Mikva Tahara Of Cong Yetev Lev Dsatmar

‫ב"ה‬

‫מקוה‬ ‫ישראל‬ ‫ה'‬

‫קהל יטב לב‬ ‫ד'סאטמאר‬ ‫בנשיאות כ"ק מרן‬ ‫אדמו"ר שליט"א‬ ‫וויליאמסבורג‪,‬‬ ‫ברוקלין ניו יארק‬ ‫יצ"ו‬

‫ושאבתם‬ ‫מים‬ ‫בששון‬ ‫ממעיני‬ ‫הישועה‬

‫אריינפיר‬

‫ב‬

‫שיר ושבח לה' טוען מיר פרעזענטירן דעם‬ ‫פאלגענדן בראשור‪ ,‬וואו איר וועט קענען זען‬ ‫דעם אויסשטעל פון די "מקוה טהרה" וואס‬ ‫ווערט געבויעט דורך קהלתינו הק' אין וויליאמסבורג‪ ,‬און‬ ‫גלייכצייטיג זיך קענען אויסוועלן איינס פון די געוואלדיגע‬ ‫זכותים אדירים אפצוקויפן פון דעם "מעיין הישועות"‪ ,‬שפע‬ ‫ברכה והצלחה‪ ,‬ישועות‪ ,‬רפואות‪ ,‬השפעות טובות‪ ,‬בני‪ ,‬חיי‪,‬‬ ‫מזוני וכל טוב סלה דורך די סגולות פון א מקוה‪.‬‬ ‫באלד נאכדעם וואס קהל עדתינו האט בהסכמת כ"ק מרן‬ ‫רבינו הגה"ק שליט"א מכתיר געווען דעם איש על העדה‬ ‫הגה"צ אבד"ק ור"מ שליט"א‪ ,‬האט דער רב שליט"א זיך‬ ‫אריינגעלייגט בעובי הקורה צו נעמען אויף זיך דעם עול פון‬ ‫אויפבויען און אהערשטעלן די מקוה טהרה פאר די קהלה‬ ‫קדושה און תושבי וויליאמסבורג‪ .‬ווי באקאנט פון הייליגן‬ ‫בעש"ט הק' זי"ע (ווערט געברענגט אין ספה"ק בעש"ט‬ ‫עה"ת פר' יתרו) אויפן פסוק אין חבקוק (ג‪ ,‬יב) בזעם תצעד‬ ‫ארץ‪ ,‬אז דער עיקר תפקיד פון א מנהיג בישראל אין א עדה‬ ‫קדושה זענען די דריי זאכן‪ ,‬ז'ביחה ע'ירובין מ'קוה‪ ,‬מדקדק‬ ‫צו זיין אז די שחיטה‪ ,‬עירובין און טהרת המקוה זאלן זיין‬ ‫בתכלית השלימות‪ ,‬און דורך דעם וועט מען זוכה זיין צו די‬ ‫גאולה השלימה בקרוב‪.‬‬ ‫נאך לאנגע חדשים פון שווערע האראוואניע און‬ ‫אינטענסיווע זוכונגען‪ ,‬איז בעזרת ה' געלונגען אפצוקויפן‬ ‫א גאר גרויסן שטח‪ ,‬וואו עס ווערט אין די טעג געבויעט‬ ‫די "מקוה טהרה" דקהלתינו הק'‪ ,‬וואס וועט פארנוצט ווערן‬ ‫לטהרתן של ישראל‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫עס איז געווארן אריינגעלייגט ספעציעלע ארבעט און כוחות אהערצושטעלן‬ ‫אז די פלענער פון די מקוה זאלן זיין דאס בעסטע געפאסט פאר אונזער‬ ‫ציבור‪ .‬דאס פלאץ‪ ,‬דער אויסשטעל‪ ,‬די איינריכטונגען‪ ,‬אלעס זאל זיין געאייגנט‬ ‫פאר די באקוועמליכקייט פון די באנוצער‪ ,‬און יעצט האלטן מיר ב"ה ביי די‬ ‫ערשטע פאזעס פון אנהייבן די בוי ארבעט בשעה טובה ומוצלחת‪.‬‬ ‫מיר האפן אז ווען די מקוה טהרה וועט זיין פארענדיגט וועט דאס דינען‬ ‫אלס "די מקוה" מיט'ן ה"א הידיעה אין די גאנצע שטאט‪ ,‬און זיכער וועלן די‬ ‫מנדבים בעם וועלכע זענען מנדב פאר די מקוה געניסן פון די לאנגיעריגע‬ ‫זכותים אדירים בהעמדת דורות ישרים ומבורכים‪ ,‬און דער זכות וועט זיי‬ ‫באגלייטן לעולם ועד בזה ובבא‪.‬‬ ‫מיט עהרע‬ ‫וועד קרן הבנין‬

‫כמה מעלות טובות‪:‬‬ ‫* די מקוה וועט דינען די גאנצע שטאט‪,‬‬ ‫שטייענדיג ביים גרעניץ פון וויליאמסבורג‬ ‫און ניי‪-‬וויליאמסבורג‪.‬‬

‫* דער אויסשטעל פון די גאנצע מקוה‬ ‫ווערט דעזיינט אויפן שענסטן און‬ ‫באקוועמסטן פארנעם‪.‬‬

‫* די מקוה וועט שטיין אונטער די עינא‬ ‫פקיחא פון כ"ק מרן רבינו שליט"א והגה"צ‬ ‫אבד"ק ור"מ שליט"א‪.‬‬

‫* אין די מקוה ווערן געבויט ‪ 91‬צימערן‪,‬‬ ‫און באזונדערע ‪ 10‬גרעסערע צימערן‬ ‫פאר כלות‪.‬‬

‫* די גאנצע מקוה ווערט געבויעט מיט‬ ‫די גרעסטע מאס הידורים און חומרות לפי‬ ‫הוראות רביה"ק זי"ע‪.‬‬

‫* די מקוה וועט פיל דערלייכטערן דעם‬ ‫געדרענג און פארנוצט ווערן מיט די‬ ‫גרעסטע מאס פרייוועסי‪.‬‬

‫‪3‬‬

4

‫מקוה‬ ‫ישראל‬ ‫מושיעו‬ ‫בעת‬ ‫צרה‬ ‫(ירמי' יד ח)‬

‫זכות בור טבילה‬

‫‪$180,000‬‬

‫קוואל פון ישועות‪ ,‬רפואות‪ ,‬הצלחה‪,‬‬ ‫פרנסה‪ ,‬נחת‪ ,‬וכל טוב סלה‬

‫‪5‬‬

‫דער בנין אנטהאלט‪:‬‬ ‫• ‪ 58‬שיינע צימערן‬ ‫• ‪ 10‬שאוער צימערן‬ ‫• ‪ 5‬כלה צימערן‬ ‫‪6‬‬

‫"אראפנעמען דעם‬ ‫פרוכת פון‬ ‫ארון הקודש"‪...‬‬ ‫א מקוה איז דאס הייליגסטע וואס איז שייך ביי אידן‪ ,‬און ישראל קדושים‬ ‫הם‪ ,‬זוכט מען שטענדיג צו מאכן די מערסטע הידורים וואס איז נאר שייך‪,‬‬ ‫אז ס'זאל זיין אויסגעהאלטן לויט אלע שיטות און חומרות‪ ,‬און אויך אין‬ ‫גשמיות'דיגן טייל זארגט מען אז ס'זאל זיין צוגעשטעלט מיט די מערסטע‬ ‫און בעסטע באקוועמליכקייטן‪.‬‬ ‫עס ווערט פארציילט א מורא'דיגע מעשה פונעם מהר"ם א"ש זצוק"ל‪ ,‬אז‬ ‫ער איז אמאל געווען אין א שטאט וואו מ'האט נישט געענדיגט די מקוה‪ ,‬ווייל‬ ‫ס'איז נישט געווען גענוג געלט אויסצופלאסטערן דעם וועג צו די מקוה‪.‬‬ ‫האט דער מהר"ם א"ש גערופן די קהלה לייט און זיי געזאגט‪" :‬אויב‬ ‫מ'ענדיגט נישט די מקוה‪ ,‬וועל איך אראפנעמען דעם פרוכת פונעם ארון‬ ‫הקודש‪ ,‬און עס אראפלייגן ווי א טעפיך אויף דער ערד"!‬

‫זכות החדר‬

‫‪$50,000‬‬

‫אייביגער זכות אין העמדת דורות‬ ‫ישרים ומבורכים‬

‫‪7‬‬

8

‫א פראכטפולע‬ ‫שטוב אין די‬ ‫מקוה‪ ,‬איינגערישט‬ ‫מיט אלע‬ ‫באקוועמליכקייטן‬ ‫מיט א אויג‪-‬‬ ‫פארכאפנדע‬ ‫שיינקייט‬

‫‪9‬‬

‫צייכענוגנ פונעם ערשטן שטאק‪ ,‬מיט די‬ ‫צענדליגער שטובער און בורות טבילה‬ ‫‪10‬‬

‫אוועקגעגעבן‬ ‫עולם הבא פאר א מקוה‬ ‫אין ספר מעין גנים ווערט דערציילט (בשם ספר מפעלות צדיקים) אז דער הייליגער מאור‬ ‫עינים זי"ע איז אמאל אדורכגעפארן א שטאט‪ ,‬און ער האט געהערט אז ס'איז נישטא דארט‬ ‫קיין מקוה‪ .‬ווען ער האט געפרעגט די שטאט מענטשן דערוועגן‪ ,‬האבן זיי געזאגט אז די שטאט‬ ‫געפינט זיך אויף א בארג‪ ,‬און ס'איז זייער שווער דארט צו גראבן א מקוה‪.‬‬ ‫האט דער מאור עינים געפרעגט‪ :‬איז דא עמיצער וואס האט געלט‪ ,‬צו קענען באצאלן צו בויען‬ ‫א מקוה? האבן די שטאט מענטשן אנגעוויזן אויף א געוויסן עושר‪ .‬האט זיך דער מאור עינים‬ ‫געוואנדן צום עושר און אים געפרעגט צי פאר'ן פרייז פון זיין (דעם מאור עינים'ס) גאנצן חלק‬ ‫לעולם הבא‪ ,‬איז ער גרייט צו בויען א מקוה? יענער האט גלייך גערן מסכים געווען‪.‬‬ ‫דער מאור עינים האט נישט געטראכט קיין מינוט‪ ,‬ער האט גלייך אונטערגעשריבן א שטר‬ ‫כתוב וחתום‪ ,‬אז ער גיט אים אוועק זיין גאנצע חלק לעוה"ב‪ ,‬און יענער האט טאקע אויסגעצאלט‬ ‫די קאסטן פון בויען די מקוה‪.‬‬ ‫די מעשה איז א געוואלדיגע מוסר השכל איבער דעם חשיבות און וויכטיגקייט פון בויען א מקוה‬ ‫לטהרתן של ישראל‪ ,‬און וואס צדיקים וקדושי עליון זצוק"ל האבן געהאט מסירות נפש דערוועגן‪.‬‬

‫דער בנין המקוה אנטהאלט‬ ‫• ‬ ‫• ‬ ‫• ‬ ‫• ‬ ‫• ‬ ‫• ‬ ‫• ‬ ‫• ‬

‫‪ 58‬שיינע צימערן‬ ‫‪ 10‬שאוער צימערן‬ ‫באזונדערע כלה שטיבער‬ ‫באזונדערע הענדיקעפד שטיבער‬ ‫פריוואטע ווארט‪-‬צימערן לויט'ן געברויך‬ ‫עקסטערע אריינגאנג און ארויסגאנג‬ ‫סאפיסטיקירטע קאמפיוטער סיסטעם אז מ'זאל דארפן וואס ווייניגער ווארטן‬ ‫נאך פארשידענע מעלות‪ ,‬אז ס'זאל זיין דאס בעסטע ברוחניות ובגשמיות‪.‬‬ ‫‪11‬‬

‫צייכענוגנ פונעם צווייטן שטאק‬ ‫‪12‬‬

‫צייכענוגנ פונעם דאך‬ ‫‪13‬‬

‫א "מקוה טהרה" אין‬ ‫דער אלטער היים‬

‫"רב לעבן‪ ,‬איר‬ ‫זענט‬ ‫'איינגעטינקען' אין‬ ‫די מקוה"‪...‬‬

‫אין דער אלטער היים‪ ,‬אין יעדן אידישן מושב בכל עבר‬ ‫ופינה אויף די וועלט‪ ,‬איז די ערשטע זאך געווען א מקוה‪ .‬עס‬ ‫איז געווען א זעלבסט פארשטענדליכע זאך אז עס איז קיין‬ ‫נישט מציאות אז ס'זאל קענען עקזעסטירן א אידישער ישוב‬ ‫אין א פלאץ וואו ס'איז נישטא קיין כשר'ע מהודר'דיגע מקוה‬ ‫טהרה‪ .‬דאס איז דער יסוד בקדושתן של ישראל‪.‬‬ ‫אין אלגעמיין איז דער מקוה געווען ווי א 'מעסטל'‪ ,‬יעדעס‬ ‫ישוב‪ ,‬יעדע איינציגע אידישע קהלה‪ ,‬האט געקענט געמאסטן‬ ‫ווערן איר מעמד ברוחניות דורך די מקוה‪ ,‬אויב האט די קהלה‬ ‫געהאט צוגעשטעלט א מקוה מהודרת לויט אלע חומרות‬ ‫איז דאס געווען א סימן מובהק אז די קהלה איז א ערליכע‬ ‫און אפגעהיטענע‪ ,‬און אירע מיטגלידער זענען מדקדקים‬ ‫במצוות ומתנהגים ע"ד התורה והמצוות‪ ,‬אויב אבער האט‬ ‫זיך אנגעזעהן שוואכקייטן בנוגע די מקוה; עס זענען געווען‬ ‫מכשולות וועלכע זענען נישט תיכף פארראכטן געווארן‪,‬‬ ‫אדער ס'איז בכלל נישט געווען ווער ס'זאל זיך אפגעבן אז די‬ ‫מקוה זאל זיין אויסגעהאלטן‪ ,‬איז געווען א ריכטיגער סימן אז‬ ‫די שטאט איז ווייט נישט אין ארדענונג‪.‬‬ ‫אין יעדן מושב‪ ,‬דארף‪ ,‬שטאט‪ ,‬איז דער ערשטער תפקיד‬ ‫פון די קהלה געווען צו פארזיכערן אז די מקוה איז אינעם‬ ‫בעסטן צושטאנד ברוחניות ובגשמיות‪ .‬די ספרי הפוסקים פון‬ ‫אלע דורות זענען פול מיט שאלות און בירורים איבער די‬ ‫פארשידענע שאלות וואס האט זיך געמאכט בהמשך הימים‬ ‫אין די מקואות‪ ,‬זה בכה וזה בכה האבן די גדולי ישראל זי"ע‬ ‫אנגעוואנדן אלע מיטלען אז אין יעדע אידישע שטאט זאל‬ ‫די מקוה געפירט ווערן בתכלית השלימות‪ ,‬להעמיד דורות‬ ‫ישרים ומבורכים זרע ברך ה' בדרך התורה והטהרה‪.‬‬ ‫הלכות מקואות בכלל איז באקאנט אלס א טיפע און‬ ‫שווערע מקצוע‪ ,‬אנגעהויבן פון די מקורות בדברי חז"ל און די‬ ‫לענגערע סימנים אין שו"ע‪ ,‬יעדער מורה הוראה ווייסט פון די‬ ‫פארשידענע שיטות און חומרות וואס גדולי הפוסקים האבן‬ ‫אלס אריינגעלייגט בהלכות מקוואות‪ ,‬באזונדער איז באקאנט‬ ‫די חומרות פון מרן הדברי חיים זי"ע וואס ער האט געהאט‬ ‫שטארקע חומרות ווי אזוי א כשר'ע מקוה ברויך אויסזען‪.‬‬

‫אין יענע תקופה פלעגט הגאון הצדיק‬ ‫חכימא דיהודאי רבי מיכאל בער ווייסמאנדל‬ ‫זצוק"ל מייסד וראש ישיבת נייטרא קומען‬ ‫זייער פיל צום רבי'ן אדורכשמועסן דברים‬ ‫העומדים על הפרק‪ ,‬ענינים וואס זענען נוגע‬ ‫געווען צום כלל‪ ,‬אויפצובויען אידישקייט‬ ‫אין אמעריקא‪.‬‬ ‫אין איינע פון די שמועסן‪ ,‬האט דער רבי‬ ‫א לאנגע צייט גאר שטארק משבח געווען‬ ‫דעם געבוי פון די מקוה‪ .‬דאן איז דער‬ ‫שמועס אריבער צו אנדערע ענינים‪.‬‬ ‫אינמיטן דעם שמועס האט דער רבי זיך‬ ‫פארטראכט אויף א וויילע‪ ,‬און ער רופט‬ ‫זיך אן צו רבי מיכאל בער ז"ל‪" ,‬אבער‬ ‫וואס זאגט איר צו די מקוה? ס'האט זיך‬ ‫נישט געגלייבט אז מ'וועט דאס קענען‬ ‫אויפשטעלן דא אין אמעריקא"‪.‬‬ ‫רבי מיכאל בער ז"ל האט ווייטער‬ ‫געצויגן דעם שמועס בשיחות תלמידי‬ ‫חכמים‪ ,‬אבער עטליכע מינוט שפעטער‬ ‫האט זיך אפגעשפילט דאס זעלבע‪ .‬דער‬ ‫רבי פארטראכט זיך און רופט זיך אן מיט‬ ‫א צהלת פנים‪" ,‬זאגט‪ ,‬איר באגרייפט וואס‬ ‫מ'האט דא געטוהן? מ'האט געמאכט‬ ‫אין אמעריקא אזאנס וואס כ'וואלט זיך‬ ‫קיינמאל נישט געראכטן‪ ,‬מיט א כשר'ע‬ ‫מקוה"‪.‬‬ ‫דא האט רבי מיכאל בער ז"ל גענומען‬ ‫דעם דרייסט און געזאגט פארן רבי'ן‪" :‬רב‬ ‫לעבן‪ ,‬איר זענט ממש 'איינגעטינקען' אין די‬ ‫מקוה‪ .‬ס'איז דא נאך ענינים צו ערלעדיגן"‪.‬‬ ‫דער רבי זי"ע האט זיך צושמייכלט‪ ,‬און‬ ‫בצחות לשונו געענטפערט‪" :‬איר האט‬ ‫רעכט‪ ,‬איך בין טאקע 'איינגעטינקען'‬ ‫דערין‪ ,‬און טאקע נאר אזוי האב איך דאס‬ ‫אהערגעשטעלט"‪.‬‬

‫מקואות אין‬ ‫אמעריקא‬ ‫בימים מקדם האט אין אמעריקא געהערשט א געוואלדיגע‬ ‫‪14‬‬

‫נאכגעלאזנקייט אין ענין פון טהרת המקוה‪ .‬די וועלכע זענען געקומען אהער‬ ‫בעפאר די צווייטע וועלט קריג זענען ליידער שנעל געווארן אויסגעמישט‬ ‫מיט לעבנסשטייגער דא אין אמעריקא‪ ,‬און דאס הפקירות אין אלע ענינים‬ ‫האט געבוזשעוועט און פארלענדט כל חלקה טובה‪.‬‬ ‫צווישן די גרויסע חסרונות אין אידישקייט מיט וואס אמעריקע האט‬ ‫גע'שמ'ט‪ ,‬איז געווען דער מצב מיט די מקוואות‪ .‬עס איז זעלטן געווען צו‬ ‫טרעפן אין אמעריקע א מקוה מהודרת ווי עס געהער צו זיין‪ ,‬אזוי אז ווען‬ ‫דער היימישער ציבור‪ ,‬אונזערע עלטערן און זיידעס‪ ,‬האט אנגעהויבן צו‬ ‫שטראמען אהער נאכן חורבן אין אייראפא‪ ,‬האט זיך אנגעזעען א גרויס‬ ‫נחיצות אויפצושטעלן א מהודר'דיגע מקוה אין אלע היימישע געגנטער וואו‬ ‫אידן האבן זיך באזעצט‪.‬‬ ‫עס איז גענוג מעתיק צו זיין די הייליגע ווערטער וואס רבינו הק' בעל דברי‬ ‫יואל זי"ע האט געזאגט ביי די "אסיפה כללית" ביום א' פר' עקב שנת תש"י‬ ‫אין זיין קליין ביהמ"ד אויף ‪ 500‬בעדפארד עוו‪ .‬איבער דעם נחיצות פון מייסד‬ ‫זיין די מוסדות הק'‪ ,‬וואס איז דאן געווען עומד על הפרק‪ ,‬ובתוך דבריו האט‬ ‫דער רבי זי"ע געזאגט וזל"ק‪:‬‬ ‫"בעוה"ר אנו רואין זאת במדינה זו באמעריקא‪ ,‬שבאו לכאן במרוצת‬ ‫השנים הרבה אנשים טובים וישרים שומרי תורה ומקיימי מצוות‪ ,‬אבל‬ ‫במשך הזמן נמשכו אחרי ההמון‪ ,‬ובעוה"ר אנו רואים מה עלתה בידם‪,‬‬ ‫שהלכו מדחי אל דחי‪ ,‬ולא הצליחו להעמיד דורות כשרים ונאמנים‪.‬‬ ‫"כמה כואב הלב אם מתבוננים על דבר המצב הרוחני הירוד והשפל‬ ‫פה במדינת אמעריקא‪ .‬הלא באו לכאן הרבה אנשים יראים ושלמים‬ ‫מכמה מדינות‪ .‬תלמידי חכמים ומדקדקים במצוות‪ .‬האבות היו עוד‬ ‫שומרי תורה ולומדי תורה‪ .‬ופוק חזי מה עלתה להם‪ .‬מה נעשה עם‬ ‫בניהם וצאצאיהם‪ .‬איפוא הם הצאצאים והדורות של היהודים החרדים‬ ‫הנ"ל‪ .‬הלא כמעט רובם נמחקו כליל‪ ,‬נאבדו מעם ישראל והתבוללו בתוך‬ ‫הסביבה‪ .‬רובם כמעט ספו תמו ויאבדו מתוך קהל עדת ישראל‪ .‬פחד‬ ‫ורעד תאחז את כולנו בראותינו מה נעשה עם היהודים ההם שבאו הנה‪.‬‬ ‫ומורא עולה על ראשינו כאשר אנו נמצאים במדינה קשה זו‪ ,‬ארץ אוכלת‬ ‫יושביה‪ ,‬ואנו צריכים לטכס עצות שלא נאבד ח"ו‪ ,‬ושנוכל להתגבר על‬ ‫כל הנסיונות הקדשים ופגעי הזמן בעזרת הבורא ית'‪.‬‬ ‫"והסיבה להירידה הנוראה הזאת היא בגלל שלא שמו ראשם ורובם‬ ‫לדאוג לחנוך של בניהם וצאצאיהם‪ ,‬גם לא דאגו לטהרת וקדושת ישראל‬ ‫ככל הצורך‪ ,‬להקים מקוואות כשרות בתכלית הכשרות‪ ,‬שזהו יסוד‬ ‫טהרתן וקדושתן של ישראל‪ ,‬ולכן לא הצליחו לגדל בני תורה ושומרי‬ ‫מצוות בשלימות"‪.‬‬ ‫אזוי שרייבט אויך רבינו הק' זי"ע אין א תשובה פאר הגה"צ העלמעצער רב‬ ‫זצ"ל‪( ,‬שו"ת דברי יואל סי' נ"ט אות ז')‪ ,‬וזל"ק‪:‬‬ ‫ובאמת שמה שלא השתדלו המנהיגים במדינה [זו] בעניני המקוואות‪,‬‬ ‫זה אחד מן היסודות העקריים שהיא לירידה נוראה כ"כ‪ ,‬כי יען שהמה‬ ‫בני הנדה ר"ל‪ ,‬טומאה גוררת טומאה‪ ,‬והרבה מזרעם המובאים לישיבות‬ ‫ומלמדין אותם תורה‪ ,‬וצריך לחוס על נפשם לשומרם שלא יהיו בני הנדה‪,‬‬

‫‪15‬‬

‫אף הקב"ה‬ ‫מטהר את‬ ‫ישראל‬ ‫כלל ישראל ווערט אנגערופן‬ ‫אן עם קדוש‪ .‬קדושים תהיו‪.‬‬ ‫כי עם קדוש אתה לה'‪ .‬אבער‬ ‫דער מעסטל אין וואס ס'איז‬ ‫אנגעוואנדן די טהרה פון די‬ ‫שטאט‪ ,‬איז די מקוה אין די‬ ‫שטאט‪ .‬דער גאנצער מושג‬ ‫פון קדושה וטהרה‪ ,‬וואס‬ ‫פארזיכערט דעם המשך‬ ‫הדורות בטהרה איז בלויז דורך‬ ‫די טהרת המקוה‪.‬‬

‫והי' אפשרות לקרב הרבה מזרעם לתורה ולקדושה‪ ,‬אבל‬ ‫הולדה בטהרה נחוץ מאוד לזה‪.‬‬

‫תש"ז‪ :‬רביה"ק זי"ע קומט‬ ‫קיין אמעריקא‬ ‫אין חודש תשרי תש"ז לפ"ק איז רבינו הק' זי"ע אנגעקומען‬ ‫קיין אמעריקע‪ ,‬דער רבי זי"ע זעלבסט איז געווען צוקלאפט‬ ‫און צובראכן‪ ,‬עלנד און איינזאם‪ ,‬אן זיינע חסידים און תלמידים‪.‬‬ ‫דער מסבב כל הסיבות פירט צו אז דער רבי מוז דא‬ ‫פארבלייבן‪ ,‬און באלד דערזעט דער רבי דעם עול וואס פאלט‬ ‫ארויף אויף זיינע פלייצעס איבער דעם פליכט אויפצושטעלן‬ ‫דאס אידישקייט אין אמעריקע‪.‬‬ ‫דער גאנצער עול פון 'אויפשטעלן אידישקייט אין‬ ‫אמעריקע' איז געליגן אויפן רבי'נס פלייצעס‪ ,‬צוצושטעלן די‬ ‫פארהארטעוועטע אמעריקע‪ ,‬דער מקור הזוהמה והטומאה‬ ‫וואס אין דער אלטער היים האט מען געציטערט בלויז פאר‬ ‫דעם נאמען‪ ,‬אז זי זאל זיין ראוי צו זיין די לעצטע סטאנציע‬ ‫פאר אידישע קינדער אין גלות‪ ,‬איבערצופלאנצן ארגינעלע‬ ‫אידישקייט אז זאל נאך קענען עושה פירות זיין מיט ערליכע‬ ‫דורות‪.‬‬ ‫דער רבי זי"ע האט זיך באזעצט אין וויליאמסבורג‪ ,‬און‬ ‫אנגעהויבן זיין ברייט פארצווייגטע עבודת הקודש וואס אירע‬ ‫ליכטיגע שטראלן האט געווארפן אירע שאטנס לארץ ולדרים‪.‬‬ ‫דער רבי האט דא אנגעהויבן אויפצושטעלן א אייגענע קהלה‪,‬‬ ‫מוסדות הקדושים‪ ,‬און זיינע טעטיגקייטן האט זיך צושפרייט‬ ‫אויף איבעראל מיט פארצווייגטע פעולות להעמיד הדת על‬ ‫תילה‪.‬‬

‫תש"י‪ :‬דער פלאן פון די‬ ‫צענטראלע מקוה‬ ‫זעלבסט פארשטענדליך אז איינע פון די צענטראלע פעולות‬ ‫וואס דער רבי זי"ע האט זיך דאן שטארק אריינגעלייגט איז‬ ‫געווען דאס אויפשטעלן א מקוה מהודרת וואס זאל שטיין‬ ‫צו פארפיגן פארן היימישן ציבור‪ ,‬אויסגעהאלטן לויט אלע‬ ‫חומרות והידורים וואס איז אנגענומען ביי ערליכע אידן‪.‬‬ ‫אין יאר תש"י לפ"ק איז אויפגעקומען א פלאן צו בויען א‬ ‫גרויסע צענטראלע מקוה דורך אלע חרד'ישע קהילות אין‬ ‫וויליאמסבורג‪ .‬ווי פארשטענדליך איז דער רבי זי"ע געווען‬ ‫גאר שטארק פארמישט און געווען דער בריח התיכון פון‬

‫‪16‬‬

‫דעם גאנצן אונטערנעמונג‪ ,‬ער איז געשטאנען על המשמר‬ ‫על כל דבר קטן וגדול אז עס זאל געבויעט ווערן לויט זיינע‬ ‫פארשריפטן‪ ,‬און לויט אלע חומרות ודקדוקי הלכות‪.‬‬ ‫די מקוה איז געווען אין פיבערהאפטיגע פלענער‪ ,‬עס איז‬ ‫אבער נישט ארויס מן הכח אל הפועל‪ .‬וויבאלד עס זענען‬ ‫געווען פארשידענע קהלות אינאיינעם אין די אונטערנעמונג‪,‬‬ ‫און נישט אלע זענען געווען אזוי דערביי מיט די אלע חומרות‬ ‫והידורים וואס דער רבי זי"ע האט פארלאנגט‪ ,‬איז דער‬ ‫גאנצער פלאן איז געווארן אויס‪.‬‬ ‫דער רבי זי"ע האט דערפון געהאט גרויס צער און עגמת‬ ‫נפש ווען ער האט געזען אז דער פלאן פון די מקוה איז‬ ‫נישט צושטאנד געקומען‪ .‬ער האט מאמענטאל נישט געזען‬ ‫פאר זיך קיין וועג וויאזוי ער זאל קענען אויפשטעלן א מקוה‬ ‫מהודרת‪ ,‬ווידעראום איז נישט געווען קיין געדאנק אז אונזער‬ ‫ציבור זאל נוצן א מקוה וואס זאל נישט האבן אלע חומרות‬ ‫והידורים וואס נאר מעגליך‪.‬‬ ‫דאן האט דער רבי זי"ע געזען אז עס איז נישטא קיין‬ ‫צווייטע ברירה‪ ,‬נאר ער מוז זיך נעמען צו די עבודה פון אליינס‬ ‫טרעפן א פלאץ‪ ,‬א מקום מוכשר‪ ,‬וואו ער זאל קענען בויען‬ ‫אן אייגענע מקוה‪ ,‬פאר בני קהלתו וועלכע פירן זיך בדרכי‬ ‫התורה והטהרה תחת צל קדושתו‪.‬‬

‫תשי"ב‪ :‬די מקוה אין‬ ‫"נעפ מענשאן"‬ ‫אין אנהויב יאר תשי"ב לפ"ק איז געלונגען פאר קהל יטב‬ ‫לב אפצוקויפן דעם גרויסן בנין 'נעפ מענשאן' אויף ‪550‬‬ ‫בעדפארד עוו‪ .‬וואו עס איז איינקוואטירט געווארן דער בית‬ ‫המדרש מיט די ישיבה‪ .‬דאן האט דער רבי תיכף צוגעטרעטן‬ ‫צו די עבודה פון אויפבויען מהודר'דיגע מקואות לאנשים‬ ‫ונשים‪ ,‬אינעם הונטערשטן שטאק פונעם בית המדרש‪.‬‬ ‫די מקוה איז געבויט געווארן גענוי לויטן רבי'נס פארשריפטן‬ ‫וויאזוי ער האט באפוילן און אנגעצייגט‪ ,‬דער רבי זי"ע האט אין‬ ‫יענע תקופה גאר אסאך עוסק געווען אין הלכות מקוואות‪,‬‬ ‫און ער האט דאס געלערנט אינאיינעם מיט די בחורים‬ ‫די תלמידי הישיבה‪ ,‬און מברר געווען פארשידענע בירורי‬ ‫הלכות אין די ענינים‪ .‬במשך די גאנצע תקופה האט דער רבי‬ ‫איבערגעשמועסט די אלע ענינים מיט די גדולי תורה והוראה‪,‬‬ ‫און דורכדעם אויסגעארבעט גענוי ווי אזוי עס איז געווען רצון‬ ‫קדשו‪ ,‬ווי אזוי די מקוה זאל געבויעט ווערן‪.‬‬ ‫די צוויי מקוואות‪ ,‬זענען געווען געבויעט איינע נעבן די‬ ‫צווייטע‪ ,‬און די בורות זענען געווען די זעלבע‪ ,‬אז די מי גשמים‬

‫נעפ מענשאן‬ ‫זענען דורכן זעלבן צינור אנגעקומען צו ביידע בורות‪ ,‬אזוי איז געווען מורא'דיגע‬ ‫הידורים אריינגעארבעט אין די מקוה‪ ,‬אז דער רבי איז גאר שטארק צופרידן‬ ‫געווען מיט די מקוה מהודרת וואס ער האט זוכה געווען אויפצושטעלן‪.‬‬

‫"ביי 'די' מקוה האב איך נישט‬ ‫מסיח דעת געווען "‪...‬‬ ‫עס איז שווער אראפצוגעבן ווי ווייט דער רבי זי"ע איז געווען פאראינטערעסירט‬ ‫אין די מקוה‪ ,‬און ווי ווייט ער האט זיך דערפאר אוועקגעגעבן במשך די גאנצע‬ ‫צייט וואס דער געבוי פון די מקוה האט זיך געצויגן‪ ,‬ווינטער תשי"ב‪ .‬יעדע‬ ‫שריט האט געמוזט ווערן דורכגעשמועסט מיטן רבי'ן און ס'האט געמוזט‬ ‫גענומען ווערן חוות דעת קדשו אין יעדן ענין‪ .‬נישט איינמאל האט דער רבי‬ ‫אראפגעקלעטערט אינעם בעיסמענט און באטראכט יעדעס פרט וויאזוי‬ ‫דאס ווערט געמאכט‪ ,‬ווי אויך האט ער ארויפגעקלעטערט די פיר שטאק‬ ‫ביז'ן דאך פונעם בנין‪ ,‬וואס פון דארט האט מען באהאפטן דעם צינור פון די‬ ‫מי גשמים‪ ,‬און אנגעצייגט גענוי וויאזוי מ'זאל אלעס אדורכפירן‪.‬‬ ‫עס רעדט פאר זיך די פאלגענדע געשיכטע‪:‬‬ ‫אין לויף פון די יארן האט זיך געמאכט אז מ'האט געדארפט פאררעכטן‬ ‫א קלייניגקייט אין די מקוואות‪ .‬ווען די ארבייטער האבן זיך גענומען ארבעטן‬ ‫ביי די בורות האבן זיי קודם פארראכטן די מקוה לאנשים וואו זיי האבן זיך‬ ‫אנגעטראפן אין אומפאראויסגעזענע שוועריגקייטן‪ ,‬און זיי האבן זיך גאר א‬ ‫לאנגע צייט געמוטשעט דאס צו פאררעכטן און אהערשטעלן די מקוה על‬ ‫כנה ועל מכונה‪ .‬ווען זיי זענען אריבער צו פאררעכטן די זעלבע זאך ביי די‬ ‫זייט פון די מקוה טהרה איז אלעס אדורך גלאטיג און ס'האט זיך נישט‬ ‫געמאכט קיין שום פראבלעם‪.‬‬ ‫ווען די ממונים פון די מקוה זענען געגאנגען זיך שואל עצה זיין מיטן רבי'ן‬ ‫בדבר הלכה וויאזוי צו מתקן זיין די פרישע פראבלעמען וואס האבן זיך‬ ‫פארזעצונג אויף זייט ‪20‬‬

‫‪17‬‬

‫האט דער רבי זיך‬ ‫אנגערופן‪" :‬וואס‬ ‫זאל איך טוהן‪ ,‬ווען‬ ‫מ'האט געבויט די‬ ‫נשים מקוה‪ ,‬האב‬ ‫איך נישט מסיח‬ ‫דעת געווען איין רגע‬ ‫דערפון‪ ,‬אבער ביי די‬ ‫מענער מקוה האב‬ ‫איך יא מסיח דעת‬ ‫געווען"‪...‬‬

‫די פרחי תלמידי‬ ‫חכמים לערנען‬ ‫מקוואות‬

‫"‬

‫עטליכע שווערע און טיפע מקצועות זענען דורכגעטוהן געווארן ביי יענע סוגיא‬ ‫שיעורים‪ ,‬די תלמידים פון יענע תקופה געדענקען ווי מ'האט דעמאלט עוסק געווען א‬ ‫לענגערע צייט פון צוויי דריי זמנים אין הלכות מקואות‪ ,‬וואס דער לימוד איז געגאנגען‬ ‫דירעקט לאסוקי שמעתתא אליבא דהלכתא‪ ,‬הלכה למעשה‪ ,‬וואס איז דאן געווען א דבר‬ ‫העומד על הפרק ווען עס איז אונטערגענומען געווארן א פלאן צו בויען א מקוה טהרה‬ ‫אין וויליאמסבורג‪ ,‬און דעמאלט‬ ‫האט דער רבי אויפגעשטעלט די‬ ‫מקוה אויף ראס סט‪ .‬נעבן דעם אין די תקופה וואס מען האט‬ ‫בית המדרש‪ ,‬האבן די בחורים דורכגעלערנט די סוגיא אין מקוואות‪,‬‬ ‫געלערענט די הלכות ביי סוגיא‪ ,‬האט מען זיך נאך יעדע שטיק צייט‬ ‫און אין די ענינים האט דער רבי מעמיק געווען אין א צווייטע מקצוע‬ ‫געזאגט זיינע שיעורים‪.‬‬ ‫אין די ברייט פארצווייגטע סוגיות פון‬ ‫"אין די תקופה וואס מען מקוואות‪ ,‬מען האט געלערנט נוטפין‪,‬‬ ‫האט דורכגעלערנט די סוגיא אין ניצוק חיבור‪ ,‬קטפרס‪ ,‬שאובין‪ ,‬און נאך‪,‬‬ ‫מקוואות‪ ,‬האט מען זיך נאך יעדע‬ ‫שטיק צייט מעמיק געווען אין דער פלפול התורה איז גאר גרויס געווען‪,‬‬ ‫א צווייטע מקצוע אין די ברייט דער רבי אליין איז גאר שטארק פארטוהן‬ ‫פארצווייגטע סוגיות פון מקוואות‪ ,‬געווען אין די סוגיא'ס‬ ‫מען האט געלערנט נוטפין‪ ,‬ניצוק‬ ‫חיבור‪ ,‬קטפרס‪ ,‬שאובין‪ ,‬און נאך‪,‬‬ ‫דער פלפול התורה איז גאר גרויס געווען‪ ,‬דער רבי אליין איז גאר שטארק פארטוהן געווען‬ ‫אין די סוגיא'ס‪.‬‬ ‫"עס געדענקן די תלמידים ווי עס איז געווען אמאל ווען ס'איז געווען די מדובר איבער א‬ ‫מקוה פון "קונסט אייז"‪ ,‬און איינע פון די בחורים האט געוויזן פארן רבי'ן וואס אין שו"ת עצי‬ ‫חיים (חיו"ד סי' כ"ב) זעהט אויס להיתר‪ ,‬האט דער רבי מברר געווען דעם גאנצן ענין קלאר‬

‫‪18‬‬

‫ווי עס קען נישט זיין קיין וועג להיתר‪ ,‬און צומארגנס ביים פארלערנען האט דער רבי‬ ‫קלאר געמאכט אז דער עצי חיים ז"ל האט נישט געשריבן די תשובה להלכה נאר‬ ‫בדרך פלפול‪ ,‬נאר אזוי ווי דער עצי חיים איז ל"ע נפטר געווארן אינגערהייט האט‬ ‫עס דער דרוקער בטעות אריינגעלייגט אין די תשובות‪( .‬ועי' בשו"ת דברי יואל חיו"ד‬ ‫סי' מ"ד וסי' ע"א)‪.‬‬ ‫"עטליכע תשובות להלכה אין הלכות מקוואות וואס דער רבי האט זיך געשריבן‬ ‫מיט רבנים‪ ,‬איז געשריבן געווארן אין יענע תקופה וואס מען האט די סוגיא געלערנט‪,‬‬ ‫און זענען שפעטער געדריקט געווארן אין שו"ת דברי יואל‪.‬‬ ‫"עס פלעגן זיצן אין בית המדרש א צאל יונגעלייט וואס זענען במשך דעם גאנצן‬ ‫טאג געזעצן אין בית המדרש און געלערנט בהתמדה וואס דאס האט פיל צוגעגעבן‬ ‫צום התמדת התורה אין די ישיבה‪ .‬ווי למשל דער וואדקערטער רב הגה"צ ר' אלי'‬ ‫פאללאק ז"ל אן איידעם ביים ראש ישיבה דער שאפראנער רב ז"ל און א תלמיד‬ ‫חביב פון רבי'ן נאך פון סאטמאר‪ ,‬הרה"ג רבי משה דוב וויינבערגער שליט"א פאיער‬ ‫רב‪ ,‬הרה"ג ר' שמואל זיינוויל גאלד ז"ל‪ ,‬הרה"ג ר' אברהם לייטנער (שליט"א) [ז"ל]‪,‬‬ ‫הרה"ג ר' נתן יוסף מייזעלס (שליט"א) [ז"ל]‪ ,‬און נאך אזעלכע תלמידי חכמים ובני‬ ‫תורה‪ ,‬וואס האט היבש צוגעגעבן צום שיינקייט און פראכט פון די ישיבה‪.‬‬ ‫"דער רבי האט געהייסן די יונגעלייט אז זיי זאלן עוסק זיין אין הלכות מקוואות‪ ,‬און‬ ‫זיי זענען דעמאלט דעם רבי'ן צוניץ געקומען בעת דער רבי האט געבויעט די מקוה‬ ‫טהרה אויף ראס סט"‪.‬‬ ‫(ספר "מבצר תורה ויראה" ח"א)‬

‫‪19‬‬

‫‪ 81‬אנשטאט ‪...!18‬‬ ‫סוף ווינטער‪ ,‬אין די יומא דהילולא פון מרן הגה"ק בעל קדושת יו"ט זי"ע‪ ,‬ביים סיום משניות וואו עס איז זיך‬ ‫צוזאמגעקומען דער ציבור‪ ,‬האט דער רבי גאר שטארק מאריך געווען אין די דברות קודש אז מ'זאל זיך באשטייערן‬ ‫פאר די מקוה‪.‬‬ ‫דעם פאלגענדן טאג האט דער רבי זי"ע זיך פערזענליך אראפגעזעצט אין בית המדרש ביים טישל און גענומען די‬ ‫נתינות ביים ציבור‪ ,‬און געשריבן רעסיטס‪.‬‬ ‫עטליכע גאר אינטערעסאנטע אנעקדאטן איז פארבליבן ביי די חסידים פון יענע ערשיינונג‪ ,‬צו זען ווי דער רבי זיצט‬ ‫ביים טישל און שרייבט די רעסיטס‪ ,‬וואס דאס איז געווען דאס איינציגסטע מאל וואס דער רבי איז פערזענליך געזיצן‬ ‫און אפגענומען די נדבות ביים ציבור אין ביהמ"ד‪.‬‬ ‫ביי איין פאל ווען א איד מאנשי שלומינו האט דערלאנגט פארן רבי'ן דעם סכום פון אכצן דאללער‪ ,‬האט דער רבי‬ ‫אויסגעשריבן דעם רעסיט אויף "‪ "81‬דאללער‪ .‬ווען דער איד האט זיך געוואונדערט דערויף און אנגעצייגט דעם רבי'ן‬ ‫אז די נומער'ן זענען געשריבן פארקערט (פון רעכטס צו לינקס)‪ ,‬האט דער רבי זיך אנגערופן מיט א שמייכל‪" ,‬שרייבן‬ ‫דארף מען אויף פארקערט"?‪( ...‬פון לינקס צו רעכטס)‪.‬‬

‫געשאפן אין די מקוה‪ ,‬האבן זיי דערציילט פארן רבי'ן דעם‬ ‫וואונדער אז ביידע מקוואות וואס זענען דאך אינאיינעם‬ ‫געבויט פונדעסוועגן איז פון איין זייט פיל מיט פראבלעמען‬ ‫וואס קומען אונטער‪ ,‬און ווידער ביי די מקוה טהרה גייט אלעס‬ ‫אזוי גלאטיג אן קיין שום פראבלעמען‪.‬‬ ‫האט דער רבי זיך אנגערופן‪" :‬וואס זאל איך טוהן‪ ,‬ווען‬ ‫מ'האט געבויט די נשים מקוה‪ ,‬האב איך נישט מסיח דעת‬ ‫געווען איין רגע דערפון‪ ,‬אבער ביי די מענער מקוה האב איך‬ ‫יא מסיח דעת געווען"‪...‬‬ ‫די הייליגע ווערטער רעדן פאר זיך‪.‬‬

‫ואסף איש טהור‬ ‫אויך אין דעם פינאנציעלן טייל פון די מקוה האט‬ ‫דער רבי גאר שטארק נושא בעול געווען‪ .‬דער רבי האט‬ ‫אומאויפהערליך געפאדערט און פארלאנגט פונעם ציבור‬ ‫אז מ'זאל זיך באשטייערן מיט גרעסערע סכומים לטובת די‬ ‫מקוה‪ ,‬ער האט אויך ארויפגעלייגט א חוב אויף יעדן מאנ"ש‬ ‫זאל געבן א באשטימטן סכום פאר די מקוה‪.‬‬

‫כשר'ן די מקוה‬ ‫ווען די מקוה איז ענדליך פארטיג געווארן האט דעם רבי'נס‬ ‫שמחה נישט געהאט קיין גרעניץ‪ ,‬אז ענדליך האט מען זוכה‬ ‫געווען אהערצושטעלן א מקוה מיט אלע הידורים פארן‬ ‫ציבור‪ ,‬וסמוך לבו בטוח אויף די ווייטערדיגע המשכת הדורות‬ ‫‪20‬‬

‫בטהרה‪.‬‬ ‫דער רבי זי"ע איז געקומען אין באגלייטונג פון הגאון הצדיק‬ ‫רבי יונתן שטייף זצ"ל אבד"ק עדת יראים וויען‪ ,‬הגה"צ רבי‬ ‫יוסף משה מייזליש זצ"ל דער אויוואר'ער רב‪ ,‬און כ"ק מרן‬ ‫רבינו הגה"ק בעל ברך משה זי"ע‪ ,‬מכשיר זיין די מקוה‪.‬‬ ‫אנצוקומען צום צינור פון די מי גשמים האט מען געדארפט‬ ‫ארויפצוגיין אויפן דאך פון דעם בנין‪ ,‬און פון דארט האט‬ ‫מען נאך געדארפט ארויפגיין מיט א לייטער נאך א שטאק‬ ‫אנצוקומען צום צינור‪ .‬ווען מ'איז אנגעקומען צום פערטן‬ ‫שטאק פונעם בנין דארט וואו די בחורים פון די ישיבה האבן‬ ‫געלערנט‪ ,‬האט זיך דער רבי אנגערופן מיט א שמייכל צו‬ ‫הגה"צ ר' יונתן שטייף זצ"ל‪" ,‬לאמיר זיך דא אראפזעצן‬ ‫אפרוען ווייל מיר ברויכן קריכן נאך צוויי שטאק"‪...‬‬

‫"שמירת עינים" ביז‬ ‫צו די מקוה‪...‬‬ ‫די מקוה איז געווען באהאפטן צום בית המדרש פון די‬ ‫מזרח זייט‪ ,‬און דער אריינגאנג צו די מקוה איז געווען אויף‬ ‫בעדפארד עוו‪ .‬צווישן די צוויי אריינגענג איז געווען שטיגן‬ ‫אראפצוגיין צו די מקוה‪ ,‬און נאר דורך די גאס איז מעגליך‬ ‫געווען אריינצוגיין אין די מקוה‪ ,‬דורכן בית המדרש האט מען‬ ‫נישט געקענט גיין‪ .‬עס איז באקאנט וואס דער רבי האט זיך‬ ‫אמאל אויסגעדריקט ווען ער האט גערעדט איבער שמירת‬ ‫עיניים אויף די גאס האט זיך דער רבי אויסגעדריקט "אפילו‬

‫צו גיין פון דא ביז צו די מקוה ברויך מען אויך האבן אסאך סייעתא דשמיא‬ ‫אז מען זאל צוריק קומען דער זעלבער וואס מען איז ארויסגעגאנגען"‪.‬‬ ‫די מקוה איז געשטאנען צום דינסט פונעם ציבור אנשי שלומינו איבער‬ ‫צוואנציג יאר‪ ,‬ווי אויך פאר אלע חרדי'שע ערליכע משפחות איבער די שטאט‬ ‫וועלכע פלעגן אלע קומען נאר אין די סאטמארע מקוה‪.‬‬ ‫דער רבי האט אויפגענומען הגה"צ דעם שאפראנער רב זצ"ל צו דינען‬ ‫אלס דער משגיח און מורה הוראה אויף די מקוה‪ .‬דער שאפראנער רב האט‬ ‫ערליך געהאלטן דעם תפקיד איבער פופצן יאר ביז צו זיין פטירה שביעי של‬ ‫פסח תשכ"ט‪ ,‬וואס דאן איז אויפגענומען געווארן הגה"צ דער קאפישער רב‬ ‫זצ"ל אלס מורה הוראה און משגיח אויף די מקוה‪.‬‬

‫תשל"ג‪ :‬די מקוה‬ ‫אין זופניק‬ ‫מיט די יארן איז דער ציבור זיך צואוואקסן‪ ,‬און די מקוה אונטערן בית‬ ‫המדרש האט שוין נישט דערהאלטן דעם גרויסן געברויך פונעם ציבור וואס‬ ‫האט זיך שטארק פארמערט‪ .‬מיט די צייט האט דער ביהמ"ד זיך אוועקגעצויגן‬ ‫פון ראסס סט‪ .‬און מ'האט דעם בנין געדארפט אראפווארפן‪ ,‬און גלייכצייטיג‬ ‫באלד בויען א פרישע מקוה טהרה‪.‬‬ ‫דאן איז הנגיד המפורסם בונה ומקים עולמות של תורה רבי ישראל זופניק‬ ‫ז"ל געקומען מיט א פארשלאג‪ .‬היות ער האט אין יענע צייט אויפגעבויעט‬ ‫עטליכע גרויסע בנינים אויף די גאס פון וויליאמסבורג סטריט איסט‪ .‬און‬ ‫קיעפ סט‪ ,.‬פאר די התאחדות אברכים און די תלמוד תורה בניני זופניק‪,‬‬ ‫איז ער גרייט אויך צו פינאנצירן די אויסגאבן פון די מקוה טהרה וואס זאל‬ ‫געבויעט ווערן אין די אונטערשטע שטאקן פון די געביידעס‪.‬‬ ‫דער פארשלאג איז געווארן אויפגענומען געווארן מיט א געוואלדיגע‬ ‫שמחה ביי די הנהלת הקהלה וועלכע האבן זיך דערזעען מיט א געוואלדיגע‬ ‫לעזונג צו דעם געברויך‪ ,‬און זיי זענען אריבער צום רבי'ן זי"ע אים דערציילן די‬ ‫גוטע בשורה‪ ,‬אז ר' ישראל זופניק איז גרייט אויסצוצאלן די גאנצע מקוה‪.‬‬ ‫דער רבי איז נישט מסכים!‬ ‫ווי פארוואונדערט איז די הנהלת הקהלה געווארן ווען דער רבי האט דעם‬ ‫פארשלאג דראסטיש אפגעווארפן‪ .‬דער רבי האט קלאר ארויסגעזאגט זיין‬ ‫פארלאנג אז די מקוה זאל געבויעט ווערן דורך קהל אליין‪ ,‬בנדבת לבם פון‬ ‫אלע בני הקהלה‪ .‬דער רבי האט אנגעגעבן זיין מאטיוו אז ער וויל אז די מקוה‬ ‫זאל געבויעט ווערן לויט אלע הלכה'דיגע פארשריפטן מיט די פילע חומרות‬ ‫והידורים‪ ,‬און ס'קען נישט זיין אז א יחיד זאל דאס באצאלן און א דעת בעלי‬ ‫בתים זאל האבן די מיינונג איבער די מקוה!‬ ‫ווען די הנהלת הקהלה האט פרובירט צו איבערצייגן דעם רבי'ן אז די מקוה‬ ‫שטייט אונטער די פולשטענדיגע אויפזיכט פון די דיינים און מורי הוראה‪ ,‬און‬ ‫אז דער חשוב'ער נדבן האט נישט קיין שום שייכות מיטן סדר און אופן ווי‬ ‫אזוי די מקוה זאל געבויעט ווערן‪ ,‬האט דער רבי פונדעסוועגן פארלאנגט אז‬ ‫די מקוה זאלן מערערע מיטגלידער פון די קהלה נעמען א טייל‪ ,‬און נישט‬

‫‪21‬‬

‫"ער נוצט נישט‬ ‫'מיין' מקוה"!‬ ‫ווי אינטערעסאנט קלינגט‬ ‫דער עפיזאד ווען א איד‬ ‫וועלכער האט לאנגע יארן‬ ‫נישט זוכה געווען צו האבן‬ ‫קיין קינדער‪ ,‬און ער פלעגט‬ ‫פיל מפציר זיין ביים רבי'ן אז‬ ‫דער רבי זאל אים מבטיח זיין‬ ‫א גיכע ישועה‪ ,‬האט אים דער‬ ‫רבי א זאג געטוהן "וואס זאל‬ ‫איך טוהן אז איר ניצט נישט‬ ‫מיין מקוה‪."...‬‬

‫אז ר' ישראל זאל אליינס אויסצאלן די גאנצע סכום פון די‬ ‫מקוה‪ .‬וכך הוה ר' ישראל איז טאקע געווען א נוטל חלק‬ ‫בראש אבער אויך הונדערטער אנדערע אידן מאנ"ש האבן‬ ‫בייגעשטייערט מנדבת לבם פאר די מקוה‪.‬‬

‫יעדער זאל‬ ‫נוצן די מקוה‬

‫‪http://www.google.com/maps?f=q&source=s_q&hl=en&geocode=&q=1...‬‬

‫דער רבי זי"ע האט גאר‬ ‫שטארק געפאדערט אז יעדער‬ ‫איז מחויב זיך צו באניצן נאר‬ ‫מיט אט די מקוה וואס איז‬ ‫געבויעט געווארן לויט זיינע‬ ‫אנווייזונגען‪.‬‬ ‫דער רבי האט געוואלט אז‬ ‫יעדער איינער נישט קיין חילוק‬ ‫פון וועלכע קרייז זאל ניצן די‬ ‫מקוה‪ ,‬גאר שטארק האט דער‬ ‫רבי הנאה געהאט צו הערן אז‬ ‫אפילו אזעלכע וואס אנגעהערן‬ ‫בכלל נישט צו אונזערע קרייזן‪,‬‬ ‫און פירן זייערע שטובער אויף‬ ‫א שוואכארן סטאנדארט ווי‬ ‫דער רבי האט פארלאנגט פון‬ ‫אנשי שלומו‪ ,‬פונדעסוועגן האבן‬ ‫זיי געניצט די סאטמארע מקוה‪.‬‬ ‫דער רבי האט אפילו געהייסן איינשאפן פאר די מקוה‬ ‫ספעציעלע איינריכטונגען‪ ,‬טראץ דעם וואס פאר אונזערע‬ ‫היימישע קרייזן איז דאס גענצליך איבריג און ס'איז נישט‬ ‫באניצט געווארן‪ ,‬האט אבער דער רבי געהייסן אז מ'זאל‬ ‫דאס קויפן און איינשטעלן אין די מקוה כדי אז אפילו די מער‬ ‫מאדערנע קרייזן זאלן זיך נישט צוריקהאלטן פון קומען אין‬ ‫די מקוה‪.‬‬ ‫‪5/14/2009 4:49 PM‬‬

‫א מקוה איז‬ ‫נישט קיין פארדינסט‬ ‫א ענין פלא האט דערציילט הרה"ח ר' אברהם כ"ץ ז"ל‬ ‫דער לאנגיעריגער מנהל פון די מקוה טהרה‪ ,‬אז אמאל האט‬ ‫אים דער רבי געלאזט רופן און פון אים פארלאנגט אז ער זאל‬ ‫אים גענוי אפשרייבן אלע הוצאות און הכנסות פון די מקוה‬ ‫איבערן יאר‪ ,‬כדי ער זאל קענען זעען גענוי אויב עס זענען‬ ‫בכלל דא פארדינסטן פון די מקוה‪ ,‬און וואס די פארדינסטן‬ ‫‪22‬‬

‫זענען‪ .‬ר' אברהם האט אלעס גענוי אראפגעשריבן אויפן‬ ‫פאפיר‪ ,‬און עס איז אויסגעקומען דער חשבון אז די מקוה‬ ‫מאכט ריוח עטליכע דרייסיג דאללער א יאר‪ ,‬לויטן סכום פון‬ ‫יענע יארן‪.‬‬ ‫דער רבי איז נישט צופרידן געווען דערפון‪ ,‬ער האט גענומען‬ ‫דעם חשבון און דאס עטליכע מאל איבערגערעכענט‪ ,‬ביז ווען‬ ‫איבערגעצייגט פאר ר' אברהם אז דער חשבון איז‬ ‫ער האט‬ ‫‪Address New York 11211‬‬ ‫נישט געווען ריכטיג‪ ,‬נאר אדרבא‪ ,‬די מקוה דערלייגט יערליך‬ ‫א געוויסן סכום‪.‬‬ ‫האט דאן דער רבי אים‬ ‫געזאגט בארוהיגטערהייט‪,‬‬ ‫"דאס האב איך טאקע‬ ‫געוואלט‪ ,‬איך וויל ווייזן אז א‬ ‫מקוה איז נישט קיין רווחים‪.‬‬ ‫א איד פון בארא פארק איז‬ ‫זיך געקומען שואל עצה‬ ‫זיין אז ער וויל עפענען‬ ‫א מקוה וואס זאל אים‬ ‫ברענגען פרנסה‪ ,‬האב איך‬ ‫אים געוואלט איבערווייזן‬ ‫אז א מקוה ברענגט נישט‬ ‫קיין פרנסה כדי ס'זאל‬ ‫נישט ווערן קיין שפיל'עכל‬ ‫מיט וואס מענטשן זאלן‬ ‫וועלן פארדינען געלט‪ ,‬וואס‬ ‫דורכדעם אויב וועט זיך מאכן פראבלעמען און מכשולות‬ ‫וועט מען זוכן אלע קולות כדי זיך צו שפארן געלט‪ ,‬א מקוה‬ ‫טאר נישט זיין קיין ביזנעס מיט וואס מען פארדינט געלט!"‪.‬‬ ‫דער רבי האט דאס ענין פון די מקוה געהאלטן פאר איינע‬ ‫פון זיינע גאר גרויסע אויפטוען און ער האט דאס שטארק‬ ‫באגלייט און אויפגעפאדערט אז נאר דאס זאל געניצט ווערן‬ ‫דורכ'ן היימישן ציבור‪.‬‬ ‫‪11211 - Google Maps‬‬

‫‪1 of 1‬‬

‫תשנ"ח‪ :‬שיפוץ המקוה‬ ‫ע"י כ"ק מרן‬ ‫רבינו הגה"ק שליט"א‬ ‫זעקס און צוואנציג יאר זענען דורכגעלאפן זינט תשל"ג!‬ ‫גאר אסאך געשעענישן האבן זיך אפגעשפילט אין די‬ ‫יארן‪ ,‬דור הולך ודור בא‪ ,‬קינדער זענען געווארן טאטעס‪ ,‬און‬ ‫אינגעלייט זענען געווארן זיידעס‪ ,‬דער ציבור איז זיך צואוואקסן‬ ‫דריי און פיר פאכיג‪ ,‬אלעס האט באקומען א פנים חדשות‪,‬‬

‫איבעראל האט זיך אלעס געטוישט‪ ,‬אבער נישט אין די מקוה‪...‬‬ ‫דער מציאות האט באוויזן אז די צימערן וואס איז געווען די והותר מיט‬ ‫‪ 26‬יאר צוריק‪ ,‬איז געווארן צר מהכיל‪ ,‬און ווי פארשטענדליך האט דאס‬ ‫געברענגט צו גאר אסאך אומאנגענעמליכקייטן‪.‬‬ ‫די הנהלת הקהלה האבן גענומען אין באטראכט פארשידענע פלענער‬ ‫איבער דעם איבערבוי פון די מקוה‪ ,‬אבער נאכדעם וואס מ'האט זיך‬ ‫אנגעשטויסן אין פארשידענע שוועריגקייטן‪ ,‬האט דאן כ"ק מרן רבינו הגה"ק‬ ‫שליט"א [דאן אב"ד ור"מ קרית יואל]‪ ,‬זייענדיג דער שליח נאמן פון מר אביו‬ ‫מרן רבינו הגה"ק זי"ע אין אלע עניני הקהלה‪ ,‬אונטערגענומען דעם גרויסן עול‬ ‫צו טוהן די נויטיגע שריט לטובת די מקוה‪.‬‬ ‫מ'האט באלד געזען אז דאס וועט אריינציען אין גאר גרויסע הוצאות‪.‬‬ ‫אויפן ערשטן שאץ האט מען גערעכנט אז דאס וועט אויסקומען צו א‬ ‫‪( 1,000,000$‬מיליאן דאללער)‪ .‬דער רבי שליט"א האט באלד גענומען אויך‬ ‫זיך אהערצושטעלן די גאנצע אסטראנאמישע סומע‪.‬‬

‫"ר' יצחק‪ ,‬וואס וועט זיין מיט די‬ ‫מקוה?"‪...‬‬ ‫ביום ל"ג בעומר תשנ"ח איז פארגעקומען א גרויסער מעמד ווען ס'איז‬ ‫נתחדש געווארן דער בנין פון די תלמוד תורה "עטרת יואל" אויף ראסס‬ ‫סטריט‪ .‬ס'איז געווען דאן גאר א שיינער מעמד ברוב עם הדרת מלך ווען‬ ‫טויזנטער תינוקות של בית רבן האבן אריבערמארשירט צו זייער נייעם בנין‪.‬‬ ‫אויפן וועג צוריק איז מרן רבינו הגה"ק בעל ברך משה זי"ע געגאנגען אין‬ ‫באגלייטונג פון הרבני הנגיד מו"ה יצחק ראזענבערג הי"ו ס‪ .‬ראש הקהל‪,‬‬ ‫און ער האט געוויזן פארן רבי'ן דעם געבוי פונעם בית המדרש הגדול וואס‬ ‫איז דאן אנגעגאנגען אין פולן טעמפא‪ ,‬אין וועלכען ר' יצחק איז געווען דער‬ ‫גאנצער רוח החיים‪ .‬ער האט געבעטן פונעם רבי'ן אז דער רבי זאל אנווינטשן‬ ‫אז מ'זאל דאס בקרוב ענדיגן‪ .‬האט דער רבי זי"ע זיך געגעבן א שטעל אפ‪,‬‬ ‫און זיך אנגערופן‪" :‬אבער ר' יצחק‪ ,‬וואס וועט זיין מיט די מקוה?!"‪.‬‬ ‫די ראשי הקהלה האבן דאן געזען ווי שטארק דאס ענין פון די מקוה‬ ‫ליגט ביים רבי'ן אויפן הארץ‪ ,‬און ווי שטארק ס'איז דאס נחיצות דערפון‪ ,‬איז‬ ‫באשלאסן געווארן באלד צוצוטרעטן מיט אלע כוחות אין איבערבויען די‬ ‫מקוה‪.‬‬ ‫אויפן פארלאנג פון רבינו שליט"א איז דאן נתמנה געווארן א וועד פון בעלי‬ ‫בתים חשובים אויף אלע ענינים וואס איז געווען נוגע די מקוה‪ :‬ה"ה מו"ה‬ ‫יעקב הכהן גליק הי"ו גבאי‪ ,‬מו"ה יצחק ראזענבערג הי"ו‪ ,‬מו"ה שמואל דוד‬ ‫מארקאוויטש הי"ו‪ ,‬מו"ה שלמה אהרן פריעדמאן הי"ו‪ ,‬און נאך‪ .‬אין צוגאב‬ ‫צו די אברכים חשובים מו"ה טובי' אברהם שעהנפעלד הי"ו‪ ,‬מו"ה מאיר‬ ‫נפתלי פערל הי"ו מנהל מוסדות יטב לב באה"ק‪ ,‬הרב יחיאל גוטמאן הי"ו‬ ‫ר"מ בישיבת קרן התורה‪ ,‬מו"ה שלמה זלמן ווייס הי"ו‪ ,‬מו"ה שלמה זלקא‬ ‫מויזקאפף הי"ו‪ .‬אויך איז נתמנה געווארן אלס מנהל פון די מקוה מו"ה עזריאל‬ ‫יודא כ"ץ הי"ו אן אייניקל פון הרה"ח ר' אברהם כ"ץ ז"ל וועלכער איז נתמנה‬

‫‪23‬‬

‫דער מציאות איז‬ ‫אבער אז א קהלה‬ ‫קדושה בישראל‪ ,‬ובפרט‬ ‫קהלתינו הק' מיט אירע‬ ‫טויזנטער מיטגלידער‪,‬‬ ‫קען נישט און טאר‬ ‫נישט עקזעסטירן אן א‬ ‫מקוה טהרה מהודרת‪,‬‬ ‫וואס זאל שטיין אונטער‬ ‫די שטרענגע און‬ ‫שטענדיגע השגחה פון‬ ‫א מורה הוראה מובהק‬

‫אין לויף פון די לעצטע יארן נאכדעם וואס קהלתינו הק'‬ ‫געווארן דורך רבינו הק' זי"ע אלס מנהל המקוה‪.‬‬ ‫איז זיך צונויפגעוואקסן לשם ולתפארת אונטער די הייליגע‬ ‫נשיאות פון כ"ק מרן רבינו הגה"ק שליט"א‪ ,‬האט ווי נאטורליך‬ ‫זיך מיטגעזען דער באלדיגער געברויך צו בויען א פרישע‬ ‫מקוה טהרה‪.‬‬ ‫אויב האט מען מיט עטליכע יאר צוריק געמיינט אז מ'וועט‬ ‫קענען "אדורכשטיפן" ווי ביז יעצט‪ ,‬איז אבער דער מציאות‬ ‫פון דאן אן איז דער רבי שליט"א געווען פולקאם אריינגעטוהן‬ ‫אין די מקוה טהרה‪ .‬ער האט זיך אריינגעווארפן מיט אלע אז א קהלה קדושה בישראל‪ ,‬ובפרט קהלתינו הק' מיט אירע‬ ‫טויזנטער מיטגלידער‪ ,‬קען נישט און טאר נישט עקזעסטירן‬ ‫כוחות אין די עבודת הקודש צו שטיין על המשמר אז ס'זאל‬ ‫אן א מקוה טהרה מהודרת‪ ,‬וואס זאל שטיין אונטער די‬ ‫געבויעט ווערן מיט פילע חומרות והידורים און תיקונים‬ ‫שטרענגע און שטענדיגע השגחה פון א מורה הוראה מובהק‪,‬‬ ‫בגדרי הצניעות‪ ,‬ווי ס'פאסט פאר אזא קהלה חשובה‪ ,‬לויט די‬ ‫וואס צו דעם זעלבסט שפירט זיך א ברענעדיגער מצב‬ ‫הייליגע הוראות פון רבינו הק' זי"ע‪.‬‬ ‫וואס האט געפאדערט באלדיגע‬ ‫דער רבי שליט"א איז דאן‬ ‫עמערדזשענסי שריט‪.‬‬ ‫בפקודת הקודש פון מר אביו מרן‬ ‫די הנהלת הקהלה מיט די‬ ‫רבינו הגה"ק בעל ברך משה זי"ע‪,‬‬ ‫א‬ ‫געווען‬ ‫ממנה‬ ‫האט‬ ‫שליט"א‬ ‫רב‬ ‫דער‬ ‫צושטימונג פון כ"ק מרן רבינו‬ ‫רעגלמעסיג אריינגעקומען קיין‬ ‫"וועד קרן הבנין" פאר די מקוה טהרה‪,‬‬ ‫שליט"א האבן איינגעזען‪ ,‬אז‬ ‫וויליאמסבורג און געשאפן גרויסע‬ ‫געטרייע עסקנים חשובים וועלכע האבן זיך‬ ‫ס'איז א געוואלדיגער געברויך צו‬ ‫סכומים לצורך די מקוה‪ .‬וואך נאך‬ ‫אריינגעלייגט אין די ארבעט‪ ,‬אויסצוארבעטן‬ ‫בויען א נייע רחבות'דיגע מקוה‪,‬‬ ‫וואך איז דער רבי שליט"א געקומען‬ ‫די פלענער איבער דאס בוי פון די מקוה‪.‬‬ ‫מיט מערערע צימערן און בורות‬ ‫אנקלאפן על פתחי נדיבים‬ ‫די חברי הוועד לייגן אריין א גאר שווערע‬ ‫לטבילה‪ ,‬אויסגעשטאט מיט די‬ ‫אויפצוטרייבן גאר גרויסע סכומים‬ ‫ארבעט צו פארזיכערן אז די בוי ארבעט‬ ‫באקוועמסטע איינריכטונגען‪ ,‬וואס‬ ‫פאר די מקוה‪ ,‬ביז ס'איז געלונגען‬ ‫ווערט צוגעגרייט און פראצעסירט ווי‬ ‫זאל זיין בא'טעמ'ט און צוגענגליך‪,‬‬ ‫צו שאפן די אסטראנאמישע סומע‬ ‫שנעל מעגליך‪ ,‬אבער צו די זעלבע צייט‬ ‫ווי שענער און באקוועמער‪ ,‬לתועלת‬ ‫פון בערך צוויי מילליאן דאללער‪ ,‬און‬ ‫איז פארשטענדליך אז דאס בויען די נייע‬ ‫הענין‪.‬‬ ‫מקוה טהרה וועט אריינציען אין גאר הויכע‬ ‫די מקוה איז פארטיג געווארן צום‬ ‫ציפערן און אסטראנאמישע סכומים‪ ,‬און זיי‬ ‫דינסט פונעם ציבור‪.‬‬ ‫זענען פארנומען צונויפצושטעלן די ריזיגע‬ ‫עס געדענקט זיך נאך גוט די‬ ‫פאנדן וואס פארלאנגט זיך פארן געבוי פון‬ ‫גרויסע מסיבת "שרי האלף" וואס‬ ‫די מקוה‪.‬‬ ‫איז פארגעקומען ראש חודש‬ ‫באזונדער האט זיך דערזען דאס‬ ‫סיון תשנ"ט אין די זאלן פון ראוז‬ ‫נחיצות אין בויען א פרישע מקוה‬ ‫קעסטל‪ ,‬מיט די באטייליגונג פון‬ ‫טהרה נאכדעם וואס דער היינטיגער‬ ‫כ"ק מרן רבינו הגה"ק בעל ברך משה זי"ע‪ ,‬וואו הונדערטער‬ ‫געאגראפישער אויסשטעל פון די שטאט וויליאמסבורג‪ ,‬האט‬ ‫אברכים האבן מנדב געווען דעם סכום פון ‪ 1,000$‬און העכער‬ ‫זיך אויסגעצויגן אין פרישע צענדליגער גאסן און געגנטער‪,‬‬ ‫פאר די מקוה‪.‬‬ ‫וואס נעמט אריין פרישע טויזנטער משפחות אין אלע עקן‬ ‫ווען מ'שפאצירט אדורך די שטובלעך אויפן צווייטן שטאק‬ ‫פון דער שטאט‪ ,‬און דאס פארלאנגט א דערלייכטערונג אין‬ ‫אין די מקוה‪ ,‬זעט מען ווי אויף אלע טירן פיגורירן די נעמען‬ ‫פלאץ צו ערמעגליכן דאס באנוץ פון די מקוה טהרה אויף‬ ‫בלויז פון אנשי שלומינו וועלכע זענען דאן נענה געווארן לקול‬ ‫גאר א באקוועמען פארנעם‪.‬‬ ‫קריאת הקודש פון רבינו שליט"א צו באשטייערן צימערן און‬ ‫די שטאט וויליאמסבורג פארמאגט היינט לערך צוועלף‬ ‫בורות טבילה אין די מקוה‪.‬‬ ‫טויזנט אידישע משפחות בליעה"ר‪ ,‬און מיט יעדן חודש‬ ‫וואס ס'וואקסט דער ציבור ווערט גרעסער דער מאנגל אין‬ ‫מקוואות‪ .‬אפילו אזא שטאט ווי בארא פארק פארמאגט היינט‬

‫יאחז צדיק דרכו‬ ‫וטהר ידים יוסיף אומץ‬ ‫(איוב יז ט)‬

‫וועד קרן הבנין‬

‫די שטאט‬ ‫וויליאמסבורג‬

‫תשס"ח‪ :‬צר לנו המקום‬

‫‪24‬‬

‫ׁשה ְמ ֵה ָרה‪,‬‬ ‫ָע ָדה חוּ ָ‬ ‫יך ִה ּו ֲ‬ ‫יד ָ‬ ‫ָא ָּנא ְל ֶע ְז ַרת יְ ִד ֶ‬ ‫ֹשיעוֹ ְּב ֵעת ָצ ָרה‪:‬‬ ‫ׁ‬ ‫ׂ ָר ֵאל מו ִ‬ ‫ִמ ְקוֵה יִ ְש‬ ‫(סליחות יום ד' עשי"ת)‬

‫מיר נויטיגן זיך אצינד אין גאר גרויסע סכומים געלט צו קענען צוטרעטן צום בויען די‬ ‫מקוה טהרה דקהלתינו הק'‬ ‫צו פארזיכערן דעם ערליכן עתיד בטהרתן של ישראל מיט די גרעסטע הידורים און חומרות‬ ‫ווערט א שותף אין בויען דעם מקום טהרה און געניסט פון די געוואלדיגע סגולות אויף ישועות און רפואות‪ ,‬בני חיי‬ ‫ומזוני רויחי‬

‫ושאבתם מים בששון ממעיני הישועה‬

‫המקוה מושיע מכל צרות‬

‫וזה בחינת המקוה שהוא שער העליון מחמשים שערי בינה‪,‬‬ ‫שהוא בחינות שכל ודעת עליון‪ ,‬בחינת חסד עליון ורחמים גדולים‪.‬‬ ‫ועל כן המקוה מושיע בכל הצרות‪ ,‬כמו שכתוב מקוה ישראל‬ ‫מושיעו בעת צרה‪ ,‬כי הוא חסד עליון‪ ,‬שמושיע מכל הצרות‪.‬‬ ‫ועל כן המקוה מטהר מכל הטמאות‪ ,‬כמו שכתוב (יחזקאל‬ ‫ל"ו)‪" :‬וזרקתי עליכם מים טהורים וטהרתם" וכו'‪ .‬כי 'אין יסורין‬ ‫בלא עוון' וכו' (שבת נ"ה)‪ ,‬ועל כן המקוה שמושיע מכל הצרות‬ ‫ומכל היסורים‪ ,‬הוא מטהר מכל הטמאות ומכל החטאים‪.‬‬ ‫(ליקוטי מוהר"ן מהדו"ק סי' נ"ו)‬

‫‪25‬‬

‫פינף באזונדערע מקוואות‪ ,‬איז דאך א פארשטענדליכע זאך‬ ‫אז די גרעסטע חרדי'שע קהלה אין די שטאט‪ ,‬קהל יטב לב‬ ‫ד'סאטמאר‪ ,‬זאל האבן אן אייגענע מקוה מיט א שטרענגע‬ ‫און שטענדיגע השגחה מעולה‪.‬‬ ‫א ספעציעלע געברויך איז געקומען מצד הונדערטער נייע‬ ‫תושבים אין יענע גענגטער‪ ,‬וואס די ווייטקייט פון די מקוואות‬ ‫אין די שטאט ברענגט נאטורליכע שוועריגקייטן פון דארפן‬ ‫גיין צומאל העכער א האלבע שעה‪ ,‬און די מורי הוראה ווערן‬ ‫אנגעפרעגט מיט פארשידענע שאלות וואס איז נוגע צו‬ ‫הלכות שבת וויאזוי צו ערמעגליכן צו דערלייכטערן דאס‬ ‫גיין אין מקוה בשבתות וימים טובים‪ ,‬מ'זאל נישט דארפן‬ ‫אפשטיפן א‪.‬ד‪.‬ג‪.‬‬

‫אומגלויבליכע הצלחה!‬ ‫באגלייט בברכת הקודש פון כ"ק מרן רבינו שליט"א האט‬ ‫הגה"צ דער רב שליט"א אונטערגענומען דעם שווערן עול‬ ‫פון בויען די מקוה‪ .‬עס זענען נתמנה געווארן א וועד פון‬ ‫חשוב'ע אברכים חברי הקהלה זיך צו באפאסן מיט די טאג‬ ‫טעגליכע ארבעט אהערצושטעלן די מקוה‪ ,‬בנוי לתלפיות‪,‬‬ ‫וואס זאל זיין לשם ולתפארת‪.‬‬ ‫נאך א שטיק צייט וואס מ'האט געזוכט האט מען געטראפן‬ ‫א פלאץ וואס האט אויסגעקוקט פאסיג פאר דעם צוועק‪,‬‬ ‫וואו מ'האט שוין געהאט געשריבן קאנטראקט‪ ,‬אבער נאך‬ ‫א שטיק צייט ווען מ'האט אדורכגעפירט פארשידענע‬ ‫"טעסטס" האט מען געמוזט צוריקציען פונעם מקח‪ ,‬און‬ ‫מ'איז געווען עטוואס פארלוירן און פארצווייפלט‪.‬‬ ‫דא איז אונטערגעקומען די זעלטענע סייעתא דשמיא‬ ‫בכוחו ובזכותו של אותו זקן רבינו הק' זי"ע‪ ,‬ווען ס'איז מיט‬ ‫קוים עטליכע וואכן שפעטער אונטערגעקומען צו קויפן‬ ‫פיל א גרעסערן פלאץ צו בויען די מקוה טהרה‪ ,‬אויף א‬ ‫שטיל פלאץ‪ ,‬ביים ווינקל וואס באהעפט וויליאמסבורג און‬ ‫ניי‪-‬וויליאמסבורג‪ ,‬אויף וואלווארט סטריט קארנער פלאשינג‬ ‫עוועניו‪ ,‬פארן סכום פון ‪.$1,800,000‬‬ ‫ווי ס'האט זיך ארויסגעשטעלט איז דער יעצטיגער‬ ‫פלאץ פיל גרעסער‪ ,‬כמעט דאפעלט אין שטח‪ ,‬מיט נאענט‬ ‫צו הונדערט שטובער‪ ,‬וואס וועט מאכן די מקוה אלס די‬ ‫גרעסטע מקוה אין די שטאט‪ ,‬און האפענטליך מיט די‬ ‫מערסטע הידורים און חומרות‪.‬‬ ‫ווי אויך געפינט זיך דער שטח וואו מ'בויעט די מקוה‪ ,‬אויף‬ ‫א זעלטן גוטע פלאץ לתועלת גדרי הצניעות‪ ,‬א שטילע‬ ‫און באשיידענע גאס‪ ,‬וואס איז כמעט נישט קיין מציאות‬

‫‪26‬‬

‫דער פראכטפולער בנין המקוה‬

‫אין אזא גרויסע און באוואוינטע שטאט ווי וויליאמסבורג צו‬ ‫טרעפן אזא גוט פלאץ‪ ,‬און דערצו אין הארץ פון די היימישע‬ ‫געגנט‪,‬‬

‫גדול זכות המשתתפים‬ ‫עס איז באמת איבריג יעדעס ווארט ארוסצוברענגן בשבח‬ ‫פון זיך משתתף זיין מיט גרויסע סכומים פארן בוי פון די‬ ‫מקוה טהרה‪ .‬אידן אין אלע דורות האבן זיך געלאזט קאסטן‬ ‫שווערע געלטער צו בויען א מקוה טהרה‪ .‬דאס איז ווי באקאנט‬ ‫דער "מעיין הישועות" צו אלע ישועות און רפואות אין לעבן‬ ‫פון יעדן איד‪ ,‬מיט אומצאליגע סגולות אין אלע הינזיכטן‪.‬‬

‫דורות ישרים ומבורכים‬ ‫עס איז זיכער אז יעדער וואס באשטייערט פאר די מקוה‪,‬‬ ‫האט דעם זכות נשגב פון אויפשטעלן דורות ישרים ומבורכים‬ ‫זרע ברך ה'‪ ,‬באגלייט מיט אלע זכותים וואס וועלן צוקומען‬

‫אין לויף פון די יארן ביסוד קדושתן וטהרתן של ישראל‪ ,‬וואס דאס איז די‬ ‫התחלה אין יסוד לבנות בית נאמן לה' ולתורתו‪.‬‬

‫ממעייני הישועה‬ ‫דער געוואלדיגער זכות וועט ביישטיין פאר די אלע וואס העלפן אויפבויען‬ ‫די מקוה טהרה‪ ,‬להתברך בכל משאלות לבבם לטובה‪ ,‬מיט געזונט‪ ,‬פרנסה‬ ‫און נחת דקדושה פון די קינדער און אייניקלעך‪ ,‬מיט הרחבת הדעת וכל טוב‬ ‫סלה‪ ,‬ביז מיר וועלן זוכה צו ביאת משיח צדקינו‪ ,‬כי מלאה הארץ דעה את ה'‬ ‫כמים לים מכסים‪ ,‬במהרה בימינו אמן‪.‬‬

‫געב צוריק דאס געלט‪ .‬דו ביסט א‬ ‫געהאלפענער‪.‬‬ ‫צו באגרייפן ווי ווייט צדיקים האבן מחשיב געווען א מקוה טהרה אלס א‬ ‫סגולה פאר כל מיני ישועות‪ ,‬איז אינטרעסאנט די פאלגענדע פאסירונג‪.‬‬ ‫א איד איז אמאל אריינגעקומען צו הרה"ק רבי יעקב'לע מפשעווארסק‬ ‫זצוק"ל און זיך אויסגעגאסן זיין פארביטערט הארץ אז ער נויטיגט זיך אין‬ ‫א ישועה‪ .‬דער רבי הערט אים אויס און פארשטייט אז דער איד נויטיגט זיך‬ ‫באמת אין א גאר גרויסן זכות צו געהאלפן ווערן אין זיין לאגע‪ .‬זאגט ער צו‬

‫‪27‬‬

‫דער רבי הערט אים‬ ‫אויס און פארשטייט‬ ‫אז דער איד נויטיגט‬ ‫זיך באמת אין א‬ ‫גאר גרויסן זכות צו‬ ‫געהאלפן ווערן אין‬ ‫זיין לאגע‪ .‬זאגט ער‬ ‫צו דעם איד‪" ,‬איך בין‬ ‫יעצט עוסק אין בויען‬ ‫א מקוה‪ ,‬אויב וועסטו‬ ‫מיר צוזאמשטעלן א‬ ‫גרויסן סכום געלט‬ ‫פאר די מקוה וועסטו‬ ‫געהאלפן ווערן"‬

‫דעם איד‪" ,‬איך בין יעצט עוסק אין בויען א מקוה‪ ,‬אויב וועסטו‬ ‫מיר צוזאמשטעלן א גרויסן סכום געלט פאר די מקוה וועסטו‬ ‫געהאלפן ווערן"‪.‬‬ ‫דער איד‪ ,‬הערנדיג אזעלכע אפענע ווערטער‪ ,‬האט זיך‬ ‫באלד אריינגעלייגט צו שאפן דאס געלט‪ ,‬און ביז א קורצע‬ ‫צייט קומט ער צוריק צום רבי'ן מיט דאס גאנצע געלט‪ .‬דער‬ ‫רבי נעמט דאס געלט און דערלאנגט דאס צוריק פאר דעם‬ ‫איד זאגנדיג‪" :‬כ'וועל דיר זאגן דעם אמת‪ ,‬איך בוי נישט קיין‬ ‫מקוה יעצט און כ'דארף נישט דאס געלט‪ .‬נאר כ'האב געזען‬ ‫אז דו דארפסט באמת א גאר גרויסע ישועה‪ ,‬האב איך‬ ‫דיר געוואלט שאפן גאר א גרויסן זכות‪ .‬יעצט אז דו האסט‬ ‫צוזאמגעשטעלט דאס געלט פאר א מקוה האסטו ממילא‬ ‫באקומען דיין ישועה‪ .‬קענסט שוין צוריקגעבן דאס געלט פון‬ ‫וועמען דו האסט דאס גענומען"‪.‬‬

‫צו בויען א מקוה‬ ‫דארף מען געלט‪...‬‬ ‫אין די צייטן פון הייליגן דברי יחזקאל פון שינאווא זי"ע האט‬ ‫זיך אין איינע פון די שטעט צופלאקערט א מחלוקה איבער‬ ‫בויען א מקוה טהרה‪ ,‬די חסידים אין די שטאט האבן געוואלט‬ ‫בויען די מקוה‪ ,‬אבער די עשירים וועלכע האבן דאס געזאלט‬ ‫פינאנצירן האבן נישט איינגעזען דאס וויכטיגקייט פון בויען‬ ‫די מקוה‪.‬‬ ‫ווען דער שינאווער רב זי"ע איז געקומען צו פארן אין‬ ‫די שטאט האט ער באלד געלאזט רופן די עשירים און זיי‬ ‫פארגעהאלטן דערויף‪ ,‬האט ער זיי דאן געזאגט‪ ,‬אז די גמרא‬ ‫אין מס' שבת (דף ל"ג ע"ב) דרש'נט דעם פסוק "ויחן את פני‬ ‫העיר"‪ ,‬אמר רב מטבע תיקן להם‪ ,‬ור' יוחן אמר מרחצאות תיקן‬ ‫להם‪ ,‬די מחלוקה צווישן די אמוראים איז אויב יעקב אבינו‬ ‫האט מתקן געווען א מקוה אדער דאס געלט צו האנדלען‪.‬‬ ‫אבער באמת איז דאס בכלל נישט קיין מחלוקה‪ ,‬ווייל ווען‬ ‫מ'קומט אין א שטאט דארף מען באמת דאס ערשטע מתקן‬ ‫זיין די מקוה‪ ,‬אבער כדי צו בויען א מקוה דארף מען האבן‬ ‫אסאך געלט‪ ,‬דעריבער האט ער מתקן געווען אויך דאס‬ ‫געלט צום האנדלען‪ ,‬אבער דאס וויכטיגסטע איז זיכער די‬ ‫מקוה‪( .‬ס' דברי יחזקאל ליקוטים)‪.‬‬

‫א סגולה פאר‬ ‫פרנסה און קינדער‬ ‫דער הייליגער טריסקער מגיד זי"ע שרייבט (מגן אברהם‬ ‫‪28‬‬

‫תנינא ברמזי אחש"פ) וזל"ק‪ :‬על ידי זכות המקוה מושיע‬ ‫הקב"ה לישראל בכל צרכיהם לפרנסה ולחשוכי בנים ר"ל‪,‬‬ ‫כדכתיב (ירמי' יד ח) מקוה ישראל ה' מושיעו‪ ,‬שבזכות‬ ‫המקוה יושיע הקב"ה לישראל‪.‬‬ ‫איבערזעצונג‪ :‬דורך דעם זכות פון א מקוה העלפט דער‬ ‫אויבערשטער אין אלע געברויכן‪ ,‬פאר פרנסה און קינדערלאזע‬ ‫ר"ל‪ ,‬ווי ס'שטייט אין פסוק מקוה ישראל ה' מושיעו‪ ,‬אין זכות‬ ‫פון א מקוה העלפט דער רבוש"ע פאר אידן‪.‬‬

‫מקוה סגולה‬ ‫להוושע בבנים‬ ‫בהמקוה פועלים בחינת לידה לצאת מרחם אמו‪ ,‬כמו‬ ‫שרמזתי בקרא את וה"ב בסופ"ה‪ ,‬היינו סופ"ה עולה מקו"ה‪,‬‬ ‫א"ת וה"ב ר"ת ב'טרם ת'בוא א'ליהן ה'מילדת ו'ילדו‪.‬‬ ‫(אמרי נועם פר' בשלח)‬

‫בויען א מקוה‬ ‫איז ווי בנין‬ ‫בית המקדש!‬ ‫אויפן פסוק אין פר' פקודי "ויהי בחודש הראשון בשנה‬ ‫השנית באחד לחודש הוקם המשכן" (שמות יז‪ ,‬מ)‪ ,‬שרייבט‬ ‫דער הייליגער חיד"א ז"ל (נחל קדומים)‪" ,‬הוקם" אותיות‬ ‫"מקוה"‪ ,‬ווייל די גמרא זאגט אין מס' ברכות (דף ט"ו) למה‬ ‫נסמכו אהלים לנחלים שמעלין לטהרה‪ ,‬דאס איז דער רמז‪,‬‬ ‫"שבית המקדש הוא כמו מקוה"‪ ,‬דער בית המקדש איז מטהר‬ ‫אזוי ווי א מקוה‪ ,‬ואידי ואידי מטו אהדדי "מקוה" המשכן‪.‬‬

‫שרייבט מיר בכתב אז‬ ‫איר ווילט נישט‬ ‫פאררעכטן די מקוה!‬ ‫א פארכטיגע מעשה ווערט דערציילט אויף הגאון דער‬ ‫חפץ חיים זצ"ל‪ ,‬אז אין א שטעטל נישט ווייט פון זיין היים‬ ‫ארט ראדין איז די מקוה פסול געווארן‪ ,‬און קיינער פון די‬ ‫שטאט האט זיך נישט געקימערט דאס צו פאררעכטן‪ .‬ווען‬ ‫די מעשה איז אנגעקומען צום חפץ חיים ז"ל איז ער באלד‬ ‫אריבערגעפארן צו יענעם שטאט און געלאזט אויסרופען אז‬ ‫ער געפינט זיך אין די שטאט און ער רופט די גאנצע שטאט‬ ‫צו א דרשה‪.‬‬ ‫ווען די שטאט לייט האבן געהערט אז דער גרויסער גאון‬

‫דער חפץ חיים געפינט זיך אין זייער שטאט און גרייט זיך צו זאגן א דרשה‬ ‫איז יעדער שנעל געקומען‪ ,‬ביז דאס ביהמ"ד איז געווארן געפאקט מלא על‬ ‫כל גדותיו‪ .‬דאן האט דער חפץ חיים אנגעהויבן די קורצע אבער גאר שארפע‬ ‫דרשה און געזאגט אזוי‪:‬‬ ‫"מורי ורבותי‪ ,‬ווען איך וועל אנקומען צום בית דין של מעלה וועט מען מיך‬ ‫פרעגן וואס איז מיין נאמען? וועל איך ענטפערן ישראל מאיר‪ .‬וועט מען מיך‬ ‫פרעגן פון וועלכע שטאט איך קום? וועל איך זאגן פון ראדין‪ .‬וועט מען מיך‬ ‫פרעגן אויב איך האב געוואוסט אז אין די שטאט נעבן מיר איז די מקוה‬ ‫געווען פסול? וועל איך געוויס ענטפערן אז יא‪ .‬וועט מען מיך דאן פרעגן וואס‬ ‫איך האט געטוהן דערצו? וועל איך בלויז קענען ענטפערן אז איך האב זיך‬ ‫מטריח געווען צו פארן צו אייך און לאזן וויסן אז מ'דארף דאס פאררעכטן‬ ‫און איר האט מיך נישט צוגעהערט‪ .‬דעריבער בעט איך אייך איר זאלט מיר‬ ‫דאס געבן שריפטליך אז איך האב אייך געווארענט דערויף‪ ,‬כדי איך זאל‬ ‫דאס קענען צייגן ביים בית דין של מעלה"‪.‬‬ ‫די אויפריכטיגע ווערטער האבן געוויס עושה רושם געווען און ביז א קורצע‬ ‫צייט איז די מקוה פארראכטן געווארן‪.‬‬

‫צוגעזאגט א בן זכר‬ ‫אין זכות פון א מקוה‬ ‫צום הייליגן צדיק פון ראדאשיץ זי"ע זענען אמאל אריינגעקומען א‬ ‫פארפאלק וואס העכער צוועלף יאר נאך די חתונה זענען זיי נאך נישט‬ ‫געהאלפן געווארן מיט זרע של קיימא‪.‬‬ ‫דאס פארפאלק האט אויסגעגאסן זייער ביטער הארץ פארן צדיק‪ ,‬ביז די‬ ‫פרוי האט געגעבן א שריי אויס‪" ,‬פאר יעדן קען דער רבי העלפן‪ ,‬און נאר איך‬ ‫מוז קומען איין מאל און נאכאמאל און איך גיי אהיים מיט ליידיגע הענט?!‬ ‫איך ריר זיך נישט ארויס פון דעם צימער‪ ,‬ווילאנג דער רבי וועט מיר צוזאגן‬ ‫א קינד! "‪.‬‬ ‫די ווערטער האבן צוטרייסעלט דעם צדיק‪ ,‬ער האט אראפגעלייגט זיין‬ ‫הייליגן קאפ אויף די האנט‪ ,‬און דאן זאגט ער פאר דעם פארפאלק‪ ,‬בכהאי‬ ‫לישנא‪" :‬אונזער הייליגע זיידע אברהם אבינו און שרה אמינו האבן אויך‬ ‫לאנגע יארן נישט געהאט קיין קינדער‪ ,‬וואס האבן זיי געטוהן‪ ,‬שטייט אין זוהר‬ ‫הקדוש (וירא ק"ב ע"ב) "אברהם ושרה הוו מתקני טבילה לכולהו‪ ,‬איהו לגברי‬ ‫ואיהי לנשי וכו'‪ ,‬ומעיינא דמיא הוה תחות ההוא אילנא ומאן דצריך טבילה‬ ‫מיד מיין סלקין לגביה"‪ ,‬אונטערן בוים האבן זיי געבויעט א מקוה‪ ,‬און דורך‬ ‫דעם זכות זענען זיי געהאלפן געווארן‪ .‬זאג איך אייך די זעלבע‪ ,‬זוכט אויס‬ ‫וואו מ'בויעט א מקוה‪ ,‬און אז איר וועט ארויסהעלפן דערצו וועט אייך דער‬ ‫רבוש"ע זיכער העלפן"‪.‬‬ ‫הערנדיג אזעלכע אפענע ווערטער פונעם הייליגן צדיק‪ ,‬האבן זיי פארלאזט‬ ‫דעם צימער און אויסגעפאלגט זיינע ווערטער‪ ,‬זיי האבן ארויסגעהאלפן צו‬ ‫בויען א מקוה אין א דערנעביגן שטאט‪ ,‬און ביז א יאר איז דאס פארפאלק‬ ‫געהאלפן געווארן מיט א בן זכר"‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫"אונזער הייליגע זיידע‬ ‫אברהם אבינו און שרה‬ ‫אמינו האבן אויך לאנגע‬ ‫יארן נישט געהאט קיין‬ ‫קינדער‪ ,‬וואס האבן‬ ‫זיי געטוהן‪ ,‬שטייט אין‬ ‫זוהר הקדוש (וירא ק"ב‬ ‫ע"ב) "אברהם ושרה הוו‬ ‫מתקני טבילה לכולהו‪,‬‬ ‫איהו לגברי ואיהי לנשי‬ ‫וכו'‪ ,‬ומעיינא דמיא הוה‬ ‫תחות ההוא אילנא‬ ‫ומאן דצריך טבילה מיד‬ ‫מיין סלקין לגביה"‬

30

‫איינע פון די צימערן‬

‫דער‬ ‫פראכטפולער‬ ‫ווארט‪-‬זאל‬ ‫‪31‬‬

‫מקוה טהרה‬ ‫ד'קהל יטב לב‬ ‫ד'סאטמאר‬ Mikvah Tharah of Cong. Yetev Lev D'Satmar Central Office: 163 Rodney Street Brooklyn NY 11211 T: 718.302.6720 F: 718.486.2473