Ismael Danijel Kvin

HaCJIOB Op"THHaJIa

Ishmael by Daniel Quinn

Copyright © 1992 by Daniel Quinn

All rights reserved

AAHHJEA KBHH

-~

rn

KtbMrfi-KOMEPQ

6EOrPAA



06jaBJbeHoy:3;fa~JIaCHOGT

IIpaB8 aupeBoiH· Beorpa;o; ..

.,

YMECTO IIPE,Il;rOBOPA

Ooa8HO CMO Ha81l1(.J!U oa '-lOBeK MOJICe He ca.A,tO oa opecupa, Hezo U floyt.taBa HeKY JlCUBOillwbY. To Buwe Huje HUKaKBa HOBocill, (lilU je HOBocill oa JlCUBoillw1>a UMa t.teMY oa Hay'ltl 'lOBeKa. OBaj 06pill, KOjU je y CBOM pOMaHY I1IllMaeJI UCKOPUC/Uuo JI,aHuje.fl KBUH, uoocelia Ha OCHOBHO flpaBU.flO wIlla je o06pa U 3aHUMJbUBa BeClll (Koja Z.flaCU oa lie Ma.flO Koza llHutepecoBatliu oa .flU je uac yjeo 'lOBeKa, a.flU lie ce CBU Y36yoUillU aKO caaHajy oa je 'lOBeK yjeo uca). Y pOMaHY JI,aHuje.fla KBW1-a KOjU je OOMax upueyKao uaJICfbY 'luma.flal{a, uaaaBao 6YPHe paCapaBe U aocillao 6ecUlce.flep, Y'luUleJb MajMYH, ozpOMHa ZopU.fla Koja je apea tlpeW.fla apaz caMoceecillu; Y'leHllK je 'lOBeK KOjU UMa JlCe./by oa caace cBeill. 3Hl1Ibe 00 Kojez ce y3 aOMoli Myope topU.fle cilluJICe Heo[lxooHO oa 6u ce aaycillaBU.fla HeMUHOBHa apoaacill cBe­ illa. Y pOMaHY je cBe BpeMe pe'l 0 KJbY'lHUM uumafbUMa: willa je 'l0­ eeK, KaKea je JbyocKa UClllopuja u Mucuja Ha OBOM cBeilly, willa cy KY.flillypa U qUBU.flU3aquja, KaKaB je Haw OOHOC tlpeMa OPYZUM JlCUBUM 6uliUMa YKJbY'lyjyliu U Jbyoe, KaKaB je t.toeeKOB OOHOC apeMa caMO­ Me ce6u, Hajaao apeMa ili.aB. Maj1lu apupoou. [JpuKaauBafbe JlCuBoillUfba y KlbUJICeBHOCutU HeKaoa uzpa 6aJ/CHU­ y.flOzy Hew uullo ce lilo 06U'lHO MUC.flU. 00 AaY.fleja 00 TO.flcutoja 'lu/Uaoqe je apue.flat.tU.flo utO KaKO ce ot.tUMa HeJbyoCKOZ CutBOpa BUOU ceeill. Heiuo illaKo, 'lOeeKo/lUKO 6ulie, u3Meljy 'lOBeKa U JlCUBO!uufbe, a.fleHU.flO je aaJICfbY 'lLUUa.flal{a jow Ha aOt.tezluMa .fluutepazuype, pe­ qUMO y nmraMCillY. HWMae.fl }1,aHlIje.fla KBuHa 'luje /.lMe aOKpelie 6u­ 6.flujcKe acoqujaz{uje u 3Sy'lU Ko6HO uaKO je pet.t 0 jeoHoj MyOpOj u au­ illOMoj ZOPU.flU, caceUM je HOBa aojasa. To je aeep Koja ce yuyzuilla y C.flOJICeHf~. ouja.rtote ca C60jUM yt.teHuKoM. Y IliuM Ouja.rt03uMa Cill6apu Koje cy do6po l103Ha[lle uaZ.fleoajy caC6UM opyza'luje CMucao eeo.fly­ l{uje, U.flU peu,UMO apOMeHe lil.eXHO.flotuje U Ha'llll-ta JlCu60illa, OillKpU­

lie aOJbOUpU6peoe u caepe.uene unoycmpuje, c.ullcao 'untlaee t!wm.,u/­ aaquje. 06AUK oujMoza y po.uany ltna'le flmkelia na po.uanecKNY mex­ NUKY aoanamy 00 aNmU'lKe coq;ucmU'lKe upoae 00 po.uaNa ocaMNae­ cmoz BeKa. HULMaeA upeyaUMa yAOZy .uy()pal1a, Y'lullieJba u Uo.ua2a­ 'W ua OBe epcme oujaAowKol upuUOeeOalba. KomlKo je il1e.uail1UKCl 0 Kojoj K8un paCUpaBJba caepe.uenuja u uozatJa UNil1epec aa O'lYBWbe upupooe u .uNow6pojNUX yzpoJICenux epcil1a mOAUKO je KfbUJICe6na q;op.ua aaupaeo Cil1apuja, wil10 uaaauea nua ne06u'Inux f'll.WK1JlJ'111 Po.uan MmMaen je Kfbuza Koja naeo()u na paa.uuUt./bWbe u .uNO­ ZO euwe 00 uouYAapne upoae aaxil1eBa oa ce '10eeK cyo'lu ca onu.u LUUio ana 0 ce6u, oa ce6u uocil1a8u uulllafbe KaKO 6u ia NeKa opyia 8pCma .uoMa BuoemU u KaKO 6u 0l1enuAa H,eZOBY yAOZy Y najnoBujoj ucmopuju nalue uAaneme U JlCu80il1a na 1';'0j. J],pa.ualllu'ma Uulllaiba 06ea6etJyjy Kfbuau aK111yeAnocil1 u upOBOKaWU6nocil1, u 6ea 06aupa na 1710 KOAUKO cy KBunOBe uoeje oupa8oane, a cAuKa caBpe.uene qu­ eUAUaal{uje il1a'lna, pe'l je 0 uaaa08no.u WUlU6Y Koje 'fUl71aoqa He OCma8Jba paBnooywnUM. I1mMaen uoe y peo UOttYAapnux KfbU2a c Kpaja 0802 8eKa Koje UOCUla8Jbajy BaJICna uuwafba u aamo UaJICfb y '1uil1aAal1a. AAeKcaHiJap JepK06

IIPBO IIOrJIABJbE

1 KaAa caM rrpBH rryT rrpO'IHTaO ornac, 3arp~Hyo caM ce, oncOBao, nJbyHyo H 6a~HO HOBHHe Ha nOA. HomTo MH ce Y'IHHHno I\a HH TO HH­ je AOBOJbHO, 3rpa6HO caM HX, ynyTHo ce y KyXHH>y H 6a~HO HX y KaHTY 3a cMehe. 3aTHM caM HarrpaBHO naKH iWPY'IaK I.f Aao ce6H Mano Bpe­ MeHa Aa ce oxnaAHM. Jeo caM H pa3MI.fmJbaO 0 He'IeM cacBHM APY­ rOM. Earn TaKO. 3aTHM caM I.fCKOnaO HOBHHe I.f3 KaHTe 3a l)y6pe H OTBOPHO cTpaHY ca nH'IHHM ornacHMa, TeK J\a 6HX ce YBepHo I~a je Ta rrpoKneTa cTBap H AaJbe TaMo, 6am OHaKBa KaKBa MH je OCTaJTa y ce­ halbY. Elma je. YQI1TEJb Tpa:>I
HCKpe:'y JlCeJbY oa caace caew! TO MH ce 6am Aorrano. EHno je cTBapHo cynep. I1cKpeHY }KeJbY J\a cnace CBeT - fla, cjajHo. Ao nOAHe he ce cHrypHO ABe CTOTHHe I.ffIHOTa, MaJTOYMHHKa, KynoBa, HaHB'IHHa, 3BepaJTa, Kao H pa3HHX THKBaHa H rnynaKa, nojaBHTH Ha rrpH­ JTO}KeHoj aApeCH, crrpeMHH J.\a ce oJ.\peKHY CBera mTO HMajy y 3aMeHY 3a peTKy npHBI.fJTenrjy Aa ceAHY Kpaj Hory HeKor rypya KOjH he HM ca­ orrmTHTH Aa he CBe 61.fTH y peAY caMO aKO ce cBaKO OKpeHe rrpeMa CBOM cyceAY H cPAa'-IHO ra 3arpJTI.f. YnHTaheTe ce: 3amTO je oBaj 'IOBeK TonHKO JbyT? TonHKo orop­ 'IeH? To je A06po JlI.fTalbe. 3arrpaBO, TO je TIHTaH>e Koje H ja 1I0cTa­ BJbaM caM ce6H.

O)~rOBOp ce HaJTa3H y BpeMeHY Oil, npe ABe Ae~eHI.fJe, KaAa caM HMao rnyny

(6)

lIa HajBl.fme Ha CBeTY }Kenl.fM I\a... Ha!)eM Y'lHTeJba.

BaIll TaKO. 3aMHIllJbaO caM ga )KeJUIM ycIHTeJba - ga MH je nOTpe6aH y'urreJb. "({OBeK KOjH lie MH nOKa3aTH UITa Tpe6a Y'HIHHTH ,o;a 6H ce oCTBapHrro HeUITO llTO 6H ce Morrro Ha3BaTH... cnacaBalheM cBeTa. frryno, 3ap He? )J,e·rHlhaCTO. BaHBHO. llpoCTo. He3peJIO. l1JIH, jegHocTaBHO 6rrecaBO. 1l0illTO caM O'IHmenHO HopMarraH y CBHM gpy­ rHM CTBapHMa, nOTpe6HO ,o;a OBO Marro 6rrH)Ke 06jacHHM. EBO KaKO je nO'Ierro. 3a BpeMe OMrranHHCKor 6YHTa lle3geceTHx H ce,o;aM,o;eceTHX 1'0­ gHHa, 6HO caM TaMaH gOBOJbHO CTap na pa3YMeM UlTa cy Ta ,o;el\a XTe­ rra XTerra cy Il,a npeoKpeHy CBeT - H TaMaH ,o;OBOJbHO MJIa,o; ,o;a nOBe­ pyjeM i~a 6H y TOMe MomH H ycnenr. Ta'IHo TaKO. CBaKor jYTpa, Kana 6HX OTBOPHO O'IH, O'IeKHBaO caM ga BHgHM ,o;a je nO'Ierra HOBa epa, ga je He60 cBeTrrHje nrraBo, a TpaBa CBeTJlHje 3erreHa. O'"IeKHBao caM ,o;a hy 'IyTH CMex y Ba3,o;yxy H Jbyge KaKO Hrpajy Ha YJIHl\aMa, H TO He caMO MJlall,e - CBe! Hehy ce H3BHlhaBaTH 3a CBOjy HaHBHOCT; gOBOJbHO je Il,a crrYIllaTe neCMe H3 Tor BpeMeHa na I\a BHgHTe Il,a HHcaM 6HO ycaMJbeH. A oHga caM ce jenHor ll,aHa, y cpe,o;lhHM nmejuepcKHM ro,o;HHaMa, np06ygHO H CXBaTHO I~a HOBa epa HHKaga Hehe nO'IeTH. BYHT HHje yry­ IlleH, OH ce jenHocTaBHO npeTBopHo y MOIl,HI1 CTaB. )J,a JIll je Moryhe ,o;a caM ja 6HO jell,HHa oc06a Ha cBeTY Koja je 3601' Tora 6HJla pa30'IapaHa? 36YlheHa? Kao,o;a je 6Hrro 6all TaKO. 113rrrena I~a cy CBH ,o;pym 6HrrH y cTalhY Il,a oTmIllY 6ynT ca l\HHH'IHHM OCMeXOM H nlfTalheM: "lla, nITa CTe YCTBapH O'IeKHBaJlH? HH'Iera HHje 6Hrro H HH'Iera Hehe 6HTH. HH­ KO HHje cnpeMaH ga cnacaBa cBeT, jep HHKO He naje neT napa 3a CBeT; 6HJTa je TO caMO npH'Ia rOMHJle rrelhe geIW. Hal)HTe nocao, HanpaBHTe nape, panHTe go lleCll,eCeTe rOl\HHe, a oHga ce Oll,ceJIlfTe Ha ¢JIOpHgy H YMpHTe." 1a HHcaM 6HO y CTalhY Il,a TO o,o;6al\HM TeK TaKO H, Y CBOjOj HaHB­ HOCTH, MHcrrHO caM Il,a Herne Mopa ga nocTojH HCKO KO nocegyje HeKY Hen03HaTY MygpOCT H KO he OTKrrOHHTH Moje pa30'"Iapalhe H 36ylhe­ HOCT: Y'IHTeJb. HapaBHo, TaKBe oc06e HHje 6mIO. HHcaM )Kerreo rypya, HrrH Y'IHTeJba KyHr
(8)

Y KlhH3H XepMaHa Xecea IIymo6a1tJe HG l1cmoK, MH HHKa;n:a He OTKpl1BaMO y 'IeMY ce cacTojH 3Halhe Koje noce;n:yje ileo, a Koje yrrHBa cTpaxonOillTOBal-be. To je 3aTO jep HaM Xece HHje Morao pehH HeillTO UITO HI1 caM HHje 3Hao. OH je 6HO Kao ja - caMO je )Kygeo 3a THM Il,a y cBeTY nocTojll HeKO Kao ileo, HeKO ca TajHHM 3Hal-beM H MygpOmhy Koja npeBa31lJIa3H lheroBY. Y cTBapH, HapaBHO, He nocTojH TajHo 3Ha­ lhe; HHKO He 3Ha HllillTa BHlle o;n: OHora llTO ce MO)Ke HahH Ha norrH­ l\H 6HJIO Koje 61l6JIHOTeKe. AJIH, Tall,a TO HHcaM 3Hao. 11 TaKO caM Tparao. Ma KaKO 3BY'IaJIO myno, Tparao caM. Pa;n:H ynopel)elha ;n:a Ka)KeM Il,a 6H Tparalhe 3a CBeTHM fpaJIOM HMaJIO BHlle CMllCJIa. Hehy 0 TOMe ;n:a roBOPHM, HCYBHlle MH je HenpHjaTHO. Tparao caM ;n:OK ce HHcaM onaMeTHO. OHI\a caM npeCTao ;n:a npaBHM 6y,o;aJIy o;n: ce6e, aJIH HeIllTO je y MeHH yMpJIO - HellTO llTO MH ce YBeK HeKaKO gonal\aJIO H 'IeMY caM ce ;n:llBHO. YMeCTO Tora IlojaBHo ce O)KHJbaK TBpg, arrH H 60JIaH. 11 caga, TOJIHKO ro;n:HHa nOllTO caM npeCTao ca TparalheM, noja­ BJbyje ce HeKH llapJIaTaH KOjH gaje orJIac y HOBHHaMa ynyheH OHOM HCTOM MJTagoM CalhaJII1l\H KaKaB caM ja 6110 npe neTHaeCT ro;n:HHa. AnH, TO jOill YBeK He 06jalllhaBa MOj 6ec, 33p He? 1l0KYllajMo OBaKO: 6HrrH CTe 3aJby6JbeHH y HeKora geceT ro;n:HHa - y HeKOra KO je;n:Ba ,o;a je 3Hao ,o;a BH nocTojHTe. Y'IHHllJIH CTe CBe, no­ KYillaJIll CBe Il,a nOKa)KeTe Toj OC06H ,o;a CTe BH ,o;parOl\eHa JIH'IHOCT ,0;0­ nOillTOBalha H ga Balla Jby6aB HeillTO BpegH. OH,o;a, jel~Hor ,o;aHa OTBopHTe HOBHHe, nOrJIe,o;aTe JIH'IHe orJIace H BH;n:HTe ;n:a je OCO­ 6a Kojy BOJIHTe gaJIa ornac... KOjHM Tpa)KH HeKora KO 3aBpel)yje y3a­ Jby6aB. 3HaM ,o;a TO HHje 6all caCBHM HCTO. 3allTO 6H Tpe6aJIo Il,a MH­ CJIHM ;n:a je oBaj Hen03HaTH Y'IHTeJb KOHTaKTHpaO MeHe YMeCTO Il,a je Il,ao ornac KOjllM Tpa)Kll Y'IeHHKa? C ;n:pyre cTpaHe, aKO je Taj Y'IHTeJb llapJIaTaH, 3allTO 6HX ja JlCe.rtco ;n:a OH cTynH y KOHTaKT ca MHOM? I1YCTllMO TO. BHO caM Hepa3YMaH. )J,ellaBa ce, HHje 3a6paIheHO.

2 Mopao caM, HapaBHO, ;n:a o;n:eM TaMO - Mopao caM ga ce yBepHM ;n:a ce pa;n:H 0 jOill je;n:Hoj npeBapH. CXBaTaTe. )J,OBOJbHO je TpHgeceT ce­ KyHgH, jegaH norJTe;n:, ,o;eceT pe'IH H3 lherOBllX YCTa. OHga hy 3HaTH. OH,o;a hy ce BpaTllTH KyhH H 3a60paBHTH Ha TO.

(9)

CTllraBIIIH Ha rrpHJIO)KeHY a)J,pecy, H3HeHa)J,HO CaM ce K3f\a caM BHgeo ga je TO je)J,Ha 06R'lHa rrOCJIOBHa 3rpaga, y KOjOj je 6HJIO 1>1Horo gpyropa3pe)J,HHx peKJIaMHHX areHaTa, agBoKaTa, 3y6HHX JIeKapa, nYT­ HHLfKHX areHaTa, HC[(eJIHTeJba H jegaH HJIH )J,Ba rrpHBaTHa )J,eTeKTHBCl. OLfeKHBao caM HellITO ca MaJIO BHIIIe aTMoccpepe - MO)K)J,a OTMeHY Kyhy 3a cTaHOBaIbe, ca JIaMrrepHjoM Ha 3H)J,OBHMa, BHCOKOM TaBaHH­ [(OM H IIIaJIOHHMa Ha np030pHMa. Tpa)KHO caM c06y 6poj 105 11 HaIllao je Y 3al~IbeM )J,eJIY 3rpage, ca rrp03opoM KOjH je rJJ:e)J,ao Ha rrpOJIa3 113­ Mel)y 3rpa)J,a. HHllITa ce HHje Momo 3aKJbYLfHTH Ha OCHOBY norne)J,a Ha BpaTa. rypHYO caM HX, OHa cy ce OTBOpHJIa H ja caM 3aKopaLfHO y jc)J,­ Hy BeJIHKY, rrpa3Hy co6y. OBaj He06HLfHH rrpocTop HaCTao je pyIIIe­ IbeM yHyTpaIIIIbHx nperpa)J,a, LfHjH cy ce OCTa[(H jOIII BH)J,eJIH Ha rOJIOM )J,pBeHoM rro)J,y. rrpBH YTHcaK 6HO rrpa3HHHa. Apym je 6HO MHPHCHH; c06a je HMaJIa BOIb [(HpKyca - He, He [(HpKyca, MeHa)KepHje: HerrorpeIIIHBO, aJIH He H HenpHjaTHO. OCBPHYO caM ce OKO ce6e. C06a HHje 6HJIa ca­ CBHM rrpa3Ha. IIope)J, 3H)J,a ca JIeBe cTpaHe cTajaJIa je MaJIa nOJIHI~a ca OKO TpH)J,eceT )J,O qeTp)J,eceT KIbHra, ymaBHoM H3 HCTopHje, npaHcTo­ pHje H aHTpOrrOJIOrHje. Je/~Ha TBP)J,o Tana[(HpaHa CTOJIH[(a cTajaJIa je y cpe)J,HHM, oKpeHYTa npeMa cynpoTHoM 3H)J,y. 113me)J,aJIo je Kao ga je 3a60paBJbeHa npHJIHKOM ce06e. OHa 6e3 cYMIbe, 6Ma pe3epBlfca­ Ha 3a yqHTeJba; Y'-IeHH[(H 6H KJIeqaJIH HJIH qY'-IaJIH Ha rrpOCTllpKaMa nopel)aHHM y nOJIyKpyr Kpaj IberOBHX Hory. rge cy TH YLfeHH[(H, 3a Koje caM rrpe)J,BHl)ao )J,a he HX 6HTH Ha cToTHHe? MO)KI~a cy 6HJIH TY, I1a cy O)J,Be)J,eHH, Kao )J,e[(a H3 XaMeJIHa? 1 npaIIIHHe Ha rro)J,y MH je rOBopHO )J,a je TO caMO Moja cpaHTa3uja. Er1JIo je He'-Ier qygHor y C06H, aJIH 6HO MH je rroTpe6aH jOIII nome)J, OKO ce6e ga 6HX CXBaTHO IIITa je TO. Ha 3H)J,y HacynpoT BpaTH­ Ma cTajaJIa cy gBa BHCOKa rrp030pa, Koja cy y c06y I1porryuITa.JIa CJIa6a'-IKy CBeTJIOCT H3 rrpOJIa3a H3Mel)y 3rpa)J,a; 3H)J, Ha JIeBoj cTpaH11, KO­ je 6HO 3aje)J,HH'-IKH ca cyce)J,HOM KaH[(eJIapHjoM, 6HO je rrpa3aH. Ha gecHoM 3H)J,y HaJIa3HO ce BPJIO BeJIHKH CTaKJIeHH np030p, aJIH TO O'UI­ megHo 6HO np030p KOjH je me)J,ao HanOJbe, jep HHje rrponynI'l'ao HHKaKBY CBeTJlOCT; 6HO je TO rrp030p npeMa cyce)J,Hoj C06H, jom Mpa'-I' O)J, OBe y KOjOj caM ce ja HaJIa3HO. IIHTao caM ce KaKaB JIH je CBeTH npe)J,MeT 6HO H3JIO)KeH y IbOj, 6e36e)J,HO CKJIOIbeH 0)J, )J,o)J,Hpa lO

HeMa'IKoj HapOIl,Hoj rrpH
rpaA

OCJ1oGO)(110 l1au,o.Ba.

3HaJIHX pyKy. Aa JIH je TaMO JIe)Kao 6aJICaMOBamI JeTH EJII] ,.OrpOMHO CTOrraJIO", HarrpaBJbeH 0)J, MaTIJer Kp3Ha H <mpcTor namlpa? HJIH TeJIO nHJIOTa HeH)J,eHTHcpHKoBaHor JIeTeher 06jeKTa, Kora je 06aJICKa cTpa­ )Ka CaCeKJIa npe HerO IIITO je HMao BpeMeHa )J,a npep,a cBOjy Y3BHIIIeHY rropyKY ca 3Be3)J,a ("MI1 CMO 6paha. J3Y)J,HTC 1~06pH npe"/>1a MeHH.")? IIOIIITO je rr03a)J,HHa 6f1JIa TaMHa, CTaKJIO Ha np030py je 6f1JI0 [(P­ HO, Henp03upHO, H HMaJIO je ecpeKaT ome)J,aJIa. AOK caM My ce npl1­ 6JIU)KaBaO, HHcaM ce HI1 Tpy)J,UO I~a Bl1)J,HM IIITa je U3a Ibera; ja caM 6uo npe)J,MeT TIOCMaTpaIba. Ka)J,a caM My ce caCBHM npu6JJu2Kuo, HacTaBHO caM)J,a 3a TpeHYTaK 3yPl1M Y conCTBeHe O"UI, a OH)J,a caM nOMepuo KyC YHanpe)J" 113a CTaKJIa - U cycpeo ce ca jOIII je)J,HHM napOM Oqujy. YCTYKHYO caM, u3HeHal)eH. A OH)J,a, CXBaTUBIIIU IIITa caM nU)J,eo, noHOBO caM npUIIIao, ca)J,a MaJIO ynJIaIIIeH. CTBopeIbe ca )J,pyre CTpaHe CTaKJIa 6IlJIO je je)J,aH o)J,paCJIU ropI1JIa. OiJpac/m, HapaBHO, He 3HaLfU HUillTa. OH je 6uo 3acTpaIIIyjyhe orpOMaH, rpOMaj\a U3 CTOYHxeHIJa. CaMa l-herOBa Maca IBa3UBaJIa je Y3HeMHpelhe, uaKO je OH Huje KOPUCTHO HIl Ha KaKaB npeTehH HaLfUH. HanpoTI1B, MHpHO je ce)J,eo U TUXO rpU[(KaO TaHKY l'paH'lUIW KOjy je )J,p)Kao y JIeBoj py[(U Kao )J,upI1reHTcKY naJIH[(y. Hl1CaM 3Hao IIITa )J,a Ka)KeM. BepoBaTHo heTe MohH )J,a cxnaTHTe KaKO Me je TO HepBUpaJIO: '-IIIHHJIO MIl ce )J,a Tpe6a )J,a rOBopUM )J,a ce H:~BUHHM, 06jacHuM cBoje npHCYCTBO, onpaB)J,aM CBOj He~03BOJbeHU YJIa3aK, 3aTpa)KHM onpoIIITaj O)J, Tor CTBopeIba. Ocehao caM )J,a je yBpe)J,JbUBO 6YJbUTU y IberOBe O'-III, aJIU 6uo caM napaJIU30naH. 6ecno­ MohaH. HucaM 6uo y CTaIbY)J,a mC)J,aM HU Y IIITa Hpyro Ha CBeTY, OCUM y lheroBo JrIII~e, mYCHuje Hero 6uJIO Koje )J,pyro y )KUBOTUIbCKOM CBe­ TY 360r cBoje CJII1'IHOCTU ca HaIIIUM JIII[(eM, aJIU, H3 CBOj Ha'lUH, nJIe­ MeHuTuje Hero 6UJIO KOjU l'P"IKH H)J,eaJI caBpmeHCTBa. Y CTBapu, I13Mel)y Hac Huje 6uJIO HUKaKBe npenpeKe. IIp030pcKo CTaKJIO 6u ce CPY 'IHJI 0 , caMO )J,a ra je OH /l,OI~HPHYO. AJIH, 113me)J,a )J,a My Huje na)J,aJIO Ha naMeT )J,a ra )J,O)J,upHe. je, I'Jle)J,ao Y Moje O'lU, rpUll,Kao CBOjy rpaHqU[(y U LfeKao. He, Huje '-IeKaO; OH je je)J,HocTaBHo 6uo alaMO, 6uo je TaMO npe Hero IIITO caM ja )J,OIIIao U 6uhe TaMO Ka­ )J,a ja o~eM. Hr.-laO caM ocehaj )J,a My lUIcaM HUIIITa BUIIIe 3Ha'lajaH He­ ro IIITO je npOJIa3HU 06JIaK nacTupy KOjU ce O)J,Mapa Ha nponmlHKy. Ca HecTajalheM CTpaxa, npaTUJIa MU ce CBeCT 0 CH'ryal~uju Y KOjoj caM ce HaIIIao. PeKao caM ce6M )J,a Y
My (If ca 'IIfM) 6MX MOraO l:(a IIIfrueM, aJIM 6IfJIO HIf'lera. Me~YTIfM, P;OK CaM Tpa)!(IfO Ha'IHH p;a OCTaBIfM nIfCMeHY nopYKY, na)KlbY MH je npM­ BYKJIO HeUITO nITO caM npeBM1~eo Y C06If If3a np030pa; 6IfO je TO nJIa­ KaT IfJIIf nOCTep KOjIf je SIfCIfO Ha 3Ifny If3a ropIfJIe. Ha lbeMY je nMCaJIO: AKO qOBEK HECTAHE,

,Il,AITI1 liE

EI1TI1 HA,Il,E

3A rOPI1ITY?

ilOCTep Me je 3aYCTaBIf0 - IfJIIf, 60Jbe pe'leHO, TeKCT Me je 3aYCTa­ SIfO. Moja npocpecIfja cy pe'lIf; ycpep;cpep;IfO caM ce Ha OBe 11 3aXTeBao p;a 06jacHe caMe ce6e, na npecTaHY na 6yp;y P;SOCMIfCJIeHe. ,Il,a JIIf cy OHe 3Ha'IIfJIe }~a ce Hap;a 3a rOpIfJIe HaJIa3If y MCTpe6JbelbY Jbyp;CKe pa­ ce IfJIM Y lbeHOM OIICTaHKY? Momo ce CXBaTIfTIf Ha 06a H3'IHHa. EIfJIa je TO, HapaSHO, 3arOHeTKa - HaMepHO CaCTaBJbeHa TaKO p;a

He MO)Ke p;a ce 06jacHI1. EI1JIO MIf je MyKa 360r Tora, amI If 360r JOIII

pa3JIOl'a: 'IIfHIfJIO MIf ce p;a je OBO BeJIIf'laHCTBeHO CTBopelbe 3a­

p06JbeHO If3a CTaKJla caMO 3aTO p;a 6If nOCJIY)KIfJIO Kao )!(IfBa I1JIycTpa­

L\llja 3a OBY 3arOHeTKY· 3auctUa 6u tUpe6aJlo oa ypaouw Heuulio, peKao caM ce611 JbYTIf­ TO 3aTIfM caM p;op;ao: Eu.flO 6u Haj6o/be oa ceoHew u 6yoew MUJJaH. OCJIYIIIKllsao caM exo osor 'Iyp;Hor yn030pelba Kao p;a ce pap;IfJIO o HeKOM MY3If'lKOM cpparMeHTY KOjll HIfcaM MOr'ao caCBIfM p;a npeno­ 3HaM. I1omep;ao caM CTOJIIfL\Y If ymfTao ce: pa .flU 6u 6IfJIO Haj60Jbe }~a cep;HeM If 6yp;eM MHpaH? 11, aKO p;a, 3aruTO? Op;rOBOp je 6p30 cnrrao: 3az710 wUlo hew, aJW 6yoew MupaH, Monu 6o/be oa 'iyjetu. ,Il,a, nOMIf­ CJIIfO caM, TO je CBaKaKO Ta'lHO. Ee3 HeKor CBeCHor pa3JIOra, ynpaBMo caM nomep; y MOl' )KIfBO­ TIflbCKor cap;pyra Y cycep;Hoj C06If. Kao IIITO CBIf 3HaMO, O"IIf 20Bope. ,Il,se Hen03HaTe oc06e Mory 6e3 Hanopa l~a nOKa)KY Y3ajaMHo IfHTepe­ cOBalbe If rrpIfBJIa'lHOCT caMO jel~HIfM nomep;OM. ihe20Be O"IIf cy rOBO­ pHJre If ja caM pa3yMeo. Hore cy MIf ce T1peTBOpllJIe y rrIfxTIfje If jep;Ba caM ycrreo p;a ce p;O'lenaM CTOJIIfL\e a p;a He nap;HeM. KaKO TO?", peKao caM, He ycy~yjyhIf ce p;a ose pe'lIf If3ro­ BOpIfM maCHO. ,,3ap je TO Ba)!(HO?" op;rOBopIfO je OH, TaKo~e 6e3 maca. "TaKO If 0 TOMe BIfIIIe HeMa IIITa p;a ce Ka)Ke." "AJIIf, TIf -" 3aMYL\aO caM. "TIf CI1 ... " CxsaTIfO caM p;a He Mory Jla If3rOBopUM Ty pe'l Kap;a caM p;OIIIao JlO lbe, a Hl1je 611JI0 p;pyre KOjOM 611X je Morao 3aMeHllTll.

(12)

TpeHYTaK KacHIfje OH je KJIMMHyO maBOM, Kao 3HaK p;a cy My ja­ CHe Moje TeIIIKohe. "Ja caM y
"CTpaIIIHO", peKao caM 6e3 pa3MIfIlIJbalba. CTBopelbe je CJIerHYJIO paMeHIfMa. "Ja ce 3anpaBO He cehaM Tor noral)aja - IfaKO ce cehaM HeKIf X paHIfjIfx speMeHa. Y CBaKOM CJIY'Ia­ 1)0HCOHOBIf cy Me npOp;aJIIf jenHOM 300JlOIIIKOM BPTY Y HeKOM Ma­ JIOM rpany Ha cesepOIfcTOKY - He Mory p;a Ka)KeM KOMe, jep Tap;a HIfcaM nocenOBao CBecT 0 THM CTBapIfMa. Ty caM )KllBeO If paCTao He­ KOJII1KO rop;IfHa." IlpeCTao je p;a rOBopll If jep;Ho BpeMe je pacejaHo rpIfL\KaO CBOjy rpaH'IIfL\Y, Kao p;a rroKYIIIaBa p;a npIf6epe MI1CJm.

3 Y TaKBIfM MeCTIfMa (HaCTaBI10 je KOHa'lHO), y KojIfMa cy 3aTBope­ He, )KIfBOTIfH>e CKOPO YBeK naJreKO BIfIIIe pa3MI1lT1Jbajy Hero lbIfXOBIf pO~aL\1l Y P;IfBJbIfHH. To je 3aTO IIITO If HajMalbe CBeCHIf Mehv lbllMa

ocehajy Aa HelliTO KpyrrHo Hl1Je y peAY ca fbl1XOBl1M Ha'll1HOM )IGfBOT;.t, Ka:>KeM Aa pa3Ml1llIJhajy, He MHCJJlIM I\a Ka:>KeM Aa CTWlY crrocno­ HOCT paQIlOHaJ1HOr pa3MHIlIJhafba. THrap Kora BHAl1llI K3KO Jhy­ THTO KOpa'Ia rro CBOM KaBe3y je rrpeoKyrmpaH He'IHM IlITO 6H JhYACKC 6Hfte rrperr03HaJIO Kao MHcao. A 1'a MHcao je rrHTafbe: 3auatto? IlITO, 3aIlITO, 3aIlITO, 3aIlITO, 3aIlITO, 3anrro'?" IlHTa ce THrap, H3 Cina y caT, H3 AaHa y AaH, 113 rOlJ,l1He y rOAI1Hy, /.10K KOpaqa CBOjOM HOM CTa30M H3a pellIeTKH KaBe3a. OH y CTafbY Aa aHaJIH3Hpa TO rrHTafbe, HHTl1 Aa ra pa3pai)yje y AeTa.lbe. Kana 6M Ha HeKH Ha'mH MO­ rao }:.Ia ra IlHTalli "llITa aalllUlO'?", He 6M 6HO Y cTafbY Aa TH O)J,I'OBOpH. AJIH, TO rrHTafbe ropM Kao Heyr-aCMBH rrJIaMeH y fberOBOM yMy H HallO­ CH My OIliTap 60JI KOjM ce He cMafbyje CBe AOK OBO CTBopefbe He yl)e y CTafbe KOHa'IHe JIeTaprHje Kojy 'ryBapH 300JIOlliKOr BpTa rrperr03Hajy Kao Heorr03MBO OA6aIJ,HBafbe :>KMBOTa. HapaBHO }:.Ia HHje}:.laH Tl1rap He rrOCTaBJba OBO rrMTafbe y CBOM HOpMaJIHOM oKpy:>Kefby. HHje rrpOIlIJIO MHoro BpeMeHa, a ja caM TaKoi)e rrOtIeO lla ce IIH­ TaM aaunuo. I10IlITO caM HeypOJIOIliKH AaJIeKO pa3Bl1jeHMjH OA THrpa, 6MO caM y CTafbY 1\a HCIII1TaM IlITa caM MHCJIHO rroA THM mITafb(~M, ~la­ Kap Ha pY1\MMeHTapaH Ha'IHH. CeTHO caM ce jel\He }:.Ipyre BpCTe :>KHBO­ Ta KOjH je 6HO, 3a OHe KOjM cy ra :>KMBeJIH, MHTepecaHTaH 11 HacyrrpoT TOMe, oBaj :>KUBOT je 6MO AOCaI\aH no aroHuje M IlOCTaBJhajyftM rrMTafbe aaUlUIO rrOKYlliaBao caM )J;a OArOHeTHeM 3a­ IlITO ie :>KMBOT OBaKO rrOAeJbeH, Ha jeJJ,HY rrOJIOSHHY Koja je 2HTcpe­ 11 APyry, Koja je nOCaAHa H HerrpHjaTHa. I-IMc3M MMao UAeJY 0 ce6M Kao 3ap06JheHI1Ky; HMje MM rranaJIO Ha naMeT l~a Me HeKO CrrpeqaBa y TOMe }:.Ia BOAHM HHTepecaHTaH M rrpHjaTaH )JI,HBOT. KaKo ce rrojaB.lbuBao oAroHop Ha Moje III1Ta'te, rrO'Ieo caM I\a pa3MaTpaM pa3JIUKe 113Mei)y OBa ABa CTIIJIa :>KHBoTaj HajCYIlITIIHcKHja pa3JIHKa 6IIJIa je Aa caM y ACPPHqII ja 6IIO 'IJIaH rropOnlIQe - T(lKBe BP­ CTe rropOAIIQe KaKBY JhYlJ,II TBoje KyJIType He Il03Hajy Beft X1L'ba)J,aMd rO}:.lIIHa. Ka)J,a 6II rOpIIJIe 6Ime y CTafbY }:.Ia ce II3pa:>KaBajy, peKJIH 6II TII I\a cy I:hHXOBe rropOAHQe Kao llIaKa, Ha KOjOj cy OHH rrpCTH. OHI1 rryHy CBeCT 0 TOMe }:.Ia cy rropO)J;HQa, aJIH BPJIO MaJIO CBecHH na cy y 300JIOlliKOM spTy 6HJIO /lpyrHx rOpHJIa, amI HHIleT O)J;ce'IeHHX rrpCTlIjy He 'IHHe llIaKx:J

XpaHe lIMa cBy}:.la II MI1 je y~mMaMo CKOPO paccjaHo, Kao UlTO nHllIeMO. 3anpaBO. 0 I1CXpaHH ce He MHCJIH Kao 0 HCKOj noce6Hoj aKTHBHOCTH. npe 6n ce Momo PCIUi Aa je OHa Kao HCKa BpCTa npHjaTHc My3HKe KO­ ja npaTH CBC gpyre (lKTHBHOC1'H y TOKY QeJIor naHa. I1cxpaHa je 3a Me­ He nOCTaJIa HcxpaHa 1'eK y JOOJIOIliKOM BpTy, rAe cy }:.IBa nyTa nHeBHO y Ha!il KaBe3 y6aQHsaHC HelIHKe KOJ1If'IHHC HCyKycHe CTO'IHe xpaHc. Y pa3MI1IlIJbaH,y 0 TMM MaJII1M cTBapHMa, 1I0'lCO je, CKOPO HeIlpH­ MeTHO, Moj yHyTpallilhYI :>KHBOT. HapaBHO, HHcaM HHTlIT(l 3Hao 0 TOW~, BeJll1Ka L\errpecnja Ha­ l~aHaK y CHI1M BHnOBI1Ma :>KHBOTa y AMepHI~I1. 300­ nJlalmBaJIa je JIOlllK,i BPTOBH cy 6HJII1 npHHyl)eHH na eKoHoMHIIlY, CMalhefbeM 6poja :>KI1BOTHlh3 Koje cy )J;p:>KaJIH, a THMe H CMalhefbeM CBHX BpcTa TpOlllKO­ Ba. MI1CJlHM na jc BeJH1KH 6poj :>KI1BOTHfba 6HO jCHHocTaBHo ycrrHBaH, jep y npl1BaTHOM ceKTopy HHje OHJlO TplKHlllTa 3a :>KHBOTHlhC Koje HH­ je 6HJIO JJaKO oL\p:>K(lSaTH H Koje JUIcy oune HH HHTepecaHTHe HH rrpl1­ BJIWIHe. ];13Y3eQu cy, CBaKaKO, 6HJIl1 BeJUlKe M3 t IKC H LJ:a cKpaTHM npwry, t-leHe cy rrpOAaJIH BJIaCHHKY y KOjOj je je}:.laH BarOH 6uo npa3aII. Euo caM KpynaH n HMrrpeCHBaH al~OneCI\CHT H CI1rypHO caM npCnCTaSJhaO pa3yMHy. nyro­ lV1U)KHa MHCJlHUI lW jc :>Kl1BOT y jcnHOM KaBe3Y HCTli Kao :>KHBOT y 6HJIO KOM APyroM KaBe3Y. aJ1H TO yorrllITe HHjC TaKO. Y3MHMO, Ha rrpH­ Mep, IlHTafbe KOHTaKTa ca JhyL\HMa. Y 300JIOlliKOM BpTy, CBe rOpHJle cy 6HJIe CBCCHe CBOjl1X IIOCCTHJIaQa. OHH cy 3a Hac 6um! Heo6l1'UIH H H3a3IIBaJIH cy HalIJY na:>KfbY. 6allI Kao UITO cy H rrTHQe HJIH BeBeplu~e OKO Kyhc JhynHMa UHTcpccaHTHC 3£1 I'JJellafhC. EUJIO je jacHO}:.la Ta Heo­ 6WlHa CTBopCfba y Hac, aJIH HHKa,rJ;a HaM Aa je TO QII.' fhHXOBOI' IIOJlaCKa. Y MeHa:>Kcouill. McfivTHM. bD30 caM CXBaTl10 rrpaBO 3Ha'IClhe OBe rrojaBC.

Pa3MHIlIJhaO caM 11 0 IIHTafbY Hallie HcxpaHe. l.lOBeKOBa Aeu:, 'a­ fbajy 0 3eMJbH y KOjOj cy IIJIaHHHe HanpaBJheHe on CJlaAOJIeAa, APBefte on KOJIa'Ia, a KaMefbe O}:.l 60H60Ha. ACPPHKa je 6allI TaKBa 3eMJba 3a rOpHJIe, file ron Aa ce oKpeHeMo, cSYAa HMa He'lcr l\HBHor 3a jeJIO, HI1­ KaAa He nOMHCJIHMO: ,,0, 1'pe6aJIo 6I1 na IlOTpa:>KMM HelliTO 3a jCJlO."

y TOM npaBllY 1I0'ICJIO je on TpcHyTKa Ka'la caM MaJIa rpyrra rroceTH­ apBH rryT 6HO H3JIO:>KeH O'IHMa rrOCenIJIal~a. JIaIla npl1 II IJIa je MOller BamHY H. HOCJIe HeKOJIHKO TpCHYTaKa. IIO'reJIa MU 2060prl. EHO caM 3anperrallIhcH. Y 300JIOlliKOM BpTy, IIoceTHOI~H cy rOBopHJHl Alef)yco6110, aJIH ce HHKana Jmcy 06pahaJIH WIMa. "Mo:>KAa cy OBH JLygH 36YfheHH", peKao caM ce6n. "Mo:>K)J,a MI1CJIC }:.Ia caM ja AaH OA fbHX." Mojc 'Iyl)cl:he 11 36YfheHocT cy nocTajaJIl1 eBe Beftn KaL\a ~aM CXBanio na ce CBC rpyne Koje cy rrpHJIa3HJIC MOM HarOHY nOHama­ JY Ha HCTl1 Ha'IHH. Jcp,HocTaBHO. Hl1CaM :mao KaKO TO p,a rrpoTyMatIHM. Te HOftl1 caM HanpaBI10 npBI1 npaBH l\a YCMepHM MHCJII1 Ha peIllaBafbe Tor HDoo.ITeMCI, rTCI Jm jc IHfTaO caM ce, 1\a je

(14)

( 15)

oa

npOMeHa nOKaI~Mje Ha HeKM Ha"lMH npOMeHMna MeHe? HMCaM ce oce­ hao HM HajMaEhe npOMeEheHMM, a 'UIHMno MM ce ):Ia HM MOj M3rJle):l HMje 6110 npOMeEheH. MmK):Ia, nOMMcnHO caM, Jbyll,M KojH cy Me noceTHnM TOr ):IaHa npMnall,ajy HeKoj ll,pyroj BPCTM, Koja ce pa3nMKyje 0):1 OHe KO­ ja je il:0na31ma y 300JIOIlIKM BpT. OBO pa3MHIlIJbaEhe Me HMje HMnpecM­ OHMpano; Te ):IBe rpyne Jby):lM cy 6Hne H)1eHTHqHe y CBaKOM nOrJleny, OCMM y TOMe IlITO je je)1Ha rpyna pa3rOBapana Mei)y C060M, a )1pyra ce 06pahana MeHM. L[aK je M 3ByK rOBopa 6MO MCTM. Mopa 6MTH)1a ce pa­ )1MnO 0 HeqeM )1pyroM. CneHehe HohM IIOHOBO caM ce BpaTMO TOM npo­ 6neMY, pe30HyjyhM Ha CTIe)1ehH HaqMH: aKO ce HMiliTa HMje npOMeHMno y MeHH M aKO ce HHiliTa HHje nOMeHHno y EhHMa, OH)1a ce Mopano npo­ MeHMTM Heuallo opyzo. Ja caM HCTH, OHH cy HCTH, 3HaqH ):Ia HellITO )1pyro Huje HCTO. TaKo IIocMaTpajyhH OBO rrMTaEhe, Morao caM ):Ia Ha­ i)eM caMO je)1aH O):lrOBOp: y 300nOllIKOM BPTY 6Hno je MHoro ropMna, a OB):Ie caMO je):laH. Ocenro caM 3Ha'Iaj Tora, anH HHcaM Morao )1a cXBa­ TMM 3allITO 6H ce noceTHOIIM IIOHallIanH Ha je)1aH Ha'IHH y npHcycTBy BI1llIe ropHna, a Ha )1pym Ha'mH y npHcycTBy caMO je)1HOr ropHne. Hape):lHor naHa caM ce nOTpY)1HO )1a 06paTHM BHllIe na)KEhe Ha OHO IlITO cy MOjH noceTHOl~H rOBOpHJII1. Y6p30 caM npHMeTHO ):Ia je, HaKO je CBaKH rOBOp 6MO pa3nHqHT, nocTojao je)1aH 3ByK KOjH ce CTan­ HO rrOHaSJbaO, Kao ):Ia je 6HO YCMepeH Ha TO na npHByqe MOjy na)KEhY. HapaBHO .o;a HHcaM 6HO y CTaEhY )1a ce YCY)1HM )1a Harai)aM IlITa je OH 3Ha'IHO; HHcaM HMao HHllITa lIITO 6H MH nocnY)KHnO Kao nnoqa H3 Po­ 3eTe (nnO'Ia Hai)eHa y emnaTcKOM rpaJ~y P03eTH, Koja je nocnY)Klma 3a )1eIlIHcppOBaEhe xHjepOrJlHcpa. IlpuM. t1pe8.). BaroH ):IeCHO 0.0; Mora npHna):laO je )KeHKH lIIHMnaH3e ca Mna)1YH­ qeTOM; Beh paHHje caM 6HO npHMeTHO )1a ce rroceTHOIIH 06pahajy Ehoj Ha HCTH Ha'IHH Kao H MeHH. Ca):la caM rrpHMeTHO ):Ia noceTHOU;H KO­ pHcTe je):laH )1pym 3ByK KOjH nOHaBJbajy ):Ia GH npHByKnH EheHY rra­ )Kfby. IIope):l EheHOr BarOHa, noceTHOl~H cy y3BHKHBanH ,,3a-3a! 3a-3a! 3a-3a!" TIpe.o; MOjHM Bar-OHOM, Y3B1!1KHBanH cy "ronHjaT! ronHjaT! ro­ nHjaT!"

0)1 ca3Hafba ):Ia ja HMaM MMe, )10 Ca3HaEha ll,a c8e UMa HMe HHje npOTeKJIO MHoro BpeMeHa. MO)K.D;a MHCTIHllI ll,a )KHBOTHfba y KaBe3Y HMa MaJIO npMnHKe ;o;a HayqM je3HK CBOjHX IIOCeTHJIau;a, anH TO HHje TaKO. MeHa)KepHje npHBnaqe rrOpO):lHu;e H ja caM Gp30 OTKPHO Aa pO­ )1HTeJbH HenpeKH;O;HO Y'Ie CBOjy AeIIY yMeTHocTH je3MKa: "rne):laj, LIo­ HM, eBO rraTKe. MO)KellI nH ):Ia Ka)Keill t1aUi.1Ca? TI-a-T-K-a! 3Haill IUTa naTKa Ka)Ke? IIaTKa Ka)Ke 1C8a 1C8af" Y pOKY 0;0; nap ro;O;HHa 6HO caM y CTaEhY ):Ia rrpaTHM BehH )1eo pa3­ rOBopa KOjM cy ;o;onHPtnH ;0;0 MeHe, anH je Moje qyi)efbe MllIJIO y KopaK ca pa3YMeBaEheM. Ca;o;a caM Befi 3Hao ;o;a caM ja ropHna, a J\a je 3a-3a llIMMnaH3a. TaKoi)e caM 3Hao ):Ia cy CBM cTaHOBHI1I~M BaroHa J/CU80IIlu­ l-be. AnM, HHcaM GHO y cTafbY ):Ia jacHo CXBaTHM KOHCTMTYU;Hjy )KHBO­ TMEha; HallIM rroceTHOIIH rrpaBHJIH cy jaCHY pa3nMKY M3Mei)y ce6e H )KIf­ BOTMEha, anH MeHH HHje 6Mno jacHo 3allITO. AKO caM CXBaTHO llITa Hac 'lHHM )KHBOTHEhaMa (MHcnMM ;o;a jecaM), HHcaM Morao )1a pa3YMeM lIITa EhHX qMHM He-J/CU8oUi.Ul-ba.>,ta. IIpHpo)1a HallIer 3ap06JbeHMllITBa HHje BHllIe 6Hna TajHa, jep caM qyo 06jallIEhefbe 0 TOMe )1aTO CTOTHHaMa ;o;eu;e. CBe )KHBOTHEhe H3 Me­ Ha)KepI1je )KHBene cy HeKa;o;a y HeqeMY lIITO ce 3Bano .D:HBJbHHa H llITO ce npy)Kano rro u;enOM CBeTY (llITa ro;o; )1a je 6HO "CBeT"). OJ\HeTM CMO H3 .D:HBJbMHe H ):IOHeTH Ha je):lHO MeCTO, jep cy Hac, M3 HeKor qy;O;Hor pa3JIOra, JbY):lH CMaTpanH HHTepecaHTHHM. .D:P)KanH cy Hac y KaBe3MMa jep CMO 6HnH ,,;o;HBJbH" H "orracHH", H3pa3M KOjH cy Me 3GYfbMBanH, jep cy ce O"lHrJle):lHO O;O;HocMnH Ha ocoGHHe Koje cy 6Hne oBannofieHe y MeHH. Xohy ):Ia Ka)KeM ;o;a Ka;o;a cy pOJ(HTeJbH )KenenM ll,a rrOKa)KY CBO­ ;o;eIIM HeKO HapOqHTO HHBJbe H orraCHO CTBOpeEhe, OHM 6H nOKa3H­ BaJIM Ha MeHe. TaqHo je ;o;a cy rrOKa3HBanH H Ha BenHKe MaqKe, anH, C 063HPOM ;o;a HHKa;o;a HHcaM BH;o;eo BenHKy MatIKY M3BaH KaBe3a, TO MH HHiliTa HHje 3HaqHJIO.

TIoMofiy TaKBHX, ManHX KopaKa, YCKOPO caM cXBaTHO Ha cy TH 3ByU;H Ha HeKH TajaHcTBeH HaqHH rrOBe3aHH .o;HpeKTHo ca Hac ):IBoje Kao ca t1ojeozlHquMa. TH, KOjH HMallI HMe 0)1 Ka)1a CH ce POHHO H KojH BepOBaTHO MHCTIHllI )1a H TBOj Hac CBeCTaH Tora na nocenyje HMe (llITO HHje Ta"IHO), He MO)KeIlI):Ia 3aMHCJIHill KaKBY je eBonYU;Hjy y nep­ u;errU;HjH H3a3Bano y MeHH CTMu;aEhe MMeHa. He npeTepyjeM aKO Ka­ )KeM )1a caM Tor MOMeHTa 3aHCTa 6HO poi)eH - poi)eH Kao JIMqHOCT.

CBe y cBeMY, )KHBOT y MeHa)KepMjH 6HO je 60JbH 0)1 )KHBOTa y 30­ onOllIKOM BpTy, jep HMje 6HO TaKO 6ecKpajHo ):Ioca;o;aH. HMje MM HH Ha IIaMeT na;o;ano )1a ocehaM OTnop npeMa MOjHM qyBapHMa. I1aKo cy HManH BehH pa;O;Hjyc KpeTaEha, H3rJle)1anO je ):Ia cy Be3aHH 3a MeHa)Ke­ PHjy MCTO KOJIHKO H MH, a ja HHcaM HMao IIpe;O;CTaBy 0 TOMe;o;a cy OHH, H3BaH MeHa)KepHje, )KHBeml je;O;HHM caCBHM )1pyra'mjHM )KHBOTOM. IIo::rojana je HCTa BepOBaTHoha ll,a ce y MOjOj rJlaBH H3HeHa)1a nojaBH nOJnOB 3aKOH, Kao H )1a ce IIojaBH MHcao ;o;a MH je HenpaBe;O;HO 0ll,y3e­ TO HeKO 0)1 IIpaBa Koja ce CTHqy poi)eEheM, Kao, Ha rrpHMep, rrpaBO )1a )KHBHM OHaKO KaKO MM ce ;o;orra)1a.

(16)

(17)

ITPOIlIJJO je MQ)KJl,a TpH HJIH 'reTHpH rogHHe. A, OHna, jel~HOl' K11­ IllHor gaHa, Ka):la HHje 6HJIO Hl1r):le HHKora, Hal1IllaO je jC):IaH Hc0611'13H rrOCeTHJIaq: ycaMJbeHH MyIllKapaIl" KOjl1 MH je I13me):lao rrpacTap II CMe:>KypaH, aJIH KOjl1 je, KaKO caM KacHuje ca3Hao, TeK 6HO Yillao y ne­ Ty gCIl,eHHjy )KUBOTa. M caM l:berOB npHcTyn 6HO jc He06wraH. 3aCTao je Ha YJIa3Y y MeHa)KepHjy, Ua)KJbHBO ce 3arnenao y CBaKH BarOH H OH­ ):Ia ce yrryTIIO rrpaBo MeHH. 3aycTaBHo ce rrpe):l KOHOrrIl,eM KOjH je T~e­ JIHO rrOCeTIIOIl,C on BarOHa, ypOHHO BPX CBOr IllTana y 6JIaTO HCnpe):l ce6e H rra)KJbHBO ce yrrHJbHO y Moje OqH. HUKa):la AO Tana Me Huje Y3­ HeMHpaBaJIO IllTO JhY):l11 3ype y MeHe, TaKO ;:I.a caM My MHpHO Y3BpaTlIO rrorne):l. Ceo caM, a OH je HenOMHqHO cTajao HeKOJII1KO MHHyTa. CchaM ce ):Ia caM ocehao He06HQHO ):IHBJbel:be 3a TOr QOBeKa KOjH je TaKO CTO­ HqKH Tprreo KI1Illy Koja je CHI1UJIa, CJIHBaJIa My ce HH3 JIHIl,e H HaTan3­ JIa O):leJIo. KOHaqHo ce YCI1paB110 H KJII1MHyO MI1 rnaBOM, Kao Aa je I~OIllao ):10 HeKor ):Io6po rrpOMI1I11JbeHOr 3aKJbyqKa. "TI1 UllCU fOJIl1jaT", peKao je. IToCJIe Tora ce oKpeHyo H OTHillao nYTeM jc 11 ll:OIllaO, HC oCBphyhH ce HI1 JleBO HH ):ICCHO.

4 Kao IllTO MO:>KCIll ):Ia 3aMI1CJII1I11, ocehao caM ce Kao l\a Me je rpOM rrorO):ll1o. HUCClM fOJIl1jaT? illTa 611 TO MOrJIO Aa 3Haql1: He 6uflW ro­ Hl1je MH lIaJIO HalIaMeT Aa Ka)KeM: ,,)Jp6po, aKO HHcaM fOJllljaT, OH):Ia KO caM ja?" JbY):lCKO 6Hhe 611 rrOCTaBI1JIO TO rrl1Talhe, jcp 6H 3H3­ JIO ):Ia je OHO CHrypHO HeKO, 6e3 063Ilpa KaKO ce 30He. Ja TO HIlcaM 3Hao. HarrpOTIlB, qIlHI1JIO MIl cc Ila, aKO HI1CaM fOJlHjaT, OHna Mopa 61I­ TH ga HIlcaM HIlKO. MaKo Me oHaj He3H3Hau, HI1Kaila paHl1jc Hl1je BIl):leO, HI1CaM HH 3a TpCHYTaK rrOCYMH:.aO Aa rOBopH ca HecyMH:.IlBHM aYTopHTeTOM. XH­ Jba):le gpyrHx Me je 3BaJIO fOJIIljaT qaK II OHIl, Kao Ha IIpHMep paAHIl­ Il,1I y MeHa)KepHjlI, KOjIl cy Me l~o6po 3HaJIli aJIIi TO OqlImeAHO rje 611:.110 Ba:lKHO H Huje HIIIllTa 3HaqIIJIO. He3HaHau, HlIjC peKao: "TBoje UMe HHje rOJIlijaT." OR je peKao: "TH HUCU fomljaT." Pa3JIIlKa je 6lIJIa orpOMHa. fIoIlI'ro caM TO ocehao (liaKo Ta):la HllcaM 61I0 y CTal:bY ):Ia TO 1I3pa3HM Ha oBaj Ra'IIlH), Moja CBCCT 0 ce61I rrpeTBOplIJIa ce y BapKy.

JJe6r~eo caM y HeKoj BpCTH ¢yre, Rli CBeCTaH, HHTH 6e3 cBeCTH. AOillao je IIOCJIY)KIITeJb ca xpaROM, anH RHcaM o6pahao lIa)KI:bY Ha I:be­ ra. CrrycnIJIa ce Hoh, a!Ili RHcaM crraBao. KIIIlla je IIpeCTaJIa II ce IIojaBJIJIO, aJIH ja TO RHcaM npHMelHIBao. YCKOpO je cTHma rOMIiJIa rrOCeTHJIal\a KOjlI cy H3BHKHBaJUI "fOJIlijaT! fOJIHjaT! fo­ JIHjaT!", aJIH HHcaM 06pahao rra)KI:bY Ha H:.HX.

TaKo je rrpOIllJIO HeKOJIHKO naHa, OH):Ia caM ce jC):IHe BeqeplI, IlO­ IllTO CC MeHa:>Kepnja '3aTBOpHJla 3a rrOCeTIIOIl,e, Hanno BO):lC H3 Moje 'tHHHjC H y6p30 3acmlo - HeKO je y Bony CTaBIiO jaK CenaTIIB. Y 30py caM ce np06Y):lHO y IfeKOM Hen03HaTOM Kaue3y. McnpBa HHcaM HH CXBaTHo ga je TO KaBe3, jep je 6HO orpoMaH H 'IY):lHOr 06JIHKa. 3anpa­ BO, 6HO je oKpyrao II OTBopeH ca CBHX CI'paHa, ga 6H I1ponyulTao Ba­ 3AYX; KaKo caM KacHHje cXHaTHo, 6HO je TO Bel:baK npHJlarol)eH 3a ):Ipy­ ry CBpxy. OCHM je)J,He BeJIHKe 6eJIe Kyhe y 6JIH3I:fHII, KaBe3 je cTajao caM y cpeg JCAHO!' rrpHjaTHor rrapKa, KOjH CC, 'JHHHJIO MH ce, CHryPHO rrpOC'fHpao go Kpaja 3eMJbe. HHje MIl Tpe6aJIo MHoro BpeMeHa Aa CMHCJII:fM 06jaIlll:bel:be 3a OBO He06HqHO I1peMCIlITal:be: JbYll:H KOjH cy I10CChHBanH MeHa)Kepl1jy MaKap geJIOM, ca O'IeKHBaH:.eM ga he BH):IeTH rOplIJIy rro HHcaM Morao ):Ia norogliM KaKO je gOIllJIO )l,O Tora, aJlH cHrypHo je Aa cy O'feKHBaJIH ga Me BII):Ie; a Kaga je BJIaCHHK MeHa)Ke­ ca3Hao ga ja y CTBapH HZ/caM fOJIHjaT, HHje BHIlle Morao )l,a Me H3­ na)Ke Kao TaKBor H HHje HMao gpy!'or H360pa Hero ):Ia Me ygaJbH. HH­ caM 3Hao )l,a JIH MH je )Kao 3601' Tora HJIH He; MOj HOBH ):10M 61::10 je Aa­ JICKO HajnplijaTHHjH 0):1 CBI:fX Koje caM HMao HOCJIe ogJIaCKa H3 A¢PH­ Ke, aJIH, 6e3 CBaKO[l,HeBHe CTHMYJIaIl,Hje og CTpaHC rOMHJIe, on hc YCKOPO rrOCTaTH jom CTpaBwIHHje gocaAaH Hcro 300nOIllKI:f BpT, y KO­ Me caM 6ap T'IMaO ):IPYillTBO npyrlIX ropEna. JOill YBeK caM pa3MHIllJbaO o TI1M CTHapliMa Kana caM, Her):le npe rrO):lHe, rrOI~Hrao rrorJIeg H BH):Ieo ga HHcaM caM. Je[l,aH 'JOBeK je cTajao HeI10Cpe):lHO IIcrrpen MOl' KaBe3a, a lherOBa Il,pHa CHJIyeTa OIl,pTaBaJIa CC rrpeMa cyHIl,eM 06acjaHoj Kyhii y ):Ia.JbHHH. IIpH6m1)KIIO caM My ce 06a3pHBO H 3arrperraCTHO Ka):la caM ra npen03Hao. Kao Aa rrOHOBO npO)KHBJbaBaMO HallI rrpeTxogHH cycpeT, rrHJbIIJIH CMO jenaH y ):Ipyror HeKOJIHKO MHHyTa. Ja caM celJ.eo Ha nogy Mor Ka­ Be3a, a OH je cTajao HaCJIOlheH Ha CBOj IllTarr. IIOillTO je 6HO JIeno o6y­ qeH, £fIneo caM ):Ia HHje cTap Kao IllTO caM Hcrrpua MlfCJIHO. JIIIIl,e My je 6HJIO KOIllqaTO II TaMHo, 0'II1 cy My ropeJIe HeKHM 'rYJJ.HHM HHTeH3HTe­ TOM, ):10K cy My YCTa HMaJIa H3pa3 ropKor BeCCJba. KOHaqHo je KlllfM­ HyO rJIaBOM, IICTO Kao II paHHje, H peKao:

(19)

",!J;a, 6HO CaM Y llpaBY. Tn HIICII rOJIlljaT. Tll clll111IMaeJI."2

11

OBora llYTa, Kao ,n;a je CBe llITO je Ba:>KHO KOHa'IHO cpegeHO, OKpeHYO ce II OTllllIao. OlleT MH ce 'IIIHIlJIO Kao ,n;a Me je rpOM lloro,n;IlO - aJIll OBora lly­

n ca oceliaIbeM ,n;y60Kor OJIaKllIaIba, jep caM 6HO CiiaceH H3 3a60pa­ Ba. 'IaK H BllllIe o,n; Tora, rpelliKa 360r Koje caM )KHBeO Kao HeCBeCHa BapaJIIIu;a TOJIHKO rop:HHa, KOHa1IHO je 611JIa llCllpaBJbeHa. llOCTao caM u;eJIOBHTa JIH'IHOCT -- He HCllO~IeTKa, Beli llO llpBll llYT. OnCel~aJIa Me je orpOMHa pap:03HaJIOCT Y OAHOCY Ha 'IOBeKa KOjH Me je cnacao. HHje MH naJIO Ha llaMeT p:a ra nOBe::>KeM ca MOjHM npeJIa­ CKOM 113 MeHa::>KepHje Y oBaj nplljaTHH 6eJIBeAep, jep jOlIl YBeK HHcaM 6HO cnoc06aH HH 3a HajnpllMHTHBHHje norpelliHO paCY9HBaIbe: post ergo propter hoc. EHo je 3a MeHe HaTnpHpoAHO 6Hlie. YMY CKJIO­ HOM MIiTOJIOmjH, 6110 je nO'IeTaK OHora llITO ce nOApa3YMeBa no,n; IIOj­ MOM C.f!u'-taH 6ozy. ,!J;Ba llYTa ce Ha KpaTKO nojaBllO Y MOM ::>KHBOTY H 06a llYTa, 1l3rOBOpHBlIIH caMO jep:HY pe~IeHHU;Y, npeTBopHO Me je Y He­ llITO p:pyro. llOKYlliao caM ga HCTpa::>KHM KaKBO je CYllITllHCKO 3Ha'Ie­ Ibe IberOBor nojaBJbHBaIba, aJIH caM HaHJIa3HO caMO Ha nHTaIba. ,!J;a JIH je onaj ~IOBeK OTHlIIao Y MeHa::>KepHjy Y nOTpa3H 3a rOJIHjaToM HJIH Y nOTpa3H 3a MHOM? ,!J;a JIH je ,n;OllIao 3aTO llITO ce Haoao Aa caM ja 1'0­ mrjaT HJIH 3aTO lIlTO je cYMIbao Aa ja HucaM rOJIHjaT? KaKO Me je TaKO 6p30 Halliao Ha MOM HOBOM MeCTY? HHcaM llMao npeACTaBY 0 oncery JbYP:CKMX MHQJopMaU;llja; aKO je 6MJIO OllTliTe ll03HaTO Aa ce ja Mory BH­ ,n;eTM Y MeHa::>KepHjM (Kao llITO M3rJIep:a ,n;a jecTe), p:a JIM je 6MJIO onllITe n03HaTO p:a ce ja ca)~a HaJIa3MM oBp:e? YnpKoc CBIIM OBUM nliTaIbHMa 6e3 op:roBopa, He060pHBa je 611JIa 'IMIbeHHu;a Aa Me je oBaj TajaHcTBe­ Hll 'IOBeK nOTpa::>KIIO p:Ba nyTa KaKO 6H Mll ce 06paTHO Ha Ha'IMH KOjM je 6110 6e3 npece,n;aHa - Kao OC06M. liHO caM YBepeH p:a lie, nOlliTO je KOHa'IHO YTBPP:MO Moj Mp:eHTMTeT, OH 3aYBeK HeCTaTli 1I3 Mor ::>KMBOTa; lUTa 611 jOlli Morao Y IbeMY p:a Tpa::>Kll?

ClirypHO CTe p:o ca,n;a Beli llOMllCMJIll p:a cy OBe 6p30llJIeTe ll)l,eje 611JIe caMO KojelliTapHje. Me9YTMM, HII llCTHHa (KOjy caM ca3Hao Ka­ cHIIje) HHje 611JIa HlilliTa MaIbe QJaHTaCTll~IHa.

2 I1IllMaen (eHf. Ishmael) - rrpe/>m CTapoM 33seTY, CMH ABpaMa M Arap, Kora je r1pyra ABpaMosa )KeHa Capa HCTepana 113 Kyhe; npeMa npeB0r1Y CTa­ por 3aBeTa nype ,D,aHl1'lHlia, lberOBO HMe je I1cMal1nO (TIocTalbe 16, 11, 12). Ishmael na eHfneCKOM rrpellOcHO 3HaLfH Jl npofHaHMK, napMja.

(20)

Moj P:06pOTBOp 6110 je 60raTII jeBpejcKII TproBau; 113 OBor l'paAa II 3Bao ce BOJITep COKOJIOB. OHora AaHa Kap:a Me je Halliao y MeHa)Ke­ Plljll, 113alUao je Y llIeTIbY no KHlUll, Y HeKoj BpCTII caMoy611JIa'IKe cy­ MOPHOCTH Koja ra je 06y3eJIa llpe HeKOJIHKO MeceU;ll, Kap: je llOY3p:aHO ca3Hao p:a je QeJIa IberOBa llopop:Hu;a HeCTaJIa y HaU;HCTH'IKOM XOJIOKa­ yCTy. liecQHJbHO JIYTaIbe o,n;BeJIO ra je p:o MeCTa rAe je, Ha HBMlIH rpa­ Aa, 6HO llOCTaBJbeH U;HpKyC. YlUao je 6e3 HeKe lloce6He MllCJIli y ma­ Bll. BeliHHa llIaTplI II pHHrHllInHJIa 6HJIO je 3aTBopeHO 360r KHllIe H u;eJIO MeCTO je o,n;aBaJIO YTHcaK HanYlliTeHOCTH, lUTO je op:rOBapaJIO IberoBoj MeJIaHXOJIH'iH: KOHa'IHO je CTHrao p:o MeHa)KepHje, ~IHje cy rJIaBHe aTpaKU;Hje p~JIaMlipaHe cepHjoM je3HBllx CJIIIKa. Je,n;Ha o,n; IbHX, je3HBHja o,n; OCTaJIHX, npHKa3HBaJIa je ropllJIy rOJIHjaTa KaKO BH­ ma H3JIOMJbeHHM TeJIOM HeKor aQJpH'IKOr P:OMopou;a, Kao ,n;a je 0Pyg e . BOJITep COKOJIOB, KdMe ce MO::>K,n;a y'IIIHHJIO Aa je rOpllJIa no HMeHY IOJIlljaT llorop:aH CllM60JI 3a HaU;HcTWIKor UIIHa KOjH YHHllITaBa ,!J;aBH­ AOBY pacy, llOMHCJIHO je p:a 6H My llPIPlHHllJIO 3ap:OBOJLCTBO p:a 6aU;H nOrJIeg Ha TO 'Iyp:oBHlUTe 113a peTlieTaKa. llpHlUao je MOM BaroHy II, Kap:a Me je llornep:ao y O'IH, CXBaTHO je ga HHcaM Hll Y KaKBOM CpOgCTBy 3a KpBOlKe,n;HIIM ~IYAOBHllITeM Ha CJIll­ I1H - HIITII ca QJMJIHCTHHCKHM MY'IIITeJbeM IberOBe pace. YTBpp:HO je p:a My He npU'IHIbaBa HHKaKBO 3a,n;OBOJLCTBO lUTO Me BUAH U3a pelUeTa­ Ka. HallpOTIIB, jeJl:HHM P:0HKHXOTOBCKHM reCTOM KpHBIIu;e H llpKoca, OAJIY'IIIO je Aa Me CIIace H3 KaBe3a H p:a og MeHe HanpaBII CTpaBHqHY 3a­ MeHY 3a nopo,n;HQY KOjy HHje YClleo ,n;a CIIace H3 KaBe3a EBpone. BJIa­ CHIIK MeHa)KepHje npHCTao je p:a Me llpop:a; 6110 je 'IaK CllpeMaH ga H3­ HajMH r. COKOJIOBY nOMoliHor pa,flHllKa KOjH ce CTapao 0 MeHH o,n; Ka­ ,n;a caM (""Tlirao Ty. BJIacHHK je 6HO peaJIHCTa; CBeCTaH p:a je YJIa3aK AMe­ pHKe y paT ne1I36e::>KaH, 3Hao je ga lie nYTyjyliH D;lIPKYCH Kao llITO je Ibel'OB HJIli llpOBeCTH paT Y 3HMOBHHKY HJIH lie je,n;HOCTaBHO HeCTaTH. I10llITO MH je p;ao jep:aH p:aH Aa ce CHageM Y HOBOj CpeIl.HHH, r. Co­ KOJIOB je llOHOBO p:OlUao Aa 6n ce yn03Hao ca MHOM. Tpa)KHO je og llO­ MoliHor pagHHKa ,n;a My llOKa::>Ke KaKO ce pa)~H CBe llITO je y Be3H ca MHOM, op: llpHllpeMaIba xpaHe p:o 'IHllIlieIba KaBe3a. llHTao ra je ,n;a JIH caM onacaH. PaAHIIK My je peKao ,n;a caM ja Kao HeKa orpOMHa MallIH­ HepIIja HHcaM OllacaH no KapaKTepy, Beli llPOCTO llO CBOjOj BeJIHqH­ HII H CHa3H. I10CJIe OTnpllJIHKe jegHor caTa, r. COKOJIOB ra je OTnYCTIIO; MH CMO IIO'IeJIH ga 3ypUMO jegaH p:pyroM y OqH, p:yro liYTeliH, Kao II p:Ba IIpeTXO,n;Ha llyra. KOHa'IHO, HeBOJbHO, Kao ga llpeBa3HJIa3H HeKY 3a­

(21)

cTparnyjyfiy yHyTparnlby 6aplljepy, nO~IeO je ga Mll ce 06pafia, He Ha IlIaJbllBIi Ha~IlIH nOCcnlJ1aqa MeHa)KeplIje, Befi Kao HeKO KO rOBopli Be­ Tpy llnll TanaCIiMa KOjll ce pa36lljajy 0 o6any, 1I3roBapajyfill OHO UITO CC Mopa pefilI, anii lIITO HIiKO He CMe ga ~yje. AOK je 1I3nllBao CBojy Ty­ ry H caMoonTy)K6e. nOCTeneHO je 3a60paBJbaO Ha IIoTpe6y ga 6YJ~e onpe3aH. Y pOKY og jegHor can, Befi je 6lIO HaCJIOlLeH Ha MOj KaBe3, ca PYKOM OKO rnlinKe. Dlegao je y 3CMJbY, ll3ry6JbeH y MllCJIllMa, a ja caM IICKOPllCTHO Ty nplinliKy ga My 1I3pa3lIM cBoje cay~eIllfie TaKO IJlTO caM no~co He)KHO ga MllnyjeM 3rno6oBe lberOBe pyKe. OgCKO~IIO je YHa3ag, ll3HcHa.l)cH II npenagHyT, aJIIi ra je nOrJIe.n; y Moje 0~1I yBe­ pHO na je MOj reCT TIlimeH CBaKe npeTlLe. Yn030pCH OBOM enlI30goM, nOCYMlbao jc .n;a noce.n;yjeM npaBy IIH­ TCJIl1reHqlIjy. EIIJIO je lWBOJhHO HeKOJIIiKO je~~HocTaBHIIX TeCTOBa .n;a ra y TO yBepc. ITornTo je YTBpgllO .n;a pa3YMeM lberoBe pe~lI, 3aKJby­ 'HW jc (Kao lIITO cy KacHllje 3aKJhy~IIJIIi II .n;pym JbYl~1I KOjlI cy ce 6a­ Bllnii npliMaTIIMa) ga caM ja y CTalbY na 1I3rOBapaM conCTBeHe pe~lI. KpaTKO pe'-ICHO, O,n;JIY'-IlIO je .n;a Me Hay~1I .n;a rOBopliM. ITpecKo~llfiy 60JIHC II nOHII)KaBajyfie Mecel~C KOjlI cy ycne.n;lInli. HlIje,n;aH Ol~ Hac Hll­ je pa3YMCO na je TernKofia HenpeMOCTllBa, 360r Tora rnTO ja HllcaM no­ CCI~OBao OCHOBHII
(22)

pe3ynTaToM ga ce y6p30 Hallao nog YTllqajeM je.n;He Mnage 'IeTpgece­ Toro,n;lIlllhe )KeHe, Koja je CMaTpaJIa .n;a 61I OH Morao .n;a 6y.n;c caCBIIM 3agoBOJhaBajyfili cynpyr. Hli OH caM Hlije IIMao HlillTa npOTIiB Tor 6paKa, ann je, O'ICKyjyfili .n;a no lhera go.l)e, HaIlpaBIiO CTpaIIIliY rpe­ rnKy: OgJIyqllO je na Hall cIIe~lIjanHII OgHOC caKpHje o.n; cBoje )KCHe. To Hlije 6HJIa He06H~Ha o.n;JIyKa 3a TaKBY cllTyaQlIjy, a ja HHcaM IIMao .n;o­ BOJhHO nCKycTBa y TIiM cTBapliMa .n;a 6lIX CXBaTIIO .n;a je norpellHa. BpaTllO caM ce y BelhaK qlIM je 3aBprneHO peHOBlipalbe Koje Mll je oMoryfiaBano na y lbeM~)KIIBIiM y cKnagy ca QlIBllnlI30BaHliM HaBIIKa­ Ma Koje caM CTeKao. MelJYTIIM, Ol~ npBor TpeHyTKa rocno.l)a COKonOB je BlIgcna y MeHII qy.n;Hor II onaCHor KyfiHor Jby6lIMqa II I10qena je .n;a ce 3ana)Ke 3a Moje 6p30 npeCeJbelhC llnii o.n;CTpalbIiBalbe. CpefiOM, MOj ,Q06pOTBOp je 61I0 HaBIiKao .n;a 6y.n;e no lherOBOM II CTaBIiO je jacHo .n;o 3Halha ga HIIKaKBe MOJI6e Hn uplIHy.n;e Hefie npOMeHHTIi MOj nonO)Kaj. HeKOJIllKO Mece~H nOCJIe BeHqalha, CBpaTIIO je .n;a MH Ka)Ke .n;a fie My lherOBa cyllpyra, Kao ABpaMOBa Capa, YCKOPO no.n;apHTH .n;eTe no.n; lhcrOBe CTape naHe. "HncaM O'lCKIiBao HllrnTa CJIII'IHO Ka.n;a caM Tli .n;ao HMe MllMa­ CJI", pCKao MH je je. "AJIll, MO)Kern 6llTll cllrypaH .n;a joj Hefiy .n;03BOJIII­ Tll na Te 1I36a~1I H3 MOjC Kyfic OHaKO KaKO je Capa H36aqlIna TBor llMClhaKa 1I3 ABpaMOBe." MnaK, Boneo jc ga nOHaBJba ga fic geTcTY, ,QC'laK, .n;aTH liMe I1caK. Me.l)YTllM, llCnaJIO je npyraqlIje: .n;o­ TTPl1{)iuurm II .n;anii joj liMe Pcj~eJI.

5 PeKaBllli TO, MllMaen jc .n;yro fiYTao, 3aTBopeHlIX O'IlIjy, TaKO ga caM no~eo ,n;a ce UIiTaM .n;a Hl1je 3acnao. AnlI, Haj3a.n; je HaCTaBllO. "He 3HaM .n;a nll je 6lIJIO naMeTHO llJIIi myno, aJIIi MOj g06pOTBOp je o.n;nyqlIO .n;a ja 6y.n;eM .n;eBoj~HQIIH MeHTOp, a ja caM (naMeTHO llJIIi myno) 61I0 ycxnfieH llTO Mll ce gana nplInHKa ga My y.n;OBOJbllM Ha Taj HaqlIH. Pej'leJI y o~eBOM Hapyqjy, npOBo.n;HJIa CKOPO HCTO TonllKO BpeMeHa ca MHOM KonHKO II ca CBOjOM MajKoM - IIITO, HapaBHO, Hlije .n;onpllHeJIO .n;a ce nonpaBIi MlIllJbelhe 0 MeHII y O~IIMa Te oco6e. ITo­ IIITO caM 61I0 y CTalbY .n;a joj ce 06pafiaM .n;lIpeKTHlIjIIM je3lIKoM Hero IIITO je rOBOp, ycneBao caM .n;a je CMlIpnM II 3a6aBliM Ka.n;a TO .n;pymMa Hlije nOJIa3Hno 3a PYKOM, H Me.l)y HaMa ce nOCTeneHO CTBapaJIa Be3a ClIHqHa OHOj Koja nocTojlI 1I3Me.l)y llgeHTl1'rHllX 6nlI3aHal~a - ll3Y3eB

(23)

IIITO CaM joj ja 6I10 Kyl1HH Jby6HMaIl" TyTOp H p;ap;HJba, CBe y I1CTO BpeMe. I'ocrrolja COKonOB ce pap;onana p;aHy Kaf\a hc perrCll KpeHyTH y IlIKOJIy, BepyjyliH p;a he je HOBa HHTepecoBalba OP;BOjHTlI op; MeHe. Ka­ KO ce TO HI1je P;OI"OIII1JIO, 06HOBHJla je KaMnalbY npOTHB MCHe, Tpa.lKe­ liH p;a 6yp;eM ygaJbeH H TBpp;ehH p;a he Moje rrpHcycTBO ycnopHTH neTe­ TOB p;pYIlITBeHH pa:lBoj. IneH p;pYIlITBeHI1 pa3Boj, MeljYTl'JM, HHje 3aKp­ )J(Jbao, Ha1
6 ITOCTOjC TpeHyIl,H, Kap;a Bac TO IlITO HMaTe npeBHIlIe p;a Ka)J(eTe, MO}Ke HaBeCTH Ha hYTaIhe HCTO Kao H p;a HeMaTe HHllITa. HHcaM Morao p;a CMHCJIHM KaKO p;a Ha lberOBY rrpH'ly op;rOBopHM Ha YMecaH HnH Ha"IHH. KOHa'IHO caM nOCTaBI10 HHTafbe Koje je 6flJl0 HeTO

TOm-TKO 6eCMHCJIeHO KonHKO H p;eCCTHHC p;pyrHx Koja cy MH rraJIa Ha­ rraMeT. jecH JIH HMao MHoro Y'IeHHKa?" caM 'leTHpH, aJIH HHcaM ycrreo HH ca ieIIHHM."

,,3aIlITO HHCH

3aTBopHO je O'lH p;a 6H 3a TpeHYTaK pa3MHCJIHO. "tlHcaM ycneo jep caM nOTIl,eHHO Te)J(HHY OHora IIITO caM XTeo p;a npeHcceM - H jep HHcaM P;OBOJbHO ,Q06po pa3YMeo KaKO pa3MHllIJba HHIl,H." IT " , peKao caM." AI0 'leMY TH npep;aJeIlI. . ?" ",w,a I1llIMaen je H3Bap;HO CBe}KY rpaH'lHIl,y H3 roMHJIC llIH6Jba Koja je cnjaJIa ca lberOBe l~eCHe c:TpaHe, 6aI~HO KpaTaK nomc,Q Ha Ihy, a 3a­ THM je IlO'IeO p;a je rpHIl,Ka, me,QajyhH Me yMOpHHM 1l0mep;OM. KOHa'l­ HO je pCKao: "Ha OCHOBY MOjC HCTopHje, llITa MHcnHllI KOjH caM npe,Q­ MeT Haj60Jbe KBaJlHcpHKoBaH ,Qa npe,QajeM?" PeKao caM My Ila He 3HaM. ,.HapaBHO p;a 3Halli. Moj npep;MeT je: 3apo6JbeltUlUl1160. " ,,3ap06JbeHHllITBO. " "J],a, 6allI TaKO." Cep;eo caM jep;Ho BpeMC liYTei'm, a OH,Qa caM peKao: "flOKYlliaBaM p;a CXEaTHM KaKBC TO Be3C HMa ca cnacaBaIheM CBCTa." 111lIMaen je KpaTKO pa3MHCJIHO. "KOjH Jby,QH H3 TBoje KyJIType }KeJIe Aa YHHIIITC CBeT?" "JKeAe Aa YHHIIITe CBeT? KOJIHKO ja 3HaM, HHKO IIoce6HO He JlCe­ AU lIa yHHllITH cBeT."

"A ftIIaK ra YHHllITaBaTe, CBH BM. CBaKo O,Q Bac CBaKO,QHeBHO ,QO­ npHHoCH YHHlI1TeIhV cBeTa." 1)1 "J],a. Ta'lHO jc." ,,3allITO He npeCTaHCTe TO p;a 'lHHHTe?" CnerHYO caM paMeHHMa. "l1cKpeHo pe'IeHO, He 3HaMO KaKO." "BII CTe 3ap06JbeHHJ~H Il,HBHJIH3aI~HjcKor CHCTeMa KOjH Bac Mafbe-BHllIC npHMopaBa ,Qa HenpeKHp;HO YHHllITaBaTe CBCT lIa 6H­ CTe MornH p;a )KHBHTC."

"J],a, H3mena p;a je TaKO." "fIpeMa TOMe, BH CTe 3ap06JbeHHIl,H. a H op; caMor CBeTa CTe HaJIpaBHJIH 3ap06JbeHHKa. To je Y nHTaIhY, 3ap He Ballie 3ap06JbeHH­ lIITBO H 3ap06JbeHHIUTBO CBeTa."

"J],a, TaKO je. HHKana HHcaM 0 TOMe pa3MHIlIJbaO Ha Taj Ha'lHH."

,,11 TH caM

CH 3ap06JbeHHK Ha je,QaH n.l1'laH Ha'lHH, 3ap He?"

(25)

"KaKO TO?" I1IIIMaeJI ce HacMejao, OTKPHBIIIH IIpH TOM OrpOMHe 3y6e 60je CJIOHOBe KOCTH. ,1],0 Tap;a HHCaM 3HaO p;a YMe p;a ce HacMeje. PeKao CaM: "Ja HMaM ylllucaK;o;a caM 3apOJbeHHK, aJIH He Mory;o;a 06jacHHM 3aIIITO HMaM Taj YTHCaK." "I1pe HeKOJIHKO rO;O;HHa - CHrypHO CH Tap;a 6HO p;eTe, TaKO ;o;a He MO)KeIII ;o;a ce cehaIII Tora MHoro MJIa;O;HX Jby;o;H y OBOj 3eMJbH HMaJIO je HCTH YTHcaK. I10KYIIIaJIH cy, Ha reHHjaJIaH, aJIH ;o;e30praHH30BaH Ha­ qHH, ;o;a II06emy H3 3ap06JbeHHIIITBa, aJIH HHCY ycneJIH, jep HHCY 6HJIH Y CTalbY ;o;a Hal)y IIIHIIKe KaBe3a. AKO He MO)KeIII ;o;a OTKpHjeIII IIITa Te ;o;P)KH yHyTpa, )KeJba ;o;a H3al)eIII y6p30 nocTaje KOHcpY3Ha H He;o;eJIO­ TBopHa." ",1],a, TaKO ce H ja ocehaM." I1IIIMaeJI je KJIHMHyO maBOM. "AJIH, C ;o;pyre cTpaHe, KaKO je TO y Be3H ca CIIaCaBaEbeM CBeTa?" "CBeT Hehe H3;o;p)KaTH jOIII p;yro K~lO 3ap06JbeHHK qOBeqaHCTBa. JIH je 3a OBO IIOTpe6HO 06jaIIlEbeEbe?" "He. oap MeHH HHje." "MHCJIHM ;o;a Mel)y BaMa IIOCTOjH MHoro JbYP;H KOjH 6H 6HJIH cpehHH ;o;a CBeT OCJI060;o;e 3ap06JbeHHIIITBa." "CJIa)KeM ce." "llITa HX crrpeqaBa;o;a TO yqHHe?" "He 3HaM." "EBO IIITa HX CIIpeqaBa: HHCY y CTaEbY ;o;a Hal)y IIIHIIKe KaBe3a." ",1],a", peKao caM. "CXBaTaM. IlITa heMo ca;o;a p;a pap;HMo?" llIIIMaeJI ce IIOHOBO HaCMeIIIHO. "I10IIITO caM TH ja HCnpHqaO IIPHqy 0 TOMe KaKO caM ce HaIIIao OB;o;e, MO)K)l;a 6H H TH Morao p;a yqH­ HHIII TO HCTO." "IlITa MHCJIHIII IIOP; THM?" "MHCJIHM;o;a 6H MO)Kp;a TH MeHH Morao p;a 06jacHHIII KaKO CH ce lllu HaIIIao OBp;e." "Axa", peKao caM. "JJ;aj MH MaJIO BpeMeHa." "BpeMeHa HMaIII KOJIHKO xoheIII", peKao je 036HJbHO.

7 "Je;O;HoM, ;o;OK CaM 6HO Y KOJIeuy", peKao caM My IIOCJIe p;Y)Ke IIay­ 3e, "ypa;O;Ho caM IIHCMeHH 3ap;aTaK H3 CPHJI030qmje. He cehaM ce Taq­

(26)

HO 3ap;aTe TeMe - 6HJIO je HeIIITO y Be3H ca eIIHCTeMOJIOrHjoM. EBo UITa caM, OTIIpHJIHKe, peKao y TOM pa;o;y: 3HaTe IIITa je HOBO? Ha~H­ CTH, YIIPKOC CBeMY, HHCy H3ry6HJIH paT. ,1],06HJIH cy ra H IIpO~BeTaJIH. I1peY3eJIU cy CBeT H YHHIIITHJIH H IIOCJIe;O;Eber JeBpejHHa, H IIOCJIeAlber UuraHHHa, ~pH~a, XHHp;yca H aMepHqKOr I1H)J,HjaH~a. A oH;o;a, Ka)J,a cy 3aBpIIIHJIH ca EbHMa, YHHIIITHJIH cy Pyce, I10JbaKe, qexe, MopaB~e, Eyrape, Cp6e H XpBaTe, CBe CJIOBeHe. 3aTHM cy ce oKpeHYJIH 110­ JIlme)KaHHMa, KopejaH~HMa, KHHe3HMa H JaIIaH~HMa CBHM Hapo;O;H­ Ma A3Hje. 3a TO je Tpe6aJIo MHora BpeMeHa, aJIH Ka;o;a ce 3aBpIIIHJIO, CBH JbYP;H Ha cBeTY 6HJIH cy CTOIIOCTOTHH ApHjeB~H H CBH cy 6HJIH BP­ JIO, BpJIO cpehHH. I1PHPO)J,HO, y yu6eHH~HMa KOjH cy KopHIIIheHH y IIIKOJIaMa HHje ce BHIIle IIOMHEbaJIa HHje;O;Ha )J,pyra paca OCHM apHjeBcKe, HHje;o;aH p;py_ rn je3HK OCHM HeMa'iKor, HHje;O;Ha p;pyra peJIHrHja OCHM XHTJIepH3Ma H HHjep;aH p;pyrn CHCTeM OCHM Ha~OHaJI-Co~Hjaml:3Ma. HHje 6HJIO CBpxe. I10CJIe HeKOJIHKO reHepa~ja, HHKO He 6H 6HO Y CTaEbY p;a HaIIH­ IIIe p;pyraqHje yu6eHHKe qaK H )J,a je )KeJIeo, jep HHje 31taO 3a HeIIITO APyro. AJIH, jep;Hora p;aHa, p;Ba cTyp;eHTa cy pa3rOBapaJIa Ha yHHBep3HTe­ Ty 1:hy Xajp;eJI6epr y TOKHjy. 060jH~a cy 6HJIH JIeIIH Ha y06HqajeH apHjeBcKH HaqHH, aJIH je jep;aH op; EbHX H3mep;ao HeKaKO 3a6pHHYT H HecpehaH. OHO je TO KYPT. 'lliTa HHje y pep;y, KYPT? 3aIIITO CH CTaJI­ HO TaKO CHY)Kp;eH?' KYPT je 0WOBOPHO 'PehH hy TH, XaHC. I10CTOjH HeIIITO IIITO Me MyqH H TO BeOMa MHoro.' I1pHjaTeJb ra je YIIHTao IIITa je TO. 'EBO IIITa je', peKao je KypT. 'He Mory p;a ce OCJI060P;HM HeKor JIyp;or ocehaEba )J,a IIOCTOjH HeKa MaJIa cTBap 0 KOjOj Hac /la:IJCy.' 11 TO je 6HO Kpaj Mor IIHCMeHor pap;a." I1IIIMaeJI je 3aMHIIIJbeHO KJIHMHyO li'~aBOM. "llITa je TBOj IIpocpe­ COp MHCJIHO 0 TOMe?" "XTeo je p;a 3Ha p;a JIH caM H ja HMao TO HCTO JIYP;O ocehaEbe Kao H KyPT. Kap;a caM My TO IIOTBPP;HO, )KeJIeo je p;a 3Ha IIITa MHCJIHM p;a je TO 0 qeMY Hac JIa)KY. PeKao caM: 'KaKO 6HX TO Morao;o;a 3HaM? Ja HH­ caM y IIOBOJbHHjeM IIOJIO)Kajy Hero KYPT.' OH, HapaBHO, HHje MHCJIHO ;o;a ja rOBopHM 036HJbHO. I1peTIIOCTaBJbaO je ;o;a je TO caMO jOIII jep;Ha Be)K6a H3 eIIHCTeMOJIOrHje." ",1],a JIH ce jOIII YBeK IIHTaili p;a JIH cy Te JIaraJIH?" ",1],a, aJIH He TaKO OqajHHqKH Kao OHp;a." "He TaKO OlIajHHqKH? 3aIIIT0'1" ,,3aTO IIITO caM OTKPHO p;a, y IIpaKTHqHOM CMHCJIY, TO YOIIIIITe HRje 6HTHO. OHJIO ;o;a Hac JIa)KY HJIH He, H ;o;aJbe MopaMO p;a YCTaje­

(27)

MO yjYTPY, Aa HAeMO Ha IJOCaO, Aa nJIaliaMO paqYHe H paAHMO cse :ocTaJIO. " "OCHM aKO, HapaBHO, C6U IlOqHeTe Aa CYMlhaTe Aa sac JIa)KY H ceu oTKpHjeTe Y qeMY ce cacTojH JIa)K." "IllTa no}:\pa3YMeBaill IlOA THM?" "AKO TH caM oTKpHjell Y qeMY je JIa)K, OH}:\a CH BeposaTHO Y npa­ By - TO He 6H 6HJIO MHoro 3HaqajHO. AllH, aKO 6HcTe ceu OTKpHllH Y qeMY je JI
BpeMC je npOJIa3HJIO. O}we3aO caM ce AO QeHTpa rpaAa. OHa 3rpa}:\a je H }:\aJbe cTajaJIa Ha HCTOM MecTY. KaHQeJIapHja Ha Kpajy xo­ lla Y nplneMJbY 6HJIa je 11 }:\aJbe TaMO, H }:\aJbe He3aKJbyqaHa. Kalla caM OTBOPHO BpaTa, npo}:\opHH MHpHC KOjH je }:\OJIa3HO O}:\ J1llMaeJIa CYCTHrao Me je Kao npacaK rpOMa. KJIeQaBHX HOry, lIOillao caM go CTOJII1Qe H ceo. HillMaeJI Me je cTPoro lIOCMaTpao Kp03 TaMHO CTaKJIO, Kao }:\a ce I1HTaO }:\a JIH caM gOBOJbHO jaK ga 6H Me OIJTepeTHO 036HJbHHM pa3ro­ BOpOM. Ka}:\a je gOHeo O}:\JIYKY, noqeo je }:\a rosopH 6e3 HKaKBor yBO­ ,[la, a ja caM cXBaTHO }:\a je TO lheros y06HqajeHH CTHJI.

8 To Beqe caM H3allao Y lleTlhY. Ja peTKO lleTaM caMO paAH lleT­ lhe. Y cTaHY caM ce oceliao He06jalllhHBo Y3HeMHpeHO. IiIDIO MH je nOTpe6Ho }:\a pa3rosapaM ca HeKHM, Aa Me HeKO oxpa6pH. HllH MH je MO)KAa 6HJIO IlOTpe6HO Aa IlpH3HaM csoj rpex: IlOHOBO caM HMao He­ 'meTe MHCJIH 0 cnacaBalhY cseTa. MO)KAa HHje 6HJIO HHillTa OA Tora IlllaIlIHO caM ce }:\a calhaM. H, 3aHcTa, Kana ce Y3Me Y 063Hp IlITa ce }:\O­ raljaJIO Tora AaHa, 6HJIO je Morylie }:\a caM calhao. I1oHeKa}:\ lleTHM Y CHY H cBaKH nyT Ka)KeM ce6H, "Haj3aA - TO ce Aoralja Y c(lleapuoc(llu, a He Y CHY!" Y csaKOM CJIyqajy, 6lIJIO MH je nOTpe6HO Aa pa3rosapaM ca He­ KHM, a 6HO caM cfiM. To je Moje y06HqajeHo CTalhe Koje caM H3a6pao ­ HJIH 6ap TaKO YBepaBaM ce6e. 06HqHa n03HaHCTBa MH He 3Haqe HII­ llTa, a MaJIO je JbY}:\H KOjl1 cY crrpeMHI1 na npHxsaTe TepeT H pH3HK npHjaTeJbCTBa OHaKO KaKO ra ja 3aMHllJbaM. JbYAH Ka:lKY }:\a caM HaMliopacT H qOBeKOMp3aQ, a ja HM OArOBa­ paM Aa cy BepoBaTHo Y npaBy. PacnpaBa 6HJIO Koje BpcTe, 0 6HJIO qe­ MY, YBeK MH je H3rJIeAaJIa Kao ry6Jbelhe BpeMeHa. Hape}:\or jYTPa caM ce np06Y}:\HO H IJOMHCJIHO: "l.JaK H TaKO, TO 6u 6HTH caH. l.JoBeK MO)Ke }:\a calha }:\a cnaBa, qaK H }:\a calha }:\a ca­ lha." H }:\OK caM npl1npeMao AopyqaK, jeo H npao CYlIOBe, cPQe MH je CHa)KHO YAapaJIO. H3rJIeAaJIO je Kao lIa MH roBOPH, "KaKO MO)Keill }:\a ce IlpeTBapaill }:\a HHCH npenJIalleH?"

.;11.02(10

(28)

(29)

,Il;pyro IIOrnABJbE

1 "qYAHO je", peKaO "Aa je HHTepeC 3a nHTalbe 3ap06JbeHHlllTBa y MeHII np06YI~1I0 MOj A06pOTBOP, a He CTalbe y KOMe caM ce HaJIa­ 3110. Kao rnTO caM MO)KAa HarOBeCTHO y jY'lepallilboj npH'IH, OH je 6HO OIIceAHYT Aoral)ajHMa KOjll cy ce TaAa AernaBaJTH y HaU;HcTH'IKoj He­ Ma'lKoj." ,,,[l,a, TO caM CXBaTIIO." "M3 TBoje jY'leparnlbe npH'Ie 0 KYPTY II XaHCY, 3aKJbY'IyjeM ]:1a npoyqaBarn )KIIBOT HeMa'lKOr, HapOAa 3a BpeMe AAOJT<pa XHTJIepa." He 6HX Hrnao TaKO ]:1aJTeKO. ITpo<mTaO caM HeKO­ JTIIKO n03HaTIIX KlbHra, llinepOBe MeMoape, 'Y3AH3albe II nponacT Tpeher Pajxa' II Apyre Kao H HeKOJIHKO CTYAllja 0 XHTJTepy." "Y TOM CJTY'lajy, cHrypaH caM]:1a hern CXBaTHTII Aa ce r. COKOJTOB 2KeCTOKO TPYl\1I0 Aa Mil nOKa)Ke Aa nOA XHTJTepOM HIICY caMO JeBpejH 61UIII 3apo6JbeHIIU;II. UeJTa HeMa'lKa Hau;Hja 6HJTa je 3apo6JbeHa, yKJby­ 'ryjyhll II lberOBe 0AyrneBJbeHe npIICTaJTIIu;e, HeKH cy ce Y)KaCaBaJTH lberOBIIX nocTynaKa, HeKII cy ce jeAHocTaBHO npOBJTa'lHJTH Kp03 )KH­ BOT KaKO cy 3HaJTII H YMeJIH, a HeKH cy U;BeTaJTH y CBaKOM norJIep;y amI CBH cy 611JIU lberOBH 3apo6JbeHIIU;H." "MIICJIIIM p;a CXBaTaM rnTa xohern p;a Ka5Kern." "illTa je TO rnTO HX je 'mHIIJTO 3apo6JbeIlfiU;HMa?" "ITa... CTpax, npeTnOCTaBJbaM." MrnMaeJI je OI\MaXHYO maBOM. "CllrypHO CH BIIl\eO
(31)

"CI1rypHO je)l,a je MMaO xapM3MY, aJIM OHa caMO rrpMBJIa'ut rra)l(IhY JbY)l,I1. Ka)l,a MM rrpMBy'Iem rra)l(IhY, OH)l,a Mopam MMaTM HemTO )l,a HM Ka)l(em. A illTa je XMTJIep HMao )l,a Ka)l(e HeMa'IKOM HapO)l,Y?" Pa3MMmJbaO caM 0 OBOMe HeKOJIMKO TpeHYTaKa, 6C3 HeKor rrpa­ Bor CTaBa. "AKO M3Y3MeMo jCBpejcKo rrMTaIhc, MMCJIHM )l,a He Mory ga O)l,rOBOpHM Ha TO." "DHO mTO jc MMao na HM Ka)l(C 6MJIa jc rrpM'Ia."

"llpM'Ia." "llpH'Ia IIO KOjOj je apMjeBcKoj pacM M rroce6HO HCMa'IKOM Hapo­ )l,y 0)l,Y3eTo MCCTO Koje MM je rrpMIIa)l,aJIO Ha cBeTY, M rro KOjOj cy He'IM­ CTe pace, KOMYHMCTM M JeBejM, CTaBJbaJIH HeMl~e y OKoBe, rrJbYBaJm Ha IhMX, CMJIOBaJIH MX M caTepHBaJIM y 3CMJbY. llpH'Ia rro KOjOj he, rrog BOI')CTBOM A)l,ompa XMTJICpa, apMjeBcKa paca pacKHHYTM cBoje OKOBe, MCKaJIMTH CBOj rIhCB H OCBeTMTM ce yrIheTa'IMMa, rrpO'IMCTHTH 'IOBe­ qaHCTBO O)l, CBera mTO ra rrpJba M 3aY3eTH CBOjC 3aKOHMTO MCCTO Kao rocno)l,ap CBI1X paca." "TaKo je." "Mo)l()l,a TH ca)l,a H3rJIe)l,a HeBepoBaTHo )l,a je 6HJIO KO Morao rro­ CTaTM 3apo6JbeHHK TaKBHX 6eCMHCJIMQa', aJIH IIOCJIe CKOPO )l,Be l(eQe­ HMje )l,erpanaQMje H IIaTIhH rrOCJIe llpBor CBCTCKor paTa, OBa rrpH'Ia je MMaJIa HCBepOBaTHO )l,ejcTBo Ha HeMa'IKM HapOn, )l,ejcTBo Koje jc 6HJIO rroja'IaHO He caMO rryreM 06H'IHe rrpOrraraH)l,e, Beh M nYTeM MHTeH3MB' Hor llp0rpaMa BaCIIHTaBaIha MJIal(11X H rrpeBaCmfTaBaIha CTapMX." "TaKo je." "Kao mTO peKOX, y HeMaqKoj jc 6MJIO MHoro JbY)l,M KOjM cy Y OBOj rrpH'IH IIperr03HaJIM 'IMCTY MHTOJIOrMjy. I1rraK, OHa HX je 3ap06HJIa rrpOCTO 3aTO mTO je orpOMHa BehHHa Jby)l,H OKO IhHX MMCJIHJIa l~a rrpM­ qa 3ByqM cjajHo M 6MJIa crrpCMHa )l,a )l,ll CBOjC )l(HBOTe KaKO 6M ce OHa OCTBapMJIa. CXBaTam JIM illTa xohy )l,a Ka)l(eM?" "MMCJIMM )l,a CXBaTaM. qaK M aKO Te rrpMqa HMje JIM'IHO 3apo6HJIa, MrraK CM 6HO 3ap06JbCHMK, jep cy Te JbY)l,M OKO Tc6e 'lUHU/lU 3ap06Jbe­ HHKOM. qOBCK je 6MO Kao )l(MBOTMIha YXBaheHa y Cpe)l,MHM CTaMrre)l,a." "TaKo je. qaK M aKO CM rrpMBaTHO MMCJIHO )l,a jc l\eJIa CTBap JIy­ )l,OCT, Mopao CH )l,a Mrpam CBOjy YJIory, Mopao CM ga 3aY3Mem cBoje Me­ CTO y llpM'IM. Jel~MHH Ha'mH l\a cc TO M36crHe 6HO je )l,a cc rr06crHc H3 HeMaqKC:" "TaKo jc." ,,)J,a JIH pa3YMem 3aillTO TM OBO rOBopMM?" "MMCJIMM )l,a pa3YMeM, aJIM HHcaM cMrypaH."

"I(mopMM TM 3aTO jep cy JbygM TBOjC KyJIType y BeOMa CJIM'IHOj cMTyaQMjM. Kao M HapOl~ y HaQMCTM'IKoj HeMa'IKoj, H OHM cy 3ap06Jbe­ HMQH jegHe rrpH"Ie." Ce)l,eo caM H )l,aJbe, TperrhyhH O"lHMa. "He 3HaM 3a HeKY TaKBY I1PM"IY", peKaO caM My IIOCJIe M3BeCHor BpCMeHa. "Xohem J\a Ka)l(em )l,a HMCM tIYO 3a IhY?" "Eam TaKO." I1mMaeJl jc KJIMMHyO rJIaBOM. "To je 3aTO mTO HeMa uOlllpe6e ga je 'IyjeIJl. HeMa rroTpe6e ga ce 0 IhOj pa3r0Bapa M )l,a ce rrOMMIhe. cBoje meCTe MJIM cegMe rol(MHe, CBM je Beh 3HaTe HarraMeT. CBI1 je 'ly­ jeTe, M 6eJIM M I~PHH, M MymKapQH M )l(CHC, M 60raTM M cMpOMamHM, M Xpl1IJlhaHM M JCBpejM, M AMepMKaHQM M PYCM, M HOpBe)l(aHM M KMHe­ 3Jf. 11 'IyjeTe je HerrpeKHgHo, jep je CBaKM MegMjYM rrpoilaraHge, CBaKM MCl(MjYM 06pa30BaIha, rrOHaBJba HerrpCKMl(HO. HeMa uotUpe6e )l,a je crrYIJlaTe. DHa YBeK 6pyjM y rr03al(HHM, TaKO )l,a HeMa rroTpe6e )l,a ce Ha Ihy o6paha IIa)l(Iha. Y cTBapM, BMgehem l~a je - MaKap y 1l0'ICTKY - Te­ IJlKO l(a ce Ha Ihy o6paha rra)l(Iha. DHa je Kao 6pyjaIhe y)l,aJbeHOr MO­ Topa Koje HMKal\a He rrpeCTaje, l(a 6H ce rrpeTBOpMJIO y 3ByK KOjM ce BMme yorrmTe He 'lyje." "Bprro I1HTepecaHTHo", peKao caM My. "AJlM, MCTOBpeMeHO, Ma­ JIO TeIJlKO ga ce rroBepyje y TO." Y3 rrOIIYCTJbMBM OCMex, I1mMaeJl je 6Jlaro 3aTBopMO O'IH. "Bepo­ BaIhe HMje 06aBe3HO. Ka)l,a 6Yl(em crr03Hao OBY IIPH'Iy, 'Iyhem je CBy­ ga y cnojoj KyJlTypM M 6MhCIJl 3arrperramheH mTO je HM Jby)l,M OKO Te6e He "Iviv. Beh je je)l,HOCTaBHo rrpMxBaTajy Kao TaKBY."

2 "JY'le CM MI1 pCKao l(a MMaIJl YU4UCm( l(a CM 3apo6JbeH. Taj YTMcaK HlvIaIJl jep ce Ha Te6e Bpllm Ol'pOMaH rrpHTMcaK na 3aY3Melli cBoje Me­ CTO y rrpl1'm KOjy TBoja KyJITypa CrrpOBO)l,11 y )l,eJlO YCBeTY - 6MJlO KO­ je MeCTO. Taj rrpMTMcaK ce BplllM Ha CBe Moryhe Ha'IHHe, Ha CBI1M HM­ . BOMMa, amI ce y OCHOBM HajBMllle BpmM Ha oBaj Ha'IMH: OHM KOjM 01~611" jy l(a 3ay3My cBoje MeCTO oCTajy rJIal(HH." • ,,)J,a, TaKO je." "HeMaQ KojM HMje Morao l~a HaTepa cc6c )l,a rrpeY3Me HeKY yJIory y XHTJIepoBoj IIPMqM HMao je M360p: Morao je l(a Ol(e M3 HeMa'IKe. TI1 'H~Mam Taj M36op. Y 6MJIO KOjH )l,eo CBeTa )l,a O)l,em, BMl(ehem l(a ce

llCTa npWIa CnpOBO,o;1l y ,o;eJIO, II, aKO He Y3Melli Y'Ielliha y lhOj, OCTa­ helli rJIa,o;aH." "Ta'IHo." "MajKa KyJITypa Te y'Ill ,o;a TaKO Tpe6a ,o;a 6y,o;e. Ca 113Y3eTKoM HeKOJIllKO XllJha,o;a ,o;IlBJhaKa pacyTllx Ty II TaMo, CBll Jhy,o;ll Ha 3eMJhll ca,o;a cnpOBo,o;e Ty npll'Iy y ,o;eJIo. To je npll'Ia KOjy je 'IOBeK po:l)eH ,o;a cnpoBo,o;1l y ,o;eJIO; o,o;cTynllTIl 0,0; lhe 3Ha'Ill o,o;pehll ce npllna,o;HocTIl Jhy,o;CKOj pam II npenycTllTIl ce 3a60paBY. TBoje MeCTO je 060e, Til Cll Y'IeCHIlK y OBOj npll'Ill II no,o;Mehelli paMe no,o; TO'IaK, a Kao Harpa,o;y, ,o;0611jalli xpaHy. He nocTojll 'HelliTo ,o;pyro'. HCKOpa'IllTIl 113 OBe npll­ 'Ie 3Ha'Ill naCTIl y npOBaJIlljy ca llBllu;e CBeTa. HeMa 113JIaCKa 113 lhe, OCIlM YMllpalheM." ",Il,a, 113rJIe,o;a ,o;a je TaKO." HIIIMaeJI je 3aCTao ,o;a 611 MaJIO pa3MllCJIllO. "CBe OBO je caMO yBO,o; y Halli pa,o;. XTeo caM ,o;a 'Iyjelli OBO, jep caM )KeJIeo ,o;a CTeKHelli MaKap II HeKY MarJIOBIlTY ll,o;ejy 0 OHOMe y I1ITa ce ynylliTalli. Ka,o;a je,o;­ HOM Hay'IllIlI ,o;a pa3JIllKyjelli rJIac MajKe KyJIType KOjll 6pyjll Y n03a­ ,o;IlHIl II npll'Ia 6e3 npeCTaHKa CBOjy npll'Iy Jhy,o;IlMa TBoje KyJIType, Taj mac he 3aYBeK 611Tll npllcYTaH y TBOjOj CBeCTIl. BllJIO r,o;e ,o;a o,o;ellI y TOKY CBor )KllBOTa, 611hellI y llCKYllielhY ,o;a Ka)KellI Jhy,o;IlMa OKO ce6e, 'KaKO MO)KeTe ,o;a CJIYllIaTe OBO II ,o;a He CXBaTaTe llITa je TO y CTBapw?' AKO TO ypa,o;IlIlI, rJIe,o;ahe Te 'Iy,o;HO II nllTaTIl ce 0 'IeMY, ,0;0 :l)aBOJIa, npll'Ialli. ,Il,pyrllM pe'IllMa, aKO npe,o;Y3MellI OBO 06pa30BHO nYTOBalhe ca MHOM, y,o;aJhllhellI ce 0,0; Jhy,o;ll KOjll Te OKPY)Kyjy - 0,0; nplljaTeJha, nopo,o;llu;e, 611BIIIllX capa,o;HllKa, II TaKO ,o;aJhe." "To Mory ,o;a no,o;HeceM", peKao caM MY II npeIIIJIll CMO npeKO Tora.

"OHO I1ITO )KeJIllM 113 CBer cpu;a II I1ITO je HeOCTBapJhllBO je ,o;a je,o;­ HOM nYTyjeM no TBOM CBeTY OHaKO Kao llITO II Til nYTyjellI, CJI060,o;HO II Heyna,o;JhllBO - ,o;a 113a:l)eM Ha YJIllU;y, ,o;a 3aycTaBilM TaKCll KOjll he Me o,o;BeCTIl Ha aepo,o;pOM, r,o;e hy ce yKpu;aTIl Ha aBIlOH 3a ffiyjOPK, JIOH­ ,o;OH llJIll
He, aKO nOHeceM npeMaJIO, CTaJIHO hy MopaTll,o;a npeKll,o;aM nYTOBalhe ,o;a 611X Ha6aBil0 nOTpe6He CTBapll - a TO he 611Tll jOllI 3aMopHllje." "Ta'IHO", peKao caM 113 Y'ITIlBOCTll. "ETO, TO heMo ,o;aHac pa,o;IlTll: npllnpeMaTIl Top6y 3a Hallie 3aje,o;­ HWIKO nYTOBalhe. Y6aU;llhy y Top6y HeKe cTBapll 360r KOjllX He 611X )KeJIeo ,o;a ce KacHllje 3aYCTaBJhaM ,o;a 611X llX Ha6aB1l0. Te611 he Te cTBapll y OBOM TpeHyTKy 3Ha'IllTIl MaJIO llJIll HIlMaJIO. CaMo hy Til llX Ha KpaTKO nOKa3aTil II y6aU;llhy llX y Top6y. TaKo hellI Mohll ,o;a llX npen03Halli Ka,o;a llX, KacHllje, 6y,o;eM Ba,o;IlO 113 Top6e." "OKej." "IIpBo, HeKe pe'IHIlKe. Tpe6a ,o;a yTBp,o;IlMO HeKa llMeHa ,o;a He 611 CBe BpeMe rOBOpllJIll 0 'Jhy,o;IlMa TBoje KyJIType' II 'Jhy,o;IlMa 113 CBllX ,o;pyrllx KYJITypa'. KOPllCTIlO caM pa3Ha llMeHa ca npeTxo,o;HllM Y'IeHll­ U;IlMa, aJIll hy ca T060M nOKYllIaTIl HeKa HOBa. II03HaT Til je 113pa3 'y3Mll llJIll OCTaIm'. AKO llX ynoTpe611Mo y TOM CMllCJIY, ,o;a JIll pe'Ill Y3UMa'-lU II OCilla6Jba'-lU llMajy 3a Te6e HeKY HenplljaTHy KOHoTaU;lljy?" "HllcaM cllrypaH ,o;a Te pa3YMeM." "Xohy ,o;a Ka)KeM OBO: aKO je,o;HY rpyny Ha30BeM Y311Ma'Ill, a ,o;py­ ry OCTaBJha'Ill, ,o;a JIll he TO 3BY'IaTIl Kao ,o;a je,o;He CMaTpaM ,o;06PllM MOMU;IlMa, a ,o;pyre JIOIlIllM?" "He. MeHIl TO 3By'Ill npllJIll'IHO HeYTpaJIHO." ",Il,06po. 3Ha'Ill, 0,0; ca,o;a hy Jhy,o;e TBoje KyJIType Ha311BaTIl Y311Ma­ 'IllMa, a Jhy,o;e 113 CBllX ,o;pyrllx KyJITypa OCTaBJha'IllMa." JIaKo caM y3,o;axHyO. ,.HelliTO Mil Ty Hllje jacHO." "PeU;ll. " "He Bll,o;IlM KaKO MO)KellI TaKO ,o;a HarypallI CBe OCTaJIe Jhy,o;e Ha CBeTY y je,o;HY KaTeroplljy." "TaKO ce pa,o;ll y TBOjOj KyJITypll, je,o;IlHO llITO Bll KOpllCTIlTe ,o;Ba 113pa3a onTepeheHa 3Ha'IelheM YMeCTO OBllX peJIaTllBHO HeYTpaJIHllX 113pa3a. Bll ce6e Ha311BaTe U,U6UJlU306CJHUMa, a OCTaTaK cBe'fa UpUMU~ illU6HUM. CBll CTe camaCHIl ca OBIlM 113pa311Ma; xohy ,o;a Ka)l{eM ,o;a Jhy­ ,o;ll 113 JIoH,o;oHa II IIapll3a, Bar,o;a,o;a II CeYJIa, ,Il,eTpollTa, BeyHoc All­ peca II TopoHTa, CBll 3Hajy ,o;a cy - llITa ro,o; ,o;pyro llX ,o;eJIllJIO - je,o;IlH­ CTBeHIl y TOMe llITO cy U,U6UJlU306aHU II pa3JIll'IllTIl 0,0; Jhy,o;ll 113 KaMe­ Hor ,o;06a KOjll cy pacyTIl cBy,o;a no cBeTY; llCTO TaKO CXBaTaTe II npeno­ 3HajeTe ,o;a cy Til J.hy,o;ll 113 KaMeHor ,o;06a, KaKBe ro,o; ,o;a cy pa3JIllKe Me­ :l)y lhllMa, je,o;IlHCTBeHIl y TOMe llITO cy UpUMuillU6HU. " ",Il,a, TaKO je." ",Il,a JIll 611 Til BIlIlIe o,o;rOBapaJIO aKO 611CMO KOPllCTllJIll Te 113pa­ 3e, LIU6UJlU306aHU II UPUMUillU6HU?"

(34)

(35)

3

,,.[l,a, npeTI10CTaBJbaM J,l;a 6H, aJIH caMO 3aTO llITO CaM HaBHKao Ha lhIIX. llITo ce MeHe TH~Ie, caCBIIM je y peJ,l;y J,l;a KOPHCTIIMO II3pa3e Y3II­ MaqII II OCTaBJbaqII."

"OKej:'

"A KaJ,l;a 3aBpurHMo, HMahellI rroTIIYHo HOBY nepIIcrrIIHjy CBeTa H CBera llITO cc geuraBa y lheMy. I1. Hehe 6HTII HH HajMalhe Ba)l(HO Aa JIH hellI ce cehaTH KaKO CH gOllIao go TC rrepu;errU;IIje. CaMO nYToBalbe he Te npoMeHHTH, H 3aTO He Mopaur ga 6pIlHellI 0 TOMe ga 3arraMTHIlI nyT KojIIM CMO HllIJIII Aa 6HCMO OCTBapIIJIII rrpOMeHY."

"Y pCJ,l;y. CaJ,l;a MH je jacHo urn IIMallI Ha yMY."

4 Mana. KoJ,l; MeHe He MopallI J,l;a naMTHllI pyTy. JJ:PYrHM peqHMa, HeMoj 6HTII 3a6pIIHYT aKO, Ha Kpajy HeKor J,l;aHa, H3HeHaga CXBaTIIllI ga He MO)l(ellI ga ce ceTHllI HHjegHe peqII KOjy caM peKao. To HIIje Ba)l(HO. Te6e he npoMeHHTH caMO nYTOBalhe . .o.a JIll pa3YMellI llITa xohy ga Ka)l(eM?" "HIIcaM cIIrypaH." I1.llIMaeJI je pa3MHllIJbaO jegaH TpeHYTaK. ",IJ,ahy TH onllITY Hgejy o TOMe rge CMO KpeHyJIH H oHga hem pa3YMeTH." "Ypegy." "MajKa KyJITypa, tmjH mac CJIymallI og gaHa Kaga CH ce pOgHO, 06jacHI-ma TH je !(aKO cy Ctll6apu l10ctllaJle tllaKBe KaKBe iecv. TIl TO g06po 3HallI; CBaKO y TBOjOj KyJITypII TO J,l;06po 3Ha. llIlhelhe TH HHje gaTo OJ,l;jeJ,l;aHnYT. HIIKO Te HHKaJ,l;a HHJe nOCTaBHO Ha CTOJIHU;y H peKao, 'EBO KaKO je gOllIJIO J,l;0 Tora J,l;a cTBapH 6yJ,l;y TaKBe KaKBe jecy, nOqeB 0J,l; npe J,l;eCeT HJIH neTHaeCT MHJIIIjapJ,l;H rogHHa, na CBe J,l;0 J,l;aHallIlher gaHa.' I1pe 6H ce MOrJIO pehH J,l;a CH TO 06jalIIlbelhe cKynJbaO Kao M03aHK: 0J,l; MHJIHOHa J,l;eJIIIha HHq,opMaIIIIja Koje CII, Ha pa3He HaqIIHe, J,l;06Hjao 0J,l; J,l;pymx JbyJ,l;H KOjH cy nOCeJ,l;OBaJIH TO 06ja­ IIIlhelhe. CKynJbaO CH ra 3a BpeMe pa3rOBopa 3a CTOJIOM ca pogHTe­ JbIIMa, II3 u;pTaHHX q,HJIMOBa Koje CH megao Ha TeJIeBII3IIjII, II3 ~IaCOBa BepOHaYKe, II3 llIKOJICKHX yl,16eHHKa H 0J,l; HaCTaBHIIKa, H3 eMHcHja Be­ CTH, q,IIJIMOBa, pOMaHa, nponoBegH, n030pHIlIHHX KOMaga, HOBHHa H CBera OcnJIor. ,IJ,a JIll MO)l(ellI ga npaTHllI llIn rOBopIIM?" "MIICJIIIM ga Mory." "OBO 06jallIlhelhe 0 TOMe Ka/W cy CtllBapu l1octlla.f!e ataKBe Ka­ K6e jecy npIIcyTHO je cBYAa y TBOjOj KyJITypH. CBaKO ra 3Ha U CBaKO fa rrpl1XBaTa 6e3 rrUTalha." "OKej." ,,3a BpeMe HallIcr nYTOBalha, npeucrrHTafieMO KJbyqHe J,l;eJIOBe Tor M03aHKa. BaJ,l;HheMO HX H3 TBor M03aHKa H CTaBJbaTIl y jeJ,l;aH ca­ CBHM gpyraqHjH M03aHK: y jeAHD caCBIIM J,l;pyra~mje 06jallIlhelhe 0 TO­ Me KaKO cy a716apu l10ctUaJle IllaK6e KaKBe jecy. "

(36)

5 "Tpehe", peKao je, "Aeq,HHHIIIIjC. To cy peqII Koje hc y HallIeM ro­ BOPY HMaTH noce6Ho 3Hatlelhe. I1pBa J,l;eq,IIHHIIIIja: uputtaJ. I1pHQa je clI,CHapIIo KOjH CTaBJba y Meljyc06HH OJ,l;HOC qOBeKa, CBCT H 60roBC:" "Y peJ,l;y."

Cii.p0600Utllu y ()eJlo. CrrpoBO):.(IITII rrpHQy y J,l;eJIO 3HaqH )l(IIBeTH TaKO J,l;a npIIqa nOCTaHe cTBapHocT. .o.pyrHM peqH­ Ma, crrpoBoAIITH rrpHQy y J,l;eJIO 3HaqH HacTojaTII J,l;a ce OHa OCTBapH. Ilpen03Hajeur Aa cy TO HeMU;II paAIIJIH 3a BpeMe XIITJICpa. HacTojaJIlI cy Aa XHJbagyrOJ,l;IIllIlhH Pajx npeTBope y CTBapHOCT. I10KYllIaBaJIH cy J,l;a crrpOBe)J,y y geJIO npHqy KOjy lIM jc OH rrpHqao." "TatIHO." "Tpeha geq,llHHU;Hja: KyJltllypa. KyJITypa BOgII npIIqy y geJIO.·<

TO je HapOJ,l; KOjII crrpo­

"Hapog KOjH crrpoBogH rrpHqy y neJIO. A npIIqa je orrCT... ?" "CIIeHapHo KOjH CTaBJba y Me~yc06HH OJ,l;HOC qOBeKa, CBeT H 60­ rOBe."

"Y pegy. 3HaqH, TH Ka)l(Cm J,l;a JhYJ,l;U MOJe KyJIType cnpoBoge y Ae­ JIO CBOjy corrcTBeHY rrpHqy 0 qOBeKY, cBeTY H 60roBHMa." "TaKo je." ja jom YBeK He 3HaM KaKBa je TO rrpIIqa." ,,3HahellI. He 6PIIHH 360r Tora. Y OBOM TpCHyTKy cne llITO Tp'e­ 6a Aa 3HallI je J,l;a cy 3a BpeMe 0J,l; KaJ,l;a rrocTojII qOBeK crrpOBo~eHe y )J,eJIO J,l;Be CYllITUHCKII pa3JIllqHTe npHqe. CnpOBo~elhe y J,l;eJIO rrpBe noqeJIlr cy, rrpe J,l;Ba UJIII TpH MUJIUOHa rOAUHa, JbyJ,l;H 3a Koje CMO ce CJIO)l(HJIII J,l;a UX Ha3IIBaMO OCTaBJbaqUMa. OHII je U J,l;aHac cnpOBOAe y lIeJIo, ycneIIIHO Kao II YBeK. CnpoBoljelbe y r~eJIO APyre npuqe 3anOQe­ JIll cy npe geceT go ABaHaCCT XIIJbaga rOJ,l;IIHa JhyJ,l;H 3a Koje CMO ce CJIO~

(37) IIf'"

:>KllJIll ~a llX Ha311BaMO Y3llMa'IIIMa; OBa rrpll'Ia fie ce O'IllrJIe;qHo 3aBp- ' " llIIITll KaTaCTpO
6 "Ka;qa 611 MajKa KyJITypa rrpll'IaJIa 0 Jhy;qCKOj llCTOPlljlI KopllcTe­ fill OBe 1I3pa3e, TO 611 OTrrplIJIIIKe 113rJIe~aJIO OBaKO: 'OCTaBJha'Ill cy rrpBO rrOrnaBJhe Jhy~cKe llcTOpllje - ~yro rrOrnaBJhe, 6e3 MHoro ~ora­ I;)aja. OBO rrOrnaBJhe Jhy~cKe llcTopllje 3aBPllIllJIO ce rrpe OTrrpllllKe ;qe­ ceT XlIJh~a rO~llHa, rrojaBoM rrOJhOrrpllBpe~e Ha BJIIICKOM llCTOKY. OBaj ~oral)aj 03Ha'IIIO je rrO'IeTaK ;qpyror rrOrJIaBJha, rrOrnaBJha Y311­ Ma'Ia. ,/J;O~YllIe, Ha CBeTY jOllI YBeK lIMa OCTaBJha'Ia, aJIll OHll cy aHa­ xpOH1l3aM, KIIBe y rrpOllIJIOCTll II He cxBaTajy ;qa je lblIXOBO rrOrJIaBJhe Jhy;qcKe IIcTopllje 3aBpllIeHO." "Y pe;qy."

"OBO je orrllITll 06JIIIK Jhy~cKe llcTOpllje, OHaKO KaKO ce OHa ;qo­

:>KIIBJhaBa y TBOjOj KYJITYPll." "CJIa:>KeM ce." "Kao llITO fiellI Bll;qeTll, OHO llITO ja rOBopIIM ce y rrOTrrYHOCTll pa3JIIIKyje O~ OBora. OCTaBJha'Ill HIICY rrpBO rrOrnaBJhe rrpll'Ie y KOjOj cy Y31IMa'Ill ;qpyro rrOrnaBJhe." "KaKO, KaKo?" "Pefill fiy Tll TO Ha ~pym Ha'IIIH. OCTaBJha'Ill II Y311Ma'Ill CrrpOBO­ ;qe y ;qeJIO ~Be o;qBojeHe rrplI'Ie, 3aCHOBaHe Ha caCBIIM ;qpyra'IlljllM II KOHTpa;qllKTopHlIM rrpeMllcaMa. To je HellITO 'IIIMe fieMo ce 6aBlITll KacHllje, TaKO ;qa TO He MopallI ;qa pa3YMellI OBor TpeHYTKa." "Y pe;qy."

7 I1llIMaeJI je 3aMllllIJheHO rrO'IellIaO CBOjy BllJIlIQY. Ca Moje CTPaHe CTaKJIa, HllllITa ce Hllje 'IyJIO; y MallITll je 3BY'IaJIO Kao Ka~a ce JIOrraTa --HpeBJIa'Ill rrpeKO llIJhYHKa. "MIICJIIIM ~a HaM je Top6a crraKOBaHa. Kao llITO peKOX, He O'IeKY­ jeM O~ Te6e;qa ce cefiallI CBera llITO caM ;qaHac y6aQIIO y lby. Ka~a o~ellI O,llaB;qe, cBe fie ce BepOBaTHO rrpeTBopllTll y je;qHY BeJIIIKY 36pKy."

(38)

"BepyjeM Tll", peKao caM ca y6el;)elbeM. TO je y pe~y. AKO cyTpa 113 HallIe Top6e 1I3BY'IeM HellITO IllTO caM r~aHac CTaBIIO y lby, TII fieIll TO O~Max rrperr03HaTll, a TO je je­ ~I:iHO Ba:>KHO." "Y pep,y. ,/J;paro Mll je,lla TO 'IyjeM." ",/J;aHac HefieMO BllllIe pa,llllTll. I1paBo rrYTOBalbe rrO'Illlbe cyTpa. Y MeI;)YBpeMeHY, MO:>KeIll npOBeCTll OCTaTaK ~aHaIlllber )1,aHa Tparajy­ fiM 3a rrplI'IOM KOjy Jhygll TBoje KyJIType crrpOBo~e y ;qeJIO rrOCJIe~lbllX geceT XIIJhal~a ro;qllHa. CefiallI JIll ce 0 'IeMY je pe'I?" ,,0 'IeMY?" ,,0 3Ha~Ielby CBeTa, 0 60))(aHCKlIM HaMepaMa y cBery II 0 Jhy~CKOj Cy~611Hll. " "l1a, ja MOry ,lla 'I'll rrpll'IaM ilpUIJe 0 TIIM CTBapIIMa, aJIll He 3HaM Hllje~HY oopebeHY rrpll'Iy." I "To je rrpllKeM )1,a je TO npll'Ia Koja o6ja­ lUIf.>a8a ctlUwpu, Kao Ha npIIMep, 'KaKO je CJIOH ,ll06HO cyPJIy' HJIII 'Ka­ KO je JIeonap;q ,ll06110 Ta'IKe HO KP3HY'," "Y pegy." ,,11, llITa, rro TBOM MllllIJhelbY, o6jallIlbaBa OBa TBoja IIpll'Ia?" "Bora Mll, HeMaM rrpe,llCTaBY." "Tpe6aJIo 6H ;qa 'I'll 6yne jacHo Ha OCHOBY OHora llITO caM 'I'll Befi peKao. OHa o6jallIlbaBa IKHBOTa. Pa3rOBapa ce 0 rry­ cTOllIelbY rrpallIYMa, 0 CMPTHOCHOM 3aral)elby Koje he Hac rrpaTHTll XHJha;qaMa II MllJIHOHHMa rogllHa, 0 CBaKO~HeBHOM HllI'Ie3aBalbY ,llece­ THHa BpCTa :>KHBOTa, 0 rrpeCTaHKY CTBapalba HOBHX BpcTa. A CBn ;qeJIy­ jy caBpllIeHo MHpHO.'"

(39)

--

"PeKao C~ joj: 'Je lUI TO OHl:(a OHO IllTO )KeJIIfill na 3Haill - 3aIllTO" ­ JbYI:(If HHCY y36yl)eHIf 360r YHHIIlTaBalha CBeTa?' Pa3MIfIIIJbaJIa je jegHO BpeMe H peKJIa, 'He, 3HaM 3anITO HHCY y36yl)eHH. HHCY y36yl)eHH jep Bepyjy y OHO IIITO HM je pe'leHo.'" PeKao caM, ,,)..1,a?" "IliTa je TO IIITO je JbynHMa pe'leHO, 360r 'lera He rrocTajy y36yl)e­ HH, 360r 'lera cy peJIaTHBHO MHpHH Kana pa3MaTpajy KaTacTpoq'laJIHY IIITeTy KOjy HaHoce OBoj IIJlaHeTH?" "He 3HaM." "IiCrrpH'laHa HM je rrpH'la Koja 06jaIllihaBa cTBapH. )..1,aTo HM je 06jaIIIIbelhe KalW cy ctll6apu uocuwlle tllaK6e KaK6e jecy, H OHO CMH­ pyje IhHXOBY Y3HeMHpeHOCT. OBO 06jaIITihelhe OnHOCH ce Ha CBe, YKJbY'lyjyim rrporranalhe 030HCKor OMOTa'la, 3aral)eHocT oKeaHa, YHH­ IIITaBalhe rrpaIIIyMa, 'laK H H3YMHpalhe JbyncKe pace If OHO HX 3ago­ BOJbaBa. IiJIH 6H, MO)Kga, 6IfJIO Ta'lHHje perrH na IfX YMupyje. TOKOM l:(aHa ce 6aBe cBOjHM rrOCJIOBIfMa, YBe'le ce 3amyrrJbyjy I:(pOraMa HJUI TeJIeBH3HjoM H HacToje ga He pa3MHIllJbajy HCYBIfilie ny60KO 0 CBeTY KOjH OCTaBJbajy y HaCJIel)e CBOjoj /~eU;If." "TaKo je." "Ii Te6H je, Kao H CBIfMa npyrIfMa, gaTo HCTO 06jallilhelhe 0 TOMe I<.aKO cy Ctll6apu uoculalle U/aK6e KaK6e jecy - aJIIf OHO Te6e, o'mmen­ HO, He 3anOBOJbaBa. CJIYIllalli ra on paHor neTHIhCTBa, aJIIf HIfKa/\a HH­ CH ycneo I:(a ra rrpHXBaTIfili. IiMalli ocehaj ga je HelliTO If30CTaBJbeHO, )1;a je 3aTalliKaHO. IiMalli ocehaj I:(a cy TIf rOBOpIfJIH JIa)KH 0 He'leMY If, aKO je Moryhe, XTeo 6If na ca3Halli IIITa je TO - H TO je OHO 360r 'lera ce HaJIa3HIII OBne, Y oBOj rrpocTopHjH." ,,)].03BOJIH MIf na MaJIO pa3MHCJIHM 0 TOMe. )..1,a JIIf xoheill na Ka­ )Kelli ga Ta rrpIf'la 06jallilhelha Canp)KIf HCTe JIa)KH 0 KojHMa caM ja IIH­ cao y MOM parw 0 KYPTY H XaHCY?" "TaKo je. YnpaBo TaKo." ,,3rpaHYT caM. Ja He 3HaM HIf 3a KaKBY rrpH'ly Te BpcTe. He 3HaM HIfKaKBY oiJpef)C1iY npIf'ly." "To je ogpel)eHa, caBpilieHo 06jegIflheHa rrpIf'la. JegIfHo Tpe6a r~a M1fcJIHili MHTOJIOIIIKIf." -;,IliTa?" "rOBOpHM, HapaBHo, 0 MHTOJIOrHjH TBoje KyJIType. MIfCJIIfO caM ga je TO O'lHmenHO." "MeHIf HHje O'lHrJIenHO." "CBaKa rrpH'la Koja 06jaUilhaBa 3Ha'lelhe CBeTa, HaMepe 60roBa H Cyg6HHy 'lOBeKa Mopa 6HTIf MIfTOJIOrIfja."

"Mo)Kga je TaKo, aJIH ja HHcaM CBeCTaH 6HJIO 'lera IIITO 6H, MaKap H31:(aJIeKa, 6IfJIO CJIH'IHO TOMe. KOJIHKO ja 3HaM, y HaIIIoj KyJITypH He IlOCTOjIf HHiliTa IIITO 6If ce Monw Ha3BaTH MHTOJIOrHjoM, OCHM aKO He rOBOpHili 0 rp'lKoj HJIH HOpgHjCKOj MHTOJIOmjH HJIH TaKO He'leMY." "rOBOpHM 0 J/CU60j MHTOJlOrHjH. OHa HHje 3a6eJIe)KeHa HH y jegHoj KIhH3H, Beh y YMOBHMa JbygH TBoje KyJIType, a OHH je crrpOBOne y geJIO CByna rro CBeTY H cana, gOK TH H ja cegHMo OBne H IIpH'laMO 0 Ihoj." "TIoHaBJbaM, KOJIHKO ja 3HaM, y HaIIIoj KyJITypH He rrocTojH HH­ IIITa CJIH'lHO TOMe." IiIIIMaeJI je Ha6pao cBoje KaTpaHacTO 'leJIO H rromenao Me je, rrpe­ TBapajyhH ce ga je O'lajaH. "To je 3aTO IIITO MHCJIHIII 0 MHTOJIOmjH Kao o cKyrry MalliTOBHTHX npH'la. rpU;H HHCY TaKO pa3MHIIIJbaJIH 0 CBOjoj MHTOJIOrjH. To TH je, CHrypHO, jacHO. Aa CH npHiliao HeKOM 'lOBeKY H3 XOMepOBe rp'lKe H YIIHTao ra Koje MaIIITOBHTe rrpH'le 0 60rOBHMa If xepojHMa H3 rrpOIIIJIOCTH rrpH'Ia CBOjOj neU;H, OH He 6H 3Hao O'leMY ro­ BOpIfili. PeKao 6H OHO IIITO CH If TH peKao: 'KOJIHKO ja 3HaM, TaKO He­ IIITO He rrocTojH y HaIIIoj KYJITYPH.' HopnHjau; 6H peKao IfCTy CTBap." "OKej. AJIH, HH TO MH HHje og BeJIIfKe rroMohH." "Y pegy. Xajne na CBe/~eMo nOMahH 3anaTaK Ha CKPOMHHjy Mepy. OBa npH'la, Kao H CBaKa gpyra, HMa rrO'leTaK, cpegHHY H Kpaj. CBaKIf on OBHX neJIOBa je UpH'la 3a ce6e. TIoTpynH ce ga oTKpHjelli rrO'leTaK IIpH'le go Hallier cYTpallilher cycpeTa." "TIO'leTaK rrpH'le?" ,,)].a. MHCJIHM ... aHTpOrrOJIOIIIKH." HacMejao caM ceo "IliTa TO 3Ha'lH?" "Kaga 6H 6IfO aHTpOrrOJIOr KOjH HCTp3)Kyje rrpH'ly Kojy y geJIo crrpoBoge AJIaBa ypol)eHHU;H H3 AycTpaJIHje, O'leKHBaO 6H ga 'lyjelli rrpH'ly ca rrO'leTKOM, cpegHHoM H KpajeM." "OKej." "Ii IIITa 6H MHCJIHIII, IIITa 6H Morao 6HTH rrO'leTaK rrpH'le?" "HeMaM upenCTaBY." "HapaBHo ga HMalli. CaMO ce rrpaBHIII JIyn." Cegeo caM H pa3MHIIIJbaO KaKO na upeCTaHeM ga ce npaBHM JIyg. "Y peny", peKao caM KOHa'lHO. "IIpeTIlOCTaBJbaM ga 6HX O'leKHBaO ga qyjeM MHT 0 IhHXOBOM rrOCTaHKY." "HapaBHO. " "AJIH, He BIfnIfM on KaKBe MH je TO rroMohH." "Ouga hy TH Ta'lHO pehIf. TH Tparalli 3a MHTOM 0 CTBapalhY CBe­ Ta y CBOjOj corrcTBeHoj KYJITYPH." 3YPHO caM TY)KHO y Ihera. "MH HeMaMO MHT 0 CTBapalhY CBeTa", peKao caM. "To je H3BecHo."

(41)

--

TPE'FtE IIOrnABJhE

1

r

~\

"IIITa je OBO?" ymlTao caM KaAa caM CTHrao CJIe]l,eher jYTpa. fIHTa­ fbe ce OIl:HOCHJIO Ha rrpe]l,MeT KOjH je cTajao Ha HaCJIOHY Moje CTOJIHqe. ' "Ha IIlTa TH JIHqH?" "Ha MarHeTO$OH." "To H jecTe." "XohY]l,a Ka}l{eM, 360r qera je TY?" ",Ua OH ce 3a rrOTOMCTBO 3a6eJIe:>KHJIe He06HqHe HapoAHe rrpHqe jell:He KyJIType oCYgeHeHa rrporracT, Koje hew MH TH HCrrpHqaTH." HacMejao caM ce H ceo. "ITJIaWHM ce ]l,a jow YBeK HHcaM HaHwao HM. Ha KaKBe qYIl:He HapO]l,He rrpHqe Koje 6HX TH Hcrrpuqao." "Moj npe]l,JIor ]l,a Tpa:>KHW MHT 0 CTBapafbY CBeTa HHje ypO]l,HO IIJIOIl:OM?" "MH HeMaMO MHT 0 cTBapafbY CBeTa", peKao caM rrOHOBO. "OCHM aKO He rOBopHW 0 CTBapafbY CBeTa H3 6H6JIHjcKe KFbHre 0 rrocTafbY." "He 6Y]l,H CMewaH. AKo 6H Te HeKH yqHTeJb OCMor pa3pe]l,a OCHOBHe WKOJIe rr03Bao )];a 9aqHMa 06jaCHHwKaKo je CBe rroqeJIO, ]l,a JIH OH HM rrpOqHTaO rrpBy maBY KfbHre 0 rroCTafbY?" "CHrypHo ]l,a He 6HX." "A KaKBO 6u HM 06jawfbefbe ]l,ao?" ",Uao 6HX HM HeKO 06jawfbefbe, aJIH TO CHryPHO He 6H 6HO MUm. " "flPUPO]l,HO je Aa TH TO He 6H CMaTpao MHTOM. HHjeAHa rrpHqa 0 nOCTaHKY HHje MHT OHHMa KOjH je rrpuqajy. OHa je je]l,HOCTaBHO uputta. " "Y pe]l,y, aJIH rrpHqa 0 KOjOj ja rOBopHM Ae$HHHTHBHO HHje MHT. HeKH fblmH )];eJIOBH cy, rrpeTrrOCTaBJbaM, jow rro)]; 3HaKOM rrHTafba H BepoBaTHo je Aa he 6YAyha HCTpa:lKHBafba YHeTH HeKe rrpoMeHe y fbY, aJIH OHa CBaKaKO HHje MHT." ,/

(43)

"YKJbY'lH MaI'HeTOq,OH H nO'lHH. OH~a heMo 3HaTH." YnYTHO caM MY npeKopaH nOrJIe~. "Xohell ~a KIDKell ~a CTBap­ HO :>KeJIHll ~a ja... XM ... " "HCnpH'Iall npH'Iy, Gall TaKo." "He MOry je TeK TaKO o~peU;HToBaTH 6e3 pa3MHllJbalba. TIoTpeG­ HO MH je MaJIO BpeMeHa ~a ce ca6epeM." "HMall ~OBOJbHO BpeMeHa. TpaKa Tpaje ~eBe~eceT MHHyTa." Y3~aXHYO caM, yKJby'lHO MaI'HeToq,OH H 3aTBopHO O'IH.

2 "CBe je nO'leJIO npe MHoro ro~HHa, npe ~eceT HJlH neTHaeT MH­ JIHjap~H rO~HHa", peKao caM nOCJIe HeKOJInKO TpeHyraKa. "HHcaM y TOKY Koja je TeOpHja ~aHac Bo~eha, ~a JIH TeopHja cTaU;HOHapHor cTa­ lba HJIH BeJIHKOr npaCKa, aJIH y CBaKOM CJIY'lajy KOCMOC je HaCTao npe MHoro BpeMeHa." PeKaBllH TO, OTBOPHO caM O'IH H norJIe~ao HllMaeJIa HcnHTH­ Ba'lKH. Y3BpaTHO MH je Ha HCTH Ha'lHH H peKao: "Je JIH TO TO? Je JIH TO Ta npH'Ia?" "He, caMO npOBepaBaM." TIOHOBO caM 3aTBopHO O'IH H nO'leo ~a rOBopHM. "A OH~a je, He 3HaM MHCJIHM, npe OTnpHJIHKe lleCT HJIH ce~aM MHJIHjap~H rO~HHa - poljeH Hall COJIapHH CHCTeM... H3 HeKe ~e'lHje eHU;HKJIOne~Hje, y rJIaBH MH je OCTaJIa CJIHKa rpy~BH Koje H3JIe­ hy H3 Mace HJIH rpy~BH Koje ce cnajajy ... a TO cy OHJIe nJIaHeTe. OHe cy ce, TOKOM Hape~HHX HeKOJIHKO MHJIHjap~ rO~HHa, paCXJIa~HJIe H nOCTaJIe '1BpCTe... Ca~, '1eKaj ~a BH~HMO. )KHBOT ce, y xeMHjcKoj Te­ KyhHHH HallHX npaCTapHX OKeaHa nojaBHo npe OTnpHJIHKe neT MH­ JIHjap~H rO~HHa?"

"TIpe TpH H no HJIH '1eTHpH MHJIHjap~e rO~HHa." "Y pe~y. EaKTepHje, MHKpoopraHH3MH eBOJIYHpaJIH cy y BHlle, CJIO:>KeHHje q,opMe, Koje cy eBOJIYHpaJIe y jOll CJIO)KeHHje q,opMe. )KH­ BOT ce nOJIaKO npOllHpHBao H Ha KonHO. He 3HaM ... MyJb Ha 06aJIaMa OKeaHa... BO~03eMU;H. Bo~03eMU;H cy ~OCneJIH Ha KonHO H npeTBopH­ JIH ee y rMHiaBp;e. IMH3aBU;H cy ce pa3BHJIH y cHcape. To je 6HJlO - Ka­ ~a? TIpe MHJlHjap~y rO~HHa?"

"CaMO npe '1eTBpT MHJIHjap~e rO~HHa." "OKej. Y CBaKOM CJIy'Iajy, cHcapH ... He 3HaM. MaJIe :>KHBOTHlbe y MaJIHM CKJIOHHllTHMa - Hcnog )K6YHoBa, Ha gpBehy... O~ )KHBOTHlba Ha J\pBehy HaCTaJIH cy rrpHMaTH. OHga, He 3HaM - MO)l(ga rrpe ~eceT HJIH rreTHaeCT MHJIHOHa rOJ\HHa - je)l.Ha rpaHa rrpHMaTa je CHllJIa ca )l.pBeTa H... " H3ry6Ho caM eHeprHjy. ,.OBO HHje TeCT", peKao je I1llMaeJI. "OrrUlTe u;pTe cy y pe~y ­ TO je rrpH'Ia Koja je onllTe rr03HaTa CBHMa, O~ B03a'la aYT06yca ~O pa~­ HHKa Ha <\JapMH H ceHaTopa." "OKej", peKao caM H orreT 3aTBOpHO O'IH. "OKej. CTBapH cy ce pa3BHjaJIe. Je~Ha 3a ~pyroM, HacTajaJIe cy BpCTe H KOHa'IHO ce rrojaBHo 'IOBeK. To je 6mIO, KaJ\a? IIpe TpH MHJIHOHa rO~HHa?" "TpH MHJIHOHa MH ce 'IHHH y pe~y." "OKej." "Je JIH TO Kpaj?" ,.To je TO y OrrIIITHM u;pTaMa." "TIpH'Ia 0 CTBapalbY CBeTa KaKO je rrpH'Iajy y TBOjOj KyJITypH." "TaKo je. KOJIHKO HaM je 3a ca~a rr03HaTO." HllMaeJI je KJIHMHyO rJIaBOM H peKao MH ~a HCKJbY'IHM MarneTO­ <\JOH. 3aTHM ce 3aBaJIHO yHa3~, ca y3~axoM KOjH je 3aTYTlbao Kp03 CTaKJIO Kao HeKH y~aJbeHH BYJIKaH, CKJIOrrHO llaKe rrpeKO CTOMaKa H yrryTlm MH ~yr, 3arOHeTaH rrOrJIe~. "H TH, je~Ha HHTeJIHreHTHa H pe­ JIaTHBHO ~06po 06pa30BaHa oco6a, )KeJIHll ~a ja nOBepyjeM ~a TO HH­ je MHT." "lliTa je y TOMe MHTCKO?" "HHcaM peKao ~a HMa He'ler MHTCKor Y TOMe. PeKao caM ~a je TO MHT." MHCJIHM ~a caM ce HacMejao HepB03HO. "Mo~a ja He 3HaM llTa nog MHTOM." "He no~pa3yMeBaM HHllTa llTO TH He no~pa3yMeBall. YnOTpe­ OJbaBaM Ty pe'l y 06H'IHOM CMHCJIY." "OHga TO HHje MHT." "CHrYPHO je MHT. EBO, CJIYllaj." I1llMaeJI MH je peKao ~a npeMO­ TaM TpaKy H ~a je nOHOBO nYCTHM. TIOIIJTO caM je CaCJIYllao, cegeo caM 3aMHllJbeHO MHHyT HJIH ~Ba, TeK peJ\a pagH. 3aTHM caM peKao: "To HHje MHT. CBe 6H ce OBO MOrJIO CTaBHTH y YI,l6eHHK H3 npHpogHHX HaYKa 3a OCMH pa3pe~ OCHOBHe liIKOJIe H He BepyjeM J\a nocTojH H jc~aH llKOJICKH oJ\6op KOjH OH u;e­ OHgJla'IHO OKO Tora ca H3Y3eTKOM KpeaU;HOHHCTa." TH

no~pa3yMeBall

/ (44)

(45)

"CBecpAHO ce CJIa)l{eM. 3ap HHCaM peKaO Aa je Ta npHqa npHcyT­ Ha y BaIlIoj KYJITYPH? p;eu;a AOJIa3e AO Ihe npeKO MHOrHX MeAHja, YKJbyqyjylm. H YI,I6eHHKe H3 npHpOAHHX HaYKa." "I1a IlITa OHAa xoheIlI Aa Ka)l{eIlI? I10KYIlIaBaIlI JIH Aa MH Ka)l{eIlI Aa TO HHje qHlheHIfqKH npHKa3?" "qHlheHHu;a HMa MHOrO, CBaKaKO, aJIH IhHXOB pe;n;OCJIe;n; je qHCTO MMTCKH." "He pa3YMeM 0 qeMY rOBopHIlI." "OqHrne;n;HO je ;n;a CM HCKJbyqHO M03aK. MajKa KyJITypa Te je, ne­ BYIlIehM, ycnaBaJIa." OIlITpO caM ra norne;n;ao. "XoheIlI JIH ;n;a Ka)l{eIlI ;n;a je eBOJIYU;Hja MHT?" "He." "XoheIlI JIH ;n;a Ka)l{eIlI ;n;a qOBeK HHje eBOJIYHpao?" "He." "OH;n;a, y qeMY je cTBap?" I1IlIMaeJI Me je norne;n;ao ca OCMeXOM. OH;n;a je CJIerHYO paMeHH­ Ma. 3aTHM je nO;n;Hrao 06pBe. EYJbHO caM y Ihera H MHCJIHO: 3a6uillAa6a Me jeoaH 20pUJla. O;n; Tora MH HHje 6HJIO 60Jbe. "I1YCTH nOHOBO TpaKy", peKao MH Kap;a ce TpaKa 3aBpIlIHJIa, peKao caM: "Y pe;n;y, qyo caM HeIlITO, qyo CaM peq uoja6uo ceo PeKao CaM ;n;a ce Ha Kpajy uoja6uo qOBeK. p;a JIH CH Ha TO MHCJIHO?" "He, TO HeMa Be3e. Ja He u;enH;n;JIaqHM 360r je;n;He peqH. 113 KOH­ TeKCTa je 6HJIO jacHo;n;a je peq uofa6UO ce caMO CHHOHHM 3a e6o.llyu­ pao." "I1a, 0 qeMY OHp;a, ;n;o ljaBOJIa, npHqaIlI?" I "qHHH MH ce ;n;a CTBapHO He pa3MHIlIJbaIlI. 113peU;HToBao CM npH­ '1y KOjy eH qyo XHJba;n;y nyTa, a'ca;n;a CJIyIlIaIlI MajKY KYJITYPY KaKO TH IlIanyhe y yx6: 'I10JIaKO, nOJIaKO, ;n;eTe Moje, He Tpe6a HH 0 '1eMY ;n;a MHCJIHIlI; HH 0 qeMY ;n;a 6pHHeIlI, HeMoj ce Y36yljHBaTH, He CJIYIlIaj TY py:iKHY')I{HBOTHIhY, TO HHje MHT, HHIlITa IlITO ja KaxeM MHT H 3a­ \ TO ,HeMaIlI 0 "lIeMY ;n;a pa3MHIlIJbaIlI, HH 0 '1eMY Aa 6 HpHeIlI, caMO CJIyIlIaj MOj mac H cnaBaj, cnaBaj, cnaBaj ... '" Jep;HO BpeMe caM rpH3ao YCHe, a 3aTHM caM peKao: "HH TO MH He nOMa)l{e." \ "Y pe;n;y", peKao je. "l1cnpH'Iahy TH MOjy npHqy M Moxp;a he TH TO nOMofiH." rpHU;HYO je JIHCHaTH IlITanHh, 3aTBopHo OqH H nO"lIeo.

(46)

3 OBa npHqa (peKao je I1IlIMaeJI) ce ;n;eIlIaBa npe nOJIa MHJIHjap;n;e rO;n;HHa, npe He3aMHCJIHBO MHoro BpeMeHa, Ka;n;a 6H TH OBa UJIaHeTa 6HJIa nOTnYHO Henpen03HaTJbHBa. Ha 3eMJbH ce HHIlITa HHje nOMepa­ JIO, OCHM BeTpa H npaIlIHHe. HHjeAHa BJIaT TpaBe ce HHje IhHXaJIa Ha BeTpy, HHje}:.laH U;BpqaK HHje U;Bp"lIao, HHje}:.lHa nTHu;a HHje Y3JIeTaJIa y He60. eBe he ce TO nojaBHTM TeK nOCJIe }:.IeCeTMHa MHJIHOHa rO}:.lHHa. 'lIaK cy H Mopa 6HJIa Ca6JIaCHO MHpHa H THxa, jep cy H KH'IMelhaU;H Ta­ Kolje 6HJIH Ha }:.IeCeTHHe MHJIHOHa rO}:.lHHa }:.IaJIeKO y 6Y}:.lyhHOCTH. AnH, HapaBHO, Ty ce HaIlIao je}:.laH aHTpOITOJIOr. KaKaB 6H TO CBeT 6HO 6e3 aHTpOnOJIOra? MeljYTlIM, 6HO je TO je}:.laH BeOMa TY)l{aH If pa3­ O'lapaH aHTpOnOJIOr, jep je 06HIlIao u;eJIy nJIaHeTY TpaxehH HeKora Kora 6H Morao }:.Ia HHTepBjYHIlIe, a CBe TpaKe y lherOBOM pYKcaKy 6H­ JIe cy ITpa3He Kao H He60. AJIH, je}:.lHOr AaHa, ;n;OK je HIlIao cHY)l{}:.IeHO 06aJIOM OKeaHa, BHAeo je y nJIHhaKY HernTO rnTO je JIHqHJIO Ha )l{HBO 6Hhe. HHje TO 6HJIO HHIlITa noce6HO, TeK HeKa BpcTa JbHraBOr rpyMe­ Ha, aJIH TO je 6HJIa je}:.lHHa CTBap KOjy je BH}:.IeO Ha CBHM CBOjHM nyTo­ BaIhHMa, ITa ce ynyTHo y Bo;n;y npeMa MeCTY r;n;e je rpyMeH nOCKaKHBao Ha TaJIaCHMa. Jhy6a3Ho je n03;n;paBHo OBO CTBopelhe, Koje My je Y3BpaTHJIO Ha HCTH HaqHH H IhHX ;n;BojHu;a cy ce y6p30 cnpHjaTeJbHJIw. AHTpOnOJIOr je 06jacHHo IlITO je 60Jbe YMeo ;n;a OH npoy'laBa HaqHH )l{HBOTa H 06H­ qaje H 3aMOJIHO je CBor HOBor npHjaTeJba 3a HH4>opMaU;Hje 0 TOMe, a oBaj My HX je cnpeMHO ;n;ao. "A ca;n;a", peKao je Ha Kpajy, "BOJIeO 6HX ;n;a CHHMHM Ha TpaKy HeKOJIHKO npwIa Koje npHqaTe Meljy C060M, H TO TBOjHM petIHMa." "I1pH'Ia?" ynHTaO je oHaj ;n;pyrH. "I1a, 3F!arn, Kao MHT 0 CTBapalhY CBeTa, aKO ra HMaTe." "illTa je TO MHT 0 CTBapalhY CBeTa?" YITHTaJIO je CTBopelhe. "Ma, 3Harn, MarnTOBHTa npHqa KOjy ITpHqaTe CBOjOj ;n;eU;H 0 nope­ KJIy CBeTa." Ha TO ce CTBopelhe JbYTHTO YCTpeMHJIO OHOJIHKO KOJIHKO TO MO)l{e jeAaH JbHraBH rpYMeH - H O;n;rOBOpHJIO ;n;a y lherOBOM Hapo;n;y He ITOCToje TaKBe MarnTOBHTe ITpWle. ,,3ap He nocTojw HH OITHC CTBapalha CBeTa?" "CBaKaKO ;n;a nocTojH onHC CTBapalha CBeTa", 0;n;6pycwo je oHaj }:.IpyrH. "AJIH, TO Ae4>HHHTHBHO Hwje MUil1. " ,,0, na HapaBHO ;n;a HHje", peKao je aHTpOnOJLOr, ceTHBIlIH ce KO­ Ha'lHO KaKO Tpe6a ;n;a nocTynH. "EHhy TH 6ecKpajHo 3aXBamrn aKO MH ra WCnpH'Iarn."

i

(47)

"BpJIO }J;o6po", peKJIo je CTBOpelbe. "AJIH, )KeJIHM}J;a CXBaTHIII}J;a CMO MH, HCTO KaO H TH, CTpOrO paU;HOHaJIaH HapO}J;, KojH He npHXBa'ra HHIIITa IIITO HHje 3aCHOBaHO Ha oncepBaU;HjH, JIOrHU;H H HayqHOM MeTO}J;Y·" "CBaKaKO, CBaKaKO", cnO)KHO ce aHTpononor. 11, TaKO je, Haj3a}J;, CTBopelbe noqeJIO }J;a npHqa. "BaCHOHa je po­ i)eHa npe MHoro, MHoro rO}J;HHa, MO)K}J;a npe }J;eceT HnH neTHaeCT MH­ nHjap}J;H rO}J;HHa. 113rne}J;a }J;a je Halli COJIapHH CHCTeM - OBa 3Be3}J;a, OBa nJIaHeTa H CBe OCTaJIO - HaCTao npe HeKHX }J;Be HJIH TpH MHnHjap­ }J;e rO}J;HHa. )].yro BpeMeHa OB}J;e HHje 6HJIO anCOJIYTHO HHKaKBor )KHBO­ Ta. A, OH}J;a ce, nocne OTnpHJIHKe MHJIHjapAY rO}J;HHa, nojaBHo )KHBOT." ,,113BHHH", peKao je aHTpononor. "Ka)Kern }J;a ce nojaBHo )KHBOT. r}J;e ce TO }J;oro}J;HJ10, npeMa BarneM MHTy xoliy }J;a Ka)KeM, npeMa Ba­ rneM HayqHOM ca3HalbY?" CTBOpelbe je, H3rne}J;a, 6HJIO 36YlbeHO OBHM nwralbeM H norrpHMHJIO je 60jy JIaBaH}J;e. "MHcnHrn, TaqHO Ha KOM MecTy'?" "He. MHcnHM, }J;a JIH ce TO }J;eCHno Ha KorrHY HJIH y MOPY'?" "KorrHO'?" yrrHTao je oHaj }J;pyrH. "IllTa je TO KonHO'?" "ITa, 3Harn", peKao je aHTpOnOJIOr, nOKa3yjyliH npeMa 06anH, "npOCTpaHCTBO caT.JHlbeHO O}J; 3eMJbe H KaMelba Koje nOqHlbe TaMO." CTBopelbe je nonpHMHno 60jy jOlli TaMHHje JIaBaH}J;e H peKJIO je: "He Mory}J;a 3aMHCJIHM 0 qeMY Tpa6Ylbarn. OHa 3eMJba H KaMelbe npe}J;­ cTaBIbajy C3MO HBHU;Y orpoMHe nocy}J;e y KOjOj je CMeillTeHO Mope." ,,)].a", peKao je aHTpOnOJIOr, "CXBaTaM IIITa xoliern }J;a K3)Kelli. CaCBHM. Xaj}J;eMO }J;aIbe." "BpJIO }J;o6po", peKao je oHaj }J;pyrH. "MHoro MHJIHOHa BeKOBa )KHBOT Ha CBeTY qHHHJIH cy caMO MHKpoopraHH3MH KojH cy 6ecno­ MoliHO nJIYTaJIH y xeMHjcKoj TeKyliHHH. AnH, Mano no MaJIO, noqeJIe cy }J;a ce rrojaBIbyjy CJIO)KeHHje cpopMe: je}J;HolienHjcKa 6Hlia, MyIb, aJI­ re, nQllHnH, H TaKO }J;aIbe." "AJIH, Ha Kpajy", peKJIO je CTBopelbe, nou;pBeHeBIIIH O}J; nOHoca Ka}J;a ce npH6nH)KHJIO BpXyHU;y cBoje rrpHT.Je, "aJIH, Ha Kpajy ce uojaBuAa Meoyaa! .

4 Hape}J;HHx }J;eBe}J;eceT ceKyH}J;H caM liyTao H oceliao HelliTO Kao TaJIaCe 36YlbeHor 6eca. OH}J;a caM peKao: "OBO HHje nOlliTeHO."

(48)

"IIITa xohern }J;a Ka)KeIII'?" "He 3HaM TaqHO UlTa xohY}J;a Ka)KeM. HelliTO CH MH }J;OKa3ao, aJIH ja He 3HaM IIITa je TO." "He 3HaIII?" "He, He 3HaM." ¥e}J;Y3a MHCJIHJIa Ka}J;a je peKJIa 'aJIH Ha Kpajy ce nojaBH­ JIa Me}J;Y3a''?'' "MHCJIHJ1a je... }J;a je CBe BO}J;HJIO npeMa TOMe. To je 6HJIO OHO npeMa qeMY je BO}J;HJIO CBHX }J;eceT HJIH neTHaeCT MHJIHjap}J;H rO}J;HHa CTBapalba: Me}J;Y3a." "CJIa)KeM ceo A 3aIIITO ce alBOj onHC CTBapalba He 3aBpIIIaBa no­ jaBoM Me}J;Y3e?" flpeTnOCTaBIbaM }J;a caM ce 3aKHKOTao. ,,3aTO IIITO cy nocne Me­ }J;y3e HaHJIa3HJ1a HOBa CTBopelba." "TaqHo je. CTBapalbe CBeTa ce HHje 3aBpIIIHno MeAY30M. TeK cy HaHJIa3HJIH KHqMelbaU;H H BOA03eMu;H, rMH3aBU;H H cHcapH H, HapaBHo, Ha Kpajy, qOBeK." "TaKo je." ,,3HaqH, TBOj onHC cTBapalba CBeTa ce 3aBprnaBa OBaKO: 'H na ce nojaBHo qOBeK.'"

" "IllTa TO 3HaqH?" ,,3HaqH }J;a BHrne HHje 6HJIO HHqera. 3HaqH }J;a ce cTBapalbe CBeTa 3aBpIIIHJIO." ,,11 CBe je BOAHJIO Ka TOMe?"

",[(a." "HapaBHo. CBaKO y TBOjOj KynTypH TO 3Ha. BpXYHaU; je }J;OCTHr­ HyT Ka}J;a ce nojaBHo qOBeK. qOBeK je KJIHMaKC u;ene KOCMHqKe ApaMe CTBapaJ:-ba. "

",I:(a." "KaAa ce qOBeK KOHaqHO nojaBlIO, CTBapalbe CBeTa ce 3aBpIIIHJIO, jep je IIOCTHrJIO CBoj U;HIb. HHje BHrne HMaJIO IIITa }J;a ce CTBapa." "H3rne}J;a Aa je TO npeTnOCTaBKa 0 KOjOj ce He rOBopH." "HHje TaqHO }J;a ce 0 lboj He rOBopH. PenHrHje TBoje KyJIType je nOMHlby. qOBeK je KpajlbH npOH3BO}J; CTBapalba. qOBeK je CTBopelbe 360r Kora je CBe OCTaJIO HaCTano: oBaj cBeT, oBaj COJIapHH cHcTeM, OBa ranaKcHja, na H caM a BaCHOHa." "TaqHo." ,.CBH Iby}J;H TBoje KyJIType 3Hajy}J;a CBeT HHje CTBOpeH 3a Me}J;y3e, JIOCoce, rrryaHe HnM ropHne. CTBopeH je 3a qOBeKa."

(49)

(

111lIMaeJI je nOKa3ao Ha MarHeTocpOH. "TIa, llITa ;L(a pap;HMO ca rrpH'IOM Kojy CH TH HCnpH'Iao?"

"TaKo je."
I1cKe31f0 caM ce TY)KHO. "OHa je MHT. l1aKo je HeBepOl:j3THO, OHa je MnaK MHT. "

"CBaKaKO. qHfheHHll,e cy 'IHfheHHll,e, ~IaK H Ka;L(a cy oBanJIofieHe y MHTOJIOrHjH. AJIH, llITa ca CBHM OCTaJIHM? )].a JIH ce ll,eJIOKynHH KO­ CMH'IKH npOll,ec CTBapafha 3aBpllIHO npe TpH MHJIHOHa rO;L(HHa, 6allI OBJl,e, Ha OBOj nJIaHeTH, ca nojaBoM 'IOBeKa?"

5

"He." ,,)].a JIH ce MaKap nJIaHeTapHH npoll,ec CTBapafha 3aBpllIHo npe TpH MHJIHOHa rO;L(HHa, ca nojaBoM 'IOBeKa? )].a JIH ce eBOJIVIlHia Hamo 3aycTaBHJIa 3aTO llITO ce nojaBHo TIOBeK?"

"PeKao caM TH jY'Ie ;L(a ce npH'Ia KOjy Jby;L(H TBoje KyJIType cnpo­ BO;L(e y Jl,eJIO Oll,HOCH Ha 3Ha'Iefhe CBeTa, Ha 60)KaHCKe HaMepe y O;L(HO­ cy Ha CBeT H Ha JbY;L(CKY CYll,6HHY."

"He, CBaKaKO ;L(a He." ,,3allITO CH je OHp;a TaKO HCnpH'Iao?" "IIpeTnocTaBJbaM ;L(a caM je TaKO HCnpH'IaO, jep je TO Ha'IHH Ha KojH ce OHa npH'Ia."

Pa3MHllIJbaO caM jell,aH TpeHYTaK. "He BH;L(HM KaKO OHa 06ja­ llIfhaBa 3Ha'Iefhe CBeTa."

"To je Ha'IHH Ha KOjH ce npH'Ia Mel)y Y3HMa'IHMa. To, CBaKaKO, HHje je;L(HHH Ha'IHH Ha KOjH ce MO)Ke HcnpH'IaTH."

"Henl,e Ha nOJIOBHHH TBoje npH'Ie, CpeJl,HllITe n3)Kfhe je nOMepe­ HO ca BaCHOHe Kao ll,eJIHHe 6allI Ha OBY nJIaHeTY. 3allITO?"

"Y pe;L(y, TO MH je ca;L(a jacHO. KaKo 6H je TH HCnpH'Iao?" IIoKa3ao je maBOM Ha CBeT H3BaH CBor np030pa. "BHP;HllI JIH 6H­ JIO r)l,e y BaCHoHH. H HajMafhH p;oKa3 ;L(a je cTBapafhe CBeTa npeCTaJIO ca pol)efheM 'IOBeKa? BHP;HllI JIH PHJIO rp;e H HajMafhH p;oKa3 p;a je 'IOBeK 6HO BpxyHall, KOMe je CTBapafhe CBeTa CTpeMHJIO O;L( caMor notfCTKa?" "He. qaK He Mory HH ;L(a 3aMHCJIHM KaKaB 6H TO p;OKa3 Tpe6aJIo Aa 6y;L(e." "OH 6H MOpaO;L(a 6YAe O'IHme;L(aH. AKO Hac aCTpocpH3H'IapH 06a­ BellITaBajy ;L(a cy cpYH;L(aMeHTaJIHH KpeaTHBHH npOll,eCH y BaCHOHM npe­ CTaJIH npe neT MHJIMjap;L(H rO;L(HHa, Ka;L(a ce nojaBHo HallI COJIapHM CHCTeM, TO 6H Tpe6aJIo ;L(a 6ap ;L(OHeKJIe nOTBp;L(H OBe " ,,)].a, jacHo MH je IIITa xofiellI Jl,a Ka)KellI."

,,3aTo llITO je OBOj nJIaHeTH 6HJIO HaMefheHO Jl,a I10CTaHe 'IOBeKO­ BO MeCTO poljefha."

"Aa." ,,11, Ha OCHOBY OBor npBor ;L(eJIa npH'Ie, KaKBO je 3Ha'Iefhe CBeTa?"

"CBaKaKo. TIo TBOjOj npH'IH, 'IOBeKOBO pol)efhe 6HJIO je ll,eHTpaJI­ HM p;oral)aj y HCTOPHjH caMe BaCHOHe. 011, 'IOBeKOBor pol)efha na Ha J\aJbe, OCTaJIIf )J,eo BaCHOHe HMje n06yl)MBao HHTepec H npeCTao je )J,a Y'IeCTByje y ;L(paMH Koja ce pa3BMjaJIa. CaMa 3eMJba je 6HJIa )J,OBOJbHa 3a TO; OHa je 'IOBeKOBO MeCTO pol)efha H 11,0M H TO je fheH CMHcao. Y3H­ Ma'IM me)J,ajy Ha CBeT Kao Ha HeKY BpCTy CHCTeMa 3a O)J,p)KaBafhe JbY;L(­ CKor )Kf1BOTa, Kao Ha MallIHHY Koja je HanpaBJbeHa ll,a 6H npOH3BOP;H­ JIa H Op;p)KaBaJIa JbYll,CKH )KHBOT." TaKO' "Y TBOM H3JIarafhY, npHpO;L(HO je llITO CH H30CTaBHO;L(a nOMeHellI 60rOBe, jep HHCH xeJIeo ll,a TBoja npH'Ia 6Y;L(e ynpJbaHa MHTOJIOrHjoM. ITOllITO CMO ca)J,a yTBP;L(HJIH fheH MHTOJIOllIKH KapaKTep, BHllIe He Tpe­ 6a ;L(a 6pHHellI 0 TOMe. AKO npeTnOCTaBHMO ;L(a H3a CTBapafha CTOjH HeKO 60)KaHCTBO, llITa MO)KellI ;L(a MH Ka)KellI 0 HaMepaMa 60rOBa?"

"Mo,]H aKO 6HOJI03M H naJIeOHTOJI03M Mory Jl,a Ka)KY ;L(a je CPOPMM­ pafhe BpCTa npeCTaJIonpe TpH MHJIHOHa rOJl,HHa, TO TaKol)e HaBO;L(M Ha HeKH 3aKJbY'IaK." ::.

"Aa.'"

"IIa, y OCHOBH, p;a je OHO llITO cy HMaJIH Ha yMy Ka;L(a cy nO'IHfha­ JIH, 6HO 'IOBeK. CTBOPHJIH cy BaCHOHY TaKO ;L(a ce HallIa ranaKcHja MO­ )£(e CMeCTHTH y fhOj. CTBOPHJIH cy raJIaKcHjy TaKO p;a ce HallI COJIapHH CHCTeM MO)Ke CMeCTHTH y fhOj. CTBOPHJIH cy HallI COJIapHH CHCTeM Ta­ KO ;L(a ce HallIa nJIaHeTa MO)Ke CMeCTHTH Y fheMY. 11, CTBOp~JIH cy Ha­

"AJIH TM 3HallI p;a ce HHllITa O;L( Tora 3anpaBO HHje ;L(eCHJIO. )].aJIe­ KO O;L( Tora. BaCMOHa je HaCTaBHJIa ;L(a nocTojH Kao H npe, a HCTO TaKO M OBa nJIaHeTa. TIojaBa 'IOBeKa HMje npoy3poKOBaJIa Belie y36yl)efhe Hero nojaBa Me;L(pe." "CaCBMM TaKO."

(51)

\ ~

IIIy rmaHeTY TaKO ;n;a ce MH MO)l(eMO CMeCTHTH y lbOj. IJ;eJIa CTBap je HarrpaBJbeHa TaKO ;n;a 6H qOBeK ;n;06HO KOMa;n; 3eMJbe Ha KOjH MO)l(e ;n;a CTaHe." ,,11 TO je yrJIaBHOM HaqHH KaKO ce OBO CXBaTa y TBOjOj KyJITypH 6ap o;n; cTpaHe OHHX KOjH rrpeTrrOCTaBJbajy ;n;a je BaCHOHa H3pa3 60­ )I(aHCKHX HaMepa."

"He." "HHje HaCTao HH 360r )I(a6a, HH ryIIITepa, HH 3eqeBa." "He." "HapaBHo ;n;a HHje. CBeT je HaCTao 360r qOBeKa." "TaKo je." "To je rr03HaTO CBaKOMe y TBOjOj KyJITYPH, 3ap He? qaK H aTeHCTH, KOjH ce 3aKJIHlby ;n;a HeMa 60ra, 3Hajy ;n;a je CBeT HarrpaBJbeH 3a qOBeKa." ,,)l,a, peKao 6HX ;n;a je TaKO."

"Aa." "OqHrJIe;n;HO, C 063HPOM ;n;a je BaCHOHa cTBopeHa TaKO ;n;a 6H ce Morao CTBOPHTH qOBeK, qOBeK Mopa ;n;a je cTBopelbe o;n; orpoMHor 3Haqaja 3a 60roBe. AJIH, oBaj ;n;eo rrpHqe He HarOBeIIITaBa HH Ha KOjH HaqHH lbHXOBe HaMepe y o;n;HOCy Ha lbera. CHrypHO cy HMaJIH Ha yMy HeKY rroce6HY cy;n;6HHY 3a lbera, aJIH OHa ce H3 OBe rrpHqe He BH;n;H." "TaqHo je."

"Y pe;n;y. EBO rrpeMHce TBoje rrpHqe: C6eill je lIaUpa6Jbe1l 3a ttO­

6eKa. " "He Mory caCBHM ;n;a CXBaTHM. Xohy ;n;a Ka)l(eM, HHje MH caCBHM jacHo 3aIIITO je TO rrpeMHca." "Jhy;n;H TBoje KyJIType cy je yttUlIUJlU rrpeMHCOM - upUX6ailluJlu cy je Kao rrpeMHcy. OHH Ka)l(Y: llIilla mea je CBeT HarrpaBJbeH 3a lIac?" "Ype;n;y. CaMO HaCTaBH." "Pa3MHCJIH 0 rrOCJIe;n;Hu;aMa rrpHXBaTalba Tora Kao cBoje rrpeMHce: aKO je CBeT HarrpaBJbeH 3a Bac, Ulilla olloa?"

6

"OKej. BH;n;HM IIITa xoheIII ;n;a Ka)l(eIII. AKO je CBeT HarrpaBJbeH 3a Hac, OH;n;a upuuaoa HaMa H MO)l(eMO ;n;a pa;n;HMO ca lbHM IIITO ro;n; )I(eJIHMO. "

"CBaKa rrpHQa je 3aCHOBaHa Ha rrpeMHcH H rrpe;n;CTaBJba pa3pal)u­ 6arbe rrpeMHce. CHrypaH caM;n;a TH je, Kao rrHcu;y, TO rr03HaTO."

"Aa."

"TaqHo je. To ce yrrpaBo H ;n;eIIIaBa OB;n;e rrOCJIe;n;lbHX ;n;eceT XHJba­ ;n;a rO;n;HHa: ca CBeTOM pa;n;HTe IIITa ro;n; BaM ce rrpOXTe. 11, HapaBHO, HMaTe HaMepy ;n;a HaCTaBHTe ;n;a pa;n;HTe IIITa ro;n; BaM ce rrpOXTe, jep u;eJIa Ta rrpOKJIeTa CTBap upuuaoa 6aMa. "

"IIperr03HaheIII OBy: p,6a oeilleilla U3 3apahe1lux uopoouu,a 3aJby­

6Jbyjy ce jeollo y opyzo. " "CBaKaKo. POMeo U JyJluja." "IIpHqa KOjy- y cBeTY crrpoBO;n;e y ;n;eJIO Y3HMaqH TaKolje HMa CBO­ jy rrpeMHcy, OJIHqeHY y ;n;eJIy rrpHqe KOjH CH MH ;n;aHac HCrrpHqao. IIo­ Tp<;n;H ce ;n;a H3HaljeIII IIITa je rrpeMHca." 3aTBopHO caM OqH H rrpeTBapao ce ;n;a ;n;y60KO pa3MHIIIJbaM, a 3arrpaBO caM 3Hao ;n;a HeMaM HHKaKBHX H3rJIe;n;a. "EojHM ce ;n;a je He BH;n;HM." "IIpHqa KOjy OCTaBJbaqH crrpOBO;n;e y ;n;eJIO y CBeTY HMa rrOTrrYHO ;n;pyraqHjy rrpeMHcy, H y OBOM TpeHyTKy He 6H TH 6HJIO Moryhe ;n;a je oTKpHjeIII. AJIH, Tpe6aJIo 6H ;n;a CH y cTalbY ;n;a oTKpHjeIII rrpeMHcy cBoje corrCTBeHe rrpHqe. To je je;n;Ha BPJIO je;n;HocTaBHa H;n;eja, HCToBpe­ MeHO HajcHa)l(HHja y HCTOpHjH qOBeqaHCTBa. MO)l(;n;a HHje HajKopH­ cHHja, aJIH je cBaKaKo HajcHa)l(HHja. BaIIIa u;eJIOKyrrHa HCTopHja, ca CBHM CBOjHM qy;n;ecHMa HKaTacTpo¢aMa, je pa3pa;n;a Te rrpeMHce." "l1cKpeHo peqeHO, he Mory HH ;n;a 3aMHCJIHM Ha IIITa U;HJbaIII." "Pa3MHCJIH ... BH;n;H, CBeT CHrypHO HHje HaCTab 360r Me;n;y3a, 3ap He?"

"Tpe6aJIo je ;n;a Te cpeTHeM Ka;n;a CH HMao ce;n;aMHaeCT rO;n;HHa." CJIemyo caM paMeHHMa, IIITO je Tpe6aJIo ;n;a 3HaqH ;n;a 6HX H ja TO )l(eJIeo.

(52)

(53)

,,)l,a", peKao caM H pa3MHCJIHO je;n;aH TpeHYTaK. "Y CTBapH, OBO je 3aHCTa ¢aCU;HHHpajyhe. Xohy ;n;a Ka)l(eM, TO ce qyje rre;n;eceT rryTa ;n;HeBHO. IIpHqa ce 0 lIaUloj eKOJIOIIIKoj cpe;n;HHH, lIaUlUM MopHMa, lIa­ UleM COJIapHOM cHcTeMY. qaK caM qyo H ;n;a ce rrpHqa 0 lIaUlUM OU­

6JbUM JlCU6oillurbaMa. " "A KOJIHKO jyqe CH Me YBepaBao ca arrCOJIYTHOM y6eljeHoIIIhy ;n;a HeMa HHqera y BaIIIoj KyJITypH IIITO 6H MaKap H3;n;aJIeKa 6HJIO HaJIHK Ha MfiTOJIOrHjy." "JecTe. TaKo je 6HJIO." I1IIIMaeJI je HaCTaBHO ;n;a 3ypH y MeHe MP­ 30BOJbHp. "IIorpeIIIHo caM", peKao caM My. "lllTa JOIII xoheIII?" ,,3arrperraIIIheHOCT", peKao je OH. KJIHMHYO caM rnaBOM. ,,3arrperraIIIheH caM, 6y;n;H cHrypaH. CaMO He ;n;03BOJbaBaM ;n;a ce TO rrpHMeTH."

;

......

7 ,JY'Ie caM TH peKao ~a TH TBoja npH'Ia npY)Ka 06jallilbelbe 0 TOMe !(aKO cy CtliBapu uoctliaJle tliaKBe KaKBe jecy. " "TaKo je." "KaKaB je Yj.\eo npBor ~eJIa npH'Ie Y TOM 06jallilbelbY?" "MHCJIHlli... KaKaB je YAeo npWle Y 06jaIJllbelbY 0 TOMe CTBapH nOCTaJIe TaKBe KaKBe jecy?" "EaIJl TaKO." "Ha npBH norJIej.\, He BHj.\I1M Aa OHa HMa 6u./w KaKB02 Yj.\eJIa." "Pa3MHCJIH. )J,a JIH 6H cTBapH nOCTaJIe TaKBe KaKBe jecy j.\a je CBeT HanpaBJbeH 3a Me~Y3e?" He 6H." "O'IWJIej.\HO je ):Ia He 611. )J,a je CBeT HanpaBJbeH 3a Me~y3e, CTBa­ pH OH OHJIe caCBHM ):Ipyra'IHje." CBeT HHje HanaBJbeH 3a Me):lY3e, Beli 3a 'JOBeKa." TO j.\eJIHMH'IHO 06jallilbaBa KaKO cy ctliBapu 1l0CmaJle tliaKBe KaK6e jecy. " "Ealli TaKO. To Je HeKa BpcTa KYKaBwIKor Ha'IHHa ~a ce 3a CBe OKPHBJbyjy 60roBH. )J,a cy OHH HanpaBHJIH CBeT 3a Me~y3e, HHIJlTa o~ OBora ce He 6H j.\eCHJIO." "Ta'IHo", peKao je MlliMaeJI. "Ilo'IHlbem ~a cXBaTam."

8 ,,)J,a JIH ca~a HMalli oceliaj r~e 6H Morao ~a Hal)elII OCTaJIe ):IeJIOBe cBoje npH'Ie cpej.\HHy H Kpaj?" MaJIo caM pa3MHCJII10. "MHCJIHM j.\a 6HX rnej.\ao TB cepHjy H06a. " ,,3alIITo?" "Ila, peKao aKO H06a npHKa3yje npH'Iy 0 cTBapalbY CBeTa, OHj.\a OH npH'Ia KOjy caM TH ja jy'-Ie HCnpH'IaO 6HJIa caMO lbeHa CKH~a. j.\a YTBpj.\HM lIITa lie OHH ~aJbe ~a paj.\e." je TO TBoj CJIej.\eliH )l;oMaim 3a)l;aTaK. CYTpa )KeJIHM ~a 'Iy­ jeM cpej.\HHY npH'Ie." ~

qETBPTO IIOrJIABJbE

1 ;,OKej", peKao caM. "MIiCJIHM Aa caM CaBJIaj.\ao H cpej.\HHy H K,:..j npI-pre." MlliMaeJI je KJIHMHyO rnaBOM H ja caM YKJbY'IHO MameTocpOH. "EBO KaKO caM nOCTYTlHO: TlO'Ieo caM 01\ npeMuce ~a je CBeT Ha­ npaBJbeH 3a 'IOBeKa. A oHj.\a caM ce Y!JHTao KaKO 6HX Hamrcao npwry 3a TB cepHjy H08a. EBo KaKO 6H OHa H3rnej.\aJIa: 'CBeT je HanpaBJbeH 3a 'IOBeKa, aJIH je H,eMy Tpe6aJIo MHoro, MHoro BpeMeHa j.\a TO CXBaTH. EmI3Y TpH MHJIHOHa rOI~HHa 'IOBeK je \ )l(I-IBeO Kao j.\a je CBeT HanpaBJbeH 3a MeAY3Y. To jecT, )KHBeO je Kao )l;aJ je OH O{fJIO Koje cTBopelbe, Kao ):Ia je JIaB £lJIH BOM6aT.'" TO Ta'IHO 3Ha'IH )KHBeTH Kao JIaB I1JIH BOM6aT?" ,,3Ha'IH... )KI1BeTH npenylliTeH MHJIOCTJl H HeMHJIOCTH cBe1;a. 3Ha'IH )KHBeTH oe3 HKaKBe KOHTpOJIe Ha~ cBoioM OKOJIJlHOM." ) "Y pej.\y. HaCTaBH."

"Y TaKBOM cTalbY, 'IOBeK Morao 6HTH IIpaBH '-IOBeK. OH Morao j.\a H3rpa):lH 3ClHCTa JbYJiCKH Ha'UIH )KUBOTa Ha'IHH )KUBOTa pa3­ JlIf'IHT 0):1 )l;PYrux 6Hlia. M TaKO ce, TOKOM npBor ):IeJIa CBor )KHBOTa _ y CTBapH Belier )l;eJIa CBor )KHBOTa - 'IOBeK yrnaBHoM TpanaBO l'eTY­ pa~, He CTH)Kylil1 HHI):Ie H He pa):leliH HHlIITa. Mel)YTHM, nocTojao je KJby'IHH np06JIeM KojH je Tpe6aJIo peUIH" TH H OHJIO MH je nOTpe6HO ):IOCTa BpeMeHa ):Ia CXBaTHM y 'IeMY ce ca­ CTojao Taj np06JIeM. lJoBeK HHje Morao HHr):le ):Ia ):Iocne aKO je )KHBeO Kao naB HJIH BOM6aT, jep aKO CH JIaB HJIH BOM6aT... )J,a 6H nOCTHrao HelIITO, 'IOBeK je Mopao ):Ia ce HaCTaHH Ha je):lHOM MecTy, r):le 6H Morao, n,a TaKo Ka)KeM, nO'IeTH )l;a pa):lH. Xoliy ):Ia Ka)KeM Jia My je 6HJIO HeMO­ ):Ia npel)e je)l;Hy O)l;pel)eHY Ta'IKY )KHBelil1 y ):IHBJbHHH Kao JIOBaq-ca­

KyrrJbaq II CTaJIHO ce ceJIehlI Cje~Hor Mecra Ha ~pyro y rrOTpa31I 3a xpa­ HOM. ,l],a 61I rrpeBa31IllIaO TY TaqKY, Mopao je ~a ce HacraHH, ~a liMa CTaJI­ Hy 6a3y 1I3 Koje he MohH ~a rrOqHe ~a rocrro~apli CBOjOM OKOJIJilHOM. Y pe~y. 3allITo ~a He? Xohy ~a KaJKeM, IlITa ra je CrrpeqaBaJIO ~a TO YPaAH? CrrpeqaBaJIa ra je qHlbeHIIL\a ~a 6H yMpO O~ rna~1I aKO 6H ce HaCTaHHO Ha je~HoM MecTY ~yJKe o~ HeKOJIHKO He~eJba. Kao JIOBaL\­ -caKynJbaq, OR 6H je~HocTaBHO OqlICTHO TO Mecro O~ CBera - II He 61I OCTaJIO BHllIe HHIlITa 3a JIOB H caKyrrJbalbe. ,l],a 6H CTBOPHO CTaJIHO CTaHHlIITe, qOBeK je Mopao ~a HayqH je~HY
2 "BpJIO HMnpecHBHo", peKao je l1·llMaeJI. CHrypaH CaM ~a CXBa­ Talli ~a 'BeJIHKH TpeHYTaK' KOjH CII ynpaBo onHcao npe~CTaBJba, y CTBapH, paljalbe BaIlIe KYJIType." ,,~a."

"Tpe6a, MeljyTHM, HCTah~~a je H~eja ~a ce nOJbOnpHBpe~a rrpo­ IlIlIpHJIa no CBeTY caMO ca je~Hor MeCTa 3aCTapeJIa CTBap.l1naK, I1JIO~­ HII nOJIYMeceL\ oCTaje .fteze/-l()ap/-lO Mecro HaCTaHKa rrOJbOnpIIBpe~e, 6ap Ha 3auaAY, II HMa noce6aH 3Haqaj 0 KOMe heMO rOBOpHTH KacHHje."

(56)

"Ype~y."

"JyqepallIlbH ~eo npHqe OTKPHO je 3Haqelbe CBeTa OHaKO KaKO ra BH~e Y3HMaqH: CBeT je CHCTeM 3a O)l,pJKaBalbe Jby~cKor JKHBOTa, Ma­ IIIHHa HaqlIFbeHa ~a CTBapa H O~PJKaBa Jby~CKH JKHBOT." "TaKo je." ",l],aHalIIlbH ~eo npHqe je 0 Cy~6HHH qOBeKa. OqHrne~HO HHje 6H­ JIa qOBeKOBa cy~6HHa ~a JKHBH Kao JIaB HJIH BOM6aT." "Y upaBY CH." "llITa je, OH~a, qOBeKOBa cy~6HHa?" "XM", peKao caM. "l1a, qOBeKOBa cy~6HHa je ... ~a oCTBapyje, ~a nOCTHJKe BeJIHKe CTBapH." "Y3HMaqIIMa je n03HaTO ~a je qOBeKOBa cy~6lIHa o~peljeHHja O~ Tora." "l1a, Morno 6H ce pehH ~a je lberOBa cy~6HHa ~a rpa~H L\HBHJIII3aL\Hjy. " ."Pa3MIIIlIJbaj MHTOJIOIlIKH." "I1JIaIlIHM ce ~a He 3HaM KaKO ce TO pa)l,H." "Ja hy TII IIOKa3aTH. CJIYIllaj Me." CJIYllIao caM ra.

3 "Kao IlITO CMO jyqe BH~eJIH, CTBapalbe CBeTa HHje 3aBpIlleHO Ka­ ~a cy ce nojaBHJIe Me~y3e, IIJIH BO~03eML\H, rMH3aBL\1I HJIH clicapli. 110

TBOjOj MHTOJIOmje, CTBapaFbe CBeTa je 3aBpmeHO TeK Ka~a ce nojaBlio qOBeK." "TaKo je." ,,3aIlITO CBeT H BaCIiOHa HHCy 6HJIH IIOTIIyHH 6e3 qOBeKa? 3amTO je CBeTY H BaCHOHH 6HO aompe6a/-l qOBeK?" "He 3HaM." "l1a, pa3MIICJIH 0 'rOMe. Pa3MHCJIli 0 CBeTY 6e3 qOBeKa. 3aMUC.ftU CBeT 6e3 qOBeKa." "Y pe~y", peKao caM II 3aTBopHO OqH. 110cne HeKOJIHKO MHHyTa caOIIlIITHO caM My ~a caM 3aMHCJIHO CBeT 6e3 qOBeKa. "KaKaB je Taj cBeT?" "He 3HaM. I1pocro - CBeT." "f)l.e ce HaJIa31I1lI?" "llITa xohelli ~a KaJKellI?"

(57)

I

"OAaKne rne)J,aIlI Ha CBeT?" "O)J,03rO. 113 KOCMOCa." "IIITa Tpa)KHIlI TaMO?" "He 3HaM." ,,3aIlITO HHCH )J,one, Ha nOBpIlIHHH?" "He 3HaM. AKo HeMa JhYAH ... oHAa CaM ja caMO IIoceTHnaQ, BaH­ 3eMaJhaQ." "CnycTH ce Ha nOBpIlIHHY·" "Y peAY", peKao caM, anH caM y6p30 HaCTaSHO: "I1HTepecaHTHO,

He cu.rzaau MH ce )J,one." ,,3aIlITo? qera HMa )J,one?" HacMejao caM ceo "Aone je 1.lYHl.rza. " "CxBaTaM. MHcnHIlI 'ITpHpo)J,a QPBeHa Oil, 3y6a H KaHI,IH ... 3Maje­ BH ce paCTp)Ky y CBOM rmi6y.'" (CTHX H3 neCMe In Memoriam eHme­ CKor IIeCHHKa TeHHcoHa. [JPUM. upel3.) "TaKo je." "IIITa 6H ce AeCHno KaAa 6H CHIlIao Aone?" "BHo 6HX je)J,aH O)J, OHHX Koje 3MajeBH paCTp)KY Y CBOM rJIH6y." OTBOPHO caM O'-lH H BHAeo I1IlIMaena KaKO KnHMa maBOM. "To je TpeHYTaK y KOMe IIO'lHlheMO Aa CXBaTaMO KaKO ce 'lOBeK YKnaIIa Y 60­ )KaHCKY IlIeMY. BoroBH HHCY HMaJIH HaMepy Aa Jl,03Bone Aa CBeT OCTa­ He I,IYHma, 3ap He?" "MHcnHIlI Y HaIlIoj MHTonomjH? CHrYPHO Jl,a HHCY·" "ITpeMa TOMe: 6e3 '-lOBeKa CBeT je 6HO He3aBpIlIeH, 6HO je caMO npHpoAa, QPBeHa Oil, 3y6a H KaHI,IH. BRo je Y xaocy, Y CTalhY IIPHMOp­ AHjanHe aHapxHje." "Ta'-lHo je. BaIlI je TaKo." IlITa My je 6Hno IIOTpe6HO?" "BHno je IIOTpe6HO )J,a ce IIojasH HeKO H... Aa ra cpeAH. HeKo KO he ra AOBeCTH y peA." "K~ja je TO oc06a Koja cpel)yje cTBapH? Koja je TO oc06a Koja 3a­ y3)J,aBa aHapxHjy H )J,OBO)J,H je y pep;?" , "ITa... Bnap;ap. KpaJh." "HapaBHo. CBeTY je 6HO nOTpe6aH BJIjiAap. BHO My je IIOTpe6aH . ' " '-lOBeK."

",Aa." ,,3Ha'IH, ca)J,a HMaMO jaCHY cnHKY 0 TOMe IIITa 3Ha'lH OBa npH'-la. Cl3ew. je HaUpal3JbeH aa
yapaI3Jba." • "Aa. To je ca)J,a caCBHM O'IHme)J,HO. CBaKO TO pa3YMe." \

(58)

,,11 IIITa je TO?" ,JlITa?" "Je nH TO 'lHlheHHQa?" "HHje." "illTa je oHAa TO?" "To je MHTonorHja", peKao caM. ,.OA Koje HeMa HH Tpara y BaIlIoj KynTYPH." "TaKo je." I1IlIMaen je OIIeT Typ06HO 3ypHO Y MeHe Kp03 cTaKno. "CnyLUaj", peKao caM IIocne Mane IIaY3e. "CTBapH Koje MH IIOKa­ 3yjeIlI, CTBapH Koje pap;HLU cy ... CKOPO HeBepOBaTHe. Ja TO 3HaM. AnH, HHje y MOjOj npHpoAH Aa CKO'-lHM H3 cTonHQe, IIO'lHeM p;a ce YAapaM IIO '-leny II BH'leM TocIIo)J,e 60)Ke, OBO je HeBepOBaTHO!'" 3aMHLUJheHO je Ha6pao '-leno H peKao: "IIITa, OHp;a, C T060M Illt,'" Y peoy?" I13me)J,ao je TaKO HCKpeHO 3a6pHHYT Aa caM Mopao Aa ce Ha­ CMeiliRM. "CJIel)eH caM H3HyTpa", peKao caM My. "CaHTa ne)J,a." 3aBpTeo je maBOM, ca)KaJheBajyhH Me.

4 "Aa ce BpaTHMo HaIIIoj TeMH ... Kao IlITO Ka)KeIII, <JoBeKY je Tpe­ 6aJIO MHoro, MHoro BpeMeHa p;a pa3YMe '-lHlheHHQY )J,a je IIpeAop;pel)eH 3a Behe CTBapH Hero IlITO cy OHe Koje 6H Morao )J,a OCTBapH aKO 6H )KHBeO Kao naB RnH BOM6aT. HeKHx TpH MHJIHOHa rO)J,HHa 6HO je caMO neo aHapxHje, CaMO je)J,HO O)J, CTBopelha Koja cy ce BaJhana y MyJhy." "Ta'lHo." "TeK IIpe HeKHX )J,eceT XIIJhap;a rO)J,IlHa KOHa'lHO je CXBaTHO )J,a lhe­ roBO MeCTO HHje y MyJhy. Mopao ce nO)J,Hlm H3 MYJha, npeY3eTH KOH­ TPony Ha)J, OBllM MeCTOM H )J,OBeCTH ra y pe)J,." "TaKo je." "Anll, CBeT HHje KPOTKO npHxBaTHo Bna)J,aBHHY 'lOBeKa, 3ap He?" "HHje." "He, CBeT My ce yCIIpOTHBHO. OHO IIITO 611 ,-{OBeK 113rpa)J,HO, Be­ Tap H KHUIa cy pa3rpal)HBanH. UYHma je HaHOBO oCBajana IIOJha Koja 611 OH paC'lHCTHO 3a ceTBY H Hace06HHe. 113AaHKe Koje fill rajllo noje­ JIll 611 HHceKTH. CeMe Koje 6H nocejao op;HOCHne 6H IITllQe. )KHTO KO­ je 6H YCKJIa)J,HIlITHO, pa3HOCHJIH 6H MHIIIeBH. )KHBoTHlhe Koje 6H y3ra­

(59)

jao H XpaHHO, KpaJIH 6H BYKOBH H JIHCHQe. lliaHHHe, peKe H OKeaHH cTajaJIH cy Ha CBOM MeCTY H HHCY XTeJIH Aa ce TIOMepe TIpeA lbHM. 3e~ MlliOTpeCH, TIOTIJIaBe, yparaHH, CHe)l{He OJIyje H CYlIIe HHCY HecTajaJIH TIO lberOBOM Hapel)elby." "Ta'IHo." "CBeT HHje KPOTKO TIpHcTajao Ha 'IOBeKoBy BJIaCT. IIITa je 'IOBeK Mopao Aa My ypaAH?" "IIITa xohem Aa Ka)l{em?" "AKO Kpalli Aol)e y rpaA KOjH Hehe Aa ce TIOBHHyje lberoBoj BJIa­ cm, lIITa Mopa Aa ypaAH?" "Mopa Aa ra TIOKOpH." "CBaKaKO . .o;a 6H TIOCTaO rOCIIOAap CBeTa, 'IOBeK je IIpBO Mopao Aa ra IIOKOpH." "rOcrrOAe 60)l{e", peKao caM H CKOPO H3JIeTeO H3 CTOJIHQe, JIy­ rrajyhH ce rro 'IeJIy. ,,~a?"

"IIyjelII TO IIeAeceT rryTa AHeBHO. YKlliY'IHIll paAHO HJIH TeJIeBH3H­ jy H 'IyjelII TO CBaKora caTa. IIoBeK oCBaja nycTHlbe, 'IOBeK TIOKOpaBa OKeaHe, 'IOBeK YKpohyje aTOMe, 'IOBeK YKpohyje eJIeMeHTe, 'IOBeK no­ KopaBa CBeMHp." HlIIMaeJI ce HaCMelIIHO. "HHCH MH BepOBao KaAa caM peKao Aa je OBa rrpH'Ia IIpHCYTHa y BalIIoj KYJITypH. CaAa CXBaTalII IllTa HMaM Ha YMY. MHToJIomja BalIIe KyJIType MpMOpH y BalIIHM YlIIHMa TaKO KOH­ CTaHTHO Aa HHKO Ha lby He 06paha HH HajMalbY na)l{lbY. HapaBHO Aa 'IOBeK rrOKopaBa KOCMOC H aTOMe H nYCTHlbe H OKeaHe H eJIeMeHTe. IIpeMa Bamoj MHTOJIOrHjH, TO je OHO 3a lIITa je 'IOBeK potJeH. " ".o;a, TO je caAa caCBHM jacHO."

"Pa3jacHH TO. Y]:Iy6H ce MaJIO BHlIIe." 3aTBopHO caM O'IH H pa3MHlIIlliao HeKOJIHKO MHHYTa, aJIH HHlIITa MH HHje TIa):IaJIO Ha TIaMeT. HlIIMaeJI je maBOM TIOKa3aO npeMa rrp030pHMa. "CBe OBO - CBH BalIIH TPHjYM
5 "CaAa CMO CIIOjHJIH IIpBa ABa AeJIa npH'Ie: CBeT je HarrpaBllieH 3a 'IOBeKa, a 'IOBeK je HanpaBllieH ):'Ia ra IIOKOPH H BJIa):'la lbHMe. AJIH, Ka­ KO TH oBaj ,[IpyrH ,[leo npH'Ie nOMa)l{e ,[Ia 06jacHHlII KaKO cy clll6apu u.octIiaJle maK6e KaK6e jecy?" "CaMO MaJIO ,[Ia pa3MHCJIHM ... To je DneT KyKaBH'IKH Ha'IHH ,[Ia ce OKpHBe 60roBH. OHH cy HanpaBHJIH CBeT 3a 'IOBeKa, HanpaBHJIH cy 'IO­ BeKa ,[Ia ra nOKopH H BJIa,[la lbHMe - lIITO je OH Ha Kpajy H ycneo. H, Ta­ KO cy cTBapir IIOCTaJIe TaKBe KaKBe jecy.·'

(60)

".o;a, H3rJIe]:la ]:Ia je TaKO. lliY]:lH caMO cJIemy paMeHHMa H K3)I{y, '.o;06po, TO je QeHa Koja ce Mopa nJIaTH1'H 3a BOAOBO]:l H QeHTpaJIHO rpejalbe, paCXJIa]:lHe ypel)aje, a)'ToM06HJIe H CBe OCTaJIO.'" IIome.u;ao caM ra ynHTHO. "A lIITa alu Ka)l{elII?" "Ja Ka)l{eM]:Ia QeHa KOjy CTe nJIaTHJIH HHje QeHa nocTajalba 'IOBe­ KOM. To 'IaK HHje HH QeHa nOCe]:lOBalba OBHX cTBapH Koje CH ynpaBo nOMeHYo. To je QeHa cnpoBol)elba y AeJIO npH'Ie Y KOjoj je 'IOBe'IaH­ CTBy .u;o.u;ellielba YJIora HenpHja'teJha CBeTa."

(61)

nETO nOrnABJhE

1 "Ca~a HMaMO nOqeTaK WcpeAHHY npHqe", peKaO je HmMaeJI Ka­ Aa CMO ce cpeJIH HapeAHOr A3Ha. "lIoBeK KOHaqHO nOqlUbe Aa OCTBa­ pyje CBOjy CYA6HHy. IIoKopaBal:he CDeTa je Y TOKy. A KaKO ce npHqa 3aBpmaBa?" "lIHHH MH ce Aa OH OBJlO oon.e Aa caM jyqe H3CTaBHO Aa rOBopHM. CMa K30 Aa caM H3rYOHO HHT." "MmKAa 6H TH nOMOrJIO A~ npeCJlymam Kpaj Apyror AeJIa." ",IJ.06pa HAeja." IIpeMoTao caM TpaKY H nyCTHO je Aa ce oKpehe: "lIoBeK ce KOHaqHO OCJlOOOAHO CBHX OHHX crera Koje ... OrpaHH­ qel:ha Koja je HaMeTao JIOBa'lJ(H H caKynJba'lKH )KHBOT cnYTaBaJIa cy 'IOBeKa TpH MHJIHOHa roAHRa. TIojaBoM nOJbOnpHBpeAe, Ta cy orpaHH­ 'Iel:ha HeCTaJIa H l:herOB ycnoH je OHO MeTeOpcKH. HaceJbaBal:he je AO­ BeJIO AO nOAeJIe paAa. IIOAeJIa PMa je AOBeJIa AO TexHOJIOrHje. Ca pa3­ BojeM TeXHOJIOmje nojaBHJIH cy ce 3aHaTH H TprOBHHa. ca 3aHaTliMa H TprOBHHOM nojaBHJIH cy ce ,MaTeMaTHKa, nHCMeHOCT, HaYKa H CBe OCTaJIO. UeJIa CTBap je, Haj3M, KpeHYJIa, a CBe OCTaJIO je, KaKO OH peKJIH, HCTopllja." , "Y peAY", peKao caM. "CYAOIiHa 'IOBeKa je Aa nOKopH CBeT H Aa I:hHMe BJIaAa, H OH je TO H y'lHHHO - aJIH He caCBHM. HHje y nOTnyHo­ cm ycneo, II H3rJIeAa Aa he MY TO AohH maDe. IIpooJIeM je y TOMe nrro je qOBeK, oCBajajyhH ra, onycTomHO CDeT(H, ynpKoc "QeJIOKynHor 3Ha­ I:ha Koje CMO CTeKJIII, HnaK ReMaMO AOBOJbHO 3Hal:h8 Aa upeca:umeMo Aa nycTOmHMO CBeT - HJIH Aa nonpaBHMO mTeTe OA nYCTOmel:ha Koje CMO My Beh HaHeJIH. CHnaJIH CMO cBoje OTpOBe y CBeT, KaO Aa je pyna 6e3 AHa - H HactllaSIbQMO Aa CHnaMO OTpoBe y I:hera. XaJIanJbIlBO CMO TpOmHJIH He3aMeHJbHBe pecypce, K80 A8 ce OHe HHKaAa Hehe HC"Qpn­

(63)

CTH - H,l'taCzlla6:MaMO TO ~a pal:\HMO.TeUIK?je3aMHCJIHTH ~a CBeT MO­ )Ke p;a rrpe)KHBH joIIi jtp;aii''BeK OBaKBe'3jIrilyridTpe6e, aJIH HHKO He rrpep;Y3HMa HH111Ta y Be3H CTHM. To je rrp06JIeM KOjH he MopaTH Aa pe­ 111aBajy Ha111a p;eQa, HJIH FbHXOBa p;eQa. CaMO Hac jep;Ha CTBap MO)Ke crraCTH. MopaMO u06enaillu CBOjy Hap;Moh Hap; CBeTOM. CBa Ta 111TeTa HarrpaBJbeHa je HallIHM rrOKopaBa­ FbeM CBeTa, aJIH MH MopaMO llaeilla6Uillu J~a ra nOKopaBaMO, P;OK Ha111a BJIaCT Hap; FbHM He rrOCTaHe aueoJlyilllla. Tap;a, KaAa 6yp;eMo ycnocTa­ BHJIH UOillUYllY KOHTpOJIy, CBe he 6HTH y pep;y. PacIIoJIaraheMo CHa­ rOM rpY3Hje. Hehe 6HTH 3aral)HBaFba. KHwe he IIap;aTH H IIpecTajaTH IIO Ha111eM Hapel)eFby. Op;rajaheMo BeJIHKe KOJIHqHHe rr111eHHQe Ha jep;­ HOM KBap;paTHOM caHTHMeTpy. OKeaHe heMo IIpeTBopHTH y rpapMe. KOHTpOJIHCaheMo aTMocrpepCKe rrpHJIHKe - Hehe BH111e 6HTH yparaHa, TopHap;a, cy111a H paHHx Mpa3eBa. HaTepaheMo 06JIaKe na H3JIHBajy KH­ 111y Ita ,KOUIto;,I!lHep;a je6e¢1{:OpnOItOl'ij:3pyqyjyy OKeaHt:~.C!m: )KHBOT­ HHrrpou;eCH Ita oBOj IIJIaHellH6Hh~'TaMorp;e n rrpHIIaAajy rp;e cy 60­ rOBH 3aMHCJIHJIH na Tpe6a p;a 6yp;y - Y Ha111HM pYKa¥a. MaHHrrYJIHCa­ heMo FbHMa HCTO Kao 111TO rrporpaMepH MaHHIIYJIH111Y KOMrrjYTepHMa. TaKBo je TpeHyTHo CTaFbe. MopaMo H(icTaBHTH ca rroKopaBaFbeM CBeTa. A, HaCTaBHTH, 3HaqH HJIH yHH111THTH CBeTHJIH ra rrpeTBopHTH y paj - y paj KaKaB je Tpe6aJIo p;a 6Y11~e rrop; BJIamhy JbYP;H. AKo KOHaqHO ycrreMO y TOMe" aKO KOHaqHO YCIIeMO p;a rrOCTaHe­ MO arrconyTHH rocrrop;apM CBeTa OHp;a Hac HM111Ta Hehe MohH 3ayCTa­ BHTM. OHp;a CTH)KeMO y p;06a Star Treka. qOBeK ce OTHcKyje y KOCMOC p;a 6H ra rrOKopMO M 3aBJIap;aO QeJIOMBaCHOHOM. MO)Kp;a je TO KOHaq­ Ha qOBeKOBa cyp;6HHa: p;a IIOKopHQeJIY BaCMOHY H p;a FbOMe BJIaAa. ETo, KOJIMKO je qOBeKqynecaH."

2I' , ',"i

'~;lf.

,d){ :JHfjJ;

1i~:' Mo,j~\~J~~~~~\~r!J1~~~¥lIi'j~ '~~¥O: }e~Hf tPtititrRI~Y '. Ca

cBoje'X;(ine' M 3~'M!bfai6!Itoy¢ npeMlt'MeHn;re'ctt5Mlomirr'eBJb'eHor 0AO: 6paBiHi;~!.i~~drigT:)le',ffi)r'5IJ"~lflJHa";:lpe,*~~I"li, rprtthtajyhIi"'JniIIIhe' ca tpa_.k~t(e)."·-_>!_, 'I'

__-~~'~o_"'~>~_,

_';',1':t((/-.. ::~th

").",~:J\:_i/; .. -\h ,,~j}_'(,1

"''-';',

i"-,'J,,"~

"""',

~

;;~:rr«:W,~&~~akb~drnWrdtw:Mil~n/~a'ctlqB.c{lti~brip~ie hpHtr~o

hj~~~',~i'''ihi;tlRt!leaKt8~He'A\gdeY'f6~kaat;.!.:To~btmci qO~~i:bBth'i'qkbpa\Hiri& tB~lijM(jR\oc'~\af 'fry.Jib 'H~kB~d~().: '. nO 'r£pe \1-rP iI

rrpg· did; ckMd() pa' yi'bjili TfJt~fj:t A~ ijiactyiffl:'£IJ£h:'it It)i{'~ ftgj~~MHiia>ho~'Hcao\ p;ct 6H

~6'4)

I1JII1 qeTHpH p;eQeHHje, JbYP;H TBoje KyJIType HHCY HH HajMaH:.e cyMH:.a­ JIH Aa he CTBapH IIocTajaTM CBe 60Jbe M 60Jbe H 60Jbe, H TaKO 3aYBeK. HMKO HHje Morao 3aMHCJIHTH p;a je Moryh MKpaj." "Aa, TaJ(o je." "I10CTOjM, Mel)YTHM, jep;aH eJIeMeHT OBe IIpHqe KOjH CH M30CTaBHO, a KOjM HaMje rroTpe6aH p;a 6HCMO yrroTrrYHHJIH 06ja111FbeFbe Koje Bama KyJITypa MMa 0 TOMe ICalCo ey Cil'iBapu uoeillaJle fllaIC6e ICaIC6e jeey. " "KOjH je TO eJIeMeHT?" "MMCJUlM )];a MO)Ke111 na ce nOceTH111 H caM. Ao caAa CMO CXBaTH­ JIH cJIenehe: c6eill je llaflpa8.1bell 3a 'toeelCa, oa ia UOICOpU u eJlaoa l-bll­ Me, a UOO HitatUny 't06eICa C8elll je ulpe6aJlo oa uoeillalle paj. I10CJIe OBora j:tCHO je Il:a AOJIa311 jep;Ho 'ami'. To je 360r Tora 111TO cy Y3MMa­ qlI oP;YBeK CXBaTaJIM p;a CBeT HHje HH 6JIM3Y OHor paja KOjll je Tpe6aJIo p;a 6y}~e." ,;nNHO. qeKaj p;a pa3MMCJIMM ... KaKo TM OBO 3ByqH: CBeT je dh­ IIpaBJbeH 3a qOBeKa, p;a ra IIOKOPH M BJIap;a lbMMe, aJIM ce rrOKa3aJIO p;a je rrOKopaBaFbe p;eCTpYKTMBHMje Hero 111TO ce npeTIIOCTaBJbaJIO." "He CJIY111a111 Me. OHO 'aJIM' je 611JIO p;eo npwre j0111 MHoro IIpe Hero 111TO je Bame rrOKopaBaFbe CBeTa rrOCTaJIO rJI06aJIHO ll:eCTpYKTMB­ HO. 'AnH' je rrocTojaJIO na 15M 06jacHMJIO CBe MaHe Ba111er paja - paTO­ Be, CBMperroCT, CHpOMa111TBO, HenpaBp;y, KOPYUQHjy 11 THpaHHjy. OHO je H ilaHac TY, p;a 06jacHH map; M yrFbeTaBaFbe, 111HpeFbe HYKJIeapHOr HaopY)KaFba H 3aral)eHOCT. OHO je rrOCJIY)KHJIO Aa ce 06jacHH Apyrn CBeTCKH paT,:;l, aKO 6yp;e Tpe6aJIo, o6jacHMhe H TpehH CBeTCKM paT." Drep;ao caM Y Fbera, He cXBaTajyhM. "To je II03HaTa cTBap. Morao 6R TH je HCrrpHqam CBaKH yqeHHK Tpeher pa3pep;a." "BepyjeM p;a CH y npaBy, aJIH ja j0111 YBeK He CXBaTaM." "Xajne, pa3MMCJIH. llITa je OBp;e KpeHyJIO rrorpe111HHM rrYTeM? llITa OBp;e Y6eIC Hp;e norpe111HHM rrYTeM? nop; BJIa111hy qOBeKa, CBeT ~ Tpe6aJIo Aa rrOCTaHe paj, aJIH ... " "AJIH JbYP;H cy 3a6pJbaJIH." "HapaBHo. A 3a111TO cy 3a6pJbaJIH?" .. ,,3a111TO?" "Aa JIM cy 3a6pJbaJIM 3aTO 111TO HWCy JlCeAeJlU paj?" "He. KaKO li3meAa ... 6MJIO je lleU36eJICllo p;a 3a6pJbajy. )J(eJIeJIU cy p;a op; CBeTa HanpaBe paj, aJIII, n0111TO cy JbYP;M, 6HJIO je Hel136e)KHo Il:a 3a6pJbajy." "AJIH, 3a111TO? 3a111TO je HeH36e)KHO na 3a6pJbajy 3aTO 111TO cy JbYP;M'?"

(65)

,,3aTO lllTO IIOCTOjH HelllTO CylllTHHCKH ao'2pe!WW KO~ JbYAH. He­ lllTO lllTO p;eqlHHHTHBHO ~eJlyje npOTHB paja. HelllTO lllTO Jby~e 'IHHH rJlYIIHMa, p;eCTpYKTHBHHMa, nOXJlenHHMa H KpaTKOBH~HMa." "CaCBHM TaKO. To je n03HaTO CBHMa y TBOjOj KYJlTypH. l..{oBeK je pol)eH p;a 6H CBeT npeTBopHo y paj, aJlH Tparu'IHO je lllTO je OH pol)eH ca MaHOM. 11 3aTO lherOB paj KBape mynocT, nOXJlena, p;eCTpYKTHB­ HOCT H KpaTKOBH~OCT." "TaKo je."

3 IlOlllTO caM jOlll je~HoM pa3MHCJlHO, ynyTHo caM My p;yr nome~ nyH HeBepH:u;e. "lla JlH xohelll p;a Ka)Kelll ~a je OBO 06jallllhelhe I-le­ Ula'il-lo?"

l1lllMaeJlje 3aBpTeo rJlaBOM. "EeCMHCJleHO je paCnpaBJbaTH ce ca MHToJlorHjoM. Je~HOM, ~aBHO, Jby~H TBoje KyJlType cy BepOBaJll1 Aa qOBeKOB ~OM npep;CTaBJba :u;eHTap BaCHOHe. l..{OBeK je 6HO pa3J10r 360r Kora BaCHOHa Ha npBOM MeCTY H CTBopeHa, TaKO ~a je 6HJlO JIoruq­ HO ~a lherOB ~OM 6y~e :u;eHTap BaCHOHe. CJIe~6eHH:U;H KonepHHKa ce HHCY paCnpaBJbaJIH OKO Tora. HHCY IIOKa311BaJlH Ha Jby~e H rOBOpl1J11l . 'HIlCTe y npaBY.' IlOKa3IlBaJlIl cy Ha He60 Il rOBOpIlJlIl 'IlocMaTpajTe' OHO lllTO je 3aIlCTa UlaMO.' " "HIlcaM cHrypaH Ha lllTa :U;IlJballl." "KaKO cy Y3IlMaqIl ~OlllJIIl ~03aKJbyqKa ~a IIOCTOjl1 HelllTO no­ rpelllHO KO~ JbY~Il? KaKBl1M cy ~OKa3IlMa pacnOJlaraJlIl?" "He 3HaM." "MIlCJlIlM ~a ce HaMepHo npaBIllll myn. PacnOJlaraJlIl cy ~oKa3IlMa Il3 Jby~cKe IlcTopHje." "Ype~y."

"A Kap;a je nO'IeJla Jby~CKa IlcTopllja?" "Ila... npe TpIl MIlJlIlOHa rO~IlHa." Ilornep;ao Me je pa30'IapaHO. "Ta TpIl MIlJI110Ha rO~IlHa cy TeK He­ J(aBHO npIl~OJ(aTa Jby~CKOj/HCTOPHjl1, Kao lllTO BpJlO ~06po 3Halll. Ilpe Tora, 6HJIO je onlllTe npHxBaheHo MIllllJbelhe J(a je Jby~cKa HCTopHja not-reJIa - Ka~a?" "Ila, TeK npe HeKOJlHKO XHJba~a rOJ(HHa." "HapaBHo. Y cTBapl1, KO~ JbyJ(H TBoje KyJIType BJIa~aJlO je Ml1­ lllJbelhe ~a je :u;eJla Jby~cKa~cTopHja 6auta HCTopHja. HIlKO HHje HMao

(66)

HH HajMalbY npe~cTaBy 0 TOMe ~a ce JbY,LlCKH )KHBOT npOCTHpao H BaH BalllHX rpaHH:u;a." "TaqHo je." "OHp;a, Kap;a cy JbYP;H TBoje KyJlType 3aKJbY'IHJlH,Lla HMa Heqer cy­ lllTHHCKH norpelllHor y JbY,LlCKHM 6HhHMa, KaKBe cy ,LlOKa3e HMaJlH 0 TOMe?" "l1MaJlH cy J(OKa3e H3 cBoje conCTBeHe HCTopHje." "Ta'IHo. l1MaJIH cy npep; C060M nOJla npOl(eHTa ,LlOKa3a, Y3eTHX H3 jeJ(He jell;HHe KyJlType. HHje 6alll HeKH noy3p;aH Y30paK Ha OCHOBY KO­ ra ce MOry P;OHOCHTH TaKO ,LlaJleKOCe:lKHH 3aKJbyql(H." "HHje." "HHlllTa HHje CYlllTHHCKH norpelllHO y Jby,LlHMa. AKO HM ce ,Lla npH'Ia KOjy Tpe6a J(a cnpOBell;y y ,LleJlO, a Koja HX ,LlOBO,LlH Y xapMoHHjy ca CBeTOM, OHH he )KHBeTH y xapMoHHjH ca CBeTOM. AJlH, aKO HM ce ,Lla rrpl1qa KOjy Tpe6a J(a CnpOBe,Lly y ~eJlO, a Koja HX ,LlOBOP;H Y cYK06 ca cBeToM, Kao lllTO je Ballla, OH,Lla he )KHBeTH y cYK06y ca CBeTOM. AKO 11M ce p;a npl1Qa Kojy Tpe6a Il;a CrrpOBe,Lly y ,LleJlO, a y KOjOj cy OHH ro­ crroll;apH CBeTa, OHH he ce uOl-lautaillu Kao rocnop;apH CBeTa. AKO HM ce p;a npHQa KOjy Tpe6a p;a CnpOBe,Lly y p;eJlO, a y KOjOj je CBeT HenpH­ jaTeJb Kora Tpe6a nOKopHTH, OHH he ra nOKopHTH Kao HenpHjaTeJba, H jell;Hor p;aHa, HeH36e)KHO, lbHXOB HerrpHjaTeJb he HM Jle:lKaTH Kpaj HO­ ry CMpTOHOCHO KpBapehH, Kao lllTO CBeT TO call;a QHHH."

4 "Ilpe HeKOJlHKO p;aHa", peKao je l1lllMaeJl, "Ha3Bao caM TBoje 06­ jallllhelhe 0 TOMe 1Ca1CO cy cilleapu uocillaAe il1a1Cee 1Ca1Cee jecy M03aH­ KOM. OBO lllTO CMO 1l;0 ca,Lla BH,LleJIH caMO je CTpHn 0 M03aHKY - onlllTH 06PHC CJlHKe. HeheMo ca,Lla p;onYlbaBaTH cTpHn. To MO:lKelll H caM Jla­ KO p;a ypall;Hlll KaJ(a 3aBplllHMO." "OKej. " "MeI)YTHM, npe Hero lllTO HaCTaBHMO, M0paMO Yl(pTaTH je,LlaH Ba­ )l{aH eJleMeHT CTpHna ... Je,LlHa O,Ll Hajq,panaHTHHjHX oco6HHa KyJlType Y3HMaQa je CTpaCTBeHa H HenOKOJleOJbHBa 3aBHCHOCT 0,Ll npopOKa. OrpOMaH je YTH:u;aj KOjH cy Ha HCTOPHJY Y3HMaQa HMaJlH, Ha npHMep,' MojcHje; raYTaMa EYll;a, KOHq,YQHje, l1cyc H MyxaMe,Ll. CHrypaH caM Aa CH CBeCTaH Tora."

"Aa." (67)

,,pal1aHTHa je qH:lhemm;a ,[1a KO}.1 OCTaBJba'Ia HeMa al1COJIYTlfO HWler CJIH:qHOr - OCH:M aKO~HH:je HaCTaJIO Kao peaKIIH:ja Ha HeKH: pa­ 30pHH: KOHTaKT ca KyJITYPOM Y3H:Ma'Ia, Kao JUTO je CJIY'laj nJIeMeHa BOBoKa H: IIJIeca }.1YXOBa H:JIH: CJIyqaj LIoHa
}.1a HaM Ka)KY KaKO Tpe6a }.1a )KI1BI1MO, jep HHaqe MI1 TO He 6HCMO 3UaJII1."

"CBaKaKO. IIIlTalha 0 TOMe KaKO JbynIl Tpe6a }.1a )KIlBe KO}.1 Y3Il­

Maqa YBeK nocTajy BepCKa I1IlTafha YBeK ce 3aBflIIIaBajy paCl1paBaMa

.Me~y npopoqHMa. Ha npHMep, Kana je a60pTYC 110CTao JIeraJIaH y OBOj

3eMJbH, y 110qeTKY je 6110 TpeTHpaH Kao qIlCTO rpal)aHcKo I1IlTafhe.

AJIH, Kaga cy JbYI.1H: JOIII jeAHoM pa3MHCJIHJIIl 0 TOMe, OKpeHYJIIl cy ce

CBojHM npopoIIHMa, II CBe ce y6p30 npeTBOpHJIO y BepcKY I1pel1IlpKy,

1.

(68)

I1pIi 'feMY cy 06e cTpaHe aHra)KOBaJIe CBeIIITeHCTBO ,n:a IlX no,n:p)l{H. Ha IiCTH HaQUH, nUTalhe JIeraJIH30Balha }.1pora Kao IIITO cy xepoHH II KOKa­ MH caga ce pa3MaTpa yrnaBHOM y IIpaKTM'IHOM aJIIl, aKa TO HKa),a nOCTaHe 036HJbHa MoryhHocT, Jby,n:11 O}.1pel)eHor }.1YXOBHor CKJIO­ na lie, 6e3 cyMlhe, IIO'Ienl }.1a npO'IeIIIJbaBajy CBeTe KfhHre, ,[Ia BH,n:e IlITa lhl1XOBI1 IIpOPOIIH HMajy }.1a Ka)KY 0 TOM IIHTa:a.y." ,.JI,a, TaKO je. To je ,[10 Te Mepe aYToMaTcKa peaKIIIlja ,[Ia je JbY"H

npHMajy KaG HeIIITO caCBHM HOP\1aJIHO:'

"rIpe je).lHDr MHHyTa CH peKao, 'noTpe6HH cy HaM I1pOPOIIH ,[Ia 6H HaM peKJIH ](aKO 'I'pe6a lJ:a )KHBI1MO, jep HHaqe MU TO He OHCMO 3HaJIH.' 3amfO .i'e TO TaKO? 3aWTO He 6l1CTe 31IaJIH K3I
",Ua, MI1C,Ti1M Ail je 0 TOMe pe'!. AnH, H "aJbe oCTaje III1'ra:a.e: 3a­

(:HI He 3HaTe'?"

"MHCJII1M )],a mfTaILe oCTaje 3601' Tora IIITO He YMeM ,[Ia OArOBO­

pIIM Ha Ihera."

"Blf 3HaTe Aa QenaTc aToMc, ,[1a maJbCTe HCTpa)KHBaqe Ha MeceQ, .ria cnajaTe reHc. aJIH He 3HaTe KaKO JhYAH Tpe6a Aa )KIlBe." "TaKO je'." je TO TaKO? llITa MajKa KY:ITypa Ka)Ke 0 TOMe?" "Ax", peK30 caM H 3aTBopiiO O,{H. Hoene nap MIlHyTa, peKao caM: "MajKa KyJl'rypa Ka)Ke ,n:(l je IJOce,n:oHaTII iloY30aHo 3Ha­ lhe 0 CTBapItMa Kao lUTO cy aTOMII, CBeMIlpCKa rrYTOBa:a.a II reHIl, anH Ha He nocTojIl liOY300HO 3Hafht' 0 TOMe KaKO .TbYI,H Aa )KIlBC. JennOCTaSHO, HIfKO He pacno.rra)Ke TI1M 3H3ILeM I1 '3aTO ra Hii MI1 He IIO­ cenyjeMO." .,JI,oopo. H IIomTO en cacnymao MaJKY KynTypy, rrITa lUU K3)Kem?"

"Y OBOM cnyq3jy MOpaM}.1a Ka)KeM)],a ce Cna)KeM. IIOY3AaHO 3Ha­ (~aH Hac. "

ILe 0 TOMe KaKO JbYAH Tpe6a ,[1a )KIlBe ,.,IJ,PYrHM pe'1l1Ma, HajBIlllie IIITO MO)KeTe Aa ypaAIITe jep He IIO­ CTOjH HIlIIITa 'BaH Hac' - je All KOHcYJITyje ca,[lp)Kaje CBOjHX maBa, YnpaBO ce TO pal\H y ne6aTII 0 JIeraJIIl30Ba:a.y Apora. CBaKa cTpaHa IIpHrrpe}.Ia cBoje apI'YMeHTe 3aCHOBaHe Ha OHOMe IIITO je pa3yMHo, na KojOj ro,[1 cTpaHll l~a ce npIlBonIllU, He 3HaIII Aa JIIl Cii rrOCTYlIl:IO HC., IIpaBHO."

(69)

~

"YrrpaBo TaKO. He rrOCTaBJha ce rrHTaFbe llITa Tpe6a ,n;a ce yqHHIl, jep HeMa HaqIlHa ,n;a ce TO yTBp,n;Il. fIocTaBJha ce caMO IIIlTaFbe orrpe,n;e'\ CII YBepeH y CBe TO. Je,n;HOCTaBHO, He rrocTOjIl HaICUllu?" IlOp;CMellIJhIlBO caM ce HacMejao. "Aa JIH je HKO IlKap;a peKao: ETo, IIocep;yjeMo rrOY3p;aHO 3HaIhe 0 CBIlM THM p;pyrIIM CTBapIlMa, 3allITO He rrOKYliiaMO p;a p;ol)eMo P;O 3Ha­ Fba 0 TOMe KaKO p;a )KHBHMO? Aa JIH je HKO HKap;a TO ypa,n;HO?" JhIlBaFba. "

p;1I. Xohy p;a Ka)KeM p;a 61I p;eo 3HaIha KaKO Tpe6a )KHBeTH 6HJIO H 3Ha­ lhe KaKO )KHBeTH Kao HecaBpllIeHo 6Hhe. AKO He GH 6HJIO TaKO, TO OH­ p;a He 6H 6HJla npaBa CTBap. CXBa1'alii JIll lIITa xohy ,n;a K3)KeM?" "MlICJIIIM Aa CXBaTaM. TlI, YCTBapH, rOBopHlii ,n;a, KaAa GHcTe.3Ha­

JIll KaKO Tpe6a p;a )KHBHTe, oHAa 6H OHa HecaBpllIeHOCT y qOBeKY MO­

rna ,n;a ce CTaBH rrop; KOHTpOJIy. KaAa 6HCTe 3HaJIH KaKO Tpe6a Aa )KH­

EHTe, He GHCTe Be'IHO yrrponaIIlhaBaJIH CBeT. MO)J{Aa cy, 3anpaBO, Te

ABe CTBapH caMO jep;Ha CTBap. MO)Kp;a je HecaBpIIleHOCT KOp; qOBeKa

ynpaBo TO: OH He 3Ha KaKO Tpe6a p;a )KlIBlI."

HMa Heqera y TOMe."

U

"CYMIhaM." ,,3ap TH TO He H3rnep;a 'IYP;HO. Y3HMajylm y 063HP 'UlFbeHHQY p;a je TO p;aJIeKO HajBa)KHHjH rrp06JIeM qOBeqaHCTBO Mopa p;a pellIH je HKap;a MOpaJIO p;a pellIH qOBeK 6H IIOMHCJIHO p;a 6H THMe Tpe­ 6aJIo p;a ce 6aBH QeJIa je,n;Ha rpaHa HaYKe. YMecTO Tora, Yl'Bp!)yjeMo p;a ce HHKO op; Bac HHje HHKap;a yrrHTao p;a JIH ce MO)Ke 3HaFba." "MH 3HaMO p;a ra HeMa." "Xohelii p;a Ka)KellI, H rrpe Hero lIITO ra rrOTpa)KHTe?". "TaKo je." ,,3a HapoA KOjH ce TOJIHKO 6aBH HaYKOM, TO 6allI H mije HeKH Ha­ y'IHH rrpHcTyrr." "Y rrpaBy CH."

5 "Cap;a 3HaMO p;Be BeOMa B3)KHe CTBapH 0 JhYP;HMa", peKao je 111lIMaeJI, "MaKap Ha OCHOBY MHTOJIOrHje Y3HMaqa. Jep;Ha je p;a HMa Heqer CYllITHHCKIl rrorpeIIlHor KOP; JhYP;H, a p;pyra,t Aa He rrocep;yjy rroy­ 3,n;aHo 3Halhe 0 TOMe KaKO Tpe6a p;a )KHBe - H HHKa,n;a 1'a Hehe HH HMa­ TI!. 113rneAa Aa 6H Tpe6aJIo p;a IIOCTOjH Be3a H3Mel)y Te p;Be CTBapH." "Aa. Kap;a 6H JhYP;H 3HaJIH KaKO p;a )KHBe, oHp;a 6H 6HJIH Y CTaIhY p;a ce YXBaTe y KOllITaQ ca OHHM llITO je rrorpewHO y JbYIl,CKOj nplIpo­

,.

~

'J.

(70)

6 "Ca,n;a CMO CTaBHJIH Ha cBoje MeCTO CBe rnaBHe eJIeMeHTe 06ja­

lIIIheIha KOJe Baliia KyJITypa HYP;H 0 TOMe 1
lllclK6e KaK6e jecy. CBeT je qOBeKY p;aT ,n;a 6H ra rrpeTBopHO y paj, aJIH

OH 6H YBeK 3a6pJbaO CTBapH, jep y IheMY IIOCTojH HeIIlTO llITO je cy­

IIlTHHCKH rrorpellIHO. MO)Kp;a 6H Morao Aa ypap;H HeliiTO y Be3H C THM

KaP; 6H 3Hao KaKO Tpe6a p;a )KHBH, aJIH He 3Ha - H HHKap;a Hehe 3HaTH,

jep 3HaIhe 0 TOMe He rrocTojH. IlpeMa TOMe, 6e3 063Hpa KOJIHKO ce qO­

BeK TPYP;HO ,n;a rrpeTBopH CBeT y paj, OH he ra BepoBaTHO H ,n;aJhe caMO

ynporrallIhaBaTI1. " "Aa, H3rJIe,n;a p;a je TaKO." "TY)KHa je Ta Baliia rrpHqa, jep je TO rrpHqa 0 6e3Hap;e)KHOCTH H Y33JIYP;HOCTH, npHqa y KOjOj ce 6YKBaJIHO Humala He MO: rel="nofollow">ICe ypaoucuu. 1I0BeK HMa HeKY ¢aJIHHKY H 360r Tora HaCTaBJha p;a ynponallIhyje OHO llITO 6H Tpe6aJIo p;a je paj, H TY ce HHllITa He MO)Ke ypap;I1TH. BH He 3HaTe KaKo,n;a )KHBHTe a I~a upecalm-tellle ,n;a ynponaIIlhyjeTe paj, H Ty ce HHllITa He MO)Ke ypap;HTlI. ETO Bac, p;aKJIe, KaKO ce CTpMOrJIa­ EJhyjeTe y KaTacTpo¢y, H jep;HHo llITO BaM npeOCTaje je p;a rnep;aTe Ka­ KO ce OHa npH6JIH)KaBa." "Aa, H3rne,n;a p;a je TaKO." HMaTe OBy 6e,n;HY IIPHqy ,n;a je cnpOBo,n;H"re y p;e­ JIO, HHje HIlKaKBO T~~ ~~_ __

"TaqHo. AJIH, nOCTojH JIH HeKa p;pyra?"

(71)

. . __

"

\

"HeKa ;qpyra - llTa?"

ycy;qHTe ;qa 3aKOpaq11Te rrpCKO Te rpaHHQe, jC)J.HOCTaBHO hCTe naCT11 ca HBHQe CBCTa. CXBaTall JIH llTa xohy )J.a Ka)KeM?"

"HeKa )J.pyra IIPI1'Ia y KOjOj 6HCMO 6I1JIH."

IIOCTOjl1 ;qpyra IIpHqa, aJI11 Y3/1MaqH qHHC CBC llTO je y lhH­

)' M11CJIHM ;qa CXBaTaM." "CYTpa hCMO npHKyIIHTI1 xpa6pocT 11 IIpeKOpaqHTI1 TY rpaHHQY. tI, Kao IIITO hell ce yBepHT11, HcheMo naCT11 ca I1BHQe CBCTa. CaMo he­

XOBOj Molm )J.a, 3aje)J.HO y3 CBe )J.pyro, YHHllTC H lhY."

MO ce BahH Ha HOBOj TepHTopHjH, TCPHTOPHjH Kojy B11Ka;qa HHKO H3 BaIIIe KynType H11je HCTpa)KHBaO, jep, npeMa BaIIIHM ManaMa, OHa He lIOCTojH H, CXOIJ,HO TOMe, H.e MO:>H:e je 6HTH."

7

,,)],a

'~H CH qeCTO 0611JIa3HO TypHCTH'-IKa MCCTa Ha CBOjl1M IIyToBa­

lhHMa?" ilome;qao caM ra, TpCIIfiyfiH rJIynaBo OqHMa. "TypHcTHqKa MCCTa?" JIH CH ce IIoce6HO Tpy)J.HO )J.a rrOrJIe)J.all JIOKaJIHe 3HaMeHH­ TOCTH?" "MHCJIHM )J.a jecaM. TIoHCKa)J.." "CHrypaH caM)J.a CH rrpHMeTHO)J.a y CTBapH caMO TYPI1CTH 06HJIa­ 3e JIOKaJIHe 3HaMeHHTOCTH. fIpaKTHqHO, Te 3HaMeHHTOCTH cy HeBH­ )J.JbHBe JIOKaJIHOM CTaHOBHHllTY, rrpOCTO 31';1TO llTO cy 11M YBCK rrpe;q O'-IHMa." ,,)],a, TaKO je." "To CMO H MH pa;qHJIH y HalleM ;qoca;qalllheM rlYTOBalhY. IlIeTaJIH CMO TBOjOM KyJITypaJIHOM ;qOMOB11HOM Tpa)KefiH 3HaMeHHTOCTH JIOKaJIHO CTaHOBHHllTBO BHKa;qa He BH)J.H. HCK11 IIOCeTHJIaI~ ca ;qpyre IIJI3HeTe 611 cMaTp30 )J.3 cy OHe yrreqaTJbHBC, qaK H3B3HPC)J.BC, aiIH JIO­ KaJIBO CT3HOBHHllTBO TBOjC KyJIType HHic CBCCHO ,lhHXOBHX KBaJIHTC­ Ta H qaK HX H He rrpHMchyje." "TaKo je. Mopao 6H )J.a Me 3rpa6HIII pYK3Ma 3a maBy, )J.a Me yCMe­ pHll y O)J.pel)eBOM rrp3BQY H Ka)KCll: '3ap HC liUOWU OHO?'

A

ja 6HX

peKao: 'IlITa;qa BH)J.HM? TaMo HeMa HHqera.'" ,,)],aHac CMO IIpOBeJIH )J.OCTa BpeMcHa me)J.ajyhH Y je)J.aB O)J. BallHX HajHMilpecHBHHjHx crrOMeHHKa -

aKCHOM KOjH Ka)Ke )J.a HeMa Ha'IHBa

)J.a ce CTeKHe rroy3)J.aHO 3HalhC 0 TOMe KaKO Jby)J.11 Tpc6a ;qa )KHBe. Maj­ Ka KyJITypa RY)J.H ;qa ce OBO rrpHXBaTH TaKO KaKO jecTc, oe3 ;qoKa3a, jep H3rJIe)J.a Be;qoKa3HBO." ,;raqHo."

"A 3aKJby':~aK

KOjH H3BJI3'-IHTC H3 OBor aKCHOMa jc•.. ?"

,,3ato HeMa pa3JIOra TparaT11 3a T3KBHM 3HalheM." ,;raKo

ilpeMa BallHM MarraMa, CBeT ¥HCJIH 'ce rpaBH'IW ca Ba­

llOM KYJITYPpM. OH ce 3aBpIiraBa Ba rpaHm~H Ballie Kyntype, H aKO ce

/

(72)

(73)

t

illECTO IIOrJIABJbE

1

}

"lla, KaKO ce ocehaIII AaHac?" ynRTao je l1lliMaeJI. ",Ua JIH TH ce 3Hoje ]l;JIaHOBH? Aa JIH TH cp~e y6p3aHo Ky~a?" 3aMHIIIJbeHO caM ra nOCMaTpaO Kp03 CTaKJIO Koje H;:IC je pa3ABa­ jaJIo. }heroB HCKpHqaBH nomeA nYH HeCTaIIIHOCTH 6HO MH je HOB, H HHcaM 6HO CHrypaH Aa MH ce AonaAa. BHO caM y HCKYIIIelLY Aa ra nOA- f CeTHM Aa je OH, 3a HMe Bora, zopUIla, aJIH caM ce y3AP:>Ka0 H npOMPMJbao: ,,3a caAa caM peJIaTHBHO MHpaH." "A06po. TH CH, Kao H Apyrn y6H~a (Ma~6em B. llieKcnupa, III qHH. lIpUM.. ape8.), 'TOJIHKO CRT 6eAa, H3Mp~BapeH CYA60M, Aa 6H CTa­ BHO H CBOj )KHBOT Ha CBaKY KapTY Aa ra nonpaBHIII HJIH Aa ra ce OTpe­ cern.'" "AnCOJIYTHO." "XajAe, OHAa, Aa nOqHeMO. Y BaIIIoj KyJITypH HaHJIa~HMO Ha 3HA Ha rpaHH~H MHCJIH. Jyqe caM ra Ha3Bao cnOMeHHKOM, H MHCJIHM Aa HH­ rnTa He CMeTa Aa jeAaH 3HA 6YAe HCTOBpeMeHO H cnOMeHHK. Y CBaKOM CJIY'Iajy, Taj 3HA je aKCHOM KOjH TBpAH Aa noy3AaHo 3HaILe 0 TOMe Ka­ KO JbYAH Tpe6a Aa :lKHBe HHje Moryhe AocehH. Ja oA6a~yjeM Taj aKCH­ OM H nelLeM ce npeKO 3HAa. HHCY HaM nOTPe6HH npopO~H Aa HaM Ka­ )Ky KaKO Aa )KHBHMO; TO MO)KeMO YTBPAHTH H caMH aKa ce OKpeHeMO OHOMe mmo je 8en my. " Ha aBO HHje HMaJIO IIITa Aa ce Ka:lKe, TaKa Aa CaM caMO CJIerHYO paMeHHMa. "CKenTH'IaH CH, HapaBHO. llpeMa Y3HMaqHMa, y BaCHOHH ce Mary Halm CBe BpCTe KOPHCHHX HHcpopMa~Hja, aJIH HHjeAHa ce He OAHOCH Ha TO KaKO JbYAH Tpe6a Aa )KHBe. llpoyqaBajyhH BaCHOHY, BH CTe Hay­

I

'J

-'

I

.

(75)

qHJIH )J.a JIeTHTe, )J.a n;erraTe aTOMe, p;a IIIaJheTe rrOpYKe 3Be3)J.aMa 6P3H­ HOM CBeTJIOCTH, H TaKO p;aJhe, aJIH He rrocTojH HaqHH rrpoyqaBalba Ba­ CHOHe KOjHM 6HCTe CTeKJIH OHO HajocHoBHHje H HajrroTpe6HHje 3Halbe: KaKO Tpe6a p;a )KllBHTe." "Y rrpaBy CH." "IIpe jep;Hor BeKa, T06mKlbH aepoHayTH 6HJIH cy y arrCOJIYTHO HC­ TOj cHTyan;HjH y OP;HOCY Ha CaBJIap;aBaJ'be BeIIITHHe JIeTelba. Aa JIH TH je jacHo 3aIIITO?" "HHje. He BHP;HM KaKBe Be3e HMajy aepoHayTH ca THM." "HHje 6HJIO HH MaJIO cHrypHo )J.a je 3Halbe 3a KOjHM cy TparaJIH OBH T06mKlbH aepoHayTH yOIIIIITe rroCTojaJIo. BHJIO je MHIIIJhelba )J.a ce OHO He MO)Ke HahH, Te)J.a HeMa CBpxe HH Tpa)KHTH ra. BHP;HIII JIH ca­ )J.a CJIH'-IHOCT?" M~JIHM p;a BH)J.HM." "Mel)YTHM, TO HHje jep;HHa CJIHqHOCT. Y TO BpeMe HHje nocTojaJIO HHKaKBO 3Halbe 0 JIeTelhY Koje 6H ce Morno cMaTpaTH nOY3p;aHHM. CBaKO je HMao CBOjy concTBeHY TeopHjy. HeKO 6H peKao: 'Je)J.HHH Ha­ qHH )J.a ce rrOJIeTH je )J.a ce rrOp;pa)KaBajy rrTHn;e; MopaIII HMaTH nap JIe­ npIIIaBHx KpHJIa'. HeKo p;pyrH 6H peKao: 'Je)J.aH nap HHje )J.OBOJhaH, MopaIII p;a HMaIII p;Ba rrapa KpHJJa'. A HeKO TpehH 6H peKao: 'BecMH­ CJIHn;a. IIarrHpHH aBHOHH JIeTe 6e3 JIenpIIIaBHX KpHJIa; nOTpe6aH je rrap KpyTHX KpHJIa H eJIeKTpaHa Koja he Te rypaTH Kp03 Ba3]Wx.' .11 Ta­ KO p;aJhe. MornH cy )J.a paCrrpaBJhajy 0 CBOjHM OMHJheHHM )J.O MHJIe BOJhe, jep HHje 6HJIO HH nOy3)J.aHe cTBapH. IIITO cy MornH p;a ypap;e 6HJIO je )J.a npoBepaBajy pa3JIHqHTe MoryhHocTH." "Axa." "lIITa 6H HM oMoryhHJIO )J.a HaCTaBe HCTpa)KHBalbe Ha HeKH eqmKacHHjH HaqHH?" "IIa, Kao IIITO Ka)KeIII, O'-lHrJIe)J.HO HeKO 3Halbe." "AJIH, Koje o)J.pel)eHo 3Halbe?" "DO)Ke ... DHJIO je rroTpe6Ho )J.a 3Hajy KaKO )J.a rrpoH3Bel~y IIOTH­ caK. DHJIO je nOTpe6Ho )J.a 3Hajy r~a Ba3)J.yx KOjH CTpyjH npeKo BeIIITa'-I­ Kor KPHJIa ... " "lIITa TH TO rrOKYIIIaBalll p;a 06jacHHIII?" "IIoKYIIIaBaM )J.a 06jacHllM IIITa ce )J.eIIIaBa Ka)J.a Ba3)J.yx CTpyjH npeKO BelIITaqKor KpllJIa." "XoheIII )J.a Ka)KeI1l, IIITa ce )J.eIIIaBa yaeK Ka)J.a Ba3)J.yx CTpyjH rrpeKO BelIITaqKor KpHJIa?"

"KaKO ce TO 30Be?lBp)J.lha KO]OM ce onHcy]e IIITa ce )J.elIIaBa yBeK Ka)J.a ce CTeKHY O)J.pel)eHH YCJIOBH." ,,3aKOH." "HapaBHO. IIpBH aepoHayrH cy MOpaJIH )J.a KpeHy O)J. npOBepe pa­ 3HHX MoryhHocTH, jep HHCY n03HaBam-f 3aKOHe aepO)J.HHaMHKe HHCY qaK HH 3HamI p;a aocUloje 3aKOHH." "OKej, ca)J.a MH je jacHo Ha IIITa n;HJhaIII." "JbYJlII TEoje KyJIType -.:y y HCTOj cHTyan;njH y norne}],y CTIIn;alba !llalha 0 TOMe KaKO Tpe6a na )KHBe. OHH Mopajy )J.a KpeHy O)J. npOBe­ pe pa3JIH'-lHTliX MoryhHocTII, jep He n03Hajy o)J.roBapajyfie 3aKOHe 'laK He 3Hajy HH )J.a aOCl"fioje 3aKOHH." "CJIa:>KeM ce ca lbHMa", peKao caM. ,,)'BepeH Cli Aa ce He Mory OTKpHTll HHKaKBH 3aKOHH 0 TOMe KaKO Jby)~H Tpe6a )J.a )KHBe." "TaKo je. OqHrne)J.Ho je )J.a HMa HarrHcaHHX 3aKOHa, Kao Ha LplI­ Mep 3aKOB rrpoTHB ynoTpe6e )J.pore, ami OHM ce Mory npOMeHMTH rrra­ calheM. 3aKOHe aepWIlIHaMHKe He MQ)KeIII npOMeHHTH rJIaCalbeM - 11 He nocToje 3aKOHI1 0 TOMe KaKO JhYI\H Tpe6a Aa )KHBe. (, "Pa3YMeM. To je OHO qeMY y'-IlI MajKa KyJITypa, a y OBOH CJIy'-rajy Tn ce CJIa)Kelll ca lbOM. Y pe'y:\y. AmI, 6ap TH je jacHo IIITa HacTojHM ,l(a nOCTHrHeM: Aa TH YKa)KeM Ha je)J.aH 3aKOH 3a KOjH fieill ce CJIO)KHTM Aa -.. ce He MO)Ke rrpOMeHJ1TH HHKaKBHM rJIaCalbeM." "OKej. CnpeMaH caM)J.a Te caCJIymaM, aJIH HHKaKO He MOry )J.a 3a­ MJ1CJIHM KaKO heIII TO nocTlihH."

2 "lIITa je 3aKOH rpaBHTan;Hje?" YUHTao je I1IIIMaeJI H JOIII ''''I~nVM Me H3HeHa)J,HO HaMepHOM npOMeHOM TeMe. .. CBe qeCTI1n;e y .,3aKOH rpaBHTaI\Hje? IIa, 3aKOH rpaBI-fTan;Hje BacnOHH npHBJIaqe jenHa )J.pyry, a TO npHBJIaqelbe 3aBHCH O)], pa3)J.aJhH­ He Koja nocTojH H3Mel)y lbHX." ,,11 r)J.e je YTBpl)eHa Ta q)OpMYJJan;Hja 3aKOHa?" "lIITa xoheIII )J.a Ka)KeIII?" "OHa je npOHCTeKJIa nocMaTpajyfiH... IIITa?" "lla... MaTepHjy, rrpeTnOCTaBJhaM. lloHaIIIalbe MaTepHje." "HHje upOHCTeKJIa H3 AeTaJhHOr npoyqaBalba HaBHKa nqeJIa."

"He.'"

"YrrpaBo TO." J

(76). \. J'A

(77)

"AKO :>KeJIHIII ,lJ;a CXBaTHIII HaBHKe rr<.reJIa, TH rrpoyqaBaIII rrqeJIe, a He HaCTaHaK rrJIaHHHa. " "TaKO je." "A Ka,lJ;a 6H ce y TBOjOj maBH rrojaBHJIa qy,lJ;Ha H,IJ;eja ,lJ;a MO:>K,IJ;a rroCTOjH rpyna 3aKOHa 0 TOMe KaKO Tpe6a :>KHBeTH, r,lJ;e 6H je Tpa:>KHo?" "He 3HaM." ,,)l,a JIH 6H me,lJ;ao y He60?" "He." ,,)l,a JIH 6H ce y,lJ;y6HO y l(apCTBO cy6aToMcKHX qeCTHl(a?" "He." ,,)l,a JIH 6H npoyqaBaO oc06HHe ,lJ;pBeTa?" "He." "ITorO,lJ;H 6ap OTnpHJIHKe." "AHTpOnOJIOrHja?" "AHTpOnOJIOmja je je,lJ;HO nOJbe HCTpa:>KHBaIha, Kao H KHBOT, r,lJ;e he OH 6HTH HarrHcaH?" "Y JbY,lJ;CKOM nOHaIIIaIhY, npeTrrOCTaBJbaM." "l1MaM 3a Te6e je,lJ;HY BeCT Koja he Te 3arrperracTHTH. qOBeK fluje caM fla OBOj il.!lafletIlu. OH je ,lJ;eo 3aje,lJ;HHl(e, 0,lJ; Koje anCOJIYTHO 3aBH­ CH. JeJIH TH HKa,lJ;a TaKO HeIIITO nano Ha - naMeT?" ITPBH nyT caM ra BH,IJ;eo KaKO nO,lJ;H:>Ke je,lJ;Hy 06pBY· "He MOparn,lJ;a capKaCTHqaH", peKao caM My. "KaKO je HMe Te 3aje,lJ;HHl(e, y KOjOj je qOBeK caMO jeAaH 0,lJ; qJIa­ HOBa?" ,,3aje,lJ;HHl(a :>KHBOTa." "BpaBO. )l,a JIH TH H3me,lJ;a MaKap H MaJIO BepOBaTHo ,lJ;a 3aKOH KO­ jH Tpa:>KHMO MO:>Ke 6HTH 3arrHcaH y TOj 3ajel\HHl(H?" "He 3HaM." "lllTa Ka:>Ke MajKa KyJITypa?" 3aTBopHO caM OqH H OCJIYIIIKHBao je,lJ;HO BpeMe. "MajKa KyJITY­ pa Ka:>Ke ,n;a, aKO 6H H nocTojao TaKaB 3aKOH, OH ce He 6H 0,lJ;HOCI10 Ha Hac." ,,3aIIITO He 611?"

(78)

,,3aTO IIITO CMO MH MHoro H3Ha,lJ; cljera ,lJ;pyror y TOj 3aje,lJ;HHl(H." "CxBaTaM.'Mo:>KeIII JIH,IJ;a ce ceTHIII HeKor 3aKOHa H3 Kora CTe H3­ Y3eTI1 3aTO IIITO CTe JbY,lJ;CKa 6Hha?" "lllTa xoheIII ,lJ;a Ka:>KeIII?" "Xohy ,n;a Ka:>KeM ,lJ;a cy KpaBe H 6y6a-IIIBa6e nO,lJ;JIO:>KHe 3aKoHY rpaBHTal(Hje. )l,a JIH CTe BH 113Y3eTI1?" "He." ,,)l,a JIH CTe H3Y3eTH H3 3aKOHa aepO,lJ;HHaMHKe?" "He." "reHeTHKe?" "He." "TepMo,lJ;HHaMHKe?" "He." "MO:>KeIII JIH ,lJ;a ce ceTHIII 6HJIO Kor 3aKOHa H3 Kora cy Jby,lJ;H H3y­ 3eTH?" "He MOry O,lJ;Max." ,,06aBeCTH Me aKO 6Y,lJ;eIII Morao. To he 6HTH npaBa HOBOCT." "OKej." y Mel)YBpeMeHY, aKO ce HnaK ,lJ;eCH,IJ;a rroCTojH 3aKOH KOjH perYJIHIIIe nOHaIIIaIhe y 3aje,lJ;HHl(H :>KHBOTa y l(eJIHHH, JbY,lJ;CKa 6Hha 6H 6HJIa H3Y3eTa H3 Ihera." "ITa, TaKO Ka:>Ke MajKa KyJITypa." "A IIITa TH Ka:>KeIII?" "He 3HaM. He BH,IJ;HM KaKO 3aKOH KOjH ce O,lJ;HOCH Ha KOpfbaqe H JIerrTHpe MO:>Ke ,lJ;a 6y,lJ;e 0,lJ; 3Haqaja 3a Hac. ITpeTrrOCTaBJbaM,IJ;a KOPfba­ qe H JIerrTHpH CJIe,lJ;e 3aKOH 0 KOMe TH rOBopHIII." "Y rrpaBy CH, ene,lJ;e ra. A IIITO ce THqe 3Haqaja, 3aKOHH aepO,lJ;H­ HaMHKe BaM HHCY YBeK 6HJIH 3HaqajHH, 3ap He?" "He." "Ka,lJ;a cy rrOCTaJIH 3HaqajHH?" "ITa ... Ka,lJ;a CMO rrO:>KeJIeJIH ,n;a JIeTHMo." "Ka,n;a :>KeJIHTe ,lJ;a JIeTHTe, 3aKOHH KOjH ce O,lJ;HOCe Ha JIeTeIhe rro­ cTajy 3HaqajHH." ,,)l,a, TaKO je." "A Ka,lJ;a CTe Ha I1BHl(H HCTpe6Jbefba H :>KeJIHTe ,lJ;a :>KHBHTe MaJIO ,lJ;y:>Ke, 3aKOHH KojH peryJIHIIIy :>KHBOT 6H MO:>KAa MomH rrOCTaTH 3HaqajHH." "Ua, rrpeTrrOCTaBJbaM ,lJ;a je TaKo."

(79.)

4

3 "KaKBO je p;ejcTBo 3aKOHa rpaBHTaIl,Hje? 3a UITa je rpaBHTaIl,Hja p;06pa?" "PeKaO 6HX p;a je rpaBHTaIl,Hja Ta Koja OpraHH3yje CTBapH Ha Ma­ KpOCKOrrCKOM HHBOy. OHa je Ta Koja CBe P;P)J{H Ha oKyrry - COJIapHH CHCTCM, raJIaKcHjy, BaCHOHY." MiliMaeJI KJIHMHyO rnaBOM. "A 3aKOH 3a KOjHM TparaMo je 3a­ KOH KojH P;P)KH Ha oKyrry 3ajep;HHIl,y )KHBHX 6Hha. OH opraHH3yje CTBa­ pH Ha 6HOJIOiliKOM HHBOY Ha HCTH HaqHH Ha KOjH 3aKOH rpaBHTaIl,Hje opraHH3yje CTBapH Ha MaKpOCKorrCKOM HHBOy." "OKej." MHCJIHM p;a je MiliMaeJI CXBaTHO Aa p'a3MHIIlJbaM 0 He'-leM ApyroM, jep je CaqeKaO Aa HaCTaBHM. "TeiliKO je rrOBepOBaTH Aa HailiH 6HOJI03H HHCY CBeCHH TOr 3aKOHa." Eope 3a'lyljeHocTH rrOMeiliaHe ca 3a6aBoM Ha6paJIe cy rrJIaBO-CH­ By KO)Ky lberOBor JIHIl,a. ,,3ap MHCJIHili Aa MajKa KyJITypa He pa3rOBa­ pa ca BaIIlHM 6HOJI03HMa?" "He MHCJIHM." "lliTa HM, oRAa, Ka)Ke?" ",I],a ce, aKO rrocTojH TaKaB 3aKOH, OH He OAHOCH Ha Hac." "HapaBHo. AJIH, TO rrpaBH OArOBOp Ha TBoje rrHTalbe. BailiH 6HOJI03H CHrypHO He 6H 6HJIH 3arralbeHH KaAa 6H qYJIH Aa rrOHailiaIDe Y rrpHpoAHoj 3ajeAHHIl,H CJIeAH oApeljeHe 06pacIl,e. He CMeili 3a60pa­ BHTH p;a HHKO HHje 6HO 3arralbeH Kap;a je lhyTH cpoPMYJIHCaO 3aKOH rpaBHTaIl,Hje. HHje HHKaKBO Hap;Jbyp;cKO AOCTHrHyhe rrpHMeTHTH p;a rrpep;MeTH KOjH HeMajy OCJIOHaIl, rrap;ajy rrpeMa cpeAHiliTy 3eMJbe.To 3Ha CBaKO cTapHjH op; p;Be mp;HHe. IhYTHOBO AOCTHrHyhe HHje y TOMe IIlTO je OTKPHO aojaf~y rpaBHTaIl,Hje. Beh y TOMe IIlTO je Ty rrojaBY cpOpMyJIHCaO IWO aaK.OH. " ",I],a, CXBaTaM IIlTa xoheili p;a Ka)KeIIl." "MCTO TaKO, 6HJIO IIlTa p;a oTKpHjem 0 )KHBOTY Y 3ajeAHHIl,H )KH­ BOTa Hehe 3arralbHTH HHKora, rroce6Ho He rrpHpOAlbaKe, 6HOJIOre HJIH HayqHHKe KOjH ce 6aBe rrpoyqaBalbeM nOHailiaIDa )KHBOTHlba. Moje P;OCTHrHyhe, aKO ycrreM, 6Hhe jeAHocTaBHO Y TOMe IllTO hy cBoje OT­ KpHhe CPOpMYJIHCaTH K.ao 3aK.OH. " "OKej. CXBaTHO caM."

(80)

",I],a JIH 6H peKao P;3 ce 3aKOH I'pamITaIl,Hje OP;HOCH Ha JIeTelbe?" Pa3MHCJIHO caM 3a TpeHYTaK If pCKao: "He OP;HOCH ce Ha JIeTelbe, aJIH Je caCBHM cHrypHo Ba)K£lH 3a JIeTelbe, YTOJIHKO lIITO ce OP;HOCH H,a Ba3AyxOrrJIOBe y HCTOj MepH Y KOjOj ce OP;HOCH H Ha KaMelbe. OH He rrpaBH paCljlHKY H3MC')Y B:3l\YX0l1,IJOBa H KaMCH.a. ,,J.J,a. To CIf HOOpO peKao. 3aKoH 3a KOjHM OBp;e TparaMo je SCOMa CHlI'-laB y oAHoey Ha J~HBlmH3aIl,Hje. To HIlje 3aKOH 0 1~HBHJIH3aIl,HjaMa, aJIH ce OHHOCH Ha I~HBHJIH3aI\Hjc Ha HCTH Ha"lHH Ha 1I'.mqa wnr Kp)l3 jeneHa. OH He rrpaBH pa3nHKY .r1.:>LYI'-'IJY U KullIHHl{a. OP;HOCH ce Ha CBe BPCTt!! OC3 Oa3JIUKC. o je pa3JlOl' '~6or Kora oBaj 3aKOH HHje oTKpuBeH Y '-lOBeK ie. rro rrerlmHH Kj'tl}H:>U apou3bVO.

CTBOPCH )'.\<1 6H pai)ao CKaKaBI\G, ajKyne HJIH IT,J3pQ,:e. jc p;a 6u npOH3Beo 'lOBeKa. :JaTO je cW:>tK IIOCe6aH, jegHH­ O)l.BojeH op; CBera OCTa,10r.

5

..

MnrMaCJT jc npoBeo HapegHHx HeKomiKO MUHYTa OYJbCnH Y jeJ~HY Ta'-IKY Hcnpeg ceoe, TaKO ga caM rroqeo i~a ce IIHTaM ga nH .ie 3a6opa­ BHO ga caM ja npHCYTaH. 3£lTIIM jc 3aTpecao rnaBOM 11 Kao ga je AOiliao ce6H. DpBH I1y!' op; KaAa CMO ce YII03HaJIH, OAP)KaO "ill je je)'~HO MHHK­ -IlpegaBaH,e. "BorOBH cy H3BenH TpH IIpJbaBa TpHKa Y Op;HOCY Ha Y3I-1Maqe", nO~leo je OH. "Kao IIPBO, HllCY nOCTaBI-InI-l CBeT TaMO rAe cY Y3I-1Ma'lI-I cMaTpanH ga My je MeCTO, Y u;eHTap BaCHone. To I-IM cc HHMaJIO AOIIaJlO, aJIll cy ce HaBllKJIH. l..(aK H na je 'IOBeKOB HOM 6uo 3aTypeH He­ r,n:e Y HeKOM 3aJIel)y, OHI-I 6I-1 I-IrraK BepOBanI-l ga jc qOBeK u;eHTpamra cpI-lrypa Y p;paMH cTBapalba CBeTa. cy 60rOBH I-I3BenH OI-lO je ropu. C ga 'Bapalba CBeTa, CTBopelbC 3601' Kora je cTBope­ HO CBe OCTilJIO, TpebaJIO je p;a 6yge TOJII-IKO rrpI-lcTojHo p;a ra cTBope Ha HaqHH Koiu 6I-1 o,n:roBapao lberOBOM p;ocTojaHcTBY H 3Ha'lajy jegHI-IM

(81)

op;BojeHMM, IIoce6HMM qMHOM CTBapafba. YMeCTO TOra, OHM cy ypep;M­ JIM p;a OH eBOJIYMpa M3 3ajep;HMqKOr MyJha, MCTO KaO M KpIIeJhM M IIapa­ 3MTM jeTpe. Y3MMaqMMa ce HUMa/lO HMje p;OIIaJIO Kap;a Cf. TO qyJIM, aJIM cap;a ce Beh IIOJIaKO HaBMKaBajy Ha TO. l..JaK M aKO ce qOBeK pa3BMO M3 3ajep;HMqKOr MyJha, MIIaK je fberOBa cyp;6MHa, KOjy cy My Op;pep;MJIM 60­ rOBM, p;a BJIap;a CBeTOM, a MO)Kp;a M caMOM BaCMOHOM. AJIM, IIOCJIep;fbM TpMK 60roBa 6MO je HajropM. I1aKo Y3MMaqM TO jOlll YBeK He 3Hajy, 60rOBM MX HMCY M3Y3eJIM M3 3aKOHa KOjM peryJIMllly )KMBOTe ryceHMn;a, KpIIeJha, paqMha, 3eqeBa, lllKOJhKM, jeJIeHa, JIaBOBa M Mep;Y3a. HMCY MX M3Y3eJIM M3 Tor 3aKOHa Kao lllTO MX HMCY M3Y3eJIM HM M3 3aKOHa rpaBMTan;Mje, M TO he, y cTBapM, Y3MMaqMMa 6MTM HajTe­ )KM yp;apan;. Ha IIpeTxop;He IIpJhaBe TpMKoBe 60roBa MornM cy p;a ce IIpMJIarop;e. HMKaKBo IIpMJIaro9aBafbe HMje Moryhe y OP;HOCY Ha oBaj TpMK." Cep;eo je TaKO jep;Ho BpeMe, Kao 6pp;0 op; Kp3Ha M Meca, p;ajyhM MM BpeMeHa p;a CXBaTMM OBe peqM. 3aTMM je HaCTaBMO. "CBaKM 3aKOH MMa cBoje p;ejcTBo, jep ce MHaqe He 6M Morao OTKpMTM Kao 3aKOH. ,l],ej­ CTBO 3aKOHa 3a KOjMM TparaMO je BpJIO jep;HocTaBHO. BpCTe Koje )KM­ Be y CKJIap;y ca OBMM 3aKOHOM )KMBe 3aYBeK - IIOP; IIpeTIIOCTaBKOM p;a MM TO oMoryhaBajy eKOJIOlllKM YCJIOBM. OBO he, Hap;aM ce, 6MTM IIpM­ xBaheHo Kao p;06pa BeCT 3a qOBeqaHCTBO y OIIlllTeM CMMCJIY, jep aKO qOBeqaHCTBO )KMBM y CKJIap;y ca OBMM 3aKOHOM, OHp;a he MOHO )KMBe­ TM 3aYBeK - MJIM, OHOJrnKO p;yro KOJIMKO TO YCJIOBM p;03BOJhaBajy. AJIM, HapaBHO, TO HMje jep;MHo p;ejcTBo OBor 3aKOHa. BpCTe Koje He )KMBe y CKJIap;y ca OBMM 3aKOHOM Mlllqe3aBajy. Ha CKaJIM 6MOJIO­ lllKor BpeMeHa, OHe MlllQe3aBajy BPJIO 6p30. OBO je BpJIO JIOllla BeCT 3a Jhyp;e TBoje KyJIType - Hajropa KOjy cy MKap;a qYJIM." "Hap;aM ce", peKao caM, "p;a He MMCJIMlll p;a MM 6MJIO lllTa op; OBO­ ra lllTO CM peKao yKa3yje rp;e p;a TparaM 3a TMM 3aKoHoM." I1lllMaeJI je pa3MMlllJhaO jep;aH TpeHyTaK, a 3aTMM je Y3eo rpaH­ qMn;y ca roMMJIe Koja je cTajaJIa IIopep; fbera, IIop;Mrao je KaKO 6MX je ja BMp;eo, a OHp;a je IIYCTMO p;a IIap;He Ha IIOp;. "OBO je p;ejcTBo Koje je lbYTH IIOKYlllaBao p;a 06jacHM." MaXHYO je PYKOM IIpeMa CIIOJhHOM CBeTY. "To je p;ejcTBo Koje ja IIOKYlllaBaM p;a 06jacHMM. AKO IIornep;alll HaIIOJhe, BMp;ehelll CBeT IIyH BpCTa Koje he, aKO MM eKOJIOlllKM YCJIOBM p;03BOJIe, )KMBeTM BeqHO."

"Y pep;y. OHO lllTO xohelll p;a Ka)Kelll je p;a ce oBaj cpeHOMeH He p;ora9a TeK TaKO. Pap;M ce 0 p;ejcTBy jep;Hor 3aKOHa. 3aKoHa KOjM p;eJIyje." "TaqHo. 3aKoH p;eJIyje M MOj 3ap;aTaK je p;a TM IIOKa)KeM KaKO p;e­ JIyje. Y OBOM TpeHyTKy, HajJIaKlllM HaqMH p;a TM IIOKa)KeM KaKO p;eJIyje je IIYTeM aHaJIOrMje ca 3aKOHMMa KOjM cy TM Beh II03HaTM - 3aKOHOM rpaBMTan;Mje M 3aKOHMMa aepop;MHaMMKe." "OKej."

6 "JaCHO TM je p;a ce, P;OK cep;MMo oBp;e, HM Ha KOjM HaqMH He CYIIPOT­ CTaBJhaMO 3aKOHMMa rpaBMTan;Mje. IIpep;MeTM 6e3 OCJIOHn;a IIap;ajy IIpe­ Ma n;eHTpy 3eMJhe, a IIOBplllMHe Ha KojMMa cep;MMO cy Halll OCJIOHan;." "TaKo je." ,,3aKoHM aepop;MHaMMKe HaM He 06e36e9yjy HaqMH CYIIpoTcTa­ BJhafba 3aKoHY rpaBMTan;Mje. CMrypaH caM p;a TO pa3YMelll. OHM HaM caMO 06e36e9YJY Ha'IMH KaKO p;a KOPMCTMMO Ba3p;yx Kao OCJIOHan;. l..J0­ BeK KOjM cep;M y aBMoHY IIOp;JIe)Ke 3aKoHY rpaBMTan;Mje Ha caCBMM MCTM. HaqMH Ha KOjM My IIOp;JIe)KeMO M MM KOjM OBp;e cep;MMO. Melj'YTMM, qo­ BeK KOjM cep;M y aBMOHY OqlIrnep;HO Y)KIIBa y jep;Hoj BpCTII cJI060p;e KO- ,. jy MM HeMaMO: CJI060P;1I Ba3p;yxa."

"Aa." ,,3aKOH 3a KOjlIM TparaMO je CJIWraH 3aKOHY rpaBIITan;lIje: OH ce He MO)Ke 1I36ehlI, aJIII IIOCTOjlI HaqlIH p;a ce OCTBaplI eKBIIBaJIeHT JIeTe­ fba - eKBMBaJIeHT cJI060p;e Ba3p;yxa. ,l],pymM peqMMa, Moryhe je 1I3­ rpap;MTM n;MBMJIM3an;Mjy Koja JIeTM." 3YPIIO caM y fberajep;Ho BpeMe, a 3aTlIM caM peKao: "OKej." "Cehalll ce KaKO cy Y3MMa'IM HacTojaJIM p;a oCTBape JIeT y3 IIOMOh HeKe CMJIe. HIICY IIOqeJIM op; IIOIIMafba 3aKOHa aepop;IIHaMMKe. HMCY IIOqeJIII op; TeopMje 3aCHOBaHe Ha MCTpa)KMBafbY M IIa)KJhIIBO IIJIaHlIpa­ HOM eKCIIepMMeHTMcafbY. Jep;HOCTaBHO cy M3rpap;MJIII HeKe HaIIpaBe, rypHyJIII MX ca IIBMn;e CTeHe M Hap;aJIII ce Haj60JheM."

",I],a, IIpeTIIOCTaBJbaM p;a je TaKO. AJIM, 3alllTO je IIOTpe6HO TO 06­ jalllfbaBaTM?" I1lllMaeJI je M3P;BOjMO jOlll jep;HY rpaHqMn;y ca rOMMJIe, IIop;Mrao je M IIYCTMO p;a IIap;He Ha IIOp;. ,,3alllTo je IIoTpe6Ho OBO 06jalllfbaBaTM?"

"TaKo je." "Y pep;y. Cap;a heMo p;eTaJhHO MCIIMTaTII jep;aH op; TIIX paHMx IIO­ KYlllaja. IIpeTIIocTaBMMo p;a je Taj IIOKYlllaj yqMfbeH Ha jep;HoM op; OHMX P;IIBHIIX HaIIpaBa ca IIep;aJIaMa M JIenplllaBIIM KpIIJIIIMa, HaIIpa­ BJheHoj Ha 6a31I IIorpelllHor pa3YMeBafba IITMqlIjer JIeTa."

(82)

(83)

.

~:.

. ¥

"'..

)

.4

"OKej." "Y nO'leTKY JIeTa, CBe je A06po. HalII T060):!{lbM JIeTa'l je rypHYT ca MBMu;e CTeHe, oKpehe neAaJIe, a KPMJIa lberOBe JIeTMJIMu;e JIenehy Kao JIYAa. OH ce oceha '-IaP06HO, Y eKCTa3M je. J],O):!{MBJhaBa CJI060AY Ba3Ayxa. Me~YTMM, OH He pa3YMe Aa je Ta JIenIJIMu;a y CKJIaAY ca 3aKOHMMa KO­ HeCIIoc06Ha 3a JIeT. OHa jeAHocTaBHO jM oMoryhaBajy JIeT ­ aJIM HalII JIeTa'l 6M ce cMejao KaAa 6M My peKJIM. OH HMKal~a HMje '1yo 3a TaKBe 3aKOHe M He 3Ha HfllIITa 0 lbHMa. IToKa­ 3ao 6M Ha OHa JIenplIIaBa KpMJIa fl peKao, 'BMAMlll, 6alII Kao [ITMu;a!' lIITa rOA MMCJIMO, OH He JIeTM. OH je caMO npellMeT 6e3 OCJIOHu;a naAa Ka u;eHTpy 3eMJhe. OH ce He HaJIa3M y JIeTY, Beh Y CJI060J{HOM nallY. ,lJ;a JIM Mo):!{elII Aa npaTHlII OBO lIITO rOBopMM?"

je ra CYCTH)!(e 6P3MHOM OA TpMlIeceT ABe CTone y ceKyHAM, ca y6p3a­ lbeM Koje rrOCTaje CBe Behe. TJIO ce caAa IIOAH):!{e Harope, npeMa lbe­ .,.,,.,,,,n'>nmjyhH Ha'lMH. OH je Y3HeMHpeH, aJIH AaJIeKO OA Tora Aa JIeTHJIHu;a Me je AOBeJIa aoaoe', Ka):!{e OH ce6M. 'CaMO Tpe6a Aa HaCTaBMM.' 11 OHAa nO'lMlbe Aa oKpehe neAaJIe CBOM CHarOM. To MY, HapaBHO, HHlllTa He BpeAM, jep l-berOBa JIeTMJIMu;a HMje y CKJIaAY ca 3aKOHMMa aepOAHHaMHKe. qaK H KaAa 6u y HoraMa MMao cHary XMJhaAe JhYAM - AeceT XUJhana, MMJIHOH JhYAU, Ta JIeTHJIU­ u;a He 6H Morna Aa JIeTU. OHa je ocy~eHa Ha nponaCT - HCTO Kao U OH, OCMM aKO je He HanYCTM." ",lJ;06po. CXBaTaM UITa xohelll Aa Ka):!{elII, aJIU He BUAUM KaKBe TO Be3e MMa ca OBMM 0 'IeMy pa3rOBapaMO."

'3a call; HMje JIOlIIe.' 1l0AcMelIIJhHBO MMCJlM Ha OHe KOJH cy npell;­ CKa3HBaJIM ll;a he ce lberOB JIeT 3aBplIIMTM KaTacTpocpoM, CJIOMJheHMM KOCTMMa M cMphy. EBO rAe ce HaJIa3M, CTMrao je '1aK AOBAe, a HeMa HM MOIlPMU;y, a KaMOJIH CJIOMJheHY KOCT. TaAa jOlII jellHOM 6ana no­ rJIell HaAOJIe H OHO lllTO BMAH rrO'lHlbe na ra IIJIallIM. 3aKOH rpaBMTaU;M­

KJIHMHYO je rnaBOM. "EBO Y '1eMY MMa Be3e. fIpe AeceT XMJhaAa ro;qMHa, JhYAU TBoje KyJIType cy ce yKpu;aJIM Ha jeAaH CJIU'IaH JIeT: U;M­ BMJIU3au;ujcKM JIeT. lliMxoBa JIeTHJIHu;a 6MJIa M3rpa~eHa no oApe~eHoj TeopMjH. Kao H HalII HMarMHapHM JIeTa'l, M OHM cy 6MJlM no'ruYHO HeCBeCHM Aa rrocTojH 3aKOH ce Mopa nOlIITOBaTH Aa 6H ce OCTBapHO U;MBMJIM3au;ujcKM JIeT. HHCY '1aK HH pa3MHlllJhaJIH 0 lbe­ My. )KeJIeJIM cy CJI060AY Ba3Ayxa H OTMCHYJIM cy ce y npBoj HanpaBH HM je ;qonaJIa pyKy: y fpOMy Y3HMa'la. Y nO'leTKY je CBe 6MJIO y pellY. Y cTBapM, 6MJIO je cjajHo. Y3UMa­ '1M cy OKpeTaJIH neAaJIa, a KpHJIa lbHXOBe JIeTHJIHu;e cy KpaCHO JIene­ TaJIa. OCehaJIM cy ce '1ap06HO, y36y~eHO. J],O:>KHBJhaBaJIH cy CJI060AY Ba3Ayxa: CJI060;qy OA OrpaHM'Ielba Koja Be3yjy H cnYTaBajy CBe OCTane '-lJIaHOBe 6HOJIOlIIKe 3ajeAHuu;e. A, ca TOM U;HBUJIH3aU;MjoM, rrpMCTHrne cy '-[y;qoBulllHe CTBapu - CBe OHO lIITO CU nOMUlbao npe HeKOJIUKO l~a­ Ha: yp6aHH3aU;Mja, TeXHOJIOrMja, IlHCMeHOCT, MaTeMaTMKa, HaYKa. lliUXOB JleT HMje Morao HUKalla Aa npeCTaHe, Beh caMO Aa ce Ha­ CTaBJha M nOCTaje CBe Y36YAJhMBHjU. HMcy MornH ;qa 3Hajy, HMCy '1aK JIeTa'l, jecy y Ba­ MornM HH Aa norOAe Aa, MCTO Kao M Halll 3AYXY, aJIM He JIeTe. bMJIM cy y CJI060AHOM nan;y, H3 npocTor pa3JIOra y CKJlaAY ca 3aKOHHMa lIITO FbMXOBa JIeTMJIMu;a HMje 6MJIa JIeTelbe. AJIM, lbMXOBO pa30'lapelbe ce HaJIa3M y Aa­ 3a can;a, OHH oKpehy neAaJIa M cjajHo ce npOBOlle. Kao M Halll JIeTaq, M OHM BMAe qYAHe npM30pe 3a BpeMe CBor naAa. BM­ Ae OCTaTKe JIeTHJlMu;a, BPJIO CJIM'IHMX CBOjOj, Koje cy npMnaAaJIe Maja­ Ma, XOXOKaMMMa, AHaca3MMa, Hapo;qy KYJITa XoyrIBeJI, Aa nOMeHeM caMO HeKOJIMKO lbMX, Ha~eHMX oB;qe y HOB OM CBeTY. '3alIITO cy', nMTa­ jy ce OHM, 'OBe JIeTMJIMu;e Ha 3eMJhM YMeCTO y Ba3I1YXY? 3alIITO 6M He­ KM HapOIl BMllle HOJIeO n;a 6y;qe Ha 3eMJhH KaAa MO)Ke Aa Y)KMBa y CJIO­

(84)

(85)

"Ha cpehy, MJIM, 60Jhe pe'leHO, Ha Hecpehy no HalIIer JIeT3'-Ia, oAa6pao je BPJIO BHCOKY CTeHY ca Koje ce OTMCHYO. llierOBO pa30'-lapa­ lbe je BPJIO YAaJheHO OA lbera Y BpeMeHY fl npocTopy. 11, eBO ra, Y CJIO­ 60AHOM naAY, oceha ce '1ap06HO fl '-IeCTMTa ce6MIHa TpMjYMCPY. OH je Kao '-IOBeK y OHOM BMU;Y, KOjM CKa'le 3a onKJIaAY ca np030pa AeBeTHa­ eCTor cnpaTa. ,lJ;OK npOJIa3M nopeA n;eceTor cnpaTa, Ka):!{e ce6M: 'fIa, AO caAa M HMje TaKO JIOllle.' ETO lbera, Y CJI060AHOM rraAY, KaKO AO):!{MBJhaBa YCXMfielbe OHMM lIITO 3aMMlIIJha Aa je JIeTel-be. Ca BeJIMKe BMCMHe Ha KOjOj ce HaJIa3M Mo):!{e ll;a BMll;M Ha MMJhe YHaOKOJIO, a jell;Ha OA CTBapH KOjy BMAM M3a3M­ Ba lberOBO AOJIHHa nOll; lbMM je nyHa JIeTflJIflu;a Kao lIITO je l-berOBa - M TO He CJIynaHHx, jeAHocTaBHO OCTaBJheHMX. '3auITo', nMTa ce OH, 'OBe JIeTMJIMu;e HMCY y Ba3AYXY YMeCTO lIITO cy Ha 3eMJhM? Ka­ KBe cy TO 6YI~aJIe HanYCTMJle cBoje JIeTMJIMu;e KaAa 6H MOrJm l~a Y)!(H­ Bajy y CJI060J\I;lA3a3ll;yxa?' AJIM, Ha Kpajy, KanpHU;H y nOHalIIalbY Malbe TaJIeHTOBaHMX CMpTHMKa Koje npHBJIa'lH 3eMJha HHCY lberOBa 6pHra. Me~yTMM, HelIITO Apyro np,HBJIa'lH lberOBY na:>KFbY AOK rneAa HcnOA ce6e y I~OJIMHy. qMHH My ce Aa ry6H BHCHHy. Y CTBapH, H3rJleAa Aa ce 3eMJha nOI~M:>Ke npeMa lbeMy. J],06po, TO ra He 6pHHe MHoro. Ha Kpa­ jy KpajeBa, lberOB JIeT je AO caAa 6HO nOTIIYHo ycnelIIaH, H HeMa pa3­ JIora 3alIITO TO He 6M 6HO H AaJhe. Mopahe caMO MaJIO 6p:>Ke Aa oKpe­ he nellaJIe, TO je CBe.

Ba3Ayxa, KaO MH?' To npeBa3HJIa3H lbHXOBO pa3YMeBalbe H npeA­ CTaBJha HeAoKY'lHBY MHcTepHjy. Ami, A06po, hYAJhHBOCTH THX JIYLlKacTHx HapO}J,a He 3Haap6 Ha3HBa TO napa­ }J,OKCOM: '11 nOBehalbe npOH3BO}J,lbe Aa Oll ce npeXpaHllJIO YBehaHo CTaHOBHllIllTBO AOBOAH 11,0 jOllI Beher paCTa CTaHOBHHIliTBa.' 'HHje Ba­ )KHO', peK.f,!H cy Y3UMa'llI. 'Tpe6a caMO }J,a 0ApeAUMO JhYl~e Koju he 6p­ )Ke oKpeTiiTu nenaJIe HeKor nOY3p;aHor HaqUHa KOHTpOJIe paljalba. OH}],a he fPOM Y3UMaeIa Molm Be'IHO}J,a JIeTU.'

MO)Ke AeCliTH Kp03 IIBall,eCeT, llJnI 'laK neJleceT rOAHHa. Y cTBapli, MO­ rao 6H ce AeCllTH y CBaKOM TpeHyTKy. He MO)l{eMO 6Hnr cHrypHH.' HapaBHo, nocToje If onTHMHCTVI, KOjH Ka)l{Y, 'MOPClMO HMaTVI no­ Bepel-ba y HaillY neTHnHl\Y. I1naK Hac je OHa AOHena 00130e 6e36eAHO. OHO nITO je npe}], HaMa HHje nponaCT, Beh Mana HepaBHllHa KOjy MO­ )KeMO OTKnOHHTH aKO oKpelieMO fLC}J,ana MaJIO ja'le. OHAa her.lO y3JIe­ TeTU y cjajHY, 6ecKpajHY 6ynyhHOCT, rpOM Y3liMa
AJIU, OBU jell,HOCTaBHU O}J,rOBOpH 11,aHaC BliIlle HHCY AOBOJhHH na pa3yBepe Jhy}],e TBoje KyJIType. CBH rne}J,ajy Ha AOJIe li jacHo je Aa BaM 3eMJha jYPll y cycpeT - CBe 6p)Ke H 6p)Ke CBClKe rOAHHe. OCHOBHVI eKO­ JIOIllKH H ITJlaHeTapHH CUCTeMli cy H3,10)KeHH AejcTBY rpOMa Y3HMCl'lCl, a HHTCH3HTeT Tor AejcTBa je CBe jaTH! 1I3 rOHHHe y rOll,lIHy. OCHOBHU, He3aMeHJhUBH pecypcll ce npo)l{AHpy H3 rO}J,HHe y rOAuHY - H TO CBe xaJIanJhUBHje. KOMnneTHe BpCTe HeCTCljy Kao pe3YJITaT Ballle nOBpene npOCTopa - U TO Y CBe BeheM 6pojy H3 rOAUHe Y rOAUHY. I1ecHMHcTH - MO)l{Aa ey OHH peaJIHCTH rnenajy Ha none H Ka)l{Y, 'g06po, Kpax ce

(87)

CE,IJ;MO IIOrnABJbE

"\;

1 "AajeM TM jep,HY 3arOHeTKY 3a pa3MIIIlIJIalbe", peKaO je VlIlIMaeJI. CII y HeKoj p,aJIeKoj 3eMJblI II HaJIa3MIlI ce y Hen03HaTOM rpany, 1I30JIOBaH op, OCTaJIIIX. Jbyp,II Koje Ty cpeheIlI OCTaBJbajy Ha Te6e p,OYTIIcaK. OHM ey npIIjaTHII, BeeeJIII, 3p,paBM, ycneIlIHM, )KYCTPII, MM­ pOJby6MBM M npMcTojHO 06pa30BaHM; Ka)KY TM p,a je KOg IbIIX ciiTyal.\II­ ja TaKBa on naMTMBeKa. CpehaH CI1 IlITO MO)KeIlI Ty p,a OCTaHeIlI jenHO BpeMe, a jep,Ha nOpOp,IIl.\a Te n03IIBa na 6yp,eIU lbeH rOCT. Te HohM, 3a Be~IepOM, npo6aIlI IbIIXOBY xpaHy II YTBpljyjeIlI p,a je BPJIO yKycHa, aJIM p,a TM je yKyC Hen03HaT; niiTaIU MX IlITa je TO, a OHM Ka)KY, '0, na TO je Meco B, HapaBHO. MM caMO TO jep,eMo.' OBO npMpop,HO, 36ylbyje M TM IIX nMTaIU I~a JII1 MMeJIe Ha Meeo OHMX MaJIMX IIHceKaTa KOjM eaKynJbajy Mep,. OHM ee cMejy II op,Bop,e Te p,o np030pa. 'EHO, TaMO je Meeo B', Ka)KY, nOKa3yjyhM Ha cyeep,e y KyhM p,o IbMXOBe. T'ocnop,e 60)Ke!' Y3BMKyjeIlI, Y)KaeHYT. 'HeheTe BaJhp,a l.(a Ka)Ke./byiJe!' OHM Te nomep,ajy 3aQyi)eHo M Ka)KY, 'MII jep,eMo Te p,a Meco 'Oa TO je Y)KaeHO', op,rOBapaIlI TIl. 'Jeey JIM OHM BaIlIM p060BII? Aa JIM MX p,p)KI1Te 3aTBopeHe y TopOBMMa?' '3aIlITO 61I IIX, 3a IIMe 6ora, ):Ip)KaJIII y TopoBIIMa?' nIITajy p,oMahMHM. 'Aa MX CnpeQMTe p,a He HapaBHO!' Cap,a TBOjM ):IoMahMHII Beh nO~IIIl-hy l~a MMeJIe p,a ell nOMaJIO myn M o6jaUIlbaBajy TM ):Ia o6jeKTII B M He nOMIIIlIJbajy ):Ia no6emy, jep xpaHa KOjy OHM jeny, o6jeKTI1 A, )KIIBM npeKo nyTa ymIl.\e. Ao6po, Hehy Te 3aMapaTlI CBIIM TBOjMM II36e3YMJbeHlIM Y3BIIl.\MMa M IbMXOBIIM 36YlbeHHM o6jaIlIlbel-hI1Ma. MaJIo no MaJIO, eJIO)KHO eM eBe

(89)

):(enOBe OBe CTpalllHe 3arOHCTKe. 06jeKTI1 6 o6jcKTe A, je):(y 06jeKTe 6. a 06jeKTH A je):(y 06jeKTe U:. He nocTojH HHKaKBa xHjepapxnja Me9Y OBl1M KnacaMa xpaHe. 06jeKTH l~ ce He rroHallIajy Kao rocno):(apH Hal-1 o6jeKTIIMa 6 caMO 3a­ TO IlITO cy o6jeKTH E fhHXOBa xpaHa. jep cy II OHII, C I-1pyre CTpaHe. o5jeKaTa A. CBe je caBpllleHO l-1eMOKpaTCKH H npHjaTeJbCKII. Te6H je CBe TO. napaBHO. Y)KaCHO, Ii Til I1X IlHTalll KaKO Mory I\a rrO):(Hecy l-1a )KIIBe y TaKBOM 6e3aKOILY. OrreT Te r}Jel-1ajy C9 3arrperra­ IlIhefheM. 'WTa xoheill na Ka)Kelll - Y 6c3aKoILY? MIl HMaMo 3aKOH If rrpHl-1p)KaBaMO ra ce 6e3 If3Y3CTKa. 3601- Tora CMO Jby6a3IUI, Beceml If MHpOJby6H1111 If CBe OCTallO IlITO TH ce TO;lHKO nOIIaJJO KO):( Hac. Taj 3a­ KOH je OCHOBa HallIeI' ycnexa Kao HapOll:a H OH je TO on caMor nO'1eTKa.' KOHa'IHO, eBO 3arOHeTKe. KaKO MO)Kelll na YTBPI\l1l1I KOjU je TO 3aKOH Kora ce OHH npl1Il:P)KaHajy, a Il:a HX He IlHTalll?" [llenao caM ,ra, Tperrhyhl1 0'J1Ma. "HeMaM rrpCI\CTcmy." "Pa3MHCJ111." ..

u:

"Ila... o<J.HTJJelIHO je l\a je fhHXOB 3ClKOH Il:a o6jeKTH A jelW o6jeK­ 6 o6jeKTe A, a o6jeKTH jer~Y o6jcKTe 6." I111IMaeJJ je 3aBpTeo rnaBOM. "To cy caMO yKyCH y xpaHl!. 3a TO rroTpe6aH HI1KaKaH 3aKOH." "OHll:a MI1 je rroTpe6HO Il:a 3HaM jOIll HelllTO 0 lhHMa. lemmo 'HI­ Me cana pacrrOJJa)KeM je fbHXOB yKyC YxpaHH. "PaCrrOlla)Kem ca jOIll TpH eJJeMeHTa. OHI1 UMaJY 3aKOH. 1l:0CJlell:­ HO ra ce rrpl1l~p)KaBajy H. Kao pe3YllTaT Tora lllTO I'a ce nOcnell:HO npH­ ,[Ip)KaBajy, I1Majy BeOMa ycneulHo IIPYlllTBO." je TO jOIll YBeK Bpno HaTernYTO. OCUM aKO Huje HelllTO Y CTIIJ1y ... '6YIl:H 'naIl:3H'." He Tpa)KI1M 0,[1 Te6e ,[Ia rrOrOIl:HIlI y 'leMY ce cacTojH Taj 'JaKOB. m'"lVTn{ Il:a CMI1CJJl111I MeTOIl: rroMohy Kora heill OlUKjwillll y <J.eMY ce 3aKoH." -JariallHO caM ce Y CTomll~H, rrpeKpc'nlO pYKe npeKO CTOMaKa H IlocJJe HeKOJIHKO MI1HyTa, nana MH ie ua naMeT Ha H):(eja. "IlOCTOjl1 .1111 Ka3Ha 3a KpllleILe OBor "CMpT." "OHll:a hy 'IeKaTH Ha H1BpllIefhC Ka3He. I111IMacn ce HacMejao. "Dl1CTPO, a:Jl1 TO Hl1je HUKaKaB MeTOI.\. OCUM Tora, npeB119
U:, 06jeKTH

u:

Cl1 neh 6nl1)Ke. 3a 'Il1M 6H Tparao?" ,,3a OHl1M 111'1'0 OHM He pall:e. 3a OHIfM lliTO HUKaoa He pa,[le." Ha npl1Mep, ,,)J,06po. AJIH, KaKO 611 I1CKJbY'IHO HeBa)KHe Morao 6M Il:a OTKpl1jellI Il:a OHB HI1Kal.1a He cnaBajy cTojeft.l1 Ha maBH I1nl1 I.\a HIfKall:a He 6aI~ajy KaMeILe Ha Mecen. Momo 6H cc HahM MI1nH­ OH CTBapl1 KOJe OHl1 HHKa):(a He pall:e, aJlM TO He 3Ha<J.11 na cy TC CTBapH 3a6pafheHe 3aKOHOM.'· "Ta'lHO je. lleKaj, oHga. )~a nlll(MMo. HMajy 3aKOH, I~OCJ.W):(IIO ra ce npI1Il:P)KaBajy, II, npel\fa fhHXOHOM MI11I1JhelhY ... axa. IlpeMa fhHXOBOM MHIlIJbeIby, AOCJ1eJ~Ho npMll:p)KaBafhe OBor 3aKOrta oMorylmJIo MM je Il:a Il:PYllITBO BPJlO /(o6po CPYHKqI10HliUIC. Tpe6a nl1 OBO /.\a CXBaTHM To je J~eo Xl1nOTe3e." "To 6u, OHp,a, eJJl1MlilmCano HajBehM Gpoj HeBa)KHl1X CTBapl1. l.J:11­ lheHHna Il:a Hl1Kalla He cnaBajy cTojehu Ha rllaBI! He 6H UMaJIa HUKaKBe Be3e ca IIocTojafheM IlpYIllTBa Koje 1l:06po CPYHKI~HOHUllle. Xajll:e Il:a mll~I!MO. Y CTBaplf ... OHO 3a 'Il1M 611X ja Y cnnpl1 Tparao .ie ... YCMe­ pno 6lIX ce Ha OBO rrHT3ILe ca Il:Be CTpaHe. C CTpaHe, nOCTaBHO 6lIX IIl1TaH,e: '3aXBaJbyjyhH <J.eMY OBO Il:PYlliTBO CPYHKI(HOHHwe?' C npyre CTpaHe 6nx peKao: 'lIlTa je TO UITO OHl1 He 'i/me, 3axBa;byjyhH 'leMY OBO ,[IPYIllTBO cpYUKnnOHHllIe?'" T1OIUTO Cl1 OBO TaKO 6pHJbaHTHO pellIlIO, MaJIO hy 'I'll IIO­ Mohl1: l1naK he 1.\0 jeT(HOr IBBpllleILa cMpTHe Ka3He. IIpBl1 nyT y nCTopujl1, HeKO je npeKpllIliO 3aKOH KojHje OCHOBa lhUXOBor Il:PYIllTBa. OHM cy 6eCHl1, y)KacHYTu. 3anpenallIhcHl1. npeKplimona, ceu;Kajy ra Ha Mane KOManl1fte H 6aqajy nx HCl1Ma. Gn Tpe6aJIO Il:a TH 6yne 0):( BelmKe IlOMOluI Y OTKBl1palbY If,IfXOBOr 3aKoHa." ,,~a.'l

"IIpcY3ehy yJlOry THOI' r~oMahl1Ha. YnpaBO eMO npHCYCTBOBanii H3BpllIefhY CMPTHC Ka3He. !-\03B\).Ib':HO TI1 jt.: na 110CTaBJbam IIl1Tafha:' "OKej. IIITO 3anpaBO. ypa/.\liO Taj MOMaK?" je 3aKOH." ami IlITa je KOHKPCTHO I111IMaeJJ je cnel'Hyo paMeHH~fa. ,,)Kl1BeO je eyrrp(HHO 3aKOHY. PaAao je CTBapl1 Mlf HHKa,qa He pa,[ll1MO. IIornell:ao caM 1'a, "OBO Hnje nOIllTeHO. He O,[lroBaparu Ha flliTaJha. " "Ka)l(CM Tn, Mllal.\lihy., Il:a 0 nelloj OBOj TY)KHoj npII<J.n nocToju 1\0­ KYMeHTaIII1ja. Y Olf6J1110Tenn MO)l(em Hahl1 fheroBY 6110rpaqmjy, IW nOCJIe1\lher l~eTaJba."

(91)

"BpJIO ~06po. To cy Ta'IHO TpH llpaBQa Koja BOne llpeMa 3aKOHY 3a KOjHM TparaMO. 3ajenHIfQa :>KIfBOTa Ha OBOj nJIaHeTH )J,06po je KaCOM 1I0BJIa~Ie If3 OBe 3ajenHIfQe, CMclTpajyhIf je MeCTOM xaoca, 6e3aKOfba If )J,IfBJbaIUTBa, HeMIfJIOcp]].He KOHKypeHQHje y KOjOj CBaKo 6Hhe cTpaxyje 3a CBOj :>KIfBOT. AmI, OHIf nprma]].HHQIf TBoje BpcTe KOjH cTBapHo :>KHBe y TOj 3ajeAHIfQIf He CMa­ Tpajy Aa je oHa TaKBa If 60pIfhe ce AO CMPTIf caMO na OCTaHY y fbOj. PaAH ce, y CTBapIf, 0 jenHoj A06po ypel)eHoj 3ajeAHHQH. 3eJIeHe 6IlJbKe npenCTaBJbajy xpaHy 3a 6IfJbojene, KOjIf cy xpaHa 3a KPBOJIOKAepe, KOjIl 3eMJbIf Bpahajy XpaHJbIfBe cacTojKe nOTpe6He 3eJIeHOM 6HJbY. To je CHCTeM KOjH BeJIlf~IaHCTBeHO Kfby npeMa ra3eJIaMa, Beh l\a 6If YTOJIIfO rJIaA. IIoCJIe Tora, ra3eJIaMa HIlMaJIO He CMeTa na HaCTa­ Be Aa nacy, IlaKO jeJIaB y 6JIIf3IlHIl. CBe ce TO AeIUaBa 3aTO ru::ro nocTojH 3aKOH Kora ce 3ajeAHIlQa AO­ CJIeAHO npIlAP:>KaBa; 6e3 Tor 3aKOHa 3ajenHIlQa 6H 6HJIa y xaocy, 6p30 6Il ce pacnaJIa H HeCTaJIa. qOBeK Ayryje CBOjy e1'3IfCTeHQIfjy TOM 3aKO­ Hy. ,D,a ra ce BpCTe Koje 1'a OKPY:>Kyjy HHCY npIfAp:>KaBaJIe, OH He 6H HH HaCTao HiiTH 6H npe:>KIlBeo. To je 3aKOH KojIl He IUTHTH caMO 3ajeAHIl­

QY Kao I\emIHY, Beh BpCTe y OKBIlPY 3aje)J,HIlQe, na 'IaK H 1I0je1l,HHQe. ,D,a JIH pa3YMeIlI?" "Pa3YMeM IlITa rOBopHIU, aJIIl HeMaM npeACTaBY 0 TOMe y qeMY ce cacTojH Taj 3aKOH." "YKa3yjeM TH Ha fberOBO ll,eJIOBafbe." "Axa. Y pe:r\Y." "To je 3aKOH 0 O:r\p:>KafbY MHpa, 3aKOH KOjIl Cllpe'IaBa :r\a ce 3ajeA­ HHQa npeTBopH y Ape'IaBH xaoc, KaKO je 3aMIlIlIJbajy Y3HMa~III. To je 3aKOH KoiIl CTHMYJIHIUe :>KHBOT 3a CBe - :>KHBOT 3a :>KHBOT 3a CKaKaBQa KojIl ce xpaHH 6HJbKaMa, )KlfBOT 3a npeneJIIlqy Koja ce xpa­ HH CKaKaBQHMa, :>KHBOT 3a JIIlCIlQY Koja ce xpaHIl npeneJIHI\OM, :>KIlBOT 3a BpaHy Koja ce xpaHIl MPTBOM JIIfCIlQOM. PIl6e nJIyhalIIll:Qe Koje cy Kpy:>KHJIe 06aJIaMa KOHTIlHeHaTa HaCTa­ JIe cy jep cy ce CTOTIlHe MHJIHjap:r\If reHepaQHja :>KHBOTa npe fbHX npH­ :r\p:>KaBaJIe OBor 3aKOHa; HeKe 0]]. fbHX cy nOCTaJIe BO:r\03eMI\H, CJIeAehH oBaj 3aKOH. HeKH BOA03eMQH cy nOCTaJIH penTIlJIH, CJIenehIl oBaj 3a­ KOH. HeKH penTHJIH cy nOCTaJIIl I1THI\e H cIlcapH, CJIe:r\eliH oBaj 3aKOH. HeKH CHcapH cy nOCTaJIIl npHMaTH, CJIenehH oBaj 3aKOH. JenHa rpaHa npHMaTa pa3BIlJIa ce y Australopithecusa, CJIe:r\ehIl oBaj 3aKOH. Australo­ pithecus je 1l0CTao Homo habilis, cJIeAehH oBaj 3aKOH. A Homo habilis je llOCTao Homo erectus, CJIeAehH oBaj 3aKOH. A Homo erectus je nOCTao llomo sapiens, CJIeAelm oBaj 3aKOH. A Homo sapiens je nOCTaO Homo sapiens sapiens, CJIeAehH oBaj 3aKOH. A, OHAa je, npe HeKHX ]].eceT XHJba:r\a rOAHHa, jeAHa rpaHa nopo­ AHI\e Homo sapiens sapiens fl3jaBHJIa: 'qoBeK ce H3Y3IlMa H3 OBor 3aKO­ Ha. BorOBH HHKaAa HHCY HaMepaBaJIIf Aa ra cnYTajy OBIlM 3aKOHOM.' 11 TaKO je CTBopeHa QHBHJIH3aQIlja Koja npe3Hpe 3aKOH y CBIlM fberOBHM o:r\pe:r\6aMa, H y pOKY on neT CTOTIlHa renepaQHja - IlITO .Ie caMO Tpen­ Taj OKa Ha CKaJIH 6IlOJIOIlIKOr BpeMeHa - OBa rpaHa 1l0p0:r\HQe Homo sapiens je CXBaTIlJIa:r\a je"J:\oBeJIa Qeo CBeT Ha HBMIlY CMpTH. 11, KaKBO je 6HJIO fbHXOBO 06jaIUfbefbe 3a OBY Hecpehy?" "MOJIHM?" \ "qoBeK je )l(lfBeO He 'IHHehH HHKaKBY IUTeTY OBOj nJIaHeTH HeKIlX TpH MHJIHOHa rOAHHa, aJIH Y3HMat Ilf cy QeJIY CTBap :r\oBeJIIl no Ta'IKe pacnall,a 3a caMO neT CTOTHHa reHepaqHja. 11, KaKBO .Ie fbHXOBO IllILefbe 3a TO?" "CxBaTaM IlITa xoheill Aa Ka:>Kem. IbHXOBO 06jaIllfbefbe .Ie Aa no­ HelliTO llorpelliHO y caMoj JbynCKoj npHpOAIl." "TaKo .ie." ,.KaKO TH ce ca:r\a AOIlaAa TO 06jallIfbefbe?"

(92)

(93)

XyKHYO CaM. ",D,a BH~HMO KaKO heIlI ~a YlloTpe6HIlI Ty 6Horpa¢Hjy. Y IhOj He llHIlIe KaKO je OH npeKpIlIIlO 3aKOH. OHa caMO npe~CTaBJba KOMllJIeT­ Hy AOKYMeHTaQHjy 0 TOMe KaKO :>KIlBeo, II BepOBaTHO he BehHHa no­ ~aTaKa 6HTH HeBa:>KHa." peAY, aJIH caAa HMaM JOIlI je/laH npaBaQ IlCTpa:>KHBafba. YKyn­ HO IlX je TpH: IlITaje TO 3aXBaJhyjyhii 'IeMY OBO ~pyIlITBO ]].\)6po
2

y

"DOtutI::bCM I~a CYMl::baM y I::bcra. ,,,lJ,06po ,,, "

3 "Y BPCMC Kap;a cy Y3I1McPIH HCCnpeTHO YJIeTem! y BOBH CBeT H nO'leJH! Ail PYIIIC CBe npe)~ C060M, OCTaBJbatm cy Tpara.TIH 3a op;roBo­ POM Ha TIliTal::be: 'Doc-rojH JIM Ha'lHH Ail cc nOCTMrHe peIIIefhe KojC je y CKJJap;y ca 3aKOHOM Kora ce npMAP)KaBaMO op; Ka,[l lIOCTOjH BpeMc?' He MHCJJHM p;a Ka)KeM, HapaBHo. Ail cy OHM CBCCHO qlOpMYJIHCaJUI TO lIM­ TaI::bC. Om! HHCY 6HJIM CBCCHH lIocTojal::ba Tor 3aKOHa, HCTO Kao mTO HJVlIpBM aepoHayTM HMCY 6H.TIM CBCCHH lIocTojal::ba 3aKOHa aCpOT\I1Ha­ MIIkc. AJlM, HlIaK cy CC 60PfIJlIl: ca I::bMM: H3rpal')I1Baml cy 11 HauyIIITa­ JIM jCT\HY ~HBI1JlH3a~HjcKY CTpyKTypy 3a ApyroM, nOKYIIIaBajyhl1 p;a ;a;o­ l')y ;a;o OHC Koja hc MofiH lla y:meTH. AKo ce TO pap;11 na Taj Ha'IHH, OH­ p;a HP;C BPJIO Wopo. I1pOCTO HCUHTMBal::be pa3HHX MoryhHocTM 11 y'le­ I::be na rpeIIIKaMa MOrJJO jc l~a Tpaje jOIII p;eCCT - flJlH jOIII lIep;eceT XH­ Jbap;a rop;HHa. O'IHmep;HO cy HMaJlH Myp;pOCT ca3Hafha p;a He Tpc6a )KypHTH. OHI1 HHCY MO]Ja!lll ;a;a Y3JlCTe. 3a I::bHX HHje 6HJIO JlOrHtIHO p;a CC lIpep;ajy jep;Hoj ~I1BHJIH3a~HjcKoj JleTHJlM~11 Koja ce jacHo KpeTaJIa lIyT Hecpefie, Kao IIITO cy TO Y'IHHHJIH Y3HMa tII1.'­ 11IIIMaCJI je npeCTao Ail rOBopH, 11, KaKO HHje HaCTaBJbaO, YTlI1TaO caM ra: ,,11 IIITa cap;a?"

BIfHHIII HaCTaJIC cy Kao pC3YJITaT lIOIIITOBal::ba OBor 3aKOHa, a npl1;~p­ )KaBajyhH CC OBor 3aKOHa, HaCTao je H caM 'lOBeK. CaMO je jCP;HOM y uCJIoj HCTOPHjI1 OBC lIJIaHeTC JCIIHa BpCTa nOKymaJla J(a )KHBI1 y cy­ npOTHOCTM ca OBMM 3aKOHOM TO I1 HMje 6HJIa.~eJla HpCTa, Hch caMO jep;aH HapO):l. oHaj Kora ja Ha3HBaM Y3HMa
4

"

OCMex My je' Ha6opao 06pa3e. "CaAa TH 0p;JIa3HIII H BpahaIII ce Kap;a 6yp;eIII cnpCMaH ):Ia MH Ka)KCIII KOjH '1'0 3aKOH HJlH 36HP 3aKOHa CPYHKUHOHIlIIIe y 3aje;a;HH~H )KHBO'ra op; caMor nO'lCTKa." "MI1ClIMM ;a;a HI1CaM cnpCMaH 3a TO." "To je ynpaBo OHO IIITO pa):lHMO CKOpO ~CJle OBe nenCJbC, a MO)Kp;a H op; caMor nOtleTKa: npHnpeMaMO TC 3a TO." "Ami, He 6HX 3Hao Op;aK.!le Ail no'lHeM." ,,3HaIII TH TO. VIMaIII TpH HCTa npaBua Kao H y CJIY'lajy 06jcKaTa A, 13 H It 3aKoH 3a KOjHM TparaIII 6e3YCJlOBHO je lIOIIITOBaH y KOMy­ HH )KHBOTa lIOCJICP;I::bHX TpH MHJlHjapJ(e rogHHa." KmlMHyo jc maBOM lIpcMa cBeTY KOjH ce npocTHpao H3a l::berOBOr lIp030pa. "To je HatII1H Ha KOjH cy cLU6apu lloCilia!le UUlKBe KaK6e jecy. ,lJ,a ce oBaj 3aKOH 1I0IIITOBao op; nOt[CTKa, a 3aTI1M H y HapegHHM reHepa~HjaMa, Mopa 6H 611JIa 6C)KHBOTHC nYCTHl::be, a KonHO 6H jOIII YBeK 6f1JIO npaIIIIlHa Koja ce KOBHTJIa Ha BeTpy. CBe OBC 6e36pojHC CPOPMC )KHBOTa KOjC p;aHac

BpaTa cY ce 3aTBOpl1JIa 3a MHOM. HI1CaM Morao IlOUOBO ga yI)CM, a HilcaM )RClICO HH Ha HI~eM KyhH. CTajao caM TaKO, npa3H1':: maBC. Ocehao caM ce p;cnpCCIfBHO. MaKo HHcaM I1MaO npaBor pa3JIOra, ycneo caM t[aK ga ce oceTHM I1 0J(6a
(94)

(95)

l111IMaeJI je HMaO HaCTaBHH nJIaH. HOpMaJIHO, 3allITO ra He 6H HMao? TOKOM ro,ll;Ima pa3BHO je CBOj HaCTaBHH nJIaH, pa)':lehH ca 6poj­ HHM Y'IeHHQHMa. To JIOrH'IHO. Mopa ce HMaTH nJIaH. Ilo'IHeTe O)':laB­ )':Ie, H)':IeTe )':10 OBe Ta'IKe, na )':10 OHe Ta'IKe, na )':10 OHe Ta'IKe, H OH)':Ia eTO Kp&ja! Je)':lHOr JIenor )':IaHa, BH CTe 3aBpllIHJIH. XBana BaM Ha na­ )KlbH, )KeJIHM BaM ycnexa Y )KHBOTY, H 3aTBopHTe BpaTa Ka)':la H3al)eTe. KOJIHKH geo nYTa caM ja npellIao, go OBar TpeHYTKa? IlOJIOBHHY nYTa? TpehHHY? qeTBpTHHY? KOJIHKO rog ga caM npellIao, CBaKO no­ Mepalbe yHanpeg npH6JIH)KaBaJIO Me je H3JIaCKY H3 llmMaeJIOB.or )KH­ BOTa. Koja PY)KHa pe'I 6H 6HJIa HajnpHKJIagHHja ga onHllIe Ha'IHH Ha KO­ jH caM gO)KHBJbaBaO OBY cHTyaQHjy? Ce6H'IHOCT? IloceCHBHOCT? lIlKp­ TOCT? IIITa rog ga je Y nHTalbY, ja TO npH3HajeM H Hehy ce npaBgaTH. Mopao caM ga ce CyO'IHM ca 'IHlbeHHQOM: HHcaM )KeJIeo caMO Y'IHTeJba - )KeJIeo caM Y'IHTeJba 3a I~eo )KHBOT.

(96)

oeMO IIOrJIABJbE

1 Tparal-he 3a OBHM 3aKOHOM TpajaJIO je 'IeTHpH gaHa. Je)':laH gaH caM npOBeo rOBopehH ce6H )':Ia HHcaM y CTalbY n:a TO ypa)':lHM, gBa )':IaHa caM Tparao 3a lbHM, a jegaH )':IaH caM npOBepaBao )':Ia JIH caM ja TO 3aH­ CTa y'IHHHO. IleTor )':laRa caM ce BpaTHO. YJIa3ehH Y l1prMaeJIOBY c06y, y ce6H caM Be)K6ao UITa hy ga My Ka)KeM, a TO je 6HJIO: I,MHCJIHM ga MH je jacHo 3allITO CH HHcHcTHpao Aa OBO ypagHM caM." IlogHrao caM rJIaBY H 3a TpeHYTaK H3ry6Ho opHjeHTaQHjy. 3a60­ paBHO caM llITa Me je TaMO 'IeKaJIO: npa:ma c06a, jegHa CTOJUlQa, KO­ . Mag CTaKJIa H nap cjajHHx O'IHjy H3a lbera. rJIynaBo, ApXTaBHM rna­ COM, peKao caM '3)':1paBO' npa3HHHH. Taga je llllIMaeJI y'IHHHO HelliTO llITO go TaHa HHKaga HHje 'I\i­ HHO. Y 3HaK n03gpaBa nO)':lHraO je ropl-hy yCHy H nOKa3ao MH HH3 )Kyh­ KaCTHX, orpOMHHX 3y6a. IlO)KypHO caM npeMa CTOJIHQH, H, Kao l)a"lH1h, 'IeKaO ga MH rJIaBOM ga 3HaK ga cegHeM. "MHCJIHM ga MH je jacHo 3allITO cvr HHCHCTHpao ga OBO ypagHM caM", peKao caM My. "Aa CH TH ypaHHo oBaj nocao 3a MeHe H YKa3ao MH Ha cTBapH Koje Y3HMa'IH page, a Koje ce y npftpO):\Hoj 3ajegHHQH HHKa­ ga He page, ja 6HX peKao, 'Ila, g06po, llITa, 3ap je TO TOJIHKO Ba)KHO.'" I111IMaeJI je HcnYCTHO HeKH 3ByK KOjH je JIH'IHO Ha og06oa "OKej. KaKO ja BHgHM OBO, nocToje'lenlpH CTBapH Koje page, a Koje ce HHKaga He pa)':le Mel)y OCTaJIHM 'IJIaHOBHMa 3aje)':lHHQe; CBe Te CTBapH cy og
(97)

qaK H MC!)y CBOJHM IlJIeHOM, aJiH HHKaAa HX He JIOBe caMO Aa 6H HX yCMPTHJIH, Kao lIITO paH<[CpH H cpapMepH rrocTyrrajy ca KojoTHMa, JIH­ CHI:J:aMa H BpaHaMa. OHO lIITO YJIOBe, OHH rrojelW." KJIHMHyO je maBOM. "Tpc6a, Me!)YTHM, Y3CTH y 063Hp Aa )({HBO­ THlbe y6Hjajy H y caMoop,6paHH, HJIH aKO ce ocehajy yrpO)({CHHMa. Ha rrpliMCp, 6a6YHH Mory Aa HarraAHY JIeOrrapAa KOjH HX HHje Harrao. I10­ eHTa je y TOMe lIITO hc 6a6YHlI IIhH y lIOTpary 3a xpaHoM, aJIIi Hchc Tpa)({HTH JIeOrrapAc." "HlIcaM clirypaH Aa Te ):I06po pa3YMeM." "Xohy Aa Ka)({CM ):Ia hc CC, y HCAocTaTKY xpaHe, 6a6YHlI opraHH­ 30BaTH Aa Ha!)y xpaHy, aJIH p,a, aKO y 6JIH3HHH HeMa JIeorrapp,a, OHH HH­ Kap,a Hche KpeHyTI1 y rroTpary 3a lbHMa. ApYrHM peqHMa, '1'11 CH Y rrpa­ qaK H HajarpecHBHHje )({HBOTHlbe, By: KaAa )({HBOTHlbe KpeHy y JIOB Kao lIITO cy 6a6YHH TO jc 3aTO Aa 6H p,OlIIJIH AO xpaHC, a He na 6H YHHlIITHJIH KOHKypeHTe, rra
"He 3HaM. HpeTrrOCTaBJbaM Aa nOA YCJIOBOM ]J:a He rrOC'lOjH CTaB ]J:a CBa KpAa Ha CBeTY rrpHrraAajy jeAHoM CTBOpelbY." "A lIITa he~fO ca
"Aa, TO je TaqHO. AJIH, npeTrrOCTaBHMO ):Ia CH caM O):lrajHo KP]J:O, O]J: KHJIa Mcca, ):Ia TaKO Ka)({eM. Aa JIH 6H Morao ]J:a 6paHHlII TO KP]J:O Kao ):Ia je TBOjC?"

(99)

2 "OBaj 3aKOH, KOjH CH TaKO go6po OrrHCaO, gecpHHHllie rpaHHIJ;e KOHKypeHIJ;Hje y 3ajegHHIJ;H )KHBOTa. MO)KeTe ce HagMeTaTH KOJIHKO rog BaM MoryhHocTH g03BOJhaBajy, aJIH He CMeTe HCKopeIhHBaTH CBO­ je KOHKypeHTe, YHHlliTaBaTH IhHXOBY xpaHy HJIH HX Crrpe'IaBaTH ga go­ i)y go Ihe. .IJ:pyrHM pe'IHMa, MO)KeTe ce HagMeTaTH, aJIli He CMeTe BO­ gHTH paT." ".IJ:a. Kao lIITO CH peKao, TO je 3aKOH 0 o~IyBaIhy MHpa." ,,11, KaKBO je gejcTBo OBor 3aKOHa? IIIn OH rrogp)KaBa?" "ITa ... rrogp)KaBa peg." ".IJ:a, aJIH cag HMaM HelliTO gpyro Ha yMy. IIITa 6H ce geCHJIO ga je oBaj 3aKOH og6a'IeH rrpe geceT MHJIHOHa rogHHa. KaKBa 6H gaHac 6H­ JIa 3ajegHHu;a?" "MopaM ga rrOHOBHM ga 6H oHga rrocTojao caMO jegaH 06JIHK )KH­ BOTa Ha CBaKOM HHBOY KOHKypeHIJ;Hje . .IJ:a cy CBH KOHKypeHTH 3aHHTe­ peCOBaHH 3a rralIIIhaKe BOgHJIH paT jegHH rrpOTHB gpyrHx geceT MHJIH­ OHa rogHHa, BepyjeM ga 6H ce go caga rrojaBHo rro6egHHK Hag CBHMa IhHMa. I1JIH 6H MO)Kga rrocTojao jegaH rro6egHHK Mei)y HHceKTHMa, je­ gaH Mei)y rrTHu;aMa, jegaH Mei)y rMH3aBIJ;HMa, H TaKO gaJhe. OBO 6H ce OgHOCHJIO Ha CBe HHBoe." "lIIn, oHga, oBaj 3aKOH rrogp)KaBa? KaKBa je pa3JIHKa H3Mei)y Te 3ajegHHu;e H 3ajegHHu;e KaKBa y cTBapH jecTe?" "ITpeTrrOCTaBJhaM ga 6H ce 3ajegHHIJ;a KOjy caM yrrpaBo orrHcao cacTojaJIa og HeKOJIHKO geceTHHa HJIH HeKOJIHKO CTOTHHa pa3JIH'IH­ THX BpCTa. 3ajegHHu;a KaKBa jecTe cacTojH ce og MHJIHOHa BpCTa." ,,3Ha'IH ga oBaj 3aKOH rrogp)KaBa - lIIn?" "Pa3HOBpCHOCT. " "HapaBHo. A, KaKBa je KOPHCT og pa3HoBpcHOCTH?" "He 3HaM. CBaKaKo je ... HHTepecaHTHHje." "lIIn m:i}e y pegy ca rJI06aJIHOM 3ajegHHu;oM Koja ce cacTojH ca­ MO og TpaBe, ra3eJIa H JIaBoBa? I1JIH ca rJI06aJIHOM 3ajegHHIJ;OM Koja ce cacTojH caMO og rrHpHH'Ia H JhygCKHX 6Hha?" JegHO BpeMe caM 3ypHO y rrpOCTOp Hcrrpeg ce6e. "Mopao 6HX ga rrOMHCJIHM ga 6H TaKBa 3ajegHHIJ;a 6HJIa eKOJIOlliKH KpXKa. EHJIa 6H KpajIhe paIhHBa. Ma KaKBa rrpoMeHa y rrocTojeheM cTaIhY gOBeJIa 6H go KOJIarrca." 111IIMaeJI je KJIHMHyO rJIaBOM. "Pa3HoBpcHOCT je cpaKTop rrpe)KH­ BJhaBaIha 3a caMY 3a;eOmt14Y. JegHa 3ajegHHIJ;a Koja ce cacTojH og CTO MHJIHOHa BpcTa MO)Ke ga rrpe)KHBH CKOPO CBe, OCHM TOTaJIHe rJIo6aJI­

(100)

He KaTaCTpocpe. Y TOM 6pojy og CTO MHJIliOHa, 6HJIO 6li Ha XHJhage BP­ CTa Koje 6H MOrJIe ga rrpe)KHBe CHH)KeIhe TeMrrepa1'ype 3a gBageceT CTerreHH - a OHO 6H 6HJIO MHoro nopa3HHje Hero lIITO 3By'Ili. Y TOM 6pojy og CTO MHJIIWHa 6HJIO 6H Ha XHJhage BpcTa Koje 6lf Morne ga rrpe)KliBe rJI06aJIHO rroBehaIhe TeMrrepaType 3a gBageceT C1'erreHH. AJIH, 3ajegHHIJ;a og CTO BpcTa liJIH XHJhagy BpcTa HeMa CKOPO HHKBKBy crroco6HOCT rrpe)KHBJhaBaIha." ,;TaKo je. AOBge je yrrpaBo pa3HoBpcHOCT yrpmK'eHa. 113 g::lHa y gaH HecTaje Ha geceTHHe BpCTa, Kao gHpeKTHa rrOCJIegHIJ;a' Ha'IHHa Ha KojH!Ce Y3HMa'IH HagMehy He rrolIITyjyhH 3aKOH." ;,Caga, Kaga 3Halli ga rrocTojH ogpei)eHH 3aKOH, gaJIHgpyra'IHje rJIegalli Ha OHO lIITO ce gelIIaBa?" ".IJ:a. BHlIIe He MHCJIHM ga je OBO lIITO MH pagHMo caMO jegHa He­ crrpeTHa rpelliKa. He YHHlliTaBaMo MH CBeT3aTO lIITOCMO TpalIaBH. YHHlliTaBaMo ra 3aTO lIITO CMO, caCBHM gOCJIOBHO H HaMepHo, 3apaTH­ JIH ca IhHM."

3 "Kao lIITO CH o6jacHHo, 3ajegHHIJ;a )KHBOTa 6HJIa 6H YHHlliTeHa aKO 6H CBe BpCTe H3Y3eJIe ce6e H3 rrpaBHJIa KOHKypeHIJ;Hje Koja HaJIa­ )Ke oBaj 3aKOH. AJIH, lIITa 6H ce geCHJIO aKO 6H ce caMO jeoNa BpcTa H3Y3eJIa?" "I1Malli y BHgy HeKY gpyry BpCTy, a He ~IOBeKa?" • ".IJ:a. Ta BpCTa 6H MOpaJIa, HapaBHO, ga rrocegyje JIYKaBOCT H og­ JIY'IHOCT CKOPO jegHaKe 'IOBeKOBHM. ITpeTrrocTaBHMO ga CH TH xHjeHa. 3alIITO 6H geJIHO rrJIeH ca OHHM JIeIhHM, HagMeHHM JIaBOBHMa? CBe ce BpTH y Kpyr: TH y6HjelII 3e6py, goi)e JIaB, OTepa Te H rrO'IHIhe ga jege, a TH cegHlli Y6JIH3HHH li 'IeKalli Ha OCTaKe xpaHe . .IJ:a JIli je TO nOlIITe­ HO?" \'"MnCJIHO caM ga CTBapHcToje 06pHyTO - JIaBOBH y6Hjajy flJreH, a xHje'ae HX y3HeMlfpaBajy." "llaBOBH y6Hjajy corrCTBeHH rrJIeH, HapaBHO, anlf cy ll:cToTaKci BPJIO crrpeMHH ga rrpHcBoje Tyi)H, aKO Mory."

·"Okej." " H;T3KO, 6yge BaM gocTa TOra. IIlTa heTe p;a rrpegY3MeTe?" '. . ,;l1cKopeHHheMO JIaBOBe." "IIITa heTe THMe rrOCTHhH?"

(101)

"

"ITa... Hehe BHIIle 6llTll HenpllJlllKa."

"l{llMe ce xpaHe JlaBOBll?"

"ra3eJlaMa. 3e6paMa. ,lJ;llBJba'lll."

"Ca)':la BHIIle HeMa JlaBOBa. KaKaB je 3Ha'laj Tora 3a Bac?"

"CXBaTaM Ha WTa U;llJbaw. Ca)':la Bllwe )':IllBJba'lll oCTaje 3a Hac."

"A Ka)':la 3a Bac oCTaje Bllwe ,o:llBJba'lll?"

ITome}J.ao caM ra, He pa3YMeBajyhll.

"Y pe}J.y. ITpeTnOCTaBJbaO caM}J.a 3Haw AEU eKoJlomje. Y npll­

PO}J.HOj 3ajeAHllU;ll, KaAa ro)':l ce nOBeha KOJlll'lllHa xpaHe Koja je Ha pac­ nOJlaraH>Y je)':lHoj nonYJlaU;lljll, nOBeha ce H Ta nonYJlaU;llja. Ca nopa­ CTOM Te nonYJlaU;llje, CMaH>yjy ce KOJlll'lllHe H>eHe xpaHe, a ca CMaH>e­ H>eM KOJlH'IllHa xpaHe, CMaH>yje ce II Ta nonYJlaU;llja. OBa llHTepaKU;ll­ ja ll3Meljy nonyJlaU;Hje xpaHe H nonYJlaU;Hje KOpHcHHKa je OHO WTO OAP)KaBa onWTY paBHOTe)KY." ,,3Hao CaM ja TO. CaMO, HllcaM pa3MHrnJbao." "E, na", peKao je MIIlMaeJl, MpIIlTehll ce nOMaJlO JbYTHTO, "pa3­ MHrnJbaj." HacMejao caM ceo "OKej. 3Ha'lll, nornTO BHrne HeMa JlaBOBa, OCTaJlO je BHwe xpaHe 3a xlljeHe H HaIIla nonYJlaU;Hja paCTe. OHa pa­ CTe )':10 Ta'lKe Ka,o:a ,lJ;llB.1ba'l nocTaje MaJl06pojHa, a ORAa nO'lHH>e Aa ce CMaH>yje." "TaKo 6ll 6llJlO Y HOpMaJlHHM OKOJlHOCTllMa, aJlH BH CTe npOMe­ HHJlH OKOJIHOCTH. PeIIlllJlll CTe )':Ia ce 3aKOH OrpaHll'leHe KOHKypeHU;H­ je He npHMeH>yje Ha xHjeHe." "TaKo je. 3aTo y6HjaMo HaIIle ,lJ;pyre KOHKypeHTe." "HeMoj )':Ia Tll H3BJla'lllM pe'l no pe'l ll3 YCTa. Xohy )':Ia MH 06ja­ CHllIIl cBe." "Y pe)':ly. Xaj)':le )':Ia BH,lJ;llMO. ITOIIlTo n06HjeMo OHe ca KojHMa ce 60PHMO OKO ,lJ;HBJba'lH ... HaIIla nonYJlaU;Hja paCTe CBe ,lJ;OK ,lJ;HBJba'l He nO'lHe )':Ia ce npopeljyje. BllIIle HeMa KOHKypeHaTa Koje 6ll Tpe6aJlo y6llTll, H 3aTO MopaMo nOBehaTH nonYJlaU;lljy ,lJ;llBJba'lH... He Mory )':Ia 3aMHCJlllM xlljeHe KaKO ce 6aBe O,lJ;rojeM :>KllBOTllH>a." "Bll CTe noy6JrjaJlll OHe ca KojHMa ce 60pllTe 3a )':IllBJbaq, aJlH II Barna ,o:llBJba'l llMa cBoje KOHKypeHTe - ca KojHMa ce 60Pll 3a TpaBy. OHll cy BaIIlH KOHKypeHTH ,lJ;pyror CTeneHa. Y6llj1'e II H>llX H 6Hhe Bll­ rne TpaBe 3a Barny )':I HBJba'l. " "Y pe,lJ;y. Bllrne TpaBe 3a ,lJ;llBJba'l 3Ha'lll BllIIl,~ ,lJ;llBJba'lll, BHwe ,lJ;H­ BJba'lll 3Ha'lH Bllrne xlljeHa, BHIIle xHjeHa 3Ha'll1 .. lliTa je jOIIl npeo­ CTaJlO 3a y6HjaH>e?" ITO,lJ;HraO je oGpBe, me,o:aj' 'IH Me ynHTHO. "BHwe HHje OCTaJlO HllIIlTa 3a y6lljaH>e."

Pa3MllCJIll0 caM. "Y pe}J.y. y6HJlH CMO Harne ,o:llpeKTHe KOHKypeH­ Te H KOHKypeHTe APyror CTeneHa. CaAa MO)KeMO Aa y6lljaMo KOHKy­ peHTe Tpefier CTeneHa - 6llJbKe Koje ce Ha}J.Mehy ca TpaBoM 3a npo­ CTOP II cyH'IeBy CBeTJlOcT." "TaKo je. OH)':Ia fie 6HTll BllIIle 611JbaKa 3a Barny }J.llBJba'l II BllIIle AllBJba'lll 3a Bac." "qy,o:HO ... KOA q,apMepa II paH'Iepa, OBO ce CMaTpa rOTOBO CBe­ TllM nOCJlOM. Y6llTll CBe IIlTO ce He MO)Ke jecTll. Y6llTll CBe WTO je,o:e OHO IIlTO caM je,o:eIIl. Y6HTll CBe IIlTO Hllje xpaHa 3a TBOjy xpaHy." "To jecale CBeTll nocao, y KyJlTypll Y3HMa'la. llITo BHIIle KOHKype­ HaTa yHHIIlTllIIl, TO Bllrne Jby,o:CKllX 6llfia MO)KeIIl AOHeTll Ha CBeT, a TO rrpe,o:CTaBJba OTrrpllJlllKe HajcBeTlljll rrocao KOjll nocTojll. KaAa jeAHoM ll3Y3MeTe ce6e 113 3aKOHa OrpaHll'leHe KOHKypeHU;llje, CBe IIlTO nOCTO­ jll Ha CBeTY, OCllM BaIIle xpaHe II xpaHe BaIIle xpaHe, nocTaje HerrpHja­ TeJb Kora Tpe6a YHllIIlTllTll."

4 "Kao IIlTO Bll)':lllIIl, aKO je}J.Ha BpCTa ll3Y3Me ce6e ll3 OBor 3aKOHa, rrOCJleAllu;e cy llCTe Kao ,o:a cy ce CBe BpcTe ll3Y3eJle IO H>era. Ha Kpajy }l;OJla3llMO ,0:0 3aje)':lHllu;e y KOjOj ce pa3HoBpcHOCT nporpecllBHo YHll­ IIlTaBa KaKO 6ll ce oMoryfillJlO IIlllpeH>e caMO je)':lHe BpCTe." Mopa ce rrpecTaTH TaMO rAe cy Y3llMa'lll npecTaJlll - npeKll­ HyTll CTaJlHO eJlllMllHllCal-be KOHKypeHaTa, CTaJlHO nOBeMl-be KOJlll'lll­ He xpaHe II cTaJlHy 3a6pHHYTOCT KaKO nocTynHTll ca rrorrYJlaU;HOHOM eKcrrJl03lljoM. KaKO Cll OHO peKao jY'le? HeIIlTO 0 TOMe KaKO ce IIOBe­ fiaBa rrpOll3BOAl-ba xpaHe Aa 6ll ce llCXpaHHJla HapaCJla nonYJlaU;llja." ,,'I1HTeH3llBllpafbe npOll3BO}l;fbe y U;llJby llcxpaHe HapaCJle nony­ JlaU;llje ~\OBOAll }l;0 jOIIl Beher nopaCTa cTaHoBHllUlTBa.' To je peKao I1llTep <Pap6 y JbyiJClCOj 8PCiltU." "TH CH peKao ,o:a je TO rrapa)':lOKC?" "He, OH je peKao,o:a je TO napaAOKC." ,,3aIlITO?" H,IIlMaeJl je cJlernyo paMeHHMa. "YBepeH caM ,o:a 6ll ce CBaKa Bp­ CTa Koja )KllBll y ,o:llBJbllHll nOBefiaBaJla y MepH y KojOj ce nOBefiaBa KO­ JIH'IllHa fbeHe xpaHe. AJlll, Kao IIlTO 3HailI, MajKa KyJlTypa Hac y'lll ,o:a ce OBll 3aKOHll He O,lJ;Hoce Ha 'IOBeKa."

(103)

5 "I1MaM je,ll;HO nHTalhe", peKao caM. ",I:(OK pa3rOBapaMO 0 CBeMY OBOMe, HaMelie MH ce nHTalhe ,Il;a JIH je caM a nOJhOnpHBpe,ll;a cynpoTHa OBOM 3aKOHY. Xoliy ,Il;a K
"

"qHHH MH ce ,Il;a je Moj np06JIeM y CJIe,ll;elieM: 6HOJIOlliKa 3aje,ll;HH­ ~a je, y CTBapH, npHBpe,ll;a, 3ap He? Xoliy ,Il;a Ka)l{eM, aKO n01JHelli ,Il;a Y3HMalli BHllie 3a ce6e, OH,Il;a oCTaje Malhe 3a HeKor ,Il;pyror, 3a HeUttilo ,Il;pyro. 3ap HHcaM y npaBY?" ",I:(a. AJIH, lliTa nOCTH)Kelli THMe lliTO Y3HMalli BHllie 3a ce6e? 3a­ lliTO TO 1JHHHlli?" "ITa, TO je OCHOBa HaCTalhHBalha. He Mory HMaTH CTaJIHO CTaHH­ lliTe aKO HeMaM nOJhOnpHBpe,ll;y." ",I:(a JIH CH cHrypaH ,Il;a je TO OHO lliTO )KeJIHlli?" "A illTa 6HX ,Il;pyro )KeJIeo?" ",I:(a JIH )KeJIHlli ,Il;a ,Il;OCTHrHelli TaKaB paCT KojH 6H TH oMoryliHo ,Il;a 3aBJIa,ll;alli CBeTOM, ,Il;a 06paljyjelli CBaKY cTony 3eMJhe H HaTepalli CBaKor )!(HBOr ,Il;a ce 6aBH nOJhOnpHBpe,ll;OM?" "He." "To je OHO lliTO cy Y3HMat IH pa,ll;HJIH - H lliTO H ,Il;aJhe pa,ll;e. IbHXOB nOJhOnpHBpe,ll;HH CHCTeM H3paljeH je TaKO,ll;a nOp;p)l{aBa He caMO CTaJI­ Ha CTaHHlliTa, Beli pacta. HeorpaHH1JeHH pacT."

nocToje MeljycTalha H3Meljy lhHX H 'lHC'I'HX nOJhOnpHBpeAHHKa. ITo­ c'I'oje JIOB~H caKynJha1JH KOjH ce 6aBe HHTeH3HBHHM npHKynJhalheM; OHH npHKynJhajy H CKJIap;HlliTe BHillKOBe xpaHe, lliTO HM oMoryliaBa p;a ce MaJIO p;Y)Ke 3ap;p)Ke Ha je,ll;hOM MecTy. 3aTHM, nocTOje nOJIy-paTa­ PH, KOjH MaJIO 3acejaBajy, a t.fHoro cKynJhajy. ITOCJIe lhHX ,Il;OJIa3e CKO­ po-pa'l'apH, KOjH 3acejaBajy ,Il;ocTa, a caKynJhajy MaJIO. 11 TaKO AaJhe." "AJIH, jOlli YBeK ce He p;OTH'"IeMO IIeHTpaJIHOr np06JIeMa", peKao caM. "ITpH6JIH)KaBaMO ce ~eHTpaJIHOM np06JIeMY, aJIH TBoje rne,ll;alhe Ha CTBapH YCMepeHO je TaKO p;a np06JIeM BH,Il;Hlli caMO Ha je,ll;aH Ha1JHH. EBO mTa TH nponylliTalli: Ka,ll;a ce Homo habilis nojaBHo Ha c~eHH Ka,ll;a ce Ta noce6Ha aAaIITaIIHja KOjy Ha3HBaMO Homo habilis nojaBHJIa Ha c~eHH - Helutilo My je MOpaJIO HanpaBHTH MeCTO. He MHCJIHM ,Il;a cy HeKe Apyre BpcTe MOpaJIe ,Il;a Hlli1Je3Hy. Jep;HocTaBHo, MHCJIHM Aa je, ca npBHM 3aJIOrajeM, Homo habilis nOCTaO KOHKypeH'I' HetteMY. 11 TO He caMO jep;Hoj CTBapH, Ben XHJha,ll;aMa CTBapH Koje cy ce CBe MO­ paJIe CMalhHTH y O,ll;peljeHOM CTeneHY ,Il;a 6H Homo habilis Morao p;a )KHBH. OBO ce OP;HOCH Ha cBaKY BpcTy Koja je HKa,ll;a HaCTaJIa Ha OBOj nJIaHeTH." "OKej. AJIH, ja H ,Il;aJhe He BH,Il;HM KaKBe TO Be3e HMa ca C'I'aJIHHM CTaHHUITeM. " "He CJIYllialli Me. HacTalhHBalhe y C'I'aJIHO CTaHHlli'l'e je 6HOJIO­ lliKa ap;allTa~Hja KOjy C6e BpcTe, YKJhY1JyjyliH H JhYP;CKY, npHMelhyjy P;O H3BeCHe Mepe. A C(WlCa ap;anTa~Hja ce Op;p)KaBa y KOHKypeH~HjH ca p;pymM a,ll;an'l'a~HjaMa OKO. ce6e. KpaTKo pe1JeHO, JhYFCKO HaC'I'~lhHBa­ lhe y CTaJIHa CTaHHlliTa HHJe apOtilU6HO 3aKOHHMa KOHKypeH~HJe, OHO je aOO.llOJICHO 3aKOHHMa KOHKypeH~Hje." "Axa. ,I:(a. ,I:(06po. Cap;a MH je jacHo."

pep;y. AJIH, CBe lliTO ja )KeJIHM je CTaJIHO CTaHHlliTe." "OH,Il;a He Mopalli ,Il;a H,Il;elli y paT." "AJIH, np06JIeM oCTaje. AKO HaMepaBaM ,Il;a CTBOPHM CTaJIHO CTa­ HHlliTe, MopaM HM"ii.TH BHllie Hero lliTO caM HMao paHHje, a TO 'BHllie' Mopa ,Il;oliH 00 HelCyoa. " ",I:(a, Ta'lHO je. BHp;HM y 'leMY je TBOj np06JIeM. ITpe cBera, CTaJI­ HO CTaHHlliTe HHKaKO HHje HCKJhY1JHBO Jhyp;cKa nojaBa. TpeHYTHo He Mory ,Il;a ce ceTHM HHjep;He BpCTe Koja je aaCO.llyiUHO HOMap;CKa. YBeK nocTojH HeKa TepHTopHja, HeKO MeC'I'O rp;e ce )KHBO'l'Hlhe xpaHe HJIH MpecTe, KOlliHH~a, rne3,1l;O, rpaHa, ja36HHa, jaMa, pyna, lliynJhHHa. ITo­ cToje pa3JIH1JH'I'H CTeneHH HaC'I'alheHOCTH KOP; )KHBO'l'Hlha, Kao H KOp; JhYAH. qaK H JIOB~H H caKynJha'-IH xpaHe HHCY anCOJIy'l'HH HOMap;H, a

(104)

Ii

6 "ITpeMa TOMe, UITa CMO cap;a OTKPHJIH?" "OTKPHJIH CMO p;a CBaKa BpCTa Koja ce6e H3y3Me H3 npaBHJIa KOHKypeH~Hje ,Il;OBOP;H ,Il;0 YHHlliTelha 3aje,ll;HH~e p;a 6H op;p)KaJIa ce6e." "CBaKa BpcTa? YKJhY'-IyjynH H '-IOBeKa?" ",I:(a, 01JHrJIep;HO. To je OHO lliTO ce, 3anpaBO, OBp;e p;elliaBa." "ITpeMa TOMe, BHP;Hlli p;a OBO - 6ap OBO - HHje HeKH MHCTepHO­ 3HH nopOK KapaKTepHCTH1JaH 3a JhY,ll;CKY pacy. To HHje HeKa Hep;oKy­

\

qIiBa HeCaBpIIIeHOCT y l.IOBeKY, Koja Jhyge TBoje KyJIType HaBogIi Ha YHIiIIITaBaI:be CBeTa." "He. MCTa cTBap 6Ii ce gecIUIa Ii ca 6Hno KOjOM gpyroM BPCTOM, 6ap ca OHOM BPCTOM Koja je ,a:OBOJhHO jaKa ,a:a ,a:OBe,a:e go OBora. ITo,a: npeTnocTaBKoM ,a:a oAroBop Ha CBaKO nOBefiaI:be KOJIIiqIiHe xpaHe 6y­ ge nOBefiaI:be nonYJIaU;Hje." "AKO ):.Ioi)e ,a:o nOBefiaI:ba KOJIIiqIiHe xpaHe, CBaKa rronYJIaU;Hja fie ce nOBefiaTH. OBO ce OgHOCIi Ha CBe BpcTe, YKJhyqyjyfiIi Ii Jhy,a:CKy. Y3IiMaqIi ):.IOKa3yjy OBO nOCJIe,a:I:bIiX ):.IeCeT XIiJha,a:a rogHHa. )J,eceT XH­ Jha,a:a rogIiHa OHH HerrpeCTaHO nOBefiaBajy UpOIi3BOgI:bY xpaHe ,a:a 6H IiCXpaHIiJIH nOBefiaHY nonYJIaU;Hjy, H CBaKH nyT Ka):.la TO ypa,a:e, nony­ JIaU;Iija ce ):.IaJhe YBefiaBa." Cegeo caM Ii pa3MIiIIIJhaO je,a:aH TpeHYTaK. 3aTHM caM peKao: "MajKa KyJITypa ce He CJIaiKe." "HapaBHo ):.Ia He. CIirypaH caM ,a:a ce aKTHBHO He CJIaiKe. llITa OHa KaiKe?" "OHa KaiKe ):.Ia je y HaIIIoj MofiH,a:a nOBefiaBaMO npOIi3Bo,a:I:by xpaHe 6e3 nOBefiaI:ba IlonYJIaU;Hje." "Y KOjy CBPXY? 3aIIITO 6IiCMO nOBefiaBanIi npoH3BogI:bY xpaHe?" ,,)J,a 6Ii HCXpaHIiJIH MHJIIiOHe KOjH magyjy." "A Ka):.la HX HaxpaHHTe, ,a:a JIH fie BaM 06efiaTIi ,a:a ce Hefie pa3­ MHoiKaBaTH?" "ITa... He, TO HIije ,a:eo nJIaHa." "OH,a:a, IIITa fie ce ):.IeCIiTH aKO HaxpaHHTe MHnHOHe rJIa):.lHIiX?" "OHH fie ce YMHOiKaBaTIi H HaIIIa nonyJIaU;Iija fie paCTH." "CaCBIiM cHrypHo. To je eKcnepHMeHT KOjH ce y BaIIIoj KyJITypIi H3BO):.lIi CBaKe rO):.lHHe, Befi geceT XHJha,a:a ro,a:HHa, ca nOTnyHo npe,a:BIi­ ):.IIiBHM pe3YJITaTHMa. IToBefiaI:be npoIi3Bo,a:I:be xpaHe ga 6H ce Hcxpa­ HIiJIa YBefiaHa nonYJIaU;Iija ,a:OBOgIi go HOBor YBehaI:ba nonynaU;Iije. O'lIimegHo je Aa pe3YJITaT Mopa 6HTIi TaKaB, H npegBHi)aTIi HeKIi ,a:py­ raqIijH pe3YJITaT 3HaqIiJIO 6Ii npenymTaTH ce 6HOJIOIIIKHM Ii MaTeMa­ TH'lKIiM ¢aHTa3HjaMa." "ITa qaK H 'l'a'K0 ... " Jom MaJIO caM pa3MIiCJIHO. "MajKa KyJITypa KaiKe ,a:a ce, aKO 6y,a:e HeonXOAHO, oBaj np06JIeM MOiKe pemHTH KOH­ TPOJIOM pai)aI:ba." ,,)J,a. AKO HKa,a:a 6ygem TOJIHKO 6ygaJIaCT ga 3anO'IHem pa3rOBOp o OBOj TeMIi ca CBOjHM npIijaTeJhHMa, BHgefieIII KaKO fie o,a:axHyTH ca OJIaKIIIalbeM Kaga ce 6ygy CeTIiJIIi KOHTpOJIe pai)aI:ba. 'Yx! CnaCJIIi CMO ce!' To je Kao Ka,a:a ce aJIKOXOJIIi1laP KyHe ga he npecTaTH ga nIije npe Hero IIITO My nHhe ynponacTIi iKIiBOT. rJI06aJIHa KOHTpOJIa nony­

je YBeK HemTO lllTO fie ce ,o:eCIiTIi y 6ygyhHOCTH. To je 6IiJIO He­ IIITO IIITO he ce gecIiTIi y 6y,a:yfiHOCTH Ka,o:a Bac je, 1960, 6IiJIO TpIi MH­ JIHjapAe. Ca,u:a, Ka,u:a Bac IiMa neT MIiJIIijap,a:H, TO je Ii ,u:aJhe HeIIITO IIITO fie ce ,a:eCIiTH y 6y,u:yfiHOCTIi." . "TaqHO MnaK, TO 6u ce .MOl/to ,a:oro,u:IiTIi." "Momo 6H, 3aIiCTa aJIIi He CBe ,a:OTJIe gOK cnpOBOAHTe OBY npH­ qy y neJIo. )J,oKJIe rOA cnpoBo,a:IiTe OBY npIi'ly y ,a:eJIo, HaCTaBJhafieTe ,a:a Ha ma,u: o,u:ronapaTe nOBefiaHoM npoH3BogI:bOM xpaHe. BIi,a:eo CH omace KojIiMa ce TpaiKH ,u:a ce IIIaJhe xpaHa magHHM Jhy,u:HMa y u;eJIOM CBeTY?"

(106)

(107)

",[(a. ~, "J~a JIH CIi HKa,a: BH,u:eo omace 3a cJIaI:be KOHTpau;enTHBHHX cpe,a:­

cTaBa?" "He." "HIiKa,a:a. MajKa KyJITypa 0 OBOj TeMH rOBopIi ca 06e cTpaHe CBOjIiX ycra. KaAa joj KaiKelli uouy.tta14uOI-ta eKcu.tt03uja, OHa o,u:rOBapa 2J106altFw KOHUipOJla LlouYJ1au,uje, aJIH Ka,a:a joj KaiKeIII2JlaO, OHa o,u:­ rOBapa Llo6elia1-ta apOU360()/-ba xpaHe. AJIIf, eTBapIi cToje TaKO ,a:a je nOBehaHa npOH3BOAlba xpaHe HelliTO IIITO ce ,u:elllaBa CBaKe ro,u:HHe, a m06anHa KOHTpOJIa nonyJIaU;Iije HeIIITO IIITO ce He ,u:emaBa HIiKa,a:a." "TaqHO." "Y OKBIipy BaIIIe KyJIType Kao u;enHHe, He nocTojIi 3anpaBO 3Ha­ '-IajaH npIiTHcaK y npaBU;y m06aJIHe KOHTpone nonynaU;lfje. IToeHTa KOjy Tpe6a eXBaTHTH je ga HHKaga Helie 6UlllU TaKBor nplfTHcKa )1;OK rog BH cnpOBo,u:IiTe y geJIO npH'ly y KOjOj ee KaiKel)1;a ey 60roBH Hanpa­ BIiJIH CBeT 3a qOBeKa. )J,OKJIe rog 6y,a:eTe cnpOBo,u:IiJIH y ,u:eJIO Ty npIi­ '-IY, MajKa KyJITypa he 3aXTeBaTIi nOBehaHY npmi3Bo,u:lby xpaHe 3a ,a:a­ Hac a 06ehaBaTIi KOHTPOJIY nonynaU;Iije 3a cYll'pa." ,,)J,a, jacHo MH je. AJIH, IiMaM je,u:HO nIfTathe." "CaMO Hanpe,u:." I ,,3HaM una MajKa KynTypa KaiKe 0 magIi. A IIITa lllu KaiKeIII?" "Ja? Ja He KaiKeM HHIIITa, oeHM ,a:a TBoja BpCTa HIije Il:3Y3eTa H3 6IiOJIOIIIKIiX peanHOCTH Koje BJIa,a:ajy CBHM ,u:pymM BpCTaMa." "AnH, KaKO ce TO o,u:HoeH Ha rJIa,a:?" HIije nojaBa Koja je je,u:IfHCTBeHa Jhy,a:HMa. CBe BpCTe cy joj nogJIOiKHe, cBy,u:a y CBeTY. Ka,a:a nonynaU;Iija HeKe BpCTe Ha,a:MaIIIH KO­ JIIiqHHY paCnOJIOiKlme xpaHe, ,u:OJIa3H ,a:0 ona,u:aI:ba nonynau;nje, CBe gOK ee oneT He ycnocTaBIi paBHoTeiKa ca peeypCHMa xpaHe. MajKa KYJITYpa Ka)Ke)1;a Jhy,a:H Tpe6a,u:a 6y,a:y H3y3eTH H3 Tor npOU;eca, na Ka­ lla HaIii)e Ha nonyJIaU;Iijy Koja je IicTpoIIIHna cBoje peeypce, OHa joj

'\

"

06e36el)yje xpaHy H3 ):1pyrHx Cpe):1HHa, qHMe IIOCTIDKe je):1HHO TO ):1a ~_~ y Hape,o:Hoj reHepa1wjH 6HTH JOIII BHIile Jby):1H KOjH he rna,o:OBaTl!,) C 063HPOM ,o:a ce HHKa,o:a He ):1eIIIaBa ):1a ce je):1Ha IIoIIyJIa~Hja CMaIhH ):10 Te Mepe ,o:a MO)l{e ,o:a ce H3,o:p)l{aBa 0):1 conCTBeHHx pecypca, rna,o: IIO­ cTaje xpOHHqHa o,o:mfKa IheHor )l{HBOTa." ,,)],a. Ilpe HeKOJIHKO ro,o:HHa IIpOqHTaO caM y HOBHHaMa qJIaHaK 0 HeKOM eKOJIOry KOjH je, Ha KOH¢epeH~HjH IIOCBeheHoj ma,o:H, H3JIO­ )l{HO 6aIII OBaKaB CTaB. CBH cy CKOqHJIH Ha Ihera. CKOPO cy ra onTy­ )l{HJIH ,o:a je y6~a."

\

,,)],a, Mory ,o:a 3aMHCJIHM. IheroBe KOJIere y ~eJIOM cBery cy caBp­ IlleHO ,o:06po pa3YMeJIe OHO IIITO je OH peKao, aJIH cy 6HJIH ,o:OBOJbHO IIaMeTHH ):1a He YKa)l{Y Ha TO Maj~H KyJITYPH, OKpY.>KeHH IheHHM ,0:0­ 6pO~IHHCTBOM. AKO 'IeTp):1eCeT XHJba,o:a Jby):1H .>KHBH Y je):1Hoj 06JIaCTH Koja MO)l{e ):1a HcxpaHH caMO TpH,o:eceT XHJba,o:a, HHje HHKaKBO ,o:06po ,o:eJIO 06e36e,o:HTH xpaHy H3 ,o:pyrHx 06JIaCTH .n;a 6H ce IhHXOB 6poj 3a­ .n;p)l{ao Ha ~IeTp,o:eceT XHJba.n;a. THMe ce je.n;HHO rapaHTyje ):1a he ce ma):1 HaCTaBHTH. " HIIaK, TeIllKO je caMO me,o:aTH H nYIIITaTH HX):1a ma­ ,o:yjy." "YnpaBo OBaKO MHCJIH HeKO KO 3aMHIllJba.n;a cy ra 60roBH IIOCTa­ BHJIH.n;a BJIa,o:a CBeTOM: 'Hehy HM 00360JlUUlu.n;a rna,o:yjy. Hehy 00360­ Jluillu ,o:a HaHl)e cyIIIa. Hehy 00360JluillU ,o:a ce H3JIHjy peKe.' EorOBH 00360/ba6ajy Te CTBapH, a He BH." "BaJbaHa IIpHMe):16a", peKao caM. "AJIH, HIIaK, MopaM Te nHTaTH JOIll HeIllTO." I1IIIMaeJI je KJIHMHyO maBOM. "MH y CA)], CBaKe rO):1HHe IIoBehaBaMo IIpOH3B0):1Ihy xpaHe y orpoMHHM KOJIH'IHHaMa, aJIH pacT HaIlle nOIIyJIa~Hje je peJIanIBHO MaJIH. C ,o:pyre CTpaHe, pacT IIonyJIa­ je HajH3pa)l{eHHjH y 3eMJbaMa y KojHMa je nOJbOnpHBpe,o:Ha IIpO3Bo,o:Iha HHCKa. llHHH MH ce ,o:a je OBO y CYIIPOTHOCTH ca TBOjOM TBPA­ IhOM .n;a je IIPOH3B0):1Iha xpaHe y KOpeJIal\HjH ca paCTOM IIonyJIa~Hje." 3aBpTeo je maBOM, ca 6JIamM ral)eIheM. y qeMY ce oBaj ¢eHOMeH: 'PeaK~Hja Ha CBaKO IIOBehaIhe xpaHe Aa 6H ce Hcxpa­ HHJIa IIOBehaHa nOIIyJIa~Hja je HOBO IIOBehaIhe IIonyJIa~Hje.' He Ka)l{e ce HHIllTa 0 TOMe r):1e AOJIa3H ,0:0 Tor IIoBehaIha."

"PeaKI\Hja Ha cBaKO nOBehaIhe npOH3Bo.n;Ihe xpaHe je nOBehaIhe CTaHOBHHIllTBa Hetoe y c6eilly. )],pymM pel.IHMa, HeKO KOH3YMHpa BH­ IIIKoBe Koje IIPOH3BO,o:H He6pacKa - a KaAa He 6H 6HJIO TaKo, ¢apMe­ pH H3 He6pacKe 6H IIpeCTaJIH.n;a npoH3Bo.n;e BHIIIKoBe, H rOToBo." "TaqHO", peKao caM H npeIIYCTHO ce MHCJIHMa HeKOJIHKO TpeHy­ TaKa. ,,)],a JIH xoheIll ,o:a Ka)l{eIll .n;a ¢apMepH IlpBor CBeTa 06e36el)yjy ropHBo 3a IIoIIyJIa~HoHy eKCnJI03Hjy Y TpeheM "Y KpajIheM HCXO):1Y", peKao je OH, "KO 6H APyrH Morao.n;a 06e3­ 6el)yje ropHBO?" Ce,o:eo caM, 6YJbehH y Ihera. "MopaIll HanpaBHTH KopaK Ha3a.n; y O,o:HOCY Ha oBaj np06JIeM Ka­ KO 6H ra BH.n;eo H3 m06aJIHe nepcneKTHBe. Y OBOM TpeHYTKY Bac HMa IIeT H no MHJIHjap.n;H, na HaKO MHJIHOHH ma,o:yjy, BH IIPOH3B0):1HTe ):10­ BOJbHO xpaHe ,o:a HcxpaHHTe IlleCT MHJIHjapAH. A, C 063UpOM ,o:a IIPOH3­ BOAHTe ,o:OBOJbHO xpaHe 3a IlleCT MHJIHjap,o:H, 6HOJIOIllKH je H3BeCHO .n;a he Y pOKY O}l, TpH HJIH qeTHpH ro}l,HHe Ha 3eMJbH 6uum IIIeCT MHJIHjap AH JbY):1H. Mel)yTHM, ,0:0 Ta}l,a heTe (HaKo he MHJIHOHH Bac ma,o:OBaTH npOH3Bo,o:HTH ):10BOJbHO xpaHe 3a IlleCT H no MHJIHjap,o:H - IIITO 3HaqH .n;a he Bac y Hape}l,He TpH HJIH qeTHpH rO):1HHe 6uillu IlleCT H no MHJIH­ jap.n;H. )],0 Tor BpeMeHa npOH3BO}l,HheTe xpaHY 3a Ce}l,aM MHJIHjap):1H (HaKo he MHJIHOHH Bac H .n;aJbe ma,o:oBaTH), IllTO oneT 3HaqH}l,a he Bac, Y Hape.n;He TPH HJIH qeTJipH ro.n;HHe, 6HTH Ce):1aM MHJIHjap,o:H. )],a 6H ce oBaj IIpOI\eC 3aYCTaBHO, MopaTe ce CYO
.

,)

7

"He cXBaTaM." "IloBehaHa npoH3B0):1Iha xpaHe y He6pacKH He AOBO):1H 06aBe3HO ,0:0 IIOBehaIha 6poja CTaHOBHHKa Qam y He6paCKH. MO)l{e Aa .n;OBe,o:e .n;o IIOBehaIha 6poja CTaHOBHHIllTBa Her,o:e y I1H):1HjH HJIH Y A¢pH~H."

"II ,o:aJbe He CXBaTaM." (108)

"Kao IllTO BH}l,HIll, CTaBHO caM je.n;HY KIhHry nope,o: TBoje CTOJIH­ ~e", peKao je I1IIIMaeJI .

EHJIa je TO Kl-buza 0 I1HoujaHl{UMa y H3):1aIhY ¢OH):1a~Hje AMe­ PU'iKO HaCJleOClu60.

(109)

~

,,)];OK CMO jOllI Ha TeMll rrOrrYJIa:U;llOHe KOHTpOJIe, OB):Ie Ha rrO'"IeT­ Ky je Marra UJIeMeHCKllX JIOKa:U;llja, Koja he TIl MO)K):Ia pa3jacHllTll CTBa­ pll." I10llITO MIl je ):I03BOJIllO ):la je rrpoyqaBaM HeKOJIllKO MllHYTa, yrrll­ Tao Me je llITa BllgllM 113 fhe." "HllcaM 3Hao ):Ia llX je 611JIO TOJIllKO. TOJIllKO MHoro pa3JIll'IllTllX Hapoga." "HllCY CBll )KllBeJIll TaMO y llCTO BpeMe, aJIll BehllHa jecTe. )l(eJIeo 611X ):Ia pa3MllCJIllllI 0 TOMe llITa je ):IOrrpllHeJIO ):Ia ce OrpaHllqll fhllXOB paCT." "KaKO MIl Maua MO)Ke rroMohll y TOMe?"

,,)l(eJIeo caM ga Sll):lllllI ga KOHTllHeHT yorrllITe Hllje OliO HeHace-

JheH. I1orrYJIa:U;llOHa KOHTpOJIa HHje 6HJIa JIYKCY3, seh rrOTpeOa." "OKej." "HMallI JIll HeKy H):Iejy?" "MllCJIllllI, rrOllITO caM Bll):leO Marry? He, OOjHM ce ):Ia HeMaM." "Pe:U;ll MH OBO: llITa pa):le Jhy):lH TBoje KyJIType Ka):la ce yMope og )KllBOTa y rrpeHaCeJheHOM cesepOllCTOqHOM ):IeJIy 3eMJhe?" "To je JIaKO. CeJIe ce y Ap1l30HY. lhy MeKcHKo. KOJIopa):lo. llill­ pOKe, OTBopeHe rrpOCTope." "KaKO ce TO gona):la Y311Mal lllMa KOjll Beh )KllBe y TllM nmpOKllM, OTBopeHHM rrpOCTopllMa?" "He ):Ioua):la liM ceo CTaBJhajy HaJIerrHllI~e Ha 3aHfhll rrp030p CBO­ jHX KOJIa Ha KojllMa ImllIe l\KO BOJIIlTe Jby MeKcHKo, BpaTHTe ce Ta­ MO O):laKJIe CTe ):lOllIJIH.'" "AJIll OHII ce He Bpahajy."

"He, CTaJIHO gOJIa3e HOBIl."

,,3allITo Y3IlMaqll 113 THX KpajeBa He 3aYCTase Ty 6yjll:U;y? 3allITO

He MOry ):la 3aYCTaBe rrorryJIaI~OHll paCT Ha ceBepOllCTOKY?" "He 3HaM. He Bll):lHM KaKO OIl TO MOrJIII ,a,a ypa,a,e." ,.)];aKJIe, KO):l Bac nocTojH je):laH )KeCTOKll 113BOP paCTa y je,a,HOM n;eJIy 3eMJhe KOjH ce HllKO He Tpy):lll ):Ia 3aBpHe, jep BllllIaK MO)Ke YBeK ):la OTeqe y nmpOKe OTsopeHe rrpOCTope 3arra):la." "TaKo je." "A, llrraK, CBaKa 0):1 TllX ):Ip)KaBa liMa cBoje rpaHH:u;e. 3allITO llX rpaHll:u;e He CrrpeqaBajy ):Ia yl)y?" ,,3aTO llITO cy TO caMO 3aMllllIJ:beHe JIllHllje." "Ta'lHo. CBe llITO Tpeoa ):Ia ypa):lllTlI ):Ia 6H ce rrpeTBopllo y CTa­ HOBHllKa Ap1l30He je ga rrpel)ellI ry llMamHapHY JIllHlljy II ga ce Ha­ CTaHllllI. AJIll, oopaTll Ua)KfhY Ha qllfheHll:U;y ,a,a rpaHll:u;e CBllX OCTa­ BJhaqa Ha OHOj Marrll aUCOJIYTHO Hifty OllJIe HMamHapHe: OHJIe cy TO

KYJITypaJIHe rpaHIf:u;e. AKO OIl HaBaxo HH):IlljaH:U;ll rrOqeJIll ga ce oce­ hajy 3arymeHllMa, OHII He OIl MOrJIll pehll ceOll, Xorrll HHglljaH:U;ll llMajy ):lOCTa CJIOoo,a,Hor rrpOCTopa. Xaj):leMO TaMO H rrOCTaHllMO Xo­ rrll.' TaKo HemTO OIfJIO OIl liM He3aMllCJIllBO. KpaTKO peqeHO, CTaHOB­ HH:U;ll lhyjopKa Mory ):Ia peme cBoje rrOUYlIa:U;llOHe rrpOOJIeM;e TllMe llITO he rrOCTaTll CTaHOBHll:U;ll Ap1l30He, alill HaBaxo HH):IlljaH:U;ll HllCY MOrJIll ga peme cBoje rrorrYJIa:U;lloHe rrpOOJIeMe TllMe mTO OIl rrOCTalill Xorrll. Te KyliTypaJIHe rpaIm:u;e 6HJIe cy rpaHll:u;e Koje HllKO HHje rrpe­ JIa3110 rro CBOM IBOOPY." "TaqHo. C ):Ipyre cTpaHe, HaBaxo HH):IlljaH:U;ll cy MorliH ):Ia rrpel)y tltepUiUopujaAHY rpaHll:U;y Xorrll HH):IlljaHI~aI\a, oe3 rrpeJIaCKa fhllXOBe KYJITypaJIHe rpaHll:u;e." "MllCJIHm, MOrlIll cy ):Ia yrra):lHy Ha TepllToplljy Xorrll HH):IlljaHa­ :u;a. )];a, CBaKaKO. AlIH, OHO mTO ja HCTHqeM II ):IaJhe Ba)Kll. AKO OH rrpemao Ha TeplfToplljy XorrH HH,a,HjaHa:u;a, OHH TIl He OH ):IaliH <pop­ MyJIap KOjH Tpeoa llcrryHHTH, OHII OIl Te yOlllIlI. To je caCBllM ,a,oopo tPYHK:U;lloHllCaJIo. olllIa je TO CHa)KHa llHllT~lljaTllBa 3a OrpaHllqaBafhe rronYJIa:U;llOHor paCTa je):lHOr HapO):la." liMa He'Iera y TOMe." "OSII HapO):lH HHCY orpaHHlIaBaJIH CBOj paCT y KOPllCT 'lOBeqaH­ CTsa HJIH y KOPHCT CBor OKpY)Kefha. OrpaHllqaBaJIll cy CBOj paCT jep je TO, yrJIaBHOM, DIlJIO JIaKllIe Hero BO):lllTll paT ca cyce):lllMa. HapaBHo, 611JIO je HeKHX Hapoga KOjll ce HIl:CY MHOro Tpy):llllIH ):Ia OrpaHllqe CBoj paCT, jep HM Hllje OllJIO TemKO Aa BO):le paT rrpOTllB CBOjnx cyce):la. lill­ je MIl HaMepa ):Ia Ka)KeM ):la je OBO DllJIO MllPOJhYOllBO KpaJheBCTBO H3 YTorrlljcKor CHao Y cBery y KOMe HeMa BelIllKor opaTa ):la rrpaTll CBa­ qHje rrOHamafhe II rapaHTyje CBaqllje npaBO cBojHHe, KOPllCHO je HMa­ TIl penyTarrlljy HeycTpamHBOCTll II CBllperrOCTll - a TaKBa peIlYTal~llje ce He CTllqe CliafheM CTpomx HOTa cyce):lllMa. CBll cy )KefreJIH Aa fhll­ XOBH cyceAll TaqHO 3Hajy y nITa ce ynyllITajy aKO He orpaHll'Ie CBOj paCT H He OCTaHY Ha CBOjOj TepHTopHjll." • CXBaTaM. OHII cy OrpaHllqaBalill jeAHH ):lpyre.'''' .­ "AlIll He rrOA1l3afheM HerrpeMOCTllBllX TepllToplljalIHllx rpaHlllJ,a. JbllXOBe KylI'fypaJIHe rpaHll:u;e TaKol)e cy MOpaJIe DIITH HerrpeMOCTH­ Be. BllmaK CTaHOBHHmTBa y rrlIeMeHY HaparaHceT Hllje TeK TaKO Morao crraKOBaTll, rrpecelillTH Ha 3arra):l II rrpeTBopurn ce y HHAlljaH­ :u;e rrJIeMeHa "(IejeH. HaparaHceT HHAHjaH:U;ll MOpaJIll cy ga oCTaHY r):le cy II n;a OrpaHllqe paCT CBor CTaHOBHllllITBa." ,,)];a. OBO je jom jen;aH CJIyqaj y KOMe pa3HOBpCHOCT tPYHKrrHOHll­ me DOJhe Hero XOMoreHOCT."

(110)

(111)

ce

"

8 "TIpe HeTJ:eJbY AaHa", peKaO je MIllMaeJI, "KaAa CMO pa3rOBpaJIH 0 3aKOHHMa, peKao CH Aa nocTojH caMO jeAHa BpCTa 3aKOHa 0 TOMe Ka­ KO JbYTJ:H Tpe6a ,[\a )KHBe - a TO je 3aKOH KOjH ce MO)Ke npOMeHHTH rJIa­ calheM. lllTa caAa MHCJIHIll? Mory JIH ce 3aKOHH KOjH BJIaAajy KOHKy­ peHIJ;HjoM y 3ajeAHHIJ;H npOMeHHTH macaIheM?" "He. AJIH, OHH HHCY anCOJIYTHH, Kao IllTO cy 3aKOHU aepoAHHa­ MHKe. OHU ce Mory npeKpIllHTH." ,,3ap ce H 3aKOHH aepOAHHaMHKe He MOry npeKPlJmnr?" "He. AKO TBoj aBHOH Huje HanpaBJbeH y CKJIa,[\y ca 3aKOHOM, OH Hehe nOJIeTeTu." "AJIH, aKO ra rypHeM ca CTeHe, OH he OCTaTH y Ba3AYxy, 3ap He?" "M3BeCHO BpeMe." "MCTO TO ce OAHOCU H Ha IJ;HBHJIU3aIl,Hjy Koja HHje CTBopeHa y CKJIaTJ:Y ca 3aKOHOM orpaHH'IeHe KOHKypeHI~Hje. OHa oCTaje jeAHo Bpe­ Me y Ba3AYXY, a 3aTHM ce cypBaBa y npOIIaCT. 3ap TO HHje OHO ca 'IHM cy CYO'IeHH JbyTJ:H TBoje I~HBUJIH3aIl,Hje? CYPBaBalhe?"

"Aa." "TIoCTaBuhy OBO IIHTalhe Ha APym Ha~IHH. )J;a JIH CH cHrypaH Aa he 5HJIO Koja BpCTa Koja, Kao cTBap npHHIl,HIIa, mY3Me ce6e H3 3aKO­ Ha orpaHwleHe KOHKypeHIJ;Hje, 3aBpIllHTH TaKO IllTO he yHHIllTHTH 3a­ jeAHHIJ;y Aa 6H oCHrypaJIa cBoje lJmpelhe?" "JecaM." "lllTa CMO OHAa OTKPHJIH oBAe?" "OTKprum CMO TJ:eJIHh nOY3AaHor 3Halha 0 TOMe KaKO JbYTJ:H Tpe6a TJ:a )l{HBe. Y CTBapH, KaKO Mopajy TJ:a )KHBe." ,,3Halhe 3a KojH CH TH npe HeAeJbY l~aHa peKao Aa je HeocBojHBO." ,"[1;a. AJIH... "

"Aa?" "He BHAHM KaKo ... qeKaj caMO l\1aJIO." "Ee3 )Kyp5e." "He BHAHM KaKO na OTJ: OBora HanpaBHM ZeHepaJlHU H3BOP 3HaIha. Xohy Aa Ka)KeM, He BHAHM Ha'IHH Ha KOjH ce OBO 3Halhe MO)Ke npHMe­ lhHBaTH reHepaJIHO, H Ha Apyre CTBapH." ,,)J;a JIH Te 3aKOHH aepOAHHaMHKe y'Ie KaKO Aa nonpaBHUJ OIllTe­ heHe reHe?" "He." "KaKBa je OHAa KOPHCT on lhHX?" "KopHCT je IllTO... OHH HaM oMoryhaBajy Aa JIeTHMO."

,,3aKOH 0 KOMe CMO rOBOpHJIH OBAe oMoryhyje HpCTaMa Aa )KHBe oMoryhyje HM Aa npe)KHHe. a TO ce 0AHOCU H Ha JbYACKY BpCTy. OH TU Hehe pehu Aa JIU APore Koje Melhajy paC£IOJIO)Kelhe Tpe5a Aa ce JIe­ raJIH3yjy HJIH He. Hehe TH pehu HH Aa JIU je npeA5pa~IHH ceKC A05ap HJIH HHje. Hehe TH pehH HH Aa JIU je cMpTHa Ka3Ha ucrrpaBHa HJIU no­ rpeIllHa. AJIU he TH pehu KaKO Tpe5a Aa )KUHHIll Aa 6H H35erao myMH­ palhe, a TO je £IpBO H HajocHoHHHje 3Halhe Koje je CHaKOMe £IoTpe5Ho." "Ta'IHO. AnH, HnaK... "

,.,Il;a?'4 "M£IaK, JbYAH Moje KyJIType Hehe Aa ra npUXHaTe." "XoheIll Aa Ka)Kem Aa JbYAH THoje KyJIType Hehe Aa npHXBaTe OHO IllTO CU TH oHAe HaY'IHO." "TaKo je." "To 6aIll H HHje HeKO H3HeHai.Jelhe. MajKa KyJITypa 5H Morna Aa £IpHXBaTH 'IHlheHHl~y Aa AOM 'lOHetIaHCTBa HHje Il,eHTap yHHBep3yMa. Morna 5H Aa £IpHxBaTH tIlflheHHlW TJ:a ce ~IOBeK pa3EHo H3 05H'lHOr MyJba. AJIH OHa HHKaAa Hehe £IpHXBaTUTlf tIHlhelhHIl,y Aa 'JOBeK Huje H3Y3eT H3 3aKOHa 0 OTJ:P)KalhY Mupa y 3ajeAHUIJ;U )KHBOTa. AKO 5H TO npUXHaTUJIa, TO 5H 5HO lheH Kpaj:' "lllTa xoheIll THMe Aa Ka)KeIll? )J;a je TO 5e3HaAe)KHO'!" "HHKaKo. O'lHmeTJ:HO je Aa MajU;H KyJITypH Mopa Aohu Kpaj Aa 5HCTe EH npe)KHEeJIH, a TO je HelIITO IllTO JbYAH TBoje KyJIType Mory Aa ypa,[\e. OHa He nocToju HHrAe OCUM y BaIllHM maHaMa. OHor TpeHyT­ Ka Ka,[\a npeCTaHeTe Aa je CJIymaTe, OHa npecTaje ,[\a ITOCTojH." "Ta'IHo. AJIlI, MHCJIHM Aa Jby,[\l1 Hehe A03HOJIHTH Aa ce TO ,[\eCH." MIllMaeJI je CJIerHYO paMeHl1Ma. "OHAa he TO, YMeCTO lhHX, ypa­ AUTH 3aKOH. AKO 0,[\6Hjajy Aa )KHEe y CKJIaAY ca 3aKOHOM, OHAa jeAHo­ CTaBHO Hehe )KlfBeTH. MorJIo 5u ce pehl1 TJ:a je OBO jeTJ:aH 0,[\ OCHOBHl1X nOCTYJIaTa OHor 3aKOHa: OHl1 KOjH yrpO)KaHajy cTa511JIHOCT 3ajeAHHu;e TUMe IllTO He nOIllTyjy 3aKOH, aYTOMaTCKH eJIHMl1HHUJY caMH ce5e." "Y3uMa'IlI TO Hl1Kaj\a Hehe npUXBaTHTH." "TIpHxBaTaJhe HeMa HHKaKBe He3e ca Tl1M. MCTO TaKO MO)KeMO Aa roBOPHMO 0 tJOBeKY KOjH ce OTHcKyje ca HBHl~e CTeHe, He npHxBaTajyhH YTl1Il,aj rpaBHTaIl,l1je. YTlfMa'lH ce HaJIa3e y npOIJ;ec)!..~caMOeJIHMHHau;u­ je, a KaAa ce OH 3aBpIIIlI, cTa5uJIHOCT 3ajeTJ:HHIJ;e he ce oneT ycrrOCTa­ BUTH H IllTeTa Kojy CTe Bl1 HaHeJIH nO'Iehe Aa ce nOnpaBJba." "Ta'lHo." "C Apyre cTpaHe, MHCJIHM Aa cu TH HeonpaHAaHo neCHMUCTH'IKl1 pac£IOJIO)KeH. BepyjeM TJ:a HMa MHoro JbYAH 113HaH OHe npocTopHje KO­

jH 3Hajy ga BHme HeMa HHKaKBHX illaHCH H KOjH cy CnpCMHH ga 'lyjy HeUlTO HOBO KOjH JlCeJle ga 'Iyjy HcnITO HOBO, 6aill KaO H TH." ~ "HagaM ce 11a CI1 y npaBY."

9 "HHcaM CaCBI1M 3agoBOJbaH Ha'lHHOM Ha KOjII CMO CPOpMYJIHCaJIII

3aKOH", pCKao caM.

"HHCH?"

"rOBOpHMO 0 l-hCMY Kao 0 3aKoHY, a npaKTII'IHO nocToje Tpii 3a­

KOHa. I1JIII caM ra Gap ja OTIHCaO Kao TpH 3aKOHa." 3aKOHa cy rpaHe. OHO 3a 'fHM TH Tparaill jc cTaGJIO, a rJIaCH OTIlPHJIHKC OBaKO: 'HHjegHa BpCTa He MO)lW )),a npHcBojII )KIIBOT Ha CBeTY caMO 3a ccGc.'" TO jc OHO illTO oGe3Gei)yjy npaBHJIa KOHKypeHl:J;l1jc. jc caMO jegaH 0)), Ha'IHHa H3pa)KaBal-ha 3aKOHa. 'CBCT HHje HanpaBJbeH caMO 3a jelJ:Hy OHpei)eHY BpCTy:" OHga, 'lOBCK CIIryPHO HHjC CTBapCH ga ra nOKopii H BJIal1a l-hHMC." "Caga CII HanpaBHO HCYBHille BeJIHKH CKpK. Y MHTOJIOrIIjII Y3H­ Ma'la, CBCTY je GHO TIoTpc6aH BJlagap, jep cy 60rOBl1 og lhera HanpaBI1­ JII1 gap-Map. OI'IH cy og CBeTa CTBOPI1JIII VYHmy, CTpaillaH xaoc, aHap­ XHjy. AJII1, ria JIH je CBeT GHO 3aHCTa TaKaB?" "He, CBe jc GHJIO y caBpilleHOM pellY. AJIH, Y3HMa'fH cy YHCJII1 HC­ pcg y CBe']'." "BJIagaBHHa Tor 3aKOHa GI1Jla je H jOill YBCK je 1I0BOJbHa. HHje 6H­ JIO nOTpcGHO 'fOBC'laHCTBO Aa GH CC 3aBeo PCII y CBCTY." "TaKo je."

10 TBoje KyJITypC JJ;p)KC ce noccGHoCTH 'IOBCKa cpaHaTH'lHOM 1II0pHOillhy. OHII O'IajHH'fKII )KCJIC Aa OTKPIIjy IUIIPOKH ja3 II3Mei)y 'lOBeKa H OCTaJlIIX GIIll.a, OBa MiiTOJIOHl:ja JbygCKC cyncpHopHOCTH lIa­ jc HM onpaBgal-hC Aa CaCBeToM 'IIIHe illTa xohc, Gam Kao lUTO je I1 XH­ TJIepy MHTOJIOrnja aplijeBcKc cyncpHopHOCTH gaBaJIa onpaBgalhe ria

(11

'lHHII CBC lUTO je'xTco ca EBpOIIOM. Ami, Ha Kpajy, OBa MiiTOJIOrnj<' HC nperJ:CTaBJba H3BOP BeJIIIKOr 3agoBOJbCTBa. Y3HMa'IH cy rlyGOKO yca­ MJbCHI1 JbYAH. CBCT jc 3a lhHX HenpHjaTeJbCKa TCPHTopHja, a OHH y lhe­ My )KHBe Kao oKynaTopcKa apMHja, o'1'yi)eHH H H30JIOBaHH CBOjOM II3­ BaHpegHoM noccGHolUll.y." "To jc Ta'IHO. AnH, Ha IUTa YMCCTO ga o)),roBopH Ha niiTal-he, HIUMaCJI je pCKao: "Meljy OCTaBJba'lIIMa, KpIIMIIHaJI, MCHT3JIHC caMoy6HcTBa II 3aBII­ CHOCI' og gpora cy BeOMa peTKe KaKo MaiKa KVJITVpa TO 06­ jaIUIMBa'1" "PeKao GHX Aa Ie TO 3a'1'O ... MajKa KyJITypa Ka)Ke Aa je TO 3aTO IUTO cy OCTaBJba'fII HCYBIIIUe IlpHMHTHBHI1 Aa 6II I1MaJIII Te CTBapII." caMoyGHcTBa H "J],pyrHM pC'IHMa, KpHMHHaJI, MCHTaJlHe 3aBHCHOCT OA Apora cy ocoGHHe jegHe Harrpc)),Hc KYJIType." ,:TaKo je. HHKO TO, HapaBHO, He Ka)Ke TaKO, aJUI ce nOJlpa3YMeBa. Te CTBapH cy L\eHa HanpeTKa." "IlocTojH jeAHo rOTOBO cyrrpoTHo MIfIUJbClbC Kojc je npHxBaheHo y BaIUoj KyJITypH Beft BlfIIle 011 je)J:Hor BCKa. O)),HOCH ce Ha pa3JIOr 3Gor Kora cy oBe CTBapH peTKe Mei)y OCTaBJba'lHMa." Pa3Ml1illJbao caM jellaH TpeHYTaK. "MHCJIHIU Ha 'l'eOpMjy 0 DJIe­ MeHHTOM J],HBJbaKY. MopaM pell.H ria jc He rr03HajeM Y AeTaJbe." "AJII1 HMaIU npCACTaBY 0 lbOj." "Y BaIUoj KyJITypH HHjc aKTyeJIHa Ta TcopHja y CBHM lbCHHM ge­ TaJbHMa, Bcll. npellCTaBa 0 lhOj:' IlocTojH HAeja lIa cy JbYIIH KOjII )KIIBe y GJIIICKOM KOH­ TaKTY ca npIIpOIlOM nJIeMeHllTII. TaKBIIMa IIX 'lIme CHM OHII 3aJIaCI~II cyHI.{a II rpMJbaBIIHe. He 3HaM.,He MO)Kelll nocM3Tpa'J'H 33JIa3aK CYH­ lJ:a, a oHlIa oTHll.H H nOllMeTHy-lii BaTpy no)), IUaToI' TBor cyceAa. )KII­ BOT Y 6JIHCKOM KOHTaKTy ca npHpOIlOM je HC06H'IHO A06ap 3a MeHTaJ]­ HO 311paHJbe." "Ha,u,aM ce Jla CXBaTaIU Aa ja He rOBopIIM HIIIUTa CJIll'lHO TOMe." "J],a. AJIH, IUTa TII lfJlJOpUU/ "OCBPHYJIH CMO ce Ha npwly KOjy Y31fMa'l1l crrpo,aoJ-le y [J:eJIO rro­ CJIeAlhHX AeceT XHJballa rO)),llHa. OCTaBJba'III TaKol)e cnpOBOrJ,e y AeJIO jeAHY npWly. He IIPl1'ly Koja ce npII'la, Bell. rrpH'ly toja ce CnpOBOIJ,H y Aerro." ,,lIITa nOApa3YMeBaIU nog THM?" "AKo ce Hai)eIU Mei)y pa3JIII'IIITIIM HapOnHMa TBoje KyJIType ­ aKO ogern y KHHY, J allaH, PYClljy, . HH)),lljy - CBaKH 011, lhI1X

,.,.,.­

(115)

lie TH HcnpH
,Il,EBETO rrOrnABJhE

."

" 0 KeJ.

"I1CTO TO Ba)KH H 3a OCTaBJba
1 Ka,qa caM CTurao cJIe,qelier ,qaHa, BHgeo caM ,qa je Ha CHa3H HOBH nJIaH: .I1llIMaeJI BHIUe HHje 6HO ca ,qpyre cTpaHe CTaKJIa; 6HO je ca MO­ je cTpaHe, HcnpY)KeH Ha HeKOJIHKO jaCTY'IHlia, HegaJleKO o,q Moje CTO­ JIHQe. HHcaM paHHje cxsaTao KOJlHKO je Ta CTaKJIeHa nJIoqa 6HJla Ba­ )KHa y HallIeM O,qHOCY: ,qa 6y,qeM HCKpeH, HeIUTO MH je y CTOMaKY 3aH­ rpaJIO OA CTpaxa, TheroBa BeJIHqHHa H 6JIH3UHa cy Me y3HeMUpHJIe, aJIH caM, OKJIeBajyliH caMO geJlHli ceKyH,qe, ceo Ha cBoje MeCTO H no­ 3gpaBHo ra Ha yo6HQajeHH Ha'IHH, OH MH je KJlHMHyO maBOM, aJIH MH ce YQHHHJlO ,qa Y lberOBHM OqHMa SH,qHM H3pa3 onpe3Hor pa3MHllIJba­ lha, Kao Aa ra je Moja 6JlH3HHa Y3HeMHpaBaJIa HCTO Kao IUTO je H lhe­ rOBa 6JIH3HHa Y3HeMHpaBaJIa MeHe, "TIpe Hero llITO HaCTaBHMO", peKao je .I1IUMaeJI nOCJle HeKOJlHKO TpeHYTaKa, ,,)KeJIUM Aa pa3jacHHM jegHo norpellIHO CXBaTalhe." TIOgH­ rao je 6JIOK Ha KOMe je 6110 HaQPTaH jegaH ,qHjarpaM.


• '!I.tlOO.OOO

• III> :z..~ «·E.

"OBO HHje rroce6Ho TellIKO 3a pa3YMeBalhe. i(pTe)K npegcTaBJba npHqy 0 OCTaBJbaqHMa", peKao je. BH,qHM." je HellITO H nOHOBO MH nOKa3ao QPTe)K.

..

3.oco.000

n. \1. e..

(1

oc,.~~'1"

"' .... e . . ,

oc .....1<"'/t'1V1

(117)

~

~·000 :z.. OQ::I. 1:\.41·"'- H·E.

/'

"fpaHa Koja ce O):lBaja HemC OKO 8000. rO)1I-l.He rrpe Xp11CTa rrpe):l­ CTaBJba rrp11'ly 0 Y311Ma'l11Ma." "TaKo je." "A KOj11 ):Iorabaj rrpe)1CTaBJba OBO'?" ymuao Me je, ):Io)1npyjylm BPXOM OJIOBKC Ta'lKy Ha KOjOj je 61-VIa 03Ha'leHa 8000. roglfHa rrpe Xp11CTa. "PCBOJIYIl,11jy y rrOJbOrrp11Bpel~H." ",Il.a JIH ce Taj ):Iorabaj 36HO y jegHoM TpeHyTKy 11JII1 y gY:>KeM BpeMCHCKOM nepno):ly?" "IlpcTnocTaBJbaM, y gY:>KeM BpeMeHcKoM nepHoAY." "lliTa OHAa npC/(C'f'aBJha OBa Ta'lKa Koja 03Ha'laBa 8000. rO):lHHy?" "Ilo'lcTaK pCBOJlYI~11jC." "fge ga CTaBHM TatlKY Koja 611 03Ha'"II1JIa Ka)1a ce OHa 3aBprruma?" "Ax", peKao caM myno. "CTBapHO HC 3HaM. C11rypHO jc TpajaJIa IIap XHJbaga rOI-lHHa." "KOjH gorabaj jc 03Ha'"IHO Kpaj Te peBOJlYIl,Ifje'?" "OnCT, He 3HaM. He 3HaM HIA KaKaB 6If Of(pebeH )1orabaj Tpe6aJIo ga 03Ha'lH l-beH Kpaj." "Mo:>Kl:(a OTBapal-be 60i~a ca lllaMnaI-bI~cM?" "He 3HaM." "Pa3MHCJIH. " Pa3MIfCJIHO caM M IIOCJIe H3BeCHor BpeMeHa peKao: "OKcj. QY)1HO je )1a ce 0 TOMe He npegaje y lllKOJIaMa. CehaM ce ga cy Hac y'lIfJIIf 0 peBOJIY[~l1jM y nOJbonplAl~peA11, amI Tora ce He cehaM." "HacTaBH." ­ "OHa CC HHje 3aBpIII11JIa. Ca~lO ce lIII1pIfJIa. OHa ce lllIfP11 01:( Tpe­ HyTKa Kaga je nO'lcJIa, npc ):IeCeT X11Jbaf(a rol:(11Ha. Y 18. H 19. BeKY npOlIIHpHJIa ce no Il,eJIOM OBOM KOHTHHeHTY. ,Il.aHac ce jom YBeK III11­ pH no f(eJIOBHMa HOBor 3eJIaHga, ACPPIfKC n JY:>KHC ·AMep11Ke." "CBaKaKo. I1peMa TOMe, BIfgHm Aa Bailia peBOJIYIl,Mja Y nOJhonp11­ Bpe)1If HHje ):Iorabaj Kao IIITO jc, Ha rrp11Mep, TpojaHcKH paT, H30JIOBaH Y ):IaJIeKoj npOlllJIOCTH H 6e3 ):IHpeKTHor 3Ha'laja 3a BaIlIe )1aHaml-be :>KHBOTe. Ilocao KOjH cy 3anO'leJIH Tn paTapn H3 HCOJIHTa Ha BJIIfCKOM HCTOKY HaCTaBJba ce 6e3 npeCTaHKa ca je):lHe reHepaIl,Ifje Ha ):Ipyry, CBe )10 OBor TpeHyTKa. OH je AaHac OCHOBa BaIlIC orpOMHC Il,HBIfJIH3aI-IIfje Ha 1l0TrrYHO HCTH Ha'lIfH Ha KojH jc 6HO OCHOBa npBor paTapCKor ceJIa." jacHo MH je." "OBO 6n TpeOaJIO )1a Tn TlOMOrHe ):Ia pa3YMeIlI 3amTO je np11'la KOjy BH npH,'laTe CBOjOj ):IeIl,H 0 3Ha'lCI-bY CBeTa, 0 60:>KaHCKI1M HaMepa­ Ma y CBeTY 11 0 Cy):l6IfHI1 '"IOBeKa, 0):1 TaKO orpOMHor 3Ha'"Iaja 3a Jby)1e

(118)

Bame KyJIType. OHa je MaHIfcpeCT peBOJIyI~Mje Ha KOjOj ce 3aCHIfBa Ba­ ma KyJITypa. OHa je CKJIaAI1IlITe CB11X BalllHX PCBOJIYIl,MOHapH11X ):IOK­ TpI1Ha If )1ecp11HHTI1BHIf If3pa3 Bamer peBOJIYIl,IfOHapHor )wxa. OHa 06­ jaml-baBa 3aUlTO je peBOJIYIl,Hja 6HJIa nOTpe6Ha H 3amTO ce Mopa Ha­ CTaBHTIf If AaJbe, no OllJIO KOjy I{CHY." ",Il.a", pCKao caM, "OBO jc CTBapHO A06pa MIfcao."

2 "npe OTnpHJIIAKe I~Be XIfjbai~C rO/~IfHa", HaCTaBI10 je I1mMaeJl, "y OKBHPY Bame KyJIType ):IeCHO ce jC):IaH HCBepoBaTHo HpOHH'laH Aorabaj. Y311Ma' IH - HJIH 6ap BeJIHKH )1eo I-bI1X - YCBOjHJI11 cy Kao CBOjy npw'Iy Koja HM je 113rrre):laJIa nyHa ,ma'lel-ba 11 MHcTepHje. IlpH'la jc ):IomJIa AO I-bIfX on je):lHOr HapOJl,a Y3HMa'"Ia ca BJIHCKOr HCTOKa, KOjH jy je npH'laO 6C36pojHHM reHepaIl,Hjat-1a cBoje ):Ieqe - TOJII1KIfM reHepaI~lAjaMa Aa je 'laK 11 I-bI1Ma caMHMa nOCTaJIa MHcTepHja. ,Il.a JIH 3Ham 3amTO'?" ,,3amTO je rrOCTaJIa MHcTepHja'? He. ,. "IIocTaJIa je MHcTcpHja 3aTO lfITO cy npBH JbYiVi KOjH cy HCllpH'laJIIf OBY npu'ly I-bUXOBU ):IaJIeKU npeIl,u - 6HJIH OCTaBJba'lH, a He Y3H­ Ma'IH." CenCO caM je)1HO BpeMe, TpenhyhH O'II1Ma. UHi{a caM ra YlHuao ):(a JIH 6H XTeo Aa MH TO jom je):(HOM nOHOBH. "npe OTnp11J1I1Ke Jl,Be XHJba)1e rOAHHa, Y3ll:Ma'lU cy npUXBaTUJIH Kao CBOjy npuqy Koja jc HaCTaJIa Meby OCTaBJba'lI1Ma npe ~1Horo BC­ KOBa." "Y pei{y. lliTa je Ty HPOHIFIHO?" ,,llpOHHqHO je TO mTO je TO 6HJIa npH'Ia Koja ce HeKa)J,a npWlaJIa Mel)y OCTaBJba'IHMa 0 rrOpeKJIY Y311Ma'la." mTa'?" OCTaSJba'Ia 0 1I0peKJIY Y3HMa'la OBH cy npUXBaTHJIH "ao

.?

CBOjy coucui6euy. " "BOjUM ce ):Ia He p,13YMeM." "KaKBY 6u npl1'"ly HapOn OCTaBJba'Ia Morao na McnpH'"la 0 nojaBH Y3HMa'Ia Ha cBeTY?" : "DO:>Ke, HeMaM npep;cTaBy. BYJbHO je y MCHC Kao COBa. ,,113rJJef~a i{a CM jyTpOC 3a60paBHo A r Y3Meili CBOjy TIllJlYJIY 3a M03aK. Hl1je Ba:>KHO, lfcIIpwlahy TH MOjy COII­ CTBeHy npwly, na hcm OHp;a cXBaTHTH."

(119)

"OKej." 11wMaeJI je IlOMepHO CBOjy TeJIeCHHY ~a 6H 3aY3eO ~pym rrOJIO:lKaj Ha jaCTY~HMa, a ja caM HeXOTH'IHO 3aTBopHO O'IH II rrOMHCJIHO: Kana 6u y oeOM mpeHymKY lieKO lieil03liaUlo .IlUL(e OUt80PU.IlO 6paUla u YUl.110 y oey upocmopujy, UlUla 6u, 3a UMe 6ola, OlW MOZ.IlO UOMUC.IlUUlu?

"Pa3MIfWJbaj MiiTOJIOWKIf." ",D,06po ... TO 6H MomH 6HTIf 60rOBH." "HapaBHo. A cywTIfHa Moje rrpIf'le je KaKO cy 60roBH CTeKJIIf 3HaH>e Koje IfM je 6IfJIO rroTpe6Ho ;o;a 6If yrrpaBJbaJIIf CBeTOM."

4

3 "IloCTojH je~Ho ~acBHM rroce6HO 3Halhe Koje MopaTe rroce~OBaTH aKO xoheTe ~a BJIa~aTe CBeTOM", peKao je 11wMaeJI. "CHrypaH caM ~a TH je TO jacHO." ,,11cKpeHo pe'IeHO, HHKa;o;a HHcaM MHCJIHO 0 TOMe." "Y3HMa'IH, HapaBO, rroce~yjy TO 3Halhe - 6ap 3aMHWJbajy ~a ra rroce~yjy - H Ha TO cy BPJIO, BPJIO rrOHOCHH. To je HajcpYH~aMeHTaJIHH­ je o~ CBHX 3Halha H arrCOJIYTHO je HeorrXO~HO OHHMa KOjH 6H XTeJIH ~a BJIa~ajy CBeTOM. 11, WTa MHCJIIIW, WTa Y3HMa'IH OTKPHjy Ka;o; ce Ha:\Jy Me:\Jy OCTaBJba'rHMa?" "He 3HaM WTa xohew ~a Ka:lKew." "OTKPHjy ;o;a OCTaBJbalIH He rroce;o;yjy TO 3Halhe. 3ap TO Hl1je He­ BepoBaTHo?" "He 3HaM." "Pa3MHCJIH 0 TOMe. Y3IfMa'III rrOce}~yjy 3Halhe Koje HM oMoryhaBa ~a BJIa~ajy CBeTOM, a OCTaBJba'IIf ra HeMajy. To cy yTBP~IfJIIf MIfCIfO­ HapIf, Ha CBaKOM MecTY r~e cy ce HaWJIIf Me:\Jy O~faBJba'IIIMa. 11 caMIf cy 6IfJIII 3arrperrawheHIf, jep cy IfMaJIIf YTIIcaK ~a je TO 3Halhe TaKope­ hH O'IHrJIe~HO." "Ja 'IaK He 3HaM HIf 0 KaKBOM 3HalhY rOBopIfW." ,,0 3HalhY Koje je IlOTpe6HO ;o;a 6H ce Fma~aJIO cBeToM." "Y pe;o;y, aJIH y 'IeMY ce Ta'IHO cacluoju TO 3Halhe?" "To hew Hay'IIfTIf If3 Moje rrpIf'Ie. OHO WTO Me TpeHyTHo 3aHIfMa je KO uocenyje 1710 3Hal-be. PeKao caM TIf ~a ra Y3IfMa'IIf IfMajy, H TO je JIOrH'IHO, 3ap He? Y3IfMa'IH cy BJIa~apH CBeTa, je JIIf TaKO'?"

"Aa." . "OCTaBJba'IIf ra HeMajy, If TO je TaKo:\Je JIOrWIHO, 3ap He'?" "BaJb~a." "Ca~a MIf pe~If OBO: KO 6H jow, OCIfM Y3HMalJ:a, Morao rroce~OBa­

TH TO 3Halhe'?" ,,3aIfCTa He 3HaM."

(120)

;o;aHa (rrol{eo je I1wMaeJI) 60roBIf cy paCrrpaBJbaJIH 0 yrrpaBJbaH>y CBeTOM Ha y06H'IajeHIf HalJ:IfH. Je;o;aH on lhHX je peKao: "EBO MeCTa 0 KOMe pa3MIIlliJbaM Beh If3BeCHO BpeMe - rrpocTpaHa, rrpIfjaTHa caBaHa. IlowaJbIfMO orpoMHy KOJIH'IHHY CKaKaBa~a Ha Ty 3eMJby. BaTpa :lKHBOTa he ce 'Iy;o;ecHo paCrrJIaMCaTIf y lhIfMa, Kao If y he ce H>HMa xpaHIfTIf If CBe he 6IfTH 6aw rrTIfQaMa If rywTepHMa JIerro. " OCTaJIIf cy pa3MIfWJbaJIH jen;HO BpeMe 0 TOMe, a OH~a je jenaH o~ ILHX peKao: "CHrypHo je TalJ:HO ~a he ce, aKO rrOWaJbeMO CKaKaB~e Ha Ty 3eMJbY, BaTpa )KIfBOTa paCrrJIaMCaTIf y H>HMa H y OHHM CTBOpeH>HMa Koja ce H>HMa xpaHe - aJIIf Ha pa'IyH CBHX ~pymx CTBopeILa Koja TaMO :lKHBe." OCTaJIH cy ra yrrHTaJIIf WTa xohe TIfMe n;a Ka:lKe If OH je HaCTa­ BHO. "CHryPHO 6H 6IIO BeJIHKH 3JIO'IHH JIHWHTH CBa Ta n;pyra CTBope­ ILa BaTpe :lKHBOTa caMO 3aTO ~a 611 CKaKaB~H, ITTIf~e H rywTepH MO­ mIf ~a Harrpe~yjy jen;Ho BpeMe. Jep CKaKaB~ll he omo;o;aTll CBe WTO je Ha TOj 3eMJbH, a jeJIeHIf, ra3eJIe, K03e If 3e'IeBH he ma~OBaTll H yMpe­ TIf. A Ka;o;a Ta ~HBJba'I HeCTaHe, JIaBOBll, BYKOBH II JIIfCH~e he TaKo:\Je y6p30 rrO'IeTIf ~a cKarraBajy. 3ap Hac OHll Ta;o;a Hehe rrpOKJIHH>aTIf H Ha3IfBaTH 3JIOlJ:HH~HMa WTO CMO rrpe~HOCT ~aJIH CKaKaB~llMa, ITTH~a­ Ma H rywTepHMa?" EorOBH cy ca;o;a MOpaJIH l~a ce rrO'Iewy rro maBH, jep HHKa~a ~o Ta~a HHCY rroCMaTpaJIIf cTBapH ~.laKBOM CBeTJIY. KOHa'IHO je je~aH o~ H>IfX peKao: "He BH~HM ~a OBO npe~CTaBJba HeKIf BehH rrp06JIeM. Je~­ HocTaBHo, HeheMo TO ypa~HTH. HeheMo o~rojHTH MHOWTBO CKaKaBa­ ~a ;o;a 6HCMO IfX rrOCJIaJIH Ha Ty 3eMJbY, CTBapH he 6llTH Kao H ~o ca~a H HHKO Hehe HMaTH pa3JIOra ~a Hac rrpOKJIHH>e. " BehIfHa 60rOBa je CMaTpaJIa ~a je TO JIOm'IHO, aJIH je~aH ce yc­ npOTHBHO. "OBO 6H TaKo:\Je 6HO 3JIO'IHH", peKao je OH. ,,3ap cKaKaBl QH, rrTH~e H rywTepIf HIl:CY y HaWHM pYKaMa, Kao H CBe OCTaJIO? 3a, OHIf HIfKa~a Hehe HMaTH cBoje BpeMe HarrpeTKa, Kao H CBa OCTaJIa CTBopeILa?"

(121)

)],OK cy 60rOBl1 paCrrpaBJbaml 0 OBOj TCMI1, je}J,Ha JII1CI1l\a je Kpe­ HyJIa y JIOB, H OHH cy peKJII1: .,IToIIIaJbHMO OBOj JIl1CHl\H je}J,HY rrpelIe­ JIHl\Y }J,a 6H MOrJIa}J,a npe)KHBH." TCK IIITO cy OBe pe'lH 6tIJIe H3pe'le­ He, je}J,aH O}J, 60rOBa je peKao: "CBaKaKO je 3JIO'UIH }J,03BOJIHTI1 JIHCI1l\H )l,a )KHBH Ha pa<JyH npeneJIHl\e. ITpeneJIHl\a HMa CBOj )KHBOT KOjH CMO MH }J,aJIH H OHa 3aBHCH O)l, Hac. DHJIO 6H cpaMHo 1I0CJIaTH jc y <JeJby­ CTH JIHCHl\e!"

11 }J,OK cy ce 60rOBH nperrHpaJIH Meby C060M, BeJIHKI1 CKaKaBl\H cy HarpHyJIH y caBaHY, 11 3aje)l,HO ca I1THn:aMa H ryIIITepHMa cy XBaJII1­ JIH }l;OK cy )l,HBJba'I H rpa6JbHBHl\e yMHpaJIH, npOKJIlffhyhH 60­ rOBe. A, C 063l1POM )l,a 60roBH HI1CY rrpc}J,y3eJII1 HI1KaKBY aKI~l1jy y Be­ 3H ca THM, nperreJIHn:a je OCTaJIa )KI1Ba, a JIlfCI11~a cc BpaTHJIa rJIa}J,Ha y CBojy pyny, rrpOKJIHfhyjhH 60rOBe. A, nOlUTO je rrpeneJII1n:a OCTaJIa y )KHBOTY, OHa je rrojeJIa MaJIOr CKaKaBl\a, I1 OH je yMpO rrpOKJIl1fhyhl1 60roBe. A, nOllITO cy Ha Kpajy 60roBl1 O)l,JIy<JHJIH }J,a 3aycTaBe rrOIIJIa­

By npOJIehHHX BO}J,a, je3epa H MO<JBape cy npccyIIIHJIe H Ha XHJba}J,e OHha cy )KHBeJIa y fhHMa YMpJla cy npOKJIHfhyhH 60rOBe. Ka)l,a cy 'IyJII1 CBe Te KJIeTBe, 60rOBH cy 3aje t IaJIH. "O)l, OBor BpTa )KHBe y fheMy.Mp3C Hac Kao HanpaBHJIH CMO MeCTO Y)Kaca, H CBH THpaHe H 3JIO'IlfHn:e. 11 nOTIIyHO cy y npaBY, jep HaUlI1M }J,eJIaIheM I1JIH He)l,eJIafheM }J,aHa HM IIIaJbeMO }J,OOPO, a }J,pyror }J,aHa 3JIO, He 3Hajyhu !IITa Tpe6a )l,a CIHHHMO. CaBaHa KOjy cy BeJIHKH CKaKaBn:H oro­ JIeJIH O}.J;3Balha 0)1, KJIeTBH, a MI1 Ha TO HCMaMO O}J,I"OBOp. JIHCIIl\a II Ma­ JIH CKaKaBal\ Hac I1pOKJIHfhY jep CMO nYCTIIJIH I1peneJIHn:y )l,a )KIIBH, a MH Ha TO HeMaMO O}l;rOBOp. Cl1rYPHO je }J,a l\eo CBeT Mopa )l,a npOKJIII­ fhe )l,aH Ka}l;a CMO ra CTBOPI1JIH, jep CMO MI1 3JIO'IHHn:1I KOjlI IIIaJbY Ha1I3­ MeHlI<JHO )l,06po 11 3JIO, CBeCHII <JaK H P;OK TO pa)l,IIMO )l,a He 3HaMO IIITa Tpe6a ypa}J,IITI1." BorOBII cy 6lIJIlI YTY<JeHII CBe P;OK jep;aH O}J, fhlIX IUlje 110}J,lIrao no­ mc}J, M peKao: "CJIYIIIajTc, na 3ap HHCMO y BpTy nocaj:\IIJIII jC}J,HO P;pBO t.mjl1 nJIoA npe}J,cTaBJba cno3Hajy A06pa II 3JIa?" ,,)],a", nOBIIKaJIH cy OCTaJIII. "Xajp;e p;a HabcMo TO )l,PBO, KYIIIaMO fhcrOB IIJIO}J, 11 nOtjeMO go 3Hafha KOjc je y fheMY." Kaga cy npoHaIIiJIII TO )l,PBO II KymaJII1 fhcrOB nJIO)l" O'11I cy lIM ce OTBOplIJIe II peKJII1 cy: HaM je IIOTpe6HO }l;a HeryjeMo 3alICTa nocegyjeMo 3Hafhe BpT TaKO }l;a He 6y,qeMO 3JIO'IlIHl\H H }J,a Hac He npOKJIIIH>y CBH OHII KOjH 3aBHce 0[.\ Hac." H }J,OK cy TaKO pa31"0BapaJIII, je)l,aH JIaB je KpeHyo y JIOB, a 60rOBlI cy peKJII1 ce6u: "naHac p;aH Ka)l,a he JIaB OCTaTH ma)l,aH, a KO­ ra 61I YJIOBHO MO)Ke }~a )KI1BI1 jom je}J,aH gaH." TaKo JIaB HHje ycneo }J,a YJIOBII jeJIeHa H, BpahajyhH ce y CBOjy ja361IHY, npOKJIlIfhaO je 6OJ'OBe. AmI, OHII cy peKJIH: "Ca'lYBaj CBOj MlIp, jep MH 3HaMO KaKO )l,a BJIagaMo cBeToM, a p;aHac je TBOj )l,aH rJlaj:\OBafha." 11 JIaB je caLIyBao CBOj MHp. CJle)l,eher )l,aHa JIaB je KpeHyo y JIOB II 60roBH cy My IIOCJIaJIH je­ JIeHa Kora cy IIOIIITC,IJ,eJIH npeTXO)l,HOr AaHa. A Kap;a je jeJIeH oceTHO JIaBJbe IIIaIIe Ha BpaTY, 110'ICO jc )l,a IIpOKJIlIfhe ooroBe. AJIII, OHH cy peKJIFI: "Ca'IYBaj CBOj MIIP, jep MH 3HaMO KaKO Aa BJIap;aMO CBeTOM, a )l,
(122)

(123)

je }J,pyrn 60r peKao: "IlOme)l,ajTe TaMO. ITpclIeJIHl\a Bpc6a CKaKaBl\a! AKo npenCJIHn:y HC nperrycTI1MO JIHCHl\H, OH)l,a he OHa CTH CKaKaBl\a. 3ap CKaKaBal\ HeM a CBOj )KHBOT KOjU CMO My MH ;qaml H 3ap H OH He 3aBl1Cl1 O}J, Hac I1CTO TaKO Kao 11 npenemIl\a? CBaKaKO 6H 6HO 3JIO'IHH He'oaillU rrperreJIlfl\Y JIHCHl\H 3aTO )l,a 6H CKaKaBan: Morao )l,a )KHBH." Kao IIITO MO)KeIII )l,a 3aMI1CJIHlU, 60roBH cy ce yrrycTHJII1 y Hanop­ Hy pacupaBy OKO OBora H HUCY 3HaJIl1 KaKO ;qa nocTync. 11 }J,OK cy ce npenHpaJIH, CTHmo jc npoJIche H CHe)KHHl\11 ca nJIaHI1Ha IIO'lCJII1 cy ;qa ce YJII1Bajy y peKe, a je;qaH 0)], fhHX je peKao: "CBaKaKO 6H 6HO 3JIO<JHH )l,03BOJII1TH }J,a OBe BO)l,e npenJIaBe 3eMJbY, jcp he op;HeTU 6c36pojHa 6Hha y CMpT." Jep;aH }l;pyrH 60r jc peKao: "CBaKaKo 6H 6HO 3JIO'IHH He 003BOllUlllu OBHM BO)l,aMa }l;a npenJIase 3eMJbY, jcp he 6C3 fhHX npecy­ IIIHTH jC3epa H MO<JBapc, a CBa 6uha Koja )KI1Be y fhHMa he 113YMpeTH." DoroBH cy oneT 6HJIH 36YfheHH. KOHa<JHo ce y jCP;HOMC on fhHX pO)l,HJIO HCUlTO IIITO je JII1'IHJIO Ha HOSY MHcao. "laCHO je }J,a he 6I1JI0 Koja KOjy rrpe}J,YTMeMo 3a He­ Kor 6HTH )]'06pa, a 3a HCKor JIOIIIa. Xaj}J,e, OHp;a, p;a He npe)l,Y3HMaMO HHIIITa. TaKo Hac Hl1je}J,HO 611hc Koje 3aBHCU ojl Hac Hehe Ha3BaTI1 3JIO­ <JHHn:HMa." ~ "rJIyrrocT", peKao je }J,pyrl1 O)l,Ce'lHO. "AKO He npellY3MeMo HHKa­ KBy aKn:Hjy, TO he 3a HeKor 6HTH )],06po, a 3a HeKOI" JIOIIIe, 3ap HC? DH­ ha Koja 3aBHce O}J, Hac he pehH: 'BH)l,I1Te, MH naTHMO, a 60roBI1 He npe)l,Y3HMajy HHIIITa!'"

CTBapH Koje cy HaH3mep: onpe<me jep:Ha p:pyroj M HHCMO nOqHHMJIH HH­ KaKaB 3JIO'lHH." }J,eCHJIO ce, Met;YTHM, lIa je jep:aH Op: GoroBa GHO OllCYTaH HeKHM nOCJIOM Kap:a cy OCTaJIH GorOBH KYIIIaJIH nJIop: p:pBeTa 3HalLa. Kap:a ce BpaTHo H 'lyo lllTa cy 60roBM ypap:HJIH JIaBY H jeJIeHY, pCKao jc: "Ypa­ P:HBIlIH Te p:Be CTBapH, CBaKaKO CTC nOtIHHHJIH 3JIO'lHH y jep:Hoj HJIH y p:pyroj npHJIHlI,H, jcp cy Te p:Be CTBapM Onpe'lHe M jellHa je CMryPHO 6H­ JIa HcnpaBHa, a p:pyra norpeUIHa. AKO je 3a JIaBa OHJIO p:06po p:a 6yp:e rJIap:aH npBor p:aHa, OHAa je 6HJIO 3JIO nOCJIaTH My jeJIeHa Apyror lIaHa. I1JIH, aKO je 6HJIO lI06po nOCJIaTH My jeJIeHa p:pyror lIaHa, OHAa jc 6H­ JIO 3JIO nYCTHTH ra lIa mallyje npBOl' p:aHa." }J,pyrH 60l'OBH cy KJIHMHYJIH rJIaBOM H peKJIH: ,,}J,a, TO je ynpaBo Ha'lHH 'Ha KojH CMO pa3MHIlIJbaJIH npe Hero llITO CMO KYllIaJIH nJIop: ca p:pBeTa 3HalLa." "KaKBO jc TO 3HalLe?" ynHTao je 60r, npHMeTHBlllM P:PBO no npBH nyT. "KYllIaj lLerOB nJIop:", peKJIH cy My. "Tap:a hellI Ta'lHO 3HaTH KaKBO je TO 3Hafbe." 3arpH3ao je nJIop: H O'lH cy My ce OTBOpHJIe. ,,}J,a, CXBaTaM", pe­ Kao je. "OBO je 3aHCTa 3HalLe Koje npHnap:a 60rOBMMa: 3HWbe 0 UlOMe 1(0 he JlCueeaiU,

a 1(0 he YMpeUlll."

5

.

,,}J,a JIH )l{eJIHlll p:a nOCTaBHIlI HeKO nHTa1De?" p~Kao je I1IIIMaeJI. Tprao caM ce, H3HeHat;eH npeKHlIoM npH'le. "He. OBO je cpaClI,H­ HHpajyhe." I1IlIMaeJI je HaCTaBHO.

6 Kap:a cy 60roBH BHlIeJIH p:a ce Ap:aM 6YP:H, peKJIH cy ce6H: "EBo jep:Hor cTBopelLa Koje HaM je TOJIHKO CJIH'IHO p:a 6H Momo 6HTH jep:aH op: Hac. KOJIHKH pacnOH )l{HBOTa M KaKBY cyp:6HHY hCMO My op:pep:HTH?"

(124)

JellaH op: lLHX je peKao: "TOJIHKO je JIen, xajp:e J~a My P:03BOJIHMO p:a )l{HBH KOJIHKO H OBa nJIaHeTa. Y p:aHHMa lLerOBOl' lICTHfbCTBa, CTa­ paheMo ce 0 lLeltfY Kao lllTO CC cTapaMo H 0 cBeMY P:pyroM y BpTy, ra­ KO p:a Hay'lH KaKO je CJIaTKO )l{HBCTH I10P: HaIIIOM opHrOM. AJIH, KaAa 6yp:e MaJIO op:pacTao, cHrypHo he T10'lCTH Aa CXBaTa Aa je cnoc06aH 3a MHoro BHllle cTBapH op: p:pyrHX CTBopelLa H Hche BHllIe )l{CJIeTH lIa oy­ p:c nOA HalliOM 6pHroM. XoheMo JIH ra oHAa OABeCTH lIO OROI' Apyror APBeTa y BpTy, }J,pBeTa )l{MBOTa?" }J,pyl'H 601' je peKao: "Op:BeCTII AlIaMa Kao MaJIOr AO }J,pBeTa )l{H­ BOTa, npe Hcro llITO OH caM nOqHe p:a '[para 3a lLMM, JIlIllIHJlO 6H ra jCAHor BeJIHKOr IIop:YXBaTa, ny-reM Kora GM Morao Aa CTCKHC BeJIHKY MYP:pOCT M Aa cc ,YBCPH y conCTBeHY xpa6pOCT. Kao IlITO heMO My 06C36c)lHTH CTapalLe Koje MY je nOTpe6HO Kao AeTeTY, 06e36eAHMO My HCTO TaKO TparalLe Koje he My 6HTH nOTpe6HO Kao MJIaAMhy. Y'l; HHMO TparalLC 3a }J,pBeTOM )l{HBOTa 3aHHMalLCM lLerOBe MJIaAO( nf. HaTaj HaqHH he caM OTKpHTH Aa MO)l{e )l{HBeTH OHOJIHKO AYro KOJIH­ KO )KHBH OBa nJIaHeTa." OCTaJIH cy ce CJIO)l{HJIM ca OBHM nJIaHOM aJlH jCAaH je peKao: "Tpe6a Aa CMO CBeCHH Aa 3a A,~aMa OBO MO)l{e OHTH Ayro 11 TeUIKO TparalLe. Mml.AOCT jc HeCTpnJbHBa H 110ene HeKOJIHKO XHJba)J,a rOAHHa TparalLa, OH MO)l{C 110tleTH Aa Ot{ajaBa Aa Hehe HahH 'urBO )l{HBOTa. AKO 6H ce TO AeClmo, Morao 6H AohH y HCKYllIelLC p:a YMeCTO TOra OKYllIa l1JIOA }J,pBeTa C1103Haje p:06pa H 3JIa." "EeCMHCJIHlI,a", OArOBOpHJIH cy p:pyrH. "TH BPJlO p:06po :mallI Aa je nJIOA OBor APBeTa xpaHa caMO 3a 60roBe. OH He 011 Morao HaxpaHH­ TH AAaMa 6allI Kao HH TpaBa 3a BOJIOBC. AAaM MO)l{e 3arpHCTH nJIOA 'uPBeTa H nporyTaTH ra, aJIH OH OH npollIao Kp03 lLerOBO TCJIO 6e3 HKaKBor AejcTBa. CBaKaKO He MHCJIHIlI Aa 6H AAaM CTBapHO Morao CTchH HallIe 3HalLe aKO 6H Kylliao nJIOA OBor p:pBeTa?" "HapaBHo p:a He", op:rOBopHO jc 601'. "OnacHocT HC JIe)l{H y TOMe p:a 6H OH Morao CTchH HallIe 3HalLC, Beh y TOMe Aa 6H Morao 3aMUC.1U­ lUU p:a ra je CTeKao. KaAa 6H KyllIao nJIOA OBor ABpBeTa, Morao 6H Aa Ka)l{e ce6H: 'KYllIao caM nllOp: }J,pBeTa 3HalLa Koje npMnaAa 60roBHMa H, IIpeMa TOMe, ja 3HaM HCTO 1t,ao H OHH Aa ynpaBJbaM CBCTOM. Mory lI" pallHM OHO IlITO xohy.'" "To je ancYPp:Ho", PCK'lH cy APYrH 60roBH. "KaKo 6H AllaM Moraa Aa 6yp:e TaKO 6yp:aJIaCT lIa 3aMHCJIH ):(a noceAyje 3HalLe Koje HaMa OMO­ ryhyje p:i:!. Bllap:aMo CBeTOM H lIa pap:HMo OHO lllTO XOhCMO?" HHjep:Ho oll HallIHX cTBopelLa HHKaAa Helie 6HTH rocnoAap 3HalLa 0 TOM\. KO he )l{HBCTH, a KO he YMpeTH. To 3HalLe npHnaAa caMO HaMa, na tla~ Ka­

(125)

}l;a 61I All:aMOBa MYll:POCT pacna CBe ll:0 HeCTaHKa BaCIIOHe, TO 3Halhe 6H OCTano IICTO TonliKO ,[IaneKO 0,[1 lhera Kao IlITO je II y OBOM TpeHYTKY." OCTanli 60rOBH cy ra HCMejanlI, peKaBIlIII: "To Hlije cn03Haja ll:0­ 6pa II 3na." "HapaBHo ,[Ia HlIje", Oll:rOBOpHo je OH, "anlI, KaKO 61I A,[IaM TO 3Hao?" EorOBIi cy cnemynii paMeHIIMa. "MmK,[Ia 6H y ll:eTlIlhCTBY A,[IaM Morao BepOBaTII ll:a je ,[IOBOJbHO MYll:ap ,[Ia ynpaBJba CBeTOM, anii llITa C TIIM? TaKBa aporaHTHa rJIynoCT 61I HllI'-Ie3na ca 3penollIhy." "Ax", peKao je oBaj 60r, "anlI, aKO 6H ra 06y3ena OBa apOraHTHa rnynoCT, J~a nIl 61I A,[IaM Morao upeJICu6eUiu ll:0 3penOCTH? AKO 61I no­ BepoBao ,[Ia je IICTII Kao MIl, 61I0 61I cnoc06aH ,[Ia yl.IlIHII 6lIno IlITa. Y CBOj(!j aporaHTHocTlI, Morao 61I ,[Ia 6a~1I nOrJIell: Ha BpT II KIDKe ce6n: 'OBll:e je CBe norpelllHo. 3allITo 6HX ja Mopao ll:a ,[IenliM BaTpy >KIIBO­ Ta ca CBIIM OBIiM CTBopelhHMa? EBo, pe~HMo, naBOBII, BYKOBIi II nIICR­ ~e O,[lHOCe ,[IHBJba'-I Koja 61I Morna 6HTli Moja. To je nOllle. Y6lIhy CBa Ta cTBopelha II TO he 6HTH ,n;06po. EHo TaMO, 3e'-IeBII, CKaKaBI~1I II. Bpan~1I O}l;HOCe nno,n;OBe 3eJ'fJbe KOjH 61I MOrJIH 6lITH MOjlI. To je nome. Y6Hhy CBa Ta cTBopelha II TO he 6HTH ,n;06po. EBO jOIll Hel.lera, 60roBH cy o,n;pe,n;lInli rpaHII~y Mor pacTa IICTO Kao IlITO cy o,n;pe,n;Hnli rpaHII~y paCTa CBe1'a ,n;pyrora. To je nOllle. Ja hy pacTII 6e3 OrpaHH'-Ielha, y3ehy CBY BaTpy >KIIBOTa Koja npOTfI'-Ie Kp03 BpT 3a ce6e II TO he 6wrH ,n;o­ 6po.' Pe~HTe MIl - aKO 6H ce TO ,n;eClIno, KonliKO 6H A,[IaM >KHBeO npe Hero IlITO 6H npO>Kll:pao ~eo CBeT?" "AKO 61I ce TO }l;eClInO", peKnli cy OCTanlI, "A,n;aM 61I npO>K,n;pao CBeT y je,n;HOM je,n;HHOM ,n;aHY, aHa Kpajy Tor ,n;aHa npO>K,n;pao 6H caMor ce6e." "EallI TaKO", peKnH cy OCTanlI, ,,9,FIIM aKO 6H ycneo ,n;a n06e1'He H3 OBor CBeTa. OH,[Ia 61I npo>K,n;pao BaCHOHY, Kao IlITO je npo>K,n;pao H CBeT. AnlI, '-IaK II TaKo, CBe 6H ce HeII36e>KHO' 3aBpllIHno THMe IlITO 61I npo>K,n;pao ce6e, Kao IlITO Mopa 6lITII ca CBIIM OHIiM IlITO pacTe 6e3 OrpaHII'-Ielha. " "To 61I 3aHCTa 61I0 cTpalllaH Kpaj 3a A,n;aMa", peKao je jell:aH o,n; 601'oBa. "AnH, 3ap OH He 61I Morao 3aBpllIliTH Ha RCTII Ha'-IliH 'JaK II Ka,[la He 61I Kyillao nno,n; )J,pBeTa cn03Haje ,n;06pa II 3na? 3ap He 61I MO­ rao naCTII y IICKYlllelhe, CBOjOM >KY,[llhOM,[Ia paCTe,,[Ia Y3Me BaTpy >K1I­ BOTa yCBoje pYKe, '-IaK ce II He 3aBapaBajyhlI,[Ia je TO ,[I06po?" "Morao 61I",cnmKlInli cy Ce OCTanH. "AnH, llITa 61I 61I0 pe3ynTaT Tora? nOCTaO 61I KpIiMIiHana~,OTna,[lHHK, Kpa,n;JbHBa~ >KIIBOTa II y61I­ ~a CBIIX' CTBopelha H3 CBor OKpY>Kelha. AKOHe 61I HMao Hny3lIjy ,n;a je

(126)

OHO WTO OH paAH ,[I06po - II Aa ce 360r Tora TO Mopa paAHTIi no CBa­ Ky ~eHY - y6p30 61I ce YMOPIiO 0,[1 oTnaAHH'IKOr >KHBOTa. To he ce 3a­ npaBo BepoBaTHo AeCIiTII 3a BpeMe lherOBor Tparalha 3a )J,pBeToM >KHBOTa. AnlI, aKO Kywa nnoA ApBeTa HallIeI' 3Halha, ocn060,n;Hhe ce CBor yMopa. PehH he: ,,3ap je Ba>KHO WTO caM yMopaH OA Tora llITO )KHBHM Kao y6H~a ~enoKynHor >KIIBOTa OKO MeHe? Ja 3HaM IlITa je ,[10­ 6po a llITa je 3no, H oBaj Ha'lHH >KHBOTa je A06ap. llpeMa TOMe, MopaM ,n;a >KHBIiM Ha oBaj Ha'lliH HaKO caM Ha CMpT YMopaH, HaKO YHHIllTaBaM CBeT H caMora ce6e. EorOBH cy HanlicanH 3aKOH KOjH CBH Ha cBeTY MO­ pajy nOIllTOBaTH, anH OH ce He MO>Ke npHMeHHTH Ha MeHe, jep caM HM ja paBaH. llpeMa TOMe, >KHBehy H3BaH 3aKOHa H paillhy 6e3 OrpaHH'Ie­ lha. JIollle je 6HTli orpaHH'IeH. YKpalllhy BaTpy >KIIBOTa H3 pyKy 60ro­ Ba H ynoTpe6Hhy je Aa MH nOMorHe y MOM paCTY, H TO he 6HTH ,n;06po. YHHWTHhy OHe BpCTe Koje He cny>Ke MOM pacTy, H TO he 6HTH Ao6po. OTehy BpT H3 pyKy 60roBa H ype,n;HTH ra H3HOBa, TaKO Aa cny>KH caMO MOM paCTY, H TO he 6HTH A06po. OBe CTBapH ce Mopajy ypa,[lHTH no CBaKY ~eHy, jep cy ,n;06pe. MO>Ke ce AeCHTH,n;a YHHIlITHMBpT H Hanpa­ BHM pYllIeBHHY o,n; lhera. MO>Ke ce ,n;eCHTH Aa MojH nOTOM~H BpBe no 3eMJbH Kao CKaKaB~H, Aa je Y nOTnYHOCTH orone H Aa ce, Ha Kpajy, Aa­ Be y concTBeHoj npJbaBWTHHH, ,n;a He Mory ,[Ia BH,[Ie O'lHMa jeAHH ,[Ipyre H ,n;a nonY,[Ie. Ee3 063lIpa Ha TO, OHIi Mopajy HaCTaBHTIi Aa >KHBe Ha Taj Ha'lIIH, jep je ,[I06po paCTII 6e3 OrpaHH'Ielha, a nOllle je npHXBaTHTH orpaHHl.lelha 3aKOHa. A aKO 61I HeKO 0,[1 lhHX peKao: 'OA6a~HMO TepeT 3nO'llIHa'lKor )KHBOTa H npenYCTHMO ce noHOBO y pYKe 60rOBa', ja 6lIX HX y6HO, jep TO IlITO Ka>KY je nOllle. A aKO 6H HeKO ,n;PYrH peKao: 'OKpeHHMO nelja OBOj 6e,n;H H nOTpa>KHMO OHO ,n;pyro ApBo', ja 6ux HX y6HO, jep TO llITO Ka>KY je nOllle. 1.JaK H KaAa ~eo BpT 6YAe no,n;peljeH caMO MeHH, H CBe BpCTe Koje He cnY>Ke MOM pacTy OA6a'leHe, a CBa Ba­ Tpa >KHBOTa Ha CBeTY 6YAe TeKna Kp03 Moje nOTOMKe, ja hy H AaJbe MopaTII Aa paCTeM. PehH hy JbYAHMa OBe 3eMJbe: 'PaCTHTe, jep TO je ,[I06po', H OHH he pacTH. PehH hy JbYAHMa cyce,n;He 3eMJbe: 'PaCTHTe, jep TO je ,n;06pO', H OHH he pacTH. A KaAa BHwe He 6YAY MOrJIH Aa pacTy, JbYAH OBe 3eMJbe he HanaCTH JbYAe cyceAHe 3eMJbe ca HaMepoM Aa HX y6Hjy,,n;a 6H caMH MOrJIH jOllI,[Ia pacTY. AKO jaY~H MojHx nOTOMaKa HcnYHe Ba3,[1Yx Y ~e­ nOM CBeTY, pehH hy HM: 'NIopaTe nOAHOCHTH cBoje naTlhe, jep naTIlTe y liMe ,n;06pa. BH,n;HTe KalP CMO nOCTanH BenIIKH! lloceAoBalheM 3Ha­ lha 0 AQ6py II 3ny nOCTanH CMO rocno,n;apH CBeTa H 60rOBH HeMajy HH­ KaKBY BnaCT HaA HaMa. MaKo BallIH jaY~H HcnYlhaBajy Ba3,n;yx, 3ap HH­ je cnalje )KHBeTII no CBOMe Hero 3aBliCHTH OA 60roBa?'''

(127)

\

Ka):la cy 60rOBM 'IyJIM CBe OBO, CXBaTMJIM cy ):Ia 6M 0):1 CBMX cTa6a­ JIa y BPTY caMO .o:PBO crr03Haje ):I06pa M 3JIa Morno ):Ia yHMIlITM A):IaMa. 3aTo cy My peKJIM: "MO)l(elll ):Ia je):leill rrJIO):lOBe CBMX cTa6aJIa y BpTy, OCMM rrJIO):l .o:pBeTa crr03Haje ):Ioppa M 3JIa, jep heill OHor ):IaHa Ka):la 6y­ ):Ieill Kyillao rrJIO):l Tor ):IpBeTa CMrypHO yMpeTM."

".o:a. 3aTo IlITO OHM Y CTBapM HMCY My):lPM Kao 60rOBll." "EorOBM cy BJIap;aJIll CBeTOM MMJIMjap):laMa rop;MHa M CBe je 6MJIO y Haj60lbeM pe):lY. IToCJIe caMO HeKOJIMKO XMlbap;a rO):lMHa BJIa):laBHHC lbYP;M, CBeT ce HaJIa3M Ha MBMQM CMpTM." "Ta'lHo je. AJIM, Y3MMa'lM ce HMKa):la Hehe O):lpehM BJIaCTM." MIllMaeJI je CJIerHYO paMeHMMa. "OH):Ia he yMpeTM. Kao IlITO je npep;cKa3aHo. AYTOPM OBe npWle cy 3HaJIM 0 'IeMY rOBope."

7 ge):l~0 caM ollIaMyheH je):lHO BpeMe, a OH):Ia caM ce ceTMO ):Ia caM y

MIllMaeJIOBoj 'IY):lHOj KOJIeKQMjM KlhMra BM):IeO 6M6JIMjy. Y CTBapM, 6M­ JIO MX je TpM . .o:OHeo caM MX M, rrOCJIe Kpaher rrpeJIMCTaBalha, peKao caM: "HM y je):lHoj 0):1 OBMX KlhMraHeMa HM'Iera 0 TOMe 3allITO 6M A):Ia­ My 6MO 3a6palheH rrpMcTyrr TOM ):IpBeTY." ,,3ap CM O'leKMBaO):la he HelllTO rrMcaTM 0 TOMe?" "ITa ... jecaM." "Y3MMa'lM 6eJIe)l(e CTBapM, aJIM OBa npM'Ia je 3a lhMX YBeK 6MJIa He­ p;OKY'lMBa MMcTepMja. HMKa):la HMCY 6MJIM Y CTalhY ):Ia CXBaTe 3allITO je 3Halhe 0 ):I06py M 3JIO 3a6palheHO 3a 'IOBeKa. 3ap He CXBaTalll 3aIlITO?" "He." ,,3aTO IlITO je 3a Y3MMa'le OBO 3Halhe Haj60lbe 0):1 CBMX 3Halha HajKopMcHMje Koje 6M 'IOBeK Morao ):Ia rrOce):lyje. ITOIllTO je TO TaKO, 3allITO 6M My ra 60rOBM 3a6palhMBaJIM?" "Ta'lHo." ,,3Halhe 0 ):I06py M 3JIy je, y OCHOBM, 3Halhe Koje BJIa):lapM CBeTa MO­ pajy ):Ia rrpMMelhyjy, jep CBaKa rroje):lMHaqHa CTBap KOjy y'lMHe je ):I06pa 3a HeKora, a JIOllla 3a HeKor ):Ipyror. To je cyllITMHa BJIa):lalha, 3ap He?"

"Aa." "A 'IOBeK je pol)eH ):Ia BJIa):la CBeTOM, 3ap He?" ".o:a. ITpeMa MMTOJIOrMjM Y3MMa'la." ,,3aIlITO 6H OH):Ia 6qroBM YCKpaTMJIM 'IOBeKY 6arn TO 3Halhe Koje My je rrOTpe6HO ):Ia OCTBapM CBOjy Cy):l6MHY? Ca Ta'lKe rne):lMIllTa Y3M­ Ma'la, TO HeMa HMKaKBor CMMCJIa." "TaKo je." "Hecpeha ce ):IOrO):lMJIa Ka):la cy, rrpe p;eceTXMlba):la rO):lMHa, lhy));M M3 TBoje KyJIType Ka3aJIM: 'MM CMO MYAPM Kao M 60rOBM M MO)l(eMO MCTO TaKO ):I06po Aa ynpaBlbaMo cBeToM.'(J(a):la ~y Y3eJIM y ceojecou­ cUleeHe pYKe Moh KOjY)I(MBOT M CMpT MMajy Ha)); CBeTOM, O):lpe):lMJIM cy CBOjy Cy):l6MHY:~\

(128)

8 ,,)]:a :m xoheill ):Ia Ka)l(eill p;a je OBa npM'Ia HaIIMcaHa ca Ta'lKe rw'­ ):IHIIITa OCTaBlba'la?" "EallI TaKO. )J,a je HarrMcaHa ca Ta'lKe rJIegMTllTa Y1MMa'la, 3HaL. d g06py M 3JIy He 6M 6MJIO 3a6palheHO 3a A):IaMa, Reh 6M My 6MJIO HaMPUl­ H)'Ulo. EoroBM 6H ce BpTeJIM OKO lhera M rOBOpnJIM: 'Xaj):le, lfoBe'le, 3ap He BM):IMIlI):Ia 6e3 OBor 3Halha He rrpe):lCTaBJbarn HMIlITa? fIpeCTaHM ga )l(HBMIll Ha pa'lyH HallIeI' H306Hlba Kao JIaB MJIM BOM6aT. EBO, Y3MM MaJIO OBor Boha H ogMax heill CXBaTMTM ):Ia CM 1'0 - 1'0 Kao M CBaKM JIaR HJIM BOM6aT: 1'0 y O):lHOCy Ha CBeT, 6e3 MKaKBe MohM. Xaj):le, Y3MH Ma· JIO OBor Boha H rrOCTaHM je):laH 0):1 Hac. A OH,n:a, cpehHM'Ie, MO)J(elll ):Ia HarrycTMIll oBaj BpT If rrO'lHelll ga )l(MBMIll y 3HOjy JIMQa CBora, Ha Ha'lHH Ha KOjM lbY):lCKa 6Mha Tpe6a ):Ia )l(MBe.' .o:a cy lhy):lM TRor KYJITypaJIHOr Onpe):lelbelha ayTopM OBe rrpM'Ie, oBaj ):Iorai)aj ce He 6M 3Bao ITa):l, Beh Y3):1H3alhe - MJIM, KaKO ClI je):lHOM paHMje peKao, Ocn060l)elhe." "CacBMM TaKO ... AJIM HMcaM caCBMM cMrypaH KaKO ce TO YKJIana y CBe OCTaJIO." "IToMa)l(eMO TM ):Ia JIaKllle CXBaTlIllI KaKo cy n71eapu uocUla.l/.e UlaKee KaKee jecy. " "He CXBaTaM." "ITpe je):lHOr MMHyTa CM MM peKao ):Ia ce Y3MMa'lM HMKa):la Hehe O):lpehM cBoje TMpaHMje Ha):l CBeTOM, 6e3 063Mpa KaKO ce CTBapM JIOllle . pa3BMjaJIe. KaKO cy OHM rrOCTaJIM TaKBM?" M36YlbMO caM ce y lhera. "ITOCTaJIM cy ~a~M jep cy YBeK BepOBaJIM ):Ia je OHO IlITO OHlI pa­ ):Ie ucupaeHo - M ):Ia TaKO Tpe6a rrocTyrraTM rro CBaKY QeHy. YBeK cy BepOBaJIM ):la, Kao M 60rOBM, OHM 3Hajy IlITa je McrrpaBHO a IlITa rrorpe­ WHO, II ):Ia je OHO WTO OHM pa):le ucupaeHo. CXBaTalll JIM KaKO cy ):Ie­ MOHCTpllpaJIM OHO 0 'IeMY ja rOBopMM?"

(129)

~

"He 6alII CaCBHM." ",UeMOHCTpHpaJIH cy TO TaKO lIITO cy rrpHHy;n;HJIH CBaKOra Ha CBe­ Ty ;n;a pa;n;H OHO lIITO OHU palle H ;n;a )KHBH OHaKO KaKO OHU )KHBe. CBH cy MOpaJIH 6HTH HaTepaHH lIa )KHBe Kao Y3HMa'lH, jep je jellHHO lhHXOB Ha'lHH )KHBOTa 6HO ucupaBaH. " ",Ua, TO MH je jacHO." "MHOrH OCTaBJba'lH cy ce 6aBHJIH nOJbOnpHBpe;n;OM, aJIH HHKa;n;a HHCY 6HJIH once;n;HyTH HJIY3HjOM ;n;a je OHO lIITO OHH pa;n;e ucupaBHo, ;n;a ce CBH Jby;n;H Ha I~eJIOM cBery Mopajy 6aBHTH nOJbOnpHBpe;n;OM,;n;a CBa­ KH KBa;n;paTHH MeTap rrJIaHeTe Tpe6a ;n;a 6y;n;e 06paljeH. OHH HHCY ro­ BOPHJIH oc06aMa y CBOM oKpY)KelhY: 'He MO)KeTe BHlIIe )KHBeTH o;n; JIOBa H caKynJbalha xpaHe. To je norpelilHO. To je JIOlile H MH TO 3a­ 6palhyjeMO. ITO'lHHTe ;n;a 06paljyjeTe 3eMJbY HJIH heMo Bac 36pHcaTH ca nJIaHeTe.' YMecTo Tora, peKJIH cy: ')KeJIHTe JIH ;n;a 6y;n;eTe JIOBQH H caKYIlJba'lH xpaHe? HeMaMo HHlIITa npoTHB. To je cjajHo. MH )KeJIHMO ;r(a 6YlWMO paTapH. BH 6y;n;HTe JIOBI~H-caKynJha'lH, a MH heMo 6HTH pa­ TapH. He npeTBapaMo ce ;n;a 3HaMO KOjH nyT je ucupaBaH. Je;n;HHO lIITO 3HaMO je KOjH nyT HaM ce BUUle oouaoa. '" ",Ua, pa3YMeM." "A, aKO 6H ce YMOPHJIH o;n; rrOJbonpHBpe;n;e, aKO 6H yTBp;n;HJIH ;n;a HM ce He ;n;ona;n;a npaBaI~ KOjHM HX OHa BO;n;H y TOj o;n;peljeHoj a;n;anTa­ ~HjH, OHH cy MOl.llU ;n;a npeCTaHY ;n;a ce 6aBe lhOM. HHCY rOBOpHJIH ce­ 6H: 'ITa, MopaMO HaCTaBHTH ;n;a ce 6aBHMo nOJhOnpHBpe;r(oM 'laK H aKO Hac TO y6Hja, jeplje TO ucupaBaH Ha'lHH )KHBOTa.' Ha npHMep, nOCTO­ jao je je;r(HOM je;r(aH HapO;n; KOjH je H3rpa;n;HO pa3rpaHaTY Mpe)KY KaHa­ JIa 3a HaBO)l;lhaBalhe ;n;a 6H Morao 06paljHBaTH rrycTHlhy Ha npocTopy KOjH ;r(aHac 3aY3HMa jyroHCTO'lHa ApH30Ha. KaHaJIH cy nocTojaJIH TpH XHJba;n;e rOllHHa H ;n;OnpHHeJIH cy HaCTaHKY je;r(He npHJIH'lHO Hanpe;n;He QHBHJIH3alwje, aJIH cy Ha Kpajy HMaJIH xpa6pOCTH ;n;a Ka)KY: 'OBO je Te)KaK H He3a;n;OBOJbaBajyhH Ha'lHH )KHBOTa, rra rrpeMa TOMe HeKa HlIe lIO ljaBOJIa.' Je;n;HOCTaBHO cy ce y;n;aJbHJIH H3 Te 06JIacTH H ;n;o Te Mepe 3a60paBHJIH Ha CBe ;n;a MH 'laK H He 3HaMO KaKO cy ce Ha3HBaJIH. HO HMe Koje HMaMO 3a lhHX je OHO Koje cy HM ;n;aJIH ITHMa MHAHjaH~H: XOXOKaM OHH KOjH cy HeCTaJIH." "AJIH, Y3HMa'lHMa Hehe 6HTH TaKO JIaKO. DHhe HM BpalilKH Te­ lIIKO lIa O;n;YCTaHY Oll OHora lIITO palle, jep je OHO lIITO OHH pa;n;e uc­ upaBHo, TeMopajy;n;a HaCTaBe ca THM, 'laK H aKO TO 3Ha'iH YHHIIITelhe CBeTa, a ca lhHM H 'lOBe'laHCTBa." ",Ua, H3rJIe;n;a ;n;a je TaKO." "O;n;YCTajalhe 6H 3Ha'lHJIO... IIITa?"

(130)

"O;n;YCTajalhe 6H 3Ha'lHJIO... 3Ha'lHJIO 6H ;n;a cy CBe BpeMe 6HJIH y KpUBy. 3Ha'lHJIO 6H ;n;a HUKaoa HHCy 3HaJIH KaKO ;n;a BJIa;n;ajy CBeTOM.

3Ra'lHJIO 6H... O;n;pehH ce npeTeH3Hja Ha 60)KaHCTBo." ,,3Ha'lHJIO 6H ;n;a 6H HCrrJhYHYJIH H3 YCTa nJIO;n; OHor ;n;pBeTa H ;n;a 6H BJIaCT Ha;n; CBeTOM BpaTHJIH 60rOBHMa."

"Aa."

9 MlilMaeJI je rJIaBOM rrOKa3ao Ha xpny 6H6nHja Kpaj MOjHX Hory. "ITpeMa aYTOpHMa Te npH'le, HapO;n; KOjH je )KHBeO H3Meljy Ey
",I1;a. " ,,3Ha'iH ;n;a ayTopH OBe rrpH'le HHCY 6HJIH TaMO H HHCY je BHneJIH CBOjHM O'lHMa. KaKO cy OH;n;a 3HanH lIITa ce ;n;eCHno? KaKO cy 3HaJIH na cy Y3HMa'lH rrpHrpaGHJIH 3a ceGe yJIory GorOBa Ha CBeTY?" "rocrro;n;e", peKao caM. "Ko cY 6u.au ayTopH OBe rrpH'le?" "ITa... JeBpejH?" MIlIMaeJI je 3aBpTeo rnaBOM. "Kon JhynH rr03HaTHX rro;n; HMeROM JeBpejH, OBO je Beh 6HAa rrpaCTapa H MHCTepH03Ha rrpH'la. JeBpejH cy YlIIJlH Y HCTOPHjy Kao Y3HMa'iH - H HajBHlIIe on CBera cy )KeneJIH ;n;a GyAY Kao H lhHXOBH cyce;n;H, KOjH cy TaKolje 6HJIH Y3HMa'iH. To je 3a­ rrpaBO OHO 3Gor 'lera cy HX lhHXOBH rrpopO~H YBeK rrpeKOpeBaJIH."

(131)

/

"Ta"lHo." "ITpeMa TOMe, I!:aKO cy ca"lYBaJIH OBY IIPH"Iy, HHCy je BHIue pa3y­ MeJIH y IIOTIIYHOCTH. Aa 6H HamJIH Jhy;o;e KOjH je pa3YMejy, MopaMO Ha­ hH lheHe ayTOpe. Ko cy OHH?" "ITa... OHH cy IIpeQH JeBpeja." "AJIH, KO cy OHU?" "EOjHM ce ;o;a HeMaM IIpe;O;CTaBY 0 TOMe." l1uIMaeJI je 3aje"lao. "CJIymaj, ja He Mory Aa TH 3a6paHHM ;o;a Ka­ )Kern 'Ja HeMaM IIpe;o;cTaBY 0 TOMe', aJIH HHCHCTHpaM ;o;a upOBe;o;em Gap HeKOJIHKO ceKyH;O;H pa3MUWJbajyhu IIpe Hero mTO TO H3YCTHill." 113 Y"lTHBOCTH caM hYTao HeKOJIHKO ceKyH;O;H, a OH;o;a caM peKao: ,,)Kao MH je. Moje 3Halhe HCTopHje CTapor BeKa je, HCKpeHO pe"leHO, 3aHeMapJhHBO. " "CTapH IIpeU;H JeBpeja 6HJIH cy CeMHTH."

"Ox." "To CH 3Hao, 3ap He?" "Aa, BaJh;o;a. CaMO ... " "HHCH pa3MHmJhao." "TaKo je." I1mMaeJI ce IIOKpeHYO H, IIomTeHO pe"leHO, HemTO MH ce CTerJIO y )KeJIYU;y Ka;o;a ce OH, ca CBOjHX IIOJIa TOHe Te)KHHe, o"lemao 0 MOjy CTOJIHU;Y. AKO He 3HaTe KaKO ce rOpHJIe Kpehy ca jeAHor MeCTa Ha ;o;pyro Ka;o;a cy Ha 3eMJhH, OH;o;a IIoceTHTe HeKH 300JIOmKH BpT HJIH H3­ HajMHTe BH;o;eo TpaKe "IaCOIIHCa National Geographic; GHJIO UITa ;o;a Ka­ )KeM, Hehe 6HTH ;o;OBOJhHO ;o;a BaM ;o;o"lapa KaKO TO H3fJIe;o;a. I1mMaeJI je TemKO KOpa"laO, ByKao CTOIIaJIa H rerao ce AO IIOJIH­ Qe 3a KlhHre; BpaTHO ce ca HCTOPHjCKHM aTJIaCOM, KojH je 6HO OTBO­ peH Ha CTpaHH Koja je "pHKa3HBaJIa MallY EBpOIIe H EJIHCKOr HCTOKa 8500. rO;O;HHe IIpe XpHcTa. ApaIIcKo IIonyocTpBo je CKOPO GHJIO o;o;ce­ "IeHO JIYKOM HaJIHK Ha CpII. PeqH [JO'teillHa UOJbOUpU8peoa jacHo cy YKa3HBaJIe ;o;a je OilITpHu;a cpIIa OKp~HBaJIa ITno;O;HH IIOJIyMeceu;. ITperpIIIT Ta"lKHu;a YKa3HBaJIO je Ha MeCTa Ha KojHMa cy Hai)eHe IIpBe IIOJhOIIpHBpe;O;He aJIaTKe. ~ "lIHHH MH ce ;o;a OBa MalIa CTBapa IIoremaH YTHcaK", peKao je I1mMaeJI, "HaKO TO HHje HaMepHO. OHa CTBapa YTHcaK ;o;a je ;0;0 IIOJhO­ IIpHBpe;O;He peBOJIYQHje ;o;OIIIJIO y HeHaCeJheHOM CBeTY. 3Gor Tora ja BHme BOJIHM CBOjy Mally." OTBOPHO je GJIOK H IIOKa3ao MH je ;o;pyry Mally. "Kao mTO BHAHm, OHa IIoKa3yje cHTyaQHjy IIOCJIe IIeT CTOTHHa ro;O;HHa. ITOJhOIIpHBpe;O;Ha peBOJIYQHja je YBeJIHKO TeKJIa. OGJIaCT y

"Aa, amI TaKoi)e Til YKa3yjeM ;o;a cy y TO BpeMe, Ha IIO"leTKY Bame IIOJhOrrpHBpe;O;He peBOJIYU;llje, TI1 IIpBH Y3HMa"lH. OCHHBa"lH BaIIIe KYJI­ Type, 6HJIH HeII03HaTH, H30JIOBaHH, HeBa)KHH. CJIe;o;eha MalIa y OBOM

(132)

(133)

KOJOJ ce o;O;BHja paTapCTBO 03Ha"leHa je OBHM 'cBpa"ljHM HomMa'." OJIOBKOM je IIOKa3ao Ha OOJIaCT H3Mei)y THrpa H EycppaTa. "OBO je, HapaBHO, 3eMJha H3Mei)y ;O;Be peKe, MeCTO poi)elha Y3HMa'la. A, mTa MHCJIHIII, mn IIpe;O;CTaBJhajy OBe Ta"lKHu;e?" "Hapo;o;e OCTaBJha"la?" "CacBHM TaqHO. Ha"lHH Ha KOjl1 cy HaQPTaHe He 03Ha"laBa rYCTH­ Hy HaCeJheHOCTH. I1cToBpeMeHO, OHe HHCY HaQPTaHe ;o;a 6H YKa3aJIe ;o;a cy OCTaBJha"lH HaCeJhaBaJIH CBaKO paCIIOJIO)KHBO IIap"le 3eMJhe. ORe 3aIIpaBO YKa3yjy Aa CBeT YOIIIlITe Huje OHO HeHaCeJheH. CXBaTaIII JIll lIITa TH IIoKa3yjeM?" "ITa, MHCJIllM ;o;a CXBaTaM. 3eMJha ITa;o;a HaJIa3llJIa ce y OKBHPY ilJ10;O;Hor IIOJIYMeceQa H GHJIa je OKp~eHa He-IIOJbOIIpHBpe;O;HHM CTa­ HOBHHillTBOM. "

lfCTOPlfjCKOM aTJIacy IIojaBlhyje ce IIOCJIe 'leTlfplf XlflhaAe rOAlfHa. IDTa 6lf O~leKlfBaO Aa BlfAlflIl Ha IbOj?" "O'leKlfBaO 6lfX Aa BlfAlfM Aa cy ce Y3lfMa'llf IIPOlIllfPlfJIlf." KJIlfMHyO je maBOM, IIOKa3aBlIllf Mlf Aa Tpe6a Aa OKpeHeM CTpa­ Hy. Ha IbOj je 6HO OAlIlTaMIIaH OBaJI ca Ha3HBOM XaAKOAUai£Ke KyA­ iilype, y 'lHjeM I:(eHTpy je 6HJIa MecoIIoTaMlfja, a 06YXBaTao je I:(eJIy Many A3lfjy If CBe 3eM1he cy ce IIpOCTlfpaJIe Ha ceBep H Ha HCTOK, 'laK AO KacIIlfjcKor Mopa H llepclfjcKor 3aJIlfBa. OBaJI ce IIpOAY>KaBaO IIpeMa jyry CBe AO YJIa3a y ApaIIcKo IIOJIyOCTpBO, Koje je 6HJIO 03Ha'le­ HO KpCTlmlfMa If HOClfJIO HaTIIHC CeMUluu. "CaAa", peKao je I1iuMaeJI, "lfMaMO HeKe cBeAoKe." "KaKo TO?" "CeMlfTlf HlfCY 6HJIlf cBeAoI:(lf p;orai)aja KOjlf cy OIIlfcaHlf Y TpetWj maBlf KIblfre 0 IIOCTaIbY." HaI:(pTaO je MaJIlf OBaJI y cpeAlfHH llJIOAHOr IIOJIyMeCeI:(a. "OBlf Aorai)ajlf, KOjlf cy n03HaTH nOA 3ajeAHlf'lKlfM lfMe­ HOM llap;, op;lfrpamf cy ce Ty, CTOTlfHaMa Mlflha ceBepHO op; CeMlfTa, y jeAHoM caCBlfM p;pyra'lHjeM HapoJO'. CxBaT3lIl JIlf KO cy OHlf 6HJIlf?" "llpeMa MaIIlf, TO cy 6lfJIlf KaBKaCKlf HapOAlf." "AJIlf, caAa, 4500. rOAlfHe IIpe XplfcTa, CeMlfTlf cy CBeAOI:(H jeA­ Hor p;orai)aja KOjlf ce p;elIlaBa Ha IblfXOBOM TJIy: eKcnaH3Hje Y3HMa'la." ,,)],a, jacHo Mlf je." ,,3a 'leTlfpH XlflhaAe rOAHHa nOlhOIIpHBpeAHa peBOJIYI:(Hja Koja je IIO'leJIa Ha TJIY lf3Mei)y ABe peKe IIpOlIllfplfJIa ce IIpeKO MaJIe A3Hje Ha 3anap; If Ha IIJIaHlfHe Ha ceBepy If lfCTOKy. AJIIf, H3meAa Aa jy je Ha jy­ ry HelIlTO 6JIOKlfpaJIO - lIlTa je TO 6IfJIO?" "To cy, o'ltl\JIeAHO, 6lfJIlf CeMHTlf." ,,3alIlTo? ~alIlTo cy je CeMIfTlf 6JIOKlfpaJIlf?" "He 3HaM." "IDTa cy 6lfJIlf CeMHTlf? )],a JIIf cy 6HJIH paTapH?" Ha ManH ce jacHo BlfAlf Aa OHlf HlfCY 6HJIlf p;eo OHora lIlTO ce AelIlaBaJIO Mei)y Y3HMa'llfMa. llpeMa TOMe, IIpeTIIOCTaBlhaM Aa cy 6lf­ JIlf OCTaBlha'llf." "OCTaBlha'lH, Aa, aJIlf He BlflIle JIOBIl,lf If caKYIIlha'lH xpaHe. OHH cy eBOJIYHpaJIlf y cJIeAehy q:,a3y Koja he IIOCTaTlf TpaAlfI:(lfOHaJIHa 3a ceMlfTCKe Hapop;e." "Ox. OHlf cy 6lfJIH IIaCTlfplf." "HapaBHO. CTO'laplf." llOKa3ao je Ha rpaHlfI:(y If3Mei)y XaJIKOJIlfT­ CKe KyJIType Y3lfMa'la If CeMlfTa. "llpeMa TOMe, lIlTa ce Ty AelIlaBaJIO?" "He 3HaM."

(134)

ThaBoM je IIOKa3ao Ha 6lf6JIlfje Koje cy JIe>KaJIe Kpaj MOjHX Hory. "HpO'lHTaj rrpH~ly 0 KaHHY H ABelhY y KIbH3If IIOCTaIba H OHAa helIl 3HaTH." llOAHrao caM 6lf6JIlfjy ca Bpxa rOMlfJIe If oKpeHyo 'leTBpTy maBy. HocJIe HeKOJIHKO MlfHYTa, IIpOMpMlhao caM: "rOCIIo.n:e 60>Ke!"

10 llOlIlTO caM IIpO'llfTaO IIPIf'ly y CBe TPlf Bep3lfje, IIop;Hrao caM IIO­ meg If peKao: ,,)],y>K Te rpaHlfl~e KalfH je y6lfjao ABelha. 06pai)lfBa'llf 3eMlhe 3aJIlfBaJIlf cy cBoja IIOlha KPBlhY ceMlfTCKlfX CTO'lapa." "HapaBHO. OHO lIlTO ce TaMO p;elIlaBaJIO, AelIlaBaJIO ce YBeK AY>K rpaHIfIl,a eKcIIaH3lfje Y3lfMa'la: OCTaBlha'llf cy 6lfJIH y6HjaHlf 3aTO Aa 6lf 6H]10 BHlIle 3eMlhe 3a 06pai)lfBaIbe." I1m:MaeJI je IIo.n:lfrao CBOj 6JIOK

(135)

H OTBOPHO ra Ha MeCTY rge je 6HJIa lherOBa Marra Tor rrepHoga. "Kao liTO BHgHIII, 'CBpa'Ije Hore' paTapa cy rrOKpHJIe u,eJIy 06JIaCT OCHM TepHTO­ pHje KOjy cy 3aY3HMaJIH CeMHTH. Ty, Ha rpaHHll,H Koja ogBaja paTape og ceMHTCKHX CTO'lapa, KaMH H ABeJh ce cyrrpoTCTaBJhajy jegaH ):(pyrOM." ITpOY'laBao caM Marry HeKOJIHKO MHHYTa, a oHga caM 3aBpTeo maBOM. ,,3ap Hay'lHMll,H KOjM rrpOY'laBajy 6H6JIHjy TO He cXBaTajy'?" Mory ga TBpgHM, HapaBHO, ga HIfje):(aH Hay'lHHK HHKa,o;a HHje CXBaTHO. AJIH, BehHHa lhMX '1HTa OBY rrpH'Iy Kao,o;a ce OHa Or~HrpaBa y HeKoj HCTOPHjCKoj 3eMJhH Hegol)HjH, Kao HeKY E30rroBY 6aCHY. TeiliKO ga 6H HM rraJIO Ha rraMeT ga je CXBaTe Kao geo ceMHTCKe paTHe rrporra­ raHge." "TaKo je, HapaBHo. 3HaM ga je YBeK 6HJIa MHcTepHja 3aIIITO je Bor rrpHxBaTHo ABeJha H lheroBY :>KPTBy, a 0,o;6au,Ho KaHHa If lheroBY :>KPTBy. Caga je jacHo. OBOM rrpH'IOM, CeMMTH cy roBOPHJIH cBOjOj Ae­ ll,H: 'Bor je Ha Halioj CTpaHH. OH BOJIH Hac CTO'lape, aJIH Mp3H OBe 3JIIiKOBa'lKe paTape ca ceBepa.'" "TaKo AKo je '1HTaill Kao rrpH'Iy Koja je HaCTa.la Mel)y TBOjHM corrCTBeHI1M KyJITypaJIHHM rrpell,HMa, OHa je Hepa3YMJhHBa. ITO'lHlhe ga rrOCTaje JIOrWlHa TeK KaAa CXBaTHill ):(a je HaCTaJIa .Mel)y f/eapuja­ ille/bUAia TBOjHX KYJITypaJIHHX rrpeAaKa." ".o;a." Ce,o;eo caM TperrhyhH O'IHMa HeKOJIHKO TpeHyTaKa, a 3aTHM rrOHOBO rrome,o;ao MiliMaeJIOBY Marry. "AKO cy paTapH ca ceBepa 6HJIH KaBKaCKH HapogH", peKao caM, "OH,o;a je OBO KaHHOB 3HaK." IToKa3ao caM Ha cBoje CBeTJIO JII1u,e, 60je JIapBe. "Morno 6u 6HTI1. O'lHrJIe,o;Ho je ga HUKaga HeheMo 3acurypHo 3HaTU IIITa cy ayTopu OBe rrpU"Ie HMaJIH Ha YMY." "AJIH, OHa OBaKO UMa .Il0?'Ulce", HHCUCTHpao caM. ,,3HaK KOjH je gaT KaUHY 6HO je yrr030pelhe OCTaJIHMa: 'KJIOHHTe ce OBor '10BeKa. OH je orracaH k! Tpa:>KH ce,o;MocTpYKY OCBeTY.' I13BecHo je I\a je MHoro Jhygu Y u,eJIO~}:;BeTy CXBaTHJIO ga ce He HCrrJIaTM gOJIa3HTU y cYK06 ca JhyguMa 6eJIHX JIHll,a." MIIIMaeJI je CJIerHYO paMeHUMa, Hey6el)eH HJIH jegHocTaBHO He3a­ HHTepeCOBaH.

11 "ITOTpygUO caM ce ga Ha OHOj rrpBoj MarrH yll,pTaM CTOTHHe Ta'l­ Kur~a Koje rrpegcTaBJhajy Hapoge OCTaBJha'la, KojU cy y BpeMe Kaga je

(136)

nO'IeJIa Bama rrOJhOnpHBpegHa peBOJIYll,Hja :>KHBeJIH Ha bJIHCKOM HCTO­ Ky. lliTa MHCJIUIII, urra ce geCHJIO ca THM JhygHMa y BpeMeHY H3Mel)y OBe gBe Marre'?" "PeKao 6HX ga cy 6HJIH HJIH rroKopeHH H aCHMHJIHpaHH HJIH ga cy U OHH rrO'leJIU ga ce 6aBe rrOJhOrrpHBpegoM, orroHaIIIajyhH Y3HMa'le." I1mMaeJI je KJIHMHyO rnaBOM. "CHrYPHO je ga cy MHorH og TUX HapOrW HMaJIIi cBoje conCTBeHe rrpHqe 0 TOj peBOJIYll,HjH, cBoje Ha'IHHe KaKO cy JI,ygii 113 I1JIOAHOr IIOJIYMeCell,a UOCTaJIH TaKBH KaKBH cy f)HJHl, amf caMO je jeAHa og TUX rrpuqa rrpe:llCHBeJIa OHa KO­ cy CeMHTH rrpH'-IaJ1H CBOjOj Aell,H 0 AAaMOBOM rragy H KaHHY KOjH je cnor 6paTa ABeJha. fIpe:>KHBeJIa je 3aTO IIITO Y3HMa'lH HHKaAa uncv yeneJ!]I Aa oCHoje CeMHTe, a CeMI1TH HUCY npHXBaTHJIH paTapCKH Ha'IUH :>KH80Ta. 1-laK H fbHXOBH Morylm rroToMu,H Y3HMa'IH, OgHOCHO JeBpejH, KOjH cy CaqYBaJIH OBY npu'ly HaKO je HHCY y IIOTnYHOCTH p3" . YMeJIH, HHCY Mor.;m ga CMorHY AOBOJhHO ogYIIIeBJhelha 3a paTap;';~H Ha'll1H )J(HB;)'ra. 11 TaKO je ):(OIIIJIO go Tora Aa, ca IIIHpelheM xpHilihaH­ CTBa II rrojaBoM CTapor 33BeT3, Y3IiMa'lH nrmXBaTe Kao CBOjy OHY npwly Kojy je HerrpHjaTeJh HeKaga rrpWIaO Aa 6n. I1X jaBHo onTY:>KHO."

12 "M TaKO ce oneT BpahaMO Ha OBO ITHTalbe: OTKyg CeMHTHMa Hge­ ja na cy JbygH H3 I1JIogHor nOJIyMeceI~a KYIIIaJIH rIJIOg 60:>Kjer ApBeTa 3Halha'?" "Ax", peKao caM. "MHCJIHM ga OK[ TO Morna 6HTH HeKa BpCTa pe­ KOHCTpYKll,Hje. ITocMaTpaJIH cy Jhyge ca KojHMa cy 6HJIH y CYKOOY M peKJIH: 'Bo)J(e, KaKO cy OHH iWCUUl.llU OEaKBM'?'" ,,11 KaKaB je 6HO OgroBOP'?" .. 'nITa f/uje y pe()y ca OBHM Jhyr~HMa'? lliTa HHje y peAy ca HaIUOM GrahoM ca ceBepa? 3aIIITO HaM OBO page'? IloHaIIIajy ce ..' IIyCTH Me p;a MaJIO pa3MHCJHfM 0 TOMe." "CaMO H3BOJIH." "OKej", peKao caM nOCJIe HeKOJIMKO TpeHYTaKa. "EBO KaKO je TO, no MOM MHIIIJI,elhY, Morno H3rnegaTu CeMHTHMa. 'OHO IIITO ce geIIIa­ Ba oBge je HelliTO caCBHM HOBO. OBO HHCY OTHMa'lKM noxogH. OBH Jhy­ AH He nC)BJIa'Ie rpaHH'IHy JIHHHjy H He rrpeTe HaM, ga 6H HaM CTaBHJIM go 3Halha .l~a cy TaMO. OHH HaM 3anpaBO Ka:>Ky ... Halia 6paha ca ce­ sepa Ka2KY ga heMo MW yMpeTH. Ka2KY r~a ABeJ£, Mopao 6HTH y6HjeH.

\

Ka:lKY ~a HaMa Helie 6HTH ~03BOJbeHO ~a 2KHBHMO. To je HeIIITO ca­ CBHM HOBO H MH TO He pa3YMeMO. 3aIIITo OHH He Mory ~a 2KHBe TaMO rope H oy~y paTapH, a nYCTe Hac ~a 2KHBHMO OB~e gOJIe H ~a 6y~eMo CTOqapH? 3auITo Mopajy ~a Hac YOHjy? Mopa ~a ce TaMO ~eCHJIO HeIUTO BPJIO qy~HO IIITO je Te Jby~e npe­ TBOPHJIO y y6HIl,e. IIITa OH TO Momo ~a oy~e. CaMO MaJIO ... 06paTHTe na2KIhY Ha HaqHH Ha KOjH TH Jby~H )KHBe. HHKO ~O Ta~a HHje TaKO 2KHBeo. OHH He Ka)KY ga caMO MU MopaMO yMpeTH. OHH Ka2KY ~a cae Mopa yMpeTH. OHH He y6Hjajy CaMO Hac, OHH YOHjajy cae. OHH Ka2KY: 'OKej, JIaBOBH, MpTBH CTe. ,Il;oCTa HaM je Bac. MopaTe HeCTaTH.' 3aTHM Ka)KY: 'OKej, BYKOBH, AocTa HaM je H Bac. M BH MopaTe HeCTaTH.' Ka)KY: 'HHKO CMe ~a je~e OCHM Hac. CBa OBa xpaHa npHna~a HaMa ,H HHKO He CMe ~a je Y3HMa 6e3 Haru~ .n;03BOJIe.' TaKoi)e Ka2KY: 'OHO IIITO )KeJIHMO ~a )KHBH - TO )KHBH, a,,~HO IUTO )KeJIHMO ~a yMpe - TO YMHpe.' TOMe ce pa~H! 110HaIUajy ce Kao ~a cy OHH 60roBH. 110HaIUajy ce Kao ~a ce xpaHe ca ~pBeTa My~pOCTH Koje npHnal~a 60roBHMa, Kao ~a cy My~pH Kao 60roBH H Mory ga IUaJbY )KHBOT H CMpT rAe ro~ HM ce npoxTe. ,Il;a, TO je TO. CHrypHO ce TO TaMO ~eCHJIO. TH Jby~H cy OT­ KPHJIH ~PBO My~pOCTH Koje npHna~a 60rOBHMa H yKpaJIH lberOBe

o

nJIO~OBe.

,Il;a, TaKO je! To je npOKJIeT Hapo~! To ce BH~H Ha npBH nome~. Ka~a cy ooroBH CXBaTHJIH IUTa cy ypa~HJIH, peKJIH cy: ',Il;06po, BH 6e~­ HH JbygH, ~OCTa HaM je Bac. BHIUe HelieMO 6pHHYTH 0 BaMa. MCTepaHH CTe. 3aopalhyjeMo BaM npHCTyn y BpT. O~ ca~a, YMeCTO ~a )KHBHTe y H300HJbY Koje BaM MH Hy~HMO, MopalieTe ~a OTHMaTe xpaHy H3 3eMJbe y 3HOjy JIHIl,a CBor.' ETO KaKO je gOIUJIO ~O Tora ~a Hac TH npOKJIeTH paTapH nporalhajy H HaTanajy cBoja nOJba HamOM KPBJby." Ka~a caM 3aBpIUHO, BH~eo caM KaKO MIUMaeJI CKJIana cBoje IUa­ ne y He'tlyjHH ~iIJIaY3. CMeIUKajyliH ce Ba2KHO, KJIHMHyO caM CKpOMHO maBOM.

",Il;a, TO je caAa jacHO. Y HaIUoj conCTBeHoj KYJITypaJIHoj HCTOPH­ jH, npHXBaTalhe nOJbOnpHBpeAe OHJIO je YBOA y Hanpe~OBalhe. Y OBHM npWIaMa, Mei)YTHM, nOJbOnpHBpeAa je CYA6HHa naJIHX."

14 "MMaM jeAHo nHTalhe", peKao caM. ,,3aIUTO cy OnHCaJIH KaHHa KaO AAaMOBor npBopoi)eHor cHHa, a ABeJba KaO ~pyropoi)eHor?" MIUMaeJI je KJIHMHyO maBOM. ,,3Haqelhe je BHIUe MHTOJIOIUKO He­ ro XPOHOJIOIUKO. Xoliy Aa Ka:lKeM ~a heIU Taj MOTHB HahH y CBHM Ha­ POgHHM npHqaMa: aKO ce pa~H 0 ou.y KOjH HMa ABa CHHa, jeAHor TlO­ opor, a ~pyror HeBaJbaJIOr, HeBaJbaJIH CHH je CKOPO YBeK BOJbeHO np­ Bopoi)eHo AeTe, AOK ~06PH CHH ~pyropoi)eH - IUTO, YCTBapH, 3HaqH, rYOHTHHK Y npHqH. "OKej. AJIH 3aIUTO OH OHH youIIITe CMaTpaJIH Aa cy ~aMOBH no­ TOMIl,H?" "He CMeIU MeIUaTH MeTacpopHqKO pa3MHIUJbalbe ca OHOJIOIUKHM. CeMHTH HHCY MHCJIHJIH Aa je AAaM lbHXOB 6HOJIOIUKH IIpe~aK." "KaKO TO 3HaIU?" Pa3MHIUJbaO je jeAaH TpeHyTaK. ",Il;a JIH 3HaIU IUTa 3Ha'lH AoaM Ha xeopejcKoM je3HKY? MH He 3HaMO Koje cy My HMe CeMHTH ~aJIH, aJIH IIpeTnOCTaBJbaMO ~a je HMaJIO HCTO 3Ha'tlelhe." ,,3Ha'IH 'tOBel(. " "HapaBHo. JbYAcKa paca. ,Il;a JIH MHCJIHIU Aa cy CeMHTH CMaTpaJIH ga je Jby~cKa paca IhHXOB OHOJIOIUKH npeAaK?" "He, HapaBHo Aa He."

13

"

6paiIiU ~a 2KHBH y 3HOjy JIHIl,a CBora. 3aTo H nHTalhe Koje cy 1I0CTa­ BJbaJIH ce6H HHje OHJIO: '3aIUTo cy OBH Jby~H npHXBaTHJIH oBaj MyqHH HaqHH 2KHBoTa?' I1HTalhe je 6HJIO: 'KaKBO cy cTpaIUHo 3JIOAeJIO H3BP­ IllHJIH OBH JbYAH Aa cy 3aCJIY)KHJIH TaK~y Ka3Hy? IlLTa cy TO yqHHHJIH )~a cy HM oorOBH YCKpaTHJIH H300HJbe Koje oMoryliaBa HaMa OCTaJIHMa Aa BO~HMO Oe30pH2KaH )KHBOT?'"

"JegHa og HajjacHHjHx HH~HKaIl,Hja ~a TBOjH KyJITypaJIHH npeIl,H HHCY ayTopH OBe ~Be npHqe je 'IHlheHHIl,a ~a nOJbOnpHBpel~a HHje npH­ Ka3aHa Kao npHBJIaqaH H300p, Beli npe Kao npOKJIeTCTBO. AYTopHMa OBHX npHqa OHJIO je AOCJIOBHO He3aMHCJIHBO ga 6H HeKO Morao ooa­

"CJIa)KeM ceo OAHOCH y OBOj npH'tIH Mopajy ce CXBaTHTH MeTacpO­ JiH'IKH, a He OHOJIOIUKH. 110 lbHXOBOM CXBaTaIhY, l1aA je nogeJIHO Jby~­ CKY pacy Ha ABa ~eJIa Ha JIOIUe MOMKe H ~o6pe MOMKe, Ha paTape H CTOqape, npH qeMY cy IIpBH OHJIH peIUeHH ga HCTpeoe ~pyre." "OKej", peKao caM.

(138)

(139)

-

15 "EOjIIM ce ));a hy MOpaTli ));a TIl rrOCTaBliM JOIII je));HO rrIITalhe." "HeMa rroTpe6e ));a ce II3BIIlhaBaIII. 360r Tora ce II HaJIa3IIIII OB));e." "Y pe));y. IIIITalhe je, KaKBa je EBliHa YJIora y CBeMY OBOM?" "lIITa 3HaqII lheHO liMe?" "IIpeMa 3a6eJIeIIIKaMa, 3HaqII )KuBOIIl. " "A He )KeHa?" "He, He rrpeMa 3a6eJIeIIIKaMa." "Ca TaKBliM IIMeHOM, ayTopli rrpII'Ie cy jacHo CTaBIIJIli ));0 3Halba ));a A));MOBO IIcKYIIIelhe Hlije 6IIJIO HII ceKC, HII rrOXOTa, HII rroKopHoCT )l(eHII. OHO IIITO je A));aMa ));OBeJIO y IICKYIIIelhe 6IIO je )KuBOIIl. " "He pa3YMeM." "Pa3MIICJIII: CTO MyIIIKapa~a II je));Ha )l(eHa He 3Haqe CTOTIIHY 6e­ 6a, aJIli je));aH MyIIIKapa~ II CTO )l(eHa 3Haqe." "IIa IIITa?" "YKa3yjeM Ha qIIlheHII~y ));a y YBehalhY CTaHOBHIIIIITBa MyIIIKap­ ~II II )l(eHe IIMajy II3pa3IITO pa3JIIIqIITe YJIore. Y TOM CMIICJIY HIICY yorr­ IIITe je));HaKII." "Y pe));y. AJIII, JOIII YBeK He pa3YMeM." "IIOKYIIIaBaM ));a Te ));OBe));eM y ));YIIIeBHO pacrrOJIO)l(elhe He-rrOJhO­ rrpIIBpe));HOr HapO));a, HapO));a 3a Kora je KOHTpOJIa CTaHOBHIIIIITBa YBeK 036IIJhaH rrp06JIeM. PehII hy TIl TO je));HOCTaBHO: rpyrra CTOqapa Koja ce cacTojII 0)); rre));eCeT MyIIIKapa~a II je));He )l(eHe Hlije y orraCHOCTli ));a ));O)l(IIBli rrorryJIa~IIoHy eKCrrJI03IIjy, aJIli rpyrra Koja ce cacTojII 0)); je));­ HOI' MyIIIKap~a II rre));eCeT )l(eHa je y BeJIliKoj HeBOJhII. IIOIIITO cy Jhy));II OHaKBli KaKBli jecy, Ta rpyrra 0)); rre));eCeT je));HOr CTOqapa y6p30 he 6pojaTli CTOTIIHY oc06a." "TaqHo. AJIII, ja II ));aJhe He CXBaTaM KaKO je TO rrOBe3aHO ca rrpII­ qOM II3 KlhIIre rrOCTalha?" "EY));II'CTprrJhIIB. BpaTliMO ce ayTopliMa OBe rrpIIqe, CTOqapliMa Koje paTapli ca ceBepa rypajy y rrycTlilhy. 3aIIITO OHII TO qIIHe?" "Jep )l(eJIe ));a 06pal)yjy 3eMJhY Koja rrpIIrra));a cTo'mpIIMa." ",!J.a, aJIli 3aIIITo?" "Axa, CXBaTaM. IIoBehaBaJIli cy rrpOII3BO));lhY xpaHe ));a 6II MOrJIli ));a IIcxpaHe HapaCJIY rrorryJIa~IIjy." "HapaBHo. Ca));a CII crrpeMaH ));a ce yrrycTIIIII y ));aJhy peKoHcTpYK­ ~IIjy. BII));IIIII ));a OBII paTapli HeMajy ocehaj 3a Y3));p)l(aBalhe Ka));a ));ol)e

));0 eKcrraH3IIje. He KOHTPOJIIIIlIY cBoje CTaHOBHIIIlITBO; Ka));a HeMa ));0­ BOJhHO xpaHe 3a CBe, OHII je));HOCTaBHO rrOqHY ));a 06pal)yjy JOIII 3eMJhe." "TaqHo." "IIpeMa TOMe: KOMe cy TIl JhY));II peKJIli oa?" "MM. ,!J.a, MIICJIliM ));a CXBaTaM. Kao y 3aTaMlheHOM orrre));aJIY." "MIICJIII 0 TOMe Ha oBaj HaqIIH: CeMllTli cy, Kao HapO)); KOjII je 6IIO HaJBIIllIe y):~aJheH 0):\ rrOJhOrrpIIBpe));e, MOpaJIli J~a BO));e paqYHa ));a He Ha­ pyme paBHOT(;)I(Y II3Mel)y IlOJIOBa. HCyBliwe MHoro MYIIIKapa~a Hlije yrpo)l(aB,mo cTa6IIJIHOCT rrorryJIa~Hje, aJIli IICYBliwe MHoro )l(eHa je­ eTe. To TIl je jacHo, 3ap He?"

,,;J.a." "A:m, CeMHTli cy rrpliMeTIIJIli ));a TO YOIIIIITe Hlije 6IIJIO Ba)l(HO fHIXOBOj 6pahli ca ceBepa. AKO 6II lhIIXOBO CTaHOBHIIIlITBO II3MaK~() KOHTpOJIII, OHM He 6ll 6pIIHyJIl:!, Beh 6II je));HOCTaBHO rrOqemI ));a 06n, l)yjy jOllI 3eMJbe." ",!J.a, CXBaTaM. ,. " I1JIH , IIoKymaj Hd oBaj ualIIIH: A));aM l:! Ega cy npOBeJIl:! Tpll MII­ JIllOHa rO).lllHa y BpTy, )l(llBehn.o,o: Aape)l(JhIIBOCTli 60roBa H lhllXOB pace je 6no npJIo cKpoMaH; y HaqHHY )l(IIBOTa OCTaBJha'Ia, TO Mopa 6l:!Tll TaKO. Kao Hll OCT
(140)

(141) \

111111 IlleCTOpO ,ll;e~e? MO)KeMO IIX IIMaTH H neTHaeCT, aKO xoheMO. Je­ n;IIHO IllTO Tpe6a ,ll;a ypa,ll;IIMO je ,ll;a Y30peMo JOIll HeKOllIIKO CTOTHHa apll npanryMe - a Kora je 6pllra aKO, Kao pe3YllTaT Tora, HIllqe3He Ha n;eceTIiHe ,ll;pyrllx BpCTa?'"

/

,,3anrro je TO TaKO?"

"MHClIHM ,ll;a je TO 3aTO. IllTO ce OBOM npHqOM HacTojH ,ll;a 06jacHli

Y qeMY ce OB,ll;e norpemHlIO." "Y qeMY ce uozpewWlO? KaKO JhY,ll;H pa3YMejy OBY npHqy?" "An;aM, npBH qOBeK, nojeo je Bohe ca 3a6palbeHor ,ll;pBeTa." ,,11, IllTa ce CMaTpa ,ll;a TO 3Haq1l1"

16 HeIllTO ce JOIll YBeK Hllje caCBIIM YKJIanallO, aJIli HlicaM 6HO Y CTa­ lby ,ll;a TO 113pa311M peqllMa. I1IllMaell Mil je peKao ,ll;a He )KypHM. "He oqeI10IllTO caM ce MyqlW HeKOllIIKO MIiHyTa, peKao MH Kyj ,ll;a heIll 611TII y cTalbY ,ll;a TO pa3YMeIll y OKBHpliMa HaIller ca,ll;a­ Illlber 3Halba 0 CBeTY. CeMIiTIi cy Y TO BpeMe 6HlIli nOTnYHO 11301l0Ba­ HII Ha ApanCKOM nOllYOCTPBY, O,ll;CeqeHH 113 CBIIX npaBa~a, 611110 MO­ peM, 611110 KaliHoBIiM JhY,ll;IIMa. KOllIIKO je lbHMa 611110 Y 3HalbY, OHH II lbHXOBa 6paha ca ceBepa cy ,ll;OClIOB~e npe,ll;CTaBJhallll qHTaBY JhY,ll;CKY pacy, je,ll;HHe JhY,ll;e Ha 3eMJhH. CHrypHo je,ll;a cy Ha Taj HaqHH CXBaTallll OBY npllqy. HIiKaKO HHCY Momll 3HaTH,ll;a je caMO Y TOM MallOM ymy CBeTa An;aM KYIllao 60)Kje Bofie, HHKaKO HIICY Morllll 3HaTH ,ll;a je I1110,ll;HH nOllyMece~ 6HO caMO je,ll;HO O,ll; MHorHX MeCTa Ha KOMe ce 3a­ qella nOJhOnpHBpen;a, HIiKaKO HIiCy MomH 3HaTH ,ll;a je 6HlIO jom Jhy,ll;H no ~ellOM cBeTy KOlH cy )KHBellH Ha HaqllH Ha KOjH je A,ll;aM )KHBeO npe I1a,ll;a." "TaqHo", peKao caM. "I1oKymao caM ,ll;a YKlIonHM TO y CBe nO,ll;aT­ Ke KojHMa paCnOlla)KeMO, allll TO, OqHrlle,ll;HO, Hehe 6HTH Moryhe."

"l1cKpeHo peqeHO, He 3HaM. HHKa,ll;a HHcaM qyo HHje,ll;HO 06ja­ IIIlbelbe Koje 6H HMallO cMHclIa." "A cn03Haja ,ll;06pa H 311a1" "HH Ty HHKa,ll;a HHcaM ~IyO 06jamlbelbe Koje 6H HMallO CMHCJIa. MHClIHM ,ll;a BehlfHa Jhy,ll;H cMaTpa ,ll;a cy 60roBH )KellellH ,ll;a npoBepe A,ll;aMoBY nOClIymHocT TaKO InTO cy My HemTO 3a6paHIIlIII, HHje 6HlIO Ba)KHO IllTa. 11 TO je YCTBapH cyIllTHHa IIa,ll;a - aKT HenOClIYIllHOCTH. " "HeMa HIIKaKBe CTBapHe Be3e ca cn03HajoM ,ll;06pa H 311a." "He. AlIH, oneT, npeTnOCTaBJhaM,ll;a HMa Jhy,ll;H KOjH MIICJIe,ll;a je cn03Haja ,ll;06pa H 311a caMO CHM601l ... He 3HaM TaqHO qera. OHH MHClIe o IIa,ll;y Kao 0 ry611TKY HeBHHOCTH." "HeBHHOCT je y TOM KOHTeKCTY BepOBaTHO CHHOHHM 3a 611aro­ ClIOBeHO He3Halbe." • ",Qa... OBaKO HeKaKO: .lIoBeK je 6HO HeBHH ,ll;OK HHje OTKPHO pa3­ 1IliKy H3Meljy ,ll;06pa II 311a. Ka,ll;a BHIlle HHje 6HO HeBHH y O,ll;HOCY Ha TO 3Halbe, nOCTao je nallo 6Hhe." "BOjHM ce n;a MH TO yonInTe HHmTa He 3HaqH."

"YcTBapH, HH MeHII."

"AlIH, aKO je qHTam 113 ,ll;pyror yma, OBa npHqa IInaK 06jaIlllbaBa

,ll;0 KaKBe rpemKe je OB,ll;e ,ll;OllillO, 3ap He?"

"Aa.'"

17

,I

"MIIClIHM ,ll;a Mory ca ClirypHoIllhy ,ll;a Ka)KeM ,ll;a je npHqa 0 A,ll;MO­ BOM I1a,ll;y ,ll;alleKO Hajn03HaTlija npHqa Ha cBeTY." "Ba,p Ha 3anan;y", peKao caM. "OHa je ,ll;06po n03HaTa II Ha I1cTOKY, jep cy je y CBe KpajeBe CBe­ Ta npeHellH xpHmhaHCKIi MIiCHOHapH. HeBepOBaTHO je npHBlIaqHa Y3I1MaqHMa, 6HlIO rn;e ,ll;a ce Halla3e." ~HAa. "

(142)

Jhy,ll;H H3 TBoje KyllType HHKa,ll;a Hiley 6HlIH Y CTalbY ,ll;a pa3y­ 06jaIlllbelbe, jep cy YBeK CMaTpallH ,ll;a cy ra CPOpMYllHcallH Jhy,ll;1I Kao lliTO cy H OHH caMH - Jhy,ll;H KOjH cy Y3ellll 3a rOTOBO ,ll;a je CBeT CTBopeH 3a qOBeKa H ,ll;a je qOBeK CTBopeH ,ll;a ra nOKopH H BlIa,ll;a lbHM, Jhy,ll;H 3a Koje je Hajllenllie 3Halbe Ha CBeTY cn03Haja ,ll;06pa H 311a, Jhy­ ):IH KOjH cMaTpajy ):Ia je 06paljHBalbe 3eMJhe je,ll;HHH nlleMeHIITH H xy­ MaHH HaqHH )KHBOTa. qHTajyhH npHqy TaKO Kao ,n;a jy je HanHcao HeKO ca HCTe TaqKe me,n;HlliTa KaKBa je lbHXOBa, HIICY HMallH HIIKaKBY maH­ cy,ll;a je pa3YMejy." "To je TaqHO." "AlIH, aKO ce qHTa Ha ,ll;pyrH HaqHH, 06jallilbelbe HMa caBpllieHor CMHClIa: qOBeK HHKa,n;a He MO)Ke ,n;a nOce,ll;yje 3Halbe Koje KOpH€Te 60­

(143)

rOBI1 ,o;a 6H BJla,o;aJlH CBeTOM, H aKO nOKYllia ,o;a npHcBojH TY MY,o;POCT, pe3YJlTaT Hehe 6HTH rrpocBeheHOCT, Beh CMpT." ",lJ,a", peKao CaM, "He CYMl:baM Y TO - TO je 3Ha'lel:be rrpH'le. AnaM HHje 6HO rrpaoTaIl, Hallie pace, OH je 6Ho rrpaOTaIl, Hallie KYJlType." "To je pa3J10r 360r Kora BaM je OH yaeK 6HO TaKO Ba>KHa JII1'l­ HOCT. l1aKo BaM caMa rrpH'la HHje 611JIa JlOrH'lHa, MOrJIH CTe )l;a ce H,o;eHTHcpHKyjeTe ca A)l;aMoM Kao rrpoTaroHHcToM. 0,0; caMor rrO'leTKa rrperr03HaJlH CTe Y l:beMY je,o;Hora 0,0; Bac."

JJ;ECETO IIOrJIABJhE

1 Je)l;aH MOj poljaK CTHrao je, oe3 HajaBe, Y rpa)l; H OqeKHBaO )l;a 6y­ ,o;eM ca I:bHM. MHCJIHO caM )l;a he TO Tpajam je,o;aH )l;aH, aJIH OH je OCTaO ABa H rro ,o;aHa. XBaTao caM ce6e KaKO My HeMymTo maJheM OBe MH­ CJlH: ,,3ap HHje Beh BpeMe ,o;a KpeHellI? 3ap HHCH HOCTaJlru'laH 3a CBO­ jHM )l;OMOM? 3ap He 6H pa,o;Hje caM HCTpaJKHBaO oBaj rpa,o;? ,lJ,a JIH TH HKa)l;a rra,o;He Ha rraMeT,o;a ja ~OJK,o;a HMaM HeKe ,o;pyre ooaBe3e?" Mo­ je MHCJIH HHCY ,o;orrHpaJIe ,0;0 I:bera. HeKOJIHKO MHHyTa rrpe Hero IIITO caM KpeHyo ,o;a ra o,o;Be3eM Ha aepo,o;pOM, je,o;aH KJIHjeHT MH je TeJIecpOHHpao H rrOCTaBHO YJlTHMaTYM: HeMa BHme H3BJIa'lel:ba, Hehe )l;a qyje HH je,o;HY pe'l, MopaM ypa)l;Hm rrocao O)l;Max HJIH My BpaTHTH aKOHTaIl,Hjy. PeKao CaM MY )l;a hy o,o;Max ypa)l;HTH rrocao. 0)l;Be3aO caM poljaKa Ha aepo,o;pOM, BpaTHO ce H ceo 3a CBOj KOMrrjYTep. PeKao caM ce6H )l;a TO 6am H HHje TaKO BeJIHKH rro­ cao H ,o;a HeMa cBpxe ,o;a H,o;eM y Il,eHTap rpa,o;a )l;a 6BX caOIIIDTHO lImMaeJIY ,o;a hy 6HTH o,o;cyTaH jom HeKH )l;aH. AnH, y KOCTHMa H CTOMaKY ocehao CaM ,o;pXTaBHIl,y Y3HeMHpeHOCTH. MOJIHM ce 3a cBoje 3y6e - BaJh,o;a Kao H CBH? HeMaM BpeMeHa ,o;a HX 'lI1CTHM KOHIl,eM. 3HaTe Beh. CaMO rroTpajTe, KaJKeM HM. 1103a6a­ BHliy ce BaMa rrpe Hero IIITO 6y,o;e KaCHO. AnH, TOKOM Hape)l;He HohH, 113 je,o;Hor KyTl:baKa, caCBHM rr03a,o;H, H3amao je ,o;yx. YjYTPY caM Hamao je,o;Hor 3y6apa KOjH je rrpHCTao ,o;a ra H3Ba,o;H H rrpHCTOjHO caxpaHH. Y CTOJIHIl,H, )l;OK MH je ,o;aBao je,o;HY Hl:beKIl,Hjy 3a ,o;pyroM, rrpeBPTaO cBoje HHCTpYMeHTe H rrpOBepaBao MOj KpBHH rrpHTHcaK, YXBaTHO caM ce6e KaKO MHCJIHM: "CJlymaj, ja HeMaM BpeMeHa 3a TO, caMO ra Hm'lyrraj H nYCTH Me ,o;a H,o;eM." AnH, HcrrOCTaBHJIO ce ,o;a je OH y rrpaBy. Yx, KaKBe je KopeHOBe HMao Taj 3y6 - HMao caM ymcaK )l;a je 6J1HJKH MOjOj KH'l­

(144)

(145)

to

?

MH HerO YCHaMa. Y je)J,HOM TpeHyTKy yrrHTao caM 3y6apa 3ap He 6H 6HJIO JIaKllIe )J,a MH ra H3Ba)J,H c JIei)a. Ka)J,a je 3aBpllIHO ca Bai)elheM, H36HJIa je Ha BH)J,eJIO )J,pyra cTpa­ Ha lherOBe JIHqHOCTH. TIocTao je TIOJIHu;ajau; 3a 3y6e H rrpHTepao Me je Y3a 3H)J,. rp)J,HO Me je, HaTepao )J,a ce ocehaM MaJIHM, HeO)J,rOBopHHM H He3peJIHM. KJIHMaO caM rJIaBOM H 06ehaBao, H orreT KJIHMaO rJIaBOM H 06ehaBao, MHcJIehH, IIyciIluiIle Me 20CUOOUHe IIo.!luu,aj'fe, oajiIle MU jom jeOHY UpU.!lUKy, OC.!lo6oouiIle Me U uOiIluucahy BaM UUCMeHY o6a­ Beay. KOHaqHO Me je rrycTHo, a Ka)J,a caM )J,OllIao KyhH pYKe cy MH ;n;px­ TaJIe, a 3aMOTYJbU;H ra3e Koje caM H36aU;HBao H3 YCTa HHCY 6HJIH HHMa­ JIO JIerrH. TIpoBeo caM u;eo )J,aH ryTajyhH cpe)J,CTBa rrpOTHB 60JIOBa H aHTH6HOTHKe, a rrope)J, Tora caM ce )J,O 6eCBeCTH HaJIHBaO BHcKHjeM. Hape)J,Hor jYTpa caM ce BpaTHO rrOCJIy, aJIH OHa )J,pXTaBa Y3HeMH­ peHOCT H )J,aJbe je 6HJIa y MeHH. ,,J01li caMO je)J,aH )J,aH", peKao caM ce6H. "Beqepac hy OBO rrOCJIa­ TH rrOIliTOM, a jOIli je)J,aH )J,aH HHje 6HTaH." KOU;Kap KOjH CTaBJba rrOCJIe)J,lhHX CTO )J,OJIapa Ha HerrapaH 6poj H rrOCMaTpa KymHU;y KaKO ce 6e3 OKJIeBalha 3aYCTaBJba Ha 6pojy 18, pe­ hH he BaM )J,a je aHao )J,a je TO 6HJIa ry6HTHa KOM6HHaU;Hja OHor Tpe­ HyTKa Ka)J,aje qHrr CTaBHO Ha Taj 6poj. 3Hao je, ocehao je. AJIH, HapaBHO, )J,a je KyrnHu;a rrOCKOqHJIa jOIli je)J,aHrrYT H 3aYCTaBHJIa ce Ha 6pojy 19, OH 6H BeCeJIO rroTBp)J,HO )J,a cy TaKBa rrpe)J,ocehalha qeCTO rrorpelliHa. Moje HHje 6HJIO. YllIaBIlIH y XOJI, BH)J,eo caM orpoMHy MallIHHY 3a qHllIhelhe rrapKe­ Ta Hcrrpe)J, I111IMaeJIOBHX rrOJIYOTBopeHHX BpaTa. TIpe Hero IlITO caM CTHrao )J,O lhHX, H3 c06e je H3allIao HeKH cpe)J,oBeqHH qOBeK y CHBOj yHmpopMH H rroqeo )J,a 3aKJbyqaBa BpaTa. ,[(OBHKHYO caM My )J,a CaqeKa. "lllTa TO pa)J,HTe?" yrrHTao caM ra, rrOMaJIO rpy60, Ka)J,a caM My rrpHllIao )J,OBOJbHO 6JIH3Y )J,a je Morao )J,a Me qyje. Moje rrHTalhe HHje 3aCJIY)l(HBaJIO o)J,roBop, rra ra HHcaM HH )J,06HO. "CJIYllIajTe", peKao caM, ,,3HaM p;a He Tpe6aM)J,a ce MellIaM, aJIH )J,a JIH 6HCTe MH peKJIH IlITa ce OB)J,e )J,ellIaBa?" TIome)J,ao Me je Kao )J,a caM 6y6a IlIBa6a 3a KOjy je 6HO y6ei)eH )J,a jy je y6HO rrpe He)J,eJbY )J,aHa. I1naK je OTBOPHO YCTa H je)J,Ba rrpou;e)J,Ho HeKOJIHKO peqH: "TIpHrrpeMa ce ype)J, 3a HOBor 3aKyrru;a." "Ax", peKao caM. "AJIH, IlITa ce )J,eCHJIO ca rrpeTXO)J,HHM?" He3aHHTepeCOBaHO je CJIerHYO paMeHHMa. "TIpeTrrOCTaBJbaM )J,a je H36aqeHa. HHje rrJIahaJIa KHpHjy." "HHje u.!laha.!la KHpHjy?" Y TpeHyTKy caM 3a60paBHO )J,a I111IMa­ eJI HHje Morao 6HTH 3aKyrrau; CTaHa.

TIorne)J,ao Me je CYMlhHqaBO. "MHCJIHO caM )J,a CTe rr03HaBaJIH Ty rocrroi)y. " "He, rr03HaBao caM ... MM... MM... " TIocMaTpao Me je, TperrhyhH OqHMa. j"CJIYllIajTe", peKao caM rrOHOBO, Myu;ajyhH, "BepOBaTHO je yHyTpa OCTaBJbeHa HeKa rropYKa 3a MeHe." "Ca)J,a HeMa HHqera yHyTpa, OCHM cMpa)J,a." ",[(a JIH 6nCTe HMaJIH HelliTO rrpOTHB )J,a caM rrOrJIe)J,aM?" OKpeHYO ce BpaTHMa H 3aKJbyqaO HX. "To rruTajTe yrrpaBy 3rpa)J,e. Ja UMaM )J,pyra rrOCJIa."

(146)

(147)

2 "YrrpaBa 3rpa)J,e" y BU)J,y )l(eHe ca peu;errQuje, Huje Morna )J,a ce :;e­ TU Huje)J,Hor pa3JIOra 3allITO 6uxja 6uo rrYIliTeH Y ype)J, UJIU 3arnTO 6ux UMao rrpaBO Ha 6UJIO KaKB¥ UH
3 Y TeJIecpOHCKOM UMeHUKY 6uJIO je llIeCT oc06a ca rrpe3uMeHoM COKOJIOB, aJIU Huje)J,Ha ce Huje 3BaJIa PejqeJI. EUJIa je je)J,Ha rpejc, qU­ ja 6H a)J,peca Morna O)J,rOBapaTU y)J,OBUU;U 60raTor jeBpejcKor TproBu;a.

CJIeAelier jYTpa KpeHya CaM KaJIMMa M AMCKpeTHa HapymMa IIpMBaT­ HaCT IIaceAa, Aa 6MX BMAea Aa JIM Ha E\>eMY IIacTajM BelbaK; IIacTajaa je. OlIpaa caM KaJIa, M3rnaHn;aa IIap IIpMcTajHMx IJ,MlIeJIa M at.leTKaa upalIlMHy ca jeAMHar aAeJIa Kaje qYBaM 3a BeHqali.a M caxpaHe. )],a 6MX 6Ma cMrypaH Aa Heliy HaJIeTeTM Ha pyt:jaK MJIM t:jaj, aAJIYl-IMa caM Aa ce IIajaBMM y ABa caTa IIa IIaAHe. CTMJI ,,6a3ap" HMje CBaKaMe no. yKyCy, aJIM MeHM ce, CJIyt:jajHa, nonaAa, HapaqMTa aKa YClIe Aa He JIMt:jM Ha CBaA6eHY TapTy. IIaJIaTa COKaJIaBMX M3rJIeAaJIa je XJIanHa, BeJIMt:jaHCTBeHa, a MnaK IIaMaJIa Ka­ npMIJ,Ma3Ha, Kaa HeKa KpaJheBCKa JIMt:jHaCT Ha IIMKHMKy. IIamTa caM 3a3BaHMa, MMaa caM p;aCTa BpeMeHa p;a npayl.IaBaM YJIa3Ha BpaTa, Ka­ ja cy caMa no. ce6M 6MJIa YMeTHMl-IKa AeJIa, 3aTMM 6paH3aHY cKymITy­ py Kaja je IIpMKa3MBaJIa OTMMn;y, EBpane MJIM OCHMBalbe PMMa MJIM TaKa HeKY IIpaKJIeTY CTBap. IIacJIe M3BeCHar BpeMeHa BpaTa je aTBa­ pMa t:jaBeK Kara 6MX ja M3a6paa 3a MMHMcTpa CIIaJhHMX IIaCJIaBa caMa Ha aCHaBY lberaBe aAelie, M3rneAa M p;p)Kalba. HMje Mapaa Aa Ka)Ke HM ,,)],a" HM "MaJIMM". YnMTaa Me je lIITa )KeJIHM TaKa mTa je IIap;Mraa jegHY a6pBy. PeKaa caM My na )f(eJIMM p;a BMgMM raclIal:;y CaKaJIOB. YIIMTaa Me je Aa JIM je IIaceTa 3aKa3aHa, MaKa je Aa6pa 3Haa Aa HMje. 3Haa caM Aa ce He paAM a t:jaBeKY Kara 6MX Maraa yBpeAMTM H3jaBaM Aa ce paAM a JIHt:jHaj cTBapM - npyrnM pet:jHMa, Aa ce TO. lbera He TM'Ie. OAJIyt:jMa caM Aa 6YAeM MaJIa aTBapeHMjM. ,,)],a BaM IIpaBa Ka)KeM, naKymaBaM Aa cTynMM y KaHTaKT ca lbe­ HOM liepKaM." Ot:jM cy My JIaraHa KJIM3MJIe IIa MeHM. "BM HHCTe lbeH npMjaTeJh", peKaa je KaHat:jHa. "He, MCKpeHa peqeHa, HHcaM." 3HaJIM 6McTe ga je aHa yMPJIa IIpe CKapa TpM MeCeIJ,a." ,,)],a OceTMa caM ce Kaa Aa Me je IIaJIMa JIeAeHaM BaAaM. IIaAMraa je APyry a6pBy, mTa je Tpe6aJIa Aa 3Hat:jM: ,,)KeJIMTe JIM jam HemTa?" OAJIyt:jMa caM Aa 6YAeM jam MaJIa aTBapeHMjH. ,,)],a JIM CTe BM 6MJIH ca ZOCfiOOUlWM CaKaJIaBaM?" HaMpllITMa ce KaKa 6M MM CTaBMa Aa 3Halba Aa CYMIrl"a y peJIe­ BaHTHOCT Mar paCIIMTHBalba. "To. IIMTaM 3aTa lIITa ... Mary JIM 3HaTM KaKa ce BM 3aBeTe?" CYMlbaa je y peJIeBaHTHaCT M aBar UMTalba, aJIM je pemMa Aa MM YAaBaJhM. "Maje MMe je IIapTpHI,I." "IIa, raCIIaAMHe IIapTpMI,I, IIMTaM3aTa ... Aa JIM CTe BH IIa3HaBa­ JIM I1mMaeJIa?"

IIacMaTpaa Me je cKynJbeHMX at:jMjy. "EMliy IIaTIIYHa HCKpeH npeMa BaMa ja He Tpa)KMM Pejt:jeJI, Beli I1mMaeJIa. 3HaM na je Pejt:jeJI Malbe-BMme BaAMJIa 6pHry a lbeMY IIa­ cne CMpTM CBara an;a." "KaKa CTe namJIM Aa Tar ca3Halba?" YIIMTaa Me je, He aAajyliH HHmTa. "raCIIanMHe IIapTpMI,I, aKa 3HaTe a)1;raBap Ha TO., aHna lieTe MH BepaBaTHa IIaMaliM", peKaa caM, "a aKa He 3HaTe aAraBap, aHAa Be­ paBaTHa HelieTe." OBa je 6MJIa eJIeraHTHa IIaeHTa, mTa je M aH IIpM3Haa, KJIHMHYB­ lIJlI rnaBaM. 3aTMM Me je YIIMTaa 3allITa Tpa)KMM I11I1MaeJIa.

"HeCTaa je M3 CBar ... ya6Mt:jajeHar MeCTa. Ot:jMrneAHa je 6Ma H3­ 6at:jeH." "HeKa ra je Mapaa IIpeCeJIMTM. Mapaa My je IIaMoliM." , peKaa caM, "CMrypHa HMje aTMlIlaa y areHI~Mjy 3a M3HajM­ JbMBalbe KaJIa M H3HajMMa aYTaMa6MJI." I1mapMcaa je Majy AyxaBMTaCT. "EajHM ce Aa 3aMCTa He 3HaM HMUITa a TaMe." "raClIal:;a CaKaJIaB?" ,,)],a je aHa HemTa 3HaJIa, aAMax 6M ce IIaBepMJIa MeHM." BepaBaa caM My, aJIM caM peKaa: ,,)],ajTe MM HeKY IIaqeTHY TaqKY·" "Ca)1;a HeMaM HMjeAHY IIat:jeTHy Tat:jKY. Calla, IIamTa je M raclIa­ I:;Mqa CaKaJIaB YMpJIa." CTajaa caM liYTKe jeAHa BpeMe, pa3MHmJbajylm a TaMe. "OA t:je­ ra je YMpJIa?" "Bl1 je yalIuITe HMCTe na3HaBaJIM?" "HHKaAa je HMcaM cpea." "OH)1;a ce TO. Bac yalImTe He TH'Ie", peKaa MH je 6e3 JhyTlbe, npa­ CTa M3HaceliM jeAHaCTaBHY t:jMlbeHMIJ,Y.

4 HaCHa caM ce MHlIlJhY )1;a aHra)KyjeM npMBaTHar )1;eTeKTMBa. OH­ Aa MM je Kp03 rJIaBY IIpamaa pa3raBap KajM 6MX Mapaa )1;a Ba)1;MM ca lbMM, IIa caM a)1;JIyt:jMa Aa TO. He ypa)1;MM. AJIM, nOlIITa· HHcaM Maraa TeK TaKa Aa a)1;YCTaHeM, IIa3Baa caM TeJietPaHaM JIaKaJIHH 3aaJIamKM BpT M ynMTaa Aa JIM CJIyt:jajHa MMajy paBHMt:japCKar rapMJIy. HMCY ra

HMaJIH. PeKao CaM)l;a ja CJIyqajHo HMaM je)l;HOr Kora ce MopaM OTapa­ CTH H )l;a JIH 6H OHH :lKeJIeJIH )l;a ra Y3MY, a OHH cy O)l;rOBOpHJIH na He 6H. IIHTao caM )l;a JIH 3Hajy HeKora KO 6H ra M03ICoa :lKeJIeo, a OHH cy pe­ KJIH p;a He 3Hajy HHKora. IIHTao caM HX IIITa 6H OHH pap;HJIH aKO 6H an­ COJIyTHO MOpaJIH p;a ce OTapace ropHJIe. PeKJIH cy MH p;a 6H ra MO:lKp;a HeKe JIa60paTopHje y3eJIe 3a eKcnepHMeHTe, aJIH 6HJIO MH je jacHo )l;a cy TO peKJIH TeK OHaKO. Jep;Ha CTBap je 6HJIa OqHrJIep;Ha: HlIIMaeJI je HMao npHjaTeJhe 0 KojHMa ja HHcaM HHIIITa 3Hao - MO:lK)l;a HeKe 6HBllIe yqeHHKe. Je)l;HHH HaqHH p;a )l;oljeM y )l;O)l;HP ca lbHMa 6HO je oHaj HCTH HaqHH Ha KOjH je Oft )l;OllIaO y )l;OP;Hp ca lbHMa - npeKO orJIaca y HOBHHaMa:

fblje 6HJIO Ba:lKHO. IIocJIe )l;eCeTaK TeJIecpOHCKHX n03HBa yTBP­ )l;HO caM)l;a cy 6HJIH y jCAHOM rpaAY qeTpAeceT MHJha ceBepHO OA Ha­ llieI', rAe cy OCTaJIH HeAeJhY AaHa, a 3aTHM cy KpeHyJIH AaJhe. IIpeTno­ CTaBJhajyhH )l;a he ce H AaJhe KpeTaTu y npaBn;y ceBepa, 6uo MH je AO­ BOJhaH caMO jeAaH n03UB Aa YTBPAuM rAe ce ynpaBo HaJIa3e. .D,a, no­ XBaJIHJIH cy ce, HMajy "rapraHTYY, HajCJIaBHujer ropuJIy Ha cBeTY" ­ :lKHBOTHH,Y 33 KOjy caM JIHqHO :mao p;a je MpTBa nefi HeKUX qeTp.lleCeT rOI~UHa.

IIorpellIHO caM llITO caM p;ao OrJIac, jep MH je OH npe)l;CTaBJhaO OnpaB)l;albe )l;a nYCTHM M03aK Ha OTaBY. qeKao caM p;a ce OrJIac noja­ BH, qeKaO caM )l;a ce nOHaBJha y HOBHHaMa He)l;eJhy )l;aHa, OH)l;a caM qe­ Kao jOllI HeKOJIHKO )l;aHa Ha n03HB )l;0 Kora HHje )l;OllIJIO, H TaKO cy npo­ llIJIe )l;Be He)l;eJhe y TOKY KOjHX HHcaM Mp)l;HYO npcTOM. Ka)l;a caM ce KOHaqHO CYOqHO ca qHlbeHHn;OM )l;a Hehe 6HTH HHKa­ KBe peaKIJ;Hje Ha MOj OrJIac, Mopao caM )l;a nOTpa:lKHM HOBH noqeTaK, H 6HJIO MH je nOTe6Ho OKO TpH MHHyTa )l;a ra CMHCJIHM. II03Bao caM rpa)l;CKY onllITHHY H y6p30 P;06HO oc06y Koja 6H 6H­ JIa Hap;JIe:lKHa 3a H3p;aBalbe )l;03BOJIa nYTyjyhHM n;HpKYcHMa, aKO 6H ce nojaBHJIH y rpa)l;y,)l;a nOCTaBe cBoje llIaTpe Ha HeKOM npa3HoM nJIan;y, y Tpajalby O)l; Hep;eJhY )l;aHa. .D,a JIH y rpa)l;y TpeHyTHo 60paBH HeKH nyryjyhH n;HpKyc? He. .D,a JIH je 60paBHo y nOCJIe)l;lbHX Mecen; )l;aHa? JecTe, .D,apHJI XHKCOB IJ;HpKyC, ca p;eBeTHaeCT pHHrHllInHJIa, )l;Ba­ )l;eCeT qeTHpH Te3re H MaJIOM IJ;HPKYCKOM llIaTpoM. OTHllIJIH cY H3 rpa)l;a npe OTnpHJIHKe )l;Be He)l;eJhe. .D,a JIH cy HMaJIH MeHa:lKepHjy? HHje ce cehao )l;a ce OHa nOMHlbaJIa y MOJI6H 3a )l;03BOJIy. MO:lK)l;a je 6HJIO HeKHX :lKHBOTHlba y n;HpKYCKoj npe)l;CTaBH? HHje 3Hao. Moryhe je. rp;e cy ce ynyTHJIH Kap;a cy OTHllIJIH O)l;aBp;e? HHje HMao npe)l;CTaBy.

3a Bac KOju UMaTe npucTojHe aYTOM06uJle, n;npKyc .D,apHJIa XHK­ ca 6Ho. 6u yp;aJbeH caMO AeBeAeceT MUHYTa, aJIU j(~ MeHU, y "I1JIUMY­ Ko.jH ce nojaBIm HCTe ronUHe Ka)l;a je noqeJIa TeJIeBH3HjcKa cepuja /l,a./l.ClC, 6Imo nOTpe6Ho p;Ba caTa. Kana caM CTurao TaMO, npe)l;CTaBe cy 6uJle y TOKy. 3HaTe BI!b.. UUPKYCU cy Kao ayT06ycKe CTaHUn;e. He­ KU cY Beliu, HeKU MalbU, aJIU CBH JIuqe jeAHH Ha )l;pyre . .D,apuJI XUKCOE n;upKyc je, Ha p;Ba jYTpa 3eMJhe, HYAUo. y06nr-rajeHY 3a6aBy JIOllIer KBa­ JIHTeTa, ca MHOillTBOM pY:lKHOr CBeTa, 6YKOM, 3aAaxoM nHBa, llIehep­ HOM ByHo.M H Ko.KHn;aMa. I1pOBJIaqHO caM ce Kp03 cBe TO Tpa:lKehH n;HpKYCKY llIaTpy. HMaM YTHcaK Il.a cy n;upKycKe npep,CTaBe, K3KO UX ce ja cehaM H3 )l;eTHlbCTBa (UJIU MO:lK.Aa U3 cpUJIMOBa Koje caM rJIenao y AeTUIhCTBY) .n:aHac CKOPO HllIqe3JIe; aKO caM y npaBy, .D,apHJI XUKC ce onpenemw )l;a HrRopHille TaJ TpeH)l;. Kap;a caM CTurao, HajaBJbUBaq je peKJIaMH­ pao npe)l;CTaBy ry'raqa BaTpe, aJIU ce Ty HncaM 3a.n;p:lKaBao. BUJIO je CBallITa )l;a ce BHgH y06UqajeHa KOJIeKn;uja qYAOBUllITa, HaKa3a, eKc­ IJ;CHTpHKa, rYTaqa CTaKJIa, JbYP;U KOju JIe:lKe Ha eKcep"Ma, Ae6eJIHX re­ TOBnpaHUX :lKeHa, U CBera OCTaJIOr, aJIU Me HHllITa Huje UHTepeCOBaJIO. HllIMaen ce HaJIa3UO y HajYAaJbeHujeM MpaqHOM YrJIY, a Kpaj lbe­ ra cy CTajaJIa ABa )l;eCeTOrOAullIIha Ae'IaKa . "KJIaAHM ce Aa 6u Morao Aa rrOKHAa OBe llIIIHKe KaAa 6u xTeo", rrpuMeTuo je jenaH OA lbUX. ".D,a", peKao je APyru, "aJIU Oft TO He 3Ha." I1ocMaTpao caM ra, He npuKpuBajyftU caCBUM CBOjy JhyTIhy, a OH je MUPHO ce,[\eo U Huje 06pahao rra:lKlbY HU Ha llITa, CBe )l;OK ce OBU Ae­ 'Ian;H HHCY YAaJhUJIu. IIPOllIJIO je HeKOJIUKO MUHYTa, ja caM HaCTaBUO na 6yJbHMy lbC­ ra, a OH je HaCTaBHO)l;a ce npeTBapa na ja HucaM Ty. Ja caM npBU ony­ cTao 11 peKao My: "Pen;u MU 3aU(TO HUCU Tpa:lKUO nOMoh? 3HaM Aa CU Morao. He u36an;yjy ce JbY)l;u U3 CTaHOBa rrpeKo Hohu." HuquM Huje nOKa3ao )l;a Me je qyo. "KaKO, )l;0 ljaBOJIa, ca;o;a ;o;a Te u3ByqeM o;o;aB;o;e?"

(150)

(151)

HlliMAEJIOBH IIPIDATEThH: JOllI jep;aH npHjaTeJh je H3ry6Ho KOHTaKT. MOJIHM Bac n030BHTe Me H pen;HTe MH r)l;e ce OH HaJIa3H.

c

HaCTaBHO Je lJ;a melJ;a Kp03 MeHe KaO ;u:a CaM OA Ba3;u:yxa. PeKao caM: "CJIYllaj, HllMaeJIe, Aa JIH Cll TH JhYT Ha MeHe llJIll Y 'IeMY je CTBap?" KOHa'IHO Me je YAOCTOjllO nomeAa, aJIll He Ha nplljaTeJhCKlI Ha­ 'IliH. "HHcaM TproKliO OA Te6e Aa nOCTaHell MOj 3allTliTHIIK", peKao je, "npeMa TOMe, 6YIJ;1l Jhy6a3aH II y3lJ;p:am ce O;u: Tora ;u:a Me llTIITHll." "Tll )KeJIHll Aa ja rJIe;u:aM cBoja nOCJIa."

"Je;U:HOM pe'Ijy, Ta'IHO."

OKpeHYO caM ce 6ecnoMohHo OKO ce6e. "Xohell Aa Ka)Kell IW

3allCTa )KeJIllll Aa ocalaHem oBlJ;e?" HllMaeJIOBe O'IH cY nOHOBO nOCTaJIe JIe/l:eHe. "Y peAY, Y peIJ;Y", peKao caM My. "AnH, llTa he 6HTlI ca MHOM?" "UIala he 6llTH ca T060M?" "ITa, HIICMO 3aBpllHJIH, 3ap He?" "He, HllCMO 3aBpllllJIll." "ITa, IIITa heill ;u:a Y'IIIHllll? ,Ua JIll hy ja je;U:HocTaBHo nOCTaTH He­ ycneJIH Y'IeHHK 6poj neT?" ITocMaTpao Me je 3JIOBOJhHO HeKOJIIIKO MHHYTa, a 3aTllM je peKao: "HeMa nOTpe6e ;u:a nOCTaHeill HeycneJIll Y'IeHHK 6poj neT. MO)KeMO Aa HaCTaBllMO Kao II ;U:O caAa." Y TOM TpeHYTKy jelJ;Ha neTO'IJIaHa nopO;U:lllJ,a je YllJIa Aa BHlJ;ll Haj'IYBeHlljer rOpllJIY Ha cBeTY: MaMa, TaTa, ABe AeBoj'Illl\e II 6e6a KO­ ja je ApeMaJIa Y Maj'IHHOM HapY'Ijy. ,,3Ha'Ill, MO)KeMO Aa HaCTaBHMO Kao H AO caAa?" peKao caM II TO He llanaTOM. "To Tll ce 'IllHH H3BO;U:JhllBHM, 3ap He?" ITeTO'IJIaHoj nOpO/l:lll\H caM oAje;U:HOM ja nOCTao IIHTepeCaHTHlljll Hero "rapraHTya", KOjll je caMO MllpHO ceAeo II AeJIOBaO Mp30BOJhHO. PeKao caM: ",U06po, O/l:aKJIe heMo nO'IeTH? ,Ua JIll ce cehaIII r;u:e CMO CTaJIll?" IToceTIIOl\e je OBO 3allHTepeCOBaJIO II OKpeHYJIll cy ce Aa 'Iyjy HillMaeJIOB oArollop. HapaBHo, caMO caM ja Morao Aa ra 'IyjeM. ,,3aBe)Kll. " ",Ua 3aBe)KeM? ITa ja caM MHCJIIIO ;u:a heMo HaCTaBllTH Kao II paHllje." HcnycTIIBllll HeKlI 3ByK HaJIllK Ha jaYK, o/l:BYKao ce ;U:O 3a;U:ffier AeJIa KaBe3a II CBIIMa HaM OKpeHYO JIel)a. IToceTHOl\ll cY Me JhYTlITO no­ me;u:aJIll II JIaraHO ce ynYTllJIll ;u:a pa3meAajy MYMllrplll\llpaHO TeJIO '10­ BeKa KOjll je y611jeH Y nYCTllffiH MoxaBe npeg Kpaj rpal)aHcKor paTa. "BpaTll ce ca MHOM", peKao caM.

"He, XBaJIa", oAroBopllo Mll je. OKpeHYo ce npeMa MeHll, aJIM HH­ je npllllao npegffieM ;u:eJIy KaBe3a. "Mo)KAa Tll 3BY'IM HeBepoBaTHo, aJIll paAllje 6HX ga )KllBHM OBaKO Hero Aa 3aBllcHM og He'IHje Aape­ lKJhllBOCTH, 'IaK II TBoje." ",Uape)KJhllBOCT 6H TpajaJIa caMO ;U:OK He CMHCJIHMO HeillTO APyro." "A llTa je TO 'HeillTO APyro'? ,Ua 113BO/l:llM TpllKoBe Ha TeJIeB1l3ll­ jll? HJIH Y HeKOM HohHOM KJIy6y?" "CnYllaj. AKO 6HX Morao Aa Aol)eM Y AOAHP ca OCTaJIHMa, MO)KAa 6HCMO MomH y'IHHHTlI HeIIITO 3aje;U:HH'IKHM HanopoM." ,,0 'IeMY TH, AO l)aBOJIa, rOBopHll?" "rOBOpHM 0 JhYAHMa KOjH cy TH nOMOrJIH Aa gol)ell AOBAe. To Hll­ CH Morao H3BecTll caM, 3ap He?" EYJhHO je JhYTHTO y MeHe H3 nOJIYMpaKa. "OgJIa3H", 3ape)KaO je. "CaMO HgH H OCTaBH Me Ha MHpy." OTHllao caM H OCTaBHO ra Ha MHPY.

5 To HllcaM 6HO nJIaHHpaO - YCTBapH, HHllTa HHcaM nJIaHHpaO Te HHcaM 3Hao illTil Aa pa;U:HM. Y3eo caM c06y y HajjerpTHHHjeM MOTeJIY KOjH caM Morao Aa Hal)eM, a 3aTHM OTllllao Ha Be'Iepy, Aa y3 6HrpTeK II HeKOJIllKO 'lalla nllha pa3MHCJIHM 0 cBeMY. EllJIO je Beh AeBeT canl, a ja HllcaM HllllTa CMHCJIHO II 3aTO caM ce BpaTHO Y l\llPKYC ]];a BH;U:IIM l1TTa ce TaMO ;u:ellaBa. HMao caM, Ha HeKll Ha'IHH, cpehy - CTH3ao je xnagH0: rpPOHT II HenpHjaTHa cJIa6a Klilla HaTepaJIa je nOCeTIIOl\e Aa ce spaTe KyhaMa CnJIacHYTor pacnOJIO)Keffia. ,Ua JIllllX jOll Ha3llBajy npllBpeMeHllM pa;U:Hlll\llMa? HllcaM TO nll­ Tao 'IOBeKa Kora caM 3aTeKao KaKO CKJIana l\llPKYCKH maTOp. H3rJIe­ gao je Kao Aa llMa OCaM)l;eCeT roAHHa II ja caM My nOHYAllO AeceT ]];OJIa­ pa 3a npHBllJIerujy Aa 6YAeM MaJIO y KOHTaKTY ca npHpOAOM npeKO ro­ pllne KOjH je 6HO rapraHTya TaMaH KOJIHKO H ja. HHje ra HHTepecOBao eTH'IKll acneKT OBe CTBapH, ami je nOKa3ao jacaH npe3Hp npeMa BeJIH­ 'IllH0: MHTa. ,Uogao caM jOll ]];eCeT ;U:OJIapa, OH je OCTaBHO ynaJheHO cseTJIO nopeg KaBe3a H, rerajyhH ce, OTHillao. Ha HeKOJIHKO n030pHM­ IJ,a 6Hne cy HaCJIaraHe CTOJIHIJ,e Ha CKJIanaffie. 'uOBYKao caM je]];HY AO KaBe3a H ceo. HIlIMaeJI je 3ypHO y MeHe HeKOJIHKO MHHyTa, a 3aTHM Me je ynH­ Tao rAe CMO CTaJIH.

(152)

(153) ~.

"YnpaBo CM MM 06januhaBaO ,n;a npM'Ia y KlhM3H nOCTalha Koja nOqHlhe A,n;aMoBMM I1a,n;OM, a 3aBpillaBa ce y6HCTBOM ABeJba, HMje OHO llITO Hapo,n; Moje KyJIType MMCJlH ,n;a jecTe. To je rrpMqa 0 HallIoj rrOJbOnpHBpe,n;Hoj peBOJlYQMjM, MCrrpMqaHa peqMMa HajpaHMjMx )KpTaBa Te peBOJlYQMje. "H, llITa MMCJlMill, illTa HaM npeocTaje?" "He 3HaM. MO)K,n;a HaM npeocTaje ,n;a 06je,n;MHMMO cse. Ja jOllI YBeK He 3HaM illTa CBe TO 3HaqM." ,"[1;a, CJla)KeM ceo I1yCTH Me ,n;a MaJIO pa3MMCJIMM."

,.qYI~HO )J,o)J,YIl1e, )J,a CTeueH IIHTeJII1reHI~Mje KOjM je lIoTpe6aH A3 aK),My,llaIUIja rr()'IHC 1-mje HapolH1TO SHCOK. lUllMllaH3e y AHSJhllHIi npenoce :maIhe 0 UpaBJhelbY Ii KoplIillhelhY aJIaTKH Ha cBoje MJIa­ Ae. BMAMM Aa Te TO 'Iy,n;M." "He. ITa ... MMCJlMM,n;a Me je 3a'tYAHJfO illTO IIOMHlheUl Il1HMIIaH3e." ropIiJ'la?"

"TaKo

ee HaMpIl1'mo. ,.)~a 'Ill rrpaso K[llKeM HaMepHO caM ll3­ ce 6dBilM I1pOY'laBCllbcM .lKJ1BOT
r'l1HM;;(,;} 6craH::10 )VI

,1(:

caM r:''lanOM, ocehajylm ce myno. aKO cy llUIMrrafI3e neh IIOqenC ;r(a aKyMyJIHpa­ jy 0 TOMe HI'! a je i\o6po 3a IIIUMIIaH3e, Kana MMCJIHill ,n;a cy Jb:: ,lin im'l~JII1 na aICV,~1yjIIIpajy 3Hai-hC 0 TOMe IIITa je AOOPO 3a Jby;r(e?" . ' . Aa jc aKYMynaQl1ja nOTrona OH;\a KU)J,a cy ce ' J­

, y'

6

ClH1KO'.f

"lllTa je, TaqHO, KyJlTypa?" yrrMTao je Haj3a,n; HllIMaeJl. "Y CMM­ CJlY Y KOMe ce 06MqHO KOPHCTM, a He y rroce6HOM CMMCJlY KOjM CMO MH ,n;aJlM TOj peqM 3a nOTpe6e OBor pa3rOBopa." I 1.IHHMJIO MM ce ,n;a je TO BpalIIKO nHTalhe 3a HeKora KO ce)J,M y QMP­ J(YCKOj llIaTpH, aJIM caM ce nOTpy,n;MO ,n;a MaJIO pa3MMCJIMM. "PeKao 6HX ,n;a je TO yKynHM 36Mp CBera illTO Jby,n;H qMHe je,n;HM ,n;pyrHMa." KJIHMHYO je rJIaBOM. "A KaKO ce cTBapa Taj yKyrrHM 36Hp?" "HMcaM cMrypaH,n;a Te pa3YMeM. CTBapa ce Kp03 )KHBOTe JbY)J,H." aJIH M BpanQH )KMBe, a He IIoce)J,yjy KyJITypy." "OKej, ca,n;a BM,n;HM Ha illTa QMJbaill. To je aKYMYJlaQMja. YKyrrHM 36MP je aKYMYJIaQMja." "AJIH, TH MH He Ka)Keill KaKO ce CTBapa aKYMYJlaQMja." "Ox, ,n;a. Y pe,n;y. AKYMYJIaQMja je yKynHM 36Mp KOjM ce npeHOCM ca je,n;He reHepaQMje Ha ,n;pyry. aHa HacTaje Ka,n;a ... Ka,n;a je)J,Ha BpCTa CTeKHe o,n;pel)eHM CTerreH MHTeJIMreHQMje, rrpMIIa,n;HMQM je,n;He reHepa­ QHje IIO'IHlhY ,n;a npeHoce MH.popMaQMje M MeTo,n;e pa,n;a Ha cJle)J,efiy re­ HepaQHjy. CJIe,n;efia reHepaQMja rrpHXBaTa Ty aKYMYJlaQHjy, ,n;o)J,aje CBO­ ja COIICTBeHa ,n;OCTMrHyfia M ycaBpUleHe MeTo,n;e pa,n;a M IIpeHOCM 36Mp Ha cJIe,n;efiy reHepaQMjy." "H Ta aKYMYJIaQMja je OHO UlTO ce Ha3MBa KYJITypOM." ".Il;a, peKao 6MX ,n;a je TaKO." "aHa je, HapaBHO, yKyIIHM 36Mp CBera rrITO je rrpOUlJlO, He caMO MH.popMaQMja M MeTo,n;a pa,n;a. Ty cna,n;ajy BepoBalha, IIpeTIIocTaBKe, TeopMje, 06HqajM, JlereH,n;e, rreCMe, IIpM'Ie, Mrpe, illaJIe, rrpa3HoBepje, IIpe,n;pacy,n;e, yKyCM, CTaBOBM. CBe." "TaKo je."

Homo sapiensa 6HJIH cy JbYP;H 3BaHH cy npeHocHnH ony aKYMynaU;J1jy ca je,lJ,HC H3 Apyry. [lpa 'reMY je CBKHY AMepI1KY IIIICY paCKl-IHYJIH Cil npolIIJIomhy. HHcy paCKI1­ nymf ca IlpOIlIJIOllIhy HM. pa3HH HapOAI1 KOjH cy Hace~baBaJlJ1 HOBl1 3e­ llanA, AYCTpaJIujy HJ1M nAmn,,,,'''';''

(154)

(155)

.lbylJ,¥i.

"BaUlH naJ1eOaHTp~){TOJI03H ell1 ee C,r!O:>KWlH C' THM. KYJl­ 'L'ypa n(lt:H~JIa je C3 n,y;~CKJ1M )KJln(ITOM, APynfM pe'mMa ca TjfmeKOM '3B3Hl1M Homo habilis. JbYJ111 cy ()uJ:n /1om,) hlbilis lrpcHe;P:l ey Ha J1C~Y CBC lIlTI) cy Hay'nml1, fI 1I0IflTO >~ CBa:Gl JlOnpHHoc. nClllJIO ,Ie ;w aKYMyJlal~Hje 3Hafh:l. Ko HUK OBe

JJil

JhYX\H KOjl1 C;' ol1mlllmno erectus npCHOCHJlM Ty 3Ha.tL3 ca iell,He reHcpauuje Ha upyry, H CBaKU Ao;r(
CBOj

,Bomo ,.HapaBHo. A

11omo

HacJ[eAHMl~ll

S(Ipicns,

)

KYJITypH ce CMaTpaJIO ,D;a cy HaCTaHaK qOBeKa H HaCTaHaK BaIIIe KYJI­

"IIITa Te HaBOp;H p;a TO Ka)Kelll?"

Type HCTOBpeMeHH p;oraljajH - )1a je TO y CTBapH

"He 3HaM. To je MOj YTHcaK."

",lJ,a, aJIH IIITa je Y OCHOBH Tor YTHCKa?"

"MHCJIHM p;a je OBO. He 3HaM KOjy IIPH'Iy CBH 'l'H Hapop;H CIIPOBO­

p;e y p;eJIO, aJIH BHP;HM p;a je TO YBeK HCTa IIpHqa. Ja JOIII YBeK HHcaM y CTaIbY p;a je cpopMYJIHIlleM, aJIH OHa lIOCTOjH - H pa3JlHKyje ce op; IIpH­ 'Ie KOjy cnpOBop;e y p;eJIO JbY)1H Moje KyJIType. rp;e ro)1 p;a

Ha

H.HX, OHH YBeK pap;e ymaBHoM HCTe CTBapH, YBeK )KHBe ymaBHoM HCTHM HaqHHOM )KHBOTa

HCTO KaO IIITO H, rp;e rop; p;a HaHljeMo Ha

Hac, MH YBeK pap;HMO yrJIaBHOM HCTe CTBapH H YBeK )KHBHMO HCTHM HaqHHOM )KHBOTa." KaKBa je Be3a H3Meljy Tora H lIpeHoca OHe KYJITypaJIHe aKyMyJIaIJ,Hje KOjy je qOBeqaHC'l'BO CTBOPHJIO TOKOM npBHX TpH MHJIH­ OHa rO,D;HHa JbY)1CKOr )KHBOTa?" Pa3MHIIIJbaO caM 0 TOMe HeKOJIHKO MHHYTa, a 3aTHM caM peKao: "EBO y qeMY je Be3a. OCTaBJbaqH H p;aJbe lIpeHoce Ty aKYMYJIaIJ,Hjy, Ma y KOjOj CPOPMH p;a je ,D;OIllJIa P;O H.HX. A MH TO He pap;HMO, jep cy OCHH­ BaqH HaIIIe KYJITYpe lIpe ,D;eCeT XHJbap;a rop;HHa peKJIH: 'CBe cy TO rny­ nOCTH. To HHje HaqHH Ha KOjH JbYP;H Tpe6a p;a )KHBe', H 0p;6aIJ,HJIH cy CBe. OHH cy OqHrne)1HO

3auc11la 0,D;6aIJ,HJIH CBe, jep y BpeMe Kap;a cy

H.HXOBH lIOTOMIJ,H cTynHJlH Ha lI030PHHIJ,y HCTopHje BHIlle

jeoaH uc11lu ,D;oraljaj.

OHO IllTO xohy )1a Ka)KeM je ,D;a cy Jby,D;H TBoje KyJIType MHCJIHJlI:! )1a je

6mIO

HH Tpara op; CTaBOBa H H)1eja KOjH H p;aHac lIocToje KOP; HapO,D;a OCTa­ BJbaqa, 6HJIO r,D;e ce OHH HaJIa3HJIH. A OH,D;a, TaKolje ..• "

qOBeK O,D;YBeK 6HO 06a1W6. BepOBaJIO ce )1a ce qOBeK HHCTI:!HKTHBHO 6aBH paTapCTBOM HCTO Kao !UTO ce H lIqeJIe I:!RCTHHKTHBHO 6aBe lIpa­ BJbeH.eM Me)1a." 1:!3rnep;a p;a je TaKO 6HJIO." "Ka)1a cy JbY,D;y TBoje KyJIType HaHIIIJII:! Ha JIOBIJ,e H caKynJbaqe xpaRe y ACPPHI~H H 06e AMepHKe, BJIa]:\aJlO je YBepeH.e p;a cy TO 6HJIH JbYP;H KO]:\ KOjHX je HaCTYlIHJIa

oe'leHepau,uja y O,D;HOCY Ha lIPHpO]:\HO,

paTapCKO CTaJ-he, JbYP;H KOjH cy U3iy6U1IU 3RaH.e ca KOjHM cy 6HJIH pO­ ljeHH. Y3HMaqH HHCY YOlIIllTe 3HaJIH ]:\a lIpe]:\ C060M BH]:\e Jby]:\e KaKBH cy H caMH 6HJIH lIpe Hero IllTO cy noC'raJIH paTapH. KOJIHKO je Y3HMa­ qHMa 6HJIO lI03HaTO, 'paHHje'

Huje aOC11lojalto. ,lJ,0 CTBapaH.a CBeTa je

)10IllJIO TeK lIpe ReKOJIHKO XHJba)1a rO]:\HHa H qOBeK PaTap ce O)1MaX 6aIJ,HO Ha 3a,D;aTaK H3rpa,D;H.e IJ,HBHJIH3aIJ,Hje." ",lJ,a, TaqHO :je;" ",lJ,a JIH CXBaTaIll KaKO je ,D;O Tora "KaKO je,D;O qera "KaKO je ,D;OIIIJIO p;o Tora p;a je BaIII

cehaH.a 0 nepHO]:\y

IIpe peBOJIYIJ,Hje lIOTlIYH - TOJIHKO lIOTlIYH )1a qaK H He 3HaTe )1a je OH lIocTojao. " "He, He 3HaM. OcehaM )1a 6H Tpe6aJIo ]:\a 3HaM, aJIH He 3HaM." ",lJ,0 Tor'!! je ]:\OIllJIO jep CTe CMaTpaJIH p;a je lIPOIIlJIOCT, KaKO Bac

"OBO je HHTepecaHTHo. To HHcaM paHHje 3alIa3HO ..• Hapo,D;H 6CTaBJbaqa cy y CBaKOM TpeHYTKy CBeCHH p;a HMajy Tpa,D;HIJ,Hjy Koja H)1e p;aJIeKO YHa3a,D;, ,D;O npaHcTopHjcKHx BpeMeHa. MH HeMaMO Ty CBeCT. MH CMO, HajBehHM )1eJIOM, BpJIO 'HOBH' Jby,D;H. CBaKa reHepal~H­ ja je HeKaKO HOBa, JOIII 1I0TlIYHHje O,D;CeqeHa O,D; lIpOlllJIOCTH 0)1 lIpeT­ XO)1He." "IIITa MajKa KyJITypa HMa)1a Ka)Ke 0 TOMe?"

MajKa KyJITypa yqH, 6eCMHCJIeHa, ]:\a je OHa HeIIITO Ol~ qera Tpe6a 6e­ )KaTH."

"Aa." "OHO Ill'l'O )KeJIHM p;a HarJIaCHM je]:\a Bac je OHa TOMe, OqHrJIep;HO, yqHJIa op; caMor lIoqeTKa." ",lJ,a, CXBaTaM. Ca)1a MH ce CBe CJI~e y je)1HY IJ,eJIHHy. rOBOpHO caM ]:\a ce KOP; OCTaBJbaqa YBeK oceha IIOBe3aHOCT Hapop;a ca lIpO­ Koja ce lIpocTHpe yHa3ap;, CBe )10 lIOqeTKa BpeMeHa. KO)1

"Ax", peKao caM H 3aTBopHO OqH. "MajKa KyJITypa Ka)Ke,D;a Ta­ KO Tpe6a ,D;a 6yp;e. HeMaMo IllTa ,D;a Tpa)KHMO y lIPOIIIJIOCTH. ITpo­ ~

IIIJIOCT je 6eCMHCJIeHa. ITPOIllJIOCT je HeIllTO IIITO Tpe6a OCTaBHTH H3a HeIIITO O,D; qera Tpe6a 6e)KaTH." HIIIMaeJI je K1IHMHyO rJIaBOM. ,,3HaqH, CXBaTaIll: TaKO CTe BH )10­

Y3HMaqa, 3a)1)10

1963.

p;a lIOCTOjH HapO,D; ca rrpOIIIJIOIllhy npOTe)Ke ce yHa­ rO,D;HHe."

HIIIMaeJI je KJIHMHyO rJIaBOM H HaCTaBHO: "Y HCTO BpeMe, Tpe6a HMaTl1 Ha yMy ]:\a CBe IIITO je cTapo HMa BeJIHKY Bpe)1HOCT KO)1 JbY)1H TBoje KyJIType

6HJIH KyJlTypaJIHy aMHe3Hjy."

aJIH caMO y MepH y KOjOj je OrpaHHqeHO Ha Ty CPYHK­

IJ,Hjy. Ha lIpHMep, EHrne3H )KeJIe ]:\a CBe H.HXOBe HHCTHTYIJ,Hje -

"KaKO TO MHCJIHIII?" "CBe ,D;OK ce ,lJ,apBHH H lIaJIeOHTOJI03H HHCY lIojaBHJIH )1a npHKaqe TpH MHJIHOHa rop;HHa JbY,D;CKOr )KHBOTa Ha BaIllY HCTOPHjy, Y BaIlloj

(156)

H

CUOJbHH cjaj KOjH HX lIpaTH - 6y]:\y IllTO cTapHje Moryhe (qaK H Ka]:\a TO HHCy). MeljYTlIM, ORH caMH He )KHBe OHaKO KaKO cy )KHBeJIH CTapH

(157)

£pHTaHI~H H HeMajy HH HajMalhe CKllOHOCTH 3a TO. CllWIHO CC MQ)Ke pehH H 3a JallaHl~e. OHH llOIlITyjy Bpe}:lHOCTH U Tpal-luql1je CBOjHX ,Qpujux U IlJleMeHuTujuX npe,QaKa U )KaJIe IIITO cy HeCTaml, amI HHTepeca }:Ia )KUBe OHaKO KaKO cy )KHBeml lhHXOBU My}:lpUjH, IweMe­ HUTHjH llpeU;H. KpaTKO peqeHO, CTaPU 06WIaju cy ,a:06pH 3a HHcTwry­ U;Hje, u;epeMoHuje 11 Typl1CTe, ami Y3HMat m He )Kelle }:Ia I1X npHXB(lTe y CBaKO}:lHeBHOM XHBOTY." "TaKo!- "

,,)1,a. 11 MU yqHMO CBOjy ;o;eu;y KaKO }:Ia npaBe pa3He cTBapu. KaKo n a llpaBe Bl1l1Ie cTBapH 11 60Jbe cTBapu." ,,3aIIlTo ux He y'IIiTe OHOMe IIlTO je noro,o:HO 3a Jhy,o:e?" ,o:a je TO 3aTO IIlTO He 3HaMO IIlTa je nOT'O}:lHO 3a Jhy,o:e. CBaKa reHepal~uja Mopa ;o;a yTBP,o:U CBOjy Bep3ujy OHora IIlTO je norO}:l­ HO 3a Jby}:le. Moju pOJlHTeJhU cy HMallU CBOjy Bep3ujy, Koja je GUlla npHllHqHO 6ecKopHcHa, IhllXOBU po,o:uTeJhU cy HMallH CBOjy Bep3ujy, Koja je GUJIa npHllHqHO 6ecKopucHa, a MU TpeHyTHo pa}:lUMO Ha ce%j Bep311jH, Koja he HaIIloj Jleu.u BepoBaTHo U3me;o;aT11 npullH'IHO 6ecKo­ pucHa."

7

8

"AllU, HapaBHo, MajKa KyJITypa HHje yquJIa }:Ia ce Mopa on6aU;H­ TH C6e 113 rrpOIIlJIOCTU. IllTa je Tpe6aJIO ca'JynaTlI? IIlTa je YCTBapu ca­ 'iYBa1W?" "PeKao 6HX ,a:a cy Ca'lYBaHH CBH nOiWI~U 0 TOMe KaKO ce CTBapH npaBe H KaKO ce CTBapu pa,lle." ,,)1,ecPHHHTHBHO je CaqYBaHO CBe IIlTO ce O}:lHOCH Ha Ilpon3BOI~I{;y. 11, eTO, TaKO cy culBapu uocUla/le u-taKBe KaKBe jecy. " "J(a." "HapaBHO, H OCTaBJha'IH qYBajy HHcPopMau;uje 0 llPOH3BO)lfHL HaKO npOU3BO}:llha caMa rro ce6u HHje 'leCTa O,llJIHKa lhHXOBHX )KUBOTa. < KO}:l OCTaBJhaqa He nocToje He,lleJhHe KBOTe y llpOU3BO;~IbH, peL\HMO llOHau;a UllU CTpeJIa, Koje ce Mopajy HcnYHUTll. Hucy npeoKynl1piHm THMe }:Ia Mopajy Ha nOBehajy npOH3BOfilhy pyqHUX CCKHpa." "TaKo je." "ITpeMa TOMe, HaKO qYBajy 11HcPopMaI~Hje 0 npOH3BO}:llhH, BciHma HHcPopMaU;Hja Koje 'Jysajy je 0 HeqeMy IWyroM. KaKO 6u TH OKapKaTe­ pucao Te HHcPopMaU;Hje?" "PeKao 6HX Ha cu TH caM Onl'OBOpUO Ha TO llUTaIbe llpe r:rCKOjUi­ KO MHHyTa. PeKao 6ux Ha 'IYBajy UHcPopMal~uje 0 OHOMe nITO jc 3a lhUX llOrO}:lHO." ,,3a lhHX? He 3a cBaKora?" "He. Ja HHcaM Jhy6uTeJh aHTpoIlollomje, amI caM npO'I!1"rao ,'In­ BOJhHO}:la 6ux 3Hao Ha I1HJ~ujaHcKo lIJleMe 3YlbU He M11cm1 na je lhHX('B HaqHH XUBOTa nOrO}:laH 3a CBaKora, Kao H }:Ia HaBaxo I1H,lIHjaHu.n He MHClle }:Ia je IhUXOB Ha'IHH )l(I1BOT norogaH 3a CBaKora, CBU OUlI VlMajy CBOj Ha'IHH xHBoTaje nOrO,llaH 3a Thltx. " "A cBoioj Ael~11 llpeHoce 3Hatbe 0 OHOMC 1111'0 je nOT'ogHo 3a IhI1X."

,,)1,03BOllHO caM ;o;a pa3rOBOp CKpeHC Y}:IpyroM rrpaBu.y", peKao je I1IIlMaen pa3gpa)KJhHBO H 3aY3eo je HOBH rrolloxaj, UpH qeMy cy ce U;HpKycKa KOlla 3aJbYJhalla Ha IIlapKaMa. "OHO IIlTO caM xelleo ;o;a CXBaTHIIl je ,o:a CBe KyllType OCTaBJhaqa npe,o:CTaSJhajy aKYMyrrau.ujy 3Halha Koje ce, y HenpeKUHYTOM llaHU;y, npOCTupe YHa3aJl CBe,o:o noja­ Be JhY}:lCKOr XUBOTa. 3aTO Huje HHKaKBO qy;o;o IIlTO CBaKa 0;0; lhUX rrpe;O;CTaBJha HaqHH KOjH je uoro,o:aH 3a XHBOT. OHe cy npOBepaBaHe U ycaBpllIaBaHe Kp03 BHllIe XUJha}:la reHepau;uja." ,,)1,a. HelliTO MH yupaBo rra;o;a Ha rraMeT." "CaMO peu.YI." "CaqeKaj TpeHYTaK. HellITO y Be3H HerrocTojalha 3HaH:.a 0 TOMe KaKO JbYJlU TpeGa ,o:a XHBe." "He Mopalli XypUTH." "Y pegy", peKao caM rrOClle HeKOllUKO MHHyTa. "Ka;o;a caM MaJIO­ qac peKao Jla He rroCTojH nOy3}:1aHO 3Halhe 0 TOMe KaKO Jhy,o:H Tpe6a ,o:a XUBe, XTeo caM ;o;a Ka)KeM OBO: [JoY30aHO 3HaH:.e je 3HaH:.e 0 jeouHoM ucllpaBHoM H{('iUHY. To je OHO llITO MU xenIlMO. To xelle Y3IlMaqu. MH He xellIlMO Jla 3HaMO KOjU je HaqIlH XIlBOTa rroro;o;aH 3a Hac. MIl xellUMO I~a 3HaMO jeouHu uc(1paBaH Ha'iUH. A TO je OHO UITO HaM Hy­ JlC HallIU upOpOu.H. 11 HallIH 3aKOHO}:laBU;H. )1,03BOJIU ;o;a MallO pa3MH­ CllUM 0 TOMe ... ITocne rreT HllIl ocaM XUJhap:a ro,o:HHa aMHe3Ilje, Y3Il­ MaqIl 3aHCTa HIlCy 3Harru KaKO p:a XUBe. CaCBHM cuiyp1l0 cy oKpeHyllll npOIIIllOCTH, jep ce O}:lje,o:HOM nojaBJbyje XaMypa6u II CBH uUTajy, je TO', a XaMypa6u Kaxe, 'OBO cy, Jleu.o Moja, 3aKoHuf' '3aKo­ Hll? IllTa cy 3aKoHH?' A XaMypa6u Kaxe, '3aKoHu cy cTBapH Koje BaM

(158)

(159)

IloKa3yjy KOjH je jeouHu apaeu ftalf,UH ):Ia ce )KHBH.' IIlTa rrOKYlliaBaM ):Ia Ka)KeM?" "HHcaM cHrypaH ):Ia 3HaM." "Mo)K):Ia OBO. Ka):la CH rrOlleO ):Ia rOBOpHIlI 0 HallIoj KYJITypaJIHoj aMHe3HjH, MHCJIHO CaM ):Ia rOBopHIlI MeTac:popHqKH. fiJIH ):Ia MO)K):Ia MaJIO rrpeTepyjelli ):Ia 6H rrO):lByKao cBoje peqH. Jep, OqHme):lHO je ):Ia He MO)Kelli 3HaTH IlITa je 6HJIO y maBaMa HeOJIHTCKHX paTapa. Me~YTHM, OBO je 'IHlheHHIIa: UOCJIe HeKOJIHKO XHJba):la rO):lHHa, rrOTOMIIH THX HeOJIHTCKHX paTapa qeIlIKaJIH cy ce rro maBH H rOBOpHJIH, 'Bo)Ke MOj, UHTaM ce KaKO JbYAH Tpe6a ):Ia )KHBe.' AJIH, y HCTOM TOM BpeMeHCKOM rrepHO):ly, OCTaBJbaqH HUCY 3a60paBHJIH KaKO):la )KHBe. OHU cy H ):IaJbe 3HaJIH, ):10K cy JbYAH Moje KyJIType 3a60paBHJIH H OABOjHJIH ce 0):1 Tpa­ ):IHIIHje Koja HX je yqHJIa KaKO Tpe6a Aa )KHBe. BHO HM je uorllpe6aH XaMypa6H ):Ia HM Ka)Ke KaKO Aa )KHBe. BHJIH cy HM uollipe6HU je):laH .o:paKOH H jeAaH COJIOH H jeAaH MojcHje H jeAaH ficyc H je):laH Myxa­ Me):l. OCTaBJbaqHMa OHH HHCY 6HJIH rroTpe6HH, jep cy 3HaJIH HaqHH ­ qHTaB HH3 HaqHHa - KOjH... lfeKaj MaJIO. MHCJIHM Aa caM CXBaTHO." "Ee3 ~p6e." "CBH HaqHHH )KHBOTa OCTaBJbaqa HaCTaJIH cy rrYTeM eBOJIyI~Hje, Kp03 rrpOIIec eKcrrepHMeHTHcalha KOjH je rroqeo rrpe Hero IIITO cy Jby­ AH 3a lhera HMaJIH HMe. HHKO HHje peKao, '.o:06po, c:popMHpajMo o):l60p ):Ia HarrHllIe 36HPKY 3aKOHa KOjHX heMo ce MH npH):Ip)KaBaTH.' HHje):lHa 0):1 THX KyJITypa HHje 6HJIa U3MUlUJbeHa. AJIH, TO je OHO IlITO HaM ):Iajy ,)I.amu 3aKoHoll.3BIIH - H3MHllIJbeHe CTBapH. HOBoTapHje. He cTBapH Koje cy ):IOKa3aHe Kp03 XHJbaAe reHepaIIHja, Beh rrpHJIHqHO ap6HTpap­ He H3jaBe 0 jeouHoM ucupa8HOM flalf,UHY )KHBOTa. )KeHa He MO)Ke HMa­ TH a60PTYc, OCHM aKO nJIO):l yrpO)KaBa lheH )KHBOT HJIH aKO je CHJIOBa­ Ha. fiMa MHoro JhY):lH KOjH 6H BOJIeJIH):Ia TaKO nHllIe y 3aKOHY. 3aIlITO? 3aTO IIITO je TO jeouHu ucilpaeaH flalf,UH )KHBQ:Z'a. .o:03BOJbeHO je ):Ia ce orrHjelli ):10 6eCBeCTH, aJIH aKO Te YXBaTHMO ):Ia rryllIHIlI MapHxyaHY, O):le TH y 3aTBOp, CHHe, jep je TO jeouflu ucupaeaH Half,Ufl. HHKor ce HH HajMalhe He THqe ):Ia JIH cy HalliH 3aKOHH IIOrOJl:HH 3a )KHBOT. To yorr­ IlITe HHje Ba)KHO ... AmI, H ca):la HHcaM cHrypaH IIITa xohy Aa Ka)KeM." filliMaeJI je 3aMYMJIao. "He Mopalli Aa Ka)Kelli HeKY O):lpe~eHY cTBap. TH HCTpa)Kyjelli jeAaH Ay60KH KOMrrJIeKC HAeja H He MO)Kelli OqeKHBaTH Aa helli AonpeTH AO lherOBe cyIIITHHe y pOKY OA ABa):leCeT MHHYTa."

"Ype):ly." "Ca):la CXBaTalli ):Ia cy Y3HMaQH H OCTaBJhaqH aKyMyJIHpaJIH ABe rrOTIryHO pa3JIHqHTe BpCTe 3Halha." ".o:a. Y3HMaqH aKYMYJIHpajy 3Halhe 0 OHOMe IlITO je uorOAHO 3a c(Ueapu. OCTaBJhaqH aKYMYJIHpajy 3Halhe 0 OHOMe IIITO je norOAHO 3a Jbyoe. H "AJIH He 3a cee Jby):le. CBH HapO):lH OCTaBJhaQa rroHaoc06 rroceAY­ jy CHCTeM KOjH je rrorOAaH 3a lhHX jep je Haclllao Mel)y lhHMa; rrplma­ rol)eH je TepeHY Ha KOMe )KHBe, npHJIarol)eH je KJIHMH y KOjOj )KHBe, rrpHJIarol)eH je 6HOJIOlliKOj 3aje):lHHIIH y KOjOj )KHBe, rrpHJIarol)eH je lhHXOBHM rroce6HHM YKYCHMa, rrpHopHTeTHMa H BH3HjH CBeTa."

"Aa." "A KaKO ce 30Be Ta BpCTa 3Halha?" "He 3HaM Ha IIITa MHCJIHIlI." "HeKo KO 3Ha IlITa je rrorOAHO 3a JbyAe rroceAyje IIITa?" "na... MYAPOCT?" "HapaBHo. EBo, TH 3Halli ):Ia ce 3Halhe 0 OHOMe WTO je norO):lHO 3a UpOH3BO):llhY IIeHH y TBOjOj KYJITYpH. Ha HCTH HaQHH ce 3Halhe 0 OHOMe IlITO je rrOrO):lHO 3a JhYAe IIeHH y KYJITypaMa OCTaBJhaqa. CBa­ KH nyT Ka):la Y3HMaqH yryllie jeAHy KyJITypy OCTaBJhaqa, jeAHa My­ APOCT Koja je HenpeKH):IHO rrpoBepaBaHa 0):1 HaCTaHKa qOBeQaHCTBa HecTaje 3aYBeK ca OBor CBeTa, HCTO Kao IlITO H, CBaKH rryT KaAa YHH­ IlITe HeKY BpCTy )KHBOTa, jeAHa q,opMa )KHBOTa, rrpOBepaBaHa Herrpe­ KH):IHO 0):1 KaAa je )KHBOT HaCTao, HecTaje 3aYBeK ca OBor CBeTa." "rp03HO", peKao caM. ".o:n", peKao je fiWMaeJI. ,,3aHCTa je rp03HO."

9 nOIIITO ce HeKOJIHKO MHHyTa qellIKaO rro rJIaBH H ByKao 3a yllIH, fiWMaeJI je peKao ):Ia je ):IOCTa 3a TO Beqe. "YMopaH caM", 06jacHHo MH je. "OCHM Tora, HCYBHllIe MH je XJIa):lHO ):Ia 6HX Morao Aa pa3MHIlIJhaM."

"Ta'lHo." "Me~YTHM, rrocTojH je):lHa cTBap KOjy 6HX )KeJIeo ):Ia pa3jacHHM rrpe Hero IIITO rrpe~eMO Ha ):Ipyre CTBapH."

(160)

(161)

JE,IJ;AHAECTO rrOrnABJbE

1 KHllIHIl,a je HaCTaBlma )J.a nana, H Ka)J.a caM )J.omao Hape)J.Hor )J.aHa y nO)J.He, HHje mIlIO HHKora Kora 6HX Morao )J.a nO)J.MHTHM. Y pa)J.lbH KO­ ja npo)J.aje BojHe BHmKOBe KynHo caM nsa he6eTa 3a MmMaeJIa H je)J.­ HO 3a ce6e, )J.a 6HX ra yMHPHO. 3aXBaJIHO ce Ha6ycHTo, aJIH je, H3rJIe)J.a, 6HO caCBHM cnpeMaH )J.a nx O)J.Max ynoTpe6H. Ce)J.eJIH CMO TaKO je)J.Ho BpeMe, CBeCHH KaKO CMO ja)J.HH, a OH)J.a je OH HeBOJbHO noqeo )J.a rOBopH. "KpaTKO BpeMe npe Hero mTO caM OTHmao - He cehaM ce mTa je )l;OBeJIO )J.o Tora - ynHTao CH Me Ka)J.a heMo )J.ohn )J.o npHqe KOjy y )J.e­ JIO cnpoBo)l;e OCTaBJba'-llI." ,,/J:a, TaKO je." ,,3amTo CH 3aHHTepecoBaH 3a Ty npHqy'?" IlHTalbe Me je H3HeHa)J.HJIO. ,,3amTO He 6HX 6HO 3aHHTepeCOBaH'?" "IlHTaM Te KaKBa je, no Te6H, CBpxa Tora. TH 3Ham )J.a je ABeJb npaKTHqHO MpTaB." "Ila ... )l;a." ,,3amTO 6H ce OH)J.a yn03HaBao ca npH'-IOM KOjy je OH cnpOBO)J.RO y)l;eJIo'?" "A 3amTO )l;a He?" MmMaeJI je 3aBpTeo maBOM. "HHcaM pacnOJIO)KeM )J.a HacTaBHM Ha TOj OCHOBn. lJH!heHHIl,a )J.a He Mory )J.a TH )J.aM pa3JIOre 3amTO )J.a HemTO He y'-tUUl He )l;aje MH )J.OBOJbHO pa3JIOra )l;a Te 0 TOMe Y'lHM." EHJIO je jacHo )J.a je JIome pacnOJIO)KeH. HHcaM Morao p;a ra KpH­ BHM 3a TO, aJIH HH p;a MHoro caocehaM ca !hHM, jep je OH 6HO Taj KOjH je HHCHCTHpao p;a My 6Y)J.e OsaKO. PeKao je: ,,/J:a JIH TO nHTa!he nOCTaBJbam caMO H3 qHCTe pap;o­ 3HaJIOCTH'?"

(163)

"He, He 611X peKao. Ka3ao Cll Ha rrOqeTKY JJ:a cy ce OBJJ:e CrrpOBO­ JJ:llJIe Y }l;eJIO JJ:Be rrpll~Ie. CaJJ:a 3HaM jeJJ:HY O}l; lhllX. ITPllpOJJ:HO je JJ:a rro­ )KeJIllM JJ:a ca3HaM II JJ:pyry." "ITPllPOJJ:HO... " peKao je, Kao }l;a My ce Ta pe'l Hllje MHOro JJ:orraJJ:a­ JIa. "BoJIeo 611X Ka}l;a 611 113Heo HeKIl pa3JIOr ca BehoM Te)KllHOM. He­ IIITO IIITO 611 Y MeHIl CTBOPllJIO ocehalhe JJ:a HllcaM OBJJ:e jeJJ:llHIl OJJ: KO­ ra ce OqeKyje }l;a yrroTpe611 M03aK." "EOjIlM ce JJ:a He CXBaTaM Ha IIITa QllIbaIII." ,,3HaM JJ:a He CXBaTaIII II TO je OHO IIITO Me IbyTIl. ilpeTBopllO Cll ce y naCllBHor CJIYIIIaOIJ,a, KOjllllCKIbY"Ill M03aK Ka}l;a ce}l;He llCrrpe}l;'Me­ He II YKIbY"Ill ra Ka}l;a KpeHe OJJ:aB}l;e." "MllCJIllM }l;a TO Hllje Ta'IHO." "PeIJ,1l MIl OH}l;a 3ap Hllje qllCTO ry6Ibelhe BpeMeHa JJ:a ce yrr03Ha­ jeIII ca npll"IOM Koja je npaKTll"lHO HeCTana." "ila, ja He CMaTpaM }l;a je ry6Ibelhe BpeMeHa." "To Hllje }l;OBOIbHO. qlllheHllIJ,a }l;a HeIIITO Huje zy6/belbe I3peMeHa He llHcnHpllIIIe Me }l;a TO ypaJJ:llM." EecnoMohHo caM CJIerHYO paMeHIlMa. BpTeo je 1'naBOM ca ocehalheM nOTnYHor ral)elha. "Til 3allCTa Mll­ CJIllIII ;r(a yn03HaBalhe ca OBOM rrpll'lOM He 611 llMaJIO cBpxe. To je Oqll­ rJIe;r(Ho." "MeHIl Hllje O"Ill1'JIe}l;Ho." ,,3fla'Ill, MllCJIllIII ;r(a llMa cBpxe?" , "ITa... ;r(a." "Koja je cBpxa?" "Eo)Ke... ja )fCe.ilUM ;r(a ce yno3HaM ca lhOM, TO je cBpxa." "He. He MOry ;r(a HaCTaBIlM Ha Toj OCHOBIl. Ja )fCe.ilUM }l;a HaCTa­ BllM, aJIll He aKO je je;r(IlHIl pa3nor TOMe }l;a ce 3aJJ:OBOIbIl TBoja paJJ:o­ 3HaJIOCT. Ca;r(a ll;r(llil BpaTIl ce Ka;r(a 6YJJ:eIII Morao ;r(a Mil ;r(aIII HeKIl Ba­ IbaH pa3JIor 3a HaCTaBIbalhe." "KaKO 611 BaIbaH pa3JI01' Tpe6aJIo JJ:a 3I3y'm? PeIJ,1l Mil HeKIl rrpHMep." ,,' "Y pe}l;y. 3aIIITO 6H ce rlhaBliO ;r(a ce yno3HaIII ca npllqOM KOjy OB;r(e cnpOBoJJ:e y ;r(eJIo IbYJJ:ll TBoje COIICTBeHe KyJIType?" ,,3aTO IIITO cnpoBol)elhe Te npl1"Ie y JJ:eJIO YHllIIlTaBa cBeT." "TaqHo. AJIll, 3aIIITO 611 ry6110 BpeMe ;r(a ce yno3HajeIII ca lhOM?" ,,3aTO IIITO je OHa HeIIITO IIITO Oqllrne;r(HO Tpe6a ;r(a ce 3Ha. " "Ko Tpe6a;r(a 3Ha?" "CBaKO."

(164)

,,3aIlITO? CTaJIHO ce BpahaM Ha TO. 3aIIITO, 3aIlITO, 3aIIlTO? 3a­ IIlTO TBOj HapO;r( Tpe6a ;r(a 3Ha npllqy KOjy crrPOBOJJ:ll Y ;r(eJIO, ;r(OK llCTO­ BpeMeHO YHllIIITaBa CBeT?" ,,3aTO JJ:a 611 upecillao ;r(a je crrpoBo;r(1l y ;r(eJIo. Aa 611 BllJJ:eo JJ:a ce He pa;r(ll caMO 0 TOMe ;r(a rrpaBIl BeJIliKY 1'peIIIKy JJ:OK rrocTyrra KaKO no­ cTyna. Aa 611 Bll;r(eo JJ:a je ynJIeTeH y je;r(HY MeraJIOMaHCKY
,.)l,a. " "Aparo MH JJ:a TO qyjeM. Ca;r(a HJJ:ll H BpaTH ce KaJJ: 6Y}l;eIII y CTa­ lhy ,u;a o6jacHMIII 360r "lera je BpeJJ:HO yno3HaTll ce ca OBOM j:\pyroM rrpllqOM. " "He MopaM }l;a O;r(JIa3HM. Mory caJJ:a IW o6jacHHM." ,,113BOJIH." "JbY;r(H He Mory TeK TaKO ;r(a OOYCluaHY OJJ: HeKe npHqe. To je OMJIa;r(I!.Ha rroKYIIIaJIa I~a ypaAli IIIe3JJ:eceTliX II ceJJ:aMAeceTHX rOJJ:HHa. iloKYIIIaJIH cy il:a npecTaHY JJ:a )KIIBe Kao Y3HMaqll, aJIH 3a lhHX HHje 6HJIO JJ:pyror Ha"!.HHa )KIIBOTa. HHcy ycneJIli 3aTO IIITO He MO)KeIII TeK TaKO rrpeCTaTll Aa 6YAeIII y jeJJ:Hoj rrpHqll, MopaIII IIMaTH APYry npM'ly y KOjoj heIII 6HTll." l1IIIMaeJI je KJIHMHyO 1'JIaBOM. ,,11, aKO TaKBa npll"Ia rrocTojll, IbyAll 0 lhOj Tpe6a ;r(a 3Hajy?" "TaKo je." "MllCJIllIII JIll JJ:a )fCe.ile JJ:a je qyjy?" "He 3HaM. MHCJIHM Aa He MO)KeIII )KeJIeTIl HeIIITO aKO He 3HaIII I~a OHO rrOC"I:ojH." "CaCBHM Ta'lHO,"

2 "llITa MllCJIllIII, 0 qeMY rOBopll Ta npll'la?" "HeMaM rrpeJJ:CTaBY." "MllCJIllIII JIll Aa je 0 JIOBY II caKyrrIbalhY xpaHe?" "He 3HaM." "Eyj:\H nOIIITeH. 3ap He OqeKyjeIII HeKY rrJIeMeHIITY 3aXBaJIHllIJ,y rrocBeheHY MHcTeplljaMa BeJIMKor JIoBa?" "HllcaM cBeCTaH TaKBllX O'ieKliBalha."

(165)

"ITa, 6ap 6H Tpe6aJIo Aa 3HaW Aa je TO npH'Ia 0 3HatfelbY CBeTa, 0 60)J{aHCKHM HaMepaMa y 0AHOCY Ha CBeT H 0 'IOBeKoBoj CYA6HHH." ,,~a."

"Kao WTO CaM peKao Beh Bliwe nYTa, tfOBeK je uocUlao tfOBeK cnpoBoAeliH OBY npHtfy y AeJIo. To Tpe6a Aa HMaw Ha yMy." ",[J:a, 3HaM." "KaKo je tfOBeK y cUlaapu nOCTao tfOBeK?" Pa3MOTpHO caM TO nHTalbe, Tpa)J{ehH y lbeMY 3aMKe H Y3BpaTHO caM: "HHcaM cHrypaH lliTa TO nHTalbe 3HatfH. EOJbe petfeHO, HHcaM cHrypaH KaKaB OArOBOp )KeJIHW. OtfHrJIeAHO je Aa He )KeJIHW Aa Ka­ )KeM Aa je 'lOBeK nOCTao 'lOBeK nYTeM eBOJIY~Hje." "To 6H 3Ha'lHJIO Aa je nOCTao tfOBeK TaKO WTO je nOCTao 'lOBeK, 3ap He?

,),I(a."

"EHJIO je, a H AaJbe HMa MHoro BHwe CTBapH, HapaBHO, jep je pe­ BOJIY~Hja H AaJbe Y TOKY· Ap;aM jow YBeK jep;e nJIOA 3a6palbeHor ApBe­ Ta, a rp;e rop; ce jow MO)Ke HaHhH Ha ABeJba, TY je H KaHH, KOjH ra nporalba ca HO)KeM Y PY~H." ,;raKo je." "ITOCTOjH jow jeAHa HHAHKa~ja Aa je peBOJIYI.\Hja HeWTO BHwe 0)1, npocTe TeXHOJIOmje. MajKa KyJITypa Hac Y'lH Aa je, npe peBOJIYI.\H­ je, JbY)1,CKH )KHBOT 6HO JIHWeH CMHCJIa, )1,a je 6HO rnyn, npa3aH H 6e3­ Bpe)1,aH. )KHBOT npe peBOJIYI.\Hje 6HO je pY)KaH. O)1,BpaTaH."

",I1;a." "TH Bepyjew y TO, 3ap He?" ",[J:a, MHCJIHM )1,a BepyjeM." ",[J:a JIH ce CJIa)Kew C TBPAlbOM p;a BehHHa Bac Bepyje y TO?"

"Aa."

"ITpeMa TOMe, nHTalbe H AaJbe 'IeKa Ha OArOBOp KaKO je tfOBeK nOCTao 'lOBeK." "MHCJIHM Aa je TO caCBHM O'lHrneAHO." ",[J:a. AKO 6HX TH ja nOHYAHO OArOBOp, TH 6H peKao, 'Ox, HapaB­ HO, aJIH WTa C THM?'" CJIerHYo caM paMeHHMa, nOpa)KeH. "MopaheMo oHAa Aa npHcTynHMo OBOM nHTalbY H30KOJIa - aJIH HMaj Ha yMy Aa Ha lbera Tpe6a AaTH oAroBop." "OKej."

3 "KaKaB je p;oraljaj, npeMa Maj~li KyJITypH, 6HJIa Bawa nOJbOnpH­ apeAHa peBOJIY~Hja?" "Kalwa Aoraljaj ... PeKao 6HX p;a je, npeMa Maj~H ITpHPOAH, TO 6HO TeXHOJIOWKH Aoraljaj." "Ee3 HMnJIHKa~Hja HeKHX Ay6JbHX xYMaHHX pe30Ha~H, 6HJIO KYJITYPHHX HJIH BepcKHx?" "He. ITpBH paTapH cY 6HJIH caMO HeOJIHTCKe TexHoKpaTe. TaKo H3rJIeAa op; BajKap;a." "AJIH, Kap;a CMO 6a~HJIH nOrJIeA Ha rJIaBe TpH H tfeTHpH KlbHre nocTalba, BHAeJIH CMO p;a Ty nocTojH MHoro BHwe CTBapH, a He caMO OHO 0 'leMy Y'lH MajKa ITpHpop;a."

"

(166)

"Ko 6H 6HJIH H3y3e~H?" "He 3HaM. AHTpOnOJI03H... npeTnOCTaBJbaM." "ThYAH KOjH cpaKTHtfKH pacnoJIa)J{Y oApeljeHHM 3HalbeM 0 TOM )KHBOTY·"

"Aa." "AJIH, MajKa KyJITypa y'lH Aa je Taj )KHBOT 6HO HeonHCHBO 6eAaH." "TaKo je." "Mo)Kew JIH 3aMHCJIHTH HeKY cHTya~Hjy y KOjoj 6H TH JIH'lHO 3a­ MeHHO CBOj cap;awlbH )KHBOT 3a OHY BpcTy )KHBOTa?" "He. I1cKpeHo pe'leHO, He MOry Aa 3aMHCJIHM Aa 6H TO HKO ypa­ AHO, aKO 6H HMao MoryhHocTH Aa 6Hpa." "OCTaBJba'lH 6H TO ypaAHJIH. TOKOM 'IHTaBe HCTopHje, jeAHHH Ha­ 'lHH Ha iOjH cy Y3HMaQH MOrJIH Aa HX oABoje OA Tor )J{HBOTa 6110 je rpy60M CHJIOM 11 MaCOBHHM y6I1cTBHMa. Y BehHHH cJIY'lajeBa, HajJIaK­ me HM je 6HJIO Aa HX 3aTpy." "Ta'lHo. AJII1, MajKa KyJITypa HMa H3BeCHO 06jawlbelbe 3a TO. OHa Ka)Ke Aa OCTaBJba'lH jeAHoCTaBHO HHCY 3HaJIH WTa nponYUITajy. HHCY CXBaTaJIH npeAHOCTH paTapCKor )KHBOTa H 360r Tora cy ce TaKO ynopHo AP)KaJIH JIOBa H caKynJbalba xpaHe." I1wMaeJI MH je ynyTHo CBOj HajJIYKaBHjH OCMex. "KOjH I1HAHjaH­ ~H H3 OBe 3eMJbe cy, no TBOM MHWJbelbY, 6HJIH Haj)KewhH H HajoAJIYQ­ HHjH npOTHBHH~H Y3HMa'la?" "ITa... MHCJlHM Aa cy TO 6HJlH I1HAHjaHIIH 113 BeJIHKe HH3Hje." "BepoBaTHo 611 ce BehHHa Bac CJIO)KHJIa ca TI1M. AJIH, npe Hero mTO cy HM illnaHIII1 AOBeJIH KOlbe, I1HAHjaHIIH H3 BeJIHKe HH311je cy 8eKoaUMa 6HJIH paTapH. KaAa cy JIaKO MOrJIH AohH AO KOlba, OHH cy

(167)

HanYCTlWH nOJbonpHBpe)J,y H BpaTHJIH ce CBOM JIOBa'IKOM H caKynJba'I­ KOM )KJ{BOTY." "To HHcaM 3Hao." "E, na ca)J,a 3Halli. )],a JIH cy HH)J,HjaHU;H H3 BeJIHKe HH3Hje CXBaTHJIH npe)J,HocTH paTapcKor )l(HBOTa?" "MHCJIHM )J,a cy MOpaJIH )J,a HX CXBaTe." "IlITa Ka)Ke MajKa KyJITypa?" Pa3MHCJIHO caM MaJIO 0 TOMe H HacMejao ceo "OHa Ka)Ke )J,a y ciIl6apu HHCY pa3YMeJIH. )],a jecy, He 6H ce HHKa)J,a BpaTHJIH JIOBY H ca­ KynJbalbY xpaHe." ,,3aTO IIITO je TO rnycaH )KHBOT." "TaKO je." "Ca)J,a nO'IHlbelli )J,a CXBaTalli KaKO je )J,y60K YTHu;aj Y'Ielba MajKe KyJIType 0 OBOM nHTalbY." "TaKo je. AJIH OHO lIITO He CXBaTaM je r)J,e Hac TO BO)J,H." "Ha nyTy CMO )J,a oTKpHjeMo lIITa ce HaJIa3H y KopeHY Ballier CTpaxa H OTnopa npeMa )l(HBOTY OCTaBJba'Ia. Ha nyTY CMO)J,a OTKPH­ jeMo 3aIIITO CMaTpaTe )J,a H )J,aJbe MopaTe cnpOBO)J,HTH peBOJIYU;Hjy, HaKO OHa YHHlIITaBa Bac H 'IHTaB CBeT. Ha nyTy CMO )J,a oTKpHjeMo UPOiIlU6 'Iera je 6HJIa Ballia peBOJIYU;Hja." "Ax", peKao caM. "A Ka)J,a CBe TO oTKpHjeMo, CHrypaH caM )J,a helli MOhR )J,a MH Ka­ )Kelli KaKBa je TO npH'Ia KOjy cy OCTaBJba'IH cnpOBO)J,HJIH y )J,eJIO np­ BHX TpH MHJIHOHa rO)J,HHa JbY)J,CKor )l(HBOTa H cnpOBO)J,e je y )J,eJIO H )J,aH )J,aHac Ha MeCTHMa r)J,e cy npe)I(HBeJIH."

4 IIocJIe npH'Ie 0 npe)I(HBJbaBalby, HlIIMaeJI ce cTpecao H YTOnyO Y CBOjy he6a)J, ca y3)J,axoM KOjH je JIH'IHO Ha jayK. 3a TpeHYTaK je H3rJIe­ )J,aJIo )J,a ce H3ry6HO y HeYMopHoM )J,060BalbY KHlIIe no nJIaTHY H3Ha)J, HallIHX rJIaBa, a oH)J,a ce HaKallIJbao H HaCTaBHO. "IIOKYllIajMo OBaKO", peKao je. ,,3aIIITo je peBOJIYU;Hja 6HJIa 110­

iIlpe6na?" "EHJIa je nOTpe6Ha 3aTO )J,a 6H 'IOBeK HeIIITO nocTHrao." "XohellI)J,a Ka)KellI,)J,a 6H 'IOBeK HMao u;eHTpaJIHO rpejalbe, YHH­ Bep3HTeTe H cBeMHpcKe 6po)J,OBe." "TaKo je."

(168)

HlIIMaeJI je KJIHMHyO maBOM. "TaKaB o)J,roBop 6H 6uo npHxBa­ TJhHB Ha nO'IeTKY Hallier 3aje)J,HH'IKOr pa)J,a, aJIH ca)J,a )KeJIHM )J,a )J,y­ 6Jbe pa3MHCJIHlII." "OKej. AJIH He 3HaM llITa nO)J,pa3YMeBalli no)J, ')J,y6Jbe'." BpJIO )J,06po 3Halli )J,a 3a CTOTHHe MHJIHOHa Jby)J,1I u;eHTpaJIHO rpejalbe, YHBep3HTeTH, onepe H cBeMHpcKH 6PO)J,OBII npHna)J,ajy He­ KOM )J,aJIeKOM H HeAocTynHoM cBeTy. CToTHHe MIIJIIIOHa JhY)J,H )KHBe y YCJIOBIIMa 0 KojHMa ce y oBOj 3eMJbH MO)Ke caMO HaraljaTH. 1..[aK H y OBOj 3eMJbH, MHJIHOHII Jby)J,H cy 6ecKyhHHU;H II )KHBe y npJbaBIIITHHH H o'Iajy y HajcHpoMallIHHjHM KBapToBIIMa rpa)J,a, y 3aTBopHMa, y HHCTH­ TYI~HjaMa Koje cy jC)J,Ba HeIIITO 60Jbe O)J, 3aTBopa. 3a Te Jby)J,e, TBoje je)J,HocTaBHo 06jaIlIlbelbe nOJbonpHBpeAHe peBOJIYU;Hjc 6l1JIO 611 nOT­ nyHo 6e3 CMIICJIa." "TaKo je." "AJIH, HaKO He Y)KHBajy y nJIOIJ,OBHMa BaIlIe peBOJIYU;Hje, )J,a JIH 6H joj oKpeHYJIH JIelja? )],a JIH 611 TpaMnHJIII CBOjy 6eAY H oqaj 3a OHaKaB )KHBOT KaKaB je BoljeH y BpeMe npe peBOJIYI~Hje?" "MopaM )J,a Ka)KeM )J,a He 6H." "H ja IIMaM TaKaB YTHcaK. Y3HMaqll Bepyjy y CBOjy peBOJIYU;lIjy, qaK H Ka)J,a 01J, lbe HeMajy HHKaKBe KOpHCTH. HeMa rYHljana, HeMa )J,H­ CH)J,eHaTa, HeMa KOHTpapeBOJIYU;HOHapa. CBH cy OHH )J,y60KO YBepeHH )J,a cY CTBapH )J,aJIeKO 60Jbe Hero lIITO cy 6HJIe paHHje, 6e3 063Hpa Ha TO lIITO cy ca)J,a BeOMa JIOllIe." ,,)],a, peKao 6HX )J,a je TaKO." ,,)],aHac )KeJIIIM )J,a )J,oljelli )J,O cyIIITHHe OBor HeBeposaTHor y6elje­ lblt. Ka)J,a TO yqHHHlII, cTehH helli caCBHM pa3JIHqHTO nOHMalbe BaIlIe peBOJIYU;Hje, Kao H )KHBOTa OCTaSJhaqa." "Y pe)J,Y. AJIH KaKO)J,a TO ypa)J,HM?" "CJIYllIajyhH MajKY KYJITYPY. OHa TH u;eJIor )KHBOTa lIIanyhe y yxo, H OHO lIITO CH TH qyo He pa3JIHKyje ce O)J, OHora lIITO cy qYJIH TBO­ jl1 pO)J,HTeJhH H IbHXOBH pO)J,HTeJhH, O)J, OHora lIITO Jby)J,H Y u;eJIOM CBe­ Ty qyjy 1I3.- )J,aHa y )J,aH. )],pyrHM peqHMa, OHO 3a 'IHM ja TparaM je no­ xpaIbeHO y TBOM YMY HCTO Kao lIITO je noxpalbeHO y CBHM BallIHM yMO­ BHMa. )],aHac )KeJIHM )J,a TO H3HCCCllI Ha nOBpllIHHy. MajKa KyJITypa Bac je HayqHJIa )J,a ce Y)KaCaBaTe )l(HBOTa KOjH CTe, CBOjOM PCBOJIyU;H­ JOM. OCTaBHnH 3a C060M, a ja )KeJIHM )J,a TH yljelli Y Tpar KopeHHMa TO­ ra Y)Kaca." "Y pe)J,y", peKao caM. "Ta'IHo je )J,a KO)J, Hac nocTojH HelliTO IIITO 6u ce MornO Ha3BaTH Y)KaCaBalbeM O)J, Tor )KHBOTa, aJIH np06JIeM jc y TOMe lIITO MeHH TO He 1I3rJIe)J,a noce6HO MHCTepH03HO."

(169)

"He H3mep;a TH? 3anITo?" "He 3HaM. To je )KHBOT KOjH HHrp;e He BOp;H." ",!l.ocTa je 6HJIO THX rrOBpIIIHHX op;rOBopa. Tp3)J{H p;y6Jbe." Y3p;aXHYBIIIH, 3rp'lHO caM ce y CBOM he6eTY H rrO'leo p;a TparaM p;y6Jbe. "OBO je HHTepecaHTO", peKao caM rrOCJIe HeKOJIHKO TpeHyTa­ Ka. "Cep;HM OBp;e H pa3MHIIIJbaM 0 Ha'lHHY Ha KOjH cy )KHBeJIH MOjH rrpeU;H, H y maBH MH ce o/ijeP;HoM rrojaBJbyje jep;Ha rrOTIIYHO cpopMHpa­ Ha CJlHKa." l.J:eKao je p;a HaCTaBHM. "OHa HMa y ce6H HeKe Op;JIHKe CHao I1JIH HohHe Mope. CYTOH je H jep;aH 'lOBeK 3rp'leHOr p;p)Ka!ha ce Kpehe rro HeKOM rpe6eHY. Y OBOM CBeTY YBeK je CYTOH. l.J:oBeK je HHCKor paCTa, MpIllaB, TaMaH H roo Tp­ 'lH rrOJIy-caBHjeH H Tpa)KH TparOBe. llOBH H O'lajaH je. Boh rraAa, a OH HeMa lIITa p;a jep;e. ' OH TP'lH H TP'lH H TP'lH, Kao p;a je Ha rrOKpeTHoj TpaU;H. To jeClile rroKpeTHa TpaKa, jep he cJIep;eher p;aHa y CYTOH OH orreT rp'laTH HJIH jOill YBeK Tp'laTH. AJIH, OCHM map;H H O'laja!ha, !hera rroKpehe jOill He­ IIITO. OH je HCTOBpeMeHO rrperrJIailleH. Ha rpe6eHy H3a !hera, HaKO ce He BHp;e, cy !herOBH HerrpHjaTeJbH KOjH ra nporOHe p;a 6H ra HCKHp;aJIH Ha KOMap;e JIaBOBH, BYKOBH, THrpOBH. 360r Tora OH Mopa p;a 3aYBeK OCTaHe Ha rrOKpeTHoj TpaD;H, 3aYBeK jep;aH KopaK H3a CBor rrJIeHa H je­ p;aH KopaK Hcrrpe;::{ CBOjHX HeupHjaTeJba. rpe6eH, HapaBHO, npep;CTaBJba HBHU;y rrpe)KHBJbaBa!ha. l.IoBeK )KHBH Ha HBHU;H rrpe)KHBJhaBaIha H Mopa ce CTaJIHO 60pHTH p;a He rrall:­ He ca !he. YCTBapH, 'lHHH ce Kao p;a cy rpe6eH H He60 y rroKpeTy, a He OH. OH TP'lH Y MecTy, YXBaheH y 3aMKY, a He CTH)Ke HHrp;e." ",!l.pyrnM pe'lHMa, JIOBU;H-caKyrrJba'lH xpaHe BOll:e BPJIO My'laH )KHBOT."

"Aa." "A 3aIIITO je MY'laH?" "Jep ce CBOIl:H Ha 60p6y 3a rryKo rrpe)KHBJbaBaIhe." "AJIH, YCTBapH, TO yorriliTe HHje TaKO. CHrypaH caM Il:a TO 3HaIll, HeKHM Il:pyrHM p;eJIOM CBor yMa. llOBU;H-caKyrrJba'lH xpaHe He HaJIa3e ce HHlIITa BHIlle Ha HBHU;H rrpe)KHBJhaBa!ha Hero BYKOBH HJIH JIaBOBH, BparrU;H HJIH 3e'leBH. l.J:oBeK je 6HO HCTO TaKO p;06po ap;arrTHpaH 3a )KH­ BOT HaoBoj UJIaHeTH Kao H CBaKa Il:pyra BpCTa, H nOMHcao p;a je )KHBeO Ha HBHD;H rrpe)KHBJbaBaIha je jep;HocTaBHO 6HOJIOIllKa 6eCMHCJIHD;a. .Kao 6Hhe Koje jep;e CBe, OH HMa orpOMaH pacrrOH xpaHe. Ha XHJbap;e BpcTa he OCTaTH map;HO npe Hero OH. IberoBa HHTeJIHreHU;Hja H

(170)

crrpeTHOCT My oMoryhyjy Il:a yp;06HO )KHBH Y YCJIOBHMa y KojHMa 6H CBH APyrH rrpHMaTH 6HJIH y rroTrrYHocTH rrOpa)KeHH. ,!l.aJIeKO Oil: Tora Il:a 6ecKpajHo H O'lajHH'lKH Tp'le 3a xpaHoM, JIOB­ D;H-caKyrrJba'lH xpaHe crrall:ajy Mel)y Haj60Jbe xpaIheHe JbYll:e Ha 3eMJbH, a TO nOCTH)KY ca caMO p;Ba AO TpH caTa AHeBHO TaK03BaHor pap;a ­ IIITO HX HCTOBpeMeHO 'lHHH H Jbyp;HMa ca HajBHIlle CJI060p;HOr BpeMe­ Ha Ha 3eMJbH. Y CBOjoj KIhH3H 0 eKOHOMHD;H KaMeHor p;06a, MapillaJI CaJIHHC HX orrHcyje Kao 'rrpB06HTHO 60raTO P;PYiliTBO'. Y3rpeA pe'le­ HO, 'lOBeKa CKOPO HHKO He Harrap;a. OH jep;HocTaBHO HHje Ha jeJIOBHH­ Ky OMHJheHHX jeJIa KPBOJIO'lHHX 3BepH. [JpeMa TOMe, BHP;HIll p;a je TBO­ ja 'lYll:eCHO 3acTpaIllyjyha BH3Hja )!{HBOTa TBOjHX upep;aKa caMO jOill jep;Ha y HH3Y 6eCMHCJIHD;a MajKe KyJIType. AKO )KeJIHIll, CBe OBO MO­ )Keill npOBepHTH y TOKY jeAHor rrorrOAHeBa rrpOBeAeHor y 6H6JIHOTeD;H." "OKej", peKao caM. "ITa IIITa?" "ITa, cap;a Kap;a 3Haill Aa je TO 6eCMHCJIHQa, p;a JIH APyra'lHje MH­ CJIHill 0 OHOM )KHBOTy? ,!l.a JIH TH ce 'lHHH Mallie op;BpaTHHM?" "Mo)KAa MaIhe, aJIH HrraK op;BpaTHHM." "Pa3MHCJIH 0 OBOM. ITpeTrrocTaBHMo Aa CH TH jep;aH op; 6ecKyhHH­ Ka y OBOj HaU;l1jH. HeMaill rrOCJla, HeMaill KBaJIHcpHKaD;Hje, Kao HH TBO­ ja )Kena, a HMaTe ABoje p;eu;e. HeMaill KOMe Aa ce 06paTHIll, HeMaill Ha­ p;y, HeMaill 6yp;yhHOCT. AJIH, ja Mory Aa TH p;aM jeAHY KYTHjy Ha KOjOj ce naJIa3H jep;Ho AyrMe. ITPHTHCKOM Ha TO p;yrMe MOMeHTaJIHO heill ce HaM y BpeMeHY rrpe peBOJIYU;Hje. MohH heill Aa roBOPHili je3HK Tor BpeMeHa H pacrroJIaraheili CBHM BeIIITHHaMa Koje cy JhYP;H Tap;a rroce­ AOBaJIH. HHKap;a BHIIIe neheill MopaTH p;a 6pHHeili 0 36pHIhaBaIhY ce­ 6e H cB,oje rropOAHu;e. YcrreheIlI, rrocTaheill p;eo OHor rrpB06HTHOr 60­ raTOr APYIIITBa." "OKej." "ITpeMa TOMe, Aa JIH 6H npHTHcHyO TO T(yrMe?" "He 3HaM. CYMIhaM p;a 6HX TO Y'lHHHO." ,,3aIIITO? OBp;e He 6H OCTaBHO HeKH cjajaH )KHBOT. ITpeMa OBOj XHrrOTe3H, )KHBOT KOjH OBp;e BOP;HIll je 6ep;aH H HeMa H3rJIep;a p;a he ce rronpaBHTH. ITpeMa TOMe, Mopa 6HTH Il:a TH ce oHaj p;pyrH )KHBOT 'lH­ HH jOill ropHM. He pap;H ce 0 TOMe T(a He 6H Morao p;a ce op;peKHeill )KHBOTa KOjH BOP;HIll - Beh 0 TOMe p;a He 6H Morao T(a npHXBaTHill oHaj p;pyrH )!{HBOT." ",!l.a, TaKO je." ,,360r 'Iera TH ce oHaj p;pyrH )KHBOT 'lHHH TaKO Y)KaCHHM?" "He 3HaM." ,,113mep;a p;a Te je MajKa KyJITypa p;06po CpeT(HJIa."

(171)

"Aa." "Y pe):ly. IToKYllIajMo OBaKO. Ka):la rO):l 6H Y3HMaLIH HaHIlIJIH Ha JIOBu;e-CaKYIIJbaLIe XpaHe KOjH cy 3aY3HMaJIH IIPOCTOP KOjH cy OBH )Ke­ JIeJIH 3a Ce6H, IIOKYllIaBaJIH cy ):Ia HM 06jacHe ):Ia Tpe6a ):Ia HaIIYCTe CBOj CTHJI )KHBOTa H IIOCTaHY Y3HMaLIH. rOBOpHJIH cy: 'BallI HaLIHH )KH­ BOTa He caMO ):Ia je 6e):laH, Beh je H IIorellIaH. qOBeK HHje Ca3):1aH p:a )KHBH Ha oBaj HaLIHH. 3aTO HaM ce HeMojTe O):lyIIHpaTH. ITPH):IpY)KHTe ce HallIoj peBOJIYU;HjH H IIOM03HTe HaM ):Ia CBeT IIpeTBopHMO y paj 3a

"HeMaTe KOHTPOJIY Ha):l HajocHoBHHjOM O,D; CBHX IIOTpe6a, paCIIO­ JIO)KHBOM xpaHOM. " "MHoro Me 36Ylhyj ellI, EBaHa. Ka,D;a CMO rJIa,D;HH, MH KpeHeMo y Tparalhe H YBeK Hal)eMo HellITO 3a jeJIo. KaKBa HaM je jOIlI KOHTpOJIa IIOTpe6Ha?" "I1MaJIH 6HCTe 60Jby KOHTPOJIY Ka,D;a 6HCTe caMH O,D;rajaJIH xpaHy 3a ce6e." "KaKO TO, EBaHa? 3ap je Ba)KHO KO O):lraja xpaHY?"

LIOBeKa.'"

"AKO je caMH O):lrajaTe, OH,D;a CTe cHrypHH ,D;a he je 6HTH."

"Ype):lY·" "TH IIpeY3MH Ty yJIory - yJIory KYJITypaJIHOr MHCHOHapa - a ja hy

I1IlIMaeJI ce 3aKHKOTao ycxHheHo. "TH Me 3aHCTa 3aIIpeIIallIhy­

8en II03HTHBHO 3HaMO ,D;a he je

IIpey3eTH yJIory JIOBu;a-caKYIIJbaLIa xpaHe. 06jacHH MH 3allITO je )KH­

jellI, EBaHa. MH

BOT KOjH je MeHH H MOM HapO):ly O):lrOBapao XIIJba):laMa rO):lHHa rp03aH,

Ta je xpaHa. MHCJIHIlI JIH ,D;a he II06ehH y TOKY HohH? r,D;e ,D;a o,D;e? OHa

6HTH. l1,eo CBeT )J(HBO­

O):lBpaTaH H Y)KaCaH. "

je YBeK TY, H3 ):IaHa y ):IaH, H3 je):lHOr ro):lHllIlher ,D;06a y ):Ipyro, H3 rO):lH­

"rOCIIO):le 60)Ke!"

He y rO):lHHy. )],a HHje TaKO, MH He 6HCMO ce,D;eJIH OB,D;e H pa3rOBapamr

"EBO, IIOMOhH hy TH ):Ia IIOLIHellI ... EBaHa, TH HaM rOBopHIlI ):Ia je

o TOMe."

HallI HaLIHH )KHBOTa ja):laH, IIorpellIaH H cpaMaH. Ka)KellI HaM):Ia TO HH­

,,)],a, aJIH Ka):la 6HCTe caMH O,D;rajaJIH xpaHY, MOrJIH 6HCTe ):Ia KOH­

je HaLIHH Ha KOjH Jby):llI Tpe6a ):Ia )KHBe. To Hac LIy):lH, EBaHa, jep HaM ce

TpOJIHllIeTe KO.flUlfUHY IIocTojehe xpaHe. MOrJIH 6HCTe ,D;a Ka)J(eTe:

XHJba):laMa rO):lHHa LIHHHJIO ):Ia je TO ):I06ap HaLIHH )KHBOTa. AJIH aKO

')],06po, OBe rO):lHHe heMo O,D;rojHTH BHllIe CJIaTKOr ~pOMIIHpa, OBe ro­

HaM BH, KOjH je3):1HTe Ka 3Be3):1aMa H LIHje peLIH 06HJIa3e CBeT 6P3HHOM

):IHHe heMo O):lrojHTH BHllIe IIacYJba, OBe rO):lHHe heMo O,D;rojHTH BHllIe

MHCJIH, Ka)KeTe ):Ia TO HHje TaKO, OH):Ia MH MopaMO ca IIYHOM CMOTpe­

jarO):la.'"

HOllIhy ):Ia 06paTHMO IIa)KlhY Ha OHO IlITO BH rOBopHTe." "ITa ... CXBaTaM ):Ia Te6H Taj HaLIHH )KHBOTa H3rJIe):la ):I06ap. To je 3aTO IlITO CH He3HaJIHu;a, He06pa30BaH H rJIYII." "TaLIHo TaKO, EBaHa. MH LIeKaMO ):Ia Hac IIpOCBeTHTe. )],a HaM Ka­ )KeTe 3allITO je HallI )KHBOT ja):laH, IIpJbaB H cpaMaH." "BallI )KHBOT je ja):laH, IIpJbaB H cpaMaH 3aTO IlITO )KHBHTe Kao )KHBOTHlhe. "

"EBaHa, Te cTBapH pacTy y H306HJbY 6e3 H HajMalher Hallopa ca HallIe CTpaHe. 3allITO 6HCMO ce H3JIaraJIH TPY,D;y ,D;a O,D;rajaMo HellITO IlITO Beh paCTe?" ,,)],a, aJIH ... 3ap HHKa,D;a He ,D;ol)eTe y cHTyaU;Hjy ,D;a BaM HellITO He­ ):IOCTaje? 3ap HHKa):la He IIO)J(eJIHTe CJIa,D;aK KPOMIIHP, a OH,D;a YTBP,D;H­ Te ):Ia

e)H BHllIe He paCTe caM 0):1 ce6e?"

,,)],a, IIP~TIIOCTaBJbaM ,D;a ce TO ,D;ellIaBa. AJIH, 3ap ce H BaMa He

36YlheH, I1IlIMaeJI ce HaMpIlITHo. "He pa3YMeM, EBaHa. MH )Kil-­ BHMO Kao H CBH OCTaJIH. Y3HMaMo 0):1 CBeTa OHO IlITO HaM je IIOTpe6­ HO, a OCTaJIO OCTaBJbaMO, 6allI Kao H JIaB H jCJIeH. )],a JIH JIaB H jeJIeH BO):le cpaMHe )KHBoTe?"

):IellIaBa HCTO? 3ap H BH HeKa,D;a He IIO)J(e!IHTe CJIa,D;aK KpOMIIHp H YTBp):lHTe ):Ia OH BHllIe He paCTe Ha BallIHM IIOJbHMa?" "He, jep Ka):la 6H MH IIO)J(eJIeJIH CJIa,D;aK KPOMIIHP, OTHIlIJIH 6H Y IIpO):laBHHU;y H KyIIHJIH ra y KOH3epBH."

"He, aJIH TO je 3aTO IlITO cy OHH caMO )KHBOTHlhe. HHje y pe):ly ,D;a JbY):lCKa 6Hha )KHBe Ha Taj HaLIHH." "Ax", peKao je I1IlIMaeJI, "TO HHCMO 3HaJIH. A 3allITO HHje y pe,D;y )KHBeTH Ha Taj HaLIHH?" ,,3aTo IlITO, aKO TaKO )KHBHTe ... HeMaTe KOHTPOJIY Ha):l CBOjIIM )KHBOTHMa. " HaKpHBHo je rJIaBY H nOrJIe):lao Me. "Y KOM CMHCJIY HeMaMO KOH­ TpOJIy Ha):l CBOjHM )KHBOTHMa, EBaHa?"

(172)

,,)],a, LIyO caM HellITO 0 TOM CHCTeMY. PeU;H MH OBO, EBaHa: KOJIH­ KO Jby):lH je MOpaJIO ):Ia pa,D;H ):Ia 6H ce Ta KOH3epBa CJIaTKOr KpOMIIHpa o KOjOj rOBopHIlI HallIJIa y IIpO):laBHHU;H?" "ITa, IIpeTIIOCTaBJbaM, HeKOJIHKO CTOTHHa. JbY):lH KOjH cy ra IIoce­ jaJIH, Jby):lH KOjH cy ra 06paJIH, IIpeB03HHU;H, Jby,D;H KOjH cy ra OLIHCTH­ JIH ycpa6pHU;H 3a IIpepa,D;y xpaHe, Jby):lH KOjH O):lp)J(aBajy IIocTpojelha, JbY):lH KOjH IIaKyjy KOH3epBe y KyTHje, B03aLIH KOjH pa3B03e KYTHje, Jby­ ):IH Y TprOBHHaMa KOjH HX pacIIaKyjy, H TaKO ,D;aJbe."

(173)

"OnpOCTH, aJIH 3ByqH MH KaO JIYAHJIO, EBaHa, Aa 06aBJhaTe u;eo Taj nocno CaMO Aa 6HCTe 6HJIH CHrypHH Aa ce HHKaAa Hehe pa30qapa­ TH 360r HeCTamHu;e CJIaTKOr KpOMnHpa. Y MOM HapOAY, Ka)l,a )KeJIHMO CJIaAaK KpOMnHp, jeAHocTaBHO OAeMO H HCKonaMO ra - a, aKO ra HeMa, HaljeMo HemTO APyro mTO je HCTO TaKO A06po, H HHje nOTpe6HO Aa CTOTHHY JhYAH paAH Aa 6H ce OH Hamao Y HamHM PYKaMa." "He CXBaTam cymTHHY." "CaCBHM CHrypHO CXBaTaM, EBaHa." Y3)l,p)KaO caM ce Aa He Y3AaXHeM. "EBO Y qeMY je CYliTHHa. AKO He KOHTpOJIHmeTe KOJIHqHHy xpaHe Koja BaM je nOTpe6Ha, )KHBHTe OA MHJIOCTH CBeTa. HHje Ba)KHO liTO je AO ca)l,a YBeK 6HJIO )l,OBOJhHO xpa­ He. To HHje cymTHHa. He MO)KeTe 3aBHCHTH O)l, hYAH 60roBa. To je)l,HO­ CTaBHO HHje HaqHH Ha KOjH JhYAH Tpe6a Aa )KHBe." ,,3amTo je TO TaKO, EBaHa?" "ila... meAaj. Je)l,HOr AaHa KpeHeTe Y JIOB H YJIOBHTe jeneHa. Y pe)l,y, TO je A06po. CjajHo. AJIH, BH HH Ha KOjH HaqHH HHCTe MorJIH)l,a KOHTpOJIHmeTe npHcycTBO jeJIeHa Ha TOM MeCTY, 3ap He?" "He, EBaHa." "Y peAY. Hape)l,Hor AaHa, KpeHeTe y JIOB, aJIH HHr!~e HeMa jeJIeHa. 3ap ce TO HHKaAa HHje AeCHJIO?" "CBaKaKO)l,a jecTe, EBaHa." "ilpeMa TOMe, BMAHm. 3aTO liTO HeMaTe KOHTPOJIY HaA jeJIeHOM, HeMaTe HH jeJIeHa. lliTa heTe Aa ypa)l,HTe?" VllliMaeJI je CJIerHYO paMeHHMa. "ilOCTaBHheMO 3aMKY 3eqeBHMa." "TallHo. AJIH He 6H Tpe6aJIo Aa ce 3a)l,OBOJhHTe 3eqeBHMa aKO, y CTBapH, )KeJIJ:fTe jeJIeHa." "Aa JIH je 360r Tora )KHBOT KOjH MH BOAHMO cpaMoTaH, EBaHa? Aa JIH 360r Tora Tpe6a )l,a ce O)l,peKHeMo )KHBOTa KOjH BOJIHMO H Aa oAeMo Ha paA Y jeAHY OA BanIHX q,a6pHKa? 3aTo mTO jeAeMo 3eqeBe Ka)l.a ce AeCH Aa Y 6JIH3HHH HeMa jeJIeHa?" "He. A03BOJIH MH )l,a 3aBpmHM. BH HeMaTe KOHTPOJIY HaA jeJIeHH­ Ma, aJIH HeMaTe KOHTPOJIY HH HaA 3eqeBHMa. ilpeTiiOCTaBHMo Aa Kpe­ HeTe jeAHor AaHa Y JIOB H He HaljeTe HH jeJIeHe HH 3eqeBe? lliTa OH)l,a paAHTe?" "OHi~a jeAeMo HemTO APYro, EBaHa. CBeT je nYH xpaHe." "Aa, aJIH rJIe)l,aj. BH HeMaTe KOHTPOJIY HaA 6UAO KOjOM BPCTOM xpaHe ... " VlCKe3HO caM 3y6e Ha lhera. "BH)l,Hm, HeMa rapaHU;Hje Aa he CBeT Y6eK 6HTH nyH xpaHe, je JIH TaKo? 3ap BH HHKaAa HHCTe HMaJIH cymy?" "JecMo, EBaHa."

(174)

"A06po, H mTa ce OHAa AemaBa?" "TpaBa ce ocymH, 6HJhKe ce cnapyme. )1,pBehe He AOHOCH nJIOAOBe. )1,HBJhal l HecTaje. Epoj KPBOJIOqHHX )KHBOTHlha ce cMalhyje." "A mTa ce AemaBa ca BaMa?" "AKo je cyma BeJIHKa H Hac HMa CBe Malhe." "Xohem Aa Ka)Kem Aa yMHpeTe, 3ap He?" ,,)1,a, EBaHa." "Xa! To je cymTHHa." "Je JIH cpaMoTa YMpemU, EBaHa?" "He ... CXBaTHO caM. BHAH, OBO je cymTHHa. BH YMHpeTe 3aTO lllTO )KHBHTe O)l, MHJIOCTH H HeMHJIOCTH 60rOBa. YMHpeTe 3aTO mTO MHCJIHTe Aa he 60roBH BOAHTH paqYHa 0 BaMa. TaKo Mory )l,a ce nOHa­ majy )KHBOTHlhe, aJIH BH 6H Tpe6aJIo Aa CTe naMeTHHjH." "He 6H Tpe6aJIo Aa nOBepaBaMo cBoje )KHBOTe 60roBHMa?" "CBaKaKo Aa He. CBoje )KHBOTe Tpe6a Aa nOBepHTe Tpe6a TaKO Aa )KHBe. "

ce6u. JhYAH

HecnpeTHo je 3aBpTeo rJIaBOM. "OBO je 3aHCTa TY)KHO ca3Halhe, EBaHa. OA naMTHBeKa cy HamH )KHBOTH y pYKaMa 60rOBa H qHHHJIO HaM ce Aa )KHBHMO A06po. EoroBHMa CMO npenycTHJIH CBe nOCJIOBe OKO cejalha H rajelha, BOAHJIH CMO 6e36pH)KaH )KHBOT H H3rJIeAaJIoje Aa he YBeK 6HTH AOBOJhHO xpaHe Ha cBeTY 3a Hac jep - BHAHm! - MU CMO

my!"

"Aa", peKao caM My CTporo. "Ty CTe H norJIeAajTe ceo HeMaTe HHmTa. rOJIH CTe H HeMaTe AOMOBe. )l(HRuTe 6e3 CHrypHOCTH, 6e3 KOM
"VI TO je 3aTO mTO ce HamH )KHBOTH HaJIa3e y pYKaMa 60rOBa?" "AncoJIYTHO. EorOBHMa BH HHCTe HHmTa Ba)KHHjH OA JIaBOBa, ry­ mTepa HJIH 6YBa. THM 60rOBHMa KOjH ce cTapajy 0 JIaBOBHMa, ryliTe­ pHMa H 6YBaMa - BH HHCTe HHmTa noce6HO. CaMO jom jeAHa BpCTa )KHBOTHlha Kojy Tpe6a HaxpaHHTH. qeKaj MaJIO", peKao caM H HeKO­ JIHKO MHHyTa caM liYTao, 3aTBopeHHx OqHjy. "OKej, OBO je Ba)KHO. Eo­ roBH He npaBe pa3JIHKy H3Meljy Bac H fipyrHx cTBopelha. He, HHje 6am caCBHM TaKO. VlMaj CTpnJhelha." ilOHOBO caM pa3MHCJIHO H peKao: "EBO y tleMY je CTBap. OHO mTO BaM 60rOBH 06e36eljyjy AOBOJhHO je 3a Bac Kao JfCu6ot71ufbe - TO TH npH3HajeM. AnH 3a )KHBOT Bac Kao JhYA­ CKHX 6Hba, MopaTe ce caMH n06pHHYTH. EorOBH TO Hebe yqHHHTH." HmMaeJI Me je nOrJIeAaO 3analheHO. "Xohem I,a Ka)Kem Aa no­ CTOjH MemTO lllTO je HaMa nOTpe6Ho a mTO 60rOBH HHCY BOJhHH Aa HaM Aajy, EBaHa?"

(175)

"Aa, M3rJIega ga je TaKO. OHM BaM gajy OHO IlITO BaM je rroTpe6HO ga )KlIBMTe Kao )l(I1BOTMIhe, aJIM He MOHO IlITO BaM je rrOTPe6HO MIL1iO {[lOza ga 6MCTe )l(MBeJIM Kao Jhyp;CKa 6Mha." KaKO je TO Moryhe, EBaHa? KaKo je Moryhe ga cy 60roBM gOBOJhHO MygPM ga cTBope BacMoHY M CBeT M )l(MBOT Ha cBeTY, aJIM ,n:a MM HegocTaje MYApOCT ga 06e36eT(e JhYACKMM 6MhMMa OHO IlITO MM je rroTpe6HO Aa 6M 6MJIM JhygcKa 6Mha'?" "He 1HaM KaKO je Moryhe, aJIM TaKO je. To je qMH:.eHMI~a. 40BeK je 3aBMCMO og 60roBa TpM MMJIMOHa rOAMHa, a Ha Kpajy TMX TpM MMJIMO­ Ha rOAMHa HMje My 6MJIO HMiliTa 60Jhe M HMje HanpeAOBao HM y qeMY y 0AHOCY Ha BpeMe Kaga je CTBopeH." ,,3aMCTa, EBaHa, OBO je qy,n:HO Ca3HaH:.e. KaKBH cy OH,n:a TM 60rOBM?" JeTKO caM ce HacMejao. "To cy, IIpMjaTeJhY MOj, Hecuoco6HU 60ro­ BM. 360r Tora MopaTe rrpecTaTM ,):Ia rroBepaBaTe cBoje )KMBOTe y H:.MXO­ Be pyKe. MopaTe Y3eTM cBoje )KHBOre y cBoje cotlcllleeHe pYKe." "KaKO ga TO ypa,n:MMO, EBaHa?" "Kao IlITO caM peKao, MopaTe rrOqeTM p;a rrpOM3Bo,n:MTe xpaHy 3a ce6e." "AJIM, KaKO he TO rrpOMeHMTM CTBapM, EBaHa? XpaHa je xpaHa, 6e3 063Mpa T(a JIM je CTBapaMO MM MJIM 60roBM." "Y TOMe M jecTe CTBap. EoroBM cTBapajy caMO OHOJIMKO KOJIMKO BaM je uOlllpe6Ho. EM heTe rrpoM3Bo,n:MTM 6UUle Hero IlITO BaM je rro­ Tpe6HO." "Y KOjy CBpxy, EBaHa? KaKBa je KOPMCT o,n: Tora p;a MMaMO BMilie xpaHe Hero lIITO HaM je rrqTpe6HO?" ,Jl,o epaza!" y3BMKayo caM. "Cap; CXBaTaM." I1IlIMaeJI ce HaCMeiliMO M peKao: "ITa, KaKBa je KOPMCT op; Tora ,n:a MMaMO BMilie xpaHe Hero IlITO HaM je rroTpe6HO?" "Y TOMe JIe)l(M rrpOKJIeTa cyIlITMHa CBera! Ka,):la MMaTe BMilie xpa­ He Hero IlITO BaM je IlOTpe6HO, 602()(JU HeMajy HUKaKey 6J1GClU. HaG eGMaf" "MO)KeMO ga ce MCMejaBaMo ca H:.MMa." "CaCBMM TaqHo." "l1rraK, EBaHa, IlITa paGUMO ca TOM xpaHOM aKO HaM HMle HO­ Tpe6Ha?" "OCTaBJhaTe je 3a KacHMje. 4YBaTe je p;a Ha,):lMy,n:pMTe 60roBe Ka­ ,n:a o,n:JIyqe T(a je pep; Ha Bac ga 6Y,):leTe rnap;HH. qYBaTe je ,n:a, Kap;a OHM IIOIlIaJhY CyIlIy, BM MO)KeTe ,n:a Ka)KeTe: 'To HeMa Be3e ca MHOM! .fa He­ hy rna,n:OBaTM U BM Ty He MO)l(eTe HMIlI1'a ,n:a ypap;HTe, jep je MOj )l(MB01' caga caMO y MOjMM pYKaMa!'"

(176)

5 I1wMaeJI je KJIMMHyO rnaBOM H HarrYCTMO CBOjy yJlOry JIOBn;a-Ca­ KVIIJhaqa xpaHe. ,,3HaqM, BaWM )l(MBOTM cy caAa Y BaIlIMM corrCTBeHMM . " PYKaMa. "TaKo je." ,,360r qera CTe OH,):Ia CBM TaKO 3a6pHayTI1?" "Ha IlITa MMCJIMIlI?" "AKo ce BaWM )l(MBOTM HaJIa3e y BaIlIMM corrCTBeHMM pYKaMa, OH­ ,):Ia 3aBMCM caMO 0,):1 Bac ,):Ia JIM heTe HaCTaBMTM ):(a )KMBI1Te MJIM heTe IUUqe3HYTM. To :maqH Taj M3pa3, 3ap He?" "Aa. Ami, Ol.mrne,):lHO je ):(a nocToje jOili HeKe cTBapM Koje HUCY y HaIlIMM pYKaMa. He 6MCMO 6MJIM Y CTaH:.Y ,):Ia KOHTpOJIMilieMO MJIM ,):Ia npe)KlIBMMO nOTrrYHM eKOJIOIlIKM pacrrap;." "ITpeMa TOMe, BM jOili HMCTe oe36e,n:HM. Ka,):la heTe KOHaqHO 6MTM 6e36e,):lHM?" "Ka,n:a rrpeY3MeMO l{eo c6elll M3 PYKY 60rOBa." "Kaga I~eo CBe1' rrpelje y Bailie conCTBeHe, crrocooHMje PYKe." "TaKo je. OHp;a 60rOBM KOHaqHO Hehe MMaTH HMKaKBY Moh Ha,):l HaMa. OHp;a 60rOBH Hehe HMaTM HMKaKBY Moh Ha,):l 6u/to
6 "ITa", pCKao je I1IlIMaeJI, ",):Ia JIM Hanpe,):lyjeMO?" "MMCJIMM ,n:a Hanpep;yjeMO." JIM MMCJIHIli p;a CMO HailiJIM KopeH O):(60jHOCTH KOjy ocehaTe IlpeMa )l(MBOTY KaKaB je 6MO y BpeMe rrpe peBOJIYQMje?" "Aa. HeynopeAMBO HajHeKopMcHMje yno30peH:.e Koje je XPMC1'OC MKaAa M3peKao je OHO Kap;a je peKao: 'He 6pMHMTe ce 3a cyTpa. He 6puHuTe ce Aa JIU heTe UMa1'H xpaHe. rJIe,n:ajTe rrTl:n~e y Ba3):(yxy. OHe HHTU cejy HUTU )l(aH:.Y, HMTU caKyrrJhajy xpaHy y cBoje )KM1'HMQe, aJIM Eor ce caBpilieHO C1'apa 0 H:.MMa. 3ap He MHCJIMTe ):(a he MCTO ypa):(MTM II 3a Bac?' Y HaIlIoj KyJITypM p;aJIeKO HajnpMcYTHMjM OArOBOp je: 'Ao Bpara,He!' qaK 11 HajrrocBeheHMjM MOHaCM Bo):(e paqYHa 0 TOMe):(a ce­ jy, )l(aH:.Y M rryHe cBoje )l(UTHMI~e." "A CBe1'M
"CBeU[ tllpalha ce OCJIalhaO Ha lf31:(amHOCT cpapMepa, a He Ha lf3­ l:(amHOCT Bora. lfaK If HajBelm Meljy cpYHl:(aMeHTaJIlfCTlfMa 3aqeIIJbyjy ymlf Kal:(a XPlfCTOC 1l0qHe I:(a nplfqa 0 llTlfQaMa y Ba31:(yxy If JblfJbaHlf­ Ma Ha nOJby. CBlf 1:(06po 3Hajy I:(a OH caMO pacnpel:(a If I:(P)({lf JIelle ro­ Bope." "I1peMa TOMe, Tlf CMaTparn I:(a je TO OHO mTO ce HaJIa3lf y KopeHY Bame peBOJIYQlfje. )KeJIeJIlf CTe If jom YBeK )({eJIlfTel:(a cBoje )({lfBOTe I:(p)({lfTe y CBOjlfM conCTBeHlfM pYKaMa." ,,,[:t:a. AllCOJIYTHO. Ja JIlfqHO He Mory I:(a 3aMlfCJIlfM )({lfBOT Ha 6lfJIO KOjlf I:(pyrR HaqlfH. AJIlf, Mory I:(a 3aMlfCJIlfM I:(a JIOBQR-caKynJbaqR xpa­ He )({lfBe y CTalhY orpOMHe If HenpeKlfl:(He 6plfre OKO Tora mTa lie lfM 1:(0HeTR cyTpamlhlf l:(aH." "AJIlf, TO lfllaK Hlfje TaKO. CBaKlf aHTpOnOJIOr lie Tlf TO 1l0TBPl:(lf­ Tlf. OHlf cy l:(aJIeKO Malhe OnCel:(HYTlf 6plfraMa 01:( Bac. OHR He Mory I:(a R3ry6e nocao. lhlfMa HlfKO He MO)({e I:(a Kaxe: 'I1oKa)({lf Mlf npBO nape, lfHaqe HeMa xpaHe, HeMa Ol:(eJIa, HeMa KpOBa Hal:( rJIaBOM.'" "BepyjeM Tlf. PaQlfOHaJIHO rOBopeliR, ja Tlf BepyjeM. AJIlf, ja ro­ BOplfM 0 CBOjIfM ocelialhlfMa, 0 CBOjOj YCJIOBJbeHOCTlf. Moja YCJIOBJbe­ HOCT Mlf Ka)({e - MajKa KyJITypa Mlf Ka)({e - I:(a )({lfBOT KOjlf 3aBRClf 01:( 60roBa Mopa 6HTlf jel:(Ha 6ecKpajHa HoliHa Mopa cTpaxa If 6pHre." ,,11 TO je OHO mTO BaM Barna peBOJIYQlfja 06e36el)yje: OI:(BOI:(H Bac BaH I:(OMamaja Te y)({aCHe Holme Mope. OI:(BOP;H Hac BaH p;oMarnaja 60­ rOBa." ",IJ;a, TaKO je." ",IJ;06po. Cal:(a HMaMO HOBa lfMeHa 3a Bac. Y3HMaqR cy OHH KOjH cy CBeCHH l:(06pa H 3JIa, a OCTaBJbaqH cy... ?" "OCTaBJbaqH cy OHlf qRjlf ce )({lfBOTlf HaJIa3e y pYKaMa 60rOBa."

,D:BAHAECTO rrOrJIABlbE

1 Herl:(e OKO TpH caTa, Klfma je npeCTaJIa I:(a nap;a If QlfPKYC Je 110­ 'leo p;a ce llpOTe)({e If 3eBa H BpaTlfO ce CBOM peAOBHOM nOCJIY y3RMa­ lha napa 01:( HaHBHor CBeTa. I10HOBO 3aJIYl:(aH, jom MaJIO caM ce npo­ MYBao, I:(03BOJIRO I:(a Me oneJbeme 3a HeKOJIHKO AOJIapa, a OHl:(a Mlf je KOHaqHO naJIa Ha naMeT Hp;eja I:(a npoHaljeM l1lliMaeJIOBOr BJIaCHHKa. I1cnocTaHHJIo ce I:(a je TO QPHaQ TBpAor nornel:(a H HHCKor paCTa, no lfMeHY ApT OBeHC, KOjlf je llPOBOI:(HO BHllie HpeMeHa AH)({yliH TerOBe Hero ja 3a nHcalioM MalliHHoM. PeKao caM My I:(a caM saHHTepeCOBaH l1:a OTKylllfM lherOBor ropH.ny. "Ma HHje BaJbl:(a", peKao je, HH llpe3pHBO, HH HMnpeCHOHHpaHO, HH 3aHHTepeCOBaHO, jel:(HOCTaBHo 6e3H3pa3Ho. I19TBPl:(lfO caM CBOjy )({eJbY H YllHTao ra KOJIHKO 6H TO KOlliTaJIO. "KonITaJIo 6lf OKO TpH XHJbal:(e." "HlfcaM 3aHHTepecoBaH."

"A 3a KOjy CyMy Clf 3alfHTepecoBaH?" Blfo je caMO pal:(03HaO, aJIlf Hlfje MlfCJIHO 036HJbHO. "I1a, Herl:(e OKO XHJLal:(y." HaCMemlfO ce 1l0APyrJblfBO - caCBlfM MaJIO, CKOPO yqTlfBO. OBaj MOMaK Mlf ce, H3 HeKor pa3JIOra, ~\onao. JIlfqlfO je Ha OHe TlfllOBe KOjlf HMajy AHnJIOMY npaBHor cpaKYJITeTa ca XapBapl:(a 3aTypeHY y HeKoj qmjOIJ;lf, jep HlfKal:(a HHCY HalliJIlf HHmTa 3aHlfMJbHBO lliTO 6lf MOrJIlf I:(a pal:(e ca lhOM. PeKao caM My: ,,3Ham, TO je BPJIO, BPJIO CTapa )({lfBOTlflha. I,lOH­ COHOBH cy ra 1:(0BeJIlf OBaMO jom Tplfl:(eCeTHX rOl1:lfHa OBor HeKa." To My je nplfByKJIO na)({lhY. YlllfTao Me je KaKO TO 3HaM.

(178)

(179)

"ITo3HajeM OBY )KliBOTlifhY", o~rOBopliO CaM My KpaTKO, Kao ~a rro3HajeM JOIII XliJba~e CJIWIHliX. "Mo)K~a 6liX ra ~ao 3a ~Be li rro XliJba~e", peKao je. "ITp06JIeM je Y TOMe IIITO ja HeM-aM- ~Be li rro XliJba~e." "Bli~liIII, je~aH C1IliKap y lhy MeKCliKY Mli Beh I\pTa peKnaMY 3a fhera", peKao je. "ITJIaTliO caM My ~BeCTa ~oJIapa YHarrpell.." "Axa. MO)K~a 6liX Morao ~a cKyrrliM XliJba~y li rro ~OJIapa." "qlifheHliI\a je ~a He Blill.liM KaKO Mory Il.a ra rrpo~aM 3a Mafhe O~ ~Be XliJbaAe li ~BeCTa." qlifheHliI\a je Il.a 6li OH 6liO rrpecpehaH ~a Y3Me ABe xliJbaAe, ~a caM liX Tor TpeHyTKa HMao y PYI\li. MO)K~a qaK li XliJba~y li ocaM CTO­ TliHa. PeKaO caM ~a hy pa3MliCJIliTli.

2 olIO je rreTaK Beqe TaKO

~a

cy ce HaliB'-mHe

3a~p)KaJIe ~O

rrocne

je~HaeCT caTII, a CTapaI\ Kora caM rrO~MHhliBao rrojaBlio ce Aa Y3Me CBOjHX ~Ba~eceT ~OJIapa TeK OKO rroHohH. HIIIMaeJI je 3acrrao Y ce~e­ heM CTaBy, li ~aJbe yBlijeH Y CBOjy he6aA, aJIli ja ce HlicaM HHMaJIO

YCTpyqaBaO Il.a ra rrpo6y~liM. XTeo caM ~a rrOHOBO pa3MliCJIH 0 rrpell.­ HOCTHMa He3aBliCHor )KHBOTa. 3eBHYO je, ~Ba rrYTa KliHyO, li36aI\liO li3 rpJIa BeJIliKY KOJIli'-urHY CJIY3li li yrreplIo y MeHe CBoj MyTHli, 3JIOBOJbHli rrome~. "BpaTli ce CYTpa", peKao Mli je maCOM KOjH 6H ce Morao OHl-rca­ Tli Kao MeHTaJIHO ryHl)afhe. "CYTpa je cy60Ta 6e3Ha~e)KHO je." To My ce HHje ~OIIaJIO, aJIli je 3Hao ~a caM y rrpaBy. IToKymao je ~a O~O)Kli OHO IIITO je HeII36e)KHO TliMe IIITO ce C MYKOM rrpeMeIIITaO ca MeCTa Ha MeCTO rro KaBe3Y, BYKyhli 3a C060M CBOjy he6aA. Kouaq­ HO CeCMlipliO li yrryTlio Mli rromell. rrYB rHyIIIafha. "f~e CMO CTaJIli?" "CTaJIII CMO KO~ HOBHX liMeHa 3a Y3HMaqe li OCTaBJba'le: OBe KO­

cy CBeCHII Ao6pa H 3JIa li OHe '-urjH cy )KHBOTli Y 60)KjliM pYKaMa." 3aMYMJIaO je.

(180)

3 "lIITa ce oelua6a JbY~liMa 'llijli cy )KHBOTli Y pYKaMa 6oroBa?" "Ha IIITa MHCJIliIII?" "MHCJIliM, IIITa ce ~eIIIaBa Jby~HMa 'mjli cy )KliBOTH y pyKaMa 60­ rOBa IIITO ce He ~eIIIaBa JbY~liMa KOjli 3acHHBajy cBoje )KliBOTe Ha CIIO­ 3Hajli ~06pa II 3JIa?" "Xaj~e Aa Bli~HMO", peKao caM. "ITpeTIIOCTaBJbaM ~a TO Hlije OHO Ha IIITa I\liJbaIII, aJIli eBO IIITa Mli TpeHYTHO IIa~a Ha IIaMeT. JbY~li '-IH­ jH cy )KHBOTli y pYKaMa 60rOBa He IIocTajy rocIIo~apH CBeTa H He IIpli­ CliJbaBajy CBe OCTaJIe Aa )KliBe Ha Ha'lliH Ha KOjli OHli )KliBe, 3a pa3JIli­ Ky O~ Jby~li KOjli II03Hajy ~o6po li 3JIO." "OKpeHYO Cli nliTafhe HaOna'lKe", peKao je MIIIMaeJI. "ITliTao caM IIITa ce ~eIIIaBa Jby~liMa 'llijH cy )KliBOTli y pYKaMa 60rOBa IIITO ce He oeruaaa JbYAliMa KOjli IIo3Hajy ~06po li 3110, a TH CH Mli peKao 06p­ HYTy CTBap: IIITa ce He oeruaaa Jby~HMa 'llijli cy )KliBOTli y PYKaMa 60­ roBa, a oerua6a ce Jby~liMa KOjli rr03Hajy 1l.06po li 3110." "XoheIII ~a Ka)KeIII ~a Tli Tpa)KliIII HeIIITO U03UmU6HO IIITO ce ~e­ IIIaBa Jby~HMa 'mjli cY )KliBOTli y PYKaMa 6oroBa." "TaKo je." "ITa, OHli CBaKaKO nOKa3yjy cnpeMHOCT ~a JbYAe OKO ce6e IIycTe ~a )KliBe Ha Ha'lHH Ha KOjli )Ke1le." "fOBOpliIII Mli 0 OHOMe IIITO OHli paoe, a He 0 OHOMe IIITO liM ce oozaba. IToKYIIIaBaM ~a YCMepliM TBOjy IIa)KfhY Ha IIOC1Ie~liI\e TaKBor CTHJIa )KHBOTa. " "I13BHHH. oojliM ce ~a jeAHocTaBHO He 3HaM Ha IIITa I\liJbaIII." ,,3HaIII, a1lli HliCli HaBliKao Aa 0 TOMe MHC1IliIII y TliM OKBlipliMa." "OKej." "CehaIII ce IIliTafha Ha Koje CMO nOQe1lli ~a o~roBapaMo Ka~a Cli ~oIIIao ~aHac no IIo~He: KaKO je qOBeK nOCTao '-IOBeK. JOIII YBeK Tpa­ )KliMO OArOBOp Ha TO nliTafhe." 3aje'lao caM, OTBopeHO li ~y60KO. ,,3aIIITo jeQliIII?" ynliTao Me je MIIIMaeJI. ,,3aTO IIITO Me TaKO reHepa1lHa nliTafha 3acTpaIIIyjy. KaKO je 'lO­ BeK IIOCTao qOBeK? He 3HaM. ITPOCTO je nOCTao. ITocTao je Ha liCTli Hal.IHH Ha KOjH cy rrTliI\e nOCTaJIe IITliI\e, a KOfhH rrOCTa1lli KOfhli." "YIIpaBo TaKO." "HeMoj Mli TO PMliTli", peKao caM My. "OQeBHAHO je ~a He pa3YMeIII IIITa Cli ynpaBo peKao." "BepOBaTHO ~a He."

(181)

"IIOKYlliahy Aa TH pa3jacHlIM. IIpe Hero IIITO CTe nOCTaJIH Homo, IIITa CTe 6HJIH?"

,,Australopithecus. " ",I:(06po. KaKo je Australopithecus nOCTao Homo?" "qeKajyhR. " "MoJIRM Te. OBAe CR Aa 6R pa3MRIIIJbao." "il3BRHH." ",I:(a JIH je Australopithecus nOCTao Ho/1U) TaKO IIITO je peKao: 'MR n03HajeMo A06po H 3JIO HCTO TaKO A06po Kao H 6oroBR, R 3aTO HeMa nOTpe6e Aa >KRBHMO Y H:.HXOBRM PYKaMa, Kao 3e'IeBH H rYlliTepR. OA caAa heMo MU, a He 60rOBH, OAJIY'IHBaTR KO he >KRBeTR, a KO yMRpaTH Ha OBOj nJIaHeTH.'" "He." ",I:(a JIH je 6RJIO MOiyne Aa 'IOBeK nOCTaHe 'IOBeK caMO TaKO nrro 6H TO peKao?" "He." ,,3anrro He?" "Jep 6il npeCTao Aa nOAJIe>Ke YCJIOBRMa nOA KojRMa ce oABRja eBOJIYQHja." "Ta'IHo. CaAa Mo)Kelli Aa oAroBopRIII Ha nRTalhe: IIITa ce AelliaBa JbYAHMa - >KHBHM 6HhHMa yonnrre - 'IRjH ce >KHBOTH HaJIa3e Y pyKa­ Ma 60roBa?" "Ax, Aa, CXBaTaM. OHR eBOJIYHpajy." "A caAa MO>Kelli Aa oAroBopRIII H Ha nHTalhe Koje caM nOCTaBHO jyTpOC: KaKO je 'IOBeK nOCTao 'IOBeK?" "qoBeK je nOCTao 'IOBeK >KRBehR y pYKaMa 60roBa." "Kao IIITO >KRBe EylliMaHR y AKHBH nJIeMe KpeH-AKpope y Epa3HJIy." "TaKo je." "AJIH He Ha Ha'IHH Ha KOjH >KHBe >KRTeJbH qHKara?"

je 6HO Y AHBJbHHH H HaAMcTao ce ca OCTaJIHMa. IIpa'IOBeK je eBonYH­ pao y paHor 'IOBeKa 3aTO IIITO HHje 0AycTao OA HaAMeTalha, jep ce jOlli YBeK HaJIa3HO Ha MeCTY Ha KOMe npHpoAHa ceneKQHja H AaJbe Tpaje." "Xohelli Aa Ka>Kelli Aa je OH H ]J;aJbe 6HO ]J;eo onIIITe 3aje,!WHQe }KHBOTa." "TaKo

"

"II 3aTO ce CBe TO AorO]J;HJIO - 3aTO je Australopithecus nOCTao Homo habilis, 3aTO je Homo habilis nOCTao Homo erectus, 3aTO je Homo erectus nOCTao Homo sapiens, 3aTO je Homo sapiens nOCTao Homo sapi­ ens sapiens. " ",r:I.a." "A nrra ce 3aTHM AOrOAHJIo?" ,,3aTlIM cy Y3HMa'IH peKJIH: ',I:(ocTa HaM je >KHBOTa y pYKaMa 60­ rOBa. HHje HaM BHIIIe nOTpe6Ha npHpOAHa CeJIeKQHja, XBaJIa JIeno.'" "II TaKO je 6HJIO." "II TaKO je 6HJIo." "CeTHhelli ce Aa caM peKao Aa cnpOBOAHTH y AeJIO jeAHy IIpH'IY 3Ha'IH >KHBeTH TaKO Kao Aa he ce OHa OCTBapHTH."

",II.a." "IIpeMa npH'IH Y3HMa'Ia, CTBapalhe CBeTa ce 3aBpIIIHJIO ca 'IO­ BeKOM." ",I:(a. IIa nrra?" "KaKO 6H ce MOpaJIO >KHBeTH]J;a 6H ce alO OCTBapHJIO? KaKo 6H ce MOpaJIO >KHBeTH Aa 6H ce cTBapalhe CBeTa 3aBpIIIHJIO ca 'IOBeKOM?" "Yx. BHAHM Ha IIITa QHJballi. MopaJIo 6H ce >KHBeTH OHaKO KaKO }]{HBe Y3HMa'IH. MH ;qeKHBHMO Ha Ha'IHH KOjH he CTaBHTH TaqKY Jia CTBapalhe CBeTa. AKo HaCTaBHMO OBaKO, Hehe ce nojaBHTH HaCJIeAHHQH 'IOBeKa, HH HaCJIe;qHHQH IIIHMnaH3a, HH HaCJIe]J;HHQH opaHrYTaHa, HH HaCJIe]J;HHQH ropHJIa - Hehe 6HTH HaCJIe]J;HHKa HH'Iera IIITO caAa >KHBH. CBe he ce 3aBpIIIHTH ca HaMa. ,I:(a 6H ce IhHXOBa npH­ 'Ia oCTBapHJIa, Y3HMa'IH Mopajy Aa CTaBe Ta'IKY Ha caMO cTBapalhe CBeTa - a OHH TO pa]J;e npOKJIeTO ycneIIIHO."

"He." "ilJIR >KRTeJbH JIoHAoHa?"

"He." "IIpeMa TOMe, caAa 3Halli IIITa ce AelliaBa JbYAHMa 'IHjR ce >KHBO­ TH HaJIa3e y pYKaMa 60roBa." ",I:(a. OHH eBOJIYRpajy." ,,3aIIITo eBOJIYRpajy?" ,,3aTo nrro cy y CUalya4uju Aa eBOJIYHpajy. 3aTo IIITO je TO MeCTO r]J;e ce oABHja eBOJIYQRja. IIpa'IOBeK je eBOJIYHpao y paHor qOBeKa jep

(182)

4 "KaAa CMO nO'IHlhaJIH H Ka;qa caM nOKYlliaBao Aa TH nOMorHeM Aa oTKpHjelli npeMHcy npH'Ie Y3HMa'Ia, peKao caM TH Aa npH'Ia OCTa­ BJba'Ia HMa caCBHM APyra'IHjy npeMHCY."

(183)

,.,JJ;a. " "Mo)KJl;a CH can;a cnpeMaH Jl;a HaBen;ellI Ty npeMHCY." "He 3HaM. Y OBOM TpeHyTKy He Mory n;a ce ceTHM HH npeMHce Y3HMaqa." "CeTHfielli ceo CBaKa npHqa je pa3pa;n;a HeKe npeMHce." ",Ua, y pe)l;y. TIpeMHca npHqe Y3HMaqa je ;n;a cBeill upuuaoa Lt06e­ KY" Pa3MHCJIHO caM MaJIO H HacMejao ceo "IIeKaKo ce HCYBHllIe yKJIa­ na. I1pe:r.mca npHqe OCTaBJhaqa je Jl;a tWeeK upuuaoa ceeilly. " "IllTO 3HaqH'?" ,,3HaqH..." KpaTKO caM ce HacMejao. "OBO je CTBapHO HCYBHllIe." "IIaCTaBH." "To 3HaqH n;a je, on; caMor nOqeTKa, CBe llITO je HKa;n;a )!(HBeJIO npu­ nan;aJIO CBeTY - H illaKO cy cilleapu uocillaAe LTtaKee KalCBe jecy. OHa jeJl;HofieJIHjcKa CTBopelha Koja cy IIJIllBaJIa y npaCTapHM OKeaHHMa npH­ naJl;aJIa cy CBeTY H 6allI 360r Tora cy HaCTaJIa H CBa ;n;pyra CTBopelha. OHe pH6e nJIyfiallIHIJ,e Koje cy nJIHBaJIe nopen; 06aJIa KOHTHHeHaTa npHna;n;aJIe cy CBeTY H 6allI 360r Tora cy, KacHHje, HaCTaJIH BO)l;03eM­ IJ,H. A 360r Tora llITO cy BOIW3eMIJ,H npHna)l;aJIH cBery, KacHHje cy Ha­ CTaJIH rMH3aBIJ,IL 360r Tora llITO cy rMH3aBIJ,H npHnaJl;aJIH CBeTY, Ka­ cHHje cy HaCTaJIlI CHcapH. 360r Tora llITO cy CHcapH npHnaJl;aJIHCBery, KacHHje cy HaCTaJIH npHMaTH. 360r Tora llITO cy npHMaTH npHna)l;aJIH CBeTY, KacHHje je HaCTao Australopithecus. 360r Tora llITO je Australo­ pithecus npHna)l;aO CBeTY, KacHHje je HaCTaO qOBeK. TpH MHJIHOHa ro­ ;n;MHa qOBeK je npHna;n;ao CBeTY - H aaillo Luillo je npHua;n;ao CBeTY, pa­ CTao je H pa3BHjao ce, nocTajao 6HCTPHjH H CnpeTHHjH, Jl;OK jel~Hor ;n;a­ Ha HHje nOCTao TaKO 6HCTap H cnpeTaH Aa CMO ra MOpaJIH Ha3saTH Ho­ mo sapiens sapiens, llITO 3HaqH Aa CMO Taj qOBeK y cTBapH MU. " "A OCTaBJhaqH cy TaKO )KHBeJIH TpH MHJIHOHa rOJl;HHa - Kao Aa npHna)l;ajy cBeTY." "TaKo je. To je Hal.IllH Ha KOjH CMO MU nOCTaJIH."

"OH1~a npoIJ,ec CTBapalha CBeTa IDIKa,u;a He npeCTaje." "KaKO Til TO 3Byl.IH?" "rJIaCaM 3a TO."

6 "IIelliTO MH je naJIO Ha naMeT", peKao caM. "Aa~r'

I111IMaeJI je peKao: ,,3HaMo llITa ce ;n;ellIaBa aKO npHXBaTMMO npe­ MUCY Y3HMaqa)l;a CBeT npHnaAa qOBeKY." ",Ua, KaTacTpoQJa." "A llITa ce AelliaBa aKO npHXBaTHMO npeMMCY OCTaBJhaqa, Jl;a qO­ seK nprrna)l;a CBeTY?"

"I1arro MM je Ha naMeT )l;a je npHqa KOjy caM yupaBo HCnpHqaO y CTBapH npHqa KOjy OCTaBJhaqrr cnpOBOn;e y Jl;eJIO Befi TpH MHJIHOHa rO)l;HHa. I1pHqa Y3HMaqa je: 'BoroBH cy CTBOPHJIH CBeT 3a qOBeKa, aJIH cy 3a6pJhaJIH, H 3aTO CMO MH MOpaJIH Jl;a Y3MeMO CTBapH Y cBoje, cno­ c06HMje pYKe.' I1pHqa OCTaBJLaqa je: 'BoroBH cy CTBOPHJIH qOBeKa 3a CBeT, MCTO Kao llITO cY 3a CBeT CTBOPHJIH H JIOCoce, BpalII~e H 3eqeBe; H3mel~a f~a je TO Jl;0 caJl;a npHJIHqHO n;06po QJYHKIJ,HOHHCaJIO, npeMa TOMe MO)KeMO )l;a ce onYCTHMO H npenYCTHMO PYKOBoljefbe CBeTa 60­ rOBHMa.'" "TaKo je. To ce MO)Ke pefiH H Ha )l;pyrH Hal.IllH, Kao llITO nocToje H Jl;pyrH HaqHHH n;a ce HCnpHqa npHl.la Y3HMal.Ia, aJIH M oBaj HaqHH je ca­ CBMM Jl;06ap." JeJl;HO BpeMe caM ceAeo, fiYTefiM. "Pa3MHllIJhaM 0 ... 3HaqelhY CBe­ Ta, 60)KaHCKHM HaMepaMa Y O)l;HOCy Ha CBeT H CYA6HHH t{OBeKa. I1pe­ Ma OBOj npMqH." "CaMO H3BOJIH." ,,3Haqelhe CBeTa... MHCJIHM Jl;a je n;06po 06jallIlheHo y Tpefioj ma­ EH KlhHre n0CTafba. CBeT je BpT - BpT 60roBa. OBO Ka)KeM HaKO JIl1q­ HO BPJIO cYMfbaM )l;a 60roBI1 MMajy 6HJIO KaKBe Be3e ca lhHM. CaMO MH ce qHHH Jl;a je TO 3Jl;paB M nOACTHIJ,ajaH Hal.IMH pa3MHllIJhalha "0 lheMY." "CXBaTaM. " "I1ocToje ABa n;pBeTa y BPry, jeJl;HO 3a 60roBe, a Jl;pyro 3a Hac. ,Up­ BO 3a 60roBe je 'uPEO cn03Haje ,U06pa H 3JIa, a APBO 3a Hac je ,UpSO )JUIBOTa. AJIU, MH MO)KeMO HafiH 'uPBO )KHBOTa caMO aKO OCTaHeMO Y SPTY, a Y BPTY MO)KeMO OCTaTH caMO aKO He ,u;upaMO ).);pBO Koje nprrna­ )l;a 60rOBMMa." I111IMaeJI je KJIMMHyO rrraBOM ca 0n;06paBafbeM. "Bo)KaHcKe HaMepe ... 113men;a MM ... 3ap He MHCJIMllI;n;a Y eBOJIY­ I~MjM nocTojM M3BeCHa TeH/~eHIJ,Mja? AKO KpeHeMo on; OHMX cynep-jeJl;­ HOCTaBHHX CTBOpelf>a y npacTapHM OKeaHHMa M KpefieMO ce YHanpeJl;,

(184)

(185)

5

KopaK rro KopaK, rrpeMa CBeMY IllTO ):(aHac BH)J.HMO OB):(e H H3BaH Ha­ Ille rrJIaHeTe - MopaMO npHMeTHTH TeH):(eH~Hjy rrpeMa ... KOMIlJIeKCHO­ CTH. H npeMa caMOCBeCTH H HHTeJIHreH~HjH. Aa JIH ce CJIa)KeIll?"

",[(a." "ApYrHM peqHMa, Kao ):(a cy CBe BpCTe )KHBHX oHha Ha OBoj rrJIa­ HeTH Ha HBH~H ):(a OCTBape caMOCBeCT H HHTeJIHre~Hjy. IlpeMa TOMe, 60rOBH HHCY 3aHHTepeCOBaHH caMO 3a Jhy):(e. HHKa):(a HHje OHJIO 3aMH­ IllJheHO ):(a MH 6y):(eMO je):(HHH rnyM~H Ha OBOj rr030pHH~H. H3rJIe):(a ):(a cy 60rOBH HMaJIH HaMepy IJ;a 0):( OBe rrJIaHeTe HarrpaBe BpT ayH )KHBHX 6Hha Koja cy caMOCBeCHa H HHTeJIHreHTHa." "TaKo H3rJIe):(a. A, aKO je TaKO, OH):(a OH qOBeKOBa CY):(OHHa OHJIa jacHa." "Aa. 3a IJ;HBHO qy):(o, OHa jecUle jacHa jep je qOBeK rrpBH 0):( CBHX OBHX )KHBHX oHha. OH je nHOHHp, OH ce rrpBH npooHja y Hen03HaTO. lherOBa CY):(OHHa je ):(a oy):(e rrpBH KOjH he CXBaTHTH ):(a Jhy):(cKa oHha HMajy H360p: Mory ):(a nOKYIllajy ):(a crrpeqe HaMepe 60roBa H ):(a caMH HIllqe3HY y TOM nOKYIllajy - HJIH Mory ):(a CTaHY ca CTPaHe H HarrpaBe MeCTa 3a CBe OCTaJIe. AJIH, HMa Ty JOIll Heqer. Cy):(6HHa qOBeKa je ):(a 6YlJ;e OTa~ CBHX H:.HX - He MHCJIHM Kp03 ):(HpeKTHO rrOTOMCTBO. Ilpy­ )KajyhH rrpHJIHKy CBHMa H:.HMa - KHTOBHMa H IJ;empHHHMa, BeBepH~a­ Ma H paKYHHMa, OH Ha HeKH HaqHH nOCTaje H:.HXOB p0IJ;HTeJh ... l{y):(­ HO, aJIH OBO je BeTlHqaHCTBeHHje Hero cy):(6.lHa KOjy cy Y3HMaqH CMH­ CJIHJIH 3a Hac." "KaKO TO?" "CaMO pa3MHCJIH. Kp03 MHJIHjap):(y rO):(HHa, IllTa ro):( H KO ro):( 6y­ ):(e Ta):(a rrocTojao, pehH he: 'l{oBeK? 0, ):(a, 'lOee1C! KaKO je OH 6HO qy­ IJ;OBHIllHO CTBOpeH:.e! BHJIO je y H:.eroBoj MohH ):(a yHHIllTH ~eo CBeT H p,a CBe HaIlle 6y):(yhe )KHBOTe npeTBopH y npax - aJIH, BH):(eo je CBeT­ JIOCT rrpe Hero IllTO je 6HJIO HCYBHIlle KaCHO H rrOBYKaO ceo IloBYKaO ce If rrpY)KHO rrpHJIHKy HaMa OCTaJIHMa. CBHMa HaM je nOKa3ao KaKO Ulpe6a uocUlyaaUlu ):(a 6H CBeT 3aYBeK OCTao BpT. l{oBeK je y30p CBH­ Ma HaMa.'" "To HHje cpaMHa cy):(6HHa." "HHje HHMaJIO cpaMHa. H JOIll MH je rraJIO Ha naMeT ):(a OBO... " rr~?" ",.t-..I,Q.

"OBO ):(aje q,OPMY rrpHqH. CBeT je BpJIO, BPJIO JIerro MeCTO. OH HHje 6HO XaOTHqaH. HHje 6HJIO nOTpe6Ho ):(a ra qOBeK nOKoplf If 3a­ BJIalJ;a H:.lfMe. ApYrHM peqHMa, cBeTY HHje rroTpe6Ho ):(a rrpHna):(a qOBe­ KY - aJIH MY jecUle nOTpeoaH qOBeK IJ;a rrpHrra):(a ceeUly.-He1Ca CTBope­ H:.a cy MOpaJIa npBa rrpohH Kp03 TO, MOpaJIa cy ):(a BH):(e p,a rrocToje ):(Ba

(186)

APBeTa y Bp1)" je):(HO Koje je 6HJIO p,Oopo 3a 60rOBe H ):(pyro Koje je 6R­ JIO p,Oopo 3a OCTaJIa CTBOpeH:.a. He1Ca CTBOpeH:.a cy Mopana ):(a HaiJy nYT, R aKO ce TO ):(eCMJIO, OHAa.[,-,_OH):(a rrpOCTO HRje ORno rpaHH~e OHO­ Me IllTO ce Morno AeCRTR OBp,e\ ApyrRM peqHMa, 'IOBeK RMa CBOj 3aAa­ TaK Ha CBeTY, anH HRje H:.erOB 3alJ;aTaK Aa 6Aaoa CBeTOM.l{oBeKoB 3a­ AaTaK Ha cBery je Aa 6YAe npBR, a Oa ucato8peMeHO He 6yoe UOCAeo­ 1hll. l{oBeKoB 3aAaTaK je Aa YTBPAR KaKO je TO Mozylie oCTBapHTH - a 3aTRM p,a HanpaBH MeCTa CBRMa OCTanRMa KOjH cy cnoc06HH Aa rrOCTa­ Ry OHO IlITO je OH rrOCTao. A, MO)KAa he, KaAa Aol')e BpeMe, qOBeKOB 3alJ;aTaK 6RTR IJ;a 6ylJ;e Y'IHTeJh CBRMa OCTaJIHMa KOjR cy crroc06HR ):(a IIocTaHY OHO IlITO je OH rrocT~a0.JHe je):(RHR yqRTeJh, He HerrpHKOCHO­ BeRR Y'IHTeJh. MO)K):(a caMo-npSH yqRTeJh, yqRTe./h 113 Aeqjer BpTHha, anR qaK HH TO He 6n 6HJIO cpaMHO. H, 3Haill IlITa?" "IIITa?" "CBe BpeMe caM rOBopHO ce6R: 'Aa, CBe je OBO BPJIO nHTepecaHT­ HO, anH KaKBa je KOPHCT 0):( Tora?' OBO Hehe ):(OBeCTR HR AO KaKBHX npoMeHa." "A caAa?" "To je OHO IlITO HaM je rroTpe6Ho. He caMo):(a aaycUla8uMo CTBa­ pH. He caMO MaJ-be cTBapn. JbY):(RMa je rroTpe6Ho Aa pa)l;e 3a HeIllTO rr03HTRBHO. IloTpe6Ha HM je BR3nja Heqera IllTO... He 3HaM. Heqera IllTO... " "MnCJIHM p,a nOKYIllaBaill p,a Ka)KeIll p,a je JhYARMa rroTpe6Ho He­ IIlTO BHIlIe op, rpAH:.e, HeiliTO BRille oAHaMeTHYTor ocehaH:.a rnynocTn H KpRBH~e. DOTPe6Ho HM je HeIllTO BHIlIe op, BR3nje rrporraCTn cReTa. IIoTPe6Ha RM je BH3Hja CBeTa H H:.HX caMnx Koja 6R HX nHcnRpHCaJIa." "Aa. Aeq,RHHTnBHO. 3aYCTaBJhaH:.e 3aral)eH:.a He HHcrrlfpnille. Cop­ THpaH:.e l)y6peTa He IfHCrrHpHille. CMaH:.eHa yrroTpe6a CPJIyopoKap60­ Ha He RHcrrHpRille. AnH OBO ... pa3MRIllJhalbe 0 HaMa caMHMa Ha je):(aH HOBH HaqnH, pa3MHIlIJhalbe 0 CBeTY Ha je):(aH HOBH HaqnH... To ... " DpecTao caM ):(a rOBopRM. IIITO ):(a ce MyqRM, OH je 3Hao IlITa rro­ KYillaBaM ):(a Ka)KeM.

7 "BepyjeM ):(a caAa CXBaTaIll rroeHry KOjy caM rrOMeHYO JOIll Ha ca­ MOM DO'IeTKY. IIpnqa KOjy OBp,e cnpoBoAe y AeJIO Y3nMaqH Hn y KOM CMHCJIY HRje p,pyro rrOrnaBJhe npHqe Koja ce OBp,e Oll;HrpaBaJIa TOKOM

(187)

IIpBlIX TpH MHJIHOHa rO,!l,HHa JbY,!l,CKOr )KHBOTa. I1PH'Ia OCTaBJbaqa HMa cBoje COIICTBeHO ,!l,pyro IIOrnaBJbe." "IIITa je EbHXOBO ,!l,pyro IIOrnaBJbe'?" "YIIpaBo CII ra OIIHCaO, 3ap He'?" "HHcaM cIIrypaH." 3a TpeHYTaK ce 3aMIICJIIIO. "HIIKaAa HefieMO 3HaTII UITa cy OCTa­ BJbaqH y EBporrH II A3IIjII pa,!l,HJIII Ka,!l,a cy Jby,a;II TBoje KyJIType CTHrnH ca HaMepOM ,a;a HX 3aYBeK 3aTpy. AJIH 3HaMO UITa cy pa,a;HJIH OB,!l,e, y CeBepHoj AMepln~H. Tpa)KHJIH cy HaqIIHe Aa ce HaCTaHe KOjII cy y CKJIa,a;y ca Hal.IHHOM Ha KOjH cy YBeK )KHBeJIH, HaqHHe KOjH cy OCTaBJba­ JIH IIPOCTOP 3a IIocTojaEbe ,a;pymx BpCTa )KHBOTa y IhHXOBOM OKpY)Ke­ Eby. He MHCJIIIM ,a;a Ka)KeM ,!l,a cy TO pa,!l,IIJIII II3 HeKor ocefiaEba rrJIeMe­ HIITOCTII, Befi rrpocTo 3aTO IIITO IIM HIIje rra,a;aJIO Ha IIaMeT ,ll,a y3My y cBoje pYKe )KIIBOT CBeTa H ,ll,a 06jaBe paT OCTaTKY 3aje,a;HIIL\e )KIIBOTa. JJ:a ce OBaKO HaCTaBIIJIO jOIII rreT HJIII ,!l,eCeT XHJba,a;a rO,!l,IIHa, Ha OBOM KOHTIIHeHTY ce Morno IIojaBIITII ,!l,eCeTaK L\HBHJIII3aL\IIja HCTO TaKO CO­ ¢IICTHL\HpaHHX Kao IIITO CTe BH ,ll,aHaC, H CBaKa o,a; EbHX je Morna IIMa­ TH cBoje COIICTBeHe Bpe,ll,HOCTH H L\HJbeBe. To HHje He3aMHCJIHBO." "He, HHje. MJIH, 60Jbe pel.leHo, jecTe. I1peMa MwrOJIOrHjH Y3I1Ma­ 'la, CBaKa L\HBHJIH3aL\Hja Koja ce HaJIa3H Ma r,a;e y BaCHOHH Mopa 6HTH L\HBHJIH3aL\Hja Y3HMaqa, L\HBHJIH3aL\Hja y KOjOj cy Jby,a;H Y3eJIH )KHBOT CBeTa y cBoje pYKe.To je TOJIHKO O'lHrne,ll,HO ,ll,a HeMa IIOTpe6e fla ce IIoce6HO HCTHqe. JJ:0 Bpara, IIa CBaKa BaH3eMaJbCKa L\HBHJIH3aL\Hja y HCTOPHjII HaY'IHe ¢aHTaCTIIKe je L\IIBHJIH3aL\IIja Y3IIMal.la. CBaKa L\H­ BHJIH3aL\Hja Ha KOjy je aMepHl.IKH HOCaq aBHOHa Enterprise HKa,ll,a HaH­ IIIao 6HJIa je L\HBHJIH3aL\Hja Y3HMa'la. To je 3aTO IIITO ce IIO,ll,pa3YMeBa JJ;a fie CBaKO HHTeJIHreHTHO 6Hfie, Ma r,ll,e,ll,a ce HaJIa3HJIO, HHCHcTHpa­ TH ,!l,a IIpeY3Me CBOj )KHBOT H3 pyKy 60roBa H 3Hafie JJ;a CBeT rrpHna,ll,a EbeMy, a He 06pHyTO." "TaqHo." "IIITO Me HaBo,a;II Ha jeJJ;HO Ba)KHO rrHTaIhe. IIITa 6H TaqHO 31WLtU­ JlO IIpHlla,ll,aTH CBeTY y OBOM TpeHYTKY'? TH O'lHrneAHO He MIICJIHIII Aa CBeTY HCTHHCKH npIIrraAajy caMO JIOBL\H-caKyrrJbaqH xpaHe." "JJ:paro MH je IIITO TO pa3YMeIII. MaKO CMaTpaM ,ll,a 6H, aKO Ey­ IIIMaHH H3 A¢pHKe HJIII IIJIeMe KaJIaIIaJIO H3 Bpa3HJIa (aKO HX jOIII YOIIIIITe HMa )KHBHX) )KeJIe ,ll,a HaCTaBe Aa )KHBe Ha Taj Ha'lHH H HapeJJ;­ HHX ,!l,eceT MHJIHOHa ro,a;HHa, TO 6HJIO KOPHCHO H 3a IhHX caMe H 3a L\eo CBeT." "TaKo AmI, TO HHje OJJ;mBOp Ha Moje rrHTaEbe. KaKO L\HBHJIH­ 30BaHH JbY,ll,H Mory ,!l,a IIpHIIa,!l,ajy CBeTY'!"

(188)

3aBpTeo rnaBOM, ca H3pa30M KOJH Je O,!l,aBao MeIIIaBIIHY HeCTpIIJbeEba H oropqeEba. "UI1BIIJIII30BaHOCT HeMa ca THM HHKaKBe Be3e. KaKO TapaHTYJIe MOry ,!l,a rrpIIrra,!l,ajy CBeTY'? KaKO ajKyJIe Mory ,!l,a IIpH­ IIa,ll,ajy CBeTY?" "He pa3YMeM." "OCBPHII ce OKO ce6e H BH,!l,efieIII ,!l,a ce HeKa CTBOpeEba IIOHaIIIa­ jy KaO,ll,a CBeT rrpHlIa,!l,a EbHMa, a HeKa Kao Aa OHa rrpHlla,!l,ajy CBeTY. JJ:a JIll CH Y CTaEbY ,!l,a I1X pa3JIIIKyjeIII?" "JJ:a. " "CTBOpeEba Koja ce rroHaIIIajy Kao ,!l,a OHa rrpHrra,!l,ajy CBeTY rrpH­ ,!l,p)KaBajy ce 3aKOHa 0 OqYBalbY MHpa II, 3aT(;) IIITO ce IIpH,!l,p)KaBajy Tor 3aKOHa, ,!l,ajy ,!l,pyrHM CTBOpeEbHMa y CBOM OKpY)KeIhY IIPIIJIHKy ,!l,a ce pa3BHjajy y rrpaBL\Y OHora IIITO je 3a EbHX Moryfie ,!l,a rrOC1'3Hy. TaKO je HaCTao qOBeK. CTBopelba y oKpY)KeEbY Australopithecusa HHCY 3aMH­ IIIJbaJIa ,!l,a CBeT npHIIaAa lbIIMa, II 3aTO cy My A03BOJIIIJIa Aa )KIIBII II pa3BIIja ceo KaKo ce L\IIBIIJIII30BaHocT YKJIaIIa y TO'? JJ:a JIll 6IITH L\IIBH­ JIII30BaH 3Hal.IH ,!l,a MopalU yHIIIIITIITH CBeT?" "He." JIH Bac TO lIITO CTe L\HBHJIH30BaHH qHHH flectloco6flUMa ,!l,a CTBO­ pelbHMa y CBOM OKpY)KeIbY 06e36e,!l,HTe rrpOCTOp y KOMe fie Aa )KHBe?" "tIe." "JJ:a JIll Bac TO qHHH HeCIIoc06HHMa JJ;a )KIIBHTe Kao ajKyJIe, Ta­ paHTYJIe HJIH 3BeqapKe, He HaHocefiH lIITeTY APyrHMa?" "He." "JJ:a JIll Bac TO 'lHHH HeCIIoc06HHMa Aa ce IIpIIAp)KaBaTe 3aKOHa Kora ce qaK H rrY)KeBH H rnHCTe IIpH,!l,p)KaBajy 6e3 BeJIHKHX TelIIKofia?" ,,~e~'4

"Kao lIITO caM TH YKa3ao IIpe H3BeCHor BpeMeHa, HaCTalbIIBalbe JbYAH HHje apOlUU6 3aKOHa, OHO je tlOOJlOJICflO 3aKOHY a HCTO TO ce O,!l,HOCH II Ha L\IIBIIJIII3aL\IIjy. I1peMa TOMe, y qeMy ce TaqHO cacTojH TBoje IIwralbe 7" "BHlIIe He 3HaM. OqHrne,!l,HO je ,!l,a rrpHIIa,!l,afhe CBeTY 3Ha'lII ... rrpIIrra,!l,albe KJIy6y KOMe CBH IIpIIrra,!l,ajy. Taj KJIy6 je 3aje,!l,HHL\a )KIIBO­ Ta. To 3Hal.IH rrpHnaAalbe KJIy6y II YBa)KaBaIhe rrpaBIIJIa KOjIIX ce CBH npHAP)KaBajy. " "A, aKO 6IITH L\HBIIJIII30BaH YOIIIIITe HelIITO 3Hal.III, OH,!l,a Tpe6a Aa 3Ha'lii Aa CTe BII JIII,!l,epH Tor KJIy6a, a He je,!l,IIHII KpIIMHHaJIL\H II pylIlII­ OL\H YlbeMY." "TaqHo", peKao caM, a OH,!l,a caM ceAeo fiYTKe HeKOJIHKO MHHyTa. "IIeIIITo CII MaJIOl.lac peKao. HI1KaAa HefieMo 3HaTH IIITa cy OCTaBJba­

(189)

'III Y

H A3HjH pap:HJIH Kap:a cy npHCTHmH JbYP:H MOJe KyJIType

I~a HX 3aTpy."

",!J;a?" "MHCmIM l~a ce Y IlOCJIep:lhe BpeMe P:OIIIJIO p:0 HeKHX nOnaTKa c TOMe." JiIIIIMaeJI je KJIHMHYO maBOM. "AKO je TO 6HJIO Hel~aBHO, Moryhe je p:a HHcaM qyo 0 TOMe." "Jep:Ha lKeHa apxeOJIor, no HMeHY PHaHe AjcJIep, nHCaJIa je 0 Beo­ Ma paCIlpOCTpalheHOM paTapCKOM p:pyIIITBy OCTaBJbaqa Koje je nOCTO­ jaJIO y EBponH, P:OK ra, npe neT HJIH IIIeCT XHJbap:a rop:HHa, HllCY npe­ ra31lJIll Y3HMaqH. OHa HX, HapaBHO, He Ha3HBa Y3HMaqHMa H OCTa­ BJbaqHMa. He 3HaM MHoro 0 TOMe, amI je OqHmep:HO p:a je KyJITypa KO­ jy Y3HMaqM nOTKOnaJIH 6HJIa 3aCHOBaHa Ha 060lKaBalhY 60roBa." Hum",,,,,, je KJIHMHyO maBOM. "Jep:aH op: MOjMX cTyp:eHaTa je 3Hao -~TOjH KlhHra KOjy nOMHlheIII, aJIH HHje YMeo p:a MH 06jacHMlheH Kao IIITO CH TH ypap:HO. MHCJIMM }:\a ce Ta KlhMra 30Be JIylUUp u Matt."

8 "BpahajyhH ce Ha TeMY MHCnMpall,llje, qHHH Mll ce p:a cap:3 nOCTO­ jH jOIII jep:aH H3BOP KOjH 06ehaBa", peKao je JiIIIIMaeJI. "lliTa je TO?" "CBH MojH npeTxop:HH yqeHHlI,H, Kap:a cy CTHrJIH p:o OBe TaqKe, ro­ BOPHJIlI cy: ',!J;a, p:a, TO je cjajHo, - aJIM JbYP:H Hehe p:a ce op:peKHy CBO­ je BJIaCTH Hap: CBeTOM. To jep:HoCTaBHo He MOlKe p:a ce p:oro}:\ll. HllKa­ p:a. HM 3a XM1baIW rOI~llHa.' A ja HllCaM paCllOJIaraO HHKaKBHM n03M­ TllBHHM npHMepoM KojH 6H HM YKa31IBao Ha CynpOTHO. Cap:a TO Mory:' BMJIO MH je nOTpe6Ho OKO geBep:eceT ceKYHp:M p:a CXBaTMM. "IIpeTnOCTaBJbaM p:a MMCJIllIII Ha OHO IIlTO ce nOCJIel~lhHX rop:HHa p:e­ IIlaBa y COBjeTcKoM CaBe3Y H I1CTOqHOj EBpOnll." "TaKo je. ,!J;a je HeKO npe p:eceT MJIH p:Bap:eceT rop:HHa npopMl~ao p:a he MapKC1l3aM YCKOPO 6HTH YKJIOlheH ca apxa, 6HO 6H npomaIIIeH 6e3Hane){\HllM B1l31l0HapOM llJIH npaBoM 6ygaJIOM." TO je TaqHO." OHp:a Kap:a je Jbyp:e THX 3eMaJba llHCnHpMCaJIa MoryhHocT HOBor HaqHHa lKHBOTa, YKJIalhalhe MapKCll3Ma ce op:HrpaJIO CKOPO

CXBaTaM mra XohCl1l iW Ka)KeIII. IIpe neT rop:llHa H ja 611X peKao Aa HHKaKBa llHCnHpal\Mja He MOlKe p:a p:OBep:e p:o Tara - MJIH oBora."

"A ce 0 TOMe MO)l{e nOMaJIO pa3MHIIIJbaTIl. BpalIIKlI je HeBe­ pOBaTHO, aJIH HHje He3aMHCJIHBO."

9 "AJIH, ja HMaM jOIli jep:HO nHTalhe", p:op:ao caM. "CaMO pel~H:' "Y TBOM OrJIacy je nHCaJIO: 'Mopa HMaTH HCKpeHY )l{eJbY p:a cnace eBeT.'" "IIa IIITa?" "KaKo ga nocTynHM aKO HMaM HCKpeHY lKeJbY p:a cnaceM CBeT?" )J,yro Me je HaMplIITeHO nOCMaTpao Kp03 pelIleTKe. "TH )l{eJIllIII nporpaM?" ,.HapaBHo p:a lKeJIHM nporpaM.·' "OHp:a, eBO nporpaMa: Mopa ce npeoKpeHyTH npHqa H3 Klhllre nOCTalha. IIPBO, KaHH Mopa npeCTaTH p:a y6Hja ABeJba. To je op: cy­ '>U'>TT";" aKO )l{emlTe p:a npe)l{HBHTe. OCTaBJbaqH cy yrpoBa)KHOCTH 3a CBeT He 3aTO IIITO cy Jbyp:CKa 3aTO IIlTO caMO OHH ~fOry p:a nOKalKY pYlmtOI~llMa CBeTa p:a He nOCTojH caMO jeoalt ucttpaealt ltattUfI )KHBJbelha. 3aTHM, HapaBHO, :'lOpaTe HCIIJbYHYTH H3 yCTa llJIOg OHor 3a6palheHor p:pBeTa. MopaTe ce anCOJIYTE') H 3aYBeK OIWehH p:a Bll 3HaTe KO Tpe6a p:a )l{llBll, a KO ga yMpe Ha OBOj lIJIaHeTll." ",!J;a, CXBaTaM CBe TO, ami TO je nporpaM 3a '10ae'1aHClUaO, a He nporpaM 3a MeHe. IIITa ja p:a paP:HM?" "OHO IIITO TH Tpe6a p:a ypap:HIIl j e p:a HayqHIII CTOTHHY JbYP:H OBO­ Me IIITO caM Te ja Hay'mo H p:a HHcnHpmlleUl CBaKora op: lbHX )],a Hay­ qM TOMe p:pyry CTOTHHY JbYP:H. To ce YBeK TaKO pap:H." ",!J;a, aJIH ... p:a JIH je TO OoaOlblto?" I1IIIMaeJI ce HaMpIIIT1l0. "HapaBHO p:a HHje P:OBOJbHO. AJIH, aKO I10qHelli Ha HeKH p:pyrH HaqHH, OHp:a yonlIITe HeMa Hal~e. He MO)l{elli p:a Ka)l{eIII: 'IIpoMeHHheMo Ha"IHH Ha KOjH ce JbYP:H nOHaIIIajy npeMa cBeTY, aJIH HefteMO npOMeHllTH HaqHH Ha KOjH pa3MlllIIJbajy 0 cBeTY HJIH HaqHH Ha KOjll pa3MlllIIJbajy 0 6mKaHcKHM HaMepaMa y 0p:HOCY Ha

'" (191)

CBeT llJIll Ha'1llH Ha KOjll pa3MlllUJbajy 0 Cy,u,6llHll '1OBeKa.' CBe AOK Cy Jby,u,11 TBoje KyJIType YBCpCHI1 ,u,a CBeT rrplma,u,a lhllMa H Aa je lhHXOBa CY,[l6llHa, rrpe,[lO,[lpel)eHa 0,[1 60rOBa, ,[Ia ra rrOKOpe H BJIaAajy lhl1M, Ha­ CTaBllhe n:a ce rroHamajy OHaKO KaKO CC rrOHa1I1ajy rrOCJIe,u,lhHX ,u,eceT XllJba,u,a ro,u,HHa. HacTaBHhe ,u,a ce rrOHa1I1ajy rrpeMa cBeTY Kao ,u,a je OH cBojllHa JbY,[lH H HaCTaBHhc Aa ra 1l0KopaBajy Kao ,u,a llM je CBeT cyrrap­ HllK. OBe CTBapH CC HC Mory rrpOMeHHTH aaKOHUMU. Mopa ce rrpOMe­ HllTll Jby,u,CKH YM. He MO)Ke ce TeK TaKO HCKopeHllTll QeJIHHa 1I1TeTHHX Jby,u,HMa cc Mopa ,u,aTll HelUTO 1I1TO llM je HCTO TOJIHKO 3Ha'1ajHo Kao H OHO 1I1TO cy ll3ry6llJIH - He­ 1I1TO 1I1TO HMa BllllIC CMllCJIa Hero OHa Y)KaCHa CTapa Teopllja 0 qOBe­ Ky Kao BPXOBHOM BHhy, KOjH YHHIIITaBa CBe Ha OBOj rrJIaHeTH IIITO He CJlY)KlllheMY Ha ,u,llpCKTaH llJIllI1HA"'peKTaH Ha'1llH." 3aBpTeo caM maBOM. "Tll YCTBapH Ka)KCllI Aa HeKO Mopa Aa ce ll3n;BojH H rrOCTaHe y n;aHallilheM cBeTY OHO llITO je arrOCTOJI TIaBJIe 6HO y PllMCKOM QapcTBY." "Aa, y OCHOBH je TaKO. 3ap je TO TOJIHKO 3acTpallIyjyhe?" HacMejao caM ceo ,,3acTpallIyjyhe HHjC ,u,OBOJbHO jaK H3pa3. To je Kao Aa Ka)Kelli ,u,ajc ATJIaHCKH OKcaH MOKap." ,,3ap je TO 3aHCTa AO Te Mepe HeMoryhe y AaHallilhe BpeMe, Ka,u,a jej:\aH eCTpan;HH KOMHqap Ha TeJIeBH3HjH j:\orrpe 3a AeceT MHHyTa AO BllllIe Jby,u,ll Hero IIaBJIe 3a QeJIor CBor "Ja HHcaM eCTpan;HH KOMHqap." "AJIH CH rrHcaQ, 3ap He?" "HHcaM Ta BpcTa rrHCQa." I1llIMaeJI je CJIerHYo paMeHHMa. "KaKo TH llMalli cpehe. Pa3pe­ llIeH CH CBaKe OArOBopHOCTH. CaM CH ce6e pa3pculHo." "To HHcaM peKao." CH OqeKHBO ,u,a helli HayqHTH OA MeHe? HeKo 6ajalhe? He­ Ky '1apotlHy peq KOjOM 6H cc OAarHaJIO CBC mTO je PY)KHO?"

" Kpajy MH ce qHHH ,u,a ce TH HC pa3JIHKyjelU OA OHll! 3a Koje TBp,u,llllI ,u,a HX rrpe3Hpem: XTeo CH HCllITO caMO 3a cc6e. HelliTo llITO 6ll TH rrOMOrJIO ,u,a cc 60Jbc occhalli j:\OK rrocMaTpalU KaKO ce )KaBa Kpaj." "He, HHje TaKO. TH Me, je,u,HOCTaBHO, He rr03Hajelli A06po. Ja caM YBeK TaKaB - rrpBO Ka)KeM: 'Hc, HC, TO jc HCMoryhe, caCBHM H rrOTrry­ HO HeMoryhe,' a OHAa KpCHeM H ypaAHM llITO Tpe6a:r 3aMYMJIaO je, TeK MaJIO YMllpCH.

(192)

,,3HaM CHrypHO Aa he MH JbYj:\H pchll:'Aa JIH rrpe,u,JIa)KCllI j:\a orreT 6y,u,eMO JIOBQH-caKyrrJbaqll xpaHc?'" "To je, HapaBHO, 6eCMHCJICHa HAeja", pCKao je I1llIMaeJI. ,,)KllBOT­ HH CTIIJI OCTaBJhaqa He 3HaqII JIOB H caKyrrJbalhe xpaHe, Beh oMoryha­ Balhe CBIIMa y 3ajeAHIIQII ,[Ia )KI1Be - a paTapII TO Mory j:\a ypaj:\e IICTO Kao II JIOBl~H-caKyrrJba'1H xpaHe." TIpecTao je Aa rOBopH II 3aBpTCO maBOM. "OHO TITTO CC ja MY'1IIM ,[Ia TIl npCHeceM je HOBa rrapaj:\IIrMa JbY,[lCKC IIcTopIIje. )KIIBOT OCTaBJbaqa HIIje 3aCTapCJIa CTBap, Koja je 'HcrAe TaMO ,u,aJIeKO'. TBoj 3aAaTaK HIIjC Aa ce Bpahalli y rrpOllIJIOCT, Beh Aa II,u,ellI Harrpc,u,. " "AJIII, rrpeMa '1eMY? Hc MO)KeMO TeK TaKO HarrYCTllTII CBOjy Qll­ BHJIH3aQHjy, Kao llITO cy ypaAHJIII XOXOKaMll." CBaKaKO Ta'1HO. XOXOKaMe je O
"Aa." "OHAa H3YMHTe Ha'1IIH."

10 ,,3aHeMapHO caM je,u,HY MaJIY cTBap", peKao je I1llIMaeJI, j:\yro Y3­ ,[IHmyhH H cTelhyhH, Kao ,[Ia My je )Kao lUTO je A03BOJIHO ce6H Aa ce TO­ ra ceTH. lJeKao caM y THllIHHH. "JeAaH OJ:\ MOjHX CTYACHaTa 6HO je 6HBllIH 3aTBopeHHK. I13Beo je opY)KaHY rrJba'1KY. JecaM JIH TH rrpH'1aO 0 TOMe?" PeKao caM My Aa HHjC. "BOjHM ce Aa je Halli 3aje,u,HII'1KH paA 6HO KOPHCHHjH 3a MeHe He­ ro 3a lhcra. TIpBO 1I1TO caM HaY'1HO OA lhera je Aa, HacyrrpoT YTHCKY Kojll ce CTllqe ll3 cpllJIMOBa 'Illja ce pa,u,lha AelliaBa y 3aTBopHMa, 3a­ TBopCKa rrorrYJIaQllja HllKaKO Hllje HeKa aMOPCPHa Maca. Kao H y crrOJb­ HOM cBery, rrocToje 60raTH H CllpOMallIHH, MohHH H CJIa6H. Y peJIa­ TllBHOM CMHCJIY, 60raTH H MofiHll )KHBe y 3aTBOpy caCBHM )];06po - Ha­ Kao H3BaH lhera, aJIH MHoro, MHoro 60Jhe Hero paBHO, HC TaKO CHpOM;a1I1HH H I1cTHHa je Aa Mory A06HTH CBe llITO 3a)KeJIe, 0)]; APora, AO xpaHe, CCKca II pa3HHX yCJIyra." TIome,u,ao caM ra 3a' lyl)eHO.

(193)

,;1'.11 )KenHIII ,n;a 3HaIII KaKBe TO Be3e HMa ca 6HnO 'lHM", peKaO KJIHMHyBIIIH rnaBOMlliso KaKBe Be3e MMa: CBeT Y3HMa'la je jeAaH npo­ CTpaHH 3aTBOp .11, ca H3y3eTKoM ManOr 6poja OCTaBJba'la KojM cy pa­ CyTH no cBeTy, u,ena JbYT\CKa paca ce ca,n;a Hana3H yHyTap Tor 3aTBopa. TOKOM npOIIInor cToneha, npe)KMBenOM Hapo,n;y OCTaBJba'la y CeBep­ HOj AMepm~H nOHy!jeH je H360p: HCTpe6JbeILe HnH 3aTBOp. MHorH 0).1, ILHX cy 0,n;a6panH 3aTBOp, anH 6poj OHHX KOjM cy 3aHCTa 6HnH y c-raILY ,n;a ce npMnaro,n;e 3aTBopCKOM )KHBOTY 6HO je MaJIM.j ,,)],a, H3rJIe,n;a,n;a je TaKO 6HJIO." YnHJbHO ce y MeHe nonY-3aTBopeHHM, Bna)KHHM O'lHMa. ,.I1PH­ PO,n;HO je na ).I,06po opraHH30BaH 3aTBOp Mopa HMaTH 3aTBopCKY HH,n;y­ CTPHjy. CHrypaH caM ,n;a TH je jacHo 360r '-Iera." "Ila ... npeTnOCTaBJbaM, ,n;a 6.11 ce 3aTBopeHHI~H HeqHM 6aBHJIll. )],a 6.11 o,n;BpaTHnH MHCJIH o,n; T\oca,n;e .11 y3any,n;HocTH CBojHX )KHBoTa." ,,)],a. MO)Kelli nH ,n;a Mlf HaBe,n;eIII BaIIIY?" "HalliY 3aTBopcKY HH,n;ycTPHjy? He MOry TeK TaKO, 6e3 pa3MH­ IIIJbaILa. IlpeTnOCTaBJbaM ,n;a je OHa OqHrne,n;Ha." "PeKao 6HX, caCBHM OqHrnc,n;Ha." Pa3MHcnHO caM Mano. "IlpmK,n;HpaILC CBeTa." I1lliMaCJI je KnHMHyO maBOM. "IlorOr~HO CH .113 rrpBor nOKYIIIaja."

11

'I1 . . ,

k OCTOJH Je,n;Ha 3Ha'IaJHa pa3nHKa H3Meyy )KHTeJba BalliHX KpHBH'IHHX 3aTBopa .11 )KlfTeJba BaIIIer KYJITypanHor 3aTBopa: OBH rrpBlI CXBaTajy ).I,a pacno,n;eJIa 60raTCTBa .11 MohH yHyTap 3aTBopa HeMa HHKa­ KBe Be3e ca npaB,n;oM.':J IlOCMaTpao caM ra je,n;HO BpeMe, TpenhyhH OqMMa, a OH,n;a caM ra 3aMOJIMO ).I,a MM TO 06jacHH. "Ko )KH BJIaCT y BallieM KynTypanHoM 3aTBO y?" "Ax", peKao caM. ",. YIII,K,apIJ;H. apO'lHTO eJIM MYIIIKapl~H." ,,)],a, TaKO je. A.11M, TH cxsaTaIII Aa cy TH 6enH 'MymKaj5'l:(IrCaMO 3a­ TBopeHm~H, a He qyBapH. YrrpKOC CBOjOj MohH H npHBHJIenIjaMa yrrpKoc TOMe IIITO ce rroHaIIIajy Kao ra3,n;c rrpeMa CBHMa OCT1lJII1 . Y \ 3aTBOpy - HHje,n;aH OA ILHX HeMa Kffiy'-I KOjH 6H OTKJbyqaO KanHjy." ,,)],a, TaKO je. )],mIaJI,n; TpaMrr MO)Ke ,n;a ypa,n;H MHoro CTBapH Koje ja He Mory, anH HH OH He MO)Ke ,n;a H3a!je 113 3aTBopa, 6aIII Kao HH ja. AnH, KaKBe TO Be3e HMa ca rrpaB,n;OM?" n

"npaB,n;a 3aXTeBa ).I,a HeKH ).I,pyrlI Jby,n;H, a He 6eJIH MyIIIKapIJ,H, Ap)Ke BJIaCT y 3aTBOpy." jacHo MH je. AmI, nITa xohelli Aa Ka)KeIII? )],a TO HMje Ta'IHO?" ,;ra'-IHO? HapaBHo )J,a je TaqHO ,n;a MyIIIKapIJ,M - .11, Kao IIITO TH Ka· )KeIII, HapO'llITO 6eJIll MyIIIKapI~H - AP)Ke CBe KOHl~e y pYKaMa yHyTap 3aTBopa Beh XHJba,n;aMa rOAHHa, MO)K).I,a H o,n; caMor rrO'leTKa. HapaBHo ,n;a je Ta'-IHO ,n;a TO HHje rrpaBe,n;HO. 11, HapaBHO ,n;a je Ta'-IHO ,n;a ce Moh H 60raTCTBO yHyTap 3aTBopa Mory npaBe,n;HO rrpepacno,n;eJIHTH. AJIM, Tpe6a HMaTH Ha yMy .ria 3a OIICTaHaK Hallie pace o,n; KJbY'IHor 3Ha'laja HHje IIpepacrro,n;eJIa MohM If 60raTCTBa yHyTap 3aTBopa, Beh yHllIIITe­ ILe caMor 3aTBopa." CXBaTaM. AnM HMcaM cMrypaH p;a 6M TO CXBaTHJIH MHorH p;pyrM. "He?" "Hc. Me!jy nOJIHTH'-IKH aKTMBHnM Jby,n;nMa, rrpepaCrrOAeJIa 60raT­ CTBaH Mohn je ... He 3HaM KOjif n3pa3 6.11 6no AOBOJbHO jaK 3a TO. Mp;e­ ja qHje je BpeM'e ,n;OllIJIO. CBeTll rpaJI." "MeljYUIM, 6eKCTBO n3 3aTBopa Y3IIMaqa je 3ajep;Hll'lKll IJ,HJb KO­ Me MO)Ke p;a ce npnp;py)£{ll qeno 'IOBe'laHCTBO." 3aBpTCO caM maBOM. "I1naIIIHM ce 1\a je TO qHJb KOMe ce CKOPO nHKO Hehe npH,n;pY)KHTH. EemI HJIH 060jeHH, MyliKapu,M llJIH )KeHe, OHO liTO JbYP;H OBe KyJIType )Kene TO je ,n;a HMajy IIITO je Moryhe BHIIIe 60raTcTBa .11 Mohn ynyTap 3aTBopa Y3nMaQa. YOIIIIITe nM HHje CTaJIO :lITO je TO 3aTBOp n YOIIIIITe UM Huje CTano IIITO ce YHIIIIITaBa CBeT." I1IIIMaenje CJIerHYO paMeHUMa. ,Tn cu rreCUMUCTa, Kao .11 YBeK. MO)KAa Cll y npaBy. Hap;aM ce ,n;a HHCM:' ,,8epyj MM, M ja ce HaAaM p;a HlicaM."

12 MaKo CMO pa3roBapami caMO je,n;aH caT, MlliMaeJI je H3rneAao Be­ OMa nCIJ,prrJbCHO. HeoApeljeHo caM HarOBeCTMO Aa hy ,n;a KpeHeM, aJIn OH je OQUrneAHO IIMao jOlli HeIIITO Ha yMy. KOHaqHo Me je rrorne,n;ao 11 peKao: "TIl CXBaTaIII Aa caM ja ca TO­ 60M 3aBpJllHo." MHCJIHM ,n;a 6nx ce MCTO ocehao U Aa MM je 3apIlo HO)K y CTOMaK. 3a TpeHYTaK je 3aTBopllo o'-m. ,,113BUHIl, YMopaH caM U He M3pa­ )KaBaM ce ,n;06po. HIlcaM MHcnuo TaKO KaKO caM peKao."

(195)

HHcaM 6HO Y CTalhY ):la My O):lrOBOpHM, aJIH caM KJIHMHyO maBOM. "XTeo CaM caMO ):la KIDKeM ):la caM 3aBpUIHO ca OHMM lIITO caM 3a­ nO'feo. Kao yqHTeJb, ja BlIlIIe HeMaM lIITa ):la TH ):laM. YnpKOc TOMe, 6H­ hy 3a):lOBOJbaH aKO MO)KeMO ):la 6Y):leMO npHjaTeJbH." OneT caM cMorao cHare caMO ):la KJIHMHeM maBOM. l1lIIMaeJI je CJIerHYo paMeHHMa II nome):lao OKO ce6e CBOjllM 3a­ MyheHlIM IlOme):lOM, Kao ):la je TpeHyTHo 3a60paBHo r):le ce HaJIa3H. OH):la ce nOBYKao ):ly6Jbe y KaBe3 H rpoMomacHo KHHYO. "CJIYlIIaj", peKao caM, YCTajyhH, "BpaTHhy ce cyTpa." nome):lao Me je AyrHM, MpaqHHM 1I0meAOM; qYAHO ce lIITa jOlII, AO Bpara, ja OqeKyjeM OA lhera, aJIH 6HO je HCYBHlIIe yMopaH Aa 6H IlH­ TaO. l1cnpaTHO Me je MYMJIalheM H OrrpOlIITajHHM KJIHMalheM maBe.

TPIfHAECTO rrOrJIABJbE

1 Te HohH, rrpe Hero lIITO caM 3acIlao y MOTeJICKoj C06H, CKOBao caM ImaH. llJIaH je 6HO JIOlII H ja caM TO 3Hao, aJIH HHcaM Morao J\a ce ceTHM HH'ler 60Jber. )J;orraJ\aJIO My ce TO HJIH He (a 3Hao caM J\a My ce Hehe ):lOrracTH), Mopao caM ):la cnaceM l1lIIMaeJIa 1I3 Tor rrpOKJIeTOr QHpKyca. llJIaH je 6HO JIOlII YTOJIlIKO llITO ce y nOTnYHocTH OCJIalhaO caMO Ha MeHe II Moje MplIIaBe q,HHaHcHje. llOCe):lOBaO caM caMO jeJ\aH lIITHX, II aKO 6HX Mopao ):la ra nOKa)KeM, HMao caM YTHcaK ):la 6H 6HO CJIa6. Hape):lHOr J\aHa y ):leBeT yjYTpy HalIIao caM ce y HeKOM MaJIOM rpa):ly, Ha nOJIa rrYTa AO Kyhe. B03HO caM, Ha):lajyhH ce):la hy HaHhH Ha HeKO MeCTO r)~e 6HX Morao il:a J\OP)"IKyjeM, Kail:a ce yrraJIHJIO yrr030pa­ Bajyhe CBeTJIO Ha KOHTPOJIHOj Ta6JlH H HaTepaJlO Me T~a cTaHeM y3 HBH'IlhaK. OTBOPHO caM xay6y H npoBepHo YJbe: 611JIO je y peJ\Y. llpo­ BepllO caM pe3epBoap 3a BOJ\Y: CYB. HeMa np06JIeMa - ja nyryjeM MYJ\PO H YBeK HOCHM ca C060M BOJ\Y. HaJIHo caM BOJ\Y y pe3epBoap, KpeHyo H 1I0CJIe T~Ba MHHyTa 3HaK ,.nperpejaHo" ce oneT IJojaBHO. OA­ ByKao caM ce J\O rrYMnHe cTaHHQe Ha KOjOj caM BHAeo 3HaK "J\e)KypHH MeXaHHqap", aJIH MeXaHHqapa HHje 6HJIO. Mei)YTHM, qaK je H MOMaK KOjH je paAHO Ha nyMrrH 3Hao TpH):leCeT nyTa BHIIIe OA MeHe 0 aYTOMO­ 6HJIHMa H 6HO je BOJbaH J\a ce MaJIO Il03a6aBH MOjHM KOJIHMa. "He paAH BeHTHJIaTOp paAHjaTopa", peKao MHje nOCJIe neTHaeCT ceKYHAH. lloKa3ao MH ra je H peKao Aa ce OH 06WIHO yKJbyqyje caMO Ka):la ce MOTOP nperpeje y rpap;cKoj BO)KlhH. ,,)J;a HHje MO)KAa nperopeo oCHrypaq?" "Momo 6H 6HTH", peKao je. Ty MoryhHocT je HCKJbyqHO Ka):la je np06ao HOBH oCHrypa'I, KOjH HHje rronpaBHO cTBap. PeKao je: "CaTle­

(196)

(197)

Kaj MaJIO", H ,n;OHeO HeKY HanpaBY y BH,n;y OJIOBKe KOjOM je npOBepHO lJ;a JIH HMa cTpyje y yTHKaqy KOjH nOBe3yje BeHTHJIaTOp ca eJIeKTpH'I­ HUM CHCTeMOM. "fIOCTOjH )J,OBO,n; cTpyje iW BCHTUJIaTOpa", peKaO "rrpCMa TOMe H3me,n;a ,IW jc caM BCHTUJIaTOp HeucnpaBaH." "f,n;e Mory n;a KynHM H
je npcrpejaH jep jc IJ;eo npOKJleTH CHCTeM 3a xnal)eIbe OTKa3ao. Tpe­ 6ano je na ce ypa,n;H ,n;OCTa CTBapH, y H3HOCY on OKO IIICCT CTOTHHa }W­ JIapa. 3ajc'.lao caM U peKao UM I\a nOtIHy ca panoM. PeKJlU cy MU )J,a he BepoBaTHo 3aBpIIIHTu OKO )J,Ba caTa U ,I~a he MC rr03BaTI1. PeKao caM UM )J,a Me He 30BY If )J,a hy ,n;ohH lIO ayTo Ka,n; Mory; HCTHHU 3a BOJbY, Beh caM )J,Hrao pYKe o,n; ayTa. HucaM HMao ,n;OBOJhHO napa 3a onpaBKy, a OCUM Tora, THM npOKJlCTHM aYTOM BepOBaTHO He OHX HIf Morao ,n;a rrpeBe3eM J1HIMaeJla. M3HajMHo caM KOM611. oe3 CyMIbC ce rrHTaTe 3aIIITo, I~O l)aBOJIa, TO HHcaM OI\Max ypa­ )J,lIO. O)J,roBOP je, HHje MH lIaJIO Ha rraMeT. OrpaHH'ICH caM, 3HaTe. Ha­ BHKHyT ,n;a pa,n;HM CTBapu Ha o,n;pel)eHH HaqUH KOju HC YKJbY'IYje nyTo­ BaIba y II3HajMJbeHOM KOMOUjy. .uBa caTa KacHHje CTurao caM 1\0 MeCTa r)J,e je cTajao U;HPKYC H pc­ Kao: "I1pOKJIeTCTBo!" l~upKyc je OTUIIIao. HeIIITo - MO)K,n;a rrpe,n;occhaIbc - Me je HaBeno ,n;a H3al)eM H3 ay­ Ta H rrpOIbYIIIKaM YHaOKOJIO. I1pOCTOp r)J,e je 6Ho U;HpKyC u3me,n;ao jc uCYBuIIIe MaJIU 3a )J,eBeTHaeCT BpTeIIIKH, ,n;Ba)J,eccT qeTHpH Te3rc H U;UpKyCKy IIIaTpy. I1HTao caM ce,n;a nH hy MohH)J,a Hai)eM MCCTO Ha KO­ Me je cTajao MIIIMaenOB KaBe3, oe3 HKaKBHX 03HaKa Koje 6H MH rrOMO­ r-lIe. I lore cy Me no cehat-hY ,n;OBCJIe y 6nu3HHY Tor MCCTa, a Moje OqH cy o6aBHJIe OCTanH ,n;eo rrOCJIa, jep caM HaUUlao Ha BH,D;JbHBH Tpar: hc­ 6a,n; KOjy caM KyrrHo 3a Ibera Jle)KaJIa cy 3rY)KBaHa y Heype,n;Hy xpny, 3aje)J,HO ca HCKHM .n;pyrMM CTBapUMa Koje caM nperro3Hao: HeKOJIHKO IberoBI1X KIbura, 6JIOK 3a u;pTaIbe y KOMe cy JOIII 6HJle Marre H .n;ujarpa­ MH Koje je ypa.n;HO ,n;a 6u MH UJIYCTpOBao rrpUtlC 0 KauHY H ABeJbY, OCTaBJbaqHMa U Y3HMaqHMa, H rrocTcp H3 fherOBor ypena, ca)J,a yMO­ TaH y pOJIHy H npwlBpmheH oKpymoM ryMHU;OM. .uOK caM rrpCMeTao IIO THM CTBapHMa H 36YIbeHo HX cpel)HBao, rrojaBHo ce CTapau; Kora caM rro.n;MHhHBao. MCU;CpHO CC H rrOI~urao Be­ nUKY U;pHy IIJmCTUtlHY Kecy .n;a MH IIOK3)Ke IIITa Ty P3,n;H: paC'IHIIIhaBa CTOTHHe KHJIOrpaMa 9y6peTa Koje je OCTaJIO IIOCJIC o,n;JIaCKa u;upKyca. OH.n;a, Ka.n;a je BH,n;eo CTBapn Koje cy Jle)KaJIe Kpaj MOjl1X Hory, nome­ )J,ao Me jc U peKao: "OHJIa je TO yrrana rrJIyha."

Y nOHe)J,CJbaK y I\CBeT caTH yjyTpy cy Me rr03BaJIH )J,a MH Ka)Ky IIITa je ca aYTOM. BeHTHJIaTOp je rrperopeo jep jc OHO rrperpejaH; 6HO

"lliTa?" "Ynana rrJIyha ra jc ,n;oKpajtuma .~ TBor rrpHjaTeJha MajMYHa." CTajao caM HerrOMl1qHO, Tperrhyhu OeIHMa, Hecrroco6aH )J,a CXBaTUM IIITa MH OH rOBopH.

(198)

(199)

2

"BeTeplmap je AOJIa3HO y Cy60Ty YBeqe H AaBaO My HeKe HlheK­ qHje, aJIH 6HJIO je HCYBHllIe KaCHO. YMpO je jypoc, MHCJIHM Aa je 6HJIO Cel~aM HJIH OCaM CaTH." "XOhellI Aa Ka)KellI Aa je OH ... MpTaB?" "BallI TaKO, APy)\(e." A ja, IloTnYHH erOHC'fa, jeABa caM pemc:rpOBao qHlhCHlU~y Aa jc H3rneAao MaJlO 6JIeA. I1llIao caM IlO TOj npocTpaHoj CHBOj nOlhaHH, no KOjOj je BeTap nOBpeMeHO nOAH3ao namipHe OTlIaTKe y BHC, a nOHeKaA HX KOBHTJIaO no 3eMJbH H ocehao caM ce Kao Aa npHnaAaM TOM MeCTY - npa3aH, 6eCKopHCTaH, 3arpIWYT OA npaUlHHe, Ha nYCToj 3eMlhH. Moj CTapH capaAHHK je qeKaO, )KHBO 3aHHTcpeCOBaH Aa BHAH lIl'fa he oBaj npHjaTelh MajMyHa ca)J,a ypaAHTH HJIH pehH. "liTa cy ypaAHJIH ca lhHM?" YIlHTao caM. "Xa?" "liTa cy ypaAHJlH ca TeJIOM?" "A, TO. IIpeTlIocTaBlhaM )J,a cy n03BaJIH JIOKaJIHY nOJIHl~Hjy. Ol~­ HeJIH cy ra Ha MeCTO rAe cnalhYjy )KHBOTHlhe Koje cTpa)J,ajy Ha nyTY· 3HallI Beh." "Aa. XBaJIa." "HeMa np06JIeMa." "Aa JIH Mory Aa nOHeceM OBe cTBapH?" CY)J,elm no nOrJIeAY KOjH MH je ynynw CXBaTHO caM )J,a je ynpaBo BHAeo BpxyHaq lhYAcKe JIY)J,OCTH, aJIH caMO je peKao: "CHrypHO, 3a­ llITO Aa He. I1oHaKo 6H CBe TO OTHlIlJIO Ha i)y6pHlIlTe." OCTaBHO caM he6a)J" HapaBHO, a CBe OCTaJIO caM JIaKO cnaKOBao Heno)J, pYKe.

3 liTa caAa Tpe6a ypaAHTH? Aa oAeM H oncTojHM jenaH MHHyT, 06opeHor IlorneAa, Hcnpe)J, nehH y KOjOj ce cnalhyjy )KHBOTHlhe cTpa­ l~aJIe Ha )J,PYMY? HeKo Apyrn 6H lIocTynHo Ha npyra'IHjH Ha'IHH, Bepo­ BaTHO 60lhe, nOKa3yjyliH BHllIC eMoqHja H Behy ceH3H6HJIHOCT. A ja, ja caM ce OABe3ao KyhH. OABe3ao ce, BpaTHO KOM6H, nOAHrao CBOj ayTo H BpaTHO ce y CTaH. BHO ie npa3aH Ha HeKH HOB Ha'lHH, ca HOBHM CTeneHOM npa3HHHC.

Ha CTOqHfiy je cTajao TCJIecpOH KojH Me je IIOBe3lIBao ca qeJIHM CBeTOM )l(HBOTa H aKTHBHOC'fH, aJIH Kora caM Morao Aa n030BeM? 3a AHBHO 'lYAO, ceTHO caM ce HCKora, IIOTpa)KHO 6poj H OKpCHyO 6poj'laHHK. TeJIccpoH je 3a3BOHHO TpH nYTa, a oHAa je jeAaH THXH, amI CHCprH'lHH mac peKao: "Pe3H)J,eHQHja rocnoi)e COKOJIOB." "Aa JIH je TO rOCIIOnHH IIapTpHI,I?" "Aa, ja caM rocnOAHH IIapTpHI,I." PeKao caM: "Ja caM oHaj MOMaK KOjH Bac je noceTHO lIpe nap HeAelha, nOKymaBajyhH Aa Hai)c Pej'leJI COKOJIOB." IIapTpHI,I je qeKao. PeKao caM: "I1llIMaCJI jc MpTaB." IIocJIe H3BCCHe naY3e, pCKao je: "BpJIO MH jc )Kao llITO TO qyjeM." "MOrJIH CMO ra cnacTH." IIapTpHI,I je MaJIO pa3MHCJIHO 0 TOMe. "JecTe JIH cHrypHH J~a 6H HaM A03BOJIHO?" HHcaM 6HO cHrypaH, H TO caM My H pCKao.

4 TeK Ka}la caM OAHeo I1llIMaeJIOB nOCTep Aa cc ypaMH YTBPAHO caM Aa cy nopYKe 6IIJIe HcnHcaHC ca 06c CTpaHe. Aao caM na cc ypar.m TaKO Aa 06c nopYKC Mory na ce mIne. Ha jeAHoj CTpaHH je 6liJIa nopy­ Ka Koja jc 6HJIa H3JIO)KeHa Ha 3liAY I1IlIMaeJIOBe c06e: AKO qOBEK HECTAHE,

AA llI1 liE

EI1TI1 HAAE

3AfOPI1llY?

IIopYKa HanHcaHa ca Apyre cTpaHe je maCHJIa: AKO rOPMJIA HECTAHE,

AA llM liE

BMTl1HAAE

3A'10BEKA?

(201)

EEJIEIIIKA AYTOPA

Ha XHJba)1e

qHTaJIal~a je IJHCaJIO H IIHTaJIO KaKO MOrY)1a UOMOrHY.

I1mMaeJI jc IJO)1BYKao )1a je IJoTpe6HO mTO xHTHHje CIJaCTH IJpe)l{HBC­ JIe HapO)1e OCTaBJbaqa 0)1 npOIJaCTH., H ja nO)1p)l{aSaM oBaj IJpHOpHTeT 6e3 HKaKBHX pe3cpBH. OpraHH3aI~Hja IJOCSefieHa caMO TOM QHJbY je:

CULTURAL SURVIVAU46 Brattle Street/Cambridge, MA 02138, USA. HHje MH IJ03HaTa HHje)1Ha )1pyra opraHH3aQHja Koja 6H SHme 3aCJIy­ )l{HBaJIa BalllY IJOl\pmKY.

(203)