Main Naastik Kyon Haan

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? Ù‘∆Á Ì◊ «√øÿ

ÈÚ∆∫ √Óº«√¡≈ ‘Ø ÷Û∑∆ ‘Ø ◊¬∆ ‘ÀÕ ’∆ √Ï Ù’Â∆Ó≈È, √Ï «Ú¡≈Í’ Â∂ √Ï «‘Â’≈∆ ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á «Úº⁄ Ó∂∆ ¡«Ú√Ú≈Ù Ó∂∂ ¡‘ø’≈ ’’∂ ‘À ? ÓÀ˘ ’Á∂ «⁄ºÂ ⁄∂Â≈ Ú∆ È‘∆∫ √∆ «’ ÓÀ˘ «’√∂ Ú∂Ò∂ «¬‘Ø «‹‘∆ √Óº«√¡≈ Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È≈ ÍÚ∂◊≈Õ ¡≈͉∂ ’∞fi ÁØ√ª È≈Ò ◊ºÒÏ≈ ’È ÂØ∫ ÍÂ≈ Òº◊≈ ‘À «’ Ó∂∂ ’∞fi ÁØ√ª (‹Ø ÁØ√Â∆ Á≈ «¬‘ Á≈¡Ú≈ ˆÒ È≈ ‘ØÚ∂) È∂ Ó∂∂ È≈Ò ÊØÛ∂∑ «‹‘∂ Ó∂Ò ‹ØÒ Ó◊Ø∫ (Ì≈¬∆ ‰Ë∆ «√øÿ ÚºÒ «¬Ù≈≈) ‘∆ «¬‘ «√º‡≈ ’º„ «Ò¡≈ «’ Ó∂≈ ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ ÓπÈ’ ‘؉≈ Ó∂∆ «‘Ó≈’ ‘À ¡Â∂ «¬‘ Ú∆ «’ Ó∂≈ ¡‘ø’≈ ‘∆ Ó∂∂ ¡«Ú√Ú≈Ù Á≈ ’≈È ‘ÀÕ «Î Ú∆ √Óº«√¡≈ ª ◊øÌ∆ ‘∆ ‘ÀÕ «¬È∑ª «¬È√≈È∆ ÚÂ∆«¡ª ÂØ∫ ¿∞ºÍ ‘؉ Á≈ ÓÀ∫ Á≈¡Ú≈ È‘∆∫ ’Á≈Õ ÓÀ∫ Ú∆ ¡≈÷ «¬È√≈È ‘ª, «¬√ ÂØ∫ ÚºË ’∞fi È‘∆∫Õ Â∂ È≈ ‘∆ ’ج∆ «¬√ ÂØ∫ ÚºË ‘؉ Á≈ Á≈¡Ú≈ ’ √’Á≈ ‘ÀÕ Ó∂∂ «Úº⁄ Ú∆ «¬º’ ’Ó˜Ø∆ ‘ÀÕ ¡‘ø’≈ Ó∂∂ √πÌ≈¡ Á≈ Ú∆ «¬º’ ¡≥◊ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ¡≈͉∂ √≈Ê∆¡ª «Úº⁄ Â≈È≈Ù≈‘ ’’∂ ‹≈«‰¡≈ ‹ªÁ≈ √ªÕ «¬ºÊØ∫ º’ «’ Ó∂≈ ÁØ√ Ï∆. ’∂. ÁºÂ ’Á∆ ’Á∆ ÓÀ˘ Â≈È≈Ù≈‘ ’«‘øÁ≈ ‘πøÁ≈ √∆Õ ’¬∆ ÓΩ«’¡ª ¿∞µÂ∂ ÓÀ˘ ‘À∫’ÛÏ≈˜ Ú∆ «’‘≈ «◊¡≈Õ ’∞fi π ÁØ√ ͻ∆ ◊øÌ∆Â≈ È≈Ò ÁØÙ Ò≈™Á∂ ‘∂ «’ ÓÀ∫ Á»«‹¡ª Â∂ ¡≈͉∆ ≈«¬ ÓÛ∑Á≈ ‘ª ¡Â∂ ¡≈͉∆ ◊ºÒ Ó≥ÈÚ≈ ÒÀ∫Á≈ ‘ªÕ ÓÀ∫ «¬È’≈ È‘∆∫ ’Á≈ «’ «¬‘ ◊ºÒ «’√∂ ‘ºÁ º’ √‘∆ ‘ÀÕ «¬√ ˘ ¡‘øÚ≈Á Ú∆ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ «‹ºÊØ∫ º’ √Ó≈‹ Á∆¡ª »Û∑∆Ú≈Á∆ Ú≈«¬Âª Á∂ «ÚØË Á≈ √Ú≈Ò ‘À, ÓÀ∫ ¡‘ø’≈∆ ‘ª, Í «¬‘ ˜≈Â∆ ◊ºÒ È‘∆∫Õ «¬‘ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª ”Â∂ Ó≈‰ Ú≈Ò∆ ◊ºÒ ‘À, «¬√˘ ¡‘ø’≈ È‘∆∫ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈Õ ¡«ÌÓ≈È, ‹ª ’«‘ Ò˙ ¡‘ø’≈ «’√∂ ÓÈ∞÷ º «Úº⁄ ÒØÛ∫Ø ÚºË ¡≈͉∂ ¡≈Í Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ‘πÁ ø ≈ ‘ÀÕ ’∆ ÓÀ∫ Ï∂ÒÛ Ø ∂ Ó≈‰ ’’∂ È≈√Â’ Ï«‰¡ª ‘ª ‹ª «¬√ «ÚÙ∂ Â∂ ‚±øÿ≈ ÓπÂ≈«Ò¡≈ ’È Ó◊Ø∫ ¡Â∂ ◊øÌ∆ √Ø⁄ «Ú⁄≈ Ó◊Ø∫ È≈√Â’ Ï«‰¡ª ‘ª? -«¬‘ √Ú≈Ò ‘À, «‹√ Ï≈∂ ÓÀ∫ «¬ºÊ∂ ⁄⁄≈ ’È≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘ª, √Ì ÂØ∫ Í«‘Ò∂ «¬‘ ÈÏ∂Û≈ ’ Ò¬∆¬∂ «’ ¡«ÌÓ≈È Â∂ ¡‘ø’≈ ÁØ ¡Òº◊-¡Òº◊ ◊ºÒª ‘πøÁ∆¡ª ‘ÈÕ ÓÀ˘ «¬√ ◊ºÒ Á∆ ‘π‰ º’ √Ófi È‘∆∫ ¡≈¬∆ «’ Ï∂ÒØÛ≈ Ó≈‰ ‹ª ÎØ’≈ ¡«ÌÓ≈È ÓÈ∞º÷ Ò¬∆ ¡≈√Â’Â≈ Á∂ ≈‘ Á≈ ØÛ≈ «’Ú∂∫ ω √’Á∂ ‘ÈÕ ÓÀ∫ «’√∂ √º⁄∆∫-Óπ⁄ º ∆∫ Á∂ Ó‘≈È «Ú¡’Â∆ Á∆ Ó‘≈ÈÂ≈ ÂØ∫ ÓπÈ’ ‘Ø √’Á≈ ‘ª, ÏÙÂ∂ «’ ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 1

ÓÀ˘ ¡ÀÚ∂∫ ≈‘ ‹ªÁ∂ ‘∆ Ùπ‘ ‘ºÊ Òº◊ ◊¬∆ ‘ØÚ∂ ‹ª Ó‘≈È ‘؉ Ò¬∆ √º⁄∆ Óπº⁄∆ ÒØÛ∆∫Á∂ ◊π‰ ‘∆ Ó∂∂ «Úº⁄ È≈ ‘Ø‰Õ «¬‘ ◊ºÒ √Ófi ÍÀ∫Á∆ ‘À, Í «¬‘ «’Ú∂∫ ‘Ø √’Á≈ ‘À «’ ’ج∆ ¡≈√Â’ ¡≈͉∂ ¡‘ø’≈ ’’∂ È≈√Â’ ‘Ø ‹≈Ú∂Õ «√¯ ÁØ ◊ºÒª ‘Ø √’Á∆¡ª ‘È : ‹ª ª ÓÈ∞º÷ ıπÁ ˘ ıπÁ≈ Á≈ ’∆Ï √Ófi‰≈ Ùπ »’ Á∂Ú∂ ‹ª Î∂ ıπÁ ‘∆ ıπÁ≈ ω ÏÀ·∂Õ ÁØ‘ª ‘≈Òª «Úºº⁄ ¿∞‘ √‘∆ È≈√Â’ È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈Õ Í«‘Ò∆ √» «Úº⁄ ¿∞‘ ’∆Ï Á∆ ‘≈Ò ÂØ∫ ÓπÈ’ È‘∆∫ ‘πÁ ø ≈Õ Á»√∆ ‘≈Ò «Úº⁄ ¿∞‘ √π⁄ ∂ √ºÂ≈ Á∆ ‘Ø∫Á ˘ Ó≥ÈÁ≈ ‘À, ‹Ø ÍÁ∂ «Íº«¤™ √≈∆ Íë¥Â∆ ˘ ⁄Ò≈ ‘∆ ‘ÀÕ «¬√Á∆ √≈‚∂ Ò¬∆ ’ج∆ ¡«‘Ó∆¡Â È‘∆∫ «’ ¿∞‘ ıπÁ ˘ ıπÁ≈ √ÓfiÁ≈ ‘À ‹ª ÷πÁ≈ ˘ ıπÁ ÂØ∫ ¡Òº◊ ’ج∆ ÍÓ-√ºÂ≈ Ó≥ÈÁ≈ ‘ÀÕ ¡√Ò È∞’Â≈ «¬‘ ‘ÀÕ ÁØ‘ª ‘≈Òª «Úº⁄ ¿∞√Á≈ ºÏ «Úº⁄ «Ú√Ú≈Ù ’≈«¬Ó «‘øÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ «’√∂ Ú∆ Â∑ª È≈√Â’ È‘∆∫Õ «¬‘Ø ÓÀ∫ ¡≈÷‰≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘ªÕ ÓÀ∫ ¿∞ÍÒ∆¡ª ÁØ‘ª «’√Óª «Úº⁄ È‘∆∫ ¡≈™Á≈Õ ÓÀ∫ ª «’√∂ Ú∆ √Ï Ù’Â∆Ó≈È ‹ª √ÚØÍ∆ √ºÂ≈ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ Ó»ÒØ∫ ‘∆ «¬È’≈∆ ‘ªÕ «¬ø‹ «’™ ‘À, ÓÀ∫ «¬‘Á∂ Ï≈∂ ¡º◊∂ ⁄ºÒ ’∂ «Ú⁄≈-⁄⁄≈ ’ª◊≈Õ «¬Ê∂ ÓÀ∫ «¬‘ ◊ºÒ √ͺه ’ Á∂‰∆ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘ª «’ ÓÀ∫ ¡‘ø’≈ ’’∂ È≈√Â’Â≈ Á∂ «√˪ Á≈ Ë≈È∆ È‘∆∫ ‘Ø«¬¡≈Õ È≈ ª ÓÀ∫ ıπÁ≈ Á≈ ’∆Ï ‘ª, È≈ ’ج∆ ºÏ∆ ¡ÚÂ≈ Â∂ È≈ ‘∆ ¡≈Í ÍÃÓ≈ÂÓ≈ ‘ªÕ «¬º’ ◊ºÒ ª ͺ’∆ ‘À «’ ¡‘ø’≈ ’≈È ÓÀ∫ «¬‘ √Ø⁄‰∆ È‘∆∫ ¡Í‰≈¬∆Õ «¬√ «¬Ò‹≈Ó Á≈ ‹Ú≈Ï Á∂‰ Ò¬∆ ÓÀ∫ ÂºÊ «Ï¡≈È ’Á≈ ‘ªÕ Ó∂∂ ÁØ√ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ «ÁºÒ∆ ÏøÏ Â∂ Ò≈‘Ω √≈«˜Ù ’∂√ª ÁΩ≈È ÓÀ˘ ÏÛ∆ Ï∂ÒØÛ∆ Ùπ‘ «ÓÒ∆, ¿∞√ ’≈È Ó∂∂ «Úº⁄ ÎØ’∆ Ù≈È ¡≈ ◊¬∆Õ ¡≈˙, ¡≈ͪ Á∂÷∆¬∂ «’ ¿∞È∑ª Á∂ ’ÊÈ «’ºÊØ∫ º’ ·∆’ ‘ÈÕ «Íº¤∫Ø «‹‘∂ Ú≈Í∆¡ª ÿ‡È≈Úª ’≈È ÓÀ∫ È≈√Â’ È‘∆∫ ‘Ø«¬¡≈, ÓÀ∫ ª ˙ÁØ∫ ‘∆ ºÏ ˘ Ó≥ȉØ∫ ‘‡ «◊¡≈ √∆, ‹Á ÓÀ∫ È≈Ó≈¨Ó ÈΩ‹Ú≈È √∆, ‹Á Ó∂∂ ¿∞ÍØ’Â ÁØ√ ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ √π⁄ ∂ Ú∆ È‘∆∫ √ÈÕ ÿº‡Ø ÿº‡ ’≈Ò‹ Á≈ ’ج∆ «Ú«Á¡≈Ê∆ ¬∂È≈ ¡«ÌÓ≈È∆ È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈ «’ ¿∞‘ È≈√Â’ ‘Ø ‹≈Ú∂Õ Ì≈Ú∂∂∫ ’∞fi ÍÃدÀ√ ÓÀ˘ Í√øÁ ’Á∂ √È Â∂ ’∞fi È≈ Í√øÁ, Í ÓÀ∫ ’Á∂ Ú∆ «Ó‘ÈÂ∆ Óπ‚ ø ≈ È‘∆∫ √∆Õ ¡‘ø’≈ Ú◊∂ «Ú⁄≈ º÷‰ Á≈ ÓÀ˘ ’ج∆ ÓΩ’≈ È‘∆∫ «Ó«Ò¡≈ √∆Õ ÓÀ∫ Ï‘π √ø◊≈¿± √πÌ≈¡ Ú≈Ò≈ Â∂ Ì«Úº÷ Ï≈∂ ¿∞Ò«fi¡≈ «‘‰ Ú≈Ò≈ Óπø‚≈ √∆ Â∂ ¿∞‘Ȫ «ÁȪ «Úº⁄ ÓÀ∫ Í»≈ È≈√Â’ È‘∆∫ √∆Õ ÓÀ∫ ¡≈͉∂ Ï≈Ï≈ ‹∆ Á∂ ¡√ ‘∂· Úº‚≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆ Â∂ ¿∞‘ ͺ’∂ ¡≈∆¡≈ √Ó≈‹∆ √ÈÕ ’ج∆ ¡≈∆¡≈ √Ó≈‹∆ ‘Ø ª √Ì ’∞fi ‘Ø √’Á≈ ‘À, Í È≈√Â’ È‘∆∫Õ ÓÀ∫ ¡≈͉∆ ÍÃ≈«¬Ó∆ Á∆ ÍÛ∑≈¬∆ Óπ’≈ ’∂ Ò≈‘Ω Á∂ ‚∆. ¬∂. Ú∆. √’±Ò «Úº⁄ Á≈ıÒ ‘Ø «◊¡≈ Â∂ «¬‘Á∂ ÏØ«‚ø◊ ‘≈¿±√ «Úº⁄ Í»≈ «¬º’ √≈Ò «‘≈Õ ¿∞Ê∂ √Ú∂ ¡Â∂ «Âz’≈Ò √ø«Ë¡≈ Á∆¡ª ÍÃ≈ÊÈ≈Úª ÂØ∫ ¤π∞º‡ ÓÀ∫ ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 2

ÿ≥«‡¡ª-ϺË∆ ◊≈«¬Âz∆ Ó≥Â Á≈ ‹≈Í ’Á≈ √∆Õ ÓÀ∫ ¿∞È∑ª «ÁȪ «Úº⁄ ͺ’≈ ÙË≈¨ √∆Õ Î∂ ÓÀ∫ ¡≈͉∂ «ÍÂ≈ ‹∆ È≈Ò «‘‰≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ ¿∞È∑ª Á≈ Ë≈«Ó’ «ÁzÙ‡∆’؉ ¿∞Á≈ √∆Õ ¿∞È∑ª Á∆¡ª «√º«÷¡≈Úª √Á’≈ ‘∆ ÓÀ∫ ¡≈͉∆ «˜øÁ◊∆ ¡≈˜≈Á∆ Á∂ ¡≈ÁÙ ˘ ¡Í∆Õ Í ¿∞‘ È≈√Â’ È‘∆∫ √ÈÕ ¿∞È∑ª Á≈ ºÏ «¬º’ ͺ’≈ ¡Á∆’≈ √∆, ÓÀ˘ ¿∞‘ ‘ ؘ ÍÃ≈ÊÈ≈ ’È Ò¬∆ ’«‘øÁ∂ ‘πÁ ø ∂ √ÈÕ √Ø Ó∂∆ ÍÚ√ «¬√ „ø◊ È≈Ò ‘ج∆Õ È≈ «ÓÒÚÂÈ Á∂ «ÁȪ «Úº⁄ ÓÀ∫ ÈÀÙÈÒ ’≈Ò‹ «Úº⁄ Á≈ıÒ ‘Ø «◊¡≈Õ ¿∞Ê∂ ‘∆ ÓÀ∫ √≈∆¡ª Ë≈«Ó’ √Óº«√¡≈Úª Ï≈∂, «¬ºÊ∫Ø Âº’ «’ ºÏ Ï≈∂ Ú∆ ÷πÒ º ∂∑ ÂΩ Â∂ √Ø⁄‰≈ Â∂ «¬øÈ≈ Ï≈∂ «Ú⁄≈-⁄⁄≈ ’È∆ Ùπ» ’ «ÁºÂ∆Õ Í Ó∂≈ ¿∞ÁØ∫ Ú∆ ºÏ «Úº⁄ ͺ’≈ «Ú√Ú≈Ù √∆Õ ˙ÁØ∫ ÓÀ∫ Á≈Û∑∆’∂√ º÷ Ò¬∂ √∆, Í ª Ú∆ ÓÀ∫ «√º÷∆ Á∂ «Ó«Ê‘≈√ ‹ª «√˪ ‹ª «’√∂ ‘Ø ËÓ «Úº⁄ «Ú√Ú≈Ù È≈ ’ √«’¡≈ Í ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á «Úº⁄ Ó∂≈ ͺ’≈ «Ú√Ú≈Ù √∆Õ Î∂ ÓÀ∫ «¬È’Ò≈Ï∆ Í≈‡∆ «Úº⁄ Ù≈«ÓÒ ‘Ø «◊¡≈Õ ÓÀ∫ «‹√ Í«‘Ò∂ ¡≈◊» ˘ «Ó«Ò¡≈, ¿∞‘ ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ «¬È’≈∆ ‘؉ Á≈ ‘Ω∫√Ò≈ Â’ È‘∆∫ ’ √’Á≈ √∆, Ì≈Ú∂∫ ¿∞‘ «¬‘Á∂ Ï≈∂ Í»∆ Âª √π⁄∂ ȑ∆∫ √∆Õ ÓÀ∫ ¿∞‘Á∂ ’ØÒØ∫ ºÏ Ï≈∂ Íπº¤‰≈ ª ¿∞‘È∂ ¡≈÷ ¤º‚‰ª : ““‹Á Â∂≈ «ÁÒ ’∂, ºÏ ˘ «Ë¡≈ «Ò¡≈ ’Õ”” È≈√Â’Â≈ Á∂ «√˪ ˘ Ó≥ȉ Ò¬∆ ‹Ø ‘Ω∫√Ò≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À, «¬‘ ¿∞‘ ‘Ω∫√Ò∂ ÂØ∫ «ÏȪ È≈√Â’Â≈ ‘ÀÕ ÓÀ∫ «‹√ Á»‹∂ ¡≈◊» ˘ «Ó«Ò¡≈, ¿∞‘Á≈ ºÏ «Úº⁄ ͺ’≈ «Ú√Ú≈Ù √∆Õ ÓÀ∫ Â∞‘≈˘ ¿∞‘Á≈ È≈ Á√Áª-Ó≈ÈÔØ◊ ’≈Ó∂‚ √⁄∆∫Á È≈Ê √≈«È¡≈Ò, ‹Ø ‘π‰ ’≈⁄∆ √≈«˜Ù ’∂√ Á∂ √øÏøË «Úº⁄ ¿∞Ó ’ÀÁ Ìπ◊ ‘∂ ‘ÈÕ ¿∞È∑ª Á∆ «¬º’Ø-«¬º’ Â∂ Íë√ºË «’Â≈Ï ÏøÁ∆ ‹∆ÚÈ «Úº⁄ Í«‘Ò∂ √¯∂ ÂØ∫ ‘∆ ºÏ Á∆ Ù≈È Á∆ ˜ØÁ≈ Ó«‘Ó≈ ◊≈¬∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ «¬√ ı»Ï√» «’Â≈Ï Á∂ Á»‹∂ Ì≈◊ Á∂ ¡≈÷∆ √¯∂ «Úº⁄ ¿∞‘Ȫ Á∂ Ú∂ÁªÂÚ≈Á ’≈È ºÏ Á∆ ¡«Ë¡≈ÂÓ’ Ó«‘Ó≈ ¿∞È∑ª Á∂ «Ú⁄≈ª Á≈ √≈ ‘ÀÕ «¬√Â◊≈√∂ Á∆ ’‘≈‰∆ ÓπÂ≈Ï’ ‹Ø «¬È’Ò≈Ï∆ Í⁄≈ BH ‹ÈÚ∆ AIBE ˘ «‘øÁ√ Ø Â≈È Ì «Úº⁄ Úø«‚¡≈ «◊¡≈ √∆, ¿∞‘ «¬È∑ª Á∂ «ÁÓ≈◊ Á≈ «√º‡≈ √∆Õ «‹Ú∂∫ ‘πøÁ≈ ‘∆ ‘À «’ ◊πÍ √◊Ó∆ «Úº⁄ ’ج∆ ¿∞µÿ≈ ¡≈◊» «Ú⁄≈ ÍÃ◊‡≈™Á≈ ‘À, ‹Ø «’ ¿∞‘˘ ÏÛ∂ «Í¡≈∂ ‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ Á»‹∂ ’≈’∞øȪ ˘ ÓÂÌ∂Áª Á∂ Ï≈Ú‹»Á ¿∞È∑ª «Ú⁄≈ª È≈Ò √«‘ÓÂ∆ ÍÃ◊‡≈¿∞‰∆ ÍÀ∫Á∆ ‘ÀÕ ¿∞√ Í⁄∂ «Úº⁄ «¬º’ Í»≈ ÍÀ∑≈ ÍÃÓ∂ÙÚ Â∂ ¿∞‘Á∆¡ª Ò∆Ò≈Úª Ï≈∂ √∆Õ «¬‘ ‘º√Ú≈Á ‘ÀÕ ÓÀ∫ ¡≈÷‰≈ «¬‘ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘ª «’ ¿∞ÁØ∫ «¬È’Ò≈Ï∆ Í≈‡∆ «Úº⁄ ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ «¬È’≈∆ ‘؉ Á≈ «Ú⁄≈ ÍÀÁ≈ Ú∆ È‘∆∫ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ’≈’Ø∆ Á∂ ¿∞µÿ∂ ⁄≈ Ù‘∆Áª È∂ ¡≈͉≈ ¡≥«ÂÓ «ÁÈ ÍÃ≈ÊÈ≈/Áπ¡≈ ’«Á¡ª ¶ÿ≈«¬¡≈

√∆Õ ≈Ó ÍÃÙ≈Á «Ï√«ÓÒ Íº’∂ ¡≈∆¡≈ √Ó≈‹∆ √ÈÕ √Ó≈‹Ú≈Á Â∂ √≈ÓÚ≈Á Á∂ ÷∂Â «Úº⁄ ¡≈͉∂ ‚±øÿ∂ ¡«Ë¡ÀÈ Á∂ Ï≈Ú‹»Á ≈‹È Ò≈«‘Û∆ ’ØÒØ∫ ¿∞Í«ÈÙÁª Á∂ Ó≥Â ¿∞⁄≈È Â∂ ◊∆Â≈ Á≈ Í≈· ’È ÂØ∫ «‘≈ È≈ «◊¡≈Õ ¿∞‘Ȫ √≈«¡ª «Úº⁄ ÓÀ∫ «¬º’Ø ÏøÁ≈ Á∂«÷¡≈ √∆ «‹È∑∂ ’Á∂ Ú∆ ÍÃ≈ÊÈ≈ È‘∆∫ ’∆Â∆ √∆ Â∂ ¿∞‘ «’‘≈ ’Á≈ √∆,““Ë≈Ó’ ¯Ò√¯≈ ÓÈ∞º÷∆ ’Ó˜Ø∆ ‹ª √∆Ó «◊¡≈È Á≈ «√º‡≈ ‘ÀÕ”” «¬‘ ÏøÁ≈ Ú∆ ¿∞Ó ’ÀÁ Ìπ◊ «‘≈ ‘ÀÕ Í «¬‘˘ Ú∆ ’Á∂ ¡≈÷‰ Á∆ «‘øÓ ȑ∆∫ ͬ∆ «’ ºÏ È‘∆∫ ‘ÀÕ ¿∞√ ¡√∂ Â’ ÓÀ∫ «√¯ ØÓª‡’ «Ú⁄≈Ú≈Á∆ «¬È’Ò≈Ï∆ √∆Õ ¿∞ÁØ∫ º’ ª ¡√∆∫ «√¯ ¡È∞¡≈¬∆ ‘∆ √ªÕ Î∂ √≈∆ «˜≥Ó∂Ú≈∆ ¡≈͉∂ ÓØ«„¡ª ¿∞µÂ∂ ÒÀ‰ Á≈ Ú∂Ò≈ ¡≈«¬¡≈Õ ’∞fi «⁄ Í≈‡∆ Á∆ ¡‡ºÒ «ÚØËÂ≈ ’≈È «¬‘Á∆ ‘Ø∫Á ‘∆ ıÂ∂ «Úº⁄ √∆Õ ‹ØÙ È≈Ò Ì∂ ’≈Ó∂‚ ‘∆ È‘∆∫ √◊Ø∫ ¡≈◊» Ú∆ Ó˜≈’ ¿∞‚≈¿∞‰ Òº◊Õ∂ ’∞fi «⁄ ÓÀ˘ Ú∆ √ø√≈ «‘≈ «’ «’√∂ «ÁÈ ÓÀ˘ Ú∆ ¡≈͉∆ Í≈‡∆ Á∆ «È√¯ÒÂ≈ Á≈ Ô’∆È ‘Ø ‹≈¬∂◊≈Õ «¬‘ Ó∂∂ «¬È’Ò≈Ï∆ - ‹∆ÚÈ «Úº⁄ ¡≈«¬¡≈ Úº‚≈ ÓØÛ √∆Õ ““¡«Ë¡ÀÈ ’È”” Á∂ ¡«‘√≈√ Á∆¡ª Âø◊ª Ó∂∂ ÓÈ «Úº⁄ ¿∞ÌÁ∆¡ª ‘∆¡ªÕ ¡«Ë¡ÀÈ ’, ª «’ ±ø ¡≈͉∂ «ÚØË∆¡ª Á∆¡ª ÁÒ∆Òª Á≈ ‹Ú≈Ï Á∂ √’‰ Á∂ ÔØ◊ ‘Ø ‹≈¬∂∫Õ ¡≈͉∂ «√˪ Á∆ ‘Ó≈«¬Â «Úº⁄ ÁÒ∆Òª È≈Ò ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ ÒÀ√ ’È Ò¬∆ ¡«Ë¡ÀÈ ’ ! ÓÀ∫ ¡«Ë¡ÀÈ ’È≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ Ó∂∂ Í«‘Ò∂ ¡’∆Á∂ Â∂ «Ú√Ú≈Ùª «Úº⁄ Úº‚∆ ÂÏÁ∆Ò∆ ¡≈ ◊¬∆Õ √≈‚∂ ÂØ∫ Í«‘Òª Á∂ «¬È’Ò≈Ï∆¡ª «Úº⁄ «√¯ ÂÙºÁÁ Á∂ ÂΩ Â∆«’¡ª Á≈ ØÓª√ ¬∂È≈ Ì≈» √∆, ‘π‰ ¿∞‘Á∆ ʪ ◊øÌ∆ «Ú⁄≈ª È∂ ÒÀ Ò¬∆Õ ‘π‰ ‘º√Ú≈Á Ú≈√Â∂ ¡≥Ë-«Ú√Ú≈Ù Ú≈√Â∂ ’ج∆ ʪ È≈ ‘∆Õ ÔÊ≈ÊÚ≈Á √≈‚≈ «√˪ ‘Ø «◊¡≈Õ √ı ÒØÛ Ú∂Ò∂ Â≈’ Á∆ ÚÂØ∫ ˜≈«¬˜ ‘À Í ¡«‘ø√≈ √≈∆¡ª ‹ÈÂ’ Ò«‘ª Á∆ ¡‡πº‡ È∆Â∆ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ÂΩ-Â∆«’¡ª Ï≈∂ ’≈¯∆ ¡≈÷ ⁄πº’≈ ‘ªÕ √Ì ÂØ∫ ¡«‘Ó ◊ºÒ «¬‘ √∆ «’ «‹√ ¡≈ÁÙ Ú≈√Â∂ ¡√∆∫ ‹»fi‰≈ ‘À, ¿∞‘Á≈ √ͺه √ø’ÒÍ √≈‚∂ √≈‘Ó‰∂ ‘ØÚ∂Õ «’™«’ ¡À’ÙÈ Ú‹Ø∫ ’ج∆ ı≈√ √◊Ó∆¡ª È‘∆∫ ‘Ø ‘∆¡ª √È, «¬√ Ò¬∆ ÓÀ˘ √ø√≈ «¬È’Ò≈Ï Á∂ Úº÷-Úº÷ ¡≈ÁÙª Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ Ú≈√Â∂ ’≈¯∆ ÓΩ’≈ «ÓÒ «◊¡≈Õ ÓÀ∫ ¡≈‹’Â≈Ú≈Á∆ ¡≈◊» Ï≈’±«ÈÈn ˘ Í«Û∑¡≈Õ √Ó≈‹Ú≈Á Á∂ «ÍÂ≈Ó≈ Ó≈’√ Á∆¡ª ’∞fi «Ò÷ª ÍÛ∑∆¡ª ¡Â∂ ÒÀ«ÈÈ, ‡≈‡√’∆nn Â∂ ¡≈͉∂ Á∂Ùª «Úº⁄ √¯Ò «¬È’Ò≈Ï «Ò¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ ‘Ø «Ú¡’Â∆¡ª ˘ Í«Û∑¡≈Õ «¬‘ √≈∂ È≈√Â’ √ÈÕ Ï≈’±«ÈÈ Á∆ «’Â≈Ï ““◊Ω‚ ¡À∫‚ √‡∂‡”” (ºÏ Â∂ «¡≈√Â) Ì≈Ú∂∫ ¡Ë»∆ «‹‘∆ ‘À, Í «¬‘ «¬√ «ÚÙ∂ Á≈ «ÁÒ⁄√Í ¡«Ë¡ÀÈ ‘ÀÕ «¬√ ÂØ∫ Ó◊Ø∫ ÓÀ˘ «È¶Ï √Ú≈Ó∆ Á∆ «Ò÷∆ «’Â≈Ï

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 3

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 4

n «Óı≈«¬Ò ¡ÒÀ˜ Ï≈’±«ÈÈ (AHAD-AHGF) »√∆ «¬È’Ò≈Ï∆, Ò∂÷’ nn «Ò˙È ‡≈‡√’∆ (AHGI-AID@) ¡’±Ï «¬È’Ò≈Ï Á≈ «¬º’ ¡≈◊»

Әϻ ‘؉◊∂Õ Î∂ ¿∞‘ ÓÀ˘ ¡≈÷‰ Òº◊≈ «’ ÓÀ˘ √˜≈ «ÁÚ≈¿∞‰ ”Â∂ Î≈‘∂ Ò≈¿∞‰ Ò¬∆ ¿∞‘Ȫ ’ØÒ ◊Ú≈‘∆ ÓΩ‹»Á ‘ÀÕ ¿∞È∆∫ «ÁÈ∆∫ Ó∂≈ «Ú√Ú≈Ù √∆ - Ì≈Ú∂∫ ÓÀ∫ «ÏÒ’πÒ Ó≈√»Ó √∆ - «’ Íπ«Ò√ ‹Ø Á≈¡Ú∂ ’ √’Á∆ ‘ÀÕ ¿∞‘ ’ Ú∆ √’Á∆ ‘ÀÕ ¿∞√∂ «ÁÈ ’∞fi Íπ«Ò√ ¡¯√ ÁØÚ∂∫ Ú∂Ò∂ ºÏ Á≈ Ȫ ÒÀ‰ Ò¬∆ ÓÀ˘ ÍÃ∂È Òº◊ ͬ∂Õ ÓÀ∫ È≈√Â’ √∆Õ ÓÀ∫ ¡≈͉∂ ¡≈Í È≈Ò ÎÀ√Ò≈ ’È≈ ⁄≈‘πøÁ≈ √ª «’ ’∆ ÓÀ∫ ¡ÓÈ ⁄ÀÈ Â∂ ÷πÙ∆ Á∂ «ÁȪ «Úº⁄ È≈√Â’ ‘؉ Á∆ ÎÛ Ó≈ √’Á≈ ‘ª ‹ª «¬‘Ø «‹‘∆ ¡Ω÷∆ ÿÛ∆ «Úº⁄ ÓÀ∫ ¡≈͉∂ ¡√»Òª ¿∞µÂ∂ √≈Ï ’ÁÓ «‘ √’Á≈ ‘ª ‹ª È‘∆∫, ÏÛ∆ √Ø⁄-«Ú⁄≈ Ó◊Ø∫ ÓÀ∫ ¯À√Ò≈ ’∆Â≈ «’ ÓÀ∫ ºÏ «Úº⁄ Ô’∆È È‘∆∫ ’ √’Á≈ Â∂ È≈ ‘∆ ¡Á≈√ ’ √’Á≈ ‘ªÕ ÓÀ∫ ’Á∂ Ú∆ ¡Á≈√ È≈ ’∆Â∆Õ «¬‘ Í÷ Á∆ ÿÛ∆ √∆ Â∂ ÓÀ∫ «¬√ Í÷ «Úº⁄Ø∫ ’≈ÓÔ≈Ï «‘≈Õ ÓÀ∫ ’Á∂ «¬º’ ÍÒ Ú∆ «’√∂ Ú∆ ’∆Ó Â∂ ¡≈͉∆ ‹≈È Ï⁄≈¿∞‰ Ï≈∂ È‘∆∫ √Ø«⁄¡≈ √∆Õ √Ø ÓÀ∫ ͺ’≈ È≈√Â’ √∆ Â∂ ¿∞ÁØ∫ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ‘π‰ º’ ‘ªÕ ¿∞√ ¡˜Ó≈«¬Ù «Úº⁄ Í»≈ ¿∞ÂÈ≈ ’ج∆ √Ω÷∆ ◊ºÒ È‘∆∫ √∆Õ “«Ú√Ú≈Ù” ÓπÙ«’Òª ˘ ÿº‡ ’ Á∂∫Á≈ ‘À, «¬ºÊØ∫ º’ «’ ¿∞‘Ȫ ˘ ıπÙ◊Ú≈ ω≈ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ ÏøÁ≈ ºÏ «Úº⁄ ËÚ≈√ ¡Â∂ ¡≈√∂ Á≈ Ï‘π ˜ØÁ≈ ¡«‘√≈√ ÒºÌ √’Á≈ ‘ÀÕ “¿∞‘Á∂” ÂØ∫ «ÏȪ ÓÈ∞º÷ ˘ ¡≈͉∂ ¡≈Í ¿∞µÂ∂ «ÈÌ ‘؉≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ fiº÷Û-fiª«‹¡ª Â∂ ±Î≈Ȫ «Úº⁄ √≈ÏÂ-’ÁÓ «‘‰≈ Ϻ⁄∂ Á∆ ÷∂‚ È‘∆∫Õ «¬‘Ø «‹‘∆¡ª ¡˜Ó≈«¬Ù∆ ÿÛ∆¡ª «Úº⁄ «’√∂ «Úº⁄ ’ج∆ ‘≈¿∞Ó∂ Ï⁄∆ ‘ØÚ∂ ª ¿∞‘ ’≈¯ ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘À ¡Â∂ ÓÈ∞º÷ ¡≈Ó «Ú√Ú≈Ùª ˘ ¿∞¶ÿ‰ Á∆ «‘øÓ º’ È‘∆∫ ’ √’Á≈Õ ‹∂ ¿π‘ «‘øÓ ’Á≈ ‘À, ª √≈˘ «¬‘ ’«‘‰≈ ÍÚ∂◊≈ «’ ¿∞√ «Úº⁄ «Èº‹∆ ‘≈¿∞Ó∂ È≈ÒØ∫ ‘Ø ’ج∆ Â≈’ Ú∆ ‘πøÁ∆ ‘؉∆ ‘ÀÕ ‘π‰ «ÏÒ’∞Ò «¬‘∆ ‘≈Ò ‘ÀÕ Í«‘Òª ‘∆ ⁄ø◊∆ Âª∑ ÍÂ≈ ‘À «’ (√≈‚∂ Óπ’ºÁÓ∂ Á≈) ’∆ ¯À√Ò≈ ‘ج∂◊≈Õ ‘¯Â∂ Á∂ «Úº⁄ «Úº⁄ ¯À√Ò≈ √π‰≈ «ÁºÂ≈ ‹≈¬∂◊≈Õ ÓÀ∫ ¡≈͉∆ «˜øÁ◊∆ ¡≈ÁÙ ı≈Â ’∞Ï≈È ’ Á∂‰∆ ‘À, «¬√ «Ú⁄≈ ÂØ∫ «ÏȪ Ó∂≈ ‘Ø «’‘Û≈ ËÚ≈√ ‘À ? «’√∂ ¡≈√Â’ «‘øÁ» Èøø» ª Á»‹∂ ‹ÈÓ «Úº⁄ Ï≈ÁÙ≈‘ Ï‰È Á∆ ¡≈√ ‘Ø √’Á∆ ‘À, ’ج∆ Óπ√ÒÓ≈È ‹ª ¬∆√≈¬∆ ª ¡≈͉∆¡ª ÓπÙ’Òª Â∂ ’∞Ï≈È∆¡ª ÏÁÒ∂ √Ú◊ Á∆¡ª ¡ÀÙØ-«¬Ùª Á∆ ’ÒÍÈ≈ ’ √’Á≈ ‘ÀÕ Í ÓÀ∫ «’√ ◊ºÒ Á∆ ¡≈√ º÷ª ? ÓÀ˘ ÍÂ≈ ‘À «’ «‹√ ÍÒ Ó∂∂ ◊Ò «Úº⁄ Ϊ√∆ Á≈ ¯øÁ≈ Í≈ «ÁºÂ≈ ‹≈¬∂◊≈ Â∂ Ó∂∂ ÍÀª ‘∂·Ø∫ ÂıÂ∂ ÷ØÒ∑ «ÁºÂ∂ ◊¬∂, ª ¿∞‘ Ó∂≈ ¡≈ı∆ ÍÒ ‘ج∂◊≈Õ Ó∂≈ ‹ª «Ó«Ê‘≈«√’ ÙÏÁ≈ÚÒ∆ «Úº⁄ ¡≈÷∆¬∂ ª, Ó∂∆ ¡≈ÂÓ≈ Á≈ «ÏÒ’∞Ò ı≈ÂÓ≈ ‘Ø ‹≈¬∂◊≈Õ «¬√ ÍÒ Ó◊Ø∫ ’∞fi Ú∆ È‘∆∫ ‘ج∂◊≈Õ ‹∂ ÓÀ∫ «¬È≈Ó Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ Á∂÷‰ Á∆ «‘øÓ ’ª ª Ù≈ÈÁ≈ ¡≥ ÂØ∫ Úªfi∆ ‹ÁØ-‹«‘Á Ì∆ ÓπıÂ√ «˜øÁ◊∆ ‘∆ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Úº⁄ (Ó∂≈) «¬È≈Ó ‘ج∂◊≈Õ

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 5

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 6

““’≈ÓÈ √À∫√”” (√≈Ë≈È «Ú«◊¡≈È) ‘ºÊ Òº◊∆Õ «¬√ «’Â≈Ï «Úº⁄ ¡«Ë¡≈ÂÓ’ È≈√Â’Ú≈Á √∆Õ «¬√ «ÚÙ∂ «Úº⁄ Ó∂∆ Ï‘π «˜¡≈Á≈ «ÁÒ⁄√Í∆ ‘Ø ◊¬∆Õ AIBF Á∂ ¡ı∆ º’ Ó∂≈ «¬‘ «Ú√Ú≈٠ͺ’≈ ‘Ø ⁄πº’≈ √∆ «’ ÏÑÓ≤ø‚ Á∂ «√‹È, Í≈Ò‰‘≈ Â∂ √Ï Ù’Â∆Ó≈È Á∆ ‘Ø∫Á Á≈ «√˪ Ï∂Ïπ«È¡≈Á ‘ÀÕ ÓÀ∫ «¬√ «ÚÙ∂ Ï≈∂ ¡≈͉∂ ÁØ√ª È≈Ò Ï«‘√ ’È∆ Ùπ» ’∆Â∆Õ ÓÀ∫ ¡ÀÒ≈È∆¡≈ È≈√Â’ ‘Ø ⁄π’ º ≈ √∆Õ È≈√Â’ ‘؉ Á≈ ’≈È ÓÀ∫ ‘∂·ª «Ï¡≈È ’Á≈ ‘ªÕ Ó¬∆ AIBG «Úº⁄ ÓÀ∫ Ò≈‘Ω «Úº⁄ «◊ïÂ≈ ‘Ø«¬¡≈Õ Ó∂∆ «◊ïÂ≈∆ Ó∂∂ Ò¬∆ ÏÛ∆ ‘À≈È∆ Ú≈Ò∆ ◊ºÒ √∆Õ ÓÀ˘ ¡√ÒØ∫ ‘∆ ’ج∆ √≈ È‘∆∫ √∆ «’ Íπ«Ò√ Ó∂∂ «Íº¤∂ Òº◊∆ ‘ج∆ ‘ÀÕ ‹Á ÓÀ∫ «’√∂ Ï≈ˆ «Úº⁄Ø∫ Á∆ ¶ÿ «‘≈ √∆ ª ¡⁄≈È’ ÓÀ∫ Á∂«÷¡≈ «’ Íπ«Ò√ È∂ ÓÀ˘ ÿ∂«¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ÓÀ˘ ¡≈Í ‘À≈È∆ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ¿∞ÁØ∫ Ï‘π ‘ºÓÒ È≈Ò Í∂Ù ¡≈«¬¡≈ √∆Õ ÓÀ˘ ’ج∆ ÿÏ≈‘‡ È≈ ‘ج∆ Â∂ È≈ ‘∆ ÓÀ∫ ¿∞Â∂«‹Â ‘Ø«¬¡≈Õ ÓÀ˘ Íπ«Ò√ «‘≈√ «Úº⁄ «Ò¡≈ «◊¡≈Õ ¡◊Ò∂ «ÁÈ ¿∞‘ ÓÀ˘ ∂ÒÚ∂ Íπ«Ò√ ‹∂Ò∑ «Úº⁄ ÒÀ ◊¬∂ «‹ºÊ∂ ÓÀ∫ Í»≈ Ó‘∆È≈ ’º«‡¡≈Õ Íπ«Ò√ ¡¯√ª Á∆ «’øÈ∂ «ÁȪ Á∆ ◊ºÒÏ≈ ÂØ∫ Ó◊Ø∫ ÓÀ∫ ¡≥Á≈˜≈ Ò≈«¬¡≈ «’ ¿∞È∑ª ˘ ’≈’Ø∆ Í≈‡∆ È≈Ò Ó∂∂ √øÏË ø ª Ï≈∂ Â∂ «¬È’Ò≈Ï∆ Ò«‘ È≈Ò √øÏË ø  Ó∂∆¡ª ’∞fi ‘Ø √◊Ó∆¡ª Ï≈∂ ‹≈‰’≈∆ ‘ÀÕ ¿∞È∑ª È∂ ÓÀ˘ Áº«√¡≈ «’ (’≈’Ø∆) Óπ’Á º Ó∂ Á∆ √Ó≈«¬Â ÁΩ≈È ÓÀ∫ Ò÷È¿± «Úº⁄ √∆ «’ ¿∞Ȫ∑ È≈Ò (’≈’Ø∆ ÓπÒ˜Óª) ¿∞È∑ª ˘ Î≈ ’È Á∆ ’ج∆ «Ú™Â ω≈¬∆ √∆ ¡Â∂ ¿∞È∑ª Á∆ ÓȘ»∆ «ÓÒ‰ Ó◊Ø∫ ¡√∆∫ ’∞fi ÏøÏ «¬º’·∂ ’∆Â∂ √È ¡Â∂ «¬‘ «’ ¡˜Ó≈«¬Ù Ú≈√Â∂ ¿∞Ȫ∑ «Úº⁄∫Ø «¬º’ ÏøÏ AIBF Á∂ Áπ√«‘∂ Á∂ ÓΩ’∂ ¿∞ºÂ∂ Ì∆Û «Ú⁄ √πº«‡¡≈ √∆Õ ¿∞È∑ª È∂ Ó∂∂ «‘ºÂ Ú≈√Â∂ ÓÀ˘ «¬‘ Ú∆ Áµ«√¡≈ «’ ‹∂ ÓÀ∫ «¬È’Ò≈Ï∆ Í≈‡∆ Á∆¡ª √◊Ó∆¡ª Ï≈∂ ’ج∆ «Ï¡≈È Á∂Úª ª ÓÀ˘ ’ÀÁ È‘∆∫ ‘ج◊ ∂ ∆Õ √◊Ø∫ ¿∞‘ ÓÀ˘ «‘≈¡ ’ Á∂‰◊∂ Â∂ «¬È≈Ó Á∂‰◊∂ Â∂ ÓÀ˘ ¡Á≈Ò «Úº⁄ Ú≈¡Á≈ Óπ¡≈Î Ú˜Ø∫ Í∂Ù È‘∆∫ ’È◊∂Õ ÓÀ∫ ¿∞È∑ª Á∆ «¬‘ ‹Ú∆˜ ¿∞µÂ∂ ‘º√ ¤º«‚¡≈Õ «¬‘ √≈√ ËØ÷≈ √∆Õ √≈‚∂ «Ú⁄≈ª Ú≈Ò∂ ÒØ’ ’Á∂ Ú∆ ¡≈͉∂ Ó≈√»Ó ÒØ’ª ¿∞µÂ∂ ÏøÏ È‘∆∫ √πº‡Á∂Õ «¬º’ «ÁÈ √Ú∂∂ «Ó√‡ «È¿±ÓÀÈ Ó∂∂ ’ØÒ ¡≈«¬¡≈, ‹Ø ¿∞È∑∆ «ÁÈ∆∫ √∆. ¡≈¬∆. ‚∆. Á≈ √∆È∆¡ √πÍ‚À∫‡ ‘πÁ ø ≈ √∆Õ ¿∞‘È∂ Ó∂∂ È≈Ò ¶Ó∆-⁄ΩÛ∆ ‘ÓÁÁ ◊ºÒÏ≈ Ó◊Ø∫ ¡≈͉∂ «⁄ºÂØ∫ ÓÀ˘ ÏÛ∆ Ó≈Û∆ ıÏ «ÁºÂ∆ «’ ‹∂ ÓÀ∫ ¿∞È∑ª Á∆ Ó˜∆ ÓπÂ≈Ï’ ’ج∆ «Ï¡≈È È≈ «ÁºÂ≈, ª ¿∞‘ Ó∂∂ ¿∞µÂ∂ ’≈’Ø∆ Óπ’ºÁÓ∂ Á∂ √øÏøË «Úº⁄ ‹ø◊ ¤∂ÛÈ Á∆ √≈˜Ù ¡Â∂ Áπ√«‘≈ ÏøÏ √≈’∂ Á∂ Ú«‘Ù∆ ’≈ÂÒª Á≈ Ó’ºÁÓ≈ ⁄Ò≈¿∞‰ Ò¬∆

«¬√ ÂØ∫ ÚºË ’∞fi È‘∆∫Õ ‘π‰ ‹ª ’Á∂ Ú∆ ’∞fi ‘≈√Ò ’ √’‰ Á∆ «’√∂ Ú∆ ıπÁ◊˜∆ ÂØ∫ «ÏȪ ÓÀ∫ ’≈¯∆ Ï∂Ò≈◊ ‘Ø ’∂ ¡≈͉∆ «˜øÁ◊∆ ¡≈˜≈Á∆ Á∂ Ò∂÷∂ Ò≈¬∆ ‘À, «’™«’ Ó∂∂ ’ØÒ «¬√ ÂØ∫ «ÏȪ ‘Ø ’ج∆ ⁄≈≈ È‘∆∫ √∆Õ «‹√ «ÁÈ ÓÈ∞º÷Â≈ Á∆ √∂Ú≈ Â∂ Áπ÷ fi≈◊ ‘∆ ÓÈ∞º÷Â≈ Á∂ Ș≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ È≈Ò ÍÃ∂« ϑπ √≈∂ ÓÁ-¡Ωª ¡º◊∂ ¡≈ ◊¬∂, «‹‘Û∂ «¬√ Ï◊À ‘Ø «’√∂ ⁄∆˜ Â∂ ‹∆ÚÈ È‘∆∫ Ò◊≈ √’Á∂Õ ¿∞√ «ÁÈ ÂØ∫ Óπ’Â∆ Á≈ Ôº◊ ∞ Ùπ» ‘ØÚ◊ ∂ ≈Õ ¿∞‘ ÁÓÈ’≈∆¡ª, Ò؇¡ » ª Â∂ ˜≈ÒÓª ˘ ¬∂√ ◊ºÒØ∫ È‘∆∫ Úø◊≈È◊∂ «’ ¿∞‘ «¬√ ‹ª ¡◊Ò∂ ‹ÈÓ «Úº⁄ ‹ª ÓΩ Ó◊Ø∫ Ï«‘Ù «Úº⁄ Ï≈ÁÙ≈‘ ω ‹≈‰◊∂ ‹ª ¿∞‘Ȫ ˘ ’ج∆ «¬È≈Ó «ÓÒ ‹≈Ú∂◊≈, √◊Ø∫ ÓÈ∞º÷Â≈ Á∆ ËΩ‰ ÂØ∫ ◊πÒ≈Ó∆ Á≈ ‹»Ò≈ Ò≈‘π‰ Ò¬∆ ¡Â∂ ¡≈˜≈Á∆ Â∂ ¡ÓÈ ’≈«¬Ó ’È Ò¬∆ ‘∆ ¿∞‘ «¬√ «Ï÷Û∂ Í «¬º’Ø-«¬º’ Ù≈ÈÁ≈ Ó≈◊ ¿∞µÂ∂ ⁄Ò‰◊∂Õ ’∆ ¡≈͉∂ √º⁄∂ ¡≈ÁÙ «Úº⁄ ¿∞È∑ª Á∂ Ó≈‰ ˘ ¡‘ø’≈ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À ? «¬‘Ø «‹‘∆ «ÿÉ «Ï¡≈È∆ ’È Á∆ ’Ω‰ ‹π¡ ’ √’Á≈ ‘À ? «¬‘Ø «‹‘∂ ÏøÁ∂ ˘ ÓÀ∫ Ó»÷ ‹ª Í≈÷≥‚∆ ¡≈÷ª◊≈Õ ⁄ÒØ ¡≈ͪ «¬√ ˘ Óπ¡≈¯ ’ «ÁøÁ∂ ‘ª, «’™«’ ¿∞‘ √πº⁄∂ ¡≈ÁÙ Ú≈Ò∂ «ÁÒ Á∂ ‹˜Ï∂, Ì≈ÚÈ≈ Â∂ ¡«‘√≈√ ˘ ‹≈‰ È‘∆∫ √’Á≈Õ ¿∞‘Á≈ «ÁÒ Ó≈√ Á≈ Ï∂‹≈È ÒØÊÛ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘Á∆ «ÁzÙ‡∆ ’Ó˜Ø ‘À, «’™«’ ‘Ø ◊˜ª Á∆¡ª Ïπ≈¬∆¡ª Á≈ ¿∞È∑ª ¿∞µÂ∂ ÍÁ≈ «Í¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ √ÚÀ-«Ú√Ú≈Ù ˘ ¡‘ø’≈ √Ó«fi¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À «¬‘ ¡¯√Ø√È≈’ Â∂ Â√ÔØ◊ ◊ºÒ ‘À, Í «¬‘Á≈ ’ج∆ ⁄≈≈ È‘∆∫Õ Â∞√∆∫ ÍÃ⁄«Ò «Ú√Ú≈Ù Á≈ «ÚØË ’’∂ Á∂÷ Ò˙, Â∞√∆∫ «È‘’¶’ ¡ÚÂ≈ √Ófi∂ ‹ªÁ∂ «’√∂ È≈«¬’, «’√∂ Ó‘≈È Íπ÷ Á∆ È∞’Â≈⁄∆È∆ ’’∂ Á∂÷ Ò˙, ª Â∞‘≈‚∆ ÁÒ∆Ò Á≈ ‹Ú≈Ï Â∞‘≈˘ ÿπÓ≥‚∆ ‹ª ¡‘ø’≈∆ ¡≈÷ ’∂ «ÁºÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬‘Á≈ ’≈È Ó≈È«√’ ıÛØ ‘ÀÕ ¡≈ÒØ⁄È≈ Â∂ √π ø  √Ø⁄‰∆ «¬È’Ò≈Ï∆ Á∂ ÁØ Ò≈˜Ó∆ ◊π‰ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «’™«’ Ó‘≈ÂÓ≈ ‹∆ Ó‘≈È ‘È, «¬√ Ò¬∆ ’ج∆ ¿∞‘Ȫ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ È≈ ’∂, «’™«’ ¿∞‘ ¿∞µÍ ¿∞µ· ⁄πº’∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ¿∞‘ ≈‹È∆Â∆ ‹ª ËÓ, ¡≈«Ê’Â≈ ‹ª √Á≈⁄≈ Ï≈∂ ’∞fi Ú∆ ’«‘øÁ∂ ‘È, ª √‘∆ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ Â∞√∆∫ Ó≥ÈÁ∂ ‘Ø Ì≈Ú∂∫ È‘∆∫ Ó≥ÈÁ∂, Â∞‘≈˘ «¬‘ ˜» ’«‘‰≈ ÍÚ∂◊≈ ““‘ª «¬‘ ◊ºÒ ·∆’ ‘ÀÕ”” «¬‘ Ó≈È«√’Â≈ √≈˘ ÍÃ◊Â∆ ÚºÒ È‘∆∫ «Ò‹ªÁ∆ √◊Ø∫ «¬‘ √ͺه ÂΩ Â∂ ÍÃÂ∆◊≈Ó∆ (Ó≈È«√’Â≈) ‘ÀÕ «’™«’ √≈‚∂ Úº‚∂ Ú‚∂«¡ª È∂ «’√∂ √Ï Ù’Â∆Ó≈È ÍÓ≈ÂÓ≈ «Úº⁄ «Ú√Ú≈٠ω≈ «Ò¡≈ √∆Õ «¬√ Ò¬∆ ’ج∆ Ú∆ ÏøÁ≈, «‹‘Û≈ ¿∞√ «Ú√Ú≈Ù ‹ª ¿∞√ ÍÓ≈ÂÓ≈ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ ÓπÈ’ ‘؉ Á≈ ‘Ω∫√Ò≈ ’Á≈ ‘À, ¿∞‘˘ ‘ ‘≈Ò «Úº⁄ ’≈¯, ◊ºÁ≈ «’‘≈ ‹≈¬∂◊≈Õ ‹∂ ¿∞‘Á∆¡ª Ú˜ÈÁ≈ ÁÒ∆Òª ˘ ¡º◊Ø∫

’º«‡¡≈ È≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ √Ï Ù’Â∆Ó≈È Á∆ ’ØÍ∆ Ú∆ ¿∞‘Á∆ ˜ØÁ≈ «ÁzÛÂ≈ ˘ ‚∂◊ È≈ √’∂ ª ¿∞‘ȱø ÿπÓ≥‚∆ ◊Á≈«È¡ª ‹≈¬∂◊≈ ¡Â∂ ¿∞‘Á∆ «ÁzÛÂ≈ ˘ ¡‘ø’≈ ¡≈«÷¡≈ ‹≈¬∂◊≈Õ Âª Î∂ «¬√ Θ»Ò Ï«‘√ «Úº⁄ √Óª «’™ ‹≈«¬¡≈ ’∆Â≈ ‹≈¬∂ ? «¬‘ √Ú≈Ò ÒØ’ª ¡º◊∂ Í«‘Ò∆ Ú≈ ¡≈ «‘≈ ‘À Â∂ «¬√ ˘ «¬√ Â∆’∂ È≈Ò Í«‘Ò∆ Ú≈ «Ò¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘À, «¬√∂ Ò¬∆ ¶Ó∆ Ï«‘√ ‘Ø ‘∆ ‘ÀÕ «‹ºÊØ∫ º’ Í«‘Ò∂ √Ú≈Ò Á≈ √øÏøË ‘À, Ó∂∆ «Ú⁄≈ ‘À «’ ÓÀ∫ √ͺه ’ «ÁºÂ≈ ‘À «’ ÓÀ∫ ¡‘ø’≈ ’≈È È≈√Â’ È‘∆∫ Ï«‰¡≈Õ «¬‘ ¯À√Ò≈ ÓÀ∫ È‘∆∫ √◊Ø∫ Ó∂∂ Í≈·’ª È∂ ’È≈ ‘À «’ Ó∂∆¡ª ÁÒ∆Òª ÷πºÌÚ∆¡ª √≈Ï ‘ج∆¡ª ‘È ‹ª È‘∆∫Õ ÓÀ˘ ÍÂ≈ ‘À «’ ‘π‰ Á∆¡ª ‘≈Òª «Úº⁄ ‹∂ ÓÀ∫ ¡≈√«Â’ ‘ππøÁ≈ ª Ó∂∆ «˜øÁ◊∆ ‘π‰ È≈ÒØ∫ ¡≈√≈È ‘؉∆ √∆ ¡Â∂ Ó∂≈ ÏØfi ‘π‰ È≈ÒØ∫ ÿº‡ ‘؉≈ √∆ ¡Â∂ Ó∂∂ ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á ÂØ∫ «¬È’≈∆ ‘؉ ’’∂ ‘≈Ò≈ ϑπ ‘∆ ¡‰√π÷≈Ú∂∫ ‘Ø ◊¬∂ ‘È Â∂ ‘≈Ò «¬√ ÂØ∫ Ú∆ ÌÀÛ∆ ‘Ø √’Á∆ ‘ÀÕ ÊØÛ∑≈ «‹øȪ ‘º√Ú≈Á «¬√ ‘≈Ò ˘ Ù≈«¬≈È≈ ω≈ √’Á≈ ‘ÀÕ Í ÓÀ˘ ¡≈͉∂ ¡ß Ú≈√Â∂ «’√∂ ÈÙ∂ Á∆ ÓºÁÁ Á∆ ÒØÛ È‘∆∫ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ÔÊ≈ÊÚ≈Á∆ ‘ªÕ ÓÀ∫ Â’ Á∆ ÓºÁÁ È≈Ò «¬√ πfi≈È ¿∞µÂ∂ ’≈Ï» Í≈¿∞‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á≈ «‘≈ ‘ªÕ ÓÀ∫ «¬√ ’Ø«ÙÙ «Úº⁄ ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ √¯Ò È‘∆∫ ‘πøÁ≈Õ Í ÏøÁ∂ Á≈ ¯˜ ª ’Ø«ÙÙ ’∆ ‹≈‰≈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ’≈ÓÔ≈Ï∆ ÓΩ’∂ ”Â∂ ‘≈Ò≈ ¿∞µÂ∂ «ÈÌ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ Á»‹≈ √Ú≈Ò «¬‘ ‘À «’ ‹∂ ¡‘ø’≈ È‘∆∫, ª ºÏ Á∆ ‘Ø∫Á Íπ≈‰∆ Â∂ ÍÃ⁄ºÒ Ë≈È≈ ˘ È≈ Ó≥ȉ Á≈ ’ج∆ ’≈È ‘ØÚ∂◊≈Õ ‘ª, ÓÀ∫ «¬√ √Ú≈Ò ÚºÒ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘ªÕ «¬‘Á≈ ’≈È ‘ÀÕ Ó∂∂ «Ú⁄≈ ¡È∞√≈ «‹√ «Ú¡’Â∆ ’ØÒ ÊØÛ∑∆Ï‘π Â’ Ù’Â∆ ‘À, ¿∞‘ ‘Ó∂Ù≈ ¡≈͉∂ ¡≈Ò∂-Áπ¡≈Ò∂ ˘ Â’ Á∆ ’√Úº‡∆ ¿∞µÂ∂ Í÷Á≈ ‘ÀÕ «‹ºÊ∂ «√ºË∂ √ϻ ȑ∆∫ «ÓÒÁ∂, ¿∞µÊ∂ ¯Ò√¯∂ Á≈ ¡«‘Ó Êª ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ «‹Ú∂∫ ÓÀ∫ Í«‘Òª ‘∆ ¡≈÷ ⁄πº’≈ ‘ª, Ó∂≈ ’ج∆ «¬È’Ò≈Ï∆ ÁØ√ «’‘≈ ’Á≈ √∆ «’ “¯Ò√¯≈ ÓÈ∞º÷∆ ’Ó˜Ø∆ Á∆ ÍÀÁ≈Ú≈ ‘ÀÕ” ‹Á √≈‚∂ Úº‚∂-Ú‚∂«¡ª ’ØÒ «¬√ ‹◊Â-ÂÓ≈Ù∂ ˘ ‹≈ȉ Á∆ ’≈¯∆ Îπ√ «ÓÒ∆ Â∂ ‹Á ¿∞‘Ȫ ˘ ‹◊ Á∂ ¡Â∆ ÚÂÓ≈È Â∂ Ì«Úº÷ Â∂ ‘Ø Ï‘π √≈∂ √Ú≈Òª Á∂ «√ºË∂ √ϻ È≈ «ÓÒ∂ ª, ‘ «’√∂ È∂ «¬√ √Óº«√¡≈ ˘ ¡≈͉∂ Â∆’∂ È≈Ò √πÒfi≈¿∞‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆Õ «¬√∂ ’’∂ Úº÷-Úº÷ ËÓª Á∂ Ïπ«È¡≈Á∆ «√˪ª «Úº⁄ Úº‚∂-Úº‚∂ ÓºÂÌ∂Á «ÓÒÁ∂ ‘È, «‹‘Û∂ ’Á∂-’Á∂ Ï‘π «ÚØË∆ »Í ¡ı«Â¡≈ ’ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «‹ºÊ∂ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ ¡Â∂ Ô±Í∆ «¯Ò≈√¯∆¡ª «Úº⁄ Ú÷∂Úª ‘À, «¬ºÊØ∫ º’ «’ ‘ Ó‘ª ÷∂Â Á∆¡ª Úº÷-Úº÷ «Ú⁄≈-ÍÉ≈Ò∆¡ª «Úº⁄ ÓÂÌ∂Á «ÓÒÁ≈ ‘ÀÕ ¬∂Ù∆¡≈¬∆

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 7

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 8

ËÓª «Úº⁄ Óπ√ÒÓ ËÓ Á∆ «‘øÁ» ËÓ È≈Ò ’ج∆ √ªfi È‘∆∫Õ «√Î «‘øÁØ√Â≈È «Úº⁄ ‘∆ ÏπË º ËÓ ¡Â∂ ‹ÀÈ ËÓ ÏÃ≈Ó‰Ú≈Á ÂØ∫ ’≈¯∆ Úº÷∂ ‘È Â∂ ÏÃ≈‘Ó‰Ú≈Á «Úº⁄ Ú∆ ¡◊ª‘ ¡≈∆¡≈ √Ó≈‹ Â∂ √È≈ÂÈ ËÓ Ú◊∂ «ÚØË∆ Ӻ ‘ÈÕ ⁄≈Ú≈’n Íπ≈ÂÈ ’≈Ò Á≈ √πÂøÂ «⁄øÂ’ √∆Õ «¬‘È∂ ºÏ Á∆ ÍÃÌ» √ºÂ≈ ˘ Úø◊≈«¡≈ √∆Õ «¬‘Ȫ √≈∂ Ӻª «Úº⁄ Ïπ«È¡≈Á∆ √Ú≈Ò Ï≈∂ ÓººÂÌ∂Á ‘È ¡Â∂ ‘ ’ج∆ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ Áπ√ Ó≥ÈÁ≈ ‘ÀÕ «¬‘Ø √≈∆ Ïπ≈¬∆ ‘ÀÕ Íπ≈‰∂ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ «Ú⁄≈ª ¡Â∂ ‹«Ï¡ª ˘ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ «ÚπºË √≈‚∆ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∆ ‹ÁØ ‹«‘Á Á≈ ¡≈Ë≈ ω≈¿∞‰ Â∂ «¬√ Ì∂Á Ì∆ √Óº«√¡≈ Á≈ ‘ºÒ Һ̉ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’È Á∆ ʪ ¡√∆∫ √π√Â, «È’øÓ∂, ’º‡Û ËÓ Á∆ ‘≈Ò Áπ‘≈¬∆ Í≈¿∞‰ Òº◊ ‹ªÁ∂ ‘ª ¡Â∂ «¬ø‹ ÓÈ∞º÷∆ ‹≈◊ÃÂ∆ «Úº⁄ ¡≈¬∆ ÷ÛØ Á∂ ’√»Ú≈ ‘ªÕ «‹‘Û≈ Ú∆ ÓÈ∞º÷ ÍÃ◊Â∆ Á≈ ‘≈Ó∆ ‘À, ¿∞√˘ Ò≈˜Ó∆ ÂΩ ¿∞µÂ∂ Íπ≈‰∂ «Ú√Ú≈Ù Á∆ ‘ ◊ºÒ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’È∆ ͬ∂◊∆, «¬‘Á∂ «Úº⁄ ¡«ÚÙÚ≈√ ÍÃ◊‡ ’È≈ ͬ∂◊≈, Â∂ «¬‘Á∂ ‘ Í«‘¨ ˘ Úø◊≈È≈ ͬ∂◊≈, ÍÃ⁄Ò «ÚÙÚ≈√ Á∆ «¬º’Ò∆-«¬º’Ò∆ ◊ºÒ Á∆ Ï≈ÁÒ∆Ò Í∞‰¤≈‰ ’È∆ ‘ØÚ◊ ∂ ∆Õ ‹∂ ’ج∆ ÁÒ∆Ò È≈Ò «’√∂ «√˪ ‹ª ¯Ò√¯∂ «Úº⁄ «ÚÙÚ≈√ ’È Òº◊Á≈ ‘À ª ¿∞‘ «ÚÙÚ≈√ √≈‘π‰ÔØ◊ ‘ÀÕ ¿∞‘Á∆ ÁÒ∆Ò ˆÒ ‹ª ¿∞µ’≈ ‘∆ Ï∂Ïπ«È¡≈Á ‘Ø √’Á∆ ‘ÀÕ Í ¿∞‘˘ Áπ√ ≈‘ ¿∞µÂ∂ «Ò¡ªÁ≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À, «’™«’ Â’Ù∆ÒÂ≈ ¿∞‘Á∆ «˜øÁ◊∆ Á≈ Ë»-Â≈≈ ‘πÁ ø ∆ ‘ÀÕ Í «È≈ «Ú√Ú≈Ù ¡Â∂ ¡≥Ȫ∑ «Ú√Ú≈Ù ıÂÈ≈’ ‘πøÁ≈ ‘À: «¬‘ «ÁÓ≈◊ ˘ ’∞øÁ ω≈¿∞Á≈ ‘À Â∂ ÏøÁ∂ ˘ ÍÃÂ∆◊≈Ó∆ («Í¤ª‘-«÷º⁄») ω≈ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ «‹‘Û≈ Ú∆ ÏøÁ≈ ÔÊ≈ÊÚ≈Á∆ ‘؉ Á≈ Á≈¡Ú≈ ’Á≈ ‘À, ¿∞‘˘ √Óπº⁄∂ Íπ≈ÂÈ «Ú√Ú≈Ù ˘ ⁄À¶‹ ’È≈ ͬ∂◊≈Õ ‹∂ «¬‘ «Ú√Ú≈Ù ÁÒ∆Ò ¡º◊∂ È≈ ÷Û∑ √’∂ ª «¬‘ „«‘-„∂∆ ‘Ø ‹≈‰◊∂Õ «Î ¿∞√ ÏøÁ∂ Á≈ Í«‘Ò≈ ’øÓ √≈∂ Íπ≈ÂÈ «Ú√Ú≈Ù ˘ ÂÏ≈‘ ’’∂ ÈÚ∂∫ ¯Ò√¯∂ Ò¬∆ ˜Ó∆È «Â¡≈ ’È≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬‘ È’≈≈ÂÓ’ ͺ÷ ‘ÀÕ «¬√ ÂØ∫ Ó◊Ø∫ √’≈≈ÂÓ’ ’øÓ Ùπ» ‘øÁ≈ ‘À, «‹√ «Úº⁄ ’¬∆ Íπ≈‰∂ «Ú√Ú≈Ù Á∆ ’πfi √Óº◊∆ ÓπÛ ¿∞√≈∆ Ò¬∆ ÚÂ∆ ‹≈ √’Á∆ ‘ÀÕ «‹ºÊØ∫ º’ Ó∂≈ √øÏøË ‘À, ÓÀ∫ «¬‘ Â√Ò∆Ó ’Á≈ ‘ª «’ ÓÀ∫ «¬√ Ï≈∂ Ï‘πÂ≈ ¡«Ë¡ÀÈ È‘∆∫ ’ √«’¡≈Õ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ ¯Ò√¯∂ ˘ ÍÛ∑È Á∆ Ó∂∆ Úº‚∆ ∆fi √∆, Í ÓÀ˘ «¬√ Á≈ Ú’Â ‹ª ÓΩ’≈ È‘∆∫ «ÓÒ √«’¡≈Õ Í «‹ºÊØ∫ º’ È’≈≈ÂÓ’ ͺ÷ Á≈ √øÏøË ‘À ÓÀ˘ «¬ºÊØ∫ º’ Ô’∆È ‘À «’ Ó∫À Íπ≈ÂÈ «Ú√Ú≈Ù Á∆ ÍπıÂ◊∆ ¿∞µÂ∂ «’ø± ’ √’Á≈ ‘ªÕ (ÓÀ˘ ͺ’≈ Ô’∆È ‘À «’ ’∞Á ˘ n Ó‘ªÌ≈ Ú∂Ò∂ Á≈ √øÁ∂‘Ú≈Á∆ Á≈Ù«È’, «‹‘Û≈ ÍÁ≈ÊÚ≈Á∆ «√˪ Á≈ ÍÃ⁄≈’ √∆Õ √Ó∂∫ Á∂ ‘≈’Óª È∂ ¿∞√ ˘ «‹¿∞∫Á∂ ˘ √≈Û «ÁºÂ≈ √∆Õ

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 9

⁄Ò≈¿∞‰ Ú≈Ò≈ ’ج∆ ÍÓ≈ÂÓ≈ ‹ª √π⁄∂Â-√ºÂ≈ È‘∆∫ ‘À √≈‚≈ ’∞Á «Úº⁄ Ô’∆È ‘À Â∂ √Óºπ⁄∆ Âº’∆ Á≈ «ÈÙ≈È≈ ÓÈ∞º÷ Á≈ ’∞Á ¿∞µÂ∂ ¡≈͉∆ √∂Ú≈ Ú≈√Â∂ ˆÒÏ≈ Í≈¿∞‰≈ ‘ÀÕ) «¬‘Á∂ «Íº¤∂ ’ج∆ √π⁄∂ ⁄≈Ò’ Ù’Â∆ È‘∆∫ ‘ÀÕ «¬‘ √≈‚≈ ¯Ò√¯≈ ‘ÀÕ È’≈≈ÂÓ’ ͺ÷ ÂØ∫ ¡√∆∫ ¡≈√Â’ª ÂØ∫ ’∞fi √Ú≈Ò Íπº¤Á∂ ‘ª: (A) Â∞‘≈‚∂ «Ú√Ú≈Ù ¡Èπ√≈ ‹∂ ’ج∆ √Ú Ù’Â∆Ó≈È, √Ú «Ú¡≈Í’ Â∂ √Ú «◊¡≈Â≈ ºÏ ‘À-ª ÁπÈ∆¡ª ‹ª ËÂ∆ ˘ «‹√È∂ √≈«‹¡≈ √∆Õ ÓÀ˘ «¬‘ Áº√‰ Á∆ «Ó‘Ï≈È∆ ’Ø «’ ¿π√È∂ ËÂ∆ √≈‹∆ ‘∆ «’™ ? ¿∞‘ ËÂ∆ ‹Ø Áπº÷ª, ¡≈¯Âª, ¡‰«◊‰Â ¡Èß Áπ÷ªÂª È≈Ò Ì∆ ͬ∆ ‘ÀÕ «‹ºÊ∂ «¬º’ Ú∆ ‹∆¡ Í»∆ Âª∑ √π÷∆ È‘∆∫ ‘ÀÕ «Ó‘Ï≈È∆ ’’∂ «¬‘ È≈ ¡≈÷Ø «’ «¬‘ ¿∞√Á≈ È∂Ó ‘À: ‹∂ ¿∞‘ «’√∂ È∂Ó Á∂ Úº√ ‘À, ª ¿∞‘ √Ú Ù’Â∆Ó≈È È‘∆∫Õ Âª Î∂ ¿∞‘ Ú∆ √≈‚∂ Ú◊≈ ˆπÒ≈Ó ‘ÀÕ «Ó‘Ï≈È∆ ’’∂ «¬‘ Ú∆ È≈ ¡≈÷Ø «’ ¿∞‘ ¿∞√Á≈ Ùπ◊Ò ‘ÀÕ È∆Ø È∂ ª «¬º’Ø ØÓ √≈Û ’∂ √Ú≈‘ ’∆Â≈ √∆Õ ¿∞√ È∂ «◊‰Â∆ Á∂ ÏøÁ∂ ‹≈ÈØ Ó≈∂ √ÈÕ ¿∞√Á∂ ‘ºÊØ∫ Ï‘π ÿº‡ Áπ÷ªÂ Ú≈Í∂Õ «¬‘ √Ì ¿∞√ È∂ ¡≈͉∂ Ó˜∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ Â∂ «¬«Â‘≈√ «Úº⁄ ¿∞√ ˘ «’‘Û∆ ʪ ‘≈√Ò ‘À ? «¬«Â‘≈√’≈ ¿∞√Á≈ «˜’ «’‘Û∂ È≈Úª È≈Ò ’Á∂ ‘È ? √≈∂ «Ú‘πÒ∂ «ÚÙ∂Ù’ ¿∞√Á∂ Ò¬∆ ÚÂ∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ˜≈ÒÓ, Ï∂«‘Ó, ÙÀÂ≈È È∆Ø Á∆ «È÷∂Ë∆ ’È Ò¬∆ Ò≈‘Ȫ È≈Ò √«¯¡ª Á∂ √¯∂ ’≈Ò∂ ’∆Â∂ ͬ∂ ‘ÈÕ «¬º’ ⁄ø◊∂˜ ı≈È È∂ Ó˜≈ ÒÀ‰ Ò¬∆ ’∞fi ‘˜≈ ÒØ’ª Á∆ ‹≈È Ò¬∆ √∆ ¡Â∂ ¡º‹ ¡√∆∫ ¿∞√Á∂ Ȫ º’ ˘ ȯ ’Á∂ ‘ªÕ ª Î∂ Â∞√∆∫ ¡≈͉∂ √Ú Ù’Â∆Ó≈È ¡Èß È∆Ø ˘ «’Ú∂∫ Ú≈‹Ï ·«‘≈˙◊∂; ‹Ø ¡‹∂ Ú∆ ‘ «ÁÈ, ‘ ÿÛ∆ Â∂ ‘ ÍÒ ¡‰«◊‰Â ’ÂÒ ’∆ ‹≈ «‘≈ ‘À ? Â∞√∆∫ ¿∞√ Á∆¡ª ¿∞‘Ȫ ’±ª Á∆ ‘Ó≈«¬Â, «’Ú∂∫ ’Ø◊∂, «‹‘Û∆¡ª ÍÒØ-ÍÒ∆ ⁄ø◊∂˜ Á∆¡ª ’±ª ˘ Ú∆ Ó≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆¡ª ‘È ? ÓÀ∫ Íπ¤Á≈ ‘ª «’ «¬‘ ÁπÈ∆¡ª ω≈¬∆ ‘∆ «’™ √∆-ÁπÈ∆¡ª «‹‘Û∆ √º⁄∆ Óπº⁄∆ Á≈ È’ ‘À, ¡Èß Â∂ ÂÒı Ï∂⁄È À ∆ Á≈ ÿ ‘À ? √Ï Ù’Â∆Ó≈È È∂ ÓÈ∞÷ º «’™ √≈«‹¡≈, ‹Á «’ ¿∞√ Á∂ ’ØÒ ÓÈ∞º÷ ˘ √≈‹‰ Á∆ Â≈’ √∆ ? «¬øÈ∑ª √≈∆¡ª ◊ºÒª Á≈ Â∞‘≈‚∂ ’ØÒ ’∆ ‹Ú≈Ï ‘À ? Â∞√∆∫ «¬‘ ¡≈÷Ø◊∂ «’ ¡◊Ò∂ ‹ÈÓ «Úº⁄ Ó≈√»Ó Í∆Ûª ˘ «ÈÚ≈‹‰ Ò¬∆ ¡Â∂ ’∞’Ó∆¡ª ˘ √˜≈ Á∂‰ Ò¬∆ ¿∞√È∂ «¬ø‹ ’∆Â≈ ? ¡º¤≈ ª Î∂, Â∞√∆∫ ¿∞√ ÏøÁ∂ ˘ «’Ú∂∫ ‘º’∆ ·«‘≈¿∞◊∂, ‹Ø Â∞‘≈‚∂ √∆ ˘ «¬√ Ú≈√Â∂ ˜ıÓ∆ ’Á≈ ‘À «’ Ó◊Ø∫ ÏÛ∂ «Í¡≈ È≈Ò ‡’Øª ’∂◊≈ ? ◊ÒÀ‚∆¬∂‡n √ø√Ê≈ Á∂ ‘Ó≈«¬Â∆¡ª Â∂ ÍÃÏøË’ª Á≈ «¬‘ ’≈≈ «’ºÊØ∫ Â≈¬∆∫ √‘∆ ‘πøÁ≈ √∆, Á»‹∂ ¿∞‘ ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 10

Ìπº÷∂ ’ØÍ∆ Ù∂ª ¡º◊∂ Ïø«Á¡ª ˘ «¬√ Ò¬∆ √πº‡ «ÁøÁ∂ √∆ «’, ‹∂ ¿∞‘ Ù∂ª Á∂ ‘ºÊØ∫ Ï⁄ ◊¬∂ ª ¿∞‘Ȫ Á∆ Ï‘π ı≈Â-ÂÚº‹Ø ‘ج∂◊∆ ? «¬√∂ ’’∂ ÓÀ∫ Íπº¤Á≈ ‘ª: ““√π⁄∂ √Ï ¿∞µ⁄ √ºÂ≈ È∂ «¬‘ ÁπÈ∆¡ª Â∂ ÓÈ∞µ÷ «’™ √≈«‹¡≈ ? Ó˜≈ ÒÀ‰ Ò¬∆Õ Î∂ ¿∞‘Á∂ «Úº⁄ Â∂ È∆Ø «Úº⁄ ’∆ ¯’ ‘ÀÕ Óπ√ÒÓ≈ÈØ Â∂ ¬∆√≈¬∆˙ : «‘øÁ» ÁÙÈ ’ØÒ Âª ‘Ø Ú∆ ÁÒ∆Ò ‘ج∂◊∆ ÓÀ∫ Â∞‘≈‚∂ ’ØÒØ∫ ¿∞ÍÒ∂ √Ú≈Òª Á∂ ‹Ú≈Ï Íπº¤Á≈ ‘ªÕ Í»ÏÒ∂ ‹ÈÓ «Úº⁄ Â∞‘≈‚≈ Ô’∆È È‘∆∫ ‘ÀÕ Â∞√∆∫ «‘øÁ»¡ª Úª◊ Ó≈√»Ó Í∆Ûª Á∂ Í«‘Ò∂ ’∆Â∂ Ó≥Á∂ ’Óª Ú≈Ò∆ ÁÒ∆Ò È‘∆∫ Ú √’Á∂Õ ÓÀ∫ Â∞‘≈ÊØ∫ Íπº¤Á≈ ‘ª «’ √Ï Ù’Â∆Ó≈È È∂ «¬‘ ÁπÈ∆¡ª √≈‹‰ Ò¬∆ ¤∂ «ÁÈ «’™ «Ó‘È ’∆Â∆ ? ¿∞√ È∂ «’™ «’‘≈ √∆ «’ √Ì ¡º¤≈ ‘À ? ¿∞√ ˘ ¡º‹ ‘∆ √ºÁØÕ ¿∞√˘ «Í¤Ò≈ «¬«Â‘≈√ «Á÷≈˙Õ ¿∞√ ˘ ÓΩ‹»Á≈ ‘≈Ò≈ Ï≈∂ ‹≈‰È «Á˙Õ Î∂ Á∂÷ª◊∂ «’ ¿∞‘ «¬‘ ’«‘‰ Á∆ ‹π¡ ’Á≈ ‘À : √Ì ¡º¤≈ ‘ÀÕ ‹∂Ò∑ı≈«È¡ª Á∆¡ª ’≈Ò’Ø·Û∆¡ª ÂØ∫ ◊øÁ∆¡ª Ï√Â∆¡ª Â∂ fiΩ∫ÍÛ∆¡ª «Úº⁄ Ìπ÷ º -Ó∆ Á∂ ‘ºÊ∫Ø Ó ‘∂ Òº÷ª ‘∆ ÒØ’ª ˘ Á∂÷ ’∂ Í»‹ ø ∆Ú≈Á∆ ÒØ’ª ’ØÒ∫Ø ⁄πÍ º ⁄≈Í ‹ª ’«‘ Ò˙, Ï∂Ú≈√Â◊∆ È≈Ò ¡≈͉≈ Ò‘» «ÍÒ≈ ‘∂ ´‡∆∫Á∂ Ó˜Á»ª ˘ Á∂÷ ’∂, «¬È√≈È∆ Â≈’ Á∆ ÏÏ≈Á∆ «‹√˘ Á∂÷ ’∂ ¡ºÂ √Ë≈≈È ÏπºË∆ Ú≈Ò≈ «Ú¡’Â∆ Ú∆ ‚ È≈Ò ’øω Òº◊ ‹≈¬∂ ¡Â∂ ÒØÛÚøÁ ¿∞ÂÍ≈ÁȪ ˘ Úø‚‰ Á∆ ʪ Ú≈Ë» ÍÀÁ≈Ú≈ √ÓπøÁª «Úº⁄ √πº‡∆ ‹ªÁ∆ Á∂÷ ’∂, «¬È√≈Ȫ Á∆¡ª ‘º‚∆¡ª È≈Ò «⁄‰∆¡ª È∆‘ª ¿∞µÂ∂ ¿∞√∂ Ï≈ÁÙ≈‘ª Á∂ Ó«‘Òª ˘ Á∂÷ ’∂ ¿∞‘ Â≈ ¡≈÷∂ ª √‘∆: √Ì ¡º¤≈ ‘ÀÕ «’™ Â∂ «’√ ’≈È? «¬‘ Ó∂≈ √Ú≈Ò ‘ÀÕ Â∞√∆∫ ⁄πºÍ ‘Ø ·∆’ ‘À, ÓÀ∫ ¡≈͉∆ ◊ºÒ ¡º◊∂ ÂØÁ≈ ‘ªÕ Â∞√∆∫ «‘øÁ» «¬‘ ¡≈÷Á∂ ‘Ø «’ ¡º‹ «‹‘Û≈ Ú∆ Áπº÷ fiºÒ «‘≈ ‘À, ¿∞‘ Í»ÏÒ∂ ‹ÈÓ Á∂ Ó≥Á∂ ’Óª ’’∂ ‘ÀÕ ·∆’ Â∞√∆∫ «¬‘ Ú∆ ’«‘øÁ∂ ‘Ø «’ «‹‘Û∂ ¡º‹ ÒØ’ª ˘ ÁÏ≈ ‘∂ ‘È, ¿∞‘ Íπ»ÏÒ∂ ˜ÈÓª «Úº⁄ ËÓ≈ÂÓ≈ ÒØ’ √ÈÕ «¬√ ’’∂ ¿∞È∑ª Á∂ ‘ºÊ Â≈’ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ª Ó≥ÈÁ≈ ‘ª «’ Â∞‘≈‚∂ Úº‚∂-Ú‚∂∂ ÏÛ∂ Ù≈Â ÒØ’ √È, ¿∞‘ ¡À√∂ «√˪ Һ̉ «Úº⁄ Òº◊∂ ‘∂, «‹øȪ È≈Ò Â’ Â∂ ¡«Ú√Ú≈Ù ˘ ıÂÓ ’∆Â≈ ‹≈ √’∂Õ Í ¡≈ͪ Á∂÷Á∂ ‘ª «’ «¬√ ÁÒ∆Ò «Úº⁄ «’øÈ≈ ’∞ Ú˜È

‘ÀÕ

n Íπ≈ÂÈ ØÓ «Úº⁄ ˆπÒ≈Óª, ‹ø◊∆ ’ÀÁ∆¡ª ‹ª √˜≈ Ô≈¯Â≈ Óπ‹Óª ˘ ≈‹∂ Á∂ ÁÏ≈ «Úº⁄ ¡≈Í√ «Úº⁄ ‹≈ÈÒ∂Ú≈ ÂÒÚ≈Ï≈˜∆ ’È Á∆ Ï‘π √ı «’√Ó Á∆ «√÷Ò≈¬∆ «ÁºÂ∆ ‹ªÁ∆ √∆Õ ≈‹≈ ’¬∆ Ú≈ Ó˜∂ ı≈Â ˆπÒ≈Óª ˘ Ìπº÷∂ Ù∂ª ¡º◊∂ ¤º‚ «ÁøÁ≈ √∆Õ ◊ÒÀ‚∆¬∂‡ Ò≈Â∆È∆ ÏØÒ∆ Á≈ ÙÏÁ ‘À Â∂ «¬√ Á≈ ¡Ê ‘À : ÂÒÚ≈Ï≈˜Õ

Ï‘π ¿∞µÿ∂ «È¡ª Ù≈√Â∆¡ª Á≈ «¬‘ «Ú⁄≈ ‘À «’ ’√»Ú≈ ˘ ‹Ø √˜≈ «ÁºÂ∆ ‹ªÁ∆ ‘À, ¿∞√Á∂ «ÂøÈ ‹ª ⁄≈ Ó’√Á ‘Ø √’Á∂ ‘È Â∂ «¬√∂ ¡≈Ë≈ ¿∞µÂ∂ √˜≈ ˘ Ú≈‹Ï ’≈ «ÁºÂ≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ «¬‘ Ó’√Á ‘È: ÏÁÒ≈, √πË≈ Â∂ Ú‹‰ Ò¬∆ ‚Õ ‘π‰ √≈∂ «√¡≈‰∂ «⁄øÂ’ ÏÁÒ∂ Á∂ «√˪ Á∆ «È÷∂Ë∆ ’Á∂ ‘ÈÕ Ú‹‰ Ú≈Ò∂ «√˪ Á∆ Ú∆ È∞’Â≈⁄∆È∆ ‘Ø ‘∆ ‘ÀÕ √πË≈’ «√˪ ‘∆ ˜»∆ ‘À ¡Â∂ «¬È√≈È∆ Âº’∆ Á≈ ¡‡πº‡ ¡≥◊ ‘ÀÕ «¬√ «√˪ Á≈ ÓøÂÚ «¬‘ ‘À «’ ’√»Ú≈ √Ì ÂØ∫ ÚºË ’≈ÏÒ Â∂ ¡ÓÈ Í√øÁ Ù«‘∆ ω ’∂ √Ó≈‹ «Úº⁄ Ú≈Í√ ¡≈ ‹≈Ú∂Õ Í ‹∂ ¡√∆∫ «¬‘ Ó≥È Ú∆ Ò¬∆¬∂ «’ Ïø«Á¡ª È∂ (Í»ÏÒ∂ ‹ÈÓ «Úº⁄) Í≈Í ’∆Â∂ ‘؉◊∂, ª ººÏ «‹‘Û∆ ¿∞È∑ª ˘ √˜≈ «ÁøÁ≈ ‘À, ¿∞‘ «’‘Ø «‹‘∆ ‘À ? Â∞√∆∫ ¡≈÷Á∂ ‘Ø «’ ¿∞‘ ¿∞‘Ȫ ˘ ◊ª, «ÏºÒ∆, ÁºıÂ, ‹Û∑∆ Ï»‡∆ ‹ª ‹≈ÈÚ Á∂ »Í «Úº⁄ ‹ÈÓ ÒÀ‰ Ò¬∆ Ì∂‹Á≈ ‘ÀÕ Â∞√∆∫ «¬È∑ª √˜≈Úª Á∆ «◊‰Â∆ HD Òº÷ Áº√Á∂ ‘ØÕ ÓÀ˘ «¬‘ Áº√Ø «’ «¬√ Á≈ ÓÈπº÷ ¿∞µÂ∂ ’ج∆ √πË≈’ ¡√ ÍÀ∫Á≈ ‘À ? Â∞√∆∫ ¡À√∂ «’øÈ∂ ’∞ ‹«‰¡ª ˘ «ÓÒ∂ ‘Ø, «’ ¿∞‘ Í≈Í ’È ’≈È «Í¤Ò∂ ‹ÈÓ «Úº⁄ ◊Ë∂ Á∆ ‹»È ͬ∂ √È ? ’ج∆ È‘∆∫ «Ó«Ò¡≈ ‘؉≈Õ ¡≈͉∂ Íπ≈‰∂ ¡Â∂ «Ïª Á∆ ÒØÛ È‘∆∫Õ ÓÀ∫ Â∞‘≈‚∆¡ª «Ó«Ê‘≈«√’ ’‘≈‰∆¡ª Á≈ «˜’ Â’ È‘∆∫ ¤∞‘‰≈ ⁄≈‘πøÁ≈Õ «¬√ ÂØ∫ «ÏȪ Â∞‘≈˘ «¬√ ◊ºÒ Á≈ ÍÂ≈ ‘À «’ ÁπÈ∆¡ª «Úº⁄ √Ì ÂØ∫ Úº‚≈ Í≈Í ˆ∆Ï ‘؉≈ ‘ÀÕ ˆ∆Ï∆ Í≈Í ‘À, √˜≈ ‘ÀÕ Â∞√∆∫ «¬‘Ø «‹‘∆¡ª √˜≈Úª ‹Ú∆˜ ’È Ú≈Ò∂ «’√∂ ¡Í≈Ë-«Ú«◊¡≈È∆, «’√∂ ’≈È±È ø Á≈È ‹ª ’≈˘È√≈˜ Á∆ «’øÈ∆ ’∞ «√¯Â-√Ò≈‘∆ ’Ø◊∂, «‹√ È≈Ò ÓÈ∞º÷ ‘Ø ÚË∂∂ ◊πÈ≈‘ ’È Ò¬∆ Әϻ ‘πÁ ø ≈ ‘À ? ’∆ Â∞‘≈‚∂ ºÏ È∂ «¬√ ◊ºÒ Ï≈∂ Í«‘Òª È‘∆∫ √Ø«⁄¡≈ √∆ ‹ª ¿∞‘ Ú∆ «¬‘ ◊ºÒª ÓÈ∞º÷Â≈ Á∆¡ª ¡’«‘ Áπº÷-Â’Ò∆¯ª Á∆ ’∆Ó ¿∞µÂ∂ ‹«Ï¡ª ≈‘∆∫ «√º÷Á≈ ‘ÀÕ Â∞‘≈‚∆ ‹≈⁄∂ «’√∂ ⁄Ó≈ ‹ª Ìø◊∆ Á∂ ¡ÈÍÛ∑ Í«Ú≈ «Úº⁄ ‹øÓ∂ ÏøÁ∂ Á∆ ’∆ ‘؉∆ ‘ج∂◊∆ ? ¿∞‘ ˆ∆Ï ‘À, «¬√ Ò¬∆ ¿∞‘ ÍÛ∑≈¬∆ È‘∆∫ ’ √’Á≈Õ ıπÁ ˘ ⁄ø◊∂ √Ófi‰ Ú≈Ò∂ Á»‹∂ «¬È√≈È ¿∞√˘ ȯ ’Á∂ ‘È Â∂ «Ë’≈Á∂ ‘È, «’™«’ ¿∞‘ ¿∞⁄∂ ∆ ‹≈ «Úº⁄ ÍÀÁ≈ ‘ج∂ √ÈÕ ¿∞√Á∆ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ ¿∞√Á∆ ˆ∆Ï∆ Â∂ «‹‘Û≈ √¨’ ¿∞√Á∂ È≈Ò ‘πøÁ≈ ‘À, «¬øÈ∑ª √≈∆¡ª ◊ºÒª ’≈È √Ó≈‹ Â≈¬∆∫ ¿∞√Á≈ «ÁÒ √ı ‘Ø ‹≈¬∂◊≈Õ ¯‹ ’Ø «’ ¿∞‘ ’ج∆ Í≈Í ’Á≈ ‘À, ª «¬√Á≈ ı«Ó¡≈˜≈ ’Ω‰ Ìπ◊Â∂◊≈ ? ºÏ ‹ª Í≈Í ’È Ú≈Ò≈ ‹ª √Ó≈‹ Á∂ ◊π‰∆ «◊¡≈È∆ ÏøÁ∂ ? ¿∞È∑ª ÒØ’ª ˘ «ÓÒ∆¡ª √˜≈Úª Ï≈∂ Â∞√∆∫ ’∆ ¡≈÷Ø◊∂ «‹È∑ª ˘ «‘√∆ Â∂ ‘ø’≈∆ ÏÃ≈‘Ó‰ª È∂ ‹≈‰ Ïπºfi ’∂ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ Á∆¡ª ˆ≈ª «Úº⁄ √𵫇¡≈ √∆Õ ¿∞È∑ª Á≈ ’√» «¬‘Ø √∆ «’ ¿∞È∑ª

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 11

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 12

Í≈Í∆¡ª È∂ Â∞‘≈‚∂ «◊¡≈È Á∆¡ª ÍØÊ∆¡ª Ú∂Áª Á∆¡ª ’∞fi √Âª ¡≈͉∂ ’øÈ∆ √π‰ Ò¬∆¡ª √È ¡Â∂ Â∞√∆∫ ¿∞‘Ȫ Á∂ ’øȪ «Úº⁄ «√º’≈ „≈Ò ’∂ Í≈ «ÁºÂ≈ √∆, ‹∂ ¿∞È∑ª È∂ ’ج∆ ’√» ’∆Â≈ √∆ ª «¬√Á≈ «˜≥Ó∂Ú≈ ’Ω‰ √∆ Â∂ «ÏÍÂ≈ «’√ Á∂ «√ ÍÀ‰∆ √∆? Ó∂∂ «Í¡≈∂ ÁØ√ÂØ : «¬‘ √≈∂ «√˪ ÷≈√ ¡«Ë’≈ª Á∂ Ó≈Ò’ª Á∆¡ª ’≈„ª ‘∆ ‘È, «¬È∑ª «√˪ª √Á’≈ ‘∆ ¿∞‘ ¡≈͉∆ ´º‡∆ ‘ج∆ Â≈’ ÁΩÒ Â∂ ¿∞ÂÓÂ≈ ˘ Ú≈‹Ï ·«‘≈™Á∂ ‘ÈÕ ‘ª Ù≈«¬Á ¡Í‡È «√È’Ò∂¡n È∂ «’√∂ ʪ «Ò«÷¡≈ √∆ «’ ÏøÁ∂ ˘ (¡≈ÂÓ≈ Á∆) ¡ÓÂ≈ «Úº⁄ Ô’∆È ’È Ò≈ «Á˙ ¡Â∂ Î∂ ¿∞√Á∂ ’ØÒ ‹Ø ’∞fi Ú∆ ‘À, ¿∞‘ ´º‡ Ò˙Õ ¿∞‘ √◊Ø∫ ‘º√ ’∂ Â∞‘≈‚∆ ÓÁÁ ’∂◊≈Õ Ë≈«Ó’ ¿∞ÍÁ∂Ù’ª Â∂ ‘π’Ó≈Ȫ È∂ «ÓÒ∆ Ìπ◊ ’’∂ ‹∂Ò∑ª, Î≈‘∆¡ª, ’ØÛ∂ Â∂ «¬È∑ª «√˪ª Á∆ ’≈„ ’º„∆ √∆Õ ÓÀ˘ «¬‘ Áº√Ø «’ Â∞‘≈‚≈ √Ï Ù’Â∆Ó≈È ºÏ ‘ «’√∂ ÏøÁ∂ ˘ ’√» ‹ª Í≈Í ’ÈØ∫ Ú‹Á≈ «’™ È‘∆∫ ? ¿∞√Á∂ Ò¬∆ ª «¬‘ ’øÓ Ï‘π √Ω÷≈ ‘ÀÕ ¿∞√È∂ ‹ø◊Ï≈˜ª ˘ «’™ È≈ ‹≈ÈØ∫ Ó≈«¡≈ ‹ª ¿∞È∑ª Á∂ ‹ø◊∆ Í≈ˆÒ͉ ˘ Ó≈ ’∂ Úº‚∆ ‹ø◊ È≈Ò ÓÈ∞º÷Â≈ ¿∞µÂ∂ ¡≈¬∆ ÍÒØ ˘ «’™ È≈ Ï⁄≈«¬¡≈ ? ¿∞‘ ¡≥◊∂˜ ÒØ’ª Á∂ ÓȪ «Úº⁄ ’ج∆ ¡«‹‘≈ ‹˜Ï≈ «’™ È‘∆∫ Ì «ÁøÁ≈ «’ ¿∞‘ «‘øÁØ√Â≈È ¤º‚ ’∂ ⁄Ò∂ ‹≈‰ ? ¿∞‘ √≈∂ √Ó≈¬∂Á≈ª Á∂ ÓȪ «Úº⁄ «¬‘ ‹˜Ï≈ «’™ È‘∆∫ Ì «ÁøÁ≈ «’ ¿∞‘ ÍÀÁ≈Ú≈∆ √≈ËȪ Á∆ √≈∆ ‹≈«¬Á≈Á ˘ ¤º‚ Á∂‰ Â∂ √≈∂ «Ó‘ÈÂ’Ù ÂÏ’∂ ˘ ‘∆ È‘∆∫ √◊Ø∫ √≈∂ ÓÈ∞º÷∆ √Ó≈‹ ˘ Í»ø‹∆Ú≈Á Á∂ ÏøËÈ ÂØ∫ ¤∞‡’≈≈ Í≈ Á∂‰Õ Â∞√∆∫ Ï«‘√ ’È≈ ⁄≈‘Ø◊∂ ’∆ √Ó≈‹Ú≈Á∆ «√˪ Ò≈◊» ‘Ø √’Á≈ ‘À ‹ª È‘∆∫, ÓÀ∫ «¬√˘ Ò≈◊» ’È Á≈ «˜øÓª Â∞‘≈‚∂ ÍÚ«Á◊≈ ¿∞µÂ∂ √πº‡Á≈ ‘ªÕ «‹ºÊØ∫ Â’ ¡≈Ó ÒØ’ ÌÒ≈¬∆ Á≈ √øÏøË ‘À, ÒØ’ª ˘ √Ó≈‹Ú≈Á Á∂ ◊π‰≈ Á≈ ÍÂ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ «¬√ Á≈ «ÚØË «¬√ È∞’Â∂ ÂØ∫ ’Á∂ ‘È «’ «¬‘ Ò≈◊» È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈Õ ⁄ÒØ, Â∞‘≈‚≈ ºÏ ¡≈Ú∂ Â∂ √Ì ’∞fi Ï≈’≈«¬Á≈ Â∆’∂ È≈Ò ’ Á∂Ú∂Õ ‘π‰ Â∞√∆∫ ÁÒ∆Ò «Úº⁄Ø∫ ÁÒ∆Ò ’º„‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ È≈ ’È∆Õ ÓÀ∫ Â∞‘≈˘ Áº√Á≈ ‘ª : «‘øÁØ√Â≈È ¿∞µÂ∂ ‹∂ ÏÂ≈ÈÚ∆ ‘’±Ó ‘À ª «¬‘ ºÏ Á∆ Ó˜∆ ’≈È È‘∆∫ ‘À, √◊Ø∫ «¬√ ’≈È ‘À «’ √≈‚∂ «Úº⁄ «¬√ Á≈ «ÚØË ’È Á∆ «‘øÓ ȑ∆∫ ‘ÀÕ ¿∞‘ ºÏ Á∆ ÓÁÁ È≈Ò √≈˘ ˆπÒ≈Ó È‘∆∫ º÷ ‘∂ √◊Ø∫ ¿∞‘Ȫ È∂ ÏøÁ’ » ª, ÂØͪ, ÏøϪ, ◊ØÒ∆¡ª, Íπ«Ò√, ¯Ω‹ Á∆ ÓÁÁ È≈Ò √≈˘ ˆπÒ≈Ó Ï‰≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À ¡Â∂ √≈‚≈ ’√» ’∆ ‘À «’ ¿∞‘ (ÓÈ∞º÷∆) √Ó≈‹ «ÚπºË √Ì ÂØ∫ ÚºË n ¡Í‡È «√È’Ò∂¡ (AHGH ?) ¡Ó∆’∆ Ò∂÷’ Â∂ √ØÙ«Ò√‡ Í≈‡∆ Á≈ ’≈’∞øÈÕ Ì◊ «√øÿ Á≈ «¬Ù≈≈ Ù≈«¬Á «√È’Ò∂¡ AIAH «Úº⁄ «Ò÷∂ ÍÀ∫¯Ò‡ ÍΩ«¯‡√ ¡≈Î «Ò∆˜È (ËÓ Á∂ ÓπÈ≈¯∂) ÚºÒ ‘ÀÕ

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 13

«ÿÈ≈¿∞‰≈ ◊πÈ≈‘ «¬‘ ’ ‘∂ ‘È «’ «¬º’ ’ΩÓ ‘ºÊØ∫ Á»‹∆ ’ΩÓ ´º‡∆ ‹≈ ‘∆ ‘ÀÕ «’ºÊ∂ ‘À ºÏ ? ¿∞‘ ’∆ ’ «‘≈ ‘À ? ’∆ ¿∞‘ ÓÈπº÷Â≈ Á∆¡ª «¬øÈ∑ª √≈∆¡ª Áπº÷ Â’Ò∆¯ª Á≈ Ó˜≈ ÒÀ «‘≈ ‘À? ¿∞‘ È∆Ø ‘À, ¿∞‘ ⁄ø◊∂˜ ÷ª ‘ÀÕ ºÏ ÓπÁ≈Ï≈Á! Â∞√∆∫ ÓÀ˘ «¬‘ Íπº¤Ø◊∂ «’ «¬√ ÁπÈ∆¡ª Á≈, Â∂ ÓÈ∞º÷ Á≈ ¡≈øÌ «’Ú∂∫ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ⁄≈Ò√ ‚≈«ÚÈn È∂ «¬√ «ÚÙ∂ Ï≈∂ ⁄≈ȉ≈ Í≈¿∞‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ ‘ÀÕ ¿∞√ Á≈ ÓπÂ≈«Ò¡≈ ’ØÕ √Ø‘Ó ø √Ú≈Ó∆ Á∆ «’Â≈Ï ““’≈ÓÈ√À∫√”” (√≈Ë≈È «◊¡≈È) ÍÛ∑ØÕ Â∞‘≈˘ «¬√ √Ú≈Ò Á≈ ’∞fi ‘ºÁ Â’ ‹Ú≈Ï «ÓÒ ‹≈¬∂◊≈Õ «¬‘ ’∞Á Á≈ «ÚÙ≈ ‘ÀÕ Úº÷-Úº÷ ÍÁ≈ʪ Á∂ «¬Â¯≈’∆¡≈ Ó∂Ò È≈Ò ËÂ∆ Â∂ Ï»Ò∂ Á∂ »Í «Úº⁄ ÍÀÁ≈ ‘ج∆ √∆Õ ’ÁØ∫ ? «¬‘ ‹≈ȉ Ò¬∆ «¬«Â‘≈√ ÍÛ∑ØÕ «¬√ ¡ÓÒ «Úº⁄ ‹≈ÈÚ Â∂ Î∂ ¡ı∆ «Úº⁄ ÓÈ∞º÷ ÍÀÁ≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ Â∞√∆∫ ‚≈«ÚÈ Á∆ «’Â≈Ï ““˙«‹È ¡≈¯ √Í∆√∆˜”” ÍÛØ∑ ¡Â∂ ¿∞√ÂØ∫ Ó◊Ø∫ ‹Ø Ú∆ ¿∞µÈÂ∆ ‘ج∆, ¿∞‘ ÓÈ∞º÷ Á∆ ’∞Á È≈Ò Ò◊≈Â≈ ‡º’ Â∂ ÓÈ∞º÷ ÚµÒØ∫ ’∞Á ¿∞µÂ∂ ’≈Ï» Í≈¿∞‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ Ú‹Ø∫ ‘ج∆ √∆Õ ËÂ∆ Á∂ ¡≈«Á Ï≈∂ «¬‘ √Ì ÂØ∫ √ø÷∂Í «‹‘≈ Ú∂Ú≈ ‘ÀÕ Â∞‘≈‚≈ ¡◊Ò≈ √Ú≈Ò «¬‘ ‘Ø √’Á≈ ‘À «’ «Í¤Ò∂ ‹ÈÓ «Úº⁄ Ó≈Û∂ ’Ó È≈ ’∆Â∂ ‘؉ ª Ϻ⁄≈ ¡≥È∑ª ‹ª ¶◊Û≈ «’™ ‹øÓÁ≈ ‘À ? ‹∆Ú«Ú«◊¡≈È∆¡ª È∂ «¬√ √Óº«√¡≈ Á≈ «˜’ ’∆Â≈ ‘À «’ «¬‘ ‹∆Ú-«Ú«◊¡≈È’ «ÚÙ≈ ‘ÀÕ «¬√ Á∂ ’≈È Ïº⁄∂ Óª «Í¿∞ Á∂ ‹∆Ú-«¬«Â‘≈√ «Úº⁄ ‘∆ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ ’∞ÁÂÈ Â∞√∆∫ «¬º’ ‘Ø √Ú≈Ò Íπº¤ √’Á∂ ‘Ø : Ì≈Ú∂∫ «’ «¬‘ «È≈ Ï⁄◊≈È≈ √Ú≈Ò ‘∆ ‘ÀÕ ¿∞‘ √Ú≈Ò «¬‘ ‘À «’ ‹∂ ºÏ È‘∆∫ √∆ ª Î∂ ÒØ’ ¿∞√˘ Ó≥ȉ «’Ú∂∫ Òº◊∂ ? Ó∂≈ ‹Ú≈Ï √ͺه Â∂ √ø÷∂Í ‘ØÚ∂◊≈Õ «‹Ú∂∫ ÒØ’ ̻ª Í∂ê ˘ Ó≥ȉ Òº◊ ͬ∂ √∆, ˙∫Ú∂∫ ‘∆ ¿∞‘ ºÏ ˘ Ó≥ȉ Òº◊ ͬ∂Õ ¯’ «√¯ «¬øÈ≈ ‘À «’ ºÏ «Úº⁄ «Ú√Ú≈Ù Â’∆ÏÈ √Ï-«Ú¡≈Í’ ‘À Â∂ «¬√ Á≈ ÁÙÈ ’≈¯∆ «Ú’«√ ‘ÀÕ ’∞fi Í«ÚÂÈ’≈∆¡ª (À‚∆’Ò˜) Úª◊ Ó∂≈ «¬‘ «Ú⁄≈ È‘∆∫ ‘À «’ ºÏ ¡≈«Á ´º‡-÷√πº‡ ’È Ú≈«Ò¡ª Á∆ ’± √∆, ª «’ ¿∞‘ √Ï¿∞µ⁄ √ºÂ≈ Á∆ ‘Ø∫Á Á≈ ÍÃ⁄≈ ’’∂ ¡≈͉∆¡ª ◊ºÁ∆¡ª ’≈«¬Ó ˜»∆ È∞’Â∂ È≈Ò ’ج∆ ÓºÂÌ∂Á È‘∆∫ ‘À «’ √≈∂ Ë≈«Ó’ ÓºÂ, ËÓ, «√˪ Â∂ ‘Ø «¬‘Ø «‹‘∆¡ª n ⁄≈Ò√ ‚≈«ÚÈ (AH@I-AHHB) ¡≥◊∂˜ Íë¥ÂÚ≈Á∆Õ ¿∞È∑∆Ú∆∫ √Á∆ Á∆ √Ì ÂØ∫ Úº‚∆ «‹ºÂ ¿∞√Á∆ AHEI «Úº⁄ ¤Í∆ “˙«‹È ¡≈Î √ÍÀ√∆˜” √∆ «‹√ «Úº⁄ Íë¥Â∆ Á∂ «Ú’≈√ Á≈ «√˪ √∆Õ «¬√ «√˪ È∂ ’∞Á √øÏøË∆ Ë≈«Ó’ Â∂ «Ú⁄≈Ú≈Á∆ √ø’Òͪ ˘ ÂØÛ «ÁºÂ≈Õ

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 14

√ø√Ê≈Úª ¡≈ı’≈ ‹≈Ï, ÁÓÈ’≈∆ √ø√Ê≈Úª, «Ú¡’Â∆¡ª Á∆¡ª ‹Ó≈ª Á∆¡ª ‘Ó≈«¬Â∆ ‘∆ ‘Ø «ÈÏÛ∆¡ª ‘ÈÕ ‘ ËÓ «¬‘ ’«‘øÁ≈ ‘À «’ Ï≈ÁÙ≈‘ «ÚπºË ψ≈Ï ’È≈ ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ Í≈Í ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ºÏ Á∂ ¡≈«Á Ï≈∂ Ó∂≈ ¡≈͉≈ «Ú⁄≈ «¬‘ ‘À «’ ‹Á ÓÈ∞º÷ ˘ ¡≈͉∆¡ª √∆Ó≈Úª ’Ó˜Ø∆¡ª Â∂ ’Ó∆¡ª Á≈ ¡«‘√≈√ ‘Ø «◊¡≈ ‘À ª ¿∞√ È∂ ºÏ Á∆ ’≈ÒÍ«È’ ‘Ø∫Á ω≈ Ò¬∆, ª «’ «¬Ó«Â‘≈È∆ ‘≈Ò Á≈ «ÁzÛ ∑ ≈ È≈Ò √≈‘Ó‰≈ ’È Ò¬∆ ÓÈ∞÷ º ˘ ‘Ω∫√Ò≈ «ÓÒ∂ ª «’ √≈∂ ı«¡ª Á≈ ‹Úª-ÓÁ∆ È≈Ò Óπ’≈ÏÒ≈ ’ √’∂ ¡Â∂ ıπÙ‘≈Ò∆ Â∂ ¡Ó∆∆ Á∆ ‘≈Ò «Úº⁄ ¡≈͉∆¡ª «¬º¤≈Úª ”Â∂ ’≈Ï» Í≈ √’∂Õ ÓÈ∞º÷ È∂ ºÏ ˘ «¬‘Á∂ «Èº‹»Í’ È∂Óª Â∂ Í≈Ò‰‘≈ ◊π‰ª Á∂ »Í «Úº⁄ «⁄«ڡ≈ √∆ Â∂ «⁄«¡≈ √∆Õ ¿∞‘Á∆ ’ØÍ∆ Â∂ «Èº‹»Í’ È∂Óª ˘ «Ú⁄≈È Ú∂Ò∂ ¿∞‘ Â≈ÛÈ≈ Á≈ ’øÓ «Á≥Á≈ √∆ ª «’ ÓÈ∞º÷ √Ó≈‹ Ú≈√Â∂ ıÂ≈ È≈ ω ‹≈Ú∂Õ ¿∞‘Á∂ Í≈Ò‰‘≈ ◊π‰ª «Úº⁄ ¿∞‘ Óª, «ÍÂ≈, ÌÀ‰, Ì≈¬∆, ÁØ√ Â∂ ÓÁÁ◊≈ √∆ ª «’ ¿∞√ ‘≈Ò «Úº⁄ ‹Á ÏøÁ∂ ˘ ¡Ω÷∂ Ú∂Ò∂ ‘ ’ج∆ ¤º‚ ‹≈Ú∂ ª ¿∞√ ÿÛ∆ Ú∆ ÏøÁ∂ ˘ «¬‘ ËÚ≈√ ‘∂ «’ ¿∞‘Á∆ ÓÁÁ ’È Ò¬∆ ¿∞‘˘ „≈√ Á∂‰ Ò¬∆ √Á≈ √Ò≈Ó «‘‰ Ú≈Ò≈ √º⁄≈ «ÓºÂ ºÏ ‘ÀÕ ¡≈«Á ’≈Ò «Úº⁄ ºÏ √º⁄∂ ¡ʪ «Úº⁄ √Ó≈‹ Ò¬∆ Ò≈‘∂ÏøÁ √∆Õ ¡Ω÷∆ ÿÛ∆ Ú∂Ò∂ ºÏ Á≈ «Ú⁄≈ ÏøÁ∂ Ò¬∆ ÓÁÁ◊≈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ √Ó≈‹ È∂ «‹Ú∂∫ ÏπºÂÍ»‹≈ Â∂ ËÓ Á∂ Âø◊Ș √ø’ÒÍ «ÚπºË ÒÛ≈¬∆ ÒÛ∆ √∆, ¿∞√∂ Âª √Ó≈‹ ˘ ºÏ Á∂ «ÚÙÚ≈√ «ÚπºË ÒÛÈ≈ ÍÀ‰≈ ‘ÀÕ «¬√∂ Âª ÏøÁ≈ ‹Á ¡≈͉∂ ÍÀ∆∫ ‘؉ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’È Òº◊≈ Â∂ ÔÊ≈ÊÚ≈Á∆ ‘؉ Òº◊≈ ª ¿∞‘ȱø ºÏ Á≈ «ÚÙÚ≈√ ÒªÌ∂ √πº‡‰≈ ͬ∂◊≈ ¡Â∂ ‘ ÓπÙ’Ò, ‘ ¡≈¯Â Â∂ ‘ Â∑ª Á∆ ‘≈Ò Á≈ ‚‡ ’∂ Óπ’≈ÏÒ≈ ’È≈ ͬ∂◊≈Õ «¬√ Ú∂Ò∂ Ó∂∆ ‘≈Ò «ÏÒ’∞Ò «¬‘∆ ‘ÀÕ Ó∂∂ ÁØ√ÂØ, Ó∂≈ «¬‘ ’ج∆ ¡‘ø’≈ È‘∆∫ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ¡≈͉∆ √Ø⁄‰ «ÚË∆ È≈Ò ‘∆ È≈√Â’ Ï«‰¡≈ ‘ªÕ Ó∂≈ «ı¡≈Ò È‘∆∫ «’ ºÏ «Úº⁄ «ÚÙÚ≈√ ’È È≈Ò Â∂ ‘ ؘ ¡Á≈√ ’È È≈Ò («‹‘Û≈ «’ ÓÀ∫ ÓÈ∞º÷ Á≈ √Ì ÂØ∫ ÚºË ıπÁ◊˜∆ ’È Ú≈Ò≈ Â∂ ÿ‡∆¡≈ ’øÓ √ÓfiÁ≈ ‘ª) Ó∂≈ ’∞fi √Ω √’Á≈ ‘À ‹ª «¬‘Á∂ È≈Ò Ó∂∆ ‘≈Ò ‘Ø Ú∆ ÌÀÛ∆ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆Õ ÓÀ∫ ¿∞Ȫ∑ È≈√Â’ª Ï≈∂ Í«Û∑¡≈ ‘À, «‹øÈ∑ª È∂ Ï‘π ‚‡ ’∂ √≈∆¡ª ÓπÙ’Òª Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈ ’∆Â≈ √∆Õ «¬√∂ Ò¬∆ ÓÀ∫ ¡ı∆ º’ ¯ª√∆ Á∂ ÂıÂ∂ ”Â∂ Ú∆, ÓÁ Úª◊ «√ Â≈‰ ’∂ √≈Ï ’ÁÓ «‘‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’ «‘≈ ‘ªÕ Á∂÷∆¬∂ ÓÀ∫ «¬√ Â∂ «’øÈ≈ ’∞ Í»≈ ¿∞µÂÁ≈ ‘ªÕ Ó∂∂ «’√∂ ÁØ√ È∂ Ó∂˘ ¡Á≈√ ’È Ò¬∆ «’‘≈ √∆Õ ‹Á ÓÀ∫ ¿∞√˘ Áº«√¡≈ «’ ÓÀ∫ ª È≈√Â’ ‘ª, ª

¿∞‘ ’«‘‰ Òº«◊¡≈ : ““Á∂÷∆∫ ¡≈͉∂ ¡ı∆∆ «ÁȪ ”⁄ ºÏ ˘ Ó≥ȉ Òº◊ ‹≈¬∂∫◊≈Õ”” ÓÀ∫ ¡º◊Ø∫ «’‘≈, È‘∆∫ «Í¡≈∂ ‹È≈Ï ‹∆, «¬√ Âª ‘«◊˜ È‘∆∫ ‘؉ Òº◊≈Õ «¬ø‹ ’È≈ Ó∂∂ Ò¬∆ ÏÛ∆ ÿ‡∆¡≈ Â∂ Í√Â∆ Ú≈Ò∆ ◊ºÒ ‘ØÚ∂◊∆Õ ıπÁ◊˜∆ Ú≈√Â∂ ÓÀ∫ ¡Á≈√ È‘∆∫ ’È∆Õ Í≈·’Ø Â∂ ÁØ√ÂØ, ’∆ «¬‘ ‘¿∞ÓÀ∫ ‘ÀÕ ‹∂ «¬‘ ‘À ª ÓÀ∫ «¬√ Ò¬∆ «ÁzÛ∑ ‘ªÕ

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 15

ÓÀ∫ È≈√Â’ «’™ ‘ª ? / 16

nnn