Gure Artean 39

2007ko Nº

39

martxoa

Zkia.

• Euskaliten Zilarrezko Q-a • On Bosco: Jolasak • Inauteriak • Alai Batza: Kantaldia

Piztu da Kristo, Aleluia! guregan dago, Aleluia!

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

ERREDAKZIOA eta LAGUNTZAILEAK Jose Manuel Arenas Josean Prol Zezilio Salas Félix Urra Iñaki Lete Imanol Lazkano Jose Luis Gorrotxategi Alberto Ayerbe Maria Asun Landa Ramon Zubizarreta - Landakanda Javier Elzo Jorge Flores Josu Zabala Iturralde Juan Inazio Sudupe Maje Zubizarreta Iñaki Echeverría Mailu Irizar Juan Carlos Orodea Koldo Gurrutxaga Asun Epelde Leyre Ortiz Marivi Pinedo Mari Carmen Fernández Olatz Zabaleta Joseba Orodea Xabier Arrieta Jose Mari Larrañaga Mikel Aramendi Julen Aramendi Unai Balbás Ander Pastrian Felix Murillo Alai Batzako monitoreak FLOREAGAKO GURASO, IRAKASLE ETA IKASLEAK

INDICE / AURKIBIDEA Erredakzioa eta laguntzaileak / Indizea . . . . . . . . . .2 Agurra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 Zilarrezko Qa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 Felix Urra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 Iñaki Leteren bisita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 Gabonetako kronika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 Derrumbamiento del muro . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Lazkano eta Gorrotxategi bertsolariak . . . . . . . . . .11 Alberto Ayerbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Maria Asun Landa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Ramon Zubizarreta “Landakanda” . . . . . . . . . . . . .16 On Boscoren festa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 Bai Euskarari agiria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Ikasle ohien Batasunaren festa . . . . . . . . . . . . . . .20 Inauteriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Gurasoak Santa Agedan kantari . . . . . . . . . . . . . .24 Gurasoen eguna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Ipuin Lehiaketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 Basoko zuhaitzen mendekua . . . . . . . . . . . . . .27 Irlan galduta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Gaur esnatu naiz eta basamortuan nengoen . .28 HH - Danborrada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 HH - Txotxongiloak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 LH - Ipuin kontalaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 LH 5 - Nuarbeko urtegian . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 LH 6 - Azkoitiko garbigunean . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Agenda 21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 DBH 1 - Berde-berdea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 DBH 3 - Klik eta klik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 DBH 4 - GSBra bisita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 DBH 4 - Epsilon Euskadin . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Normalkuntza Batzordea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Egin Kantu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Mendizaleak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41 Liburuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 XVIII. Kultur Jardunaldiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Javier Elzo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Jorge Flores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 Josu Zabala Iturralde . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 JTM - Hirugarren Munduko Gazteak . . . . . . . . . . .46 Alai Batza: 20 urte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 PINerako irteera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 Perkusio tailerra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 Jaialdia - Kantaldia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 Argazki Erakusketa Torre Zurin . . . . . . . . . . . .51

AGURRA Estimados amigos-as:

Kaixo, adiskideok

Zuen eskuetan jarri nahi dugu “Gure Artean” aldizkariaren ale berria, 39.a. Albiste, erreportaje, argazkiz... baterik dator. Zuen gustukoa izango dela espero dugu, eta oso-osorik irakurriko duzuela, pixkanaka. Floreaga Salestar Ikastetxean egiten ditugun ekintzen isla izan nahiko luke... Eta guztiok gara partaide ekintza hauetan.

Guztiok gara partaide Floreagako Komunitate Hezitzailean: irakasle eta lankideak, gurasoak, neska eta mutilak, Salestar komunitatea,... Eta denak batera lanean aritzen gara, talde-lana eginez. Beraz, elkar zoriondu behar dugu guztiok, horrenbeste lan egiten dugulako, eta ongi egiten dugulako.

Laster Aste Santua eta Pazkoa ospatuko ditugu, Jesusen nekaldia, heriotza eta piztuera. Egun garrantzitsuak eta esanguratsuak dira Jesus Berpiztuarengan sinesten dugunontzat, kristauontzat. Eskerrak eman behar dizkiegu Jaungoikoari eta Maria Laguntzaileari beti gure ondoan ditugulako. Sinesmenaren begiekin gauzak beste modu batera ikus daitezke; eta bizitzako gorabeherak aldatzeko eta hobetzeko aukera bihurtzen dira. Horrelaxe irakurri nahi ditugu Komunitate Hezitzailean, azken egunetan gertatu zaizkigunak: Jaungoikoari eskerrak emanez, inork ez duelako kalte pertsonalik jasan, eta etorkizunari baikortasunez begiratuz. Jakinaren gainean edukiko zaituztegu.

On Boscoren esaldi batez bukatu nahiko nuke agur hau: “Berak egin du guztia, bai”. On Boscok bere konfiantza osoa jarri zuen Jaungoikoarengan eta Maria Laguntzailearengan. HOTEL

Pazko zoriontsua guztioi.

Ponemos, en vuestras manos, este nuevo número de “Gure Artean” cargado de noticias, reportajes, fotos… Esperamos que os guste y lo devoréis poco a poco. Pretende ser un reflejo de las actividades educativas que desarrollamos en Floreaga Salestar Ikastetxea y de las cuales todos somos participes.

Toda esta labor es el fruto del trabajo en equipo que formamos todos los miembros de la Comunidad Educativa: profesores-as, padres y madres, alumnos-as, personal y comunidad salesiana. Todos nos debemos felicitar y agradecer todas las horas metidas para llevar adelante tanta tarea.

Dentro de poco celebraremos la Semana Santa y la Pascua de Resurrección, momentos importantes y llenos de significado para los creyentes en Cristo Resucitado. Desde aquí damos gracias también a Dios y María Auxiliadora por acompañarnos en todo momento. Ver con ojos de creyente es ver la realidad desde otra perspectiva, y leer los acontecimientos de la vida como oportunidad de cambio y mejora. Así hemos leído la Comunidad Educativa los últimos acontecimientos acontecidos en el Colegio, por una parte dando gracias a Dios por no haber sufrido ninguna desgracia personal, y por otra viendo el futuro con optimismo. De todo os tendremos informados.

Quisiera terminar estas líneas con una frase de Don Bosco: “Ella, sí, lo ha hecho todo”. Él mostró siempre una gran confianza en Dios y la Virgen María Auxiliadora.

¡Feliz Pascua de resurrección a todos!

José Antonio Prol. Zuzendari titularra. -2-

-3-

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

ZILARREZKO Q-a Euskaliten Kanpoko ebaluazioan Floreaga Ikastetxea Europako kalitate sistemaren araberako kudeaketa ezarri duela baieztatu du, eta modu horretan aitortzen du gure ikastetxean egiten dena, osatzen dugun lan taldea, lortzen ditugun emaitzak eta gizartean dugun eragina. Ebaluatzaileek esan ziguten bezala "Ikastetxeak dituen baloreak eta printzipioak koherentziaz lantzen ditu egiten dituen jardueretan, eta bisitan ikusi genuen bezalaxe, pertsonen partaidetza eta dedikazioa proiektuetan oso nabarmena da. Partehartze sendo honek helburutzat duten heziketa integrala lortzea ahalbideratzen du. Bisitan zehar ikusi dugu Ikastetxeak gizartean duen eragin handia, herrian egiten diren hainbat ekintzetan eragile eta nolabait, kasu batzuetan aitzindari izanez". Saria jasotzera Ikastetxeko ordezkari batzuk joan ginen Donostiako Kursaal jauregira, han 2000 pertsona inguru elkartu ginen. Zuzendari Titularra den Josean Prolek jaso zuen saria denon izenean. Han ere baziren beste hiru salestar ikastetxeetako kideak gure sari bera jasotzeko. Egun pozgarria izan zen Floreaga Ikastetxea osatzen dugunontzat. Pozgarria Euskalit bezalako erakunde batek gure lana eta kudeaketa sistema saritu duelako. Pozgarria Floreagak duen giza talde bikaina berriz ere agerian geratu delako. Pozgarria talde lanean aritu garelako. Pozgarria erronka hau ateratzeko indarra (eta denbora) ez zegoen tokitik atereaz geure buruari jarritako helburuak ondo bete ditugulako. Pozgarria gure familiek (eta hori beraiek dakite inork baino hobeto) lagundu eta babestu gaituztelako. Pozgarria ikustea lankideak (irakasle eta ez irakasle) guraso eta ikasleak ebaluazio egunetan erakutsi zuten maila FLOREAGA Salestar Ikastetxeak eskerrak eman nahi dizkio proiektu hau gauzatu duten pertsona guztiei, eta era berean FLOREAGA Salestar Ikastetxea osatzen dugun Komunitate Hezitzaileari (lankide, guraso eta ikasle).

El día 19 de diciembre el colegio de Floreaga ha recibido la Q de plata La evaluación externa que realizó Euskalit confirmó que nuestro centro se gestiona según los principios del sistema de calidad europeo EFQM. De esta manera reconoce lo que se hace en el colegio, el grupo de trabajo que formamos, los resultados que obtenemos y nuestra influencia en la sociedad. Según palabras textuales de los evaluadores, “El colegio trabaja con coherencia los valores y principios que ha establecido a través de las actividades y tal y como pudimos observar durante la visita, la participación y dedicación del personal del centro en el proyecto es notoria. Este alto grado de implicación posibilita el logro de la educación integral, objetivo prioritario del centro. Asimismo, durante la visita comprobamos la gran influencia que tiene el centro en su entorno, promoviendo actividades y en algunos casos siendo pionero en la creación de servicios” A la recogida del premio en el Kursaal de Donostia asistieron miembros de la comunidad educativa de Floreaga. El premio lo recogió el Director Titular del centro Jose Antonio Prol, en representación de todos, ante unas 2000 personas que asistieron al acto. Entre los asistentes también se encontraban representantes de otras tres comunidades educativas de los salesianos que recibieron premios equivalentes al conseguido por Floreaga. Fue un feliz día para todos los que somos parte del Colegio de Floreaga. Es motivo de alegría que una organización como Euskalit premie nuestro trabajo y nuestro sistema de gestión. Es motivo de alegría que el grupo humano que forma esta comunidad sea reconocido a nivel social. Es motivo de alegría el trabajo en grupo que hemos realizado entre todos. Es motivo de alegría el esfuerzo y tiempo invertido sacando fuerzas de donde se ha podido y tiempo de nuestras horas libres para ir consiguiendo los objetivos que nos íbamos marcando y que nos han permitido alcanzar el reto que un día nos propusimos. Es motivo de alegría y de agradecer, el apoyo y el

Floreagako Kalitate taldea

Floreagako lankide eta gurasoak

aguante (que sólo ellos y ellas lo saben) que hemos tenido por parte de nuestros familiares durante este periodo. Es de estimar la complicidad, la comprensión y el ansia de querer ayudar a que todo saliera bien que demostraron los compañeros de trabajo (docentes y no docentes) padres y alumnos durante los días que estuvieron los evaluadores. FLOREAGA Salestar Ikastetxea quiere dar las gracias a todas las personas que han hecho posible con su contribución la realización de este proyecto; y, ¡cómo no!, a todos los que formamos la comunidad educativa de FLOREAGA Salestar Ikastetxea

Kursaal-era iristean

Brindisa

Anaitasuna Plaza 1, behea Tel.: 943 02 64 93 AZKOITIA

KAFETEGIA - OKINDEGIA Hezkuntza munduko sarituak

-4-

Zilarrezko Q-a jaso duten lau eskola salestarrak

-5-

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

FELIX URRA FELIX URRA, nombrado nuevo Inspector (13 de Enero de 2007). Hoy mismo, me ha comunicado D. Filiberto que el Rector Mayor ha nombrado Inspector de la Inspectoría San Francisco Javier, con sede en Bilbao, a nuestro querido hermano FÉLIX URRA MENDÍA. Con alegría acogemos el nuevo nombramiento y le damos la enhorabuena en nombre de los Salesianos y Familia Salesiana. Así se lo he expresado al mismo Félix, con el que he podido hablar telefónicamente. Damos gracias al Señor por el regalo de este nombramiento y a Félix le agradecemos su disponibilidad para asumir esta encomienda. Muchas gracias, Félix.

Os transmito, también, su saludo; recuerda con cariño la visita que hizo a nuestras Comunidades y Casas. Desde aquí se siente la alegría y el ambiente extraordinario que se respira estos días en la Inspectoría y toda la Congregación con motivo de las fiestas de San Francisco de Sales y Don Bosco; a ellos nos encomendamos. Agradecido por la confianza que me habéis dado, me uno a todos en la invocación a nuestra Auxiliadora.

Saludo de Félix Urra, desde Roma El viernes 12 de enero, el Rector Mayor me llamaba a la Pisana para comunicarme el nombramiento como Inspector de Bilbao. Os he de confesar que no me lo esperaba; poco a poco lo voy asumiendo, y os lo digo con sus mismas palabras, como "una gracia que Dios te hace para servir a la Congregación en la animación de la Comunidad Inspectorial y la realización de la misión salesiana".

GABONETAKO KRONIKA Abenduaren 15ean azken urteetan Udalak antzolatzen duen Gabonetako Postal sarien banaketa izan genuen. LHko 5. mailako neska-mutilen artean gure ikastetxetik Itxaro Iraeta Azpiazurena aukeratu zuten. ZORIONAK!Abenduaren 15ean Baztartxo Aretoan Gabon Kantak ospakizuna egin zen: Zumaia, Zestoa, Azpeitia eta Azkoitiko neska eta mutil ugari eta helduen abesbatzak emankizun bikaina eskeini ziguten Gabon garaiaren hasiera gisa. Azkenean talde guztiek batera Migel Mari Azpiazuren “Gabon Gaua” kantatu zuten. Abenduaren 20an Olentzero ikazkina etorri zen Floreaga Ikastetxera, haur eta umeak bisitatzera, urtero bezala. Bere lanak laga, eta arratsalde partean hurbildu zen guregana. Aurrena LH 1,2 eta 3ko ikasleekin egon zen eta ondoren Haur Eskola eta Haur Hezkuntzako guztiekin. Gure ilusioa oso handia zen, denak zain geunden nondik etorriko zen ikusteko. Ate hotsa sentitu genuenean asko poztu ginen denok. Guk ahal genuen ondoen hartu genuen eta horre-

tarako Olatzekin ikasitako abestiak kantatu genizkion. Ondoren banan-banan eskutitza eman genion eta berak guri txokolatea eman zigun opari moduan. Bukatzeko talde argazkia atera ondoren gelako opariak banatu zizkigun taldeka, handienetik hasi eta txikienekin bukatuz. Gainera azken hauek Olentzerok banaka agurtu zituen. Azkenik abesti bat kantatu genion. Hurrengo urtean ere etorriko den esperantzarekin "aio" esan genion Olentzerok dionez, ikatza egiten ari zela, izar bat ikusi zuen, Jesusen jaiotzaren ikatza eta herriko guztiei kontatu nahi die. Txukuntzeko astirik gabe etorri da horren berri ona zabaltzera. Bestalde, abenduaren 22an, ostiralean, Baztartxon bilduko dira Floreagako Haur Hezkuntza eta Lehen Hezkuntzako 1-3 mailako umeak. Izan ere, Hiru Errege Magoak Azkoititik igaroko dira, Jesusen bila egiten ari diren bidean... Beraien bisita aprobetxatuz, hauei ere omenaldi txiki bat eskainiko diegu: kantuak, bertsuak,...

Felix Urra Erroman On Boscore irudiaren ondoan

IÑAKI LETEREN BISITA El Sr. Inspector o Provincial, D. Iñaki Lete, realizó la Visita a la Casa de Azkoitia del 25 al 28 de enero. Durante la Visita convivió con la Comunidad Salesiana y saludó al Equipo Directivo y Profesorado del Centro, compartiendo con ellos la celebración por la "Q de Plata" a la Calidad, concedida el pasado mes de Diciembre. También comprobó el Sr. Inspector la alegría de tantos chicos y chicas por la cercanía de la fiesta de Don Bosco. El Oratorio-Centro Juvenil "Alai Batza" desbordaba de vitalidad y buen ambiente, y también los grupos

formativos ADS, que tuvieron su reunión en la tarde del viernes. La Jornada del domingo transcurrió con la celebración de la fiesta de Don Bosco, para la Familia Salesiana y Antiguos Alumnos de la primera época del Colegio. Gabon Postalen lehiaketan saridunak

Gabon Kantak

Gabon Kantak Zilarrezko Q-aren ospakizun afarian

-6-

-7-

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

Olentzeroren bisita

Errege Magoak Baztartxon Belenera bidean

Eskari gutunak ere jasoko omen dituzte, eta oparitxoak banatu,... Herriko haur eta ume guztiak etor daitezke Baztartxora, goizeko 10:00etan Erregeak ikusi eta eskariak egitera... Eta gurasoak ere bai! Ostiral gauean, Alai Batzak, Gabonetako Gala egingo du. Badakizue... elegante joan behar da! Ez da faltatuko zer jan eta edanik, eta dantza saiorik,... Igandean, 24an, goizean herrian zehar Gabon kantak kantari ibili dira DBHko neska, mutil, guraso

eta irakasleak... Olentzero eta Jesus Haur jaio berria bizkar gainean daramatzatela... DBH 4ko ikasleak 9:00etan Floreagan elkartu ginen Estebanek apaindutako Olentzero hartzeko. Handik Balda Plazara joan ginen, han baikenituen beste guztiak zain. Guztira 120 pertsona inguru elkartu ginen. Hasteko San Jose egoitzara joan ginen bertakoei eguna pixka bat alaitzera, handik Santa Klarako komentura, eta bertako mojekin pixka bat egon ondoren auzoz auzo ibili ginen Arantxa Mujika eta lagunen soinuak markatzen zigun erritmoaren arabera.

Gabon kantak kantari. Talde orokorra San Jose Egoitza inguruan

11k aldera Plaza Berriko elkartera abiatu ginen. Hango epeltasunarekin eta Maje Larrañagak eta bere familiak (ESKERRIK ASKO!) eskaini ziguten kalitatezko hamaiketakoarekin indarberritu, eta kantuan jarraitu genuen. Bukatzeko, herriko plazan zegoen jendeari kantatu genion, eta hortxe bukatu genuen goiz hotz hartako saioa. Floreagako Guraso Elkarteak “mariskada ederra” zozketatuko du arratsaldeko 8:00etan. Ea nori egokitzen zaion! Gainera, JTM - Hirugarren Munduko Gazteak taldeak Afrikako artisautza edo eskulanak salduko ditu, herriko plazan. Ateratzen den dirua zuzenean Afrikako proiektu baterako izango da. Abenduaren 27an, asteazkenean, Alai Batzak Bilboko Gabonetako Parkera irteera edo txangoa antolatu du. Asko dira izena eman dutenak... Urtero egin ohi dute irteera hau eta jendea lepo gustura ibiltzen da.

Errege Magoak. Belengo kideak

Belen eramangarriak

Gabon kantak kantari

Gabon kantak kantari

Gabon kantak kantari. Plaza Berri elkartean hamaiketakoa

Bar Alejandro Especialidad en Pintxos e Ibéricos

-8-

-9-

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

DERRUMBAMIENTO DEL MURO El muro de contención del patio de deportes de arriba cedió y se derrumbó parcialmente durante la noche del 21 de Marzo, hacia las 23:00. Afortunadamente no hubo desgracias personales que lamentar. A la tarde se observaron pequeños desprendimientos y unas grietas en el muro. Desalojamos los patios por seguridad. Avisados los técnicos del ayuntamiento, visitaron la instalación y ya vieron la gravedad del asunto. El patio quedó cerrado, y se acordó poner vallas de seguridad inmediatamente. Deseamos transmitir un mensaje de tranquilidad. El jueves 22 a la mañana comenzaron las labores de lim-

- 10 -

pieza y desescombro, junto con perforaciones del muro para facilitar la salida de posible agua acumulada. El Sr Alcalde nos ha transmitido todo su apoyo y su promesa de acometer este asunto con la mayor agilidad posible, y primando la seguridad. El muro de contención estaba siendo seguido por nosotros ya desde hace dos años, y parece ser que las lluvias caídas estos días ha acelerado su derrumbe. Se ha enviado una comunicación escrita a los padres y madres de Floreaga. Se están estudiando diversas medidas sobre utilización de los patios, y buscando espacios para el deporte escolar. Josean Prol - Zuzendari Titularra

LAZKANO ETA GORROTXATEGI BER TSOLARIAK Martxoaren 19an, arratsaldean, oso bisita atsegina izan genuen 5. mailako ikasle eta irakasleok. Imanol Lazkano eta Jose Luis Gorrotxategi bertsolariak izan I. Lazkano genituen geure artean gure galdera guztiei zintzo eta grazi bereziaz erantzunez. Txikitako historiak kontatu zizkiguten, batak Landeta auzoan bizitakoak eta Osintxu inguruan gertatutakoak besteak. Bertsozaletasunari buruz galdetu genienean biak gauza bera aitortu zuten, txiki-txikitatik zituztela oso gogoko bertsoak, aho zabalik egon ohi zirela bere inguruan bertso saioren bat tokatuz gero oholtza gainean edo balkoitik bertso kantari aritzen ziren haiei begira, baita bakar-bakarrik egon behar bazuten ere. Ikasi ere horrelaxe egin omen zuten, bakarrik. Lehenengo bertsoak lagunen aurrean bota omen zituzten, haiek harri eta zur utziz, ez baitzeukaten aurretik bi bertsolarien trebeziaren berri. Biak aitortu zuten beraiek ez zirela bertso-eskoletan ibili, garai hartako bertso-eskolak tabernak zirela eta han trebatu zirela biak, han eta saioz-saio aurretik hainbeste miresten zituzten Basarri, Uztapide, Lasarte eta beraiek baino zaharragoak ziren bertsolariekin abestuz. Garbi dute biak ere bertsolaritza tabernari giroari lotua egotea eta bertsolariek garai batean izan ohi zuten fama txarra izan zirela urte horietan emakume bertsolaririk ez ezagutzeko arrazoia. Jakin bazekiten bazirela bertsotan ondo moldatzen ziren emakumeak baina plazetan noski, ez ziren agertzen, Bertsoeskolan trebatutako lehenengoak izan ziren pauso hori eman zutenak: Arantzazu Loidi… Bertso saioei buruz ere aritu ginen solasean eta horrela jakin genuen inguruko giroak duela garrantzia saio txukuna egiteko. Ez duela hainbeste axola jaialdia

izan, bertso-afaria izan, gai librean aritu… azken finean abesteko baldintzak, megafonia egokia, toki atsegina… eta inguruko giroak baldintzatzen duela bertso J. L. Gorrotxategi saioa. Bertsozaleen garrantzia ere azpimarratu zuten eta baita bertso saioak ikustera, entzutera eta gozatzera joateko gonbitea egin ere. Solasean aritzeaz gain, bertsoez gozatzeko aukera ere izan genuen. Hona hemen beraien azkeneko agurrak. Ordu bete bat igaro degu lagunarte onenean kezka ugari uste dezue zendutela barrenean asmakizuna ez dezue asma ai, ai hori azkenean gu berriz ere etorriko gera zuek nahi dezutenean. Gorrotxategi Asko gozatu degu ordu bete baten zeru ez dan tankerarik ez diot ematen zuek ere hazi nozbait gauza onak esaten ea nozbait bertsolari egiten zeraten. Lazkano Zalantzarik gabe ordu bete oparoa izan zen Lazkano eta Gorrotxategirekin igaro genuena.

- 11 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

ALBER TO AYERBE ¿Quién es Alberto Ayerbe? Un goierritarra, nacido en Beasain y que es profesor en Floreaga. Casado con Arantza y padre de dos hijas, Ainhoa y María. ¿Qué recuerdos tienes de la escuela? Estudié en La Salle de Beasain. Recuerdo que éramos unos 40 alumnos por aula y en aquellos tiempos imperaba una fuerte disciplina junto al palo y tente tieso. A pesar de todo intentábamos pasarlo bien. ¿Y recuerdos de la niñez? Sobre todo la calle. Pasábamos el mayor tiempo posible en la calle, con la cuadrilla. Vivíamos cerca del frontón y esa era nuestra casa. Partidos de fútbol, pelota, “guerras” entre distintos barrios y de vez en cuando salida al monte a “coger” manzanas. Después, ya sabíamos: correr delante del casero ¿Desde cuándo en Floreaga? Este es el decimotercer curso ¿Dónde trabajaste antes? Doce años en una pequeña escuela en Añorga: Patronato Nuestra Señora del Carmen. ¿Ha cambiado mucho Floreaga desde que comenzaste? Pues sí. Cuando empecé no existía todavía D.B.H. y el número de profesores era menor. Tengo la sensación de que las relaciones eran más fluidas entre nosotros. Ahora hay tres salas de profesores y apenas te relacionas con el resto. Por otro lado, creo que a la Escuela en general se ha tenido que ir adecuando a lo que la sociedad le exige: calidad, enseñanza integral, nuevos proyectos, reciclajes continuos de profesorado, dar soluciones a la inmigración…Y todo esto se transmite al profesorado en forma de mayor exigencia. Ahora, todo el trabajo es para “ayer”.

¿Qué asignaturas impartes?¿Y qué objetivos tienes? Gaztelania en el primer ciclo de primaria y en una clase del segundo ciclo. Gimnasia en un 4º. En el primer ciclo mis objetivos principales son que los alumnos sepan leer, mejoren la caligrafía, que comiencen a entender pequeños textos y que empiecen a expresarse oralmente. En el segundo ciclo, reforzar lo anterior y empezar a trabajar la expresión escrita. En cuanto a la gimnasia, pues que vayan adquiriendo hábitos, como pueden ser la higiene, estiramientos antes y después de cada sesión, trabajo en equipo…

Aurtengo Inauteriak. Arraunlariak

¿Cuáles son las mayores dificultades en la asignatura de castellano? La expresión, tanto oral como escrita. Aunque el castellano sea la lengua materna les cuesta mucho expresarse, y si es euskaldun, pues las dificultades aumentan. También eres profesor de Educación Física, ¿cómo tratamos esta área? Cada vez mejor. Desde que entró el tema de calidad, todo está más estructurado, existen las unidades didácticas, las sesiones ya están hechas de antemano y el profesorado está mucho más preparado. Día a día se va mejorando. ¿Están los niños-as motivados e ilusionados con el deporte?

Bien. Cuando trabajaba en Añorga, también iba y venía todos los días y es algo a lo que te acostumbras. Por eso, cuando empecé en Floreaga no me supuso ningún esfuerzo extra. De todas formas, sí es cierto que el estar todos los días en la carretera tiene su parte de riesgo. ¿Cómo ves a Azkoitia y a los azkoitiarrras? Yo me encuentro muy a gusto, tanto en el pueblo como con los azkoitiarras con los que me relaciono. Gente sencilla, trabajadora, colaboradora, que me hicieron fácil la integra2006ko Inauteriak: Zirkuko domatzaileak eta piztiak ción. Creo que cuando empiezan en el deporte escolar, Si vamos al Goierri, ¿qué nos recomiendas visitar? con nueve años, todos están ilusionados y esto dura Aparte de Ordizia, Beasain, Lazkao u Ormaiztegi, hasta los doce o trece años. El problema viene luego, que son los conocidos, recomendaría una visita a cuando se tienen que empezar a integrar en deportes Zerain, Zegama y Segura, pequeños pueblos pero muy bonitos y llenos de historia. También haría una visita a federados. Aquí existe una gran fractura, pues no tienes Olaberria, Arama, Alzagarate, Gabiria, poseedores de oferta de muchos deportes y, si pensamos en las chicas unas panorámicas excelentes. Y si quiero tranquilidad, la oferta sólo es la del baloncesto. Conclusión: el deporun paseo por Lazkaomendi. No olvidarse de comprar te escolar mueve muchos niños pero luego no se puede unas morcillas de Beasain. o no se sabe canalizarlos. Has practicado deporte. ¿Nos podrías contar un ¿Hasta qué punto son importantes los padres en poco tu trayectoria? la educación de los hijos? Sí, así es. Practiqué el balonmano desde los nueve años hasta los treinta. Mi difunto padre, que en su época Entiendo que son el pilar fundamental en la educahabía practicado dicho deporte en Donostia, fue uno de ción de los niños. Ellos son los que tienen que transmitir los impulsores de este juego en Beasain. Y ocurrió que los valores básicos que requiere vivir en una sociedad: todos sus hijos acabamos jugando a balonmano. tolerancia, compañerismo… pero sobre todo respeto. Estuvimos algunas temporadas en 2ª nacional (equivaRespeto con el de al lado, con lo que nos rodea, con la lente en aquel tiempo a la tercera división de fútbol). naturaleza. Después, durante algunos años fui entrenador. Lo que me ha quedado, por un lado, son muchos recuerdos Por otro lado, el niño tiene que aprender a tener frusbonitos como, por ejemplo, haber jugado contra el traciones, que todo no se consigue fácilmente, a escuBidasoa dos finales y, por otro lado, una fuerte relación char lo que dicen los demás, a no ser tan egoísta, a de amistad con gente de aquel equipo. compartir. Y en todo esto los padres tienen mucho que Dinos tres razones para practicar deporte. decir. Aunque sean típicos: Eres profesor, pero también perteneces a la Junta Porque es saludable. de Padres del colegio La Salle de Beasain, donde Porque fomenta la amistad y el compañerismo. estudian tus hijas. ¿Qué les dirías a aquellos padres Porque su práctica rompe con la monotonía del día a día. que estén dudando en participar o no en la vida del centro? Les diría que si tienen ganas de ayudar, que ánimo. La escuela no es solo lo que se ve, sino que por detrás, para sacar adelante muchas iniciativas, es necesario tomar decisiones y tener la colaboración desinteresada de muchas personas, en este caso padres y madres. Además, en mi experiencia, las relaciones con el resto de los componentes de la asociación es buena y esto también ayuda. Este curso está siendo especial, ¿qué valoración haces? Si te refieres al tema de la calidad y la consecución de la Q de plata, no cabe duda que la valoración es positiva. Aquí, ganamos todos o perdemos todos, y el hecho de conseguir este tipo de objetivos es positivo desde todos los puntos de vista

LHko neska-mutilak Urrategira bidean

- 12 -

2006ko ekainaren 30a. Ikasturtearen bukaera egokia.

Eres de Beasain, ¿qué tal llevas lo de ir y volver todos los días?

TEST Comida . . . . . . . . . . Alubia y alcachofas Teatro . . . . . . . . . . . Oliver Twist Bebida. . . . . . . . . . . Vino Escritor . . . . . . . . . . Agatha Christie Deporte . . . . . . . . . . Balonmano Actor-actriz . . . . . . . Alfredo Landa Libro . . . . . . . . . . . . Cualquiera de misterio Cuadro . . . . . . . . . . Las Meninas Música . . . . . . . . . . Jazz Estación del año . . Primavera Baile . . . . . . . . . . . . Los autóctonos Monte . . . . . . . . . . . Txindoki Película . . . . . . . . . . Los santos inocentes Playa . . . . . . . . . . . . Cualquier cala asturiana Museo . . . . . . . . . . . El del Vaticano Aficiones. . . . . . . . . El cine Personaje histórico Doctor Fleming Suceso histórico . . La revolución industrial

- 13 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

MARIA ASUN LANDA Otsailaren 28an, 6.mailako ikasleek Mariasun Landa idazle ospetsuaren bisita izan genuen. “Galtzerdi suizida” eta “Katuak bakar bakarrik sentitzen direnean” bere liburuak irakurtzeko aukera izan dugu kurtso honetan. 4.. mailan ere bere beste liburu bat irakurri genuen “Maria eta aterkia”. Ordubete pasako solasaldi ederra eta interesgarria izan genuen berarekin. Bere liburuak, bere bizitza, lan, literatura eta beste hainbat punturi buruz hitzegiteko aukera izan genuen. Oso irekia eta alai agertu zitzaigun Mariasun. Mariasun Landa Errenterian jaio zen, 1949an. Gizarte Laguntzarako ikasketak egin ondoren lau urtez bizi izan zen Parisen eta han Filosofian lizentziatu zen 1973. urtean. Frantziako hiriburutik itzultzerakoan, euskara ikasteari ekin zion; irakasle egon zen lehenengo Zarauzko ikastolan eta Lasartekoan geroago. Zenbait urtez Oinarrizko Heziketan eta IRALEko irakasle gisa jardun zuen. Egun, Literaturaren Didaktikako irakaslea da Donostiako Unibertsitate Irakasle-Eskolan (EHU). Jasotako sarien artean, honakook nabarmenduko genituzke: "Lizardi Saria" 1982an Txan Fantasma ipuinarengatik eta Haur eta Gazte Literaturako Euskadi Saria Alex ipuinarengatik 1991n. "A.M. Labaien Narrazio Saria" ere eskuratu du Krokodiloa ohe azpian narrazioarekin 2002. urtean. Liburu honek Haur eta Gazte Literaturako Sari Nazionala jaso zuen 2003. urtean. Iholdi liburua, 1992an IBBYko Ohorezko Zerrendan sartu zen eta Elefante txori-bihotza liburua 2001eko Municheko Nazioarteko Haur eta Gazte Liburutegiaren White Raven (Zozo zuria) zerrendan dago. 2006ko martxoan, Krokodilo bat ohe azpian (Alberdania, 2002) IBBY Haur Liburuaren Nazioarteko Erakundearen ohorezko zerrendan sartu dute.

Donostiarra ala Errenteriakoa? Errenterian jaio baino 15 urtetik Donostian bizi naizena. Txikitako oroitzapenak Haur literatura idazteko, txikitako oroitzapenak oso garrantzitsuak dira. Ez kontatzeko zer gertatu zitzaigun baizik zer sentimenduak genituen guk txikiak ginenean. Istorio batzuk fantastikoak dira, asmatutakoak. Baino beste batzuek benetan gertatutako pasadizoak kontatzen dituzte. Adibidez “Katuak bakar bakarrik sentitzen direnean.” Txikitan katu bat nuen etxean eta utzi beharra izan genuen baserri batean eta pena hartu nuen. “Maria eta aterkia” istorioan, Mariaren sentimenduak azaltzeko asko jotzen dut txikitako oroitzapenetara eta ez dira izaten arroxak. Ni pottola nintzen eta monja bati niri “Pantxita” ezizena jartzea bururatu zitzaion. Zenbat sufritu nuen ezizen horrekin! Haurtzaroa horrelakoa da: batzuetan oso ondo pasatzen dugu, baina beste batzuetan oso gaizki ere bai.Gure sufrimenduak eta sentimenduak ez dira txikiak; hori besteentzat izango dira, guretzat oso handiak dira. Eskolako oroitzapenak Eskolan ez zitzaidan batere kostatzen idazlanak egitea, baina matematikako lanak gorroto nituen. Orduan, gelako neskek beraien idazlanak egiteko eskatzen zidaten eta beraiek nire matematikako lanak egiten zituzten. Txikitan asko idazten zenuen? Eskolako idazlanak egiten hasi nintzen. Liburuetako poesiak ere gustukoak nituen: buruz ikasten nituen poematxo horiek, eta idatzi ere bai. Hamabi urterekin 12 ipuin idatzi nituen, garbira pasatu, txukun ipini,lotu, azala jarri eta neure buruari eskaini nion liburuxka bat; gainera anaiari dedikatu nion. Oraindik irakurtzen ditut ipuin horiek eta ez daude hain gaizki, nahiko ondo idatzita daude. Eta irakurri? Zer liburu gustatzen zitzaizkizun gehien? Lehen ez zegoen gaur egun dagoen aukera. Gainera lehen nobelak eta komikiak irakurtzea denbora galtzea bezala ikusten zen. Bakarrik eskolako liburuak irakurtzeko esaten ziguten, orduan besteak ezkutuan

- 14 -

irakurtzen genituen. 16 urte bete arte ez nuen telebistarik ezagutu eta asko irakurri nuen. “Altxorraren uhartea”, “Heidi”, “Tom Sawyer”, “Emakumetxoak”… Liburu horiek asko irakurtzen genituen.

Nola bururatu zitzaizun “Galtzerdi suizida” idaztea? Neure buruari desafio bat jartzea pentsatu nuen. Esan nuen: “Orain arte animaliekin edo pertsonifikazioekin ibili zara eta orain galtzerdi bati bizitza jarriko diozu.”. Titulua ez al da pixka bat fuertea? Titulu honek badu bere istorioa. Argitaratzerakoan izena aldatzea pentsatu nuen: “Galtzerdi erromantikoaren istorioa” jartzea. Baino umeen horrelako topaketa batera joan nintzen eta liburuaren titulua esan nuenean, mutiko batek esan zuen “Aj! Aj! Zer nazka! Erromantikoa!”. Nire ilobak ere berdin esan zidan, eta “Galtzerdi suizida” ondo iruditu zitzaion. Gaurko umeen hiztegietan “suizida” hitza asko azaltzen da, desgraziaz: komando suizidak,…Liburu honek arrakasta handia eduki du. Nola bururatu zitzaizun “Katuak bakar bakarrik sentitzen direnean” idaztea? Hor biltzen dira zenbait gauzak nik bizitakoak dira. Batetik Ofelia, nire katua, txikitatik jasotakoa. Nik ema-

ten nion esnea biberoi batekin, handitu zitzaigun eta etxean alfonbra urratu, katu usaia zegoela… Baserri batera eraman izan behar genuen eta pena daukat oraindik. Antxone baserria egitazkoa da, nere amaren baserria zen, Oiartzunen dago eta oso baserri modernoa da eta oso ondo ekipatuta. Xanti baserriko mutila da baino Ander bezain modernoa da. “Maria eta aterkia” ere irakurri genuen 4. mailan, abentura zale al zara? Haurrentzako liburuetan beti abentura puntu bat egon behar du, bestela aspertu egiten dira. Baino “Maria eta aterkia”n amodiozko istorio xelebre bat nahi nuen kontatu. Baita neska baten maitasun falta ere, bere bakardadea,... Itxaropenari kantu bat da. Denok eduki behar dugu itxaropen bat beti; baita ere momentu larrietan ere... Gogoratzen al zara zein izan zen zure lehengo liburua? Lehenengo liburu argitaratua “Amets uhinak” izan zen.1974an ikastoletan oraindik egoera oso tamalgarria zegoen. Zarautzen garaje moduko batean egoten ginen, nire ikasleak apenas zeukaten libururik, irakasleak egin behar izaten genuen dena. Ipuin batzuk idatzi nituen gelan lantzeko, ikasleek zer irakurri edukitzeko. Lehenengo argitaletxeak sortu zirenean (Erein, Elkar...) eskatu egin zizkidaten ipuin horiek eta horrela atera zen nire lehenengo liburua ”Amets uhinak”. Garai hartako 10 ipuinen bilduma da . Nire garai hartako ikasleei eskainita dago, orain 40 urte izango dituzten neska mutil haiei. Liburuari izenburua beraiek ipini zioten. Zenbat liburu idatzi dituzu? Euskaraz 32 eta beste hizkuntzetara itzulpen batzuk (gaztelaniaz, katalanez, frantsesez, ingelesez, korearrez eta alemanez). Gaztelaniazko itzulpena neuk egitea gustatzen zait. Zeinek izan du arrakastarik handiena? “Krokodriloa ohe azpian” liburuak, Espainiako sari nazionala irabazi zuelako. Beharbada asko saldu da Madrilen eta beste leku batzuetan, baino hemen ez hainbeste. Itzulpen asko egin zaizkio. Beste bi liburu arrakastatsu “Galtzerdi suizida” eta “Txan fantasma” dira. Zein da zure inspirazioaren iturria? Liburu bakoitzak inspirazio desberdina dauka: katua galtzearen errudun sentitzea, jolas bat,... zure aterkiak eta zuk osatzen duzuen pareja hori… Zenbat denbora pasatzen duzu liburuak idazten? Diferentzia handiak daude. “Galtzerdi suizida” idazten hasi nintzen eta 5 edo 6 urtez kajoian gordeta gera-

tu zen. Gero bukatu nuen. “Katuak…” bi urtean bukatu nuen. “Maria eta aterkia” hilabete gutxitan bukatu nuen, garbiago baineukan zer eta nola kontatu. Idazle izan nahi duen bati, zer gomendatuko zenioke? Kontutan izatea haurtzaroko oroitzapenak, irakurketak... Erne egotea eta gogoratzen zaizuna apuntatzea. Ordu finkoak dituzu idazteko? Ez. Unibertsitatean lana egiten dut, eta horrek denbora asko kentzen dit. Momentu lasaietan idazten dut: astebukaeretan, oporraldietan eta igande arratsalde gehienetan. Ez naiz diziplina askokoa, egunero ordu bat ipintzen duten horietakoa. Idazle izan nahi duen bati, zer gomendatuko zenioke? Lehenengo gauza, kontutan izatea haurtzaroko oroitzapenak, irakurketak... Erne egotea eta gogoratzen zaizuna apuntatzea. Asko irakurri behar da. Bigarren gauza, ohitu egin behar zara gauzak begiratzen. Besteak ikusten ez dituzten gauzatxoak zuk ikusi eta apuntatu. Beti eraman gainean agendatxo edo koaderno bat. Hizkuntza asko maitatu behar da. Pazientzia handia eduki eta egoskorra izan behar da. Egia da euskaldun berria zarela? Nola iritsi zara euskara horrela menperatzera? Euskaldun berria naiz. Garai hartan euskara debekatuta zegoen eta nire gurasoek erdaraz hitz egiten ziguten. Baino gurasoek eta aiton-amonek bazekiten euskaraz. Paristik etorri nintzenean, 23-24 urterekin, ikasi behar nuen lehenengo gauza euskara zela erabaki nuen. Orduan leku bakarra ikasteko ikastolak ziren eta hor hasi nintzen ikasten eta gero irakasten. Idazle onaren ezaugarriak? Idazten duen gauza bakoitza ahal duen ongien egiten duena. Originala bazara, gai desberdinak, ikuspuntu nobedosoak ukituz, oraindik eta hobeto. Iholdi ere zure pertsonaietako bat da, zer kontatu nahi diguzu bere inguruan? Iholdi izena zuen ikasle oso berezia izan nuen. Andereño nintzenean ikusitako gauzak kontatzen ditut: neska eta mutilak nola portatzen ziren nire inguruan. Saiatu nintzen gauza horiek modu errazean eta sakonean kontatzen. Liburu honek arrakasta handia izan du, ez bakarrik hemen, Kuban, Suitzan eta beste lekuetan ere bai. Ezagutzen al zenuen Azkoitia? Bai, gainera lagunak dauzkat hemen. TESTA Edaria Kafea Janaria Kroketak, kurasanak Liburua Altxorraren uhartea Pelikula Mary Poppins Aktorea Robert de Niro Zure liburuetako pertsonaia Iholdi Gustuko idazleaJ.M. Barrie (Peter Pan) Arte lana Piramideak Hondartza Kontxa Mendia Ernio Gertakizun historikoa New York, irailaren 11n

- 15 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

RAMON ZUBIZARRETA - LANDAKANDA Otsailaren 14an, asteazkenean, 4. mailako ikasleek Ramon Zubizarreta Larrañaga “Landakanda” panderojole ospetsuaren bisita izan genuen. Ikasleen galderen bitartez bere bizitzako zenbait pasarte ezagutzeko aukera izan genuen.Gure ikaskidea den Iban Arregui Zubizarretaren aitona da. Ramon “Landakanda” baserrian jaioa da, horregatik ezizen hori. Floreagako ikasle-ohia izandakoa, ongi gogoratzen zen bertan egindako antzerkiekin, baita ere Anaitasunan jokatutakoa baina laister aldatu zuen baloia panderoagatik.Trikitixa txapelketetan 2 aldiz txapeldun izandakoa Lajarekin batera. Bere diskoei eta abestiei buruz ihardun genuen. Bere zaletasunak ere aipatu zituen. Erromeri txiki bat ere antolatu genuen eszenatoki gainean. Taldetxo batek fandagoak eta arin-arinak dantzatu zituen. Oso arratsalde atsegina pasatu genuen Ramoni esker. Hona hemen berarekin izandako elkarrizketaren pasartea. Non eta noiz jaio zinen? Azkoitiko Landakanda baserrian orain dela 74 urte. Hamar senideetatik txikiena nintzen. Txikitako oroitzapenak Batzuk bastante onak. Txikiena nintzenez, denak aidean ibiltzen ninduten. Eskolako oroitzapenak Batzuk ederrak eta besteak ez hain onak. Eskola motza izan genuen. 6 urterekin hasi nintzen eta 12rekin bukatu. Panaderia genuen , anai bat soldadu joan behar zuen eta lanean hasi nintzen. Nola ikusten duzu oraingo Floreaga, asko aldatu da zure garaitik? Ordutik honera oso dotoretuta dago. Gu hemen ibiltzen ginen futbolean, pilotan. Gogoratzen naiz gainera antzerkiak nola egiten genituen. Noiz hasi zinen panderoarekin? 12 urte inguruekin. Orduan ez zegoen gaur hainbeste aparailu eta gogoratzen naiz Radio San Sebastianen egoten ziren trikitixa saio batzuk eta ni haiekin erotu egiten nintzen. Nik huraxe nahi nuen. Orduan ikasten hasi nintzen. Zergatik deitzen dizue Landakanda? Landakandan jaio nintzelako. Azkoitian panderista eta soinujole denak ibili izan dira baserriaren izenarekin:Maltzeta, Zendoixe, Epelde, Laja, Epelarre…

- 16 -

Familian ba al zegoen besterik zaletasun honekin? Ez, inor ez zegoen, dantzarako gehiago zegoen. Anaiek ederki egiten zuten. Zeinek erakutsi zizun panderoa jotzen? Garai hartan normalean ez zen erakusten. Bakoitzak bere gisa ikasten zuen. Beste bat ikusi eta gustatzen bazitzaizun, ba hari kopiatu eta aurrera. Erraza al da panderoa jotzea? Bai, …baina asko landu behar da. Txikitan pentsatzen zenuen musikarekin hainbeste egingo zenuenik? Ez da pentsatu ere.. Hori pixkanaka etortzen dena da. Zorte izan dut eta gainera lagun ere onak izan ditut. Zenbat ekitaldietan izan zara panderoa jotzen? Askotan.Ezin ditut denak gogoan eduki. Txapelketa irabazi genuenean. 1982 urtean, Orduan kontatu nituen 142 lekuetara joan ginela. Baina 100 ekitalditik gora urte askotan ibili gara. Zergatik izan du trikitixak hainbeste indar Azkoitian? Pandero eta soinuak baserri askotan izan ziren. Eta gurasoek bere semeei erakutsi zien. Esan dezakegu Azkoitia dela herri bat soinujole eta panderiste gehien eman duren herria.

Nola ikusten duzu gaur egunean, trikiti mundua ? Asko aldatu al da? Bai, soinujole eta panderiste onak daude, baina dantzariak falta dira. Abestu ere egiten duzu , betitik gustatu egin zaizu abestea? Txikitatik gustatu egin zait. Poliki-poliki ikasi egiten da. Asko jardun behar da. Abestien letrak zeuk asmatzen dituzu? Ez, letra gehienak bertsolariek egin izan dituzte, letra errimadunak egitea zaila da eta. Zenbat disko kaleratu dituzu? Lajarekin batera 4 eta gero beste 4-5 diskoetan parte hartu izan dut. Noiz izan zen lehena? 1977an Madrilen grabatu genuen, Fernando Unsain genuen produktorea.Oroitzapen politak ditut grabazio harena. Gustuko dituzun piezak? Euskal abestiak, herrikoiak. Zer beste musika motak gustatzen zaizkizu? Asko, hemengoen aparte, “rancherak”, “mejikanak”. Geuk ere asko erabiltzen ditugu geure errepertorioan. Panderojole batek zer ezaugarri eduki behar ditu? Bat behintzat, erritmoa ondo eman, panderojoleak eman behar duelako soinuaren erritmoa. Gero abesten badu, hobeto. Animosoa izan behar da? Bai, bestela triste- triste jartzen bazara jendea triste egoten da.Animosoa izan behar da. Lajarekin askotan ibili zara, noiz hasi zineten? Aurretikan boda batzuetan jota geunden, baina 1977tik aurreneko diska atera genuenetik,orduan hasi ginen beti biok elkarrekin eta horrela 20 urte.Gero gaixotasun larri bat izan nuen eta Laja beste batzuekin hasi zen. Zein beste trikitilariekin ibili zara? Askorekin, Azkoitiko nire bueltako edadeko denekin ibili naiz. Gero Sakabi, Auntxa, Eluterio Tapia, Kepa Junkera… Euskal Herria ongi ezagutuko duzu? Asko mugitu zara? Gipuzkoan ez da egongo herririk ez naizenik joan, Bizkaian ere asko mugitu naiz, Nafarroan ere Leiza eta bere bueltan asko baita ere, gero Iparraldean ere bai… Erromeriak sendo jarraitzen dute, animazio handia egoten da? Oraindik badaude erromeri “dexenteak”, baina lehen hobeagoak ziren, jende gehiagorekin, dantzaria asko gutxitu da. Zeri deitzen zaio porrusalda? Arin-arin konpasa dauka, baina abestu egiten dena.

Nola egin zenuten Azkoitia abestia? Pepe Yancik abesti bat zuen, baina guri eman zigun eta Agirre bertsolariaren eta bere alaben laguntzarekin guretzat moldatu genuen. Zenbat aldiz izan zarete Euskadiko txapeldunak? Txapeldun 2 aldiz, beste baten bigarren gelditu ginen. Bigarren aldiz irabazi genuenean, 50 urte nituen eta erabaki nuen gehiago parte ez hartzea. Zergatik esaten zitzaion trikitixari infernuko hauspoa? Hori apaizek ipinitakoa da. Gu gazte ginenean “sueltoa” bakarrik egiten zen, dantza “agarraoa” pekatua zen, eta agarraoa jotzen bazen, soinuari kulpa botatzen zitzaion. Hortik dator infernuko hauspoarena. Noiz esaten da aire-aire? Jendea animatzeko, giroa bizitzeko, bizkortzeko. Zer moduz sentitu zara 4. mailako ikasleekin? Oso ongi, zuek gainera oso zintzoak zarete. TEST Janaria . . . . . . . . . . . . Gazta ez, beste edozer Edaria . . . . . . . . . . . . . Ura Idazlea. . . . . . . . . . . . . Egaña Kirola. . . . . . . . . . . . . . Futbola,esku-pilota Aktore-sa . . . . . . . . . . John Waine Liburua . . . . . . . . . . . . Biografiak Musikaria . . . . . . . . . . Laja Urtaroa . . . . . . . . . . . . Udaberria Dantza . . . . . . . . . . . . . Euskal dantzak, Mendia . . . . . . . . . . . . Aralar Pelikula . . . . . . . . . . . . Oestekoak Hondartza . . . . . . . . . . Zumaiako Itzurun Zaletasunak . . . . . . . . Ehiza Gertakizun historikoa. Demokraziaren etorrera

- 17 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

ON BOSCOREN FESTA Urtarrilaren 31n On Bosco festa ospatu zen Floreaga Salestar Ikastetxean. Lehen Hezkuntzako ume eta irakasleen meza goizeko 9:00etan hasi zen, Txema Egizabalek zuzendua. Ondoren jolasak izan zituzten: patioko jolasak eta barruko jolasak: boloak, saski-baloia, botilan arrantza, futbolina, ping-pong, osatu lau, bingoa,...

DBHko neska eta mutilak ere meza izan zuten, goizeko 10:00etan. Ondoren, kirol munduan girotutako pelikula zoragarria ikusi zuten. Arratsaldean Euskal Herri kirolak egin zituzten ikastetxeko frontoian. Haur Hezkuntzako umeak ere jolas asko egin zuten, eta otoitz aldi labur bat ere bai elizan, goizean. Egun ederra izan zen: familia giroan ospatu genuen.

Jolasetan puntuak biltzen saiatu ziren “Kakute” eta “Urola” taldeetako neska eta mutilak. Arratsaldean pelikula bat ikusi zuten.

LH jolasak LHkoen Meza

DBHkoen Meza

LH jolasak

DBH. Euskal Herri kirolak

ROPA PARA NIÑOS

- 18 -

- 19 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

BAI EUSKARARI AGIRIA Abenduaren 14an, osteguna, Udaletxean elkartu ginen 26 enpresa, saltoki eta erakunde Kontseiluaren Bai Euskarari Ziurtagiria jasotzeko. Agiriak Kontseiluko idazkari nagusia den Xabier Mendiguren, Asier Aranbarri alkatearen eta Miren Alberdi euskalgintzako kidearen eskutik jaso zituzten. Floreaga Ikastetxearen agiria Hizkuntza Normalkuntza arduraduna den Koldo Gurrutxagak jaso zuen.

El 14 de diciembre nos reunimos 26 organizaciones de Azkoitia en el Ayuntamiento para recibir el certificado "Bai Euskarari" de Kontseilua. Los certificados fueron entregados por Xabier Mendiguren, secretario general de Kontseilua, Asier Aranbarri, alcalde de Azkoitia y Miren Alberdi. miembro de euskalgintza. El certificado de Flroeaga Ikastetxea lo recibió Koldo Gurrutxaga, responsable del programa de Normalización Lingüística.

INAUTERIAK "Zer polita! Zer ederra! Zenbat lan! Zenbat imajinazio!" Hauek ziren herrian entzuten ziren gauzetako batzuk. Eta egia esateko hala da! Hau ez zen posible izango jende askoren ilusio eta lanik gabe! Aurtengo gaia ITSASOA zen. Benetan ikusgarria da Floreagak urteko inauterietan erakusten duena. Lan eta pertsona asko daude horrelako ekintza baten atzean. Hasi ekintza honetaz arduratzen diren irakasleak, gaia eta mozorroak definitzen dituztenak, modeloak ateratzen dituzten irakasleak, karroza diseinatzen eta prestatzen aritzen direnak eta bukatu arratsaldeetan hilabete batzuk lehenago hasita mozorroak prestatzen aritzen diren ama guztiak. Goizen Haur Eskolakoak ibili ziren mozorrotuta. Batzuk gustura eta beste batzuk ez hainbeste. Hauentzat ere festa zen eta denetik mozorrotu ziren argazkietan ikusiko duzuen bezala.

Koldo Gurrutxaga, Xabier Mendigurenekin

IKASLE OHIEN BATASUNAREN FESTA Igandean, urtarrilaren 28an Ikasle Ohien Batasunaren festa ospatu zen Floreagan. 1938-1947 urte tartean Floreagan ikasle izandako koadrila handia bildu zen Floreagako elizan, 12etako mezetara. Gaur egundo probintzial salestarrak zuzendu zuen meza, On Iñaki Lete jaunak. Elizan On Boscoren irudia eta bandera zeuden aldarearen ondoan. Hitzaldian On Boscoren lana eta bere ama Margaritaren santutasuna aipatu ziren. Meza ondoren, Floreagako eskaileretan talde argazkia egin zen. Ondoren, eta txikiteo pixka bat egin ostean, Hotel Loiolan izan zen anaiarteko bazkaria. Esan beharrik ez badago ere, bazkaria oso ona izan zen. Gero, kantu eta txisteekin parte hartzeko aukera izan zen bazkalondoko jaialditxoan. Aurten 71 lagun bildu dira bazkaltzera, iaz

Txema eta Iñaki Lete kantari

- 20 -

Haur Eskolako umeak. Urte bat

Bi urteko pinguinoak

baino gehiago. Eta datorren urterako prestatzen hasi omen dira batzuk... Urtarrilaren 29an, astelehenean, otoitzaldia egin zen Floreagan, Salestar Familiako kide guztientzat. Hitzaldia, elizkizuna, eta pintxo eta trago batzuk elkarrekin hartzeko aukera izan zen. 31n da berez On Boscoren eguna. Floreaga Ikastetxean jai giroa nagusituko da. Goizean elizkizunak, jolasak eta pelikulak,... arratsaldean jolas gehiago. DBHko neska eta mutilak euskal herri kiroletan arituko dira. Lehen eta Haur Hezkuntzako umeek jolasak eta txapelketak izango dituzte, gainera. Arratsaldean, On Boscoren omenezko arrosarioa (7,15) eta meza (7,30) izango dira Floreagako elizan. C/ Mayor, 96 bajo - Tel 943 85 01 59 20720 AZKOITIA (Gipuzkoa)

Ikasle ohien talde argazkia

- 21 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

Eguraldia bikaina izan zen, horrek ere lagundu egiten du. Beti bezala lauretan abiatu ginen Floreagatik. Ordurako dena prest zegoen: jantziak, itsasontziak, altxorraren kutxa, karroza eta gainontzeko traste guztiak. Bi urtekoak goxo-goxo joan ziren karrozan pinguinoz mozorrotuta. Haur Hezkuntzakoak itsas izar, maskorra eta arrainez mozorrotuta joan ziren. Lehen Hezkuntzakoak, berriz, arraunlari, pirata, arrantzale,

itsasargi, itsasuntzi, buzeatzaile, sokorrista eta surflari. Herriko kaleetan zehar ibili ondoren txarangaren musikaz lagunduta (eskerrik asko Urnieta!) Herriko enparantzara iritsi ginen. Han boiloa eta txokolatina jan ondoren Eganekin aritu ginen dantzan. Batzuk eskenatoki gainean eta besteak behean. Eta hurrengo urtean zertaz mozorrotuko gara?

UROLA ZENTRO MEDIKOA Damaso Azkue Enparantza 2 • 20730 AZPEITIA Te l. 943 15 07 06 • Fa x 943 15 17 68

- 22 -

- 23 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURASOAK SANTA AGEDAN KANTARI Azken urteetan egin duten bezala, aurten ere Floreagako Guraso batzuk kopla kantari atera dira Santa Ageda bezperan. Aurten igandea izan da kanturako eguna.

Martxoaren 18an, igandean, Gurasoen Jaia ospatu genuen Floreaga Ikastetxean, San Jose egunez. Festaren egitaraua honako hau izan zen: 11:00etan: Meza, Floreagako elizan.

Guraso talde hau goizeko 11:00etan bildu zen Floreagan eta gero herriko kale eta tabernetan zehar ibili ziren Santa Eskeko koplak kantatzen.

11:45etan: Ipuin Lehiaketako sari banaketa 12:00etan: Salda eta txistorra pintxoak denontzat 12:15etan: Partiduak: aitak semeen aurka eta amak alaben aurka, Futbolin txapelketa eta denontzat jolasak.

Bildu zen dirua (654,68 euro) JTM-HMG taldeak babesten duen garapen proiektu batentzat izango da.

Herriko pertsona guztiak gonbidatuta zeuden ekintza hauetan parte hartzera.

Goizari amaiera Errexilenean bazkari goxo batez eman zioten. Datorren urtera arte!

Kantatzen hasteko prest Floreagan

Altzibarreko parkean

GURASOEN EGUNA

Giro onean ospatu zen eguna. Trikitrixa musika bozgorailuetan entzuten zen. Futbolean, mutilak gurasoen baino hobeto ibili ziren, eta 10-6 irabazi zuten. Gure sukaldariak fin ibili ziren, eta txorizo muttur gozoak eta trago ondraduak atera zituzten. Nahi hainbeste!

Jolas giro zoragarria

Urkijon aspaldiko lagun batzuekin

Mutilak eta gurasoak. Futbola

Nesken futbol taldeak

moda Bazkari gozoa Errexilenean

AZKOITIA

- 24 -

- 25 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

IPUIN LEHIAKETA Hona hemen aurtengo Ipuin Lehiaketan sarituak izan diren ipuinen egileak:

Futbolin finalistak

Lagun arteko giroa

LH3A – LH3B – LH4A – LH4B – LH5A – LH5B –

Maialen Catalina Julen Aramendi Nora Uria Miren Madinabeitia Nerea Pinto Ane Martínez

LH6A – Joseba Orodea LH6B – Maite Olaizola DBH1A – Mikel Aramendi DBH1B – Ane Etxeberria DBH2A – Maite Garate DBH2B – Ainhoa Ramos

Basoko zuhaitzen mendekua

Pintxoa eta tragoa denentzat

Sukaldari bikainak

Bazen behin Herribaso izeneko herriska bat. 66 bistanlekoa, benetan oso biztanle gutxi. Denok elkar ezagutzen genuen txikia zelako herrixka. Ni Herribasoko famili batekoa naiz. Etxolatxo txiki batean bizi gara nire gurasoak, anaia eta arreba bat. Zoriontsu bizi nazi herri honetan, benetan leku ederra baita; baina zoritxarrez herrixka honek turismoa erakartzen du eta basoak zikintzen dituzte batzuetan. Hala ere nire aita Manuelek esaten dit laister okerrago egongo direla basoak, hemendik hilabete batzutara zuhaitzak ere bota egingo dituztela papera egiteko eta gero dirua irabazteko. Nire ama Margaritak ere berdina esaten dit, nik ordea pentsatzen dut zuhaitzak botaz gero ez dela basorik egongo.

- Toma!!!!!!!! Horretarako gogoa neukan, gau osoa basoarekin pentsatzen egon naiz- erantzun nion nik.

Guk agureari kasu egin genion eta gure familia eta agure zahar hori besterik ez ginen joan Herribasotik.

Nire anaia Julenek ezin zuen joan lana baitzeukan. Eta nire arreba Anek ere bai. Dagoeneko gazteak ziren, Julenek 20 urte eta Anek 26 zituen. Nik berriz 12 besterik ez.

Hilabete ondoren, telebistetan entzun zen. Herribasiko biztanle guztiak itota hil zirela eta zuhaitzak mozten zituzten langile guztiakere bai. Telebistari begiratuz negarrez hasi ginen. Herribaso guztia hondatuta eta ezbeharrik handiena basorik ez zegoela orain; zuhaitzen mendekua izan zen. Hain baso ederra, hondatuta, lantegien ondorioz. Diruaren truke, egurra ematen zuten eta baso eder hura hondatu egin zen.

AT AR

- 26 -

RÍ

BITTOR oka

ad

o

Az

E GIA - C ARNICE

DBH 1 A- M. Aramendi

A

H

Peluquería de Caballeros

20720 AZKOITIA (Gipuzkoa)

Basoan bizi zen agure batek esan zuen basoko zuhaitzen mendekua izan zela. Hasieran, ez zuen inork ezer sinisten eta ez zuten jaramonik egin.

- Mikel, joango al gara basora nola dagoen ikustera?

Abiatu nintzen nire aitarekin baso aldera. Motozerraren zarata entzuten zen. Nire aita estuturik korrika joan zen zarata zegoen tokira. Nik ere bere atzetik jarraitzen nuen zer gertatzen zen ikustera joateko. Bapatean egurrak eramateko kamioia ikusi genuen eta ondoan langileak zuhaitzak mozten. Nire aita bere onetik atera zen eta langileei esan zien:

Avda. Julio Urquijo, 18 Te. 943 85 26 50

Langileek ez zioten jaramonik egin eta lanean jarraitu zuten. Aita eta ni korrika joan ginen. Egunak pasa eta pasa, basoak zuhaitzik gabe geratzen hasi ziren. Aspaldi honetan haize bortitzak zeuden. Gaitera, euri asko egiten zuen, tximistak, trumoiak…Kaleetako autoak erorita zeuden, haizeak mugituta, gauzak sakabanatuta… Txikizio izugarria izan zen.

Hurrengo egunean, agureak Herribasoko biztanleei alde egiteko esan zien, izugarrizko uholdeak zetozela eta.

Hurrengo egunean aitak esan zidan:

MAITE AZPIAZU

- Alde hemendik edo damutuko zarete!!!!!!!! Laga zuhaitzak bakean!!!!!!

Pl az a - P la z a M e rc

- 27 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

Irlan galduta

HH - DANBORRADA

Amets bat egin dut. Irla bakarti batean nengoen. Hegazkinean nindoala irla batera erori nintzen eta ez nuen minik hartu. Animaliek zeuden: tximinoak, sugeak, elefanteak, jirafak, … eta baita palmondoak eta loreak. Animaliak ez zidaten ezer egiten oso zintzoak eta jatorrak zirelako.

Familiaren falta neukan. Irlan ere ondo nengoen, baina familiarekin hobeto. Etxera joan nahi nuen. Mobilarekin probatu nuen, baina, alferrik! Ez zegoen koberturarik. Itsasontzi bat ikusi nuen eta oihuka hasi nintzen:

Elefante bat larri zegoen. Zauri handi bat zeukan eta odola asko galtzen ari zen. Nik lagundu nahi nion baina ez nekien zer egin. Motxilan ezer ba al neukan begiratzen hasi nintzen eta hantxe azaldu zen, baneukan. Benda bat ipini eta, azkenean, sendatu egin nuen elefantea.

Gero, ikusteko zuhaitz baten gainean jarri nintzen beraiek ikusi arte!

- Lagundu! Lagundu! Jatekorik ez daukat!

Azkenean, etorri ziren eta etxera joaten lagundu ninduten. Mister Bin Kroka LH 3 B - J. Aramendi

Gaur esnatu naiz eta basamortuan nengoen Ni Xabier naiz. Hamaika urte ditut eta Donostian bizi naiz. Nire lagunek oso ameslaria naizela esaten dute amets asko egiten ditudalako. Gaur goizean esnatu naiz ezagutzen ez nuen leku batean. Nire inguruan hondarra besterik ez zegoen eta bero ikaragarria sentitzen nuen. Zorabiatu behar nuela pentsatu dut. Ura behar nuen eta inon ez zegoen. Nora joan ez nekien eta ekialderantz abiatu naiz ea ura topatzen nuen. Basamortu erdi-erdian nengoen. Gero eta nekatuago nengoen, ezin nuen gehiago. Egarria nintzen eta nire azkena iritsi zela pentsatu dut. Zarata bat entzun dut. Gamelu karabana bat zen. Arabiar jantziak zituzten hiru tipo etorri zaizkit. Arabiarrez hitz egiten zutenez, ezin nintzen ulertu beraiekin. Azkenean keinuen bidez ura nahi nuela adierazi diet eta beraiek eman didate. Gero, eraman naute bere herrira. Han jende asko zegoen eta estralurtarra banintz bezala begiratzen zidaten. Bere etxera iritsi garenean emakume, ume eta agure batzuk inguratu zaizkit. Nongoa naizela galdezka ibili direla iruditu zait. Azkenean batek mapa bat ekarri du eta nik Euskal Herria seinalatu diet behatzarekin. Beraien artean hasi dira hizketan eta ume txiki bat korrika irten du. Denbora gutxira joandako umea eta beste mutil bat etorri dira. Niregana hurbiltzean nor nintzen galdetu dit Euskaraz. Harrituta begiratu diot. Mafou, Euskal Herrira udara pasatzera etortzen zen 12 urteko umea zen. 3 urte segidan joanda zegoen familia euskaldun batekin, eta gure hizkuntza pixka bat bazekien.

Atsedena hartu ondoren Mafouk lagundu dit bere herria eta bere ohiturak ezagutzen. Gure aldean oso gauza gutxi dute, ez dute urik etxeetan guk bezala, are gutxiago telebista, Play Station edota horrelako tramankulurik. Baina, ez pentsa aspertu egiten direnik. Ume asko daude kaleetan eta jolas askotan ibiltzen dira. Beti irrifar bat ahoan itsatsita dute. Hemen gustura biziko naizela uste dut.

Aurten ere, gure Haur Hezkuntzako neska eta mutilek Danborrada zoragarria eskaini ziguten, Floreagako goiko patioan, urtarrilaren 19ko arratsaldean. San Sebastian bezperan, afaneko aritu ziren danbor joka, beraien guraso, aiton-amona eta Floreagako hainbat ikasleren aurrean. Zenbat jende bideo erreportajeak eta argazkiak ateratzen... Eguraldi egin zuen. Dena primeran irten zen. Ondo ikusi zen, andereñoekin oso ongi prestatu direla musikaren arabera, denok batera, Danborradako martxak jotzeko. Bost urteko neska eta mutilek eman zioten hasiera ikuskizunari, beraien zuzendari, kantinera, bandera eta abarrekin. Urteak aurrera, gero eta hobeto jotzen dute danborra. Ondoren lau eta hiru urteko neska eta mutilak atera ziren desfilera frontoitik patioan barna. Eta azkenik, Haur Eskolako bi urteko umeak atera ziren, sukaldari gisa...

Jende asko bildu zen umeak ikustera, eta hauek, nola ez?- txalo sorta izugarria jaso zuten. Beraiek eta andereñoek ongi merezi dute. ZORIONAK!!!!

Los niños y niñas de Educación Infantil nos ofrecieron una espectacular Tamborrada de San Sebastián, el día de su víspera, 19 de Enero, en el patio superior de Floreaga, ante la presencia de madres, padres, abuelos, familiares y amigos… Debemos destacar la labor de las andereños en la preparación de esta fiesta, en la que los niños y niñas, protagonistas totales de la misma, disfrutan, haciendo pasar un agradable momento a todos los seres queridos. ¡¡¡FELICIDADES a todos!!!!

- Xabier, esnatu! Xabier, jaiki, berandu dela!- oihukatu du amak. Orduantxe konturatu naiz dena amets bat izen dela. LH 6 A - J. Orodea

IRAURGI IBAIONDO 28 20720 AZKOITIA 943 85 26 57

KIROLAK - 28 -

- 29 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

HH - TXOTXONGILOAK Martxoaren 16an, ostiralean, Enkarni Genuaren bisita jaso genuen HHko eta LH 1 eta 2ko neska eta mutilek. Txotxongiloen istorio zoragarria kontatu eta antzeztu zigun: “Zergatik bizi da basoan Txanogorritxoren amona?”.

LH - IPUIN KONTALARIA Maite Franko ipuin kontalaria bisitatu genuen herriko liburutegian. Lau ipuin entzun eta gozatu genituen. Bakoitzaren aurretik igarkizuna geneukan,... asmakizuna. Gainera arabiarren ipuin bat antzeztu ere egin genuen. Oso gustura egon ginen.

Txanogorritxoren amona oso gustura bizi da basoan. Izan ere, bisita asko izaten ditu: Txanogorritxo eta bere ama, ehiztaria, otsoa, hainbeste animalia,... Gustura bizi da naturaren erdian. Gure aitona-amonak ondo zaindu behar ditugu, mimatu, kasu egin, eskerrak eman... Izan ere Txanogorritxoren amona zoriontsu bizi da, baina ez dakigu beste amona batzuk horrenbeste bisita eta maitasun jasotzen duten. Agian Txanoberdetxoren edo Txanourdintxoren amonari inork ez dio kasurik egiten... Urtero etorri ohi zaigu Enkarni bere istorio zoragarriak kontatuz. Bere pertsonaiek ematen digute zer pentsatu, eta batez ere, asko gozatzen dugu Enkarniren txotxongiloekin. Eskerrik asko eta hurrengo urtera arte!

- 30 -

- 31 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

LH 5 - NUARBEKO UR TEGIAN Urtarrilaren 18an LH 5. mailakoak Nuarbeko urtegia eta Oñatzko eta Lasaoko araztegiak ikustera joan ginen. Autobusa hartu eta Ibai Eder urtegira iritsi ginenean monitoreak zain zeuden. Han bi taldetan banatu ginen. Lehenengo urtegiak nola funtzionatzen duten azaldu ziguten (tuboak non zeuden, gainezka ez egiteko zer egiten duten…). Gero 359 eskailera pasa eta urtegiaren gainaldean agertu ginen. Han bista ederra zegoen eta ur maila zein behean zegoen ere ikusi ahal izan genuen, erditik behera hain zuzen ere. Handik Oñatzko araztegira joan ginen urtegiko ura gure etxeetara bidali aurretik nola garbitzen duten ikustera. Sarreran urari kendu behar zaizkion hiru gauza aipatu zizkiguten: burdina, lohia eta bakteriak. Ondoren horietako bakoitza nola kentzen den ikusi genuen. Ura araztegira indar handiz iristen denez elektrizitatea egiteko ere aprobetxatzen dela kontatu ziguten. Ura garbitu ondoren kloroa eta fluorra botatzen dizkiote herri ezberdinetara bidali aurretik. Araztegitik irten aurretik kontrol gela ikusi genuen.

oxigenoa botatzen diote bertan dauden bakteriek bere lana, hau da, ikusten ez diren hondakinak desagerraraztea, burutu ahal dezaten. Garbitutako ura ibaira botatzen da berriro eta jasotako hondakin guztiak Lapatx zabortegira eramaten dituzte. Oso bisita interesgarria izan zen nahiz eta azkeneko araztegian usain txarra jasan behar izan. LH 5. mailako ikasleak

LH 6 - AZKOITIKO GARBIGUNEAN Urtarrilaren 22an Garbigunera joan ginen LH6.mailakoak. Agian ez dakizue non dagoen kokatuta, Altziberren dago, kotxeak garbitzen diren ondoan.Bere ordutegia 08:30etik 13:30etara izaten da. Toki horretara eraman behar dira etxean sortzen diren hondakinak eta ezin direnak zaborretara bota ezta kalean ditugun birziklapen ontzietara. Adibidez, telebistak, ordenagailuak, pinturak, eskonbroak (obra txikietakoak), txapak, gurpilak eta egurra eraman ditzakegu. Fluoreszenteak ere Garbigunera eraman behar dira oso kutsakorrak baitira.

Ostiralero Emaus enpresa altzariak eta abar jasotzera etortzen da herriko kaleetan zehar. Kaletara atera beharko lirateke funtzionatzen duten telebistak, ordenagailuak, aprobetxatu daitezkeen altzariak, arropak, jostailuak... beraiek konpondu eta saldu egiten dituzte merke merke, Belartza poligonoan duten dendan, Declathonen ondoan. Altzari asko edo bultu handi samarra baldin baduzu etxera etortzen dira altzariaren bila telefono honetara deitu dezakezu: 943 367534 Unai Balbás, Ander Pastrian eta Joseba Orodea

Bertako kontenedorea beteta dagoenean telefonoz kamioi bati deitzen dio bertan lan egiten duen neskak.Enpresa desberdinetara eraman behar dira hondakinak eta han aprobetxatzen dituzte.

Ondoen Lasaoko araztegira joan ginen. Han etxeetan, lantegietan, eskoletan… erabilitako ura garbitzen dute itsasora garbi iris dadin. Lehenengo solido handiak kentzen dituzte, ondoren solido txikiak eta hondakin organikoak eta gero olioa eta hondarra. Une horretan ura geldik uzten dute lohia hondora joan dadin. Lehenengo garbiketa fase hau amaitzen denean urari

Masailaria

K

IRURI

J A T E T X E A - 32 -

- 33 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

AGENDA 21 Egitasmo honen barruan ekintza ugari ondoren, proposamen batzuk adostu ditugu “KONTSUMOA MURRIZTUZ, HONDAKINAK GUTXITUZ” lelopean. LH 4 eta 6 mailetako neska eta mutilek horma-irudi batzuk egin dituzte, eta ikastetxean eskegi dituzte, batez ere gurasoek ere erabakiak ezagutu ditzaten. Gutxiago kontsumitzeko egin daitezkeen gauza batzuk hauek dira:

-

Erosketen zerrenda aurrez prestatuta eraman, Gurditxoa eraman plastikozko zorroak ez hartzeko, Hondakin gutxien sortzen duten produktuak erosi, Berriro erabili daitezkeen gauzak erosi, ez behin bakarrik erabil daitezkeenak, - Produktuen kalitatea eta jatorria kontuan hartu: bidezko merkataritza, produktu ekologikoak,...

DBH 1 - BERDE-BERDEA Proiektu honen berri lehen aldiz duela bi ikasturte, 2004-05 ikasturtea, izan genuen Naturgaiako langile bat Natur Zientzietako irakasleei aurkezpena egitera etorri zitzaigunean. DBH 1eko gelekin Agenda 21ean Hondakinak gaia lantzen hasi behar genuen eta Berde-berdean agertzen zitzaizkigun gaiak aztertuta (URA, ATMOSFERAREN KUTSADURA, BIOANIZTASUNA, KLIMA ALDAKETA eta OPORRALDI EKOLOGIKOAK), hondakinen ikuspegitik lantzea erabaki zen. Berde-berdearen helburua Ingurumenean gaztediaren partehartzea bultzatzea da, aipatutako gaiak lantzen dira era errazean eta teknologia berrietan oinarrituta. Gai bakoitzean, aurrena hamar minutu inguruko proiekzio bat ikusiko da, gelan liburuxka bat irakurri eta azalpenak eman eta ondoren ordenagailuz Interneten galdera sorta bat erantzungo da, ikasle bakoitzak bere pasahitza izanik erantzunak emateko. Zuzen erantzuten diren galderak gaian lortutako puntuak dira eta Kutxak diruz trukatuko ditu ingurumenaren alde lanean ari diren bost erakundeetako bati laguntzeko: Aranzadi, Arrano-Etxe, EIBE, Kalapie eta The Green Belt Movement. Naturgaiako ordezkaria ikasleei aurkezpena egitera etorri zenean, ikasle bakoitzarentzat karpetatxo bat utzi zuen gai bakoitzaren liburuxka, CDa eta pasahitza duen orriarekin. Ikasleek bozketa egin zuten bere laguntza zein erakunderentzat zuzendu nahi zuten aukeratzeko. 200405ean Aranzadi eta Arrano-etxe izan ziren aukeratuak, 2005-06ko ikasturtean berriz gela bietako ikasleek Greenpeace aukeratu zuten.

Aurtengo ikasturtean Euskal Herriko bale eta izurdeen identifikazio eta babeserako lanean ari den EIBE taldea eta Kenian desertizazioari aurre egin eta famili batzuei zuhaitzak aldatuz lana ematen dion The Green Belt Movement izan dira aukeratuak, azken talde hau sortu zuen emakumeak Nobel Saria jaso zuen bere herrialdean egiten ari den lanarengatik. Hasi ginenetik, ikasleek eta geuk positibotzat jo genuen horrelako proiektuetan parte hartzea eta jarraitzea erabaki dugu. Gelen argazkiak eta aukeraturiko erakundea www.berde-berdea.net en aurki daitezke. Gaiak lantzen hasten garenean ere, bertan agertuko da puntuaketaren eboluzioa.

Ibai-Ondo, 26 • 20720 AZKOITIA Tel./Fax. 843 85 27 68 E-mail: [email protected] - 34 -

- 35 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

DBH 3 - KLIK ETA KLIK Arauak beharrezkoak al dira? - Gure ustez arauak beharrezkoak dira pertsona guztien eskubideak bermatzeko. - Gizartea aldatuz doa eta berarekin batera arauak egoera berrira egokitu behar dira. Gurasoek egoera hau ulertu egin behar dute. - Gurasoek arau gehiegi jartzen dituzte. Konfiantza gehiago izan behar dute gugan. - Arauak bezain garrantzitsuak dira heziketa eta norberaren ardura.

DBH 4 - GSB-RA BISITA Otsailaren 9an DBH4ko ikasleak Azkoitian bertan dagoen GSB Acero lantegia ikustera joan ziren. Ekintza hau Eskolako Agenda 21 egitasmo eta plangintzaren barruan antolatu genuen. Goizeko 9etan iritsi ginen bertara. Iritsi bezain laster bi taldetan banatu gintuzten. Batzuk aurkezpen teoriko bat ikusten zuten bitartean besteak lantegia ikustera joan ziren. Aurkezpen teorikoan lantegiaren azalpena, zer egiten zuten eta ingurumena zaintzeko egiten zutena azaldu ziguten.

Bitartean beste taldea hiru talde txikitan banatu zen. Batzuk ur zikloa ikusten zuten bitartean, beste batzuk jarri berri zuten Kanopia ikusteko goraino igo ziren. Bertan labeak sortzen dituen ke eta hautsak nola irensten eta garbitzen dituzten erakutsi ziguten. Eta hirugarren taldea bitartean altzairua sortzeko erabiltzen zuten labea ikusteko aukera zian zuen. Bertan bi ordu igaro genituen bertako langileen atentzio osoarekin.

- Zenbait arau egotea baino hobe da araurik ez egotea: emakumeak gutxiesten dituzten arauak, ezinduei lanpostuak mugatzen dizkietenak... Floreaga Salestar Ikastetxeak amaitu du bere parte hartzea Klik eta Klikeko laugarren ekitaldian. Ekitaldi honetan, iaz bezala, DBH 3. mailako ikasle talde batek hartu du parte. Klik eta Klik ekimenaren helburua, internetek hezkuntzan duen ahalmena aprobetxatuz, nerabeak giza baloreetan heztea da.

Haurdunaldia nerabezaroan - Gaur egun inoiz baino informazio gehiago dugu, baina informazioa edukitzea ez da nahikoa, arduraz jokatzen jakin behar da. - Lagun taldearen presioaren aurrean, ezetz esaten jakin behar da.

Klik eta Kliken laugarren ekitaldia 2006ko azaroko lehen astean jarri zen abian, eta 2007ko martxoaren 31n amaituko da. Denbora-epe honetan, hainbat gai eztabaidatu dute ikasgelan, eta baita Interneteko foroetan ere, esaterako, haurdunaldia nerabezaroan eta arauen baliagarritasuna.

- Neska bat haurdun gelditzea bi pertsonen gauza da, beraz, ardurak ere banatu egin behar dira.

Hitzaldi digitalean, ikasleek landutako gaiekin erlazionaturiko pertsonekin alderatu ahal izan dituzte beren iritziak. Haurdunaldia nerabezaroan gaia landu zutenean esaterako, Jose Luis Garcia, Nafarroako Gobernuko psikologo klinikoa eta sexologoa, izan zuten gonbidatu.

- Kontuz Interneten dagoen informazioarekin, askotan ez da fidagarria.

- Herrialde garatu batean haurdun gelditzeak gazte baten bizitza aldatzen badu ere, egoera larriagoa da Hirugarren Munduan. Saharaz Azpiko Afrikan lehen haurra izaten dutenen %50a nerabeak dira.

Informazio gehiago

www.kliketaklik.com

Lehiaketa ez da garrantzitsuena Klik eta Kliken, baina eragingarria da ikasleentzat; horregatik, ikastetxeek puntuazioa lortzen dute hilero probak gainditzen dituzten heinean. Martxoan banatuko diren puntuen zain dauden bitartean, zorion ditzagun aurtengo ekitaldian parte hartu duten ikasleak, lan bikaina egin baitute. Hona hemen ika mika atalean landutako gaien inguruan sortutako hainbat ondorio:

- 36 -

- 37 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

DBH 4 - EPSILON EUSKADIN Joan den otsailaren 26an Azkoitian bertan dagoen Epsilon Euskadi bisitatu genuen. Eta zer da Epsilon Euskadi? Ba Automobil Teknologian punta puntako zentro bat. Joan ginenean idazkaritzan hartu gintuzten. Bertan Epsilonek irabazitako kopak zeuden. Eta saltzeko artikulu batzuk ere bai: txapelak, nikiak, autoak... Han egon ginen gure gida izango zena azaldu zen arte. Behin gida etorri zenean, Oriol Saperas, kirol mundu honi buruz azalpenak ematen hasi zitzaigun. Azaldu zigunez pilotu guztiek kartinetan hasi eta Formula 1era iritsi nahi dute. Horien tartean Formula 3 dago, Epsilonek maila bat beherago lehiatzen du. Handik tailerrera joan ginen. Tailer gehienak zikinzikinak egon ohi dira, baina hau oso desberdina zen. Gauza bakoitza bere lekuan zegoen, dena garbi. Lehenengo bi litrotako autoen egitura ikustera joan ginen. Hiru zatitan zegoen eginda: txasisa, motorea eta martxa aldaketa kaxa, bata bestearen segidan. Txasisa karbono fibraz egindakoa zen, motorra Renault Clio normal batena zen, baina eraldatuta, eta martxa aldaketa kaxa, berriz, zegoen sinpleena zen. Bertara joateko Megane Trophy-en aurretik pasa ginen eta esan zigun bi auto haiek saltzeko zeudela, aurten ez baitago Megane Trophy lehiaketarik.

NORMALKUNTZA BATZORDEA

Motelgailuak (amortiguadorea) nola muntatzen zituzten ikusi genuen. Bertan azaldu zigun motorea seilaturik bidaltzen zietela eta beraiek ezin zutela, ez karburatu ez filtrorik aldatu ere. Egin zezaketen gauza bakarra aire sarlekua handitzea zen. Hau eskuz egin behar dute. Handik alboko gelara joan ginen eta han martxa aldaketa kaxa bat irekita ikusteaz gain bere funtzionamendua azaldu zigun.

Lerro hauen bidez Floreagako Ikasleen Normalkuntza Batzordea aurkeztu nahi dizuegu.

Berriro ere tailer nagusira joan eta gidarien jarlekuak ikusi genituen. Bere segurtasun neurriak erakutsi zizkiguten. Gero Formula V6 ikustera joan ginen. Esan zigun lehiaketa horretan “lur efektua” erabiltzen zutela, azkarrago joateko. Lehen Formula 1ean ere ibiltzen zen. Azkenean kendu egin zuten, gidariek ezin baitzuten G indarra jasan, azkarregi joaten zirelako kurbetan.

Arestian aipatu dugun helburua gauzatzeko bai iaz, bai aurten hainbat ekimen burutu dituzte. Iaz esaterako, euskararen erabilpen maila neurtu zuten DBHko ikasleen jolasorduetan ; hori bakarrik ez, erdal grafiaz idatziriko abizenak euskalduntzearren burututako ikerketa ere ezin ahantz dezakegu.

Azkenik alboko pabilioira joan ginen. Han hiru kamioi, Quad-ak eta gurpilak zituzten. Bertan txasisak konpontzeko beste tailer bat zuten, berriak oso garestiak direlako. Bertan aerodinamika hobea izateko zer egiten zuten azaldu zigun. Hau guztiaz gozatu ondoren gure bisita ederra amaitu zen. Bertakoei eskerrak ematea besterik ez zaigu geratzen. Testua: Felix Murillo / Argazkiak: Leyre Ortiz

2005-2006 ikasturtean sortu zen batzorde honen helburua, irakasleek osatzen duten batzordearekin elkarlanean, euskararen erabilpena sustatzea da.

Ezin amai genitzake Floreagako Ikasleen Normalkuntza Batzordeari buruz idatziriko lerro hauek eskerrak eman gabe. Floreagako Komunitate Hezitzaileak batzordeak burututako lana eskertu eta zoriondu nahi du.

Gaur egun batzordea DBH 2. eta DBH 3. mailako 14 ikaslek osatzen dute.

Eskerrak, beraz, batzordea osatzen duzuen guztioi eta animo!

Ikasturte honetan, momentuz, bi dira burutu dituzten jarduera nagusiak. Batetik, Korrikaren hamabosgarren ekitaldia dela eta, LHn nahiz DBHn, ikasgelaz ikasgela burututako saio informatiboak ; bestetik LHko ikasleak euskal esaera zaharren ezagutzan eta gozamenean murgil daitezen prestaturiko atsotitz bilduma. Aste Santu ondoren ekimen berri batean murgilduko dira. Ikastetxeko Hizkuntz Teknikariak Elhuyar Fundazioarekin batera Euskararen aldeko jarrerak aktibatzeko antolatu eta garatuko duen prozesuan alegia.

Batzordea honako ikasle hauek osatzen dute: -

Amaia Arakistain. Maite Garate. Ane Plazaola. Leire Guerrero. Ane Azpitarte. Fernando Larrañaga. Olatz Ucin. Aiora Zulaika. Maria Balenciaga. Gorka Larrañaga. Jon Olaizola. Amaia Larrañaga. Ander Arizmendi. Xabier Andreu.

ITURRI JATETXEA Kale Nagusia, 120 20720 AZKOITIA – Gipuzkoa

- 38 -

Tel. 943 85 00 17

- 39 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

EGIN KANTU Urtarrilaren 11n, “Egin kantu” saioa Azkoitian egin zen, Herriko Plazan, arratsaldeko 17,00etatik 21,00etara. Nerea Aliasek aurkezten duen musika saio honetan Floreagako hainbat neska eta mutilek parte hartu zuten. Urtarrilaren 22an ETB1 katean eman zuten. Floreagako kantarien artean honako hauek ditugu: Sara Larrañaga, Imanol Aparicio, Julen Aranbarri, Ariane Núñez, Faby Caballero, Maite Lete, Maie Alberdi, Nerea Pinto, Guillermo Núñez,... Batzuek bakarrik abestu zuten. Bikote eta taldeak osatuz, parte hartu zuten besteek.

MENDIZALEAK

Floreagakoez gain, eskualdeko beste ikastetxeetako neska eta mutilak ere aritu ziren kantari. Kantarien aukeraketa abenduan egin zen Azkoitiko Kultur Etxean eta 104 per-tsonek hartu zuten parte hautagai gisa. Ikusle gisa parte hartzeko aukera egoten da guztientzat. Gainera, gure gustukoen kantu eta kantarien alde botoak eman daitezke www.eitb.com/betizu helbidean. Imanol Aparicio finaleko saioan aritu zen martxoaren 22an. Saio bikaina egin zuen. Zorionak guztiei!

Hona hemen azken hiru hilabeteetan igo ditugun mendien zerrenda: 12.10 Gazume 01.14 Lizarreta 01.28 Gorostimendi 02.11 Ertxina 02.25 Murugain 03.11 Ibilaldi neurtua: Izarraitz 03.25 Hirukurutzeta Ibilaldi Neurtuen diploma

Ertxina

Gorostimendi

Murugain

Murugain

- 40 -

M

O

B

I

L

I

A

R

I

O

DE

DOMUSA Calefacción S. Coop. Bº San Esteban, s/n 20737 ERREZIL Telf. 943 81 38 99 • Fax. 943 81 56 66 E-mail: [email protected]

V I DA

Azkoitiko saioa

C A L I DA

D

- 41 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

LIBURUAK Elia Barceló

Maite Carranza

EL ALMACÉN DE LAS PALABRAS TRISTES

EL CLAN DE LA LOBA

Edelvives, Zaragoza 2005

Edebé, Barcelona 2005

Talia no quería decirle a su madre esas terribles palabras, pero lo hizo y ahora es imposible borrarlas. Es demasiado tarde. Su madre se ha marchado de casa y sus padres ya no se reconciliarán nunca. Sin embargo, quizá no todo esté perdido. Existe un lugar. Un lugar que está oculto y al que Talia deberá ir sola: al almacén de las palabras terribles. Allí descubrirá la importancia de las palabras y conocerá a Pablo, que, como ella, busca también una solución a su problema.

Desde tiempos inmemoriales, los clanes de las brujas Omar han vivido ocultándose de las sanguinarias brujas Odish y esperando la llegada de la elegida por la profecía. Ahora los astros confirman que el tiempo está próximo. Anaíd, que ha vivido durante sus catorce años de vida apartada en un pueblo del Pirineo, ignora los secretos que atañen a las mujeres de su familia… Hasta que la misteriosa desaparición de su madre, Selene la pelirroja, la enfrenta a una verdad tan escalofriante como increíble y la obliga a recorre un largo camino cuajado de peligros y descubrimientos.

Iñaki Zabaleta

Jesús Maria Beristain

110. STREET-EKO GELTOKIA

RECORDANDO – GOGORATUZ II

Elkar, 29. argitalpena. (1.a 1985ean)

Azkoitiko Udala. Barriketatik, 5b. 2006

Liburu honen trama ongi josia dago; giro erakargarria, pertsonaia sinesgarri eta maitagarrien bizitza ukitzen dugu. New Yorkeko metroan dabiltza Joseba eta Angie, ihesi dabilen nafarra eta publizitatean lan egiten duen Manhattango neska. Bi mundu guztiz desberdin ustekabean loturik geldituko dira...

- 42 -

Orain urte batzuk, 1989an, Jesus Maria Beristainek “Recordando-Gogoratuz” liburua atera zuen. Zenbait azkoitiarren biografia laburrak eskaini ziren, euskaraz eta gaztelaniaz. Liburu hura oso arrakastatsua izan zen eta aspaldi agorturik dago. Orain II. alea eskaini digu. Azken urteetan hil diren100 azkoitiarren bizitza kontatzen zaigu. Liburuaren hitzaurretako baten honela dio Asier Aranbarri, alkate jaunak: “... guztiz garrantzitsua da, herri gisa, herria osatu... dutenen historia jakitea. Ezaguna edo ezezaguna izan arren, gurea den historia. Azkoitiarrena eta, horrekin, Euskal Herriarena.” Eta On Joakin Larrañagak: “Azkoitiko herri eta herritarrak gogoratuz, bakean eta irribarrea ezpainetan dugula, gure sentipen guztiak pizturik, denboraldi zoragarriak igaroko ditugu.”

XVIII. KULTUR JARDUNALDIAK

JAVIER ELZO “Gazteak eta zoriontasuna: Eskola, familia, lagunak.” Martxoaren 8an aurtengo Floreaga Euskal Kultur Jardunaldiei eman zitzaien hasiera. Floreagako Zuzendari den Jose Antonio Prolek XVIII. Jardunaldien aurkezpen orokorra egin zuen eta erakunde laguntzaile den Udalari eskerrak eman zizkion. Mikel Ormazabalek (salestarra, Kristau Eskolako lehendakaria) Javier Elzoren eta hitzaldiaren gaiaren aurkezpena eskaini zuen. Jarraian, Javier Elzok, bere hitzaldia eskaini zuen, aurkezpen informatiko bat baliatuz. Hitzaldia oso interesgarria izan zen eta oso ongi azaldu ziren Javierren jakinduria, bere datuen zehaztasuna eta jendearekin komunikatzeko gaitasun aparta. Jende ugari bildu zen On Bosco Aretoan –ehun pertsona inguru-. Hona hemen Elzok azaldu zituen gai batzuen laburpena: - Gure gizartean aldaketa sakonak bizi ditugu gaur egun: alor erlijiosoa eta politikoaren garrantzia jaitsi diren neurrian, ongizate bihurtu da helburu nagusia: osasuna, dirua, ongi bizitzea,... - Familiaren egitura ere asko aldatu da. Gazte asko bakarrik sentitzen dira gaur egun. - Gazteek galdera sakonak egiten dituzten euren baitan, bizitzaren zentzuari, oinazeari, biolentziari buruz. Eta gai hauek lagun artean hitz egiten dituzte gehienbat. Eguneroko bizitza interesatzen zaie, ez

hainbeste mundua hobetzea edo ideal handiak lantzea,... Garrantzi handia ematen diote sexualitateari. Batzuetan gazteek irudi txarra dute beraien jarrerari buruz –kontsumismoa, parranda,...-; agian helduek duten irudi txarra islatzen dute. Familiarengandik independentzia lortzeko etxearen arazo larria izan ohi dute. Elkartegintzak parte eskasa hartu ohi dute... Zer balore eskaini beharko lizkioke familiak gazteari? Elzok konpetentzia pertsonala aipatu zuen lehenbizi: oreka psikologikoa, bizipoza,... mundua ulertzeko tresnak, ongi egituratutako burua. Gazteak maitatua sentitu behar du bere burua, denbora eskaini behar zaio... Arrazoia modu egokian erabiltzea (gauzak “nahi” direlako soilik ez egitea, justifikazio egokiak ematea...). Diruaren balioa: dirua lortzeko eta ongi erabiltzeko behar den ahalegina ikastea. Eguneroko ahaleginaren eta ongi burututako lanaren balioa, disziplina,... Gurasoak guraso izatea komeni da, ez bakarrik bikotea, eta ezta seme-alaben “adiskide hutsak” ere. Familiaren barneko komunikazioa landu behar da. Eta eskola? Elzoren iritziz, oso garrantzitsua da irakasle klaustro egonkor bat izatea eta heziketa proiektua zehatza izatea. Bestalde, ikastetxeko lidergoa ongi finkatuta egotea ezinbestekoa da. Eskerrik asko, Javier!

- 43 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

JORGE FLORES

JOSU Z A B A L A I T U R R A L D E

“Internet sin riesgos”

“Goi mailako ikasketak eta lan mundua”

Kultur Jardunaldien 2. saioan, martxoaren 14an, oso hitzaldi interesgarria eta praktikoa eskaini zuen Jorge Floresek “Interneten erabilpen segurua” mintzagai harturik, Floreagako On Bosco aretoan. Jorge Flores Pantallas Amigas ekimenaren zuzendaria da eta urte asko daramatza alor hauek lantzen. Aretora sartzean inkesta bati idatziz erantzutea eskatu zitzaien entzuleei, batez ere partaideei interesak eta ezagutza maila aztertzeko. Floreagako Zuzendariak, Josean Prolek, hizlariaren aurkezpena egin ondoren, hizlariak internetek gazteentzat izan ditzakeen arrisku batzuk azaldu zituen, powerpoint aurkezpenak eta zuzeneko internet konexioak erabiliz, era guztiz praktikoan, eta aholku batzuk eman zituen, bai entzule gazteentzat, eta baita gaztetxo hauen guraso eta hezitzaileentzat ere. Gaurko gaztetxoek erraz erabiltzen dituzte teknologia berriak (internet, telefono mugikorrak, bideo-jolasak,...). Zalantzarik gabe, gaur ezinbesteko tresnak dira, heziketan eta eguneroko bizitzan. Interneten gauza on asko dago, eta baliteke gauza txar batzuk egotea ere. Ongi informatuta egon behar dugu. Oso komenigarria da mundu berri hori ezagutzea, gure etxeetan internet sartzerakoan, gure seme-alabek egiten duten erabilpena zaintzeko eta zuzentzeko. Garrantzi handia du gure gazteak teknologia hauek modu arduratsu eta seguruan erabiltzeak, eta horretarako heziketa eman behar zaie. Internet gizarteratzeko bide gisa azaldu zuen Floresek. Baina arrisku nabarmenak ditu. Interneten anonimatua manten daiteke, gezurrak esan, edozein ordutan ibili, gero eta merkeagoa da,... Gustuko izango ez genituzkeen pertsona eta taldeak sarean ibiltzen dira, batez ere nortasun ahula izan dezaketen pertsona gazteen bila,... Deliturako bidea ere gerta daiteke.

Gazteentzat hainbat aholku eman zituen Floresek: Inoiz ez ematea datu pertsonalik, edo argazkirik, ez norberarenak, ez familiako edo adiskideetako inorenak... Ez egin kontaktu pertsonalik internetetik eguneroko bizitzara, familiako helduei esan gabe. Ez partekatu helbide elektronikoen klabeak,... Inork kalte eginez gero, internet harremana bertan behera utzi eta pertsona heldu bati esan. Ez fidatu oparietaz. Kontuz ibili: zerbait beste inori ez kontatzea eskatzen diguna guretzat kaltegarria izan daiteke. Internetez bakarrik tratatzen ditugun pertsonak ez dira gure “adiskideak”: agian dena gezurra izan daiteke... Helduentzat ere aholku batzuk komentatu ziren: Internet denek erabil dezaketen gelan jarri, ez gazteen logelan, eta ez jarri web kamerarik. Gehienezko erabilpen denbora aurrez adostu. Webgune interesgarriak eskaini ume eta gaztetxoei. Tartean behin internet historiala aztertu. Ez izan beldurrik seme-alabekin gai hau aztertzeko, nahiz eta txikienak trebeagoak izan... Gurasoek eta hezitzaileek irakatsi behar dute nola aritu internet aurrean: zerk merezi duen, zer dagoen ongi edota gaizki,... Gauzen zentzua aztertzen lagundu... Lagungarri izan daitezkeen filtro eta aplikazio informatikoak ezagutu eta erabili. Azkenean, denbora aurrera, ciberbullying eta telefono mugikorren bidez eginiko erasoak ere aipatu ziren. Amaieran, berriro inkesta bat betetzeko eskaria egin zen, hitzaldia ebaluatzeko. Hitzaldiak kezka batzuk sortu zituen, internetek bere arriskuak dituelako... baina aholku egokiak jaso genituen alor konplexu honetan ere gaztetxoei gauzak ongi egiten laguntzeko. Eskerrik asko, Jorge!

Kultur Jardunaldien 3. saioan, martxoaren 21ean, Josu Zabala Iturraldek, Mondragon Unibertsitateko Errektoreak hitzaldi interesgarria eskaini zuen Floreagako On Bosco aretoan, euskaraz, goi mailakoi kasketak (unibertsitatea bate zere) eta lanaren mundua aztertuz. Ppt aurkezpen batez baliatu zen, bere azalpenak sistematikoki eskaintzeko . Eguraldi petralaz egoen arren, 70 pertsona inguru bildu ziren aretoan. Hasieran Juan Inazio Sudupe salestarrak egin zuen Iosuren aurkezpena. Hizlariaren azalpenen ondoren, hainbat galdera eta erantzun entzuteko parada izan genuen. Gure gazteen eskolaratze prozesu guztia aztertu zuen hasieran Josuk, erabaki garrantzitsuenen uneak aipatuz: DBHtik Batxilergoetara (lau mota) eta Batxilergotik Unibertsitatera. Batzuetan gazteak eta familiak ongi jakiten zer nahi duten, baina askotan sortzen dira zalantzak geroko ibilbideari buruz: gurasoek eta orientatzaileek laguntza handia eman dezakete ongi aukeratzeko orduan. Batxilergoaren amaieran, Euskadin % 50 lagun unibertsitatera joaten dira, eta % 50 goi mailako zikloetara. Zer ikasi erabakitzerakoan, kontuan hartu beharko lirateke hainbat arlo: bokazioa, kanpoko eta familiako baldintzak, ikaslearen ikasteko ahalmena, baliabide ekonomikoak, irteera profesionalak,... Non ikasi aztertzerakoan, berriz, gertuko hezkuntza eskaintza, heziketa ereduaren kalitatea, enpresa eta unibertsitatearen arteko harremana, koste ekonomikoa, filosofia eta baloreak, orientazio zerbitzua, izen ona,... Gaur egun, jaitsiera demografiko handiaren eragina nabarmena da; bestalde gizartean aldaketa sozio-ekonomiko handiak gertatu dira eta Euskadin unibertsitate eskaintza zabala dago. Euskal unibertsitate sistema osatzen ari dira Mondragon Unibertsitatea, Deusto U., eta EHU-UPV. Jarraian Mondragon Unibertsitatearen berezitasunak azaldu zituen: Unibertsitate pribatua da, baina ira-

bazi asmorik gabekoa; kooperatiba egitura juridikoa du eta MCCri atxikia dago; asko lantzen du enpresekin harremana; gizarteko maila guztiei zabalik dago, oso espezializatuta dago irakaskuntza alor gutxitan (Ingeniaritzak, Enpresako zientziak eta Hezkuntza zientziak). 3 fakultate eta 5 campus ditu... Unibertsitate gaztea da (10 urte) baina goi mailako irakaskuntzan aurretiko eskarmentu handia du (50 urte). Mondragon Unibertsitatean bi ardatz garrantzitsu daude: gizartearen eta enpresaren beharrak entzun eta identifikatzea, eta aldaketa teknologiko eta sozio-ekonomikoetara moldatzea. Enpresek partehartze handia dute M.U.ren martxan eta kudeaketan. Egitura egokia du aldaketetara moldatzeko: organizazio autonomia du, pertsonen lanerako perfilak doitu egiten dira, ez da baliabiderik alferrik galtzen,... Enpresa baten modura kudeatzen da... Hezkuntza normalean, “Mendeberri proiektua” bideratzen ari dira: ezagutza teknikoari garrantzi handia ematen zaio, baino jarrera lantzeari ere bai, orotariko abileziak lantzeari, giza baloreei, informazioaren teknologia erabiltzeari, hizkuntza aniztasunari (gai gehienak euskaraz ematen dira, beste batzuk gazteleraz edota ingelesez). Lanerako prestakuntza handia ematen da: talde lana, komunikazioa, arazoen konponketa, lidergoa, erabakiak hartzeko gaitasuna, gizartearen ikuspegi orokorra, ikasten ikastea,... Ekintzaile eta arduratsua izatea lantzen dira. Ikasketak eta lana guztiz loturik daude. Ikasketak eta lana aldi berean egin daitezke... Karrerako amaierako proiektuei garrantzi handia ematen zaie: urte bete behar da, bakarrik lan horretan, enpresa baten barruan, maila akademiko egokia duen proiektu baliagarria egiten... Ikasle asko enpresa horietan gelditzen dira gero lanean. Okupazio edo lan ratioa oso altua da (% 94,3) eta gehienak ikasitako gaietan lanean. Elkarrizketa oso interesgarria izan zen, eta amaieran zenbait galderari erantzun zion Josuk. Bikain!! Eskerrik asko.

Inkesten arabera, gaztetxoek asko erabiltzen dute interneta: komeni ez diren orrietan sar daitezke (pornografia, biolentzia, sektak,...) eta menpekotasuna edo lotura sor daiteke. Kontaktuak egiteko bidea ere eman dezake, txat, messenger eta antzekoen bidez; baina kontaktu pertsonala ekiditeko arriskua egon daiteke. Osasunerako arazoak sor daitezke, fisikoak eta psikologikoak, gehiegi edo kontrolik gabe erabiltzen bada. Gaztetxoek interneten aurki ditzaketen arriskuak adinaren arabera aldatzen dira. Larrienak eraso sexualak, bullying eta mehatxuak izan daitezke, edota ezagutzen ez den norbaitekin kontaktuak sortzea.

- 44 -

- 45 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

JTM - Hirugarren Munduko Gazteak Artisautza produktuen salmenta Abenduaren 31n Azkoitiko plazan Beningo artisautza saltzeko denda txiki bat jarri zuen taldeak. Jendeari asko gustatu zitzaizkion pultsera, kamiseta, tapiz, Gabonetako postal, eta abar.

Interculturalidad José Ángel Romo (antiguo alumno de Floreaga, monitor de ADS y Alai Batza, coordinador nacional de Bosko Taldea) y Paciencia (educadora natural de Guinea), ofrecieron unas sesiones didácticas sobre interculturalidad a los alumnos-as de Floreaga. Nos presentaron las dificultades de las personas inmigrantes, a través de la campaña “Hemen daude / Ya están aquí”.

Envío del container a Togo Después del intento fallido de diciembre, el 15 de enero salió el container a Togo. Contenía más de 19 toneladas de acero corrugado para construcción, donativo de Grupo Gallardo Corrugados de Azpeitia, ropa usada donada por las familias de Floreaga, algunos depósitos de agua y material de fontanería. A todos, muchas gracias.

Interculturalidad

Putzu bat Cinkassen kanpaina

Erakusketa: “Emakumeak garapenaren protagonista”

ten ari da. Putzu batek izugarrizko eragina du herri baten bizimodua hobetzeko: ur garbia herrian bertan dago (urrutira joan beharrik gabe, azkenean ur zikina biltzeko...), landare berriak erein daitezke, emakumeek prestakuntza jasotzen dute, familia hobeto hazteko eta zaintzeko,... Antonio Azkoitira etorri zen orain urte batzuk, bere proiektuen berri ematera. Gure laguntza emateko, Ikastetxean diru-bilketa egiteko asmoa dugu, hango beharretarako bidaltzeko. Gure ikasleei pobrezia egoeretan laguntza eman beharraren garrantzia adierazi izan diegu. Eskaera honen bitartez, batez ere beraiek, neskamutilek, beren borondatez, pagatik edo poltsikotik emango dutena bideratu nahi da solidaritate proiektu honetara. Laguntza ematea borondatezkoa da, ez derrigorrezkoa.

Bestalde, gurasook ere zuen laguntza eman nahiko bazenute, gure kanpainarekin bat egin dezakezue, edo honelako beste ekimenetan parte hartu... Kanpaina hau martxoaren 6tik 30era izango da. Gela bakoitzeko andereño edo irakasleak gaia azalduko die ikasleei, eta dirua jaso ere bai, horretarako banatu diren sobreetan. Gure aurtengo laguntza Togo - Cinkasséko Salestarrengana bideratuko da, putzuak eraikitzeko materialak ordaintzera. Laguntza ongi etorriko zaie. Kanpaina honetan Floreaga Ikastetxeko Heziketa Komunitate osoa eta Gobernuzko Kanpoko “JTM Hirugarren Munduko Gazteak” erakundea elkartu dira. Eskerrik asko, aurrez, zuen arreta eta laguntzarengatik. Floreaga Ikastetxea – Azkoitiko JTM-HMG.

Solidaritate kanpaina: putzua Cinkassen (Togon)

Kontainerra Azpeitiko Gallardo enpresan

Torre Zurin erakusketa Urtarrilaren amaieran, JTM-HMGk “Emakumeak garapenaren protagonistak” erakusketa antolatu zuen. Emakumeek Hirugarren munduan duten eginkizun handia azpimarratu zen.

Guraso agurgarriok: Azken urte hauetan hainbat proiektu egin ditugu Floreagan herri pobreei laguntzeko, eguneroko garapenean... Orain urte batzuk, Amazonian komunitate indigenentzat etxe komunalak egin genituen. Gero putzuak Beningo Kandi hirian... Iaz Asiaren hegoaldean tsunamiak kaltetuei lagundu genien... “Apadrinamentua”ren bitartez, zuen seme-alabak Hego Amerikako hainbat laguni babesa eman zioten... Iaz Beningo Porto Novoko kaleko umeei laguntza bidali genien, Salestarrek zuzentzen duten “Foyer Don Bosco”ra. Udazkenean arropaz eta burdinez beteriko kontainerra bidali genuen Togoko Cinkassé hirira. Tradizio honi eutsiz, aurten ere solidaritate kanpaina xume bat egin nahiko genuke Floreagan. Aurten nori lagun diezaiokegu? Antonio Gutiérrez salestarra Cinkassé (Togo) hiri inguruan putzuak egi-

Kulturartekotasuna kanpainaren inprimakiak

Etxeko sukaldaritza Torre Zurin erakusketa. Probintzialaren bisita

- 46 -

KALE NAGUSIA, 26 - Tel. 943 85 04 73 AZKOITIA - 47 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

ALAI BATZA: 20 UR TE

PINerako irteeraren kronika Beste urteetan egin dugun bezala aurten ere PINean izan gara. Joan den abenduaren 27an Alai Batzatik jende mordoa PINera joan zen. Goizeko 9etatik hiru autobusez bideari ekin genion.

BECeko hiru pabiloietan PINa kokatuta zegoen. Han bertan egun osoa eman genuen eta bakoitzak modu desberdinetan aprobetxatu zuen denbora. Joan zirenentzat aukerarik ezin hobea izan zen lagunekin oso ondo pasatzeko. Hor bertan PINean ateratako argazkiren bat daukazue. Hurrengora arte!

Perkusio tailerra Perkusio tailerra emateko gela batean elkartu ginen, 2007ko urtarrilaren 20an. Han monitoreek instrumentuak prestatuta zeuzkaten: txalaparta, triangeluak, danborra... Hasteko beroketa batzuk egin genituen notak ezagutzeko. Gero partiturak errepasatu genituen eta baita gauza berri batzuk ikasi ere. Eta instrumentuak jotzen hasteko ordua ailegatu zen. Bakoitzak gehien gustatu zitzaiona hartu zuen eta han hasi ginen bakoitzak berea astintzen, eta guretzako "musika" zena sortzen. Monitoreek barre asko bota zituzten gure kontura, baina oso ondo pasatu genuen. Perkusioa gustatzen bazaizu badakizu, tailerrera apuntatu! Xabier Arrieta

Jaialdia - Kantaldia Alai Batzak aurten eskaini duen Kantaldi – Jaialdia erronka handia izan da: taldearen 20. urtemugaren ospakizuneko emanaldia izan baita. Ez zen erronka erraza, kontuan hartuz azken urteetako emanaldiek maila altua lortu dutela... Eta, nola adierazi? Aurtengo Kantaldi – Jaialdia ikusgarria izan da, zoragarria, bizia, erritmo eta alaitasunez betea... Alai Batzaz betea! 17,30etan hasi ginen, bere orduan, aurreikusita zegoen bezala, musika eta erritmoa nagusi. Baztartxo udal aretoa beteta zegoen, jendea ikusminez, semealabak, anaia-arreba-ahizpak eta lagunak ikusteko eta entzuteko irrikatzen... Luxuzko bi aurkezle izan genituen, Jaione eta Igor,... Giro salestar jatorrean eman zitzaion hasiera Kantaldi-Jaialdiari. Salestarren heziketa estiloan garrantzi handia dute musikak eta antzerkiak. Lehiaketan 12 kantu eta 9 dantza zuzenean entzun, ikusi eta gozatu genituen. Gainera premonitoreek kantu bat eta dantza bat eskaini zizkiguten opari, epaileek euren iritziak ematen zituzten bitartean. Zoragarria! Bi ordu iraun zuen emanaldiak: ikuskizuna, erritmoa, txaloak, zirrara,...

Emanaldian zehar Alai Batzaren historia ekarri zuten gogora aurkezleek, Alai Batzaren estiloa, ekintzak, baloreak,... Kalitatearen munduko hitzak erabiliz, Alai Batzaren xedea, ikuskera eta baloreak azaldu zizkiguten... modu dibertigarri eta alaian. Txalo handia merezi dute! Hona hemen kantu eta dantzen zerrenda, parte hartzearen ordenean: KANTALDIA 1. “Dulce locura”: Iria García, Itxaso Astigarraga, Esther Murillo, Amaia Arteaga 2. “Besos”: Oihane Ucin 3. “Muñeca de trapo”: Maite Aretxabaleta, Mar Leal 4. “Rosas”: Naira Romatet, Ane Aguado, Leire Etxeberria, Sara Arambarri. 5. “Urtarrilaren 20a”: Maite Lete 6. “Paris”: Alaitz, Maren, Cristina, Xabier 7. “El universo sobre mí”: Maitane Romatet, Idota Arambarri, Ariane Núñez 8. “Sin ti no soy nada”: Julen Aranbarri 9. “Ni una sola palabra”: Maite Alberdi 10.“Mi mundo sin ti”: Ane Martínez, Mireia Olariaga 11.“Breaking free”: Aroa Murillo, Maite Oteiza, Miren Aizpuru, Laura Astigarraga 12.“Eres tú”: Sara Almendro, Noelia Castaño

Joseba

J A T E T X E A

- 48 -

- 49 -

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

GURE ARTEAN 39. 2007ko martxoa.

JAIALDIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Hold me baby: Ane, Mireia Bop to the top: Alazne, María, Sara, Ainhoa Sattellites: Maite Alberdi, Maite Lete Loco por mí: Maitane, Idoia, Ariane Hips don’t lie: Iraia, Nagore, Ohiane Pídeme: Nerea, Lierni, Laura Lucki: Eider, Leire, Ane, Sara, Naiara Vas a volverme loca: Sara, Nahir

Luxuzko bost musikari izan genituen kantuak zuzenean jotzen: teklatuan Aitor, Gibson gitarra elektrikoan Jon, gitarra elektro-akustikoan Iñaki, Yamaha bateria elektro-akustikoan Kaiet, eta baxuan, teklatuan... Joseba, gure alma mater. Aurtengo emanaldian 4 kanta zuzenean eskaini ziren Cubasen nahasturiko musika oinarri zutela; erronka berria da Alai Batzako teknikoentzat. Aurten ere maila altua eskaini zaie ikusleei; marka bat jarri dugu gure ibilbidean. Soinuaren alorrean, prestakuntzaren eta medio tekniko berrien aldeko apustu handia egin dugu (soinu ekipoa, mikrofonia,...). Emaitzetan ere ongi antzeman da. Eskerrak eman nahi dizkiegu musikari eta begiraleei: lan handi eta luzea hartu dute emanaldi hau eskaintzeko azken hilabeteetan. Guztiei, eskerrik asko!

El Kantaldi – Jaialdi de este año tenía un reto muy importante, ser el de la conmemoración de los 20 años de Alai Batza. Difícil tarea teniendo en cuenta el nivel mostrado en todas sus ediciones. Y ¿qué decir? Ha sido impresionante, maravilloso, lleno de vida, lleno de entusiasmo, en una palabra... lleno de Alai Batza. Comenzamos a las 17,30 como estaba previsto, con gran puntualidad, a ritmo de la música. El Teatro Baztartxo lleno, la gente impaciente por ver y escuchar a sus hijo-as, hermanos, amigos... y en un ambiente salesiano cien por cien, con dos presentadores de lujo, Jaione e Igor, dio comienzo esta nueva edición. En el estilo educativo salesiano se concede una gran importancia a la música y el teatro… Doce canciones cantadas en directo, y nueve bailes se presentaron a concurso este año y ¿cómo no?, dos actuaciones de los premonis. Impresionante. Dos horas de puro espectáculo, todo a ritmo, todo entre aplausos, entre emociones. El hilo conductor del espectáculo corrió a cargo de los presentadores, que fueron recordándonos la historia de Alai Batza, sus valores… como diríamos hoy en términos de calidad total nos mostraron la misión, la visión y los valores de Alai Batza. Un gran aplauso para ellos. Las canciones en directo fueron interpretados por 5 músicos de lujo: Aitor en los teclados, Jon en la guitarra Gibson eléctrica, Iñaki en la electro acústica, Kaiet en la batería electroacústica Yamaha, y Joseba en el bajo, en los teclados… el alma mater. También este año 4 canciones fueron interpretadas en directo sobre bases musicales mezcladas con Cubase, un nuevo reto para los técnicos de Alai Batza. El nivel de este año ha sido grande, hemos marcado un punto de inflexión importante. A nivel de sonido hemos realizado una apuesta importante en cuanto a médicos técnicos (equipo de sonido, microfonía…) y en cuanto a formación. El resultado está acorde con los tiempos. Agradecemos a todos los monis y músicos que han hecho posible esta nueva edición del Kantaldi – Jaialdi. Ellos llevan preparándolo durante estos dos últimos meses. A todos Gracias.

Argazki Erakusketa Torre Zurin Alai Batza aisialdi taldeak ekitaldi bereziak antolatu ditu, bere 20. urtemuga ospatzeko, Azkoitian martxoaren 16,17 eta 18rako. Orain dela 20 urte salestarrek hasiera eman zioten Alai Batzari, poz eta alaitasunaren elkarteari. Ordutik hona, hainbat eta hainbat ekintza antolatu eta burutu dira Alai Batzan: ADS taldeak, festibal eta jaialdiak, antzerki musikalak, kanpaldiak, jolasak… Gaur egun Alai Batzaren aukera boluntarioen lanean oinarritzen da eta gizartea animatzen eta aldatzen saiatzen da, batez ere gaztetxoei egiten dien eskaintzaren bitartez. 20. urtemuga handikiro ospatu dugu. Martxoaren 16,17 eta 18an “Torre Zuri” udal aretoan Argazki Erakusketa egon zen. Honela, Alai Batza elkartearen historia gogora ekartzen saiatu ginen. Gainera, asteburu horretan, larunbata arratsaldean Alai Batzak udaletxeko enparantzara eraman zituen ume guztientzako ekintzak, jokoak eta tailerrak.

Giro ezin hobea Jenero eta sukalde bikaina. C/ Angel, 16 Tel: 943 852 003

- 50 -

AZKOITIA

- 51 -