This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
± yÓ\¢&ÉsTT+~. >∑‘· qe+ãs¡T mì$T~q õ-20 <˚XÊ\ Ä]úø£ eT+Á‘·T\ düe÷y˚XÊìøÏ Áb˛{Àø±˝Ÿ Á|üø±s¡+ ∫<ä+ãs¡+ Vü‰»s¡j÷· ´s¡T. ˇø£ Ä]úø£ eT+Á‹>± Äj·Tq nø£ÿ&É bÕ˝§Zqï #·s¡Ã˝À¢ e´ø£Ô+ #˚dæq n_ÛÁbÕj·÷\T ø±ì, dü÷#·q\T ø±ì Ä#·s¡D s¡÷|ü⁄ <ë˝≤Ã\+fÒ Á|ü<ëÛ ì n+^ø±s¡+ düV≤ü ø±s¡+ nedüs+¡ . n~ Äj·Tq≈£î \_Û+∫q≥T¢ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. õ-20 <˚XÊ\ Ä]úø£ eT+Á‘·T\ düe÷y˚X¯+ ‘·sê«‘· qe+ãs¡T 15q yêwæ+>∑Hº ˝é À Ä <˚XÊ\ n~ÛH‘˚ \· düe÷y˚X+¯ »]–+~. <ëìøÏ j·T<∏ëÁ|üø±s¡+ Á|ü<Ûëì eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ Vü‰»s¡j·÷´s¡T. õ-20 Ä]úø£ eT+Á‘·T\ düe÷y˚X¯+˝À bÕ˝§Zqï Ä]úø£ eT+Á‹ ∫<ä+ãs¡+ Äj·Tq yÓ+≥ düVü≤»+>±H˚ O+&Ü*. ø±ì Äj·Tq n˝≤ yÓfi¯¢˝Ò<äT. Á|ü<Ûëìì yêwæ+>∑ºHé≈£î nqTdü]+∫+~ Äj·Tq Á|æjT· bÕÁ‘·T&ÉT Á|üD≤[ø± dü+|òTü + ObÕ<Û´ä ≈£îå &ÉT e÷+f…ø˘ ....10˝À
_mdtÇ ôdHÓ‡ø˘‡ #·]Á‘· Ä]úø£ e´edüú˝À ô|ò’Hêì¸j·T˝Ÿs¡+>±ìøÏ ô|<ä› |”≥ y˚düTÔqï|üŒ{Ï qT+∫ e÷¬sÿ{Ÿ e´eVü‰sê˝À¢ (ôdHÓ‡ø˘‡ (ôdì‡{Ïyé Ç+&Óø˘‡) ÁbÕ<Ûëq´‘· ô|]–+~. ùwsY e÷¬sÿ{Ÿ n<∏√ }s¡ú« #·\Hêìï ø=*#˚ kÕ<Ûäq+>± ôdHÓ‡ø˘‡ ô|≥Tºã&ç eT<äT|üs¡T\≈£î |ü]#·j·Ty˚T. nyÓT]ø± Ä]úø£ dü+øå√uÛ≤q+‘·s¡+ _mdtÇ ôdHÓ‡ø˘‡ yê]øÏ ì‘·´ dü+<äsÙ¡ qyÓT+Æ ~ ≈£L&Ü. _mdtÇ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À _mdtÇ (u≤+uÒ kÕºø˘ mπø‡Ã¤+õ) Ädæj÷· ˝ÀH˚ 103 dü+e‘·‡sê\ #·]Á‘·‘√ n‹ |ü⁄sê‘·qyÓT+Æ ~. 1880 <äXø¯ +£ ˝À eTT+ãsTT q>∑s+¡ ˝Àì ˇø£ eTÁ]#Ó≥Tºø+Ï <ä ùwsY ÁuÀø£sT¡ ¢ düe÷y˚Xy¯ TÓ Æ ‘·eT ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T kÕ–+#˚yês¡T. 1875Hê{ÏøÏ á Á|üÁøÏj·T ôd≈£L´]{°dt ø±+Á{≤≈£îº ¬s>∑T´˝ÒwüHé #·≥+º , 1996 øÏ+<ä _mdtÇ>± dü+kÕú>‘∑ y· TÓ +Æ ~. Ä ‘·sê«‹ ø±\+˝À eTT+ãsTT <ä˝≤˝ŸÁd”{º Ÿ˝À XÊX¯«‘· kÕúHêìï bı+~+~. 2002 es¡≈î£ ªkÕºø˘ mπø‡Ã¤+õ, eTT+ãsTTµ Ä>∑dTü 1º 1 2005q ªu≤+uÒ kÕºø˘ mπø‡Ã¤+õ *$Tf…&µé ø±s=Œπs{Ÿ dü+dü>ú ± s¡÷bÕ+‘·s+¡ #Ó+~+~. ôdHÓ‡ø˘‡ ` ôdì‡{Ïyé Ç+&Óø˘‡ (düTìï‘· dü÷∫) _mdtÇ ôdHÓ‡ø˘‡ 1986˝À yÓTT≥ºyÓTT<ä≥>± ≈£Ls¡Ã ã&ç+~. ø°\ø£s+¡ >±˝À¢ì |ü⁄sê‘·qyÓTÆ Ä]úø£ |ü]|ü⁄wæº ø£*–q 30 ø£+ô|˙\ ùws¡¢ $\TeqT (e÷¬sÿ{Ÿ ø±´|æ≥˝…’CÒwüHé yÓsTTf…&é) |ü<‹∆ä q á dü÷∫ ˝…øÿÏ +#·ã&ç+~. 1978`79 dü+e‘·‡sêìï ôdHÓ‡ø˘‡qT ÁbÕ‹|ü~ø£>± rdüTø√ã&ç+~. dü÷ú\yÓTÆq ø=ìï *dæº+>¥ Á|üe÷D≤\T ì]›wüº|ü&ܶsTT. ùws¡T ø£˙dü+ eT÷&ÉT HÓ\\ *dæº+>¥ #·]Á‘· ø£*– _mdtÇ˝À Ä ø±\+˝À Á|ü‹s√p ÁfÒ&ç+>¥ #˚j·Tã&ç O+&Ü*. ùws¡T, n‘·T´qï‘· e+<ä ø£+ô|˙˝À¢ ªô|ò’q˝Ÿ sê´+ø˘µ˝À *dtº nsTT O+&Ü*. ª_mdtÇ dü÷∫ ø£$T{°µ <äèwæº˝À Oqï‘· ÁX‚DÏ ]ø±s¡T¶ ø£*– O+&Ü*. á s¡ø£yÓTÆq
` ¬øm˝Ÿ|æ
CMYK
Ç|ü&ÉTqï |ü]dæú‘·T˝À¢ n_Ûeè~∆ »s¡>±\Hêï, Ä]úø£ e´edüú˝À #·\q+ ø£\>±\Hêï, Á<äe´˝À≥T ô|s¡>∑&É+ nìyês¡´+. ‘êC≤ |ü]dæú‘·T\≈£î, m|òtÄsY_m+ \øå±´\≈£î eT<Ûä´ yÓ’s¡T<Ûä´+ ‘·˝…‘·TÔ‘√+~. n_Ûeè~∆ \øå±´\≈£î Ä≥+ø£+>± O+&˚ m|òtÄsY_m+ ˝≤+{Ï #·{≤º\T eTq≈£î nedüs¡e÷?
9
CMYK
k˛eTyês¡+, 8 &çôd+ãs¡T 2008
CMYK
k˛eTyês¡+, 8 &çôd+ãs¡T 2008
10
mHédæÇ $<äT´‘Yô|’ ø£$TwüHé yÓ’K] ` Bs¡Èø±*ø£ Á|üuÛ≤e+ m+ y˚DT>√bÕ\sêe⁄
sê
MTs¡T ì]à+#·T≈£î+≥Tqï ìyêdü uÛÑeq+ HêD´+>±, |ü{wÏ +ºü >± O+&Ü\+fÒ <ëìøÏ yê&çq ìsêàD |ü<ësê›\T ≈£L&Ü HêD´+>± O+&Ü. ˝Ò≈£î+fÒ MT ø£\\ kÂ<Ûä+ MT ø£fi¯¢ eTT+<˚ ø£fi≤$V”≤q+>± e÷s¡T‘·T+~. nì KeTà+ õ˝≤¢≈î£ #Ó+~q #ês¡sº ¶Y dæ$˝Ÿ Ç+õ˙sY n+&é yê\÷´esY, Ç{Ïø±\ uÛ≤düÿsY #ÓãT‘·THêïs¡T. dü + øå √ uÛ Ñ + H˚ | ü < ∏ ä ´ +˝À n+<ä s ¡ ÷ ‘· ≈ £ î ÿe <Û ä s ¡ π ø Çfi¯ ó ¢ ì]à+#·Tø√yê\ì #·÷düTHÔ êïs¡ì, Bìø√dü+ yê&˚ dæyTÓ +≥T, d”\º T, ø£+ø£s,¡ ÇdüTø£, ø£\|ü, Ç≥Tø£ e+{Ï$ HêD´yÓTqÆ $ ‘Ó#T· Ãø√ø£b˛‘˚ yÓTT<ä{øπÏ yÓ÷dü+edüT+Ô <äì Äj·Tq n+≥THêïs¡T. nsTT‘˚ ø=+‘· |ü]o\q #˚ùdÔ eTT+<ädüTÔ>±H˚ qcÕºìï ìyê]+#·Tø√e#·Ãì #ÓãT‘·Tqï Äj·Tq n+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆq C≤Á>∑‘·Ô\qT _õHÓdyt ê#Y≈î£ $e]+#ês¡T. dæyÓT+≥T >∑T]+∫ : Á|üdüTÔ‘· z|ædæ, |æ|ædæ dæyÓT+{Ÿ\T n+<äTu≤≥T˝À O+≥THêïsTT. z|ædæ n+fÒ Äs¡q¶ Ø b˛s¡T˝º ≤+&é dæyÓT+{Ÿ dü+øÏå|üÔs¡÷|ü+. |æ|ædæ n+fÒ b˛s¡Tº˝≤+&é bÕC≤˝§˙ dæyTÓ +≥T. |æ|dæ æ nH˚~ z|ædæ ø£+fÒ Ä<ÛTä ˙ø£sD¡ yÓT+Æ ~. s¬ +&É÷ eT+∫y˚. dæyÓT+{Ÿ 43 Áπ>&é n+&é 53 Áπ>&é \˝À \_ÛdüTÔqï~. 43 Áπ>&é dæyÓT+{ŸqT bÕ¢düº]+>¥, b˛¢]+>¥, Ç≥Tø£ ø£≥Tºã&çøÏ yê&ÉTø√yê*. Bì e\¢ dæyÓT+≥T |ü>∑Tfi¯ó¢ ‘·>∑TZ‘êsTT. 53 Áπ>&é dæyÓT+{ŸqT |æ\¢s¡T¢, ;eTT\T, kÕ¢ãT\ ˝≤+{Ï |üqT\≈£î yê&ÉTø√yê*. Bì e\¢ uÛÑeHêìøÏ n~Ûø£ <Ûäè&É‘·«+ edüTÔ+~. dæyÓT+≥T HêD´‘· : ãkÕÔô|’ Oqï ‘·j·÷Ø ‘˚~ 6 HÓ\\T
$<äT´‘YqT j·T÷ì{Ÿ≈£î dü>∑≥Tq s¡÷.3.03 #=|ü⁄Œq ø=qT>√\T #˚j÷· \ì n+#·Hê y˚d+æ ~. mHédÇæ $<äT´‘YqT $TqVü‰sTT+∫ $T–*q 60961.25 $T.j·T÷. ø=qT>√\T≈£î dü>≥∑ Tq j·T÷ì{Ÿ≈î£ s¡÷.1.73 #=|ü⁄Œq ne⁄‘T· +~. Bì‘√ b˛*Ñ˚, ô|’ mHédÇæ $<äT´‘YqT j·T÷ì{Ÿ≈î£ s¡÷.1.30 #=|ü⁄Œq n~Ûø+£ >± #Ó*d¢ ÷ü Ô s¡÷.331.92 ø√≥¢ y˚Ts¡≈î£ m≈£îÿe #Ó*+¢ #ê*‡ edüTqÔ ï~. mHédÇæ j·T÷ì≥T¢ O‘·Œ‹Ô #˚ùd $<äT´‘YqT eTT+<äT>± ø=ìrsê\ì ø£$TwüHé Ä<˚•+∫+~. Ä $<Û+ä >± esê¸ø±\+ e+{Ï düeTj·÷\˝À #·eø¬ q’ $T>∑T\T $<äT´‘Y \_ÛdTü HÔ êï n~Ûø£ e´j·TeTj˚T´ mHédÇæ $<äT´‘YqT |ü+|æD° ø£+ô|˙\T ø=ìrsê*. n+<äT≈£î nedüsy¡ TÓ ‘Æ ˚ Ç‘·s¡ ÁbÕC…≈£îº\qT O‘·Œ‹Ô ‘·–Z+#ê\ì Ä<˚•+∫ dü>∑≥Tq j·T÷ì{Ÿ≈£î yê{ÏøÏ n~Ûø£+>± dæús¡ #ÛêØ®\qT ≈£L&Ü #Ó*+¢ #ê*‡ edüT+Ô ~. yÓTT‘·+Ô $<äT´‘Y ø=qT>√\T˝À mHédÇæ $<äT´‘Y 5 XÊ‘·+>± Oqï|üŒ{ÏøÏ <ëì ø=qT>√\T≈£î ne⁄‘T· qï n<äq|ü⁄ uÛ≤s¡+ >∑D˙j·T+>± O+~. n+<äTe\¢, ø£$TwüHé á XÊ‘êìï ìs¡sí TT+#·≥+˝À á n+XÊìï |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√yê*. ¬s+&Ée~, #·≥º+˝ÀqT, $<äT´‘Y #ÛêØ®\ $<Ûëq+˝ÀqT ù|s=ÿqï $<Û+ä >± #ÛêØ®\≈£î dü+ã+~Û+∫ mHédÇæ $<äT´‘Y Ç‘·s¡ $<äT´‘Y‘√ b˛{°|&ü +˚ <äT≈£î Bs¡øÈ ±\+ |ü≥qº Tqï+<äTq, mHéddæ æ $<äT´‘YqT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚+<äT≈£î Ä‘·è‘· |ü&≈É î£ +&Ü Bs¡øÈ ±\+˝À Áø£yT˚ D≤ Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ yÓK’ ]ì ø£$TwüHé ne\+_+#·≥+ düeT+»dü+>± O+≥T+~. HÓ&øé ±|t $#·øDå£ ≤ s¡V≤æ ‘· ìs¡j í ÷· \T bÁ Õ‹|ü~ø£ ø±sê<äT mHédædæ $<äT´‘Y ø=qT>√\T XÊ‘êìï 5 XÊ‘êìπø |ü]$T‘·+ #˚j·÷\ì |ü+|æD° ø£+ô|˙\T ø£$TwüH≈é î£ |ü+|æq ìy˚~ø£\˝À dü÷∫+#êsTT. 2004 e÷]à 24q Ç∫Ãq O‘·sÔ T¡ «˝À n&çàìÁùd{º yÏ é kÕº|tò ø±˝ÒCŸ Ä|òt Ç+&çj÷· (mmdtd◊æ ) ìy˚~ø£ Á|üø±s¡+ sêh+˝À 225 yÓT.yê. O‘·Œ‹Ô kÕeTsê∆´ìøÏ dü]|ü&˚ ãjÓ÷e÷dt e÷Á‘·yT˚ sêh+˝À \uÛ´Ñ eTe⁄‘T· +&É>±, HÓ&øé ±|t 410 yÓT.yê. kÕeTs¡´∆ + >∑\ j·T÷ì≥¢ kÕú|qü ≈£î nqTeT‹ Ç∫Ã+~. Bìe\¢ ãjÓ÷e÷dt j·T÷ì≥¢≈î£ Ç+<Ûqä e´j·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+<äì,
n~ $ìjÓ÷>∑<ës¡T\≈£î Á|üj÷Ó »qø£s+¡ ø±<äì ø£$TwüHé ù|s=ÿ+~. n+<äTe\¢ ø=‘·>Ô ± ãjÓ ÷ e÷dt j· T ÷ì≥¢ q T nqTeT‹+#·sê<äì ø£$TwüHé ù|s=ÿ+~. n˝≤ HÓ&øé ±|tô|’ Ä+ø£\å T $~Û+#˚ n~Ûø±s¡+ ø£$TwüH≈é î£ O+<ë nH˚ Á|üXï¯ eTT+<äT≈£î e∫Ã+~. n˝≤+{Ï n~Ûø±s¡+ ø£$TwüH≈é î£ ˝Òøb£ ˛sTTHê HÓ&øé ±|t $#·øDå£ ≤ s¡V≤æ ‘·+>± ãjÓ÷e÷dt‘√ düVü‰ mHédæÇ $<äT´‘Y ÁbÕC… ≈ £ î º \ qT HÓ \ ø=˝Ò Œ +<ä T ≈£ î nqTeT‘·T\ìùdÔ, yê≥ìï{Ï‘√ |ü+|æD° ø£+ô|˙\T |æ|mæ \T #˚dTü ≈£îì $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚ d æ rsê\ì ø£ $ Twü H é Ä<˚•+#ê*‡q nedüs+¡ ˝Ò√\T #˚j÷· \H˚~ ìs¡sí TT+#·≥+˝À ≈£L&Ü ø£$TwüHé HÓ&øé ±|t $#·øDå£ ≤ s¡V≤æ ‘· nqTeT‘·T\ e\¢ e#˚à mHédÇæ j·T÷ì≥¢qT |ü]>∑D+Ï #ê*‡q nedüs+¡ ˝Ò ± ø£$TwüHé ù|s=ÿqï yê{Ï˝À sêh+˝À HÓ\ø=qï ªrÁe $<äT´‘Y ø=s¡‘µ· qT ìyê]+#˚+<äT≈£î ùd«#êä e÷¬sÿ{À¢ #ê˝≤ n~Ûø£ <Ûäs¡≈£î dü«\Œ ø±*ø£+>± ø=qT>√fi¯ófl #˚j·T&Üìï ‘·–Z+#˚+<äT≈£î n<äq|ü⁄ kÕú|üø£ kÕeTsê∆´ìï #˚πsÃ+<äT≈£î mHédÇæ eqs¡T\T ô|≥Tºã&ÉT\T ô|fÒ+º <äT≈£î Äø£]¸+#·≥+ m˝≤ nì ˇø£ Á|üX¯ïqT ˝ÒeHÓ‘êÔs¡T. n<äq|ü⁄ $<äT´‘Y e´j·T+ #ê˝≤ n~Ûø£+>± O+&É{≤ìøÏ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ nqTdü]düTÔqï ‘·|ü⁄Œ&ÉT $<ÛëHê\T ø±s¡D+. ¬s+&Ée~, mHédÇæ j·T÷ì≥¢ $<äT´‘Y yê{Ï O‘·Œ‹Ô kÕeTs¡´∆ + Ø‘ê´, n~Ûø£ #ÛêØ®\ Ø‘ê´ dü¬s’q Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ø±C≤\e⁄. eT÷&Ée~, ø=+‘·ø±\+ @s¡Œ&˚ $<äT´‘Y ø=s¡‘·qT rs¡TÃ≈£îH˚+<äT≈£î 20 @fi¯fl bÕ≥T Bs¡Èø±*ø£ |æ|æm\T #˚dTü ≈£îì n~Ûø£ <Ûsä \¡ ≈£î $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚j÷· *‡q uÛ≤s¡+‘√ mHédæÇ j·T÷ì≥¢ô|’ Ä<Ûës¡|ü&É≥+ n$y˚ø£+. Hê\Ze~, $<äT´‘Y ø=s¡‘·qT rs¡TÃ≈£îH˚+<äT≈£î mHédæÇ j·T÷ì≥¢ ã<äT\T ˇø£ ô|<ä› $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îºqT kÕù|øÏøå +£ >± ‘·≈î£ ÿe e´j·T+‘√, ‘·≈î£ ÿe $<äT´‘Y #ÛêØ®\‘√ @sêŒ≥T #˚düTø=q≥+ ‘˚*ø£. nsTT<äe~, m|æC…Héø√ Á|ü‹bÕ~+∫, #˚|ü&ÉT‘·Tqï, neT\T #˚düTÔqï, Ç‘·s¡+>± sêh yê{≤ \_Û+#˚ ô|<ä› ÁbÕC…≈£îº\T neT\j˚T´ ø=B› sêh+˝À $<äT´‘Y ø=s¡‘· Áø£yT˚ D≤ rs¡≥+‘√ bÕ≥T $T>∑T\T ‘˚˝Ò neø±X¯+ ≈£L&Ü O+≥T+~. mHédÇæ ÁbÕC…≈î£ \º qT+&ç ø=qT>√\T #˚ùd $<äT´‘Y≈î£ #Ó*+¢ #ê*‡q #ÛêØ®\qT ìs¡sí TT+#·≥+˝À ùd«#Ûêà e÷¬sÿ{Ÿ qT+&ç #˚dTü qÔ ï dü«\Œ ø±*ø£ ø=qT>√fi¯fl≈î£ ne⁄‘T· qï sπ ≥TqT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√yê˝≤ nH˚ Á|üXï¯ qT ≈£L&Ü ø£$TwüHé #·sêà |üÁ‘·+˝À ˝ÒeHÓ‘êÔsT¡ . n<äq|ü⁄ $<äT´‘Y ø=qT>√\T≈£î n~Ûø£ <Ûsä \¡ qT #Ó*d¢ Tü qÔ ï|ü⁄&TÉ ‘·eT $<äT´‘Y≈î£ ø£$TwüHé nqTeT‹+∫q <ëìø£Hêï m≈£îÿe <Ûsä \¡ qT m+<äT≈£î #Ó*+¢ #·sê<äqï mHédÇæ j·T÷ì≥¢ j·T»e÷qT\, yê]
HêD´yÓTÆq Ç+{Ï ø√dü+. $T+#·sê<äT. ì\« O+fÒ X¯øÏÔ ‘·>∑TZ‘·T+~. 3 HÓ\\T ì\« Oqï dæyÓT+≥T 20 XÊ‘·+ X¯øÏÔì ø√˝ÀŒ‘·T+~. ãkÕÔ˝À dæyTÓ +≥T s¡+>∑+‘ê ˇπø Ø‹>± O+&Ü*. ãkÕÔ˝À #˚sTT ô|&ç‘˚ #·\¢>± O+&Ü*. y˚&ç>± O+&Ésê<äT. ˙fi¯ó¢qï ã¬ø≥Tº˝À |æ&ç¬ø&É+‘· dæyÓT+≥T #·*¢‘˚ yÓ+≥H˚ eTTì– b˛≈£î+&Ü ø=~› ù d|ü ⁄ ‘˚ ˝ ≤*.eTTì–b˛‘˚ #Íø£ u ≤s¡ T dæ y Ó T +≥T>± uÛ≤$+#ê*. m˝≤+{Ï >∑&ɶ\T O+&=<äT›. O+fÒ y˚fi¯¢‘√ q*|æ‘˚ |æ+&çø±yê*. ˝Òø£b˛‘˚ yê&=<äT›. 100 Á>±eTT\ dæyÓT+≥TqT ˙fi¯ó¢ ø£*|æ düãT“ _\¢˝≤ ‘·j·÷s¡T #˚dæ ˙fi¯ó¢qï ã¬ø{Ÿ˝À 24 >∑+≥\T O+∫ rdæHê <ëì Äø±s¡+ e÷s¡sê<äT. ø=~›>± >∑{Ϻ |ü&Ü*. Äø±s¡+ e÷s¡TŒ #Ó+~Hê >∑{Ϻ|ü&Éø£b˛sTTHê dæyÓT+≥T #Íø£u≤s¡T~>± >∑T]Ô+#ê*. {Ïm+{Ï d”º˝Ò u…≥sY : ]u≤sY d”º\T ø£Hêï {ÏmyéT{Ï d”º\T HêD´yÓT+Æ ~.]u≤sYd˝º” Ÿ ‘·T≈£îÿÇqTeTT, ‘·≈î£ ÿe ø±«*{° |ü<ësê∆\‘√ ‘·j·÷s¡T#˚kÕÔs¡T. <Ûäs¡ ≈£L&Ü ‘·≈£îÿe.ªª<Ûäs√àyÓTø±ìø£©¢ Á{°f…&éµµ
f…ø±ï\J‘√ {Ïm+{Ï d”\º TqT ‘·j÷· s¡T#˚kÕÔsT¡ . eT+∫ HêD´‘·. <Û ä s ¡ m≈£ î ÿe. ø=H˚ e TT+<ä T d” º \ T ‘· T |ü ⁄Œ |ü ≥º ≈ £ î +&Ü O+&Ü*.dæyÓT+≥T s¡+>∑T˝À $T\$T\ yÓTs¡Tdü÷Ô O+&Ü*. e+∫q|ü⁄Œ&ÉT e+|ü⁄\ e<ä› ∫≥¢≈£L&É<äT.d”º\Tô|’ Á^E, q÷HÓ, s¡+>∑T eTs¡ø\£ T O+&Ésê<äT. ø£+ø£s¡ ø=H˚ eTT+<äT...: ø£+ø£s¡ Á>±HÓ’{Ÿ sêsTT qT+&ç |ü>T∑ \ø={Ïqº yÓ’ O+&Ü*. |ü\T>∑Tsêfi¯,¢ ÇdüTø£sêfi¯$¢ yê&Ésê<äT.nìï yÓ’|ü⁄˝≤ |ü>∑\>=≥º ã&ç O+&Ü*.qTqï>± O+&Ésê<äT. H˚\ô|’ ã\+>± ø=&ç‘˚ |ü>\∑ sê<äT. Ç≥Tø£\T- HêD´‘· ‘Ó\TdüT≈£îH˚ $<Ûëq+ : Ç≥Tø£\T Bs¡È#·‘·Ts¡ÁkÕø±s¡+˝À O+&ç n+#·T\T qTqT|ü⁄>± yÓTTq<˚* O+&Ü*. ˇπøs¡+>∑T˝À mÁs¡>± O+&Ü*. eTìwæ uÛTÑ C≤\ m‘·TqÔ T+&ç |ü&yÉ ù˚ dÔ |ü>\∑ sê<äT. 24 >∑+≥\T ˙{Ï˝À Hêqu…&‘ç ˚ ø£]– yê{Ï Äø±s¡+ e÷s¡sê<äT. ãs¡Te⁄ 20 XÊ‘êìøÏ $T+∫ ô|s¡>=<äT.› y˚* >√s¡T‘√ Ç≥Tø£ô|’ ^‘·\T ^ùd,Ô ^‘· |ü&sÉ ê<äT. |ü>\∑ >={Ϻ #·÷ùdÔ
Ç{Ïø±\ uÛ≤düÿsY
n<äq|ü⁄ $<äT´‘Y e´j·T+ #ê˝≤ n~Ûø£+>± O+&É{≤ìøÏ øπ +Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ nqTdü]düTÔqï ‘·|⁄ü Œ&ÉT $<ÛëHê\T ø±s¡D+. s¬ +&Ée~, mHédÇæ j·T÷ì≥¢ $<äT´‘Y yê{Ï O‘·Œ‹Ô kÕeTs¡∆´+ Ø‘ê´, n~Ûø£ #ÛêØ®\ Ø‘ê´ dü¬s’q Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ø±C≤\e⁄. eT÷&Ée~, ø=+‘·ø±\+ @s¡Œ&˚ $<äT´‘Y ø=s¡‘q· T rs¡T≈Ã î£ H˚+<äT≈£î 20 @fi¯fl bÕ≥T Bs¡øÈ ±*ø£ |æ|æm\T #˚düT≈£îì n~Ûø£ <Ûsä \¡ ≈£î $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚j·÷*‡q uÛ≤s¡+‘√ mHédæÇ j·T÷ì≥¢|ô ’ Ä<Ûës¡|&ü ≥É + n$y˚ø+£ .
h+˝À dü+Á|ü<ëj˚T‘·s¡ Ç+<Ûäq eqs¡T\ (mHédÇæ ) ÁbÕC…≈î£ \º qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+˝À, yê{Ï qT+&ç ø=qT>√\T #˚ùd $<äT´‘Y≈î£ #ÛêØ®\qT ìs¡sí TT+#·≥+˝À, düe]+#·≥+˝À, m+‘· XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ $<äT´‘Y |ü+|æD° ø£+ô|˙\T Ä $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚j÷· \H˚ n+XÊ\ô|’ Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ $<äT´‘Y ìj·T+Á‘·D ø£$TwüHé yêdü$Ô ø£ yÓK’ ]‘√ ìs¡j í ÷· \T rdüTø√yê*. mHédÇæ $<äT´‘Y e´j·T+ Ç|üŒ{Ïøπ n~Ûø+£ >± O+&É≥+‘√ bÕ≥T #ÛêØ®\ dües¡D≈£î dü+ã+~Û+∫ ø£$TwüHé O‘·sÔ T¡ «\qT Ä j·T÷ì≥¢ j·T»e÷qT\T Hê´j·TkÕúHê\˝À düyê\T #˚d÷ü Ô $yê<ë\qT q&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. eTs√|üøÿ£ ‘·eT≈£î n~Ûø£ #ÛêØ®\qT ìs¡sí TT+#ê\ì Á|üuTÑÛ ‘·«+ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘Ó∫Ã, nqT∫‘· ìs¡j í ÷· \T rdüT≈£îH˚ $<Û+ä >± Á|uü ≤Û $‘·+ #˚dTü HÔ êïs¡T. Ç˝≤+{Ï |ü]dæ‘ú T· ˝À¢ ø£$TwüHé nqTdü]+#˚ yÓK’ ], rdüT≈£îH˚ ìs¡j í ÷· \T $<äT´‘Y ø=qT>√\T e´j·T+ô|,’ $<äT´‘Y $ìjÓ÷>∑<ës¡T\T #Ó*+¢ #ê*‡q #ÛêØ®\ô|,’ Á|üuTÑÛ ‘·«+ uÛ]Ñ +#ê*‡q dü_‡&ûô|’ Bs¡øÈ ±*ø£ Á|üu≤Û e+ #·÷|ü⁄‘êsTT. sêh+˝À $ìjÓ÷–düTqÔ ï $<äT´‘Y˝À mHédÇæ j·T÷ì≥¢ qT+&ç m+‘· XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ $<äT´‘YqT ø=ìrsê*, ‘·‘‡· +ã+~Û‘· n+XÊ\ô|’ ÄdüøÔÏ >∑\ yê] qT+&ç yê´K´\qT, dü÷#·q\qT ÄVü‰«ìdü÷Ô ø£$TwüHé H√{°dTü qT Á|ü#T· ]+∫, ˇø£ #·sêà |üÁ‘êìï $&ÉT<ä\ #˚d+æ ~. n˝≤ 5 XÊ‘êìøÏ ‘·>≈Z∑ î£ +&Ü mHédÇæ $<äT´‘YqT Hê\T>∑T $<äT´‘Y |ü+|æD° ø£+ô|˙\T ø=ìrsê\ì ø£$TwüHé 2005 ôdô|+º ãs¡T 27q C≤Ø #˚dqæ |ü⁄qs¡T‘·Œ‹Ô nj˚T´ $<äT´‘Y ø=qT>√\T u≤<Û´ä ‘· (ÄsY||æ ˇæ ) O‘·sÔ T¡ « >∑&TÉ e⁄qT s¬ +&ÉT kÕs¡T¢ bı&ç–+#êø£ e#˚à »qe] ∫e] Hê{ÏøÏ <ëì >∑&TÉ e⁄ eTT–j·TqT+~. Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ dü+Á|ü<ëj˚T‘·s¡ Ç+<Ûqä eqs¡T\ n_Ûeè~∆ dü+düú (HÓ&øé ±|t) ø£$TwüH≈é î£ düeT]Œ+∫q düe÷#ês¡+ Á|üø±s¡+ sêh+˝À $$<Ûä s¡ø±\ mHédÇæ $<äT´‘Y O‘·Œ‹ÔøÏ yÓTT‘·+Ô 4412 yÓT.yê. kÕeTs¡´∆ + O+~. >∑‘· »qe] ∫e] Hê{ÏøÏ 1457.143 yÓT.yê. kÕeTs¡´∆ +‘√ yÓTT‘·+Ô 199 mHédÇæ j·T÷ì≥¢qT HÓ\ø=˝ÒŒ+<äT≈£î HÓ&øé ±|t nqTeT‘·T\T Çe«>±, 682.47 yÓT.yê. kÕeTs¡∆´+ >∑\ 136 j·T÷ì≥T¢ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ HÆ êsTT. Ç|üŒ{Ïøπ #˚dTü ≈£îqï $<äT´‘Y ø=qT>√\T ˇ|üŒ+<ë\ (|æ|mæ ) Á|øü ±s¡+ 2008`09 qT+&ç 2010`11 es¡≈î£ $<äT´‘Y |ü+|æD° ø£+ô|˙\≈£î 2753.75 $T.j·T÷. y˚Ts¡≈î£ düs|¡ süò ê #˚jT· >∑\ 502.56 yÓT.yê. kÕeTs¡´∆ + >∑\ ø=‘·Ô j·T÷ì≥T¢ ekÕÔjT· ì HÓ&øé ±|t n+#·Hê y˚d+æ ~. n<˚$<Û+ä >±, á eT÷&˚fifl¯ ø±\+˝À Ç+ø± 630 yÓT.yê. kÕeTs¡´∆ + >∑\ mHédÇæ j·T÷ì≥¢‘√ 2257.94 $T.j·T÷. ø=qT>√\T≈£î |ü+|æD° ø£+ô|˙\T |æ|mæ \T #˚dTü ø√yê*‡ O+≥T+<äì HÓ&øé ±|t ù|s=ÿ+~. O‘·Œ‹Ô ˝Òø£ neT\Tø±ì nsTT<äT XÊ‘·+ ø=qT>√fi¯ófl Hê\T>∑T $<äT´‘Y |ü+|æD° ø£+ô|˙\T ø£*dæ yÓTT‘·+Ô $ìjÓ÷>∑+˝À 5 XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ ã<äT\T mHéddæ æ j·T÷ì≥¢ qT+&ç 2006`07˝À 2.65 XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ , 2007`08˝À 2.38 XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ $<äT´‘YqT ø=qT>√\T
#˚XÊsTT. #Ós¡≈£î|æ|æŒ, ãjÓ÷e÷dt j·T÷ì≥¢≈î£ Ç+<Ûqä + ø=s¡‘· e\¢ mHédÇæ j·T÷ì≥¢ $<äT´‘Y O‘·Œ‹Ô ‘·–Z ø£$TwüHé ìs¡sí TT+∫q XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ ø=qT>√\T≈£î $<äT´‘Y \_Û+#· ˝Ò<ìä |ü+|æD° ø£+ô|˙\T $e]+#êsTT. ‘·eT |ü]~Û˝Àì mHédÇæ j·T÷ì≥¢ qT+&ç ª|ü]$T‘· Á|ü‹düŒ+<äqµ sêe≥+ á ‘·>∑TZ<ä\≈£î ø±s¡DeTì ù|s=ÿHêïsTT. ø£$TwüHé Ä<˚•+∫q $<Û+ä >± 5 XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ $<äT´‘YqT O‘·Œ‹Ô #˚jT· &ÜìøÏ nedüsy¡ TÓ qÆ kÕeTs¡´∆ + Oqï|üŒ{ÏøÏ mHédÇæ j·T÷ì≥T¢ Ä y˚Ts¡≈î£ O‘·Œ‹Ô #˚d,æ |ü+|æD° ø£+ô|˙\≈£î neTà˝Òø£ b˛j·÷j·Tì ìsê∆sD¡ ne⁄‘·Tqï~. ø=ìï mHédÇæ j·T÷ì≥T¢ $<äT´‘Y |ü+|æD° ø£+ô|˙\≈£î neTà≈£î+&Ü ‘·eT $<äT´‘YqT Ç‘·sT¡ \≈£î ‘·èrj·T |üøå£ $Áø£j÷· \T #˚dTü ≈£î+≥THêïsTT. $<äT´‘Y #·≥+º , 2003 Á|üø±s¡+ >±ì, Á|üuTÑÛ ‘ê«\ Á|üø{£ ‘Ï · $<ÛëHê\ Á|üø±s¡+ >±ì nqTeT‹+∫q mHédÇæ j·T÷ì≥¢ìï{Ï‘√ $<äT´‘Y |ü+|æDÏ ø£+ô|˙\T |æ|mæ \T #˚dTü ≈£îì yê{Ï $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚dæ rsê*‡q nedüs+¡ ˝Ò± m+‘· XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ ø=qT>√\T #˚j÷· \H˚~ ø£$TwüHé ìs¡sí TT+#ê*‡ edüTqÔ ï~. nìï s¡ø±\ $<äT´‘Y ÁbÕC…≈î£ \º qT+&ç |ü+|æD° ø£+ô|˙\T ø=qT>√\T #˚dTü qÔ ï dü>≥∑ T $<äT´‘Y e´j·T+ ø£Hêï mHédÇæ j·T÷ì≥¢ qT+&ç ø=qT>√\T #˚dTü qÔ ï dü>≥∑ T $<äT´‘Y e´j·T+ <ë<ë|ü⁄ s¬ {Ï+º |ü⁄>± O+~. mHédÇæ $<äT´‘Y j·T÷ì≥¢ ô|≥Tºã&ç e´j·÷ìï ‘·–+Z #ê*‡q nedüs+¡ O+<äì, yê{Ï eT<Û´ä b˛{°ì Áb˛‘·‡Væ≤+∫ $<äT´‘Y e´j·÷ìï ‘·–+Z #· e#·TÃqì $<äT´‘Y #·≥+º , 2003˝À ù|s=ÿHêïs¡T. á eqs¡T\qT ì\ø£&>É ± n_Ûeè~∆ #˚ùd+<äT≈£î kÕ+πø‹ø£ |ü]v±„Hêìï n_Ûeè~∆ #˚ùd+<äT≈£î #·s´¡ \T rdüTø√yê\ì ù|s=ÿHêïs¡T. mHédÇæ j·T÷ì≥T¢ Ç‘·s¡ $<äT´‘Y ÁbÕC…≈î£ \º ‘√ Ks¡TÃ\≈£î dü+ã+~Û+∫ b˛{°|&ü +˚ <äT≈£î ø=+‘· düeTj·T+ |ü&TÉ ‘·T+<äì, n+<äTe\¢ mHédÇæ j·T÷ì≥¢ $<äT´‘Y≈î£ ªdüeTT∫‘·+>± ‘˚&Ü O+&˚µ (n~Ûø)£ #ÛêØ®\qT ø£$TwüHé ìs¡sí TT+#· e#·TÃqì #·≥+º ˝À ù|s=ÿHêïs¡T. C≤rj·T $<äT´‘Y #ÛêØ®\ $<Ûëq+˝À ≈£L&Ü Ç˝≤+{Ï n_ÛÁbÕj·÷\qT e´ø£+Ô #˚d÷ü ,Ô ø£˙dü+ m+‘· XÊ‘·+ y˚Ts¡≈£î mHédæÇ $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚j·÷˝À ìs¡ísTT+#˚≥|ü⁄&ÉT ø£$TwüHé dü+ã+~Û‘· ÁbÕ+‘·+˝À \uÛ Ñ ´ eTj˚ T ´ mHé d æ Ç eqs¡ T \qT, Ä ìs¡ í j · T + $ìjÓ÷>∑<ës¡T\T #Ó*+¢ #ê*‡q $<äT´‘Y #ÛêØ®\ô|’ #·÷ù| Á|üu≤Û yêìï |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√yê\ì ù|s=ÿHêïs¡T. |ü]e÷D+‘√ bı+‘·q ˝Òì n~Ûø£ #ÛêØ®\ uÛ≤s¡+ 2008`09˝À yÓTT‘·+Ô 63514.56 $T.j·T÷. qT s¡÷.11320.39 ø√≥¢ e´j·T+‘√ ø=qT>√\T #˚j÷· \ì ø£$TwüHé #ÛêØ®\ O‘·sÔ T¡ «˝À n+#·Hê y˚d+æ ~. á $<äT´‘Y ø=qT>√\T≈£î dü>≥∑ Tq j·T÷ì{Ÿ≈î£ s¡÷.1.78 #=|ü⁄Œq ne⁄‘·T+~. Ç+<äT˝À 2553.31 $T.j·T÷. mHédæÇ
eT<Û´ä ˝À s¡+Á<Ûë\T, sêfi¯ó¢ O+&Ésê<äT.
: ìsêàD≤ìøÏ düeTTÁ<ä|>∑ ü⁄ Çdü O≈£îÿ˝À ‘·–q Z O‘·Œ‹Ô O|ü`Çdü>±s¬ TOqïø£˝’ Ç˝≤Çdü«Ò TO+&Ü* Ä<ëj· ÷ìøÏ +Tø£&ç, ø£ yê&Ésê<äT. y˚fi‘¢¯ √ q*|æ‘˚ y˚fi≈¢¯ î£ eT{Ϻ T. eTØ yÓT‘·>Ô ±qT, eTØ ãs¡TdüT>± ø±≈£î+&Ü ádüTºø√düTº ¬s’˝eTs¡ Ò«ô|ø´\£dü’ TÔ+ø±sê<ä dü+O+&Ü. øå√uÛ‘·&Ñ+ç ÇdüTmôø£qT||æòø&çø˘º Ï*˝À _–ùdÔ eT<ä >± eTT<ä›ø±sê<äT.>±E >±¢düT˝À dü>∑+ es¡≈£î ÇdüTø£b˛dæ <ëì ì+&Ü ˙s¡T ì+|æ u≤>± ø£*j·Tu…{Ϻ ø=~›ùdô|’q ‘·sê«‘· >∑eTìùdÔ ˙{Ïô|’q eT{Ϻbıs¡ @s¡Œ&ç‘˚ yê&=<äT›.
∫<ä+ãs¡+ kÕúqÁuÛÑ+X¯+ m+<äTø√dü+?
CMYK
kÕ+πø‹ø£ $<ä´q+~düTÔqï ¬øÇdæ
≈£î|üŒ+ Ç+»˙]+>¥ ø±˝Òõ 2001e dü+e‘·‡s¡+˝À kÕú|+æ #·ã&ç n‹ ‘·≈î£ ÿe ø±\+˝ÀH˚ O‘·eÔ T ø±˝ÒJ\ C≤_‘ê˝À kÕúq+ dü+bÕ~+∫+~. O<√´>∑ neø±XÊ\ ø£\Œq˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh Á|üuÛÑT‘·«+ #˚‘·T\ MT<äT>± O‘·ÔeT ø±˝ÒJ>± ªmø£‡˝…˙‡µ nyês¡T¶qT ôd’‘·+ kÕ~Û+∫+~. &Üø£ºsY m|æC… nãT›˝Ÿ ø£˝≤+ uÛ≤s¡‘· sêh|ü‹ á ø±˝ÒJì dü+<ä]Ù+∫ Çø£ÿ&ç edü‘T· \qT, uÛeÑ D ìsêàD≤\qT, ˝≤ãπs≥Ø kÂø£sê´\qT >∑eTì+∫ Á|üX+¯ dü\ es¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T. ≈£î|üŒ+ yê‘êes¡D≤ìøÏ eTT>∑T›&Ó’ |ü<äM $s¡eTD ‘·s¡Tyê‘· Çø£ÿ&˚ >∑&ÉbÕ\qT≈£îqï≥T¢ ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. n|üŒ{Ï >∑es¡ïsY &Üø£ºsY dæ.s¡+>∑sê»Hé ôd’‘·+ á ø±˝Òõì dü+<ä]Ù+∫ Á|üX¯+dæ+#ês¡T. ªá b˛{° Á|ü|+ü #êìï »sTT+#˚ ~X¯>± O‘·eÔ T Ç+»˙s¡T>¢ ± $<ë´s¡T\ú qT r]Ã~<˚› Á|üD≤[ø£‘√ •ø£åD ÇdüTÔHêï+. $<ë´s¡Tú\≈£î C…mHé{Ïj·TT dæ\ãdt˝À Oqï bÕsƒê´+XÊ˝Ò ø±≈£î+&Ü yê]øÏ ø±e\dæq n<äq|ü⁄ ns¡Ω‘·˝…’q ø£eT÷´ìπøwüHé dæÿ˝Ÿ‡, Hêj·Tø£‘·« \ø£åD≤\T, Á>∑÷|t &çdüÿwüHé, Ç+^¢wüT˝À |ü≥Tº eT]j·TT Á|ü‘˚´ø£ ø£+|üP´≥sY ø√s¡T‡\˝À ≈£L&Ü •ø£åD ÇdüTÔHêï+µ nì #ÛÓ’s¡àHé, _dæ Hê>∑sêCŸ #ÓãT‘·THêïs¡T. Ç+õ˙]+>¥, m+dæ@, m+_m ø√s¡T‡\T |üP]Ô nj˚T´˝Àù| ô|’ Á|ü‘˚´ø£ HÓ’|ü⁄D´‘·\T≈£L&Ü ø±˝ÒJ˝ÀH˚ dæ\ãdt‘√ bÕ≥T
uÀ~ÛdTü HÔ êïeTHêïs¡T. eTTK´+>± Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç e∫Ãq $<ë´s¡Tú\≈£î dü u … ® ≈ £ î º ô |’ eT+∫ |ü ≥ Tº Oqï|ü Œ {Ï ø ° Ç+^¢ w ü T , ø£ e T÷´ìπ ø wü H é dæ ÿ ˝Ÿ ‡ ˝À sêDÏ+#·˝øÒ b£ ˛‘·THêïs¡Hêïs¡T. yê]ø√dü+ Á|ü ‘ ˚ ´ ø£ ÁX¯ < ä ∆ rdü T ≈£ î ì, ø√s¡ T ‡ |üPs¡Ôj˚T´˝Àù| düT\uÛÑ+>± O<√´>±\T <=]øÏ + #· T ≈£ î H˚ $<Û ä + >± r]Ã~<äT›‘·THêïeTHêïs¡T. ªkÕ+πø‹ø£ $<ä´˝À O‘·eÔ T n+‘·sê®rj·T Á|üe÷D≤\T bÕ{Ï+∫q+<äT≈£î >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ ◊mdtz-9001:2000 n+‘· s ê® r j· T Á|ü e ÷D |ü Á ‘êìï kÕ~Û + #· & É + e÷ $<ë´dü+düú≈£î >∑s¡«ø±s¡D+.µ nì Hê>∑sêCŸ #ÓãT‘·THêïs¡T. Äs¡T nÁ>∑kÕúsTT ø£+ô|˙\‘√ ne>±Vü≤Hê ˇ|üŒ+<ë\T $<ë´s¡Tú\≈£î ø±yê*‡q Á|ü‘˚´ø£ •ø£åD\T, ù|d¢ yt TÓ +{Ÿ‡ ø=s¡≈î£ ÇH√Œ¤ddæ ,t ◊_m+, ˇsêøÏ˝Ÿ, ôV≤#Ydmæ ˝Ÿ, m+{Ïmdt, ◊mdtm+ e+{Ï O‘·ÔeT dü+düú\‘√ ne>±Vü≤Hê ˇ|üŒ+<ë\T (m+ˇj·TT) #˚düTø=ì, ‘·eT $<ë´s¡Tú\ uÛÑ$‘·≈£î ã+>±s¡T u≤≥ y˚dTü HÔ êïeTì #Ûs’Ó à¡ Hé #ÓãT‘·THêïs¡T. ªuÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À e+<äXÊ‘·+ O<√´>∑ neø±XÊ\ ø£\ŒH˚ e÷ <Û˚´j·T+>± ø£èwæ #˚j·T&ÜìøÏ dü+ø£*Œ+∫ Á|üD≤[ø±ã<ä›+>± Á|üj·T‹ï+∫ Ä \øå±´ìï kÕ~Û+#ê+.µ nì nHêïs¡T.
_dæ Hê>∑sêE
n+‘·sê®rj·T Á|üe÷D≤\≈£î BÛ≥T>±...
dæ+>¥ ÄVüA¢yê*j·÷ e÷Á‘·y˚T. nyÓT]ø±, »bÕHé, Á_≥Hé, »s¡à˙ ‘·~‘·s¡ dü+|üqï<˚XÊ\ n~ÛH˚‘·\‘√ bÕ≥T, #ÓH’ ê, s¡cÕ´˝≤+{Ï <˚XÊ\ n~ÛH‘˚ \· ÷ bÕ˝§Zqï á düe÷y˚X+¯ , >∑‘· @&ÉT <äXÊu≤›\ ø±\+˝À mqï&É÷ ˝Òq+‘· rÁe+>± Á|üdTü ‘Ô +· Á|ü|+ü #·+ m<äTs=ÿ+≥Tqï Ä]úø£ dü+øå√uÛ+Ñ >∑T]+∫ #·]Ã+∫+~. |ü]cÕÿs¡ e÷sêZ\ ø√dü+ nH˚«wæ+#ês¡T. nø£ÿ&É eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ ôd’‘·+ nH˚ø£ Á|ü‹bÕ<äq\T #˚XÊs¡T. Çe˙ï Ä]úø£ eT+Á‹ ∫<ä+ãs¡+ nø£ÿ&É ˝Ò≈£î+&ÜH˚ »]–b˛j·÷sTT. Ä]úø£ eT+Á‹ |ü<ä$˝À ∫<ä+ãs¡+ HêeTe÷Á‘·+>±H˚ $T–*b˛j·÷s¡q&ÜìøÏ Ç+‘·≈£î $T+∫q ì<äs¡Ùq+ @+ ø±yê*? <˚X+¯ ˝À düs∞¡ ø£sD¡ $<ÛëHê\T eP|ü⁄q+<äT≈£îqï ‘·sê«‘·, Ä]úø£ e´eVü‰sê\≈£î dü+ã+~Û+∫ ø°\ø£yTÓ qÆ kÕúHê\˝À ◊m+m|òt e<ä› |üì#˚deæ ∫Ãq yês¡T, ˝Ò<ë Ä dü+düú #Óù|Œ $<ÛëHê\qT dü+|üPs¡+í >± ÄyÓ÷~+#˚yês¡T e÷Á‘·yT˚ ø=qkÕ>∑T‘·÷ edüTHÔ êïs¡T. ÄsY_◊ >∑es¡ïs¡T>¢ ± Á|üdTü ‘Ô · Á|ü<ëÛ ì eTH√àVü≤Hé dæ+>¥‘√ yÓTT<ä\Tô|{Ï,º _eT˝Ÿ »˝≤Hé, yÓ$’ s¬ &ç,¶ Á|üdTü ‘Ô · >∑es¡ïs¡T &ç düTu≤“sêe⁄- Ms¡+‘ê ◊m+m|ò˝t À |üì#˚dæ e∫Ãq yêπs. ˇø£ÿ s¡+>∑sê»Hé e÷Á‘·yT˚ BìøÏ $TqVü‰sTT+|ü⁄. nsTTq|üŒ{Ïø° Äj·Tq ≈£L&É á $<ÛëHê\qT n+^ø£]+#˚ e´πø.Ô eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ Á|ü<ëÛ ì |ü<$ä ì n~Ûw+ºæ #·&+É ‘√ H˚sT¡ >± ◊m+m|òt •ø£Då bı+~q yêπs bÕ\Hêu≤<Û´ä ‘·˝À¢øÏ e∫Ãq≥¢sTT+~. n˝≤+{Ï e´øÏÔ ‘·q düV‰ü j·T≈£î\T>± ôd‘’ +· ‘·q˝≤+{Ï yê]ì ìj·T$T+#·Tø√e&ÜìøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«&É+ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#·¥ ÄVüAy¢ ê*j·÷ ˇø£ÿsπ ø±≈£î+&Ü Ç{°e\ ø±\+˝À Á|ü<ëÛ ì ‘·q >ös¡e dü\Vü‰<ës¡T>± ◊m+m|ò˝t À Á|ü<ëÛ q Ä]úø£ y˚‘>Ô· ± |üì#˚dqæ s¡|Tüò Tsê+ s¡+»Hé ˝≤+{Ï yê]ì ìj·T$T+#·T≈£îHêïs¡T. Á|ü<ëÛ q Ä]úø£ dü\Vü‰<ës¡T ns¡$+<é Ms¡eTDÏ ≈£L&É Ç˝≤+{Ï e´πø.Ô Ç|ü&ÉT ∫<ä+ãs¡+ Ä]úøe£ T+Á‹ |ü<$ä qT+&ç ‘=\–+#· ã&ܶs+¡ fÒ Äj·TH˚<√ á $<ÛëHê\qT e´‹πsøÏ+#·&+É e\¢H˚ nì uÛ≤$+#·&ÜìøÏ M\T ˝Ò ± ø=qkÕ–q+‘· ø±\+, qj·÷ O<ës¡yê<ä $<ÛëHê\qT, $HêX¯ø£s¡yÓTÆq ô|ò’HêHé‡ s¡+>∑ dü+düÿs¡D\qT eTT+<äT≈£î rdüT≈£îyÓfi&¢¯ Üìπø XÊj·T X¯≈î£ ˝Ô ≤ |üì#˚XÊs¡T. j·TT|æ@ Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ @ ø£˙dü ø±s¡´Áø£eT+ neT\T wüs‘¡ T· ‘√HÓ‘’ ˚ yêeT|üøå±\T eT<䛑·T n+~+#êjÓ÷, n˝≤+{Ï ø£˙dü OeTà&ç ø±s¡´Áø£eT+˝Àì Á|üC≤qT≈£L\ n+XÊ\qT ‘=øÏÿ|ü≥º&ÜìøÏ rÁe+>± Á|üj·T‹ï+∫q e´øÏÔ ∫<ä+ãs¡+. ObÕ~Û Vü‰MT, n≥M Vü≤≈£îÿ\ #·≥º+ yÓTT<ä˝…’q yê{Ïì rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ yêeT|üø±å \T bÕs¡y¢ TÓ +≥T˝ÀqT, yÓ\T|ü\ ô|<ä› m‘·TqÔ b˛sê≥+ #˚j÷· *‡ e∫Ã+~. nyÓT]ø±‘√ n+≥ø±>∑T‘·÷, <ëì Á|ü|ü+#ê~Û|ü‘·´ eP´Vü‰ìøÏ <ëk˛Vü≤eT+≥÷ nDTˇ|üŒ+<ëìï ≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï j·TT|æ@ Á|üuÛÑT‘·«+‘√ yêeT|üøå±\T ‘Ó>∑‘Ó+|ü⁄\T #˚düT≈£îHêïsTT. Çø£ Ç|ü&ÉT eTH√àVü≤Hé dæ+>¥≈£î, Äj·Tq nqT#·s¡T\≈£î ◊m+m|òt nC…+&ÜqT eTT+<äT≈£î rdüT≈£î yÓfi¯¢&ÜìøÏ m˝≤+{Ï nes√<Ûë\T ˝Òe⁄. n+<äT#˚‘· Äj·Tq ‘·q ãè+<ä+˝À ◊m+m|ò‘t √ Á|ü‘´· ø£å dü+ã+<Ûë\T ø£*–q yê]H˚ ø=qkÕ–düTqÔ ï≥T¢ ø£ì|ædüTÔqï~. n+<äT#˚‘·H˚ ∫<ä+ãsêìøÏ Ä]úø£ eT+Á‹‘·« XÊKqT+&ç O<ë«düq. <ëìøÏ f…s¡]düTº <ë&ÉT\T Á|ü<ÛëìøÏ #·ø£ÿ>± n+~e#êÃsTT. ªªeTT+u≤sTT f…s¡]düTº <ë&ÉT\ u≤~Û‘·T˝À¢ ndü+U≤´ø£yÓTÆq Ä q>∑s¡ Á|üC≤˙ø£+‘√ bÕ≥T, Ä]úø£ eT+Á‹ ∫<ä+ãs¡+ ≈£L&É OHêïs¡T.µµ nì ˇø£ Á|üeTTK Ä]úø£ ~q|üÁ‹ø£ yê´U≤´‘· #Ó|æŒq <ëì˝À yêdüÔe+ ˝Òøb£ ˛˝Ò ± #ÓbÕŒs¡T. ªªÁ|ü<Ûëì á ìs¡íj·÷ìï Hê≈£î ‘Ó*j·T #˚dæq|ü&ÉT, Hê≈£î ndüøÏÔ ˝Ò<äì #Ó|üŒ&É+ ‘·>∑T $X¯«dü˙j·T‘· ø±<äT.µµ nì Äj·Tq ù|s=ÿHêïs¡T.
eT<ä‘› T· <ës¡¢ ndüeT+»dü yê<äq˝Ò ô|’ Á|üXï¯ ≈£î ÁbÕ‹|ü~ø£. Ç˝≤+{Ï n&É>¶ √\T yê<äqqT n+^ø£]ùd,Ô ndü\T $<äT´‘Y ìj·T+Á‘·D ø£$TwüHé ìj·T+Á‘·D≤ Á|üÁøÏjT· ≈£î ns¡+∆ , Á|üjÓ÷»q+ ˝Ò≈£î+&Ü b˛‘·T+~. $<äT´‘Y #ÛêØ®\qT ìs¡ í s TT+#· { ≤ìøÏ nH˚ ø £ dü + ã+~Û ‘ · n+XÊ\qT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£îì, e]Ô+#˚ ìã+<Ûqä \ Á|üø±s¡+ dæsú ,¡ ndæsú ¡ #ÛêØ®\qT ø£$TwüHé ìs¡sí TTdüTqÔ ï~. mHédÇæ j·T÷ì≥T¢ n+<äT≈£î nr‘·+ ø±<äT. n<äq|ü⁄ $<äT´‘Y ø=qT>√\T <Ûsä \¡ T bı+<ä<\ä #·T≈£î+fÒ mHédÇæ j·T÷ì≥T¢ |ü+|æD° ø£+ô|˙\‘√ |æ|mæ \T #˚dTü ø=q≈£î+&Ü sêh+˝ÀqT, ãj·T≥ ≈£L&Ü ‘·èrj·T |üøå£ $Áø£j÷· \T, b˛{° _&ç+¶ >∑T, M\Tqï #√≥ uÒsk¡ Õsê\ <ë«sê ‘·eT $<äT´‘YqT neTTàø√e#·TÃ. #ÛêØ®\T øÁ y£ T˚ D≤ ‘·>±Z* mHédæÇ $<äT´‘Y ø=qT>√\T≈£î ‘êeTT ìs¡ísTT+∫q #ÛêØ®\T >∑]wüº |ü]$T‘·T\T e÷Á‘·y˚Tqì, |ü+|æD° ø£+ô|˙\T uÒs¡kÕsê\T #˚dæ ‘·≈£îÿe #ÛêØ®\≈£î mHédæÇ $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚ùd+<äT≈£î |æ|æm\T #˚dTü ø√e#·TÃqì ø£$TwüHé ‘·q O‘·sÔ T¡ «˝À ù|s=ÿ+~. $$<Ûä s¡ø±\ mHédæÇ j·T÷ì≥¢≈£î #ÛêØ®\ô|’ >∑]wüº |ü]$T‹ì $~Û+#˚ ã<äT\T dæsyú¡ TÓ qÆ #ÛêØ®ì ìs¡sí TT+#ê\ì HÓ&øé ±|t yê~+∫+~. n˝≤ #˚j·Tì |üø£å+˝À ÄsY|æ|æˇ Á|üÁøÏj·T }Vü‰|üsy¡ TÓ qÆ ~ ne⁄‘·T+<äì, Ä n+XÊìï |ü]>∑D+Ï #·ì |üø+å£ ˝À ø£$TwüHé uÛ$Ñ wü´‘Y˝À ÄsY||æ ˇæ O‘·sÔ T¡ «qT C≤Ø #˚jT· sê<äì HÓ&øé ±|t ªdæbÕò s¡T‡µ #˚d+æ ~. ø£$TwüHé 2004˝À düe]+∫q #ÛêØ®\ ø£Hêï ‘·≈£îÿe #ÛêØ®\≈£î ø=qT>√\T #˚ùd+<äT≈£î |ü+|æD° ø£+ô|˙\T ø=ìï >±*eTs¡\, #Ós¡≈£î|æ|æŒ mHédæÇ j·T÷ì≥¢‘√ uÒs¡kÕsê\T #˚dæ |æ|æm\T #˚düT≈£îHêïsTT. ø£$TwüHé düe]+∫q #ÛêØ®\T ≈£L&Ü m≈£îÿe>± OHêïj·Tì á nqTuÛeÑ + ìsê∆]düTqÔ ï~. s¬ +&Ée~, mHédÇæ $<äT´‘Y ÁbÕC…≈î£ \º T >∑‘+· ˝À #˚dTü ≈£îqï |æ|æm\˝À ìØí‘· ø±\+ eTT–XÊø£ Ä #ÛêØ®\T ø£$TwüHé #˚ùd dües¡D≈£î ˝Àã&ç O+{≤j·Tì mHédæÇ j·T÷ì≥¢ j·T»e÷qT\T n+^ø£]+#ês¡T. $<äT´‘Y ø=qT>√\T≈£î #Ó*¢düTÔqï #ÛêØ®\˝À uÛ≤>∑+>± ns¡T>∑T<ä\ #ÛêØ®\qT #Ó*¢düTÔqï+<äTq, dü+ã+~Û‘· ÁbÕC…≈£îº\T s¡TD≤\ ãø±sTT\qT #Ó*d¢ Tü qÔ ï+<äTq, yê{Ï dæsú ¡ #ÛêØ®\T Áø£yT˚ D≤ ‘·>T∑ ‘Z êsTT. Ç~ mHédÇæ j·T÷ì≥¢≈î£ ≈£L&Ü e]ÔdTü +Ô ~. 2004˝À ø£$TwüHé Ä $<Û+ä >± #ÛêØ®\qT düe]+#·>±, Ä O‘· Ô s ¡ T «qT dü y ê\T #˚ d ü ÷ Ô mHé d æ Ç j· T ÷ì≥¢ j· T »e÷qT\T Hê´j· T kÕú H ê\˝À $yê<ë\T q&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. Ç˝≤+{Ï yê] yÓ’K]ì Á|ü•ï+#·ì HÓ&éø±|t |ü+|æD° ø£+ô|˙\T uÒs¡kÕsê\T #˚dæ ø£$TwüHé ìs¡ísTT+∫q n~Ûø£ #ÛêØ®\ ø£Hêï ‘·≈£îÿe #ÛêØ®\≈£î $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚ùd+<äT≈£î ø£*Œ+∫q neø±XÊìï e÷Á‘·+ Á|ü•ïdüTÔqï~. mHédæÇ $<äT´‘YqT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ dü + dü ú > ± HÓ & é ø ±|t $<ä T ´‘Y $ìjÓ ÷ >∑ < ës¡ T \ Á|üjÓ÷»Hê\qT |üP]Ô>± $düà]+∫ @ø£|üø£å yÓ’Ks¡T\qT rdüTø=+≥Tqï~. HÓ&éø±|t düeT‘·÷ø£yÓTÆq yÓ’K]ì rdüTø=qø£ b˛e{≤ìøÏ mHédÇæ j·T÷ì≥¢ |ü≥¢ nqT∫‘· yÓTT>∑TZ #·÷|ü{≤ìøÏ <ëì Áô|’y˚≥T Á|üjÓ÷»Hê\T <ëì≈£îHêïj·TqT≈£î+fÒ ‘·|⁄ü Œ˝Ò
ø£\|ü˝À |ü]o*+#ê*‡q n+XÊ\T : u≤>± m+&çq ø£\|üH˚ yê&Ü*. ø√düTÔqï|üŒ&ÉT eT+∫ yêdüq sêø£b˛‘˚ Hêdæs¡ø£+>± uÛ≤$+#ê*. eTT<äTs¡T s¡+>∑T, ãs¡TyÓ’q ø£\|ü HêD´yÓTÆ+~. ˝Ò‘· s¡+>∑T, ‘˚*¬ø’q ø£\|ü HêD´‘·˝Òì~. ø£\|üqT ø√dæq|ü⁄Œ&ÉT O|ü]‘·\+ u§+‘·T u§+‘·T>± O+&Ésê<äT. y˚T≈£î ø=&ç‘˚ ø£\|ü $#·TÃø√sê<äT. s¡+Á<Ûë\T, eTT&ÉT\T˝Òì ø£\|üqT mqTïø√yê*. ‘êπ>˙{ÏH˚ yê&Ü* : eTTì‡|ü˝Ÿ ø√¢]H˚f&Ò é ˙{Ïì ø±≈£î+&Ü, ‘ê>∑&ÜìøÏ |üìø=#˚à ˙{ÏH˚ yê&Ü*.O|ü⁄Œ˙s¡T, ãTs¡<ä˙s¡T ìsêàD≤ìøÏ yê&ç‘˚ bÕ¢d]ºü +>¥ #Ó&bç ˛sTT, s¡+>∑T\T ù|*b˛‘êsTT. bÕ\sêsTT(e÷s¡T“˝Ÿ) HêD´‘· |üØø£å : ˇø£ >∑~˝À y˚ùd b˛¢]+>¥ sêsTT ˇπ ø ˝≤{Ÿ qT+&ç rdü T ø√yê*. qTqï{Ï y Ó ’ | ü ⁄ (yÓTs¡T>∑Tô|{Ïqº yÓ|’ ⁄ü )˙fi¯ó¢ b˛dæ, s¬ +&Ée yÓ|’ ⁄ü yÓ\T‘·Ts¡T˝À >∑eTìùdÔ sêfi¯˝¢ Àì |ü>T∑ fi¯ó¢ düŒwü+º >± ø£ìŒkÕÔsTT. ∫qïsêsTT eTTø£ÿ‘√ ‘·{#ºÏ ÷· ùdÔ >∑Tfi¯¢ X¯ã›+ eùdÔ sêsTT˝À |ü>∑T\Tqï≥T¢>± >∑T]Ô+#ê*. sêsTT O|ü]‘·\+ô|’ eT÷\\ yÓ+≥ düqïì <Ûësêìï ˝≤– |ü{Ϻ #·÷ùdÔ @yÓTHÆ ê m>∑T&ÉT~>∑T&ÉT\T O+fÒ ‘Ó\Tk˛Ô+~. f…Æ\T‡- HêD´‘·≈£î ∫{≤ÿ\T : f…Æ\T‡ m<äT¬s<äTs¡T uÛÑTC≤\ ø=\T‘·\T, f…\Æ T‡ eT÷\ø=\‘·\T s¬ +&É÷ düe÷q+>± O+&Ü*.ˇø£ f…Æ\Tô|’ ¬s+&Ée f…Æ\T ì\Te⁄>± ô|{Ϻ #·÷ùdÔ yê{Ï eT<Ûä´ U≤∞ O+&Ésê<äT. y˚T\Ts¡øy£ TÓ qÆ kÕº+&És¶Y f…˝Æ Ÿ‡H˚ yê&Ü*. ‘·≈î£ ÿe <Ûsä ˝¡ À nsTTHê HêD´yÓTqÆ yê{Ïì ô|’ |ü<‘∆ä T· \ <ë«sê ùdø£]+#·Tø√>∑*–‘˚ ø£\\ kÂ<Ûë ø£\ø±\+ ì*∫ O+≥T+~. @eTs¡bÕ≥T eVæ≤ùdÔ n+‘˚ dü+>∑‘T· \T.
Vü‰sY¶e⁄&é bò˛¢]+>¥ MTs¡T ø=‘·Ô Ç\T¢ ø£≥Tº≈î£ +≥THêïsê? MT ø£\\ kÂ<Û+ä ˝À ‘·–q bò˛]¢ +>¥ ø√dü+ Ä˝À∫düTÔHêïsê! MT ø√düy˚T Ä˝ŸŒ‡ Ç+&ÉÁd”ºdt dü]ø=‘·Ô 9.5m+m+ nH˚ Vü‰sYe¶ ⁄&é bò˛]¢ +>¥‡qT e÷¬sÿ{À¢øÏ Á|üy˚X¯ô|{Ϻ+~. á bò˛¢sY‡ |üP]Ô>± HêD´yÓTÆq e⁄&ÓHéπøsY‘√ s¡÷bı+~+#·ã&ܶsTT. H˚{Ï Ä<ÛTä ìø£· Çfi¯ófl, ø±sê´\j·÷\≈£î nqTe⁄>± O+{≤sTT. ˇø=ÿø£ÿ bò˛s¢ Y #·<sä |¡ ⁄ü ≥&ÉT>∑T <Ûsä ¡ s¡÷.450 qT+∫ \uÛ´Ñ eTe⁄‘√+~.
¬s&ç`≥T`|òæ{Ÿ ‘·\T|ü⁄\T >∑èVü‰\T, ø±sê´\j·÷\≈£î nedüs¡yÓTÆq ¬s&çy˚T&é ‘·\T|ü⁄\qT ª>√Á<˚C˚ Ÿ m+Á{≤+C≤µ ù|]≥ >√Á<˚CŸ ø£+ô|˙ Ç{°e˝Ò e÷¬sÿ{À¢øÏ $&ÉT<ä\ #˚dæ+~. $$<Ûä s¡ø±\ ø£\sY‡, &çC…’Hé‡, ù|sTT+f…&é bÕ*wt\‘√ $_Ûqï yÓ÷&É˝Ÿ‡qT s¡÷bı+~+∫+~. #·÷|üs¡T\qT ÇfÒº Äø£]¸+#˚˝≤ O+&˚ á ‘·\T|ü⁄\ <Ûäs¡\T s¡÷.3,500 qT+∫ s¡÷.6,000 es¡≈L£ OHêïsTT.
dæø√ n<ÛTä Hê‘·q yêN\T »bÕHé≈£î #Ó+~q Á|üeTTK dæø√ ø£+ô|˙ ¬s+&ÉT dü]ø=‘·Ô yêN\qT Ç+&çj·THé e÷¬sÿ{À¢øÏ $&ÉT<ä\ #˚d+æ ~. Ä<ÛTä ìø£ kÕ+πø‹ø£, f…ø±ï\J‘√ s¡÷bı+~+#·ã&çq á yêN\qT dæø√ yê#Y Ç+&çj·÷ Áô|’y˚≥T *$Tf…&é y˚TH˚õ+>¥ &Ó’s¡ø£ºsY n‘·÷´wt ø±ìø√ e÷¬sÿ{À¢øÏ Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T. H˚{Ï j·TTe‘·qT Äø£]¸+#˚$<Û+ä >± s¡÷bı+~+#·u&ɶ á yêN\T ø±*ãsY 9{Ï82, 7m˝Ÿ22 nH˚ s¬ +&ÉT yÓ÷&É\˝¢ À \uÛ´Ñ eTe⁄‘·THêïsTT.