Hung Viet Su

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

HÙNG VI T S Th Vi t L i C S Vi t Nam

ôi l i gi i thi u c bài biên kh o “Th vi t l i c s Vi t Nam” c a Tác Câu L c B Hùng S Vi t nh n gi Tr ng Thái Du d i ây. Nh n th y bài vi t c tham kh o khá công phu và tác gi ã nêu lên m t s i u m i l , Ban biên t p xin trân tr ng gi i thi u v i quí v c gi . Nh ng ý ki n và quan i m v tài li u l ch s c a tác gi trong bài vi t không h n là ý ki n và quan i m c a Câu L c B Hùng S Vi t. Tuy nhiên t t c nh ng bài vi t quan ni m r ng “T Tiên Oai Hùng, Con Cháu Hãnh Di n” u phù h p v i quan i m và ch tr ng c a Câu L c B Hùng S Vi t. ____________________________________________________

L ch s Vi t Nam t th i Mê Linh li t n tr v tr c luôn là s kh i g i khám phá và thách th c cho b n thân tôi. B ng nh ng con ng không “chiêu th c” c a m t k vi n ki n ngôi n s h c, tôi ã t tìm hi u kho ng th i gian kia b ng d m bài vi t, có tham kh o m t s sách v và th t ch c Vi t Nam c ng nh Trung Qu c. Khi h th ng nh ng bài vi t này [1] hoàn thành, c ng là lúc nh n th c c a tôi v th i bán s Vi t Nam b c qua m t trang m i. Nh ng nh m l n và mâu thu n l li u s c thanh l c, m!ch s n c t ng h p l!i thành trang vi t m i dài h i h n, c" th h n. Tóm t#t nghiên c u: l a. Giao Ch$ nguyên ngh%a là m t khái ni m nói v vùng &t phía nam v ng qu c c a ' ng Nghiêu – Ngu Thu&n. Giao Ch$ u th i Chu chính là &t S (H( B#c, Trung

1

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

Qu c). Giao Ch$ c ng còn g i là C Ch$ ho)c C S , nó hàm ngh%a luôn tên n c S th i Xuân Thu và Chi n Qu c. Giao Ch$ n a cu i th i Chi n Qu c phía nam n c S . Giao Ch$ th i T n là T ng Qu n, Giao Ch$ th i Tây Hán là b#c b Vi t Nam. Ch$ n th i 'ông Hán, Giao Ch$ m i bi n thành a danh c nh và xác th c trên a (. 'óng khung b i ki n th c thiên v n th i T n – Hán, Nh t Nam ngh%a là vùng &t phía nam m)t tr i, là bán c u nam, C u Chân là Chân Tr i, Xích '!o. Có th ng i Trung Qu c không l m, h n ai h t h hi u Giao Ch$ là gì nh ng h c ý tung h*a mù và di n d ch sai l!c ý ngh%a c a t Giao Ch$. 'ây là ph ng di n h c thu t trong t ng th âm m u th c dân c a qu c Hán. K “bé cái l m” là ai n u không ph i n n s h c non y u c a ng i Vi t Nam? b. Nhà n c V n Lang s khai c a ng i L!c Vi t c hình thành t!i ' ng 'ình H( (H( Nam, Trung Qu c) kho ng n m Nhâm Tu&t 1199 TCN. Các vua Hùng cu i cùng trong s 18 vua Hùng ã ch!y gi)c S xuyên qua (ng b ng Tây Giang, Qu ng Tây, Trung Qu c, xu ng vùng Phong Châu thu c (ng b ng sông H(ng kho ng TK 7 n TK 8 TCN. c. ' a bàn c a ng i L!c Vi t c g(m H( Nam, Qu ng Tây, Qu ng 'ông, B#c Vi t Nam và o H i Nam. Ng i L!c Vi t g i t qu c mình là '&t N c, khi phiên d ch qua Hán t nó tr thành Âu L!c. Do ó L!c Vi t chính là N c Vi t hay Vi t (Th ng?) qu c. Ng i L!c Vi t ng h Tri u 'à l p nên n c Nam Vi t có kinh ô t!i Phiên Ngung c ng g i n i &y là Âu L!c. T ó sinh ra t Tây Âu L!c, ngh%a là vùng &t phía tây Phiên Ngung. d. Không ít c dân V n Lang ' ng 'ình H( ã d ng l!i bên con sông Tây Giang, Qu ng Tây và c ng d ng nên m t phiên b n gi ng nh V n Lang Phong Châu là V n Lang Tây Giang. “Th"c V ng t ” tên Phán c a n c Th"c (Quí Châu – Tây b#c Qu ng Tây) ã thôn tính V n Lang Tây Giang và d ng lên n c Tây Âu L!c. Trong ngôn ng c a T Mã Thiên, Tây Vu (vùng &t phía tây Nam Vi t) chính là Tây Âu L!c sau khi ã b Tri u 'à thôn tính, nó không ph i Tây Vu (vùng &t phía tây (ng b ng sông H(ng) th i Mã Vi n. Th i Hán V ' , Tây Âu L!c tr thành qu n H p Ph . Ng i L!c Vi t H p Ph x a hôm nay có th là ng i Tráng. Truy n th ng xem tr ng (ng là b o v t linh thiêng c a L!c Vi t v n c ng i Tráng l u gi . + nhi u ng c nh, ch Tráng (ng ngh%a v i ch Hùng trong t Hùng

2

C NV

V

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

ng.

e. Tây Âu ngh%a là '&t Tây, L!c Vi t ngh%a là N c Vi t, chúng nói v hai c ng (ng ng i Kinh – Th ng, hai lãnh th không có ranh gi i chi ti t c tách ra t n n v n minh Th n Nông hình thành b nam Tr ng Giang. Không t(n t!i qu c gia Âu L!c t!i (ng b ng sông H(ng tr c công nguyên. Sau n m 179 TCN ng i L!c Vi t Tây Âu L!c (Qu ng Tây) ch!y gi)c Tri u 'à xu ng B#c Vi t ã dung hòa và pha tr n con ng i c ng nh l ch s v i nh ng ng i anh em cùng c i r L!c Vi t ' ng 'ình H(. Chính c i r &y ã che h t nh ng m i n i ký c, nh ng kho ng tr ng và “m u mô” c a s sách Trung Qu c, bi n c s Vi t Nam thành m t h th ng v a ít t li u v a ph c t!p nh ng c c k, mâu thu n. ____________________________________________________

A. Giao Ch , T

ng Qu n, C u Chân, Nh t Nam là gì?

1. Nam Giao, m t tr m quan tr c thiên v n c x a Trong Th ng Th , quy n s c nh&t c a Trung Hoa, ch ng Ngu th , m"c Nghiêu i n ã có t Nam Giao: “Thân m nh Hy Thúc tr!ch Nam Giao, bình tr t nam ngoa, kính trí. Nh t v%nh, tinh H*a, d% chính tr ng h!. Quy t dân nhân, i u thú hy cách”. Ngh%a là: “(Vua Nghiêu) sai Hy Thúc n Nam Giao, quan sát m)t tr i di chuy n v ph ng nam, ghi ngày H! chí. Lúc ngày dài nh&t, sao H*a u hôm $nh u s là ngày tr ng H! (gi a mùa H!). Dân n m)c qu n áo m*ng, chim thú thay lông”. Nam Giao n m trong m t h th ng a danh g(m: D ng C c (phía ông), Mu i C c (phía tây), Sóc Ph ng (phía b#c), Nam Giao (phía nam). T 4 n i này, các v quan mà vua Nghiêu phái n s quan sát qui lu t chuy n ng c a m)t tr i, m)t tr ng và các vì sao r(i t ng h p các qui lu t &y thành l ch phù h p v i s v n hành c a thiên nhiên nh m áp d"ng th-ng vào i s ng nhân dân. B n a danh trên chính là b n tr!m quan tr#c thiên v n c x a c a loài ng i. Kh o c hi n !i Trung Qu c v n ch a th xác nh kinh ô Nghiêu – Thu&n âu, dù v n bi t nó không n m ngoài trung l u Hoàng Hà (thu c ba t$nh Thi m Tây, Hà Nam, S n Tây). B n tr!m thiên v n s n m v b n h ng mà kinh ô Nghiêu – Thu&n là trung tâm.

3

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

Trong m t bài toán thiên v n, sai s o !c (#t ph i có) càng ít nh h ng n k t qu n u kho ng cách các tr!m càng xa nhau. Tuy nhiên khi các tr!m quá xa thì m i liên h gi a các tr!m l!i g)p nhi u tr ng!i. Theo tôi, kho ng cách gi a hai tr!m 'ông – Tây ho)c Nam – B#c s c. 10 kinh – v% là t i a. M t v% trên m)t &t dài h n 111 km. Do ó Nam Giao không th xa h n kinh ô Nghiêu – Thu&n 500 km, và l!i càng không th v t kh*i ây m t bài toán thiên dòng Tr ng Giang r ng l n hung d phía nam. Tôi xin trình bày v n n gi n nh&t làm minh h a: B ng các phép o m)t tr i c c k, thô s ng i ta có th suy ra v% t!i m t v trí b&t k, trên trái &t. Bi t v% hai i m nào ó s tính ra kho ng cách g n úng gi a 2 i m &y theo ng chim bay. Xác nh v% c a Hà N i: Ch n m t trong 4 ngày Xuân phân, H! chí, Thu phân ho)c 'ông chí. D ng m t cây c t th-ng vuông góc v i m)t &t. Gi a tr a, khi bóng c t dài úng h ng B#c – Nam ta ánh d&u u bóng c t trên m)t &t. D dàng tính c góc k/p gi a c t và c!nh huy n c a tam giác vuông t!o b i c t, bóng c t và c!nh huy n (là c!nh o). V% V c a Hà N i s là: a. V i ngày Xuân phân và Thu phân: V = Giá tr góc k/p b. V i ngày 'ông chí: V = Giá tr góc k/p – 23 27 phút. c. V i ngày H! chí: V = 23 27 phút – Giá tr góc k/p Dù tìm V ngày nào, nó luôn b ng 21 . V i cách làm t ng t , ta tính ra v% Sài Gòn là 10 30 phút. Kho ng cách theo ng chim bay Hà N i và Sài Gòn là: D = (21 - 10 30 phút)x 111km = 1.165,5 km. + tr ng h p Hà N i và Sài Gòn, chênh l ch kinh nh* không nh h ng nhi u n k t qu g n úng. Khi kinh chênh l ch l n ng i ta ph i dùng thêm vài bài toán ph" tr khác n a. Tóm l!i Nam Giao chính là m t a danh. Sau này ki n th c thiên v n c a con ng i sâu s#c h n, các d"ng c" quan tr#c tinh t ng h n thì không c n thi t i quá xa o !c. 'ài Nam Giao có th d ng ngay kinh ô v ng qu c. Vua d dàng cúng m)t tr i trên ài, l n h(i 'ài Nam Giao ã bi n thành 'àn Nam Giao cho nghi th c t tr i. Vai trò tr!m thiên v n c a Nam Giao b che khu&t b i hành vi tín ng .ng. H n n a ch$ c n m t máy o cao m)t tr i, cùng v i vi c tra các b ng tính s0n trong sách v , m i bài toán thiên v n ph c

4

C NV

t!p nh&t 2.

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

u có th tính ra.

a danh Nam Giao góp ph n sinh ra khái ni m Giao Ch

Nam Giao s ra khái ni m Giao Ch$. Th t v y, Giao Ch$ v i ch Ch$ có b ph" mang ngh%a là vùng &t, khu v c. Giao Ch$ là vùng &t ti p giáp, vùng biên c ng v ng tri u v phía nam c a a danh Nam Giao. Ch Ch$ ngoài b ph", còn có m t ch Ch$ n a (ng âm nh ng b Túc (bàn chân). S nh m l n gi a hai ch Ch$ này góp ph n khi n cho nhi u s gia t 'ông Hán tr v sau có r&t nhi u cách gi i ngh%a Giao Ch$. Tr n Th , m t b s do Diêu T Liêm vi t n m 636 ã l n u tiên ghi thêm m t ch Ch$ n a v i b Th ( &t) trong t Giao Ch$. C v n Trung Hoa có qui t#c “ (ng âm thông gi ”, t c nh ng ch (ng âm u có th m n và s d"ng l n l n. Khi tìm ngh%a m t ch ph i v n d"ng ng c nh ang xét ch không th máy móc gi ngh%a ch t c a ch &y trong nh ng tài li u khác ít liên h . Th ng Th , t ng truy n do Kh ng T san nh, là quy n sách u tiên nói n Giao Ch$, ph n '!i truy n ghi: “Phía nam Giao Ch$ có Vi t Th ng qu c, i Thành V ng (1063 TCN - 1026 TCN) h qua 3 l n phiên d ch n giao h o và hi n t)ng chim Tr%”. Th ng th còn c gi i thích là sách tr i. 'ây chính là lý l c a bài th Nam Qu c S n Hà th i Lý: Nam qu c s n hà nam c Ti t nhiên nh ph n t!i thiên th Nh hà ngh ch l1 lai xâm ph!m Nh -ng hành khan th b!i h Ng i Vi t không còn l u c quy n s nào vào th i Lý, song ch$ qua bài th trên c ng th&y rõ quan ni m h cho r ng mình là h u du c a Vi t Th ng qu c phía nam Giao Ch$. B i Giao Ch$ không h c Th ng th xem là m t qu c gia. Ch#c ch#n Lý Th ng Ki t hi u Giao Ch$ n gi n là m t khái ni m nên m i cho l u truy n bài th ó nh m khích l tinh th n v qu c c a quân dân. Và tr c ó, ông ã d"ng binh nh m t b c th m dò kh n ng thu l!i nh ng ph n &t L!c Vi t c ã b Trung Qu c thôn tính. Th k2 18 Quang Trung Nguy n Hu c ng mang tâm t &y. Th k2 19 vua Gia Long toan i tên n c thành Nam Vi t nh ng ch-ng thành, r(i cháu ông là T ' c ng m ngùi trong Khâm ' nh Vi t s : “Th m i bi t vi c thu h(i &t ai ã m&t, t i tr c ã là vi c khó, ch không nh ng

5

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

ngày nay mà thôi. Th t áng th ng ti c”. Cu i bài tôi s ch ng minh L!c là N gia. Nh th L!c Vi t chính là Vi t (Th ng) qu c.

c, là qu c

T Nghiêu – Thu&n n u tri u Chu lãnh th Trung Qu c ch a bao gi v t qua dòng Tr ng Giang. Thiên V C ng c a Th ng Th nh#c n c ng v c v ng qu c g(m c b nam Tr ng Giang, nh ng nhi u nhà nghiên c u tin r ng n i dung c a V C ng b i u c vi t vào th i Chi n Qu c ch không th xa h n. ch$nh r&t nhi u và th m chí có th Do ó không c n v trí chính xác c a Nam Giao v n bi t c khái ni m Giao Ch$ mô t vùng &t ti p giáp Nam Giao, n m bên b b#c trung l u Tr ng Giang. Gi d" có a danh Giao Ch$, t 'ông Chu tr i, vi c n c S hình thành và bành tr ng v ph ng nam #t ph i xuyên qua Giao Ch$ và a danh Giao Ch$ ph i c nh#c n không d i m t l n trong r&t nhi u sách s có nói v n c S . Chu1i lu n này s a ra m t câu h*i h t s c b&t ng : “Ph i ch ng &t S , m nh &t mà Chu Thành V ng phong cho D"c Hùng chính là m t ph n c a vùng Giao Ch$ th i &y?” 'o!n u An Nam Chí L c, Lê T#c có d n quy n Hán Quan Nghi c a 3ng Thi n chép r ng tr c tiên Trung Qu c m mang t Sóc (ph ng b#c) r(i ti n sang ph ng nam l&y làm C Ch$. Th y Kinh Chú c a L ch '!o Nguyên c ng vi t Giao Ch$ là C Ch$ (c s ) mà Hán V ' m mang cho con cháu (s d n k4 l .ng bên d i). C Ch$ (ng ngh%a v i C S . Ch S trong t C S ch$ khác tên n c S b Th!ch n m bên trái. Theo qui t#c “ (ng âm thông gi ” thì &t S mà Thành V ng phong cho D"c Hùng chính là C S c a nhà Chu, là C Ch$ c a nhà Chu và là m t ph n Giao Ch$ (vùng &t phía nam ang khai phá) c a v ng tri u Chu. D"c Hùng n 'an D ng l p qu c, n i ó hôm nay n m b b#c Tr ng Giang, thu c t$nh H( B#c. T!i Nam man truy n trong H u Hán Th , sau khi nh#c n ghi chép v Vi t Th ng qu c Th ng Th !i truy n, Ph!m Vi p nói ti p: “Nhà Chu suy, n lúc S x ng bá thì Bách Vi t tri u c ng S ”. Lôgic ây là Vi t Th ng qu c n m trong Bách Vi t. N c S còn c g i là n c Kinh. Ng i S có dòng máu Vi t. T ngày Hùng Thông, h u du c a D"c Hùng ti m o!t v ng hi u, Trung Qu c luôn coi n c S là man di. Không còn trong vòng c ng t*a c a tri u ình 'ông Chu n a, n c S bành tr ng ra mãi và có th i làm ch các ch h u ph ng ông. 'ó là lý do khái ni m Giao Ch$ b m&t tích trong m t th i gian r&t dài. Và ó c ng là lý do s sách Trung Qu c khuy t i nh ng mô t chi ti t v Vi t Th ng qu c và nhi u vùng khác thu c Bách Vi t t Xuân Thu n cu i Chi n Qu c. S n c S , s c a man di không áng g i là chính s truy n bá nên h u h t ã b nhà T n 6

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

t ho)c th&t truy n. S Ký, ch ng Tri u Th Gia, nhân vi c n m 307 TCN Tri u Linh V ng c i i trang ph"c gi ng ng i H( c .i ng a và xây d ng l c l ng k5 binh, vi t: “Sách D ' a Chí nói th i Chu Giao Ch$ là L!c Vi t, th i T n là Tây Âu, h v mình, c#t tóc ng#n tránh giao long. Tây Âu L!c v phía tây Phiên Ngô (t c Phiên Ngung). Nam Vi t và Âu L!c có r&t nhi u h (ch Hán là thiên tính: hàng ngàn h , khác v i bách tính c a ng i Trung Qu c là hàng tr m h ). Sách Th B n c ng vi t ng i Vi t nhi u h , có cùng t tiên v i ng i S ”. D ' a Chí và Th B n là hai quy n sách i sau chú gi i S Ký g c. Nh v y xung quanh th i i n 307 TCN (n a cu i th i Chi n Qu c) trong vùng Giao Ch$ phía nam n c S có nhóm ng i L!c Vi t cùng t tiên v i ng i S . Khi T n di t S , n c S b g p vào Trung Nguyên, khái ni m Giao Ch$ không th&y xu&t hi n. S Ký, Nam Vi t úy 'à li t truy n, vi t: N m 214 TCN quân T n c p D ng Vi t )t 3 qu n Qu Lâm, Nam H i và T ng. Qu Lâm và Nam H i khá rõ ràng, duy T ng Qu n ã t n không bi t bao nhiêu gi&y m c mà hai ngàn n m nay ng i ta ch a rõ nó âu. C ng vì nhà T n quá ng#n ng i, chi n tranh sau ó làm sách v tiêu tán g n h t. An Nam chí l c c a Lê T#c b o: “Nhà T n l&y Giao Ch$ làm T ng Qu n”. M t khi khái ni m Giao Ch$ b x p l!i, h-n nhiên ph i có m t khái ni m khác thay th . Ph i ch ng ó là T ng? ' mô t th nào ó tr u t ng ng i ta hay dùng phép t ng tr ng. Giai tho!i “Th y bói mù xem voi” ã m n con voi nh m nói v s tr u t ng. Ngh%a c a ch T ng rõ nh&t trong môn c t ng, ng i Trung Hoa ã sáng t!o ra T ng K, ch m nh&t là vào th i Chi n Qu c, khi chi n xa còn c coi nh “ông k/” c a chi n tr ng. Trò gi i trí siêu -ng này hình t ng hóa m t tr n ánh th i c !i vào 64 ô vuông chia ôi b i m t dòng sông. Bàn c có hai quân T ng. 'ây không ph i loài voi nh nhi u ng i l m t ng. Quân T ng không bao gi qua sông. Nó bi u tr ng cho nh ng y u t tr u t ng có nh h ng nh&t nh n toàn cu c nh công tác tâm lý chi n, dân v n, ý chí c a con ng i, tinh th n x thân hy sinh… Bình Nguyên L c trong quy n “Ngu(n g c Mã Lai c a dân t c Vi t Nam” cho bi t sách L Ký, ch ng V ng Ch ghi nh n th i H!, Th ng, Chu, ng i Trung Hoa g i ph ng nam là T ng. Tri u Chu ã )t ch c quan “T ng t ” có nhi m v" trông nom vi c bang giao v i các man di ph ng nam. T ng qu n có th hi u là m t vùng &t ph ng nam t!m ó, ch a n lúc xâm l ng, ch a có d p “khai phá” và “khai thác” theo úng ngôn ng Xuân Thu – Chi n Qu c. T ng

7

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

Qu n là tên g i t ng tr ng mang tính khái ni m theo cách c a nhà T n và nó t ng ng v i Giao Ch$ c a nhà Chu. Giao Ch$ c a T n Th y Hoàng là T ng Qu n, ti p theo T ng Qu n là Nh t Nam s hoàn toàn h p lý v i t duy ngôn ng trong gi i h!n ki n th c a lý x a kia. Nh t Nam ngh%a là phía nam m)t tr i. S ký vi t: “'&t ai (n c T n)… phía nam n mi n c a nhà quay m)t v h ng b#c”. C ng nh t Giao Ch$, Nh t Nam ban u ch$ là khái ni m và có liên quan n thiên v n. Ph n l n &t n c Trung Qu c trên B#c Chí Tuy n (v% 23 27 phút, ngang qua thành ph Qu ng Châu), do ó m)t tr i v i h luôn v phía nam, m c ph ng ông nam và l)n ph ng tây nam. Rõ nh&t trong ngày 'ông Chí êm dài ngày ng#n, m)t tr i l6n qu6n h-n v phía nam. Vì v y khi t tr i (cúng m)t tr i) thiên t ph i quay m)t v ph ng nam. Có l mu n nh&t là th i T n, ng i Trung Qu c ã bi t trái &t hình tròn và t quay quanh tr"c c a nó. H tính c qu% !o m)t tr i (hoàng !o) và suy lu n r ng i v phía nam n m t n i nào ó, mu n nhìn th&y m)t tr i, mu n h ng s &m áp c a ánh n#ng, con ng i ph i làm nhà quay m)t v h ng b#c. T Mã Thiên vi t câu trên ch ng t* ngành thiên v n bi t v y nh ng s th c ng i Trung Qu c ch a bao gi )t chân n vùng Nh t Nam. Theo úng ngh%a thì Nh t Nam xa l#m, v t qua xích !o và Nam Chí Tuy n, t n các o phía nam Indonesia, Papua New Guinea và Úc Châu hôm nay. 3. S l n l n gi a khái ni m và

a danh

Nhà T n b* khái ni m Giao Ch$ và dùng t T ng Qu n. Nhà Hán n i ti p nhà T n, và c ng nh tr ng h p n c S tr c kia, Nam Vi t c a Tri u 'à ã ch)n c ng th v ng qu c Hán phía nam 93 n m. Nam Vi t b di t, s l n l n trong vi c dùng t Giao Ch$ v a là a danh, v a là khái ni m b#t u di n ra. 'i u này th hi n khi h )t tên khu v c m i chi m c n m 111 TCN. Hán Th c a Ban C vi t: “Nam Vi t d% bình to!i d% k, a vi '!m Nh% Chu Nhai Nam H i Th ng Ngô U&t Lâm H p Ph Giao Ch$ C u Chân Nh t Nam c u qu n”. T c là: “Bình c Nam Vi t chia làm 9 qu n…”. Chu Nhai, '!m Nh% thu c o H i Nam. Nam H i, Th ng Ngô thu c Qu ng 'ông. U&t Lâm và ph n l n H p Ph thu c Qu ng Tây. Theo tôi Giao Ch$, C u Chân và Nh t Nam ti p t"c là khái ni m, th khái ni m thu n thiên v n

8

C NV

nói lên tính t cao, t

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

!i, lòng tham và ch ngh%a bành tr

ng c a nhà Hán.

Ng i Trung Qu c dùng khái ni m Giao Ch$ g i chung cho 9 qu n m i. Giao Ch$ b là c )t ra n m 106 tên g i n a khái ni m, n a a danh. Quan trông coi Giao Ch$ B ch$ TCN, ó là Th S Th!ch 'ái. N u các qu n Giao Ch$, C u Chân, Nh t Nam là a danh thì b#t bu c ph i có Thái Thú tr&n nh m. 'i u này ch$ x y ra h n 100 n m sau, vào u công nguyên v i Tích Quang và Nhâm Diên. Hán Th c ng nghi nh n n m 48 TCN, theo l i t&u c a Gi Quyên Chi, Hán Chiêu ' ã b* qu n Chu Nhai vì Hán quan n i &y th ng b dân b n a ch ng i, n i d y gi t h!i. Tr ng h p Thái Thú Tôn H!nh cu i th i Hán V ' là ví d" i n hình. Gi s qu n Giao Ch$ dân c ông úc, v n minh, t ng có n c Âu L!c, có th ô c a nhà n c s khai V n Lang thì th t quá khó hi u. T!i sao nhân dân n i &y “ôn hòa” s ng v i ngo!i bang là nh ng ông quan o, ch u b bóc l t hàng tr m n m n t n th i Mê Linh li t n !? ' n lúc này dù Giao Ch$ n m trong c"m Giao Ch$ B hay Giao Ch$ Qu n, nó v n là n i liên giao phía nam nhà Hán v i ph ng nam. Nh v y tr i qua nhi u tr m n m bành tr ng v ph ng nam c a ng i Trung Qu c, khái ni m Giao Ch$ c ng d ch chuy n theo b c chân các oàn quân qu c. Ph i ch ng ó là lý do ch Ch$ t(n t!i thêm m t d!ng vi t có b túc? R#c r i xu&t hi n ch1 t!i sao l!i có C u Chân chen gi a Nh t Nam (khu v c mà ng i Hán ch a bi t, ch$ oán mò) và qu n Giao Ch$. Theo tôi C u Chân ngh%a là n i c a m)t Tr i, !i khái là Xích '!o v y. C u là s chín, s chín t ng tr ng cho Tr i thì kh*i ph i bàn cãi. Ch Chân ch#c ch#n là g c, gi ng nh “quy chân” là tr v g c. Chân c ng có th mang ngh%a là Tr ng, nh t Tr ng H! (gi a mùa h!) ã d n trong sách Th ng Th trên. D ch C u Chân qua ti ng Vi t hi n !i thì ý ngh%a s sáng t* không ng : Chân Tr i! Khái ni m Giao Ch$, v i ch Giao ã i song song cùng ch Nam và nam ti n hàng ngàn n m, n ây ã ng l!i. Ng i Hán t ng r ng h ã n c Xích '!o (C u Chân), c ng ch-ng sai nhi u vì gi a tr a t ngày Xuân Phân n Thu Phân, m)t tr i g n nh luôn trên $nh u c dân vùng Thanh Hóa Vi t Nam. Vi c h oán bên kia chân tr i (C u Chân) m)t tr i ch ch v phía b#c là h p lý. Nh ng ng i Trung Qu c n vùng bi n ông thám thính ho)c giao th ng xem ra khó có th mang theo m t chuyên gia thiên v n c a tri u ình (ch$ quen v i th phòng gi a kinh ô Hán). Dù sao ng ngh%a m i c a t C u Chân và Nh t Nam v n ch$ là khái ni m, th khái ni m sinh ra do ngành thiên v n h c

9

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

ngày càng chính xác h n, th khái ni m c n ph i có sau khi khái ni m Giao Ch$ ã h t tác d"ng, ã bi n thành n a khái ni m, n a a danh. Thiên v n h c c a ng i Trung Qu c th i ó c n thêm nhi u d ki n th c t xác tín lý thuy t. Mà mu n có th c t thì ph i i, và qu là h ã i hàng tr m n m n ngày Mã Vi n nam chinh. Kho ng tr ng &y ã vô tình làm tan loãng t&t c ý ngh%a thiên v n trong tên g i Giao Ch$, C u Chân và Nh t Nam, r(i chúng mãi mãi m&t i tính khái ni m và ng hoàng tr thành a danh trên b n ( !i Hán. C t (ng Mã Vi n d ng n m 43 Giao Ch$ và Tây '( Di c ng chính là ài quan tr#c thiên v n. C u ' ng Th (c a L u H hoàn thành kho ng n m 924 n 946) vi t v v&n này rõ nh&t trong thiên ' a Lý chí th 4: “Mã Vi n i qua Nh t Nam, qua Lâm 7p, n biên gi i T ng Lâm và Tây '( Di d ng hai c t (ng ghi công tích toàn th nh c a nhà Hán. Có vài ch"c ng i không th v Hán (!?) bèn l u l!i d i chân tr" (ng, n th i Tùy ã thành h n 300 nhà. Ng i Nam Man g i h là Mã L u Nhân”. Có hai kh n ng: M t là L u H th c s không bi t m"c ích Mã Vi n d ng c t (ng là o cao m)t tr i, l p b ng thiên v n và tính kho ng cách t T ng Lâm v kinh ô Hán. Hai là L u H bi t nh ng tuân th tri t nguyên t#c b o m t các bí quy t khoa h c c a tri u ình Trung Hoa, vi t ch$ cho ng i bi t c. Trong công tác thiên v n th i Mã Vi n, xác nh nh ng vùng &t m i, c n ph i ti n hành quan tr#c các ch$ s n m này qua n m khác. C t thiên v n chu6n ph i v a tránh c th i ti t xâm h!i, v a b n v ng nên ch&t li u (ng ã c ch n. Mu n o y thì ph i c ng i l!i làm vi c, ít nh&t là h ng n m t p h p s li u em v kinh ô. Chuy n dân gian Vi t Nam k r ng Mã Vi n t ng d ng c t (ng B#c Vi t l!i càng kh-ng nh ây là c t thiên v n ch không ph i m c gi i. Ch-ng ai em m c gi i gi a n i ô h i, m1i ng i i qua ném m t hòn á vào &y mong c t ng . Câu “'(ng tr" chi t, Giao Ch$ di t” c a Mã Vi n ng m b o ph i coi sóc “ ài thiên v n” b* túi kia c6n th n. C s là th ! Con toán thiên v n nh* c a tôi ti u m"c 1 là minh h a su t bài vi t này. 4. Hàng ngàn n m sa l y c!a s h"c Vi t Nam và Trung Hoa Thi t ngh% không nên k ra ây hàng lô hàng l c nh ng suy di n c a các s gia Trung Hoa và Vi t Nam v ý ngh%a sai l!c c a các t Giao Ch$, C u Chân, Nh t Nam t th i 'ông Hán n hôm nay. Ai ó t ng nói chân lý không bao gi thu c v ám ông tr ng h p

10

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

này r&t áng tham kh o. Tôi s nêu nguyên nhân c a t&t c các suy di n ngây th &y. S Ký (hoàn thành kho ng th p k2 90, TK 1 TCN) không k tên 9 qu n phía nam nhà Hán c n m 111 TCN. Có th T Mã Thiên ch a theo k p các di n bi n mà L Bác ' c l&y th i s . Chín cái tên &y ch$ xu&t hi n trong Hán Th , m t quy n s ghi chép chuy n x y ra t n m 206 TCN n n m 6 SCN c a Ban C (sinh n m 32 – m&t n m 92). ' n H u Hán Th c a Ph!m Vi p (398 – 455), chép s vi c t n m 25 n 190, thì b#t u có nh ng gi i thích không c n c v a danh Giao Ch$. Trung Qu c t Ân – Th ng v n ã có ch c quan Thái s ghi chép các s ki n di n ra t quá kh n hi n t!i. Ta th&y th i c a T Mã Thiên và Ban C , ch c Thái s v n kiêm thêm vi c nghiên c u thiên v n, l ch pháp. Ch-ng h!n T Mã Thiên ã cùng H( To!i s a l ch c thành Hán l ch. S Ký và Hán Th luôn có nh ng ch ng vi t v thiên v n rành m!ch và kê c u r&t nhi u hi n t ng thiên v n d c n m tháng nh Thiên Th!ch (T n Th y Hoàng b n k2), i m en trên m)t tr i (Ng hành chí, Hán Th ). Do ó vi c các s quan góp ý v i vua cách )t a danh và khái ni m trên c s h th ng thiên v n h c là hoàn toàn d hi u. H ch a có t li u th c t v Giao Ch$, C u Chân, Nh t Nam thì ành v ng oán b ng thiên v n. C ng t T Mã Thiên và Ban C tr v sau thiên v n h c Trung Qu c phát tri n r&t nhanh chóng. Ví nh ' ng Tr ng Th tra trong giáp c t v n mà tính c ngày r m tháng hai n m Võ 'inh th 29 có nguy t th c. Con ng i hi n !i l n theo d ng l ch thì úng là ngày 23 tháng 11 n m 1311 TCN có nguy t th c th t. K2 Tây Hán, các nhà thiên v n chuyên nghi p Trung Qu c c ng ã tính c chu k, sao H*a là 584,4 ngày, so v i ph ng pháp thiên v n v tr" hi n !i là 583,921 ngày, sai s nh* n n1i không th t ng t ng! H(n Nghi, m t d"ng c" quan tr#c thiên v n khá chính xác ã c ch t!o vào th i Hán V ' , nó th hi n y thiên kinh tuy n, qu4 !o m)t tr i và thiên xích !o. ' n Tr ng Hoành (78 – 139), thiên v n c !i Trung Qu c ã lên n $nh cao nhân lo!i. H Tr ng ch ra H(n Thiên Nghi bi u di n s v n hành c a thiên th , có vòng hoàng !o và thiên xích !o t!o thành 1 góc 24 trong khi th c t nó là 23 27 phút ( ây chính là s hi u ch$nh v% Hà N i trong bài toán thiên v n tôi ã a ra m"c 1). Do s ph c t!p và ( s c a nh ng ki n th c thiên v n m i, Thái s không còn s c kiêm công vi c quan tr#c b u tr i n a. Tôi oán thiên v n ã tách ra thành m t ngành riêng. Ph!m Vi p (398 – 455) tác gi H u Hán Th có l ít am hi u thiên v n nên ông ta

11

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

không rõ ngôn ng c a các s gia nh T Mã Thiên, Ban C . Chính Ph!m Vi p ã m ra phong trào suy di n các khái ni m và a danh l p l p các nhà s h c Vi t – Trung sau này “t n tín th ” i theo. Trong Nam man truy n, H u Hán Th , Ph!m Vi p vi t: “L ký x ng nam ph ng vi t man iêu giao ch$. K, t"c nam n (ng xuyên nhi d"c, c vi t giao ch$”. T!m d ch: “Sách L ký b o ng i ph ng nam là man (di). H x m trán, giao chân. T"c c a h là trai gái có th t#m chung m t khúc sông nên g i là Giao Ch$”. Cách gi i thích c a Ph!m Vi p v a y suy di n v a c k4, ông ta ch$ biên t p l i Gi Quyên Chi ghi Hán Th mà thôi: “L!c Vi t chi nhân ph" t (ng xuyên chi d"c (ng i L!c Vi t cha con th ng t#m chung trên m t khúc sông)”. Trong tinh th n Nho Giáo Trung Hoa, Ph!m Vi p ch-ng hi u làm sao mà cha con L!c Vi t có th hòa (ng nh v y, ông ta bèn thay b ng trai gái cho d ch&p nh n. Dù sao vi ph!m lu t “Nam n th" th" b&t thân” còn nh/ h n xâm h!i Ng Luân! N u nói m i ng i u l m h t s r&t tùy ti n. Th$nh tho ng trong các sách ra i sau H u Hán Th v n th&y t Giao Ch$ c dùng nh m t khái ni m, trong ng ngh%a kh i th y c a nó, dù th i i m &y Giao Ch$ hi n nhiên ã là a danh c nh. L ch '!o Nguyên vi t trong Th y Kinh Chú (hoàn thành n m 515): “…th i h u ki n Sóc Ph ng minh d% th y khai b#c thùy to!i t ch Giao Ch$ vu nam v t tôn c ch$ dã”, t c: “Vua (Hán V ' ) v a khai phá biên thùy Sóc Ph ng phía b#c, v a m Giao Ch$ ph ng nam làm n n móng cho con cháu”. Ng i c tinh ý s th&y ngay c)p khái ni m b#c – nam song i Sóc Ph ng và Giao Ch$, nó không khác c)p Sóc Ph ng và Nam Giao ã d n trong Th ng Th là m&y. Có th có m t cách gi#i thích khác cho v$n % này. Ng &i Trung Qu c không l m, h" c ý tung h'a mù và di(n d ch sai l c ý ngh)a c!a t* Giao Ch . ây là ph ng di n h"c thu t trong t ng th âm m u th c dân c!a qu c Hán. Ngay c# ngôn ng h" c+ng không ch*a, b,ng ch ng là h" dùng ch Vi t b T-u cho qu c danh n c Vi t, còn t c danh c!a ng &i Qu#ng ông l i là ch Vi t b M( dù ng &i b#n a c x a . L /ng Qu#ng và Vi t Nam %u là ng &i L c Vi t. Chính sách phân hóa, chia nh' các dân t c thu c a tr luôn là con bài thâm hi m c!a t$t c# các qu c t* Á sang Âu, xuyên su t x a nay. Trong b i c#nh $y m i th$y t m vóc nh ng cá nhân ki t xu$t c!a dân t c Vi t Nam nh Lý Th &ng Ki t, Nguy(n Hu , Nguy(n Ánh… Trái l i, ngành s h"c non y u c!a Vi t Nam nên có nh ng vi c làm c n thi t t xét l i mình.(tác gi )

12

TÔI YÊU T

C NV

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

____________________________________________________

B. C i ngu n dân t c Vi t Nam 1. Lý thuy t

a àng Phi châu và nh ng cu c di dân

Lý thuy t a àng Phi châu cho r ng loài ng i ti n hóa t gi ng kh$ t!i châu Phi. Nh ng cu c di c sau này ã a con ng i n kh#p n i trên m)t &t. Tôi xin dùng công trình nghiên c u di truy n c a Spencer Wells làm n n t ng cho bài vi t này. [2] M)c dù còn r&t nhi u ý ki n c a các nhà nhân ch ng h c th gi i không (ng tình v i Wells, nh ng nói chung h ch$ th#c m#c th i i m di c . Tôi s dùng cách kh o nghi m duy lý v i v n hóa, kh o c và l ch s c sát v i lý thuy t di truy n c a Wells, h u mong a ra m t gi thuy t tham kh o. V i k t lu n c a Spencer Wells, tôi tính ra: Cu c di dân u tiên t Phi châu di n ra cách nay 60 ngàn n m. 'oàn ng i i d c vùng (ng b ng ven bi n Nam Á, n 'ông Nam Á. T!i ây m t n n v n minh ( á ã c hình thành. T 9 n 12 ngàn n m tr c, ki n t!o a ch&t vành ai l a Indonesia v i sóng th n, &t s"t ã nh&n chìm trung tâm v n minh Ti n 'ông Nam Á. Nh ng c dân còn sót l!i sau th m h a ã chia làm hai nhánh, nhánh th nh&t n châu Úc, nhánh th hai r lên phía b#c, r(i d ng l!i khá lâu bên b nam Tr ng Giang. Có th tr c ó v n minh Ti n 'ông Nam Á c ng có nh ng làn sóng khai phá &t m i hai phía b#c và nam nh ng th a th t và ch m ch!p vì cu i k2 b ng hà càng xa xích !o khí h u càng l!nh. Cu c di dân th hai c ng t Phi châu cách nay 45 ngàn n m. H n Trung 'ông, t Trung 'ông hai phân nhóm ã hình thành ti n vào 7n ' và vùng tây b#c Trung Hoa. Cu c di dân th ba (không s d"ng trong bài vi t này) di n ra cách nay 40 ngàn n m, oàn ng i n Trung Á và sau ó tràn qua châu Âu. T!i sao h ra i? T&t c các n n v n minh s khai u th m)t tr i. Nh ng ch vi t u tiên c a nhân lo!i kh#p n i t ng (ng m t cách áng ng!c nhiên ch “m)t tr i”: m t vòng tròn có ch&m chính gi a. Th n m)t tr i Ai C p là Ra, t!i L .ng Hà là Samat, Nh t là Amaterasu O Mikami (Thiên chi u !i th n, Thái d ng th n n ). Vua c a ng i Trung Qu c và c ng i Inca t n châu M4 u tin mình là con tr i ho)c con c a th n m)t tr i. Hình nh m)t tr i trên tr ng (ng 'ông S n thì th t &n t ng. V góc khoa h c, m)t

13

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

tr i là ngu(n s ng c a trái &t, là n ng l ng cho ti n hóa. 'i v phía ông, di c v ph ng ông chính là n g n h n v i m/ m)t tr i. Và th t không có hình nh nào /p b ng: loài ng i ã i theo ánh sáng m)t tr i ph kín trái &t. T!i sao cu c di c u tiên c a ng i Ti n 'ông Nam Á d ng l!i bên dòng Tr ng Giang mà không ph i xa h n v phía b#c? Tr ng Giang hung d và quá r ng l n, ã ph n nào c n b c oàn di dân. Thêm n a, theo ngành th y v n, Tr ng Giang d i tác ng c a l c coriolis, b b#c l trong khi b nam b(i l#ng. C dân nông nghi p có xu h ng ch n vùng phù sa màu m. nh c lâu dài. [3] H ch$ ti n qua b b#c khi i m)t v i n!n nhân mãn, ho)c d i các nguyên c khác. Phân nhánh c a oàn di dân th hai ti n vào trung l u Hoàng Hà b ng hành lang Cam Túc, xây d ng n n v n minh t!m g i là Hoa H!. Ba di ch$ ( á có m i liên h rõ ràng t!o thành tam giác trung tâm c a n n v n minh Hoa H!: '!i ' a Loan (h n 8000 n m) n m m!n ph i dòng Thanh Th y, T n An, Cam Túc; Bán Pha (kho ng 6 ngàn n m) thu c Tây An, Thi m Tây; và Gi H( (c ng h n 8000 n m) t!i Hà Nam. Bán Pha và Gi H( u v phía b nam Hoàng Hà. Ngoài ra trên b b#c Hoàng Hà t!i làng 'ào T , T ng Viên, S n Tây ng i ta v a ào c 1 t ng thành dài 130m, 4500 tu i. [4] Nó cho th&y h ng phát tri n ban u c a v n minh Hoa H!. Di v t c a Hoa H! ch ng t* nó không dính dáng gì n con ng i c a b nam Tr ng Giang, vào th i i m ó. Ki u h!n canh trong s n xu&t nông nghi p và qu n c t!i các khu ô th s khai c ng là )c i m riêng bi t c a v n minh Hoa H!. Nh v y n n v n minh Hoa H! hình thành qu c gia H! s khai, kho ng n m 2200 TCN ph n nào ã sáng t*. Các nhà kh o c c ng tin r ng lúc này ch m uh c av n minh Hoa H! d n d n c thay b ng ph" h . Nh ng truy n thuy t truy n hi n, r(i truy n ngôi cho em và cu i cùng là cho con trai tr ng c a dân t c Trung Hoa 6n ch a quá trình bi n chuy n kia. [5] Ngay c vi c Ngu Thu&n là con r c a ' ng Nghiêu và ã c ' ng Nghiêu cho th a t ngai vàng c ng th&p thoáng n i dung m u h . 2. S hình thành và phân rã v n minh Th n Nông Th i i m d ng l!i bên dòng Tr ng Giang, oàn di dân Ti n 'ông Nam Á ã t!o nên m t không gian v n hóa và ch ng t c g n g i khá r ng l n: phía nam là (ng b ng sông C , sông Mã (Vi t Nam hôm nay), phía tây c n cao nguyên Tây T!ng, phía ông giáp bi n Thái Bình D ng. Tôi t!m g i ây là v n minh Th n Nông.

14

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

Tôi ã cân nh#c hai tên g i khác cho v n minh Th n Nông là v n minh Tr ng Giang và v n minh D ng T . 'ây là cách )t tên ph bi n trong s h c. Ch-ng h!n chúng ta có v n minh L .ng Hà, v n minh Hoàng Hà. Tuy nhiên cái tên v n minh Th n Nông h u lý nh&t m)c dù nó có th gây ra nh ng tranh cãi v g c Vi t hay Hoa c a t Th n Nông. Xin hãy hi u Th n Nông là nh ng nhà th y nông gi*i giang nh th n thánh. Nói n n n v n minh Th n Nông thì không gì hay h n là nói v nh ng con ng i bình d nh ng v% !i c a các (ng b ng chuyên canh lúa n c. V n minh bao gi c ng thu c v c ng (ng ng i xây d ng lên nó b ng m( hôi, n c m#t và c máu x ng su t chi u dài ng 0ng c a l ch s . Th nh .ng và khí h u t ng th c a khu v c quy nh m t s )c i m c a n n v n minh này: sinh s ng b ng ngh nông mà ch y u là tr(ng lúa n c, thu n hóa trâu bò làm s c kéo; nghiên c u thiên v n l ch pháp ph"c v" mùa màng, làm th y l i; dùng cây c* ch a b nh và khai sinh 'ông Y; s d"ng thành th!o ghe thuy n, ánh cá, khai thác th y s n; h n tr u, nhu m r ng, x m mình, c#t tóc ng#n, cài nút áo bên trái… V n minh Th n Nông phát tri n u )n, có nhi u thành t u nh ng l u c u hai khuy t i m r&t l n: không t!o ra c ch vi t (hay ít ra là th ký t ph thông, ti n d"ng); do i s ng t cung t c&p g#n ch)t v i lao ng trên ru ng lúa n c nên b o th , d n n m&t c h i t phá ch&m d t ch m u h . H qu là n n v n minh Th n Nông t(n t!i r&t lâu d!ng th t c, b l!c ho)c liên minh b l!c, ch m v n n hình th c nhà n c s khai. Sau m t th i gian phát tri n t!i ch1, nh ng con ng i c a v n minh Th n Nông s c v t dòng Tr ng Giang. H ti n lên phía b#c, giao ti p v i v n minh Hoa H! c ng ang trên ng xuôi v ph ng nam. Xin hi u s giao ti p này bao g(m c nh ng tranh ch&p, và không th không có xung t. Th n tho!i Trung Qu c k chuy n Hoàng ' ánh nhau v i Suy V u (con cháu Th n Nông) nói lên i u ó. V n minh Hoa H! và v n minh Th n Nông ti p xúc nhau kho ng gi a hai l u v c Hoàng Hà và Tr ng Giang, ã góp ph n t!o nên m t n n v n minh b#t u có hi n s là v n minh Trung Nguyên – Hoa H! (Trung Hoa). V n minh Hoa H! s0n có ph n b khuy t khuy t i m c a v n minh Th n Nông. Nó h&p th" t&t c tinh túy c a v n minh Th n Nông l n m!nh v t b c, r(i quay ra chèn ép chính thân sinh Th n Nông c a mình. Song nó c ng thu nh n hình nh Th n Nông vào h th ng huy n tho!i Tam Hoàng, Ng ' mô t th i kh i th y c a mình. [6] Cái tên Trung Qu c b#t u sinh ra t ây. Nguyên th y, nó mang ngh%a qu c gia gi a thiên h! vì ki n th c ng th i ch$ m i bi t hai n n v n minh,

15

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

hai ch ng t c l n là Th n Nông và Hoa H!. Ch$ m t ph n &t ai c a v n minh Th n Nông hòa nh p v i v n minh Hoa H!. Ph n l n còn l!i vì tr i trên a bàn quá r ng, r i rác su t b Tr ng Giang, )c bi t là phía nam Tr ng Giang, v n tách bi t, ây chính là vùng Bách Vi t, nh cách g i c a ng i Trung Hoa sau này. Thành công r c r. nh&t c a cu c liên giao Th n Nông và Hoa H! bi u hi n nhà n c S ông úc, r ng l n, giàu có và ti n b , t ng làm bá ch ch h u e d a v ng tri u Th n Chu (ch$ còn là hình th c sau khi n c S ra i). S c ng là n c k cu i trong l"c qu c b T n thôn tính sau này, b ng r&t nhi u binh l c và x ng máu, dù S giáp ranh v i T n. Tuy v y, ch a y 13 n m sau khi m&t n c, m t v anh hùng có ti n nhân i i làm t ng n c S là H!ng V , ã ng lên l&y danh ngh%a ph"c S tiêu di t nhà T n, chia &t cho thiên h! và t x ng là Tây S Bá V ng. N m 202 TCN H!ng V b!i vong tr c L u Bang. Cao T nhà Hán c ng là ng i n c S . L ch s bi hùng c a n c S t(n t!i h n 500 n m ã v%nh vi n khép l!i. L ch s n c S b#t u b ng vi c Thành V ng phong t c T c a nhà Chu cho M D"c Hùng, [7] vùng biên vi n phía nam v ng qu c Chu. D"c Hùng v n t ng l p công v i nhà Chu. ' n i Hùng Thông, h u du c a D"c Hùng (kho ng u th i 'ông Chu, d i ngai Hoàn V ng n m 719 n 697 TCN), n c S ã tiêu di t và sáp nh p r&t nhi u lân bang và bành tr ng n vùng Tr ng Giang. Dù không c Hoàn V ng ch&p nh n, Hùng Thông v n t x ng là S V V ng và làm ch các n c ch h u ph ng ông. Hùng Thông m&t, con là Hùng Si n i ngôi cùng các v ng tri u ti p theo m r ng n c S xa d n v h ng ông nam, v t qua dòng Tr ng Giang hùng v%. 3. Nhà n

c s khai V n Lang

Nh ng bi n c l ch s di n ra trên m nh &t Vi t Nam t ng i rõ ràng t th i Mê Linh li t n tr v sau. Sách s x a nh&t do chính ng i Vi t vi t còn l u truy n n ngày nay ch$ xu&t hi n vào cu i th k2 th 14. Tuy nhiên có m t truy n thuy t c nh#c i nh#c l!i là th y t Kinh D ng V ng là cháu 4 i c a Th n Nông, Kinh D ng V ng l&y Long n ' ng 'ình H( sinh ra L!c Long Quân. L!c Long Quân c i Âu C và 100 tr ng, n tr m con. Cu c chia ly êm d u di n ra sau ó: Âu C em 50 ng i con lên r ng, L!c Long Quân d n s còn l!i xu ng bi n. N c V n Lang do Hùng V ng, ng i con c theo L!c Long Quân d ng lên, óng ô Phong Châu, vùng trung du t ng i b ng ph-ng thu c

16

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

(ng b ng sông H(ng. Rõ ràng ã có m t cu c di c n m 6n trong chính truy n thuy t trên. Kho ng cách gi a ' ng 'ình H( và Phong Châu là g n 1000 km theo ng chim bay. Sâu h n n a, tham kh o Bình Nguyên L c, tôi ngh% có l truy n thuy t 100 tr ng kia nói v cu c chia tách !i ch ng t c Th n Nông làm hai nhánh l n: Tây Âu và L!c Vi t. Ng i Tây Âu i v vùng núi non phía tây, và ít nhi u thay i t p quán sinh s ng truy n th ng c a n n v n minh Th n Nông. Ng i L!c Vi t l!i ho)c t n v ph ng ông và l u gi g n )c i m c . B n thân Tây Âu và L!c Vi t v n ti p t"c phân hóa thành nhi u nhóm nh* n a. Con s 100 tr ng, áng ng!c nhiên, trùng kh p v i tên Bách Vi t mà ng i Trung Hoa )t ra, g i nh ng nhóm dân b nam trung và h! l u Tr ng Giang. 'ây rõ ràng là d&u v t giao l u v n hóa Th n Nông và Hoa H!, b i Kinh Thi có câu “T#c bách t nam” (chúc có hàng tr m con trai), v y m t tr m hay bách ngh%a là nhi u. N u (ng ý v i không gian truy n c tích là Kinh D ng V ng sinh L!c Long Quân Ng L%nh (r)ng núi phía nam ' ng 'ình H() thì s gi i mã c “gi)c Ân” trong m t truy n c tích khác là “Thánh Gióng”. Th t v y, Ân – Th ng m&t n c b i dân Chu n m 1066 TCN, vi c h nam ti n tr c ho)c l u vong sau th i i m 1066 TCN và "ng v i L!c Vi t là hoàn toàn có c s . Kh o c h c ã xác nh t ng i chính xác kinh ô Ân – Th ng n m gi a t$nh Hà Nam hi n !i, cách ' ng 'ình H( ch$ vài tr m cây s theo ng chim bay. R&t có th liên minh th t c m u h V n Lang, h!t nhân c a Th n Nông và L!c Vi t, hình thành khu v c t r)ng núi Ng L%nh n b nam Tr ng Giang mà trung tâm là ' ng 'ình H(, sau khi nhà n c Ân – Th ng ra i (kho ng n m 1700 TCN). [8] Tôi t!m tính m t i vua Hùng trung bình 25 n m, chuy n Thánh Gióng x y ra n m 1066 TCN, suy ra Hùng v ng th 18 lên ngôi n m 741 TCN. Con s 741 TCN r&t thuy t ph"c, vì nó xê d ch không nhi u v i n m tháng n c S hình thành và bành tr ng v phía nam. '!i Vi t s ký toàn th ghi n m th nh&t h H(ng Bàng là n m Nhâm Tu&t 2879 TCN. Theo chu1i lu n c a tôi a ra thì k2 nguyên V n Lang b#t u c ng t n m Nhâm Tu&t nh ng là Nhâm Tu$t 1199 TCN. V n minh Trung Hoa phát tri n xu ng, nh ng con ng i b&t khu&t nh&t không ch u ánh m&t b n s#c và l thói hòa nh p v i v n minh Trung Hoa ã ra i. K l!i cùng ng i m i xây d ng nên n c S . Là c dân sinh s ng b ng ru ng lúa n c, s d"ng thành th!o thuy n bè nên cu c di c hình thành hai cách lên ng chính là b hành và h i hành, h chia thành nhi u nhóm th t c nh* túa v ba ph ng Tây – 'ông – Nam ho)c xuôi Tr ng 17

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

Giang ra bi n. M"c ích u tiên c a h là tìm ki m m t vùng (ng b ng sông n c khác l p nghi p. Nh ng con ng i gi*i giang nh&t luôn i xa nh&t, tìm c m nh &t ng ý nh&t, và cu i cùng h ã n mi n b#c Vi t Nam ngày nay. Hi n th c th k2 21 ch ng minh i u ó, h u du c a oàn ng i l u vong kia l p nên Vi t Nam, qu c gia duy nh&t trong Bách Vi t không b Hán hóa và thâu nh p &t ai và con ng i vào n n v n minh Trung Hoa. ' ng di c trên b tr i dài t ' ng 'ình H(, qua (ng b ng h/p Tây Giang, n (ng b ng sông H(ng. Có không ít c dân V n Lang ã tr" l!i bên dòng Qu ng Tây Tây Giang này. H c ng l p nên phiên b n nhà n c s khai nh V n Lang ' ng 'ình H( v i th l%nh là Vua Hùng, tôi t!m g i là V n Lang Tây Giang. '(ng b ng sông H(ng lúc &y c ng có th ã có ng i sinh s ng, nh ng ch#c ch#n dân c r&t th a th t, m l y nhi u, r ng nhi t i r m r!p, mùa m a thì ng p l"t tràn lan. Vì l ó vùng nh c trung tâm c ch n là mi n trung du Phong Châu cao ráo. Mang tr n b n s#c V n Lang ra i, nh ng con ng i b&t khu&t, yêu chu ng hòa bình và t do v n g i quê m i là V n Lang, lãnh t" c a h x ng là Vua Hùng, danh chính ngôn thu n ti p n i Vua Hùng c a n c V n Lang ' ng 'ình H(. Hành trình tìm ki m Phong Châu còn ít nhi u ng l!i trong truy n S n Tinh – Th y Tinh, i vua Hùng th 18. Vi t Nam không th bác c gi thuy t di c này: Phùng Các di ch$ kh o c ã khai m Nguyên niên !i 3500 n m (ch a có ( (ng), '(ng ' u niên !i trên 3000 n m ( ( (ng r&t ít và nh* nh m i tên, rìu), Gò Mun vào c. th k2 8 TCN, 'ông S n th k2 th 7 TCN. ')c bi t, m i di ch$ u n m trên các khu (i cao ráo, càng c ng c d oán v th nh .ng ã nói. Niên !i xa nh&t c a tr ng (ng tìm c Vi t Nam và Trung Qu c c ng r&t g n nhau: kho ng TK 7 n TK 8 TCN. [9] ' a bàn chính ào c tr ng (ng r&t r ng l n, nó bao g(m b#c Vi t Nam, T Xuyên, Vân Nam, Quí Châu, Qu ng Tây, Qu ng 'ông. Ba n i nhi u tr ng (ng nh&t là 'ông S n (Thanh Hoá, Vi t Nam), V!n Gia Bá (Vân Nam) và Khu t tr dân t c Tráng (Qu ng Tây). 'áng ng!c nhiên là ki u tr ng (ng /p nh&t c ng là ki u x a nh&t. Gi thuy t c a tôi lý gi i c i u này: trên $nh cao c a mình, nhà n c V n Lang s khai ' ng 'ình H(, v a b v n minh Trung Hoa chèn ép, v a không v t lên ch ph" h c, ã phân hóa thành nhi u nhóm th t c nh* trôi gi!t kh#p n i. K4 ngh úc (ng tuy t di u c a h lan v các h ng theo oàn di dân. Và th t áng ti c, t ây n n v n minh khu bi t c a t ng oàn ng i l u vong l n h(i thoái trào, tr ng (ng

18

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

ngày càng thô h n. Có m t i u r&t l! là trung l u sông H(ng và dòng Tây Giang khá gi ng nhau. Th y Kinh Chú c a L ch '!o Nguyên có vi t v Di p Du Hà v i th ng ngu(n thu c t$nh Vân Nam, ch y vào Giao Ch$ (B hay Qu n?) t" thành 3 nhánh r(i xuôi h ng ông. Th t khó oán nh Di p Du Hà là sông H(ng hay Tây Giang. Có th ây c ng là m t nguyên nhân khi n cho V n Lang Phong Châu và V n Lang Tây Giang ngoài y u t ch ng t c t ng (ng, còn gi ng nhau mô t a lý trong s sách và v n ngôn truy n kh6u. V n Lang Phong Châu góc nào ó, là b c lùi so v i V n Lang ' ng 'ình H(. Con ng i V n Lang m&t quá nhi u th trên ng n châu th H(ng Hà. Ràng bu c gi a các th t c ngày càng l*ng l o, dân ít, a bàn c trú dàn tr i, l l"t chia c#t, d n d n th l%nh t i cao m&t h t quy n l c, tr thành bi u tr ng tinh th n n thu n. Hình nh vua Hùng trong th c t cu c s ng t ng bi n m&t, nh ng nó mãi mãi l u truy n gi a tâm th c con ng i V n Lang hoài nh v m t th i hoàng kim b&t di t. 4. Gi#i c$u truy%n thuy t An D

ng V

ng

G n ây, vi c khám phá di ch$ Tam Tinh 'ôi [10] cách Thành 'ô (T Xuyên) 40km ã hé m m t n c Th"c c !i có l ch s t n m 3000 TCN. V n minh Th"c phát tri n r c r., ã hình thành l i qu n c ô th b th h n c $nh cao tri u !i Th ng – Ân. H là dân t c u tiên c a nhân lo!i bi t s d"ng g!ch ch a nung xây nhà c a, thành quách. Theo nhi u nh t báo Trung Qu c m i ây, v t tích t ng thành c niên !i trên 3000 n m Tam Tinh 'ôi l n h n c thành th i Th ng t!i &t Ân r&t nhi u. Ph i ch ng Th"c là nhánh “lên ngàn” c a v n minh Th n Nông (t c Tây Âu, anh em v i L!c Vi t) ho)c m t nhánh c a oàn di dân Ti n 'ông Nam Á? S ký, ph n “Truy n Tr ng Nghi” k r ng T n Hu V ng ã nghe l i T Mã Thác ánh Th"c, tru&t ph Th"c V ng làm ch c H u. Nh v y hoàn toàn có kh n ng Th"c H u và m t b ph n nhân dân Th"c mu n tránh nhà T n b!o ng c ã lên ng l u vong. 'oàn ng i i v ph ng Nam t!o nên c ng (ng Kh ng, sau này b nhà Hán l&n ti p, h theo dòng C u Long n vùng &t Campuchia ngày nay và góp ph n xây d ng nên n n v n minh Kh Me kiêu hùng. 'oàn ng i i v h ng ông nam v t dòng Tr ng Giang n Quí Châu và tây b#c Qu ng Tây. Vi c h thành l p m t qu c gia m i là r&t kh d%. Á 'ông c x a ch$ có hai c ng (ng Hán và Th"c s d"ng thành quách

nh ng vùng &t

19

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

b ng ph-ng nh Trung Nguyên, T Xuyên. Ngay c Tri u 'à c ng không nghe nói ã xây thành trì v ng ch#c t!i Phiên Ngung, m t ph n c ng vì Phiên Ngung không b ng ph-ng, (i núi lô nhô. Chi ti t mô t trong tr n ánh gi a Ph"c Ba và Ki n ' c – L Gia t!i S Ký là xác ch ng: quân c a Ki n ' c – L Gia b* thành ra hàng r&t nhi u, h nh n &n Hán quan r(i l!i quay vào thành chiêu d" ng i khác. Xét ra thành c a Tri u 'à ch-ng qua là nh ng chi n l y n gi n, l&y a th mà l p v y. N m ó ng i Hán ch$ m i n Phiên xây thành C Loa c a An D ng V ng t!i (ng b ng Tây Giang có Ngung, công ngh g c Th"c T Xuyên là h p lý. S ki n An D ng V ng là con vua Th"c n ây có th ã sáng t*. N c Th"c (Quí Châu – Qu ng Tây) giáp gi i v i V n Lang Tây Giang. Vua Th"c cho ng i qua h*i con gái Hùng V ng Tây Giang làm v nh ng b t ch i. ' i sau, m t trong nh ng con trai vua Th"c t&n công Hùng V ng, chi m toàn b &t ai c a V n Lang Tây Giang r(i thành l p n c Tây Âu L!c. Thành C Loa 9 vòng cao ráo và v ng chãi trong truy n thuy t có kh n ng (ng b ng Tây Giang ch không th n m (ng b ng sông H(ng c. Kh o c hi n !i Vi t Nam ã không tìm ra nh ng di v t c n thi t t!i di ch$ C Loa 'ông Anh xác ch ng ó là C Loa c a An D ng V ng là d hi u. Ch ng “Nam Vi t Úy 'à li t truy n” c a S Ký chép v n c Tây Âu L!c này r&t rõ, nhi u s gia không liên h cs li u ã m!nh d!n ngh% T Mã Thiên vi t nh m Âu L!c thành Tây Âu L!c! S Ký không ch$ 1 l n kh-ng nh v n c Tây Âu L!c và ng i Âu L!c. Thái S Công nói v chi n tranh biên gi i gi a Nam Vi t và Mân Vi t: “Âu L!c t ng công Nam Vi t ng dao, Hán binh lâm c nh Anh T nh p tri u”, ph i hi u là “Ng i Âu L!c ( Nam Vi t) ánh nhau (v i Mân Vi t) làm n c Nam Vi t dao ng, quân nhà Hán ph i can thi p, (mang n nhà Hán nên) thái t Anh T vào tri u ình (làm con tin)”. Ch ng Tri u Th Gia c i sau b chú: “Sách D ' a Chí nói th i Chu Giao Ch$ là L!c Vi t, th i T n là Tây Âu, h v mình, c#t tóc ng#n tránh giao long. Tây Âu L!c v phía tây Phiên Ngô (t c Phiên Ngung). Nam Vi t và Âu L!c có r&t nhi u h (ch Hán là thiên tính: hàng ngàn h , khác v i bách tính c a ng i Trung Qu c là hàng tr m h ). Sách Th B n c ng vi t ng i Vi t nhi u h , có cùng t tiên v i ng i S ”. Chi u theo chu1i lu n xuyên su t bài kh o c u này thì không khó nh n ra L!c Vi t là m t vùng &t r&t r ng l n bao g(m H( Nam, Qu ng Tây, Qu ng 'ông v ph ng nam. Sau khi g(m thâu l"c qu c nh&t th ng Trung Nguyên, n m 214 TCN T n Th y Hoàng sai '( Th em 50 v!n quân và dân ô h p v t Ng L%nh, ánh Bách Vi t chi m l&y vùng &t phía ông nam n c T n r(i l p ra các qu n Qu Lâm, Nam H i, T ng. N c Tây Âu L!c 20

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

c a Th"c Phán n m trong T ng Qu n. V n Lang Phong Châu phía nam Tây Âu L!c hoàn toàn không dính dáng n cu c chi n kia. T ng là m t qu n o, không c n thi t tìm hi u V n Lang Phong Châu có thu c T ng Qu n hay không. Nhân dân Tây Âu L!c không ch u làm nô l ã vào r ng kháng chi n và k t qu là ã gi t c '( Th . Sách s Vi t Nam và Trung Qu c u ghi nh n s sài Tri u 'à ng i huy n Chân ' nh (nay thu c Hà B#c, TQ). Không ai xét sâu h n Chân ' nh v n là &t Tri u th i chi n qu c. S Vi t chép theo s Trung Qu c, còn s Trung Qu c tuân th t t ng !i nh&t th ng c a tri t h c Tiên T n (kh i i t Kh ng T , v i nguyên y “Tôn Chu nh ng Di, n i ch H! nhi ngo!i Di ch”) nên xóa h-n các tên g i c a Tam T&n. T n '!i ' áp d"ng thành công tinh hoa nhân !o c a tri t h c Tiên T n, ã ch&m d t v%nh vi n c nh chi n qu c n(i da xáo th t. T n Th y Hoàng ra i t!i kinh ô Hàm 'an n c Tri u. M/ Tri u C c a ông, c S Ký ghi nh n là con nhà tai m#t t!i &y. Khi cha ông theo Lã B&t Vi tr n v T n, m/ con T n Th y Hoàng ph i 6n mình trong dân chúng Tri u và ch u nhi u c nh c c c. Sau khi Trung Nguyên nh&t th ng, ng i Tri u l!i ph i h a i xây Tr ng Thành, h c m t c vua T n nên b a chuy n dè b$u T n Th y Hoàng là con hoang c a Tri u C và Lã B&t Vi. Dân gian còn em c nàng M!nh Kh ng g n hai tr m n m tr c t n c T n khóc bên Tr ng Thành trù úm !i công nghi p c a vua T n. [11] S0n ác c m c , vua T n b#t r&t nhi u con dân c ng u c ng c Tri u xung vào !o quân vi n chinh c a '( Th . Tri u 'à trong s ó. Sau này cháu Tri u 'à là Minh V ng Anh T làm con tin Tr ng An c ng thành thân cùng m t ng i con gái n c Tri u (S Ký vi t là ng i huy n Hàm 'an). Bà ta chính là Cù h u, do làm n i ng cho nhà Hán chi m Nam Vi t, nên ã b th a t ng L Gia gi t. Nh ng ng i Tri u b ày t p trung t!i qu n Nam H i th i ó ã qu n c và t!o thành nhóm dân t c nh* mang tên Tri u Châu, phía ông b#c t$nh Qu ng 'ông Trung Qu c hôm nay. N m 208 TCN Tri u 'à thành l p n c Nam Vi t. Hán Cao T bình nh xong Trung Nguyên không còn s c gi i quy t Nam Vi t, nên n m 196 TCN ành phong Tri u 'à làm Nam Vi t V ng, và d)n Nam Vi t ph i hòa h p v i Bách Vi t. Khi Cao h u ti m quy n, Tr ng Sa V ng c&m v n kinh t Nam Vi t hòng làm Nam Vi t suy y u d b xâm l ng. Tri u 'à l p t c em quân ánh Tr ng Sa, c#t t ng thông th ng v i nhà Hán và ch t gi các n i hi m y u. Cao H u sai Lâm Hi H u h*i t i Tri u 'à, chi n cu c biên c ng gi ng co h n m t n m r(i nhà Hán bãi binh vì ám tang Cao H u. R nh tay v i Hán, Tri u 'à dùng ti n c a út lót quý t c Tây Âu L!c và Mân Vi t 21

hai

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

n c này ch u l thu c. S ki n Tr ng Th y k t hôn v i M5 Châu ch#c ch#n ghi nh n th*a hi p d dãi c a nh ng ng i lãnh !o Tây Âu L!c tr c âm m u c a Tri u 'à. Tr n chi n ánh vào lòng ng i toàn th#ng, n m 179 TCN Tri u 'à t&n công và sát nh p Tây Âu L!c vào Nam Vi t. T ó Nam Vi t r&t r ng l n, Tri u 'à ng hoàng t x ng Nam Vi t V ' , i xe mui l"a vàng nh vua Hán. Tri u 'à ng i Hoa B#c ch$ quen ánh nhau trên b , cho nên không th t(n t!i kh n ng ông ta ã t&n công An D ng V ng t!i (ng b ng ng b khai thông Hoa Nam và B#c Vi t v n r&t sông H(ng. Mãi n u công nguyên khó i nên oàn quân c a Mã Vi n m i ph i dùng thuy n. M t b ph n nhân dân Tây Âu L!c, nh ng con ng i b&t khu&t t ng gi t '( Th , ã em tàn quân và b u àn thê t ch!y n châu th H(ng Hà. Tôi ngh% có m t nhánh nh* ng i Tây Âu L!c ra i b ng thuy n ã ghé vào b bi n trung b Vi t Nam. H tr thành h!t nhân c a n n v n minh Chàm b#t u kh i s#c t th k2 th 2 sau công nguyên. Nh ng liên h Th"c – Kh Me – Chàm trong bài vi t này ch$ thu n lý thuy t, trên c s nghiên c u v n b n và hình nh, nh ng tôi tin ô th s khai C Loa, cách dùng g!ch không nung c a ng i Kh Me và ng i Chàm ch#c ch#n có d&u &n v n minh Th"c c !i. Ng i Tây Âu L!c và ng i L!c Vi t V n Lang Phong Châu r&t g n g i v ch ng t c và có th h v n còn hi u ngôn ng c a nhau sau g n 150 n m xa cách ( t!m tính t n m 316 TCN Th"c V ng b T n tru&t ph , n n m 179 TCN n m Tri u 'à thôn tính Tây Âu L!c). Nhóm dân Tây Âu L!c m&t n c nhanh chóng hòa h p cùng nhân dân b n x trên m nh &t b#c Vi t và g i n i ây là Âu L!c. H n i các gò &t, (i nh* thành ê bao ng n th y tri u và n c l"t t!i C Loa, 'ông Anh và qu n c trong &y. ' n n m 43, Mã Vi n c ng c hai vòng ngoài và xây thêm vòng thành nh* th ba gi a t!o nên Ki n Thành. ' cao c a d&u v t t ng thành C Loa 'ông Anh x&p x$ cao các con ê hai b sông H(ng, sông 'u ng xung quanh, xác tín gi thi t C Loa là ê h n là thành l y. Nhân dân Âu L!c (ng b ng sông H(ng lúc ó ã thoát n!n xâm l ng c a Tri u 'à và yên n sinh s ng, làm n. H h&p thu t&t c b n s#c Tây Âu L!c và nh ng câu chuy n truy n mi ng v Vua Hùng V n Lang Tây Giang, v “Th"c V ng t ” tên Phán, v thành C Loa, v N* Th n cùng M Châu và Tr ng Th y. Chính s t ng (ng nh nh&t c a hai phiên b n V n Lang Phong Châu và V n Lang Tây Giang là ch&t keo k t dính con ng i và l ch s Vi t Nam c !i thành m t kh i t ng nh không có m i n i. Ng

i Tây Âu L!c không di c xu ng (ng b ng sông H(ng hi n t!i ã tr thành m t

22

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

nhóm dân t c thi u s l n Hoa Nam. 'ó là ng i Tráng c trú r i rác Vân Nam, Qu ng 'ông và t p trung ch y u t!i khu t tr Tráng Qu ng Tây v i th ph là thành ph Nam Ninh, cách Hà N i ch a y 400 km. Theo s li u th ng kê dân s n m 2000, dân t c Tráng có trên 16 tri u 178 ngàn ng i. Nói chung ng i Tráng mang b n s#c r&t riêng so v i dân t c Hán Hoa Nam. H v n s d"ng tr ng (ng trong các l h i y màu s#c. H c ng có h th ng ch vi t hình thành gi ng c s ch Nôm Vi t Nam. N i l u gi truy n th ng chính y u c a dân t c Tráng là t ch c làng xã v i câu nói b&t h : “Thà bán ru ng (ng c a cha ông l!i còn h n bán i ngôn ng riêng c a c dân t c”. Ký c dân gian c a h v n còn nguyên câu chuy n hoàng t r v i b o ki m và n* th n v c b n r&t gi ng chuy n M Châu – Tr ng Th y c a Vi t Nam. Trong nhi u ng c nh ch Tráng (ng ngh%a v i ch Hùng trong t Hùng V ng, chúng c ng có th ghép l!i thành m t t hoàn h o h n là “Hùng Tráng”.[12] N m 111 TCN Nam Vi t b L Bác ' c xóa tên kh*i b n (. Nhà Hán cho ng i sang thuy t ph"c nhân dân Tây Âu L!c theo mình, v i chính sách r&t thâm c là quí t c Tây Âu L!c (nh ng k ã b Tri u 'à mua chu c) ti p t"c qu n lý nh ng vùng &t c a h . S Ký vi t: “Hoàng '(ng t ng là t t ng Âu L!c. Ông ta chém Tây Vu v ng theo nhà Hán và c phong làm H! L H u n m 110 TCN”. Theo tôi Tây Vu không ph i a danh mà ch$ là khái ni m vùng &t ch h u phía tây v i g c t a là kinh ô Phiên Ngung c a vua Nam Vi t. R&t d hi u Tây Vu chính là Tây Âu L!c sau khi b Tri u 'à thôn tính. Các s gia s d"ng Tây Vu nh m t a danh ã vô tình xem Tây Vu Tây Âu L!c c ng là Tây Vu Âu L!c th i Mã Vi n (t c vùng &t phía tây (ng b ng sông H(ng). Chi ti t này r&t quan tr ng, nó làm cho ng i ta t ng Tây Âu L!c (Qu ng Tây) và Âu L!c (B#c Vi t Nam) là m t. H u Hán Th , Mã Vi n li t truy n vi t: “Vi n t&u ngôn Tây Vu huy n h h u tam v!n nh thiên, vi n gi i kh ình thiên d lý, th$nh phân v Phong Khê, V ng H i nh huy n, h a chi. Vi n s quá tri p vi qu n huy n tr thành quách, xuyên c quán khái, d% l i k, dân”. Ngh%a là: “Mã Vi n tâu r ng vùng &t phía tây c a huy n )t s tr (có th là Long Biên c a Tô ' nh ho)c Mê Linh) có ba v!n hai ngàn h , t biên gi i xa n s tr h n ngàn d)m, xin chia thành hai huy n Phong Khê, V ng H i, (vua) (ng ý. Vi n nhân ó li n l p qu n huy n s a thành quách, kh i thông kênh r!ch t i tiêu, làm l i cho dân chúng”. Trong câu Hán v n, ch “huy n” n m sau “Tây Vu” v i ch “ ình” trong c"m “vi n gi i kh ình” có s liên h ng c nh. S ý m t li b* qua ng c nh &y ã khi n thành C Loa truy n thuy t c a An D ng V ng i trên d i 300 km t Qu ng Tây n 'ông Anh Hà N i!

23

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

N m 110 TCN nhà Hán phong t c cho Hoàng '(ng. Sau ó Th!ch 'ái c c sang làm Th s Giao Ch$ b , ph tr Qu ng Tín, qu n Th ng Ngô. V i s giúp s c c a Hoàng '(ng, Th!ch 'ái y l!o và h p th c hóa danh v L!c H u, L!c T ng b ng &n (ng eo c . Ch#c ch#n m"c ích t i th ng c a Th!ch 'ái là âm th m chia r các liên minh c a quí t c Tây Âu L!c, không cho L!c H u, L!c T ng có c h i oàn k t xây d ng nhà n c ch ng xâm l ng. Trong h th ng hành chính Hán, n c Tây Âu L!c tr thành qu n H p Ph . Tôi c quy t i u này vì trong 9 qu n c a Giao Ch$ B thì Chu Nhai và '!m Nh% thu c o H i Nam, Nam H i t c Phiên Ngung và U&t Lâm t c Qu Lâm thu c nam Qu ng 'ông và b#c Qu ng Tây; Giao Ch$, C u Chân, Nh t Nam ch$ là khái ni m v các vùng &t ph ng nam; còn l!i Th ng Ngô và H p Ph suy xét. S Ký, Nam Vi t Úy 'à li t truy t vi t: “Th ng Ngô V ng là Tri u Quang là ng i cùng h v i Vi t V ng, nghe quân nhà Hán n, cùng quan huy n l nh Kê D ng c a Vi t tên là ' nh t quy t nh i theo nhà Hán; quan giám qu n Qu Lâm c a Nam Vi t là C Ông d" dân Âu L!c i theo nhà Hán”. Rõ ràng cái tên Th ng Ngô ã có tr c n m 111 TCN. Chúng ta ch$ còn m1i ch n l a là nhà Hán ã l&y &t Tây Âu L!c làm qu n H p Ph . '(ng b ng sông H(ng gi ây c ng i Hán g i là qu n Giao Ch$, m t qu n o, m t vùng &t n m trong h th ng khái ni m Giao Ch$, C u Chân, Nh t Nam. N n chính tr xã h i Âu L!c ch a chín th ng nh&t các khu t tr riêng bi t c a Tù tr ng, T c tr ng thành qu c gia, song v i kinh nghi m x ng máu Tây Âu L!c, ng i Âu L!c ch#c c ng có nh ng quan h m m d o v i các qu n lân c n c a nhà Hán. Ng i Th"c g c Tây Âu L!c mang theo v n minh ô th n C Loa 'ông Anh d n d n t (ng hóa mình v i c dân b n x . ')t gi nh Âu L!c là m t nhà n c hoàn thi n, con ng i Âu L!c có ý th c sâu s#c v qu c gia và t ng b Tri u 'à thôn tính b ng quân s (nh quan ni m c a s sách Vi t – Trung lâu nay), ta s th&y di n bi n l ch s ôn hòa t n m 111 TCN n n m 34 t!i (ng b ng sông H(ng là không bình th ng. Th c ra nh ng a danh, nhân danh c a khu v c phía nam Tr ng Giang ghi trong c s Trung Qu c nh S Ký, Hán Th , H u Hán Th r&t t ng i và kh p khi ng. S gia ph i dùng Hán t ký âm a ph ng ngôn nên khá khó kh n, h u qu là ôi khi h b* qua ph ng ngôn dùng ch Hán thu n khái ni m mô t tên &t, tên ng i. Cái tên Tây Âu L!c là m t ví d". Âu L!c mang ngh%a &t n c, t qu c, nh ng khi i vào Hán s Tây Âu L!c tr thành tên n c. Tuy v y ngày nay chúng ta không th bi t An D ng V ng g i t 24

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

qu c, g i “Âu L!c” c a mình là gì nên không th d/p b* c"m t Tây Âu L!c kia. Sau c th k2 n nh và phát tri n trong n c, xã h i Hán cu i cùng c ng có nh ng thay i v ch&t và l ng, b#t u manh nha công cu c c i cách l n c a V ng Mãng. ' u công nguyên, lòng tham c a vua Hán s ng d y, l p t c Nhâm Diên và Tích Quang cc sang qu n Giao Ch$ và C u Chân ti n hành nh ng chính sách m dân, nh m th m dò ti m l c thu c a c ng nh kh n ng ph n kháng c a nhân dân n u áp )t cai tr tr c ti p mà không dùng n binh l c. Công vi c c a nhóm này ch a xong thì V ng Mãng ti m ngôi, Trung Nguyên h1n lo!n. S ki n l ch s th i i m này r&t rõ ràng. Giao Ch$ B (bao g(m 9 qu n c , trong ó có qu n Giao Ch$, C u Chân) không thu n ph"c V ng Mãng ã c ng c các qu n, c#t t liên l!c v i trung ng và chào ón Hán dân ch!y lo!n, di c t!o vây cánh. V ng Mãng b di t, n m 29 Th S Giao Ch$ B là ')ng Nh ng m i sai s v c ng nhà 'ông Hán. Có l âm m u xâm l ng b#t u v i Nhâm Diên và Tích Quang ã c Quang V ' cân nh#c. N m 34 Tô ' nh nh m ch c Thái thú qu n Giao Ch$ r(i áp d"ng ch k m k/p h u mong bi n m nh &t Âu L!c (thu c qu n Giao Ch$ o hôm nào) thành mi ng bánh ngon trên bàn ti c th c dân. D i s c ép &y, nhân dân (ng b ng sông H(ng ã n i d y. Mê Linh li t n th&t b!i tr c Mã Vi n chính th c bi n Giao Ch$ và C u Chân thành qu n huy n tr c tr và xác th c c a nhà Hán, m u k2 nguyên 800 n m nô l cay #ng trên m nh &t ti n Vi t Nam. Cách tính th i gian b#c thu c c a tôi là có c n c , vì có b t ra vài o!n gián cách ng i Vi t giành c c l p nh th i Lý Nam ' và Khúc Th a D". ____________________________________________________

C. ôi nét v n hóa 1. T* Kinh D ch

n ch vi t c!a t tiên ng &i Vi t Nam

Trong quá kh , không ít s gia Vi t Nam ã nghi m r ng Kinh D ch ch a r&t nhi u y u t vay m n t v n minh Th n Nông. G n ây m t bài báo Vi t Nam t hào tuyên b Kinh D ch chính là di s n sáng t!o c a t tiên ng i Vi t. Tôi quan sát r&t k4 các tranh lu n x a nay và t h*i: “Ngôn ng i n toán hi n !i ch$ c n hai tín hi u CÓ và KHÔNG, khi th

25

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

hi n trên gi&y nó t ng ng s 1 và s 0. Não i n toán d dàng c m i v n b n ch$ toàn 0 và 1 an xen, n i nhau thành chu1i, vì t c x lý thông tin c a nó r&t cao. Nguyên lý kh i u c a D ch là Âm D ng sinh L .ng Nghi, L .ng Nghi sinh T T ng, T T ng sinh Bát Quái. Sau Bát Quái còn có thêm 64 Qu . Ký hi u D ng là m t v!ch li n, Âm là m t v!ch t. Hoàn toàn t(n t!i kh n ng v n minh Trung Hoa ã m n th ký hi u này c a v n minh Th n Nông và phát tri n thành Kinh D ch. Nh v y t!i sao không th )t gi nh h th ng ký hi u xây d ng t hai n t Âm và D ng là nh ng ch cái c a m t th ngôn ng bí hi m nào ó trong v n minh Th n Nông”. ' n ây thì tôi th&y c n xét l!i m t “khuy t i m l u c u l n” c a v n minh Th n Nông là không có ch vi t, ã c)p trên. Hai n t Âm và D ng rõ ràng ã an xen, t!o thành chu1i. Vi c nó có th dùng làm s m (h nh phân), ch cái ho)c ch vi t hay không, không còn ph" thu c vào kh n ng bi u !t c a hai n t &y, mà ph" thu c vào kh n ng x lý tín hi u c a con ng i th i ó. Tôi ã lo!i b* c ch&t hoang t ng trong gi nh c a mình. Tôi ã n vi n b#o tàng l ch s thành ph H Chí Minh xem 1 chi c tr ng ng ông S n. Tr ng ng là b#o v t c!a dân t c Vi t Nam. R$t nhi%u nhà khoa h"c ã ng ý tr ng ng l u gi d$u $n th& m0t tr&i c!a con ng &i bu i bình minh l ch s . 1 gi a m0t tr ng có m0t tr&i t'a tia. N a ngoài m0t tr ng có 2 c0p vòng tròn ng tâm ch a r$t nhi%u v ch li%n x p c nh nhau. Theo ngôn ng D ch, m t v ch là D ng (trong l /ng nghi), hai v ch là Thái D ng (trong t t ng), ba v ch là Càn (trong bát quái), sáu v ch là Càn Vi Thiên (trong 64 qu ). T$t c# %u ch m0t tr&i ho0c ông tr&i. N u nói nh ng nét li%n kia n,m c nh nhau là nh ng ch CÀN - CÀN – CÀN… liên t2c t c TR3I - TR3I - TR3I… liên t2c thì kh# d) ch ng? Hay Thái D ng – Thái D ng – Thái D ng…? ây ch là s tình c& thì th t l . Nhi%u v ch quá, nhìn qua t! ki ng tôi không th m c bao nhiêu v ch. N u t ng s các v ch ó luôn chia h t cho 6, . b$t c chi c tr ng ng nào thì gi# thuy t c!a tôi h u lý nh$t. Ngoài ra còn có m t vòng tròn ng tâm khác ch y nh ng &ng hoa v n hình “d$u ngã”, liên k t các “d$u ngã” này là nh ng vòng tròn nh', có ch$m chính gi a. ây c+ng có th là ch “m0t tr&i” gi ng nh ch “m0t tr&i” . nhi%u n%n v n minh s khai khác. Gi thuy t tôi a ra n u úng s d n n s xét l!i: Ngôn ng D ch là c a v n minh Th n Nông. Dùng c s “Ph"c Hy )t ra bát quái” [14], Kh ng T #p t ng V n V ng và Chu Công cho h c thuy t c a ông, b ng cách kh-ng nh hai ng i này ã vi t “Thoán t ” 26

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

và “Hào t ”. Kh n ng “Thoán t ”, “Hào t ” và “D ch truy n” ã c chính Kh ng T biên so!n, là r&t l n. Cho n lúc này, theo tôi, ch$ nên )t câu h*i Kinh D ch là di s n sáng t!o c a t tiên ng i Vi t Nam ch ng? Chúng ta ch a có nhi u b ng ch ng thuy t ph"c, ch a so sánh c ngôn ng D ch kh i th y v i Kinh D ch. L ch s Trung Hoa v n t(n nghi ngu(n g c Kinh D ch hai ngàn n m nay. Ng i Vi t Nam hi n !i ang có ni m tin xác áng h n bao gi h t b c vào cu c truy tìm b n quy n Kinh D ch. “M* vàng nhân v n” này h a h/n tr l ng ngu(n s ng tinh th n vô biên cho con cháu Tiên – R(ng. Tóm l!i, tôi t!m d ng công vi c c a mình ây. N u có nh ng ng i ng h trí t ng t ng c a tôi, xin hãy tìm n các di v t kh o c . Câu tr l i th t thuy t ph"c còn r&t xa và có th ch-ng bao gi ta th&y c. Tuy nhiên trò truy n v i các v t t!o tác linh thiêng c a t tiên mình không bao gi nhàm chán và vô ngh%a. Dù r ng s không ai ch ng minh c tôi úng song ch ng minh tôi sai l!i càng khó h n. Cu i cùng cách gi i mã ngôn ng trên tr ng (ng c a tôi v n nên tham kh o, vì không l i khen t)ng nào là quá áng i v i tr ng (ng và nh ng con ng i c x a ã úc nên chúng. 2. Nh ng thông i p nhân v n Ngoài y u t l ch s , truy n thuy t Kinh D ng V ng và An D ng V ng còn mang nh ng thông i p nhân v n luôn c n c con ng i Vi t Nam b&t k, th i !i nào gi i mã. '&t n c và t qu c: S Ký T Mã Thiên trong ch ng “Kh ng T th gia” thu t l i Kh ng T : “Khâu này nghe nói… Quái v t do n c sinh ra là con r(ng”. V y ta có th hi u cha L!c Long Quân là bi u t ng c a “n c”. Ngôi nhà c a “n c” t&t ph i ngoài bi n, ngh%a g c c a ch L!c chính là “n c”. M/ Âu C t ng tr ng cho “ &t”. Ch Âu t ng c Tr n Thánh Tông dùng: “Xã t#c l .ng h(i lao th!ch mã – S n hà thiên c i n kim âu”. H( Quý Ly c ng t ng c i tên núi '!i L!i (V%nh L c, Thanh Hóa) thành Kim Âu. Thành ng “T&c &t t&c vàng” khá g n g i v i “kim âu”. Ng a á ng trên &t vàng, th h*i làm sao mà non n c Vi t Nam ch-ng v ng chãi V!n Xuân. [15] N n v n minh lúa n c c xây d ng t “'&t” và “N c” là i u không ai có th ph nh n. Ng i Vi t Nam còn g i t qu c mình là “'&t n c” có nguyên c n sâu xa nh v y. Chu1i lu n này có th d n n vi c gi i ngh%a t Âu L!c là “'&t n c”. N u b!n c thay các ch “Âu” b ng “'&t”, “L!c” b ng “N c” vào toàn b bài vi t này, tôi tin n i dung tôi mu n chuy n t i s sáng t* h n nhi u. Bi t âu cu c chia ly c a cha r(ng m/ tiên trong

27

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

truy n thuy t l!i chính là d&u &n c a m t trung l u Tr ng Giang.

t h!n hán kh ng khi p n i (ng b ng phía nam

Bài h c oàn k t: M/ Âu C và cha L!c Long Quân ã chia r , làm suy y u n n v n minh Th n Nông. Hai nhánh L!c Vi t và Tây Âu, dù ng i xu ng bi n, k lên r ng nh ng u m&t a bàn sinh s ng, ph i b c vào hành trình ra i, trôi gi!t. C ngàn n m sau h m i tìm l!i c nhau trong nhà n c Âu (C ) – L!c (Long Quân) s khai, non tr và y u t. Bài h c chi n tranh: M5 Châu !i di n cho nhân dân Tây Âu L!c, Tr ng Th y !i di n cho ng i Nam Vi t. H chính là n!n nhân u tiên và cu i cùng c a chi n tranh. N1i au c a dân t c này bi n thành ng c trai, r a cái gi ng ai oán th m th-m c a dân t c kia, s l&p lánh v /p v%nh h ng c a hòa bình và hòa h p. Bài h c c nh giác: C nh giác, tr c tiên là c nh giác v i chính mình, c nh giác v i k thù hàng th hai. Nhà c m quy n Tây Âu L!c ã b vàng b!c và hôn nhân chính tr lung l!c. 8 thành cao, v khí l i h!i, An D ng V ng buông th , ru(ng b* nhân tài Cao L1, khi n n c m&t nhà tan. Bi n c và t do: L!c Long Quân là con r(ng c a bi n c . Ông d)n con cháu n u nguy c&p hãy quay v phía bi n g i “Cha i!”. B!i tr n, An D ng V ng ra b bi n, l!nh lùng x t M5 Châu r(i l&y s ng tê r n c mà i. Thông i p “ra v i bi n” ã tr thành ti m th c trong kh i óc m1i con ng i Vi t Nam t ó tr i. Sau này dân Vi t Nam ã h n m t l n ra v i bi n i tìm t do: nh ng tùy t ng c a Mê Linh li t n ch!y vào C Phong r(i lên thuy n th-ng ti n n Malacca, h là ng i Minangkabau Maylaysia và Indonesia hôm nay; h u du nhà Lý thì giong bu(m n Cao Ly; H( Quý Ly áng l không b b#t làm tù binh n u không t#p vào b bi n b#c trung b … Thông i p “ra v i bi n” th k2 21 ch#c ch#n là m vòng tay Vi t Nam v i bè b!n n m châu, t b* suy ngh% th c u, ch&m d t các hình th c b quan t*a c ng. 3. Khu$t Nguyên ã khóc cho v n minh Th n Nông Khu&t Nguyên sinh n m 343 TCN và m&t n m 278 TCN. Ông b#t u làm quan khi m i 21 tu i, d i ngai vàng c a S Hoài V ng. Vì ch tr ng chính tr c a Khu&t Nguyên không c tôn tr ng, c ng thêm dèm pha, Hoài V ng cách ch c ông. Nghe l i b n xi m n nh, Hoài V ng b!i vong d i ao ki m n c T n. Con c Hoài V ng là Kho nh T ng

28

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

V ng lên ngôi l!i ti p t"c tin n nh th n, b#t Khu&t Nguyên l u ày xu ng Giang Nam (khu v c ' ng 'ình H(). Ông gi i thích chu1i s ki n này nh sau: “T&t c i u nh "c, ch$ m t mình ta trong, t&t c m i ng i u say, riêng m t mình ta t$nh, cho nên ta b u i”. S Ký T Mã Thiên vi t (th c ra o!n này c a Hoài Nam V ng L u An, T Mã Thiên d n l!i): “Ly Tao là n1i bu(n trong chia ly… Th Qu c Phong mê s#c mà không dâm, th Ti u Nhã oán trách mà không lo!n. Ly Tao th c là g(m c c hai… V n ông (Khu&t Nguyên) ng#n g n, kín áo, chí ông trong s!ch, n t ông thanh cao; tuy nói nh ng i u v"n v)t, nh ng ý ngh%a r&t r ng; vi c nh#c n tuy g n nh ng ngh%a thì xa… Th t là bùn mà trong tr#ng ch-ng lây en”. Kh i d thân chi !n ng h Kh ng ho ng d chi b!i tích [16] Ly Tao là $nh cao, là c m h ng và xu&t phát i m c a S T . Xét trên quan ni m m i v tính a ngu(n g c c a v n minh Trung Hoa thì nh h ng c a Kinh Thi n S T chính là giao l u v n hóa. Kinh Thi kh i i t th hai ch kh#c trên giáp c t v n i Th ng, n th i Chi n Qu c nó hòa cùng S T và ch y qua ng ngôn Ki n An (H u Hán) r(i xuôi th i gian làm thành dòng ' ng thi trác vi t. Nh ng bài S T có th hát lên d n chuy n hóa thành Nh!c Ph ( u Hán), còn nhi u tác ph6m v n i u trúc tr#c là tr c t c a l i v n Phú T"ng i sau. Trên t ng th , S T mang b n s#c r&t riêng c a n c S ( a con sinh ra b i v n minh Hoa H! và Th n Nông). ')t S T vào c i r v n minh Th n Nông (m/ c a L!c Vi t) m i th&y h t s v% !i và b&t h c a Ly Tao và tác gi Khu&t Nguyên. ' c Khu&t Nguyên Li t Truy n trong S Ký tôi th&y T Mã Thiên có s (ng c m thân ph n cao v i Khu&t Nguyên. Song, v t lên giao c m cá nhân, s nghi p c a Khu&t Nguyên là ti ng nói c a c m t n n v n minh c l p, au n nhìn chính mình ang v t vã trong làn sóng (ng hóa thô b!o b ng can qua. Là tinh hoa c a v n minh S , S T ã có nh ng óng góp c c k, l n lao cho v n minh Trung Hoa. Nghiên c u th t k4 S T , g!n l c pha t!p và nh h ng, tôi tin r ng ng i Vi t Nam hi n !i s bàng hoàng nh n ra ánh sáng huy hoàng b&t di t c a v n minh V n Lang hôm nào. “T ng c cù d% th a ê h . Kh!p ai phong d th ng chinh”. T!m d ch: c .i con ng a ng c d ng mãnh nh loài r(ng không s ng, ng(i xe có trang trí lông chim Tr%, che gió b"i bay

29

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

b ng (thoát kh*i tr n t"c). B!n c có nh n ra chi c xe c#m lông chim Tr%, và nh ng hình kh#c trên tr ng (ng có m t t ng quan t&t y u hay không? N u ch a tin t ng, xin nh l!i Th ng Th c a Kh ng T t ng vi t: “' i Thành V ng (1063 n 1026 TCN) Vi t Th ng qu c phía nam Giao Ch$ em b!ch tr% hi n c ng, giao h o v i nhà Chu”. Ng i S còn c g i là ng i Kinh, ng i Vi t. Sách Thuy t Uy n có d ch bài Vi t nhân ca (c a ng i S , vi t b ng ngôn ng S ) nh sau: “Kim t ch hà t ch h , khiên trung châu l u. Kim nh t hà nh t h , #c d v ng t (ng chu”. Ng i L!c Vi t th tr i và r&t hay h*i tr i. Ví nh câu ca “B#c thang lên h*i ông tr i…”. Tác ph6m c a Khu&t Nguyên mang r&t nhi u nét v n hóa L!c Vi t, ó là lý do ông có h-n m t tác ph6m “H*i tr i – Thiên v&n” g(m n 189 câu h*i dành cho ông tr i! 'o!n k t ông vi t: “Ta báo cho các b c ti n nhân n c S bi t r ng n c nhà ang lúc khuynh nguy, s khó c tr ng t(n”. Tác ph6m c a Khu&t Nguyên vi t b ng ngôn ng n c S , mu n th ng th c tr n v/n cái hay cái /p thì ph i c b ng gi ng H( Nam. ')c i m này càng ch ng t* Kinh Thi và S T không cùng c i r . Th t v y, c Kinh Thi v i âm Hán Vi t v n th&y nó du d ng không kém th ' ng, nh ng nh!c tính c a S T thì không th b o t(n n i Hán Vi t. Theo Nguy n Tài C6n, [17] âm Hán Vi t ch y u là âm Hán th i ' ng, cho nên ti p c n S T r&t c n lao l c và nh ng con ng hoàn toàn m i. Nh!c ký c a Kh ng T nói: Phàm âm thân u xu&t phát t t&m lòng c a con ng i. S rung ng c a tình c m s t!o nên âm thanh, t âm thanh s t!o ra l i ca ti ng hát. C n c vào âm nh!c bi t th i th . N u th i th bình yên thì âm nh!c êm d u, còn th i th lo!n l!c thì âm nh!c ai oán, n u chính tr (i b!i thì có l i ca ai oán vì m&t n c, s có s bu(n nh au th ng nói lên n1i th ng kh c a ng i dân. Theo '!i Vi t S L c (1388): Mùa ông n m Nhâm tu&t 1202 Lý Cao Tông i ch i hành cung H i Thanh. + &y êm nào c ng sai nh!c công kh y àn Bà L1, x ng i u hát ph*ng theo nh!c khúc Chiêm Thành, âm thanh ai oán th m thi t bu(n bã oán h n. Nh ng k t h u nghe n u ngh/n ngào r i l . Có v t ng phó là Nguy n Th ng th a: “Tôi th&y l i t trong kinh Thi r ng, âm thanh lúc n c lo!n thì ai oán, t* ý c m gi n cái chính tr b!o ng c; âm thanh h(i m&t n c thì au th ng, t* ý lo cho dân trong c nh kh n cùng c c c. Nay chúa th ng i tu n du không ch ng m c, ch chính tr và vi c giáo hóa thì trái ng c, dân chúng d i thì s u kh . S nguy kh n n th thì th t là t t m c, mà ngày nay nghe cái âm thanh ai oán thì không ph i ó là cái i m lo!n ly vong qu c hay sao. Tôi mu n xa giá t ây tr 30

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

v , ng i ch i n i cái cung &y n a v y”. H n 20 n m sau, i m g thành s th t, nhà Lý b nhà Tr n thay th . Chi u theo lý lu n âm nh!c c i n Á 'ông ã d n, tham kh o thêm gi ng c H( Nam (không th t chu6n) khi di n t Ly Tao, tôi nh n th&y r ng nh!c i u c a Ly Tao th t thê l ng. H n n a th k2 sau ngày Khu&t Nguyên m&t, n c S b T n tiêu di t. Ti ng khóc c a Khu&t Nguyên chính là i m báo c a v n minh S , ho)c nói r ng ra là i m báo thoái trào c a v n minh Th n Nông. Khi T n Th y Hoàng a 500 ngàn dân – binh v t Ng L%nh t&n công Bách Vi t, nh ng nhánh nh* trong Th n Nông nh Mân Vi t (Phúc Ki n), Âu Vi t (Chi t Giang), L!c Vi t (Qu ng 'ông, Qu ng Tây, H i Nam và B#c B Vi t Nam) l n h(i b sáp nh p vào Trung Qu c. Bài ca Ngu C c a H!ng Võ d i làn i u S là k t cu c bi hùng c a dân t c S . L u Bang c ng hát i u &y, nh ng bài “'!i phong ca” ã bi n th . V n minh Th n Nông v%nh vi n hòa tr n cùng Hoa H! t!o nên v n minh Hán. Nh ng con ng i c a Th n Nông t ó tr i ã thành con dân Hán t c, ch$ tr m nh &t B#c B Vi t Nam kiêu d ng, cô c th-ng ti n n t ng lai trên con ng y gian nan và b&t tr#c. Khu&t Nguyên mang trong lòng n1i au c a c m t n n v n minh ng. là b hòa l n, b nhìn nh n nh man di m i r hàng thiên niên k2, b t c i v th )c bi t không th ch i b* c a nó trong l ch s Trung Hoa. L bi n d ch, th#ng thua c a th i gian v i Khu&t Nguyên th t là t ng i. T m vóc c a ông v t lên t&t c , ngh!o ngh và phi th ng, làm giá tr cho toàn b nhân qu n i i v n còn l&n c&n nh ng c m&t, thành b!i. ' c Khu&t Nguyên, không hi u sao tôi c ngh% các th v n riêng c a ng i Vi t (truy n, ngâm, hát nói) và S T có chung m t ngu(n c i. Nh ng câu 6 ch , 7 ch r(i 8 ch trong Ly Tao t i nh!c i u r&t g n g i v i Song Th&t L"c Bát, L"c Bát và )c bi t là l i Hát Nói c a ng i Vi t Nam. Ch m “h ” ã t ng có m)t trong ca dao (ng b ng sông H(ng: Công anh #p n&m, tr(ng chanh Ch-ng n c qu , vin cành cho cam Xin ng ra d! b#c nam Nh&t nh t b&t ki n nh tam thu h Hu ng tam thu nh b&t ki n h ' ng kia, n1i n nh chia m i s u [18]

31

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

'i u tôi nh n nh c th hi n rõ nh&t t!i bài Hát Nói “V nh Ti n Xích Bích” c a Nguy n Công Tr (trích o!n ph n l i ca): Qu tr!o h lan t ng Kích không minh h t l u quang Di u di u h d hoài V ng m4 nhân h thiên nh&t ph ng. Ph i ch ng nh ng tuy t tác th Nôm ( s c a n n v n h c Vi t Nam nh Truy n Ki u, Cung Oán Ngâm Khúc v n còn nh ng m!ch ng m mang d&u &n v n minh Th n Nông? Tr ng thiên Ly Tao và 'o!n Tr ng Tân Thanh ch$ là m t hình hài song i qua t&m g ng th i gian hai ngàn n m có l , qua hai b nam b#c c a ' ng 'ình H(? Có th Khu&t Nguyên ã ch n ti t Hàn Th c c a v n minh Th n Nông ra i nh m lôi kéo s chú ý, c nh t$nh th gian u mu i. D n dà ý ngh%a c s c a 'oan Ng b thay th b i ám tang thi hào và lòng th ng c m ng i i dành cho ông [19]. H n hai ngàn n m sau, Tú M., m t nhà th Vi t Nam ( góc nào ó c ng là m t nhà v n hóa), ã b ánh l a nên t ng vi t: Cái c" Khu&t bên Tàu Ch t t h(i tam t Có quan h gì ta Mà sao ph i n gi1 M(ng 5 kh*e n càn M(ng 6 m nh n nhó Có l. ch t b* i Thì l!i cho t!i s G n ây h n ng i Vi t Nam có Tr nh Công S n tài hoa. G n n a th k2, l p l p ng i Vi t Nam th ng quên h t mâu thu n, chia cách và d bi t khi th h(n trong nh ng ca khúc mang h Tr nh. Theo tôi cái tinh túy trong nh ng tác ph6m c a Tr nh Công S n không ph i các n t nh!c gi n d ho)c gi a v /p ngôn ng , nó 6n sâu n i nh!c i u c a ca t r&t g n v i Hát Nói. Truy n thuy t còn nh#c n b n Di m Tình u hoài, kh#c kho i tri n miên t n c S , nay ã th&t truy n. Có l nh!c i u ca t c a Tr nh Công S n c ng h ng v i cung b c hi n !i, ã ánh th c nh ng gi t máu xa x a nh&t trong trái tim m1i con ng i

32

C NV

Vi t Nam, v l i ru &t n

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

c t thu V n Lang ' ng 'ình H(.

' u th k2 21, tác gi Nguy n H u Liêm ã t th c thao th c và chiêm nghi m cá nhân b ng o n v n “Cái âm i u t i thân bi át”, [20] vô tình nh thác xoáy vào tình c m c a c ng (ng Vi t Nam l u vong kh#p th gi i. Ph n ng tr1i d y (n ào, t ng nh không n n1i th , c ng ch$ vì m!ch ng m ai oán tha ph ng b "ng ch!m, vì l i nh n xét thu n lý c a m t tri t gia ch không ph i m t h(n thi s%: “T Ki u qua nh!c Chàm, qua nh!c Hu , qua v ng c , qua nh!c bolero ã làm cho mi n Nam ng(i xu ng v$a hè, che m)t và lau nu c m#t. Cái qu n chúng lau n c m#t này b l u ày qua &t m i và ti p t"c u ng n c d a tang th ng b ng âm nh!c”. D. K t lu n Dù b* qua y u t chính tr , a s s gia Vi t – Trung c ngàn n m qua v n luôn máy móc g#n ch)t t Giao Ch$ v i Qu n Giao Ch$, nh m t a danh luôn c nh t!i (ng b ng sông H(ng. H s sót tính th i !i c a sách Th ng Th và quên m&t bài th “Nam qu c s n hà”. Nhi u khi h còn ngh% Vi t Th ng qu c thu c vùng trung b Vi t Nam hôm nay. B n thân s kh p khi ng và thi u th ng nh&t trong các nghiên c u thu n v n b n kia ã ít nhi u ch$ ra l1 h ng trong ph ng pháp ti p c n c th . Cu c sa l y v ph ng pháp &y ch a ch&m d t. Vi c xác nh Giao Ch$ là gì, âu d c theo quá kh còn liên quan m t thi t v i c t móng c a s h c Vi t Nam hi n !i. 'ó là ti n b&t di b&t d ch và phi th c t v “tính b n a” c a v n hóa '!i (L!c) Vi t và v n minh Vi t Nam. V lâu dài, v&n Giao Ch$ v n còn là m t chi c phao c u h cho ti n kia. Hai sai l m c b n ch(ng lên nhau, vô hình chung bi n l ch s Vi t Nam thành th v n ch ng giàu h c&u và y d y nhu c u nhãn ti n. Nó s phá nhi u h n xây, trên hành trình t!o d ng n n t ng nhân v n m i cho con ng i Vi t Nam thì t ng lai. Các b ng ch ng v n hóa và di v t (nh tr ng (ng, b o v t qu c gia) dàn tr i trên a bàn r&t r ng l n, không th óng khung trong nh ng biên gi i hành chính ho)c chính tr m t th i. '&y chính là ý ngh%a c a ch '!i trong t '!i Vi t. Càng c ch ng minh tính b n a khu bi t c a v n minh Vi t Nam, s càng làm nghèo i b n s#c Vi t Nam và góc nào ó, gián ti p “nh c ti u hóa” dân t c Vi t Nam. H p nh&t - phân rã, lên cao - xu ng th&p, chói l i - lu m , thành công - th&t b!i, qu n c -

33

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

t n mát, n và i… nh ng c)p ph!m trù này xo#n l&y nhau, vì nhi u nguyên nhân, liên t"c i ch1 su t quá trình h ng t i t ng lai c a b&t c m t n n v n minh nào trên th gi i. V n minh L!c Vi t ch-ng th là ngo!i l , song s c s ng không th ph nh n c a L!c Vi t ch1 nó ã không b tuy t di t ho)c (ng hóa b i Trung Hoa, m t n n v n minh t m c. c a nhân lo!i. à L t tháng 01.2005 ____________________________________________________

Th t ch chính • • • • • • • • • • • • • • •

S Ký T Mã Thiên (http://www.guoxue.com/shibu/24shi/shiji/sjml.htm) Hán Th (http://www.guoxue.com/shibu/24shi/hansu/hsuml.htm) H u Hán Th (http://www.guoxue.com/shibu/24shi/hhansu/hhsuml.htm) Th ng Th (http://www.guoxue.com/jinbu/13jing/shangshu/ss_ML.htm) Nam Vi t Qu c S , Tr ng Vinh Ph ng, Qu ng 'ông Nhân dân xu&t b n xã, 1995. Trung Qu c V n h c s , D ch Quân T , Hu,nh Minh ' c d ch, NXB Tr 1992. Chi n qu c sách, NXB Tr , 1989. L ch s v n minh th gi i, NXB Giáo D"c, 1999. Ngu(n g c Mã Lai c a dân t c Vi t Nam, Bình Nguyên L c, Bách L c xu&t b n, 1971. '!i c ng l ch s Vi t Nam, NXB GD, 2003. Vi t Nam s l c, Tr n Tr ng Kim. Khâm nh Vi t s , Qu c s quán tri u Nguy n. An Nam Chí L c V n minh L!c Vi t, Nguy n Duy Hinh, NXB VH-TT, 2004. Hán t s d"ng trong bài: Nam Giao: ; Giao Ch$: ; C u Chân: ; Nh t Nam: ; Ch Ch$ b túc: ; Ch Ch$ b ph": ; Ch Ch$ b th : ; C Ch$: = ;C S : ; Ch S (tên n c): .

34

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

Chú thích 1. H th ng nh ng bài vi t c a tôi bao g(m 5 ch ã c ph bi n r ng rãi trên m!ng internet và m t hai t báo in Vi t ng M4, Pháp nh Talawas, Chim Vi t Cành Nam, Vnn news network… 1) B o tàng l ng m Nam Vi t Tri u V n V ng t!i Qu ng Châu. 2) T Hai Bà Tr ng n nh ng kh#c kho i l ch s . 3) Vi t Nam th i bán s và nh ng thông i p nhân v n. 4) Giao Ch$, C u Chân, Nh t Nam và s sa l y c a s h c Vi t – Trung hàng ngàn n m qua. 5) L u vong, m t n1i ni m t quá kh n t ng lai. 2. http://news.nationalgeographic.com/news/2002/12/1212_021213_journeyofman.html 3. B!n c th xem xét các thành ph l n Vi t Nam: trên con ng nam ti n c a nh ng con ng i sinh ra t n n v n minh lúa n c, n i )t ô th d n d n chuy n v trí t b b(i (phù sa màu m.) sang b l (thu n ti n cho th y v n giao th ng). Hà N i và H i Phòng g c u bên m!n nam sông H(ng và sông C&m. Hu tr i su t hai b H ng giang. ' n 'à N0ng và Sài Gòn thì ch$ phát tri n bên l c a sông Hàn và sông Sài Gòn. V n minh ô th Vi t Nam thành hình, y u t c n cho th ng gia ã th#ng y u t thi t y u v i nhà nông. Hai trung tâm buôn bán c là Ph Hi n và H i An t a l!c t!i b l , càng nh&n m!nh l p lu n c a tôi. 4. B!n c có th ki m ch ng thông tin kh o c Trung Qu c tôi ã c)p t!i r&t nhi u trang web ti ng Anh. Phiên âm La Mã c a các a danh này nh sau: Dadiwan, Gansu ( '!i ' a Loan, Cam Túc); Banpo, Shaanxi (Bán Pha, Thi m Tây), Jiahu, Henan (Gi H(, Hà Nam); Taosi, Shanxi ('ào T , S n Tây). Toàn b nh ng ki n th c này r&t m i, nó v a xu&t hi n trên báo chí vài n m g n ây và ch a ch th ng hóa y vào b&t c m t quy n sách nào. 5. Khái ni m m u h và m u quy n có khác nhau nh ng ph" h và ph" quy n l!i g n nh là m t. Ch m u h qui nh nh ng a con trong m t gia ình mang h m/, ch$ các con gái m i c gi quy n th a k . M u quy n thì i xa h n, quy n hành gia ình và xã h i n m t&t n gi i, lãnh t" ch#c ch#n ph i là n gi i. 6. Ng i Vi t Nam hi n !i hay l m l n ây, h cho r ng Th n Nông là ng i Tàu, h ôi lúc ph n i vi c xem th y t Kinh D ng V ng c a mình là cháu Th n Nông. Có ng i góp ý v i tôi: n u Th n Nông g c Tàu thì h ã g i là Nông Th n. 7. Tiên t vua S là M D"c Hùng, con cháu ông ta l&y tên ti n nhân làm h , có v r&t gi ng m t vài nhóm dân ti n 'ông Nam Á nh Kh Me. Con gái Vua Hùng t"c g i 35

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

M N ng. N c S còn có tên g i khác là n c Kinh! Nh ng cái tên ch(ng chéo này ch#c ch#n ph i có m i t ng giao v n hóa nào ó. 8. N u kh o c Vi t Nam tìm ra b&t c di ch$ ( (ng nào, niên !i tr c 1700 TCN, có liên h rõ ràng v i các di ch$ ( (ng ã công b nh '(ng ' u, Gò Mun, 'ông S n; gi thuy t c a tôi s hoàn toàn s"p . 9. Xiaorong Han, Who invented the Bronze Drum? Nationalism, Politics, and a Sino Vietnamese Archaeological Debate of 1970s and 1980s. Asian Perspectives, Vol.43, Spring 2004. 10.http://www.china.org.cn/e-sanxingdui/index.htm 11.Sách M!nh T có nói “V Hoa Chu và K2 L ng khóc ch(ng mình mà bi n c i c phong t"c trong n c”. Câu này v n l&y t chuy n nàng M!nh Kh ng n c T khóc t ch(ng ch t tr n làm thành l y s"p m&y th c. 'ây c ng là thông i p thù oán chi n tranh, yêu chu ng hòa bình c a nhân dân Trung Hoa th i chi n qu c. 12.D n lu n ng i Tráng là h u du ng i Tây Âu L!c x a là c a tác gi . Các thông tin v ng i Tráng l&y http://www.china.org.cn/; http://mcel.pacificu.edu/as/resources/ZHUANG/. Xem b n Vi t ng “Th n cung b o ki m” t!i: http://vny2k.com/ 13.K ch b n này không h vô t ng, nó ã t ng x y ra v i Mân Vi t n m 135 TCN. 14.Ph"c Hy là m t nhân v t c tích r&t ph c t!p. Các y u t c a v n minh Th n Nông và Hoa H! an xen, ch(ng chéo và hòa l n vào nhau t!o nên Ph"c Hy. Trong khuôn kh có h!n c a bài vi t c" th này, gi i mã hình t ng Ph"c Hy s khi n m!ch v n t gãy. Xin h/n b!n c c h i khác. 15.Xin các b c thông Nho c n ây ng b o tác gi nói b y v ch Âu. Tôi tin âm Âu mang ngh%a Vi t nh ng ph i m n ch Hán vi t. Tôi mu n b* qua ch Hán mà gi i c&u ph n ng âm. 16.T!m d ch: Không ph i lo thân mình b tai ng. Ch$ lo n c non khuynh o, tiêu tán công lao ti n nhân. 17.Ngu(n g c và quá trình hình thành cách c Hán Vi t, Nguy n Tài C6n, NXB KHXH 1979. 18.Th l"c bát bi n th c, trích trong Vi t Nam v n h c s y u, D ng Qu ng Hàm, Trung tâm h c li u – B giáo d"c 1968, trang 9. 19.Tr ng h p này r&t gi ng vi c Ki Tô giáo ch n ngày 'ông Chí làm Giáng Sinh. 'ông Chí v n là m t l nghi c !i r&t quan tr ng c a t&t c các n n v n minh b#c bán c u. Ng i ta hay kh6n c u m)t tr i ( ang n m d i bán c u nam) tr l!i, em

36

C NV

TÔI YÊU T

QU C TÔI!

H n thiêng sông núi n c Nam Máu h ng nòi gi ng Con R ng Cháu Tiên V vang hùng c ph ng ông V y vùng b n b tranh tài n m châu.

n#ng &m cho nhân sinh và mùa màng. Theo L Ký, bu i t Nam Giao l n nh&t c a v n minh Trung Hoa ph i c c hành h ng n m vào ngày 'ông Chí. V i l ch Julian, 'ông Chí là 25 tháng 12. Khi l ch Gregorio thay th l ch Julian thi u chính xác, 'ông Chí tr v ngày 21 tháng 12, Giáng Sinh v n c gi nguyên là 25 tháng 12 nh thói quen c . 20. Nguy n H u Liêm, Cái âm i u t i thân bi át, talawas.org, 2003.

©2003 Hùng S Vi t

37