Luty 2005_11642

l u t y

2 0 0 5

IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO DLA KLIENTÓW KANCELARII ADWOKACKICH IURIS LINK

Szanowni Państwo! Wraz z początkiem 2005 roku oddajemy w Państwa ręce kolejny numer Biuletynu Informacyjnego. Ufamy, że znajdą w nim Państwo wiele ciekawych i przydatnych informacji. W czasach szerzącej się korupcji władzy i afer politycznych rzetelna informacja o stanie prawa i niebezpieczeństwach jakie ze sobą niesie nieświadomość mechanizmów prawnych staje się nieoceniona. Staraliśmy się uwzględnić istotne zmiany w polskim prawie oraz prawie wspólnotowym, a także interesujące orzeczenia sądów. W tym numerze prezentujemy wiele tematów, ciekawych zarówno z punktu widzenia przedsiębiorcy, tj. przekształcenia spółek i wejście na giełdę, jak i każdego podmiotu uczestniczącego w życiu społecznym, tj. nowe przepisy kodeksu rodzinnego o odpowiedzialności małżonków za zobowiązania. Tradycyjnie prezentujemy członków IURIS LINK oraz kolejnych członków zaprzyjaźnionej sieci prawniczej PRAGMA. Polecamy naszą stronę internetową www.iurislink.pl, na której znajdą Państwo najświeższe informacje z działalności naszej Sieci, prezentacje wszystkich iurislinkowych kancelarii oraz wszystkie nasze publikacje. Z poważaniem, Jarosław Szczepaniak

Dear Sirs! At the beginning of 2005 we present the next issue of the Information Bulletin. We believe you will find a lot of interesting and useful information inside. In the times of spreading out authorities’ corruption and political scandals, information on law and risks resulting from unawareness of legal mechanisms becomes inestimable. We have tried to include essential changes in Polish and community law, and also interesting case-law. In this edition we present many issues absorbing from the point of view of a businessman - like the companies’ transformation and entering into the stock market, as well as from the point of view of a subject engaged in social relations - like new provisions of the family and guardianship code on liability of spouses for obligations. Traditionally you may find presentations of the IURIS LINK members. We carry on presentation of the members of the PRAGMA legal network, that we stay in friendly relations with.

Best regards, Jarosław Szczepaniak

SŁOWO WSTĘPNE

We recommend our web site www.iurislink.com where you may find the news on our network, presentations of all participating offices and our publications.

1

Spis treści ZMIANY W POLSKIM PRAWIE

str. 3

WAŻNE ORZECZENIA SĄDÓW

str. 4

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY Mariola Więckowska, Michał Meisnerowski Proces przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną i wejścia na giełdę – udział doradcy prawnego (cz. I) Łukasz Moczydłowski Nowe zasady opodatkowania dywidendy spółek z UE Anna Biel Bankowy tytuł egzekucyjny Michał Sowiński Elektroniczne wzorce umowne Jerzy Szczepaniak, Anna Kozłowska Zarząd majątkiem wspólnym a odpowiedzialność małżonków za zobowiązania. Nowe przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Maciej Celichowski Zanim udzielisz pełnomocnictwa Agnieszka Piwek Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców Anna Szczepaniak Ochrona wzoru przemysłowego na terenie UE Beata Kapciak Język umowy Marta Hereźniak Marka „Polska” i polskie marki - jak skutecznie budować konkurencyjność naszych firm i produktów?

str. 5 str. 7 str. 8 str. 11

str. 13 str. 15 str. 17 str. 20 str. 22 str. 24

PREZENTACJA KANCELARII PRAWNICZYCH – CZŁONKÓW IURIS LINK

str. 26

PREZENTACJA KANCELARII PRAWNICZYCH – CZŁONKÓW PRAGMA

str. 35

Table of Contents CHANGES IN POLISH LAW

p. 3

IMPORTANT CASE-LAW

p. 4

SPIS TREŚCI

PRACTICAL INFORMATION FOR BUSINESSMEN

2

Mariola Więckowska, Michał Meisnerowski Transformation of a limited liability company into a joint-stock company and entering into the stock market – participation of a legal adviser (Part I) Łukasz Moczydłowski New rules on taxation of dividends of the EU companies Anna Biel Executory document issued by a bank Michał Sowiński Electronic contractual patterns Jerzy Szczepaniak, Anna Kozłowska Administration of joint property of spouses and liability for obligations. New provisions of the family and guardianship code Maciej Celichowski Before you give power of attorney Agnieszka Piwek Purchase of real estate by foreigners Anna Szczepaniak Protection of industrial pattern within the territory of the UE Beata Kapciak Language of contract Marta Hereźniak The brand ”Poland” and Polish brands – how to effectively build up the competitiveness of our companies and products?

p. 5 p. 7 p. 8 p. 11

p. 13 p. 15 p. 17 p. 20 p. 22 p. 24

PRESENTATION OF LEGAL OFFICES – MEMBERS OF IURIS LINK

p. 26

PRESENTATION OF LEGAL OFFICES – MEMBERS OF PRAGMA

p. 35

ZMIANY W POLSKIM PRAWIE

PRAWO CYWILNE

PRAWO PODATKOWE

◗◗ Od 6 lutego 2005 r. nastąpi ograniczenie dostępu do kasacji. Skarga kasacyjna będzie przysługiwać wyłącznie w sprawach: • w których wartość przedmiotu sporu wynosi co najmniej 50 tys. PLN • gospodarczych – 75 tys. PLN • z zakresu prawa pracy – 30 tys. PLN • z zakresu ubezpieczeń społecznych - 15 tys. PLN (nowy art. 398² kpc) 16 grudnia 2004 r. Senat uchwalił projekt, który obniża limit w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych do wysokości 10 tys. PLN. Równocześnie została wprowadzona do kpc nowa skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 4241).

◗◗ Od 1 stycznia 2005 r. obowiązują nowe przepisy Ordynacji podatkowej (art. 14-14d) o wiążącej interpretacji prawa podatkowego. (Przepisy zmienione przez art. 27 pkt 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1808). Interpretacja przepisów w indywidualnej sprawie ma moc wiążącą w odniesieniu do podatnika, na którego wniosek ją wydano. Od takiej interpretacji można się odwołać, a potem wnieść skargę do sądu administracyjnego.

◗◗ 1 stycznia 2004 r. ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych do katalogu pism procesowych, od których nie pobiera się opłat sądowych, dołączyła powództwo o zapłatę należności wynikających z transakcji handlowych (art. 10 pkt 9 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). W praktyce z opłat sądowych zostały zwolnione wszystkie pozwy o zapłatę w postępowaniu gospodarczym. W sytuacji, gdy sąd mimo to wezwie do uiszczenia wpisu należy złożyć zażalenie na zarządzenie o wysokości wpisu do sądu wyższej instancji. Zażalenie takie jest bezpłatne.

PRAWO GOSPODARCZE ◗◗ 20 sierpnia 2004 r. z wejściem w życie Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) uzyskały prawo do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej (art. 13 ust. 1). Inne osoby zagraniczne mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

�◗◗ Od 1 stycznia 2005 r. wszyscy uzyskujący dochody z najmu, dzierżawy i umów o podobnych charakterze majątku nie mającego związku z prowadzeniem firmy mogą wybrać opodatkowanie tych wpływów w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zmiana dotyczy osób opłacających dotychczas podatek w formie karty podatkowej, które ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej nie mogły rozliczać się w formie ryczałtu z wpływów z najmu, dzierżawy etc. majątku nie mającego związku z prowadzeniem firmy (czyli lekarzy, prowadzących apteki, lombardy, kantory wymiany walut, świadczących usługi prawnicze, rachunkowo-księgowe, architektoniczne, inżynierskie, pośrednictwa finansowego, doradztwa w zakresie działalności gospodarczej, reklamowe, usługi w zakresie badań i analiz technicznych). Osoby te do 20 stycznia 2005 r. mają prawo wybrać opodatkowanie majątku odrębnego od majątku firmy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, mogą również skorzystać z dwóch udogodnień: 1. płacenia ryczałtu z najmu majątku wspólnego (dorobkowego) małżonków tylko przez jednego z nich; warunkiem jest istnienie między małżonkami wspólności majątkowej; 2. opłacania ryczałtu co kwartał (dotyczy tylko tych, których przychody objęte ryczałtem nie przekroczyły w 2004 r. 25 tys. euro).

PRAWO FINANSOWE ◗◗ 1 stycznia 2005 r. wchodzi w życie ujednolicona ustawa o rachunkowości z 1994 roku. Wprowadza m.in. obowiązek stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości przez banki i spółki giełdowe.

Z M I AANNYY WW PPOOLLSSKKI M I EI E I MP PR RA AWW

Co nowego w polskim prawie

3

WAŻNE ORZECZENIA SĄDÓW

Przegląd orzeczeń Sądów ◗◗ Przedsiębiorca może dopuścić się czynu nieuczciwej konkurencji również wtedy, gdy działa w innej dziedzinie niż konkurent. Oznacza to, że nawet jeśli nie ma między przedsiębiorcami dosłownie rozumianej konkurencyjności, to posługiwanie się przez jednego z nich podobnym znakiem towarowym czy też podobnym oznaczeniem firmy może się wiązać z nieuczciwym wykorzystywaniem renomy drugiego przedsiębiorcy. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2004 roku, V CK 550/03

wspólnika o ogłoszenie jego upadłości, jeżeli wierzyciele spółki nie domagali się zaspokojenia od niego swoich wierzytelności. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2004 roku, III CZP 41/04

◗◗ Za niedozwolony należy uznać wzorzec umowy rachunku bankowego, który po jej podpisaniu pozwala bankowi na sprawdzanie sytuacji finansowej klienta, w tym na zasięganie informacji u pracodawcy. Takie postanowienia wzorca naruszają interesy majątkowe i osobiste konsumentów. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2004 roku, I CK 162/04

◗◗ W postępowaniu w sprawach gospodarczych pozwany traci prawo powoływania twierdzeń, zarzutów oraz dowodów na ich poparcie, niepowołanych w odpowiedzi na pozew, bez względu na ich znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że wykaże, iż ich powołanie w odpowiedzi na pozew nie było możliwe, albo że potrzeba powołania wynikła później (art. 47914 § 2 k.p.c.). Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2004 roku, III CZP 115/03

WAŻNE ORZECZENIA SĄDÓW

◗◗ Poszkodowany ma prawo żądać odszkodowania w formie świadczenia określonej kwoty pieniędzy, nie domagając się jednocześnie przywrócenia stanu poprzedniego. Jeśli jednak wybiera taki model dochodzenia swoich praw, nie może skutecznie w trakcie postępowania sądowego zmienić roszczenia i zażądać restytucji. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2004 roku, IV CK 612/03

4

◗◗ W umowach między członkami zarządu a spółką oraz sporach między tymi podmiotami, spółka reprezentowana jest przez radę nadzorczą. Wymóg ten oznacza konieczność kolegialnego działania rady, a więc radę nadzorczą in corpore, a nie jej poszczególnych członków, czy pełnomocników. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2004 roku, I PK 501/03 ◗◗ W świetle art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 595 ze zm.) ogłoszenie upadłości spółki jawnej nie uzasadnia uwzględnienia wniosku

◗◗ Nie ma jednej i prostej odpowiedzi na pytanie, czy pracodawca może jednostronnie skierować pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy. Odpowiedź zależy od okoliczności, a te mogą być rozmaite. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2004 roku, I PZP 4/04

◗◗ Bank, który nie sprawdził czy podany przez klienta numer rachunku dotyczy wierzyciela, oznaczonego w poleceniu przelewu, działa bez zachowania należytej staranności, jakiej można wymagać od profesjonalisty, do którego jego kontrahent ma szczególne zaufanie. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2004 roku, IV CK 158/03 ◗◗ Jeżeli w umowie ubezpieczenia wierzytelności bankowej przewidziano wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela w odniesieniu do szkody powstałej po zgłoszeniu wniosku o upadłość dłużnika (kredytobiorcy), to dla skutecznego wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela wystarcza złożenie nawet jednego wniosku o upadłość dłużnika w okresie objętym umową ubezpieczenia, niezależnie od tego, czy wniosek taki został rozpoznany i z jakim skutkiem prawnym. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2003 roku, V CK 368/02

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Proces przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną i wejścia na giełdę – udział doradcy prawnego (cz. I) Mariola Więckowska, Michał Meisnerowski

Biorąc pod uwagę fazy przekształcenia spółki przewidziane w kodeksie spółek handlowych oraz specyfikę prac związanych z wprowadzeniem akcji spółki do publicznego obrotu należy podkreślić, iż sprawne przeprowadzenie obu procesów wymaga bardzo dobrej współpracy pomiędzy spółką i prawnikiem oraz pozostałymi wykonawcami (bank, audytor) biorącymi udział w obsłudze przedsięwzięcia. Niniejszy artykuł ma za zadanie przedstawienie poszczególnych etapów omawianego wariantu i ukazanie zakresu prac prawnika. Proces przekształcenia spółki z o.o. w spółkę akcyjną regulowany jest przepisami Tytułu IV, Działu III, Rozdziałów 1 i 4 Kodeksu spółek handlowych z dnia 15 września 2000 r. (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.). Na podstawie art. 556 KSH można wskazać ogólny model postępowania w sprawie przekształcenia spółki z o. o. w spółkę akcyjną. Ze względu na jednoczesne podporządkowanie procesu przekształcenia procedurze upublicznienia spółki istotne jest, aby na odpowiednim etapie prac znany był stan analizy przedemisyjnej, sporządzanej przez bank. Analiza ta jest bowiem dla prawnika źródłem ukształtowania pozycji dotychczasowych wspólników, jako akcjonariuszy spółki publicznej. Ma znaczący wpływ na budowanie treści statutu.

Plan przekształcenia Pierwszy etap stanowi sporządzenie planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta (art. 556 pkt 1 KSH).

Plan przekształcenia zawiera ustalenia wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej oraz określenie wartości udziałów wspólników (art. 558 KSH). Załączniki do planu przekształcenia stanowią: a) projekt uchwały w sprawie przekształcenia, b) projekt statutu spółki przekształconej, c) wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej, d) sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształenia. W związku z powyższymi wymaganiami, pierwszą czynnością prawnika jest przygotowanie projektu planu przekształcenia wraz z załącznikami, we współpracy ze spółką. Zakres prac prawnika obejmuje na tym etapie: • sporządzenie projektu planu przekształcenia, • sporządzenie projektu uchwały w sprawie przekształcenia spółki, • sporządzenie statutu spółki akcyjnej, poprzedzone analizą umowy spółki z o.o. i wszelkich uwarunkowań wynikających z zamiaru upublicznienia spółki, • plan przekształcenia podlega badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności, wyznaczanego przez sąd rejestrowy na wniosek spółki. Prawnik sprawuje nadzór nad spełnieniem warunków formalno-prawnych planu przekształcenia i kompletnością załączników, składa plan

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Spółka akcyjna ma najbardziej kapitałowy charakter spośród wszystkich spółek prawa handlowego. Taka forma prawna, jako jedyna, umożliwia pozyskanie kapitału na rynku publicznym. Notowanie akcji spółki na giełdzie postrzegane jest jako źródło szeregu innych korzyści. Giełda daje efekty marketingowe (poprzez codzienną obecność spółki w mediach), zwiększa wiarygodność spółki, umożliwia płynność akcji i rynkową ich wycenę. Zapewnia przynależność do elitarnej grupy spółek publicznych. Stąd, wspólnicy spółek z o.o. dysponujących znaczącym kapitałem zakładowym, o ugruntowanej pozycji rynkowej i określonej strategii rozwoju, decydują się na przekształcenie spółek w spółki akcyjne i wejście na giełdę.

5

przekształcenia wraz z załącznikami w sądzie rejestrowym oraz składa wniosek o wyznaczenie uzgodnionego ze spółką biegłego rewidenta do zbadania planu.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Uchwała w sprawie przekształcenia

6

Po zakończeniu badania planu przekształcenia i sporządzeniu przez biegłego opinii, kolejny etap dotyczy czynności umożliwiających podjęcie uchwały w sprawie przekształcenia (art. 556 pkt 2). Zgodnie z art. 560 KSH, spółka zawiadamia wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż miesiąc przed planowanym powzięciem tej uchwały. Na tym etapie zakres prac prawnika obejmuje: • sporządzenie projektów zawiadomień i wezwań wspólników, wskazanie trybu zawiadomień i wezwań, • sporządzenie projektów oświadczeń o uczestnictwie wspólników w spółce przekształconej. Po miesiącu od pierwszego zawiadomienia wspólników, podejmowana jest uchwała przekształceniowa. Zgodnie z art. 577 KSH, przekształcenie spółki z o.o. w spółkę akcyjną może nastąpić, jeżeli za przekształceniem wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością głosów (o ile umowa spółki nie przewiduje surowszych warunków). Po podjęciu uchwały przekształceniowej, wspólnicy powołują członków zarządu i rady nadzorczej spółki akcyjnej (przekształconej), podpisują statut spółki (art. 556 pkt 3 i 4) oraz składają oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej.

Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego Ostatnim etapem przekształcenia jest dokonanie wpisu spółki akcyjnej do KRS oraz wykreślenie

spółki z o.o. (art. 556 pkt 5). Po powzięciu uchwały przekształceniowej, prawnik sporządza wniosek o rejestrację spółki akcyjnej w KRS. Sąd dokonuje wpisu spółki akcyjnej do KRS oraz z urzędu wykreśla spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością staje się z tą chwilą spółką akcyjną. Ostatnią czynnością jest przygotowanie przez prawnika wniosku o ogłoszenie przekształcenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (art. 570 KSH). Procedura przekształcenia jest zakończona.

Wejście na giełdę Jak wspomniano powyżej, prace związane z wprowadzeniem spółki na giełdę zaczynają się równocześnie z procedurą przekształceniową. Wprowadzenie spółki akcyjnej na giełdę wymaga uzyskania zgody Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG). Zgodnie z art. 68 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754), w celu uzyskania zgody na wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu, należy złożyć stosowny wniosek wraz załącznikami. Najważniejszym załącznikiem do wniosku jest prospekt emisyjny. Zagadnienia związane ze sporządzeniem części prawnej prospektu emisyjnego przez prawnika oraz z jego udziałem w procesie wprowadzania akcji spółki do obrotu publicznego, zostaną omówione w drugiej części artykułu.

Mariola Więckowska, radca prawny Michał Meisnerowski, prawnik Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Celichowski, Szyndler, Więckowska s.c.

Nowe zasady opodatkowania dywidendy spółek z UE Łukasz Moczydłowski

• podlegają w państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania; • dochody uzyskiwane są z udziału w zysku osoby prawnej (spółki-córki), w której spółka uzyskująca ten dochód (spółka-matka) posiada bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż dwa lata. Nowe przepisy budzą pewne wątpliwości interpretacyjne. Wątpliwości może budzić interpretacja ostatniego z warunków, która nie pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, czy niespełnienie warunku posiadania udziału przez okres dwóch lat w momencie wypłaty dywidendy uprawnia spółkę do zwolnienia. Literalne brzmienie przepisu wskazuje, że do zwolnienia niezbędne jest posiadanie udziałów „nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż dwa lata” już w dniu wypłaty dywidendy. Praktyka stosowania omawianej Dyrektywy w państwach „starej piętnastki” pozwala na skorzystanie ze wspomnianego zwolnienia przed upływem dwóch lat od nabycia minimalnego udziału, co jest zgodne ze stanowiskiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przyznającego państwom członkowskim pełną swobodę w kontrolowaniu spełnienia warunku określającego minimalny okres zaangażowania spółki-matki w kapitale spółki-córki. Wyjaśnienia wymaga również inna wątpliwość - czy omawiane zasady opodatkowania odnoszą się do „wszystkich” dywidend wypłacanych po 1 maja 2004 roku, czy tylko do wypłacanych z zysku wypracowanego po 1 maja 2004 roku.

Łukasz Moczydłowski, aplikant adwokacki Kancelaria Prawnicza „Prokurent” s.c. M. Kmieciak G. Choina J. Rostafiński

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Polskie członkostwo w Unii Europejskiej to przede wszystkim dostosowanie naszych przepisów do norm unijnych. W obszarze prawa podatkowego największy nacisk położono na harmonizację przepisów dotyczących podatków pośrednich. Pomimo tego, iż stopień harmonizacji przepisów regulujących sferę podatków bezpośrednich jest zdecydowanie niższy, również na tym polu dokonały się pewne zmiany dostosowane do przepisów Dyrektywy Rady EWG nr 90/435/EEC z 23 lipca 1990 r. o wspólnym systemie podatkowym w odniesieniu do spółek-matek i spółek-córek różnych państw członkowskich. Podstawowym celem Dyrektywy jest wprowadzenie wspólnego systemu opodatkowania dywidend wewnątrz Unii Europejskiej, który jest realizowany przez dwa mechanizmy: • zwolnienie z opodatkowania u źródła dywidend wypłacanych przez spółkę-córkę na rzecz spółki-matki; • wyłączenie spod opodatkowania w państwie odbiorcy dywidend otrzymanych przez spółkę-matkę lub zaliczenie podatku dochodowego, zapłaconego przez spółkę-córkę na poczet podatku dochodowego należnego od spółki-matki. Zastosowanie owych mechanizmów pozwala na uniknięcie podwójnego opodatkowania - zasady obowiązującej w międzynarodowym prawie podatkowym i doprowadzenia do jednokrotnego opodatkowania zysku, z którego wypłacana jest dywidenda. Omawiane zasady wynikające z Dyrektywy znalazły zastosowanie w treści art. 22 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych z późniejszymi zmianami. Zgodnie z treścią tego przepisu zwolnione zostały od podatku dochodowego dochody pochodzące z dywidend oraz z innych dochodów z udziału w zyskach osób prawnych, mających siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej spółek-rezydentów państw członkowskich UE, o ile łącznie spełniają warunki: • jako spółki-matki nie mają siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

7

Bankowy tytuł egzekucyjny Anna Biel

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Egzekucja wierzytelności bankowych

8

Banki podobnie jak inni przedsiębiorcy, dokonują czynności prawnych, na podstawie których powstają po ich stronie zobowiązania i wierzytelności. W przypadku wierzytelności, dłużników banku obciążają nie spłacone kredyty, pożyczki, salda debetowe na rachunkach oszczędnościowych. Sytuacja banków w zakresie ich egzekucji jednak różni się bardzo od sytuacji innych podmiotów gospodarczych, które od dłużników dochodzą zapłaty wierzytelności, choć począwszy od 1998 r. w mniejszym stopniu. Otóż banki korzystały i korzystają z pewnych przywilejów, w tym przywilejów egzekucyjnych. Należy wyjaśnić, że na gruncie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. prawo bankowe banki (zarówno państwowe jak i prywatne) posiadały przywilej samodzielnego wystawiania tytułów wykonawczych1. Egzekucja należności stwierdzonych tymi dokumentami odbywała się, pominąwszy sądową drogę dochodzenia należności według wyboru banku, w trybie określonym w kodeksie postępowania cywilnego, bądź w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W porównaniu do innych podmiotów obrotu gospodarczego była to sytuacja uprzywilejowana, gdyż nie wymagała w ogóle, na żadnym etapie postępowania, stosowania drogi postępowania sądowego. Pierwszym krokiem ku ustawowemu ograniczeniu przywilejów egzekucyjnych banku była nowelizacja prawa bankowego, która została wprowadzona ustawą z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (art. 48)2. Zostały uchylone przepisy art. 53 ust. 2-4 prawa bankowego, na podstawie których banki mogły wystawiać bankowe tytuły wykonawcze. W ich miejsce wprowadzono art. 531 –534 prawa bankowego, na mocy których bankom przyznano prawo wystawiania jedynie tytułów egzekucyjnych, które dopiero po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności miały moc tytułów wykonawczych. Wprowadzona ustawą o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów nowelizacja prawa bankowego nie doczekała się jednak „skonsumowania.” Z dniem bowiem jej wejścia w życie, tj. 1 stycznia 1998 r., weszła w życie nowa ustawa prawo bankowe (Dz.U. z 1997 r. Nr 140, poz. 939), która uchyliła dotychczasową ustawę z 1989 r. prawo bankowe.

Ostateczny na dzień dzisiejszy kształt modelowi bankowego tytułu egzekucyjnego (bte) nadała ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz.U. Nr 140, poz. 939 ze zm.). Model ten, w przeciwieństwie do bankowego tytułu wykonawczego wydawanego przez banki w oparciu o art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. prawo bankowe, nie pomija już sądowej procedury nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, a tym samym choć ograniczonej – o czym poniżej – ale przecież zewnętrznej kontroli zasadności tytułu przez zewnętrzny organ. Jak już wyżej wspomniano, z dniem 1 stycznia 1998 r. banki utraciły prawo wystawiania bankowych tytułów wykonawczych. Zamiast tego uzyskały prawo wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych (art. 96 ust. 1 prawa bankowego), które po nadaniu im przez sąd klauzuli wykonalności mogą być podstawą egzekucji (art. 97 i 98 prawa bankowego) tak samo jak tytuły wykonawcze określone w art. 776 kpc. Uprawnienie banku do wydania dokumentu, który ma walor tytułu egzekucyjnego jest przywilejem, który nadal zwalnia bank od obowiązku wykazania w procesie, że wierzytelność przeciwko dłużnikowi rzeczywiście istnieje. W konsekwencji powyższego, nadal na dłużnika – jeżeli zaprzecza prawu wierzyciela – przeniesiony został ciężar wykazania, że wierzytelność nie istnieje lub nie może być dochodzona. Po wystawieniu bowiem tytułu, bank znajduje się w sytuacji zbliżonej do wierzyciela, który uzyskał korzystny dla siebie wyrok zasądzający świadczenie (wraz z należnymi odsetkami) będący podstawowym rodzajem tytułu egzekucyjnego i pozostaje „jeszcze” nadanie klauzuli wykonalności, czyli faza pośrednia pomiędzy rozpoznaniem sprawy a wszczęciem egzekucji. Należy podkreślić, że prawo do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych posiadają wszystkie banki utworzone zgodnie z prawem bankowym oraz banki zagraniczne co do wierzytelności powstałych z czynności dokonanych w zakresie działalności oddziału zarejestrowanego w Polsce. Podstawowe warunki wydania przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego oraz nadania mu klauzuli wykonalności określone zostały w przepisach (art. 96-98) prawa bankowego z 1997 r. Aby bank mógł wystawić

Sam bankowy tytuł egzekucyjny nie wystarcza, aby można było wystąpić do sądu o nadanie mu klauzuli wykonalności. Poza wystawieniem dokumentu zawierającego niezbędne elementy, o których mowa w art. 96 ust. 2 prawa bankowego, koniecznym do osiągnięcia rezultatu w postaci uzyskania pozytywnego postanowienia sądu o nadaniu klauzuli wykonalności jest aby: a) dłużnik wskazany w bte bezpośrednio z bankiem dokonywał czynności bankowej lub był dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej, b) złożył pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji, c) roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia. Podkreślić należy, że do wystawienia przez bank samego tytułu egzekucyjnego koniecznym jest jedynie przy jego sporządzaniu zawarcie w dokumencie określonych elementów. Wystawienie samego tytułu nie podlega żadnej kontroli zewnętrznej podobnie jak wystawianie wyciągu z ksiąg banku. Postępowanie klauzulowe o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu jest samodzielnym postępowaniem, prowadzonym przez sąd. Nadanie przez sąd klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu stanowi zezwolenie na przeprowadzenie egzekucji na podstawie tego tytułu. Podstawowym elementem klauzuli wykonalności jest wyraźne stwierdzenie, że tytuł, którym dysponuje wierzyciel, uprawnia do egzekucji. Ponadto, w razie potrzeby w klauzuli można oznaczyć zakres egzekucji. Istotną kwestią jest okoliczność, że zakres rozpoznawania sprawy w postępowaniu klauzulowym ograniczony jest wyłącznie do zagadnień formalnych tytułu egzeku-

cyjnego. Sąd nie jest uprawniony do oceny istnienia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym roszczenia, chyba że ustawa wyraźnie nakazuje sądowi zbadanie w tym postępowaniu jakiś zagadnień prawa materialnego. W postępowaniu klauzulowym o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności sądy obok przepisów kpc. stosują art. 96 i 97 prawa bankowego z 1997 r, zaś zakres rozpoznania sprawy przez sąd w praktyce nie powinien odbiegać od zakresu rozpoznania w innych sprawach klauzulowych. Ponieważ bankowy tytuł egzekucyjny jest pozasądowym tytułem egzekucyjnym, na podstawie § 211 regulaminu funkcjonowania sądów powszechnych, w sentencji samego postanowienia o nadaniu klauzuli należy zamieścić dane dotyczące tytułu egzekucyjnego, stron i świadczenia będącego przedmiotem egzekucji. Z kolei na oryginale bankowego tytułu egzekucyjnego zamieszcza się wypis sentencji postanowienia o nadaniu klauzuli, a poniżej klauzulę wykonalności (§ 212 regulaminu). Jak już wyżej wspomniano, przesłanki nadania bankowym tytułom egzekucyjnym klauzul wykonalności są to okoliczności, których istnienie sąd musi stwierdzić przed nadaniem klauzuli wykonalności3, a które zostały określone w przepisach art. 96 i 97 prawa bankowego. Można podzielić je na trzy grupy: 1) przesłanki dotyczące podmiotu, przeciwko któremu prowadzona jest egzekucja, 2) przesłanki dotyczące dochodzonego roszczenia, 3) przesłanki dotyczące treści bankowego tytułu egzekucyjnego4.

Przesłanki dotyczące podmiotu, przeciwko któremu prowadzona jest egzekucja Odnośnie przesłanek podmiotowych koniecznym jest aby osoba oznaczona w bankowym tytule egzekucyjnym jako dłużnik bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowych albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej (z wyjątkiem sytuacji określonych w art. 98 prawa bankowego) oraz złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Banki więc mogą także wystawiać tytuły egzekucyjne przeciwko osobom, które stały się dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej m.in. poręczycielom, gwarantom. Drugą przesłanką o charakterze podmiotowym jest wymaganie złożenia przez dłużnika pisemnego oświadczenia o poddaniu się egzekucji. Oświadczenie to winno odpowiadać wymogom określonym w art. 97

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

bankowy tytuł egzekucyjny winien w oparciu o księgi banku lub inne dokumenty związane z dokonywaniem czynności bankowych sporządzić dokument zawierający elementy, o których mowa w art. 96 ust. 2 prawa bankowego. Te niezbędne elementy to oznaczenie: a) banku, który tytuł wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, b) dłużnika zobowiązanego do zapłaty, c) wysokości zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, d) daty wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, e) czynności bankowej z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz f) wzmianka o wymagalności dochodzonego roszczenia.

9

ust. 2 prawa bankowego, tj. określać kwotę, do której dłużnik poddaje się egzekucji oraz termin, do którego bank może wystąpić o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności. Dłużnik może się również poddać egzekucji wydania rzeczy, w przypadku gdy ustanowiono zastaw rejestrowy lub dokonano przeniesienia własności w celu zabezpieczenia roszczenia.

Przesłanki dotyczące dochodzonego roszczenia Przez kwotę, do której dłużnik poddaje się egzekucji, należy rozumieć należność główną oraz należności uboczne. Przesłanki dotyczące dochodzonego roszczenia sprowadzają się do wymagania, aby roszczenie banku wynikało bezpośrednio z czynności bankowej lub jej zabezpieczenia oraz być wymagalne.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Przesłanki dotyczące treści bankowego tytułu egzekucyjnego

10

Należy podkreślić, że w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu oraz w postępowaniu zażaleniowym w tym przedmiocie sąd nie bada, czy osoba, przeciwko której bank wnosi o nadanie klauzuli, istotnie jest zobowiązana do świadczenia na rzecz banku. Przedmiotem badania sadu są jedynie wyżej opisane przesłanki nadania bte klauzuli, a jeżeli wniosek jest skierowany przeciwko osobie trzeciej - także dopuszczalność nadania klauzuli w świetle art. 98 prawa bankowego oraz fakt przejścia zobowiązania. Powyższe okoliczności sąd bada w ograniczonym zakresie, a mianowicie sprawdza czy wierzyciel dołączył do wniosku konieczne dokumenty i czy dokumenty te spełniają odpowiednie wymogi. W postępowaniu o nadanie klauzuli sąd nie bada autentyczności dokumentów oraz ich mocy. Jeżeli dłużnik przeczy okolicznościom stwierdzonym w dokumentach będących podstawą nadania klauzuli, choć nie kwestionuje samych dokumentów, powinien wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne. W zależności więc od okoliczności, osoba przeciwko której sąd nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności, może zwalczać podstawę prowadzenia egzekucji w dwóch postępowaniach: 1) w drodze zażalenia może wnosić o uchylenie postanowienia o nadaniu bte klauzuli wykonalności

2) w drodze procesu przeciwko bankowi może żądać pozbawienia bte wykonalności (art. 840 kpc) Uchybienia formalne popełnione w postępowaniu klauzulowym mogą być podstawą zarzutów zgłoszonych w zażaleniu na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności. Podstawa powództwa opozycyjnego z art. 840 § 1 kpc pkt. 1 - zaprzeczenie zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności - odnosi się do przesłanek materialnoprawnych, istotnych dla nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu. Wprawdzie art. 840 § 1 kpc przewiduje możliwość wystąpienia z powództwem o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego ze względu na zdarzenia, które powstały po powstaniu tytułu egzekucyjnego, a skutkują wygaśnięciem zobowiązania lub brakiem możliwości jego egzekwowania. Jednakże zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że środkiem obrony dłużnika przeciwko egzekucji prowadzonej na podstawie zaopatrzonego w klauzulę aktu notarialnego jest powództwo opozycyjne, w którym dłużnik może podnieść zarzuty, że nie istnieje roszczenie stwierdzone w tytule egzekucyjnym. Orzecznictwo sądów w praktyce przyjęło zastosowanie tego trybu w stosunku do określenia zarzutów przysługujących osobie, przeciwko której jest prowadzona egzekucja na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

1

Zgodnie z tym przepisem wyciągi z ksiąg banków oraz inne dokumenty związane z wykonywaniem czynności bankowych, stwierdzające zobowiązania na rzecz tych banków i zaopatrzone w oświadczenie, że oparte na nich roszczenia są wymagalne, mają moc tytułów wykonawczych bez potrzeby uzyskiwania dla nich sądowych klauzul wykonalności.

2

Dz.U. Nr 149, poz. 703 ze zm.

3

tak Dariusz Pawłyszcze Bankowe tytuły egzekucyjne PPH marzec 1998 s.19-30

4

tak Anna Stangret Przesłanki wystawienia bankowe tytułu egzekucyjnego Przegląd Sądowy z 2000 r. nr 11-12 poz. 6

Anna Biel, radca prawny Kancelaria Radców Prawnych Biel, Poczobut-Odlanicki Spółka Partnerska

Elektroniczne wzorce umowne Bardzo ciekawym i zyskującym obecnie na popularności zagadnieniem jest stosowanie tzw. „wzorców elektronicznych”. Mówi o tym art. 384 § 4 kc, dodany ustawą z 2003 r. (Dz. U. Nr 49, poz. 408). Przepis ten dotyczy sytuacji, w której proponent „posługuje się wzorcem w postaci elektronicznej”. Zwrot: „w postaci elektronicznej” należy rozmieć szeroko, jako wszelkie wzorce zapisane na nośnikach elektronicznych. Będą tu wchodziły w grę zarówno wzorce zapisane i udostępniane kontrahentom przez proponenta: na dyskietkach, płytach CD, DVD, stronach www, przesyłane e–mailem czy przesyłane na komputer kontrahenta łączem podczerwieni (np. IRDA) lub falami radiowymi (np. BLUETOOTH). Wchodzą tu w grę także inne metody, również te, które jeszcze nie są obecnie stosowane. Wspólną cechą takich wzorców jest to, że w ogromnej większości występują w postaci plików, utworzonych w odpowiednich programach i zapisanych bądź to na dyskietkach, płytach CD, DVD i innych zewnętrznych nośnikach pamięci, bądź to na twardych dyskach serwerów (dotyczy to np. wzorców na stronach www) czy komputerów przedsiębiorstwa. Ustawodawca wprowadził nowe uregulowanie takich sytuacji dlatego, że dotychczasowe nie odpowiadało do końca potrzebom nowoczesnego obrotu elektronicznego. Nie można było bowiem mówić np. o doręczeniu wzorca elektronicznego, gdyż występuje on w postaci niematerialnej jako zapis w układzie binarnym, a doręczyć można tylko coś co występuje w postaci materialnej. Poza tym, wydawało się że powinny tutaj obowiązywać nieco inne wymogi niż przy „tradycyjnym” doręczeniu. W związku z tym, ustawodawca wprowadził następujące wymogi obowiązywania wzorców elektronicznych. Aby wzorzec w postaci elektronicznej mógł współkształtować (razem z umową) treść stosunku prawnego wymagane jest, aby proponent udostępnił go kontrahentowi jeszcze przed zawarciem umowy w taki sposób, aby ten mógł go przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności. Przechowywanie i odtwarzanie wzorca w zwykłym toku czynności oznacza, że kontrahent powinien mieć własny egzemplarz wzorca, który może zapisać na odpowiednim nośniku i odczytać w dowolnej chwili, bez wykazywania przy tym szczególnej staranności, wykonując jedynie zwykłe czynności związane z obsługą danego urządzenia, najczęściej oczywiście komputera.

Takie udostępnienie wzorca nastąpić ma jeszcze przed zawarciem umowy. Stwarza to, tak jak przy zwykłych wzorcach umownych tzw. stan „trwałej jawności”1, tzn. taki stan, w którym każda ze stron umowy ma możliwość sięgnięcia w dowolnej chwili do aktualnej treści wzorca i w razie potrzeby porównania jej z treścią egzemplarza drugiej strony. Rzecz jasna, treść na obu egzemplarzach powinna być taka sama. W taki sposób strony mogą niejako kontrolować się nawzajem i czuwać nad tym, aby druga strona nie wprowadzała do swojego egzemplarza samowolnie żadnych zmian, a trzeba zauważyć, że zmian takich znacznie łatwiej dokonać przy wzorcach w postaci elektronicznej niż np. sporządzonych na nośniku papierowym. Nie jest wymagane, aby kontrahent proponenta mógł wydrukować otrzymany wzorzec. Wystarczy jedynie, że może go przechowywać i odtwarzać. Wydaje się, że umowy z wykorzystaniem wzorców elektronicznych mogą być zawierane jedynie z kontrahentami, którzy posiadają własny komputer lub przynajmniej mają stały dostęp do komputera, gdyż w przeciwnym wypadku wymienione wyżej warunki nie będą mogły być spełnione. Udostępnienie wzorca, czyli uczynienie go dostępnym dla kontrahenta, oznacza, że nie może on być zniekształcony czy np. zawarty w uszkodzonym pliku. W takich przypadkach nie może być mowy o udostępnieniu wzorca. Udostępnienie jest również określone w czasie – ma nastąpić jeszcze przed zawarciem umowy, przy czym nie jest istotne na jaki czas przed jej zawarciem. Istotne za to jest, aby kontrahent wiedział, że dany wzorzec ma zastosowanie do konkretnej umowy z proponentem wzorca. Możliwość przechowywania i odtwarzania wzorca w zwykłym toku czynności oznacza również, że plik zawierający wzorzec powinien być możliwy do skopiowania i zapisania w zwykły sposób, tzn. bez używania specjalnych programów, a jedynie przy użyciu poleceń systemu operacyjnego. Wzorzec powinien być także sporządzony w popularnym formacie używanym przez większość użytkowników (np. z rozszerzeniem .txt lub .doc). Format powinien być tak dobrany, aby można było odtwarzać plik za pomocą bezpłatnych, łatwo dostępnych programów albo takich, które są zintegrowane z systemem operacyjnym. Wiedzieć bowiem trzeba, że sporządzenie pliku w stosunkowo drogim edytorze tekstu nie oznacza wcale, że trzeba

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Michał Sowiński

11

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY 12

go odtwarzać w tym samym edytorze, ale można to uczynić np. w bezpłatnym programie edycyjnym2. Jedynym problemem, na który należy zwrócić uwagę, są zmiany w formatowaniu tekstu, które mogą przy tym wystąpić, gdyż niestety programy edycyjne dostępne dla użytkowników komputerów nie są ze sobą w pełni kompatybilne. Oczywiste jest także, że plik zawierający wzorzec powinien być możliwy do odtworzenia w programie działającym w jednym z popularnych systemów operacyjnych, np. Windows, Linux czy MacOS (a najlepiej we wszystkich trzech, tak jak np. pliki z rozszerzeniem .pdf.). Brak spełnienia wymienionych warunków oznacza, że wzorzec nie będzie prawidłowo udostępniony, gdyż niemożliwe będzie jego przechowywanie i odtwarzanie w zwykłym toku czynności. Tak samo należy traktować wzorce przesyłane za pomocą poczty elektronicznej, tzw. e–mailem. Powinny być one zamieszczone albo w samej wiadomości i być łatwe do skopiowania (za pomocą metody zaznaczenie – skopiowanie – wklejenie) albo jako załącznik do wiadomości. Załączniki są oczywiście plikami i jako takie powinny spełniać warunki przedstawione wyżej. Omawiane warunki dotyczą również wzorców na stronach www. Powinny być one możliwe do skopiowania w zwykły, nieutrudniony sposób, najprościej poprzez kliknięcie jednego przycisku (tzw. button). Zasygnalizować jednak trzeba, iż na dzień dzisiejszy dużym problemem może być autentyczność wzorców elektronicznych i w ogóle oświadczeń składanych tą drogą. Dotyczy to zwłaszcza umów zawieranych na odległość przy wykorzystaniu wzorców zamieszczonych na stronach www lub przesyłanych pocztą elektroniczną (tzw. e–mail). Przy zawieraniu tego typu umów przedsiębiorca (będący proponentem wzorca) i konsument, jako druga strona umowy, nie mają ze sobą bezpośredniego kontaktu fizycznego. Oświadczenia pochodzące od każdej ze stron, a składane drogą elektroniczną mogą zatem wywoływać wątpliwości co do swojej autentyczności. Oświadczenie elektroniczne nie jest bowiem dokumentem i jako takie nie jest opatrzone własnoręcznym podpisem, który stwarzałby domniemanie, że oświadczenie pochodzi od osoby, która je podpisała3. Problem ten dotyczy zarówno oświadczeń proponenta (umieszczonych na stronach www albo przesyłanych kontrahentowi pocztą e–mail) jak i jego kontrahenta – konsumenta (wysyłanych pocztą e–mail, zwykle jako odpowiedź na ofertę proponenta)4. W aktualnym stanie rozwoju techniki możliwe jest przypisanie konkretnego oświadczenia złożonego drogą elektroniczną do konkretnego komputera (przy użyciu odpowiedniego oprogramowania), ale już nie do konkretnej osoby5. Zdarza się przecież, że do jednego komputera dostęp ma kilka osób. Mogą one korzystać

z jednego konta e–mail lub jednego programu pocztowego, skonfigurowanego tak, że każdorazowe wprowadzanie hasła nie jest konieczne6. Rozwiązaniem tego problemu, przynajmniej w dużym stopniu, może być podpis elektroniczny, o którym mówi art. 78 § 2 kc7. Pozwala on na powiązanie elektronicznego oświadczenia woli z konkretną osobą. Na razie jednak używanie podpisu elektronicznego w codziennych kontaktach handlowych jest sporadyczne8. Podsumowując, elektroniczne wzorce umów, tak jak i inne oświadczenia składane drogą elektroniczną, będą coraz częściej wykorzystywane w kontaktach handlowych i to zarówno na linii przedsiębiorca – konsument, jak i przedsiębiorca – przedsiębiorca. Będzie się to wiązać z wieloma problemami, z których tylko niektóre zasygnalizowałem w powyższym artykule. Należy również ocenić, że w najbliższej przyszłości koniecznym stanie się dokładniejsze uregulowanie kwestii obrotu elektronicznego przez ustawodawcę w celu zawężenia pewnych luzów interpretacyjnych, które powstają chociażby na gruncie art. 384 § 4 kc.

1

F. Wejman, Wzorce na stronach www i w poczcie elektronicznej, Transformacje Prawa Prywatnego, nr 4/2000, s. 41 i n.

2

I tak np. plik sporządzony w relatywnie drogim Wordzie (należącym do pakietu Microsoft Office), można odtworzyć w bezpłatnym Write’cie (wchodzącym w skład bezpłatnego OpenOffice), jednakże obserwuje się przy tym zmiany w formatowaniu tekstu.

3

Art. 245 kpc „Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.”

4

W mniejszym stopniu dotyczy to oświadczeń konsumenta składanych wprost na stronie www przedsiębiorcy przez wpisanie tekstu w wybranym miejscu lub wybranie odpowiedniej opcji, gdyż możliwość składania takich oświadczeń poprzedzona jest niemal zawsze wpisaniem dwóch haseł: tzw. loginu i hasła właściwego.

5 6

F. Wejman, op. cit., s. 45 i n. Np. często stosowana w programach firmy Microsoft opcja „zapamiętaj hasło”.

7

Art. 78 § 2 kc „Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.”

8

F. Wejman, op. cit., s. 55.

Michał Sowiński, prawnik Nowosielski Gotkowicz Kosmus i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni

Zarząd majątkiem wspólnym a odpowiedzialność małżonków za zobowiązania. Nowe przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jerzy Szczepaniak, Anna Kozłowska

Ustawowa wspólność majątkowa Nadal zasadą jest, że zawarcie małżeństwa powoduje z mocy ustawy powstanie wspólności majątkowej małżonków (wspólność ustawowa). Do majątku wspólnego wchodzą przedmioty majątkowe nabyte przez oboje małżonków lub przez jednego z nich w czasie trwania małżeństwa, jak np. pobrane wynagrodzenia za pracę, dochody z działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku osobistego każdego z małżonków oraz środki zgromadzone na rachunkach otwartych lub pracowniczych funduszy emerytalnych. Oprócz majątku wspólnego, wprowadzono pojęcie majątku osobistego każdego z małżonków. Majątkiem osobistym jest np. majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa, majątek pochodzący ze spadku lub darowizny, jeżeli spadkodawca lub darczyńca nie postanowili inaczej, prawa majątkowe wynikające ze współwłasności łącznej (spółka cywilna), przedmioty służące do zaspokajania osobistych potrzeb każdego z małżonków, odszkodowania za uszkodzenie ciała, prawa autorskie, wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę i inne. Majątkiem osobistym jest też majątek nabyty w zamian za przedmioty stanowiące majątek osobisty. Nowe przepisy jasno stanowią, że każdy z małżonków może współposiadać majątek wspólny oraz korzystać z tego majątku wraz z drugim małżonkiem.

Zarząd majątkiem wspólnym Dotychczas obowiązywało rozróżnienie czynności zwykłego zarządu majątkiem wspólnym i czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Dla ważności tych drugich konieczna była zgoda drugiego

małżonka. Nowe przepisy stanowią, że każdy z małżonków ma prawo do samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Jednocześnie jednak, małżonkowie mają obowiązek współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, a w szczególności informować się wzajemnie o podejmowanych czynnościach, zwłaszcza o zaciąganiu zobowiązań. Jeśli małżonek nie wykonuje tych obowiązków, może być przez sąd pozbawiony prawa do samodzielnego zarządu. Każdy z małżonków ma prawo samodzielnego zarządzania majątkiem służącym mu do wykonywania zawodu, czy prowadzonej działalności gospodarczej. W razie choroby lub innej czasowej przeszkody, drugi małżonek może podejmować niezbędne czynności. Do pewnych decyzji majątkowych zgoda współmałżonka jest jednak niezbędna, a jej brak powoduje nieważność czynności prawnej. Dotyczy to między innymi zbycia, obciążenia czy odpłatnego nabycia nieruchomości, oddania nieruchomości do używania, czy też podjęcie podobnych decyzji w zakresie lokali lub budynków. Niezbędna jest też zgoda drugiego małżonka na darowizny z majątku wspólnego, chyba że darowizny są drobne i zwyczajowo przyjęte. Jednocześnie każdy z małżonków może w pewnych przypadkach sprzeciwić się decyzjom majątkowym podejmowanym przez drugiego małżonka.

Odpowiedzialność małżonków za zobowiązania Zakres odpowiedzialności małżonków za zobowiązania według nowych przepisów zależy od charakteru zaciągniętego długu, jakiego majątku on dotyczy oraz

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

W dniu 20 stycznia 2005 r. zacznie obowiązywać znowelizowany kodeks rodzinny i opiekuńczy. Wprowadzone zmiany wiążą się z potrzebą ułatwienia małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej przy istnieniu wspólności majątkowej oraz wprowadzeniem jasnych zasad odpowiedzialności małżonków za zobowiązania wobec osób trzecich, zwłaszcza uczestniczących w obrocie gospodarczym. Zmienione zostały przepisy dotyczące zarządu majątkiem wspólnym małżonków, rozszerzono możliwości zawierania majątkowych umów małżeńskich oraz jasno określono zasady odpowiedzialności jednego z małżonków za długi współmałżonka.

13

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY 14

czy małżonek, który nie jest stroną czynności prawnej, wyraził na nią zgodę. Nie budzi żadnej wątpliwości, iż w sytuacji gdy zobowiązanie zaciągają oboje małżonkowie, ich odpowiedzialność jest solidarna, a więc wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne zarówno z majątku wspólnego, jak i z majątku osobistego każdego z małżonków. Ponadto, oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny i to zarówno wówczas, gdy istnieje między nimi wspólność ustawowa, jak i wówczas gdy małżonków łączy rozdzielność majątkowa. Zupełnie inaczej przedstawia się natomiast sytuacja w przypadku, gdy dłużnikiem jest tylko jeden małżonek i tylko on jest stroną czynności prawnej. Dotychczas wierzyciel mógł dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń z majątku wspólnego także wówczas, gdy dłużnikiem był wyłącznie jeden małżonek. Na skutek nowelizacji przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wprowadzono w tym zakresie poważne zmiany. Obecnie, jeżeli jeden z małżonków zaciągnie dług bez zgody drugiego małżonka, wierzyciel nie może żądać spłaty długu z majątku wspólnego. Spłata długu z majątku wspólnego może być wymagana jedynie wówczas, jeżeli oboje małżonkowie wyrazili zgodę na czynność, która spowodowała powstanie zobowiązania. Jeśli zgody drugiego małżonka na zaciągnięcie zobowiązania nie było, wierzyciel może dochodzić zapłaty tylko z: • majątku osobistego dłużnika, • wynagrodzenia za pracę lub dochodów z innej działalności zarobkowej dłużnika, • wynagrodzenia za prawa autorskie, prawa twórcy itp., • majątku przedsiębiorstwa, gdy wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zastosowane rozwiązanie ma na celu ochronę rodziny. Jeżeli brak było zgody obojga małżonków na zaciąganie zobowiązania, nie jest możliwa egzekucja z majątku wspólnego, a jedynie z majątku osobistego tego z małżonków, który zobowiązanie zaciągnął. Pewne wątpliwości może budzić to, w jakiej formie ma być ta zgoda wyrażona, z uwagi na fakt, iż przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego milczą na ten temat. Należy jednakże przyjąć, iż skoro brak zgody współmałżonka nie wpływa na ważność czynności prawnej, a jedynie na zakres odpowiedzialności małżonków z majątku wspólnego, to zgoda małżonka na zaciągnięcie zobowiązania może być wyrażona w formie dowolnej. Nie ulega wątpliwości, iż w interesie wierzyciela leży to, aby zgoda taka została udzielona i najlepiej, żeby była udzielona w formie pisemnej.

Zmianie bowiem uległy także przepisy postępowania cywilnego, w tym przepisy dotyczące nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika. Zgoda małżonka na zaciągnięcie zobowiązania przez drugiego małżonka stanowi obecnie warunek konieczny, aby uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika. W celu uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, wierzyciel musi wykazać, że stwierdzona w tytule egzekucyjnym wierzytelność powstała na skutek czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Wierzyciel może to udowodnić, przedstawiając sądowi dokument urzędowy bądź dokument prywatny, z którego taka zgoda będzie wynikać. Podsumowując należy stwierdzić, że na skutek nowelizacji zakres przyszłej odpowiedzialności dłużnika pozostającego w małżeńskiej wspólności majątkowej będzie zależał zarówno od wierzyciela, jak i od małżonka dłużnika.

Umowne ustroje majątkowe Tak jak poprzednio, pozostały w mocy przepisy umożliwiające zawieranie małżeńskich umów majątkowych. Małżonkowie mogą więc rozszerzyć umową majątek wspólny o prawa majątkowe stanowiące majątek osobisty, z pewnymi jednak wyjątkami. Wyjątki te dotyczą np. niemożności rozszerzenia majątku wspólnego na przyszłe prawa wynikające ze spadkobrania. Małżonkowie mogą też wprowadzić umową rozdzielność majątkową, która oznacza, że każdy z nich zachowuje jako majątek osobisty, majątek z okresu przed zawarciem małżeństwa, jak i majątek uzyskany w czasie trwania małżeństwa. Nowe przepisy wprowadziły nieznaną wcześniej umowę ustanowienia rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków, czyli wyrównaniem „wzbogacenia się” jednego z małżonków w czasie trwania małżeństwa. Nie uległy ponadto zmianie przepisy, które dają każdemu z małżonków prawo do żądania zniesienia wspólności majątkowej poprzez wprowadzenie rozdzielności majątkowej, w przypadku gdy zachodzą ku temu ważne powody (przymusowy ustrój majątkowy). Przymusowa rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku sądu. Na koniec warto dodać, że co do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie zmian w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, tj. 20 stycznia 2005 r., wierzyciel prowadzić będzie egzekucję z majątku wspólnego według przepisów obowiązujących do dnia 19 stycznia 2005 r.

Jerzy Szczepaniak, adwokat Anna Kozłowska, prawnik Kancelaria Adwokacka Szczepaniak, Derdzikowski, Szczepaniak s.c.

Zanim udzielisz pełnomocnictwa Maciej Celichowski

Udzielając pełnomocnictwa bardzo często nie zdajemy sobie sprawy z prawnych ograniczeń i konsekwencji, jakie się z tym wiążą. Może się zdarzyć tak, że udzielimy pełnomocnictwa, które nie upoważni pełnomocnika do spraw, które pełnomocnik w naszym zamyśle ma za nas załatwić, albo upoważni pełnomocnika do spraw, do których nie chcieliśmy go upoważnić. Dlatego zanim złoży się podpis pod pełnomocnictwem lepiej skonsultować się z prawnikiem, a przynajmniej przeczytać jakiś poradnik, jak chociażby ten.

Ograniczenia dotyczące formy Często zdarza się tak, że wyjeżdżamy za granicę, na pełnomocnictwa wakacje lub do pracy i chcemy, by ktoś na miejscu, w Polsce, reprezentował nasze interesy. Zostawiamy więc pełnomocnictwo „do wszystkiego”. I wyjeżdżamy w błogim przeświadczeniu, że pełnomocnik (ojciec, matka) może za nas w Polsce wszystko załatwić. Czy nasze przeświadczenie jest uprawnione? Niestety nie. W polskim prawie bowiem, pełnomocnictwo plenipotentne („do wszystkiego”) obecnie nie występuje. W najlepszym razie pełnomocnictwo nasze zostanie uznane jako pełnomocnictwo ogólne, czyli pełnomocnictwo do spraw tzw. zwykłego zarządu (patrz niżej).

Rodzaje pełnomocnictw W Polsce mamy do czynienia z trzema rodzajami pełnomocnictw. Pierwsze to pełnomocnictwo ogólne, czyli pełnomocnictwo do spraw tzw. zwykłego zarządu. Chodzi tu o pełnomocnictwo do spraw, które mają na celu zachowanie naszego majątku w stanie niepogorszonym, a więc nie zmierzają do zbycia ani nabycia jakichkolwiek przedmiotów ani do ich obciążenia. Będzie tu więc chodziło o odbiór korespondencji, domaganie się od najemcy wywiązania się z umowy, itd. Z takim pełnomocnictwem nie sprzedamy ani nie kupimy samochodu, ani nie wynajmiemy mieszkania. Do tego rodzaju czynności potrzeba pełnomocnictwa rodzajowego albo szczególnego. Pełnomocnictwo rodzajowe to pełnomocnictwo, w którym wskazujemy rodzaje spraw, które pełnomocnik może za nas załatwić. Przykładowo może to być wynajmowanie mieszkania, sprzedawanie i kupowanie nieruchomości, zaciąganie kredytów bankowych, podpisywanie faktur, podpisywanie deklaracji podatkowych, reprezentowanie przez sądem i przed urzędem skarbowym etc. Od pełnomocnictwa rodzajowego pełnomocnictwo szczególne różni się tym, że wskazuje dokładnie sprawę, którą pełnomocnik ma za nas załatwić, np. sprzedaż mieszkania, samochodu, zaciągnięcie kredytu, podpisanie kontraktu z przedsiębiorstwem X.

Zasadą jest, że pełnomocnictwo musi być sporządzone w formie identycznej, jak forma wymagana dla sprawy, w której pełnomocnik będzie występował w naszym imieniu. Pełnomocnictwo sporządzone w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym nie upoważni więc pełnomocnika w żaden sposób do kupna działki czy mieszkania, a pełnomocnictwo w formie pisemnej zwykłej nie upoważni go do zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Warto zatem pamiętać, że na przykład do nabycia i zbycia nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wymagane będzie zachowanie formy aktu notarialnego. Podobnie będzie w przypadku ustanowienia hipoteki oraz użytkowania i służebności na nieruchomości, prawie użytkowania wieczystego czy spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu. Forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym będzie wymagana, na przykład, do zbycia i nabycia oraz obciążenia zastawem udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz do sprzedaży przedsiębiorstwa, w skład którego nie wejdzie nieruchomość, prawo użytkowania wieczystego czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (bo do sprzedaży nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wymagana jest forma aktu notarialnego). Na końcu warto wspomnieć o tym, że pełnomocnictwo do udziału w zgromadzeniu wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy w walnym zgromadzeniu spółki akcyjnej nie wymaga innej formy, niż forma pisemna zwykła, mimo że protokół ze zgromadzenia ma być sporządzony w formie aktu notarialnego. Jest to tzw. lex specialis w stosunku do ogólnych zasad, wynikający z kodeksu spółek handlowych.

Ograniczenia co do osoby pełnomocnika Z innymi ograniczeniami spotykamy się przy sporządzaniu pełnomocnictw do działania przed sądami

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Pełnomocnictwo plenipotentne

15

i urzędami. Generalnie, pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna i prawna, przy czym oczywiście (choć co do tego trwa spór w doktrynie prawa) osoba fizyczna powinna być pełnoletnia i nie ubezwłasnowolniona. Jednakże, jeżeli chcemy udzielić pełnomocnictwa do występowania w naszym imieniu przed sądem, a osobą pełnomocnika nie ma być ktoś bliski (matka, ojciec, małżonek, brat, siostra, przysposobiony lub przysposabiający, dziecko, wnuk), ani współuczestnik sporu, to pełnomocnikiem może być tylko adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy. Natomiast przed organem administracji pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna (a więc już nie osoba prawna) posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (a więc pełnoletnia i nie ubezwłasnowolniona).

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

O czym warto pamiętać

16

Każde pełnomocnictwo stwarza dla nas zagrożenie, że pełnomocnik skutecznie dokona jakiejś czynności prawnej wbrew naszej woli albo poza naszą wiedzą. Naszą jedyną bronią w takim przypadku jest precyzyjne sformułowanie pełnomocnictwa uniemożliwiające pełnomocnikowi działanie niezgodne z naszą wolą (na przykład wpisanie do pełnomocnictwa ceny czy wysokości czynszu, terminów płatności etc.), osoba pełnomocnika, do której powinniśmy mieć zaufanie, oraz umowa zlecenia dotycząca czynności, które pełnomocnik ma za nas dokonać. Ta ostatnia nie chroni nas przed czynnościami dokonanymi wbrew naszej woli, jednak może rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą pełnomocnika wobec nas. Należy przy tym pamiętać, że każde pełnomocnictwo można odwołać, jednak takie odwołanie jest skuteczne dopiero z chwilą, gdy dotrze do pełnomocnika i niestety nie jest skuteczne w przypadku kontrahentów, którzy zawrą umowę z naszym pełnomocnikiem bez świadomości tego, że jego

pełnomocnictwo zostało odwołane. Ten ostatni przypadek rodzi jedynie odpowiedzialność pełnomocnika wobec nas za wyrządzoną szkodę i ewentualnie może rodzić również jego odpowiedzialność karną. Dobrym sposobem ochrony naszych interesów jest zakreślenie w pełnomocnictwie terminu jego ważności. Wówczas po upływie tego terminu pełnomocnictwo skutecznie gaśnie także wobec osób trzecich, które nie mogą się zasłaniać, że o tym nie wiedziały. A takie pełnomocnictwo i tak można w każdym czasie odwołać.

Prokura Prokura jest oddzielnym rodzajem pełnomocnictwa, które można udzielić, jeżeli jej udzielający jest przedsiębiorcą zarejestrowanym w rejestrze przedsiębiorców (a więc obecnie przede wszystkim spółką handlową, ale już nie przedsiębiorcą działającym na podstawie tzw. zgłoszenia do ewidencji). Prokura upoważnia z mocy prawa (więc nie trzeba tego w niej pisać) do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, z wyłączeniem zbycia przedsiębiorstwa, dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania (najem, leasing, dzierżawa) oraz do zbywania i obciążania nieruchomości. Prokury nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich, ponieważ podlega ujawnieniu w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego i kontrahenci nie mają obowiązku badania dokumentu prokury. Ma jednak tę zaletę, że jej wykreślenie z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego powoduje, że osoby trzecie nie mogą twierdzić, że o tym nie wiedziały.

Maciej Celichowski, notariusz Dorota Celichowska Maciej Celichowski Wioletta Majchrzak Notariusze Kancelaria Notarialna s.c.

Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców Agnieszka Piwek

Definicja cudzoziemca W rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy cudzoziemcem jest: 1) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego; 2) osoba prawna mająca siedzibę za granicą; 3) nieposiadająca osobowości prawnej spółka osób fizycznych lub osób prawnych wymienionych powyżej, mająca siedzibę za granicą, utworzona zgodnie z ustawodawstwem państw obcych; 4) osoba prawna i spółka handlowa nieposiadająca osobowości prawnej mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowana bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki wymienione powyżej. Za kontrolowaną spółkę uważa się spółkę, w której cudzoziemiec lub cudzoziemcy dysponują bezpośrednio lub pośrednio powyżej 50 % głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami, albo mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych.

Procedura ubiegania się o zezwolenie Ustawa kreuje generalną zasadę, iż nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców wymaga zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych wydawanego w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister obrony narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych odpowiednio minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Sprzeciw zgłaszany jest w formie postanowienia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wystąpienia ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Wobec braku sprzeciwu w tym terminie minister właściwy do spraw wewnętrznych wydaje decyzję zezwalającą na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca. W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek organu, któremu przysługuje prawo sprzeciwu, może przedłużyć termin do jego wniesienia do dwóch miesięcy.

W momencie wpłynięcia wniosku o wydanie zezwolenia minister właściwy do spraw wewnętrznych może sam wydać decyzję o odmowie wydania zezwolenia, jeśli zaś zamierza wniosek rozstrzygnąć pozytywnie kieruje wystąpienie do właściwego ministra. Wówczas rozpoczyna się bieg 14-dniowego terminu do wyrażenia sprzeciwu przez te organy. Zezwolenie jest wydawane na wniosek cudzoziemca, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki: 1) nabycie nieruchomości nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a ponadto nie sprzeciwiają się temu względy polityki społecznej i zdrowia społeczeństwa, 2) cudzoziemiec wykaże, że zachodzą okoliczności potwierdzające jego więzi z Rzeczypospolitą Polską. Przepisy określają, w jakich sytuacjach może nastąpić potwierdzenie więzi cudzoziemca z Polską. Może to być w szczególności przez: a) posiadanie polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia, b) zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim, c) posiadanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się, d) członkostwo w organie zarządzającym osób prawnych i spółek handlowych nie posiadających osobowości prawnej, mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowanych bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki uznane za cudzoziemca, e) wykonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej lub rolniczej, zgodnie z przepisami prawa polskiego. Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zawierać następujące dane: • oznaczenie wnioskodawcy i jego statusu prawnego, • oznaczenie nabywanej nieruchomości, • oznaczenie zbywcy, • określenie formy prawnej nabycia nieruchomości, • informację o celu i możliwości nabycia nieruchomości.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Zagadnienie nabywania nieruchomości przez cudzoziemców zostało uregulowane w Polsce w ustawie z dnia 24 marca 1920 roku (Dz. U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758). Ustawa pomimo kilkakrotnych nowelizacji, w tym ostatniej z dnia 20 lutego 2004 roku dostosowującej jej postanowienia do prawa wspólnotowego, zachowała swój pierwotny cel jakim jest ochrona bezpieczeństwa i granic państwowych. Powszechnie przyjmuje się, iż jest to akt prawny o charakterze reglamentacyjnym, mający na celu ochronę przed możliwością niekontrolowanego wykupu nieruchomości przez cudzoziemców.

17

Zezwolenie wymagane jest również w przypadku nabycia lub objęcia przez cudzoziemca udziałów albo akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz przy każdej innej czynności prawnej odnoszącej się do udziałów lub akcji, o ile w ich wyniku spółka będąca właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanie się spółką kontrolowaną. Zasady te nie dotyczą przypadków, gdy akcje spółki zostały dopuszczone do publicznego obrotu albo gdy spółka jest właścicielem bądź wieczystym użytkownikiem samodzielnego lokalu mieszkalnego, samodzielnego lokalu użytkowego o przeznaczeniu garażowym lub udziału w takim lokalu, nieruchomości niezabudowanych o łącznej powierzchni nie przekraczającej 0,4 ha na obszarze miast, przeznaczonych na cele statutowe, z wyjątkiem nieruchomości położonych w strefie nadgranicznej oraz gruntów rolnych o powierzchni przekraczającej 1 ha. Minister właściwy do spraw wewnętrznych może w zezwoleniu określić dla cudzoziemca zamierzającego nabyć nieruchomości specjalne warunki, od których spełnienia będzie uzależniona możliwość jej nabycia. Zarówno decyzja odmowna jak i sprzeciw w formie postanowienia mogą nie mieć uzasadnienia faktycznego, jeżeli wymaga tego obronność lub bezpieczeństwo państwa.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Uwagi dodatkowe

18

Cudzoziemiec zamierzający nabyć nieruchomość może ubiegać się o promesę, czyli o przyrzeczenie wydania zezwolenia. Promesa ważna jest tylko rok od dnia wydania. W okresie ważności promesy nie można odmówić wydania zezwolenia, chyba że uległ zmianie stan faktyczny istotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Należy pamiętać, iż zezwolenie na nabycie nieruchomości jest aktem administracyjnym o charakterze terminowym ważnym dwa lata od daty wydania i termin ten nie może zostać przedłużony. W tym terminie musi zatem dojść do rozporządzenia własnością nieruchomości na rzecz cudzoziemca-nabywcy, legitymującego się zezwoleniem, zaś w przypadku użytkowania wieczystego w tym terminie musi zostać złożony wniosek o wpis do księgi wieczystej, jako że wpis do księgi wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu. Po upływie terminu ważności zezwolenia cudzoziemiec zmuszony będzie ponownie wystąpić ze stosownym wnioskiem.

Charakter prawny zezwolenia Powszechnie przyjmuje się zarówno w doktrynie jak i judykaturze, że rozstrzygnięcie w sprawie o udzielenie zezwolenia na nabycie nieruchomości pozostawione zostało uznaniu administracyjnemu ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Ustawa nie zawiera przepisów określających, w jakich przypadkach minister właściwy

do spraw wewnętrznych zobowiązany jest do wydania cudzoziemcowi zezwolenia na nabycie nieruchomości w Polsce, pozostawiając kwestię tę uznaniu organu, z tym że wykonywanie tego uprawnienia nie może być realizowane w oderwaniu od generalnej zasady ochrony interesu społecznego. Oznacza to, że kontrola sądowa legalności decyzji opartej na uznaniu administracyjnym sprowadza się w istocie do badania, czy nie naruszono przepisów postępowania w sposób, który mógłby mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a także, czy decyzja mieści się w wyznaczonych przez prawo granicach uznania i nie jest przejawem arbitralności działania organów administracji.

Zakres przedmiotowy ustawy Zakres przedmiotowy ustawy jest niezwykle szeroki, zgodnie bowiem z ust. 4 art. 1 ustawy nabyciem nieruchomości w rozumieniu ustawy jest nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, na podstawie każdego zdarzenia prawnego. Zdarzeniami prawnymi są czynności prawne, orzeczenia sądowe, akty administracyjne i inne zdarzenia zgodne lub niezgodne z prawem, rodzące określone stosunki prawne. Dla celów praktycznych największe znaczenie ma wymóg uzyskania zezwolenia przez cudzoziemca przed dokonaniem umowy sprzedaży. Ważność umowy nabycia własności nieruchomości uzależniona będzie - po pierwsze, od zachowania wymaganej formy aktu notarialnego, po drugie zaś - od uzyskania stosownego zezwolenia. Tak więc, w wypadku gdy strony zawrą umowę przedwstępną, nie mając jeszcze zezwolenia, co jest prawnie dopuszczalne, cudzoziemiec nie będzie mógł dochodzić na drodze sądowej przymusowego zawarcia umowy przyrzeczonej, a jedynie odszkodowania w granicach ujemnego interesu umownego. W takiej sytuacji bowiem, mimo zachowania formy aktu notarialnego, umowa przedwstępna nie będzie jednak mogła, wobec niespełnienia drugiego warunku - ważności umowy przyrzeczonej, wywrzeć skutku silniejszego. Ponieważ przepisy ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców dotyczą nabycia prawa własności na podstawie zdarzeń prawnych, a nie tylko czynności prawnych, a więc obejmują również przypadek nabycia prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia. Cudzoziemiec nabędzie prawo własności nieruchomości przez zasiedzenie, jeśli spełnione zostaną jednocześnie warunki przewidziane przez Kodeks cywilny (art. 172178) oraz przez niniejszą ustawę. Wydanie przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia przez cudzoziemca będzie jednak dopiero możliwe po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i przedłożenia go sądowi rozpoznającemu sprawę.

Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy, bez wymaganego zezwolenia dotknięte jest sankcją nieważności. O nieważności nabycia orzeka sąd także na żądanie właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości wójta, burmistrza prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa lub wojewody albo na żądanie ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Nieważne będzie również nabycie lub objęcie udziałów albo akcji w spółce handlowej wbrew przepisom ustawy, z tym że żądanie to może zgłosić także każdy udziałowiec bądź akcjonariusz. Ponadto bez przedstawienia zezwolenia, a w przypadku ustanowienia w zezwoleniu specjalnych warunków - dowodu z dokumentu urzędowego o ich spełnieniu, nie można dokonywać czynności prawnych oraz wpisu prawa własności i użytkowania wieczystego w księdze wieczystej.

Przypadki, w których zezwolenie nie jest wymagane Art. 8 ustawy zawiera katalog wyjątków, w których do nabycia nieruchomości przez cudzoziemca nie jest potrzebne zezwolenie. Brzmienie ww. artykułu jest efektem negocjacji przedakcesyjnych w zakresie okresów przejściowych w odniesieniu do obrotu nieruchomościami. Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy nie wymaga zezwolenia, z wyjątkiem spraw dotyczących nieruchomości położonych w strefie nadgranicznej oraz gruntów rolnych o powierzchni przekraczającej 1 ha (art. 8 ust. 3), nabycie: 1) samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, 1’) samodzielnego lokalu użytkowego o przeznaczeniu garażowym lub udziału w takim lokalu, jeżeli jest to związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych nabywcy lub właściciela nieruchomości lub samodzielnego lokalu mieszkalnego, 2) nieruchomości przez cudzoziemca zamieszkującego w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 5 lat od udzielenia mu zezwolenia na osiedlenie się, 3) przez cudzoziemca, będącego małżonkiem obywatela polskiego i zamieszkującego w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 2 lata od udzielenia mu zezwolenia na osiedlenie się, nieruchomości, które w wyniku nabycia stanowić będą wspólność ustawową małżonków, 4) przez cudzoziemca nieruchomości, jeżeli w dniu nabycia jest uprawniony do dziedziczenia ustawowego po zbywcy nieruchomości, a zbywca nieruchomości

jest jej właścicielem lub użytkownikiem wieczystym co najmniej 5 lat, 5) przez osobę prawną, spółkę handlową nie posiadającą osobowości prawnej, mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowaną bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki będące cudzoziemcami w rozumieniu ustawy, na jego cele statutowe, nieruchomości niezabudowanych, których łączna powierzchnia w całym kraju nie przekracza 0,4 ha na obszarze miast, 6) przez cudzoziemca będącego bankiem i jednocześnie wierzycielem hipotecznym, w trybie przejęcia nieruchomości na własność w wyniku bezskutecznej licytacji w postępowaniu egzekucyjnym, 7) objęcie przez bank będący osobą prawną - cudzoziemcem akcji lub udziałów w spółce będącej właścicielem nieruchomości lub użytkownikiem wieczystym w związku z dochodzeniem przez bank roszczeń wynikających z dokonanych czynności bankowych. Nie jest również wymagane uzyskanie zezwolenia przez cudzoziemców będących obywatelami lub przedsiębiorcami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego (art. 8 ust. 2), z wyjątkiem nabycia: 1) nieruchomości rolnych i leśnych przez okres 12 lat od dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, 2) drugiego domu przez okres 5 lat od dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. W rozumieniu ustawy nabyciem drugiego domu jest nabycie nieruchomości przeznaczonej pod zabudowę mieszkaniową, bądź na cele rekreacyjno – wypoczynkowe, która nie będzie stanowiła stałego miejsca zamieszkania cudzoziemca. Nabycie drugiego domu nie wymagana jednak zezwolenia: a) jeżeli nabywca legalnie, nieprzerwanie zamieszkuje co najmniej 4 lata na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub b) w celu wykonywania działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług turystycznych. Analiza wyjątków od generalnej zasady, iż nabycie nieruchomości przez cudzoziemców wymaga zezwolenia wskazuje, iż ustawodawca nie zdecydował się na pełną liberalizację obrotu nieruchomości rolnymi i leśnymi z uwagi na szczególną ochronę ustroju rolnego i leśnego, a także z obawy o to, by zbyt niska cena nieruchomości w Polsce w braku kontroli ich obrotu nie doprowadziła do jego zachwiania. Agnieszka Piwek, aplikant radcowski Kancelaria Adwokacka Szczepaniak, Derdzikowski, Szczepaniak s.c.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Konsekwencje prawne braku zezwolenia

19

Ochrona wzoru przemysłowego na terenie UE Anna Szczepaniak

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

W poprzednim numerze Biuletynu poruszone zostało zagadnienie wspólnotowego znaku towarowego (CTM – Community Trade Mark) oraz ochrony, jaką zostały automatycznie objęte zarejestrowane w Polsce znaki towarowe z chwilą przystąpienia Polski do Unii. Z dniem 1 maja 2004 roku, na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 roku chronione są również wzory przemysłowe, w tym także wzory niezarejestrowane.

20

Wzorem wspólnotowym, którego polskim odpowiednikiem jest wzór przemysłowy, jest każdy wzór stosowany na terenie Wspólnoty, o ile spełnia dwie przesłanki - jest nowy i posiada indywidualny charakter. Zgodnie z rozporządzeniem wzór jest nowy, jeżeli identyczny wzór nie został udostępniony publicznie. W przypadku wzoru niezarejestrowanego, warunkiem jest, aby identyczny wzór nie był udostępniony publicznie przed datą pierwszego publicznego rozpowszechnienia wzoru, o którego ochronę się wnosi. Natomiast, jeśli chodzi o wzór zarejestrowany, to takie publiczne udostępnienie nie może nastąpić przed datą złożenia wniosku o rejestrację wzoru, a jeżeli wystąpiono o pierwszeństwo, przed datą pierwszeństwa. Za wzory identyczne uważa się takie, które różnią się jedynie nieistotnymi szczegółami. Dla przyjęcia, iż wzór ma indywidualny charakter konieczne jest, aby całościowe wrażenie, jakie wywołuje na poinformowanym użytkowniku, różniło się od wrażenia, jakie wywiera na tym użytkowniku wzór, który został udostępniony publicznie. Przy ocenie indywidualnego charakteru bierze się pod uwagę również stopień swobody twórcy przy opracowywaniu wzoru. O ile fakt rejestracji wzoru wydaje się oczywisty, o tyle wątpliwości budzić może pojęcie „publicznego udostępnienia wzoru” w przypadku wzoru niezarejestrowanego. Zgodnie z rozporządzeniem wzór został udostępniony publicznie, jeżeli został opublikowany po zarejestrowaniu lub wystawiony, wykorzystany w handlu lub w inny sposób udostępniony przed datą pierwszego publicznego udostępnienia bądź, w przypadku wzoru zarejestrowanego, przed datą złożenia wniosku o rejestrację. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy wydarzenia te nie mogły stać się dostatecznie znane podczas zwykłego toku prowadzenia spraw środowiskom wyspecjalizowanym w danej branży, działającym we Wspólnocie. Nadto, wzoru nie uważa się za udostępniony publicznie, jeżeli został on ujawniony jedy-

nie osobie trzeciej pod wyraźnym lub dorozumianym warunkiem zachowania poufności.

Rejestracja Wspólnotowe wzory przemysłowe, podobnie jak wspólnotowe znaki towarowe rejestruje się w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnetrznego w Alicante w Hiszpanii (Office for Harmonisation in the Internal Market - OHIM). Zgłoszenia można dokonać bezpośrednio lub za pośrednictwem krajowego urzędu patentowego. Od momentu rejestracji wzór jest prawnie chroniony na całym terytorium UE, co pozwala oszczędzić czas i koszty w sytuacji, gdy firma chciałaby przykładowo zastrzec wzór we wszystkich krajach Wspólnoty. Przed wstąpieniem Polski do Unii konieczne byłoby w takiej sytuacji załatwianie formalności osobno w 15 krajowych urzędach patentowych. Koszt rejestracji zależy od liczby rejestrowanych wzorów i momentu ich publikacji. Rejestracja pojedynczego wzoru wspólnotowego kosztuje 230 euro. Jeżeli wzorów jest od 2 do 10, to za każdy kolejny wnioskodawca płaci 115 euro. Do tego dochodzi koszt obowiązkowej publikacji, który waha się w granicach od 30 do 120 euro. Niezależnie od systemu nadzorowanego przez OHIM nadal istnieć będą krajowe urzędy, które zajmują się rejestracją wzorów na terenie konkretnego państwa. Oznacza to, iż przedsiębiorca, który będzie chciał zastrzec wzór na przykład wyłącznie na terenie Polski lub wybranego kraju Wspólnoty, zamiast przesyłania wniosku do Alicante, będzie mógł dokonać rejestracji w tych właśnie krajach.

Zakres i czas trwania ochrony Ochroną objęty jest każdy wzór, który spełnia wskazane powyżej kryteria. Dla niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego rozporządzenie przewiduje ochronę trzyletnią począwszy od dnia pierwszego publicznego rozpowszechnienia. Jeżeli chodzi o wzory zarejestro-

który posiada wyłączne prawo do jego używania i zakazywania jego używania osobom trzecim bez jego zgody. Przez używanie rozumie się w szczególności wytwarzanie, oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport lub używanie produktu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany. Właściciel wzoru niezarejestrowanego może zakazać powyższych działań jedynie w przypadku, jeżeli sporne używanie wynika z naśladowania chronionego wzoru (kopiowanie). Spornego używania nie uważa się jednakże za kopiowanie, jeżeli naśladowanie jest wynikiem pracy twórcy, jeżeli można przyjąć, iż nie znał on wzoru ujawnionego przez właściciela. Biorąc powyższe pod uwagę, wydaje się, iż ochrona wzoru niezarejestrowanego wprowadzona została głównie po to, aby właściciel wzoru w szczególności ten, który jest zainteresowany oferowaniem swoich towarów w wielu krajach członkowskich, zyskał czas na jego rejestrację. Uważam jednak, iż warto dopełnić niezbędnych formalności i dokonać rejestracji wzoru przemysłowego w OHIM, gdyż jako zarejestrowany wzór wspólnotowy korzysta on z o wiele szerszej ochrony, aniżeli wzór niezarejestrowany.

Anna Szczepaniak, prawnik Kancelaria Adwokacka Szczepaniak, Derdzikowski, Szczepaniak s.c.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

wane, to okres ochrony biegnie począwszy od daty zgłoszenia wzoru i trwa przez pięć lat, ale może być przedłużony łącznie do 25 lat. Roszczenia właścicieli wzorów nie są jednakowe i zależą od tego, czy wzór został zarejestrowany. Właściciel wzoru wspólnotowego może żądać uznania go za prawowitego właściciela wzoru wspólnotowego w terminie trzech lat od daty ujawnienia wzoru w sytuacji, gdy niezarejestrowany wzór wspólnotowy zostaje ujawniony lub stanowi przedmiot roszczenia, lub gdy został zarejestrowany na nazwisko osoby nieuprawnionej. Należy wyjaśnić, iż świetle rozporządzenia za osobę uprawnioną poczytuje się twórcę, współtwórców, ich następców prawnych, bądź pracodawcę, jeżeli wzór został opracowany przez pracownika na jego polecenie, o ile inaczej nie uzgodniono na mocy przepisów prawa krajowego. W przypadku wzoru zarejestrowanego, w rejestrze figurują także wszelkie wzmianki dotyczące wszczęcia i przebiegu postępowania sądowego, którego przedmiotem jest niezarejestrowany wzór wspólnotowy oraz wszelkie zmiany dotyczące własności zarejestrowanego wzoru wspólnotowego. Nadto, właściciela wzoru zarejestrowanego chroni domniemanie, iż jako osoba, na rzecz której udzielono rejestracji jest uprawniony w każdym postępowaniu przed Urzędem Rejestracyjnym, jak również w każdym innym postępowaniu. O wiele szersze uprawnienia ze wzoru wspólnotowego przysługują właścicielowi wzoru zarejestrowanego,

21

Język umowy Language of contract

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Beata Kapciak

22

Dzięki ustawie z 2 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy o języku polskim (Dz.U. Nr 92, poz. 878) od 1 maja 2004 roku został złagodzony wymóg stosowania języka polskiego w obrocie gospodarczym. Przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej prowadzący działalność gospodarczą w Polsce uzyskali znaczną swobodę językową w sporządzaniu umów zawieranych z polskimi kontrahentami.

According to the Law of 2nd April 2004 on the change of the Law on Polish Language (Official Journal No. 92 item 878) since 1st May 2004 the requirement of use the Polish language in trade has been commuted. The foreign businessmen from EU countries running business activity in Poland have obtained a pretty linguistic freedom while concluding contracts with Polish partners.

Ustawa zniwelowała przeszkodę natury zarówno prawnej jak i faktycznej, utrudniającą prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego opartego na swobodnym przepływie osób, towarów, usług i kapitału oraz jednej z fundamentalnych zasad wspólnotowych – zasadzie niedyskryminacji.

The Law has defeated a barrier both of legal and genuine nature restricting the proper functioning of the internal market based on the free movement of persons, goods, services and capital and on the one of the basic EU principles – the principle of non-discrimination.

Wygodę takiego rozwiązania docenią przedsiębiorcy zagraniczni prowadzący działalność gospodarczą w Polsce, którzy do czasu wejścia w życie ustawy obowiązani byli sporządzać umowy w języku polskim, pomimo uprzedniego prowadzenia negocjacji lub korespondencji w języku obcym. Kadra menadżerska, nie znająca języka polskiego uzyskała możliwość weryfikacji podpisywanych przez siebie dokumentów. W procedurze prowadzenia sporów nastąpiła zmiana polegająca na tym, że polska wersja językowa nie jest już jedyną wiążącą wersją umowy. Opierając się na zasadach niezbędności i proporcjonalności ustawa pozostawia jednak wymóg języka polskiego w obrocie z udziałem konsumentów oraz w odniesieniu do umów z zakresu prawa pracy. Dotyczy to przypadków, gdy konsument lub osoba świadcząca pracę ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski w chwili zawarcia umowy oraz gdy umowa ma być wykonana lub wykonywana w Polsce (art. 8 ustawy). Wymóg ten nie ma charakteru bezwzględnego – umowa w języku obcym może być sporządzona na wniosek osoby świadczącej pracę lub konsumenta, będącego obywatelem innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej uprzednio pouczonych o prawie sporządzenia umowy w języku polskim. Dotyczy to również sytuacji, gdy wniosek składa osoba świadcząca pracę nie będąca obywatelem polskim a pracodawca

The foreign investors who run their economic activity in Poland will appreciate the convenience of such a solution. Until the Law came into force they had been obliged to draw up the contracts in Polish, despite negotiating and corresponding in another language. The management staff not speaking Polish at all has gained an opportunity to verify the documents to be signed. Another change concerns the procedure of litigation. The Polish version of the contact is no longer the sole binding version of the contract. Based on the rules of necessity and proportionality the Law preserves the requirement of Polish language in the circulation involving consumers and in respect to contracts of labour law. That affects cases when a consumer or person rendering work is domiciled within the territory of Poland in the moment of concluding contract and when a contract is carried out or being carried out in Poland (art. 8 of the Law). The requirement is not absolute – a contract in a foreign language can be drawn up following a motion of a person rendering work or consumer - a citizen of a different to Poland state member of the EU having been advised theretofore of their right to draw up the contract in Polish. That also includes situation, when a motion is lodged by a non-citizen rendering work and the employer has a citizenship of or its registered office in a member state of the EU.

Nic nie stoi na przeszkodzie by umowy, o których mowa zostały sporządzone jednocześnie w wersji polskiej i obcojęzycznej / obcojęzycznych. Zgodzie z art. 8 ust. 1 ustawy jeżeli strony nie postanowią inaczej podstawą wykładni takich umów będzie ich wersja w języku polskim. Wymóg formy ma rygor ad probationem, co oznacza, że w przypadku jego naruszenia nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy, chyba że obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt zawarcia będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma (art. 74 § 1 kc in principio oraz art. 74 § 2 kc). Takim uprawdopodobnieniem, zgodnie z art. 8 ust. 5 ustawy, może być umowa o świadczenie usług drogą elektroniczną (określonych w ustawie z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną Dz.U. Nr 144 poz. 1204), sporządzona w języku obcym, zawarta z usługodawcą, który nie jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski lub osobą prawną bądź jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą działalność na terytorium Polski. W wypadku naruszenia przepisów ustawy przez sporządzenie umowy lub innego dokumentu w obrocie lub przy wykonywaniu przepisów prawa pracy wyłącznie w języku obcym przewidziana jest kara grzywny. W związku z naszym przystąpieniem do Unii Europejskiej rośnie rola tłumaczy. Nie wystarczy już tylko dołożyć starań by umowy przez nas zawierane były prawidłowo skonstruowane, ale pamiętać należy by tłumaczenie, którego będziemy używać było dokładne (nie mylić z dosłownym) i profesjonalne.

It does not bother that the said contracts are drawn up concurrently in a Polish and foreign language version(s). According to art. 8(1) of the Law if the Parties do not agree otherwise, the ground for interpretation will be the Polish version of the contract. The form requirement is reserved ad probationem, that means when defaulted in case of a dispute the evidence by witness or obtained by hearing the parties shall not be admissible, unless both parties agree to that, it has been demanded by a consumer in a dispute with a businessman or the fact of concluding the contract has been made probable in writing (art. 74 § 1 in principio and § 2 of the CC). A contract of rendering services via internet (set forth in the Law of 18th July 2002 on rendering services via internet, Official Journal No. 144 item 1204) drawn up in a foreign language, concluded with a principal who is not a physical person domiciled in Poland or a legal person or organisational entity without legal personality running business in Poland may constitute such making probable, according to art. 8(5) of the Law. In case of infringement of the Law provisions by drawing up the contract or other document in circulation or in execution of the labour law sole in a foreign language a fine is anticipated. Due to our accession to the EU the role of translators has increased. It is no longer enough to make sure the contracts we conclude have been drawn up properly, but one has to assure that the translation they are going to use is accurate (not confuse with literal) and professional.

Beata Kapciak, prawnik Kancelaria Adwokacka Szczepaniak, Derdzikowski, Szczepaniak s.c.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub ma siedzibę w tym państwie.

23

Marka „Polska” i polskie marki - jak skutecznie budować konkurencyjność naszych firm i produktów? Marta Hereźniak

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

Mądre państwa i narody wygrywają cywilizacyjnie z pozostałymi, bo konsekwentnie budują swoje marki - dbają o swoją reputację tak, jak czynią to dobre firmy. Ta reputacja przenosi się potem na wszystko, co pochodzi z tych krajów - firmy, produkty, regiony, wydarzenia, ludzi, idee, kapitał. Polska ma szansę, aby w ciągu 25 lat (pokolenia) przebić się do czołówki „25” najwyżej rozwiniętych i poważanych krajów świata i skorzystać z mocy i atrakcyjności marki narodowej.

24

Państwa zawsze konkurowały o rynki, inwestycje, turystów, wpływy polityczne i kulturowe. Historia pokazuje, że sukcesy odnoszą te, które potrafią profesjonalnie wykorzystywać nowoczesne instrumenty prorozwojowe, w tym również techniki marketingowe. W ciągu kilku najbliższych lat zarządzanie wizerunkiem – marką, reputacją, stanie się normalnym przejawem funkcjonowania każdego nowoczesnego państwa. Żaden kraj nie będzie mógł ignorować tego, jak postrzegają go inni. Marketing narodowy uznaje fakt, że państwo jest graczem na globalnym rynku, gdzie konkuruje z innymi państwami. Tych zaś ciągle przybywa i będzie przybywać. Żeby znaleźć się wśród nielicznych, które w XXI w. wygrają trzeba profesjonalnie dbać o swoją konkurencyjność oraz budować i wzmacniać jej atrybuty. To dlatego państwa stosują metody i techniki marketingowe wzorowane na wielkich korporacjach. Polska w dalszym ciągu jest dla świata szarym, biednym, zacofanym krajem „postkomunistycznym” – bez „twarzy i nazwiska”. Musi niezwłocznie zadbać o to, by jej wizerunek odpowiadał zmieniającej się rzeczywistości. Wymaga to stworzenia i wdrożenia spójnego, konsekwentnego i systematycznego kompleksu działań, mających na celu zbudowanie konkurencyjnej, wyrazistej, mocnej i nowoczesnej marki Polski. Umożliwi ona poprawę naszego wizerunku, reputacji i autorytetu, zwiększy konkurencyjność polskich firm i produktów, a w rezultacie konkurencyjność i atrakcyjność gospodarki jako całości. Funkcjonując w gospodarce globalnej i chcąc być jej równoprawnym uczestnikiem powinniśmy skoncentrować się w skoordynowany i spójny sposób na trzech obszarach: eksporcie, bezpośrednich inwestycjach zagranicznych i turystyce, ponieważ to one stanowią dziś kluczowe instrumenty konkurowania na rynku międzynarodowym. Są jednocześnie nieodzownymi elementami tworzenia reputacji kraju za granicą. Konsekwentnie budowana i komunikowana marka narodowa przynosi wiele wymiernych korzyści. Istnieją kategorie towarów, za które konsumenci będą skłonni zapłacić więcej

właśnie ze względu na kraj pochodzenia (np. francuskie wina, szwajcarskie zegarki, niemieckie samochody, włoskie obuwie etc.). Marki firmowe i produktowe wzmacniają markę kraju i na odwrót - pozytywny wizerunek kraju za granicą zwiększa przychylność wobec firm i produktów z niego pochodzących. Teza ta została potwierdzona licznymi międzynarodowymi badaniami naukowymi, a opisane zjawisko określa się mianem „efektu kraju pochodzenia”. Mamy więc przy okazji do czynienia ze swoistą „premią wizerunkową”, która powinna być rozumiana jako różnica w wartości produktu stworzonego w kraju, który umiejętnie zarządza swoim wizerunkiem w porównaniu z produktem z kraju bez wyróżniającej się i atrakcyjnej tożsamości. Budowanie atrakcyjnej marki narodowej znajduje zatem realne odzwierciedlenie w poziomie sprzedaży i zwiększonych zyskach przedsiębiorstw, stając się tym samym integralną częścią praktyki biznesowej, co powinno być traktowane jako poważny argument ekonomiczny, szczególnie teraz – w perspektywie procesów integracyjnych i globalizacyjnych. Marki firm i produktów i wizerunki krajów wzajemnie się przenikają. Dla wielu konsumentów na całym świecie Ikea to Szwecja a Szwecja to Ikea. Zadaniem zarówno sfery publicznej (państwa) jak i prywatnej (przedsiębiorstw) na następne kilkanaście lat będzie budowanie i umacnianie naszej marki narodowej i komunikowanie jej światu w taki sposób, aby napis „Made in Poland” stał się dla globalnych konsumentów synonimem jakości, wyjątkowości i niepodważalnej pozycji. W dobie postępujących procesów globalizacyjnych nie sposób nie odnotować silnego wpływu konsekwentnie realizowanego planu marketingu narodowego na wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Kraj, który jest postrzegany jak dobra marka - bezpieczny, atrakcyjny, przyjazny, szanowany, a także posiadający inne istotne cechy takie jak otwartość, kompetencja, chęć do współpracy „przyciąga” najwięcej inwestycji zewnętrznych, korzystnych dla obu stron. Obecnie nie ma wspólnego programu budowania i umacniania wizerunku naszego kraju na arenie międzynarodo-

została odpowiednio wzmocniona reklamą instytucjonalną i turystyczną, a także wyrażona symbolem autorstwa Joana Miró. Hiszpańskie wysiłki w zakresie marketingu narodowego okazały się bardzo owocne. Hiszpania jako kraj cieszy się dziś dobrą reputacją, o czym świadczy chociażby silna pozycja tego kraju w Unii Europejskiej i NATO. Także firmy i produkty hiszpańskie mają znacznie lepszy niż kiedyś wizerunek – dziś wiele z nich to uznane marki międzynarodowe. Badania „Country Images” przeprowadzone przez magazyn Time w 1991, 1993 i 1997 roku pokazują, że w ciągu zaledwie sześciu lat istotnie wzrosło uznanie dla produktów hiszpańskich. Sukces Hiszpanii był możliwy jedynie dzięki ogólnokrajowej koordynacji programu, zaangażowania sfery prywatnej i publicznej w proces kreowania marki narodowej, a także – a może przede wszystkim – dzięki temu, że idea marketingu narodowego Hiszpanii przeistoczyła się w rodzaj ruchu społecznego, do którego spontanicznie przyłączały się instytucje, grupy społeczne i wybitne osobistości życia publicznego. Ten rodzaj aktywności i koordynacji jest potrzebny także Polsce. Krajowa Izba Gospodarcza postanowiła rozpocząć prace nad stworzeniem koncepcji promocji Polski - „Marka dla Polski”, która przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Państwowej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych, Polskiej Organizacji Turystycznej oraz innych instytucji stałaby się fundamentem programu Narodowej Strategii Promocyjnej Polski. Promocja narodowa ma sens tyko wtedy, gdy wynika z korzystnie zmieniającej się rzeczywistości. Jest skuteczna, gdy rzeczywistość kraju jest lepsza niż jego wizerunek. Niewiele jest takich krajów, ale Polska do nich należy. Nasza rzeczywistość jest znacznie lepsza niż nasz wizerunek. To rzadki przywilej i bardzo cenna przewaga konkurencyjna Polski. Wiele polskich firm, produktów, twórców i miejsc nie ustępuje jakością światowej czołówce, są też takie, które są od niej zdecydowanie lepsze. Nie będziemy mogli jednak korzystać z „premii polskości” jeżeli nasz wizerunek za granicą będzie oparty na nieaktualnych przesądach i stereotypach. Aby zmienić tę sytuację polskie firmy i instytucje publiczne powinny podjąć szeroko rozumianą współpracę. Polska znajduje się dziś w korzystnym położeniu – możemy czerpać z doświadczeń państw, które ten proces mają już za sobą lub w których on jeszcze trwa i wyciągać wnioski z pozytywnych aspektów ich działań, a także z błędów przez nie popełnionych. Jeśli będziemy potrafili wykorzystać wnioski płynące z tej lekcji, będziemy mogli korzystać z „premii wizerunkowej”, z której już dzisiaj korzysta wiele krajów na całym świecie. Marketing narodowy to opłacalna inwestycja! Autorka wykorzystała materiały Krajowej Izby Gospodarczej i Instytutu Marki Polskiej Marta Hereźniak doktorant w Katedrze Marketingu Międzynarodowego i Dystrybucji UŁ, ekspert Instytutu Marki Polskiej

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PROWADZĄCYCH FIRMY

wej. Nie ma także ośrodka odpowiedzialnego za promocję narodową. Różne instytucje, mimo dobrych pomysłów, działają osobno, co zamiast poprawiać wizerunek, powoduje chaos i brak widocznych efektów. Mając na względzie tę sytuację, Krajowa Izba Gospodarcza podpisała umowę z Wallym Olinsem, jednym z najwybitniejszych światowych ekspertów w dziedzinie kreowania marek narodowych dotyczącą przygotowania podstaw Narodowej Strategii Promocyjnej – programu budowania dobrej reputacji i atrakcyjnego wizerunku Polski w oczach świata. Narodowa Strategia Promocyjna ma na celu znalezienie unikalnej, jasnej i prostej idei promocyjnej (core idea) dla Polski. Idea przewodnia odzwierciedla pewne cechy lub cechę kraju i narodu, które stanowią o jego odmienności i wyjątkowości na tle innych. Powinna być ona realistyczna, trudna do skopiowania przez inne kraje, aktualna i atrakcyjna w długim okresie, a także na tyle uniwersalna by była użyteczna dla wszystkich dziedzin życia społecznego: biznesu, kultury, polityki, sportu etc. Wiele krajów na całym świecie wykorzystuje z powodzeniem tę metodologię. W Hiszpanii, na przykład, oparto marketing narodowy na idei „pasji”, jako unikalnym, prawdziwym i uniwersalnym atrybucie tego kraju, znajdującym odzwierciedlenie w naturze, twórczości i stosunku do życia Hiszpanów, a także w hiszpańskim biznesie, polityce, kulturze, kulinariach etc. Idea ta została skonstruowana w latach 80-tych XX wieku i posłużyła wielu firmom, instytucjom i grupom społecznym do zbudowania nowej atrakcyjnej dla świata tożsamości. Wykorzystały ją między innymi takie firmy jak Seat, hiszpański odpowiednik TP S.A. – Telefónica, a także hiszpański koncern paliwowy Repsol i energetyczny Union Fenosa. Wokół tej idei swoje marki zbudowały z powodzeniem znane dzisiaj na całym świecie firmy odzieżowe Zara i Mango. Wymienione firmy dzięki restrukturyzacji, wprowadzeniu zmian w systemie zarządzania, ekspansji na rynki zagraniczne i skutecznemu tworzeniu lub repozycjonowaniu własnych marek reprezentują dziś światowy poziom, pozostając jednocześnie wyraźnie hiszpańskimi. Hiszpania – postrzegana w czasach Franco i po jego śmierci w 1975 roku jako kraj niedemokratyczny, biedny, zacofany, miejsce taniego wina i tanich wakacji – stała się w ciągu 15 – 20 lat krajem otwartym, na wskroś europejskim, silnym politycznie i ekonomicznie a jednocześnie wyjątkowym i niepowtarzalnym. Idea „pasji” jako przewodni wątek promocyjny dla tego kraju stała się także inspiracją dla wielu działań w innych sferach życia społecznego. Wystawa Expo w Sewilli oraz Igrzyska w Barcelonie w 1992, odbudowanie i upiększenie głównych miast, np. Barcelony i Bilbao, stworzenie międzynarodowych szkół biznesu, a także eksplozja twórczości hiszpańskich artystów takich jak światowego formatu architekt Calatrava czy znany także w Polsce reżyser Almodovar – wszystkie te działania miały swoje źródło w hiszpańskiej idei promocyjnej, stały się odzwierciedleniem zmian zachodzących w Hiszpanii, a przede wszystkim pomagały zmieniać percepcje. Idea

25

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

www.iurislink.com

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

Heijltjes Advocaten

26

HOLANDIA

Kancelaria Heijltjes Advocaten założona w Nijmegen w Holandii jest członkiem IURIS LINK od czasu założenia sieci w 1999 roku. Od początku lat dziewięćdziesiątych Heijltjes Advocaten reprezentuje zarówno interesy holenderskich przedsiębiorców w Polsce jak też polskich obywateli, którzy prowadzą działalność w Holandii. Mamy nadzieję, że współpraca pomiędzy Polską a Holandią będzie się w przyszłych latach rozwijać, zwłaszcza po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Heijltjes Advocaten oferuje swoje usługi oparte na 10-letnim doświadczeniu zdobytym dzięki współpracy z Polską. Dla zobrazowania, w jaki sposób reprezentujemy interesy naszych polskich klientów przedstawiamy poniższy przykład. Nasz polski klient, pan Wojtek, jest odnoszącym sukces biznesmenem. Dla rozwoju swojej firmy potrzebował maszyn holenderskich i z tej przyczyny nawiązał długoletnią współpracę z holenderską firmą. Współpraca układała się pomyślnie aż do roku 1999, kiedy to jedna z dostarczonych maszyn okazała się być wadliwa. Holendrzy nie reagowali na zgłaszane reklamacje, więc pan Wojtek postanowił nie płacić za maszynę. Nie powiodły się próby ugodowe podjęte w tej sprawie. Z uwagi na brak zapłaty za maszynę, Holendrzy postanowili wnieść sprawę do sądu. Zgodnie z traktatem EVEX, który Polska podpisała w lutym 2000 r., sądem właściwym do rozpoznania sprawy był sąd w Hadze, w Holandii.

Dzięki IURIS LINK pan Wojtek skontaktował się z naszą firmą i uzyskał pomoc prawną. Sąd wyznaczył rozprawę w sprawie pana Wojtka po 5 miesiącach od jej wniesienia. Po spotkaniu w Kancelarii, na którym przygotowaliśmy sprawę, udaliśmy się z panem Wojtkiem do sądu. Podczas posiedzenia sędzia wysłuchał uważnie wszystkich zarzutów zgłaszanych przez naszego klienta i przyznał, że zgłaszane do holenderskiego kontrahenta reklamacje nie były traktowane dość poważnie. Sędzia pouczył strony, by zawarły ugodę. Jednocześnie wyraził swoją opinię w kilku kluczowych dla sprawy kwestiach, co pomogło stronom dojść do porozumienia. Obie strony zostały usatysfakcjonowane polubownym rozwiązaniem sporu, zaś pan Wojtek był zadowolony, że sędzia potraktował poważnie jego zarzuty. Jeśli potrzebujecie Państwo dodatkowych informacji o naszych usługach prawnych w Holandii, prosimy o kontakt pod wskazanym adresem lub przez jedną z Kancelarii należących do IURIS LINK.

HEIJLTJES ADVOCATEN Postbus 1392 6501 BJ NIJMEGEN tel.: 0031 24 3222255 fax: 0031 24 3227751 e-mail: [email protected]

Schirp, Schmidt-Morsbach, Cannawurf & Perpelitz Kancelaria Schirp, Schmidt-Morsbach & Collegen powstała w 2002 roku z połączenia Kancelarii Cannawurf & Perpelitz, która posiada od 1994 r. biuro w Berlinie, oraz Kancelarii Schirp & Apel. Dzięki fuzji w kancelarii pracują obecnie pod jednym dachem specjaliści różnych dziedzin prawa, w szczególności

NIEMCY

prawa budowlanego, handlowego, nieruchomości, lokat kapitału, prawa podatkowego, upadłościowego oraz prawa pracy. Kancelaria posiada dział zajmujący się obsługą klientów z krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Punkt ciężkości położony jest na obsługę kooperujących ze

Berg Pahl und Kollegen

możliwość zapoznania się z postanowieniami polskiego i niemieckiego porządku prawnego. Publikacje współpracowników dotyczące obydwu porządków prawnych ukazują się w polskiej i niemieckiej prasie fachowej. W ubiegłym roku doszło do wydania wraz z partnerami dwujęzycznej książki „Wzory umów z zakresu polskiego i niemieckiego prawa budowlanego“.

SCHIRP SCHMIDT-MORSBACH CANNAWURF & PERPELITZ dr Wolfgang Schirp, mgr Monika Jaschinska, (jęz. polski, niemiecki, angielski, francuski, hiszpański i rosyjski)

Wielandstrasse 18 D-10629 BERLIN GERMANY tel.: 0049 30 327 617 19 fax: 0049 30 327 617 40 e-mail: [email protected] http://www.s-sm.de

NIEMCY

Kancelaria Berg Pahl und Kollegen ma swoją siedzibę w historycznym Starym Mieście Münster w Westfalii, obok katedry, starego ratusza oraz Muzeum Picassa. W Kancelarii pracuje czterech adwokatów i dwóch księgowych. Mecenas Pahl specjalizuje się w prawie pracy, prawie handlowym, prawie konkurencji i prawie komputerowym, posiada również specjalistyczną wiedzę w „prawie koni”, a więc wszystkich kwestiach prawnych, które odnoszą się do koni. Mecenas Berg specjalizuje się w prawie ubezpieczeń społecznych, prawie administracyjnym oraz budowlanym. Mecenas Grohmann specjalizuje się w prawie karnym oraz rodzinnym. Mecenas Schling specjalizuje się w prawie drogowym, prawie spółek oraz prawie bankowym. Naszym celem jest uniknięcie drogich i czasochłonnych procesów poprzez udzielenie doskonałej porady prawnej w możliwie najwcześniejszym stadium. Współpracując z księgowymi Bischop & Bischop znajdujemy najlepsze rozwiązania dla pełnej gamy

problemów gospodarczych, z jakimi stykają się nasi klienci. Korespondujemy w językach angielskim, niemieckim, francuskim, polskim i rumuńskim, używając nowoczesnych środków komunikacji. Dodatkową informację znajdziecie Państwo na naszej stronie www.web55065.de, dostępnej również w języku polskim.

BERG PAHL UND KOLLEGEN Königsstrasse 22/23 48143 Münster GERMANY tel.: 0049 251 550 65 fax: 0049 251 484 23 90 e-mail: [email protected] http://www.web55065.de

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

sobą polskich i niemieckich podmiotów gospodarczych. Kancelaria zajmuje się m.in. zakładaniem spółek, sprawami związanymi z nabywaniem, używaniem i obciążaniem nieruchomości. Ponadto przygotowujemy umowy dotyczące różnorakich form współpracy między firmami oraz zajmujemy się dochodzeniem należności przed niemieckimi sądami powszechnymi i polubownymi oraz sądami międzynarodowymi, w tym przed Międzynarodowym Sądem Arbitrażowym w Paryżu. Adwokat dr Schirp jest superarbitrem Stałego Sądu Polubownego przy Wielkopolskiej Izbie Gospodarczej w Poznaniu. W ramach współpracy z Polsko – Niemieckim Towarzystwem Wspierania Gospodarki S.A. kancelaria przygotowała m.in. blok seminaryjny na temat niemieckiego prawa gospodarczego przeznaczony dla polskich przedsiębiorców. Seminaria prowadzone były m.in. w Kaliszu, Poznaniu, Wrocławiu i Opolu. Ponadto kancelaria organizowała we własnym zakresie, a także przy udziale organizacji Unii Europejskiej, spotkania polskich i niemieckich przedsiębiorców, oferując przy tej okazji

27

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

Kancelaria Prawnicza „Prokurent” s.c. M. Kmieciak G. Choina J. Rostafiński

28

Kancelaria prawnicza „PROKURENT” s.c. ukierunkowana jest na obsługę prawną podmiotów gospodarczych. Usługi Kancelarii sprowadzają się w szczególności do: • wykonywania kompleksowego doradztwa prawnego na potrzeby bieżące podmiotów gospodarczych, jak również na potrzeby komercjalizacji i prywatyzacji oraz restrukturyzacji kapitałowej firm, • wprowadzania spółek na rynek kapitałowy, w tym sporządzania audytów prawnych dla potrzeb prospektów emisyjnych, postępowania przed Komisją Papierów Wartościowych i Giełd oraz Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., • regulowania stanów prawnych nieruchomości oraz kompleksowej obsługi transakcji obrotu i gospodarki nieruchomościami w tym lokali, • obsługi krajowych i międzynarodowych kontraktów handlowych, • wykonywaniu zastępstwa procesowego przed sądami w tym w postępowaniu arbitrażowymi i administracyjnym. Od 1989 roku Kancelaria skupia w swoim gronie partnerów o wieloletnim doświadczeniu i ugruntowanej wiedzy w zakresie prawa cywilnego, gospodarczego, w tym handlowego oraz administracyjnego. Wspólnikami Kancelarii są: Marta Kmieciak - adwokat - radca prawny, były sędzia Sądu Najwyższego oraz główny specjalista ds. legislacji w Ministerstwie Sprawiedliwości. Zajmuje się doradztwem prawnym w zakresie prywatyzacji i restrukturyzacji przedsiębiorstw oraz wprowadzania akcji spółek do obrotu publicznego. Posiada rozległe i wieloletnie doświadczenia w zakresie prowadzenia przekształceń i fuzji spółek prawa handlowego.

Kancelaria Notarialna Małgorzata Z. Król Kancelaria powstała w 1995 r. Zapewnia obsługę notarialną we wszystkich dziedzinach prawa, w szczególności w zakresie prawa cywilnego, rodzinnego, gospodarczego i handlowego. Kancelaria dysponuje nowoczesną infrastrukturą techniczną i jako jedna z niewielu w kraju prowadzi księgi notarialne w formie elektronicznej. Notariusz Małgorzata Z. Król jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.

WARSZAWA Grzegorz Choina - adwokat - radca prawny, były sędzia sądów powszechnych oraz główny specjalista m.in. ds. legislacji w Ministerstwie Sprawiedliwości. Specjalizuje się w prawie gospodarczym, w szczególności handlowym, upadłościowym i naprawczym; autor wielu analiz prawnych. Jan Rostafiński - adwokat - radca prawny, były sędzia, współpracownik Ministra Sprawiedliwości. Specjalizuje się w prawie cywilnym, gospodarczym i spółdzielczym oraz w sprawach związanych z nieruchomościami i lokalami. Z racji doświadczenia zawodowego jest również specjalistą z zakresu prawa procesowego cywilnego, reprezentuje podmioty gospodarcze w postępowaniach sądowych i arbitrażowych. Partnerzy Kancelarii współpracują z zespołem profesjonalnych prawników, adwokatów, radców prawnych oraz doradców podatkowych. W zakresie prac wykraczających poza bieżące zagadnienia prawne oraz ekonomiczne Kancelaria korzysta z doradztwa biegłych księgowych oraz uniwersyteckich prawników i ekonomistów. Prowadzimy obsługę prawną również w języku: angielskim i włoskim. KANCELARIA PRAWNICZA „PROKURENT” S.C. M. KMIECIAK G. CHOINA J. ROSTAFIŃSKI ul. Wiktorska 67 lok. 6 02-582 Warszawa tel.: (0048) 22 854 06 57, 854 06 58, 646 07 96 fax: (0048) 22 646 07 95 e-mail: [email protected] http://www.prokurent.com

ŁÓDŹ

KANCELARIA NOTARIALNA MAŁGORZATA Z. KRÓL ul. Żwirki 19 90-539 Łódź tel.: (0048) 42 636 66 77 fax: (0048) 42 636 97 97 e-mail: [email protected]

Kancelaria Adwokacka Szczepaniak, Derdzikowski, Szczepaniak s.c.

się z naszymi klientami zagranicznymi w języku angielskim, niemieckim i rosyjskim. Nasza firma jest aktywnym członkiem Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej. W grudniu 2004 roku w łódzkim rankingu kancelarii i firm prawniczych przeprowadzonym przez „Rzeczpospolitą” nasza kancelaria zdobyła tytuł lidera usług prawnych w dziedzinie spory sądowe: cywilne i gospodarcze. Kancelaria jest wyposażona w nowoczesną infrastrukturę techniczną.

KANCELARIA ADWOKACKA SZCZEPANIAK, DERDZIKOWSKI, SZCZEPANIAK S.C. ul. Piotrkowska 65 90-422 Łódź tel.: (0048) 42 632 52 25, 630 54 54 fax: (0048) 42 632 51 11 e-mail: [email protected]

Kancelaria Radcy Prawnego Zygmunt Wieszczek

ŁÓDŹ

Prowadzący Kancelarię posiada wiedzę, umiejętności praktyczne i bogate doświadczenie w zakresie tworzenia, zarządzania, restrukturyzacji i likwidacji różnego rodzaju podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Przez wiele lat samodzielnie zarządzał albo udzielał pomocy organizacyjnej i prawnej w zakresie prowadzenia różnych firm na terenie kraju i za granicą. Kancelaria powstała w listopadzie 2003 roku. W jej działalności wykorzystywana jest wiedza i doświadczenie prowadzącego, jakie zdobył pełniąc w przeszłości różne funkcje menedżerskie w wielu podmiotach gospodarczych i stowarzyszeniach.

• kompleksowe doradztwo prawne i organizacyjne w procesach transformacji własnościowych podmiotów gospodarczych, • sprawowanie bieżącej (stałej i doraźnej) obsługi prawnej spółek prawa handlowego oraz innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz stowarzyszeń, • współpraca z ekspertami w dziedzinie finansów, obsługi kapitału, wycen, windykacji, marketingu i consultingu. Kancelaria ściśle współpracuje z Kancelarią Adwokacką Szczepaniak, Derdzikowski, Szczepaniak s.c. w Łodzi, szczególnie w zakresie prawa gospodarczego.

Profil działania Kancelarii: • analiza i diagnoza stanu organizacyjnego, finansowego i prawnego podmiotów gospodarczych dla celów restrukturyzacji, postępowań naprawczych i upadłościowych, wniosków kredytowych oraz dotyczących pozyskiwania funduszy strukturalnych z Unii Europejskiej,

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO ZYGMUNT WIESZCZEK ul. Piotrkowska 65 90-422 Łódź tel.: (0048) 42 632 52 25, 630 54 54, 632 51 11 e-mail: [email protected]

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

Kancelaria Adwokacka Szczepaniak, Derdzikowski, Szczepaniak s.c. działa na rynku łódzkim od ponad 15 lat i jest jedną z najstarszych prywatnych firm prawniczych w regionie. Wspólnikami kancelarii są: • Jerzy Szczepaniak • Andrzej Derdzikowski • Jarosław Szczepaniak Adwokaci Andrzej Derdzikowski i Jerzy Szczepaniak mają ponad dwudziestoletnie doświadczenie zawodowe i praktykę prawniczą. W kancelarii zatrudnionych jest ośmiu prawników, w tym aplikanci oraz obsługa administracyjna. Działalność Kancelarii nakierowana jest na prowadzenie spraw gospodarczych i obsługę prawną firm. Mamy doświadczenie we współpracy, zarówno stałej jak i doraźnej, z firmami zagranicznymi między innymi z Niemiec, Francji, Holandii, USA. Specjalizujemy się w prawie cywilnym, handlowym, gospodarczym i podatkowym, a także w prawie budowlanym i bankowym. Utrzymujemy ożywione kontakty z kancelariami adwokackimi z innych krajów, w tym z Niemiec, Francji, Holandii, Ukrainy czy Rosji. Komunikujemy

ŁÓDŹ

29

Kancelaria Adwokacka Adwokat Joanna Lange Gutarowicz

SZCZECIN

Kancelaria Adwokacka adwokat Joanny Lange Gutarowicz jest kancelarią indywidualną. Swoją działalność rozpoczęła we wrześniu 1997 r. Adwokat Joanna Lange Gutarowicz jest członkiem składu Sądu Dyscyplinarnego przy Okręgowej Izbie Adwokackiej w Szczecinie. Kancelaria zajmuje się prowadzeniem spraw z zakresu prawa gospodarczego, cywilnego, rodzinnego i karnego. Prowadzi obsługę klientów zagranicznych, w szczególności z Niemiec, na terenie całej Polski. Z podmiotami zagranicznymi współpracuje w języku niemieckim.

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

Kancelaria Radców Prawnych Biel, Poczobut-Odlanicki spółka partnerska

30

KANCELARIA ADWOKACKA, ADW. JOANNA LANGE GUTAROWICZ ul. Bol. Krzywoustego 3 70-244 Szczecin tel.: (0048) 91 434 55 66, 434 55 82 fax: (0048) 91 434 75 08 e-mail: [email protected]

SZCZECIN

Anna Biel ukończyła w 1984 r. Wydział Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Do 1988 roku aplikant, asesor, a następnie sędzia Sądu Rejonowego w Legnicy. Od 1988 roku radca prawny, a także adwokat (nie wykonujący zawodu). Anna Biel jest członkiem zespołu do spraw utworzenia Pekao Bank Hipoteczny S.A. z siedzibą w Szczecinie oraz sędzią Wyższego Sądu Dyscyplinarnego KIRP. Specjalizacja: prawo bankowe, handlowe.

antymonopolowych i postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Jest sędzią Sądu Giełdowego przy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Był także sędzią Sądu Polubownego przy Centralnej Tabeli Ofert S.A. w Warszawie. Specjalizacja kancelarii: prawo gospodarcze ze szczególnym uwzględnieniem prawa bankowego, handlowego, budowlanego, antymonopolowego, papierów wartościowych, windykacja należności.

Sławomir Poczobut-Odlanicki ukończył w 1989 r. Wydział Prawa Uniwersytetu Gdańskiego. W 1991 roku zdał egzamin sędziowski, a w 1993 roku rozpoczął pracę w Departamencie Prawnym Centrali Pomorskiego Banku Kredytowego S.A. Od 1995 roku jest radcą prawnym. Specjalizuje się w szeroko pojętym prawie gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa bankowego, prawa papierów wartościowych, ustaw

KANCELARIA RADCÓW PRAWNYCH BIEL, POCZOBUT-ODLANICKI SPÓŁKA PARTNERSKA ul. Piotra Skargi 23 70-487 Szczecin tel.: (0048) 91 423 92 35, 431 67 (80-88) fax: (0048) 91 431 67 89 e-mail: [email protected]

Kancelaria Prawnicza Nowosielski, Gotkowicz i Wspólnicy s.c.

Nasza Kancelaria pozostaje w ścisłych kontaktach ze znanymi w Polsce specjalistami prawa. Korzystamy z ich doświadczeń i wiedzy w naszej pracy. Usługi wykonywane dla stałych klientów obejmują: 1. opiniowanie i doradztwo prawne, 2. reprezentowanie Klientów we wszystkich działaniach, które mogą wywołać skutki prawne, 3. przygotowywanie projektów pism, 4. negocjacje handlowe z kontrahentami Klientów, 5. reprezentowanie Klientów we wszystkich procedurach prawnych. Oferujemy stałą obsługę lub jednorazowe doradztwo. Wybór zależy od potrzeb i oczekiwań naszych Klientów.

KANCELARIA PRAWNICZA NOWOSIELSKI, GOTKOWICZ I WSPÓLNICY S.C. ul. Targ Drzewny 3/7 80-886 Gdańsk tel.: (0048) 58 346 27 56, 305 29 75 fax: (0048) 58 305 28 55 e-mail: [email protected] http://www.ng.gda.pl

Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Celichowski, Szyndler, Więckowska s.c. Doświadczenie zawodowe prowadzących Kancelarię adwokatów i radców prawnych budowane jest od 1990 roku. Krótki zarys historyczny połączonych od dnia 1 czerwca 2004 r. Kancelarii przedstawia się następująco: Kancelaria Adwokacka Celichowski & Szyndler - prowadzona była dotąd przez adwokatów Wojciecha Celichowskiego i Dariusza Szyndlera oraz radcę prawnego Elżbietę Celichowską . Od 1990 r. do 2002 r. w spółce cywilnej uczestniczył też adwokat Jerzy Pomin, a od stycznia 2002 roku do marca 2004 r. radca prawny dr Maciej Rudnicki. Siedziba Kancelarii mieściła się zawsze w Poznaniu, wcześniej przy ul. Ogrodowej, a od 1 stycznia 2002 roku przy ul. Szkolnej 5/15. Spółka specjalizowała się w obsłudze procesów inwestycyjnych prowadzonych przez podmioty zagraniczne, w tym nabywania nieruchomości przez cudzoziemców oraz procesów reprywatyzacyjnych. Przygotowała procedury i doprowadziła do utworze-

POZNAŃ

nia licznych spółek prawa handlowego. Istotnym zakresem prac była obsługa prawna w zakresie prawa lokalowego. Kancelaria reprezentowała także klientów w znaczących procesach gospodarczych, rodzinnych i karnych. Od 1999 r. poszerzyła profil działania o obsługę prawną w zakresie prawa administracyjnego i prawa pracy. Pozostaje także w stałym kontakcie z Kancelariami Notarialnymi, Biegłymi Rewidentami Księgowymi, Biegłymi Rzeczoznawcami Majątkowymi i Biurami Tłumaczy Przysięgłych. Prowadząca Kancelarię Radcy Prawnego Mariola Więckowska - radca prawny, rozpoczęła pracę w 1990 r. od prowadzenia analiz i diagnoz w procesach prywatyzacji przedsiębiorstw, kierując Działem Prawnym w Biurze Usług Konsultingowych i Obsługi Kapitału sp. z o.o. w Poznaniu. Kancelarię prowadzi od 1992 r. Do 1998 r. jej najważniejszymi przedsięwzięciami było doradztwo prawne dla Centrum Ekspertyz Gospodarczych Fundacji Akademii Ekonomicznej w Poznaniu,

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

Kancelaria Prawnicza Nowosielski, Gotkowicz i Wspólnicy s.c. z siedzibą w Gdańsku, ul. Targ Drzewny 3/7, powstała w 1994 roku. Obecnie w skład Kancelarii wchodzi czworo wspólników: 1. Roman Nowosielski - adwokat, specjalista w zakresie prawa cywilnego, w szczególności dóbr osobistych, reprywatyzacji, autorskiego, prasowego, prawa gospodarczego i administracyjnego, 2. Bogusław Gotkowicz - adwokat, specjalista w zakresie prawa karnego, karnego skarbowego, wykroczeń oraz prawa cywilnego, 3. Bogusław Kosmus - adwokat, specjalista w zakresie prawa cywilnego, prasowego, gospodarczego i karnego - gospodarczego, 4. Halina Gotkowicz-Lipowska - radca prawny, specjalista w zakresie prawa pracy i prawa gospodarczego. Nadto Kancelaria zatrudnia zespół wysoko wykwalifikowanych prawników - aplikantów adwokackich i radcowskich. Zapewniamy obsługę we wszystkich dziedzinach prawa, w szczególności w zakresie prawa cywilnego, gospodarczego, administracyjnego - również w językach: angielskim, niemieckim i francuskim.

GDAŃSK

31

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK 32

trzyletni okres zatrudnienia w Wydziale Restrukturyzacji Departamentu Zarządzania Ryzykiem Wielkopolskiego Banku Kredytowego S.A. w Poznaniu. W tym czasie była także członkiem Rad Nadzorczych znaczących spółek giełdowych oraz przewodniczyła radom wierzycieli w bankowych postępowaniach ugodowych. Ostatnia siedziba Kancelarii mieściła się w Poznaniu, przy ul. Noskowskiego 2. Kancelaria Radcy Prawnego Marioli Więckowskiej wyspecjalizowała się w obsłudze prawnej procesów przekształceń spółek prawa handlowego i fuzji. Sporządza część prawną prospektów emisyjnych dla spółek publicznych oraz emitujących akcje w celu ich debiutu na Giełdzie Papierów Wartościowych. Uczestniczy w procedowaniu przed Komisją Papierów Wartościowych i Giełd. Na bieżąco prowadzi obsługę podmiotów gospodarczych, we wszystkich aspektach działalności. Każda z połączonych Kancelarii ma indywidualne doświadczenie w prowadzeniu negocjacji w obrocie gospodarczym, zawieraniu ugód cywilno-prawnych w procesach restrukturyzacji i oddłużania spółek prawa handlowego oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Adwokat Wojciech Celichowski i radca prawny Mariola Więckowska prowadzą także działalność wykładową w zakresie prawa handlowego. Celem połączenia było stworzenie potencjału, dla możliwie szerokiego zakresu obsługi prawnej przedsięwzięć gospodarczych w kraju i Europie. Łącząc powyższe doświadczenie zawodowe, dysponując potencjałem intelektualnym zespołu naszych pracowników, współpracowników i opiekunów naukowych, utworzyliśmy pięć Departamentów Obsługi Prawnej: • Obsługi kapitału i rozwoju przedsiębiorstw, • Zakładania, przekształcania podmiotów i ich rejestracji, • Prawa procesowego cywilnego, karnego i gospodarczego,

• Prawa pracy, • Prawa administracyjnego. Inne istotne informacje Kancelaria zatrudnia 12 pracowników, w tym 4 aplikantów i 6 praktykantów. Współpracuje na stałe w swojej siedzibie z 4 radcami prawnymi i adwokatami. Zespół do stałej obsługi klientów, łącznie ze wspólnikami liczy 18 prawników i 2 pracowników administracyjnych. Językiem obcym dominującym w obsłudze Klientów jest język francuski i angielski. Możemy również prowadzić sprawy w języku niemieckim i rosyjskim. Dysponujemy powierzchnią lokalową 220 m kw na Poznańskiej Starówce i odpowiednim wyposażeniem technicznym pomieszczeń biurowych. Kancelaria pozostaje w stałej współpracy w ramach Międzynarodowej Sieci Kancelarii Prawniczych Iuris Link i Pragma, dzięki czemu Kancelaria posiada stałych korespondentów w ważniejszych miastach Polski, a nadto we Francji, Niemczech, Hiszpanii, Włoszech, Portugalii, Holandii, Rosji i Ukrainie.

KANCELARIA ADWOKATÓW I RADCÓW PRAWNYCH CELICHOWSKI, SZYNDLER, WIĘCKOWSKA S.C. ul. Szkolna 5/15 61-832 Poznań tel.: (0048) 61 852 32 61, 852 18 15 fax: (0048) 61 852 32 62 e-mail: [email protected] [email protected] [email protected] http://www.kancelaria-csw.pl

Dorota Celichowska, Maciej Celichowski, Wioletta Majchrzak Kancelaria Notarialna spółka cywilna DOROTA CELICHOWSKA, MACIEJ CELICHOWSKI, WIOLETTA MAJCHRZAK KANCELARIA NOTARIALNA SPÓŁKA CYWILNA ul. Szkolna 5/16 61-832 Poznań tel./fax: (0048) 61 851 93 63 e-mail: [email protected] [email protected]

POZNAŃ

Kancelaria Adwokacka Adwokat Elżbieta Nowak

Adwokacka Spółka Partnerska Łuć, Nachmann, Nowakowski i Koksztys Spółka powstała z przekształcenia w 2004 r. Spółki Adwokatów i Radców Prawnych Łuciowie, Nachmann i Koksztys S.C. Spółka ta rozpoczęła działalność w styczniu 2000 r. w trzyosobowym składzie; adwokaci Aurelia Koksztys-Łuć i Bartosz Łuć oraz radca prawny Władysław Koksztys. Rok później do spółki przystąpił adwokat Piotr Nachmann. Po śmierci naszego nieocenionego przyjaciela i wspólnika mecenasa Władysława Koksztysa na rok czasu do spółki przystąpiła adwokat Anna Jechalska, a później adwokat Tomasz Nowakowski. W najbliższym czasie spółka poszerzy skład osobowy o nowego wspólnika we Wrocławiu. Stale współpracujemy z adwokatem Sławomirem Ciemnym w Warszawie. Spółka od początku starała się działać kompleksowo, powierzając poszczególnym wspólnikom specjalizację w różnych dziedzinach prawa. Dzięki temu w ciągu trzech lat uzyskała stabilną pozycję na lokalnym rynku usług prawniczych. Kolejnym krokiem było wyjście poza Jelenią Górę i otwarcie oddziału we Wrocławiu. Aktualnie spółka stale obsługuje kilkanaście różnego rodzaju

Kancelaria Adwokacka Elżbiety Nowak od wielu lat prowadzi obsługę klientów krajowych i zagranicznych, świadcząc pomoc prawną i reprezentując podmioty zagraniczne w polskich spółkach prawa handlowego. Utrzymuje ścisły kontakt z wieloma adwokatami i radcami prawnymi, pracującymi w dużych kancelariach prawniczych polskich i zagranicznych, wymieniając doświadczenia i wiedzę przydatną do rozwiązywania konkretnych problemów prawnych. Nadto w zakresie prac wykraczających poza zagadnienia bieżących zagadnień prawnych i ekonomicznych, Kancelaria korzysta z doradztwa biegłych księgowych, ekonomistów, a w przypadkach obligatoryjnego udziału, także z usług współpracujących z kancelarią tłumaczy przysięgłych języka angielskiego, niemieckiego oraz rosyjskiego.

KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT ELŻBIETA NOWAK ul. Zwycięstwa 147/4 75-604 Koszalin tel./fax: (0048) 94 346 20 46 e-mail: [email protected] [email protected]

JELENIA GÓRA, WROCŁAW podmiotów między innymi gminę, niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, dealera samochodów, miejski zakład wodociągów oraz cały szereg spółek prawa handlowego różnych specjalności. Spółka uczestniczyła w nowatorskich projektach przekształceniowych, między innymi w jednej z pierwszych w Polsce całkowitej prywatyzacji publicznego szpitala. Partnerzy spółki indywidualnie prowadzą sprawy ze wszystkich dziedzin prawa starając się jednak specjalizować w wybranych zagadnieniach. Położenie Jeleniej Góry na styku trzech granic sprzyja również aktywności w zakresie szeroko rozumianej pomocy prawnej świadczonej obcokrajowcom. Dzięki oddziałowi we Wrocławiu spółka ma pełne zabezpieczenie w dostępie do Sądu Apelacyjnego oraz KRS. Spółka posiada komfortowe zaplecze lokalowe i techniczne. Od stycznia 2005 r. siedziba spółki została przeniesiona do nowo zakupionego lokalu wyposażonego w sieć komputerową, dostęp do systemu informacji prawnej oraz pełny dostęp internetowy. W nowym lokalu dostępne są dwie sale konferencyjne, dzięki którym poprawił się komfort przyjmowania klientów.

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK

Kancelaria Adwokacka Elżbiety Nowak aktywnie działa od grudnia 1990 r., jako jedna z pierwszych prywatnych kancelarii w Koszalinie. W ramach powiązań rodzinnych ściśle współpracuje z Kancelarią Adwokacką Dominika Maciołka (ojca) oraz Kancelarią Adwokacką Andrzeja Nowaka (męża). Kancelaria adwokat Elżbiety Nowak zajmuje się sprawami cywilnymi, gospodarczymi, obsługą spółek prawa handlowego w zakresie prowadzonej przez nie działalności, zagadnieniami prawa europejskiego, a także sprawami karnymi oraz rodzinnymi. Adwokat Dominik Maciołek posiada długoletnią praktykę w zakresie spraw cywilnych, administracyjnych oraz karnych. Adwokat Andrzej Nowak prowadzi sprawy z zakresu prawa gospodarczego i karnego (w szczególności sprawy karne gospodarcze) oraz handlowego. Jest on autorem jednego z pierwszych komentarzy do Kodeksu Handlowego (Polski Dom Wydawniczy „Ławica” Warszawa/Poznań 1992). Rodzinna współpraca pozwala na kompleksową obsługę klientów krajowych i zagranicznych (adwokat Elżbieta Nowak – język angielski, rosyjski, adwokat Dominik Maciołek – język niemiecki, adwokat Andrzej Nowak – język rosyjski), zapewniając obsługę we wszystkich wskazanych dziedzinach prawa.

KOSZALIN

33

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW IURIS LINK 34

PARTNERZY • Aurelia Koksztys-Łuć Adwokat, Jelenia Góra Studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim ukończyła w 1994 r. pracą magisterską w zakresie prawa handlowego pod kierunkiem profesora Józefa Frąckowiaka: „Europejska spółka akcyjna na tle rozwiązań polskich, niemieckich i angielskich”. W trakcie studiów przebywała pół roku na stypendium fundowanym przez DAAD w Niemczech zbierając materiały do pracy magisterskiej. W latach 1994 –1996 odbywała aplikację sądową w Sądzie Okręgowym w Jeleniej Górze. Następnie w latach 1996-1999 odbyła aplikację adwokacką w Spółce Adwokackiej BGJ w Jeleniej Górze zakończoną egzaminem z wynikiem bardzo dobrym. W 2003 r. ukończyła studia podyplomowe na Uniwersytecie Wrocławskim w zakresie prawa europejskiego. Praktykę adwokacką rozpoczęła w styczniu 2000 r. jako wspólnik założyciel. Specjalizuje się w kompleksowej obsłudze podmiotów gospodarczych, w szczególności spółek z udziałem podmiotów niemieckojęzycznych. Od 2004 r. została wpisana na listę adwokatów niemieckojęzycznych polecanych przez konsulat niemiecki i austriacki. Dodatkowo specjalizuje się w sprawach cywilnych oraz rodzinnych. • Bartosz Łuć Adwokat, Jelenia Góra Studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim ukończył w 1994 r. pracą magisterską w zakresie prawa finansowego pod kierunkiem profesor Krystyny Sawickiej: „Polski podatek od towarów i usług na tle rozwiązań europejskich”. W trakcie studiów przebywał pół roku na stypendium fundowanym przez DAAD w Niemczech zbierając materiały do pracy magisterskiej. W latach 1994 –1996 odbywał aplikację sądową w Sądzie Okręgowym w Jeleniej Górze. Następnie w latach 1996-1999 odbył aplikację adwokacką w Spółce Adwokackiej BGJ w Jeleniej Górze zakończoną egzaminem z wynikiem bardzo dobrym. W 2003 r. ukończył studia podyplomowe na Uniwersytecie Wrocławskim w zakresie prawa europejskiego. Praktykę adwokacką rozpoczął w styczniu 2000 r. jako wspólnik założyciel. Specjalizuje się w sprawach cywilnych odszkodowawczych oraz karnych związanych z dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych. Dodatkowo prowadzi sprawy administracyjne. • Piotr Nachmann Adwokat, Jelenia Góra Studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim ukończył w 1995 r. pracą magisterską w zakresie prawa pracy pod kierunkiem profesora Herberta Szurgacza: „Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy”. W czasie studiów prawniczych praktykował w Kancelarii

Adwokackiej Consensus we Wrocławiu. W latach 19962000 odbył aplikację adwokacką w Spółce Adwokackiej B&B w Kamiennej Górze i Wałbrzychu zakończoną egzaminem z wynikiem bardzo dobrym. Równolegle w latach 1995-1998 pracował naukowo na Uniwersytecie Wrocławskim (publikacje m.in.: „Pojęcie i rodzaje klauzul konkurencyjnych”, Praca i zabezpieczenie społeczne, 1997/1/18, „Instytucja zakazu konkurencji w prawie polskim” Monitor Prawniczy 1996/10/363). W 2003 r. ukończył studia podyplomowe na Uniwersytecie Wrocławskim w zakresie prawa europejskiego. Praktykę adwokacką rozpoczął w 2001 r. Specjalizuje się w kompleksowej obsłudze podmiotów gospodarczych oraz w sprawach karnych - gospodarczych. Dodatkowo prowadzi sprawy cywilne i pracownicze. • Tomasz Nowakowski Adwokat, Wrocław Studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim ukończył w 1998 r. pracą magisterską w zakresie prawa międzynarodowego pod kierunkiem profesora Jana Kolasy: „Orzeczenie wstępne Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich”. W latach 1998-2002 odbył aplikację adwokacką w Kancelarii Adwokackiej Adwokata Bogdana Marii Herdacha w Wałbrzychu. Praktykę adwokacką rozpoczął w 2002 r. Od 2004 r. jest partnerem spółki. Biegle włada językiem angielskim oraz językiem niemieckim w stopniu podstawowym. Reprezentuje spółkę we Wrocławiu. Specjalizuje się w sprawach cywilnych – odszkodowania i sprawy ubezpieczeniowe. Ponadto zajmuje się obsługą podmiotów gospodarczych.

ADWOKACKA SPÓŁKA PARTNERSKA ŁUĆ, NACHMANN, NOWAKOWSKI I KOKSZTYS Siedziba: ul. Grottera 12/1/2 58-500 Jelenia Góra tel./fax: (0048) 75 75 356 30/40 e-mail: [email protected] http://www.adwokaci-online.pl Oddział: Plac Muzealny 10/3 50-035 Wrocław tel./fax: (0048) 71 78 48 012 Stała współpraca: Adw. Sławomir Ciemny Warszawa tel./fax: (0048) 22 828 76 42/43

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW PRAGMA

www.pragma-eu.com WŁOCHY

Wszechstronność i szeroki zakres doradztwa to główne cele grupy Interconsulting, grupy wykwalifikowanych profesjonalistów, którzy prowadzą działalność na płaszczyźnie doradztwa handlowego. Założona w 1988 roku, jest teraz obecna w wielu miastach włoskich i współpracując z wieloma podmiotami z krajów UE i USA, ale również z krajów rozwijających się. Interconsulting stworzył sieć zdolną do: • Specjalistycznego i pełnego doradztwa • Zapewnienia standardów pracy stworzonych przez samo Stowarzyszenie • Wydawania wspólnych dokumentów i tworzenia struktur informacyjnych • Utrzymywanie partnerskich stosunków z klientami • Równania się z większymi organizacjami, jak międzynarodowe korporacje prawne Wraz z rozwojem i ciągłą zmianą kontekstu narodowego i międzynarodowego potrzeba pełnego zakresu usług staje się z każdym dniem bardziej nagląca: tylko firmy, które posiadają wiedzę, informacje i dostępne struktury prawne, ale również wysoce profesjonalne zdolności mogą taki zakres zapewnić. Interconsulting jest także jedną z tych organizacji, która przykłada najwyższą wagę do systemu szkoleń i podnoszenia kwalifikacji współpracowników.

Traktujemy z taką samą dbałością i zapałem zarówno międzynarodowe grupy i spółki akcyjne, jak i małe i średnie przedsiębiorstwa oraz podmioty prywatne. Każdy klient jest dla nas wyjątkowy i zasługuje na naszą uwagę i profesjonalizm niezależnie od osiąganego dochodu. Zawsze staramy się poznać dogłębnie interesy naszych klientów w celu wskazania najlepszych rozwiązań, stworzonych dla ich indywidualnych potrzeb. Z tego powodu nasi klienci starają się zaangażować nas w swoją działalność tak dalece jak to możliwe, traktują nas jako partnera i pozostają z nami.

INTERCONSULTING STUDIO ASSOCIATO Via Cordusio, 2 20123 MILAN ITALY tel.: +39 02 863 31 11 fax: +39 02 890 135 55 e-mail: [email protected] http://www.interconsulting.mi.it

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW PRAGMA

Interconsulting Studio Associato

35

PREZENTACJA KANCEL ARII PRAWNICZYCH CZŁONKÓW PRAGMA

Cecília Caria Mendes Advogados

36

PORTUGALIA

Cecília Caria Mendes otworzyła pierwszą praktykę w Lizbonie, w Portugalii w 1989 r., a następnie w Porto w 1992 r. Dzisiaj jej zespół liczy 15 prawników. Zajmuje się w szczególności: • Prawem administracyjnym • Arbitrażem • Audytem, w tym podatkowym • Doradztwem w dziedzinie pożyczek krajowych i unijnych • Doradztwem z zakresu międzynarodowego i europejskiego prawa pracy • Przekształceniami spółek • Prawem celnym • Własnością intelektualną, w tym znakami towarowymi • Prawem spółek • Krajowym i międzynarodowym prawem podatkowym • Doradztwem prawnym i podatkowym • Prowadzeniem sporów sądowych i reprezentacją prawną • Prowadzeniem negocjacji, zawieraniem umów i prawem handlowym • Obsługą podmiotów non-profit • Prawem karnym • Prawem rzeczowym • Reprezentacją przed instytucjami EOG

• Strategiami krajowego i międzynarodowego rozwoju (także przez Internet) • Prawem spadkowym

CECÍLIA CARIA MENDES ADVOGADOS Av. Estados Unidos da América, 110’B 1700-179 LISBOA PORTUGAL tel.: +351 21 780 34 50 /1/2 fax: +351 21 780 34 53 e-mail: [email protected] Rua Antero de Quental, Edificio Europa, Sala 213 – Freixieiro 4455-586 PERAFITA – PORTO PORTUGAL tel.: +351 22 996 71 28 fax: +351 22 996 71 34 National House, 60, 66 Wardour Street LONDON WIV 3 HP ENGLAND tel.: +44171 439 39 61 fax: +44171 734 24 79

l u t y

2 0 0 5

IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK IURIS LINK DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO DLA KLIENTÓW KANCELARII ADWOKACKICH IURIS LINK