Intranet

INTRANET Intranet là một mạng riêng cho một doanh nghiệp. Về mặt kỹ thuật, Intranet sử dụng công nghệ của Internet - giao thức TCP/IP, khác với các mạng LAN thông thường sử dụng công nghệ NetBEUI. Một mạng Intranet điển hình bao gồm những kết nối thông qua một hay nhiều máy tính cổng nối tới mạng Internet. Mục đích chính của mạng này là chia sẻ thông tin và các nguồn lực của công ty. Một mạng Intranet đơn giản giúp các thành viên trong doanh nghiệp chia sẻ dữ liệu, sử dụng chung các website, và cộng tác với nhau. Như vậy, về mặt lý thuyết các chương trình cơ sở web (web-based applications - xem định nghĩa dưới đây) có thể sử dụng cả trên Internet (website động) và trong mạng Intranet. Vì vậy việc phân loại chương trình dùng cho môi trường nào cũng mang tính tương đối, tuỳ thuộc vào đối tượng người dùng. Lợi ích của INTRANET • • • • • • • • •

Intranet giúp chia sẻ kết nối Internet giữa các máy tính trong mạng. Intranet giúp tạo nên bức tường lửa (firewall) để ngăn chặn truy cập không hợp lệ từ ngoài mạng. Intranet giúp mọi nhân viên truy cập những thông tin cần thiết cho công việc một cách dễ dàng. Intranet giúp việc đào tạo nhân viên ít tốn kém hơn, trong thời gian ngắn hơn. Intranet giúp truyền bá các chính sách Chất Lượng, Nhân sự, các quy trình, thông tin sản phẩm hay những hướng dẫn khác của công ty cho mọi nhân viên hiệu quả hơn. Tiết kiệm chi phí giấy mực in trong quá trình thông tin nội bộ. Intranet giúp nhân viên bán hàng kiểm tra giá hiện hành của sản phẩm, lượng hàng trong kho và các thông tin sản phẩm một cách nhanh chóng và tiện lợi. Intranet giúp giao tiếp với khách hàng và các nhà cung cấp một cách tiết kệm và kịp thời. Intranet giúp thực hiện những chương trình kinh doanh mới nhanh hơn, ít tốn kém hơn các phương pháp truyền thống

GIỚI THIỆU INTERNET Internet - cũng được biết với tên gọi Net - là mạng máy tính lớn nhất thế giới, hoặc chính xác hơn là mạng của các mạng, tức bao gồm nhiều mạng máy tính được nối lại với nhau. Một số mạng máy tính bao gồm một máy tính trung tâm (còn gọi là máy chủ hay máy phục vụ) và nhiều máy khác (còn gọi là máy khách hàng hay trạm làm việc) nối vào nó. Các mạng khác, kể cả Internet, có quy mô lớn hơn, bao gồm nhiều máy chủ và cho phép bất kỳ một máy tính nào trong mạng có thể kết nối với bất kỳ máy nào khác để trao đổi thông tin thoải mái với nhau. Một khi đã được kết nối vào Internet, máy tính của bạn sẽ là một trong số hàng chục triệu thành viên của mạng khổng lồ này. Mạng của các trường đại học và viện nghiên cứu là những thành viên lâu đời của Internet. Sự bùng nổ Internet trong vòng hai năm trở lại đây cũng giống như khi TV xuất hiện vào đầu những năm 50. Số người dùng gia nhập Internet tăng với tốc độ rất nhanh. Theo ước tính, con số này sẽ là 16 triệu vào cuối năm nay. Có thể làm được gì với Net? Về thực chất, Internet là công nghệ thông tin liên lạc mới, nó tác động sâu sắc vào xã hội, cuộc sống của chúng ta, là một phương tiện cần thiết như điện thoại hay TV, nhưng ở một mức độ bao quát hơn nhiều. Chẳng hạn, điện thoại chỉ cho phép bạn trao đổi thông tin qua âm thanh, giọng nói. Với TV thì thông tin bạn nhận được sẽ trực quan hơn. Còn Internet lại hơi khác. Nó đưa bạn vào một thế giới có tầm nhìn rộng hơn và bạn có thể làm mọi thứ: viết thư, đọc báo, xem bản tin, giải trí, tra cứu và thậm chí còn có thể thực hiện những phi vụ làm ăn. Ngày nay, khi nói về Internet, mọi người thường đề cập đến việc họ có thể làm gì và đã gặp ai. Khả năng của Internet rất lớn, và chỉ có thể tóm lược một số điểm chính sau đây. Thư điện tử (E-mail) 1

Đây là dịch vụ của Internet được sử dụng nhiều nhất. Bạn có thể trao đổi thư (e-mail) với hàng triệu người khắp thế giới. Người ta sử dụng e-mail vào bất cứ việc gì mà họ có thể làm với giấy hay điện thoại: bàn công việc, tán gẫu, hỏi thăm, tỏ tình... và cả những chuyện phi pháp nữa. Danh sách thư điện tử (mailing list) cho phép bạn gia nhập vào những cuộc bàn luận theo nhóm người có cùng mối quan tâm và gặp gỡ thông qua mạng. Dịch vụ thư tín (Mail Servers) giúp bạn truy cập những thông tin cần thiết. World Wide Web Đây là khái niệm mà người dùng Internet quan tâm nhiều nhất hiện nay. Người ta viết tắt là WWW hay gọi ngắn gọn là Web. Web là một công cụ, hay đúng hơn là dịch vụ của Internet. Khác với các dịch vụ trước đây của Net, Web chứa thông tin bao gồm văn bản, hình ảnh, âm thanh và thậm chí cả video được kết hợp với nhau. Web cho phép bạn có thể chui vào mọi ngõ ngách trên Net, là những điểm chứa CSDL gọi là Web site. Nhờ có Web, nên dù không phải là một chuyên gia, bạn vẫn có thể sử dụng Internet. Phần mềm sử dụng để định hướng Web gọi là bộ duyệt (browser). Hiện nay, bộ duyệt thông dụng nhất là Navigator của Netscape, tiếp đó là Internet Explorer của Microsoft (kèm theo HĐH Windows 95). Truy xuất dữ liệu Nhiều máy tính (server) trên Internet chứa các tập tin mà bạn có thể truy xuất tự do. Đây là những thư viện catalog, sách, tạp chí, hình ảnh số hoá và vô số phần mềm máy tính, từ trò chơi đến HĐH. Nói chung, Internet là cả một kho thông tin khổng lồ mà chỉ cần ngồi một chỗ, bạn có thể với tới. Nhưng cần lưu ý một điều: thông tin trên Net bạn có thể lấy thoải mái không mất tiền, nhưng chắc chắn khi nhận được phiếu thanh toán cước điện thoại sau đó, bạn sẽ rút ra được một điều là ít khi người ta cho không cái gì! Không tin? bạn hãy tiếp tục đọc những phần tiếp theo. Nguồn gốc của Internet Nếu không thích chuyện của quá khứ, bạn hãy bỏ qua mục này. Tiền thân của Internet là ARPANET, mạng máy tính được xây dựng bởi Bộ Quốc Phòng Mỹ (DOD) vào năm 1969 vừa để thử nghiệm độ tin cậy của mạng và vừa nhằm kết nối những cơ sở nghiên cứu với mục đích quân sự, bao gồm một số lượng lớn các trường đại học, viện nghiên cứu. ARPANET khởi đầu với quy mô nhỏ, nhưng đã nhanh chóng bành trướng ra khắp nước Mỹ. Một phần của độ tin cậy mạng thuộc về vấn đề định hướng động (dynamic routing). Nếu một trong số nhiều liên kết của mạng bị gián đoạn do tấn công từ bên ngoài, lưu thông trên đoạn đó phải được tự động chuyển sang liên kết khác. Thật may mắn, chưa có sự tấn công nào xảy ra cả .... Thành công của ARPANET được nhân lên gấp bội, tất cả các trường đại học đều đăng ký gia nhập. Tuy nhiên, quy mô lớn của mạng đã gây khó khăn trong vấn đề quản lý. Từ đó, ARPANET được chia làm hai phần: MILNET là hệ thống mạng dành cho quân sự và ARPANET mới nhỏ hơn, không thuộc DOD. Tuy nhiên hai mạng vẫn liên kết với nhau nhờ giải pháp kỹ thuật gọi là IP (Internet Protocol), cho phép thông tin truyền từ mạng này sang mạng khác khi cần thiết. Tất cả các mạng được nối vào Internet đều sử dụng IP. Tuy chỉ có hai mạng lúc bấy giờ nhưng IP được thiết kế cho hàng chục nghìn mạng. Một điều khác thường trong thiết kế của IP là bất kỳ một máy nào trong IP đều có thể liên lạc được với một máy khác bất kỳ. Điều này có vẻ như là hiển nhiên nhưng bạn nên biết rằng vào thời điểm đó, trong phần lớn những mạng máy tính, máy đầu cuối (terminal) chỉ có thể kết nối với máy trung tâm, mà không thể với máy đầu cuối khác. World Wide Web xuất hiện bởi nhu cầu của các viện và trường đại học và mặc dù các cơ sở khoa học này vẫn đóng vai trò chủ đạo nhưng Web đã biến thành nơi chứa thông tin multimedia, giải trí và liên lạc. Tốc độ phát triển của Web nhanh hơn bất kỳ phương tiện nào có từ trước tới nay. Internet có thể chống lại sự tấn công Trong cuộc chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991, quân đội Mỹ đã không thành công trong việc phá hủy hệ thống chỉ huy của quân đội Iraq. Sau đó, mới vỡ lẽ ra là Iraq đã sử dụng các bộ định hướng (router) mạng có trên thị trường với công nghệ khôi phục và định hướng chuẩn của Internet. Điều này cho thấy định hướng động thực sự có tác dụng.

2

•

World Wide Web xuất hiện bởi nhu cầu của các viện và trường đại học và mặc dù các cơ sở khoa học này vẫn đóng vai trò chủ đạo nhưng Web đã biến thành nơi chứa thông tin multimedia, giải trí và liên lạc. Tốc độ phát triển của Web nhanh hơn bất cứ phương tiện nào có từ trước tới nay. • Với người dùng Internet, Web có sức hấp dẫn bởi vài lý do. Trước hết, nó cho phép hiển thị thông tin bạn truy tìm theo chế độ đồ hoạ, hơn hẳn những dòng text buồn tẻ của Internet "trước đây". • Web cũng là chỗ của nơi buôn bán. Tiếp thị vẫn còn là từ không mấy dễ chịu trong một số nơi trên Net, nhưng nó lại là động lực chủ đạo của Web. Người ta mua bán đủ thứ trên Web, từ phần mềm cho đến cà phê, đồ chơi trẻ em. • World Wide Web được coi như một xa lộ thông tin tốt nhất. Với những công nghệ tiên tiến đang được triển khai, chúng ta sẽ có được âm thanh, hình ảnh chất lượng cao từ Web. • Tuy nhiên, điều đáng nói nhất khi đề cập về Web là khả năng bao trùm rộng lớn của nó. Chẳng hạn nếu điều kiện tài chính hạn hẹp không cho phép bạn thực hiện một ấn phẩm mang tính toàn cầu, ví dụ như tạp chí Time, thì Web là giải pháp tốt nhất cho bạn. Trên Web, thông tin của bạn có thể đến với tất cả mọi người. • Web server là máy chủ trong đó có chứa thông tin dưới dạng trang Web. Các Web server được nối với nhau trên Internet, mỗi server có địa chỉ riêng, bắt đầu bằng: • http://... Web server còn có tên gọi là Web site - vị trí Web. Nào, còn điều gì bạn muốn nói? bạn có thể cho cả thế giới biết TỪ INTERNET VÀ WORLD WIDE WEB ĐẾN INTRANET Intranet: Internet thu nhỏ trong cộng đồng Là một người dùng Internet, và theo thói quen cố hữu của người làm toán, tôi thử tìm một số định nghĩa cho Intranet và thấy rằng các tài liệu có cách viết khác nhau nhưng chung quy là Intranet "na ná" như Internet thật, nhất là với trình độ tiếng Anh "miền núi" như tôi thì nghe người Mỹ họ phát âm hai từ ấy cũng chẳng thấy khác nhau. Intranet cũng dùng thủ tục truyền TCP/IP như Internet và công nghệ duyệt tin World Wide Web. Internet không có chủ sử hữu, chỉ có những trang WEB là có chủ, nhưng mạng Intranet thì luôn có người chủ thực sự của mình. Intranet thực chất là sự kết hợp công nghệ Internet và WEB trong nội bộ một công ty, một cơ quan hay một quốc gia ta tạm gọi là một cộng đồng - với một bức tường lửa (firewall) giúp cho người dùng được đăng ký trong mạng có thể truy nhập thông tin trong Intranet và ra ngoài Internet thoải mái. Người dùng Internet có thể truy nhập vào Intranet để lấy được những thông tin lọc bởi bức tường lửa. Intranet: Giải pháp mới cho vấn đề cũ Ta cứ thử tưởng tượng một công ty đa quốc gia với khoảng chục ngàn nhân viên, có hàng trăm văn phòng, trụ sở trên khắp thế giới nếu muốn thiết lập một mạng toàn cầu riêng sẽ tốn kém biết bao nhiêu. Họ cần lưu trữ một số lượng lớn thông tin về văn phòng, nguồn nhân lực, vật lực, giá cả hàng hóa hay danh bạ điện thoại... Theo ông Dennis Tsu, giám đốc tiếp thị về các sản phẩm phần mềm Internet của công ty Sun Microsystems thì hàng năm, chi phí cho in ấn, phân phát tài liệu cho một nhân viên công ty từ 50 đến 100 USD. Giả sử công ty có độ 200 nhân viên thì chi phí trên trong một năm có thể mua được nửa tá Web server và mỗi phân ban chỉ cần chịu trách nhiệm cập nhật thông tin thường xuyên trên máy chủ thay vì in ấn và phân phát thì rất có thể sau 12 tháng, vốn đầu tư hàng năm cho từng nhân viên trên sẽ trở về két bạc của công ty. Ngoài ra, các công ty đa quốc gia có thể được thành lập từ những công ty con khác nhau thuộc nhiều quốc gia nên một điều dễ xảy ra là họ có các hệ thống máy tính khác nhau về kiến trúc. Đó có thể là IBM PC, Macintosh, máy tính mini hay siêu máy tính và chạy trên hệ điều hành Unix, DOS, Windows... Chỉ có TCP/IP là ngôn ngữ giúp các máy tính khác biệt về kiến trúc "nói chuyện" được với nhau, trong khi công nghệ Web giúp người sử dụng không biết nhiều về máy tính có thể xem từ tài liệu trên siêu máy tính Cray đến văn bản Word, Excel trên PC hay Macintosh một cách dễ dàng. Chính điều này có thể giúp họ nhanh chóng hòa mạng trong nội bộ công ty và tiếp cận với thế giới Internet bên ngoài. 3

Công nghệ Web từ khi ra đời đã tỏ ra rất hiệu quả vì khả năng thiết lập nhanh với giá thành rẻ. Cấu hình cơ bản chỉ cần một Web server và phần mềm đi kèm. Vì mạng Internet đã có sẵn chỉ cần nối Web server vào một gateway gần nhất và trả tiền thuê bao trên đoạn đường truyền đó là có thể nối mạng với bất kỳ điểm nào trên thế giới. Trên mỗi máy lẻ của người dùng đầu cuối chỉ cần cài một phần mềm duyệt tin (browser) và nếu dùng sản phẩm của Microsoft thì có thể sao chép miễn phí bộ duyệt Internet Explorer trên Internet. Tính hiệu quả kinh tế có lẽ không cần bàn cãi ở đây. Một nhân tố quan trọng nữa thúc đẩy sự phát triển rất nhanh của Intranet trên thế giới là công nghệ Web rất trực quan và dễ đọc, không cần đầu tư lớn cho huấn luyện và đào tạo. Sự liên kết siêu văn bản giúp người sử dụng đầu cuối đi từ văn bản này đến văn bản khác cho dù đó là bài phát biểu được ghi âm, một băng video hay đoạn phim, thậm chí có thể là các bức ảnh hay đồ thị minh họa. Tất cả các loại siêu văn bản đó được tổ chức dễ dàng trong một trang gốc (home page) đặt trên một máy chủ. Một họa sĩ với đôi chút hiểu biết về Web sẽ thiết kế các trang Web đẹp và trang nhã dễ hơn là họ vẽ trên vải. Các công ty thường tốn nhiều tiền để in ấn các hướng dẫn, giới thiệu về công ty, các báo cáo hàng năm, danh sách giá các loại mặt hàng... nhưng khi đến tay người dùng thì thông tin đã lỗi thời. Nếu được cập nhật bằng Web thì thông tin sẽ là mới nhất. Giá thành đưa sản phẩm tới thị trường sẽ thấp đi rất nhiều và thời gian cũng sẽ giảm đi tối thiểu. Intranet giúp công ty nâng cấp phần mềm, hướng dẫn tiếp thị và bán hàng. Các tài liệu về huấn luyện và đào tạo, trợ giúp trực tuyến trên Web giúp cho các nhân viên dù xa nhau về khoảng cách địa lý vẫn liên lạc với nhau nhanh chóng và hiệu quả. Điều tiện lợi cuối cùng, Intranet sẽ giúp những người lãnh đạo cao cấp nắm được thông tin thông suốt từ trên xuống. Họ sẽ không còn sợ con "ngoáo ộp" vi tính đe dọa nữa vì giờ đây dùng máy vi tính cũng tựa ta dùng tivi trong gia đình vậy. Họ chỉ cần biết di chuột trên màn hình và nhấn vào tiêu đề của văn bản cần xem mà không cần biết thế nào là hệ điều hành DOS, thế nào là tập tin hay phải sao chép trên đĩa ra sao. Intranet đã lựa chọn những ưu điểm của Internet để sử dụng hiệu quả trong một cộng đồng. Intranet: Sự lựa chọn cho thành công Nếu cho rằng năm 1995 là năm Internet thì 1996 thuộc về Intranet. Chỉ riêng năm 1995, số lượng Web server dùng cho Intranet đã chiếm 55% so với 45% của Internet. Theo dự đoán của IDC thì tới năm 2000, tỷ số này sẽ là 10:1 nghiêng về Intranet. Riêng trong năm 1996, theo thống kê của Forrester sau khi phỏng vấn 50 trong số 500 công ty thành đạt nhất thế giới thì hiện có 16% đang dùng Intranet, 26% sẽ cài đặt, 24% đang xem xét, còn 34% trả lời là chưa có kế hoạch cụ thể. Nói đến sự thành công huyền thoại trên Intranet phải kể đến công ty FedEx, chuyên vận chuyển hàng trên khắp thế giới. Mỗi ngày công ty vận chuyển khoảng 2,4 triệu kiện hàng đi khắp năm châu. Họ đã lắp đặt Web server từ tháng 11 năm 1994 và hàng ngày cho phép khoảng 12.000 khách hàng có thể theo dõi trực tiếp từng giờ xem kiện hàng của mình được luân chuyển như thế nào tới địa chỉ của người nhận thông qua vài thao thác trên máy vi tính. Người gửi và nhận không phải mất thời gian và tiền bạc để hỏi qua điện thoại hay fax xem kiện hàng đã tới nơi chưa. FedEx đã tiết kiệm 2 triệu USD mỗi năm vì có mạng Intranet. Công ty FedEx có khoảng 60 trang gốc với hàng trăm ngàn trang Web nhằm cung cấp thông tin cho khoảng 30.000 nhân viên trên toàn thế giới. Hãng ô tô Ford dùng Intranet để nối các trung tâm thiết kế từ châu á sang châu Mỹ và châu Âu. Từ hãng AT&T đến hãng quần jean Levi Strauss đều đặt cược cho Intranet để kinh doanh. Silicon Graphics với 7200 nhân viên tạo ra 114.000 trang Web được lưu trên 800 trang Web gốc dùng trong nội bộ công ty. Họ có Intranet từ thuở Mosaic và WWW mới được sinh ra. Ngân hàng Thế giới (The World Bank) cũng trang bị một Intranet cho khoảng 10.000 nhân viên, giúp họ trao đổi thông tin và đó chính là một trong những yếu tố tạo cho hoạt động của Ngân hàng Thế giới trẻ nên hiệu quả hơn. Ngồi tại văn phòng ở Hà Nội hay Washington có thể xem chi tiết tình hình giải ngân của từng dự án đang thực hiện tại Việt Nam hay bất kỳ. Năm 1996, tổng giá trị các phần mềm Intranet được bán ra trên thế giới khoảng 467 triệu USD. Theo dự đoán có thể lên tới 4 tỷ trong năm 1997 và đạt 8 tỷ trong năm 1998, gấp 4 lần so với Internet. Đó là chưa kể đến các ứng dụng, công cụ lập trình cho Intranet. Đây là dịp làm ăn lớn của các công ty chuyên sản xuất phần mềm cho Intranet như Netcape, Sun, Microsoft, IBM, Oracle, Computer Associates... Cuộc chiến thực sự giữa các công ty khổng lồ đã bắt đầu nhằm chiếm lĩnh thị trường Intranet. Họ đưa ra các 4

chuẩn khác nhau, kể cả phần cứng và phần mềm nhằm thu hút khách hàng đi theo công nghệ của mình. Nhưng như người ta thường nói: "Hãy để cho trăm hoa đua nở, ta sẽ ngắt những bông nào đẹp nhất". Intranet: Những thách thức và giải pháp Khi tôi viết những dòng trên và đọc lại thấy Intranet quả là dễ "ăn". Chỉ cần mua server và phần mềm về cài đặt thế là xong. Nhưng sự đời đâu có dễ như ta tưởng. Nếu anh dễ dàng truy nhập tin thì chắc tôi cũng khá nhanh tìm được bí mật của công ty anh trên mạng. Vì vậy, độ an toàn của thông tin trên mạng Intranet được đặt ra hàng dầu khi các nhà quản lý đồng ý chi tiền cho Intranet. Những bí mật tế nhị như tiền lương, lý lịch từng người, doanh số bán ra, thu nhập của công ty, xa hơn nữa là bí mật quốc gia... không thể cung cấp cho mọi người cùng biết. Intranet phải đảm bảo người sử dụng truy nhập vào thông tin mà họ cần và điều quan trọng là quyền truy nhập của họ đến đâu. Giải pháp firewall sẽ giúp người quản lý mạng thiết lập các quyền truy nhập của người sử dụng một cách dễ dàng. Những dữ liệu truyền trên mạng xuyên quốc gia, hay lục địa phải được mã hóa sao cho trên đường đi không thể có ai có khả năng đọc được những dữ liệu đó. Hệ thống bảo mật thông tin ngày nay đã phát triển tới mức mà muốn giải mã một đoạn tin được mã hóa bằng phương pháp hiện đại người ta phải mất hàng nghìn năm mới có cơ may tìm ra. Ngay tại Việt Nam, bạn đọc có thể tìm tới nhóm phát triển phần mềm "Bảo mật thông tin" dười sự hướng dẫn của Giáo sư Phan Đình Diệu tại Hà Nội để xem một hệ thống bảo mật thông tin an toàn tuyệt đối và Giáo sư có thể chứng minh bằng phương pháp toán học chặt chẽ. Sự bí mật của công ty cũng cần được đặt ra nghiêm chỉnh khi cài Intranet. Nếu không thì mọi thư từ bí mật của cá nhân, của cơ quan bị người khác nhòm trộm không thương tiếc và đó là nguy cơ phá sản. Và điều thách thức cuối cùng là tính hiện thời của trang Web. Nếu các thông tin không được cập nhật thường xuyên thì những trang Web trở nên vô ích vì thông tin quá lỗi thời. Nhưng với một vài người luôn lo nội dung của các trang Web thì việc cập nhật định kỳ không phải là vấn đề khó. Đôi lời kết Năm 1945, ông Vannevar Bush, cố vấn khoa học của Tổng thống Mỹ Frank Roosevelt trong Thế chiến thứ hai đã tưởng tượng ra một thế giới mới cho các nhà khoa học cần chinh phục. Một trong những ý tưởng đó là ông tưởng tượng ra một thiết bị có tên là Mermex (nguồn gốc từ tiếng Anh Memory Mimic nghĩa là bắt chước cách suy nghĩ của bộ não người) giúp người ta có thể truy nhập thông tin như cách người ta thường tư duy: đi từ thông tin này sang thông tin khác như là đi từ ý nghĩ này sang ý nghĩ khác một cách thoải mái và thông tin lại được lưu trữ lại như ý tưởng được lưu trong bộ não người để sau này có thể lục lại dễ dàng. Memex giúp người ta liên kết các văn bản lại với nhau. Thời đó, người ta cho Memex là điều không tưởng và điên rồ. Nhưng đến hôm nay, đã trải qua nửa thế kỷ, cái Web "rối rắm" của ông V.Bush tưởng tượng đã thành hiện thực. Công nghệ Internet và Web đã sinh ra Intranet và giúp con người trong một cộng đồng liên kết với nhau, cùng chia sẻ thông tin và lao động có hiệu quả. Intranet sẽ là chìa khóa của sự thành công cho các cộng đồng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin. Khi bài viết tới tay bạn đọc thì có thể đất nước đã sang xuân 1997 - chỉ còn ba năm nữa sẽ tới thế kỷ 21. Hy vọng những chuyên gia hàng đầu về mạng từ các công ty tin học trẻ và năng động như ONE, hùng mạnh như FPT, 3C hay thâm trầm như Lạc Việt... sẽ thiết lập và đưa vào ứng dụng thành công mạng Intranet tại Việt Nam giúp nền công nghệ thông tin tiên tiến thêm một bước mới. Intranet: Những công ty nên tìm đến Dưới đây là danh sách một số công ty cung cấp các dịch vụ kể cả phần cứng và mềm cho Intranet mà tôi sưu tầm được theo quan điểm của tạp chí Fortune. • Internet/Intranet/Web Software: • Adobe Systems, Attachmate, Clarify, Hyperion, Software, Lotus, Microsoft, Servlets, Software.com, Vantine. • Network Operating Software: Novell, Sun Microsystems • Security: Information Resource Engineering • Database: Informix • Fast LAN Technologies: Cabletron 5

• Internetworking: Cascade Communications, Cisco Systems, U.S. Robotics • Servers: Apple Computer • Content Providers: DataTimes INTRANET: NET TRONG NET Internet, sau một thời gian ngự trị ở vị trí hàng đầu thì nay đã lùi về hậu trường, chỉ để lại sự hiện diện, nhường mặt trận cho những cuộc chiến khác. Gần đây xuất hiện khái niệm intranet, một từ "tai hại" vẫn gây nhầm lẫn cho những người chỉ vừa mới làm quen với những thuật ngữ của Internet. Các số liệu thống kê Tuần báo Business Week mới đây cho biết 1 phần 6 số công ty của Mỹ đã có intranet, một nửa số còn lại cũng đã chuẩn bị kế hoạch cho dự án này. Ngay cả khi việc xây dựng intranet cho công ty không phải là trách nhiệm của bạn thì bạn cũng nên có một số khái niệm về nó, đơn giản chỉ là để không bị bỡ ngỡ khi nghe người ta bàn tán. Còn nếu bạn có thể đưa ra một số lý do tại sao phải xây dựng một intranet thì ban lãnh đạo công ty chắc sẽ nhìn bạn với một con mắt khác và bạn có thể sớm được "cất nhắc" lên những chức vụ cao hơn đấy. Tốt hơn hết, hãy vứt bỏ công việc tẻ nhạt của bạn hiện nay và giúp công ty chuẩn bị cho tương lai! Intranet là gì? Tỉnh dậy sau giấc mơ tuyệt diệu trên, bạn sẽ phải đối mặt với thực tế để tìm hiểu xem thực chất intranet là gì. Một cách nôm na, đó là tập hợp các máy tính được nối với nhau và cái nọ có thể "nói chuyện" với cái kia theo cách mà trình duyệt xét Web trao đổi thông tin với các Web server trên toàn thế giới. TCP/IP là ngôn ngữ chính thống trên Internet và hầu hết các công nghệ như trình duyệt xét, FPT (thủ tục truyền file), Gopher và e-mail cũng tương tự như vậy. Chỉ với một máy tính và một trình duyệt xét Web, ai cũng có thể dễ dàng thiết lập một địa chỉ Web và qua đó trao đổi thông tin với mọi người. Thay vì cung cấp thông tin cho hết thảy mọi người, intranet chỉ mang thông tin đến với những người trong phạm vi công ty bạn, bất thể nó nằm trong một tòa nhà hay rải rác trên một vài thành phố khác nhau. Intranet hoàn toàn có thể bị cô lập khỏi Internet, hoặc bằng cách ngắt ra, hoặc bị "khóa" bằng một firewall. Firewall chỉ đơn giản là một server đứng chắn giữa intranet và thế giới bên ngoài, theo dõi những thông tin vào/ra intranet. Firewall gây khó khăn cho những kẻ phá rối hay tìm cách ăn cắp những thông tin bí mật, ngoài ra nó còn là công cụ giúp các nhà quản trị hệ thống thông tin quản lý ngăn chặn mọi người trong công ty "thả hồn" trên www.playboy.com cả ngày. Các hệ thống mở Cái hay của TCP/IP là tính độc lập về mặt môi trường, có nghĩa là máy nào cũng có thể dùng để nối vào intranet được, bất kể đó là IBM PC, Apple Macintosh, Unix workstation hay thậm chí cả những hệ thống mainframe hoặc midrange của IBM. Nói một cách khác, intranet biến mạng trở thành một hệ thống mở, đồng nhất mọi công nghệ truyền thông điệp hay trao đổi file giữa các máy. Một trong số những lợi ích không ai phủ nhận được của intranet là nó có thể làm cho ước mơ "một văn phòng không giấy" trở thành hiện thực. Vì máy tính là nhân vật chính đầu tiên trong kịch bản "văn phòng không giấy", là bằng chứng hùng hồn về một công nghệ không tưởng. Tuy nhiên, ngày đó vẫn còn chưa đến. Có intranet, bạn chẳng cần phải in văn bản ra và gửi bằng chuyển phát nhanh đến văn phòng tại Singapore chỉ vì bạn dùng PC còn ở Singapore người ta lại xài Mac. Bạn còn có thể đưa mọi thông tin về công ty lên intranet, ví dụ như các qui định đối với nhân viên, số điện thoại của từng người, các chính sách và nội qui, v.v... Như vậy các đồng nghiệp ở những văn phòng khác đều có thể truy cập vào để xem thông tin này nếu họ được kết nối vào mạng. Ngoài việc mang lại hiệu quả trong công việc, intranet còn giúp bạn giữ cho luồng thông tin luôn được cập nhật. Thay vì phải gửi thông báo đến cho 100 người, bạn chỉ phải cập nhật vào một file. Nhiều công ty chỉ sử dụng intranet vào mục đích trao đổi thư điện tử. Nhưng xin mách với bạn thêm một số thứ có thể khai thác được, ví dụ như tổ chức những cuộc "họp ảo" (virtual meeting) bằng NetMeeting, CoolTalk, hội đàm từ xa qua video bằng Intel Proshare hay theo dõi cổ phiếu theo thời gian thực. Hãy biết cách tiết kiệm chi phí đi lại! 6

Cứ xây dựng đi rồi họ sẽ đến Để xây dựng một mạng intranet, trước tiên bạn cần có một mạng, và nếu bạn đã có một mạng LAN thì bạn hoàn toàn có thể tận dụng nó và thêm vào một số bộ phận cần thiết khác như các Web server và đường thuê bao. Tất nhiên, bạn cũng cần xem xét khả năng tăng nhanh đáng kể số người kết nối vào mà xác định xem mạng của bạn có đủ băng thông hay không. Khi sử dụng cho những ứng dụng multimedia nặng nề như hội đàm từ xa, intranet cần rất nhiều băng thông. Trong những trường hợp như vậy, bạn phải có một server riêng. Bạn cũng phải dành ra một khoản ngân sách cho việc đào tạo và bảo trì hệ thống, thông thường là cao hơn chi phí cho trang bị phần mềm và phần cứng. Novell thức tỉnh bởi hiện thực của Internet và liền lập tức đưa ngay khả năng internetworking vào NetWare. Microsoft cũng không sợ "tụt hậu" vì đã có Windows NT và Internet Information Server. Thậm chí cả Lotus cũng đang cố gắng cho ra trình duyệt xét Web tương thích Notes đầu tiên. Tuy nhiên, bản chất mở của Internet có nghĩa là bạn không cần phải trao cả tương lai công ty mình vào tay chỉ một nhà sản xuất nào. Ngược lại, bạn có thể xây dựng một mạng rồi sử dụng tất cả các giải pháp của các hãng nói trên. Hãy bắt tay vào việc Ngoài những ứng dụng đã nói đến ở trên, sau khi intranet của công ty bạn được hoàn tất, các nhà phát triển vẫn phải tiếp tục làm việc nhằm làm cho mạng trở nên hữu dụng hơn. Cụ thể là, không ai muốn một ngày nào đó các PABX (hệ thống điện thoại nội bộ) lại trở thành một phần của intranet. Máy điện thoại sẽ chỉ được nhắn đến như một kỷ vật trong quá khứ và máy tính sẽ chính là máy điện thoại đối với những ai sử dụng VocalTec's Internet Phone. Bạn có thể hình dung ra số tiền bạn tiết kiệm được cho những cuộc gọi đường dài. Nếu chịu khó dạo "lòng vòng" trên Internet chắc chắn bạn còn tìm thấy nhiều lời chào mời hấp dẫn cho việc xây dựng mạng intranet rẻ tiền, nhanh chóng và dễ dàng. Mọi việc thật đơn giản. Hãy bắt tay vào việc! MÁY TÍNH NÀO THÍCH HỢP CHO INTRANET Những yêu cầu mới đã gây phiền phức hơn cho việc quyết định phải dùng phần cứng nào để phát triển intranet Máy chủ (server) là một cái hộp và là nền tảng của mạng intranet, đúng không? Một máy PC hoặc Mac bất kỳ nào cũng đảm nhiệm được vai trò này. Vâng, đúng và cũng không đúng. Làm việc với HTML (hypertext markup language - ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản) không là vấn đề khó nhọc đối với máy tính loại trung bình của bạn, nhưng các thay đổi theo xu hướng thời đại sẽ làm cho bạn phải suy nghĩ nhiều hơn nữa đến phần cứng đang có để hỗ trợ cho các Web server. Các thành quả trong xã hội tăng theo tốc độ tên lửa, số lượng trang Web thường sẽ nhiều gấp đôi sau mỗi chu kỳ 6 tháng và các công việc mới - như truy cập vào các cơ sở dữ liệu thừa kế chẳng hạn - sẽ nhiều hơn lên so với khả năng có thể chịu đựng được của các máy chủ hiện nay. "Intranet đang trở thành máy chủ cho các ứng dụng", Mike Mata, giám đốc kinh doanh các giải pháp Internet của Compaq Computer, phát biểu. Vì lý do đó, một số hệ máy thông thường sẽ sớm được xem xét để sử dụng vào chức năng này để nâng cao được tính hiệu quả, khả năng quản lý, năng suất hoạt động, và mức độ linh hoạt. Nếu bạn không tính đến một trong các điều đó trước khi phủi bụi cho chiếc máy 486 và đưa nó vào hoạt động thì hãy khoan, đừng làm tội nó. Nói ngắn gọn, đó sẽ là tất cả những gì mà bạn cần đến. Theo các nhà tư vấn thì chính phần mềm mới đáng được chú ý. Chín mươi chín phần trăm trục trặc mà chúng ta gặp phải đều dính líu đến phần mềm". Điều này có nghĩa, bạn không muốn mất đến sáu tháng trời điều chỉnh phần mềm của mình chỉ để phát hiện ra rằng phần cứng đã chạy hết ga rồi. Bây giờ chính là lúc phải cân nhắc xem sự tiến triển của intranet có tác động như thế nào đến kế hoạch phần cứng. Người khổng lồ tí hon Một điều đáng kinh ngạc về intranet là những yêu cầu về xử lý đều không cao lắm hiện nay. Sau nhiều năm nhanh hơn, lớn hơn, nhiều hơn, đến nay bạn đã có thể bắt đầu nối mạng thật sự với không phải một cái gì khác lạ hơn là những chiếc máy PC hoặc Macintosh. 7

Một ví dụ, trong khi Trung tâm Y học Mayo dùng Server SPARC-20 của Sun Microsystems để phục vụ cho các trang tin nội bộ, thì phần lớn mạng intranet của trung tâm vẫn dựa trên một nhóm khoảng 50 máy PC và Mac khác. Theo thực tế, chỗ thắt nút trong các môi trường Ethrnet tốc độ 10 bit/sec là dây nối, chứ không phải là máy tính. Máy có thể phục vụ cho tất cả các tập tin mà mạng còn có khả năng điều tiết. Apple Computer chẳng hạn, đã từng tuyên tố có thể hỗ trợ cho 100.000 máy khách của mạng intranet bằng cặp máy Macintosh 8550/200s ghép thành dãy, mỗi máy được lắp 40 đến 60MB RAM và một ổ đĩa cỡ gigabyte. Apple cho biết là bạn cần có một máy để làm dịch vụ HTML, và một máy khác để hỗ trợ cho các cơ sở dữ liệu. Các chuyên gia cho biết việc xuất bản thụ động không gây căng thẳng cho máy chủ, và dịch vụ các trang HTML rất dễ dàng, ngay bộ xử lý cũng không phải vất vả với việc này. Nhưng đó là hôm nay. Còn ngày mai thì không dễ dàng như vậy. Tập trung nhiều áp lực sẽ gây căng thẳng cho các máy chủ của intranet, bao gồm cả mọi vấn đề phát sinh từ việc bùng nổ số lượng trang tin cần lưu trữ cho đến khả năng video và audio được intranet hỗ trợ. Quá trình có thể diễn ra như sau: Càng nhiều người dùng đưa máy vào trực tuyến, thì càng nhiều tài liệu ấn phẩm có cơ hội được đọc đến, và số lượng trang bắt đầu tăng lên. Không gian đĩa trên một số máy chủ trung tâm sẽ bị tràn và yêu cầu của máy chủ bị chậm lại khi mạng nạp tải. Lúc này bạn sẽ nhận thấy cần thiết bổ sung thêm không gian đĩa lớn hơn và hoặc dành riêng một tuyến dẫn 10M bit/sec cho máy chủ hoặc đưa nó vào một mạng cục bộ 100M bit/sec, bộ xử lý bắt đầu bị nghẹt vì những người dùng đã làm phình to nội dung trực tuyến bằng đồ họa, ảnh và các thành phần khác làm tăng kích thước trang. Thời điểm đổ vỡ xảy ra khi mọi người bắt đầu đưa các câu hỏi yêu cầu Web server cung cấp nội dung, và máy chủ đó cần phải liên lạc với một cơ sở dữ liệu ở xa để tạo ra trang tin được yêu cầu. Vì vậy bạn phải nâng cấp máy chủ bằng cách bổ sung thêm bộ xử lý và tăng cường bộ nhớ lớn hơn. Nhưng hiện nay, các ứng dụng trên intranet bắt đầu được lưu ý, được phát huy tác dụng, và được hoạch định hướng phát triển chiến lược. Đây là thời điểm người ta bắt đầu chú ý đến việc quản lý các công cụ, đến các tùy chọn có sẵn như độ dư thừa, các cơ cấu truy tìm có khả năng định vị dữ liệu phân tán rải rác trong cơ quan, và các tùy chọn về an toàn như mã hóa chẳng hạn. Và có thể đây cũng là thời điểm bổ sung năng lực xử lý mạnh hơn, bộ nhớ lớn hơn, và không gian đĩa lớn để phù hợp với tất cả các đòi hỏi trên. Tiếp theo là khả năng đáp ứng đa phương tiện. Bạn phải tăng cường các máy chủ của mình để quản lý gánh nặng này. Nhưng đối với những ứng dụng video liên tục thì tốt nhất là dành riêng một máy chủ để hỗ trợ. Việc này có hấp dẫn lắm không? Có thể có, có thể không. Nhưng tốt hơn là đề phòng trước những trường hợp xấu nhất ngay từ bây giờ, thay vì phải chịu đau khổ trong năm sau. Hãy xem một dẫn chứng sau đây: mạng intranet của Digital Equipment Corp. bao gồm 1.100 vị trí Web, đã hỗ trợ 400.000 trang HTML vào tháng 2/1995. Trong vòng sáu tháng sau số lượng trang đã tăng lên hơn gấp đôi, đến 900.000 trang. Kathleen Pacyna là giám đốc tiếp thị đối với chương trình server intranet của Digital đã cho biết. Kiểu tăng vọt này không hiếm trong số những người tiên phong của intranet. Và đây chỉ mới là dấu hiệu đầu tiên trong các vấn đề mà chúng ta sẽ gặp. Những yêu cầu về môi trường Đối phó với sự bùng nổ về nội dung thường chỉ đơn giản là bằng cách bổ sung thêm không gian đĩa. Không có gì đáng sợ. Chỗ đáng quan tâm là khi hiệu suất máy bắt đầu sụt giảm do sử dụng nhiều. Điều này là nguyên nhân chính làm cho mạng bị trục trặc hiện nay. "Trường hợp có hơn vài tá máy khách cùng thâm nhập vào máy chủ đồng thời. Khi bạn đang sử dụng dải tốc độ hơn nửa triệu bit mỗi giây, bạn sẽ phải đẩy tốc độ lên 10M bit", Mata của hãng Compaq phát biểu. "Hầu như ngay lập tức, bạn phải tăng đến tốc độ 100M bit". 8

Và khi bạn phát triển mạng, điểm thắt sẽ chuyển dời vào máy chủ. Trong lúc máy Pentium 166 MHz với 64M byte RAM và một ổ đĩa lớn là tốt đối với mạng Ethrnet tốc độ 10M bit/sec, thì trong môi trường mạng 100M bit/sec có thể bạn sẽ cần đến máy PC 200 MHz hoặc máy Mac tương đương với 128 MB RAM hoặc hơn, hay ngay cả máy mạnh hơn như loại RISC của Digital hoặc Sun. Vấn đề là: Khi các hạn chế của mạng đã được loại bỏ, thì các câu hỏi về phần cứng sẽ được quan tâm đến. Lớn cỡ nào? Nhanh cỡ nào? Bao nhiêu thì đủ? Không có quy tắc cố định nào ở đây cả, tuy vậy, các chuyên gia cũng đưa ra một số ý kiến. Điều này tùy thuộc vào máy chủ sẽ được dùng để làm việc cụ thể gì. Nếu cho là máy sẽ làm dịch vụ các trang Web. Nhưng trang Web hôm nay có thể khác trong ngày mai. Theo Digital, một trang Web thông thường được tạo bởi bốn tập tin riêng rẽ - gồm các logo, các biểu tượng, văn bản, và thanh công cụ chẳng hạn - và mỗi tập tin cỡ 16KB. Các nhà bình luận đều phát biểu cứ sau một hoặc hai năm, các trang tin có thể trở nên lớn hơn từ năm đến mười lần do được bổ sung thêm nhiều hình ảnh, tiếng, video v.v... Cho nên, nếu bạn định cỡ cho máy chủ của mình trên cơ sở số lượng các truy cập của người dùng trong mỗi giờ và kích thước tập tin trung bình, thì mới hình dung hết mức độ lớn của nó. Hãy ước chừng một cách rộng rãi nhất rồi sau đó tăng nó lên ít nhất gấp bốn lần. Với tính toán như vậy, bạn hãy xem xét có bao nhiêu phần trăm các trang tin của mình phải được tạo ra theo phương thức động. Đây có lẽ là một yêu cầu duy nhất nhằm vào sự phát triển trong tương lai. Nếu có từ 20% đến 30% trong số tập tin của bạn được tạo ra theo phương thức động hôm nay, thì một năm sau có thể là hơn 50%. Một yêu cầu của bộ duyệt (browser) có thể phải truy cập vào ba cơ sở dữ liệu khác nhau và thực hiện 10 lần tra tìm cơ sở dữ liệu. Điều này khác xa với việc đáp ứng một trong HTML tĩnh. Đồng thời mức độ phức tạp của công việc cũng thay đổi. Mata của Compaq đã phát biểu: "Khi mà mọi người đều muốn có được nhiều ứng dụng hơn thông qua bộ duyệt Web - đa phương tiện, các cơ sở dữ liệu mới nhất, theo dõi xử lý công việc, hoặc thông tin lưu trữ trong các sản phẩm phần mềm nhóm như Lotus Notes chẳng hạn - thì đã đên lúc bạn phải nói về một máy chủ ứng dụng mạnh". Tăng cường cho máy chủ Vì không thể dự đoán trước những yêu cầu của người dùng cuối như thế nào, và sự trộn lẫn dữ liệu và các ứng dụng ra sao (có bao nhiêu chương trình con Java đang chạy v.v...), nên điều tốt nhất phải thực hiện khi tăng cường khả năng của máy chủ là xây dựng sẵn khả năng có thể mở rộng bên trong bản thân máy. Hãy quan tâm đến máy có khả năng đa xử lý đối xứng (SMP), bạn sẽ có thể bổ sung thêm nhiều bộ xử lý khi các yêu cầu thay đổi, đồng thời hỗ trợ việc liên kết (clustering) để có thể kết chuỗi có bộ xử lý với nhau. Hầu hết các máy chủ trên cơ sở máy PC cao cấp đều có khả năng hỗ trợ SMP bốn đường (four-way SMP). Bạn có thể chọn máy Compaq Proliant 5000 chẳng hạn, là loại có bốn bộ xử lý Pentium Pro. Cũng tương đương như vậy là máy NF 9000 của NetFrame Systems, Inc. Bạn không nên cứ mặc thêm mãi cùng một loại áo cho nàng công chúa của bạn mỗi khi bổ sung bộ xử lý, Mata của Compaq cho ý kiến. "Bạn sẽ tăng thêm hiệu suất đáng kể bằng bộ xử lý thứ hai, và sẽ rất tốt với bộ xử lý thứ ba. Nhưng cái thứ tư sẽ không tăng được bao nhiêu vì tất cả phụ thuộc vào phần mềm." Cũng đừng quên kiểm tra các bộ phận khác được tăng cường như thế nào. NetFrame cho phép người sử dụng có thể thay nóng các board mạch PCI, các ổ đĩa, bộ nguồn nuôi và các quạt trong máy NF9000 mà không cần tắt hệ thống. Bộ nhớ có thể tăng lên đến 2GB, không gian đĩa đến 500GB. Máy này có trang bị một bộ xử lý vào/ra dựa trên cơ sở 486, nhưng có thể nâng lên đến tám bộ như vậy. NetFrame giải thích rằng các bộ xử lý vào/ra dành riêng này sẽ khắc phục được hiện tượng thắt cổ chai nhờ cách ly sự lưu chuyển vào/ra tốc độ chậm với bộ nhớ và các chức năng vào/ra có tốc độ nhanh. Dĩ nhiên, nếu bắt đầu với một máy RISC mạnh, thì bạn sẽ không phải bận tâm về việc nâng cấp sớm như trường hợp bắt đầu với máy PC hoặc Mac. Nhưng khi bạn phát triển nhanh một hệ thống RISC, thì không gì có thể so sánh được với những hệ thống này được tăng cường. Hãy cân nhắc về điều này: Khi Digital mới đưa ra cơ cấu dò tìm AltaVista (altavista.com), họ đã cho chạy nó trên một hệ thống máy Digital Alpha có hai CPU. Hệ thống này đã được phát triển thành một cụm gồm 10 máy Alpha với 40 bộ xử lý. Tất cả chúng đã được thực hiện ghép nối trong chế độ trực tuyến. Hiện tại, Digiatal đã đưa công nghệ liên kết vào các hệ PC chạy Windows NT. 9

Một số trong khả năng liên kết giống như trên được dùng cho các môi trường PC, vì công nghệ liên kết đã được các hãng Compaq, Microsoft Corp. và Tandem hỗ trợ. Các sản phẩm đầu tiên của Compaq dựa trên nỗ lực này đã giúp công ty nâng cao khả năng sẵn sàng của máy chủ bằng cách cho phép thiết bị này sao lưu vào thiết bị kia. Trong năm nay, công ty sẽ chú ý đến việc sử dụng công nghệ liên kết để tăng cường công suất máy. Nói chung, nếu mọi vần đề đều bình thường, mạng intranet trung bình của bạn vẫn có thể dùng các máy PC hoặc Mac để làm máy chủ ở mức phòng ban, còn các máy PC, Mac được liên kết hoặc các hệ thống RISC công suất lớn được sử dụng để phục vụ cho các trang Web nội bộ cũng như các chức năng cộng tác. Bùi Xuân Toại Network World 12/96 Những điều ảnh hưởng đến công việc Đây là một số nguyên nhân làm nặng gánh thêm cho các máy chủ trong mạng intranet của bạn Sự bùng nổ trang tin Web nội bộ của Sun Microsystems hỗ trợ hơn một triệu trang. Của Digital Equipment Corp. thì có 900.000 trang. Điều lưu ý là số trang tăng gấp đôi trong mỗi sáu tháng khi tất cả mọi người nhận thức được khả năng của intranet. Sự phình to cỡ trang Một trang trung bình hiện nay gồm bốn tập tin 16 KB (đối với những loại như văn bản, các logo, các thanh công cụ. v.v..) tức tổng cộng là 64 KB tất cả. Hãy tính xem việc bổ sung thêm các thành phần đa phương tiện sẽ mở rộng kích thước trang dần theo từng mức độ trong vòng một năm là bao nhiêu. Tạo trang động Nếu chỉ 20% đến 30% số trang hiện nay được tạo ra bằng phương thức động, máy chủ phải tham chiếu tới một hay nhiều cơ sở dữ liệu để chắp nối thành một trang tin theo yêu cầu của bộ duyệt - thì sau một năm nữa sẽ là 50%, và sẽ bòn rút cạn kiệt tài nguyên của máy chủ. Bảo mật Hiện nay có thể có 5% tập tin được mã hóa. Trong vòng một năm nữa, con số này sẽ lên tới 20% vì lượng thông tin nhậy cảm được đưa vào intranet nhiều hơn, có nghĩa là máy chủ sẽ phải mất nhiều thời gian hơn cho việc mã hóa và giải mã các tập tin đó. Tạo dòng video Người ta đã làm mọi cách để nhét thêm video vào, điều này khiến cho một server Web Pentium 90 MHz có thể hỗ trợ cho 15 đến 20 dòng video (stream), trong khi vẫn thực hiện chức năng phân phối các trang HTML bình thường của mình. Số dòng video ngày càng nhiều hơn nên bạn sẽ phải dành riêng một máy cho nhiệm vụ này; làm như vậy, với một PC cùng loại có thể hỗ trợ cho khoảng 50 đến 60 dòng video. Thực tế cho thấy, năm đến mười người dùng có thể chung nhau một dòng video. Cho nên, nếu bạn có cùng lúc 10 dòng bạn có thể hỗ trợ cho 50 đến 100 người dùng Bao nhiêu thì vừa Xem xét cấu hình bộ nhớ và đĩa Nếu bạn gặp trục trặc không thể cứu gỡ và quyết định phải nâng cấp một số máy chủ chính trong mạng intranet lên Pentium 200 MHz, thì một trong những câu hỏi đầu tiên được đặt ra là phải thêm bộ nhớ cỡ bao nhiêu vào đó và cấu tạo các đĩa như thế nào. Mike Mate, giám đốc đơn vị kinh doanh các giải pháp internet của Compaq Computer Corp. đã phát biểu là phải suy tính đến số lớn khi xem xét RAM. Với các loại dữ liệu bình thường, một máy Compaq ProLiant 1500 đang hỗ trợ cho vài trăm máy khách sẽ cho hiệu suất tính theo tổng số byte trong mỗi giây, cao gấp bốn lần khi dùng 128MB RAM so với khi dùng 32MB RAM. "32 thì không đủ, còn 128 có thể hơi thừa", Mata cho biết. Trong môi trường các tập tin lớn với Common Gateway Interface xen lẫn bên trong, bạn chỉ gia tăng được 10% đến 20% khi chuyển từ 32MB lên 64MB RAM. Nhưng bạn sẽ tăng hầu như gấp đôi hiệu suất khi nhảy lên 128MB. 10

Dù chưa kiểm chứng chặt chẽ, nhưng có thể 128MB cũng không đủ đối với các máy chủ Web đa phương tiện. Câu hỏi về đĩa liên quan đến sự trao đổi không cân xứng giữa lợi ích và tốc độ. Chẳng hạn như nếu tốc độ là cần thiết và một vài bit có thể hy sinh được như trong đào tạo bằng đa phương tiện, người sử dụng sẽ không thể nhận biết các bit bị rơi rớt thì bộ lưu trữ RAID Level 0 là phương thức đáng ao ước: Dữ liệu được đọc ra từ đĩa mà không dùng bất kỳ parity nào để kiểm lỗi. Phương thức này không cho khả năng phục hồi lại dữ liệu chính xác, nhưng tốc độ truyền thì đạt được cực đại. Nếu đang nói về các dữ liệu ứng dụng, bạn sẽ cần RAID level 1 hoặc 5; cả hai phương thức này đều có sự dư thừa dữ liệu. Nhưng khi tăng đến vài trăm khách hàng, tốc độ byte/sec có thể sụt còn 1/3 nếu bạn sử dụng hệ thống lưu trữ RAID XÂY DỰNG MỘT MẠNG INTRANET KÍN ĐÁO Bạn và đồng nghiệp đã lướt trên Web, nhưng vẫn còn làm việc theo cách cũ phải không? Hãy thiết lập ngay mạng intranet cho riêng mình, rất tiết kiệm! Hoan nghênh bạn đến với trường dạy về mạng intranet của chúng tôi. Xin hãy tự nhiên tìm tòi và học hỏi - không ai biết bạn đang ở đây cả. Bạn là một nhà quản lý? Bạn đã điều hành tập thể của mình hoạt động rất tốt. Nhưng bạn cho rằng còn có thể làm tốt hơn, và đồng thời cũng biết rõ những gì đang gây trở ngại cho bạn - đó là sự thất bại trong việc trao đổi thông tin! Bạn muốn những thành viên trong nhóm phải đóng góp thông tin tốt hơn, tránh để rơi thông tin vào tay bọn trộm cắp, nghe được tin tức một cách nhanh chóng, và dễ dàng tìm thấy những tài liệu then chốt cũng như các thông tin thiết yếu khác. Nói tóm lại, bạn phải làm với các đồng nghiệp của mình cùng những loại công việc mà xưa nay bạn vẫn làm tất cả trên mạng Internet. Thực ra, bạn hy vọng là có thể sử dụng chính những công cụ Internet này để đạt được những trợ giúp thật sự trong công việc - điều này chỉ xảy ra nếu bạn tìm được đúng các hệ thống thích hợp. Liệu hệ thống thông tin trong công ty bạn có quan tâm đến điều này không? Đôi khi là có, nếu bạn là người may mắn. Nhưng nếu những gì bạn muốn làm trên mạng của công ty không được xem là một tài liệu mang tính chiến lược, thì chính bạn cũng có thể đã quên mất nó. Thế giới những người quản lý các hệ thống thông tin cũng có những vấn đề của riêng họ, và những vấn đề của bạn, họ không quan tâm. Không có cách giải quyết nào khác, không có một tia sáng nào ở cuối đường hầm, loại trừ một con đường ra duy nhất. Một phương án lựa chọn có thể làm thay đổi mọi tình huống, đó là: Mạng intranet riêng cho chính nhóm của bạn. Vâng, bạn có thể vỗ tay vui mừng, đó là sự thực. Intranet chính là một mạng Internet nội bộ, nó cho phép mọi người có thể đóng góp những thông tin nào mà họ thích, bằng những phần mềm đã có sẵn trên các PC của họ: các trình duyệt Web (Web browser). Đến đây, những gì bạn muốn nói sẽ là: “Những người quản lý hệ thống thông tin đang tạo nên mạng intranet cộng tác cho công ty của chúng ta, còn chúng ta thì chỉ lấy được thông tin nào mà họ chọn để đưa cho.” Nhưng hãy quên ngay “chuyện vớ vẩn đó!”. Đừng thấy sóng cả mà tay chèo. Hãy xin, mượn, hoặc lấy cho được một intranet server! Hoặc bằng bất cứ giá nào để có nó trong tay, và thiết lập mạng intranet riêng cho chính bạn. Những gì chúng ta có thể thực hiện ngay tức khắc trên mạng intranet của mình? Hãy quên đi tất cả những thứ nhạt nhẽo mà bạn thấy trên các site World Wide Web thương mại lớn. Chắc chắn bạn ước muốn đạt đỉnh cao, nhưng quyền ưu tiên trước nhất của bạn chỉ là những dữ liệu dùng chung trong nhóm. Đối với loại này bạn không có yêu cầu gì khác thường. Điều bạn cần là một khoảng không gian trên máy chủ intranet server. Hãy xin một ít khoảng trống nào đó trên một máy chủ đã có trong thế giới các hệ thống thông tin, hoặc xóa bỏ một cách cương quyết và tự làm lại tất cả (xem mục “Danh sách Server Intranet”). Khi đã có được một máy chủ cho mạng intranet của mình, bạn có thể làm được một khối lượng công việc đáng kinh ngạc mà không phải dùng đến các phần mềm server hay các chức năng đặc biệt nào của trình duyệt. Rất dễ dàng đưa vào server intranet các hồ sơ, các bản giới thiệu có giá trị, hoặc mọi loại tư liệu mà bạn ưa thích. 11

Chẳng hạn, nếu đã mua một hệ máy PC vài năm trước đây, thì bạn vẫn có thể dùng trình xử lý văn bản của nó để tạo ra kiểu tài liệu, như một bản dự án chẳng hạn, theo quy cách HTML (loại ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản của World Wide Web), và đưa nó vào trong server intranet. Tất cả được dùng để giới thiệu, trình diễn. Thực ra, bạn có thể đưa các tài liệu văn bản đơn giản đã dùng lâu nay vào máy chủ nếu muốn trình duyệt có thể đọc được nó cũng dễ dàng như một tài liệu HTML. Và nếu bạn có phần mềm tìm kiếm đang chạy trên máy chủ, bạn cũng có thể tìm thấy tài liệu này ngay cả trong trường hợp không có gì liên kết với nó. Bạn sẽ hỏi tại sao phải làm những việc đó? Lý do bằng những việc lưu trữ, tìm kiếm và lấy ra các tài liệu trên server intranet, bạn có thể tiết kiệm được nhiều thời gian trong việc chuẩn bị sẵn sàng các tài liệu cần thiết cho mọi người - bất kể chúng nằm trên máy nào và ở vị trí nào. Nếu có lỗi trong tài liệu đưa vào máy chủ, bạn có thể sửa ngay, và báo cho nhóm làm việc rằng tài liệu đó đã được thay đổi. Bạn cũng không phải gửi cho mỗi người bản tài liệu bị sửa lem nhem, hoặc chỉ cho họ cách tìm đến tập tin bằng một tên đường dẫn phức tạp, cần dùng đến một nửa số chủng loại phần mềm mà những người nhận không thể nào có được. Thay vào đó, bạn chỉ cần gửi đi mối liên kết với tài liệu - và chỉ bằng một cái nhấn chuột là họ đã có nó. Hãy khuyến khích các thành viên trong nhóm đưa mọi vấn đề thực sự có ích vào server intranet. Giao cho một số người nào đó nhiệm vụ thường xuyên quét qua toàn mạng intranet để nắm vững những gì đã được gửi vào, và quy định cho họ mỗi tuần phải phát một thông báo bằng thư điện tử để báo lại cho mọi người biết về những thông tin mới. Chẳng hạn, khi một thành viên của nhóm phát triển thông tin gửi bản dự án mới nhất lên server intranet, thì phải làm sao để bảo đảm cho mọi người có liên quan đến dự án đó đều biết cách tìm nó như thế nào. Sau đó, khuyến khích những người này gửi lại cho anh ta những ý kiến và ý tưởng mới của họ về dự án. Bạn có thể đầu tư thêm một máy quét tài liệu cá nhân để các thành viên trong nhóm có thể thường xuyên bổ sung những tài liệu in vào các tập tin intranet. Một điều quan trọng: mỗi người đều phải có một áo khoác riêng cho mình. Mặc áo với nhiều kiểu cách khác nhau bao giờ cũng có ích. Ví dụ, bạn có thể gửi đi một bảng sơ đồ bố trí cán bộ, sơ đồ này sẽ rất cần thiết đối với những nhóm lớn hoặc những tình trạng phức tạp, trong đó các thành viên hay phải đi công tác hoặc thường xuyên liên lạc với nhau từ xa. Trong sơ đồ này, mỗi thành viên đều có một trang chủ (home page) liệt kê những thông tin về bản thân họ như nghề nghiệp, báo cáo cho ai, đang làm việc trên hệ thống nào, số điện thoại, và thời gian biểu. Dĩ nhiên sẽ tốt hơn nếu bổ sung thêm một phần mềm dùng cho máy chủ để sắp xếp những gì mà bạn gửi vào. Nếu bạn có thể lưu trữ các sổ ghi dịch vụ khách hàng trong một cơ sở dữ liệu trực tuyến mà không phải là một loạt những hồ sơ rời, thì bạn sẽ có một hệ thống dễ quản lý hơn. Chúng ta còn có thể làm được gì? Nếu chỉ đầu tư một ít tiền cho phần mềm, đồng thời có đủ thời gian để chuẩn bị và cho nó chạy, thì khối lượng công việc phải làm sẽ rất lớn. Còn nếu bạn có ý định thử làm chút ít công việc lập trình, hoặc có một cộng tác viên có khả năng làm việc đó, thì thế giới thông tin sẽ mở rộng ra trước mặt bạn. Sau đây là một số khả năng. 1. Lấy ngay dữ liệu của những công ty đang hoạt động, như các cơ sở dữ liệu khách hàng và sản phẩm của họ chẳng hạn. Hiện nay có nhiều công cụ cho phép bạn “chôm” những cơ sở dữ liệu có sẵn và đưa vào các máy chủ intranet của bạn (làm việc này đôi khi phải thủ đoạn). 2. Hoàn thiện dịch vụ khách hàng. Bạn có thể mua một số trình ứng dụng đắt tiền và hấp dẫn để nắm bắt một cách thực chất cách giải quyết các yêu cầu đặc biệt của khách hàng. Nếu không làm được như vậy, bạn hãy ghi lại các cuộc gọi và các giải pháp vào server intranet của mình, đồng thời phải bảo đảm là các hồ sơ đó sẽ được nghiên cứu. Nếu chỉ đơn thuần ghi chép lại, bạn sẽ chỉ được một nguồn tài nguyên không có giá trị lắm để dùng cho việc lập kế hoạch, cho các dự án và các dịch vụ bán hàng. 3. Ghi chép và đánh dấu các thông tin của dự án. Đối với mỗi dự án, hãy thành lập một trang để chứa các thông tin về nhiệm vụ và về tình trạng, đồng thời liên kết các tài liệu có liên quan khác với nó. Điều này sẽ làm cho mạng intranet của bạn tương đương như một cơ sở kiến thức đối với các công việc quá khứ, hiện tại và tương lai. Một lần nữa ở đây, bạn cũng nên có tất cả các loại trình ứng dụng tinh vi về dự án trên intranet, nếu bạn có đủ tiền. 12

4. Thiết lập hệ thống báo cáo bán hàng. Lưu lại các báo cáo bán hàng, báo cáo đặt hàng và thông tin khách hàng trong mạng intranet của bạn. Trong một số trường hợp, có thể sẽ phải liên kết tài liệu này với các nguồn gốc tin, các bản ghi chép dịch vụ khách hàng, và các thông tin hỗ trợ khác. 5. Thay các mẫu giấy tờ nội bộ. Hiện đang có sẵn quá nhiều các phần mềm công cụ cho phép bạn biên soạn các mẫu giấy tờ đơn giản để thu giữ dữ liệu rồi đưa nó vào thư điện tử hoặc các cơ sở dữ liệu - tất cả đều không cần đến công việc lập trình. 6. Những công cụ thảo luận nhóm đều đang chuyển hướng mạnh, nhằm vào Internet và intranet. Có thể sử dụng những công cụ đó rất tốt cho các nhóm nhỏ, phân tán. 7. Phân phối tin. Bạn có thể để mặc mọi người nếu họ có thì giờ lang thang xung quanh Web và intranet để nhặt tin tức. Hoặc (sẽ tốt hơn nhiều) bạn đưa một số phần mềm lên máy chủ để sưu tập một cách có hệ thống các dữ liệu từ hầu hết các nguồn, và phân phối ra cho tất cả mọi người có liên quan. Trở lại vấn đề chính: Làm cách nào để có một server intranet? Điều này phụ thuộc vào tình hình quản lý cụ thể của tổ chức bạn. Nếu nhóm các hệ thống thông tin của bạn đã có một server intranet đang chạy thì hãy cố thuyết phục họ giúp đỡ. Nếu họ do dự thì hãy nói thêm rằng bạn sẽ không đòi hỏi một sự hỗ trợ phiền phức nào, mà chỉ cần một khoảng trống nào đó để thâm nhập. Cuối cùng, nếu không tìm được sự giúp đỡ từ thế giới các hệ thống thông tin đó, thì bạn phải tự tổ chức và xây dựng lấy một server intranet. Điều này thực tế không khó khăn quá như bạn tưởng. Bạn có thể cho chạy phần mềm server ngay trên hệ thống máy để bàn của một số người nào đó nếu họ có bộ vi xử lý đủ mạnh và bộ nhớ đủ lớn. Nếu có khả năng dành riêng một PC trong mạng làm máy chủ thì tốt nhất, và một PC 486 không cần trang bị thêm là đủ để bắt đầu được rồi. Sau đó là câu hỏi về hệ điều hành và phần mềm server (xem “Danh sách Server Intranet”). Bây giờ thì chỉ còn tổ chức hệ thống và cho chạy, bổ sung đủ mọi trình ứng dụng cần thiết, hướng nó vào phục vụ cho nhóm bạn, và bắt đầu đưa một số nội dung có tác dụng vào. Còn nếu muốn có khả năng gọi ra ngoài cơ quan thì gắn thêm modem, nối vào một tuyến điện thoại, và bắt buộc phải tuân theo một số mật khẩu. Có thực dễ dàng như vậy không? Sự thực là không mấy khó khăn trong việc chuẩn bị chạy một mạng intranet. Chỉ cần bạn hiểu rõ mục đích và tác dụng của intranet và có quyêt tâm làm việc này. Bao giờ cũng như vậy. Nếu nhóm các hệ thống thông tin của bạn thực hiện mạng intranet với mức độ cao, cho nhiều người truy xuất thì có lẽ bạn phải cần đến các công cụ mạnh và mới nhất. Cho đến đây, bạn đã biết rõ mình có thể làm được những gì rồi đó. Chúc may mắn với mạng intranet kín đáo của bạn. Xin mời bạn rời lớp học bằng cửa sau. Chúng tôi sẽ gửi bằng tốt nghiệp cho bạn bằng thư điện tử nếu bạn tiếp xúc với chúng tôi qua một hòm thư nặc danh. Và, xin hoan hô cuộc cách mạng! Danh sách Server Intranet Bạn chỉ có ngân sách hạn chế và không thể thâm nhập vào thế giới các hệ thống thông tin để chia xẻ các trò chơi với họ phải không? Sau đây là cách thức để bắt tay vào xây dựng một mạng intranet cỡ văn phòng lớn. Đầu tiên, hãy chọn một PC có CPU nhanh cỡ 486 trở lên, một bộ điều hợp mạng (network adapter) cùng với một ít cáp nối, bộ nhớ tối thiểu 16MB, và một ổ cứng 500MB trở lên. Đối với hệ thống máy Macintosh, bạn cần có loại tương đương PowerMac 6150/50 với bộ nhớ 16 MB. Phải rồi, bạn còn cần phải có một lời ban phúc từ thế giới các hệ thống thông tin cho phép bổ sung thêm một máy vào mạng. Chú ý, bạn cũng có thể dùng chung máy tính đang hoạt động của ai đó, tuy nhiên bạn sẽ có thể phải tăng thêm bộ nhớ - 32 MB là con số tối thiểu mà bạn cần có trong một hệ máy dùng chung. Đồng thời phải bảo đảm PC của người đó là loại nhanh (Pentium 90 là thấp nhất). Mặt khác, máy chủ này sẽ ngưng phục vụ bất kỳ ai khi nó đang bận tính lại một bảng tính. Thứ hai, hãy cài đặt một hệ điều hành thích hợp, như Windows 95 hoặc Windows NT, NetWare, OS/2, Mac OS, hay Unix, tùy theo sự tiện dụng của bạn. Thứ ba, bổ sung thêm phần mềm Web server (dịch vụ Web). Bạn có nhiều loại để chọn, nhưng nên bắt đầu với loại đơn giản và rẻ tiền nhất. Sau đây là một số loại phần mềm đang có sẵn. 13

- Apache (http://www.apache .org) hoạt động trên nền OS/2 và Unix. Đây là phần mềm được chọn phổ biến nhất cho máy chủ Web trên Internet bởi đó là một thử nghiệm it bảo đảm thành công. Nó có các tính năng rất phong phú và tài liệu tốt (nếu không phải là tài liệu kỹ thuật). Đây là loại phần mềm miễn phí, nhưng không có một sự hỗ trợ nào. - Microsoft Internet Information Server (IIS) (http: //www.microsoft.com), hiện nay đã được kèm với Windows NT 4.0. Đây là một phần mềm server intranet đáng tin cậy và tiện lợi nếu bạn đang dùng NT, đồng thời bạn còn có thể có hỗ trợ. Cũng cần chú ý thêm, Microsoft FrontPage đi kèm với phần mềm máy chủ Web của chính nó, dùng được cho cả Windows 95 lẫn NT. - NetWare Web Server của Novell (http://www.novell .com) giá 995 USD, tốc độ cực nhanh, nhưng cài đặt không dễ dàng. - FastTrack server của Netscape (http :// www.netscape .com) giá 295 USD; có các phiên bản dùng cho Windows 95, NT, và nhiều biến thể khác nhau của Unix. Được thiết kế để dễ cài đặt và sử dụng, chạy rất nhanh, đồng thời còn cho một số tính năng tốt. - Building Your Own WebSite for Windows 95 and NT của O’Reilly and Associates (http://www.ora.com), được bán ra trên đĩa CD-ROM cùng với một số tài liệu tốt nhất. Giá khoảng 59 USD. - WebStar for Macintosh của Quarterdeck (http://www.quarterdeck.com). Đây là một giải pháp hiệu quả cho các máy chủ Macintosh với nhiều tính năng tiên tiến. Giá 895 USD Công cụ intranet cho chúng ta Có nhiều công cụ intranet khác nhau. Sau đây là một ít trình biên tập trang và các bộ chương trình cơ sở dữ liệu được ưa thích dùng cho intranet. Các trình biên tập trang Web Texture Design của Future Tense 495 USD (http://www.futuretense .com) là một bộ biên tập thượng hạng dùng để làm cho việc giới thiệu nội dung hấp dẫn, khéo léo hơn. Nó đã được mô tả “như là một trình PageMaker dùng cho Web”. FrontPage của Microsoft 149 USD là một bộ biên tập hạng nhất khác với giao diện đồ họa hấp dẫn và có nhiều mẫu, nhiều xảo thuật, và nhiều hình rời để bạn có thể bắt tay vào. Word for Windows 95 cùng với Internet Assistant for Word là một hệ thống biên tập cơ bản thuộc loại có thể chấp nhận được. Word for Windows 97 còn tốt hơn nữa. Narvigator Gold của Netscape 79 USD là một bộ biên tập ở mức độ tập sự, chấp nhận được và có thể bạn đã biết giao diện của nó rồi. HotMetal Pro của SoftQuad 159 USD (htt://www.softquad.com) là một sự chọn lựa tốt cho khuynh hướng nghiêng về kỹ thuật. Các công cụ giống như Microsoft Front Page 2.0 làm cho nó rẻ tiền, dễ dàng và hấp dẫn trong việc tạo nên một site intranet. Các sản phẩm cơ sở dữ liệu Web Cold Fusion của Allaire 495 USD (http://www.allaire.com) là một công cụ phát triển Web khá hoàn hảo. WebFiler của Alpha Software 995 USD (http://www. alphasoftware.com) cho phép những người bình thường có thể xây dựng những cơ sở dữ liệu intranet. Web.dat của Corel 100 USD (http://www.corel.com) dùng rất tốt cho việc thông dịch các cơ sở dữ liệu đang có để dùng cho intranet. Intra Builder Professional của Borland 500 USD có cùng công dụng như trên, những gói phần mềm này có mức độ cao cấp hơn. Các công cụ giống như Microsoft FrontPage 2.0 làm cho nó rẻ tiền, dễ dàng và hấp dẫn trong việc tạo nên một site intranet. (Xem “Danh sách Server Intranet” để biết những địa chỉ URL không liệt kê ở đây) 14

5 điều nên và không nên đối với intranet Nên làm 1. Đưa những tài liệu có ích lên mạng intranet của bạn. Mạng intranet càng liên quan đến công việc của mọi người thì họ càng sử dụng nó nhiều hơn. 2. Bắt đầu từ đơn giản. Các công nghệ intranet không khó hơn các công nghệ PC, nhưng nếu không bắt đầu từ thấp đến cao, bạn sẽ chết ngập trong quá tải. 3. Duy trì chi phí thấp. Một khi tất cả đều hoạt động, bạn rất có thể thu được nhiều lợi hơn. 4. Làm cho mọi người để hết tâm trí vào. Bí quyết thành công của một mạng intranet là đóng góp của toàn nhóm. 5. Làm cho nó trở nên đáng yêu. ít nhất cũng phải đưa một số đồ họa và hình ảnh vào trang chủ của mạng intranet. Không nên làm 1. Đừng bị chôn vùi trong những vấn đề kỹ thuật. Rất dễ bị mắc bẫy trong mớ các xảo thuật Web hào nhoáng, và đó cũng là nơi tiêu hủy không thương tiếc một khối lượng lớn thời gian và sức lực của bạn. 2. Không cưỡng bức nhân viên của bạn phải sử dụng intranet. Hãy thu hút họ bằng khuyến khích động viên, không phải bằng đe dọa. 3. Đừng hạn chế những gì mà nhân viên của bạn có thể đưa lên intranet, ngoại trừ những vấn đề dung tục và vi phạm quy chế công ty. 4. Đừng lo lắng đến việc bỏ bớt đồ họa. Mạng nội bộ của bạn sẽ không bị chậm đi bao nhiêu trừ phi phải chở đến 10 MB hình ảnh. 5. Không thông báo cho những hệ thống thông tin khác quá sớm ĐIỆN THOẠI TRONG INTRANET Mạng LAN của công ty bạn sẽ thay thế hệ thống điện thoại Vài chục năm qua, truyền thông được thực hiện ở 3 dạng: tiếng nói được đưa đi qua mạng điện thoại, dữ liệu đóng gói gửi lên mạng truyền dữ liệu và hình ảnh video truyền trong không gian hoặc một hệ thống cáp. Một số chuyên gia tiên đoán kỷ nguyên Great Intergration, khi mà tất cả các hình thức truyền thông kể trên hoà nhập thành một thể thống nhất, điều khiển bằng một loại thiết bị và thậm chí thanh toán chỉ với một hãng duy nhất. Công nghệ điện thoại đi bước đầu tiên vào 15 năm trước bằng cách định ra chuẩn viễn thông gọi là ISDN, viết tắt từ Integated Services Digital Network (mạng dịch vụ truyền dữ liệu số hóa tích hợp). Nhưng có những người cho rằng ISDN nghĩa là "It Still Does Nothing" "Chưa làm nên trò trống gì"). Đây là dự án kết hợp tiếng nói (voice), dữ liệu (data) và video, quản lý chúng bằng cùng một thiết bị của công ty điện thoại để thực hiện số hóa mạng điện thoại tới tận người dùng đầu cuối. Tuy vậy, ISDN dường như vẫn chưa tìm được chỗ đứng trên thị trường. Thử dùng trong LAN Năm 1993, Vocaltec Inc., một công ty của Israel với các văn phòng đặt ở Northvale, N. J, đưa ra Vocalchat, phương tiện cho phép đưa tiếng nói lên mạng cục bộ. Người dùng cài một card đặc biệt vào máy tính của mình. Thiết bị này, sau đó nối với ống nghe điện thoại, sẽ kiểm tra người nhận các cuộc gọi điện thoại có đang nối mạng LAN hay WAN của công ty hay không. Nếu không, liên lạc sẽ nối với hệ chuyển mạch điện thoại của riêng hãng hoặc với PBX (Private branch exchange - hệ thống điện thoại vùng). Trong trường hợp người dùng đầu kia đang nối mạng, tín hiệu sẽ được số hóa, nén, đóng gói và gửi lên mạng. Tại nơi nhận, máy tính cũng được lắp một card như vậy, nhưng ở thời điểm này làm chức năng giải mã, khôi phục âm thanh ban đầu và chuyển vào hệ thống điện thoại của người nghe. VocalTec cho rằng sản phẩm của họ cho phép bổ sung nhiều dịch vụ và cách làm như vậy có thể tiết kiệm được chi phí so với việc sử dụng PBX. Tuy nhiên, sản phẩm của VocalTec không được người dùng quan tâm mấy. Có ý kiến cho rằng mặc dù thiết bị làm việc tốt, nhưng đơn giản là nó đã đi trước thời gian. Tháng 2/1995, VocalTex tổ chức lại và bước vào cuộc chiến mới với Internet phone (gọi tắt là Iphone) một phần mềm cho phép đưa tiếng nói lên Internet. Do mạng toàn cầu này có phí truyền tin rẻ. Về lý 15

thuyết người dùng sẽ đỡ tốn kém hơn, nhất là khi thực hiện các liên lạc đường dài. Phương thức truyền tiếng nói như vậy không phải không có nhược điểm: những cuộc gọi không đầy đủ, trả lời trễ và chất lượng âm không đều. Tuy vậy, đã có những hãng chấp nhận công nghệ mới, trong đó có Radian House Europe Ltd., một công ty xuất/nhập khẩu ở West Hempstead, N.J., ước tính dùng IPhone tiết kiệm được từ 1200 đến 1500 USD/tháng.. Dù sao chăng nữa, Internet telephony cũng đủ hấp dẫn để hơn hai chục hãng bước vào cuộc, trong đó có Netscape, Microsoft và IBM. Rất kinh tế với Intranet 18 tháng phát triển vẫn chưa đẩy công nghệ mới này trội hơn đáng kể so với điện thoại phân vùng. Có lẽ hiệu quả hơn là sử dụng trong LAN hay WAN, vì trên Internet còn vướng mắc bởi vấn đề tốc độ liên quan đến tắc nghẽn các gói tin, mà điều này lại dễ dàng kiểm soát trong mạng cục bộ. Một động cơ có tác dụng thúc đẩy việc sử dụng "điện thoại intranet" là tính kinh tế: ngoài việc tiết kiệm bởi các đặc tính và khả năng nâng cấp, dùng công nghệ mới trong nội bộ cộng tác chắc chắn sẽ tiết kiệm được chi phí cho các cuộc gọi đường dài, sử dụng các tuyến thuê bao sẵn có giữa các LAN. Pasha Roberts, chủ tịch Webline Comunications, nói intranet telephony có tác dụng trước hết ở sự tích hợp tiếng nói với dữ liệu. Webline đang chuẩn bị đưa ra sản phẩm cho phép tích hợp Web site, LAN và trung tâm điện thoại để khi người dùng nhấn vào một mục trong trang Web, họ sẽ được nối với công ty qua Internet hoặc điện thoại. Điều này dễ gây ấn tượng hơn. Trong cả 2 trường hợp, cuộc gọi thông qua LAN, đi đến người đại diện thương mại đầu tiên. Người này nhận dữ liệu từ khách hành, xử lý nó với dữ liệu trong CSDL công tác và đưa các giải pháp lên trang Web của công ty. Người dùng sẽ thu nhận được thông tin này nhờ bộ duyệt Web và xử lý nó trên máy tính của họ. Trong lúc đó, cả hai phía vẫn có thể nói chuyện, và dữ liệu vẫn tiếp tục được trao đổi. Tương lai không xa, tất cả sẽ được duy trì trong chế độ thời gian thực, suốt toàn bộ vòng đời của sản phẩm, từ khâu thiết kế tới bước tiếp thị. Bell Atlantic sử dụng công nghệ này để quản lý hệ thống thư thoại (voicemail) của công ty. Thông điệp gửi cho người đăng ký dịch vụ thư thoại được số hóa và lưu trên bộ lưu trữ từ tính. Khi người đang khi gọi điện thoại vào, thông điệp được lấy ra và gửi qua mạng LAN đến chỗ người gọi. ở đây, nhở card giao tiếp, thông điệp được chuyển thành giọng nói. Khoa công nghệ thông tin của Cornell Univesity còn tiến thêm một bước: Hệ thống điện thoại intranet hoàn toàn thay thế PBX. Bằng cách sử dụng điện thoại thông qua LAN, tổ chức này đã tiết kiệm được đáng kể trong việc nâng cấp hệ thống diện thoại. Hiện tại đã khởi đầu với gần 200 trạm và sẽ triển khai sử dụng từ đầu 1997". Nếu không dùng dự án này, đại học Cornell sẽ phải hỗ trợ tới 20.000 tuyến điện thoại vào cuối thể kỷ này. Dùng nó, sẽ chỉ cần có 12.000 tuyến, thậm chí thấp hơn nữa. Trở ngại Thế mạnh của điện thoại dùng trên mạng là chia sẻ tài nguyên: các gói dữ liệu từ những cuộc gọi khác nhau được chuyển trên cùng một đường dây. Điều này cũng có nghĩa là không tránh khỏi được ùn tắc và chậm trễ. Với dữ liệu thì không thành vấn đề, có thể chờ một lúc. Nhưng tiếng nói trong hội thoại thì rất nhạy cảm với thời gian, chỉ một thay đổi nhỏ tốc độ cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc đàm thoại. Có nhiều giải pháp khắc phục tình trạng đến chậm và mất mát gói tin, mà một trong những cách đó là tính trung bình giữa các khoảng cách. Cái giá phải trả là tiếng nói hơi bị biến điệu, có trường hợp mất liên lạc. Hệ thống của Cornell giải quyết bằng cách dùng công nghệ ATM để dành cho các cuộc hội thoại những vùng dải thông riêng, Đặc điểm của hệ thống này là người dùng không phải mua và cài card ATM vào máy của mình. Nhiều hãng cũng đã nhảy vào lĩnh vực này. Tháng 9/96 vừa qua, Micom Communications Corp. đã đưa ra Voice Over IP, một loại card dùng để hỗ trợ dùng điện thoại trong LAN/WAN. Để giải quyết vấn đề mất gói dữ liệu, phương pháp này bổ sung thông tin vào mỗi gói dữ liệu, để một gói đến trễ có thể lấy lại thông tin từ các gói lận cận. Có lẽ đây là giải pháp tốt hơn so với cách tính trung bình ở Cornell. Theo Micom, card này có thể kiểm soát được 4 khối (trunk) điện thoại trên một tuyến 56Kbps và vẫn dành một nửa băng thông cho việc truyền dữ liệu thông thường. Dialogic Corp. đang phối hợp với VocalTec để phát triển một sản phẩm hoàn toàn mới. Người dùng Internet Telephony Gateway để gọi từ New York đến Los Angeles chỉ việc nhấc máy điện thoại thông thường, gọi vào cổng nối (gateway) của công ty và đưa vào mã thành phố và số điện thoại của người 16

nhận. Cổng nối New York liên lạc với Los Angeles bằng WAN hay Internet để quay số vào vùng sở tại. Khi người nhận ở Los Angeles nhấc máy, hai cồng nối kể trên bắt đầu số hóa và đóng gói cuộc hội thoại, gửi qua WAN hoặc Internet. Ưu điểm của công nghệ này là quy mô mở rộng chỉ tuyến tính. Nhóm cổng mới vẫn có giá như cũ, trong khi PBX tăng chi phí khi nâng cấp. Nhiều nhà quan sát không ưa ý tưởng tách biệt điện thoại intranet giữa chuyển mạch cũ, tồi và cách nối mạng mới, tốt hơn. Tony Tissot, giám đốc tiếp thị của Simens Rolm ở Santa Clara, calif, nói: "Người ta nghĩ rằng điện thoại truyền thống không còn tồn tại bao lâu nữa, nhưng đây là công nghệ chuyển mạch đã được thử thách, có hệ thống dịch vụ hoàn hảo hơn mạng số liệu". Dù báo chí có chê trách đến đâu (Báo the New York Times mới đây coi ISDN như một phương tiện kỳ quặc đang chết yểu), dịch vụ này sẽ vẫn còn ở nhiều nơi, sẽ được số hóa hoàn toàn, kể cả tiếng nói. Những điểm mấu chốt quyết định hiệu quả của một mạng intranet doanh nghiệp (VDC/tmh_17/8/2002) Câu trả lời cho bất cứ câu hỏi của các nhân viên hãng Cisco đó là "Hãy vào website". Cisco Systems đã tiến những bước dài trong việc đưa hầu hết các thông tin liên quan đến công việc của hãng lên web và gần như toàn bộ các thông tin về các chức nǎng công việc đơn lẻ cũng đều có mặt trên mạng doanh nghiệp dùng chung của Cisco. Nỗ lực này đã đem lại cho Cisco khoản doanh thu trên vốn đầu tư là 800 triệu USD mỗi nǎm. Những yếu tố quyết định nào đã đem lại thành công cho các mạng intranet doanh nghiệp như của Cisco? Trong khi có rất nhiều ý kiến xung quanh vấn đề này, chúng tôi chỉ xin nêu ra 5 yếu tố mấu chốt sẽ quyết định mức độ thành công của một mạng intranet doanh nghiệp: 1. Thu hút Thu hút người sử dụng trong doanh nghiệp, tìm hiểu nhu cầu của họ và tập hợp những ý kiến của họ để lên kế hoạch xây dựng cho mạng doanh nghiệp dùng chung. Việc thu hút nhân viên trong doanh nghiệp được tiến hành bằng cách thực hiện các cuộc điều tra trong nội bộ doanh nghiệp. Các điều tra này sẽ bao gồm những câu hỏi về mức độ thoả mãn tổng thể của người dùng khi sử dụng website trên mạng doanh nghiệp, tần suất sử dụng tại các khu vực trong website, khu vực nào của website được người sử dụng chú ý và bao gồm cả những câu hỏi "kêu gọi hành động" như:"Bạn có muốn trở thành một phóng viên của kênh thông tin điện tử lưu động?" Cisco tiếp tục giữ được sự quan tâm của nhân viên trong việc dùng mạng doanh nghiệp thông qua rất nhiều kênh khác nhau trong đó có một định hướng quan trọng là khuyến khích tham vọng trở thành nhà báo của họ. Nằm ngay dưới phần "Tiêu đề Tin tức" (News Headlines) trên đầu trang chủ của mạng intranet toàn cầu Cisco Employee Connection (cho phép nhân viên của Cisco trên khắp thế giới có thể sử dụng) là nút <Đǎng nhập> (Submit). Thông qua chức nǎng đǎng nhập này, Cisco khuyến khích toàn bộ nhân viên của họ trên khắp thế giới (40.000 nhân viên) có thể đǎng nhập những tin tức, nội dung thông tin mới nhất lên trang chủ của mạng nội bộ doanh nghiệp. Tất cả những nội dung tin tức này được hướng dẫn thực hiện và đǎng nhập rất cụ thể, rõ ràng. Chức nǎng này đã khuyến khích tất cả các nhân viên trở thành nhà báo của toà báo Cisco. Nó cũng chính là một công cụ để chia sẻ thông tin, hiểu biết chung, định hướng và cộng tác trong công việc. 2. Các chuẩn Phát triển các hướng dẫn và các chuẩn cho website để các chuẩn này được sử dụng và áp dụng trên tất cả các website khác trên mạng intranet và mạng diện rộng intranet của doanh nghiệp. 17

Công ty có đại bản doanh ở Thuỵ Sĩ- Adecco- là một trong những công ty có số nhân công lớn nhất trên thế giới với hơn 5.000 vǎn phòng trên 59 quốc gia. Nhận thức rằng một công ty với mức độ phân tán cao, do đó các quyết định quản lý có thể không có tác động tích cực tới từng khu vực và vǎn phòng chi nhánh, Adecco đã có một đội quản trị mạng intranet nội bộ tập trung với mục đích chính là phát triển và quản lý các chuẩn của mạng nội bộ hơn là quản lý đơn thuần một mạng nội bộ doanh nghiệp. Ngoài việc quản lý tổng thể chung và một vài phần tiêu đề tin tức được quản lý tập chung, Adecco đã triển khai một mô hình xuất bản phân phối cho hơn 150 website trên toàn cầu chứa 130.000 tài liệu cho người dùng tại 55 nước. Nội dung được xuất bản nhờ vào một công cụ xuất bản tập trung bằng 4 ngôn ngữ chính. Một nhóm cốt cán được sử dụng quản lý mạng intranet toàn cầu chịu trách nhiệm phát triển các chuẩn và chiến lược cho mạng nội bộ toàn cầu này, họ chịu trách nhiệm duy trì truyền thông tới người dùng, quản lý toàn bộ cổng tập trung, phát triển ứng dụng lõi, công cụ mạng nội bộ và đào tạo. Hầu hết các vǎn phòng chi nhánh tại các nước đều có các một website nội bộ với đội quản lý riêng bao gồm một người chịu trách nhiệm chung, một trưởng nhóm, một người phát triển chiến lược,các nhân viên xuất bản và viết nội dung. Tất cả những người này đều phải gắn chặt với các chuẩn chung toàn cầu của Adecco, họ đều phải sử dụng các mẫu và các quy trình sản xuất đã được tiêu chuẩn hoá và dựa vào những sự hỗ trợ tập trung cũng như sự đào tạo từ nhóm quản lý cốt cán của mạng nội bộ toàn cầu. 3. Đơn giản hoá Hãy để website được thiết kế đơn giản và sáng sủa, đừng nên chất lên đó những hiệu ứng Java, đa phương tiện hay những ứng dụng tiêu tốn bộ nhớ khác. Có nhiều người dùng Internet với đường truyền tốc độ cao và bị gây ấn tượng bởi các ảnh động Flash, các tiện ích và các trang chất đống những dịch vụ đa phương tiện. Đó không phải là tiêu chuẩn cho những người dụng mạng intranet của công ty. Người dùng (là các nhân viên) muốn việc tìm kiếm và tải thông tin xuống càng nhanh càng tốt. Các trang web phải được tải xuống nhanh và phải được thiết kế cho tất cả những người dùng với tốc độ truy nhập thấp nhất, thông thường, người dùng sử dụng đường truy nhập qua mạng điện thoại quay số, được ví như những người đi bán dạo trên đường. Nguyên tắc chung để thiết kế trang chủ cho mạng intranet nội bộ là chỉ nặng tối đa là 64 kb (với tốc độ tiêu chuẩn của mạng điện thoại 56kb/s thì mất 8 giây để tải xuống). Một số công ty còn linh hoạt hơn nữa trong việc phát triển các tiêu chuẩn, tập đoàn tài chính - The Royal Bank Financial Group đã giới hạn trang chủ của mạng nội bộ ở mức 17 kb. Trang chủ của mạng intranet nội bộ Microsoft, MSWeb, gần như gắn liền với nguyên tắc KISS (Keep It Simple Stupid- Đơn giản đến mức tối đa có thể) Microsoft đã sử dụng gần như nguyên mẫu trang chủ www.microsoft.com để làm trang chủ mạng nội bộ, trang này rất đơn giản, chủ yếu là các màu trắng, pha chút màu xanh sáng và rất ít ảnh và không có ảnh động. 4. Đo lường Mỗi mạng Intranet cần phải được đo lường bởi một loạt các công cụ đong đếm hiệu quả thiết yếu được xác định từ trước - Critical Success Indicators (CSI) để xác định các đặc tính về số lượng cũng như chất lượng. Với mỗi một yếu tố được nêu ra trong bài báo này, không yếu tố nào quan trọng hơn yếu tố nào. Đo 18

lường hiệu quả của mạng Intranet là một việc cần thiết nhất để điều chỉnh, canh đều ngân sách cho mạng nội bộ của công ty. Một trong những lợi thế lớn của một mạng Intranet là có được nhiều các kênh đong đếm, cả trực tuyến và không trực tuyến để đánh giá hiệu quả. Các kênh đong đếm thông thường được triển khai bao gồm phân tích lưu lượng truy nhập, điều tra trực tuyến và không trực tuyến, các nhóm tập trung, hòm thư điện tử phản hồi, hỗ trợ trả lời điện thoại, thư điện tử, kiểm tra mức độ thích hợp cho sử dụng và cuối cùng là xác định lợi nhuận trên vốn đầu tư (ROI). ROI là biện pháp đang ngày càng trở nên quan trọng và được sử dụng nhiều hơn vì sự phát triển của các mạng Intranet về mức độ quan trọng cũng như nhu cầu đòi hỏi cần cấp vốn và đầu tư. Đầu nǎm 2000, công ty Mitre Corp., một công ty công nghệ phi lợi nhuận phục vụ cho một số cơ quan của chính quyền Liên Bang Mỹ, đã tiến hành định giá thường xuyên những khoản tiết kiệm chi phí cả cứng và mềm từ mạng Intranet của họ. Tổng số, một mạng Intranet với mức đầu tư 7,2 triệu USD đã đem lại khoản tiết kiệm là 62,1 triệu USD chi phí hoạt động và cải tiến nǎng suất lao động. Việc đong đếm lượng truy nhập hàng nǎm, hàng tháng, hàng tuần và thậm chí là hàng ngày vào mạng nội bộ và mức độ sử dụng là một công cụ cũng hết sức quan trọng. Các bộ sản phẩm phần mềm phân tích tệp truy nhập như WebTrends sẽ cho phép bạn đo lường tính toán các cuộc truy nhập, xem website, người truy nhập, phiên trung bình truy nhập của khách hàng, thời điểm truy nhập .... Các thông số cung cấp hàng ngày hàng giờ này sẽ hỗ trợ bạn rất nhiều trong việc đưa ra các quyết định như sẽ thay đổi luân phiên các tin tiêu đề, phân tích lượt xem trang cho biết thứ tự của mỗi lượt truy nhập xem tin trên trang chủ. 5. Xúc tiến và quảng bá Tất cả các mạng nội bộ đều cần được quảng bá rộng rãi để nhân viên doanh nghiệp có thể hiểu được giá trị và tích cực truyền bá sử dụng. Nếu bạn tự làm công việc truyền bá thì có thể sẽ không hiệu quả. Người sử dụng (nhân viên doanh nghiệp) cần được thúc đẩy và giáo dục về giá trị của mạng doanh nghiệp đối với chính họ và đối với doanh nghiệp. Trong mỗi tổ chức doanh nghiệp đều có những người rất nhiệt tình, hǎng hái sử dụng web không cần phải thúc đẩy họ nhưng cũng có những người khác không hề đếm xỉa đến và bắt buộc phải phổ biến và đào tạo cho họ về giá trị của mạng doanh nghiệp. Nếu người sử dụng trong doanh nghiệp không sử dụng mạng nội bộ thì dù có được xây dựng quy mô và có triển vọng đến đâu thì hiệu quả cũng sẽ không thể đạt đựơc mức mong đợi. Nhân viên trong phạm vi toàn doanh nghiệp phải được phổ biến và giáo dục để hiểu biết về mạng nội bộ, chấp nhận nó và việc sử dụng mạng nội bộ là bắt buộc. Một kế hoạch xúc tiến và tiếp thị trong nội bộ là hoàn toàn cần thiết nhất là trong một doanh nghiệp mà không có sự phát triển về nhân lực trong hệ thống vǎn phòng (Những doanh nghiệp chế tạo, phân phối, bán hàng...). Sách lược tiếp thị có thể bao gồm phân phối qua thư điện tử, tin thư và xúc tiến qua hội thảo nội bộ, thảo luận với các lãnh đạo, dán áp phích, tờ rơi, phần thưởng... Tại khu vực các doanh nghiệp tài chính và đầu tư bắt tay vào những chiến dịch tiếp thị đầy tham vọng để khuyếch trương và triển khai cổng truy nhập doanh nghiệp được thiết kế lại. Một chiến dịch điển hình bao gồm một chiến dịch phân phát thư điện tử, phổ biến thông tin tới từng nhân viên với những món quà thú vị, áp phích quảng cáo thậm chí là xây dựng đoạn phim 10 phút với một giọng tường thuật nổi tiếng. Tóm lại, công ty sẽ chi khoảng 20 USD/nhân viên để xúc tiến cho một cổng truy nhập mạng nội bộ doanh nghiệp. Chìa khoá cho việc quản lý những sách lược này là lên kế hoạch cụ thể cho từng việc và ưu tiên cho việc triển khai một trang chủ mới hoặc thiết kế lại. Ban quản trị và người dùng cùng tham gia và các mục đích 19

có thể do đạc được cần được vǎn bản hoá. Trong khi còn có rất nhiều thủ thuật và cách thức khác để triển khai và quản lý mạng Intranet thành công thì 5 yếu tố trên đây được coi là thiết yếu nhất và nên dành những chú ý đặc biệt trong khi triển khai hoặc khi xây dựng hay thiết kế lại cổng truy nhập doanh nghiệp. Minh Hoang (Theo zdnet.com) Một kiểu mạng mới xuất hiện do kết quả của sự phát triển mạnh mẽ Internet đó là mạng Intranet. Intranet là cơ sở hạ tầng của mạng dựa trên những tiêu chuẩn Internet hiện có. Mục đích của Intranet là làm cho những ngời lao động của một công ty gắn kết với mọi tin tức của công ty đó nhằm tăng suất qua luồng thông tin hiệu quả đợc phổ biến trên Intranet. Lợi ích chung của Intranet Có rất nhiều lý do biện minh cho việc sử dụng Intranet. Chẳng hạn hầu hết các công ty cần phân phát số lợng lớn các tài liệu nội bộ cho toàn bộ nhân viên của họ. Những tài liệu đó gồm mọi thứ, từ danh sách cán bộ công viên tới các chính sách tài nguyên con ngời, các thông t, các thông báo, chỉ thị làm việc của các phòng ban, thậm chí cả những sự nâng cấp phần mềm. Bằng việc chuẩn bị sẵn những thông tin đó trên Intranet, hầu hết những thủ tục in ấn và phân phát công văn theo cách cũ đã không còn cần thiết nữa. Có nghĩa là một "lực lợng lao động không quan liêu" đợc chứng minh thông qua việc tiết kiệm chi phí nhng vẫn đảm bảo đợc tính hiệu quả. Một số lợi ích chung của việc sử dụng Intranet nh sau: • Lịch làm việc của phòng ban • Giáo dục và đào tạo • Các chính sách phúc lợi • Bố trí công việc • Các sự kiện của công ty • Mua sắm, Bán hàng • Báo cáo hàng năm • Giới thiệu sản phẩm, Tiếp thị • Quản lý tồn kho • Phân bố/ nâng cấp phần mềm • Nội quy an toàn của công ty • Bảo vệ an ninh/ bức tờng lửa Bức tờng lửa (Firewall) Mặc dù tiền đề của Intranet là hỗ trợ việc dùng chung thông tin trong một nhóm ngời có giới hạn và đã đợc xác định rõ, nhng một số thông tin, chẳng hạn nh các sản phẩm và các dịch vụ đợc chia sẻ với quảng đại quần chúng qua Internet. Do vậy các địa điểm Intranet đã nhanh chóng trở thành quen thuộc trên Internet và world wide Web. Tính chất của Intranet là thông tin của bản thân nó chủ yếu đợc giới hạn cho cán bộ công nhân viên của công ty. Điều này đợc thực hiện nhờ việc sử dụng bức tơng lửa (Firewall). Bức tờng lửa là một hệ thống an ninh của Intranet đợc thiết kế để hạn chế truy nhập Internet tới Intranet của công ty. Bức tờng lửa tơng tự nh vị "sứ giả" của công ty, giữa Intrranet và Internet. Vị sứ giả đó cho phép luồng lu lợng th điện tử, các sản phẩm dịch vụ, sự bố trí công việc,... trong khi vẫn hạn chế truy nhập bất hợp pháp vào thông tin bí mật lu thông trong Intranet. Đáng tiếc là Internet bị các kẻ phá hoại quấy nhiễu, liên tục thâm nhậm vào mạng, ăn trộm và phá huỷ các tệp riêng t, chứa đựng các bí mật thơng mại, các thông tin cá nhân. Do vậy, nếu công ty quyết định kết nối mạng cuả mình tới Internet, phải lập kế hoạch cẩn thận giữa nhà quản lý mạng và lãnh đạo công ty. Thông thờng thì phải nhờ đến một chuyên gia t vấn về bức tờng lửa. 20

5.3. Intranet và Extranet ♦ Intranet: Trong một mạng lan chúng ta hoàn toàn có thể triển khai hoàn toàn các dv internet.ví dụ chúng ta có thẻ xây dựng một hệ thống thư điện tử dùng riêng cho cơ wan,những trang web thông báo,tin tức nội bộ hằng ngày. Như vậy khi chúng ta xây dựng 1 mạng lan theo chuẩn phần mềm internet thì chúng ta có được 1mạng intranet ♦ Extranet:khi chúng ta kết nối mạng intranet vào internet và bắt đầu gia tiếp với thế giới của internet thì chúng ta được extranet

Intranet nói chung là mạng nội bộ. Nó có thể là nguồn chia sẻ thông tin dựa trên môi trường web, nó cũng có thể chỉ là sự liên kết giữa các máy tính để chia sẻ dữ liệu (copy files và in ấn). Việc gán ghép khái niệm "web" ngay khi nói đến "Intranet" là không còn chính xác nữa. Intranet cũng sử dụng giao thức TCP/IP như Internet và có thể hỗ trợ mọi dịch vụ như những gì có trên Internet (trừ kho tàng dữ liệu khổng lồ được chia sẻ trên Internet), nhưng theo mặc định thì tách biệt với Internet. Có thể cài đặt để một mạng Intranet sử dụng được Internet, nhưng đấy lại là chuyện khác. Đi kèm với khái niệm "Intranet" ngày nay, còn có khái niệm "Extranet", là một sự mở rộng của Intranet.

21