Kimkorkaricindekiler

‹çindekiler

00. Bafllarken • Neden LINUX? 01. UNIX Dünyas›n›n Veliaht Prensi... LINUX... • UNIX Dünyas›n›n Veliaht Prensi LINUX • UNIX ‹flletim Sistemi • Çok ‹fl, Çok Kazanç • UNIX Her Yerde Ayn› UNIX... • Çok ‹yi Tasar›mlanm›fl Bir ‹flletim Sistemi • Biraz da Tarih... • LINUX Do¤uyor • LINUX Çeflitleri • Bir de “Free BSD” UNIX Varm›fl... • UNIX Gelene¤i • UNIX’i UNIX Yapan Özellikler • LINUX’u LINUX Yapan Özellikler • Neden Mandriva LINUX? • Neden ‹ngilizce Kurulum? • LINUX’u “Gerçekten” Ö¤renmek ‹steyenlere Ö¤ütler • Mandriva LINUX Kurulum Öncesi Haz›rl›klar • Kurulum Öncesi Bilinmesi Gerekenler • Nas›l Bir Bilgisayar Gerekli? • Disk Bölümleri (Partition) • Bilgisayarlar›n Aç›l›fl Süreci (Boot Süreci) • Disk Dosya Sistemleri (File Systems) • X Window

1 1 3 4 4 4 5 5 6 9 11 13 13 14 14 15 15 17 17 17 17 18 20 21 22

• X Window Pencere ve Masaüstü Yöneticileri (Window Managers, Desktop Managers) • LINUX Çekirde¤i (LINUX Kernel) • root • LINUX’ta Disk ‹simlendirmesi 02. Mandriva LINUX Kurulumu • Varsay›mlar • Kurulum 03. LINUX’la ‹lk Tan›flma: KDE Masaüstü Yöneticisi • ‹lk Tan›flma • LINUX Bilgisayarlar›n Aç›lmas› • LINUX Bilgisayarlar›n Kapat›lmas› • ‹lk Login • Mandriva LINUX Uygulamalar› • KDE Ayarlar› • Görsel Ayarlar (Look and Feel) • Menü Ayarlar› • ‹leri Düzey KDE Ayarlar› • Kullan›c› Yönetimi: UserDrake • Dosya Yöneticisi: Konqueror • Genel Sistem Yönetimi Araçlar›: Mandriva Control Center • Ofis Uygulamalar› • OpenOffice.org • Grafik Uygulamalar› • The Gimp • Di¤erleri • Kiflisel Uygulamalar • Ximian-Evolution • Gnome-Card • Internetle ‹lgili Uygulamalar • Kmail • Konqueror • FTP ‹stemcisi (gFTP)

25 27 27 28 31 31 32 69 70 70 72 75 82 82 82 83 85 88 90 91 104 104 108 108 109 109 109 111 112 112 113 114

• Web Sayfas› Haz›rlama Araçlar› • Çoklu Ortam (Multimedya) Uygulamalar› • XMMS • CD Player • Ve Yüzlerce Uygulama Yaz›l›m›... • Kopete An›nda Mesajlaflma Yaz›l›m› • K3B • Gambas • Eclipse • Digikam • Wine • Bundan Sonras› • Konsolda LINUX Kullan›m› • “Konsol” Kavram› • “logout”: Sistemden Ç›k›fl • Is›nma Hareketleri • Ne Var Ne Yok? • Ben Kimim? • fiifrenizi De¤ifltirmek ‹stedi¤inizde... • ‹mdaaaat!.. • Güç... Daha Fazla Güç... • LINUX Dosya-Dizin Yap›s› • Dosya-Dizin ‹simleri • Her Horoz Kendi Çöplü¤ünde... • Neredeyim? • Yuvaya Dönüfl • Ne Var Ne Yok? (Ama Bu Kez Daha Bir Merakla...) • Dosyalar ve Dizinler • Dosya Yaratmak • cat Komutu • cp Komutu (copy) • Dizin Kopyalamak • Dizin Yaratmak • Çal›flma Dizinini De¤ifltirmek • Dosya Silmek

115 116 116 117 117 117 118 119 120 121 121 123 124 124 129 131 131 133 133 135 136 138 138 140 141 142 142 148 149 149 152 153 154 155 156

• Dizin Silmek • Dosya / Dizin Ad› De¤ifltirmek • Dosya / Dizin Yeri De¤ifltirmek • LINUX’ta Eriflim Yetkileri • Yazma, Okuma, Program Çal›flt›rma Yetkileri • Dizinlere Eriflim Haklar› • umask: Dosya ve Dizinlerin Varsay›lan Eriflim Yetkileri • Suid Biti ve suid Programlar • Sticky Bit • Dosyalar›n ve Dizinlerin Sahibini De¤ifltirmek • Dosyalar›n ve Dizinlerin Gruplar›n› De¤ifltirmek • Dosyalar›n ve Dizinlerin Sahibini ve Grubunu Birlikte De¤ifltirmek • bash Kabuk Program› • Dosya ‹sim Kal›plar› • Ortam De¤iflkenleri • PATH Ortam De¤iflkeni • Di¤er Önemli Ortam De¤iflkenleri • Ortam De¤iflkenlerinin Kal›c› Olarak De¤ifltirilmesi • bash Bafllang›ç Dosyalar› • bash History • ! Arac› • Kendi Komutlar›n›z: Aliases 04. Editörler: Kedit vs. ve En Önemlisi: vi • vi: Visual Editor • vi Bir Kelime ‹fllemci De¤ildir! • Be¤enseniz de Be¤enmeseniz de, vi Ö¤renmelisiniz! • Dosya Açmak / Yaratmak • vi Editörünün “Durum”lar› • Ekleme Durumu • Komut Durumu • Dosya Açarken Karfl›laflabilece¤iniz Sorunlar • ‹mleç Dolaflt›rma Komutlar› • Ekleme Komutlar›

156 157 157 158 158 163 164 166 167 168 168 169 170 172 174 175 175 176 177 178 179 180 183 185 185 185 186 187 188 188 189 190 192

• Yaz› Silmek • Yanl›fll›kla Silerseniz... • Metin Bloklar›n›n Yerini De¤ifltirmek • Metin Bloklar›n› Kopyalamak • Son Komutu Tekrarlamak • Metin Eklemenin / De¤ifltirmenin Birkaç De¤iflik Yolu • Metin ‹çinde Dolaflmak • Metin ‹çinde Arayarak Dolaflmak • Bulup De¤ifltirmek • Metnin ‹çinde Sat›r Numaralar›n› Kullanarak Dolaflmak • Tufl K›saltmalar› • vi Bafllat›rken Verebilece¤iniz Komutlar • Dosya ‹fllemleriyle ‹lgili Komutlar • vi ‹çinden UNIX Komutu Vermek • Birden Fazla Dosyay› Peflpefle ‹flletmek • .vimrc Dosyas› • Daha Ayr›nt›l› Bilgi ‹çin... • gvim 05. Önemli LINUX Kavram ve Komutlar› • Önemli LINUX Kavramlar› • Standart Girifl ve Standart Ç›k›fl • Girifl ve Ç›k›fl› Yönlendirmek • STDERR • Çekirdek: Kernel • Dosya Sistemleri • fsck • Süreçler • fieytanlar (Daemons) • Süreç Öldürmek • Link Kavram› ve ln Komutu • “Pipe” Kavram› • Biraz Nefes Alal›m • Kullan›fll› LINUX Komutlar› • cal

192 193 193 196 197 197 198 200 200 202 203 204 205 206 206 207 207 209 211 211 211 213 214 216 217 225 226 230 231 232 235 237 238 238

• sleep • watch • wc • tail • more • less • top • which • zip • unzip • gzip • gunzip • bzip2 06. Çevreyi Tan›yal›m • /dev Dizini • /etc Dizini • lost+found Dizinleri

239 239 239 240 241 241 242 244 244 245 245 246 246 249 252 254 256

07. bash Kabu¤u ve Kabuk Programlar› • Komut Sat›r›n›n Yorumlanmas› ve Parametreler • Kabuk De¤iflkenleri (ya da Ortam De¤iflkenleri) • Programlar› Arka Planda Çal›flt›rmak • Ön Planda Çal›flan Programlar› Arka Plana Atmak • Kabuk Programlama • ‹lk Kabuk Program› Örne¤i • ‹kinci Kabuk Program› Örne¤i

257 258 261 264 265 267 268 270

08. Diskler, Disketler ve mount Komutu • mount Edilmifl Diskleri Görmek • Yeni Disk Takma • Dosya Sistemi Tipleri • fsck: Dosya Sistemi Kontrol Program› • supermount • CD Kullan›m› • Disket Kullan›m›

273 274 275 277 278 280 280 281

• umount Komutu • Baflka UNIX Bilgisayarlardaki Diskleri Kullanmak • mount ‹fllemlerini Otomatik Olarak Yapmak (fstab) •Baflka Bir Windows Bilgisayar›n›n Diskini Kullanmak • Dosya Sistemi Yaratman›z Gerekirse... 09. Önemli LINUX Komutlar› • find • grep • tar Komutu ve tar Dosyalar› • tar Komutu ile Yedekleme • tar Komutunu Kullan›rken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • rsh • xargs • at • date, hwclock • lynx • cut • tee • script • split 10. Sistem Yönetimi • Sistem Hakk›nda • Sistemin Aç›lmas› • Sistemin Kapat›lmas› • Disklerin Yönetimi • fdisk • mkfs • mount • showmount • lsof • Bellek Yönetimi • Kullan›c› Yönetimi • Kullan›c› Hesaplar›

281 282 282 283 284 287 287 295 298 301 304 305 308 310 313 314 315 316 317 317 321 323 323 328 329 331 332 332 333 335 336 339 339

• Kullan›c› Gruplar› • Kullan›c› Disk Kotalar› • Log Dosyalar›n›n Yönetimi • A¤ Yönetimi • TCP/IP Ayarlar› • Yaz›c› Yönetimi • Yedekleme • Periyodik ‹fllerin Yönetimi • LILO Yönetimi • Webmin • “root” fiifresini Unuttu¤unuzda...

345 348 351 354 354 361 363 366 370 375 381

11. Yaz›l›m/Paket Yönetimi • Paket Kavram› • Paket Ba¤›ml›l›¤› (Dependency) • Paket Yöneticileri (Package Managers) • Yaz›l›m Depolar› (Media, Repositories) • Yaz›l›m Güncelleme • Yaz›l›m Yükleme • Mandriva rpm Paket Yöneticisi - rpmdrake ile Yükleme • urpmi - Gerçek Paket Yöneticisi • rpm Paketlerinden Yaz›l›m Yükleme • Kaynak rpm Paketlerinden (src-rpm) Yaz›l›m Yükleme • Kaynak Kodundan Derleyerek Kurulum • ‹flletim Sisteminin ve Uygulama Programlar›n›ng Güncellenmesi • Çekirdek Güncellemeleri (Kernel Updates)

385 385 386 386 387 388 388 388 392 394 397 398 400 403

12. Güvenlik • Sistem Güvenli¤i • Kolay Tahmin Edilebilecek fiifre Kullanmay›n ve Kulland›rmay›n • Sistem Güvenli¤i ile ‹lgili Haberleri ‹zleyin • Olabildi¤ince Güvenli ‹letiflim Yapan Yaz›l›mlar Kullan›n • Güvenlikle ‹lgili Yamalar› ‹zleyin ve Uygulay›n • Gereksiz Yaz›l›m Yüklemeyin • Gereksiz Servisler Çal›flmas›n • Gereksiz Portlar Aç›k Olmas›n

407 407 408 408 408 409 409 409 412

• Bilgisayar›n›zdaki Tüm Servisler Dünyaya Aç›k Olmas›n • Log Dosyalar›n›za Bak›n • Sisteminizi Yedekleyin

413 416 416

13. Yar arl› LINUX Sunucu ve Servis Yaz›l›mlar› • Yararl› LINUX Sunucu Yaz›l›mlar› • ftp Sunucusu • apache Web Wunucusu • postfix e-Posta Sunucusu • procmail • samba Sunucusu • named (DNS) Sunucusu • ssh Sunucusu (Secure Shell) • NIS Sunucusu (Network Information Services) • iptables Atefl Duvar› • DHCP Sunucusu • MySQL ve PostgreSQL Veritaban› Sunucular› • squid Proxy Sunucusu • ppp Çevirmeli A¤ Sunucusu

419 420 420 422 425 428 429 429 432 433 433 434 436 437 439

EK:

441

Sonsöz

GNU Genel Kamu Lisans› GNU Public License (GPL)

450