Gurram Joshuva Sahitya Drukpatha

జషవ సహతయ దృకపథం

-Dr.DarlaVenkateswaraRao Assistant Professor, Department of Telugu, University of Hyderabad,A.P. [email protected]

మందగ మ అందరక శభకంకల. వదకప ై ఆశసల ైన మఖయ అతథ, తలగశఖ అధయకల, ప రత పదనన రసగళకగ చయగలగ గపప వక రహమం గరక, సభధయకల ఆచరయ జ. అ త , మహపండతడ ఆచరయ బతవల రమబ రణ కమర గరక న నమసకరల. ఇపడకకడ నన మర అనకన అతథన! కనల పండగ జరగతనన ఈ కరయక రమనన చడలన వచచన. ఏవరమ మల టడతర వందమన వచచన. డ// బ.ఆర. అంబదకర, మహకవ గర రం జషవల జయంతల, వధ రంతల సందరభంగ మనక దగ గ లర సభల, సమవశల జరగతంట, వటల పల ైన దళతల! అలగ నన పల గ కండ ఉండలర. నజమ గ వలన వచచ న. ననన కడ వదకప ైక పలచర. అద ఓ మఖయ అతథ అన సంభధంచ మర పలచర. చల కృతఙ ైన ప ఞ తల. వదక మంద ఆశసల ర ంచ ప రసధద భష శతసవత త ఆచరయ పరమ రమనరసంహం గరక శరసస వంచ నమసకరస తననన . అలగ డ// పల లలమర ర రమల గరక నమసకరల తలయజస తననన ఇకకడకచచన ప రత ఒకకర, మఖయంగ వదక మంద కరచనన సషయలజ లకచరర డ// నగరజ, పరశధక వదయర థ శవజ, అలగ అంబదకర అసషయషన అధయకడ ధనరజ, ఆ కరయ వర గ సభయల హరబబ, గరశవరరవ, మణకయరవ వళళందరక కడ న అభనందనల తలపతననన.. మన కయంపల స Dr.B.R.Ambedkar Students Association దళతల గరంచ, దళత సహతయం గరంచ చస ైంద . ఇకకడ కనపస ైప డ// బ. ఆర. అంబదకర, మర తనన కృష అసమనయమ తనన Banner ల కడ ఒకవ కవ ైప మహతమ జయత బపలల చత రలన పటటర. బహశ... అద రబతననమన దళత, బహజనల రజయనక ఆశవద చహనలనపస తంద . మ ఆలచనలక న అభనందనల. కళతమక మథవ : డ// బ. ఆర. అంబదకర, మహతమ జయత బపలల ప ర ంచం గరవంచదగన గపప మధవల. వర దళత తత తవకతన సమజక, రజకయ సధ దంతలనరపందంచన మహనభవల. ఆ సధ దంతలన కళతమక అభవయక రం జషవ! తత తలగల సహతయంగ అందంచన గపప మహకవ గర దళతల వషయమ ప రధనమనకన వళళ Direct గ అంబదకర, జయత బపలల రచనలన చదవకవచచ. అల కకండ వషయంత పట, ఆనట సమజనన కడ "రసభరతం" గ అవగహన చసకవలనకననపడ కచచతంగ జషవ రచనలన చదవల. మనం వయకరణ సత ీ ీ ! ఓస మ గలవ" అంట చపకంటంటం. మనక బగ తలసన ైత రల "ఓర రయందన వళళన, దగ ైన వళళన, ఆతమయలన ఏక వచనంతన సంబధస తంటం . దనల చల దగ తంటంద . అం గ ర గ రతనం కనపస దకన జషవన కడ "జషవ రశర, చపపర" అన పలవడం కంట, "జషవ రశడ, జషవ చపపడ..." అన స ీ ం ం బధంచకవటంవల ల మనక జషవ మరంతగ దగ గ ర వడవతడమ! అందకన " జషవ మన కసం రశ'డ' " అన పలచకందం! ష ణ మయం : జవతం సంఘర ష ణ ఉంద. అద ఆయన రచల లన నండపయ గర రం జషవ జవతం, ఆయన రచనల నండ సంఘర కనపస తంద . ష ణ తన తండ జషవక ఆ సంఘర ర నండ సంక రమంచందమ ! జషవ తండ ర ఒక యదవ కలనక చందన వడ. తల ల అపపటక ఎంత నరదరణక గరవతనన, సమజంల అటటడగ వర రమంచడ . ఆ ప రమ కసం తనకనన సమజక హ తనన మదగ కటంబనక చందనమ. ఆమన ప గ ంల జవస దన కడ వదలకననడ తండ ర వరయయ. ఇపపటక ఒక కలంలన, భనన ఉపకలల మధయ కడ పళళళళ జరగడం గ

1

గనమ ై పతంద. అలంటద 1895 క మంద జషవ తండ ర వరయయ, ఒక మదగమమయన పళళ చసకవడమంట ఎంత ష ణ ఆలచంచండ. సంఘర ష ణ, అలంట సంఘర ష ణన జషవ కడ సవకరంచడ. ఆ మర అద సంఘర గ ంలన నడచడ. తన తండ ర లగన తన ఓ మదగ అమమయ 'మర' న వవహం చసకననడ. సధరణంగ సమజంల గరవ మరయదలక అవకశం ఉనన వ ైపక ఎవర ైన వళళ పతంటర. అలంట పరస ైన మదగ వయక థ తలల జషవ, తన తండ ర లగ సంఘక హదన కడ వదలస, కంద వణరమ తగన జవంచలనకనన డంట, అద సమనయమ ైన వషయమ? ఎందక అల జరగంద? కరణం ఉందమ, చల మంద శ ర కృణషణణ అవతర పరషడంటర. ఆ మహన భవడ యదవ వంశంలన పటటడ. ఆ వంశంల తండ అరంధత దవ వంశంలన తల ల ఇద దర ైన ర వరయయక పవత రమ కలస ఈ దళత జత సమద దరణక, ఈ దళత జత చ ైతనయనక , ఈ దళత జతన మలకలప రచనలన అందంచడనక ఒక మహ పరషణణ, ఒక యగ పరషణణ అందంచడనక ఆ కలంతర వవహం దహదపడందమ! నజంగన "జషవ" దళతలక, దళత సహతయనక మహ పరషడయయడ ఒక యగకర తయయడ . ఒక యగ పరషడయయడ. దళతడగ జవస తన , దళతడగ తన ఆర తన , తన పలకస వశవనరడగ మరడ కబటట, యదవ వంశంల జనమంచన శ ర కృణషన అంశ, అరంధత దవ అంశ కలప పటటన దళత అవతర పరషడ మహకవ గర రం జషవ అంట బగంటందమ! అవతర పరషలన నమమడం! నమమక పవటం కసప పకకన పడదం! జషవ 1895 సటపంబర 28 న జనమంచడ. 1971 జల ై 24 న మరణంచడ. 1895 నండ 1971 వరక అలగ ప ర ంచంల భరతదశంల అనక చరత రక సంఘటనల జరగయ. ఆంధ దలశన అనక సంఘటనల జరగయ. వటననంటన దళత దృటషత చడలంట, ఆ కలంల దళతల ఎలంట రప ష ణన ఎదరకననర తలయలంట, నజమ సంఘర ైన దరపణం గర రం జషవ సహతయమ! ఒకవ ైప బ రటష పలన, ఆ ప రభవల , మరవ ైప వడపతనన రజరకం ష ణల జరగతనన కలం. ఈ కలంల జషవ పటటడ. ఆ సంఘర ష ణ జషవల పటటంద! వట మధయ సంఘర ఆధనకత వ ైప భరతదశం పయనంచ సమయంల, ఆధనకతన వయతరకంచ సందధ గ సమయంల జషవ పటటడ. ఈ వభననత జషవలన కనపస తంద . జషవ రచనల చయడం మదల పటట నటక జతయదయమం ఊపందకంద. ఆంల గ ప రభవం , ఆంల గ వదయ వస ర ంపబడతంద . ఇలంట పరస తల , కలం , మతం ప ం తయతల వల ల నలగపతనన భరతయ సమజంల, సహ థ ర త జంగన దళతల ఆంల గ వదయ, ఆంల గ పలన ప ైన సహతయనన రభవంత క రైస తవ మతంలక వళళపవడం, దనక అనగణమ ఆదరంచటం, దనన రయడం, దనన ప రచరం చయడం జరగతంద. కన, దనక భననంగ జషవ జవతం, రచనల కనపస తయ . సంసకరణభలష : తన తల రచన, భరతయ తల కవయం రమయణం లగ, రమయణంలన అంశనన తసకన రచన వయసంగనన ప రరంభంచడ జషవ. కంకంట పపరజ రసన ఉత తర రమయణంల కశలవల కథన తసకన "కశ లవపఖయనం" నవలగ రశడ. దరదృటషమ, అదృటషమ ఆ నవల ప ఇంక దరకలద. అంట, జషవ భరతయ సంప రస రదయంతన తన త తం రచనలన రయలనకననడ. తన జత భరత జత, తన దళత జత నలగపతననద భరత జతలన! తన జత కలస మలస జవంచవలసంద భరత జతలన! అందవల ల, తన జత సత ై పరణతహస, సంసృకతక వషయలప ైన తన దృటషన కంద రకరంచడ . తన జత కంద వణరంగ, హనంగ ఉండపవడనక కరణమ ైన హంద మత సహతయనన అంత చదవడ. దనతన సమధనం చపపలనకననడ. సంసృకతంలన "మఘసందశం" కవయనన చదవడ. అద పధ దతల ఒక Alternative Literature న సృటషంచడ. అద "గబబలం" మహ కవయం. కళదస లశకంల రసన, అద రపనక చందన తలగ పదయంలన 'గబబలం' కవయనన రశడ జషవ. "గబబలం" లన నయకడ జవతంతం శపనన అనభవస తననదళతడ . 'మఘసందశం' ల ఒక ఏడద పట మత ైన యకడ. రమ శపనక గర

యకడక శప వమక త ఉంద. ఈ దళతడక కల వమక ైన ప రశన ! త ఉంద? ఇద "గబబలం"ల సనతనలక జషవ వసన సట ష ణలనన, దళతన జవతంల ఎదరకన అవమనలననంటన అదభతంగ దళతన జవతంల జరగ సంఘర పలకంచగలగడ "గబబలం"ల జషవ! జషవ సమర 36 రచనల చసన, వటల "గబబలమ" గపపగ నలచపవడనక కరణం ఆయనలన ష ణ, ఆ హతవదం, ఆ సంసకరణభలష, సమసయన సవధనంగ పరషకరంచకవలన ఆకంక, అననంటత ప సంఘర ట ఆ దశ భక త ..... ఇల ఎనన అంశల ఆ కవయనన చరసమరణయం చశయ. జషవ రచనల ల ప రత రచన ఒక రస గళక. ప రత కవయం కండగల కవయమ. ఆయన రసన "ఖండ కవయలనన, మంచ కండ కవయల" అంట కవతవమన కండగల కవయల! అందకన ఆయన రసకననల ట....

‘’రజ మరణంచ నకతర రలపయ

కవయ మరణంచ నకతర గగనమగ రజ జవంచ రత వగ రహమలంద సకవ జవంచ ప ఇల "మఘ సందశం" ప రజల నలకల యంద’’ రభవంతన రసన ఆ కవయనక Alternative long Poem వంట "గబబలం" Symbolism త దళత సమసయన వణరంచడ జషవ. ఇలంట మర గపప కవయమ ఫరదస కడ! దళత ఆతమశ ర యభవయక త : ఒక పరశక కవ ఫరదస. చక ఘజన మహమద అతణణ పలచ కవయం ఒకట రయమంటడ. తన వంశం రవర త శశవత కర . రకటస తనన ప తడ తత వధ రలలలన, ఒకకకక పదయనక ఒకకకక బంగర నణం ఇస మపైప ఏంల డ కటషపడ "షనమ" అన కవయనన రసడ. రజగర దగ తడ . గ రక పటటకళ అపపటక ఆస థ న పండతల చపడ మటలక లంగపతడ. రజ మట తపతడ. బంగర నణలక బదల, వండ నణల తసకళళమంటడ. ఆ నణం బంగరంద, వండద అనదకదకకడ! రజ మట తపపత, ఆ రజ గరంచ గపపగ కవయం రశడ కవ, ఇపడ ఈ నణల తసకంట తన ఆతమవంచన చసకననల ట కద? అన ప రశనంచకంటడ కవ. ఆతమ గరవం కసం ఆ రజ ఇచచ నణలన తరసకరస తడ . "హయగ నయశసస వలయంగల చకకన మడగటట ద ఘ రయవ బసనడన తవదనవయవల లక వటటచతలన బయద నంధకరమన మన రద దగ ర ంక ర గ సఖంబల బ జ! యక దండవంచద భయంకరఖదతమలవటకన." అన వళళపతడ. ఆ సందరభనన, ఆ చరత రక సననవశనన వణరంచన కవయమ "ఫరదస". ఫరదస సమధ ఇపపటక ఉంద. ఇదగ దన ఫట te.wikipedia ల ఉంద. Print తసకననన చడండ. మనం ఫరదస సమధ చస త , "ఫరద స" గర లద గన, జషవ గర డ . "షనమ" కవయం గన, ఘజన మహమద గనన గర తక స తడ తస తనన , గర త లకప యన జషవ మత . రం వంటన గర తక స తడ జషవ కవతవం కసం పడనవదన గర . జషవ పందన అవమనల సమరణకస తక స తంద తయ . అల గర ్ ీ ఆయన జవతనన ఒలకంచడ. దళత తండ పవడనక కరణం జషవ తన కవతవంల్ జవతనన పలకంచడ. తన రచనలన నజమ ైన దళత జవత వయథల ల మంచన కలంత లఖంచడ. ష ణ ఉనన, అద వయక తన తండ ర జవతంలన సంఘర తగతంగన కనపస తంద . ష ణన తన వరసతవంగ పందన, తన సంఘర ష ణ వయక అలంట సంఘర థ కసం పడన తగతం కద, వయవస ష ణ. ఒక నతన వయవస ష ణ. సంఘర థ కసం పడన సంఘర ష ణ పడ సరగ అల క రైస థ ం చసకన వళళ కంత మంద జషవ రచనల నండ హంద తవ మతంతన సంఘర గ అర మత భవజలం, హంద మత పత రల ఉంటననయన, ఆతనన ఉదయగననండ తలగంచర. అయన, జషవ బదరపలద. తన కవత దృకపథనన వడచ పటటలద. తన మర గ మద తన ఏరపరచకననడ. తన భవజలంలన అంత రర థ నన అర థ ం చసకన రజలస తయన అనకననడ. ఆయన ఆశల ఫలంచయనపస తందపడ ! రటషరంల అనక చలట జషవ జయంత, వధ రంతల సందరభంగ దళతల గరంచ, దళత సహతయం గరంచ చరచస తననర . తమన తటటన, హందవల కడ జషవ కవతవనన మచచకక తపపలద. దళతల గరంచ, దళతల జవతలలన అనక చకట కణల గరంచ ఆలచంచక తపపలద. కవతవం, అద పదయ కవతవం రయడంల దళత

3

ష ణ పడతన వయక ల ఏ వధంగన తసపరన నరపంచగలగడ. అందక, హందవలత సంప రదయ వదలత సంఘర త గ జవతననంత కలపయన, వయవస థ కసం ఆ బధలనన అనభవంచ, దళతలక ఎంత సఫర తనచచడ . ఉదయగం కలపయనపడ, రజమండ ర పరసరల ల మక చత రలక Dubbing గ పనచశడ. ఆ సనమల ష ప రదరశనలపడ కడ జషవన దళతడగ భవంచ వవక చపడననసహంచలక పయడ. అపడ వళళతన సంఘర ణ తపపలద. ఆతమగరవనన కలపలద. అద జషవన ఆదరశనయణణ చసంద. ఆ సఫర త దళతలక అతడక అవతర పరషడన కర తంచల చసంద. ఈ సందరభంలన ఒకట గర తంచల . ష హంద , క వ మత సంఘర ణ : ైర స త ఆనట సమజంల హంద మతం కనన వర తల పల రత అణచవస, అవమనంచన గ ల వళళన కల, వృత పరస దళతలన, నరభగయలన దగ థ తలల క రైస రైస తవం తవ భవలన నమమటటట చసందక నట పల గ రక చర దసంద. కన, క కల, మతధకరల తవ రంగన ప రయతనంచవర . ఒకం మతం లద ఒక వర ై పత తననన , లద ఆధపతయనన గ ం మరక మతం లద మరక వర గ ంప చలయస రంగన ఆలచంచడం జరగతంటంద. తందంట , ఆ ఆధపతయననల ఆపయయల తవ దనక క రైస తవ మతమమ అతతం కద. అందక జషవ హంద భవలత లద హంద భవజలంత కడన సహతయనన రస తంట సహంచలకపయంద. జషవ చస ఉపధయయడ ఉదయగం ఊడగటటంద. ఇకకడ మనం ఒకట గర తంచల . అపపటక ఆంల గ పలకల ప క రభవంత రైస తవం మన దశంలక, వచచసంద. కన, అపపటక హంద మతం వళళన కన ఉంద. మతనన ప రతయకంగ ప రచరం చస ర వయతరకత వస త , తవ తంద . కనక మతం పరత కకండ, పదరకం పరత క రటసయనట Enter అయయంద. ఆ పదరకనక కరణం హందమత ఆచర, వయవహరల ల ఉందన గ రహంచగలగంద ిీ . మలసం పలకల ఇలంట మర రమ , మనవత వల గ నన ఎననకనన, వళళలన బలవంతప మరపడ దనల లద. ప వల, ఆర థ క సహయం పరత కంద వర గ లన, కంద వణరలన చరదసంద. ఎపడ , వళళ అనసరంచ మతనన ైత తమ జవతల వలగలవవడనక ఆంల గ పలకల ప రయతనస తననర పడతల కడ ఆచరస ైన దళతల 'క రైస తవం ' లక వలస వళళపయర. తర . అల అతయధకల ఆంలగ పలకల స థ నంల క రైస థ తల కచచర. తవ మతధకరల ఆధపతయం చలయంచ స సహజంగన హతవద భవలనన జషవ, ప తన రత వషయనన ప రశనంచ సవభవమనన జషవ, క రైస తవంల కలపతనన సవచఛన గర రహంచడ . తంచగలగడ . ఏద పరయకరణనక గరవతననల ట గ ష ణ ఎకకవయయంద. మనసక సంఘర మరకకటమటంట, క రచనల ల సృజనతమకతక పద దగ సవచఛ ఉండద. కథన మరచడనక వల లద, పత రైస ర తవ పర కడ మరచడనక లద, చవరక ప సహతయం ఎల అవతంద? మత రంతనన అలగ చపపల. అపడద క రైస తవ సహతయమ అవతందనకననడమ! Basic గ జషవల కళతృణష ఉంద. ఆ కళ తృణష క తర అవకశం లద. తమ జత వయధలన, గథలన, సృజనకరంచలంట కలపత రైస తవంల పత ైన ఇతవృత రల సృటషంచక తపపద. కలపతమ రంతలన కడ మరచలస ఉంటంద. వయక తలన ఎననకవల. ప తల పలర, వస వ ల పరధల వస ర ంచక తపపద . అపడ మత మ సతయనన భధంచగలగతం . రచయత సతయం వ ప ఉంటడ ై ర త త

.

ఆ సవచఛ సంప రదయంగ కనసగ భరతయ సహతయంల లభస తందనకననడ జషవ. రమయణ, భరత, భగవతల ల పత రలన కలపన, తలగంచన, కథలన మరచన, సమకలన జవత ఇతవృత తలన కథలగ మరచన అదక కళగ సవకరంచగల వశల హృదయం హంద భవజలమ అయన, భరతయ సహతయంల కనపస రద తంద . దనన గర తకరంచ అవకశం భరతయ సంప తంచగలగడ జషవ. తన భవలన సమధ రవంతంగ వయక య సహతయంలన ఉందనకననడ. తన భవకతన వల లడంచగలగ వలకడ ఈ సహతయంలన ఉందన భవంచడ. ఉదత కళసృ టష : ైన తమ అంతక మంద నరదరణక గర ైన గబబలం, సలడ, గజగడ వంట వటక కడ తన రచనల ల ప రధనయమవవగలగడ జషవ. వటలన ఉదత తతన చపగలగడ. వటలన ఉదత తతన చడగలగనపడ మనవడ ల, అద దళతడల ఉనన ఉత ైన ప రతభ తమ గణలన చడలమ? అన తట తల లం చయగలగడ. జషవల అపరవమ ఉంద. అదభతమ ైన భవకత ఉంద. ఆయన రసన ప రత ఖండకలన ఆ భవకతన చడవచచ. దనన ఆ రచనలల పట టడ. సలడ పరత ఆర, ఏడ పదయల రశడ. లకమంత "సలడ"న మసప పరగన అంటంద. చననచనన పరగలననంటన "సలగడ" అల ల చంపస రతజవక తందంటర . కన, జషవ మర రకంగ చపగలగడ. సహజంగన ప బతక కసం పరటం తపపద. దనన మనగడ కసం పరటం అంటర. ఇద 'మతసయ నయయం' లంటద కద. ' సలడ' కడ అలగ తన పటట పషంచకవడం కసమ పరటం చస తంద . తన తలవతటలత జవస తంద . ఇంక

చపపలంట తన రకణ కసం గడ కటటకంటంద తపప, అందల పడ చవమనడం లద. సధరణంగ పకల , పద ద క రమ కటకదల తన గడన నశనం చస రమంచ తన జవంచడనక గడ తంటయ . అయన, మళళ మళళ శ కటటకంటంద. మరప దరలత మర ఆ గడన కటటకంటంద. అలంట దరనన సృటషంచగల శక త దనక ఉంద. అదక అదభతం. అద ప ప రకృత రసదంచన వరం. దనత గడ అల లకన, దన దగ గ రక ఎవర రకడదన ఆశప డతంద. క రమకటకలవ మరపలన చస భయపడకపగ రంగల హరవల లల మరస తనన గడన చడడనకచచ, క నన పరగల ఆ గడన నశనం చస రణం కలపతయ. వటన తన ఆహరంగ సలళళ తయ . కనన అందల పడ ప సవకరస తయ . అలంటపడ తనవధంగ ఇతరలన భకస తంద , ఇతల ర శకస తంద , ఇతల ర తననందక వషపరగ గ భవస ర అధ ర ంకదన సలడ ఆవదన చందతందన చమతకరస డ కవ. త త ఆ సలడ అంత అందమ అంత సననన నల దరలన అల లగలగడం వనకనన ైన న ైపణయనన గపపగ వణరస రతభక అబబరపడపతడ. దనన అంత గపప ప రతభతన వణరంచ మన తడ జషవ. ఆ ప లన అందరన అబబరపరస ఉదహరణక ఓ రండ పదయల చద దం... తడ "నల నల తయర చయ మరగన ప రటనంబగ రత త న,వదశవర శక ై యండన త న కడప లన లనమ య లలన రచయంత వ జలగ నలపటట పటటంబల సలడ!నన మసగడవన వశవంబల ఘషంచడన?--- "

"ఢకక మలల పసంద నతపన వండ ర , నయపధయయల

డపకకడన గనరడ దగకననర నద గరభంబ నం దకకలంబన నననమంచ పనవడ లడ; దరృవత తకన దకైక, న యసమన కశలమ వయర ై పయడన". థ భతమ సలడలన న ైపణయనన అంతకమందవవర ఇంత గపపగ గర తంచగలగర ? చకకన భవకత ఈ పదయలల ఉంద. కళతమకత ఉంద. కవ వణరన సమర థ యం అననయ సమనయంగ కనపస తంద . అంత చకకన, సననన దరం, అందమ ైన మరపల దరం న పటటల రవడనక కరణమంట? అన అడగటంల కవ హతవన అనవషంచడం కనపస తంద . దనక ఓ సమధననన కవ ఊహస డ . ఆ ఊహల గపప ఉదత త తత ఉంద. ఎంత ప గరవల న పటటల ఉండటమ దనక కరణమమ అంటడ. ైన రతభవంతల అంతక మంద ఈశవర శక కద, మనవయమ ై ఉందమ అంటన, అద ద ైవశక ైన శక త న కడపల లనమ త త అన, అద గరవల దగ తడ జషవ. గ ర నరచకంట వచచదన సృహన కల గ స అతంద రయ భవల కంట, మనవయ ప రతభక ప రధనయతనచచడకకడ ! అకకడ వరక చప త గపప కవతఖండక అయయద కదమ!... దనన సమకలన నతవృత స థ తగతలత పలచడ జషవ! తల దనల కవ పడత పకనన నలబడడడ. కళ కళ కసమ అన వదం సర ైంద కదన నమమతన కళ ప రజలకసమ అన వదనన బలపరస రతభవంతడన , వయక తననడ జషవ! ఇకకడ జషవ గపప ప త కసం కకండ వయ వస థ కసమ తన కవతవనన ఆయధంగ ఉపయగంచడన సపటషమవతంద. అందక జషవ మహకవగ నలవగలగడ. ఇనన రకలగ జషవ అనక రచనల చసన, ఆయన రచనలన అర థ ం చసకవడంల కంత అయమయం కడ కనపస ం దన చల మంద వమరశకల అభప య పడతననర . ర త షణ ప సమకలన సంఘర ర త ఫ లన ం : ష ణ జషవ జవతకలంలన గంధ సంసకరణ వదం, మరవ సంఘర ైప అంబదకరజమ వట మధయ తవ ైన రమ కనసగతంద. ఇకకడ జషవ ఏ వదనన సమధ రంచడ? దనవ ైప మగ గ డన అనద కడ చడలస ఉంద. గంధ భరత జతయదయమ కలంల నరవహంచన పత ైంద కద. గంధ ప ర సమనయమ రభవంత అనన వణరల, వర రజల కంద వణరల పల ట సనభతన ప రకటంచర . అదక ఉదయమ ప రయంగ జరగంద. గ ల ప గంధ సంసకరణల లన కవయ చరణన అనమనంచ అవకశం ఉనన, కనసం ఆ మత దళతలక ఊరట ైన రమ లభంచవలసన అవసరమ ఆ కలనక తగందన జషవ భవంచడ. గంధ సంసకరణన తన రచనల ల ష ణ. అనసరంచడ. అలగన అంబదకర భవలక వయతరక మత రం కద. నజనక ఇదక సంఘర ష ణ జషవ రచనల లన కనపస ఆ సంఘర థ ం చసకవడం కడ అంత తంద . అద కద, జషవన అర సలవమ కద. అసల జషవ, ఆయన రచనలన ఎల అర థ ం చసకవల? హంద పరణతహసలన బగ చదవకననడ. డ// అంబదకర కడ అంత! హంద మత

5

గ రంథలత సహ అననంటన ఓ వధంగ చపపలంట అంబదకర ఔపసన పటటడ. డ// అంబదకర రసన "కల నరమలన ", "అసృపశయలవర?", " హంద మతంల చకకమడల" వంట గ రంథలన చస త , అంబదకర క వదల, పరణల పట ల ఉనన సధకరకత అర మవతంద . థ హంద మత భవలన వమరశంచలనన, వట గరంచ మల టడలనన, మందగ వటన బగ చదవల. చదవన దనన అర ైన దృకపథంత వయఖయనంచగలగల నజంగ చపపలంట అపడ థ ం చసకవల. అర థ ం చసకనన దనన తనద వట గరంచ మల టడ హకక ఉంటందమ. లకపత, వట గరంచ మల టడ హకక ఉంద? అనపస తంద . జషవ, డ// అంబదకర లగ హంద మత గ రంథలన బగ చదవకననడ. హంద భవలన, హంద భవజలనన హ ైందవ ఇతవృత తల తన ఒక Alternative Culture న Create చశడ. తన రచనల ల భగవంతడ గరంచ చప . రశనస తననల ట ఉంటంద. కన, తన రచనల ల భగవంతడ అస తతవనన ప తడ అలంటపడ జషవన హతవద అందమ? మనవతవనక పటటం కడతననడ! కనక, మనవత వద అందమ? "క చరత పర! అందవల ల క అందమ? అయత, రస ర " వంట ప రబంధలన రశడ. తనద క రైస రైస త తవడ తవడన క వ ల ఎందక ఆయన ఉదయగనన ఊడగ ట ర ?. ైరస త ట ష ణల. బహశ న అవగహనల ఇవనన ఇవనన జషవ జవతంల, జషవ రచనల ల కనపంచ సంఘర ష ణల. అవ జషవ రచనల లన ప సమజంల ఉనన సంఘర . ఇలంట సందద గత వలల వమరశక రతఫలంచయనపస తంద ల జషవన భనన దృకపథలత అర థ ం చసకన అవకశం ఏరపడంద. జషవన ఎనన రకలగ అర థ ం చసకనన, తన వశవనరణణన జషవయ చపకనన! జషవన దళతల ఎందక పటటంచకంటననర?. మర అందరవడ ైత అనన వర గ ల వళళ ఎందక పటటంచకవల టద? ఆలచంచలస ఉంద. అందక ఒకట గర రదయ రపం పదయంలన, హంద పరణతహసలన తసకన రసన, తంచల . జషవ సంప దళత కవ నకకడ పటటల కరడ గటటన హందవలక తలస. కంతమంద ప హృదయనక హత ైక హత తకననటట త కనన, తమ చతలక తమక కవలసనవ తగల తననయ లద వతకతంటర. అవంట మక మర వవరంచ చపపకకల రదనకంటన. అద నసవయనభవం! జషవ వషయంలన అలగ జరగతంద. అద తలస కబటట దళతల జషవన పటటంచకంటననర. దళతల పటటంచకంటననర కనక, అనవరయ పరస న థ తల ల జషవన అందర పటటంచకననల ట నటస త నర . అందక దళతలక డ// అంబదకర, జషవ జయంతల, వర థ ంతలనన పండగల . అలంట పండగల పల గ న నలగ చలక పలకలన పలకడనక నకకడ అవకశం కలగంచన అంబదకర స ఞ తల తలయజస తననన . ట డంటస యనయన, అలగ మగత వళళందరక కృతఙ థంకయ!

( 30/09/2008 తదన హ ైదరబద వశవవదయలయంల డ// బ.ఆర.అంబదకర స ట డంటస యనయనఆధవరయంల జరగన జషవ 113 వ జయంత సందరభంగ జరగన సహత సమవశంల 'జషవ సహతయ దృకపథం' గరంచ డ// దల ర వంకటశవరరవ గర చసన ప రసంగం )