Interview With Mp

ထိုငး့ - မေလ့႐ြာ့ ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့မ္ာ့ဆိုငးရာ ႏြီ့ေႏြာဖလြယးပျဲ်ပဳလုပး Grassroots-HRE အငးတာဗ္ဴ့ ေက္ားသိခၤ ဇျနးလ ှဿ ရကး မေလ့႐ြာ့ႏိုငးငဵ ကျာလာလမးပူၿမိဳ႕တျငး ဇျနးလ ၅ ရကးေန႔မြ ၇ ရကးေန႔အထိ ထိုငး့ႏိုငးငဵ႐ြိ NGO အဖျဲ႔အစညး့မ္ာ့ႏြငးံ မေလ့႐ြာ့ႏိုငးငဵ႐ြိ လူမႈေရ့အဖျဲ႔အစညး့မ္ာ့ ပူ့ေပါငး့ကာ “2nd Two Destinations One Origin Conference”

ေခါငး့စဥး်ဖငးံ ႏြီ့ေႏြာဖလြယးတရပး

်ပဳလုပးခဲံၿပီ့၊ ထိုငး့ႏြငးံ မေလ့႐ြာ့ႏိုငးငဵ႐ြိ ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့မ္ာ့ဆိုငးရာ အေရ့ ကိစၥမ္ာ့ကို အဓိကထာ့ ေဆျ့ေႏျ့ခဲံၾကသညး။ ထိုေဆျ့ေႏျ့ပျဲသို႔ တကးေရာကးခဲံေသာ Grassroots – HRE မြ လကးေထာကး ဒါ႐ိုကးတာ်ဖစးသူ ေဒၚပိုပိုအာ့ အခုလို ေတျ႔ဆဵုေမ့်မနး့ ခဲံပါသညး။ ေမ့။ အခုလို ကျာလာလမးပူမြာ က္ငး့ပတဲံ “2nd Two Destinations One Origin Conference” ကို ဘယးအဖျဲ႔အစညး့ေတျက ဦ့ေဆာငးၿပီ့ လုပးခဲံလဲခငးဗ္။ ေ်ဖ။ ထိုငး့အေ်ခစိုကး Migrant Assistant Programme (MAP) Foundation, မေလ့႐ြာ့အေ်ခစိုကး Workers Hub for Change နဲ႔ Network of Action for Migrants in Malaysia (NAMM) တို႔က ဦ့ေဆာငးၿပီ့ လုပးတာ်ဖစးပါတယး။ ေမ့။ ဒီအစညး့အေွ့ကို မေလ့႐ြာ့က အဖျဲ႔အစညး့ ဘယးႏြစးခု တကးေရာကး ခဲံ လဲ ခငးဗ္။ ေ်ဖ။ မေလ့႐ြာ့က က္မသိသေလာကးေတာံ ငါ့ဖျဲ႔ေပါံေနား။ ငါ့ဖျဲ႔၊ ေ်ခာကးဖျဲ႔ေလာကးေတာံ တကးတယးး။ NLD (LA) Malaysia, ေနာကးၿပီ့ေတာံ Burma Campaign Malaysia, Network of Action for Migrants in Malaysia (NAMM) အဖျဲ႔တကးတယး။ ေနာကးၿပီ့ေတာံ Multination Women Organization of Burma ဆိုတဲံ အမ္ိဳ့သမီ့အဖျဲ႔ တစးဖျဲ႔တကးတယး။ Myanmar Refugees Volunteer Group (MRVG) အဖျဲ႔ တကးတယး။ Shan Refugees Organization နဲ႔ အဓိက ဖိတးၾကာ့တဲံ အဖျဲ႔အစညး့ကေတာံ ဒီ MAP Foundation ထိုငး့ႏိုငးငဵနဲ႔ မေလ့႐ြာ့က Workers Hub for Change အဖျဲ႔အစညး့ ေတျ တကးပါတယး။ ေမ့။ ေဒၚပိုပိုအေနနဲဒီ ႔ အစညး့အေွ့ မြာ ဘယးလို အေၾကာငး့အရာေတျေဆျ့ေႏျ့ခဲံတယးဆိုတာကိေ်ပာ်ပေပ့ပါဦ ု ့။ ေ်ဖ။ က္မတို႔ အဓိက ေဆျ့ေႏျ့်ဖစးတဲံ အေၾကာငး့အရာကေတာံ ဒီထိုငး့ႏိုငးငဵမြာ႐ြိတဲံ ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ေတျရဲ႕ အေ်ခအေန၊ ေနာကးတစးခု ဒီ မေလ့႐ြာ့ႏိုငးငဵမြာ႐ြိတဲံ ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ေတျရဲ႕ အေ်ခအေနေပါံ။ ကမၻာံစီ့ပျာ့ ပ္ကးကပး်ဖစးေနတဲံ အခ္ိနးမြာ အလုပးသမာ့ေတျရဲ႕ ရငးဆိုငးႀကဵဳေတျ႔ရတဲံ ်ပႆနာေတျ၊ ေနာကး အစို့ရေတျရဲ႕ ဒီအလုပးသမာ့ ေတျ အေပၚမြာ ထာ့႐ြိတဲံ ေပၚလစီ မူွါဒေတျ အဲဒါေတျကို ေဆျ့ေႏျ့ၿပီ့ က္မတို႔ အ်ပနးအလြနး သဵု့သပးၾကပါတယး။ ေမ့။ အခု ဒီအစညး့အေွ့မြာ မေလ့႐ြာ့ႏိုငးငဵက လူမႈေရ့အဖျဲ႔အစညး့ေတျအေနနဲ႔ ဘယးလိုအခ္ကးေတျကို အဓိကထာ့ၿပီ့ တငး်ပၾကလဲ ခငးဗ္။ ေ်ဖ။ မ္ာ့ေသာအာ့်ဖငးံ သူတို႔ကေတာံ ဒီအလုပးသမာ့ေတျရဲ႕အချငးံအေရ့ေပါံေလ၊ ဥပမာ တရာ့ွငးတဲံသူေတျ ဆိုရငးလညး့ ဒီ outsourcing ကုမၸဏီေတျရဲ႕ ဖိႏြိပးမႈေတျ၊ အလုပး႐ြငးေတျရဲ႕ ဖိႏြိပးမႈေတျ၊ သူတို႔ရဲ႕ အလုပးသမာ့အချငးံအေရ့ေတျ ဆဵု့႐ႈဵု့ေနရ တာေတျကို အေသ့စိတးေပါံေလ၊ ကျကးကျကးကျငး့ကျငး့ ်မငးရေအာငး႐ြငး့်ပႏိုငးသလို၊ ေနာကးတစးခုက detention နဲ႔ deportation center

ေတျမြာ အလုပးသမာ့ေတျရဲ႕ ဖိႏြိပးခဵစာ့ရတဲံ ကိစၥမ္ိဳ့ေတျ အဲဒါေတျကို သူတို႔အေနနဲ႔ က္မတို႔ကို

ထိထိေရာကးေရာကး သတငး့အခ္ကးအလကး ဖလြယးေပ့ႏိုငးခဲံပါတယး။ က္မအေနနဲ႔ကေတာံ သူတို႔လညး့ အတတးႏိုငးဆဵု့

လုပးေနၾက တယးဆိုေတာံ ပိုၿပီ့အာ့ေကာငး့ေအာငးလို႔ ဒီထကးပိုၿပီ့ေတာံ ညီညီညျတးညျတးနဲ႔ လကးတျဲလုပးေဆာငးသျာ့ ရငးေတာံ ပိုၿပီ့ အဆငးေ်ပမယးလို႔ ထငးပါတယး။ ေမ့။ မၾကာေသ့မီကာ လက ဒီ မေလ့႐ြာ့က ထိနး့သိမး့ေရ့စခနး့မြာ ်မနးမာႏိုငးငဵသာ့ ႏြစးေယာကးေသဆဵု့ခဲံတဲံ ကိစၥနဲ႔ ပကးသကးၿပီ့ေတာံေရာ ဒီအစညး့အေ ွ့မြာ ထညးံသျငး့ ေဆျ့ေႏျ့်ဖစးတာေရာ႐ြိေသ့လာ့ခငးဗ္။ ေ်ဖ။ က္မတို႔ ေ႐ြ႕ဆကးလုပးရမယးံ action plan ထဲမြာ ဒီ ်မနးမာႏိုငးငဵသာ့ အလုပးသမာ့ႏြစးဦ့ detention center မြာေသဆဵု့တဲံ ကိစၥနဲ႔ ပကးသကးၿပီ့ detention နဲ႔ deportation ကို ဘယးလိုေကာငး့ေအာငး လုပးေဆာငးရမလဲ ဆိုတာကို က္မတို႔ အမ္ာ့ႀကီ့ ေဆျ့ေႏျ့ခဲံပါတယး။ အဲဒီအေပၚမြာ က္မတို႔ မဲေခါငး migration ကေန ထုတးထာ့တဲံ စာအုပးေတျမြာလညး့ ဒီ

detention

ဒီဆကးၿပီ့ေတာံ

နဲ႔

deportationေတျ

ဒါေတျ

ရပးတနး႔ေအာငး

အလုပးသမာ့ထုေတျ

ဘယးလိုလုပးရမလဲဆိုတဲံ

ၾကာ့ထဲမြာ၊

သူတို႔ရဲ႕

ဟာေတျလညး့

အချငးံအေရ့ေတျကို

ပါတဲံအခါက္ေတာံ က္ယးက္ယး်ပနး႔်ပနး႔

သိေအာငးလုပးေပ့ရမယး။ ဒါမြ သူတို႔ အချငးံအေရ့ေတျကို သူတို႔ကိုယးတိုငး ေတာငး့ဆိုၿပီ့ေတာ၊ံ အငးအာ့ႀကီ့မာ့စျာနဲ႔ အစို့ရေတျအေပၚမြာ က္မတို႔ ဖိအာ့ေပ့မႈေတျ လုပးေဆာငးႏိုငးဖို႔ က္မတို႔ က္ယးက္ယး်ပနး႔်ပနး႔ ေဆျ့ေႏျ့ထာ့ပါတယး။ ေမ့။ ဒီအစညး့အေွ့မြာ အဖျဲ႔အစညး့ေတျစုၿပီ့ ထုတး်ပနးတဲံ ထုတး်ပနးခ္ကး (Joint Statement) တစးေစာငး ထျကးလာတယး လို႔လညး့ ၾကာ့တယးခငးဗ္။ဒီ ထုတး်ပနးခ္ကးကိုေရာ ဘယးအာဏာပိုငးအဖျဲ႔အစညး့ေတျဆီကရညး ို ရျယးၿပီ့ ပို႔ခဲံလဲခငးဗ္။ ေ်ဖ။ ဒီထုတး်ပနးခ္ကးကေတာံ အခုလတးတေလာမြာ NGO ေတျ ၾကာ့ထဲမြာေပါံေလ။ ဒါေပမယးံ ဒီထုတး်ပနးခ္ကးေတျကို ထိုငး့အစို့ရကိုလညး့ ပို႔မယး၊ မေလ့႐ြာ့အစို့ရကိုလညး့ ပို႔မယး။ ၿပီ့ေတာံ အာဆီယဵကိုလညး့ ပို႔မယး။ ေမ့။ ဟုတးကဲံ အခုလို ေဆျ့ေႏျ့တဲံအခါမြာ ထိုငး့ႏိုငးငဵမြာ႐ြိတဲံ အစးမတို႔ရဲ႕အဖျဲ႔အစညး့ကမေလ့႐ြာ့မြာ႐ြိတဲံ အဖျဲ႔အစညး့ေတျနဲ႔ ဘယးလို ခ္ိတးဆကးၿပီ့ အလုပးလုပးေနတယးဆိုတာကိသိ ု ပါရေစ။ ေ်ဖ။ က္မအေနနဲ႔ကေတာံ ဒီအစညး့အေွ့ကို တကးတာ ဒါ ပထမဆဵု့ပါ။ ဒါေပမယးံ ဒီ ထုိငး့ႏိုငးငဵမြာ ႐ြိေနတဲံ Network of Action for Migrants အဖျဲ႔ေတျ၊ Network of Action for Migrants in Malaysia (NAMM)၊ က္မတို႔ ထိုငး့ႏိုငးငဵမြာ အလုပးသမာ့၊

ဒီအတျကး

Network

ခ္ိတးဆကးၿပီ့

လုပးေနတဲံ

အဖျဲ႔အစညး့ေတျနဲ႔

မေလ့႐ြာ့ႏိုငးငဵမြာ႐ြိတဲံ

အလုပးသမာ့ေတျအတျကး လုပးေနတဲံ အဖျဲ႔အစညး့ေတျ၊ ၿပီ့ခဲံတဲံ ႏြစးကမြ သူတို႔ စတငးၿပီ့ ခ္ိတးဆကးၿပီ့ေတာံလုပးခဲံတယး။ ဒါေပမယးံ

ဒီႏြစးမြာလညး့

က္မတို႔

ပိုမိုအာ့ေကာငး့တဲံ network

တစးခု ်ဖစးေအာငးေပါံေလ၊

က္တို႔

လူမ္ိဳ့ေတျရဲ႕

အက္ိဳ့စီ့ပျာ့ကို ကာကျယးႏိုငးဖို႔နဲ႔ သူတို႔ေတျရဲ႕ လတးတေလာ်ဖစးပ္ကးေနတဲံ အေ်ခအေနေတျကို က္မတို႔အေနနဲ႔ ဘယးလို ကူညီမႈေတျ ပဵံပို့မႈေတျ လုပးေပ့ႏိုငးမလဲ၊ အစို့ရေတျကို ဘယးလိုခ္ဥး့ကပးၿပီ့မြ သူတို႔ရဲ႕ မူွါဒေတျေ်ပာငး့လဲေအာငး ဘယးလို လုပးႏိုငးမလဲေပါံ၊ အဲဒီအေပၚမြာ က္မတို႔ ေဆျ့ေႏျ့်ဖစးပါတယး။ ဒါေပမယးံ အခုလတးတေလာ အေနနဲ႔ကေတာံ က္မတို႔အ ေနနဲ႔က လကးတျဲၿပီ့ လုပးတယးဆိုတဲံ ေနရာမြာ အေတျ႔အႀကဵဳေတျ ဖလြယးတာ အႀကဵဥာဏးေတျေပ့တာ၊ အဲဒီေလာကးပဲေပါံ ေနား။ ဒါေပမယးံ ဒီအစညး့အေွ့ၿပီ့တဲံအခ္ိနးမြာ က္မတို႔ ထပးၿပီ့ေတာံ network ေတျခ္ိတးၿပီ့ ပိုမိုတို့တကးေအာငးလုပးဖုိ႔ ေဆျ့ေႏျ့ထာ့တာေတျ ႐ြိပါတယး။ ေမ့။ ေနာကးပိုငး့မြာေရာ ဒီ ထိုငး့ႏိုငးငဵမြာ ႐ြတ ိ ဲံ NGO တစးခုအေနနဲ႔ မေလ့႐ြာ့ႏိုငးငဵမြာ႐ြိတဲံ လူမႈေရ့အဖျဲ႔အစညး့ေတျနဲ႔အတူ ဘယးလို ခ္ိတးဆကး ေဆာငးရျကးသျာ့ဖိအစီ ု႔ အစဥး႐ြိလဲခငးဗ္။ ေ်ဖ။ က္မတို႔အေနနဲ႔ ဆကးၿပီ့ေတာံ ဒီအစို့ရေတျကို ဖိအာ့ေပ့သျာ့မယးေပါံေနား။ က္မတို႔ရဲ႕ ဒီ local မြာ႐ြိတဲံ အဖျဲ႔အစညး့ ေတျ အခ္ငး့ခ္ငး့ ပူ့ေပါငး့ၿပီ့ လုပးမြာေပါံေလ။ ႏြစးႏိုငးငဵက အဖျဲ႔အစညး့ေတျ ပူ့ေပါငး့ၿပီ့ လုပးမယးံ ကိစၥေတျကေတာံ ဒီအစို့ရေတျကို အလုပးသမာ့ေတျ ်ဖစးပ္ကးခဵစာ့ေနရတဲံ အရာေတျကို သူတို႔ေတျသိေအာငး က္မတို႔ လုပးေပ့မယး။ ၿပီ့ေတာံ အာဆီယဵကိုလညး့ က္မတို႔ အလုပးသမာ့ေတျအေနနဲ႔ ဒီလို ထိခိုကးခဵစာ့ေနရတယး။ ဒီအေပၚမြာ အာဆီယဵအေနနဲ႔လညး့ ဒီအစို့ရေတျ အေပၚမြာ ဖိအာ့ေပ့ဖို႔ေတျ က္မတို႔လုပးသျာ့မြာ ်ဖစးသလို၊ ႏိုငးငဵတကာ အသိုငး့အွိုငး့ရဲ႕ အာ႐ဵုစိုကးမႈကိုလညး့ ရေအာငး က္မတို႔ ႀကိဳ့စာ့သျာ့မြာပါ။

ေမ့။ ဟုတးကဲံ၊ ဒီမြာက ထိုငး့ႏိုငးငဵမြာ တရာ့ွငးဖျဲ႔စညး့ထာ့တဲံ အဖျဲ႔အစညး့်ဖစးတယး။ မေလ့႐ြာ့မြာက္ေတာံလူမႈေရ့လုပးတဲံ အဖျဲ႔အစညး့ေတျက

တရာ့ွငးဖျဲ႔အစညး့ထာ့တဲံ

အဖျဲ႔အစညး့ေတျ

မဟုတးၾကတဲံအခါက္ေတာံ

လုပးငနး့ဆိုငးရာ

အခကးအခဲေတျလညး့ ႐ြိႏိုငးတယးခငးဗ္။ အဲဒီအေပၚမြာေရာ ဒီ Grassroots – HRE မြာ လကးေထာကးဒါ႐ိုကးတာအ်ဖစး အလုပးလုပးေနတဲအစး ံ မအေနနဲ႔ေရာဘာေ်ပာခ္ငးလဲခငးဗ္။ ေ်ဖ။ တစးခ္ကးခကးတာကေတာံ ခုနေ်ပာသလိုေပါံ။ သူတို႔ ကိုယးတိုငးက ွိုငး့ွနး့ကူညီေပ့ေနတဲံသူေတျကလညး့ တရာ့မွငး တဲံလူေတျ မ္ာ့ေနတယးဆိုေတာံ၊ တရာ့မွငးတဲံလူက တရာ့မွငးတဲံလူကို ကူညီတယးဆိုတာကေတာံ အငးမတနးမြ ခကးခဲပါ တယး။ ဒါက သူတို႔မြာ ရငးဆိုငးေနရတဲံ စိနးေခၚမႈတရပးပါ။ ဒါေပမယးံလညး့ ႀကိဳ့စာ့ၿပီ့မြ လူထုၾကာ့ထဲမြာ အသိပညာ်ပနး႔ပျာ့ ေအာငး တစးေယာကးနဲ႔ တစးေယာကး စညး့စညး့လဵု့လဵု့နဲ႔ လကးတျဲၿပီ့ လုပးမယးဆိုရငးေတာံ အနညး့နဲ႔အမ္ာ့ ေအာငး်မငးမႈေတျ ရႏိုငးမြာပါ။ တစးခ္ိနးတညး့မြာဘဲ ဒီတရာ့ွငးမႈ႐ြိေနတဲံ သူေတျအေနနဲ႔ကလညး့ တရာ့မွငးတဲံသူတျကို ွိုငး့ွနး့ကူညီ ပဵံပို့မႈ ေတျရဖို႔ တရာ့ွငးေနထိုငးၾကတဲံသူေတျကို စညး့႐ဵု့လဵႈ႔ေဆားဖို႔ လိုအပးတယးလို႔ က္မေနနဲ႔ ်မငးပါတယး႐ြငးံ။ ေမ့။ အစးမ အေနနဲ႔ မေလ့႐ြာ့မြာ အလုပးလုပးေနၾကတဲ်မနး ံ မာအလုပးသမာ့ေတျကိုေရာဘာမ္ာ့ မြာခ္ငးတာ႐ြိလဲခငးဗ္။ ေ်ဖ။ က္မအေနနဲ႔ မေလ့႐ြာ့ရယး၊ ထိုငး့ရယးလို႔ေတာံ မဟုတးပါဘူ့။ က္မတို႔ ်မနးမာအလုပးသမာ့ေတျက အခုဆို ေနရာအႏြဵ႔ အ်ပာ့မြာ ႐ြိေနၾကတာဘဲေပါံေနား။ က္မတို႔ေနနဲ႔က က္မတို႔နဲ႔ နီ့စပးတဲံ ဒီမေလ့႐ြာ့တို႔၊ ထိုငး့တို႔လို႔ ေ်ပာေနေပ မယးံလညး့ တစး်ခာ့ႏိုငးငဵ အသီ့သီ့မြာလညး့ ်မနးမာေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ေတျ ႐ြိေနတဲံအခါက္ေတာံ အခ္ငး့ခ္ငး့ စညး့လဵု့ ညီညျတး မႈနဲ႔ တစးဦ့ကိုတစးဦ့ ကူညီေပ့ပါ။ ကိုယးံအချငးံအေရ့ကို ကိုယးသိနာ့လညးၿပီ့ေတာံ ကုိယးံအချငးံအေရ့ကို ေတာငး့ဆို ၾကပါ။ ကိုယးံအချငးံအေရ့ကို ကိုယးက မေတာငး့ဆိုရငး ဘယးသူကဘဲ လာၿပီ့ေတာငး့ဆိုဆို ရႏိုငးေ်ခနညး့ပါတယး။ ကိုယးံအ ချငးံအ ေရ့ကို ကိယ ု းသိၿပီ့ေတာံ၊ ေတာငး့ဆိုၿပီ့ေတာံ အခ္ငး့ခ္ငး့ တစးဦ့ကိုတစးဦ့ ညီညီညျတးညျတးနဲ႔ ကူညီေဆာငးရျကးသျာ့ တဲံသူ ေတျ ်ဖစးႏိုငးဖို႔အတျကး က္မအေနနဲ႔ တိုကးတျနး့ခ္ငးပါတယး။