Lhadi Bella_awal D Usefru

  • Uploaded by: Samir ARKAM
  • 0
  • 0
  • May 2020
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Lhadi Bella_awal D Usefru as PDF for free.

More details

  • Words: 6,368
  • Pages: 71
El Hadi BELLA

Awal d usefru

Asqamu Unnig n Timmuz$a 2007

Awal d usefru

TAZWART Ad tettedduv, ad tedewwirev, ad tiliv wissen $ef wacu i tettxemmimev. Ad temmagrev tam$art tesnev-tt. Ad tmesteqsim, deg tmeslayt-is ad s-d-tebru i usefru-agi : Wellah ur tt-ncudd ur tt-nefsi Ay ul tthenni Eçç lmektub teqqimev Ad tt-steqsiv $ef bab n usefru-nni i d-tenna. Ad k-tini : - D agla n Dda Lâarbi n Menûur. Ad s-tiniv : - Deg wanisi-t Dda Lâerbi-ayi ? - Deg wanisi-t ?….D mmi-s n taddart-ik ! Ad k-turar deg uqerruy-ik. Ad s-teqqarev deg wul-ik : “Amek ara ssne$ Äantara, Imru al Qays i iâacen deg lqern wis setta ; i ibeâden $ef umkan deg ized$e$ s 4000 km; amek ara ssne$ Livius Andronicus, amedyaz n rrum i iâacen sin leqrun qbel ad d-ilal Sidna Äisa, ur tessne$ ara Dda Lâerbi, axxam-is d wexxam-nne$ gar-asen 100 lmitrat “akka deg tegnewt” !?”. Ad tutev, ad tkerbev ad d-tessaliv kra isefra nivnin, ur tettawvev ara $er leb$i-k. Axaîer widak akk i ten-yemmalen, cfan fell-asen, yiwen seg-sen ur d-yeqqim. A k-d-yennernu yiwen n lexber : maççi siwa Dda Lâabi kan i illan…Illa yiwen qqaren-as Dda Maêmud Uâacur - n telmatt - taddart-is tettqabal tin n Dda Lâerbi. Keçç, txeddmev kan ayen i mi tessenv d wayen i mi tzemrev : Astilu d iccer n lka$ev deg loib, awqet i tesliv i wawal a t-id-tjerrdev; ma tesliv i lemtel a t-id-taruv ; ma d ­6­

Awal d usefru

asefru a t-id-tektebv. Akka, ass d awal ass d asefru, almi i tessuliv “awal d usefru”. Mi tunagev ad tfehmev, tufiv zi$en, qbel ad ssnen leonas tira, deg usefru i teffren amezruy-nsen ; Asefru d lfenn n wawal yessibnin-it win ara t-yemlen, yessibnin-it win ara s-yeslen. Deg usefru i îîeîent tmeslayin n ddunit bac i dgmant almi i d-u$ent akk timura.

­7­

Aêric amezwaru Isefra $ef ddunit

Awal d usefru

01 Ay asmi i d-usi$ $er werbib Tamurt ur iyi-teâjib Ayen i d-yusan d lâali-t Ëki$ i win yellan d aêbib Meskud nettjerrib Maççi nemmal-it Ten$a-yi lkeyya n werbib Ur s-ufi$ îîbib Siwa ilili d tleggit 02 A win yufan taweqqayt n rraj Ad yesâu lkuraj A tt-isu ad yeddu leâmer-is Fehme$ baba deg lêedyaj Mi ibeddel zzwaj D arbib-is maççi d mmi-s 03 èéi$ ççina deg uftis I iâlay yixef-is Ëedd ur yezmir a tt-yali Rri$-as targa s lqis Ad isu uéar-is Ad iyi-tesserwu lebnani

­ 10 ­

Awal d usefru

Asmi i d-yewweî nnfeâ-is Yekkes-iyi-tt bab-is Nekk eâecca$ d aéawali 04 Aql-i am ijider ameréu Iêeslen deg uzezzu Iâebbed imeîîi d leâyaî Asmi i illa Ifer itthuzu Saâttin izegger agemmaî Rebbi ittâuzzu ittdullu Ifeqqer i$ennu Lbaz neqben-t yuzaî 05 Aql-i deg lêebs ameqran Lbeqq, ikurdan Lkarîa-w ur tban sani Mi iyi-d-wwin sebâa inagan S ééur i d-usan Kul tamdint ccehden fell-i S Rebbi i ttgallan A sidi lêekkam D wayi i d aêraymi

­ 11 ­

Awal d usefru

061 Mi lli$ d Meêmud uÄacur Mmuge$ d acercur Qqle$ d bu dehcur Ssuli$-d tajnant ubakur A tt-izzenz Äli bu qendur Wa a tt-isu d ccrab deg bilkur 07 D lêeqq-ik ay aéiîuî Deg lâecc-ik ad tezhuî ad ternuî Deg lâecc-ik a gma labas Lukan ad ak-d-êku$ ad tettruî Fursi awer teb$uî Lemjerreb tejreê tasa-s Teîra did-i am umessuî Sâi$ mm-i d abezîuî Iâeyyed ur yeéri baba-s 08 Win yettabaâen medden Ad yeffe$ $er webrid n lweswas Deg luîa ad yeqqim weêd-s Ddunit-is ad teqqel d lêebs

1

Asefru-agi n yiwen la s-qqaren Dda Maêmud u Äacur n Telmat.

­ 12 ­

Awal d usefru

09 Ketbe$ tabratt yiwen wass S uqalam n rrasas Wenâe$-as lfugira Aweî a xuya tiniî-as Ad tejreê tasa-s S lwijab ur iyi-d-terri ara Gulle$ ad as-aru$ s îîul useggas Ëader ad iyi-teêqerî taggara 102 Attan deg Yi$eldan teééad ajilban Wissen anda i truê Attan deg Telmatt téeîî taxlalt Wissen anda i truê Attan deg Uwrir tcudd acenbir Wissen anda i truê 113 Wellah ur tt-ncudd ur tt-nefsi Ay ul tthenni Eçç lmektub teqqimeî Mexfa ad tiliî d abujehli Ad tâasiî Rebbi A k-semmin medden l$aleî

2 3

I$eldan, Talmat, Awrir d tudrin deg at Wertiran. Asefru-agi n Dda Lâarbi n Menûur n taddart I$il Ufella.

­ 13 ­

Awal d usefru

Lâic ad d-yas tthenni S laden n Rebbi Mejrud qbel ad tlalleî 12 Ssiwel a tagarfa D acu ara d-tessiwel tgarfa ? Axxam ur nesâi tarfa Welleh ur iâell taffa Ccer din isgunfa Ssiwel a neqqaba D acu ara d-tessiwel neqqaba ? Iwessa-yi baba £ef zzwaj n taddart ala Isquîuî talaba Issegray-d leâdawa Ssiwel ay agtul D acu ara d-yessiwel wegtul? Ccbaêa n tenqelt lecîuî Ccbaêa n tebîirt d lexîuî Ccbaêa n weqbayli d akebbuî Cbaêa n tmeîîuyt d aâebbuî 13 A yemma amek ara xedme$ I tfunast mm yeqwiren Uggade$ ad neddhe$ Ayetma deg xilla ad iyi-n$en Nettat aneêkam ulac Aserdun iîebbalen ­ 14 ­

Awal d usefru

14 Asmi i ibeîîu qessam Nekk yufa-iyi-d deg ye$zer Taqabact deg ufus-iw Zerâe$ lqesber Mi i s-nni$ : I lêeqq-iw? Yenna-iyi-d : Sber Asmi i ibeîîu qessam Nekk yufa-yi-d deg tala Taqabact deg ufus-iw Neqqce$ taga Mi i s-nni$ : I lêeqq-iw? Yenna-iyi-d: Kemm ala 15 Lukan akka i nwi$ ad îrunt £ef twenza-w tamcumt £ef zik i illa uêezzem Yemma deg listaâe tezxem Deg ddiq tt$urun-tt Sheblent ul-iw s îîmeâe Azi$ b$ant a iyi-zlunt Isem-iw a t-mêunt Fkant-t ixef-iw i loameâ 16 Ddunit win i tseggem Lazem a tt-yeddem Tefka-yas lfayda ur teooar ­ 15 ­

Awal d usefru

Ayen i iâedda a t-yexdem Kulci s leâzem Lâerd-is yennestar Maççi am nekk Mi teâkes tezmert tenqes Ansi kki$ d lâerr 17 Ata wul-iw yehtata Yemmut deg lmut-a Yewwi-t Rebbi d rray-is Caîent fell-as tlufa Deg snat $er tlata Leoruê $zan ussan-is Leâbad n tura Ttneqlaben am tata Nâell tamurt-a êaca ssellaê-is 18 Ata wul-iw yettferfir Ikcem-it lêir Yegguma a t-ye$der yiîes Is$i iffe$-d s ugecmir Taktult s ukecmir seççernunen seg lemsayes Kra win i xedme$ lxir Irra-yi lxir Isîer-iyi aglim $ef yidis ­ 16 ­

Awal d usefru

19 Tislit i illan b syasa Ad tekker ssbeê Ad tferreê lêala Am$ar-is d lâessa A s-tesres tasumta A s-d-tger a$rum bessa Tslit ur nelli b syassa Ad tekker ssbeê Ad têewwes deg ttberna Am$ar-is d lâersa A s-tekkes tasumta Ad tger $ef u$rum lâessa Tislit i ittêibin am$ar Loetta-s am nnwar Udem-is am lefnar Ayen teçça d letmar Tislit i ikerhen am$ar Loetta-s am us$ar Am uêerbebu deg l$ar A s-tâebbi zzbel n It Xyar A s-tger abuneqqar 20 Taîsa deg ul-iw ééayet Cbi$ lmeyyet Taswiât fell-i tettbeddil Ma d tura ddi$ d ccmayet Rwi$ lemrayet Negra-d deg zzman n ttbehdayel

­ 17 ­

Awal d usefru

21 A yemma êenna a yemma Amek ara s-xedme$ I tayi i ittna$en did-i Nekk êesbe$-tt d arseî Ïîegren medden $er ugudi kemm tettâanadeî Tajellabt lemdahbi 22 Ay aéar n îîib a win ibernen I lâali aêbib win izemren 23 Lqedd n tezwaft Ulanda i kem-naf Kemmi têeooebî Nekki d axewwaf Tiî trekkem Ul-iw yeb$a-kem Kemmi d tameéyant Duru berka-kem 24 Azrem yuli tabelluît Asxab irra $ef tâebuît Argaz deg Fransa Tam$art teqqel-iyi d tanuî ­ 18 ­

Awal d usefru

25 Uli$-d seg uzniq îre$ Sli$ i lîufan yettru Rri$-d tiî-iw $er deffir D acu i kem-yu$en a daâwessu ? Tam$art n yemma i izewjen Teddem agusim tettêukku 26 I iâeddan fell-i ur cfi$ Deg uxxam-iw nfi$ Lidd lâic, lidd llebsa Ijreê wul-iw r$i$ Lekmal-is deg useggas 27 Qqim deg sslama a tazzant £er loameâ i $-id-nettbekkir Qqim g sslama a zzin arqaq A tin i xedme$ lxir Sameê-iyi s wul Ad $ibe$ a d-qle$ bxir 28 A taninna tabeêrit ur iîîas îîir Win i kem-ixedemen ccer Kemm err-as-t d lxir ­ 19 ­

Awal d usefru

Ass-a azekka A kem-d-yettfekkir D ussan ineggura axir 29 A yul-iw ddu weêd-k Rebbi a k-isellek Ïixxer $ef leâbad n lweqet-a Win teddiî a k-yehlek Taggara a k-yemlek Fella-k yeêfeî tilufa 30 A êeq lêenni d ilemni Ablaî a d-ye$li seg yigenni Ad d-yesbeê $ef umel$i$-nni Awal-ayi wellah ur t-nenni 314 Ëesben-a$ am lmal Cci loayêin kifkif Abrid i $-yewwi lêal Newêel ya laîif Ad tteddu$ ad ttwessi$ D ccer akk ixeddmen Am um$ar am yileméi Tt$il-k a lmut $iwel Asefru-agi ccuke$ maççi n tama-nne$, axaîer deg-s awalen ur tennessexdam ara nekni. 4

­ 20 ­

Awal d usefru

Tamment teqqel d ifelfel Qlil irgazen n lâali Deg asmi i tt-id-nmuqel 32 Äéi$ leonan d imreyyes Deg tteffaê d lxux almi i ikna Ddme$-d lemqes rwi$ afras Tt$ile$ ad ççe$ nnfeâ-is deg ccetwa Yusa-d yiwen d imêebbes Yerwa aâeffes Ssaêa deg ééher-is yeqwa 33 Tecfiî a âzuzu tecfiî Fell-am i rwi$ leâtab I ddi$ deg yiî Lweêc asemmiî Almi iyi-semman medden l$aleî Lxir n medden akk terriî Ëaca agla-w teooiî Ssaêa akka ixeddmen leêbab 34 Lâid ameqran mechur £er yinselmen medkur Ttmicbaêen s lêenni

­ 21 ­

Awal d usefru

Taâacurt tewweî-d unkur Mkul wa yebda yettfur Nekki zerâe$ langri D qessam i d ame$dur Iqsem-a$ s lour Akka i$-yexdem ilindi 35 Yya-d a ééher-iw yya-d Yya-d ad nsewweq lexmis A k-awi$ a k-zzenze$ Ittenâaoab deg lxelq-is Win ur nesâi ééher Ula ara i s-yeg i$il-is Yya-d a ééher-iw yya-d Yya-d ad nsewweq loemâa A k-awi$ a k-zzenze$ Ittenâaoab deg lxelq-is Ëedd ééher-is yefka-yas Anda irra ad d-yawi Ëedd meskin llah $aleb Imenna lmut ur tt-yufi 36 Aql-a$ nettneqqil ablaî Nqeddem leêwari B$i$ a kem-âelle$ d taoarett-iw A tamexluqt n lâali

­ 22 ­

Awal d usefru

Ma ddre$ a kem-rre$ lxir Ma mmute$ illa Rebbi 37 Ay ul-iw ur ttqelliq Rebbi d aênin yettrezziq Lêut deg lebêer âacen Mi d-u$e$ yiwen n îriq Le$zel-iw rqiq Ttesîaden-iyi medden am uccen A yemma yen$a-yi lxiq Yen$a-yi îerîiq Lmeêna iderwicen 38 A wi yufan ééher-is d tamila A t-yawi $er lexla A s-yessençew din afriwen-is Ëedd a t-id-tafeî d ccmata ²èéher yerna lmeârifa Akken ittlewwiâ s ddunit Wayeî lmeâna tiâiwja Zzin ssifa Tut-it $er lqaâa ddunit 39 Tazzant âlayen Äawen-iyi deg yimeîîawen ­ 23 ­

Awal d usefru

Kemm sîaray afriwen Nekk ad âebde$ imeîîawen 40 Asmi i iqqaz ugelzim Azu$ez issalay-d akal Timceî tneooer leêyuî Sbedden-as tidekkalin Rnan fell-as timtiliyin yeddukel Aéekka-s yeqqur fell-as waluî Ruê a win âzizen fell-i Ssummet akal ad terkuî 41 Ma d ul-iw yegguo fell-ak Lbenna tfukk-ak Err-d iîîij mi ara ye$li 42 Ay azerraâ n wecnaf Ïill-it ma yettbeâ-it yem$i Ay asseyyad izerman Nnfeâ-ik din ur yelli Tiéra $er Rebbi ur yelli D tidet kan i ittêibi

­ 24 ­

Awal d usefru

43 Agarfiw ihuzz tuyat Deg wul-is yeb$a nneîêa Lbaz isers i wallen-is Ma yennu$ wellah ar yessetêa D acu i k-yewwin a lmesseref £er Busellam bu nneîêa 44 Tarwiêt-iw âzizen Zzenze$ s frenk d sin Teîra did-i am uéeréur Iâellen leâcuc $ef tzemrin Mi rebêe$ medden akk d agla-w Mi xesre$ yiwen ur iyi-issin 45 D acu i k-yu$en ay ayyur Deg tegnaw yuli-k le$yar D imeîîawen ugujil Ma ara ad ibedd $ef wemnar Yettru ye$$ar a Rebbi Wi ara iyi-iâellen leqrar ? Ay agîiî baba-k yemmut Wi ara k-d-yawin lqut Mya Rebbi yella Ëedd ur t-id-yefki yettu-t ­ 25 ­

Awal d usefru

465 Ata wedfel d b ukerfuf Ihudd akk lerfuf Sebâae wussan d netta irennu Izger almi d It Äebbas Ise$li tifiras Irna ççina n We$baylu £er yemma serse$ s ta$ma-s £er baba mel-as i iîran Mi id-yusa wayyur n me$res Ifka-ya$-d times Ula d leêcic ur t-nufi Aql-iyi gemmre$ acnaf A yemma lwaâd yekker-iyi A win yeççan seksu weêdes Ded zzit ixnunnes Zzman i deg-id-negra Mi tâecca ééawra Tettemlas d taqendurt 47 Seg It Wertiran ar Äadni I tebâed tikli Ïîelbe$ i sadda ssmaê Mmlale$ lqewwa n l$aci Rwan seg-i asteqsi D acu d sebba-k n rrwaê Win yellan am nekki Ijerreb lemêani I netta i ma ad d-ini$  5

Asefru-agi ttawin-t-id $ef udfel i d-yewwten deg useggas n 1945, asmi i yesse$li ixxamen, igla-d s ccer, iseggasen : 1946, 1947 d 1948.

­ 26 ­

Awal d usefru

Ferêen yeâdawen-iw ruê$ Äudden ur d-ttaqqale$ Win i yi-kerhen nekk did-s a nemqaîaâ 48 A kem-d-wajhent a ddunit A tin id-yefkan tameddit Ttnuse$ ur ggane$ uîan Deg wul-iw ur ufi$ talwit A k-yenâel Rebbi a cciîan Nekk ad letthu$ d téallit Win ur nettéalla ara Netta a s-tinim d lâali-t Lbero-is d lxali Irna izde$-it uâefrit Iîîef-it cciîan deg ufus Anda iruê iwwi-t 49 Têekkuî i ççina ugeîîun Sewwe$ s ubelyun Aâessas-is d amiâruf Aâessas-is fell-as idum Iggan s unezgum Seber-as ad teww s l$erd-is Tura yewwi-tt b uqamum I win ur s-nennum Budde$-as lmeêna i yixef-is

­ 27 ­

Awal d usefru

50 Sâi$ snat teqcicin Bêal tiâleotin Yiwen ur iga am nekki Tura mi yi-uêwajent i snat gra$-d i lmeênat ula d ééelp ikker-iyi 51 èéi$ tabêirt deg luîa ttmer u sslaîa ççina, lxux temxuyaî èéi$-as ééerb iéeîîa S zdaxel s berra menâe$-tt Ula seg yegîaî Tura tusa-d loehla Tewwi-tt merra Nekki rebêe$-d cceêna d laâyaî 52 Awi-d afus-im Qqim $ef ukursi Baba-m d lqayed Äemmi-m d akunssay Awi-d afus-im Qqim $ef ugertil Baba-m d lqayed Äemmi-m d lekbir ­ 28 ­

Awal d usefru

Awi-d afus-im Qqim-d $ef tsumta Baba-m d lqayed Äemmi-m d lxuoa Awi-d afus-im Afus ayeffus Bru-d i tqendurt Nnahi deg leêbus Awi-d afus-im Bu rebâa txutam Bru-d i tqendurt Timîerrezt n lekmam Awi-d afus-im A kem-neqqen lêenni Bru-d i tqendurt Timîerrezt n yiri 536 Tayersa icudden ar tefsi Ay ul ttêenni Eçç lmektub teqqimeî Lâic-ik a d-yas fursi S$ur Rebbi Ijerred qbel a d-tlaleî Mexfa ad tiliî d abujahli Ad tâasiî Rebbi A k-semmin medden l$aleî 

6

Asefru-agi yettcabah win n Dda lâerbi n Menûur. èer uîîun : 11

­ 29 ­

Awal d usefru

54 A ralla lqahwa a ralla A timcebbeêt isufa Icbeê win ikem-d-yewwin Xir ma yes$a-d tayuga A ralla lqahwa a ralla A timcebbeêt inebgi Icbeê win i kem-d-yewwin Xir ma yes$a-d aâejmi A ralla lqahwa a ralla A timcebbeêt n tmessi Icbeê win i kem-d-yewwin Xir ma yes$a-d aîaksi A rrala lqahwa a rrala A timcebbeêt n lkanun Icbeê win i kem-d-yewwin Xir ma yes$a-d akamyun 55 Asmi i lli$ d ameéyan Ayetma tthennan I laêbus d lexîiyat Imma tdeââu-yi s lxir A Rebbi xil xil Eoo-iyi mmi s leêyat Tura nekcem deg lbulu$ Seg lwaldin i tt-nu$ Kksent-a$ leêya lxalat

­ 30 ­

Awal d usefru

56 A êeqq lyum d lâezza Ma d tasa-w tezza £ef uqcic d leêwal-is Leâyun d îîeleq uzegza Lecfar d sseb$a Ma gne$ ires-d lexyal-is Ttâudde$ d argaz lkenza Azi$ istehza Yegguma ad yettu tidak-is 57 A kikuc ! Ay aîiîuê uqemmuc Ablaâ am îîaêuna Leâbar sebâa n lekruc A kiki Ay udem n yebekki Rwi$ fella-k aâekki Uggade$ a yi-tesebleweîeî nekki 58 Ula d win ara nceyyeâe ad iruê Imi iyi-d-nnan d amesmar Abrid-ik âeddi $er wedrar Tarusi $ef ussemmar Gulle$ ur ooi$ imawlan Alma cudden-iyi a$esmar

­ 31 ­

Awal d usefru

Ula d win nceyyeâe ad iruê Imi iyi-d-nnan d tissegnit Tarusi-k $ef tse$lit Sslam ssiweî-as-t i yelli Cabe$ ur âelle$ tislit 597 A lêbab-iw ffehmet-iyi D ayen i illan deg wul-iw Ddunit-iw t$$ur-iyi Tesettu-iyi deg iman-iw Ma ara ad d-mekti-$ ussan-nni Qqare$-d: Amek i truê teméi-w? Tizziwin-iw akk zhant Fell-asent tufrar tafat Nekk tafat-iw ssensen-t Ttâice$ kan deg lmeênat Aql-i îîfe$ deg Rebbi Ïîemâe$ lxir $er zzat Am ass-a ad tfak ccedda Ad teîfer-itt talwit Win imennan kra A t-yaweî deg ddunit Ad kun-wessi$ f lxedma Ssber d lâali-t 60 Ass n lexmis deg uzal Taxelqit ettemsazzal D adrim iâellan fell-i  7

Asefru n Karim Ait Hemmouda, taddart n Wanu.

­ 32 ­

Awal d usefru

Teffe$-d nnesra mm l$wal Tamdint tenhewwal Bgayet teêkem fell-i Ayen i deg yixef-iw mejrud Yettwared s leqyud D lmeêna n Rebbi ad tâeddi 61 A kun-êku$ kra n lamer Am l$ayeb am lêader £ef tedyant i iîran did-i Ass deg i lli$ d ccaîer I ttjurru$ deg ssîer Meêêu$ talwiêt s ibeddi Negra-d deg zzman nettwaêqer Kul yum d aêebber Nettmarki lxebz d akridi 62 Ay ul-iw ili-k d uêric Ur ttmagga d aqcic Tura ur d-yeqqim laman Ccwaîen ff$en-d am loic àçuren-d afrag d waâric èéerben s nois i waman Mi izem yeçça-t wemcic I$eééa-t am leêcic Wehmen seg-s widak ye$ran

­ 33 ­

Awal d usefru

63 A wi yufan ééher-is d aqelwac A t-yezlu i warrac Ad ideâ ixef-is deg yilili Ëedd iqessem-as qeddac Lebsa n ccac Yerna zzwaj lâali Nekk a sidi weâlac Mi d ééher ulac Eçç a$rum terjuî Rebbi 64 A ééher-iw a bu tlufa £ur-i i d-yestufa Amzun $$i$-as bab-as Iqsem-iyi-d akurfa Deg yiî n loemâa Yenna-yi-d: iwi-d, nni$-as: anef-as Wellah ur wi$ akurfa Deg yiî n loemâa Nekk d ccer ad nemdeêêas 65 Ttesâa uttesâin d sellaê Ffhem a lêabeq A win ye$ra deg yasin Taninna teqqim teâweq Lbaz a tt-yexneq Ugtent fell-as tersasin ­ 34 ­

Aêric wis sin Isefra $ef umezruy

Awal d usefru

01 A Fransa a yudem n ta$aî Berka tiyyiti d leâyaî Imjahden a kem-$elben A kem-ssuf$en seg Lafayat A Fransa a yudem n wegtul Berka tiyyiti deg lebêur Imjahden a kem-$elben A kem-nehren am u$yul A Fransa a yudem n texsi Berka tiyyiti d imeîîi Imjahden a kem-$elben A kem-ssuf$en deg Laljiri A Fransa a yudem uîarus Berka tiyyiti d leêbus Imjahden a kem-$elben Tura iâawen-ihen Rruss 02 Labyu thuzz ifer-is A $-d-tawi lexber-is Lmumen tejreê tasa-s Ben Oellul irkeb iman-is £er temdint n Swis A Rebbi ma ur teîalleî fell-as Fell-ane$ iréa leâmer-is Ittâin deg ddin-is A Rebbi tiliî did-s

­ 38 ­

Awal d usefru

03 Aql-a$ deg Wexnaq Ubesbas8 Deg labri s ddaw tala Ulac tarewla Sslam ssiweî-it i yemma I iyi-d-iooan i lmeêna Aql-iyi dg obel Awras Dinna d aâessas Rebbi a kem-isebber a yemma Mmi-m in$a-t rrsas 04 Iêîer-d ccher n leêlal Tabburt ubaryar teldi I win yeb$an ad yekrez Ad d-yawi lurd $er urumi Tayerza s iâudiwen Afellaê-is d agumi Tâuhed tmurt ur tekriz Ukan ad d-yem$i ilili Iêîer-d ccher n leêlal Tabburt ubaryar teqfel I win yeb$an ad yekrez Ad d-yawi lurd $er lâesker Tayerza s iâudiwen Afellaê-is d Äebdeqader Tâuhed tmurt ur tekriz Ukan a d-yem$i ééaâter Iêîer-d ccher n leêlal Yiwen ur isebb deg zitma 8

Axnaq Ubesbas, d amkan teffren deg-s lmuoahidin.

­ 39 ­

Awal d usefru

I win yeb$an ad yekrez A d-yawi lurd $er lyuîna Tayerza s iâudiwen Afellaê-is d Äebdella Tâuhed tmurt ur tekriz Ukan ad d-tem$i l$aba 05 Ahna lmuoahidin Mi i d-usan seg obel Awras Ssura-nsen tecbeê Bêal tarwa u$ilas Ad-tilim d ssaoiâin Fransa a tt-neqleâ $ef lsas 06 Ur ttsamaêe$ i laîak Laîak n wass n loemâa N$an Meqran d Buzid Raêen ooan leqraya 07 I istuêec uzniq n telmatt Isegma uzezzu N$an Sliman Uâacur Ooan Lâerbi yettru 08 Wwah a dadda Ïibi D acu i k-xedme$ a Rebbi ­ 40 ­

Awal d usefru

Gzem aqemmuc $ef sebâa Teooeî aqerruy-iw akenni Ad d tas imma ad iyi-teâqel Ad tbeqqi sslam did-i 09 Wellah ur iyi-i$aî uksum-iw Deg l$aba teçça tninna Iyi-$aîen d arraw-iw Ooi$ deg berra Wellah ur iyi-i$aî uksum-iw Deg l$ana yeçça uoaêmum Ur iyi-$aîen d idamen-iw Deg lqaâa $zan amdun Iyi-$aîen d arraw-iw Widak ooi$ i leâmum Wellah ur iyi-i$aî uksum-iw Deg udrar teçça tsekkurt Ur iyi-$aîen ara idamen-iw Deg lqaâa teçça tzemmurt Iyi-$aîen d arraw-iw Widak ooi$ i tmeîîuyt 10 Ahna lmuoahidin Mi i d-wwîen luîa n telmatt Lâesker yessirkli Loic yuli aéru N$an lêao ameqran Ooan Ïeyyeb yettru ­ 41 ­

Awal d usefru

11 Äuhde$ ur ççi$ tamellalt £ef tedyant i ikren deg telmatt Judd a Baba Ëemza9 Taddart teffe$ salamat 12 Lâeslama s sifil I win mi teqqur tasa Swan aman d ssabun Trisiti tesru$a Nebbuîi $ef ayetmaten Widak i d-yeîren seg l$aba 13 Berkamt a lxalat berkamt Berkamt aneqqi deg nnwal Gremt aman rnumt iwzan Sukkemt-id seg u$erbal Ad yeçç loic ad iruê D lweqt ad yali $er udrar Berkamt a lxalat berkamt Berkamt aneqqi deg seksu Gremt aman ternumt awren Sersemt taccuyt ad teêmu Ad yeçç loic ad iruê Ula$er Fransa ad d-tejbu 

9

Baba Ëemza d lwali deg Telmat.

­ 42 ­

Awal d usefru

14 Ahna lmuoahidin Mi i d-usan deg mya yid-sen Sslaê yusa-d i tewwar Rran sifil ttar 15 Ajundi atan deg udrar Wehme$ d acu i d lqut-is Amada$ yefka-t i gma-s Ittwaçç idis-is Aâuhed ur yeqqil axxam-is Alama yeddem leâlam-is 16 A win yeddan d si Ëmimi Ad yerfed tamaîeryat Yes-s ad yali $er ttura Tensa tafat deg yiî A win yeddan d si Ëmimi Ad yerfed tamaîeryat n seooao Yes-s ad yali $er ttura Tensa tafat deg lfilao A win yeddan d si Ëmimi Ad yerfed lmuskut Yes-s ad yali ttura Tensa tafat deg uqbu

­ 43 ­

Awal d usefru

17 A timetreî taberkant A tin iâelleq u$ilas Asmi iff$e$ $er loihad Mmi ooi$-t $er imma-s Ma ddre$ ad d-qqle$ $ur-s Ma mmute$ lajel fell-as A timetreî taberkant A tin iâelleq usaru Asmi if$e$ $er loihad Mmi ooi$-t deg usu Ma ddre$ ad d-qqle$ $ur-s Ma mmute$ a kem-yessedhu 18 Aql-iyi deg It Yeâla Deg labri ddaw tayda Tusa-d tem$art n loennet Tewwi-yi-d lqahwa Aâîi-kem ssaêa a yemma Tikli-nne$ siwa laâca Nekkat ad d-nawi lêuriyya 19 Digul10 yefka-ya$-d irden £ef Ämiruc asmi i t-refden Ulama yemmut amiruc Lezzayer tesâa irgazen 

10

De Gaule aselway n tmurt n Fransa (1890-1970).

­ 44 ­

Awal d usefru

Digul yefka-ya$-d udi £ef Ämiruc asmi i i$li Ulama yemmut Ämiruc Lezzayer tesâa akursi Digul yefka-ya$-d timéin £ef Ämiruc asmi i t-wwin Ulama yemmut Ämiruc Lezzayer s tâellamin 20 A lyuîna a bu tuyat Iâellen lêebs n lxalat Ruê ad d-taliî adrar Irgazen-nsent d ibelêurat 21 Aql-iyi deg Tefli n Weéru Tedewwir fell-i labyu Ini-as i yemma taâzizt Ma xedme$-as kra ad iyi-teâfu Aqli-iyi deg Waêfir n Burdim Tibbura $elqent fell-i Mi iyi-âellen trisiti Hedre$-d ayen ur nelli 22 Si Ïeyyeb yemmut deg uzal L$aci akk yettazzal Ruêet ay ayetma ad trewlem Ma d nekk ad mmte$ $ef listiqlal ­ 45 ­

Awal d usefru

Sâu laâqel a yemma-s Mmi-m telqeî-it loennet 23 Ass n lettnayen i d amcum Mi i d-wwin aksum Tiqcicin fetlent seksu Fkant-as taîsa n wuglan £ant aselman Nuhni kkaten rradyu Deg wasmi nesla yemmut Sifil yettru 25 Laîak yekker deg It We$lis Gar Ämirc d Fransis A lounud ata yekker ddêis 25 Ay aîaksi seyyeê seyyeê Lâal ugumi teqbeê Ämiruc rwaê zlu-tt £ef twenza-s ulac rrneê 26 Ccuhada ay izmawen A wid i iêurbrn s nnif ­ 46 ­

Awal d usefru

Temmutem $ef lezzayer Ad êyun wid i d-yegran Deg Nufember temsefhamem Tuf$a n weâdaw tban àçan neâma s ééur Yerna êseben-a$ d lêiwan £ef l$aci kerzen tamurt Idurar d i$ezran Argaz tameîîuyt ttwaêeqren Llaé êafi âeryan Kecmen-a$-d almi d tabburt Deg ufrag acêal n$an Imma-s mmi-s ttrun Ur érin d acu i iîran Lbaîel yerna-d zzhir £elqen ula d iberdan Ilaq kan tuf$a n weâdaw Lfuci, aseêsaê deg sin Taêya loazayer yuli-d Ttsiyiêen I$ezran A k-yerêem Rebbi a ccahid Win yemmuten $ef leâlam Temmutem $ef Lezzayer Ad êyun wid I d-egran

­ 47 ­

Awal d usefru

2711 Ad cekre$ It Wertiran Lejdud-nne$ s loemla Nnif d lêerma âlayen Widak i fehhemen s lmawna Deg udrar kan I zed$en Leqraya-nsen d rraêma Sida Lêusin d Lmulud D ccix Sidi Yaêya Mbla ma ttu$ Lmuhub Saâid n Jberni yerna Wid iêefîen leqran S ttefssil d lmeâna Tturk Aêeddad tesnem-t S lâilem n lfalek d tjerrumt A kun-yerêem Rebbi a îelba I isefhamen s lemâun £as nekni ur ne$ri ara Nettbeâ-ikun-d s nniya A k-iâuz Rebbi a Lfudil Friêa, Mziyen âlayen D ccix Sidi Ttwati Tacerâit-nsen tessawal Cerfa d I$buliyen S Rebbi d Nnbi d leânaya Bu jelili d uâidli  11

Isefra : 26 d 27 d agla n Rabeê Aoâuî.

­ 48 ­

Aêric wis krav Isefra $ef teflest

Awal d usefru

01 Cciîan d ibelbel Iddal-iyi s iêembel Yeqqar-iyi gen mazal lêal Ass-a d adfel Cciîan d ayahudi Iddal-iyi s ubidi Yeqqar-iyi gen mazal lêal Ass-a d abeêri Cciîan d afezzaî Ssbaê yettawi le$laî Yeqqar-iyi gen mazal lêal Aîu n wass-a d asemmaî 02 Lmut tewweî-d tifednin I$san fsin Ttrut a lwaldin deg sin Lmut tewweî-d tiwleééit D tim$errit Bqaâlaxir a ddunit Lmut tewweî-d $er teblult Texser teksumt Heyyit ikerri tezlum-t Lmut tewweî-d $er tgecrar Ifuk wurar Nejmaâemt a tuddar

­ 52 ­

Awal d usefru

Lmut tewweî $er tmessaî Tettru mm tecraî Axxam yeqqim d asemmaî Lmut tewweî $er wammas Tettru tmeîîuyt-is Ëzen ay ajeggu alemmas Lmut tewweî $er yedmaren Ttembacaren Am tegrurt izamaren Lmut tewweî $er uâenqiq Yekfa tteêqiq Ëedd yettru, êedd yettcewwiq Lmut tewweî $er uyendur Jemden lehdur Tettruî a win yellan d aêrur 03 Äusse$ lefjer n ssbeê Tabburt ma ara ad d-teldi Nekk ur lli$ d taîemmaât Ttâussu$ tin n Rebbi Win yeîîfen seg-s ur i$elli Lmektub ad inadi Äusse$ lefjer n ssbeê Ad ééale$ nafila Dâi$ i Rebbi eâzizen Ad yecfeâe$ef luma Win yeîîfen seg-s ur yettaggad

­ 53 ­

Awal d usefru

04 Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d lettnayen Cwahed n tamment taêrurt Izîan berdayen Sal $ef Nnbi d rressul D sidna Oebrayel Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d ttlata Cwahed n tamment taêrurt Izîan $ef tlata Sal $ef Nnbi d rressul Ternuî ssuêaba Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d larebâa Cwahed n tamment taêrurt Izîan $ef rebâa Sal $ef Nnbi d rressul D lalla Faîima Ad selli$ fella-k a Nnbi Ass-a d lexmis Cwahed n tament taêrurt Izîan s l$erd-is Sal $ef Nnbi d rressul Ïernuî-iyi leêbab-is 05 Win ur nettéalla ara diri-t Mexfa a s-tinim d lâali-t Lberj-is izde$-it uâefrit

­ 54 ­

Awal d usefru

Win ur nettéalla ara ssbeê Dewâessu seg-s tenfeê Am netta am lhayca Ixuss-itt usneêneê

­ 55 ­

Aêric wis kué inzan

Awal d usefru

A bu snat yiwet texîa-k. A k-yefk lâid i tâacurt. A Rebbi dawi ni$ awi. A ta$aî kemm s ucamar nekk s ucamar. A tidak isliwliwen, abrid iîul. A t-id-arwe$, txenqeî-t. A win ijebbden amrar ixef-is ata $ur-i. A win yessawalen ur iyi-kkat, xwu-iyi siwa deg tafat A win yettrebbin ibki, la taduî, la ayefki. A$anim igdder, irna isuî-d fell-as waîu. Abuxruf ur yezmir i yiman-is, yerna aoe$lal $ef yiri-s. Adfel ddu-yas, lgerra dduri-yas, ma d agris iqeîîeâ tikerkas. Aéar taberruyt. Aêebber qbel ad îebber. Aêlil waynu ma drus ad d-nernu. Aggad win i k-yettaggaden. Aguîif deg urumi maêêla. Ah ! A Rebbi ur k-ne$aî, ikerri tecckeî-it ta$aî. Akken i d-yusa wass a t-ikes umeksa. Aluî, ablaî ay It Ta$laî. Am uzembil n lebsel: lfuêa, taéayt. Am win iceîîêen i uder$al. Amcic yeggan $ef umaîun. Ameyyez qbel aneggez. Ameâmac deg tmurt ider$alen d azerqaq. Anda yewweî lxir, Ad yaweî ccer. Anez ad ute$ win illan deffir-k. Ansi i sen-d-tekkiî i yIlmayen d asawen. Ansi i tekka ta$aî ad yeîfer mmi-s. Aqerruy-iw d ini, win yeb$un yini. Argaz ur nxeddem efk-as taruka ad yalem. As$ar n wulmu ad irreé wala ad yeknu. Aseggas deg i b$i$ ad d-s$e$ lefrac, ufi$ agertil ulac. Aùmayaf win ixedmen kra a t-yaf. Awer ad iyi-yefk Rebbi ayen iyi-tbudd imma. Ay azarez n taduî akken i tufiî lehl-ik tedduî Ay ul ssen ad tebnuî taccuyt mm rebâa ifassen. Ayeddid ur yettengay alma yeççur. ­ 58 ­

Awal d usefru

Ayen i d-tnewwel tmeâfunt a t-ççen warraw-is. Azgen i taddart, azgen i umexlul. Aâdaw-ik ma yeqqel-ak d a$yul, ur t-rkkeb ara B$i$ nnif, qqime$ deg rrif. Bedd ad twaliî, ddu ad tawiî, qim ulac. Beééa din i iééa. Cceêêa ma ara yeççar ukufi. Ceyyâe$-t ad d-yawi azlaf, yewwi-d acnaf D acu ara teççeî ay i$id deg yibrir. D acu i tettunageî ay ader$al? D tafat! D amaîun i ittnazaâen. D aqettun i nettara $er taffa. D aâebbuî i irefden tigecrar. Ddu yella, qqim ulac. Deg uîar-iw wala deg usebbaî-iw. Deg yiî neggan, deg wass ur nettruê sani. Ëerrem-as i wu$emoa, ad runoa. Ëewwes $ef targit ma tesâa iéuran. Ff$en-d iîarren-ik deg uzembil. Ffi-d, seqqi-d a lla Rqiya, ma tettuî-iyi s lexîiya. Ggen alma d azal, ad tafeî sseâd-ik mazal. I zineî, i melluleî, ad inâel Rebbi taxxamt deg i d-tluleî. I$za Rebbi deg u$yul i s-yekksen acciwen. Ifut-ik lefjer ay am$ar. Igla uzegzaw s uquran. Ïîef deg leqîeâ ujenwi ad tjerêeî; Ïîef deg ufus n treggext ad teclefîeî; Ïîef deg ufus n wul ad têemleî. Ïîlam uîellis. Ïîmeâ issexsar îîbeâe. ­ 59 ­

Awal d usefru

Ïîrad uqbel ad texlu. I s-yenna weréaé. Ijbbed iqqeres. Inna-yas ut-it, in$a-t. Inna-yas wuccen: “Lexrif xerfayen; ssif eâamayen; ccetwa yumayen!” Irden n wedrar d sris,tasiert ioer-itt ufîis, qqim-d a yinebgi ad teççeî rrfis. It Bubirek serwaten, It umalu qqaren llah ibarek. Ittruê zzit anda yella umurej. Ïuccen, îuccen, aâdaw-ik d uccen. Iwzan qbel ifrax. Kkes-as-d seg ucamar-is tbexxreî-as. Kkre$ ad ggeêle$, ddre$le$. kra yella, kra yerna. Kul aceqquf yeqqel d tarbuyt. Kul tirect tesâa akurfa. Kul yiwen yeqqar-as : “ D ibawen-iw i ittewwan”. L$erî imekken-it umeqqran, imekken-it umeééyan. Leêbab d leêbab, nniya ulac. Leoruê d iqdimen, ssebba-nsen d ifzimen. Leâqel d aâdaw n bab-is. Lfuêa uqemmuc ; tem$er uâebbuî ; tegzel i$allen. Lmut d aéar maççi d nnwar. Lxir d uzzal, ccer d uffal. Ma ara d-iciî err-it i tyuga. Ma ddre$ kra ur tesâi$, Ma mmute$ xilla i d-ooi$. Ma nîeîal $er limin numen, ma neîîal $er ccla$em nuhem. Ma tekcem-d tsemîit, heyyi-d tiser$it. Ma telluéeî, ruê $er texwalt; Ma tettwaêqerî, ruê $er tegmatt. Ma tenxer, wexxer. Ma ur d-nezdim, ad d-neskucceî. Ma ur nerkib ad neckenîeî. Medden $elben-iyi, nekk $elbe$ tamcumt n yemma. Menhu ara d-yinin ifuê yimi-k a belêaret. ­ 60 ­

Awal d usefru

Meqrit wuîan $ef yimuîan. Mi ara d-ilal a s-nsemmi. Mi ara s-âerqent i wuccen, ittarra-tt $ef ibeâucen. Mmag d uccen, ur k-tetten ara wuccanen; Ur ttmaga ara d uccen, ad teççeî d uccanen. Mya lmut ad mmte$, aql-i mmute$. Nekk ad gne$ $er tebburt i qerbe$ $er ubrid. Nekk ttmeslaye$ $ef nnger, netta yeqqar-iyi acêal n dderya i tesâiî. Nenna, nenna, lfayda ur telli; am win i d-issulin aêriq ilili. Nnan-as i wuccen : « Ad teîwiî?” Ittru. Nnan-as : «Tetteééeg tebkitt», yenna-yasen: “tban $ef udemis”. Nunag ur nufi, neqqel $er yirden ukufi. Qbel a k-ssne$ jaêe$, tura mi i k-ssne$ rrtaêe$. Qqsen-t waréaéen, yerra ttar deg ibéiéen. Rrbiâ n ssur, yem$i-d iqqur. Rret azger i uéeîîa. S iggaggen s ifeggaggen. Seg ugemmaî ar ugemmaî, yya-d a nemmickaî. Seyyi ni$ skef. Smekti-d agujil $ef imeîîawen. Ssaba teqqel $er laryuf, Iîîef-itt îîbib d umiâruf. Ssne$-t am loib-iw. Ssuq iâmer, l$aci ulac. Ta$aî umeksa iréa-tt, ibubb-itt. Taddart n tâessast leqrar-is ad texlu. Taksart d taksart, Rebbi ifka afus. Tame$ra tfukk, yeqqim-d lâib i bu tjujar. Tameddit i d-qqaren medden lâeslama. Tameîîuyt iêerrzen axir n tyuga ikerrzen. Tamâayt deffir imensi. Tasirt teééad, awren ulac. ­ 61 ­

Awal d usefru

Tasusmi d uletma-s n tmusni. Teddez, tebrez am idegrez. Terrâed deg Buêemza, temken Muêend-nne$ deg tmalutt. Tiî telfe$, ugel yeffe$. Tilisa n wawal am tidak n wakal. Tin yefran leâmert tennu$. Tireggax seg-wen a yis$aren. Tisekrin, timellalin. Tissas n wemcum i sent-ifehhemen d gma-s. Ttemtaten yizmawen, ttlalen-d yismawen. Uf, uf, a lembula, ad tgeî am l$ula. Ul irêa, tizmert ulac. Ulac ticraî mbla idammen. Ulac xali deg tsirt. Uqbel asekrif a nezwir nnif. Ur d-yettem$ay ujegu deg umagraman. Ur iêerrec yiwen alama yeââuggen. Ur iyi-ttêibbi am Rebbi, ur iyi-xenneq am ibki. Ur neddi d Rebbi, ur nferrej iîebbalen. Ur teddu d win ittaooan, ur zedde$ d win ittgaooan. Ur ttaggad win irwan mi ara yellaé, aggad amellaéu ma ara yerwu. Ur yeîîamaâ uyeddid deg udlaw. Ut-it $ef walim ad yettu timéin. Uzzal ittwat $ef leêmu. Wa d sidi, wa d aydi. Wellah deg ur hent-êukkeî, ur hent-$eééiî Wi i d-yeéran taéult-ik ay akli. Win i tu$ imma nekk d arbib-is. Win ikersen kra s yiîudan-is, ad t-yefsi s wuglan-is. Win iqublen aêibus, ad yawi akemmus. Win mi izhur wudem, ccîiê $ur-s d asehlan. Win ur néeîî, ayen yufa yels-it, Win ur nessin ad ixiî, ad issekmel deg lxiî. Win ur nessin i lxir, yerr areîîal. Win ur nesâi tarbaât, ur yett$imi deg tejmaât. ­ 62 ­

Awal d usefru

Win ur nettnawal ayen yufa yeçç-it. Win yeb$an tamessaî izzenz ta$eggaî , win yeb$an Äli yarewit-id. Win yeççan lêeqq-is, yeqqen tiî-is Yekker ad yeddu tikli n tsekkurt, teâreq-as tin n tyaéiît. Yemger waydi deg ubidi. Yemmut ilindi, yeêzen aseggas-a Yenna-yas ublaî: ad fsi$ Yenna-yas ukura: ula ara d-ini$. Yeqqel ufessas d tazart. Yeqqel umcic d a$ulas. Yeqqim almi d tameddit icudd lemîella. Yettak-d Rebbi irden i yir tu$mas. Yettêibbi ddeq am tubrast. Yewweî yiggig tablaî. Yir lhayca ur tt-deqqim, yir as$ar ur t-ttleqqim, yir lâebd inid ni$ qim. Äecra tsiyar deg yiwen ulemsir. Äell-as aluî ay aêeddad. Äli d iri-t, ajellab-is d lâali-t.

­ 63 ­

Tiẓrigin n Usqamu Unnig n Timmuzɣa Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité ­o­O­o­ Collection “Idlisen­nneɣ” 01­ Khalfa MAMRI, Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n timmunent, 2003 (Tasuqelt Abdenour HADJ­SAID d Youcef MERAHI ) 02­ Slimane ZAMOUCHE, Uḍan n tegrest, 2003. 03­ Omar DAHMOUNE, Bu tqulhatin, 2003. 04­ Mohand Akli HADDADOU, Lexique du corps humain, 2003. 05­ Hocine ARBAOUI, Idurar ireqmanen (Sophonisbe), 2004. 06­ Slimane ZAMOUCHE, Inigan, 2004. 07­ S. HACID et K. FARHOUH, Laṣel ittabaɛ laṣel akk d : Tafunast igujilen, 2004. 08­ Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE, Lexique des sciences de la terre et lexique animal, 2004. 09­ Lhadi BELLA, Lunǧa, 2004. 10­ Antoine de St EXUPERY, Le Petit Prince, 2004 (Tasuqelt Habib Allah MANSOURI, Ageldun amecṭuḥ ) 11­ Djamel HAMRI, Agerruj n teqbaylit, 2004. 12­ Ramdane OUSLIMANI, Akli ungif, 2004. 13­ Habib Allah MANSOURI, Amawal n tmaziɣt tatrart, édition revue et augmentée, 2004. 14­ Ali KHALFA, Angal n webrid, 2004. 15­ Halima AIT ALI TOUDERT, Ayen i ɣ­d­nnan gar yetran, 2004. 16­ Moussa OULD TALEB, Mmi­s n igellil, 2004 (Tazwart : Youcef MERAHI) 17­ Mohand Akli HADDADOU, Recueil des prénoms amazighs, 2004. 18­ Nadia BENMOUHOUB, Tamacahut n Basɣar, 2004. 19­ Youcef MERAHI, Taqbaylit ass s wass, 2004. 20­ Abdelhafidh KERROUCHE, Teɣzi n yiles, 2004. 21­ Ahmed HAMADOUCHE, Tiɣri n umsedrar, 2004. 22­ Slimane BELHARET, Awal ɣef wawal, 2005. 23­ Madjid SI MOHAMEDI, Afus seg­m, 2005. 24­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric I, 2005. 25­ Collectif, Tibḥirt n yimedyazen, 2005. 26­ Mourad ZIMU, Tikli, tullisin nniḍen, 2005. 27­ Tayeb DJELLAL, Si tinfusin n umaḍal, 2005. 28­ Yahia AIT YAHIATÈNE, Faḍma n Summer, 2006. 29­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric II, 2006. 30­ Lounes BENREJDAL, Tamacahut n bu yedmim, 2006. 31­ Mezyan OU MOH, Tamacahut n umeksa, 2006. 32­ Abdellah ARKOUB, Nnig wurfan, 2006. 33­ Ali MAKOUR, Ḥmed n ugellid, 2006. 34­ Y. BOULMA & S. ABDENBI, Am tmeqqunt n tjeǧǧigin, 2006. 35­ Mohand Akli SALHI, Amawal n tsekla, 2006. 36­ O. KERDJA & A. MEGHNEM, Amawal amecṭuḥ n ugama, 2006. 37­ Ali EL­HADJEN, Tudert d usirem, 2006. 38­ Hadjira OUBACHIR, Uzzu n tayri, 2007. 39­ Djamal BENAOUF, Di tmurt uɛekki, 2007. 40­ Akli OUTAMAZIRT, Targit, 2007.

41­ Mohamed Salah OUNISSI, Tametna n umenzu, 2007. 42­ Ramdane ABDENBI, Anagi, 2007. 43­ Ramdane LASHEB, Ccna n tlawin ɣef ṭṭrad 54/62, 2007. 44­ Said CHEMAKH, Ger zik d tura, 2007. 45­ Said IAMRACHE, Timenna n Saɛid Iɛemrac, 2007. 46­ Mohamed MEDJDOUB, Baba Carlu, 2007. 47­ Nadia BENMOUHOUB, Tafunast igujilen, 2007. 48­ Ali MOKRANI, Agama s tugniwin, 2007. 49­ Fatma ELKOUCHA, Tamedyazt n Yasmin, 2007. 50­ Naima HADJOU, Amennuɣ n tudert­iw, 2007. 51­ Hocine LAOUES, Gar umqadmu d umnelti, 2007. 52­ Omar KHAYAM, Rubaɛiyyat, 2007 (Tasuqelt Abdellah HAMANE) 53­ Ferdinand DUCHENE, Tamilla, 2007(Tasuqelt Habib Allah MANSOURI) 54­ Slimane ZAMOUCHE, Agellil akk d ineffuten yelhan, 2007.

Actes de colloques ­ Actes des journées d'étude sur « La connaissance de l'histoire de l'Algérie », mars 1998. ­ Actes des journées d'étude sur « L'enseignement de Tamazight », mai 1998. ­ Actes des journées d'étude sur « Tamazight dans le système de la communication», juin 1998. ­ Actes des journées d'étude sur « Approche et étude sur l'amazighité », 2001. ­ Actes du colloque sur « Le mouvement national et la revendication amazighe », 2002. ­ Actes du colloque international sur « Tamazight face aux défis de la modernité », 2002. ­ Actes des séminaires sur la formation des enseignants de Tamazight et l'enseignement de la langue et de l'histoire amazighe, 2003. ­ Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight, mars 2004. ­ Actes du colloque sur « Le patrimoine culturel immatériel amazigh », 2006. ­ Actes du colloque sur « Le libyco­berbère ou le Tifinagh ; de l'authenticité à l'usage pratique », 2007.

Revue « Timmuzgha » Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité : N° 01, avril 1999, ­­­­­ N° 18, mai 2008.

Autres publications ­ Chafik MOHAMED, Aperçu sur trente trois siècles de l'histoire des imazighènes, 1997. ­ Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000. ­ Idir El­Watani, L'Algérie libre vivra, 2001. ­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son harmonie. Tome1Histoire et fondements d'un débat argumentaire, 2007. ­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son harmonie. Tome2, Analyse et représentation phonologique, 2007. ­ Collectif, Mouloud FERAOUN, Evocation, Actes du Colloque, 2008. ­ Catalogue des publications du HCA, 2008.

Consultings ­ Kamel BOUAMARA, Nekni d wiyiḍ, 1998. ­ Mouloud FERAOUN, Ussan di tmurt, 1999 (Tasuqelt Kamel BOUAMARA) ­ Nora TIGZIRI ­ Amar NABTI, Etude sur « L'enseignement de la langue amazighe : bilan et perspectives », 2004. ­ Iddir AMARA, Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie, 2006. ­ Kemal STITI, Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la grande Kabylie, 2006. ­ Mohand Akli HADDADOU, Dictionnaire des racines berbères communes, 2006/2007. ­ Abdellah NOUH, Glossaire du vocabulaire commun au Kabyle et au Mozabite, 2006/2007. ­ Sadaq BENDALI, Awfus amaynut n tutlayt tamaziɣt, 2007. ­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit, 2007. ­ Kamel BOUAMARA, Amawal n tunuɣin n tesnukyest, 2007. ­ Moussa IMARAZENE, Manuel de syntaxe berbère, 2007. ­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tmedyazt taqbaylit, 2007. ­ Moussa IMARAZENE, Timɛayin n leqbayel, 2007. ­ Nora BELGASMIA, L'expression écrite en tamazight, 2007. ­ Mouloud LOUNAOUCI, Projet de création d’un Centre de terminologie amazighe, TERAMA, 2007.

Cet ouvrage est publié dans le cadre de la Collection « Idlisen-nne$ » Initiée par la Direction de la Promotion Culturelle du Haut Commissariat à l’Amazighité

© Tous droits réservés

Dépôt Légal : 269­2006 ISBN : 9961­789­39­3

Achevé d’imprimer sur les presses de Les Oliviers Tizi­ouzou Tel : 026­21­07­19 Fax : 026­21­95­40

Related Documents

D
October 2019 60
D
June 2020 35
D
November 2019 29
D
November 2019 39
D
November 2019 40

More Documents from ""