  मॉन्टर्यू, स्वीत्झलांड येथे झालेल्या आांतरराष्ट्रीय बॉहक्सिंग असोमसएशनच्या ७०व्या वार्नषक बैठकीत बीएफआयला पूणृ सदस्यत्व डदले आहे.  पण भारतीय ऑललिंडपक सांघटनेने अजय मसिंग अध्यक्ष असलेल्या या महासांघास अद्याप मान्यता डदलेली नाही.  चार वषाांपूवी म्हणजे २०१२मध्ये डनवडणुकीत गैरव्यवहार झाल्याने भारतीय हौशी बॉहक्सिंग महासांघ बरखास्त करण्यात आला होता.  त्यानांतर दोन वषाांतच बॉहक्सिंग इांडडयाची स्थापना झाली; पण दीड वषाृत Page No. 101

नव्या कायृकाररणीमवरुद्ध अमवश्वास ठराव सांमत झाला.  सप्टेंबर २०१६मध्ये भारतीय बॉहक्सिंग महासांघाची स्थापना झाली. बीएफआयला ममळालेल्या सदस्यत्वामुळे भारतीय बॉक्सरच्या आांतरराष्ट्रीय सहभागाचा मागृ मोकळा झाला आहे. गांधीर्वादी कायदकते अनुपम गमश्र यांचे ननधन  नमृदा िश्ावर पहहल्याांदा आवाज उठमवणारे पयाृवरणवादी व गाांधीवादी कायृकते अनुपम ममश्र याांचे १९ डडसेंबर रोजी डनधन झाले.  त्याांचे व्यहक्तमत्त्व गाांधीवाद्याला साजेसेच साधे , सरळ, मवनम्र, हसतमुख होते. त्याांचे नुकतेच डनधन झाले.  ‘गाांधी मागृ’ या डनयतकाललकाचे ते सांपादक होते. त्याांच्याच ियत्नातून ‘सेंटर फॉर सायन्स अ‍ॅण्ड एनव्हायनृमेंट’ ही सांस्था स्थापन झाली.  पयाृवरणातील मवचारवांतही म्हणून त्याांचे नाव घेतले जात होते. ‘राजस्थान की रजत बूाँदे’ व ‘आज भी खरे है तालाब’ ही पुस्तके त्याांनी ललहहली.  त्याांनी पयाृवरणाचा बारकाईने अभ्यास केला, अनेक योजनाांतील दोष दाखवून डदले. उत्तराखांड व राजस्थानात बांद जलस्रोताांचे पुनरुज्जीवन त्याांनी केले होते.  त्याांचा जन्म महाराष्ट्रातील वधाृ येथे झाला. त्याांचे पदव्युत्तर लशक्षण डदल्ली मवद्यापीठातून झाले. डदल्लीत त्याांनी ‘गाांधी शाांती िमतष्ठान’ची स्थापना केली.  त्याांच्या ‘आज भी खरे हैं तालाब’ या पुस्तकाला २०११मध्ये जमनालाल बजाज पुरस्कार ममळाला होता. मध्यिदेश सरकारने त्याांना चांद्रशेखर आजाद पुरस्कार देऊन सन्माडनत केले. Page No. 102

गगररजा र्वैद्यनाथन तागमळनाडूच्या मुख्य सगचर्व  िाप्तप्तकर मवभागाच्या धाडीांमुळे वादात सापडलेले पी. रामा मोहन राव याांच्या जागी ताममळनाडूच्या मुख्य समचव म्हणून डॉ. मगररजा वैद्यनाथन याांची डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  मुख्य समचवपदासोबत मगररजा वैद्यनाथन दक्षता आयुक्त व िशासकीय सुधारणा आयुक्तपदाचाही अमतररक्त पदभार साांभाळतील.  मगररजा वैद्यनाथन या १९८२च्या बॅचच्या आयएएस अमधकारी आहे. ररझव्हृ बाँक ऑफ इांडडयाचे १९९० ते १९९३ या काळात गव्हनृर असलेले एस. वेंकटीरमणन याांच्या त्या कन्या आहेत. टाटा स्टीलच्या संचालकपदार्वरुन र्वानडयांना हटगर्वले  टाटा स्टीलच्या स्वतांत्र सांचालकपदावरुन नसली वाडडया याांना काढून टाकण्यात आले आहे.  मवशेष सवृसाधारण बैठकीत ९०.८ टक्के समभागधारकाांनी त्याांना काढून टाकण्याच्या िस्तावाला अनुमोदन डदले.  यानांतर त्याांनी आपल्या समभागधारकाांना एक मवस्तृत पत्र ललहहले आहे. त्यामध्ये त्याांनी आपल्यावर झालेल्या आरोपाांना उत्तर डदले आहे.  नसली वाडडया आलण सायरस ममस्त्री याांनी दोघाांनी ममळून सांचालक मांडळाला स्वतःच्या बाजूने वळमवण्याचा ियत्न केला होता असा आरोप रतन टाटाांनी केला होता.  तर मागील आठवड्ात वाडडया याांनी टाटा सन्सचे पदामधकारी आलण रतन Page No. 103

टाटा याांच्यावर ३,००० कोटी रुपयाांचा अब्रू नुकसानीचा खटला टाकला होता. द. अनफ्रक े च्या पीटरसनर्वर दोन र्वषाांची बंदी  द. अडिकेचा माजी हक्रकेटपटू अहल्वरो पीटरसन याच्यावर दोन वषाांची बांदी घालण्यात आली आहे.  भ्रष्ट्ाचाराच्या िकरणात त्याच्यावर ही कारवाई करण्यात आली. ही बांदी १२ नोव्हेंबरपासून लागू राहील.  दलक्षण अडिकेसाठी ३६ कसोटी सामने खेळलेला पीटरसन भ्रष्ट्ाचाराच्या आरोपात बांदीची लशक्षा भोगणारा सहावा खेळाडू आहे.

Page No. 104

भारतीय मन्हलांना आणशया चषक स्पधेत ब्रॉंझपदक  भारतीय महहला हॉकी सांघाने आलशया चषक महहला (१८ वषाांखालील) हॉकी स्पधेत कोररयाचा ३-० असा पराभव करून ब्रॉांझपदक लजिंकले.  ररतुने ४५व्या ममडनटाला गोल करून भारताचे खाते उघडले. त्यानांतर सांगीताने ५५ आलण नांतर ५८व्या ममडनटाला गोल करून भारताचा मवजय डनलित केला.  कोररयन खेळाडूांनीदेखील चाांगले िमतआक्रमण केले. त्याांनी अनेक पेनल्टी कॉनृरदेखील ममळमवले. पण, त्यापैकी एकही साथृकी लागला नाही.  या उल्लेखनीय काममगरीनांतर हॉकी इांडडयाने मवजेत्या सां घातील ित्येक खेळाडूस एक लाख, तर सपोटृ स्टाफला ५० हजार रुपयाांचे रोख पाररतोडषक जाहीर केले. बौगद्धक संपदा हक्क संरक्षण प्रागधकरणाची पुनरदचना  राष्ट्रीय बौमद्धक सांपदा अमधकार धोरणाांतगृत सरकारने पीक वाण आलण शेतकरृाांच्या हक्काांची जपणूक यासाठी बौमद्धक सांपदा हक्क सांरक्षण िामधकरणाची पुनरृचना करण्याचे ठरमवले आहे.  हे सांरक्षण िामधकरण बौमद्धक सांपदा अमधकाराांच्या डनकषाांमध्ये सु धारणा करणे आलण सांकररत वाणाांमध्ये बौमद्धक सांपदेचा वापर करणे यासाठी काम करेल.  त्याचिमाणे भारतीय कृषी सांशोधन पररषदेच्या अखत्यारीत ये णारृा सांस्था, राज्याांमधील कृषी मवद्यापीठे , एनएसएआय (नॅशनल सीड असोमसएशन ऑफ इांडडया) या सांस्थाांशीही िामधकरणाचे सहकायृ असेल. Page No. 105

 सरकारने िामधकरणाला पालमपूर (हहमाचल िदेश), पुणे (महाराष्ट्र) आलण लशवमोगा (कनाृटक) या तीन हठकाणी शाखा कायाृलये सुरू करण्यास परवानगी डदली आहे.  वनस्पतीांच्या बौमद्धक सांपदा अमधकाराांचे त्याचिमाणे स्थाडनक शेतकरृाांनी मवकमसत केलेल्या मबयाण्याांचे सांरक्षण यासाठी हे िामधकरण महत्त्वाचे आहे. णलगबयाच्या गर्वमानाचे अपहरण आणण सुटका  ललमबयाच्या आडिडकया एअरवेजच्या एअरबस ए३२० या मवमानाचे दोन अपहरणकत्याांनी अपहरण केले.  हे मवमान १११ िवासी आलण ७ केमबन क्र ू सदस्याांसह ललमबयातील सेबावरुन डत्रपोली येथे डनघाले होते.  हे अपहणकते गद्दाफी समथृक होते. त्याांनी हे मवमान डत्रपोलीऐवजी हे माल्टा येथील आांतरराष्ट्रीय मवमानतळावर उतरमवले होते.  आपली मागणी पूणृ झाल्यास मवमानातील सवृ िवासी आलण केमबन क्र ू सदस्याांची सुटका केली जाईल असे अपहरणकत्याांचे म्हणणे होते.  त्यानांतर या अपहरणकत्याांशी वाटाघाटी यशस्वी झाल्याने सवृ िवासी व कमृचारृाांची सुटका करण्यात आली.  अपहरणकत्याांशी माल्टामध्ये राजकीय आश्रयाची मागणी केली होती. पण माल्टा सरकारने ही मागणी अमान्य केल्यामुळे अपहरणकत्याांनी शरणागती पत्करली.  माल्टामध्ये मवमान अपहरणाची ही दुसरी मोठी घटना आहे. यापूवी १९८५मध्ये माल्टामध्ये इलजप्त एअर ७३७ हे अपह्रत मवमान उतरवण्यात आले होते. Page No. 106

 २४ तासाांच्या हहिंसक लढ्यानांतर या मवमानातील िवाशाांची सुटका झाली होती. या घटनेत ६२ िवाशाांचा मृत्यू झाला होता. अल्लेप्पो शहरार्वर सीररयन लष्कराने पूणद ननयंत्रण  वषृ २०११मध्ये सुरू झालेल्या गृहयुद्धानांतर सुमारे चार वषाृनांतर सीररयन लष्कराने अल्लेप्पो शहरावर पूणृपणे डनयांत्रण ममळवले आहे.  सीररयातील अल्लेप्पो शहराला बांडखोराांपासून पूणृपणे मुक्त करण्यात आल्याची घोषणा सीररयाच्या लष्कराकडून करण्यात आली.  याबरोबरच गेल्या एक महहन्याांपासून पूवृ अलेप्पोमध्ये सुरू असलेला रक्तरांलजत सां घषृही सांपुष्ट्ात आला आहे. या आांदोलनात आतापयांत ३ लाख १० हजार लोक मारले गेले आहेत.  सीररयन लष्कराने आतापयांत देशातील अलेप्पो, होम्स, हमा, दममश्क आलण लताडकया या पाच िमुख शहराांवर डनयांत्रण ममळवले आहे..  सीररयाचे राष्ट्राध्यक्ष: बशर अल असद

Page No. 107

पासपोटद ननयमांत मोठे फ े रबदल  परराष्ट्र व्यवहार राज्यमांत्री व्ही.के. मसिंग याांनी पारपत्र (पासपोटृ) डनयमाांत मोठे फेरबदल २३ डडसेंबर रोजी जाहीर केले.  पासपोटृ िहक्रया वेगवान आलण सोपी होण्यासाठी परराष्ट्र मांत्रालयाने हे पाऊल उचलले आहे. नव्या डनयमानुसार नागररकाांसाठी अजृ िहक्रया सोपी असेल. महत्र्वाचे बदल  साधू व सांन्यासी याांना आता त्याांच्या जैमवक पालकाांऐवजी आध्याहत्मक गुरूांच्या नावाचा उल्लेख करण्याची परवानगी. मात्र त्याांना गुरूच्या नावाचा उल्लेख असलेला डकमान एक पुरावा द्यावा लागेल.  २६ जानेवारी १९८९नांतर जन्मलेल्या सवृ अजृदाराांना पारपत्र ममळण्यासाठी जन्मतारखेचा पुरावा म्हणून जन्म िमाणपत्र सादर करणे अडनवायृ होते. आताही हे िमाणपत्र चालणार असले, तरी ते अडनवायृ असणार नाही.  आधार काडृ, ई-आधार, पॅन काडृ, शाळा सोडल्याचा दाखला, स्थलाांतर िमाणपत्र, डरायलव्हांग लायसन्स, मतदान ओळखपत्र, एलआयसी पॉललसी बााँ ड, इत्यादी दस्तावेज जन्म तारखेचा पुरावा म्हणून ग्रा् धरले जातील.  कोणताही जन्म दाखला नसलेल्या अनाथ व्यक्ती आपल्या अनाथालयाच्या िमुखाकडून जन्मताररख डनलित करून त्याचा अमधकृ त दाखला पारपत्र ममळमवण्यासाठी जोडू शकतात.  आपल्या मवभागाकडून ओळखपत्र, नाहरकत िमाणपत्र ममळवण्यास अडचणी येत असलेल्या सरकारी कमृचारृाांना आता िमतज्ञापत्रािारे पासपोटृ ममळवता येईल. Page No. 108

 एकल पालकाला पारपत्रात आपल्या जोडीदाराचे नाव जाहीर करण्याची गरज नसेल. त्याांच्या पारपत्रावर जोडीदाराऐवजी पालक डकिंवा कायदेशीर ताबा असलेल्या व्यक्तीचे नाव देता येईल.  अजृदाराला यापुढे कोणतेही मववाह िमाणपत्र सादर करावे लागणार नाही. जर अजृदार घटस्फोडटत असेल, तर त्याला घटस्फोटत िमाणपत्रही सादर करण्याची गरज नाही.  दत्तक घेतलेल्या मुलाांनाही दत्तक घेतल्याचे िमाणपत्र सादर न करता, ज्याांनी दत्तक घेतले आहे, त्याांच्याकडून पत्र अजाृसोबत जोडावे लागेल.  आई डकिंवा व‍डडलाांचे नाव पासपोटृवर नमूद केले जाऊ नये अशी अजृदार व्यक्तीची इच्छा असेल तर तीही आता मान्य होणार आहे.  यापुढे कोणतांही अॅनेक्सेस अटेस्टेटड, शपथपत्र, नोटरी करुन देण्याची गरज नाही. सवृ अॅनेक्सेस अजृदार स्वत: ललहून पासपोटृसाठी सादर करु शकतो.  पासपोटृसाठी याआधी १५ अॅनेक्सेस असायचे, ते आता १५ वरुन ९ वर आणले आहेत. युर्वा भारतीय संघाला आणशया करंडक स्पधेचे गर्वजेतेपद  भारताने श्रीलांकेवर मात करत मतसरृाांदा १९ वषाांखालील आलशया करांडक हक्रकेट स्पधेचे मवजेतेपद ममळमवले. भारताने यापूवी २०१२ आलण २००४मध्ये या स्पधेचे मवजेतेपद ममळमवले होते.  कणृधार अलभषेक शमाृच्या अष्ट्पैलू काममगरीच्या जोरावर भारताने अांमतम सामन्यात यजमान श्रीलांकेचा ३४ धावाांनी पराभव केला.  भारताने िथम फलांदाजी करताना हहमाांशु राणा आलण शुभम मगल याांच्या Page No. 109

अधृशतकी खेळीच्या जोरावर ८ बाद २७३ धावाांची मजल मारली होती.  भारतीय सां घाच्या २७४ धावाांच्या आव्हानाचा पाठलाग करताना श्रीलांकेचा डाव ४८.४ षटकाांत २३९ धावाांतच सांपुष्ट्ात आला.  सामन्यात २९ धावा आलण ४ मवकेट घेणारा अलभषेक शमाृ सामनावीर ठरला. तर हहमाांशू राणाला माललकावीराचा पुरस्कार देण्यात आला.  तसेच सवोत्कृष्ट् एकडदवसीय युवा पदापृण पुरस्कारासाठी राहुल चहर, कमलेश नागरकोटी आलण हेत पटेल या भारतीयाांची डनवड करण्यात आली. नजीब जंग यांचा राजीनामा नामंजूर  डदल्लीचे नायब राज्यपाल नजीब जांग याांनी डदलेला राजीनामा केंद्र सरकारने तूताृस मांजूर केलेला नाही.  सध्या पदावर कायम राहण्याची सूचना जांग याांना करण्यात आली आहे. यामुळे जांग याांना आपला िस्तामवत गोवा दौरा रद्द करावा लागला आहे.  जांग याांनी यानांतरही आग्रह धरला तर पुढच्या महहन्यात त्याांच्या जागी नवी डनयुक्ती केली जाऊ शकते. सेहर्वाग नक िं ग्ज इलेव्हन पंजाबचा प्रणशक्षक  भारताचे फलांदाजीचे िलशक्षक सांजय बाांगर याांनी डकिंग्ज इलेव्हन पांजाब या इांडडयन िीममयर लीग (आयपीएल) िेन्टी-२० हक्रकेट स्पधेतील सांघाच्या मुख्य िलशक्षकपदाचा राजीनामा डदला आहे.  त्यामुळे आता पांजाबच्या िलशक्षकपदाची सूत्रे भारताचा माजी सलामीवीर वीरेंद्र सेहवागकडे सोपवण्यात आली आहेत. तो गेली दोन वषे या सां घाचा Page No. 110

सल्लागार म्हणून काम पाहत आहे.  २०१४च्या आयपीएल हांगामाआधी सहाय्यक िलशक्षकपदाची सूत्रे बाांगर याांनी स्वीकारली. त्यानांतर त्याांची मुख्य िलशक्षक म्हणून नेमणूक करण्यात आली.  या वेळी पांजाबने आियृकारक काममगरीचे िदशृन करताना अांमतम फेरीपयांत मजल मारत उपमवजेतेपद िाप्त केले होते.

भाग्यर्वान ग्राहक आणण नडणज-धन व्यापार योजना  डनिलनीकरणाांनतर डडलजटल डकिंवा कॅशलेस व्यवहाराांना चालना देण्यासाठी ग्राहकाांना आलण व्यापारृाांना पुरस्कार देण्याची योजना ‘डनती’ आयोगातफे जाहीर करण्यात आली.  यानुसार ‘भाग्यवान ग्राहक योजना’ आलण ‘डडलज-धन व्यापार योजना’ नावाने दोन योजना सुरू करण्यात येणार असून त्या अांतगृत एकूण ३४० कोटी रुपयाांची बलक्षसे देण्यात येणार आहेत.  या योजनेचा गरीब, मध्यमवगीय ग्राहक आलण छोट्या व्यापारृाांना फायदा व्हावा, हा वगृ डडलजटल क्राांतीचा भाग बनावा हा या योजनाांचा मुख्य उद्देश आहे.  ‘द नॅशनल पेमेंट कॉपोरेशन ऑफ इांडडया’ (एनपीसीआय)च्या माध्यमातून योजनेची अांमलबजावणी केली जाईल. Page No. 111

 २५ डडसेंबरपासून (नाताळ) पुढील १०० डदवस म्हणजेच १४ एडिलपयांत या योजना राबवली जाणार आहेत.  या योजनेतील भव्यतम सोडत १४ एडिल २०१७ रोजी म्हणजे डॉ. बाबासाहेब आांबेडकर याांच्या जयांतीडदवशी काढण्यात येईल.  या योजनाांचा भर सामान्य ग्राहक आलण लघु व मध्यम व्यापारी याांच्यावर असेल आलण त्याांना डडलजटल व्यवहाराांसाठी िेररत केले जाईल.  डनती आयोगाचे मुख्य कायृकारी अमधकारी: अममताभ काांत दररोजचे आणण सािान्हक पुरस्कार  लकी ग्राहक योजनेअांतगृत २५ डडसेंबर २०१६ ते १४ एडिल २०१७ या काळात दररोज १५,००० ग्राहकाांना ित्येकी १००० रुपयाांची कॅशबॅक बलक्षसे.  यालशयावाय दर आठवडय़ाला ७००० ग्राहकाांना १ लाख, १० हजार आलण ५ हजार रुपयाांची बलक्षसे.  डडलजधन व्यापार योजनेअांतगृत दर आठवडय़ाला ७००० व्यापारृाांना ५० हजार, ५००० आलण २५०० रुपयाांची बलक्षसे देण्यात येतील.  १४ एडिल २०१७ रोजी मवजेत्या ग्राहकाला १ कोटी, दुसरृा क्रमाांकाला ५० लाख आलण मतसरृा क्रमाांकाला २५ लाख रुपयाांचे बलक्षस डदले जाईल.  तर व्यापारृाांना ५० लाख, २५ लाख आलण ५ लाख रुपये डकिंमतीची एकूण तीन बलक्षसे डदली जाणार आहेत. योजनेत सहभागी होण्यासाठी पात्रता  ५० ते ३००० रुपयाांपयांतचे डडलजटल व्यवहार त्यासाठी पात्र असतील.  यूपीआय, यूएसएसडी, आधार काडाृशी सांलग्न डडलजटल पेमेंट यांत्रणा, रुपे काडृ याांच्या माध्यमातून केलेले कॅशलेस व्यवहार पात्र असतील. Page No. 112

 मात्र खासगी क्र े डडट काडृ आलण खासगी कांपन्याांनी डदलेली ई-वॉलेट्स याांच्या माध्यमातून केलेले व्यवहार योजनेत पात्र ठरणार नाहीत.  ग्राहक व व्यापारृाांच्या डडलजटल व्यवहार आयडीांमधून लकी डरॉ काढून मवजेते ठरवले जातील. गर्वराट कोहली देशातील सर्वादत लोकनप्रय व्यन्क्तमत्त्र्व  फोलसृ इांडडयाने २०१६ या वषाांतील देशातील लोकडिय व्यक्तीांची यादी जाहीर केली असून, त्यात मवराट कोहली देशातील सवाृत लोकडिय व्यहक्तमत्त्व ठरले आहे.  तसेच सवाृमधक कमाई करणारृा भारतीय खेळाडूांच्या यादीत भारतीय कसोटी सां घाचा कणृ धार मवराट कोहली िथम स्थानावर आहे.  कोहली वषृभरातील १३४.४४ कोटीांच्या कमाईसह िथम स्थानावर आहे. तर महेंद्रमसिंग धोनी १२२.४८ कोटीांच्या कमाईसह दुसरृा स्थानावर आहे.  समचन तेंडुलकरने हक्रकेटमधून डनवृत्ती स्वीकारली असली तरी सवाृमधक कमाई करणारृा भारतीय खेळाडूांच्या यादीत तो मतसरृा स्थानावर आहे.  लोकडियतेच्या यादीत कोहलीनांतर सलमान आलण शाहरूख याांचा क्रमाांक आहे. धोनी चौर्थया आलण अममताभ बच्चन पाचव्या क्रमाांकावर आहेत.  सलमान खान २७० कोटीांसह सवाृमधक कमाई करणारा भारतीय सेललडब्रटी आहे. तर शाहरूख खान २२१.७५ कोटीांसह दुसरृा स्थानावर आहे.  सवाृमधक कमाई करणारृा सेललडब्रटीांच्या यादीत टेलललव्हजन कॉमेडी शो कलावांत कडपल शमाृ सातव्या स्थानावर आहे. Page No. 113

अशोक स्तंभाचे गचत्रकार नदनानाथ भागदर्व यांचे ननधन  राष्ट्रीय बोधमचन्ह अशोक स्तांभाचे डडझाईन करणारृा कलाकाराांच्या सांचातील सहकलाकार िख्यात मचत्रकार डदनानाथ भागृव याांचे इांदूरमध्ये २४ डडसेंबर रोजी डनधन झाले. ते ८९ वषाांचे होते.  भागृव हे एक दशकाहून अमधक काळ हृदयासांबांधी मवकाराांनी ग्रस्त होते. त्याांच्यावर अॅांलजओप्लास्टीही करण्यात आली होती.  १ नोव्हेंबर १९२७ रोजी मध्य िदेशातील बैतूल लजल््ात मुलताई जन्मलेल्या भागृव याांनी भारतीय सांमवधानातील पाां डुललपीची काही पानेही तयार केली होती.  कला भवन शाांती डनकेतनचे कलागुरु नांदलाल बोस याांचे ते लशष्य होते. बोस याांनीच सांमवधानातील पाां डुललपीची पाने तयार करण्यासाठी भागृव याांची डनवड केली होती.  कपड्ाांमधील िमसद्ध मधुबनी पेंटीांग ही त्याांचीच देणगी होती. त्याांच्या वॉश पेंटीांग मचत्रकला जगात िमसद्ध होती.  १९५०च्या दशकात युरोपमधील वल्डृ आटृ टूरमध्येही त्याांच्या मचत्राांचा समावेश करण्यात आला होता. या मचत्राांसाठी त्याांना सुवणृपदकाने सन्माडनत करण्यात आले होते.

Page No. 114

अग्नी-५ या आंतरखंडीय क्षेपणास्त्ाची चाचणी  भारताच्या सवाांत लाांब पल्ल्याच्या आलण अण्वस्त्र वाहून नेण्यास सक्षम सांपूणृ स्वदेशी बनावटीच्या अग्नी ५ या आांतरखांडीय क्षेपणास्त्राची चाचणी करण्यात आली.  ओडडशा डकनारृालगत व्हीलर बेटावरून डडफेन्स ररसचृ ऍण्ड डेव्हलपमेंट ऑगृनायझेशनकडून (डीआरडीओ) या तीनस्तरीय भरीव िॉपेलांट क्षेपणास्त्राचे िक्षेपण करण्यात आले.  ही लाांब पल्ल्याच्या क्षेपणास्त्राची ही चौथी मवकासात्मक चाचणी, तर दारुगोळ्यातील धातूचे मसललिंडर वापरून घेतलेली ही दुसरी चाचणी आहे. अग्नी-५  १७ मीटर लाांब जममनीवरून जममनीवर मारा करणारृा अग्नी ५ या स्वप्नातीत क्षेपणास्त्राचा पल्ला ५००० डकलोमीटर एवढा आहे. सांपूणृ क्षमतेनुसार मारा करण्यासाठी अग्नी-५ चे ३ टप्पे आहेत.  हे क्षेपणास्त्र वाहतुकीसाठी सोपे असून, अपेलक्षत लक्ष्य गाठण्यासाठी कुठूनही डागता येईल अशा पद्धतीने मवकमसत केले आहे.  आलशयातील बहुताांश िदेश आलण युरोपातील लक्ष्य क्षमता त्यामध्ये आहे. उत्तर चीनमध्येही हे क्षेपणास्त्र पोचू शकते.

भेदण्याची

 या क्षेपणास्त्राच्या याआधी एडिल २०१२, सप्टेंबर २०१३ व जानेवारी २०१५मध्ये चाचण्या करण्यात आल्या होत्या. मात्र, त्या पूणृपणे यशस्वी झाल्या नव्हत्या.  स्टरॅटर्जजक फोसेस कमाां डला सुपूदृ करण्याआधीची अग्नी-५ ची ही शेवटची Page No. 115

चाचणी होती.  स्टरॅटर्जजक फोसेस कमाां डची (एसएफसी) स्थापना २००३मध्ये करण्यात आली आहे. देशाच्या अण्वस्त्राांच्या डनयांत्रणाचे काम स्टरॅटर्जजक फोसेस कमाां डकडे आहे.  सध्या फक्त अमेररका, रलशया, चीन, िान्स, डब्रटन या देशाांकडे ५००० डकमी पल्ल्याची क्षेपणास्त्रे आहेत. ५००० डकमी पल्ल्याचे क्षेपणास्त्र असलेला भारत जगातील सहावा देश आहे. नब्रनटश पॉप गायक मायकल जॉजद यांचे ननधन  डब्रडटश पॉप गायक मायकल जॉजृ याांचे २५ डडसेंबर रोजी वयाच्या ५३व्या वषी डनधन झाले.  जॉर्जजओस डकररयाकोस पनाईओटोऊ असे त्याांचे पूणृ नाव होते. जॉजृने १९८०मध्ये ममत्र ऍण्ड्ू ररजेले याच्या साथीने वॅम हा बाँड सुरु केला.  क्लब टरॉडपकॅना, लास्ट लिसमस, केअरलेस मवस्पर आलण फेथ या अल्बम्समुळे मायकल जॉजृ अनेकाांच्या लक्षात आहेत.  यशस्वी गायक असण्याबरोबर ते गीतकारही होते. वेक मी अप बीफोर यू गोगो, यांग गन्स आलण िीडम ही त्याांची गाणी िचांड गाजली.  ८०-९०च्या दशकात ते िचांड लोकडिय होते. चार दशकाांच्या करीयरमध्ये जगभरात त्याांच्या १०० कोटी पेक्षा जास्त अल्बमची मवक्री झाली.  सहजसोपी चाल, जनसामान्याांना उत्कांटपणे लभडणारा आवाज, त्यामध्ये खोलवर असलेले दु:ख यामुळे जॉजृ मायकल लोकडिय होते.  चीनमध्ये डनबां ध असताना जॉजृ चीनमध्ये जाऊन गायले होते. त्यावेळी त्याांना Page No. 116

मोठी िमसद्धी ममळाली होती.  जॉजृ मायकल याांची जीवनशैलीदेखील थोडी बेधुांद होती. त्याांना अांमली पदाथृ सेवन करण्याची सवय लागली होती. त्यामुळे त्याांना काही वेळा तुरुांगवासदेखील भोगावा लागला होता.  जॉजृला दोनवेळा ग्रॅमी पुरस्कार ममळाला होता. तसेच जॉजृच्या जीवनावर आधाररत 'अ डडफरेंट स्टोरी' हा मचत्रपट २००५मध्ये िदर्जशत झाला होता. गमथून चक्रर्वती यांचा राज्यसभा खासदारकीचा राजीनामा  तृणमूल कााँग्रेसच्या मतडकटावर राज्यसभेत दाखल झालेले अलभनेते ममथून चक्रवती याांनी २६ डडसेंबर रोजी खासदारकीचा राजीनामा डदला आहे.  िकृती अस्वास्र्थयामुळे त्याांनी राजीनामा डदला असून त्याांच्या खासदारकीचा कायृकाळ सांपण्यासाठी आणखी दीड वषाांचा कालावधी बाकी होता.  तृणमूल कााँग्रेसने फेब्रुवारी २०१४मध्ये राज्यसभेत खासदार म्हणून पाठवले होते.

ममथून

चक्रवती

याांना

 मात्र पलिम बांगालमधील बहुचर्मचत शारदा घोटाळ्यात ममथून चक्रवती याांचे नाव आल्याने ते अडचणीत आले होते. यािकरणी ममथून चक्रवती याांना सक्तवसुली सांचालनालयाने समन्सही बजावले होते.  ममथुन चक्रवती याांची सांसदेतील काममगरी फारशी चमकदार नव्हती. राज्यसभेत ममथुन चक्रवती याांच्या हजेरीचे िमाण फक्त १० टक्केच होते.  राज्यसभेतील चचेत त्याांनी कधीच सहभाग घेतला नव्हता. तसेच त्याांनी राज्यसभेत कधी िश्ही उपस्थस्थत केला नव्हता. Page No. 117

शाहरुख खानला डॉक्टरेट पदर्वी  हैदराबादेमधील मौलाना आझाद राष्ट्रीय उदूृ मवद्यापीठाकडून अलभनेता शाहरुख खानला डॉक्टरेट पदवीने गौरवण्यात आले आहे.  या मवद्यापीठाच्या ६व्या दीक्षान्त समारांभात राष्ट्रपती िणव मुखजींच्या हस्ते शाहरुखला हा सन्मान िदान करण्यात आला आहे.  ऊदूृ भाषा आलण सांस्कृतीला िोत्साहन देण्यासाठी डदलेल्या योगदानाखासाठी राजीव सराफ याांनाही शाहरुख खानसोबत डॉक्टरेटने सन्माडनत करण्यात आले. २५५ राजकीय पक्षांची नोंदणी रद्द  डनवडणूक आयोगाने देशातील २५५ राजकीय पक्षाांना यादीतून हटमवले असून, यात महाराष्ट्रातील २५ राजकीय पक्षाांचा समावेश आहे.  रद्द करण्यात आलेल्या या राजकीय पक्षाांनी डनवडणूक आयोगाकडे नोंदणी केलेली आहे; पण २००५नांतर या पक्षाांनी एकही डनवडणूक लढमवलेली नाही. देणग्या आलण करातून सूट याचा लाभ या पक्षाांकडून घेण्यात येत होता.  या राजकीय पक्षाांनी डनवडणूकच लढमवली नाही आलण याच कारणास्तव त्याांची नोंदणी डकिंवा मान्यता रद्द करण्याचा अमधकार डनवडणूक आयोगाला नाही.  त्यामुळे केवळ कागदोपत्री असणारृा या पक्षाांमवरुद्ध कायृवाहीसाठी आयोगाने केंद्रीय ित्यक्ष कर बोडाृला एक पत्र देऊन या पक्षाांना यादीतून Page No. 118

हटमवण्याबाबत साांमगतले.

देशातील २० हजार एनजीओंची नोंदणी रद्द  परदेशी डनधी डनयांत्रण कायद्याचे (एफसीआरए) उल्लांघन करणारृा २० हजार मबगर सरकारी स्वयांसेवी सांस्थाांची (एनजीओ) एफसीआरएअांतगृत झालेली नोंदणी रद्द करण्यात आली आहे.  अशा एनजीओांचा एफसीआरएचा परवाना रद्द करण्यात आला असून, त्याांना आता परदेशातून डनधी स्वीकारता येणार नाही.  केंद्रीय गृहमांत्रालयाच्या अखत्याररत असलेल्या परदेश मवभागाला अशा िकारच्या कारवाईचे अमधकार आहेत.  देशभरात आतापयांत एकूण ३३ हजार एनजीओ अमधकृतरीत्या कायृरत होते. या कारवाईनांतर त्याांची सांख्या १३ हजार झाली आहे.  एनजीओांकडून सुरू असलेल्या कामकाजाची तपासणी वषृभरापासून सुरू असून, त्यातून समोर आलेल्या माहहतीनुसार ही कारवाई करण्यात आली आहे. परदेशी ननधी ननयंत्रण कायदा Page No. 119

 १९७६मध्ये तत्कालीन पांतिधान इांडदरा गाांधी याांना देशाच्या कारभारात ‘मवदेशी’ हात हस्तक्षेप करीत आहे असे वाटले. त्यावेळी सरकारने िथमच स्वयांसेवी व सरकारी सांस्थाांना परवानगी आवश्यक असल्याची अट लागू केली.  त्यानांतर परदेशी डनधी डनयांत्रण कायदा सन २०१०मध्ये करण्यात आला. त्यानुसार व्यक्ती, सांस्था, कांपनी याांनी परदेशातून डकती िमाणात डनधी घ्यायचा, डकती खचृ करायचा, यावर या कायद्याने काही र्ननबध घातले आहेत.  तसेच, देशहहतास बाधा आणणारे िकार या डनधीच्या जोरावर सुरू नाहीत ना, यावरही सदर कायद्यािारे नजर ठेवली जाते.  डॉ. मनमोहन मसिंग सरकारने एफसीआरए कायदा आणखी कडक केला होता. मोदी सरकारनेही आता या कायद्याची कठोरपणे अांमलबजावणी करायला सुरुवात केली आहे.  गेल्या तीन वषाांत साठपेक्षा अमधक देशाांनी स्वयांसेवी सांस्थाांवर कारवाई केली आहे. त्यात चीन, रलशया, इलजप्त आघाडीवर आहेत. सुरेश कलमाडी यांना आयओएचे आजीर्वन अध्यक्षपद  राष्ट्रकुल क्रीडा स्पधेतील आर्मथक गैरव्यवहारिकरणी अडचणीत आलेले सुरेश कलमाडी याांची भारतीय ऑललहम्पक असोमसएशनच्या (आयओए) आजीवन अध्यक्षपदी डनवड करण्यात आली आहे.  परांतु सध्याच्या पररस्थस्थतीत हे पद स्वीकारणे योग्य नसल्याचे साांगत कलमाडी याांनी आयओएचे आजीवन अध्यक्षपद स्वीकारण्यास नकार डदला आहे. Page No. 120

 २०१०मध्ये डदल्लीत आयोजन करण्यात आलेल्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पधेच्या आयोजनात मोठ्या िमाणात आर्मथक गैरव्यवहार झाल्याचे समोर आले होते.  फसवणूक व कटकारस्थानच्या आरोपावरून कलमाडी याांना सुमारे १० महहने तुरुांगात काढावे लागले होते. तसेच त्याांना आयओएचे अध्यक्षपदही गमवावे लागले होते.  कलमाडी याांच्यासोबतच बॉहक्सिंग महासांघाचे वादग्रस्त माजी अध्यक्ष अभय चौटाला याांचीही आजीवन अध्यक्ष म्हणून डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  इांडडयन नॅशनल लोकदलाचे नेते असलेल्या अभयमसिंह चौटाला याांच्यावर बेहहशेबी उत्पन्नािकरणी खटला सुरू आहे.  अभय चौटाला याांनी याआधी मवमवध क्रीडा सां घटनाांवर िशासक म्हणून काम पाहहले आहे. तसेच ते सध्या हरयाणा ऑललहम्पक सांघटनेचे अध्यक्ष आहेत.  आयओएच्या वार्नषक सवृसाधारण बैठकीत सवृ माजी अध्यक्षाांची आजीवन अध्यक्षपदी डनयुक्ती करण्याचा डनणृय घेण्यात आला.  यालशवाय भारतीय हौशी बॉहक्सिंग महासांघाला पुन्हा परवानगी ममळावी यासाठी डत्रसदस्यीस सममतीही नेमण्याचा डनणृय घेण्यात आला आहे. शंख घोष यांना ज्ञानपीठ पुरस्कार जाहीर  िमसद्ध बांगाली कवी व समीक्षक शांख घोष याांना साहहत्यातील सवोच्च सन्मान असलेला ज्ञानपीठ पुरस्कार जाहीर झाला आहे. अकरा लाख रुपये रोख व वाग्देवीची िमतमा असे या पुरस्काराचे स्वरूप आहे.  कवी व समीक्षक यालशवाय लशक्षण क्षेत्रात त्याांनी मोठे काम केले आहे. आडदम लता गुलमोमय, मुखो बारो, सामालजक नॉय, बाबोरेर िाथृना, डदिंगुली रातगुली, डनहहता पतलछाया या त्याांच्या साहहत्यकृती मवशेष Page No. 121

गाजल्या.  त्याांच्या साहहत्यकृतीांचे हहिंदी, मराठी, आसामी, पांजाबी व मल्याळम तसेच पांजाबी या भारतीय तसेच काही परदेशी भाषाांत भाषाांतर झालेले आहे.  त्याांना २०११मध्ये पद्मभूषण हा सन्मान ममळाला, त्यालशवाय साहहत्य अकादमी पुरस्कार, सरस्वती सन्मान, रवीांद्र पुरस्कार, नरमसिंहदास पुरस्कार हे इतर मानाचे पुरस्कार त्याांना पूवीच ममळाले आहेत.  घोष याांचा जन्म आता बाांगलादेशात असलेल्या चाांदपूर येथे १९३२मध्ये झाला. त्याांचे लशक्षण कोलकात्यात झाले.  त्याांनी टागोराांवर काही डनबांधही ललहहले आहेत. टागोराांवर अमधकारवाणीने लेखन करणारे साहहहत्यक म्हणून ते पररमचत आहेत.  डदल्ली मवद्यापीठ, मसमल्याची इांडडयन इहन्स्टटय़ूट ऑफ अ‍ॅडव्हान्स स्टडीज तसेच मवश्वभारती मवद्यापीठात त्याांनी िाध्यापक म्हणून काम केले आहे.  ताराशांकर, मवष्णू डे, सुभाष मुखोपाध्याय, आशापूणाृ देवी, महाश्वेता देवी या बांगाली ज्ञानपीठ मवजेत्याांमध्ये आता शांख घोष याांचाही समावेश झाला आहे. ९५ कोटी भारतीय इंटरनेट सुगर्वधांपासून र्वंगचत  अ‍ॅसोचेम आलण डेलॉइट याांनी केलेल्या सांयुक्त पाहणीत भारतातील फक्त ३० ते ३५ कोटी लोक इांटरनेटचा वापर करत असल्याचे आढळून आले आहे.  ‘सायबर गुन््ाांमवरोधी धोरणात्मक राष्ट्रीय उपाय’ असे या अहवालाचे शीषृक असून डडलजटल साक्षरतेचा िसार आवश्यक असल्याचे या अहवालात म्हांटले आहे. अहर्वालातील ठळक मुद्दे Page No. 122

 दुगृम भागाांपयांत डडलजटल सेवा पोहचवण्यासाठी सध्या अहस्तत्वात असलेल्या सरकारी पायाभूत सोयीांचा मवस्तार करणे गरजेचे.  शाळा, महामवद्यालये आलण मवद्यापीठाांमध्ये देऊन डडलजटल साक्षरतेचा िसार होणे आवश्यक.

सांस्थात्मक

िलशक्षण

 ‘डडलजटल भारत’ आलण ‘कुशल भारत’ याांचा एकाहत्मक उपक्रम आखून त्याअांतगृत गरजूांना िलशक्षण डदले जावे. त्यात खासगी क्षेत्रातील सांस्थाांचा समावेश असावा.  डडलजटल साक्षरता वाढमवण्यासाठी स्थाडनक भाषा आलण तांत्रज्ञान याांची साांगड घातली जावी.  देशात डडलजटल व्यवहाराांवर भर डदला जात असला तरी सायबर गुन््ाांचा धोका वाढत आहे. ते रोखण्यासाठी कठोर उपाययोजना केले जाणे महत्त्वाचे आहे.  स्वस्त इांटरनेट, डेटा योजना, स्माटृफोनच्या घटत्या डकमती अशी अनुकूल पररस्थस्थती असूनही ९५ कोटी भारतीय इांटरनेट सुमवधाांपासून वांमचत आहेत. हररयाणात धार्वणार देशातील पन्हली क ॅ टरनपलर टिेन  िवासी वाहतूक वेगवान आलण सुलभ करण्यासाठी हररयाणातील गुरुग्राममध्ये देशातील पहहली कॅटरडपलर टरेनची सुमवधा सुरू करण्यात येणार आहे.  कॅटरडपलटर रेल्वेचे डडझाईन भारतीय रेल्वेमध्ये कायृरत असलेल्या अश्वनी उपाध्याय या अमधकारृाने तयार केले आहे.  एमआयटीमधून पीएचडी झालेल्या इममल जेकब याांच्या मदतीने उपाध्याय Page No. 123

याांनी कॅटरडपलर टरेनची सांकल्पना मवकमसत केली आहे.  अश्वनी उपाध्याय याांनी एमआयटीमधून पीएचडी केली असून या सांकल्पनेसाठी यासाठी त्याांना एमआयटीचा पुरस्कारदेखील ममळाला आहे.  हररयाणाचे मुख्यमांत्री मनोहरलाल खट्टर याांनी त्याांच्या कायाृलयाला कॅटरडपलर टरेनच्या िकल्पात िाधान्याने लक्ष घालण्यास साांमगतले आहे.  कॅटरडपलर टरेनचे वजन कमी असते. ही टरेन मेटरो डकिंवा मोनोरेलसारखी असते. १०० डकलोमीटर िमततास वेगाने कॅटरडपलर टरेन धावू शकते.  एक टरेन रुळाांवरुन जात असताना दुसरी टरेन रुळाांच्या खालील बाजूने जाऊ शकते, हे कॅटलडपलर टरेनचे वैलशष्ट्य आहे.

Page No. 124

गर्वरल व्ही. आचायद आरबीआयचे नर्वे डेप्युटी गव्हनदर  केंद्र सरकारने ररझव्हृ बाँकेच्या डेप्युटी गव्हनृरपदी न्यूयॉकृ युडनव्हर्मसटीतील अथृशास्त्र मवषयाचे िाध्यापक मवरल व्ही. आचायृ याांची डनयुक्ती केली आहे.  उर्जजत पटेल याांची गव्हनृरपदी डनयुक्ती झाल्यानांतर ररक्त झालेल्या डेप्युटी गव्हनृरपदी आचायृ याांची तीन वषाांसाठी ही डनयुक्ती करण्यात आली आहे.  देशाचे पतधोरण डनलित करताना आता एन एस मवश्वनाथन, एस एस मुांद्रा, आर गाांधी या इतर तीन डेप्युटी गव्हनृरबरोबर आचायृ याांचाही सहभाग असेल.  आचायृ हे न्यूयॉकृ मवद्यापीठातील स्टनृ स्कूल ऑफ मबझनेस येथे २००८पासून िोफेसर म्हणून कायृरत आहेत.  आचायृ याांनी १९९५मध्ये मुांबई आयआयटीतून कम्प्युटर सायन्स आलण इांलजनीअररिंगमधील पदवी िाप्त केली आहे. २००१मध्ये न्यूयॉकृ युडनव्हर्मसटीतून त्याांनी पीएचडी पूणृ केली आहे.  २००१ ते २००८ या कालावधीत त्याांनी लांडन स्कूल ऑफ इकॉनॉममक्समध्ये अध्यापनही केले आहे. त्याांनी बाँक ऑफ इांग्लांडमध्येही काम केले आहे.  बाँका आलण मवत्तीय सांस्था आलण कॉपोरेट कजाृचे मूल्याांकन यासारख्या मवषयाांमध्ये आचायृ याांनी सांशोधन केले आहे.  अनेक आांतरराष्ट्रीय जनृल्समध्ये त्याांचे शोधडनबांध िमसद्ध झाले आहेत. नुकताच त्याांना आर्मथक क्षेत्रातील उभरते नेतृत्व म्हणून पुरस्कार ममळाला आहे.  आचायृ याांना सांगीतक्षेत्रातही रस असून त्याांनी सांगीतबद्ध केलेला एक Page No. 125

अल्बमही बाजारात आला आहे. यातील गीते ऋडषकेश व िाजक्ता रानडे याांनी गायली आहेत. जुन्या नोटा बाळगल्यास दंडात्मक कारर्वाई  १० पेक्षा अमधक ५०० आलण १००० रुपयाांच्या जुन्या नोटा जवळ बाळगल्यास दांडात्मक कारवाई करण्याचा डनणृय केंद्रीय मांडत्रमांडळाच्या बैठकीत घेण्यात आला आहे.  या बैठकीत यासांदभाृतील वटहुकूम जारी करण्यास मांजुरी देण्यात आली असून, हा वटहुकूम लवकरच राष्ट्रपतीांकडे पाठवला जाणार आहे.  या अध्यादेशानुसार ३० डडसेंबरनांतर जुन्या नोटा बाळगणारृाांना १० हजार रुपये दांड डकिंवा जप्त रकमेच्या पाच पट रक्कम यापैकी जी जास्त रक्कम असेल मततका दांड आकारला जाईल.  या िकरणात कोणत्याही तुरुांगवासाची तरतूद करण्यात आलेली नसून, यािकरणातील डकमान दांड १० हजार रुपये असणार आहे.  पाचशे आलण हजारच्या जुन्या नोटा बाँकेत जमा करण्यासाठी ३० डडसेंबरपयांतची मुदत देण्यात आली आहे.  नोटाबांदीच्या ५० डदवसाांत आतापयांत बाँकाांमध्ये ९० टक्के म्हणजे १४ लाख कोटी रुपयाांच्या जुन्या नोटा जमा झाल्या आहेत. उवृररत १० टक्के रक्कम अद्याप जमा होऊ शकलेली नाही. नदल्लीच्या नायब राज्यपालपदी अननल बैजल  नजीब जांग याांनी डदल्लीच्या नायब राज्यपालपदाचा डदलेला राजीनामा राष्ट्रपती िणव मुखजी याांना मांजूर केला आहे. Page No. 126

 केंद्रीय गृहमांत्रालयाने या पदासाठी आता अडनल बैजल याांची याांचे नाव सुचमवले असून आता राष्ट्रपतीांनीही त्याांच्या नावाला मांजुरी डदली आहे. त्यामुळे बैजल हे डदल्लीचे २१वे नायब राज्यपाल असतील.  कायृकाळ पूणृ होण्यास १८ महहने बाकी असताना नजीब जांग याांनी काही डदवसाांपूवी डदल्लीच्या नायब राज्यपालपदाचा राजीनामा डदला होता.  ७० वषीय बैजल हे १९६९च्या बॅचचे आयएएस अमधकारी आहेत. अटलमबहारी वाजपेयी सरकारच्या काळात बैजल याांनी गृहसमचव म्हणून काम केले होते.  केंद्र सरकारच्या मवमवध खात्याांमध्ये त्याांनी काम केले असून नगर मवकास मांत्रालयातील समचवपदावरुन ते २००६मध्ये डनवृत्त झाले होते.  डदल्ली मवकास िामधकरणाचे उपाध्यक्ष म्हणूनही त्याांनी काम केले आहे. ‘मववेकानांद इांटरनॅशनल फाऊांडेशन’ या मथिंक-टॅांकचेही ते सदस्य होते.  जवाहरलाल नेहरू नागरी पुनर्ननमाृण अलभयान (जेएनएनयूआरएम) या मोहीमेची सांकल्पना आलण अांमलबजावणीत बैजल याांचा मोलाचा वाटा होता. मध्यप्रदेशचे माजी मुख्यमंत्री सुंदरलाल पटर्वा यांचे ननधन  मध्यिदेशचे माजी मुख्यमांत्री सुांदरलाल पटवा याांचे २८ डडसेंबर रोजी हृदयमवकाराने डनधन झाले. ते ९२ वषाांचे होते.  केंद्रीय मांत्री राहहलेल्या सुांदरलाल पटवा याांनी मध्यिदेशचे दोन वेळा मुख्यमांत्रीपद भूषवले आहे.  सुांदरलाल पटवा याांचा जन्म ११ नोव्हेंबर १९२४ मध्ये झाला होता. त्याांनी आपली राजकीय कारडकदीची सुरूवात जनसां घापासून केली होती. Page No. 127

 १९७७मध्ये ते जनता पाटीशी जोडले गेले. पटवा हे १९७७मध्ये मछिंदवाडामधून पोटडनवडणूक लढवून खासदार झाले होते.  १९९८मध्ये झालेल्या सावृडत्रक डनवडणुकीत मात्र त्याांना पराभवाचा सामना करावा लागला होता. ‘स्टार र्वॉसद’ फ े म अणभनेत्री क ॅ री नफशर यांचे ननधन  १९७७साली िदर्जशत झालेल्या ‘स्टार वॉसृ’ या मचत्रपटातील डिन्सेस लेया म्हणून नावारुपास आलेल्या अलभनेत्री कॅरी डफशर याांचे डनधन झाले आहे.  १९७५मध्ये अलभनेता वॉरन मबटीसोबतच्या ‘शॅम्पू’ या मचत्रपटािारे डफशर याांनी मचत्रपटसृष्ट्ीमध्ये पदापृण केले होते.  या सुपरहहट मचत्रपटानांतर कॅरी डफशर याांनी ऑहस्टन पॉवसृ, द ललूस ब्रदसृ, चार्जलज एन्जेल्स, हॅना अॅण्ड हर मसस्टसृ, हस्क्रम ३ आलण व्हेन हॅरी मेट सॅली अशा अनेक मचत्रपटाांमध्ये काम केले होते.  १९७७साली िदर्जशत झालेल्या ‘स्टार वॉसृ’ या मचत्रपटाने कॅरी डफशर याांनी मवशेष लोकडियता ममळाली.  त्याांची ही भूममका आलण 'हेल्प मी ओबी वन, यु आर माय ओन्ली होप' हा सांवाद आजही मचत्रपट रमसकाांच्या स्मरणात आहे.  हॉललवूडपटाांमध्ये धीट, सक्षम आलण काहीशा मचडखोर स्वभावाच्या व्यहक्तरेखा साकारण्याला डफशर याांनी िाधान्य डदले होते.  गेल्या बरृाच काळापासून डफशर व्यसनाच्या आहारी गेल्या होत्या. त्यासोबतच त्याांचे मानमसक सांतुलनही मबघडले होते. त्याांच्यावर उपचारही सुरु होते. Page No. 128

शणशकला यांच्याकडे अण्णाद्रमुक पक्षाची धुरा  तममळनाडूच्या डदवांगत मुख्यमांत्री जयलललता याांच्या डनकटवतीय व्ही.के. शलशकला (मचनम्मा) याांची सवृसांमतीने ऑल इांडडया अण्णाद्रमुक पक्षाच्या (एआयडीएमके) सरमचटणीसपदी डनवड करण्यात आली आहे.  अण्णाद्रमुक पक्षातील पदाांच्या रचनेनुसार सरमचटणीसपदी असलेली व्यक्ती पक्षाची िमुख असते. गेली तीस वषे हे पद जयलललता याांच्याकडे होते.  लोकसभेचे उपसभापती एम. थांबीदुराई, ज्येष्ठ नेते पनरुती एस. रामचांद्रन, राज्याचे मांत्री, पक्षाचे आमदार आलण खासदार या बैठकीला उपस्थस्थत होते.  पक्षामध्ये शलशकला याांच्या नेतृत्वाला कोणाचेही अांतगृत आव्हान नाही. पक्षाचे लजल्हा समचव आलण मवमवध मवभागाांच्या अध्यक्षाांनी यापूवीच शलशकला याांच्या नेतृत्वाला मान्यता डदली होती.  यालशवाय अण्णा द्रमुकच्या या सवृसाधारण बैठकीत जयलललता याांचा जन्मडदवस राष्ट्रीय कृषी डदन म्हणून साजरा करण्यात यावा हा ठरावही मांजूर करण्यात आला. इस्रो एकाच र्वेळी ८३ उपग्रह प्रक्षेनपत करणार  भारतीय अवकाश सांशोधन सां घटना (इस्रो) एकाच वेळी ८३ उपग्रह अवकाशात सोडून एक नवा मवश्वमवक्रम करणार आहे.  जानेवारी २०१७मध्ये इस्रो ३ भारतीय व ८० परकीय उपग्रह पीएसएलव्हीसी३७ या िक्षेपकातून एकाच वेळी सोडणार आहे.  जानेवारी महहन्याच्या शेवटच्या आठवड्ात ही मोहीम राबमवली जाईल. याची तारीख अद्याप डनलित झालेली नाही. Page No. 129

 यातील ८० उपग्रह इस्राईल, कझाडकस्तान, नेदरलॅांड्‍स, हस्वत्झलांड व अमेररका या देशाांचे आहेत. या सवृ उपग्रहाांचे एकडत्रत वजन ५०० डकलोग्रॅम आहे.  कॅटोसॅट-२ या भारतीय उपग्रहाचे वजन ७३० ग्रॅम, तर आयएनएस-आयए व आयएनएस-१बी या उपग्रहाांचे वजन ३० डकलो आहे.  जून २०१६मध्ये इस्रोने श्रीहरीकोटा येथून पीएसएलव्ही-सी३४ िक्षेपणातून २० उपग्रह अवकाशात सोडले होते. ती इस्रोची उत्तम काममगरी होती.  २००८मध्ये १० उपग्रह एकाच वेळी सोडण्यात आले होते. आतापयांत इस्रोने ५० परकी उपग्रहाांचे िक्षेपण केले आहे.  इस्रोचे अध्यक्ष: ए. एस. डकरण कुमार रोनाल्डो आणण सांतोस यांना ग्लोब फ ु टबॉल पुरस्कार  ररअल माडद्रदचा फुटबॉलपटू लिहस्तयानो रोनाल्डो आलण युरो अलजिंक्यपद लजिंकून देणारे पोतुृगालचे िलशक्षक फनाृ डो साांतोस याांचा ग्लोब फुटबॉल पुरस्काराने सन्मान करण्यात आला आहे.  रोनाल्डोने यांदा िमतष्ठेचे युरो अलजिंक्यपद देशाला िथमच लजिंकून डदले. याचिमाणे ररअल माडद्रदला मवक्रमी ११वे युरोडपयन मवजेतेपद लजिंकून डदले.  िान्समध्ये झालेल्या युरोडपयन स्पधेत साांतोस याांनी पोतुृगालच्या मवजयाचा अध्याय ललहहला.  डडसेंबर २०१६मध्ये रोनाल्डोने िमतष्ठेचा बॅलॉन डी’ओर पुरस्कार चौर्थयाांदा लजिंकण्याचीही डकमया साधली होती.

Page No. 130

पशुधन संजीर्वनी योजना  ित्येक नागररकासाठी मवलशष्ट् ओळख क्रमाांक (यूआयडी) देण्याच्या धतीवर आता दुधाळ जनावराांसाठीही यूआयडी देण्याचा सरकारचा ियत्न आहे. कृषी खात्याच्या पशुधन सांजीवनी योजनेतून हे यूआयडी डदले जातील.  दुधाळ जनावरे रोगमुक्त ठेवणे आलण दुग्धोत्पादन वाढमवणे हे उहद्दष्ट् गाठण्यासाठी ही योजना महत्वपूणृ आहे.  त्यासाठी ित्येक जनावराचा तपशील हाताशी असावा आलण त्याांच्या आरोग्याचीही काळजी घेतली जावी, यासाठी ही योजना उपयुक्त ठरणार आहे.  सुमारे साडेआठ कोटी पशूांची माहहती यातून सांग्रहीत केली जाणार असून, ित्येक दुधाळ जनावरासाठी हेल्थ काडृ (आरोग्यमवषयक तपलशलाांच्या नोंदी असलेले काडृ) डदले जाईल.  त्यामध्ये जनावराची जात, वय, लसीकरण, आहार याांसारख्या नोंदी असतील. ही सांपूणृ माहहती राष्ट्रीय पातळीवरील डाटाबेसमध्ये जमा केली जाईल.  देशभरातील सवृ दुधाळ जनावराांच्या नोंदी घेऊन त्याांना यूआयडी देण्याची िहक्रया आगामी दोन वषाांत (२०१९ पयांत) पूणृ होणे अपेलक्षत आहे.  या पाहणीतून उपललध होणारी आकडेवारी, जनावरे खरेदीसाठी कजृ देणारृा बॅांकाांसाठीही लाभदायक ठरणार आहे. एलईटीचे दोन नेते जागगतक दहशतर्वादी घोनषत  अमेररकेने पाडकस्तानातील लष्कर-ए-तोयबा (एलईटी) या सां घटनेच्या Page No. 131

मोहम्मद सरवर आलण शाहीद महमूद दोन नेत्याांना ‘जागमतक दहशतवादी’ घोडषत केले आहे.  अमेररकेच्या अथृ खात्याने याांना जागमतक दहशतवादी जाहीर केले आहे. लष्करचे हे दोन्ही नेते सध्या पाडकस्तानात वास्तव्याला आहेत.  एलईटीचा वररष्ठ अमधकारी असलेला मोहम्मद सरवर हा १० वषाांहून अमधक काळ लाहोरमध्ये असून त्याने सांघटनेत अनेक पदे भूषवली आहेत.  शाहीद महमूद हा दीघृकाळापासून कराचीमध्ये एलईटीचा वररष्ठ सदस्य असून २००७पासून त्याचा या सां घटनेशी सांबांध आहे.  त्याने एलईटीची डनधी गोळा करणारी शाखा असलेल्या ‘फलह-इइन्साडनयत फाऊांडेशन’ (एफआयएफ)चा उपाध्यक्ष म्हणून काम पाहहले आहे.  यालशवाय एलईटीच्या ‘अल मुहम्मडदया स्टुडांट्स’ या मवद्याथी सांघटनेला अमेररकेने दहशतवादी सां घटना जाहीर केले आहे.  लोकाांची भरती करण्यासाठी आलण युवकाांचे सां घटनात्मक कायृक्रम आयोलजत ही एलईटीची सांघटना काम करते.  लष्कर-ए-तोयबाला अमेररकेने डडसेंबर २००१मध्येच दहशतवादी सांघटना घोडषत केले होते. अ‍ॅना इव्हानोणव्हक आंतराष्टिीय टेननसमधून ननर्वृत्त  सर्मबयाची टेडनसपटू २९ वषीय अ‍ॅना इव्हानोलव्हकने िकृतीच्या कारणास्तव आांतराष्ट्रीय टेडनसमधून डनवृत्ती जाहीर केली आहे.  जुलै २०१६मध्ये अ‍ॅना इव्हानोलव्हकने जमृनीचा माजी फुटबॉलपटू बॅहस्टयन श्वेनस्टायगरशी मववाह केला होता. Page No. 132

 िेंच खुली स्पधाृ लजिंकल्यानांतर इव्हानोलव्हकने १२ आठवडे जागमतक क्रमवारीत अव्वल स्थान कायम राखले होते.  परांतु त्यानांतर आठ वषाांत मतला एकदाच अव्वल दहामध्ये स्थान ममळवता आले. सध्या ती जागमतक क्रमवारीत ६५व्या स्थानावर आहे.  मतने कारकीदीत एकूण १५ डललूटीए व ५ आयटीएफ जेतेपदाांना गवसणी घातली आहे. पानकस्तानच्या अणुऊजादप्रकल्पाचे उद्घाटन  पाडकस्तानचे पांतिधान नवाझ शरीफ याांनी ३४० मेगावॅट ऊजाृडनर्ममती करणारृा अणुऊजाृिकल्पाचे २८ डडसेंबर रोजी उद्घाटन केले.  पाडकस्तानातील ममआनवली लजल््ात या अणुिकल्पाचे हठकाण असून चष्मा ३ असे या िकल्पाला नाव देण्यात आले आहे.  पाडकस्तान ऍटोममक एनजी कममशन (पीएईसी) व चायना नॅशनल न्यूहक्लअर कॉपोरेशन (सीएनएनसी) याांच्या सांयुक्त भागीदारीतून हा अणुऊजाृ िकल्प साकारण्यात आलेला आहे.  आगामी वषाृमध्ये चष्मा ३च्या धतीवर सी ४ िकल्प उभारणी करण्यात येणार आहे.

Page No. 133

भारत इंटरफ े स फॉर मनी अ‍ॅपचे उद्घाटन  मोबाइल आलण अांगठय़ाचा ठसा एवढीच आवश्यकता असणारे आधार क्रमाांकावर आधारलेल्या ‘भीम’ नावाच्या पेमेंट अ‍ॅपचे पांतिधान नरेंद्र मोदी याांनी ३० डडसेंबर रोजी उद्घाटन केले.  ‘भारत इांटरफेस फॉर मनी’ असे या अ‍ॅपचे पूणृ नाव आहे. पण त्यावरून ‘भीम’ असे राजकीयदृष्ट्य़ा सूचक असणारे नामालभधान मोदीांनी केले आहे.  यािारे ‘लेस कॅश’ मोहहमेला थेट राज्यघटनेचे लशल्पकार डॉ. बाबासाहेब आांबेडकर याांच्याशी जोडण्याचा ियत्न मोदीांनी केला आहे. ‘भीम’ अ‍ॅपबद्दल  दोन आठवडय़ाांत हे अ‍ॅप पूणृपणे कायाृहन्वत होणार आहे. तूताृस अ‍ॅपवरून ३० बाँकाांचे व्यवहार होऊ शकतात.  सध्या हे अ‍ॅप फक्त अाँडरॉइडवर उपललध असून युडनफाइड पेमेंट इांटरफेस (यूपीआय)च्या माध्यमातून पैशाांची देवाणघेवाण करते.  त्यासाठी कोणताही िहक्रया कर नाही. मात्र वापरकत्याांची बाँक व्यवहाराांवरील कर लावू शकते.  ‘भीम’वरून व्यवहार करण्यासाठी पैसे पाठमवणारा आलण स्वीकारणारा या दोघाांचेही ‘यूपीआय’सक्षम बाँकेत खाते हवे.  वापरणारृाच्या फोनमध्ये मोबाइल बाँडकिंग सुरू असणे आवश्यक नाही. मात्र वापरणारृाच्या मोबाइल क्रमाांकाची नोंद बाँकेत असणे गरजेचे. एटीएममधून पैसे काढण्याच्या मयाददेत र्वाढ Page No. 134

 ररझव्हृ बाँक ऑफ इांडडयाने १ जानेवारी २०१७पासून एटीएममधून पैसे काढण्याची मयाृदा २,५०० रुपयाांवरून ४,५०० रूपयाांपयांत वाढमवली आहे.  परांतु एका आठवड्ात पैसे काढण्याच्या मयाृदेत कोणताच बदल करण्यात आलेला नाही. अजूनही ही मयाृदा २४,००० इतकी कायम आहे.  नोटाबांदीच्या डनणृयानांतर एटीएममधून तसेच बाँक खात्यामधून पैसे काढण्यावर मयाृदा घालण्यात आली होती.  नोटाबांदी करून कॅशलेस व्यवहाराांना िोत्साहन देण्यासाठी केंद्र सरकारने पाऊल उचलले आहे.  बाँकाांमध्ये जुन्या पाचशे आलण हजार रुपयाांच्या नोटा जमा करण्याची मुदत ३० डडसेंबरला सांपली आहे. भारतीय ऑणलन्म्पक असोगसएशन ननलंगबत  भ्रष्ट्ाचाराचा आरोप असलेल्या सुरेश कलमाडी आलण अभय मसिंग चौताला याांची भारतीय ऑललहम्पक असोमसएशनच्या (आयओए) आजीव अध्यक्षपदी डनवड केल्याबद्दल क्रीडा मांत्रालयाने आयओएवर डनलांबनाची कारवाई केली आहे.  यािकरणी क्रीडा मांत्रालयाने ‘आयओए’ला ‘कारणे दाखवा’ नोटीस बजावली होती. त्याला उत्तर देण्यासाठी ‘आयओए’ला शुक्रवापयांतची मुदत डदली होती.  या मुदतीमध्ये ‘आयओए’ने क्रीडा मांत्रालयाला उत्तर पाठवले नसल्याने त्याांच्यावर ही कारवाई करण्यात आली आहे.  आयओएवर डनलांबनाची कारवाई करण्यात आल्यामुळे त्याांचे कामकाज करण्याचे अमधकार राष्ट्रीय ऑललहम्पक सममतीला देण्यात आले आहेत. Page No. 135

 जोपयांत ‘आयओए’ आपला डनणृय मागे घेत नाही आलण त्याांच्यावरील डनलांबन उठत नाही, तोपयांत त्याांना कोणत्याही िकारचे आर्मथक साहाय्य, सुमवधा देण्यात येणार नाही.  ‘आयओए’ची २७ डडसेंबरला वार्नषक सवृसाधारण सभा घेण्यात आली होती. या सभेत कलमाडी आलण अभयमसिंग चौताला याांची आजीव अध्यक्षपदी डनवड करण्यात आली होती.  याच्या डनषेधाथृ २९ डडसेंबर रोजी नरेंद्र बात्रा याांनी आयओएच्या सहयोगी उपाध्यक्षपदाचा राजीनामा डदला होता.  आयओएचे अध्यक्ष: एन. रामचांद्रन भारताचा गसिंगापूरबरोबर दुहेरी करर्वसुली प्रगतबंध करार  भारताने ३१ डडसेंबर रोजी मसिंगापूरबरोबर दुहेरी करवसुली िमतबांधाचा सुधारीत करार केला.  २०१६ वषाांच्या सुरुवातीला मॉररशस व सायिसबरोबर भारताने असाच करार केला होता.  सुधारीत करारान्वये मसिंगापूरस्थस्थत गुांतवणूकदाराांना भारतातील भाां डवली नफ्यावरील कर सवलतीचा लाभ घेता येणार नाही. यामुळे मसिंगापूरच्या माध्यमातून तयार होणारृा काळ्या पैशाला पायबांद बसेल.  दशकापासून अहस्तत्वात असलेल्या जुन्या करारातील मसिंगापूरमधून येणारृा गुांतवणुकीांकररता असलेल्या सवृ कर सवलती आता रद्द होणार आहेत.  भारतासाठी थेट मवदेशी गुांतवणुकीचे मॉररशस व मसिंगापूर हे दोन िमुख स्रोत आहेत. भारतातील एकूण एफडीआयपैकी या दोन देशाांचा हहस्सा डनम्म्याहून अमधक आहे. Page No. 136

 मसिंगापूरमधून होणारृा गुांतवणुकीवरील नफ्यावर कर लागू करण्याची िहक्रया नव्या आर्मथक वषाांत एडिल २०१७ पासून सुरू होणार आहे. अरुणाचल प्रदेशमध्ये सत्ताबदल  अरुणाचल िदेशातील पीपल्स पाटी ऑफ अरुणाचलने (पीपीए) मुख्यमांत्री पेमा खांडू याांच्यासह ६ आमदाराांना डनलांमबत करत तकाम पाररयो याांना मुख्यमांत्री घोडषत केले होते.  त्यानांतर पेमा खांडू याांच्यासह ३३ आमदाराांनी भाजपमध्ये िवेश केला आहे. यामुळे अरुणाचल िदेशात भाजपचे सरकार स्थापन होण्याची शक्यता आहे.  ६० जागाांच्या या मवधानसभेत आता भाजपची सांख्या ४५ आलण दोन अपक्ष अशी ४७ झाली आहे. त्यात भाजपाचे स्वत:चे १२ आमदार आहेत.  कााँग्रेसचे तीनपैकी दोन आमदारही भाजपाच्या वाटेवर आहेत. त्याांनीही पक्षाांतर केले की मवधानसभेत पीपीएचे लशल्लक राहहलेले १० व एक अपक्ष एवढे अकराच सदस्य मवरोधी बाकाांवर असतील  अशा िकारे पक्षाांतराच्या माध्यमातून का होईना भाजपाला ईशान्येकडील राज्यात िथमच पूणृ बहुमताचे स्वत:चे सरकार आणण्यात यश आले आहे. अमेररक े ची रणशयागर्वरोधात कारर्वाई  अमेररकी अध्यक्षपदाच्या डनवडणुकीतील हॅडकिंगच्या पाश्वृभूमीवर अमेररकेने रलशयाच्या ३५ राजनैमतक अमधकारृाांवर डनलांबनाची कारवाई केली आहे.  यालशवाय रलशयाच्या अमेररकेतील दोन हठकाणच्या कायाृलयाांवर बांदी देखील Page No. 137

घालण्यात आली आहे.  अमेररकेतील रलशयाच्या ३५ राजनैमतक अमधकारृाांना देशात राहण्यास अयोग्य ठरमवण्यात आले असून, मेररलॅांड आलण न्यूयॉकृमधील रलशयाची दोन कायाृलये बांद करण्याचा आदेशही देण्यात आला आहेत.  रलशयाच्या ‘जीआरयू’ आलण ‘एफएसबी’ या दोन गुप्तचर सांस्था आलण या सांस्थाांना सायबर हल्ल्याांसाठी साहहत्याचा पुरवठा करणारृा तीन कांपन्याांच्या मवरोधात कठोर कारवाईचे आदेश देण्यात आले आहेत. चीनमध्ये हस्तीदंत व्यर्वसायार्वर बंदी  हत्तीांच्या सुरक्षतेसाठी हस्तीदांतच्या सवृ िकारच्या व्यवसायावर बांदी घालण्याची घोषणा चीनतफे करण्यात आली आहे. २०१७ अखेरपयांत हस्तीदांताचा सवृ िकारचा व्यवसाय बांद होणार आहे.  ऑक्टोबर २०१६मध्ये नामशेष होणारृा िजातीबाबत साऊथ आडिकेमध्ये झालेल्या आांतरराष्ट्रीय पररषदेच्या दबावानांतर चीनतफे हा डनणृय घेण्यात आला.  जगातील हस्तीदांत व्यवसायात चीनचा ७० टक्के सहभाग आहे. यापूवी केडनया देशाने एडिल २०१६मध्ये १०५ टन हस्तीदांत्त नष्ट् केलेले आहे.

© र्वरील नोट्सबाबत सर्वद हक्क MPSC TOPPERSच्या अधीन असून, यातील कोणताही भाग MPSC TOPPERSच्या लेखी परर्वानगीणशर्वाय कोणत्याही प्रकारे पुनमुदनद्रत नक िं र्वा पुनप्रदकाणशत करता येणार नाही. तसेच याचा व्यार्वसागयक स्तरार्वर र्वापर करता येणार नाही. असे करताना आढळल्यास कॉपीराईट कायद्यांतगदत कारर्वाई करण्यात येईल.

Page No. 138