Liderlik

Röportaj İbrahim YARIŞ

Kişisel Gelişim Uzmanı Sıtkı Aslanhan:

“L İDERLİK DÜNYADAKİ DİĞER ROLLERDEN BİRİDİR” 60

Temmuz 2008

Lider ne demektir? İngilizce’den dilimize geçen “lider” sözcüğü, bir kuruluşun en üst düzeyde yönetimiyle görevli önder veya şef demektir.

Liderlik nedir, kim liderdir? Şöyle söyleyelim; lider hem doğru iş yapar, hem de yaptığı işi doğru yapar. Bütün liderler pozitif insanlardır. Hayatlarında karamsarlık yoktur, gerçekçilik vardır.

İnsanlar niçin bir lidere ihtiyaç duyarlar? İnsanlar yaşamak için, üretmek için öyle veya böyle grup halinde hareket etmeye mecburdur. Bu durumda da bir lidere ihtiyaç duyarlar. İşlerin daha düzgün ve planlı bir şekilde yürüyebilmesi, zamanın verimli kullanılması ve bütün fikirlerin dağılmadan düzgün yönetilmesi, sıralamasının ve zamanlamanın doğru yapılması için lider gereklidir.

Liderleri diğer insanlardan ayıran en temel özellik nedir? Lider diğer insanları yönlendiren, onları bir amaç etrafında toplayan kişidir. Lider sürece hakim olur, planlayarak uygulamaya koyar. Örneğin tekstil firması olan ilkokul mezunu bir iş adamı, eğer son teknoloji ürünü olan bir makine alabiliyorsa vizyon sahibidir. Kendisini ve firmasını geleceğe göre

biçimlendirmiştir. Bakın şunu açık bir şekilde ifade etmekte yarar var: Stratejik düşünen liderler hiçbir zaman yok olmazlar. Lider diğer insanların görmediğini görebilen, uygulayabilen ve uygulatabilendir. Sadece görmek yetmeyebilir. Harekete geçmek ve ikna ederek harekete geçirmek de liderliğin önemli unsurlarından biridir. Peygamber Efendimiz başta olmak üzere bütün veli zatlar inandıkları doğruya insanları ikna ederek çekmişlerdir. Ve hepsi tutarlıdır. Sözleri başka, eylemleri başka değildir.

bir aile şirketinin ortaklarının arası bozulduğunda firmayı dağıtmadan götüren liderin durumu da farklıdır. Zor koşullara hâkim olmak da liderliğin temel unsurlarındandır.

Lider, “Aynı zamanda hem yöneten hem de yönetilen kişidir” derler… Evet, kesinlikle liderlerin çabuk öğrenme mecburiyeti vardır. O zemin ve sorun için gerek-

Liderlik öğrenilebilir mi? Evet, liderlik öğrenilebilecek bir süreçtir. Liderlik öğretilemez ama öğrenilebilir. Liderlik ancak sergilenebilir. Bir liderin ölmesi fikirlerinin kaybolacağı anlamına gelmiyor. Shakespaere’nin Julius Caeser oyununda Brutus şöyle der: “Ah, ne olurdu, Caeser’in canına kıymadan Caeser’in düşüncelerini al aşağı edebilseydik...”

Niçin öğretilemez? Çünkü her liderin şartları kendine özgüdür. Fatih Sultan Mehmet ile oğlu İkinci Beyazıt birbirinden farklıydı. Milyon dolarlarca borcu olan firmanın lideri ile yatırım için milyonlarca doları olan lider aynı mıdır? Başka bir örnek verelim; kurumsallaşmasını tamamlamış ve her şeyi ile mükemmel

Sıtkı Aslanhan Kimdir? 1976 yılında Malatya’da doğdu. Lise çağlarından itibaren kişisel gelişim ve destekleyici eğitim alanında çalışıyor. İlahiyat eğitimi aldı. Halen psikoloji disiplininde akademik çalışmaları devam ediyor. “ Hayata Gülümse” adlı bir kitabı var. Yaklaşık on yıldır, Türkiye’de ve dünyanın çeşitli ülkelerinde konferanslar veriyor. Akra Fm ve Radyo 7’de program yapıyor.

61

li çözümü bulur. Bunun için de kendini ifade edebilmek, içindeki sese kulak vermek, doğru kimselerin tavsiyelerini dinlemek zorundadır. Lider kendine hiçbir zaman yalan söylemez. Kendi günah ve sevaplarını söylemekten asla çekinmez. Çünkü bilir ki, gerçekle yüzleşmek en büyük sermayedir.

Lider ile yönetici arasında ne fark vardır? Lider koşullara, zamana hakim olur, diğer yöneticiler teslim olur.Yönetici stotükoyu kabul eder, lider ise yenilikçidir.

Korku ve hatalar ilahî bir fırsattır Lider gerçekle yüzleşebilendir değil mi? Evet, liderler korkularıyla hatalarını enerjiye dönüştürebilirler. Örneğin, karanlık korkusu Edison’a ampülü icad ettirmiştir. Liderler, hatalar ve yanlış adımların da vizyonlarını gerçekleştirmek için gerekli adımlar olduğunu en iyi bilenlerdir. Gerçekten hatalar yeni bilgiler öğrenmemiz için sunulmuş ilahî fırsatlardır. Liderler de hataları böyle görürler. Şayet bu hatalardan dolayı para kaybına uğruyorsa bunu da eğitim masrafı olarak görmelidir. Örneğin, dünyanın en zengin adamı Bill Gates’in elemanlarına çok büyük değer verdiğini ve hissedar yapmaya özen gösterdiğini biliyoruz. Gates’in işten ayrılan eleman-

62

Temmuz 2008

ların mutlaka gerekçelerini öğrendiği söylenir.

Liderler tek başına hareket etmezler, bunun için nasıl davranmaları gerekir? Bakın bu sorunuza çarpıcı bir örnek vereyim: Büyük İskender, ordusuyla çölden geçmek üzereyken su stoklarının tükendiği bir zamanda kendisine ikram edilen suyu içmeyerek, “Siz susuzluktan kıvranırken ben bu suyu içmem” demiş ve büyük bir motivasyon sağlamıştır. Bunun karşılığında ordusunu fedakarlık için hazır hale getirmiştir. Liderler insanları çekmeyi, onları harekete geçirmeyi çok iyi bilirler. Bu işin ustasıdırlar. İnsanları çok iyi tanırlar. Ayrıca, insanlara karşı merhametli olmayan, nezaket ve zarafet sahibi olmayan kişi de lider olamamıştır. Lider, tolerans sahibi, esnek davranan ve zaman tanıyan bir yapıya sahip olmalıdır.

Büyük liderlerin özellikleri nelerdir? Liderlik üzerine çok araştırma yapılmış ve büyük liderlerin dört özelliği tespit edilmiştir. Zayıf yanlarını açığa vurmaları, uygun zamanlamayı ve hareket tarzını kestirmede büyük ölçüde sezgiye dayanmaları ve çalışanlarına katı empati (kendini onun yerine koyma) ile yönetmeleri. Bir de farklılıklarından yararlanmaları…

Hazreti Ömer iki odalı bir evde yaşadı Liderler özgün bir kişilik yapısına da sahiptirler değil mi? Tabi ki, mutlaka özgün kişilikleri de vardır. Bilgisiyle, ahlakıyla, karakteri ve ilgi alanları ile özgün olmalıdırlar aynı zamanda. Ama bu kendi doğal seyrinde olmalıdır. Farklı görünmek budalalık yapmayı gerektirmez. Çok sade davranışlar da lideri özgün kılar. Örneğin Hazreti Ömer, beş milyon kilometrekarelik bir ülkenin başkanıyken kendi çağındaki krallardan farklı olarak Medine’nin bir mahallesinde iki odalı bir evde yaşıyordu. Hizmetçi ve kölelerle birlikte yemek yiyordu. Öğlen uykusunu yalnız başına ve bir ağacın gölgesinde toprak üzerinde yapıyordu.

Son söz olarak ne söylemek istersiniz? Liderlik öğrenilebilecek bir süreçtir. Liderlik kumaşı olanlar da işe yarar bu özellikler. Eğer kişide bu kumaş yoksa söz konusu vasıflar hiçbir işe yarayamayacağı gibi işi büsbütün berbat eder. Altı milyar insanın lider olması gerekli değildir. Böyle bir şekilde dünya hareket edemez zaten. Bir fabrikada patron da önemlidir, şef de, kalfa da usta da, çaycı da. Dünyadaki bütün roller gerekli ve önemlidir. Liderlik de bu rollerden biridir.

GİDEN GELMEZ Aşk derdiyle yansa bu can; Gülşen olur iki cihân!.. Şerh etmeğe kalksa lisan; Koca devrân, almaz olur!.. Geçtim bu gam diyârından; Hayat yüklü baharından!.. Âb-ı hayat pınarından; İçip kanan ölmez olur!.. Ne güzeldir senden gelen; Varda yokta hikmet bulan!.. Bu âlemden ibret alan; Ezel, ebet solmaz olur!.. Mecnûn ile birdir adım; Kerem eyle yandı odum!.. Riyâzette her maksûdum; Menzil, makam bilmez olur!.. Ben’dir, bana ben’lik veren; Heva eken, heves deren!.. Hâl içinde hâla giren; Ağlar ağlar gülmez olur!.. Ehl-i irfân anlar sözü; Ezel tütmüş gönül közü!.. Özden geçmiş aşkın izi; Bulan geri gelmez olur!..

Rıfat ARAZ

63