Gazeta 14.7

Drejtor

BESNIK MYFTARI

Kryeredaktor

ALFRED PEZA

Adresa e redaksisë: Bulevardi “Zogu i Parë”, Pallati 13-katësh, Ap. 3 Tel: 068 20 35 300 • 069 20 35 300

Viti I - Nr. 123

E premte, 14 korrik 2006

E përditshme e pavarur

Çmimi 50 lekë, 1.2 euro

www.gazeta-shqip.com

Dje në Komisionin parlamentar të Ekonomisë: Kompensimi, me vlerën e tregut. Rikthimi, deri në 100 hektarë

BBC

Qeveria u jep një vit afat ish-pronarëve

Pjetër Arbnori: Rrëfej gjithë jetën time

Arbën Xhaferri: Ai i mungoka politikës

SOS: JEMI NE NJE EMERGJENCE DEMOKRATIKE

Berisha nuk e hedh poshtë variantin “Nano për President”

MUSTAFA NANO

K

ëto ditë, një i huaj (i cili, përveç që është i pasionuar pas Shqipërisë, ka edhe për detyrë të ndjekë me kujdes zhvillimet shqiptare), ndërsa unë i flisja mbi atë, që pa pikë droje e ndërdyshjeje e quaj emergjencë demokratike, më drejtoi një pyetje shumë të thjeshtë: keni pasur presione e kërcënime të drejtpërdrejta nga struktura të pushtetit, të cilat mund të jenë të zemëruara prej qëndrimeve...

NE FAQEN 5

NE FAQEN 13

NE FAQEN 11

INTERVISTA E FUNDIT PARA VDEKJES NE FAQEN 4

Pas 6 orësh “lufte” në sallë, të majtët braktisin Kuvendin: Të rikthehen votimet e kaluara, ishin të parregullta

BERAT

Opozita fut Kuvendin në kaos

Jo legalizimit të ndërtimeve brenda zonës muzeore

Miratohen 2 anëtarët e rinj të KLD. PS: Po luftohen institucionet e pavarura P Flet Vuk Drashkoviç:

“Serbët po e humbin Kosovën”

M

e forcën e kartonin, pas shumë debatesh dhe diskutimesh, mazhoranca ka arritur të marrë vendimin për zëvendësimin e dy anëtarëve të KLD-së, të zgjedhur në 2002-in nga parlamenti. Që në shtator të 2005-ës, menjëherë pas ardhjes në pushtet, Kryetarja e Kuvendit, Topalli, ka insistuar në zëvendësimin e dy anëtarëve të KLD-së, të cilët sipas saj nuk ishin zgjedhur konform me ligjin. Në seancën e djeshme, mazhoranca ka miratuar projektvendimin për zëvendësimin e dy anëtarëve të KLD-së, Pranvera Strakosha ...

Burgjet dhe policia: Probleme të qeverisë së PS. Helsinki: Konstatim i saktë

Raporti i KE për torturat në qeli pështjellon Tiranën. Pro & kundra DURRES

Pranohet abuzimi në hipotekë

NE FAQET 2, 5

G

jykim të shkurtuar ka kërkuar mbrojtja e tre të pandehurve të dosjes “Hipote ka”, e cila ka nisur të gjykohet në Gjykatën e Shkallës së Parë të Rrethit Durrës, por kërkesa është hedhur poshtë, pasi trupi gjykues, i kryesuar nga gjyqtari Faslli Ceka, ka çmuar se kjo do të dëmtonte në tërësi gjykimin. E ndërsa për ish-deputetin dhe kryeregjistruesin e Durrësit, Alush Xhihanin, kunatin e tij dhe Tomorr Kokomanin është kërkuar gjykim i shkurtuar, duke pranuar akuzat e ngritura...

Kërkoheshin nga UNMIK-u Vuk Drashkoviç

Intervistë e ministrit të Jashtëm të Serbisë NE FAQEN 10

Tre kosovarëve, pranga në plazhin e Durrësit NE FAQEN 6

ër legalizimet e ndërtimeve pa leje në zonat muzeale, qeveria shqiptare do të vendosë më vonë. Të paktën ky ka qenë mesazhi që ka dhënë Shaban Memia, drejtori i legalizimeve, gjatë një takimi të zhvilluar në qytetin e Beratit, ku ndërtimet në këtë zonë janë me dhjetëra. Procesi i legalizimit të urbanizimit dhe integrimit të ndërtimeve pa leje në Berat paraqet mjaft vështirësi. Edhe pse për këtë proces është folur mbi rëndësinë e veçantë që ka, por përsëri paraqiten disa mangësi si ligjore, ashtu edhe specifike. Problem tepër shqetësues është legalizimi i ndërtimeve apo shtesave të bëra në qytetin e Beratit, për shkak se gati gjysma e tij është në zonën muze dhe tashmë vendimet për ndërtime apo legalizime duhet të merren nga KKRRT i Shqipërisë. Shtesat apo ndërtimet e bëra në ndryshime dhe pa leje nuk mund të legalizohen në kundërshti me ligjin për mbrojtjen e zonave muzeale dhe mënyrën e dhënieve të lejeve të ndërtimit në zonat e mbrojtura me ligj të veçantë të shpallura muze. Në këtë kontekst ...

Drejtori i Burgjeve, Saimir Shehri SPECIALE NE FAQEN 7

NE FAQEN 8

NE FAQEN 9

Botërori i Sokol Ballës

Xhuliana Jorganxhi rrëfen karrierën, poezinë dhe pse s’u martua kurrë

“Ju tregoj lojën time të 18-të!”

“Të ishe poete në diktaturë” S Kosta Tahçi, Tirana 1-1 në

“S’kanë për t’u bërë njerëz”

shkrimtari grek që blasfemoi kundër kombit Sokol Balla NE FAQEN 44

GAZETA SHQIP

Xhuliana Jorganxhi

NE FAQEN 41

tacioni i saj tashmë është Tri este. Në atë qytet të qetë autorja e njohur e teksteve të festivaleve tona, Xhuliana Jorganxhi, ka gjetur një tjetër paqe me veten. Gruaja, emri i së cilës ishte poshtë teksteve të këngëve më të bukura të dashurisë, vazhdon të shkruajë, por tashmë në një tjetër vend. Vetëm pak kohë më parë ajo botoi një libër kushtuar të atit, tenorit të njohur Gaqo Jorganxhi dhe qytetit të saj të lindjes, Korçës. Ndërsa tashmë pritet të nxjerrë në treg dy vëllime të reja poetike, të cilat do të sjellin shpirtin e lirë ...

INTERVISTA NE FAQEN 39

PER REKL AMA KONTAKTONI NE NUMRAT: 069 20 50 420 • TEL 04 233 862 • FAX 04 272 567 • 069 20 50 458

Shqiptarët në Kupën UEFA

Kroaci me Varteks. Dinamo dorëzohet pa kushte 0-1 NE FAQET 42-43

[email protected]

POLITIKE

SHQIP 2

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

Ministria e Drejtësisë dhe KLD-ja firmosin memorandumin e bashkëpunimit

Kontrolle të përbashkëta për gjykatat e gjyqtarët S ynimi për të vendosur një kuadër për një marrëdhënie pune të hapur mes ministrit të Drejtësisë dhe KLD-së, u firmos dje ndërmjet institucioneve respektive memorandumi i bashkëpunimit. Memorandumi synon që detyra e të dy institucioneve, në kontrollin që ushtrojnë ndaj gjykatave dhe gjyqtarëve, të vendoset në një kuptim dhe kuadër procedural të përbashkët. Ministria bëri të ditur dje se memorandumi nuk ka për qëllim të zëvendësojë dispozitat ligjore në fuqi. Ai nuk përbën një tentativë për ndarjen e kompetencave midis ministrit dhe KLD-së, por një instrument angazhimi reciprok, i nevojshëm e i bazuar në vullnetin e tyre të lirë. "Synimi është kapërcimi i konfuzionit ligjor dhe

Ilir Panda

plotësimi i boshllëqeve në konceptimin e kontrollit të gjykatave dhe gjyqtarëve dhe terminologjisë juridike, si dhe harmonizimi i procedurave dhe praktikës së kontrollit të gjykatave dhe gjyqtarëve në të dy institucionet", bëri të ditur Ministria e Drejtësisë. Me anë të memorandumit, pritet që shërbimet e kontrollit të gjykatave dhe gjyqtarëve, përkatësisht në ministri dhe KLD, të ndjekin të njëjtat procedura në kryerjen e aktivitetit të tyre, në ato fusha dhe në atë masë që detyrat e tyre ligjore janë të përafërta. Nga ky memorandum pritet që të dy institucionet të ndajnë të njëjtin mendim në lidhje me kuptimin e qëllimit dhe natyrës së kontrollit të gjykatave dhe gjyqtarëve. Fusha e veprimit të këtij memorandumi është krijimi i një

dokumenti strategjik, ku ministri dhe KLD-ja bien dakord për qëllimin e kontrollit në gjykata dhe ndjekin të njëjtat procedura për verifikimin e ankesave nga subjektet rreth veprimtarisë gjyqësore apo jashtëgjyqësore të gjyqtarëve të gjykatave të shkallës së parë e të dytë. Memorandumi synon edhe standardizimin e procedurat e inspektimit të përgjithshëm e tematik të gjykatave dhe gjyqtarëve. Pas nënshkrimit të këtij memorandumi, palët angazhohen me ngritjen e një grupi pune të përbashkët, i cili do të mandatohet të kryejë detyrat e paracaktuara. Grupi i punës do të përbëhet me tre anëtarë nga Ministria e Drejtësisë dhe tre të tjerë nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë. E.Nikollaj

Mazhoranca voton me shumicë votash dy emrat e saj për në KLD, Ardian Nunin anëtar të KOP-it dhe Guxim Zenelaj

Parlamenti zëvendëson dy anëtarët e KLD Opozita kundër ndryshimeve: Po luftohen institucionet e pavarura EVA GJURA

M

Votimi

Bojkoti

e forcën e karto nin, pas shumë Opozita është debatesh dhe larguar nga salla diskutimesh, mazhorane Kuvendit, duke ca ka arritur të marrë venmos marrë pjesë dimin për zëvendësimin e në seancën e dy anëtarëve të KLD-së, të votimit për zëvzgjedhur në 2002-in nga endësimin e dy parlamenti. Që në shtator anëtarëve të KLDtë 2005-ës, menjëherë së, të votuar nga pas ardhjes në pushtet, ata në 2002-in Kryetarja e Kuvendit, Topalli, ka insistuar në zëvendësimin e dy anëtarëve të KLD-së, të cilët sipas saj nuk ishin zgjedhur konform me ligjin. Në seancën e Mazhoranca dy djeshme, mazhoranca ka ditë më parë ka miratuar projektvendipropozuar dy min për zëvendësimin e kandidaturat e saj dy anëtarëve të KLD-së, për anëtarët e Pranvera Strakosha dhe KLD-së, të cilët Sokol Çomo, me dy emrat janë propozuar e propozuar nga deme shumicë putetët e PD-së, Ardian votash nga Grupi Nuni anëtar i KOP-it dhe parlamentar i PDGuxim Zenelaj. Në së votimin e fshehtë pro kandidaturës së zotit Nuni, i cili zëvendësoi zotin Çomo, plenare. Deputetët e opozitës kanë Këshillin e Lartë të Drejtësisë dhe votuan pro 71 deputetë, ndërsa për kundërshtuar zëvendësimin e dy në përputhje të plotë me Kushzotin Zenelaj që zëvendësoi anëtarëve të KLD-së, me pretendi- tetutën. Në argumentet e përdoruznj.Strakosha votuan pro 71 demin se mazhoranca po përpiqet të ra nga mazhoranca, theksi është putetë. Opozita nuk ka marrë pjesë vërë nën kontroll këtë këshill. vënë në faktin se legjislativi nuk në votimin e këtyre dy projektvenNdërkohë që mazhoranca i ka cilë- është i përfaqësuar në KLD, për ardimeve. Ndërkohë që Kryetarja suar si të drejta zëvendësimet në sye se nga 3 anëtarët e zgjedhur nga Topalli, për të siguruar se nuk është bërë asnjë lloj manipulimi me listë prezencën e deputetëve, ka bërë leximin një për një të të gjithë emrave të deputetëve të Kuvendit. Rezultoi se mazhoranca ishte në sallë ndërsa opozita jo, duke përjashtuar vetëm dy deputetë të saj, Taulant Balla dhe Ndriçim Hysi, të cilët kanë monitoruar seancën nga lozhat e Kuvendit, për t'u siguruar nëse në sallë ishin ose jo 71 deputetë. Ky fakt që ka rezultuar pozitiv, pasi në sallë, së bashku me Kryeministrin Berisha, kanë qenë pozita ka akuzuar mazhorancën se po shton në 72 deputetë. Dy ditë më parë, mënyrë abuzive një numër më të madh se 130 mazhoranca ka bërë shqyrtimin e mijë votues në regjistrin e përkohshëm të zgjedhësve. dy kandidaturave për KLD-në në Sekretari politik i Partisë Socialiste, Ben Blushi, ka Komisionin e Ligjeve, i cili miratoi kundërshtuar dje vendimin më të fundit të qeverisë, propozimet e bëra. Zëvendësimi i për caktimin e termit "banues i përkohshëm" në ligjin dy anëtarëve të KLD-së, Strakosha e gjendjes civile. Në projektligjin e miratuar para dy dhe Çomo, erdhi pas interpretimit ditëve nga qeveria, theksohet se pranë zyrave të që Këshilli i Legjislacionit i bëri vengjendjes civile do të ketë dy regjistra themeltarë: ai i dimit të Gjykatës Kushtetuese. Me vendbanimit dhe vendqëndrimit. Sipas projektligjit, anë të këtij vendimi, Gjykata Kushme vendbanim kuptohet njësia e qeverisjes vendore, tetuese e cilësonte zgjedhjen e ku shtetasi ka banesën e vet për një periudhë më të Pranvera Strakoshës dhe Sokol Çogjatë se një vit, ndërsa vendqëndrim do të quhet njëmos si anëtarë të KLD-së, si të sia e qeverisjes vendore, ku shtetasi ka banesën e vet paligjshme, për shkak se dy kandipër një periudhë më shumë se 45 ditë dhe më pak se datët e zgjedhur nga Kuvendi në një vit. Bashkëkryetari socialist i Komisionit për Revitin 2002 nuk plotësonin kriterin formën Zgjedhore deklaroi se "atë që ka bërë qeveria, ligjor, si juristë me një përvojë pune duke formalizuar atë që kemi kundërshtuar, pra regjis15-vjeçare. Pas kësaj, Këshilli i trin e përkohshëm, zhvlerëson Komisionin e Reformës Legjislacionit i propozoi Kuvendit Zgjedhore. Ne nuk lëvizim nga qëndrimi ynë për zëvendësimin e dy anëtarëve të heqjen e regjistrit të përkohshëm". Sekretari politik i KLD-së, që janë zgjedhur jo në përPartisë Socialiste, duke e cilësuar si lëvizje të pabesë puthje me ligjin. Zëvendësimi i vendimin e qeverisë, deklaroi se "futja e regjistrit të Pranvera Strakoshës dhe Sokol Çopërkohshëm në ligjin organik të gjendjes civile i jep mos ka krijuar një debat mjaft të mundësi qeverisë dhe mesa duket ky është qëllimi, ashpër mes mazhorancës dhe opozitës gjatë seancave të fundit

Votimi i dy kandidatëve për anëtarë të KLD-së është bërë i fshehtë dhe me elektronikë, ndërkohë që pak para votimit ka ardhur në sallë edhe Kryeministri

Karriget

Emrat

Gjatë votimit për dy anëtarët e KLD-së, ministrat janë ulur në sallën e Kuvendit, pasi votimi do të bëhej i fshehtë. Disa ministra të qeverisë janë ulur në vendet e opozitës

Kuvendi si anëtarë të këtij këshilli, dy prej tyre janë zgjedhur në mënyrë joligjore. Kuvendi ka votuar për kandidaturat e Pranvera Strakoshës dhe Sokol Çomos, në një kohë kur ata ishin gjyqtarë në Gjykatën e Faktit të Tiranës dhe jo

juristë siç e kërkon ligji, është shprehur Kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, gjatë një prononcimi për mediat dy ditë më parë, duke theksuar se ajo nuk do të lejonte të hidhej asnjë hap më tej që shkel Kushtetutën dhe ligjin.

Gjendja Civile

KUVENDI:

Shkarkon anëtarin e Mbikëqyrjes së fajdeve Me shumicë votash, deputetët e mazhorancës kanë votuar dje projektvendimin "Për lirimin dhe emërimin e një anëtari të Këshillit Mbikëqyrës për kontrollin financiar të personave juridikë jobankarë, që kanë marrë hua nga publiku i gjerë". Me propozim të Kryeministrit Berisha është liruar nga detyra e tij Nail Kastrati, i cili para pak muajsh u zgjodh anëtar i Këshillit të Mbikëqyrjes për kontrollin financiar të personave juridikë jo bankarë. Votimi është bërë me elektronikë të fshehtë dhe pro shkarkimit të Kastratit kanë qenë 70 deputetë, ndërsa ka pasur një abstenim dhe një deputet nuk ka marrë pjesë në votim. Në vend të Nail Kastratit është emëruar Pal Metaj, i cili ka marrë 70 vota pro, një kundër dhe një abstenim. Kryeministri Berisha nuk ka dhënë asnjë sqarim në lidhje me shkarkimin e tij, megjithëse në mbledhjen e grupit kjo është kërkuar nga deputetët e mazhorancës.

Sekretari politik i PS-së kundërshton vendimin e qeverisë për regjistrat themeltarë

KANDIDATI

Blushi: Po shtohen abuzivisht më shumë se 130 mijë votues në lista

PD voton propozimin e PS për Autoritetin e Konkurrencës

O

Sipas projektligjit, me vendbanim kuptohet njësia e qeverisjes vendore

që të shtojë në listat e ardhshme të zgjedhësve jo vetëm 130 mijë që ishte qëllimi ynë, por të gjithë ata që kanë dëshirë të votojnë në Tiranë apo Durrës në ditët e pushimit. Është kategorikisht në kundërshtim me të gjitha normat ndërkombëtare që rregullojnë gjendjen civile". Sipas Blushit, vendimi i qeverisë jo vetëm që nuk ndreq problemin e marrëdhënieve pozitëopozitë, por vazhdon t'i kthejë një hap mbrapa. Para disa kohësh, Partia Socialiste vendosi të ngrijë marrëdhëniet me mazhorancën në Komisionin e Reformës Zgjedhore, duke vendosur dy kushte për rinisjen e dialogut. Pikat e panegociueshme të opozitës janë: "Abrogimi i ligjit për mediat publike dhe heqja e regjistrit të përkohshëm, duke hartuar regjistrin e përhershëm". Ndërkaq, PS-ja ka urdhëruar të gjithë kryetarët e komunave dhe bashkive të zgjedhur nga opozita, që të mos zbatojnë urdhrat e ministrit të Brendshëm, Sokol Olldashi, për hartimin e listave të përkohshëm. Sipas sekretarit politik të PS-së, vendimi më i fundit i qeverisë "e kthen situatën në pikën që ishim, sipas së cilës konsensus ka vetëm në qoftë se ka prapakthehu për regjistrin e përkohshëm. Kjo për sa u përket edhe listave se ne kemi edhe kushte të tjera si KLD dhe KQZ. Reforma zgjedhore mbetet e bllokuar". Ylli Pata

Deputetët e mazhorancës, me kërkesë të Kryetares së Kuvendit, Jozefina Topalli, kanë miratuar me shumicën e thjeshtë të votave emrin e propozuar nga Partia Socialiste për Autoritetin e Konkurrencës. Me 53 vota pro, 14 kundër dhe 5 abstenim, deputetët e mazhorancës kanë miratuar Koço Prokan si anëtar të Autoritetit të Konkurrencës. Autoriteti i Konkurrencës merret me ruajtjen e kushteve të barabarta të konkurrencës në treg, duke parandaluar situatat monopol dhe situatat të tjera që dëmtojnë konsumatorët dhe bizneset. Aktualisht Autoriteti i Konkurrencës është pa kryetar, pasi është shkarkuar ish-kryetari i saj, Lush Përpali, i cili ka kaluar anëtar i thjeshtë me shumicën e votave në parlament.

POLITIKE

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 3

Kreu i PDSH-së komenton pas kërkesës për ndërmjetësim të ish-kreut të PS-së

Xhaferri: Nano i mungon politikës shqiptare K

reu i Partisë Demokratike të Shqiptarëve të Maqedonisë, Ar bën Xhaferri, ka deklaruar dje se Fatos Nano i mungon skenës politike shqiptare. Duke komentuar impenjimin e ish-kryeministrit dhe ish-kryetarit të Partisë Socialiste, kreu i PDSH-së thekson se ka marrëdhënie miqësore korrekte me Fatos Nanon. Xhaferri, i cili nuk mohon mundësinë e kontaktit me ish-kreun e PSsë, deklaron se "mungesa e tij kohët e fundit në skenën politike është zgjedhje e tij personale, gjë e cila është komentuar në variante të ndryshme dhe në mënyrë të vazhdueshme gjatë kësaj periudhe". Dy ditë më parë, mediat shqiptare, ndër të cilat edhe gazeta "Shqip", pasqyruan lajmin e një kontakti të kreut të PDSHsë, Arbën Xhaferri me ish-kryetarin e PS-së, Fatos Nano, sipas të cilit ky i fundit ka kërkuar ndërhyrjen e tij si mediator për të pajtuar dy politikanët kryesorë në Maqedoni, Arbër Xhaferrin dhe

Kreu i PDSH-së, Arbën Xhaferri

Ali Ahmetin. Lajmin e kanë konfirmuar njerëz të afërt me zotin Xhaferri në PDSH, si dhe kreu i Bashkimit Demokratik për Integrim, Ali Ahmeti, sipas të cilit, ai nuk ka qenë shumë dakord me idenë e negocimit për pajtim me PDSH-në. Ndërkohë, vetë ishkryetari i Partisë Socialiste, Fatos Nano, si rëndom kohët e fundit, nuk është i disponueshëm për mediat. Kreu i PDSH-së, Arbën Xhaferri, është gati të heqë dorë nga hyrja në qeverinë e re maqedonase, nëse Ali Ahmeti do të bëjë pjesë në qeveri. Nga ana tjetër, edhe kreu i BDI-së, si fitues në elektoratin shqiptar, nuk mund të heqë dorë nga e drejta për të qeverisur. Në një prononcim për "Shqip", lideri i BDI-së tha se Nano e kishte marrë në telefon dhe i kishte kërkuar që të takoheshin për kafe. "I kam thënë se nuk kam kohë, por do të takohemi në një moment më të përshtatshëm", tha Ahmeti.

Kryeministri shqiptar ka komentuar mundësinë e kandidimit të paraardhësit të tij në 2007-ën

Berisha nuk e rrëzon “Nano-President” Kreu i mazhorancës e ka cilësuar si të dështuar mitingun e opozitës YLLI PATA

KREU I LSI-së

K

ryeministri shqiptar, Sali Ber isha, nuk e ka hedhur poshtë mundësinë e zgjedhjes si President të Republikës të ish-kryetarit të Partisë Socialiste, Fatos Nano. Duke komentuar dje tezën që mund të shmangte zgjedhjet e parakohshme në vitin 2007, kreu i mazhorancës nuk i ka cilësuar si të pamundshme, por ka preferuar të mbajë një qëndrim korrekt institucional. Pyetjes se si e shikoni zgjedhjen Nano President dhe ju Kryeministër, Berisha i është përgjigjur: "Ne e kemi një President dhe ai është Alfred Moisiu. Le ta lëmë zotin Moisiu të punojë". Vetëm disa ditë më parë, pikërisht në mbledhjen e përjavshme të grupit parlamentar të mazhorancës, kreu i qeverisë, Sali Berisha, deklaroi se "PD dhe aleatët e saj i kanë votat e duhura për të zgjedhur kryetarin e ri të shtetit, kur sipas Kushtetutës është afati, pra një vit më pas. Sipas Kushtetutës së Republikës, nëse parlamenti nuk zgjedh dot Presidentin e ri me 3/5 e deputetëve, atëherë vendi brenda 45 ditëve kalon në zgjedhje të parakohshme parlamentare. Opozita e majtë e ka shpallur si qëllim të sajin politik, pas ballafaqimit elektoral për krerët e komunave dhe bashkive, të fusë vendin në krizë, pikërisht me rastin e zgjedhjes së kreut të shtetit. Opozita ka deklaruar se si rezultat i moszbatimit nga ana e mazhorancës e rregullave të lojës për zgjedhje të lira dhe të ndershme, kjo e fundit nuk është e disponueshme të gjejë konsensus për zgjedhjen e Presidentit në 2007-ën. Një variantet që mund të prishin synimin politik të opozitës, është mundësia e kandidimit të ish-kryetarit socialist, Fatos Nano, për kryetar shteti. Një dëshirë që Nano e ka pasur prej kohësh, që kur socialistët ishin në mazhorancë. Mitingu Kryeministri shqiptar, Sali Berisha, është shprehur dje edhe për protestën e partive të opozitës, që u zhvillua në sheshin "Skënderbej". Kreu i mazhorancës e ka cilësuar si një tubim të dështuar dhe nuk e ka marrë fare si një shenjë serioze force e partive të majta. Duke folur për mediat, në lidhje me këtë problem, Kryeministri Berisha tha se "të jem i sinqertë, nuk pashë miting. Ajo që pashë dhe ju e dini se unë e kam një eksperiencë, ishte një garë e dështuar midis LSI-së dhe PS-së, midis Edvinit dhe zëdhënësit të tij të ri. Çështja nuk ishte me mua". Ndërkaq, Berisha ka shprehur falënderimin për projektrezolutën e Komisionit të Jashtëm të Parlamentit Evropian, e cila pritet të miratohet në shtator nga legjislativi i Evropës politike. "Dëshiroj t'i shpreh mirënjohjen më të thellë Komisionit të Jashtëm të Parlamentit Evropian, i cili me një votë pothuajse unanime votoi për ratifikimin e Marrëveshjes së Stabilizim-Asocimit të Shqipërisë me BE-në. Ky ishte një fillim i shkëlqyer i procesit të ratifikimit të MSA-së", deklaroi Berisha.

DEKLARATA Kreu i qeverisë, Sali Berisha, deklaroi në fillim të javës se mazhoranca i ka votat e duhura për të zgjedhur kreun e shtetit edhe pa konsensusin e opozitës

Meta i përgjigjet Kryeministrit KANDIDIMI Në skenën politike shqiptare u hodh si variant i mundshëm kandidimi i ish-kryetari të Partisë Socialiste, Fatos Nano, për kreun e shtetit pas një viti

"Berisha quan sukses tubimet e dhunshme” K

KUNDERSHTIMI Të pesë partitë e opozitës kanë hedhur poshtë mundësinë e një konsensusi me mazhorancën, duke kërkuar zgjedhje të parakohshme parlamentare në vitin 2007 Kryeministri Berisha

VLERESIMI

K

ryetari i Partisë Socialiste, Edi Rama, ka deklaruar se mitingu i opozitës në sheshin "Skënderbej" është faza e parë e sinjalit drejtuar mazhorancës dhe se e majta po përgatitet për fazën e dytë të protestave. Faze, e cila pritet të përcaktohet së afërmi në një takim të krerëve të pesë partive të koalicionit. Rama dje ka falënderuar publikisht të gjithë pjesëmarrësit në protestën e opozitës që u zhvillua në sheshin "Skënderbej" të kryeqytetit.

"Dëshmuamsevetëdijae sëmajtëssëbashkuar ështëjovetëmegjallë,por ështëmëefortësekurrë" Duke përmendur të gjitha kategoritë e qytetarëve që iu bashkuan thirrjes së partive të majta, lideri socialist tha se "jam këtu për të falënderuar të gjitha ato gra dhe burra të jashtëzakonshëm, që pavarësisht viteve, pavarësisht sakrificave të përditshme të

Kreu i socialistëve e cilëson të suksesshëm mitingun në sheshin "Skënderbej"

Rama: Opozita, së shpejti edhe protesta të tjera kurrë". Kreu i PS-së e ka cilësuar sukses provën e parë të opozitës pas zgjedhjeve të 3 korrikut, për të manifestuar në rrugë. Po dje kreu socialist, Edi Rama, ka zhvilluar një takim me të gjithë krerët e degëve, takim që është zhvilluar në qytetin e Vlorës. Duke vlerësuar tubimin në sheshin "Skënderbej" Rama tha se "kam bindjen se du-

një pleqërie, kostoja e së cilës rritet dita-ditës, manifestuan në sheshin 'Skënderbej' vullnetin e tyre për të mos e ngrysur jetën nën një regjim i cili po mohon orë e çast të drejtat dhe liritë kushtetuese të shtetasve, dhe po fyen dhe po abuzon orë e çast me më të

moshuarit. Jam këtu për të falënderuar të gjitha ato mijëra nëna dhe ata mijëra baballarë që në sheshin "Skëndebej" dëshmuan se vetëdija e qytetarit, vetëdija e opozitarit, vetëdija e së majtës së bashkuar, është jo vetëm e gjallë, por është më e fortë se

"Protestaqytetareishtenjë shembullishkëlqyersi ngapjesëmarrjamasive, ashtudhengakultura" het të vazhdojmë kështu sepse kjo qeveri nuk ka veshë për të dëgjuar zërin e opozitës e cila sot përfaqëson shumicën e shqiptarëve dhe kam bindjen se duhet të kemi të gjithë bashkë të njëjtin angazhim, besim dhe vetëdije për rolin tonë të pashmangshëm".

reu i Lëvizjes Socialiste për Integrim, Ilir Meta, ka deklaruar dje se Kryeministri Berisha nuk ka reflektuar aspak pas paralajmërimit serioz të partive të opozitës, që dhanë alarmin e tyre në protestën që u zhvillua në sheshin "Skënderbej". Kreu i LSIsë, Ilir Meta, duke iu përgjigjur ironizimit të Kryeministrit në lidhje me tubimin e opozitës, deklaroi se "është vështirë të shpresohet se diçka mund të ndryshojë për mirë në këtë vend, ku Kryeministri aktual lumturohet dhe qesh me batutat e tij, përpara se ato t'ia komunikojë publikut". Meta i është përgjigjur Berishës duke theksuar se "është provuar që vendi nuk mund të qeveriset as me batuta dhe as me metoda policore, ndërkohë që përgjegjësit e tij për qeverisjen e vendit sa vijnë dhe thellohen, si rezultat i dështimit të plotë të gjithë premtimeve të tij elektorale". Kreu i Lëvizjes Socialiste për Integrim ka deklaruar se protesta e opozitës ishte e suksesshme. Duke kundërshtuar deklaratat e kreut të mazhorancës, Meta tha se "manifestimi i shkëlqyer qytetar, duhet të merret seriozisht nga Kryeministri aktual, Berisha, ku ai duhet të kuptojë të gjitha përgjegjësitë që i takojnë, kushtetuese, ligjore dhe politike". Kreu i LSI-së, duke ironizuar analizën e Berishës për tubimin e së majtës, tha se "ndoshta e ka quajtur të dështuar, sepse ai nuk arrin të kuptojë dimensionin civil dhe qytetar të manifestimit të opozitës, sepse ai nuk arrin të kuptojë sesi mund të ndalë opozita në një vend në mbrojtje të institucioneve. Pasi kujtimi që z.Berisha ka lënë për opozitën, kur ai ishte në krye të saj, ka qenë ai i manifestimeve që nisnin me llastiqe me gurë kundër institucioneve dhe përfundonin me armë kundër tyre".

SHQIP 4

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

POLITIKE

Deputetët e PDK-së dhe "ORA" debat me qeverinë e Kryemistrit Çeku

Kosovë, opozita braktis Parlamentin D

ebate të ashpra ndërmjet pozitës dhe opozitës u zhvilluan në kuvendin e Kosovës për tremujorin e parë të punës së qeverisë së Kosovës. Qeveria e Kosovës lavdërohet për suksese, ndërsa opozita këmbëngul për dëshitmin e plotë të qeverisë. Këto kundërshtime bënë që në minutat e para opozita të largohet nga salla e kuvendit. Subjektet politike që përbëjnë koalicionin qeveritar thonë se, qeveria e Kosovës e udhëhequr nga kryeministri Agim Çeku, në tre mujorin e parë të punës së saj, ka treguar rezultate konkrete, ndërsa opozita këmbëngul në dështimin e plotë të qeverisë në 100 ditëshin e parë të punës. Për këtë çështje, në kuvendin e Kosovës, u zhvillua debat për punën e qeverisë dhe kanë mjaftuar diskutimet e para të de-

Kuvendi i Kosovës

Kryeministri Çeku tha se se institucionet e Kosovës nuk kanë kompetenca të plota putetëve rreth kohëzgjatjes së debatit që opozita të largohet nga salla e kuvendit të Kosovës gjë që në Kosovë ndodhë rrallë. Kryeministri i Kosovës, Agim Çeku, thotë se qeveria e Kosovës në këtë fazë ka pasur disa prioritete që përfshihen në paketin e standardeve të kërkuara nga Grupi i Kontaktit. Mirëpo, për opozitën në Kosovë këto prioritete që i përmend kryeministri Çeku, nuk

kanë qenë puna e vetme e qeverisë, ndërsa, rezultat në çështje tjera të ndieshme sipas tyre nuk ekzistojnë. Hajredin Kuqi, udhëhqës i kabinitetit të qeverisjes së mirë të PDK-së, në opozitë tha se "raporti i qeverisë paraqet tendëncë mashtrimi para qytetarëve sepse sipas tij procesi i standardeve në të cilin bazohet qeveria ekziston qysh pas luftës në Kosovë dhe nuk është një gjë e re". Në seancën e kuvendit të Kosovës ku u debatua puna 100 ditëshe e qeverisë së Kosovës, u shtruan shumë pyetjenga deputetët e pranishëm në sallë mirëpo pa deputet e opozitës pyetje këto të cilat kishin të bënin, që nga çështja e përgjegjësive që në të shumtën e rasteve bien ndesh me rregulloret e UNMIK-ut, situatën e sigurisë dhe deri tek çështjet ekonomike dhe sociale.

RREFIMI

Intervista e fundit para vdekjes e politikanit disident shqiptar ALEKSANDER FURXHI

P

PjetërArbnori: Ja ditët e hidhura e të lumtura

olitikani disident shqiptar, Pjetër Arbnori, i cili u nda nga jeta ditë më parë në Napoli të Italisë, ka zhvilluar intervistën e tij të fundit, ku ka rrëfyer për jetën e tij. Zoti Arbnori, duke folur për seksionin shqip të BBC-së, rrëfente jetën e tij dhe pjesëmarrjen në politikë... Zoti Pjetër, LINDJA E VAJZES mund të më thoni se cila ishte familja juaj. Nga çfarë familje vini nga Shkodra? Origjina e familjes sime është në Shirokë. Ajo është një lagje e Shkodrës, në bregun e liqenit të Shkodrës, me një pamje jashtëzakonisht të bukur, që mua gjithë jetën më ka lënë mbresë. Babai im rrjedh nga një familje peshkatarësh. Më vonë ai ka ndjekur shkollën dhe është graduar si oficer në ARBNORI Mbretërinë e Zogut. rrëfen në Më vonë, sikurse shuintervistën e mica e oficerëve, u fundit, vuajtjet inkuadrua edhe në në burgjet xhandarmërinë shkomuniste qiptare në vitet 1939dhe luftën për 1942. U ftua nga kombijetesë në munistët që të bashgulagët e diktaturës kohej me çetat komuniste. E refuzoi dhe u vra në një përplasje. Unë kam mbetur jetim që në programin e partisë së re. Me anën moshën shtatëvjeçare bashkë me e spiunëve ne u zbuluam, u arresdy motrat nëntë dhe dhjetëvjeçare. tuam grupe-grupe në Tiranë e në Nëna dhe motrat punonin punë- Durrës. Për këtë shkak unë kam dore, që të më mbanin mua në sh- bërë rreth dy vjet birucë ose hetuekollë. E kam ndjekur shkollën si, me qëllim që të zbuloheshin përsëri me fatin e madh, që klasën lidhjet e mia. Çfarë ju kujtohet nga ajo e tretë ta bëj në shkollën jezuite, ku shqipja është mësuar që në 1864- periudhë zoti Pjetër. A e mbani mend kur ju arrestuën dhe në gjimnazin shtetëror të Shkodrës, i cili është gjimnazi i parë a n ? Unë sapo kisha përfunduar së shtetëror i Shqipërisë. Kam marrë medaljen e artë, të cilën nuk ma shtypuri programin, i cili do të disdhanë, megjithëse i kisha të gjitha kutohej në mbledhjen e përbashnotat shkëlqyeshëm. Medaljen kët në Tiranë. Unë dola nga shtëpia që të shkoja me tren nga Durrënuk ma dhanë, për arsye politike. Zoti Pjetër, përse ju kanë si në Tiranë. Erdhi nënkryetari i arrestuar? Për ju tregohet se degës, më vuri me forcë dorën mbi që i ri keni filluar një aktiv- supe, më kapi nga krahët dhe më itet politik. Si ishte ky aktiv- tha: "Je i arrestuar!" Prej atje më çuan në degën e brendshme, më itet politik, çfarë bënit ju? Që në moshën katërmbëdh- kërcënuan, më bënë presion që të jetëvjeçare, unë bëja pjesë në grupe që punonin kundër pushtetit komunist, i cili nuk kishte asnjë liri. Unë mund të krenohem se kam bërë pjesë në një grup që ka hedhur trakte, ka zhvilluar aktivitete të ndryshme dhe pastaj, kur Kryeministri i Malit të Zi, Milo Gjukanoviç, i ka dërguar unë kalova në Durrës, sepse isha i një letër kryetarit të LSI-së, Ilir Meta, ku e falënderon papunë në Shkodër, ngrita një grup për urimet me rastin e pavarësisë së të tillë dhe pastaj u bashkova me Malit të Zi. Në letrën e kreut të qevergrupin që drejtohej nga Uran isë malazeze thuhet se "kam dëshirë Kalakula, Tanush Kaso, Agim Mustë dini se sa shumë e vlerësoj mirëkta e të tjerë shokë. Ky grup quhej uptimin dhe mbështetjen tuaj gjatë Grupi Socialdemokrat dhe synimi këtyre viteve për proceset demokratike në Malin e Zi dhe për arritjen e ishte krijimi i një partie ilegale, sepse objektivit tonë historik". Gjukanoviç ne ishim për pluralizmin kundër thekson se, "besoj se po krijohen kushmonopartizmit. Unë kam hartuar

Do të them që kjo ka qenë një ditë e lumtur për mua, kur gjithë shokët e miqtë kënduan e kërcyen. Fati deshi që ime shoqe të më lindte një vajzë, e cila sot është trembëdhjetë vjeç

torturuar me hekura, më kanë shpuar me gjilpëra, rrahur, futur në arkivol. Më kanë dërguar gjoja për të më pushkatuar. Edhe gjatë dënimit me vdekje më kanë marrë në hetuesi, me shpresën se vdekja do të më detyrojë që të flas. Në fakt, janë shumë shokë të mi, të gjallë ose të vdekur, të cilët kanë pasur aktivitet me mua, por unë nuk kam treguar dhe nuk janë arrestuar. Do të them gjithashtu, që edhe LINDJA E DJALIT gjatë hetuesisë dhe mbas hetuesisë janë përpjekur të më bëjnë për vete, por unë mund të them, jo se jam trim, por frikacak nuk kam qenë kurrë dhe do të them që Zoti më ka shpëtuar pa u turpëruar. Unë kam pasur fatin e keq që të më fusin në birucë çdo dimër, por nuk përtonin të më fusnin edhe në verë. Por në dimër ishte e vështirë, sepse të hiqnin peliçen, pantallonat, të hiqnin çorPOLITIKANI apet dhe detyroheshe disident të kaloje në çimento shqiptar ka një muaj të tërë në terr. qenë Kryetari i Unë mbaj mend edhe Kuvendit të periudha kur jo vetëm Shqipërisë dhomat, por edhe korpër katër vjet ridoret e birucat e rresht, por ai shumta të Burrelit nuk flet (kanë qenë 32 biruca), shumë për të gjitha ishin të zëna. këtë Dhe, në një birucë që tregoja shokët. Unë u thashë që nuk ishte dy metër me dy metër e di gjë, por më gjetën në xhep një gjysmë, banonin shtatë veta bashpjesë të kopjeve në dorëshkrim të kë me dyshekët, bashkë me plaçkat, programit. me ndërresat dhe me ushqimet. Dhe ju sa vjeç ishit? Dhe këta të shtatë flinin si sardeUnë isha 26 vjeç. let, domethënë tre nga dera, katër Dhe fillon kalvari juaj, 28 nga muri kundruall dhe këmbët e vjet në burg. Padyshim që mia shkonin në gojën e tjetrit e është një jetë e tërë, 28 vjet këmbët e tjetrit vinin në gojën time. janë shumë. Çfarë kujtoni, Kuptohet që gjella ishte o me kunmbani më shumë mend, ose guj ose me oriz të krimbur, me çfarë ju ka ngelur më shumë makarona të krimbura dhe me fanë mend nga kjo jetë e tërë e sule të krimbura... Të krimbura, kaluar në burg? sepse në burg sillnin vetëm ato që Së pari, do të flas për dy vitet e tepronin magazinave. Po ua them birucës, për gjyqin, për dënimin që jo një ditë, jo një javë, jo një muaj, tim me vdekje dhe për qëndrimin por me vite të tëra makaronat, orizi, në birucë. Për afro tre muaj më kanë fasulet ishin me krimba ose me lënë të lidhur këmbë e duar me miza, e ne i ndanim krimbat ose pranga dhe vetëm me një batanije, mizat që dilnin përsipër dhe pjesën të cilën e kapja me dhëmbë e rrot- tjetër e hanim se nuk kishim se ullohesha për t'u mbuluar. Më kanë çfarë të bënim. Dhe pas kalvarit të burgut vjen një jetë tjetër për zotin Pjetër. Çfarë është për ju kjo pjesë? A e keni ndier veten, si të thuash, të shpërblyer për gjithë atë sakrificë? Këtë nuk e quaj ndonjë nder për gjithë të tjerët në rajon". Duke folur për marrëdhëniet mua, unë e quaj si një nder e si një mes komunitetit shqiptar në Mal të Zi, Gjukanoviç thekdetyrim që ndiente populli ndaj ish son se "unë jam i kënaqur në mënyrë të burgosurve politikë, të cilët kanë të veçantë, që komuniteti shqiptar në vuajtur për dyzet e ca vjet nëpër Malin e Zi, ashtu si gjithë minoritetet e burgjet komuniste dhe që kanë tjera, i kanë dhënë një kontribut të jashpunuar pa shpërblim nëpër kënetëzakonshëm realizimit të projektit shta, nëpër miniera, nëpër kantiere të tetformues malazez, në interes të ndryshme, nëpër ndërtime të mirëqenies të të gjithë qytetarëve tanë". ndryshme, në anë të ndryshme të "Unë besoj, përfundon letrën KryeminisShqipërisë. tri malazez, se në situatën e re mar-

Më vonë lindi dhe një djalë, i cili sot është njëmbëdhjetë vjeç dhe që për fatin tim të mirë, ata janë bekuar nga shenjtorja Nënë Tereza dhe kjo është me të vërtetë një krenari për mua

Kryeministri malazez

Gjukanoviç - Metës: Të forcojmë marrëdhëniet

te për një moment të ri, për të ndërtuar një Mal të Zi të begatshëm, qytetar dhe evropian, i cili do të jetë një shtëpi e të gjithë qytetarëve, pavarësisht nga feja apo etnia, ashtu edhe një fqinj i mirë për të

rëdhëniet e shkëlqyera midis Malit të Zi dhe Shqipërisë do të jenë më intensive në interes të përbashkët, e që do të ndihmojnë përparimin tonë drejt objektivit evropian dhe stabilitetit të Ballkanit si një i tërë".

E PREMTE, 14 KORRIK 2006 PERPLASJA NE KUVEND

SHQIP 5

POLITIKE

Kuvendi shtyu dje interpelancën me ministrin Mustafaj, të kërkuar nga një grup deputetësh të opozitës

Mazhoranca ka miratuar dje një sërë projektligjesh, që sipas saj janë të rëndësishme

Megjithëse ka ardhur në Kuvend, Kryeministri s'ka marrë pjesë në seancë, për shkak të tensionit të krijuar

Opozita fut në kaos parlamentin "Të rivotohen projektligjet e seancës së shkuar. Votimi ka qenë i parregullt" EVA GJURA

A

shtu si dhe kishte parala jmëruar, opozita ka mund uar ta mbajë të bllokuar seancën parlamentare dje për rreth 6 orë me radhë. Brenda kësaj kohe, Kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, është detyruar ta ndërpresë katër herë seancën parlamentare, për shkak të sherreve pa fund dhe situatave të pakëndshme që janë krijuar gjatë gjithë kohës në sallën e Kuvendit. Dashur pa dashur, mazhoranca ka rënë në kurthin e opozitës, e cila gjatë gjithë këtyre ditëve ka deklaruar strategjinë e saj se nuk do të bojkotojë Kuvendin, por do ta bllokojë atë. De fakto, Kuvendi është i bllokuar, pasi pavarësisht se mazhoranca dje ka mundur të miratojë disa projektligje, të cilat janë zvarritur për ditë të tëra nga njëra seancë në tjetrën, por vetëm pasi është larguar opozita nga salla e Kuvendit. Aktualisht, parlamenti gjithçka mund të quhet, por jo tempulli i ligjvënësit të popullit, pasi mazhoranca po miraton ligje pa opozitën dhe opozita nuk jep konsensus dhe nuk pranon asnjë vendim të votuar nga mazhoranca. Kjo situatë është përsëritur edhe në seancën e djeshme parlamentare, ku opozita me bindje të fortë ka kundërshtuar disa votime të bëra nga mazhoranca në mesnatë në seancën e së martës. Opozita ka realizuar deri më një planin e saj për të bllokuar seancën e djeshme, pasi që në minutën e parë të fillimit të mbledhjes së parlamentit, në orën 10:45 minuta, kryetari i Grupit parlamentar të PS-së, Pandeli Majko, ka kërkuar gjysmë ore pushim kur nga pushimi vinin. Kërkesë që Topalli e ka pranuar, por vetëm për 5 minuta pushim. Pas rifillimit të seancës, opozita ka kërkuar llogari nga mazhoranca lidhur me mënyrën e votimit të seancës së shkuar, ku rezultonin 6 emra të deputetëve të saj sikur kishin marrë pjesë në votim, ndërkohë që ata nuk kanë qenë në sallë. Ndaj Majko dhe Bufi kanë kërkuar që këto votime të anuloheshin dhe të fillonte seanca atje ku kishte mbetur me leximin e raportit të opozitës për Kryeprokurorin Theodhori Sollaku. Kërkesë e cila nuk është pranuar nga mazhoranca, që nëpërmjet kryetarit të grupit, Topi, ka kërkuar që të fillohet me rendin e ditës. Votimin e një dite më parë mazhoranca e ka cilësuar të mbyllur, duke akuzuar opozitën si shkaktare të krijimit të situatave manipulative, pasi deputetët e majtë, tha Topalli, kanë marrë kartat me vete dhe kanë krijuar probleme në sistemin elektronik në sallë. Kjo deklaratë për probleme me sistemin elektronik është përforcuar edhe nga deputeti demokrat Edmond Spaho, i cili rezulton se ka qenë në sallë ditën e martë në darkë, por nuk ka votuar, ndërkohë që pretendimi i Spahos ka qenë krejt tjetër. Ai ka akuzuar opozitës se ka krijuar probleme me kartat, probleme që më pas u reflektuan edhe gjatë votimit. T'u vijë turp për situatat që krijoni, u është drejtuar Spaho deputetëve të opozitës. Deklaratë e cila ka irrituar socialistët, të cilët janë ngritur në këmbë dhe deputeti Taulant Dedja ka tentuar të godasë Spahon, duke krijuar kështu në Kuvend një situatë kaotike. Për të

Konflikti

qetësuar situatën, Topalli është detyruar të ndërpresë seancën për ta filluar pas gjysmë ore atë. Pas rifillimit të seancës, debatet kanë rifilluar sërish me të njëjtin ritëm, duke krijuar situata të pakuptimta në sallë. Duke pasur parasysh qëndrimin e opozitës dhe kohën e shkurtër që i ka mbetur Kuvendit për të mbyllur punimet e sesionit të radhës, do të mbeten pezull mjaft projektligje të rëndësishme pa u diskutuar dhe pa u miratuar. Duket se do të mbetet pa u miratuar projektbuxheti i ri, projektligji i pronave, shkarkimi i Sollakut etj., pasi në bazë të rregullores më 27 korrik, Kuvendi duhet të mbyllë punimet e tij për t'i rinisur ato në shtator.

Spaho e Dedja, sherr për votimin Deputeti i PD-së, Edmond Spaho dhe deputeti i PS-së, Taulant Dedja, kanë shkëmbyer dje një replikë të ashpër mes tyre. Spaho është shprehur se me dokumentet e publikuara nga PS-ja rezulton se ai nuk ka votuar, megjithëse gjatë seancës ka qenë i pranishëm dhe ka votuar. "Kërkoj që të verifikohet ky dokument, nëse është i vërtetë apo jo, pasi kjo nuk është hera e parë që deputetët socialistë bëjnë lojëra fjalësh dhe nxjerrin dokumente të paqena, dhe për këtë t'u vijë turp", tha Spaho. Kaq ka mjaftuar që deputeti i PS-së, Dedja, të reagojë në mënyrë të ashpër, duke lëshuar një sërë akuzash ndaj Spahos.

QENDRIMI

Nga sherri i djeshëm në parlament

TE MAJTET

Mazhoranca kundërshton. Qëndrimi i opozitës, vendim politik për të bllokuar seancat

PS braktis Kuvendin: Është shkelur rregullorja

Propozimi Kuvendi rrëzoi me shumicë votash një propozim të bërë nga Majko, i cili kërkoi që vazhdimi i punimeve të parlamentit të vazhdonte me leximin e raportit të opozitës për Sollakun

Ftesa Mazhoranca ka ftuar opozitën që në seancën e 24 korrikut të lexonte raportin për Kryeprokurorin. Por ajo ftesë u refuzua nga PS-ja, e cila kërkoi që raporti të lexohej në seancën e djeshme

P

ërpjekja e Kryetares së Kuven dit për të harruar sherret e ndodhura për orë të tëra në sallën e Kuvendit dhe për të rifilluar me rendin e ditës, ka acaruar deputetët e opozitës, të cilët kanë marrë një vendim të përbashkët për të braktisur punimet e djeshme të parlamentit. Pandeli Majko, duke folur në emër të grupit parlamentar që përfaqëson, ka deklaruar se "opozita nuk mund të bëjë pjesë në votimin që u bëhet projektligjeve në Kuvend, për sa kohë që mazhoranca sillet sikur në

Gjatë deklaratave të tyre, deputetët e opozitës janë shprehur se në votimin e së martës rezulton që kanë votuar edhe deputetë që s'kanë qenë “Opozita nuk mund të të pranishëm në bëhet pjesë e votimit që u sallën e Kuvendit. Në shenjë bëhet projektligjeve në proteste, deKuvend” putetët e Grupit parlamentar të parlament nuk ka ndodhur asgjë". votimeve të kryera në seancën PS-së janë ngritur në këmbë dhe Deputetët e opozitës kanë kërkuar plenare të ditës së martë, me pre- kanë qëndruar për një kohë të që në fillim të seancës anulimin e tendimin se ishte i parregullt. gjatë pranë foltores së Kuvendit, duke krijuar një situatë jo normale në zhvillimin e punimeve të Kuvendit. Nënkryetari socialist i Kuvendit, Ylli Bufi, tha se votimi i dy ditëve më parë duhet të anulohet, sepse ai ishte i manipuluar. Por pretendimet e deputetëve të opozitës janë kundërshtuar nga deputetët e mazhorancës, të cilët i cilësuan qëndrimet e deputetëve të opozitës si një vendim politik për të bllokuar Kuvendin. Kryetari i Grupit parlamentar të PD-së, Topi, është shprehur se "opozita ka si vendim politik të bllokojë Kuvendin dhe të mos lejojë zhvillimin normal të seancave plenare". Sipas tij, votimi i ditës së martë, që u bë në Kuvend, është i rregullt, pasi në sallë kanë qenë të pranishëm 72 deputetë të mazhorancës. Gjithashtu, Topi ka theksuar se tar për prokurorin e Përgjithshëm. Por, "sistemi elektronik ka probleme brenda këtyre dy javëve, opozita duhet dhe duhet ndërruar sa më shpetë përcaktojë ditën dhe orën kur do të jt". Ai kërkoi edhe respektimin e lexojë raportin e hartuar prej saj, pasi më rregullores së parlamentit. 24 korrik shumica ka caktuar ditën kur "Ndaj çdo deputeti duhet të resgulën që të lexonin raportin, kërkesë që u do të zhvillojë debatin për Kryeprokurorpektohet rregullorja e Kuvendit. rrëzua me shumicë votash nga Kuvendi. Po in dhe më pas do të votojë për shEdhe ne kemi qenë në opozitë kështu, deputetët e opozitës refuzuan edhe karkimin e tij. Nëse opozita nuk pranon dhe kemi bërë luftë politike, por ftesën e bërë nga mazhoranca, që mendimi edhe 24 korrikun, atëherë mazhoranca kurrë nuk kemi vepruar në këtë i pakicës të paraqitej në datën 24 korrik, ditë diskuton dhe voton shkarkimin e Solmënyrë, duke nxjerrë dokukur do të zhvillohet edhe debati parlamenlakut pa dëgjuar mendimin e opozitës. mente të paqena", tha Topi. PS duke u larguar nga parlamenti

mbledhja

Kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli sot mbledh konferencën e kryetarëve

Do caktohet data për raportin e opozitës K

ryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli, do të mbledhë sot konferencën e kryetarëve, për të caktuar ditën se kur opozita do të paraqesë raportin e saj për hetimin parlamentar ndaj prokurorit të Përgjithshëm, Theodhori Sollaku. Burime zyrtare nga Kuvendi bënë të ditur për gazetën "Shqip", se mbledhja e konferencës së kryetarëve do të zhvillohet mesditën e nesërme dhe në të do të përcaktohet data e paraqitjes së raportit që përmbledh mendimin e pakicës për komisionin hetimor. Raporti përfundimtar i komisionit hetimor parlamentar për prokurorin e Përgjithshëm iu paraqit Kuvendit në seancën plenare të ditës së martë, nga kryetari i këtij komisioni, Astrit Patozi. Deputetët e opozitës braktisën punimet e kësaj seance, duke mos paraqitur në këtë mënyrë mendimin e tyre në lidhje me hetimin ndaj zotit Sollaku. Gjatë seancës plenare të ditës së djeshme, deputetët e opozitës këmbën-

Konferenca e kryetarëve do të përcaktojë datën e paraqitjes së raportit të PS për "Sollakun"

SHQIP 6 ARRESTIMI I TE KERKUARVE

SHQIP 6

Përveç itinerarit Sauk-Shkëmbi i Kavajës, të rinjtë kanë lëvizur dhe në Tiranë e Sarandë

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006

A K T U A L I T E T

Është bërë dhe sekuestrimi i automjetit tip “Wolksvagen” me targa 295 KS 057, me të cilën lëviznin të rinjtë

Të arrestuarit janë anëtarë të një bande kriminale, që ka kryer një sërë grabitjesh në zonën e Suharekës

Pranga në plazh të kërkuarve të UNMIK Tre kosovarët kanë qenë duke pushuar në zonën e Shkëmbit të Kavajës VALI QYRFYÇI

fier Grabitet me armë taksisti nga Vlora N

T

re kosovarë të shpallur në kërkim ndërkombëtar për grabitje dhe plagosje me armë, janë vënë në pranga nga policia e Durrësit, ndërsa është sekuestruar edhe automjeti, me të cilin qarkullonin. Të kërkuarit e Interpolit dhe UNMIK-ut janë kapur në zonën e Shkëmbit të Kavajës, teksa kanë qenë duke bërë plazh. Ata kishin marrë me qira një shtëpi në Sauk, të Tiranës, te zona e njohur, si blloku i vilave amerikane dhe shkonin e vinin në plazh. Përveç itinerarit Sauk-Shkëmbi i Kavajës, ku preferonin të pushonin, të rinjtë kanë lëvizur dhe në Tiranë e Sarandë. Burim Basha, Bajram Morina dhe Avni Aliaj, janë të ndaluarit e shërbimeve të policisë së Durrësit në bazë të informacionit të mbërritur nga forcat e UNMIK-ut. Kosovarët akuzohen se janë autorë të disa grabitjeve me armë në Kosovë, grabitje të realizuara kryesisht në dyqane të tregtimit të bizhuterive të florinjta dhe lokale, akte këto që kanë pasur pasoja të rënda në Kosovë. Të tre të prangosurit kishin afro dy javë që kishin mbërritur në Shqipëri dhe pushonin në plazhin e Durrësit. Ata shkonin e vinin në plazh, pasi vendqëndrimi i tyre ishte Sauku. Këta shtetas janë shpallur në kërkim ndërkombëtar nga zyra e Interpolit, bazuar në urdhrat e arrestit ndërkombëtar të lëshuar nga UNMIK-u për ta, si anëtarë të një bande kriminale që ka kryer një sërë grabitjesh, kryesisht në zonën e Suharekës. Gjatë periudhës së qëndrimit në Durrës, të tre kosovarët janë mbajtur nën vëzhgim të agjentëve të policisë dhe një ditë më parë është bërë ndërhyrja për kapjen e tyre. Prokuroria e rrethit gjyqësor Durrës, mbi bazën e urdhër-arresteve të lëshuara nga UNMIK, ka nxjerrë urdhër-arrestet e saj, të cilat do të paraqiten para gjykatës për të siguruar afatin 40-ditor të arrestit, kohë e mjaftueshme kjo për ekstradimin e tyre në Kosovë. Ndërkohë është bërë dhe sekuestrimi i automjetit tip “Wolksvagen”, me targa 295 KS 057, me të cilën lëviznin këta shtetas. Nga tre të prangosurit për llogari të Kosovës, Burim Basha, lindur më 15 mars të vitit 1981, njihet më shumë si person me rrezik shoqëror. Ai së bashku me të vëllanë, dy të prangosurit e tjerë në Durrës, dyshohet të jenë autorë të grabitjeve të ndryshme me armë me pasoja për jetën. Mbi Bashën rëndon dhe dyshimi i një tentative vrasjeje ndaj një prokurori. UNMIK-u pati vendosur një shpërblim prej 2 mijë eurosh për këdo që do të jepte informacion për vendndodhjen e vëllezërve Basha, pas arratisjes së tyre nga burgu 4 vjet më parë. Ndaj Burim Bashës dhe dy shokëve të tij, të akuzuar për krimin e grabitjes dhe pjesëmarrjes në një bandë kriminale, prangat u shtrënguan natën mes të mërkurës dhe të enjtes. Ata do të qëndrojnë në qelitë e paraburgimit të Durrësit në pritje të përgatitjes së dokumentacionit të ekstradimit.

Burim Basha

Bajram Morina

Avni Aliaj

25 vjeç, nga Suhareka, njihet si element tepër i rrezikshëm nga autoritetet e UNMIK. Ai ka qenë i dënuar me dhjetë vjet heqje lirie për grabitje me armë. Në maj të vitit 2002, arratiset nga burgu i Dubravës

28 vjeç, nga Drenova e Malishevës, me profesion saldator, i dënuar më parë me 18 muaj heqje lirie për trafik armësh. Për këtë ai nuk ka bërë asnjë ditë burg dhe tashmë do të vuajë dënimin e dhënë nga gjykata

22 vjeç, nga Maqipeva e Suharekës, i papunë dhe i padënuar më parë, edhe ky akuzohet për disa vepra penale të kryera në bashkëpunim me dy të arrestuarit e tjerë të policisë së Durrësit

Tiranë Fillon instalimi i pajisjeve, priten disa të tjera

Ministria e Brendshme, së shpejti me laborator ADN-je M

inistria e Brendshme fillon përgatitjet për t’u pajisur me laboratorin e ADN-së. Në një kohë të shkurtër, ky laborator do të vihet në funksionim, pasi një pjesë e pajisjeve kanë mbërritur, por që priten disa të tjera. Burimet nga Ministria e Brendshme bënë të ditur se së shpejti ky dikaster do të pajiset me laborator për kryerjen e ADN-së. Me instalimin e tij, drejtësia shqiptare do t’u japë fund shumë vonesave, që shkaktohen për shkak të mungesës së tij. Sipas specialistëve, disa pjesë të laboratorit tashmë kanë mbërritur në zyra, por që priten edhe pjesë të tjera. Një pjesë e fondit për pajisjen e ministrisë me të është dhënë nga qeveria britanike. Prej shumë vitesh, drejtësia shqiptare ka hasur në një pengesë të madhe për dënimin e shumë autorëve të dokumentuar për krime të rënda. Kjo pengesa ka ardhur si mungesë e kryerjes së analizave të ADNsë, për identifikimin ekzakt të personave përgjegjës. Madje, shpesh herë kjo analizë është kërkuar nga avokatët mbrojtës së të dyshuarve në fusha kriminale dhe gjykata ka hasur vështirësi në plotësimin e saj. Kësh- Laboratori i ADN-së do të tu, janë dashur një sërë procedurash dhe shkresa që analizat vihet edhe në shërbim të e ADN-së të kryhen jashtë ven- Ministrisë së Shëndetësisë dit, duke sjellë vonesa në gjykim dhe anshmëri në vendime. Me këtë pajisje, drejtësia shqiptare mendon t’u japë fund gjithë problemeve dhe të përshpejtojë procedurat e gjykimit për të gjithë autorët. Sipas të dhënave nga Ministria e Brendshme, laboratori do të përdoret edhe në rastet e gjyqeve civile, siç janë ato me probleme për atësinë e fëmijëve. Gjithashtu, burimet nga Ministria e Brendshme bënë të ditur se laboratori i ADN-së do të vihet edhe në shërbim të Ministrisë së Shëndetësisë për rastet e tyre në spitale, ku mund të lindin një sërë problemesh. Bl. Gi.

ën kërcënimin e armës, dy të rinj i kanë marrë makinën një taksisti nga qyteti i Vlorës. Ngjarja ka ndodhur të mërkurën në mbrëmje, në afërsi të qytetit të Fierit. Burime policore, që i referohen denoncimit të bërë nga i dëmtuari, thanë se dy djem, rreth 22-24 vjeç, janë paraqitur në sheshin e taksive në qendër të Vlorës, ku i kanë kërkuar taksistit Ilia Gjergji t’i çojë deri në Fier, kundrejt një pagese prej 2500 lekësh. Në vendin e quajtur Kthesa e Qarrit, njëri nga të rinjtë ka nxjerrë pistoletën, ia ka drejtuar taksistit në kokë dhe e ka urdhëruar të dalë nga makina. Të rinjtë i kanë marrë edhe celularin, por jo paratë që kishte me vete. Disa minuta pasi djemtë me “Benzin” e tij ishin larguar në drejtim të fshatit Levan, me një makinë të rastit, taksisti ka shkuar në Komisariatin e Policisë së Fierit, ku ka bërë denoncimin. Policia ka nisur menjëherë kërkimet, por deri dje në mbrëmje nuk ka mundur të bjerë në gjurmët e grabitësve.

Xhavit Hoxha po udhëtonte në drejtim të Maqedonisë

Krimet e Rënda çojnë në gjykatë trafikantin e drogës P

rokuroria për Krime të Rënda ka përfunduar hetimin për një të akuzuar për trafik droge dhe i është drejtuar gjykatës për të vendosur më tej. Xhavit Hoxha, akuzohet nga Krimet e Rënda për “trafikim të narkotikëve” dhe “mbajtjes pa leje të municioneve ushtarake”. Procedimi në ngarkim të tij ka filluar mbi bazën e materialeve të ardhura nga Drejtoria e Luftës Kundër Krimit të Organizuar pranë Ministrisë së Rendit Publik. Sipas prokurorisë, Hoxha po tentonte të trafikonte 495 kg hashash dhe 101 kg substancë përzierës për në Maqedoni. Tashmë akuza ka nisur kërkesën për gjykim, në të cilët citohet se më 10 dhjetor 2004 në Doganën e Qafë Thanës është paraqitur i pandehuri Xhavit Hoxha, i cili po udhëtonte në drejtim të Maqedonisë me një makinë të tipit “MAN”, me targa TR 5845 I dhe rimorkio TR 4083 G. Pasi ai ka kaluar doganën shqiptare, autoritetet doganore maqedonase kanë ushtruar kontroll mbi automjetin që drejtonte Xhavit Hoxha dhe si rezultat kanë gjetur sasinë prej 495 kg hashash dhe 101 kg substancë Në automjet u gjetën përzierës (ceodinë, procainë). Në momentet që ishte duke u 495 kg hashash dhe 101 kontrolluar makina, Hoxha kg substancë përzierës është larguar, duke u futur në territorin shqiptar. Ai ashte kapur disa kohë më pas, më 11 nëntor 2005, në Vorë. Autoritetet maqedonase kanë arrestuar një shtetas kroat me kombësi shqiptare, Irfan Sulejmani, i cili ishte në të njëjtin automjet me Xhavit Hoxhën, si dhe shtetasit me kombësi shqiptare Naser Ziberi e Murat Beqiri, të cilët, sipas akteve të përcjella me anë të letër-porosisë, janë duke u hetuar nga autoritetet maqedonase të drejtësisë. Prokuroria bëri të ditur se pas kontrollit të ushtruar në shtëpinë e të pandehurit janë gjetur 10 fishekë. eg.ni

vlorë Noteri me drogë, sot në gjykatë N

oteri Arjan Xhaferrllari, që u ndalua tri ditë më parë me një sasi kanabisi të përpunuar, do të dalë sot përpara gjykatës, e cila do të përcaktojë masën e sigurisë për kohën gjatë së cilës do të zhvillohen hetime rreth krimit për të cilin ai akuzohet. Seanca gjyqësore ishte planifikuar të bëhej dje paradite, por për arsye të paqarta, ajo është shtyrë për sot. Xhaferrllari u arrestua të martën, së bashku me Virgjil dhe Daniel Grillon, pasi gjatë një kontrolli në autoveturën e tij, policia zbuloi një sasi prej rreth 1,8 kg drogë e llojit kanabis sativa, e përpunuar në trajtë çokollate. Kontrolli, u bë ndërsa makina ishte e parkuar përballë zyrës së Xhaferrllarit, në afërsi të godinës së gjykatës, ndërsa vetë noteri ndodhej në një lokal në shoqërinë e vëllezërve Grillo. Gjatë seancave të pyetjeve në polici, noteri Xhaferrllari nuk ka pranuar se është ai pronar i drogës. “Atë e kanë vendosur qëllimisht në makinë persona që kanë dashur të më fusin në kurth”, u ka thënë ai policëve.

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006 E PREMTE, 14 KORRIK 2006 RAPORTI BURGJET

SHQIP 7

A K T U A L I T E T

“Ne po plotësojmë gradualisht kushtet. Së shpejti do të ndërhyhet për përmirësimin në disa burgje dhe qeli paraburgimi, aty ku nevojat janë më emergjente. Fondi është gati”

Akuza

“Raporti i Strasburgut, për ish-qeverinë” Drejtori i Burgjeve, Saimir Shehri, reagon pas raportit të KKE-së për torturat

D

rejtori i Përgjithshëm i Burgjeve, Saimir Shehri, ia ka deleguar përgjegjësinë e raportit më të fundit të Komitetit Evropian kundër torturës, qeverisë së shkuar. Sipas tij, raporti i mbajtur në Strasburg, i cili bën fjalë për tortura ndaj të ndaluarve dhe të burgosurve, i përket periudhës 2003-2005 dhe se ishqeveria shqiptare nuk i kishte përmbushur rekomandimet e CPT-së për gjendjen në burgje. Në dhjetor të 2005-ës, përfaqësuesit e CPT kanë shprehur përpara përfaqësuesve të qeverisë aktuale shqetësimet e tyre për mosplotësimin e kushteve dhe

angazhimeve të marra nga ish-qeveria shqiptare. Reagimi i Shehrit vjen një ditë pas publikimit të këtij raporti, i cili është publikuar nga Komiteti i Këshillit të Evropës kundër torturave, që kritikon Shqipërinë për ushtrim torturash dhe keqtrajtime në polici dhe nëpër burgje. Sipas Shehrit, ky raport u përket rezultateve të vizitës së përfaqësuesve të huaj në Shqipëri në periudhën maj-qershor 2005. Qëllimi ishte për të kontrolluar zbatimin në praktikë të kërkesave dhe konkluzioneve të nxjerra nga vizita paraardhëse e tyre në burgjet dhe paraburgimet në vitin

2003, të detyrueshme këto për t’u zbatuar nga qeveria shqiptare. “Duhet të theksohet se realiteti që gjetën ishte një zhgënjim i madh, pasi asnjë nga rekomandimet e bëra nga ana e tyre dhe njëkohësisht angazhimet e marra nga ana e qeverisë së asaj kohe për t’u plotësuar, nuk ishin përmbushur”, tha drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve, Saimir Shehri. Duke bërë të ditur faktin se nuk kishin lidhje me kohën e tanishme ato që ishin konstatuar gjatë vizitave të 2003-it dhe 2005-ës, Shehri nënvizoi se Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve me inkurajimin

direkt të Kryeministrit të vendit, Berisha, janë angazhuar seriozisht për plotësimin e këtyre standardeve. Mbipopullimi në burgje siç duket do të gjejë zgjidhje shumë shpejt pas një fondi të akorduar prej 225956872 lekësh. Për vitin 2006 janë parashikuar dhe janë në fazën e fillimit të procedurave të prokurimit investimet në burgje dhe paraburgimet me vlerën e mësipërme. Këto investime do të kryhen në paraburgimin 313, Shënkoll, paraburgimin Vlorë, Krujë, Lushnjë, Burrel, Tepelenë dhe do të shërbejnë në përmirësimin e kushteve të jetesës së të burgosurve

dhe të paraburgosurve. Investimi më i spikatur është në paraburgimin Durrës, tërësisht me fondet e qeverisë shqiptare, me një vlerë prej 160000000 lekësh. Shehri ka bërë publik për mediat edhe projektin në letër. Parashikohet të zgjidhet një problem madhor, siç është rasti i paraburgimit aktual në Durrës, i evidentuar si tepër problematik dhe nga CPT. Gjithashtu është projektuar që në këtë ambient, në përputhje me të gjitha normat e kërkuara, një seksion të përdoret për të dënuarit me mjekim të detyrueshëm, që sot qëndrojnë në QSB. E.Nikollaj

reagimi

DEKLARATA

Ministria e Brendshme: Korrigjuam rregulloren

SAIMIR SHEHRI Drejtor i Përgjithshëm i Burgjeve

M EGLANTINA NIKOLLAJ

D

rejtoresha e Komitetit Sh qiptar të Helsinkit, Vasili ka Hysi, pohoi dje se për rekomandimet e dhëna nga CPTja mbi gjendjen në burgje, është ngritur zëri edhe nga KSHH. Sipas saj, gjendja në burgje vazhdon të jetë kritike dhe nuk duhet të harrojmë se shumë shpejt do të vijë radha e vizitës tjetër kur CPT-ja do të monitorojë sa dhe si janë respektuar rekomandimet e saja. Nëse vazhdohet të punohet me këto ritme, sipas Hysit, raporti i ardhshëm i CPT-së do të vazhdojë të ketë të njëjtat nota kritike. Znj.Hysi, si e vlerësoni ju raportin e Komitetit Evropian për Parandalimin e Torturës, Trajtimeve dhe Dënimeve çnjerëzore (CPT ) për ushtrimin e dhunës, keqtrajtimit dhe torturës në polici dhe në burgje? Personalisht e kam lexuar me kujdes raportin e Komitetit Evropian për Parandalimin e Torturës, Trajtimeve dhe Dënimeve çnjerëzore (CPT) dhe përgjigjet e qeverisë shqiptare. CPT-ja thekson ekzistencën e përdorimit të dhunës nga ana e policisë, mungesën e aksesit të avokatëve dhe të mjekut në polici, mosinformimin e të drejtave të personave të arrestuar nga ana e policisë. Një theks i veçantë i kushtohet kujdesit mjekësor, trajtimit me medikamente dhe shërbimit mjekësor të specializuar në komisariate dhe në burgje, mbipopullimit, mungesës së punësimit, ajrimit të kufizuar, si dhe shumë problematikave të tjera. Për sa u përket rasteve të përdorimit të dhunës, të cituara edhe në raport, edhe KSH-ja e ka ngritur zërin për to. Sa u është referuar raporti i publikuar në Strasburg raporteve të hartuara nga ana e Komitetit Shqiptar të Helsinkit? Pothuajse të gjitha raportet e Komitetit Shqiptar të Helsinkit përmbajnë konstatime, analiza dhe rekomandime të njëjta me atë që përmban raporti i CPT-së. Nuk mund të them sesa CPT-ja i është referuar raporteve të KSHH-së. Por është fakt që delegacioni i CPT-së ka kontaktuar me përfaqësues të KSHH-së. Të gjitha raportet tona për vendet e

Drejtuesja e KSHH-së: Kemi bërë të njëjtat vërejtje, ashtu sikurse raporti i Strasburgut

Hysi: Gjendja alarmante, kujdes se CPT-ja do inspektojë sërish paraburgimit dhe burgjet janë publike dhe CPT-ja i merr rregullisht ato. Gjendja në burgje dhe rekomandimet e KSHH-së në këtë fushë janë në të njëjtën frymë me ato të CPT-së. Si paraqitet gjendja në paraburgim dhe burgje për momentin? A ka raste konkrete të studiuara nga ana juaj në burgje? Duke marrë një nga një rekomandimet e raportit të CPT-së dhe duke i krahasuar me gjendjen sot, mund të themi se megjithëse ka kaluar gati një vit nga vizita e CPTsë në Shqipëri, situata vazhdon të jetë shqetësuese dhe me shumë

Vasilika Hysi

probleme. Dhuna fizike dhe psikologjike në momentet e para të ndalimit dhe të shoqërimit nga policia, vazhdon të ekzistojë.

Kushtet fizike dhe higjienike në vendet e paraburgimit janë të këqija. Cilësia e ushqimit, higjiena, mjetet e përdorimit personal, shërbimit shëndetësor mbeten në nivele të këqija. Mbipopullimi dhe mungesa e klasifikimit të personave të paraburgosur vazhdon të jetë problem shqetësues. KSHH sapo ka filluar monitorimin e vendeve të paraburgimit. Shumë shpejt do të vijë radha e vizitës tjetër, kur CPT do të monitorojë sa dhe si janë respektuar rekomandimet e saja. Nëse vazhdohet të punohet me këto ritme, mund të them se raporti i ardhshëm i CPTsë do të vazhdojë të jetë kritik.

ALARMI

Kritika Shqipërisë për keqtrajtime në polici e burgje, si dhe kushte skandaloze

Raporti: Të burgosurit torturohen K omiteti i Këshillit të Evropës kundër Torturave kritikoi Shqipërinë për ushtrim torturash dhe keqtrajtime në polici e burgje. Fakti u bë publik në një raport të publikuar dy ditë më parë, nga ku Strasburgu i bënte thirrje qeverisë në Tiranë që të paralajmërojë punonjësit e policisë për respektimin e të drejtave të njeriut dhe të garantojë që ata të mos ushtrojnë dhunë disproporcionale dhe të panevojshme. Në raport vendi ynë kritikohej për keqtrajtime në polici e burgje, duke cituar se “veçanërisht brutale janë goditjet me kamxhik nën shputën e këmbës dhe të dorës”. Në këtë raport, si shembull për kushtet katastrofike të burgimit, përshkruhej rajoni i policisë së Durrësit. Drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve njoftoi dje se është akor-

“Veçanërisht brutale janë goditjet me kamxhik nën shputën e këmbës dhe të dorës”

duar një fond prej 160000000 lekësh nga qeveria vetëm për Durrësin. Në raportin e mbajtur në Strasburg citohej se qelitë në këtë rajon policie janë të tejmbushura me kushte të tmerrshme sanitare në rrethanat e vapës së madhe dhe lagështisë së lartë. Të burgosurit s’kanë as dyshek dhe as mundësi për të dalë nga qelia. Disa persona janë mbajtur deri në katër vjet në

kushte të tilla, vihet në dukje në raport. Në raport përmenden edhe rastet e verifikuara në Elbasan dhe në Shkodër, ku delegacioni i Këshillit të Evropës ka konstatuar kushte jashtëzakonisht të këqija arresti, si dhe mosrespektim të normave ligjore. Në disa raste, të pandehurit janë mbajtur nëpër qelitë e paraburgimit më shumë se 20 muaj. eg.ni

inistria e Brendshme ka reaguar menjëherë pas vënies në dispozicion të raportit të Këshillit të Evropës për keqtrajtimet e të paraburgosurve në qelitë shqiptare. Në përgjigjen e saj, ky dikaster deklaron se, lidhur me rekomandimet e bëra nga KE, Ministria e Brendshme është impenjuar në mënyrë të veçantë në progresin dhe përmirësimin e mëtejshëm të gjendjes së sistemit të burgjeve, në përpjekjet për t’iu përshtatur standardeve evropiane. Në raport theksohet se në bazë të këtyre rekomandimeve, Ministria e Brendshme ka rishikuar projekt-rregulloren “Mbi Sigurinë dhe trajtimin e të arrestuarve dhe personave nën burgim”, ku tashmë janë përfshirë të gjitha rekomandimet e mësipërme. Syni-

mi i kësaj rregulloreje është t’u shpërndajë të gjithë oficerëve mesazhin e qartë që: “Strukturat e Policisë së Shtetit duhet t’i përmbushin detyrat funksionale, duke u bazuar tërësisht te kodet përkatës ligjore dhe duke garantuar të gjitha të drejtat njerëzore dhe liritë themelore që ligji u rezervon të gjithë qytetarëve, në mënyrë të veçantë atyre të cilëve u është privuar liria”. Raporti i kushton një vëmendje të veçantë masave që janë marrë dhe që do të vazhdojnë të merren për përmirësimin e kushteve të jetesës së të dënuarve që gjenden nëpër burgjet e vendit, duke pasur prioritet ata që janë në gjendje paraburgimi, për t’u përqendruar më pas sidomos në përmirësimin e kushteve, në të cilat mbahen të miturit.

Bumçi

“Drejtësia, përgjegjëse për kushtet në burgje” R

aporti i KE-së është komentu ar edhe nga Ministria e Drejtësisë, prej të cilës varen burgjet. Në përgjigjen e saj, Ministria e Drejtësisë e sheh veten si një ndër përgjegjëset kryesore dhe si një ndër institucionet që duhet të luajnë rol thelbësor në mbrojtjen e të drejtave të të burgosurve dhe të paraburgosurve. Sipas saj, burgjet duhet të jenë institucione ku nuk duhet të ketë vend për asnjë vend për cenimin e shëndetit, jetës dhe të integritetit moral të të dënuarve, duke përjashtuar çdo lloj diskriminimi apo keqtrajtimi të tyre. Në përgjigjen e Ministrisë së Drejtësisë vazhdohet më tej, duke nënvizuar se sistemi i burgjeve duhet vlerësuar ekskluzivisht si një institucion, synimi i të cilit është integrimi i këtyre individëve në shoqëri dhe në asnjë mënyrë të lejojë që një proces i tillë të shoqërohet

me vuajtje apo abuzime të çfarëdo lloji. Në këtë kuadër janë marra masa të ndryshme dhe vetë ministria është bërë nismëtare e bashkëpunimeve me organizata të ndryshme si në rastin e Qendrës së Edukimit së të miturve nëVaqar, ku një projekt i mirëfilltë rehabilitimi është nisur me bashkëpunimin e ngushtë të UNICEF. Në qendër të vëmendjes të Ministrisë së Drejtësisë, lexohet në këtë përgjigje, kanë qenë në mënyrë të veçantë përmirësimi i kushteve të paraburgimit. Lidhur me këtë pikë, ky institucion po mbikëqyr nga afër ndërtimin e 12 qendrave të tilla, ku shpresohet se do të përmirësohen kushtet e personave në gjendje paraburgimi. Ndërsa dje, ministri i Drejtësisë, Bumçi, ka sqaruar se brenda 2 vitesh, edhe qelitë e paraburgimit do të kalojnë në varësi të ministrise së Drejtësisë.

AKTUALITET

SHQIP 8 GJYQI I ISH-ZYRTAREVE

ARRESTIMI

AUTORET

AKUZA

Dy kunetër të drejtuesve të zyrës së pasurive dhe ish-juristi janë vënë në pranga më 7 mars të këtij viti nga policia

Ish-kryetari i Hipotekës, Alush Xhihani, është shpallur në kërkim, ndërsa në arrest shtëpiak hetohet Tomorr Kokomani

Të pandehurit akuzohen, se kanë bashkëpunuar me njëri-tjetrin në 6 raste të ndryshme, me anë të falsifikimit të dokumenteve

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

HETIMI

DURRES/ Nis gjyqi për ish-deputetin. Tre të pandehur pranojnë akuzat

“Hipoteka”, jo gjykim të shkurtuar për Xhihanin Gjykata refuzon kërkesën: Do të dëmtohej procesi VALI QYRFYÇI

Në total janë sekuestruar nga prokuroria 25600 m2 truall dhe bllokuar llogaritë bankare të Xhihanit e Skraparit

G

jykim të shkurtuar ka kërkuar mbrojtja e tre të pandehurve të dosjes "Hipoteka", e cila ka nisur të gjykohet në Gjykatën e Shkallës së Parë të Rrethit Durrës, por kërkesa është hedhur poshtë, pasi trupi gjykues, i kryesuar nga gjyqtari Faslli Ceka, ka çmuar se kjo do të dëmtonte në tërësi gjykimin. E ndërsa për ish-deputetin dhe kryeregjistruesin e Durrësit, Alush Xhihanin, kunatin e tij dhe Tomorr Kokomanin është kërkuar gjykim i shkurtuar, duke pranuar akuzat e ngritura, mbrojtja e ish-juristit Rezart Skrapari dhe kunatit të tij, Ardjan Lloshit, ka mbajtur një tjetër qëndrim, duke kërkuar kryerjen e një ekspertize, e cila do të përcaktojë plotësisht pozicionin e njërit prej klientëve të tij, ndaj akuzave të ngritura. Pas dështimit të seancës së parë, në Gjykatën e Faktit ka nisur gjykimi ndaj 5 të pandehurve të dosjes "Hipoteka", të cilët akuzohen për vjedhje, duke shpërdoruar detyrën me anë të mashtrimit në bashkëpunim, si dhe falsifikim dokumentesh zyrtare. Në bankën e të akuzuarve, edhe dje janë ulur 3 nga të pandehurit, ish-juristi i zyrës së pasurive të patundshme, Rezart Skrapari, kunati i tij, Ardjan Lloshi, dhe kunati i Alush Xhihanit, ishkryeregjistruesit të Durrësit, Ilir Vogli. Gjykimi për të pandehurin kryesor, ish-deputetin Alush Xhihanin, bëhet në mungesë, ndërsa policia e ka shpallur person në kërkim. Trupi gjykues, pasi ka dëgjuar pretendimet e mbrojtjes, rrëzoi kërkesën e bërë nga avokatët e të pandehurve Xhihani, Vogli dhe Kokomani, për gjykim të shkurtuar dhe veçim të çështjeve. Nuk ka ndarë të njëjtin qëndrim avokati i Skraparit dhe Lloshit, Edmond Saliu. Ai ka kërkuar që gjykimi të bëhet i plotë, duke paraqitur para gjykatës kërkesën e tij për kryerjen e ekspertizës të akteve që mbajnë firmën e kunatit të Rezart Skraparit, i cili figuron përfitues i abuzimeve të bëra me trojet në Hipotekën e Durrësit. Ardian Lloshi nga Elbasani, kunati i ishjuristit të Hipotekës, Rezart Skrapari, akuzohet për dhjetëra firma, të cilat nuk janë të ngjashme. Sipas avokatit, akti i ekspertimit të nënshkrimit të tij i kërkuar, po i parealizuar gjatë hetimeve, synon të çlirojë nga barra e akuzës këtë të pandehur, që vazhdon të qëndrojë në qelitë e paraburgimit. Për mbrojtjen e Lloshit, mosrealizimi i ekspertizës së kërkuar që në fazën e hetimeve është i pakuptimtë, megjithatë, ai u shpreh se beson te vendimi i gjykatës për ta realizuar këtë ekspertim të firmave të gjetura në dokumentacionet që mbajnë nënshkrimin e klientit të tij, ndërsa do të shqyr-

Ilir Vogli

Rezart Skrapari

tohen provat shkresore. Seanca e djeshme ka vazhduar me dëgjimin e akuzës së përfaqësuar nga prokurori Ardjan Ylli, i cili sqaroi rast pas rasti të gjitha akuzat që rëndojnë mbi të pandehurit e dosjes së shfryrë të Hipotekës së Durrësit. Të pande-

DOSJA

hurit akuzohen se në bashkëpunim, në 6 raste të ndryshme me anë të falsifikimit të dokumenteve dhe duke përfituar nga pozicioni i Alush Xhihanit dhe Rezart Skraparit si drejtues të Hipotekës, përgjatë viteve 20022004, kanë vjedhur sipërfaqe të

konsiderueshme trualli, pronë shtetërore, kryesisht në Spitallë, Plazh, Shkozet, Kavajë dhe lagjen 1 të qytetit të Durrësit, pranë shëtitores bregdetare. Xhihani dhe Skrapari kanë bërë dhe kalim trualli në emër të kunetërve në tokën e ish-Ndër-

"Hipoteka" është shkëputur nga dosja hetimore "Hila". Vasil Hila, ish-kreu i Komisionit të Kthimit e Kompensimit të Pronave, në vitin 2002 ka lëshuar 212 vendime për kompensim fizik, nga të cilat kanë përfituar dhe Alushi, Skrapari dhe shumë persona të tjerë, që nuk janë përfshirë në hetimet e prokurorisë marrjes Bujqësore Frutore në Spitallë të Durrësit, si ish-punonjës të ndërmarrjes. Të tjera prona janë regjistruar në emër të gruas së Xhihanit, ndërsa prokurori citoi një frazë të ish-kryetarit të dënuar të Komisionit të Kthimit e Kompensimit të Pronave thënë

të pandehurit Tomorr Kokomani, i cili është në arrest shtëpiak. Në bazë të saj, "shefi i madh" duhej të shpërblehej me troje dhe dy të përmendurit duhet të bënin kalimin e tyre, për të hapur rrugën për përfitime të tjera abuzive me trojet në Durrës.

ELBASAN

Pronat, dymijë myslimanë në shesh për të protestuar S

oset durimi i besimtarëve myslimanë të rrethit të Elbasanit. Pritja e gjatë 16-vjeçare, me shpresën e kthimit të pronave vakëfe, duket se do të "përfundojë" me një protestë masive, ndaj heshtjes së gjatë të instancave vendore dhe atyre qendrore, ndaj kërkesave të tyre të ligjshme për të drejtën e Myftinisë së Qarkut të Elbasanit, ndaj pronave që pretendojnë. Vetë myftiu i Elbasanit, Agim Duka, është treguar i gatshëm të flasë për gazetën "Shqip", rreth qëllimit të protestës dhe kërkesave të saj. Përse organizohet protesta juaj? Është një e drejtë e jona, si gjithë shtetasit e tjerë, aq më tepër e institucionit fetar të Myftinisë që përfaqësoj. Historikisht, Myftinia e Elbasanit ka gëzuar të drejtën e pronës së saj, që ia njeh Zoti i Madh, por ia ka mohuar prej vitesh ky shtet. Kjo e drejtë, nëse na ishte mohuar 50 vjet nga shteti komunist, sikurse edhe besimi që përfaqësojmë, ende nuk ka shkuar në vend edhe sot, ku pretendohet se prona i takon të zotit dhe zotë të saj jemi të gjithë ne myslimanët. Për çfarë pronash bëhet fjalë? Nuk janë pak, por 216 prona në tërë rrethin e Elbasanit, ku konsistojnë toka dhe sheshe, ullishte e troje, xhami dhe dyqane, që i trashëgojmë qëkurse Myftiu i Elbasanit, Agim Duka në këtë trevë u ngulit besimi mysliman. Cilat nga këto prona do të veçonit? Janë shumë, por më të rëndësishmet mendoj se duhen përmendur xhamia e Ballijes, parku "Rinia" ku është ndërtuar sot, 20 hektarë tokë dhe troje, 21 mijë rrënjë ullinj, 35 xhami që janë prishur ose adoptuar e dhjetëra dyqane, ose hane siç quheshin dikur. Keni marrë prona gjatë këtyre viteve? Shumë pak, për të mos thënë asgjë. Myftinia, ku jemi sot, disa xhami si dhe sheshin e Namazgjasë, ku është planifikuar të ndërtohet xhamia e Ballijes, e zhvendosur nga vendi ku ka qenë. Be. Dy

AKTUALITET

E PREMTE, 14 KORRIK 2006 PROBLEMI I LEGALIZIMEVE

SHQIP 9

Kryetari i Bashkisë së Kuçovës ngre problemin se shumë ndërtesa janë bërë pranë puseve të naftës

Berat, jo legalizimit në zonat muzeale Memia: Ende nuk është vendosur çdo bëhet me këto ndërtime ZYLYFTAR PLAKU

P

ër legalizimet e ndërtimeve pa leje në zonat muzeale, qever ia shqiptare do të vendosë më vonë. Të paktën ky ka qenë mesazhi që ka dhënë Shaban Memia, drejtori i legalizimeve, gjatë një takimi të zhvilluar në qytetin e Beratit, ku ndërtimet në këtë zonë janë me dhjetëra. Procesi i legalizimit të urbanizimit dhe integrimit të ndërtimeve pa leje në Berat paraqet mjaft vështirësi. Edhe pse për këtë proces është folur mbi rëndësinë e veçantë që ka, por përsëri paraqiten disa mangësi si ligjore, ashtu edhe specifike. Problem tepër shqetësues është legalizimi i ndërtimeve apo shtesave të bëra në qytetin e Beratit, për shkak se gati gjysma e tij është në zonën muze dhe tashmë vendimet për ndërtime apo legalizime duhet të merren nga KKRRT i Shqipërisë. Shtesat apo ndërtimet e bëra në ndryshime dhe pa leje nuk mund të legalizohen në kundërshti me ligjin për mbrojtjen e zonave muzeale dhe mënyrën e dhënieve të lejeve të ndërtimit në zonat e mbrojtura me ligj të veçantë të shpallura muze. Në këtë kontekst, kryebashkiaku i Beratit, Fadil Nasufi, në mbështetje të shqetësimit të kryetarit të Bashkisë së Kuçovës, Artur Kurti, kërkoi jo vetëm specifika për zbatimin e ligjit të legalizimeve në Berat, por edhe përfshirjen e një pjesëtari të monumenteve të kulturës në këtë komision. Edhe për këtë rast Memia nuk bëri përjashtim, duke mos dhënë një përgjigje të plot nëse legaliz-

Procesi

Projekti

Drejtuesi, tur njohjeje në gjithë vendin

Pretendimi Edhe pse për këtë proces është folur mbi rëndësinë e veçantë që ka, përsëri paraqiten disa mangësi si ligjore, ashtu edhe specifike

S

Vendorët Shqetësimet për ndërtimet pa leje i bënë prezente edhe kryetarët e Komunave Perondi dhe Kozare në Kuçovë dhe Poshnje në Berat

Udhëzimi Tashmë janë dhënë edhe udhëzimet për fillimin e procedurës së përgatitjes së dokumentacionit të legalizimeve për Beratin dhe Kuçovën

E veçanta Në Kuçovë ka shumë ndërtime, të cilat janë ngritur pranë puseve të naftës dhe përbëjnë një rrezik serioz jo vetëm për banorët

Pamje nga qyteti i Beratit

imet në zbatim të ligjit do të bëjnë përjashtime në lagjet dhe zonat muze, apo do të ndiqet ndonjë mënyrë e veçantë. Takimi i organizuar dje në zyrën e prefektit, në prani edhe të drejtorit të Përgjithshëm të ALUIZNI-t, Shaban Memia, si dhe prefektit Roland Bejko, ka pasur si qëllim njohjen e drejtuesve të strukturave vendore me ligjin dhe me vëmendjen që qeveria i ka kushtuar dhe po i kushton zbatimit të këtij ligji. Pavarësisht se në këtë kuadër edhe Qarku i Beratit do të përfshihet në këtë etapë të zbatimit të tij,

KORÇE

Ministria e Kulturës, 1,5 milionë lekë për punimet

Nis rikonstruksioni i godinës së Mësonjëtores së Parë G

odina e Mësonjëtores së parë shqipe në Ko ar në fillimet e saj, kur edhe shërbeu si shkolla e parë rçë, që funksionon edhe si muze i arsimit, po shqipe. Megjithëse u kryen punime restauruese të kalon rikonstruksionin e dytë të saj, nga i cili plota në ndërtesë, fondi i brendshëm i muzeut ka do të bëhet i mundur së paku mirëmbajtja e qenë sipas specialistëve i mangët. Kallamata thotë ndërtesës karakteristike. Pas përpjekjeve të shum- se kur u krye restaurimi i muzeut, në fondin e ta është arritur të sigurohet një fond prej 1,5 mil- brendshëm të tij nuk u përfshinë shumë figura e doionë lekësh nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe kumente që ishin të pa dëshirueshme për kohën. Sporteve, nëpërmEdhe pas vitit 1990, jet të cilit është stendat e Mësonjëtores parashikuar të krysë parë shqipe, në një hen restaurime të pjesë të mirë të tyre, pjesshme të ndëkanë qenë të boshatirtesës dykatëshe. sura dhe muzeu nuk ka Përgjegjësi i qenë i kompletuar ashmuzeut të Mësonjëtu si vlerësohet dhe siç tores së parë shqipe, janë qendra të tjera në Pirro Naumi, sqaroi Korçë si muzeu i Artit se me këtë financim Kombëtar Mesjetar. të Ministrisë së KulKallamata thotë se turës do të restaurovazhdimisht gjatë kohet kryesisht çatia hës që ai ka qenë drejshumë e dëmtuar e tor i degës së monundërtesës, si dhe do menteve të kulturës në të ketë riparime të Korçë janë kërkuar dyerve e dritareve fonde për restaurimin dhe suvatime të e muzeut të Mësonjëbrendshme e të jastores së parë shqipe, htme. Punimet respor ato nuk janë tauruese kanë filluar dhënë. Fondi i tanprej pak ditësh dhe ishëm, sipas tij, do të INVESTIMI në fund të tyre do të mundësojë së paku riKy është restaurimi i dytë që i rikthehet një gjendparimin e çatisë, e cila bëhet Mësonjëtores së parë je më e mirë e ishte dëmtuar në shqipe në Korçë, pas atij të plotë muzeut të Mësonjëvende të ndryshme të që u ndërmor me rastin e festimit tores. saj dhe nga rrjedhja e të 100-vjetorit të saj në vitin 1987 Ky është restaurishirave rrezikonte mi i dytë që i bëhet dëmtimin e Mësonjëtores së parë shqipe në Korçë, pas atij të brendshëm prej punimesh dërrase të dyshemesë së plotë që u ndërmor me rastin e festimit të 100-vje- derës dhe të atij fondi që ruhet brenda saj. Muzeu i torit të saj në vitin 1987. Arkitekti Kliti Kallamata, që Mësonjëtores së parë shqipe në Korçë edhe për vetë ka drejtuar në atë kohë projektin e restaurimit, kuj- pozicionin e tij në qendër të qytetit është nga më të ton se ka qenë një investim i konsiderueshëm për vizituarit dhe të preferuarit nga të ardhur vendas, kohën dhe që filloi në vitin 1986. Projekti i restau- ose të huaj, të cilët i tërheq edhe godina karakterisrimit atëherë synonte një rikthim në gjendjen e tike korçare. mëparshme të godinës, ashtu siç kishte funksionuG.Ashimi

specifikat e rajonit kanë prezantuar të papritura para auditorit. Kryetari i Bashkisë së Kuçovës, Artur Kurti, ka ngritur shqetësimin se për këtë qytet duhet të ketë klauzola të veçanta zbatimi i këtij ligji, për shkak se shumë nga ndërtimet pa leje janë bërë në zonën naftëmbajtëse, ose afër puseve aktive të naftës, që po me ligj janë në kundërshtim. Sipas Kurtit, "të legalizosh ndërtimet në zonën naftëmbajtëse do të thotë që të mendosh për mbrojtjen e mjedisit dhe të shëndetit të popullatës që legalizohet me ato ndërtime në atë

zonë. Dyshimi i hedhur, apo kërkesa e bërë prezente nga kryebashkiaku i Kuçovës në takim, ka detyruar Memia që të pohojë se "do të paraqiten projekte për gjetjen e mundësive në mbrojtje të shëndetit të popullatës, si dhe zhvillimit urban të tyre". Megjithëse Kurti deklarime të tilla nuk i ka vlerësuar si serioze, një tjetër problem që është prezantuar me forcë në takim ka qenë mospërputhja e vijave të verdha të bashkive dhe komunave me vijën administrative të tyre, sidomos në qytete.

haban Memia prej disa ditësh ka ndërmarrë një tur takimesh në të gjithë vendin, për të mësuar situatën nëpër qytete për ndërtimet pa leje. Pak ditë më parë, Memia u njoh me gjendjen e këtyre ndërtimeve në zonën e Tiranës dhe në Durrës, ku dhe numri i tyre është më i madh. Gjatë ditës së djeshme ai ka vizituar edhe qytetet e Beratit dhe të Lushnjës. Kështu për legalizimet qytetari do të aplikojë për të dy kategoritë e ndërtimit, me katër fotografitë e objektit dhe nëse ka me dokumentacionin që lidhet me çështjen e pronësisë. Në fazën finale, pas mbylljes së dosjeve dhe procesit dhe mënjanimit të plotë të mbivendosjeve dhe deformimeve, do të jetë administrata që do të realizojë procesin e regjistrimit fillestar pranë zyrave të Hipotekës, duke u hequr përfituesve barrën e regjistrimit të pasurive të legalizuara dhe të radhëve të gjata.

SHQIP 10

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

OPINION

JA E VERTETA QE DUHET TE DINE SERBET PER KOSOVEN!

Intervistë eVuk Drashkoviç, ministër i Jashtëm i qeverisë së Serbisë, dhënë revistës“Vreme”

P

as Presidentit të Serbisë, Boris Tadiç, i cili pra noi se vetëm mungesa e dëshirës së serbëve për t’i dhënë pavarësinë Kosovës, nuk mjaf ton që ajo të mbetet në kuadër të Serbisë, është ministri i Jashtëm serb, Vuk Drashkoviç, ai që në një intervistë dhënë dje revistës “Vreme”, sqaron të vërtetën e tij për Kosovën. A do të thotë kjo se Rusia ka vendosur veto ndaj zgjidhjes së imponuar, siç shpresojnë serbët? Nuk kemi të drejtë të përsërisim gabimin e regjimit të Millosheviçit dhe ta ndërtojmë shpresën e popullit mbi veton e cilësdo fuqie të madhe. Fuqitë e mëdha kanë interesat e tyre të mëdha dhe flasin me gjuhën e interesave. Ajo që ka bërë Rusia është maksimumi i asaj që mund të prisnim. Ajo e ka bërë të qartë qëndrimin e vet, se Serbia është shtet si shtetet e tjera, qofshin të mëdha ose të vogla. Qëndrimi tjetër i Rusisë është se Kosova nuk mund të jetë rast i veçantë, një rast i vetëm. Por cilado zgjidhje për të, do të ketë statusin e shembullit. Me këtë ka parasysh edhe Abkaukazinë, Osetinë, Karabakun etj. Ky qëndrim i Rusisë, tashmë i ka dhënë rezultatet e veta. Nga pozicioni mjaft i fortë se Kosova mund të jetë vetëm e pavarur, pa kushte dhe plotësisht e pavarur, kemi arritur në pozicionin e tanishëm, për një lloj pavarësie të kontrolluar, që do të ishte e kushtëzuar me vendin e saj në KB dhe me zbatimin e plotë të standardeve, domethënë me mbrojtjen e serbëve, kishave, manastireve etj. A mund ta pranojë Serbia këtë zgjidhje? Jo. Çfarë do të kemi atëherë? Zgjidhjen e imponuar? Që nga momenti kur kam marrë funksionin e ministrit të Punëve të Jashtme, i kam qëndruar parimit të së vërtetës, parimit se ne Kosovën nuk e mbrojmë nga populli vendas, sepse populli vendas nuk e kërcënon atë, por nga predispozicioni i shumicës së bashkësisë ndërkombëtare, që është mes fuqive të mëdha. I kam qëndruar parimit se në mbrojtjen e kërkesave tona për Kosovën, që të mbetemi në kuadrin shtetëror të Serbisë, duhet të sillemi në mënyrë mjaft racionale, mjaft të kthjellët, në mënyrë që asnjëra prej kërkesave tona të mos cilësohet si joreale, por që kërkesat tona të jenë të sakta, të shkurtra e të kuptueshme, para gjithë botës, e cila kundërshton kërkesën që Kosova të mbetet në shtetin e Serbisë. Cilat janë kërkesat reale? Duhet të përqendrohemi vetëm në dy kërkesa. E para është e drejta e serbëve që të kenë mbrojtje në Kosovë dhe kjo me garanci ndërkombëtare. Kërkesa e dytë është se kufijtë e shtetit të Serbisë, të njohur ndërkombëtarisht, nuk mund të ndryshojnë kundër vullnetit të saj. Duke u nisur nga këto dy kërkesa, i kam pyetur përfaqësuesit e fuqive të mëdha: Na thoni se në cilën nga këto të dyja nuk kemi të drejtë? A nuk kanë të drejtë serbët për të qenë të mbrojtur? Sepse këtë të drejtë e kanë të gjithë popujt. A duhet të jetë Serbia i vetmi vend në botë, që duhet të trajtohet si vendi i askujt, në territorin e të cilës mund të krijohen shtete të tjera? Mendoj se nuk kemi mundur ta kthejmë këtë fakt në mënyrë të mjaftueshme në dobinë tonë. Pse? Sepse kryesisht ka sunduar përcaktimi, se duhet të flasim atë që i pëlqen shumicës në Kuvendin e Serbisë dhe atë që i pëlqen shumicës së popullit në Serbi. Mendoj se këtu është bërë gabimi kryesor. Fjala ime për Kosovën është ndryshe në bashkësinë ndërkombëtare e ndryshe këtu në Beograd. Në bashkësinë ndërkombëtare flas më ashpër, më me vendosmëri, shpesh them edhe ekstremin, por këtu nuk flas ashtu, sepse jam i vetëdijshëm për realitetin dhe rreziqet, se me një qëndrim të tillë këtu rriten shpresat shumë dhe dëshpërimi është më i madh kur bie nga një lartësi më e madhe. Por tani po e promovoni “të folurit me zë të lartë” si produktiv. A flisni më me zë, që të na dëgjojnë më mirë? Mendoj se askush kaq ven-

dosmërisht sa unë nuk e ka ngritur zërin në takimet ndërkombëtare, në takimet me shefat e shteteve e ministrat e Jashtëm. Pyetjet që ju kam bërë unë kanë qenë të tilla, që nuk kanë marrë përgjigje. Besoj se nën ndikimin e këtyre argumenteve që kam paraqitur, ka ardhur rishikimi i qëndrimit, që në fillim ishte jashtëzakonisht i fortë dhe arrogant. Për shembull, Teza kryesore e Marti Ahtisarit për pavarësinë e Kosovës ka qenë: Kosova është një rast i veçantë dhe nuk mund të shërbejë si precedent për cilindo problem tjetër. Përgjigjja ime ka qenë, se nuk duhet ta shpallni Kosovën si rast unikal, por thjesht shpallni Serbinë rast unikal dhe të thoni se të gjitha shtetet në botë kanë të drejtë t’i njohin kufijtë e vet, përveç Serbisë. I kam pyetur gjithandej, përfshirë dhe në NATO, në disa takime që kam marrë pjesë, pse në vitin 1999 e bombarduat Serbinë? Për të krijuar në territorin e Serbisë edhe një shtet tjetër shqiptar, apo që ta pengonit katastrofën humanitare mbi shumicën shqiptare, siç e thoni zyrtarisht? Përgjigjja e tyre ka qenë: Për të penguar katastrofën humanitare. Kundërpyetja ime ka qenë: Mbi çfarë baze, shtatë vite pas kapitullimit të Millosheviçit, kërkohet nga Serbia që të pranojë themelimin e shtetit të pavarur të Kosovës? Para Grupit të Kontaktit dhe Këshillit të Sigurimit kam thënë gjithnjë: Pres nga ju që të respektoni dokumentin e Kombeve të Bashkuara, sepse këtë dokument e ka respektuar edhe NATO, si fituese e luftës në vitin 1999. Sepse NATO, si fitimtare e luftës, nuk vendosi të ndryshojë kufijtë e shtetit të Serbisë, por i respektoi këta kufij të konfirmuar me Rezolutën 124 4të KS. Megjithatë kemi ardhur deri këtu, kur në fillim të bisedimeve thoni se situata nuk është premtuese? Mendoj se është detyrim i yni që t’i themi popullit të Serbisë: Njerëz, sundon mendimi mes fuqive të mëdha, se Kosova duhet të marrë një lloj pavarësie. Ne bëmë gjithçka dhe do të bëjmë gjithçka që t’i bindim se kjo është zgjidhje e padrejtë dhe e rrezikshme për stabilitetin e Kosovës, Serbisë dhe të gjithë rajonit. Nëse megjithëkëtë vendoset mbi bazën e forcës, ne nuk do të pajtohemi me këtë zgjidhje dhe nuk do ta pranojmë atë. Do ta konsiderojmë jolegjitime për Serbinë dhe popullin serb. Atëherë çfarë do të kemi? fÇarë mund të bëjmë më tepër? T’i shpallim prapë luftë NATO-s dhe gjithë botës? Kjo është detyra që kemi para popullit. Ne mund të bëjmë edhe mënyrën tjetër: T’i themi popullit se askush në botë nuk flet për pavarësi, se kartat serbe janë mjaft të forta dhe atëherë të shpërthejë rrufeja e populli, ta mësojë se kartat janë djegur. fÇarë do të ndodhë atëherë? Ka pasur spekulime për një tregti të mundshme me Kosovën? Përmendet një lloj “shoping listë” e Ahtisarit? Mendoj se këto janë zërat dhe spekulimet më të zakonshme. Një ditë besoj se do të shkruajnë libra me tekste të ashtuquajtura patriotike, se i kanë lajmëruar të gjitha dhe kanë bërë gjithçka që ta mbrojnë Kosovën. Që para dy vitesh kam thënë se duhet të plotësojmë detyrimet ndaj Gjykatës së Vuk Drashkoviç

Prishtina

Hagës pa kushte, që ta mbrojmë Kosovën, por shkaktova reaksionin më të keq kundër vetes. Më akuzuan se po sajoj, se Haga e Kosova nuk kanë asnjë lidhje mes tyre. Tash e shihni se ato akoma janë të lidhura. Po të ishte hequr pengesa e Hagës para dy viteve, ne do të kishim hyrë që atëherë në Partneritet për Paqe, do të kishim nënshkruar Marrëveshjen e StabilizimAsocimit me BE-në, do të kishim sot statusin e kandidatit, ashtu si e kanë Maqedonia e Kroacia dhe sigurisht do të ishim para dyerve të NATO-s. Në rrethana të tilla, bisedimet për statusin e Kosovës do të prisnin deri sa Serbia të hynte në paktin e NATO-s. Dhe po të ishim anëtarë të NATO-s, Kosova do të mbetej brenda kufijve shtetërorë të Serbisë, sepse nuk di asnjë shtet anëtar të NATO-s që të jetë shpërbërë. Tani jemi këtu ku jemi? Më e lehta që mund të thuhet, “jemi këtu ku jemi”. A do të munden serbët t’i mendojnë seriozisht gabimet e veta? Edhe tani rritet popullariteti i forcave

politike, që me politikën e tyre na çuan këtu, kur është shumë e lehtë që Kosova të mund të bëhet e pavarur dhe që Serbia të mund të rrëshqasë në izolim ndërkombëtar. I kujt është popullariteti që bie! I forcave politike, që kanë paralajmëruar për politikën katastrofike antievropiane e anti-Hagë të vendit. Do t’u kritikojnë ju për deklaratat se dhe populli mban përgjegjësi për gjendjen në të cilën jemi? A duhet thënë prapë e vërteta, apo doni lajka? n Uë konstatoj se që në vitin 1990, së bashku me Lëvizjen për Ripërtëritjen Serbe, isha shpallur heretik, tradhtar i kombit. Që atëherë, kur më e pakta 80% e serbëve në Serbi dhe 100% e serbëve në Bosnjë e Kroaci e shpallnin Millosheviçin si ikonë, kam paralajmëruar se ai është fatkeqësi kombëtare në historinë e popullit serb. A tregon kjo se kam qenë në anën e të vërtetës? Patjetër. A tregon kjo se shumica e popullit serb ka qenë e mashtruar. Patjetër!

VEHABITET NE BA NGA OLIVER POTEZHICA

(vijon nga dje) mbiciet e vehabitëve kanë qenë që doktrinat dhe ndikimi i tyre të përhapen edhe jashtë Arabisë Saudite, në mënyrë të ngjashme si ndikimi i Papës së Romës nga Vatikani, mbi katolikët në botë. Paraja është kyçi i rritjes së ndikimit të vehabitëve në shumë vende, si dhe në ato ku Islami është fe dominuese, ashtu dhe në vendet ku myslimanët janë pakicë. Kujtojmë vetëm ndërtimin pompoz të qendrës islamike në Zagreb, në vitet ’80-të të shekullit XX, si dhe projekte të ngjashme në hapësirat e Ballkanit, veçanërisht në vitet e fundit të ekzistencës së Jugosllavisë. Ndikimi i vehabitëve zgjerohet dhe forcohet sepse ata depërtojnë fuqishëm në shumë vende myslimane. Ata janë aktivë mes pakicave islame në vendet joislamike. Vlerësohet se nën kontrollin e tyre janë mbi 80% e xhamive e institucioneve islamike në vendet në të cilat myslimanët nuk janë shumicë. Vehabizmi filloi të përhapet në mënyrë të fortë pas kryengritjes së fundit në Mekë në vitin 1979, kur ekstremistët fetarë pushtuan xhaminë më të madhe në botë, duke kërcënuar direkt dinastinë qeverisëse saudite.

A

Pak më vonë, familja saudite u ndje e kërcënuar nga revolucionarët islamikë, të cilët në vitin 1979 morën pushtetin në Iran. Nuk u kursyen mjetet financiare dhe mjete të tjera në zgjerimin e ideve të doktrinës vehabiste, veçanërisht në neutralizimin dhe ndalimin e çfarëdo ndikimi iranian në botën islame. Rikthimi në fe ka qenë dhe mbetet thelbi i lëvizjes vehabiste, që nga dita e parë deri më sot. Zgjerimi i Islamit të vërtetë ka qenë “mbulesa” më e mirë për ambiciet politike, fetare, shtetërore, monarkike etj. Doktrina vehabiste në ditët e para është zgjeruar me zjarr e shpatë, ndërsa sot zgjerohet me mjete të mëdha financiare. Shumë vehabitë mbeten të rrezikshëm dhe jotolerantë ndaj ndjekësve të mbështetësve të feve të tjera dhe jobesimtarëve, dhe i ftojnë ata në praktikim, ashtu siç ka ekzistuar në shekujt e parë të historisë islame. Ata mendojnë se të gjithë myslimanët duhet ta ushtrojnë Islamin, në mënyrën si e ushtrojnë ata. Në të kundërt, do të jenë tradhtarë dhe armiq të Islamit, gjë që u jep justifikimin fetar për zbatimin e mundshëm të dhunës ndaj tyre. Marrëdhënia mes mësimeve vehabite dhe dhunës fetare tërheq një vëmendje të veçantë. Shumica e vehabitëve mendojnë se dhuna fetare lejohet në raste të caktuara. Pra nuk ka një përcaktim të qartë të këtyre rasteve dhe qëndrimi ndaj dhunës fetare dhe sot ndaj terrorizimit, paraqet shkak për shumë

Besimtare myslimane në Tiranë

Ambiciet e vehabitëve kanë qenë që doktrinat dhe ndikimi i tyre të përhapen edhe jashtë Arabisë Saudite, në mënyrë të ngjashme si ndikimi i Papës së Romës nga Vatikani mbi katolikët në botë. ndarje mes vetë vehabitëve dhe mes myslimanëve në tërësi. Në çdo rast, vehabitët kanë shkallën më të ulët të tolerancës mes myslimanëve, kur është fjala për të tjerët, pa marrë parasysh se janë ose jo myslimanë. P.sh., shumë vehabitë mendojnë se ata myslimanë që nuk mbështesin interpretimet strikte të tyre, janë heretikë. Kundër këtyre

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

OPINION

SHQIP 11

SOS: JEMI NE KUSHTET E NJE EMERGJENCE DEMOKRATIKE MUSTAFA NANO

K

ëto ditë, një i huaj (i cili, përveç që është i pa sionuar pas Shqipërisë, ka edhe për detyrë të ndjekë me kujdes zhvillimet shqiptare), ndërsa unë i flisja mbi atë, që pa pikë droje e ndërdyshjeje e quaj emergjencë demokratike, më drejtoi një pyetje shumë të thjeshtë: keni pasur presione e kërcënime të drejtpërdrejta nga struktura të pushtetit, të cilat mund të jenë të zemëruara prej qëndrimeve të tua vendosmërisht opozitare? E vërteta është - këtë i thashë edhe mikut tim jo shqiptar - se deri më sot nuk kam pasur asnjë presion e kërcënim të tillë, gjë që afërmendsh (për këtë jam i sigurt gjithë ditën e ditës) nuk e skualifikon e nuk e deligjitimon shqetësimin tim mbi kursin apo kurthin antidemokratik, ku po na fut ky pushtet një çikë e nga një çikë. Në këtë pikë u mora vesh me bashkëbiseduesin, ngaqë u binda, se nuk ma bëri këtë pyetje, ngaqë pret të demonstrohen presione e kërcënime të tilla nga ana e pushtetit, e vetëm pas kësaj të pranojë tezën time të emergjencës demokratike, që po jeton Shqipëria e muajve të fundit. Këtë pyetje ma bëri thjesht në bisedë e sipër, me synimin për t’u informuar në detaje mbi jetën politike, publike e shtetërore të Tiranës. E megjithatë, duke qenë se një numër njerëzish të tjerë - me një logjikë ose naive, ose tinëzare, krejt të ndryshme nga logjika e bashkëbiseduesit tim të huaj - më kanë bërë të njëjtën pyetje, më duket vendi e momenti për t’u ndalur në këtë pikë. Kam frikë se biografia politike e ish-presidentit Berisha, i cili në periudhën 1992-1997 bëri të vetat ca praktika antidemokratike të frikshme, të trasha, harbute e të bujshme, i bën shumë vetë të shtjenë në punë ca gjyzlykë të tjera të posaçme, kur vjen puna që duan të shohin se si po e drejton vendin në vitin 2006 nga pozitat e Kryeministrit. Ah, nuk ka rrahur e nuk ka vrarë njeri? Nuk e ka penguar opozitën të dalë në shesh e të protestojë? Nuk kërcënon gazetarët? Epo, çfarë dreqin keni, atëherë? Siç shihet, kuturisja për të gjykuar Kryeministrin e

sotëm të Shqipërisë, bash për shkak të botimit të parë të librit horror me titull “Berisha 1992-1997” (ky libër nuk ka qenë horror për të gjithë; përkundrazi, për ca e ca ka qenë fare rozë), nakatoset me një lloj befasie “të bukur e ngushëllimtare”, e cila ka të bëjë me faktin që, ja, “Berisha nuk po e bën vendin tym e flakë”. Është një bottom line që vlen vetëm për Berishën. Nëse dikush tjetër i afrohet (apo guxon të zbresë poshtë) këtij bottom line-i, ne i japim të drejtë vetes - mbi bazën e formimit, frymëzimeve, parimeve e besimeve të rrepta demokratike, te të cilat besojmë e të cilat duam t’i mbrojmë me çdo kusht - të themi se ky dikush e ka kaluar tashmë Rubikonin, se ky dikush është i patolerueshëm e i papranueshëm, se më në fund ky dikush duhet rrëzuar nga pushteti. Nëse ky dikush e ka emrin Sali Berisha, kriteret e gjykimit menjëherë bëhen të tjera, dhe rrjedhimisht Berisha bëhet i pranueshëm, ngaqë ai nuk po rreh e nuk po ushtron dhunë mbi opozitën, mbi qytetarët, mbi gazetarët etj., etj. Me këtë arsyetim do të përfundojmë të biem dakord, se Berisha edhe mund të vërë dorë një çikë mbi zgjedhjet e mbi rezultatin e tyre, pasi ky veprim do të jetë një hiç, krahasuar me lojën elektorale që bëri më 1996. Mund të përfundojmë më tej, duke thënë si kapitullantë të mjerë: nuk thoni shyqyr që nuk po na rreh e nuk pa na dhunon? Dhe kështu mund të arrijmë deri atje, sa të marrim për emergjencë demokratike atë që në fakt është banditizëm i pastër politik, dhe me këtë, të bëjmë një sy qorr e një vesh shurMustafa Nano dh ndaj çdo paudhësie që nuk kualifikohet si banditizëm. Mirëpo, e shoh si imperative shmangien e kësaj ngatërrese shumë banale, pasi një gjë është e sigurt: nëse një pushtet, i cili në ADN-në e vet ka arbitraritetin e provokimin, nuk rrethohet nga presioni i opinionit publik, asgjë nuk e pengon atë të shndërrohet në një regjim gangsterësh. Personalisht, në vend të jem i lumtur që nuk më duhet të merrem me kërcënime e presione të pushtetit, jam shumë i shqetësuar, teksa njerëz të ndryshëm më ndalin në rrugë e më thonë: kujdes, ruhu nga Berisha e nga

LLKAN E SHQIPERI

Vehabitët janë sot të pranishëm në Shqipëri, e cila besohet se është qendra e tyre në Ballkanin e Jugut, në Bosnjë-Hercegovinë, në Kroaci, në Serbi, në Kosovë, në Sanxhak e Maqedoni heretikëve, lejohet përdorimi i dhunës, që ata të futen nën Islamin e vërtetë. Përgjithësisht, me këtë rregull fetar familja Saud dhe vehabitët kanë zgjeruar pushtetin e tyre në Gadishullin Arabik. Në insistimin për ta distancuar vehabizmin nga dhuna në emër të fesë, në Arabi është futur kategoria e “Kutbizmit”, në të cilën klasifiko-

hen ato grupe fondamentaliste sunite, që janë për përdorimin e mjeteve të dhunës në realizimin e qëllimeve politike e fetare. Kategorinë e “Kutbizmit”, në këtë kuptim e kanë pranuar edhe disa politologë e islamologë nga vendet perëndimore. Islamologu i njohur Xhon Espozito, thotë se nuk mund të pranohet qëndrimi që i njëson vehabistët me dhunën e terrorizmin, e aq më pak ai qëndrim që i lidh të gjithë sauditët me dhunën, pa marrë parasysh se vehabizmi mohon pluralizmin fetar. Në këto çështje zhvillohet edhe diskutimi i gjallë në botën islame. Disa politologë islamë mendojnë se “kutbizmi” është degë në kuadër të salafizmit, domethënë të vehabizmit. Nga ana tjetër, ata që besojnë në arsyetimin e dhunës në emër të fesë, i shohin vehabitët që kundërshtojë dhunën si myslimanë që refuzojnë të marrin përgjegjësitë e tyre. Mësimeve dhe ideve vehabiste nuk mund t’u vihet që më parë as shenjë negative, as pozitive. Problemi lind atëherë kur përdoret dhuna për zgjerimin e ndikimit vehabit, ose për veprime në fushën fetare. Por, kur është fjala për Islamin bashkëkohor, ky nuk është vetëm problemi i vehabistëve dhe nuk mund të lidhet ekskluzivisht me botën islame. Për veprimtarinë e vehabitëve në hapësirat tona, është folur që në fillim të viteve ’80-të të shek XX, nga islamologu Hasan Sushiq. Ai ka

paralajmëruar se “vehabitët i nxisin myslimanët jashtë botës arabe, që të mos pajtohen me statusin fetar në kuadër të shteteve në të cilat janë pakica fetare”, indirekt ata janë edhe për përplasje të armatosur. Këto ide vehabite, sipas Hasan Sushiqit, kanë ardhur deri në shprehjen e tyre në veprimtarinë e organizatave si Liga Islame Botërore (RABITA), Organizata e Konferencës Islamike dhe shoqata të ndryshme konservative e të tipit fondamentalist. Vehabitët janë sot të pranishëm në Shqipëri (e cila besohet se është qendra e tyre në Ballkanin e Jugut), në BosnjëHercegovinë, në Kroaci, në Serbi, në Kosovë, në Sanxhak e Maqedoni. Depërtimi i tyre ka ardhur përmes qendrave fetare islamike, shkollave islame e veçanërisht përmes organizatave humanitare islame. Në Serbi, duket se momenti i shfaqjes së tyre publike ishte në Novi Pazar, në një veprim agresiv ndaj orkestrës së grupit “Ballkanika”. Me mësimet e veta fetare, Muhamed ibn Abdel Vahab, para dy shekujsh e gjysmë filloi të vendosë themelet e rendit të sotëm fetar e politik në Arabinë Saudite. Vehabizmi sot është doktrina zyrtare në Arabinë Saudite e Katar. * Autori ka qenë ambasador i Jugosllavisë në Jordani e Iran

Kryeministri Berisha

berishianët! Më bezdis sa s’ka ku të shkojë kjo këshillë, nga një apo edhe të tërë bashkë, u mban fjalime, i ure cila në disa raste e ka burimin te një mentalitet prej dhëron, u dikton axhendën e punimeve, u mban lekdhjaksish paranojakë, por më bezdis më shumë ideja sion për ndeshjen e futbollit Brazil-Francë, u tregon që ne kemi për kryeministër një njeri, i cili u kall datën sukseset e qeverisë, u kërkon atyre t’i propagandojnë një numri qytetarësh të vendit të vet. Këta që më këto suksese, u tregon qëndrimet që duhen mbajtur këshillojnë kësisoj nuk janë të gjithë socialistë. Përkun- në seanca, u flet kundër Prokurorit të Përgjithshëm, drazi, pjesa më e madhe e tyre janë ish-demokratë. Por kundër shefit të partisë më të madhe të opozitës, kjo s’ndryshon ndonjë gjë. Edhe sikur të tremburit prej kundër Presidentit të Republikës etj., etj. Pas kësaj Berishës të ishin vetëm socialistë, situata mbetet po shkon në Kuvend, e merr fjalën kur të dojë, replikon si njësoj dramatike. Është e rëndë që një numër qyteta- të dojë e me kë të dojë, u drejtohet deputetëve të rësh, qofshin këta edhe opozitarë, ta shohin Kryemi- opozitës me fjalët: “Nuk ju lejoj unë juve, një tufë hornistrin si një njeri të gatshëm për të frymëzuar e ur- rash, të bëni çfarë të doni në parlament”, thërret sipas dhëruar ushtrimin e dhunës mbi kundërshtarët e tij. qejfit në raport Kryetaren e bindur të Kuvendit etj., etj. Tjetër? Berisha i bën një gjyq publik Prokurorit të Pak më sipër, unë e klasifikova pjesërisht këtë takëm njerëzish te “dhjaksit paranojakë”, por Kryeministri bën Përgjithshëm, na bën të gjithëve me dije se “Sollaku mirë të mos ngushëllohet as nga fakti që të tremburit është i lidhur me mafien e me krimin e organizuar”, e janë socialistë, as nga fakti që ata janë “dhjaksë para- pas kësaj, jep urdhër të ngrihet një komision hetimi parlamentar, i cili nuk ka rrugë tjetër, nojakë”. Në fund të fundit, nëse në këtë veçse të gjejë me domosdo prova të vend ka dhjaksë me shumicë, këta nuk krimit, në mënyrë që përligjet votimi kanë pse të tremben vetëm nga një njeri. Normalisht, do të duhej të trembeshin Duhet t’u gjendemi parlamentar për shkarkimin e tij. Pas gjithë kësaj, merret vesh se, edhe sikur nga çdo njeri që ushtron pushtetin në afër këtyre e drejtën e emërimit të kryeprokurorit mënyrë arbitrare (dhe për dreq, në Shqipëri të gjithë e ushtrojnë pushtetin në institucioneve, duhet të ardhshëm ta ketë Edi Rama, mënyrë arbitrare). Dua të them, se ky kryeprokurori do t’u bashkohet atyre, të nam nuk është ngritur në erë. Ka lidhje t’i bëjmë të ndjejnë se cilëve kryeministri u kall datën. Shkurt, me të shkuarën e zezë të Kryeministrit, nuk janë të vetëm në nëse Sollaku bie, institucionin e ka lidhje me ngjarje si ajo 8-9 viteve më Prokurorisë së Përgjithshme, duhet të parë (1997), kur Berisha iu drejtua këtë betejë, e cila në fillojmë ta konsiderojmë si kobure të demokratëve në një sallë, në të cilin hyri fakt nuk është vetëm Berishës. Dylber Vrioni i rrahur paq dhe i gjakosur Doni më? Berisha është i vetmi prej njerëzve të tij, me fjalët: “Shikoni betejë e tyre. As e një Kryeministër i botës demokratike që këtë njeri të paturp! Këtu po bie shteti, merr vetë dhe i vetëm nismën legjislagrushti njerëzish. tive të rregullimit të tregut televiziv, e ndërsa ky kërkon të merremi me shqetësimet e tij personale”, ka lidhje Është (duhet të jetë) mbron atë në parlament, e hedh për me faktin që pakkush prej ish-bashvotim, dhe e miraton. Maxhoranca edhe beteja e të gjithëve në këtë rast është kompakte si gjithkëpunëtorëve të kohëve të shkuara, të poshtëruar sa s’ka ku të shkojë prej tij e monë. Në anën tjetër qëndruan opoziprej njerëzve të tij, guxon të denoncojë dhjetë vjet më ta politike e të gjithë zërat e tjerë, të cilët janë të interepas sjelljen presidenciale antiligjore të atyre kohëve, suar posaçërisht për rregullimet në tregun mediatik (në ka lidhje me retorikën e tij politike, në të cilën janë dal- radhë të parë, gazetarët), por Kryeministri i injoroi që luar kërcënime, shantazhe, tone të egra, e deri te fjalët të gjithë. Ligji u bë ashtu si donte ai të bëhej. E në fund, “gjak”, “vdekje”, apo ku di unë, ka lidhje me faktin që ai ndonëse ligjin e bëri kundër vullnetit të opozitës, nuk nuk guxon të shkojë për të bërë një vizitë të thjeshtë në pati turp të deklaronte, se aplikimin e ligjit do ta bënte vendin e tij të lindjes, ka lidhje me faktin që ka qenë i në interes të opozitës (!!!). rrethuar për shumë kohë nga njerëz, të cilët po ai më Tani ka filluar lojën me KLD-në, të cilën nuk mund ta pas i ka konsideruar si banditë e vrasës, ka lidhje me durojë, teksa e sheh “të kontrolluar nga e majta”. faktin, që ai e ka hermetizuar jetën e vet deri në atë farë Nëpërmjet KLD-së kërkon t’i japë një goditje KQZ-së. feje, sa nuk mund të pijë një kafe si të gjithë shqiptarët Në anën tjetër, pushtetin lokal e ka vënë nën thundër. e tjerë (përfshirë ish-kryeministra e ish-presidentë të “Zogu i Zi” është dëshmia ulëritëse që e dëshmon këtë Shqipërisë), d.m.th., i pambrojtur nga ushtria e rojeve fakt. Nesër do të tentojë të sulmojë institucione të tjera të trupit. Shkurt, Kryeministri, në vend ta konsiderojë “të kontrolluara nga e majta, apo nga krimi”. Ndihet aq këtë nam të ndyrë një sendërgji të kundërshtarëve të i fuqishëm, sa jep garanci se, “edhe nëse nuk do të më vet, bën mirë ta kërkojë gjithçka te vetja. Ne nuk mer- jepet konsensusi, unë do ta zgjedh Presidentin e Repubitojmë të kemi për kryeministër një njeri, të cilin e ka likës në mënyrë kushtetuese”. Me çfarë votash? Ku do t’i frikë qoftë dhe një qytetar i vetëm. gjejë? Një Zot e di. Dhe kështu, fundi dihet. Me një njeri që kontrollon * * * * * gjithçka, zgjedhjet e ardhshme nuk do të jenë gjë tjetër, E lëmë mënjanë tani “Kryeministrin që u kall datën veçse një“plebishit” si ai i vitit 1996, ku populli do të votojë qytetarëve të vet”, dhe vijmë tek emergjenca demokra- në masën 85% në favor të atij, Kryeministrit. tike, me të cilën kuptoj tentativën e pandalshme të Sa më sipër janë provë e qartë e emergjencës pushtetit për të pushtuar e uzurpuar institucionet sh- demokratike që po jetojmë. Duhet të mobilizojmë tetërore e hapësirën publike. Dhe kjo tentativë është ndërgjegjen tonë civile, demokratike, ligjore e institue dukshme. Fenomeni më i njohur është “kontrolli me cionale, në mënyrë që t’i kundërvihemi atyre, që po dorë të hekurt mbi partinë, gjë që është dukur së fund- bëjnë çmos të na shtrëngojnë të jetojmë në emergjenca mi te përjashtimi tak-fak nga partia i Spartak Ngjelës, të tilla. Në radhë të parë, duhet të vihemi në mbrojtje të për të cilin vetë Berisha, deri përpara një viti, ka harx- atyre institucioneve, të cilat kanë treguar se janë garanhuar pa fund përcaktime superlative. Nuk u ngrit asn- ci praktike e kushtetuese përballë kësaj maxhorance jë zë i mekur brenda asaj partie për ta kundërshtuar uzurpatore (sidozot Presidenti i Republikës, Gjykata këtë praktikë (a mos vallë, Kryeministri vijon t’u kallë Kushtetuese, e ndonjë tjetër. Ka vallë ndonjë tjetër?). datën edhe deputetëve e anëtarëve të Këshillit Ko- Duhet t’u gjendemi afër këtyre institucioneve, duhet t’i mbëtar të PD-së?). bëjmë të ndjejnë se nuk janë të vetëm në këtë betejë, e Berisha kontrollon si një gardian i vërtetë të gjithë cila në fakt nuk është vetëm betejë e tyre. As e një grushmaxhorancën parlamentare. I thërret kur të dojë, një e ti njerëzish. Është (duhet të jetë) beteja e të gjithëve.

E K O N O M I

SHQIP 12 SISTEMI BANKAR

Faktor tjetër që ndikon në inflacion është rritja e vazhdueshme e çmimit të naftës

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

Shtimi i shpejtë i kredisë, ndikon në rritjen e kërkesës së brendshme, e cila nga ana saj, do të ndikonte në shtimin e presioneve inflacioniste në ekonomi

Rreziku

Mbajtja e kursimeve në valuta të huaja shfaqet në rritjen e raportit të depozitave në valutë ndaj totalit të depozitave dhe në dobësimin e tendencave forcuese të kursit të këmbimit

Guvernatori Fullani përmendi rritjen e energjisë, rritjen e çmimeve të importit, çmimet e naftës dhe faktorë të tjerë

Inflacioni rriti normën bazë të interesit Pritet një vazhdim i faktorëve që ushtrojnë presion mbi rritjen e çmimeve ERVIN QAFMOLLA

R

ritja e pritur e normës bazë të interes it me 0,25 për qind nga Banka e Sh qipërisë, duke e çuar atë nga niveli 5 për qind në nivelin 5,25 për qind, erdhi si pasojë e inflacionit në rritje dhe rreziqeve të mëtejshme inflacioniste. Këtë e pohoi dje, guvernatori i BSH-së, Ardian Fullani, i cili vuri në dukje se kryesisht ishte ndjerë efekti sezonal, por edhe faktorë të tjerë. "Rritja graduale e inflacionit gjatë gjysmës së parë të vitit, paraqet një zhvillim më shqetësues, po të kemi parasysh se ajo ka ndodhur në kushtet e një politike fiskale me karakter shtrëngues", deklaroi Fullani. "Në muajin qershor 2006, prirja e fortë rritëse e normës vjetore të inflacionit, e verifikuar në dy muajt paraardhës pësoi një zbutje. Norma vjetore e inflacionit zbriti në 2,4 për qind, krahasuar me 3,1 për qind, në fund të muajit maj 2006", njoftoi Guvernatori. Fullani foli për një përmirësim të presioneve inflacioniste, duke sqaruar se efekti sezonal, që ushtron presion në drejtim të uljes së çmimeve të produkteve ushqimore, i vonuar gjatë majit, vlerësohet të jetë kompensuar pjesërisht gjatë muajit qershor. "Megjithatë, tremujori i dytë i vitit 2006 shënoi një normë vjetore më të lartë se e njëjta periudhë e një viti më parë. Ky fakt, dëshmon për praninë e shtuar të presioneve inflacioniste gjatë kësaj periudhe", tha Guvernatori. Megjithatë, përveç faktorëve sezonalë, ka pasur edhe faktorë të tjerë, të cilët kanë ndikuar dhe vazhdojnë të ndikojnë në rritjen e inflacionit, pavarësisht, tejkalimit të ndikimeve sezonale. "Faktorë të tjerë, përtej atyre sezonalë, si mbiçmimi më i zbutur i lekut ndaj euros, prirja rritëse në çmimet e importit, rritja kulmore e çmimeve të naftës dhe lëndëve të para, përbëjnë bazën e intensifikimit të presioneve inflacioniste në ekonomi gjatë kësaj periudhe të vitit", shpjegoi Guvernatori.

për gjashtëmujorin e parë të vitit 2007, Banka e Shqipërisë, në parashikimet e bëra për zhvillimet inflacioniste në ekonomi, ka faktorizuar edhe ndikimet e mundshme, që mund të vijnë nga materializimi i disa rreziqeve. Ndër faktorët më të rëndësishëm, guvernatori ka veçuar rritjen e çmimit të energjisë elektrike, diferencën në rënie midis normave të interesit në lekë me ato në valutë etj. "Duke filluar nga muaji korrik 2006, përgjatë një viti, norma inflacionit do të ndikohet në rritje, si rezultat i aplikimit të tarifave të reja të energjisë elektrike të konsumuar", paralajmëroi Fullani. Gjithashtu,

"Duke filluar nga muaji korrik 2006, përgjatë një viti, norma inflacionit do të ndikohet në rritje, si rezultat i aplikimit të tarifave të reja të energjisë elektrike"

ai ka përmendur si një faktor tjetër të rëndësishëm, prirjen në rritje për mbajtjen e kursimeve në valutë të huaj. "Ambienti global me rritje të interesave, ka filluar të krijojë stimuj për ndryshimin e preferencave të agjentëve ekonomikë, veçanërisht në drejtim të mbajtjes së kursimeve në valuta të huaja. Kjo tendencë shfaqet në rritjen e raportit të depozitave në valutë ndaj totalit të depozitave dhe në dobësimin e tendencave forcuese të kursit të këmbimit", tha Guvernatori. Lidhur me kursin e këmbimit, Fullani sqaroi se, megjithëse vazhdon të jetë i mbiçmuar në terma vjetorë kundrejt eu-

ros, gjatë muajve të fundit regjistron një moderim të intensitetit të mbiçmimit. "Një sjellje e ndryshme e kursit të këmbimit nga sjellja sezonale tipike e viteve të kaluara do të transmetohej menjëherë në inflacion". Guvernatori theksoi se, siç dihet, kanali i ndikimit të inflacionit (veçanërisht grupi i mallrave të tregtueshëm), siç ndodh rëndom në shumicën e vendeve që janë të varura nga importet, është shumë sensitiv në rastet e zhvlerësimit të monedhës. Faktor tjetër që ndikon në inflacion është rritja e vazhdueshme e çmimit të naftës. Guvernatori ka vërejtur se vlerat rekord, të regjistruara së fundmi për çmimet të naftës dhe të nënprodukteve të saj, përbëjnë një rrezik potencial për inflacionin. "Kjo bëhet edhe më e mprehtë, nëse merret në konsideratë fakti që çmimi i naftës në vend ka tejkaluar pikën 'kritike', përtej së cilës aktiviteti i bizneseve vihet në vështirësi të dukshme", shtoi ai. Bujqësia dhe kreditimi Sipas Guvernatorit, çmimet e produkteve bujqësore kanë regjistruar një sjellje të ndryshme gjatë dy viteve të fundit, duke kontribuar përgjithësisht në mbajtjen e ulët të inflacionit, ndërkohë që këtë vit vërehen ndryshime. Një faktor tjetër me ndikim të ndjeshëm është shtimi i shpejtë i kredisë për ekonominë. Fullani tha se, ashtu si në vitin e kaluar edhe në gjysmën e parë të vitit 2006, është evidentuar një rritje lartë e kredisë për ekonominë. "Shtimi i shpejtë i kredisë, veçanërisht i asaj konsumatore, ndikon në rritjen e kërkesës së brendshme, e cila nga ana saj, do të ndikonte në shtimin e presioneve inflacioniste në ekonomi", shtoi ai. Nga ana tjetër, ecuria e treguesve monetarë ka qenë e kënaqshme, sipas Guvernatorit, i cili bëri të ditur se oferta monetare në ekonomi është rritur me ritme pranë tendencave historike. "Sipas të dhënave të muajit maj, rritja vjetore e ofertës së parasë, M3, rezultoi 10,5 për qind, ndërsa struktura e ofertës monetare po tenton të zhvendoset drejt mjeteve valutore", tha Fullani.

Rreziqet Për gjysmën e dytë të vitit 2006, si dhe

OPINION

MYZAFER AHMATI

P

as afro 15 vjet zhvillimesh demokratike, ende mjaft politikanë shqiptarë nuk e kanë kuptuar se çfarë peshe dhe përgjegjësie mbajnë ndaj elektoratit e zgjidhjes së problemeve të tij, sidomos kur vijnë në pushtet. Fatkeqësisht, si një shembull mund të konsiderohen konkluzionet e bisedimeve mes demokratëve dhe republikanëve për pronat, veçanërisht zgjidhja që ata i kanë dhënë çështjes së familjeve që banojnë në shtëpitë e pronarëve. Demokratët kanë përkrahur propozimin republikan që kjo çështje të zgjidhet duke u dhënë kredi familjeve që janë strehuar në këto banesa, ndërsa pronarët do të marrin banesat e tyre. Me pak fjalë, zgjidhja republikane është: Unë zgjidh hallin tim, ti bëj çfarë të duash! Pse ky përfundim? Duhet nënvizuar se një zgjidhje e tillë bie që në fillim ndesh me ligjin. Në vendimin nr. 26, dt. 02.11.05, dhënë nga Gjykata Kushtetuese për këtë çështje, arsyetohej: "T'u mohosh të drejtën shtresës së qiramarrësve për t'u bërë pronarë, t'u ndërpresësh kontratën e qirasë pa garantuar strehë tjetër, janë veprime që nuk mund të përligjen me interesin publik". Ndërsa më poshtë në vendim shkruhej: "Me raportet e ven-

Nuk duheshin ballafaquar pronarët me qiramarrësit, duke i lënë ata në mëshirë të njëri-tjetrit

Gabimi i republikanëve me qiramarrësit dhe pronarët Me pak fjalë, zgjidhja e propozuar nga republikanët është: "Unë zgjidh hallin tim, ti bëj çfarë të duash!"

Politikanët shqiptarë, si të djathtë, ashtu dhe të majtë, nuk arrijnë ta kuptojnë thelbin e kësaj çështjeje

dosura me dispozitat e mëparshme, shteti kishte obligimin e zgjidhjes së strehimit të kësaj shtrese, duke i bërë pronarë (ashtu si pjesën më të madhe të shtresave të tjera), me dispozitën e re të kontestuar, ai (shteti) i tkurr tej mase këto obligime, duke marrë përsipër kryesisht, vetëm sigurimin e strehimit". Pas këtij interpretimi, është e qartë se zgjidhja e dhënë nga republikanët dhe e përkrahur nga demokratët, bie ndesh me këtë vendim të Gjykatës Kushtetuese. Nëse flasim për zgjidhje

nuk mund të zgjidhin problemet e këtyre të fundit në kurriz të të tjerëve, konkretisht në familjet që jetojnë në shtëpitë e pronarëve. Për më tepër, në bazë të ligjit për privatizimin e banesave shtetërore edhe familjeve që banojnë në shtëpitë e pronarëve u lind e drejta e privatizimit të një banese nga fondi shtetëror i banesave. Në këtë kuptim edhe ata janë pronarë të një prone, pronë që duhet t'u jepet apo kompensohet sipas ligjit. Me rastin e ndryshimeve politike, shteti i ri nuk duhet t'i ballafaqon-

të njëjtë, nuk mund të quhen të tilla privatizimi me çmime minimale që u bëri apartamenteve shumica e popullsisë qytetare në vitin 1993, me privatizimin me kredi që do të paguhet për disa dhjetëvjeçarë nga familjet që jetojnë në shtëpitë e pronarëve. Por, çka të bën më shumë përshtypje në këtë histori, është fakti se poli-

tikanët shqiptarë, si të djathtë, ashtu dhe të majtë, nuk arrijnë ta kuptojnë (ndoshta bëjnë sikur nuk e kuptojnë) thelbin e kësaj çështjeje. Nuk mund të jepet një zgjidhje në favor të një pale, duke dëmtuar palën tjetër. Republikanët, që janë iniciatorë të këtij ndryshimi dhe që deklarojnë se mbrojnë interesat e pronarëve,

te pronarët me qiramarrësit dhe t'i linte ata në mëshirë të njëri-tjetrit. Fakt është që në gjykatat shqiptare ka me qindra e mijëra konflikte, që janë fare të panevojshme. Në projektin e ri shkruhet ndër të tjera se, nëse pronarët u ofrojnë mundësi strehimi familjeve që jetojnë në shtëpitë e tyre, ata duhet të lirojnë banesat. Një nen i tillë krijon mundësinë e konflikteve, ndaj dhe duhet parë me shumë kujdes. Nuk mund të quhet kontribut në zgjidhjen e çështjes, apo marrje përsipër e zgjidhjes së problemeve të qiramarrësve, dhënia e kredive, qoftë edhe e kredive pa interes. Familjeve që jetojnë në banesat e pronarëve duhet t'u jepet banesë apo kompensim. Më pas, janë ata që vendosin të marrin apo jo kredi për të rregulluar kushtet e tyre të banimit. Me kalimin e viteve, zgjidhja e çështjes bëhet më e kushtueshme, ndaj ajo duhej të ishte zgjidhur me kohë. Ndaj, kjo situatë do të rëndojë mbi të gjitha palët e përfshira në këtë çështje. Zgjidhja që po synohet t'i jepet këtij problemi është e njëanshme, ose më saktë, është një zgjidhje për të mos i dhënë zgjidhje. Ajo mbart me vete gabimet e deritanishme si dhe pasojat, por ç'është më e keqja, i thellon më tej ato, duke krijuar precedent për një konflikt social.

EKONOMI

E PREMTE, 14 KORRIK 2006 PRONAT

Projektligji Qeveria u jep një vit afat ish-pronarëve

SHQIP 13

Mazhoranca ka hartuar projektligjin pa mundur të llogarisë faturën financiare të procesit

Kthim deri në 100 ha, kompensimi me vlerën e tregut LEONARD MITRO

Q

everia nuk mund t'u thotë saktësisht ish-pronarëve, se kur do të bëhet kthimi dhe kompensimi i pronave të tyre, pavarësisht faktit se projektligji i hartuar nga mazhoranca e djathtë është marrë në shqyrtim nga Komisioni i Ekonomisë dhe Financave në Kuvendin e Shqipërisë. Kjo, për arsye se ekzekutivi nuk ka mundur të përllogarisë faturën financiare të procesit, fakt nga i cili varet edhe periudha kohore që do të duhet për përfundimin e procesit të kthimit dhe kompensimit të pronave. Këtë e ka bërë të ditur zv/kryeministri Ilir Rusmali, gjatë raportimit në komisionin përkatës. I pyetur nga deputetët e Komisionit të Ekonomisë lidhur me koston financiare të procesit, Rusmali është shprehur se për kthimin dhe kompensimin e pronave nuk ka ende shifra konkrete. "Për sa i përket kostos së kompensimit si shifër absolute do të mund të zbulohet, pasi të ketë përfunduar afati i paraqitjes së kërkesave. Ka dy procese të nxjerrjes së kostos financiare, që ka të bëjë së pari me inventarizimin e pronës publike, e cila do të shërbejë si kompensim fizik dhe së dyti, me kompensimin financiar, i parashikuar për në vitin 2014, aty ku kthimi dhe kompensimi fizik do të jetë i pamundur. Në këtë proces nuk ka shifra, por ka garanci ligjore", ka theksuar në fjalën e tij zv/kryeministri. Nga ana tjetër, lidhur me afatet e përafërta të përfundimit të procesit, Rusmali deklaroi se kohëzgjatja e procesit të kompensimit është fiksuar me ligjin e mëparshëm, të cilit i është bërë një shtesë afati, 1 vit kohë

për paraqitjen e kërkesave të ishpronarëve. "Kohëzgjatja e paraqitjes së kërkesave është shtuar me një vit, për shkak të kualitetit të punës së dobët të strukturave që menaxhonin procesin dhe ky është ndryshimi i vetëm që ne i kemi bërë ligjit, për sa i përket kohëzgjatjes", ka nënvizuar zv/kryeministri. Nga ana tjetër, deputeti republikan, Arjan Madhi, është shprehur se fatura financiare do të pengojë kthimin dhe kompensimin e pronës së ishpronarëve. Sipas tij, çështja e faturës financiare ka të bëjë me kohëzgjatjen e likuidimit të shtetit ndaj ishpronarëve, duke shpjeguar se nëse fatura do të jetë 40 miliardë dhe mundësitë e shtetit do të jenë 2 miliardë në vit, procesi do të vazhdojë për 20 vjet. Trojet turistike Projektligji i propozuar nga mazhoranca e djathtë parlamentare ka përfshirë 14 amendamente shtesë, përfshi edhe propozimet e Partisë Republikane. Lidhur me këtë, relatori i projektligjit dhe njëkohësisht përfaqësuesi i PR-së, deputeti Arjan Madhi, është shprehur se "ne kemi përfunduar një marrëveshje me mirëkuptim të plotë mes qeverisë dhe grupit parlamentar të Partisë Republikane lidhur me projektligjin e paraqitur dhe propozimet tona, me përjashtim të një dispozite që ka të bëjë me kthimin e kufizuar deri në 100 ha të tokës bujqësore, ku siç dihet PR-ja kishte kërkuar kthim të pakufizuar". Në projektligjin e ri është negociuar çështja e kthimit të pronave në zonat bregdetare, ku është rënë dakord që ish-pronarëve t'u kthehen të gjitha tokat që janë të lira, në zonat me

Propozimi

Kredi për të strehuarit në banesat e ish-pronarëve T

ë pastrehët,që aktualisht banojnë në ndërtesat e ish-pronarëve, do të përfitojnë një kredi pa interes nga shteti, kontratë të cilën duhet ta firmosin brenda 1 janarit të vitit 2009, kohë në të cilën duhet të lirojnë këto ndërtesa. Lidhur me banesat e ish-pronarëve, ku aktualisht janë qiramarrës individë të pastrehë, projektligji "Për kthimin dhe kompensimin e pronave" parashikon që pronarëve t'u kthehen këto ndërtesa. Sipas deputetit republikan, Arjan Madhi, ish-pronarët nuk kanë gëzuar ndërtesat e tyre për faktin se shteti nuk ka plotësuar obligimin për sistemimin e qiramarrësve të pastrehë. "Ne ramë dakord përfundimisht, që shteti të marrë përsipër realizimin e një kredie për të gjithë të pastrehët, sipas procedurave të parashikuara në ligjin përkatës. Pra, shteti do të marrë përsipër të paguajë interesin e kredisë për të gjithë të pastrehët dhe ata janë të lirë të zgjedhin brenda 1 janarit të vitit 2009, nëse do të nënshkruajnë kontratën e kredisë, ose në të kundërt, mbas këtij afati duhet të largohen nga banesat", ka theksuar deputeti i PR-së. Zgjidhja e çështjes së personave që janë vendosur me qira nga shteti në banesat e pronarëve, ka qenë një nga propozimet e republikanëve. Sipas ligjit në fuqi, personat e vendosur në këto ambiente ishin të detyruar të largoheshin dhe pronarët të rifitojnë banesat e tyre brenda vitit 2008. Para kësaj kohe, ata ishin të detyruar të lëshonin ambientet e zëna, në rastin kur qiramarrësit kishin plotësuar nevojat e tyre për strehim, në çfarëdo mënyre tjetër të ligjshme. Një rast tjetër ka qenë kur qiramarrësit mund të nënshkruanin kontratën e kredisë me institucionin financiar, sipas ligjit për programet sociale për strehimin e banorëve në zonat urbane, pra kur përfitonin kredi nga shteti. Gjithashtu, ata ishin të detyruar të largoheshin, kur përfitonin strehim ose truall, sipas të njëjtit ligj. Personat e pastrehë, qiramarrës në banesat, pronë e subjekteve të shpronësuar, të cilët brenda datës 31 dhjetor 2008 nuk do të lidhnin kontratat e lartpërmendura, apo që deri në këtë datë nuk do të plotësonin nevojat e tyre për strehim, do të humbitnin të drejtën e posedimit të ligjshëm të banesës dhe do të trajtoheshin në bazë të programeve sociale të strehimit.

Qirramarrësit do të kenë afat deri në 1 janar 2009 për të liruar ndërtesat

Kompensimi financiar është parashikuar për në vitin 2014, aty ku kthimi dhe kompensimi fizik do të jetë i pamundur përparësi të veçantë të zhvillimit të turizmit. Megjithatë, në projektligj parashikohet, që nëse individë të caktuar do të pengojnë investimet strategjike në fushën e turizmit, atëherë qeveria do t'i kompensojë financiarisht ata me vlerën e tregut, duke i dhënë përparësi investi-

meve. Qiratë shtetërore Në rastin kur janë dhënë troje me qira në tokat e ish-pronarëve, në projektligjin e ri është paraparë që brenda gjashtë muajve, personat të cilët zhvillojnë veprimtari biznesi në këto objekte, të bëjnë pagesën e plotë të truallit me vlerën e tregut dhe më pas shuma e arkëtuar nga kjo kontratë do të vihet në dispozicion jo të fondit të kompensimit, por të pronarit të drejtpërdrejtë të këtyre trojeve. Në rast të kundërt, nëse kontraktorët me shtetin nuk do të pranojnë një zgjidhje të tillë, atëherë prona do t'u kthehet automatikisht ish-pronarëve dhe qiraja e ndërtesës do të administrohet po nga ish-pronari.

Verifikim ndarjes së tokës, sipas 7501-it Toka që është dhënë në përdorim ose në pronësi nga ligji 7501 do t'i nënshtrohet një verifikimi të rreptë ligjor. Këtë fakt e ka bërë të ditur përfaqësuesi i PRsë, deputeti Arian Madhi, i cili ka deklaruar në Komisionin e Ekonomisë se "ne kemi ndarë gjithashtu të njëjtin qëndrim, që procesi i kalimit në pronësi apo në përdorim në bazë të ligjit 7501 të verifikohet nëpërmjet një institucioni, që do të jetë Ministria e Bujqësisë. Kemi rënë dakord, që Komiteti i Kthimit të Pronave të përfundojë misionin e tij si një institucion me përbërje politike, që ka rrjedhur nga parlamenti për arsye të mospërmbushjes së misionit të saj". Nisja e një procesi të tillë pritet të shkaktojë reagime të ndryshme në radhët e përfaqësuesve politikë të parlamentit, si dhe në grupet e ndryshme të interesit.

KLSH/RAPORTI

Katër bashki, 4,8 milionë USD dëm shtetit K

Komisioni i Ekonomisë

REPUBLIKA E SHQIPERISE MINISTRIA E BRENDSHME DREJTORIA E PERGJITHME E REZERVAVE SHTETERORE

1. ENTI PROKURUES: Drejtoria e Përgjithshme e Rezervave të Shtetit, me fondin limit prej 4.500.000 lekë nga llogaria rrjedhëse kërkon oferta për blerjen e artikujve të mëposhtëm:

• 30.000 copë sapun me fondin limit 750.000 lekë • 30 ton detergjent larës me dorë me fondin limit 3.750.000 leke 2. Kërkohet që mallrat të merren në dorëzim nga: Rezerva e Shtetit sipas kushteve të vëna në dokumentat e tenderit. 3. Kandidatët e interesuar mund të inspektojnë Dokumentat e Tenderit në zyrën e Drejtorisë Ekonomike te Drejtorisë së përgjithshme të Rezervave të Shtetit, me adresë: Rruga e Kavajës , Pranë Godinës së Zjarrfikëseve në Kombinat, Tiranë. 4. Një kopje e plotë e Dokumentave të Tenderit mund të blihet nga kandidatët e interesuar me anë të një kërkese me shkrim drejtuar Entit Prokurues në zyrën e cituar më sipër dhe me pagesën e një tarife të pakthyeshme prej 1.000 (një mijë) lekë. 5. Ofertat duhet të dërgohen tek Drejtoria e Përgjithshme e Rezervave të Shtetit. 6. Afati i fundit për dorëzimin e ofertave është deri në datën dhe orën e hapjes së tenderit.Ofertat e dorëzuara pas këtij afati do të refuzohen. 7. Ofertat duhet të shoqërohen me dokumenta ligjorë dhe administrativë origjinalë ose kopje të noterizuara, si provë e kërkesave kualifikuese të përcaktuara në Dokumentat e Tenderit. 8. Sigurimi i ofertës do të jetë për: • sapun 15.000 (pesëmbëdhjetë mijë ) lekë • detergjent 75.000( shtatëdhjetë e pesë mijë) lekë Sigurimi i ofertës duhet të dorëzohet së bashku me ofertën. Format e pranueshme të sigurimit janë përshkruar në Dokumentat e Tenderit. 9. Ofertat do të hapen në sallën e mbledhjeve të Drejtorisë së Përgjithshme të Rezervave të Shtetit në orën 10.00 të datës 07.08.2006. 10. Përfaqësues të ofertuesve janë të ftuar të ndjekin hapjen e ofertave.

ontrolli i Lartë i Shtetit ka zbu luar se deri në fund të vitit 2005 është shkaktuar një dëm ekonomik prej 4,8 milionë USD nga zbatimi i 4 projekteve, të financuara me kredi të huaja. Sipas deklaratës zyrtare nga KLSH-ja, këto dëme janë shkaktuar gjatë zbatimit të projektit bashkiak të furnizimit me ujë dhe kanalizime në qytetet Durrës, Fier, Lezhë dhe Sarandë, projektit rural të furnizimit me ujë në zonat Bajzë, Rrëshen dhe Klos, projektit të rehabilitimit të rrjetit hidrik të Tiranës, që janë në vartësi të Ministrisë së Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacioneve, si dhe projektit të shpërndarjes së shërbimeve bujqësore, në vartësi të Ministrisë së Bujqësisë. Kontrolli i kryer nga KLSH-ja kishte si objekt zbatimin e ligjshmërisë dhe rregullshmërisë së veprimtarisë ekonomiko-financiare dhe vlerësimin e plotësimit të objektivave në zbatimin e këtyre projekteve. Periudha e kontrolleve përfshiu veprimtarinë e kryer që nga fillimi i projekteve, deri në datën 31.12.2005. KLSH-ja rekomandoi disa masa, ndër të cilat, përmirësimin dhe plotësimin e dispozitave ligjore që rregullojnë veprimtarinë në këtë fushë investimesh. KLSH-ja kërkon miratimin e një ligji të plotë për financimet e huaja. Ajo ka propozuar largimin nga detyra për 7 anëtarë të Komitetit të Mbikëqyrjes së kontratës së menaxhimit të projektit bashkiak të furnizimit me ujë dhe kanalizime në Durrës, Fier, Lezhë dhe Sarandë, zgjidhje të kontratave të punës për drejtues të projekteve, si dhe kallëzim penal për ta. Sipas kontrolleve të kryera për veprimtarinë, që nga fillimi i projektit deri më 31.12.2005, KLSH-ja ka konstatuar shkelje dhe mangësi të shumta, të cilat i kanë shkaktuar dëme financiare shoqërisë. Kështu, operatori privat "Berlin Wasser", kompani gjermane, nuk ka realizuar planin e investimeve dhe nuk janë përmirësuar treguesit e performancës së përcaktuar në kontratën e menaxhimit.

SHQIP 14

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

AKTUALITET

"Këshillat për përdoruesit e rrugës", duhet të futen si lëndë mësimore që në shkollën 9-vjeçare

DEMIR OSMANI PETRAQ STATOBERDHA

S

hifrat e aksidenteve në rrugët sh qiptare është i madh. Megjithëse janë në rënje, krahasuar me vitin e kaluar, numri i viktimave apo i të plagopsurve mbetet sërish shqetësues. Tridhjetë e pesë të vdekur më pak nga aksidentet rrugore, krahasuar me 6 muajt e parë të vitit 2005. Përveç punës së mirë të bërë nga të gjitha strukturat shtetërore dhe shoqërore që merren me sigurinë rrugore, e lavdërueshme është edhe puna e policisë rrugore. Nuk është e moralshme të humbasësh jetën, vetëm se përdoruesit e rrugës nuk zbatojnë normat e Kodit Rrugor të Republikës së Shqipërisë. Vetëm nga data 1 deri më 30 qershor të këtij viti, në rrugët e vendit tonë ndodhën 25 aksidente të rënda rrugore. Humbën jetën 15 qytetarë dhe u plagosën rëndë 34 të tjerë. Në 6 aksidente, automjetet u përplasën me motoçikleta dhe biçikleta. Në 5 aksidente, automjetet e përfshira në to ishin me targa të huaja. Tre drejtues automjetesh i drejtonin ato pa lejedrejtimi. Nga 15 të aksidentuarit me vdekje 2 ishin nxënës shkolle. 20% e aksidenteve kanë ndodhur në aksin rrugor Tiranë - Shkodër dhe 40% e të vrarëve dhe plagosurve i përkasin aksit rrugor Elbasan - Rrogozhinë - Fier, 35% e aksidenteve ndodhin në rrugë rurale. Në 2 aksidente, automjetet drejtoheshin nga punonjës të policisë. Si rezultat i aksidenteve, 15 familje humbën të afërmit më të dashur, 34 qytetarë rënkojnë nëpër sallat e reanimacionit të spitaleve nga plagët dhe 20 drejtues mjetesh janë arrestuar. Pra, bilanci është mjaft tragjik. Specialistët e sigurisë rrugore, në shkaqet e aksidenteve radhisin katër faktorë: rrugët, mjetet rrugore, drejtuesit e mjeteve dhe këmbësorët. Për ndërtimin dhe përmirësimin e rrugëve shteti shqiptar këto 15 vjet ka investuar dhe po investon shumë. Por, edhe në rrugët e reja të ndërtuara vitet e fundit, numri i aksidenteve është i madh. Lind pyetja, përse në akset Tiranë - Durrës, Tiranë - Shkodër, Elbasan - Qafë-Thanë, Plepa - Lushnjë, Gjirokastër - Kakavijë, Korçë - Kapshticë, që janë akset rrugore më të gjëra dhe më të mirëmbajtura, ka shumë aksidente? - përgjigjja vjen thjesht: Në këto rrugë, drejtuesit e mjeteve qarkullojnë me shpejtësi të madhe. Çdo shoqëri reale ka mënyrën e saj të komunikimit, që natyrisht i përshtatet realitetit të ambientit në të cilën përdoret. Edhe rruga, si një mënyrë komunikimi e shoqërisë, ka rregullat e saj që duhet të njihen dhe zbatohen nga të gjithë përdoruesit e rrugës. Një sinjal rrugor mund të jetë i llojit viziv ose akustik, që falë disa rregullave të përcaktuara lejon dhe transmeton shpejt, saktë dhe pa mundësi keqinterpretimi një mesazh pak a shumë të thjeshtë, që mund të jetë një paralajmërim, lajmërim për ndalesë, një detyrim apo një veprim të thjeshtë. Në rrugë këto mesazhe transmetohen me ndihmën e përdorimit të një "Kodi" me sinjale me formë dhe pamje të veçantë. Por, në rrugët tona shpeshherë këto sinjale mungojnë. Qytetarët pak kujdesen për mirëmbajtjen e tyre dhe jo rrallëherë i dëmtojnë ato, pa menduar se pas çdo sinjali rrugor të hequr apo dëmtuar ka disa jetë njerëzish që i kërcënon vdekja. Për qytetarët, të cilët kanë humbur jetën në rrugë, familjarët kanë ndërtuar buzë rrugës lapidare ose pllaka përkujtimore, të cilat gjithnjë i gjen të rrethuara me lule. Ato të tërheqin vëmendjen, në mënyrë të heshtur u bëjnë apel drejtuesve të mjeteve për të pasur kujdes. Por, kujdesi më i madh duhet ndaj sinjalistikës rrugore, pasi sinjalet janë "alfabeti i gjuhës", sipas së cilës duhet të qarkullosh në rrugë. Projektimi, ndërtimi dhe përmirësimi i akseve të reja rrugore vazhdon të shoqërohet me defekte, që shpeshherë bëhen vdekjeprurëse për banorët që jetojnë dhe punojnë në zonat për rreth tyre. Këto rrugë ndajnë mes për mes qendra të banuara, parcelat e tokave bujqësore, por projektuesit nuk planifikojnë sipas nevojave, nënkalime dhe mbikalime për njerëzit, kafshët, mjetet bujqësore, për të kaluar të sigurt nga njëra anë e rrugës në anën tjetër. Kryqëzimet e rrugëve kryesore me ato

Aksidentet në rrugë, të gjitha për fajin tonë

dytësore, daljet nga një rrugë rurale në atë kryesore, vendndalimet e mjeteve të shërbimit publik brenda dhe jashtë qendrave të banuara, korsi për qarkullimin e biçikletave në zonat e banuara, vendkalimet hekurudhore e tej, janë një problem i madh për qarkullimin, pasi defektet janë që në projektim. Ligji duhet të veprojë me ashpërsi të madhe, edhe për ata që projektojnë e zbatojnë projektet e ndërtimit dhe përmirësimit të rrugëve jashtë kushteve të sigurisë rrugore për jetën e qytetarëve. Kodi Rrugor i Republikës së Shqipërisë është detyrim ligjor, i cili përfshin rregullat për sigurimin e lëvizjes në rrugë. Ai jep me saktësi përcaktimet dhe klasifikimet e rrugëve, mjeteve rrugore, sinjalistikën në tërësi, infrastrukturën rrugore dhe institucionin rregullator të qarkullimit në përgjithësi, brenda dhe jashtë qendrave të banuara, shërbimet e policisë rrugore dhe kontrollorëve të tjerë. Në Kodin Rrugor jepen normat për ndërtimin dhe administrimin e rrugëve, shpjegimet për urdhëresat dhe kufizimet që diktojnë sinjalet rrugore, veprimet e lejuara e të ndaluara, mënyrat e vendosjes së reklamave në rrugë dhe mbi mjetet rrugore, normat e sjelljes së përdoruesve të rrugës, mënyrat e përgatitjes së drejtuesve të mjeteve, regjistrimin dhe kontrollin teknik të mjeteve, dokumentacionin e nevojshëm për qarkullim në rrugë dhe në tërësi tërë elementet e sigurisë rrugore. Për të gjitha elementet e mësipërm të këtij ligji, shteti shqiptar ka ngritur struktura të veçanta, me detyra konkrete për zbatimin e neneve të tij. Të gjithë e pranojmë një të vërtetë absolute: po të zbatojnë strukturat shtetërore dhe përdoruesit e rrugës rregullat e Kodit Rrugor, asnjëherë nuk do të ketë aksidente me vdekje në rrugët tona. Në 95% të rasteve, aksidentet rrugore vijnë nga gabime njerëzore. Vetëm 5% e aksidenteve janë nga faktorë madhorë natyrorë, si ngrica të menjëhershme, rrebeshe shiu, shkarje dheu etj. Një popull quhet i kulturuar dhe edukuar, kur ai, përveç të tjerave, zbaton rregullat e qarkullimit në rrugë. A nuk del e nevojshme, që në edukatën qytetare në shkollat tona, edukata rrugore të zërë një peshë shumë më të madhe? Ministria e Rendit, në bashkëpunim me PAMECA dhe Shoqatën Qytetare të Sigurisë Rrugore kanë botuar në 20000 kopje librin "Këshilla praktike për përdoruesit e rrugës", duke e shpërndarë falas nëpër shumë shkolla, por kjo është shumë pak, për atë nevojë që ka sot shoqëria shqiptare për t'i edukuar qytetarët me rregullat e lëvizjes në rrugë. Ky libër duhet të bëhet pjesë e programit mësimor të edukatës qytetare në të gjitha shkollat nëntëvjeçare të vendit. Ai duhet të gjendet në të gjitha bibliotekat e familjeve shqiptare, pasi që

Shoferët nuk zbatojnë rregullat e qarkullimit, mjetet nuk janë në gjendje të mirë teknike. Po ashtu, shkaktarë janë edhe projektuesit e akseve rrugore, të cilët nuk planifikojnë korsi për biçikleta, motorrë e mjete të shërbimit publik të gjithë janë përdorues të rrugëve dhe të kërcënuar nga aksidentet e mundshme rrugore. Është rritur numri i fëmijëve dhe adoleshentëve pjesëmarrës në aksidente rrugore, kjo jo vetëm për faktin se popullsia është e përqendruar më shumë në qytetet kryesore dhe pranë zonave të ulëta bregdetare me rrjet rrugor të dendur, por edhe për faktin se struktura e mjeteve që lëvizin në rrugët tona ka pësuar ndryshime të mëdha, rrugët në zonën e ulët janë përmirësuar dhe është rritur shpejtësia e lëvizjes së mjeteve në to. Biçikleta mësohet që në moshë të vogël, por numri i tyre është zvogëluar shumë. Pak njerëz sheh që të qarkullojnë në rrugët e qyteteve dhe fshatrave tona me biçikletë. Si rezultat i rritjes së trafikut dhe shpejtësisë së lëvizjeve të mjeteve, qarkullimi me biçikletë është bërë i vështirë. Përdorimi i tyre është i nevojshëm jo vetëm për të kryer punë, aktivitete sportive, por biçikleta është mjeti rrugor që nuk e ndot mjedisin. Projektuesit e trafikut dhe të rrugëve, në asnjë rast nuk kanë planifikuar korsi të veçanta për lëvizjen e biçikletave. Vendin e tyre po e zënë motoçikletat, pas të cilave janë të dhënë adoleshentët. Vetëm gjatë vitit 2005 u blenë nga qytetarë të ndryshëm 3500 motoçikleta të reja, gjatë vitit 2006 tendenca është në rritje, pasi ato janë më ekonomike, më të manovrueshme, nuk bllokohen nga trafiku i rënduar etj. Rregullat e qarkullimit të tyre janë të përafërta me ato të automjeteve, por përdorimi i tyre nga drejtuesit kërkon një edukatë të caktuar të sjelljes në rrugë, kërkon të kesh njohuri në sinjalistikën rrugore dhe mënyrat e sjelljes në rrugë, pasi gjatë lëvizjes me motoçikletë je shumë më i ekspozuar ndaj rrezikut. Në shumë vende të Evropës "Edukata rrugore" dhe njohu-

ritë për ta drejtuar motoçikletën janë futur si lëndë mësimore në shkollat e mesme. Fëmijët dhe adoleshentët shpeshherë bëhen aktorë të aksidenteve rrugore në rrugët tona, pasi shumica e drejtuesve të çiklomotove, jo vetëm që nuk kanë lejedrejtimi, por nuk kanë as njohuritë për rregullat e qarkullimit. Fëmijët, nga natyra e tyre, kanë eksperiencë të vogël të ndjenjës së rrezikut, shpesh i injorojnë rregullat, kanë sjellje të paparashikueshme. Kurse adoleshentët kanë sjellje më agresive, e përçmojnë rrezikun, mbivlerësojnë aftësitë e tyre dhe kanë tendencën për të mos i respektuar të tjerët. Kjo shtron pyetjen? A nuk duhen riparë programet e disa lëndëve të shkollave 9-vjeçare dhe të mesme si, p.sh., edukata qytetare, teknologjia, në të cilat trajtohen tema që nuk u shërbejnë të rinjve tanë për jetën e përditshme. Në vend të tyre duhet të futen temat për mënyrën e drejtimit të motoçikletës e automjetit dhe edukata rrugore në përgjithësi. Sado që të bësh aktivitete afatshkurtra, me projekte të ndryshme të organizatave joqeveritare, apo edhe ndërkombëtare, tendenca e zhvillimit të shpejtë të transportit kërkon një gjë më serioze dhe kjo është përfshirja në programet mësimore shkollore e edukatës rrugore. Në nenin nr. 121 të Kodit Rrugor, autoshkollat janë shkolla të edukimit rrugor, instruktimin dhe formimin e drejtuesve të mjeteve. Numri i tyre i shtrirë në të gjithë vendin ka arritur në 230, në to kalojnë rreth 35000 qytetarë në vit, të moshës 18 deri në 55 vjeç. Ato janë të gjitha subjekte privatë, por të monitoruara nga organet shtetërore. Niveli i mësimdhënies në to është rritur mjaft nga viti në vit. Në to punojnë mbi 230 inxhinierë mekanikë transporti dhe mbi 500 instruktorë praktike me arsim të mesëm. Pajisjet mësimore, mjetet didaktike, programet kompjuterike, tekstet mësimore këto vitet e fundit kanë një përmirësim të ndjeshëm, gjë e cila ka bërë që të rritet mjaft cilësia e përgatitjes së drejtuesve të mjeteve. Masat e forta shtrënguese të marra nga DPSHTRR-ja, për monitorimin e kandidatëve që përgatiten për drejtues mjeti, në luftë me shfaqjet abuzive që janë vënë re në vite e mëparshme, përgatitja dhe shpërndarja e dëshmisë së re të drejtimit të automjetit me element sigurie, sipas normave të Komunitetit Evropian dhe përgatitja e botimi nga Kryesia e Shoqatës Qytetare të Sigurisë Rrugore e librit mësimor "Manual i Drejtuesit të Mjetit", me të gjitha kërkesat që ka Kodi Rrugor i Republikës së Shqipërisë ka bërë që drejtuesit e ri të mjeteve të dalin shumë më të përgatitur se më parë. Por, problemi është se një pjesë e drejtuesve të mjeteve kanë njohuri të pamjaftueshme të një edukate rrugore, e shpeshherë bëhen arenë e aksidenteve shumë të dhunshme, që marrin jetë njerëzish. Pikër-

isht, ndaj kësaj kategorie të drejtuesve të mjeteve, policia rrugore duhet të jetë më e ashpër. Nuk ka asnjë të drejtë të rrezikojë e të marrë jetë njerëzish në rrugët tona, vetëm nga fakti se nuk zbatohen rregullat e Kodit Rrugor. Është e nevojshme rishikimi i programeve mësimore teorike dhe praktike në autoshkolla, përparësi duhet të ketë ajo pjesë e Kodit Rrugor, ku bëhet fjalë për sinjalistikën rrugore dhe rregullat e qarkullimit që parandalojnë aksidentet rrugore, njohja me masat ligjore administrative dhe penale për shkelësit e ligjit, si dhe ushtrimi praktik i kursantëve në kushte të ndryshme të rrugës e shpejtësisë së mjetit, duke e riparë si zbatohet programi, e nëse është i pamjaftueshëm edhe të zgjatet koha e praktikës. Rëndësi të veçantë merr testimi i kursantëve, ku përveç ndjenjës së lartë të përgjegjësisë, që kanë për detyrën që kryejnë komisionierët, ata duhet të rikualifikohen herë pas here, që njohuritë e tyre t'u përgjigjen zhvillimit të vrullshëm të transportit dhe fenomeneve të reja, që bëhen shkas për aksidente të mundshme. Përmirësimi cilësor i testeve dhe i masave të sigurisë së tyre, harmonizimi i kërkesave teorike me ato praktike, në përputhje me strukturën rrugore të vendit tonë, është një kërkesë që e dikton numri i madh i aksidenteve që bëhen nga të rinj, të cilët kanë pak përvojë në drejtimin e automjetit. Autoshkollat duhet të lehtësohen nga dokumentacioni i tepërt që u kërkohet për të regjistruar dhe përgatitur një kursant për drejtues automjeti. Kjo u merr shumë kohë autoshkollave në dëm të punës mësimore. Parku i automjeteve në vendin tonë vazhdon të rritet me ritme të larta. Kjo ka sjellë një angazhim më të madh për organizimin e punës, për mirëmbajtjen dhe kontrollin e automjeteve. Ligji i ri që pritet të miratohet së shpejti për licencimin e serviseve, pikave të grumbullimit të mjeteve jashtë përdorimit, subjekteve të tregtimit dhe shërbimit të automjeteve, do të vërë më shumë rregull në administrimin, mirëmbajtjen dhe kontrollin teknik të mjeteve. Në qytetet kryesore, sidomos në Tiranë, Durrës, në plazhet gjatë verës, trafiku rëndohet aq shumë, sa shpeshherë drejtuesit e mjeteve humbin qetësinë (elementi i domosdoshëm për të drejtuar një mjet motorik), duke u bërë shkak për aksidente të mundshme. Menaxhimi i trafikut nga policia, si rezultat i mosfunksionimit normal të semaforëve dhe mungesës së sinjalistikës rrugore, bëhet shumë i vështirë. Lind nevoja e menaxhimit më të mirë të lëvizjes së mjeteve në rrugët tona. Mjetet e transportit publik, sidomos ato të shërbimit urban, duhet të kenë përparësi lidhur me automjetet e tjera. Kjo dikton nevojën e përcaktimit të korsive të veçanta për to, të respektimit të stacioneve fikse për udhëtarët, e menaxhimeve të kryqëzimeve dhe sinkronizimin e hapjes e mbylljes në kohë të semaforëve të afërt, të parkimeve të automjeteve etj. Është bërë e nevojshme, që në rrugët kryesore, në kryqëzimet brenda dhe jashtë qendrave të banuara, të vendosen radarët fiks e portativë, të lidhura me qendrën e monitorimit të policisë rrugore. Më shpejt vjen nga Shkodra në Kamëz, sesa nga Kamza në qendër të Tiranës. Megjithëse rrugët janë zgjeruar, menaxhimi i trafikut në to lënë shumë për të dëshiruar. Ka ardhur koha që krahas kontrollit të lëvizjes së mjeteve të ngrihet institucioni i menaxhimit të trafikut në qytetet e mëdha në hapësirë dhe kohë. Bashkëpunimi i policisë rrugore me pushtetin vendor është një nga detyrat parësore për ta lehtësuar trafikun e rënduar, me të cilin ballafaqohen qytetarët tanë çdo ditë. Sot Tirana ka një mjet për 10 banorë dhe qarkullimi është bërë problem, por nesër ky raport do të jetë më i vogël, si rezultat i rritjes së shpejtë të numrit të automjeteve. Kryeqytetet e vendeve përreth nesh, këtë shqetësim që ne kemi sot e kanë zgjidhur mbi bazën e studimeve të grupeve të specialistëve të kësaj fushe, duke vendosur edhe kufizime të caktuara në kohë dhe hapësirë, kufizime të cilat fillimisht nuk janë pritur mirë nga qytetarë e biznese të ndryshme, por shumë shpejt u janë nënshtruar rregullave të vëna, duke e përshtatur veprimtarinë e tyre me rregullat e reja, që kanë në themel një jetë më të qetë dhe të sigurt.

PERDITE EJETA PREMTE, 14 KORRIK 2006 E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 15

SOCIALE

Durrës

Dalin rezultatet e analizave të verdhës. Të gjithë me hepatit A

ISHP-ja: Fëmijët s'u infektuan nga uji Sëmundja nuk është epidemike, raste sporadike RIVIERA DEDAJ

U

ji i pijshëm nuk është sh kaktar i infektimit të fëm ijëve me verdhëz. Kështu ka deklaruar Ministria e Shëndetësisë, një ditë pas publikimit të lajmit për infektimin e 8 fëmijëve në Tiranë. Dje kanë dalë analizat e Institutit të Shëndetit Publik, ku ka rezultuar se fëmijët nuk kishin lidhje epidemiologjike me njëri-tjetrin. Pra nuk janë infektuar nga i njëjti burim. Sipas drejtorit të Shëndetit Publik në Ministrinë e Shëndetësisë, Agim Shehu, të gjithë fëmijët me verdhëz janë me hepatit A. Ai pohon faktin, se shkaktari i sëmundjes është ndotja e ujit të pijshëm. Ndërsa shton se po punohet për të gjetur prejardhjen e infektimit të fëmijëve. "Ka shumë rrugë infektimi, ku kryesori për sezonin mund të jetë konsumimi i ushqimeve të skaduara", tha Shehu. Shifrat e fëmijëve të sëmurë me verdhëz në periudhën e verës janë të njëjta me shifrat e viteve të mëparshme. Tetë fëmijë u shtruan në spital me sëmundjen e verdhëzës gjatë kësaj jave. Rastet janë evidentuar në lagjen 1, 2 dhe 8 të Tiranës. Nga vizitat e mjekëve dhe nga rezultatet e analizave nuk ka rezultuar që infektimi të ketë ardhur nga uji i pijshëm. Fëmijët, pasi janë vizituar fillimisht në poliklinikat e lagjeve, janë dërguar për kurim në spitalin infektiv, në Qendrën Spitalore Universitare "Nënë Tereza". Fëmijët janë të grupmoshës nga 8-14 vjeç. Në sezonin e nxehtë të verës, sëmundja e verdhëzës u shfaq në tri zona të Tiranës. Kështu, tri raste janë në lagjen Nr. 1, tri të tjera në lagjen Nr. 2 dhe dy raste në lagjen Nr. 8. Mjekët raportuan dje, se gjendja shëndetësore e fëmijëve është e mirë. Ata nuk dyshojnë për raste me lidhje epidemiologjike, si dhe nuk përmendin si shkaktar infektimin nga uji i pijshëm. Kjo, pasi në këto zona uji rezulton të jetë i pastër. Mjekët shprehen se të gjithë fëmijët e sëmurë janë me hepatit A, i cili është edhe virusi më i lehtë. Ky hepatit, sipas tyre, është sëmundje që kalon në më të shumtën e rasteve në mënyrë inaparente. Shumë rrallë mund të shkaktojë komplikacione, vetëm te foshnjat dhe fëmijët në moshë të vogël. Sipas statistikave, në Shqipëri mund të kenë kaluar rreth 70-80% e njerëzve hepatitin A. Kjo sëmundje transmetohet në mënyrë fekalorale. Pra merret vetëm nga goja. Mendohet që fëmijët e shtruar në spital e kanë marrë infeksionin nga papastërtitë apo nga ushqimet e skaduara. Kryesisht ky infeksion merret nga mishi, prodhimet e detit, nga perimet e pagatuara etj. Shenjat kryesore të kësaj sëmundjeje janë humbja e oreksit, zverdhja e lëkurës, shqetësime në sistemin gastrologjik (bark ose të vjella). Për t'u mbrojtur nga hepatiti A, fëmijët duhet të vaksinohen.

Në sezonin e verës, sëmundja e verdhëzës u shfaq në tri zona të Tiranës

SHKAKU

ANALIZAT

SHENJAT

Nga analizat rezulton që fëmijët të mos jenë infektuar nga uji, por që sëmundja të jetë marrë nga ushqimet e skaduara

Të gjithë fëmijët me verdhëz janë të prekur nga hepatiti A, raportoi dje, Instituti i Shëndetit Publik në Tiranë

Sëmundja shfaq shenja, si humbja e oreksit, zverdhja e lëkurës, shqetësime në sistemin gastrologjik (bark dhe të vjella)

SEMUNDJA

Gjenden 7 mina antitanke në plazh

J

anë gjetur dje në zonën turistike bregdetare të Durrësit gjithsej 7 mina kundërtanke. Këto mina kanë mbetur në këtë zonë që prej Luftës së Dytë Botërore. Minat janë gjetur rastësisht në bregdetin e Durrësit. Burime zyrtare nga Drejtoria e Policisë së Qarkut në Durrës bënë të ditur dje se minat janë gjetur në zonën e Shkëmbit të Kavajës, pranë restorant "Benilva", i ndodhur 9 km në veri të Durrësit. Nën kujdesin e forcave RENEA, minat janë marrë nga specialistët xhenierë, me qëllim asgjësimin e tyre në poligonin përkatës. Minat janë gjetur gjatë ditës së djeshme në zonën turistike të Durrësit. Historia e shfaqjes së herëpashershme të minave e ka zanafillën e saj që nga Lufta e Dytë Botërore. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, forcat naziste minuan portin detar dhe bregdetin e Durrësit, i cili konsiderohej një pikë e mundshme për zbarkimin e forcave ushtarake aleate. Pas fushatës së çminimit në fundin e viteve 1940, hija e minave kundërtanke naziste shfaqet herë pas herë në qytetin bregdetar. Komiteti i Miqve Antiminë, me qendër në Durrës, ka kërkuar sensibilizimin e të gjithë qytetarëve për rrezikun që përbëjnë minat, veçanërisht në kufirin verior të vendit.

Shkodër Drejtori i ujësjellësit: Nga analizat, uji i konsumit brenda normave

DEKLARATA

Kryeqyteti furnizohet me ujë të pastër, vetëm ndotje lokale F

ëmijët e shtruar në spital me verdhëz kanë detyruar ujësjellësin të bëjë analizat e ujit në qytetin e Tiranës. Sipas drejtorit të kësaj ndërmarrjeje, Xhelal Mziu, uji ka rezultuar i pastër. Gjatë një konference për mediat, ai u shpreh dje, se "nisur nga shqetësimet e fundit të ngritura prej mediave në lidhje me standardet kimike dhe bakteriologjike të ujit të pijshëm, ndërmarrja siguron të gjithë konsumatorët e saj, se situata është tërësisht në kontroll". Sipas rezultateve më të fundit të analizave të bëra nga Drejtoria e Shëndetit Publik dhe laboratorët e ndërmarrjes sonë, uji që ofrohet për konsum rezulton brenda të gjitha normave të rekomanduara dhe të lejuara nga Organizata Botërore e Shëndetësisë. Sipas Mziut, nuk përjashtohen rastet sporadike me karakter lokal të ndotjeve. "Deri tani kanë rezultu-

ar, për shkak të depozitimit të ujit në cisterna dhe në depot e pallateve", tha drejtori i ujësjellësit. Çdo ditë, në lagjet e Tiranës merren kampionet e ujit dhe analizohen. Sipas Mziut, në rast se vërehet ndotja, menjëherë ndryshohet rrjeti i

"Ndotja lokale, për shkak të depozitimit të ujit në cisterna dhe në depot e pallateve”

furnizimit me ujë dhe merrem masa për përmirësimin e situatës, deri në eliminimin e plotë të ndotjes. Për të garantuar një shërbim sa më efikas, në këtë drejtim funksionon një grup i përbashkët specialistësh nga Instituti i Shëndetit Publik, Drejtoria e Shëndetit Publik dhe Inspektorati Sanitar Shtetëror i Rrethit dhe Shoqëria Ujësjellës-Kanalizimeve Tiranë. Ata monitorojnë në mënyrë të vazhdueshme situatën në lidhje me ndotjen e ujit të pijshëm. Kampionët merren në rreth 50 pika, nga të cilat 20 monitorohen në mënyrë të vazhdueshme nga ujësjellësi. Përveç pikave të kontrollit të përhershëm, dje është bërë edhe një monitorim, në ato pika ku mjekët e infektivit pretendonin se ishin të ndotura dhe rezultoi që uji ishte brenda të gjitha normave për konsum.

Turizmi: Ministritë vazhdojnë pingpongu për ndotjen e plazheve nga ujërat e zeza

Punët Publike: Lejet e ndërtimit i dhanë vendorët M

inistria e Punëve Publike deklaron se nuk ka dhënë leje për ndërtim objektesh në zonat turistike. Sipas zëdhënësit të shtypit, Gerti Bodgani, lejet e ndërtimit i kanë dhënë bashkitë dhe komunat. Ndërsa dikasteri i Punëve Publike jep leje vetëm për ndërtimin e fshatrave turistikë, të cilat miratohen edhe Këshilli Kombëtar i Rregullimit të Territorit. Ndotja e plazheve nga ujërat e zeza nuk është përgjegjësi e askujt. Ndërsa Instituti i Shëndetit Publik deklaron se uji i detit është 2-6 herë më i ndotur se norma e lejuar, e ndërsa specialistët pohojnë se uji i bardhë është 10 herë më i ndotur, asnjë nga ministritë nuk merr përsipër të përmirësojnë situatën. Nga prononcimet e tri ditëve të fundit të Min-

istrisë së Mjedisit, të Shëndetësisë, Pushtetit Vendor, Turizmit dhe asaj të Punëve Publike është vënë re një anashkalim i detyrimeve. Po dje, Kryeministri Sali Berisha deklaroi se mjedisi është i ndotur dhe duhet bashkëpunimi ndërinstitucional për ta përmirësuar. Derdhja e ujërave të zeza direkt në det ka shkaktuar një ndotje katastrofike në plazhe e sidomos në atë të Durrësit. Po kështu, ndërtimet e shumta përgjatë vijës bregdetare kanë shtuar edhe numrin e gropave septike, shkaktari kryesor i ndotjes së ujit të pijshëm që merret nga puset. Për këto të fundit, Ministria e Punëve Publike shprehet se është ndërtuar një impiant në Kavajë. Gjithsesi, gjendja vazhdon të mbetet kritike në pikun e sezonit të verës.

Diskutohet në Shkodër ligji i ri për turizmin

M

inistria e Turizmit, Kul turës, Rinisë dhe Sporteve ka diskutuar ligjin e ri të turizmit me grupet e interesit. Diskutimi i këtij ligji ka qenë në qendër të vëmendjes gjatë takimit të djeshëm në Shkodër. Gjatë këtij takimi, pjesëmarrësit shkëmbyen mendime mbi zhvillimin e turizmit në Shqipëri dhe hartimin e një ligji që do të garantojë një zhvillim sa më të shpejtë të tij. Përfaqësuesi i Organizatës Botërore të Turizmit, John Downes, në fjalën e tij tha se "qëllimi i seminarit është rritja e konsiderueshme e ekonomisë së turizmit të Shqipërisë në një afat kohor deri në vitin 2012". "Ligji është një mjet vital në lehtësimin e aktivitetit ekonomik", u shpreh Dow-nes. Sipas përfaqësuesit të Organizatës Botërore të Turizmit, ligji mund të krijojë një kuadër rregullator aftësues, ose mund të pengojë zhvillimin e një sektori ekonomik modern, të adaptueshëm dhe efikas. Në fjalën e tij mbyllëse ai u shpreh se zhvillimi i turizmit do të garantojë jo vetëm zhvillimin e zonave turistike, por do të rrisë punësimin, fitimet dhe të ardhurat e shtetit. Procesi po realizohet me asistencën financiare dhe teknike të Organizatës Botërore të Turizmit dhe agjencinë holandeze S.N.V, projekti i së cilës është për rishikimin e ligjit të turizmit në Shqipëri.

SHQIP 1 6 USHQIMET E SKADUARA

SHQIP 1 6

Rritet frikshëm numri i pacientëve të helmuar në spitalet e Gjirokastrës, Tepelenës e Përmetit

Autoritetet shtojnë kontrollet: Vetëm në tri ditë janë bllokuar 14 kuintalë ushqime të skaduara

Alarm në Jug, ushqimet po helmojnë përditë Më të rrezikshmet, akullorja, birra dhe çokollata ENGJELL SERJANI

MASAT

U

shqimi është i pasigurt në këto ditë të nxehta vere dhe spitalet në jug të vendit po përballen gjithnjë e më shumë me të sëmurë prej helmimit. Vetëm gjatë tri ditëve të fundit, inspektorët e kontrollit të sigurisë ushqimore pranë Drejtorisë Rajonale të Bujqësisë së Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorëve në Gjirokastër, kanë bllokuar dhe asgjësuar 1,4 tonë mallra ushqimore të skaduara, me vlerë 10 milionë lekë. Sipas drejtorit të Drejtorisë së Bujqësisë së Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit (DBUMK), Bekim Sinani, për shkak të rritjes së temperaturave të motit grupi i inspektorëve ka intensifikuar punën për kontrollin e ushqimeve në njësitë tregtare ushqimore dhe sidomos në tregun ambulant të qytetit. “Kontrolli i inspektorëve është fokusuar kryesisht në afatet e skadencës së disa artikujve ushqimorë me konsum të lartë gjatë kësaj stine, që në kushtet e rritjes së temperaturave të mjedisit paraqesin rrezik për jetën e qytetarëve, kryesisht akullore, pije freskuese, birra, çokollata etj. Gjatë kontrollit janë konstatuar mallra me afate të tejkaluara të skadencës dhe përveç sekuestrimit

kontrollet Kontrolli i inspektoratit të sigurisë ushqimore është shtrirë në subjektet tregtare, ato prodhuese dhe ato importuese

bllokimi Që nga fillimi i vitit janë sekuestruar dhe rreth 2300 kuintalë mallra ushqimore, që ishin jashtë parametrave të përdorimit

asgjësimi Vlera e ushqimeve të asgjësuara shkon në mbi 4 milionë lekë dhe pjesa më e madhe e tyre e kishin kaluar afatin e përdorimit

dhe asgjësimit janë aplikuar gjoba për kundravajtësit”, tha drejtori DBMK, Bekim Sinani. Sipas tij, gjatë javës së fundit nga inspektorati ushqimor janë gjobitur rreth 13 subjekte private, me gjoba që llogariten nga 1000 deri në 5 mijë lekë, por kontrolli do të shtrihet edhe në pikat e shitjes me shumicë të mallrave ushqimore të stinës. “Kontrollet janë intensifikuar në qershor,

pasi nga të dhënat e institucioneve spitalore dhe klinikat e lagjeve në tri rrethet e qarkut është informuar për një rritje të menjëhershme të numrit të pacientëve të prekur nga çrregullime që vijnë prej përdorimit të ushqimeve të prishura dhe infektuara”, tha shefi i laboratorit të kësaj drejtorie. Sipas statistikave të spitaleve, 60 për qind e pacientëve që kanë kërkuar ndihmë mjekësore

RISTRUKTURIMI

Shkurtohen 84 veta për abuzime, për mungesë arsimi dhe pse janë nga fshati

Fier, shkarkime dhe ndjekje penale për faturistët e KESH-it D

ivizioni Shpërndarës i En ergjisë Elektrike në Fier numëron 84 punonjës më pak se dy muaj më parë. Që nga muaji maj, në këtë divizion kanë nisur shkurtimet masive nga puna, të justifikuara me nevojën për ristrukturim. Por në disa raste shkurtimet janë shoqëruar edhe me kallëzime penale për disa punonjës, që sipas drejtuesve të rinj të divizionit kanë abuzuar me detyrën. Të larguarit nga puna i përkasin kryesisht sektorit të faturimit dhe të shërbimit në këtë ndërmarrje. Shumë prej tyre kundërshtojnë shkurtimin dhe e konsiderojnë atë të motivuar vetëm politikisht. Nga ana tjetër, drejtuesit e divizionit të shpërndarjes së energjisë thonë që më shumë se gjysma e 84 të larguarve nga puna kanë kryer abuzime të mëdha gjatë kohës që kanë qenë në detyrë. “Nuk më ka lajmëruar askush më parë se do të largohesha nga puna, por ashtu si dhe shumë të tjerë të larguar, nuk na kanë vënë në dijeni dhe nuk na kanë dhënë

Ish-punëtorët thonë se ka motive politike, ndërsa drejtori flet për reformë strukturore

asnjë motivacion të shkruar për largimin nga puna”, thotë Albert Kasëmi. Ndërsa Azbi Gurra, i larguar nga puna para dy javësh, thotë: “Më kanë thënë që duhet të iki nga puna sepse jam nga fshati. Asgjë më shumë. Unë kam kërkuar motivacion të qartë dhe këmbëngul pasi kam 25 vjet që punoj në këtë sektor dhe kam bërë shkollë

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006

A K T U A L I T E T

të mesme për elektricist”. Por, drejtori i divizionit shpërndarës në Fier, Arqile Kume, thotë se të gjitha lëvizjet bëhen për të përsosur administratën dhe fuqinë punëtore. “37 punonjës kanë marrë masë disiplinore, që do të thotë se nuk kanë kryer detyrat apo kanë abuzuar, duke shënuar shkelje të rënda. 18 prej tyre janë kallëzuar në organet e drejtësisë për abuzime të rënda në faturim, ndërkohë që pjesa tjetër e punonjësve të shkurtuar nga puna kanë qenë pa arsimin përkatës”, tha Kume. Sipas tij, të gjitha sanksionet e ndërmarra prej drejtuesve të filialit energjetik të Fierit synojnë të rrisin shkallën e efektivitetit të punës së këtij sektori dhe të eliminojnë të gjitha dyshimet e hedhura mbi faturistët. Pjesa dërrmuese e të shkurtuarve nga puna në divizionin e shpërndarjes së energjisë elektrike në Fier, kanë qenë faturistë dhe kryesisht banorë të fshatrave të largët të rrethit. Këta punonjës kryenin detyrat në zonat ku banonin, çka nga drejtuesit aktualë konsiderohet zgjidhje e padrejtë. Matilda Troka

në Gjirokastër, kanë rezultuar me sëmundje të natyrës së helmimeve, prandaj janë ushtruar 151 kontrolle dhe është bllokuar prodhimi i pijes alkoolike “Uzo”. Gjithashtu, gjatë kësaj periudhe janë vendosur 8 gjoba, me vlerë nga 20 mijë në 105 mijë lekë, sipas shkeljeve të konstatuara, ndërsa sekuestrime dhe asgjësime janë bërë në të tri rrethet e Qarkut.

Projektet e bashkisë, zgjidhje të përkohshme

Të papunët e Kukësit, me shpresë te rruga “e Majkos” K

ukësi vazhdon të mbajë vendin e parë në Shqipëri për numrin e të papunëve. Vetëm për qytetin, numri i tyre arrin në mbi 5 mijë, nga të cilët 53 për qind janë femra. Disa projekte në infrastrukturë punësojnë për disa muaj vetëm një numër të vogël njerëzish. Rrugët janë sektori ku qindra të papunë kanë shpresuar të punësohen me afat të gjatë. “Kam shpresuar se do të fillonte rruga DurrësKukës, po kurrgja kjo punë! Premtimet e qeverisë po shkojnë huptas”, thotë Zaimi, që po punon në ndërtimin e trotuarit të djathtë të rrugës kryesore të qytetit, së bashku me nëntë punëtorë të tjerë sezonalë. Ramadan Gjana, shef i ndihmës në bashki, tregon se “programet e punësimit kanë për qëllim edhe të heqin qafe një numër njerëzish që marrin ndihmën ekonomike, por që nuk e meritojnë”. Kush nuk pranon punën që i ofrohet, përjashtohet automatikisht nga skema. Su.Di.

Nisi punën dje një stacion modern meteorologjik

Observatori i Zvërnecit, “online” me Romën e Tiranën P

rej ditës së djeshme nisi të funksionojë në Zvërnec një observa tor i hidrometeorologjisë. Ai është instaluar në një godinë që dikur shërbente përafërsisht për të njëjtin qëllim dhe dje në mesditë ka nisur transmetimin “online” në drejtim të Romës dhe Tiranës. Drejtori i Institutit të Hidrometeorologjisë në Tiranë, prof.dr.Mitat Sanxhaku, tha dje për gazetën se gjithë informacioni që do të merret nga ky observator do të jetë pjesë e një sistemi rajonal, në kuadrin e projektit “Sistemi i Integruar i Adriatikut dhe Menaxhimi i Pellgjeve Ujëmbledhës”, ku përfshihen edhe Italia, Kroacia, Greqia e Mali i Zi. Observatori është produkt i një projekti të financuar nga UNESKO dhe Ministria e Punëve të Jashtme e Italisë, në bashkëpunim edhe me Programin për Zhvillim të OKB-së(PNUD), në kuadrin e projektit “Ruajtja e ekosistemeve ligatinore mesdhetare” MedWetCoast. Ha.Ko.

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 1 7

DOSSIER

Zift, vajguri dhe këngë për vëllezërit komunistë vietnamezë që luftonin kundër SHBA-së NE FAQET 18,19

INTERNET

“Top Ten” i viruseve më të tmerrshme që mund të hasim në internet

ROMANCE

35 mënyrat më të mira për ta bërë për vete të dashurin e zemrës

NE FAQEN 23

NE FAQEN 26

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Studimi bazohet te matja e indeksit “Happy Planet”. Shtetet e pasura renditen në fund të listës

Vanatu, vendi më i lumtur në botë

Shqipëria e nëntëdhjetedyta, pak prapa Spanjës, por përpara Gjermanisë

BE

Dialog mbi Evropën

P

ak më shumë se 200 mijë banorë, me ekonomi të ba zuar tek agrikultura e turizmi, prodhimi i brendshëm është nën tre mijë dollarë për frymë. Vanatu është një shtet i vogël, një arkipelag që gjendet në jug të Paqësorit, 1750 kilometra në lindje të Australisë, 500 kilometra në verilindje të Kaledonisë së re dhe është kombi më i lumtur në rruzull. Kështu thonë rezultatet e një analize që është bërë për të përpiluar listën e indeksit "Happy Planet" (Planeti i lumtur), një tregues i ri për të matur progresin global. Projekti "Nef" (New economics foundation), i cili ka kryer studimin ka krijuar edhe një sit zyrtar në internet dhe të dhënat janë të prekshme nga kushdo. Indeksi i lumturisë "Nef" përbëhet nga një grup studiuesish të specializuar me seli qendrore në Londër dhe objekt studimi ka ekonominë, ambientin e temat sociale. Një tjetër qëllim shumë i rëndësishëm i këtij mekanizmi është edhe promovimi e zhvillimi i një sërë matësish inovativë që vënë në diskutim "matësit klasikë" ekonomikë, siç është GDP, duke ofruar një vizion më të hollësishëm në raport me konceptet e progresit e të pasurisë (apo varfërisë) së kombeve. Hpi (indeksi i lumturisë në planet), për të cilën po shkruajmë, në fakt, ka nisur më vonë nga "Nef". Ai u ka ofruar studiuesve të dhëna që çojnë në përfundimin se njerëzit mund të jetojnë më gjatë, të jenë të lumtur, e të jetojnë pa dëmtuar ambientin që i rrethon. Ky tregues i ri ndërkombëtar, ka si objekt studimi 178 vende dhe fokusohet tek impakti që kanë jetët e njerëzit mbi ambientin e mirëqenien...

dërsa kanë kaluar më shumë se dy vjet pas anëtarësimit euforik të një grupimi prej dhjetë vendesh me të drejta të plota në BE, gjendja ngjan të jetë shumëngjyrëshe në shumë prej kryeqyteteve të disa vendeve ish-lindore. Shpesh janë njerëz të moshës së pjekur e asaj të tretë, dikush mund t’i quajë si nostalgjikë, por ka dhe të rinj, që në momentin e rrëzimit të komunizmit në vendet e tyre, nuk ishin veçse fëmijë të vegjël 5-vjeçarë. Ndërsa skepticizmi ka mbërthyer disa fshatarë të rajoneve lindore të Polonisë, të cilët tashmë u janë nënshtruar politikave agrare të qeverisë në përshtatje me legjislacionin e BE-së për prodhimet bujqësore, duket se përtej optimizmit të fillimit, edhe në Varshavë, gjen shpesh njerëz të zhgënjyer nga ky anëtarësim. Nuk e thonë me zë të lartë, por ashtu nëpër buzë e kalojnë mendimin. Kështu ndodh dhe me Marek, një i ri polak 22-vjeçar. Ndërsa pi i qetë në një pub të metropolit polak, thotë se shumë ëndrra që lidheshin me anëtarësimin e vendit të tij në BE nuk janë përmbushur...

N E F A Q EN 21

N E F A Q EN 27

N

N D R Y S H E

SHQIP 1 8

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

Historia e panjohur e Ansamblit Artistik të Ushtrisë Popullore të Shqipërisë, i cili në 1965-ën bëri një turne në Vietnamin e Veriut, ku për tre muaj me radhë dha shfaqje për "vëllezërit" vietnamezë që luftonin kundra amerikanëve. Kujtimet dhe ditari i Osman Dylgjerit, ish-përgjegjës seksioni pranë atij ansambli, për turneun dhe 8 pjesëtarët e grupit, të cilët si komunistë, dolën vullnetarë për të dhënë koncerte në vijën e frontit, atje ku bombat e amerikanëve binin si breshër

Dy artistët e Ansamblit Artistik të Ushtrisë Popullore, Osman Dylgjeri dhe Ibrahim Tukiçi në qytetin Shenian të Kinës, dhjetor 1965

Zift, vajguri dhe këngë p DASHNOR KALOÇI

Z

1 Fotot: 1. Ansambli Artistik i Ushtrisë Popullore të Shqipërisëe gjatë një pritje të dhënë nga Presidenti komunist i Vietnamit, Ho Shi Min. Hanoi 1965 2. Një luftëtare vietnamezo-veriore duke i dhënë një buqetë me lule drejtuesit artistik të ansamblit, kolonel Gaqo Avrazit, gjatë një koncerti në Hanoi 3. Pjestarë të Ansamblit të Ushtrisë duke parë mbeturinat e një avioni amerikan të rrëzuar nga luftëtarët vietnamezë në vitin 1965

3

2

ift, vajguri dhe këngë. Kjo ishte e gjithë ndihma internacionaliste që Shqipëria komuniste e Enver Hoxhës i ofroi falas popullit "vëlla" të Vietnamit të Veriut, në periudhën e miqësisë së ngushtë midis tyre, në vitet '60 -'70, kur nën udhëheqjen e Presidentit Ho Shi Min, vietnamezo-veriorët luftonin kundër amerikanëve. Edhe pse ishte një ndër vendet më të varfra të Evropës, qeveria komuniste e Tiranës nuk ngurroi t'ju gjendej në ditë të vështira "vëllezërve" vietnamezë, me ato që i ndodheshin: zift për izolimin e tuneleve dhe vajguri për pishtarët që u duheshin për të lëvizur në errësirën e tyre. Pas vendimit të Byrosë Politike të KQ të PPSH-së, e cila ngarkoi për zbatim Kryesinë e Këshillit të Ministrave, nuk vonoi që drejt vendit të largët komunist aziatik, të niseshin dy vaporë nga Porti i Durrësit, me bitum nga miniera e Selenicës, vajguri nga puset e Kuçovës dhe Ansamblin Artistik të Ushtrisë Popullore, i cili do të jepte shfaqje jo vetëm në disa qytete të çliruara të Vietnamit, por deri në vijën e frontit, atje ku bombat e amerikanëve binin si breshër. Ndërsa për "ndihmën e madhe" ekonomike që Shqipëria komuniste i ofroi popullit "vëlla" vietnamez, flasin qartë dokumentet që gjenden në Arkivin e Shtetit (Fondi: Këshilli i Ministrave), për turneun dhe aventurën e Ansamblit Artistik të Ushtrisë Popullore, na njohin edhe kujtimet, fotot, distinktivët, posterat, fletëpalosjet, albumet e ditari i Osman Dylgjerit, ish-përgjegjës seksioni pranë atij ansambli, të cilat ruhen me fanatizëm të madh nga familjarët e tij, si relike të rralla e kujtim i një kohe të shkuar që nuk përsëritet më. Familjarët e Dylgjerit na i vënë në dispozicion të gjithë ato relike të çmuara për ta dhe na dëshmojnë për herë të parë ekskluzivisht për gazetën "Shqip", të gjitha ato që dinë e mbajnë mend nga rrëfimet e pakta të babait të tyre, i cili ka vite që nuk jeton më. Turnetë e para jashtë vendit Ansambli Artistik i Ushtrisë Popullore, i cili ishte krijuar që pa mbaruar ende lufta në vitin 1944, duke dhënë shfaqjet e para në Lavdar të Korçës nën drejtimin e mjeshtrit Gaqo Avrazi, turnetë e para jashtë vendit i bëri në fillimin e viteve '50. Në atë kohë, në kuadër të një programi të miratuar nga Byroja Politike e KQ të PPSH-së, ai ansambël udhëtoi dhe dha koncerte në disa qytete të vendeve të "Demokracive Popullore" (siç vetëquheshin në atë periudhë

vendet e Lindjes komuniste), si: Moskë, Pragë, Plodviv, Konstancë etj. Disa vjet më vonë, aty nga viti 1955, për Ansamblin e Ushtrisë do të nisnin edhe turnetë e udhëtimet e tjera, më larg Evropës, drejt Lindjes së largët, në: Kinë, Kamboxhia, Laos, Vietnam dhe Kore e Veriut. Këto turne zgjasnin zakonisht nga 3 deri në 6 muaj dhe udhëtimi për në drejtim të këtyre shteteve komuniste zakonisht bëhej me anijen "Vlora", udhëtim i cili zgjaste nga 18 deri në 22 ditë. Kishte raste kur udhëtimi bëhej edhe me avion deri në ish-Bashkimin Sovjetik dhe më pas nga Moska udhëtohej për ditë të tëra me tren. Gjatë atyre udhëtimeve të gjata dhe rraskapitëse nga Moska në territorin kinez, si rezultat i mungesës së fondeve, shpeshherë artistët shqiptarë detyroheshin të ushqeheshin me buke thatë e ndonjëherë të shoqëruar edhe me shurup kolle. Artistët shqiptarë udhëtonin të veshur civilë dhe në bagazhet e tyre mbanin uniformat ushtarake të ansamblit me gradat përkatëse. Ndër pjesëtarët kryesorë të Ansamblit të Ushtrisë që merrnin pjesë rregullisht në ato turne, ishin këngëtarët e kompozitorët e mirënjohur, shumë prej tyre "Artistë të Popullit", si: Gaqo Avrazi, Mentor Xhemali, Spiro Kristo, Avni Mula,

Xhevat Dalipi, Pandi Peleshi, Ibrahim Tukiçi, Hysen Koçia, Shaban Maleshka etj. Turneu në Vietnam në 1965-ën Nisur nga fakti se: Vietnami i Veriut, Kamboxhia apo dhe Laosi, në atë kohë ishin në luftë, turnetë e Ansamblit Artistik të Ushtrisë Popullore të Shqipërisë në këtë shtete mbaheshin tepër sekret. Dhe në të gjitha udhëtimet që bëheshin në ato vende, pjesëtarët e tij nuk duhet të tregonin në asnjë mënyrë, qoftë dhe njerëzve të familjeve të tyre, të cilëve kishin porosinë e prerë t'u thoshin: po shkojmë për turne në Kinë. Këtë gjë e konfirmojnë edhe pjesëtarët e familjes së Osman Dylgjerit, të cilët shprehen: "Në atë kohë, ne si familje e dinim që ata do të shkonin në Kinë, dhe disa vjet më vonë e kemi mësuar se Osmani dhe pjesëtarët e tjerë të ansamblit kishin shkuar në Vietnam". Sipas atyre që u ka treguar Osmani, pas mbërritjes në Kinë, autoritetet kineze merrnin përsipër futjen e pjesëtarëve të ansamblit në mënyrë klandestinë në territorin e Vietnamit të Veriut. Ashtu si në Kinë, ku artistëve shqiptarë vazhdimisht u bëhej një pritje madhështore dhe tepër e ngrohtë, duke u pritur në takim nga Kryeministri Çu En Lai apo udhëheqësit e tjerë të lartë si Çu De, Ten

ansambli

Artistët kamufloheshin si specialistë të Metalurgjikut jatë gjithë periudhës afro 35-vjeçare që regjimi komunist i Enver H oxhës mbajti marrëdhënie të ngushta me Vietnamin e Veriut, delegacionet e ndryshme nga Tirana që shkonin herë pas here në vendet e largëta komuniste në Juglindje të Azisë, si: Kinë, Kamboxhia, Laos, Vietnam e Korenë e Veriut, udhëtonin kryesisht me avion, duke kaluar transit nga ish-Bashkimi Sovjetik, ku më pas merrnin trenin dhe udhëtonin për ditë të tëra në drejtim të Lindjes së largët. Por pas fillimit të viteve '60, kur Tirana zyrtare i ndërpreu marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik, ky itinerar nuk mund të funksiononte më si më parë, në periudhën e artë mes dy vendeve. Kështu që nga ajo kohë e deri në vitin 1978 kur Shqipëria komuniste i prishi përfundimisht marrëdhëniet edhe me Kinën komuniste të Mao Ce Dunit, të gjithë delegacionet e ndryshme (duke përjashtuar ato të udhëheqjes së lartë të PPSH-së që njiheshin), kryesisht delegacionet e ushtarakëve, por edhe të inxhinierëve, specialistëve dhe grupet artistike që niseshin nga Tirana për në Kinë, Laos, Vietnam e Korenë e Veriut, detyroheshin të kamufloheshin si specialistë të Metalurgjikut, për të mos pasur probleme gjatë udhëtimit të tyre transit nëpër Bashkimin Sovjetik.

G

N D R Y S H E

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 1 9

Ansambli Artistik i Ushtrisë Popullore, të Shqipërisë pas një koncerti të dhënë në qytetin Guanxho të Kinës në vitin 1966

ër vëllezërit vietnamezë Sia Pin etj., edhe në vizitën e bërë në Vietnamin e Veriut, pjesëtarët e Ansamblit të Ushtrisë Popullore të Shqipërisë u pritën fillimisht në Hanoi, nga vetë Presidenti komunist i vendit, Ho Shi Mini, i cili e konsideroi si një ngjarje jashtëzakonisht të madhe, vizitën e artistëve shqiptarë në vendin e tyre. Jo vetëm në Hanoi, por në të gjitha qytetet e Vietnamit të Veriut ku shkuan artistët shqiptarë, u pritën mjaft ngrohtë dhe atyre u rezervohej një pritje madhështore nga populli dhe autoritetet e larta shtetërore. Artistët shqiptarë, në punë fizike me vietnamezët Gjatë atij turneu (në 1965-ën) që Ansambli i Ushtrisë bëri në Vietnam, autoritet vietnamezo-veriore i dërguan ata për të parë e vizituar mjaft provinca, qytete, fshatra, qendra pune e prodhimi, shkolla, kopshte, çerdhe, ferma bujqësore etj. Pas një koncerti të dhënë në qytetin Tan Hoa, artistët shqiptarë i dërguan për të parë një avion amerikan të rrëzuar nga luftëtarët vietnamezë, i cili ishte objekt pelegrinazhi edhe për shumë vizitorë të tjerë, miq të vietnamezëve. Në fotot e shumta që disponon familja e Osman Dylgjerit nga ai turne, është edhe ajo ku duken pjesëtarët e ansamblit, duke pozuar me një vajzë të re, e cila me një pushkë të vjetër kishte rrëzuar dy avionë amerikanë. Prapa asaj fotoje, Osmani ka shënuar se për atë gjest të madh patriotik, ajo vajzë ishte shpallur "Heroinë e Vietnamit". Nisur nga fakti se Ansamblit të Ushtrisë Popullore të Shqipërisë i takonte të qëndronte deri në tre muaj në Vietnam, disa nga pjesëtarët e tij që ishin anëtarë partie (komunistë), sipas rregullave të organizatës bazë të partisë, u duhej të bënin punën fizike një muaj në prodhim. Dhe sipas këtyre rregullave, jo vetëm Osman Dylgjeri, por edhe disa prej pjesëtarëve të tjerë të ansamblit, emra të njohur të muzikës popullore operistike shqiptare ndër vite, (të nderuar me titullin "Artist i Popullit"), si: Mentor Xhemali, Ibrahim Tukiçi, Hysen Koçia, Avni Mula etj., krahas koncerteve që bënin në fshatra dhe qytete të ndryshme të Vietnamit, punonin për një muaj në mes orizoreve apo komplekseve blegtorale në fshatrat vietnameze dhe në fund merrnin nga brigadierët edhe vërtetimin që ata i kishin kryer të plota ditët e punës fizike. Kjo gjë konfirmohet më së miri edhe nga disa foto që ruan familja e Osman Dylgjerit, ku duken artistët e njohur shqiptarë, duke punuar në mes orizoreve të fshatrave vietnameze.

Koncert në vijën e frontit Sipas dëshmive të familjes Dylgjeri, pas shumë shfaqjesh të dhëna nga Ansambli Artistik i Ushtrisë Popullore të Shqipërisë gjatë atij turneu në Vietnamin e Veriut, tetë pjesëtarë të ansamblit që ishin anëtarë partie, duke përfshirë dhe vetë Osmanin, si komunistë që ishin, morën iniciativën dhe dolën vullnetarë për të shkuar në vijën e parë të frontit, ku do të jepnin shfaqje për luftëtarët vietnamezë që përballshin çdo ditë me rrebeshin e plumbave dhe bombave të amerikanëve. Iniciativa e tyre për të qenë në ballë të sakrificave në frontin më të vështirë, u prit mjaft mirë nga "vëllezërit" vietnamezë, të cilët filluan t'u jepnin artistëve shqiptarë edhe udhëzimet e instruksionet e nevojshme se si duhet të vepronin atje në frontin e luftës, ku bombat e plumbat e amerikanëve binin si breshër. Krahas veglave muzikore që ata kishin me vete, vietnamezët u dhanë edhe të gjitha pajimet e nevojshme ushtarake të luftës, duke i mësuar artistët shqiptarë se si të ambientoheshin me jetën e kazermës. Në ato pajime ndodhej edhe paketa e ndihmës së shpejtë mjekësore, pasi në kasollet me kashtë ku ato do të jetonin për disa ditë apo muaj, kishte shumë gjarpërinj, hardhuca e insekte helmuese mjaft të

rrezikshme, që po të pickonin kishin pasoja vdekjeprurëse. Pas kësaj, vietnamezët u bënë edhe instruksionet e nevojshme se si t'i përdorin ato. Në paketën e ndihmës së shpejtë ishin disa tartabiqe të thata të futura në kuti shkrepëseje me pambuk, të cilat, sipas udhëzimit, artistët shqiptarë duhet t'i hanin po të pickonte miza. Pas shumë përgatitjeve dhe instruksioneve, tetë artistët shqiptarë të Ansamblit të Ushtrisë, udhëtuan në drejtim të vijës së parë të frontit, ku për disa ditë me radhë nën breshërinë e bombave dhe plumbave të amerikanëve, dhanë disa shfaqje për luftëtarët vietnamezë brenda llogoreve të tyre. Kjo gjë duket qartë edhe në disa foto të albumeve të Osman Dylgjerit, njërit prej tetë komunistëve të atij ansambli, të cilët ndërmorën iniciativën dhe njëkohësisht aventurën e rrezikshme për të kënduar në xhunglat e Vietnamit. Për atë heroizëm që treguan në kuadrin e ndihmës internacionaliste ndaj "vëllezërve" vietnamezo-veriorë, Ansambli i Ushtrisë Shqiptare u dekorua me medaljen më të lartë që jepte Fronti Popullor i Vietnamit. Ndërsa pas kthimit në Tiranë, ansambli u dekorua edhe nga Kuvendi Popullor, me urdhrin "Naim Frashëri" të klasit të parë.

4 Fotot: 4. Osman Dylgjeri duke pozuar me disa luftëtarë vietnameze në qytetin Nam Din . Dhjetor 1965. 5 . Mbërritja e delegacionit të Ansamblit Artistik të Ushtrisë Shqiptare në aeroportin e Pekinit në shtator 1965.

ditari

"Në turneun e Shkodrës, raportuam për Vietnamin" ë të gjitha ato vende ku ansambli shkonte për të dhënë koncerte, raportonin edhe për turnetë që kishin bërë jashtë shtetit, në vendet mike të Shqipërisë komuniste. Lidhur me këtë bën fjalë edhe ditari i Osman Dylgjerit, ish-përgjegjës seksioni pranë atij ansambli, i cili ka mbajtur me një përpikmëri të habitshme të gjitha shfaqjet që janë dhënë nga ai dhe kolegët e tij në zonat e thella kufitare të Shqipërisë, ku janë të shënuara edhe se sa ka qenë numri i spektatorëve që kanë ndjekur ato shfaqje. Për këtë gjë, në ditarin e tij, midis të tjerash, Dylgjeri ka shkruar: "Në orën 17.00 në Vermosh fillojmë nga shfaqja. Në shfaqje morën pjesë rreth 350 veta. Kishte kufitarë, fshatarë dhe pionierë. Patëm mjaft sukses. Fshatari Gjek Martini u shpreh: Paçi faqen e bardhë dhe ju kjoftë buka hallall o burrat e dheut. Para shfaqjes, komanda e kufirit për nderin tonë organizoi një piknik ku ishim bashkë me familjet e tyre. Kishim për të ngrënë nga të gjitha të mirat, duke filluar nga djathi, pulat, mishi i qengjit e deri te bakllavaja dhe revania. Bashkë me to kaluam dy orë. U ngritën dolli për Partinë, shokun Enver dhe për ansamblin tonë. Në darkë bëj një bisedë me fshatarët, oficerët dhe familjet e tyre. U flas për turneun e luftën në Vietnam dhe për sukseset e industrisë kineze.

6. Tetë komunistët e Ansamblit të Ushtrisë pas një shfaqjeje të dhënë në vijën e frontit të luftës, afër qytetit Nam Din. Dhjetor 1965

5

N

6

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 21

NDRYSHE

“Nef” përbëhet nga një grup studiuesish të specializuar me seli qendrore në Londër dhe objekt studimi ka ekonominë, ambientin e temat sociale. Një tjetër qëllim shumë i rëndësishëm i këtij mekanizmi është edhe promovimi e zhvillimi i një sërë matësish inovativë që vënë në diskutim “matësit klasikë” ekonomikë, siç është GDP

NEW ECONOMICS FOUNDATION

HPI (indeksi i lumturisë në planet) u ka ofruar studiuesve të dhëna që çojnë në përfundimin se njerëzit mund të jetojnë më gjatë, të jenë të lumtur, e të jetojnë pa dëmtuar ambientin që i rrethon. Ky tregues i ri ndërkombëtar, ka si objekt studimi 178 vende dhe fokusohet tek impakti që kanë jetët e njerëzit mbi ambientin e mirëqenien

Studimi bazohet te matja e indeksit “Happy Planet”. Shtetet e pasura renditen në fund të listës

VENDI ME I LUMTUR, ARKIPELAGU VANATU Shqipëria e 92-a në listë, pesë vende pas Spanjës e dy vende përpara Gjermanisë

P

ak më shumë se 200 mijë banorë, me ekonomi të bazuar tek agrikultura e turizmi, prodhimi i brendshëm është nën tre mijë dollarë për frymë. Vanatu është një shtet i vogël, një arkipelag që gjendet në jug të Paqësorit, 1750 kilometra në lindje të Australisë, 500 kilometra në verilindje të Kaledonisë së re dhe është kombi më i lumtur në rruzull. Kështu thonë rezultatet e një analize që është bërë për të përpiluar listën e indeksit “Happy Planet”(Planeti i lumtur), një tregues i ri për të matur progresin global. Projekti N “ ef” (New economics foundation), i cili ka kryer studimin ka krijuar edhe një sit zyrtar në internet dhe të dhënat janë të prekshme nga kushdo. Indeksi i lumturisë N “ ef”përbëhet nga një grup studiuesish të specializuar me seli qendrore në o Lndër dhe objekt studimi ka ekonominë, ambientin e temat sociale. Një tjetër qëllim shumë i rëndësishëm i këtij mekanizmi është edhe promovimi e zhvillimi i një sërë matësish inovativë që vënë në diskutimm “ atësit klasikë”ekonomikë, siç është GDP, duke ofruar një vizion më të hollësishëm në raport me konceptet e progresit e të pasurisë (apo varfërisë) së kombeve. Hpi (indeksi i lumturisë në planet), për të cilën po shkruajmë, në fakt, ka nisur më vonë nga N “ ef” . Ai u ka ofruar studiuesve të dhëna që çojnë në përfundimin se njerëzit mund të jetojnë më gjatë, të jenë të lumtur, e të jetojnë pa dëmtuar ambientin që i rrethon. Ky tregues i ri ndërkombëtar, ka si objekt studimi 178 vende dhe fokusohet tek impakti që kanë jetët e njerëzit mbi ambientin e mirëqenien. I çuditshëm është konkluzioni i këtij studimi, ku gjërat u panë dhe u matën në një këndvështrim krejtësisht të ri. Rezultatet janë krejt të ndryshme nga ato që jemi mësuar të dëgjojmë nga studimet e deritanishme dhe nga ajo që jemi mësuar të dëgjojmë nga politikanët. Shtetet e Bashkuara për shembull, renditen vetëm të 150-at në listë, ndërkohë që një vend i zhvilluar si Italia zë vendin e 66-të. Për t’u shënuar është që Shqipëria zë vendin 92 në listë, pesë vende pas Spanjës e dy vende përpara Gjermanisë. GDP-ja nuk merret parasysh në studim Ky indeks është fryt i një studimi që ka vendosur përballë njëri-tjetrit burimet e përdorura nga një vend i caktuar dhe mundësitë që ofron për të jetuar e për të qenë të lumtur për banorët e tij. z“bulimi”është që nivele të larta konsumimi nuk prodhojnë domosdoshmërisht nivele të larta mirëqenieje (e kuptuar si kënaqësi në lidhje me

ekzistencën vetjake) dhe që edhe pse me të ardhura mesatare modeste e me GDP të ulët, banorët e një vendi mund të kenë një jetë të lumtur. Në kompleks, rruga që duhet të bëjë planeti ynë për t’u ofruar njerëzve jetë me sa më pak shpenzime dhe duke përdorur sa më pak burime është ende shumë e gjatë. Dhe një nga qëllimet kryesore të projektit N “ ef”është t’u tregojë qeverive (sidomos atyre të vendeve të zhvillu-

Rruga që duhet të bëjë planeti ynë për t’u ofruar njerëzve jetë me sa më pak shpenzime dhe duke përdorur sa më pak burime është ende shumë e gjatë

ara) përmes indeksit të lumturisë në planet, ku ta përqendrojnë punën e tyre në raport me indikatorët e objektivat e progresit, pasi, me pak fjalë, një ekzistencë e pasur nuk përkthehet aspak në një ekzistencë të lumtur, përkundrazi, faktet flasin për një raport krejtësisht të ndryshëm: Numri i vetëvrasjeve është shumë më i lartë në vendet e zhvilluara, stresi është një plagë që i përket ekskluzivisht botës së industrializuar.

SYNIMI Një nga qëllimet kryesore të projektit "Nef" është t'u tregojë qeverive (sidomos atyre të vendeve të zhvilluara) përmes indeksit të lumturisë në planet, ku ta përqendrojnë punën e tyre në raport me indikatorët e objektivat e progresit, pasi, me pak fjalë, një ekzistencë e pasur nuk përkthehet aspak në një ekzistencë të lumtur

VANATU Vanatu është një shtet i vogël, një arkipelag që gjendet në jug të Paqësorit, 1750 kilometra në lindje të Australisë, 500 kilometra në verilindje të Kaledonisë së re dhe është kombi më i lumtur në rruzull. Vendi ka pak më shumë se 200 mijë banorë, me ekonomi të bazuar tek agrikultura e turizmi, GDP është nën tre mijë dollarë për frymë

risia

Shqipëria

Rezultatet janë krejt të ndryshme nga ato që jemi mësuar të dëgjojmë nga studimet e deritanishme dhe nga ajo që jemi mësuar të dëgjojmë nga politikanët. Shtetet e Bashkuara për shembull, renditen vetëm të 150at në listë, ndërkohë që një vend i zhvilluar si Italia zë vendin e 66-të

Për t'u shënuar është që Shqipëria zë vendin 92 në listë, pesë vende pas Spanjës e dy vende përpara Gjermanisë, duke lënë pas edhe shumë vende të tjera të zhvilluara

RENDITJA E VENDEVE SIPAS NIF Vanuatu Colombia Costa Rica Dominica Panama Cuba Honduras Guatemala El Salvador St. Vincent & the Grenadines Saint Lucia Vietnam Bhutan Samoa (Western) Sri Lanka Antigua and Barbuda Philippines Nicaragua Kyrgyzstan Solomon Islands Tunisia São Tomé and Principe Indonesia Tonga Tajikistan Venezuela Dominican Republic Guyana Saint Kitts and Nevis Seychelles China Thailand Peru Suriname Yemen Fiji Morocco Mexico Maldives Malta Bangladesh Comoros Barbados Malaysia Palestine Cape Verde Argentina Timor-Leste Belize Trinidad and Tobago Chile Paraguay Jamaica Nepal Mauritius Mongolia Uruguay Ecuador Uzbekistan Grenada Austria India Brazil Iceland Switzerland Italia Iran Ghana Bolivia Netherlands Madagascar Cyprus Algeria Luxembourg Bahamas Papua New Guinea Burma Belgium Slovenia Oman Germany Croatia Lebanon Taiwan Haiti Syria Spain Hong Kong Saudi Arabia Gambia Cambodia Albania Jordan New Zealand Japan Congo Egypt Turkey Denmark

68.2 67.2 66.0 64.6 63.5 61.9 61.8 61.7 61.7 61.4 61.3 61.2 61.1 61.0 60.3 59.2 59.2 59.1 59.0 58.9 58.9 57.9 57.9 57.9 57.7 57.5 57.1 56.6 56.1 56.1 56.0 55.4 55.1 55.0 55.0 54.5 54.4 54.4 53.5 53.3 53.2 52.9 52.7 52.7 52.6 52.4 52.2 52.0 52.0 51.9 51.3 51.1 51.0 50.0 49.6 49.6 49.3 49.3 49.2 49.0 48.8 48.7 48.6 48.4 48.3 48.3 47.2 47.0 46.2 46.0 46.0 46.0 45.9 45.6 44.9 44.8 44.6 44.0 44.0 43.9 43.8 43.7 43.6 43.4 43.3 43.2 43.0 42.9 42.7 42.5 42.2 42.1 42.0 41.9 41.7 41.6 41.6 41.4 41.4

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 23

NDRYSHE

WEB

WEB

Në vitin 1999 do të ishte "Melisa", virusi që do të godiste: "Ky është dokumenti që më ke kërkuar... mos ia trego askujt;-)". Kaq mjaftoi për të provokuar klikimin e një numri të madh përdoruesish të internetit;u infektuan 20% e kompjuterëve të të gjithë planetit

Historia e "murtajës" në internet nis nga Cih. Njihet si një ndër më të rrezikshmit e të gjitha kohërave, pasi është në gjendje të mbivendoset mbi çdo lloj failesh dhe të dërrmojë krejtësisht biosin e kompjuterit të infektuar

Duke nisur nga Cih i vitit 1998, te Sasser i 2004-ës, kanë infektuar miliona kompjuterë. Përhapen përmes e-maileve e thjesht duke hyrë në internet

10 viruset më të rrezikshme të kompjuterit t“op ten”

“I LOVE YOU” "I love you", ashtu si "Melisa", përhapej vetë në të gjitha rubrikat. Përveç kësaj kopjonte fjalëkalimin dhe emrin e përdoruesit dhe ia dërgonte automatikisht prodhuesit të virusit. Dëme?Më shumë se 10 miliardë dollarë

“CODE RED” "Code Red" dhe "Sql Slammer" i qepeshin pas serverëve ueb të Mikrosoftit. Mes viteve 2001 dhe 2003 ia dolën të infektonin më shumë se 2 milionë kompjuterë me një shpejtësi infektuese vërtet mbresëlënëse: gjatë gjysmës së një dite të vetme, Slamer preku mbi 500 mijë kompjuterë

Këshilla vjen nga "Sophos", e specializuar kundër viruseve

S

heh se të ka mbërri tur një e-mail, por i shoqëruar nga një surprizë aspak e këndshme. Janë të paktë (ose nuk ekziston askush kaq fatlum) ata që nuk marrë në një çast të caktuar një e-mail të shoqëruar nga diçka e çuditshme, për të cilën duhet të shkojë patjetër te specialisti për të mundur të riparojë kompjuterin. Që kur është shpikur interneti, alarmet për viruse shkatërruese pasojnë pa pushim njëri-tjetrin. Por së fundmi është përpiluar edhe një listë "top ten", dhjetë më të mirët - e përpunuar nga siti techweb.com - ku renditen dhjetë viruset më të rrezikshme në historinë e kompjuterit; programe të shkurtra që kanë infektuar miliona kompjuterë në mbarë botën, duke shkaktuar dëme që prekin shifra prej miliarda dollarësh. Historia e "murtajës" në internet nis nga Cih. Interneti është në hapat e parë dhe ky virus vjen nga Tajvani; njihet si një ndër më të rrezikshmit e të gjitha kohërave, pasi është në gjendje të mbivendoset mbi çdo lloj failesh dhe të dërrmojë krejtësisht biosin e kompjuterit të infektuar. Viktima të tij u bënë programet Windows 95, 98 dhe Millenium Edition, por u bë i padëmshëm me hedhjen në treg tëWindows 2000. Sipas vlerësimeve ka çuar dëm mbi 80 milionë dollarë. Gra dhe dashuri Në vitin 1999 do të ishte "Melisa", virusi që do të godiste zemrën e kompjuterëve tanë: "Ky është dokumenti që më ke kërkuar... mos ia trego askujt;-)". Kaq mjaftoi për të provokuar klikimin e një numri të madh përdoruesish të internetit; u infektuan 20% e kompjuterëve të të gjithë planetit me dëme që prekën shifrën prej 600 milionë dollarësh. Por që ishin veç thërrmija krahasuar me të famshmin "I love you", i cili, ashtu si "Melisa", përhapej vetë në të gjitha rubrikat. Përveç kësaj kopjonte pasuordin dhe emrin e përdoruesit dhe ia dërgonte automatikisht prodhuesit të virusit. Dëme? Më shumë se 10 miliardë dollarë. Por mbreti i viruseve është "Sasser". Në prillin e vitit 2004 ia doli me shumë sukses të bllokonte komunikimet sateliater të disa agjencive shtypi në Francë, të anulonte fluturimet e shoqërisë ajrore "Delta" dhe të bllokonte krejtësisht sistemet e një numri të madh kompanish të mëdha e të vogla në të gjithë botën.

Virusi i mijëvjeçarit të ri "Code Red" dhe "Sql Slammer" i qepeshin pas serverëve ueb të Mikrosoftit. Mes viteve 2001 dhe 2003 ia dolëntëinfektoninmëshumëse2milionë kompjuterë me një shpejtësi infektuese vërtet mbresëlënëse: gjatë

gjysmës së një dite të vetme, Slamer prekumbi500mijëkompjuterë.Dëme edhe më të rënda se të mëparshmit, që arritën kësaj here në 20 miliardë dollarë. Që të dy përhapeshin në mënyrë autonome e në mënyrë tepër të shpejtë, duke u bërë menjëherë padronë të

Shtohen krimet në rrjet. Shumë individë nën akuzë D

rejtësia japoneze u shpall luftë abuzimeve përmes internetit. Bëhet fjalë për një nismë në shkallë të gjerë, e vënë në jetë që prej pak kohësh, e cila synon të godasë çdo formë të përdorimit për qëllime dëmtimi e përfitimesh të paligjshme të mjeteve të vëna në dispozicion nga rrjeti. Autorë e përhapës virusesh informatikë, prekës të privacisë individuale, vjedhës të dhënash sekrete e “shkarkues” përmbajtjesh të rezervuara nga e drejta e autorëve janë vënë tashmë nën shënjestrën e policisë postale, e angazhuar nga autoritetet për t’i dhënë fund ortekut të krimeve informatike që së fundmi po bëhen gjithnjë e më të rënda e më të sofistikuara. Raporti i fundit i autoriteteve flet për 116 arrestime gjatë vitit që shkoi për ndërhyrje nëpër sisteme të rezervuara, kundrejt 88 arrestimeve të kryera në vitin 2004 dhe 51 në vitin 2001. Një ndër sektorët më në rrezik është sektori i të dhënave të rezervuara informatike, të cilat janë bërë gjithnjë e më shumë objekt sulmesh e ndërhyrjesh. Departamenti “Nat Cash” i shoqërisë NTT, operatori më i madh i telefonisë fikse në vend, ka pësuar rreth 30 mijë vjedhje të dhënash të klientëve të saj, nga kartat e kredive të të cilëve janë tërhequr në mënyrë ilegale 3,2 milionë jen (më shumë se 21 mijë euro). Nuk i ka shkuar mirë as operatorit të dytë telefonik KDDI, nga serveri i të cilit është vënë dorë mbi informacionet e rezervuara të 4 milionë përdoruesve të internetit.

kompjuterëve që preknin. Sobig.Fuçaktivizuaautomatikisht rreth 20 ditë pas shfaqjes, duke limituar edhe dëmet që mundtëshkaktonte nëse do të kishte vazhduar: Mikrosofti vuri një çmim prej 250mijëdollarëshpër"kokën" që e kishte konceptuar. Por edhesotekësajditenukështë arriturtëzbulohetkudhekush e ka prodhuar dhe paratë askushnukkaarriturt'imarrë. Bagle, MyDoom e Sasser. Krimbi "Bagle", me dhjetëra variantet me të cilët shfaqej, vuri në rrezik të dhënat personale, ekonomike e financiare që njerëzit e institucionet i ruanin nëpër kompjuterë; pasi aktivizohej në failet e kompjuterëve, haptë një portë nga ku përdorues të jashtëm mund të hynin e të bënin ç'të donin me të dhënat e fshehta. Disa nga variantet e tij janë ende në rrjet e shfaqen vazhdimisht aty këtu. Mëpasdotëishteradhae "MyDoom" (në anglisht: "Ferri im"); që në orët e para të shfaqjes, 10% e e-maileve të dërguara ishin të infektuar ngakyvirus,iciliarrintetaulte shpejtësinë e punës në internet me dhjetë herë. Për fat të mirë ishte programuar për t'u çaktivizuar më pak se dy javë pas shfaqjes. Por mbreti i viruseve është "Sasser". Në prillin e vitit 2004 ia doli me shumë sukses të bllokonte komunikimet sateliater të disa agjencive shtypi në Francë, të anulonte fluturimet e shoqërisë ajrore "Delta" dhe të bllokonte krejtësisht sistemet e një numri të madh kompanish të mëdha e të vogla në të gjithë botën. Dëmet ekonomike për çudi nuk ishin të shumta; vetëm disa dhjetëra milionë dollarë. Autori i tij, një 17-vjeçar gjerman nuk u dënua, pasi ishte i mitur. Si të ruheni nga këto viruse? "Duke përdorur një Mac". Këshilla vjen nga "Sophos", një ndër kompanitë më të mëdha të specializuara për sigurimin e kompjuterëve. Gjithnjë e më shpesh, shpjegojnë specialistët e "Sophos", viruset projektohen për të sulmuar sistemet operative të Mikrosoftit. Është më se e qartë, duke qenë se tregu botëror i kompjuterëve është thuajse i monopolizuar nga Windows: 85% e kompjuterëve në të gjithë botën përdorin një version të këtij softueri. Ka të ngjarë që Mac-ët të jenë më të sigurt për t'u përdorur, të paktën edhe për pak kohë. Në vitin 2007 pritet të hidhet në tregWindows Vista, sistemi i ri operativ i Mikrosoftit, i cili është projektuar për të shmangur infektimin nga këto viruse, por edhe nga të tjerë shumë më të fortë.

t“op ten”

SOBIG. F Sobig.F u çaktivizua automatikisht rreth 20 ditë pas shfaqjes, duke limituar edhe dëmet që mund të shkaktonte nëse do të kishte vazhduar: Mikrosofti vuri një çmim prej 250 mijë dollarësh për "kokën" që e kishte konceptuar. Por edhe sot e kësaj dite nuk është arritur të zbulohet

“BAGLE” Krimbi "Bagle", me dhjetëra variantet me të cilët shfaqej, vuri në rrezik të dhënat personale, ekonomike e financiare që njerëzit e institucionet i ruanin nëpër kompjuterë;pasi aktivizohej në failet e kompjuterëve, haptë një portë nga ku përdorues të jashtëm mund të hynin e të bënin ç'të donin me të dhënat e fshehta

Si të ruheni nga këto viruse? "Duke përdorur një Mac"

PROGRAMI

SHQIP 24

ORA 21:40 Pjesa 3 - Tabula Rasa (edit) Regjisor: Jack Bender Aktore te ftuar: Fredric Lehne (Marshal) , Nick Tate (Ray) Xhek dhe Harli zbulojne nje sekret rrenqethes per Keitin, ndersa jeta e Marshallit varet ne fije te perit dhe ka shume dhimbje. Nderkohe Kate, Charlie, Sawyer, Sayid, Boone dhe Shannon vrasin mendjen per misteret qe kane filluar te zbulojne dhe shqetesohen se po t'ua thone te mbijetuarve te tjere, kjo do te shkaktoje panik.

CSI (HETIMI I SKENËS SË KRIMIT), MAJEMI

Nga e hena ne te premte, ora 22:00

"CSI: Majemi" është një dramë e shpejtë që ndjek pas një skuadër hetuesish dhe mjekësh ligjorë të Floridas Jugore të cilët për të zgjidhur krimet dhe dilemat në punën e tyre përdorin metodat shkencore njëkohësisht me për vojën demode të punës në polici. Interpretojnë: David Caruso, Emily Procter, Adam Rodriguez, Jonathan Togo, Khandi Alexander, Rex Linn.

PER TE GJITHE

06.45 07.30 08.59 09.00 09.20 09.23 09.30 11.30 11.59 12.00 12.10 12.15 13.05 13.53 14.59 15.00 15.30 15.35 17.00 17.29 17.30 17.50 17.55 18.30 19.29 19.30 20.05 20.10 20.45 21.37 22.30 23.00 23.05 00.00 01.00 01.25 02.52 03.05

Info Good Morning Albania Programi i dites Lajme Moti Horoskopi Film Serial ritr. "Stinet e zemres" pj.7 + 8 TN Pr. "Resistire", pj.191 Programi i dites Lajme Moti TN Pr."Fati i nje gruaje" pj.151 Serial per adolescente ritr. "Yje se te ardhmes" pj.2 Programi TV Ritransmetim "Auditorium" 62 minuta Programi i dites Lajme Moti Top Select P (direkt) TF Pr. " 100 Vitrinat ", pj.688 Programi i dites Lajmet Moti TN Pr. "Resistire", pj.192 TN Pr."Fati i nje gruaje" pj.152 Programi i dites Lajmet Moti Film Serial Premiere "Friends" pj.37 Film serial ritr. "Shtepiake te deshperuara" pj.2 Film serial ritr. "Te humbur" pj.3 Lajme Moti Film Serial Pr. "Sopranot" pj.2 sezoni 3 Serial ritr. "Histori seksi" pj.1 Lajme e Moti Top Select (rit) Lajme e moti Muzike

I

DIGITALB

SERIAL DRAMA TIK DRAMATIK

FILM SERIAL

"TE HUMBUR" PJ. 3

DITOR

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

MJEKËS MJEKËSII

KURA ÇUDIBËRËSE-2 (TRANSPLANTI I GISHTAVE)

CLASSIC COLLECTION

LEONARDO DA VINCI PJ 1 Ora 21:00

Teknologjia më e fundit e shkencës dhe mjekësisë vjen çdo të premte në Explorer Channel. Në çdo seri, një pacient i sëmurë rëndë dhe sfida e mjekëve për të provuar zbulimet më të fundit mjekësore, në një përpjekje të fundit për t'i shpëtuar jetën. Një cikël që eksploron shkencën pas zhvillimeve më të fundit, ndërsa zbulohet nëse këto kura çudibërëse do ta shërojnë vërtet pacientin.

O r a 19:30

Regjia: Renato Castellani. Aktorët: Philippe Leroy. Versioni italian i plotë dhe më i hollësishmi mbi jetën dhe veprën e gjeniut Leonardo Da vinçi. Një realizim i institutit LUCE i cili rrëfen hap pas hapi zhvillimet e gjeniut si njeri dhe si artist duke reflektuar mbi gjithçka që na rrethon ne sot.

DOKUMENTAR

00 00 Las Vegas 3 (I)

10:50 Guidë në univers-1

06:15 Piratët

01 00 Shtrigat 5 (VII)

11:15 Sheqeri

08:00 Misteret e Azisë-3

12:05 Dritë dhe hije

08:45 Lufta e madhe-2

12:40 Njerëzit e hekurit-1

09:20 Koha e jetës suaj, 1984

13:35 Rekordi i shpejtësisë

10:15 Pjetri i madh

02 00 Nje dashuri e re 34 03 00 Engjejt e ores 3 [3] 04 00 Nip/Tuck 1 (III) 05 00 CSI Majemi 22

14:30 Mjekësia e shekullit 21-Trupi i përkryer 15:25 Hapësira-1

06 00 Film shqiptar: Toke e pergjakur

16:15 Shkenca e thellësive-3 17:10 S.A.S-3

07 00 Balet modern: River dance

18:00 Junker U-87

11:05 Mikelanxhelo 11:35 Perca dhe Sundo 12:30 Zërat e lashtë-2, Kahokia, qyteti i humbur 13:20 Subtropoli 14:10 Pablo Eskobar 14:55 Piramidat

09 00 Nje dashuri e re 34

19:05 Operimi në të ardhmen

10 00 Shtrigat 5 (VII)

20:00 Drejt hapësirës

16:25 Karaibet-

11 00 Las Vegas 3 (I)

21:00 Kura çudibërëse-3

17:15 Jeta e balancës

12 00 CSI Majemi 22

21:30 Muzeu i aparatëve fotografikë dhe i kornizave

18:40 Sekretet mbretërore-5

13 00 Engjejt e ores 3 [4]

22:00 Trupi nga brenda

19:05 Grabitqarët, arinjtë e mëdhënj të murrmë

14 00 Film shqiptar: Udhetim ne pranvere

22:55 Kazinoja amerikane-11

19:55 Lojë me birila

23:45 Moti i egër-1 (Nxehtësia)

22:00 Insektet vrasëse

15 30 Film shqiptar: Stolat ne park

00:45 S.A.S-1

22:45 Alaska ekstreme

01:35 Shkenca e thellësive-1

23:30 Korrespondetët e luftës

02:25 Pasurim në Las Vegas

00:40 Gjon Pali, dëshmitari i së padukshmes

17 30 Fiks fare 18 00 Nje dashuri e re 35

03:15 Anijet kozmike

19 00 Shtrigat 7 (VI)

04:10 Gërmuesit e tokës

20 00 Las Vegas 4 (I)

05:10 Udhëtime misterioze-2

21 00 Engjejt e ores 3 [4]

06:05 Bota e atomeve

22 00 CSI Majemi 23 {seria e parafundit} 23 00 Nip/Tuck 2 (III)

15:45 Rusia-3

01:40 Vajzat e humbura të Kinës 02:05 Peshkaqenët fluturues 02:55 Syri i gjarprit 03:50 Zhapiku i Komodos

06:40 Gjahtarët e fantazmave

04:50 Havai ekstrem

07:20 Kaligrafia, arti i shkrimit të dorës

05:45 Artifakte, pikturat e botës lundruese

07:50 Helikopterët klasikë

PROGRAMI

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

THRILLER

TREKËNDËSHI, PJ. 1

Ora Ora:: 21 21::00

Regjia: Craig R. Baxley Aktorë: Br yan Singer, Dean Devlin, Eric Stoltz, Catherine Bell, Lou Diamond, Philips Bruce, etj. Në Trekëndëshin e Bermudeve, asgjë s'humbet përgjithmonë! Nga Regjizori i 'XMen' dhe nga Producenti i 'Indipendence Day' vjen 'Trekëndëshi'. Bilionerit Eric Beniral i ka humbur një anije mallrash, edhe ekuipazhi është zhdukur pa lënë gjurmë. Ai s'gjen paqe.

KUR VJEN E SHTUNA NGA BREGU NE BREG KRIJESE E ZOTIT KONSPIRACIONI VENDI i BUKUR THASHETHEMI QYTETI VERIOR TREKENDESHI, Pj. 1 (Premierë) SHPEJTESI MARRAMENDESE GUMEZHIMA E HOLLIVUDIT SIN SITI KODET

05:00 – Hesht 07:00 – Kalifornia 09:00 – Loja e merimanges 11:00 – Bashkeshortja e perkryer 13:00 – Mbreteresha e te mallkuarve 15:00 – Xhezon X 17:00 – Anakonda 19:00 – Te paftuarit 21:00 – Shtate 23:00 – Fredi ka vdekur – Makthi i fundit 01:00 – Efekti flutur 03:00 – Gotika

I

DIGITALB

FREDI KA VDEKUR MAKTHI I FUNDIT

SHQIP 25

DRAMË

"NIGHTMARES KRONOLOGJIA"

ora 23:00

Që i vogël ai ka qenë ndryshe nga të tjerët Askush s'e kuptonte Askush s'mund ta kontrollonte Por tani është një fillim i ri... Fillimi i fundit... për Fredin.

KOMEDI

BUDALLA SHKUAR BUDALLAIT

QYTETI I ËNGJËJVE

KINEMA

07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 22:30 01:00 03:00 05:00

DITOR

ORA 23:30

ORA 21 21::3 0

Aktorët: Nicolas Cage, Meg Ryan Ajo nuk besonte tek ëngjëjt, derisa ra në dashuri me një të tillë. Sethi është një ëngjëll që ruan qytetin e Los Anxhelesit. Megi është një mjeke që bie në dashuri me të. Por, pavdekshmëria e Sethit është më tepër një barrë se dhunti. Ai tani duhet të zgjedhë: të mbetet i përjetshëm, apo të kthehet në njeri që të mund ta ndjejë dhe dashurojë Megin.

A KT O R E T: Jim Carrey, Jeff Daniels. Dy shokë të ngushtë, njëri më i mençur se tjetri, në një udhëtim plot të papritura për t'i kthyer të zonjës një valixhe misterioze, që për çudinë e tyre ka ngjallur jo pak interes tek të gjithë ata që takojnë rrugës.

FEMIJET

7:30 9:30 11:30 13:30 15:30 17:30 19:30 21:30 23:00 0:00 3:30 5:30

I ka ndodhur Xhejnit Djem dhe vajza Vendi i madh Ne kohen e fluturave I pagjume ne Siatell Pianisti Leonardo Da Vinci pj 1 E liga Gezimi i cmendurise Tango e fundit ne Paris Gjakprishur Forrest Gump

05:00 07:00 09:00 11:00 13:00 15:00 17:00 19:00 21:00 23:30

– Terminator 1 – Pa kthim mbrapa – Komando – Arma vdekjeprurese 2 – Vjedhje ne Itali – Tango dhe Kesh – Batica e kuqe – Nje akt heroik – Loje spiunesh – Erotik

05:30 07:30 09:30 11:30 13:30 15:30 17:30 19:30 21:30 23:30

– Me mire i vdekur – Zoti Bulworth – Nje peshk me emrin Uanda – Fqinji im vrases – Plumba mbi Broadway – Plako, ku eshte makina ime? – Avioni me i çmendur ne bote 2 – Niki i vogel – Budalla shkuar budallait – Erotik

Ujku Alberto 5 -6-7 Sailor Moon ep. 88-89-90 Mulan 1 Kim Posibell ep 49 - 50 Teenage Mutat Ninja 44-45 Utena 20-21 Lypen Profecit e Nostradamusit Titan AE Njeriu X Princi i Nilit Ujku Alberto 5 -6-7 Sailor Moon ep. 88-89-90 Kim Posibell ep 49 - 50 Teenage Mutat Ninja 44-45 Utena 20-21 Kthimi I maces Lypen Profecit e Nostradamusit Titan AE Njeriu X Princi i Nilit Autoreklama BANG BANG

09:00 09:30 10:20 11:30 12:30 13:00 14:00 15:00 16:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 20:30 21:30 22:30 23:10

8:00

Futurama eps 35

8:30

Balamori eps 5

9:00

Parada e armeve eps 10

9:30

Brigada e gazetave

11:00 Djali i vogel 12:40 Kopshti sekret 14:20 Bethoven 4 16:00 Hani 17:30 Si i vodhi Grinci Krishtlindjet 19:30 BRATZ, yjet e modes 20:30 Pafajsia 22:20 ET 0:20

Fushata e Tofetit

2:00

Legjenda e ujkut te bardhe

3:40

Djali i maskes

5:10

Mrekullia e Bernes

7:00

Bebet i duan bebet

DIGITALB SJELL EKSLUZIVISHT KOLEKSIONIN E STANLEY KUBRICK NE

DIGI

AUTOR

Stanley Kubrick 05:30-Mojsiu 07:30-Shkëmbimi 09:30-Vendi i të harruarve 11:30- Një dashuri jashtë të zakonshmes 13:30-Apollo 11 15:30- Eshtrat 17:30-Kodi i nderit 19:30-Përndjekja 21:30-Shpresa që nuk vdes 23:30-Qyteti i ëngjëjve 01:30-Ashoka 03:30-Një ditë e paharruar

NGA DATA 10 KORRIK DERI NE DATEN 10 GUSHT CDO TE MERKURE ORA 21:30

SHQIP 2 6

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

N D R Y S H E

këshilla

Dëshironi të bëni diçka të veçantë për të dashurin tuaj, por nuk ju vjen ndërmend ndonjë ide e veçantë. Nëse kërkoni diçka krijuese, të shpejtë dhe klasike në do t’ju ndihmojmë me këshillat e mëposhtme

& sondazh

35 mënyra për ta bërë për vete të dashurin tuaj Disa nga sekretet për ta bërë më romantike lidhjen tuaj KREATIVE 1. Dhurojini të dashurës/it tuaj, një buqetë me trëndafila dhe paketimin bëjani në një mënyrë të veçantë p.sh., vendosni 11 trëndafila të kuq dhe vetëm një të bardhë në mes. Vini një shënim: “Vetëm për ty” 2. Nëse një pasdite doni të rrini vetëm në shtëpi, mbusheni dhomën me qirinj dhe ndizni oxhakun për ta bërë ambientin romantik 3. Blijini të dashurës/it tuaj një orë dore. Bashkëngjisni në të një mesazh, ku t’i shkruani: “Kam gjithmonë kohë për ty” 4. Ngjitni në katalogun e saj/tij të preferuar të rrobave ose të tualeteve 100000 lek, me një pusullë që shkruan: “Zgjidh ç’të duash” 5. Mos harroni ditën që jeni lidhur dhe festojeni çdo vit atë 6. Praktikoni ditën tek dhe çift: Në ditët çift është radha juaj që të bëheni romantike, ndërsa në ditët tek i takon partnerit tuaj. 7. Shkruajini të dashurës/it një letër dashurie ose poezi në një letër. Priteni letrën pjesë-pjesë dhe çdo ditë jepini nga një rresht 8. A nuk e meriton i dashuri juaj një trofe meqë është i dashuri më i mirë në botë”? Dyqanet ku ka medalje, pllaka dhe certifikata janë të shumta. Në njërën prej tyre, shkruani emrin e tij

SURPRIZUESE 1. Shkoni në një karaoke dhe surprizojeni të dashurën/in, duke i kënduar këngën tuaj 2. Teksa ecni me makinë, bëni sikur humbët rrugën. Më pas çojeni në një lokal shumë romantik 3. Merreni të dashurën/in çdo orën në telefon vetëm për t’i thënë “Të dua” 4. Kërceni të përqafuar në një restorant edhe pse në sfond nuk ka muzikë 5. Dihet që darka me qirinj është shumë romantike. Provoni njëherë mëngjesin nën dritën e qirinjve 6. Bëjini një surprizë të dashurës/it tuaj në një pushim 2 javor në Paris

SHPEJTËSIA Nëse nuk aq kohë sa do të donit për dashurinë, provoni këto këshilla të shpejta: 1. Shkruani “Të dua” te pasqyra e saj/tij e tualetit 2. Shkruajini diçka romantike dhe ngjitjani në kroskotin e makinës 3. A e keni të regjistruar këngën tuaj dhe a e vini kur partnerja/i juaj kthehet nga puna? 4. Në ditëlindjen e partneres/it tuaj, dërgojini një letër falënderimi mamasë së saj/tij 5. Në një mbrëmje romantike mos harroni verën dhe pëshpërimat në vesh 6. Mbani me vete parfumin e saj/tij të preferuar 7. Merreni të dashurën/in tuaj në telefon, vetëm e vetëm për t’i thënë “Të adhuroj”

SONDAZHI

LEJOJANI VETES Nuk keni shumë para, por jeni shumë të dashuruar? Provoni këshillat e mëposhtme: 1. Kalojeni gjithë ditën duke parë filma romantikë 2. Blini një biletë lotarie. Jepjani të dashurës/it tuaj me një shënim: “Fitova xhekpot, kur u martova me ty” 3. Nëse nuk shpreheni mirë mes fjalës, atëherë regjistroni në një kasetë gjërat që doni t’ia thoni asaj/atij 4. Mos shkoni në kinema vetëm ditëve të shtuna. Merreni në telefon ditëve të javës kur ai është në punë dhe kërkojini një takim. Kjo do e çlodhte atë dhe nuk do t’ua bënte monotone lidhjen 5. Telefononi në një radio që ka emision me kërkesa muzikore. Dedikojini dashurisë tuaj një këngë dhe sigurohuni që ajo/ai po ju dëgjon. Do të ndihej shumë mirë.

KLASIK 1. Shpërndani petale trëndafili në të gjithë dhomën e gjumit 2. Çfarë do të ishte më klasike se një medaljon i florinjtë me foton e të dyve? 3. Bëni një dhuratë të papritur çdo javë 4. Shkruani me shkrim dore një letër klasike, romantike dhe pasionante. Një traditë e vjetër dhe e bukur, e cila pothuajse nuk bëhet më. Provojeni, ka magjinë e saj 5. Nëse largoheni tri ditë nga qyteti, dhurojini partneres/it tuaj një buqetë me tre trëndafila dhe pranë saj vini një shënim: “Këto tre trëndafila simbolizojnë dashurinë, gëzimin dhe kënaqësinë e ndjenjës që ndajmë bashkë” 6. Thoni “Të dua” të paktën tri herë në ditë 7. Vajza: Dërgojini atij një letër me puthjen tuaj(përdorni buzëkuqin e tij të preferuar) 8. Mbani duart e bashkuara. Simbolizon afërsinë shpirtërore 9. Bëni plane se ku do t’ju gjejë Shën Valentini i ardhshëm

Femrat pëlqejnë “punëtorët” P

ërveçse një burri të pashëm dhe të sigurt në vete, pjesa me e madhe e femrave evropiane, të ashtuquajturat “menaxheret e shtëpisë”, që bëjnë karrierë në punë dhe kanë një jetë shumë aktive, e duan partnerin e tyre “punëtor” që t’i ndihmojë për punët e shtëpisë. Ky është rezultati që ka dalë nga një sondazh i bërë nga “Procter & Gamble” dhe “Astra ricerche”, ku rezultoi se 44 për qind e të intervistuarave dëshironin që të bashkëpunonin gjithmonë me partnerin, ndërsa vetëm 12 për qind i atribuonin atij të gjitha përgjegjësitë e detyrimet e shtëpisë, duke ndryshuar në këtë mënyrë rolet. Pesë janë çiftet, të cilët kanë dalë nga ky studim. Janë “çiftet e lumtura” që përbëjnë një të katërtën e numrit të përgjithshëm, ku gratë përgjithësisht mbi 55 vjeç, deklarojnë se janë të kënaqura nga roli mbizotërues që kanë në punët e shtëpisë. Më e lartë është përqindja e të ashtuquajturave “çifte të palumtura”, ku gruaja bën vetë gjithçka dhe burri qëndron “si sulltan” në shtëpi. Këtu përfshihen gratë ndërmjet moshës 35 deri në 65 vjeçe. “Të dëshpëruarat” që i përkasin grupmoshës 45 dhe 54 vjeç dëshirojnë një ndih-

më shumë të madhe nga ana e partnerit dhe preferojnë që t’ia ngarkojnë atij të gjitha punët e shtëpisë. Përqindja më e ulët i referohet “çifteve konfliktuale” që prezantojnë rreth 10 për qind të numrit të përgjithshëm. Në këto lidhje, gratë “revanshiste”, të cilat për shekuj me radhë kanë pasur rolin e “skllaveve të shtëpisë”, pretendojnë që bashkëshorti i tyre duhet të merret me gjithë punët e shtëpisë. Së fundmi, janë edhe “çiftet e barabarta”. Te ky grupim bëjnë pjesë gra që janë gjithmonë të diplomuara, ndërmjet moshës 25 dhe 44-vjeçare, të ashtuquajtura “të lumtura”, të cilat arrijnë të krijojnë një bashkëpunim të barabartë për një lidhje të lumtur të çiftit. Burrave nuk u ka mbetur gjë tjetër veçse të përshtaten me këto rregulla. “Mentaliteti i meshkujve po ndryshon dita-ditës”, shpjegon Fiorenzo Brescani, presidenti i shoqatës “Burrat Shtëpiakë”. Dëshirojmë që të jemi të përfshirë në jetën e përditshme dhe të bashkëpunojmë për punët e shtëpisë. Kjo gjë ndikon shumë mirë në çift”. Në një farë mënyre, edhe burrat, të cilët konsiderohen si të paaftë nga kjo anë, duhet të mësohet që të lajnë enët dhe të gatuajnë dhe kjo për të mirën e të dyve. Përgatiti: DELINA CICI

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

reportazh

SHQIP 2 7

N D R Y S H E

Ndërsa kanë kaluar më shumë se dy vjet pas anëtarësimit euforik të një grupimi prej dhjetë vendesh me të drejta të plota në BE, gjendja ngjan të jetë shumëngjyrëshe në shumë prej kryeqyteteve të disa vendeve ish-lindore. Shpesh janë njerëz të moshës së pjekur e asaj të tretë, dikush mund t’i quajë si nostalgjikë, por ka dhe të rinj, që në momentin e rrëzimit të komunizmit në vendet e tyre, nuk ishin veçse fëmijë të vegjël 5-vjeçarë

Evropa, Polonia dhe vendet balltike Ndjenja të përziera, dy vjet pas anëtarësimit në BE

N

dërsa kanë kaluar më shumë se dy vjet pas anëtarësimit euforik të një grupimi prej dhjetë vendesh me të drejta të plota në BE, gjendja ngjan të jetë shumëngjyrëshe në shumë prej kryeqyteteve të disa vendeve ish-lindore. Shpesh janë njerëz të moshës së pjekur e asaj të tretë, dikush mund t’i quajë si nostalgjikë, por ka dhe të rinj, që në momentin e rrëzimit të komunizmit në vendet e tyre, nuk ishin veçse fëmijë të vegjël 5-vjeçarë. Marek, shpresat dhe zhgënjimi Ndërsa skepticizmi ka mbërthyer disa fshatarë të rajoneve lindore të Polonisë, të cilët tashmë u janë nënshtruar politikave agrare të qeverisë në përshtatje me legjislacionin e BE-së për prodhimet bujqësore, duket se përtej optimizmit të fillimit, edhe në Varshavë, gjen shpesh njerëz të zhgënjyer nga ky anëtarësim. Nuk e thonë me zë të lartë, por ashtu nëpër buzë e kalojnë mendimin. Kështu ndodh dhe me Marek, një i ri polak 22-vjeçar. Ndërsa pi i qetë në një pub të metropolit polak, thotë se shumë ëndrra që lidheshin me anëtarësimin e vendit të tij në BE nuk janë përmbushur. Vetë është i papunë, por prindërit e tij akoma kujdesen për të, megjithëse nënën e ka të sëmurë e babai pas një periudhe të gjatë papunësie, vetëm dy muajt e fundit arriti të gjejë punë si murator. Në fakt, kur e pyet se kjo nuk është pasojë e anëtarësimit të vendit në BE, ai të jep të drejtë, por gjithsesi, në mendjen e tij e kishte ngulitur mirë para dy vjetësh, se gjërat do të rregulloheshin më së miri pas këtij hapi. Realiteti është ky, thotë ai, duke shtuar se ndoshta do të ishte më mirë të shkonte në shkollë, por nuk ia lejonin sigurisht, financat dhe hallet në familje. Por gjithsesi, si një i ri, ai e di mirë se kjo ishte më e mira për vendin e tij. Estonia dhe veçantia Ndryshe duket gjendja disi në vendet balltike. Sigurisht, më optimiste ngjan të jetë në Estoni, ku standardet e larta dhe ndihma direkte e vendeve fqinje, Finlandës e Suedisë, janë evidente. Sistemi bankar i tyre është dëshmuar si njëri ndër më të suksesshmit dhe reformat e nisura qysh me ardhjen e pavarësisë në fillim të viteve nëntëdhjetë kanë rezultuar pozitive. Por, ashtu sikurse edhe dy vendet e tjera balltike, edhe aty, prezenca e një komuniteti të madh rus, bën që të ulet përqindja e përkrahësve të anëtarësimit në BE, tashmë madje më shumë, dy vjet pas integrimit me të drejta të plota. Estonia, ky vend i vogël që shtrihet në pjesën më veriore të territorit të vendeve që lagen nga deti që i ka dhënë dhe emrin rajonit, e që shumë pranë ka Shën Petersburgun, e ndien akoma atmosferën e epokës sovjetike. Me më shumë se 30& të popullsisë me origjinë ruse, duket se lidhjet me Rusinë do vazhdojnë të jenë një çështje kyç për politikën e tyre të brendshme e atë të jashtme. Riga, BE-ja dhe nacionalizmi Nëse do të preferoje të kaloje më poshtë, për të gjetur një atmosferë tjetër për integrimin në BE, këtë mund ta bëje duke i hipur autobusit nga Talini, e udhëtuar drejt Rigës, kryeqytetit të Letonisë bren-

Në Letoni, dora e investimeve të reja, pasojë e politikave të Brukselit, duket ndërsa has në disa tabela me flamuj blu e yje të verdhë të BE-së që dëshmojnë për rehabilitime e ndërtime me fondet e qytetarëve saj. Megjithatë, infrastruktura akoma konsiderohet meritë e epokës sovjetike da pak orëve. Rrugës sheh natyrë të bukur fushore e toka të pafundme të punuara tashmë me traktorë perëndimorë. Infrastruktura rrugore nuk dallon shumë ndërsa kalon kufirin. Mund të konsiderohet e niveleve të mira. E megjithatë, dikush në autobus të thotë se ato janë bërë në epokën sovjetike. Por dora e investimeve të reja, pasojë e politikave të Brukselit, duket ndërsa has në disa tabela me flamuj blu e yje të verdhë të BE-së që dëshmojnë për rehabilitime e ndërtime me fondet e qytetarëve saj. Ulesh në një lokal që i ka nxjerrë tavolinat jashtë e vetja të duket shumë rehat. Këtu, në fakt, para dy vjetësh bashkë me optimizmin për anëtarësimin në BE, me gjithë standardet e paplotësuara ekonomike, gjë për të cilën bien dakord të gjithë, duket se ka zënë rrënjë edhe një kulturë e re, më pozitive. Bëhet fjalë për zbutjen e fenomenit të ringjalljes së nacionalizmit, pasi letonezët janë shquar gjatë këtyre viteve si tepër të zellshëm e të prerë për të ringjallur identitetin e tyre kombëtar. Por, e gjitha kjo, sipas Sergejs, një të riu letonez me origjinë ruse, prindërit e të cilit akoma vazhdojnë të qëndrojnë në Moskë, ka sjellë edhe probleme. Ai vetë shprehet se ndihet mirë, pasi ka mbaruar një shkollë e ka shkuar me specializime jashtë vendit, e sigurisht që e njeh mirë dhe gju-

Vilniusi tashmë është një mrekulli, thotë Arvidas. Është një metropol i madh evropian, padyshim. Por nuk di të thotë shumë për problemet e fshatarëve, të cilët duken ashtu të humbur në punët e tyre të ditës. Ankohen shpesh, thotë. Të ardhurat i kanë të pakta dhe shpesh ndiejnë pasiguri për jetën e tyre

P O LONIA PAS INTEGRIMIT Ndërsa skepticizmi ka mbërthyer disa fshatarë të rajoneve lindore të Polonisë, të cilët tashmë u janë nënshtruar politikave agrare të qeverisë në përshtatje me legjislacionin e BE-së për prodhimet bujqësore, duket se përtej optimizmit të fillimit, edhe në Varshavë, gjen shpesh njerëz të zhgënjyer nga ky anëtarësim

Harta e vendeve balltike dhe e Polonisë, të cilët u anëtarësuan më 1 maj 2004 në BE. Jashtë mbeti enklava ruse e Kaliningradit

hën, por nuk është kështu për shumë rusofonë të tjerë në Letoni. Gjatë këtyre viteve, thotë Sergejs, pamë të rritet një valë nacionalizmi e pakuptimtë. Është arritur deri aty, sa me këmbëngulje, t’i kërkohet komunitetit rus të flasë e të njohë mirë gjuhën letoneze, për të aplikuar për një vend pune, qoftë edhe të thjeshtë. Për shumë njerëz kjo është dëshmuar e vështirë, megjithëse shumë të tjerë po e marrin seriozisht e kanë përveshur mëngët. Gjithsesi, hyrja në BE duket se e ka penguar disi këtë trend dhe gjërat po nisin të përmirësohen. Legjislacioni po përmirësohet e shteti letonez po e kupton se për të tilla çështje, nuk mund të anashkalohet mendimi i një pakice me përmasa shtetformuese. Po ndodh, në fakt, një paradoks:

shumë nga ruso-letonezët që ishin kundra anëtarësimit të vendit të tyre në BE, tashmë e shohin këtë si një shans të madh, jo vetëm ekonomik për veten, por edhe për përmirësimin e plotësimin e kërkesave të tyre brenda kornizave të BEsë, të cilat, në fakt, përfaqësojnë shkallën më të lartë të respektimit të të drejtave të pakicave kombëtare në botë. Nëse i hedh një sy asaj që njihet si Kulla e Stalinit, njëra ndër shtatë të tilla që ai ndërtoi në të gjithë Lindjen, në Rigën e bukur e që mbart me vete shumë histori, të ngjan se sidoqoftë, ata tashmë e kanë pranuar rikthimin në identitet, duke e pranuar ashtu siç i gjeti; duke u bërë një pjesë e historisë sovjetike. Sergejs jep leksione në Universitetin e Rigës, është profesor i Gjermanishtes e njëko-

Më optimiste ngjan të jetë në Estoni, ku standardet e larta dhe ndihma direkte e vendeve fqinje, Finlandës e Suedisë, janë evidente. Sistemibankarityreështëdëshmuarsinjëri ndër më të suksesshmit dhe reformat e nisura qysh me ardhjen e pavarësisë në fillim të viteve nëntëdhjetë kanë rezultuar pozitive

hësisht, shumë i angazhuar me një organizatë rinore ambientaliste. Ndihet mirë tashmë në Riga. Aty ka lindur, është rritur, ka bërë shkollën, ka shokët e miqtë. Tashmë është qytetar i BE-së, por i vjen keq që prindërit i ka disi larg. Lituania dhe perspektiva Sergejs na shoqëron në udhëtimin tonë edhe më poshtë, ndërsa bëhemi gati të arrijmë kufirin me Lituaninë. Reliev fushor e pjesërisht kodrinor shtrihet i pamasë ndanë rrugës. Gjelbërim e të mbjella dhe më tej disa shtëpi tipike fshatare, që na tërheqin të bëjmë një ndalesë. Ndërsa freskohemi, Sergejs na bën me shenjë se po afrohet njëri dhe dëshiron të na përshëndesë. Përkthyes kemi Sergejs. Ai di sigurisht, edhe lituanisht. Është ndryshe nga letonishtja, por bëjnë pjesë në të njëjtën familje gjuhësore. Kalimtari quhet Arvidas e thotë se, në fakt, është gjeometër. Punon në ato anë prej disa muajsh për llogari të një firme, e cila po bëhet gati të ndërtojë një impiant përpunimi për prodhimet bujqësore. I gjatë, tipik balltikas me mjekër të kuqe, na thotë se kishte punuar dy vjet në Gjermani në vitet ’90-të, por tashmë po ushtron profesionin e vet në vendin e tij. Shprehet se ndihet i kënaqur me rrogën, porse është shumë larg kryeqytetit, megjithëse vetë ka lindur në zonën veriore të vendit. Vilniusi tashmë është një mrekulli,

thotë ai. Është një metropol i madh evropian, padyshim. Por nuk di të thotë shumë për problemet e fshatarëve, të cilët duken ashtu të humbur në punët e tyre të ditës. Ankohen shpesh, thotë. Të ardhurat i kanë të pakta dhe ndiejnë shpesh pasiguri për jetën e tyre. Për të rinjtë nuk ka punë dhe detyrohen të emigrojnë. Të moshuarit ngrysin me nostalgjinë e së shkuarës ditët që i kanë mbetur. Duket se lituanezët, ndryshe nga letonezët janë më pak nacionalistë, e Sergejs na thotë se për sa i përket të shkuarës, Lituania thithte disi më shumë investime për infrastrukturën rrugore nga Moska e favorizohej disi, krahasuar me republikat e tjera balltike, por gjithsesi me të qeshur na thotë se janë një popull në themel fshatar. Tashmë duket se janë disi më poshtë se dy fqinjët e tyre balltikas, por mbartin një perspektivë të mirë zhvillimi, thotë Sergejs, i cili duket se i njeh mirë problemet edhe në këtë vend. Brenda pak viteve, besoj se do jenë të parët ndër ne (balltikasit), thotë ai me siguri. Ç’mendon për vendin tënd tani, dy vjet pas anëtarësimit në BE? pyesim Arvidas. “Nuk di ç’të them. Shumë gjëra nuk kanë ndryshuar fare, shumë të tjera shumë. Bëmë një gjë të mirë, gjithsesi, siguron ai. Tani jemi evropianë”, thotë, ndërsa buzëqesh duke na dhënë dorën për të na thënë lamtumirë. Përgatiti: Armand Plaka

SHQIP 28

Taksat: Italia nuk përmbush detyrimet K

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

NDRYSHE

omisioni Evropian ka pub likuar një opinion të argu mentuar për Italinë, e cila nuk ka ndërmarrë masa për implementimin e vendimit të Gjykatës Evropiane në lidhje me disa aspekte të legjislacionit evropian që përfshinin rimbursimin e taksave që ishin të papërputhshme me ligjet e komunitetit. Sipas Artikullit 228 të Traktatit të KE-së "Nëse Gjykata Evropiane arrin në përfundimin se një shtet anëtar i BE-së ka dështuar në përmbushjen e detyrimeve nën këtë Traktat, shtetit i kërkohet të marrë masat e nevojshme konform gjykimeve të Gjykatës Evropiane. Në vendimin e 9 dhjetorit 2003 në lidhje me këtë çështje, Gjykata Evropiane vendosi se Italia dështoi në përmbushjen e detyrimeve të Traktatit të KE-së. Rimbursimi i taksave të palejueshme (sipas ligjeve të komunitetit) në Itali ishte ndërtuar dhe aplikuar në një mënyrë të tillë që ushtrimi

i të drejtave mbi ripagimin e kostove taksoheshin në kundërshtim me rregullat e komunitetit, duke e bërë atë më tepër të vështirë. Vështirësitë kryesore bazoheshin në kushtet mbi të cilat legjislacioni italian kërkonte, në mënyrë që të provonte se barra taksore nuk u ishte kaluar personave të tretë. Meqë Italia nuk futi në zbatim një legjislacion, i cili ndalonte në mënyrë efikase alternativën e ndonjë presupozimi, në mënyrë që të jepte fakte që barra e evidencave nuk u ishte kaluar personave të tretë, komisioni vendosi t'i dërgojë Italisë një letër notifikimi zyrtar dhe më pas një opinion të argumentuar sipas Artikullit 228 të Traktatit të BE-së. Nëse rasti i lartpërmendur dërgohet, ndërkohë, në Gjykatën Evropiane, Artikulli 228 i jep të drejtë komisionit që të specifikojë një pagesë-dënimi që duhet paguar nga shteti anëtar i KE-së, i cili konsiderohet i përshtatshëm nën këto rrethana.

Nëse Gjykata Evropiane arrin në përfundimin se një shtet anëtar i BE-së ka dështuar në përmbushjen e detyrimeve nën këtë Traktat, shtetit i kërkohet të marrë masat e nevojshme konform gjykimeve të Gjykatës Evropiane

Parlamenti Evropian forcon kontrollin e tij mbi komisionin P

arlamenti Evropian ka ndër marrë një tjetër hap të madh në forcimin e pozitave të tij, duke fituar të drejtën e refuzimit të vendimeve të marra nga komisioni për zbatimin e legjislacionit. Parlamenti aprovoi me shumicë votash, më 6 korrik 2006, kompromisin e arritur në qershor me Komisionin dhe Këshillin mbi të ashtuquajturat 'reformat komitologjike'. Në vazhdimësi të marrjes së një vote aprovuese në Komisionin Parlamentar të Çështjeve Konstitucionale, Richard Corbett, deputet i Parlamentit Evropian dhe raportues për këtë çështje, tha se kompromisi i arritur përfaqëson "një zhvillim të madh të kontrollit parlamentar mbi legjislacionin e BEsë" dhe "përmirëson "detyrimet dhe transparencën për sistemin e Komunitetit Evropian në tërësi". Deri më tani, vetëm një komitetet zyrtaresh i shteteve anëtare, po jo Parlamenti, kishin të drejtë të refuzonin masat legjislative të marra nga komisioni. Për me tepër, një vendim i bllokuar nga komisioni i referohej përsëri vetëm Këshillit pa angazhimin e Parlamentit. Nën procedurat e reja të inspektimit, Parlamenti mund të bllokojë masat implementuese nën procedurat e bashkë-vendimmarrjes. Megjithatë, kjo do të kërkojë një shumicë absolute të deputetëve të PE-së. Për

shembull, 366 nga 732 anëtarë të Parlamentit duhet të votojnë në favor të saj që ky vendim të aprovohet, pavarësisht sesa deputetë janë të pranishëm në votim. Për momentin, deputetët kanë të drejtën për të limituar fuqitë implementuese të komisionit, duke vendosur periudha maksimale

për të aprovuar rregullat e nevojshme për të aplikuar ligjet e reja në vendet anëtare të BE-së. Pas negociatave të reja, deputetët vetëm mund t'i delegojnë fuqinë komisionit për një periudhë të papërcaktuar, përveç në raste të veçanta. Rregullat e reja përmirësojnë transmetimin e informa-

cionit nga komisioni në Parlament. Për momentin, dokumentet publikohen në një deri në tri gjuhë. Komisioni ka rënë dakord tashmë për të krijuar një sistem informacioni të detajuar për të gjitha aktivitet e komitologjisë së komisioneve në të gjitha gjuhët zyrtare të Parlamentit.

PERSONALITETET

Bashkimi Evropian – Historiku (5)

Krijimi i Politikës së Përbashkët Bujqësore Q ë nga fillesat e saj, Politika e Përbashkët Bujqësore (PPB) ka qenë një element thelbësor dhe njëkohë sisht shumë i diskutueshëm në strukturat institucionale të Komunitetit Evropian. Krijimi i PPB pasoi ratifikimin e Traktatit të Romës më 1957 dhe themelimin e tregut të përbashkët të Komunitetit Evropian. Të gjashtë shtetet e atëhershme anëtare, ndërhynë agresivisht në sektorin bujqësor, duke rregulluar dhe reformuar sasinë e prodhimit, çmimet e produkteve bujqësore e aspekte të tjera. Politikat intevensioniste në nivel kombëtar të shteteve anëtare, me anë të instrumenteve rregulluese të ndryshme nga njeri-tjetri, shkaktonte një konflikt me principet e lëvizjes së lirë të mallrave. Meqenëse disa shtete anëtare dhe veçanërisht, Franca, kërkonin të mbanin një politikë intevensioniste të shtetit në sektorin bujqësor, mënyra e vetme për të përmbushur këto politika (pa "konflikte") ishte që ato të transferoheshin dhe harmonizoheshin në nivelin e Komunitetit Evropian. Një tjetër arsyet e fortë për krijimin e PPB lindte gjithashtu, edhe nga fakti se bujqësia pas L.II.B. ishte një nga sektorët më të dobët dhe më pak produktiv në Evropë. Si vijimësi e këtyre nevojave të paraqitura nga disa

shtete anëtare, objektivat themelore të PPB përfshinin: 1) rritjen e prodhimit bujqësor, duke nxitur progresin teknik, për të siguruar përdorimin më optimal të faktorëve të prodhimit. 2) sigurimin e standardit minimal të jetesës për komunitetin bujqësor. 3) sigurimin e sasisë së nevojshme të prodhimeve bujqësore dhe 4) sigurimin e prodhimeve bujqësore me një çmim të arsyeshëm për konsumatorët. Vendimet fillestare mbi Politikën e Përbashkët Bujqësore u miratuan më 4 prill 1962 dhe më 20 korrik, sistemi i politikës bujqësore hyri plotësisht në zbatim. Nga viti 1962, tri principet kryesore të PPB-së u themeluan: 1) Tregu i përbashkët: liri në lëvizjen e prodhimeve bujqësore në vendet e Komunitetit Evropian 2) Preferencat e Komunitetit: prodhimet e vendeve të Komunitetit Evropian kanë prioritet mbi ato të vendeve të tjera 3) Solidaritet financiar: kostot e politikës së përbashkët bujqësore duhet të mbarteshin në nivelin e komunitetit dhe jo në nivel kombëtar të vendeve anëtare. Pikësynimi kryesor i PPB ishte vendosja e një sistemi rregullator social që zbuste disbalancat strukturore dhe natyrore ndërmjet rajoneve të ndryshme bujqësore.

ROBERT SHUMAN 1886 - 1963

"Paqja botërore nuk mund të mbrohet pa përpjekje kreative në proporcion me rreziqet që e kërcënojnë atë. Kontributi që një Evropë e organizuar dhe aktive mund të sjellë për qytetërimin është i domosdoshëm për ruajtjen e marrëdhënieve paqësore ... Evropa nuk do të krijohet menjëherë ose sipas një plani të vetëm. Ajo do të ndërtohet me anë të arritjeve konkrete, të cilat në radhë të parë do të krijojnë një solidaritet de facto..."

R

obert Shuman, politikani kristian-demokrat dhe njeri mjaft re ligjioz, ka hyrë në historinë e projektit më të madh evropian si një nga themeluesit kryesorë të tij dhe së bashku me Zhan Mone - një nga ideatorët e asaj çka sot njihet si Bashkimi Evropian. Pas Luftës

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

R

privilegj mbi taksat u jepet vetëm atyre organizatave bamirëse që e kanë rezidencën në Britani. Diskriminimi në trajtimin taksor, që u është bërë organizatave bamirëse me qendër në Britani dhe atyre në vendet e tjera anëtare në KE, përbën një barrierë ndaj lirisë së lëvizjes të kapitalit. Dhuratat ndërkufitare janë shpjeguar në mënyrë të qartë në Direktivën e Këshillit 88/361/EEC, e cila ofron një përkufizim të KE-së mbi lëvizjen e lirë të kapitalit. Ky diskriminim bie, gjithashtu, në kundërshti me lëvizjen e lirë të njerëzve, sipas së cilës, punonjës dhe të vetëpunësuar mund të lëvizin lirisht dhe të bëjnë donacione për organizatat bamirëse në një shtet tjetër anëtar nëse ata kanë dëshirë. Së fundmi, këto rregulla bien në kundërshtim me lirinë e vendosjes, sipas së cilës, organizata bamirëse të huaja duhet të hapin një filial të tyre në Britani, në mënyrë që të përfitojnë nga një trajtim taksor favorizues. Nëse Britanisë se Madhe do t'i duhej të kontrollonte nëse asetet dhe të ardhurat e bamirësive në vendet e tjera anëtare janë përdorur vetëm për qëllime bamirësie, mund të kërkojë asistencën e vendeve anëtare të KEsë, në të cilën organizatat bamirëse janë vendosur.

obert Shuman, politikani kristian-demokrat dhe njeri mjaft religjioz, ka hyrë në historinë e projektit më të madh evropi an si një nga themeluesit kryesorë të tij dhe së bashku me Zhan Mone - një nga ideatorët e asaj çka sot njihet si Bashkimi Evropian. Pas Luftës së II Botërore R. Shuman luajti një rol të madh jo vetëm në skenën politike franceze, por edhe më gjerë, në nivel evropian. U emërua fillimisht ministër i Financave në kabinetin e parë dhe për një periudhë të shkurtër (1947-1948) Shuman mbajti edhe postin e Kryeministrit të dy kabineteve franceze. Më vonë, ai shërbeu në ekzekutivin e Francës si ministër i Punëve të Jashtme dhe ministër i Drejtësisë, ndërsa në Komunitetin Evropian ka mbajtur postin e Presidentit të Asamblesë Parlamentare. Ishte pikërisht në postin e ministrit të Punëve të Jashtme të Francës, kur Robert Shuman së bashku me Zhan Mone përgatiti planin për projektin më të madh evropian - krijimin e Komunitetit Evropian të Çelikut dhe Karbonit (KEÇK). Të përkrahur nga entuziazmi i kancelarit gjermano-perëndimor K. Adenauer dhe liderëve të tjerë të Italisë, Luksemburgut, Belgjikës dhe Holandës për krijimin e këtij komuniteti, Robert Shuman, më 9 maj 1950 shpalli para evropianëve planin e tij për realizimin e këtij projekti, duke ftuar vendet evropiane t'i bashkoheshin KEÇK-së. Zgjedhja pikërisht e kësaj industrie nuk ishte e rastësishme. Bëhej fjalë për industrinë, e cila ishte boshti kryesor i gjithë makinerisë së luftës - çelikut, i cili tashmë do të shndërrohej në një fushë e cila do t'i lidhte edhe më tepër këto dy vende dhe ekonomitë e tyre. Duke i ftuar edhe vendet e tjera evropiane t'i bashkohen kësaj iniciative, plani "Shuman" tashmë nuk ishte thjesht një plan ripajtimi i fokusuar te Franca dhe Gjermania, por një platformë bashkimi dhe zhvillimi panevropian. Ishte pra, një plan i cili synonte të hidhte bazat e një Evrope të re, Evropë e cila do t'i linte pas vetes konfliktet dhe do t'i kthehej të ardhmes - zhvillimit ekonomik, konsolidimit të demokracisë dhe mirëqenies së qytetarëve të saj. Deklarata e 9 majit 1950 dhe plani i Zhan Monesë dhe Robert Shumanit, padyshim që ndryshoi jetën e evropianëve. Për rolin dhe kontributin e tij në projektin evropian, Robert Shumanit shpesh i referohet si një nga "baballarët e Evropës". Në 1958, Shumanit i jepet çmimi "Karlspreis" nga qyteti gjerman, Aachen. Ky është një çmim që u jepet personaliteteve të shquara që kanë kontribuuar për realizimin e idesë së Evropës.

INSTITUCIONET E BE

Parlamenti Evropian

arlamenti Evropian (më parë, Asambleja Parlamen tare Evropiane) zgjidhet në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe përfshin anëtarë nga të gjitha vendet anëtare të BE-së me një mandat 5-vjeçar. Parlamenti zhvillon punimet e tij në Strasburg dhe në Bruksel. Me zgjerimin e ri në lindje të BE-së, numri i europarlamentarëve pas zgjedhjeve të fundit për Parlamentin Evropian (qershor 2004) kap shifrën e 732 vetëve, të cilët përfaqësojnë një popullsi prej rreth 456 milionë banorësh. Është rënë dakord që numri i anëtarëve të Parlamentit të mos kalojë shifrën e 750 deputetëve dhe kjo do të mbahet parasysh edhe pas anëtarësimit të Bullgarisë dhe Rumanisë në Bashkimin Evropian. Pushtetet e Parlamentit Evropian kanë të bëjnë me legjislacionin, buxhetin, marrëveshjet me jashtë dhe emërimet. Megjithëse Parlamenti nuk ka pushtetin të propozojë legjislacion, ai duhet të konsultohet për pothuaj të gjithë legjislacionin e Komunitetit Evropian, duke ushtruar kështu një lloj kontrolli demokratik mbi vendimet e marra nga BE-ja. Duhet

thënë gjithashtu, se Parlamenti Evropian nuk është një aktor kryesor në marrëdhëniet me jashtë të BE-së, por roli i tij po vjen duke u rritur. Sidoqoftë, pavarësisht nga emërtimi, institucioni i Parlamentit Evropian është shumë larg

ZGJERIMI Fakte dhe mite Zgjerimi dhe migrimi i punëtorëve Dyshimet e shumicës, se pas zgjerimit të 2004-ës, krahu i lirë i punës do të vërshonte nga vendet e sapoanëtarësuara drejt anëtarëve të vjetër, duket se ishin të pabaza. Migrimi i punëtorëve, në fakt, ka qenë modest dhe në shumicën e rasteve nuk ka kapur as 1% të krahut aktiv të punës në vendin mikpritës. Vetëm tri vende – Irlanda, Britania dhe Suedia – i hapën tregjet e punës për vendet e anëtarësuara në 2004 dhe te të tria janë vërejtur tendenca pozitive. Kështu, në Irlandë, kjo ndihmoi në ruajtjen e ritmeve të larta të zhvillimit, në Britani ajo iu përgjigj nevojës për punëtorë në rreth 1/ 2 milionë vende pune. Duke pasur parasysh këto rezultate, vende të tjera anëtare (Finlanda, Spanja, Portugalia) kanë vendosur të ndjekin shembullin e Irlandës, Britanisë dhe Suedisë. Zgjerimi dhe kushtet e punës Me hapjen e mundësive për migrim legal në vendet e vjetra anëtare, zgjerimi i fundit ka ndihmuar në minimizimin e pasojave të ekonomisë informate. Punonjësit janë më pak të ekspozuar ndaj fenomeneve negative si kushtet e vështira të punës apo mospagimi i sigurimeve sociale e shëndetësore. Nga ana tjetër, rritja e numrit të punonjësve nga vendet e reja anëtare tek ato të

vjetrat nuk ka pasur ndonjë ndikim të madh në shpenzimet sociale të këtyre vendeve. BE-ja u ka kërkuar vendeve të reja anëtare të fillojnë zbatimin e standardeve për shëndetin, sigurinë në punë dhe përmirësimin e kushteve të punës, si edhe për përmirësimin e kushteve të tregut. Jo vetëm që nuk ka prova se zgjerimi ka shkaktuar dumping social, por përkundrazi, standardet e harmonizuara sociale po shtrihen në të gjithë Evropën. Zhvendosja e bizneseve Studime të shumta tregojnë se zhvendosja e bizneseve dhe kompanive nga vendet e vjetra tek ato të reja anëtare, mbetet një fenomen margjinal. Edhe në ato raste kur ka pasur të tillë shembuj duhet theksuar se zhvendosja është bërë drejt Azisë. Pra, nuk është zgjerimi i Bashkimit Evropian ai që ka ndikuar në shfaqjen e këtij fenomeni, por konkurrenca globale dhe globalizimi. Kompanitë private gjithmonë do të jenë në kërkim të shpenzimeve më të ulëta, tregjeve më të mëdha, inovacioneve teknike dhe faktorëve të tjerë që i bëjnë ato më konkurruese. Në këtë mënyrë, nuk është zhvendosja e kompanive, por investimet e tyre në vendet e Evropës Lindore dhe Jugore, ajo që do ta bëjë BE-në më konkurruese përballë sfidave të globalizimit.

asaj çka kuptohet me Parlament në teorinë klasike të ndarjes së pushteteve dhe që mishërohet në parlamentet kombëtare. Në një farë mënyre, marrëdhënia midis Parlamentit dhe Këshillit në fushën e legjislacionit

ngjason me rastin e legjislativit kombëtar me dy dhoma (Dhoma e Lartë dhe ajo e Ulët). Kështu, edhe pse asnjë prej këtyre institucioneve nuk kanë të drejtën e iniciativës ligjbërëse, çdo akt ligjor i propozuar nga Komisioni zakonisht kërkon miratimin e tyre. Megjithatë, kompetencat e Parlamentit gjatë miratimit të aktit ndryshojnë dhe kjo në varësi të fushës për të cilën bëhet fjalë. Sipas kësaj, edhe procedurat nëpërmjet të cilave këto akte kalojnë miratimin e Parlamentit dhe këshillit ndryshojnë (procedura e konsultimit, miratimit, bashkë-vendimmarrjes). Kompetenca mjaft të gjera, parlamentarëve evropianë u janë dhënë në lidhje me buxhetin e Bashkimit, ndërsa kanë një rol jo të vogël në lidhje me disa emërime si, Presidenti i Komisionit Evropian, Ombudsmani Evropian etj. Kushtetuta e BE-së i zgjeron akoma më tepër "fushat e ndikimit" të Parlamentit Evropian, duke vendosur një pjesë të mirë të tyre në procedurën e bashkë-vendimmarrjes (në raport me Këshillin) ku ndikimi i Parlamentit është më i madh se në rastin e procedurave të tjera.

evropa quiz 1. Cili është kufiri më i vjetër midis shteteve në Evropë • Kufiri midis Italisë dhe Austrisë • Kufiri midis Spanjës dhe Portugalisë • Kufiri midis Francës dhe Gjermanisë 2. Cili nga këto vende ka nënshkruar marrëveshje të Evropës (Europe Agreement): • Kroacia dhe Maqedonia • Sllovenia dhe Bullgaria • Suedia dhe Austria 3. Vala e parë e zgjerimit e Komunitetit Evropian përfshiu: • Spanjën dhe Portugalinë • Mbretërinë e Bashkuar, Danimarkën dhe Irlandën • Austrinë, Finlandën dhe Suedinë 4. Komisioner i Zgjerimit në Komisionin Evropian të drejtuar nga Romano Prodi ka qenë: • Stavros Dimas • Chris Patten • Günter Verheugen 5. Cili nga fondet ekzistuese të BE-së nuk do të shkrihet me futjen e Instrumentit të ri - IPA: • Do të përfshihen të gjithë • CARDS • SAPARD 6. Mandati i përbërjes aktuale të Komisionit Evropian përfundon në vitin: • 2009 • 2008 • 2010 7. Kryetar i Konventës Evropiane mbi të ardhmen e Bashkimit Evropian ishte: • Romano Prodi • Valery Giscard d'Estaing • Jacques Delors PËRGJIGJET E SAKTA: 1. Kufiri midis Spanjës dhe Portugalisë 2. Sllovenia dhe Bullgaria 3. Mbretërinë e Bashkuar, Danimarkën dhe Irlandën 4. Günter Verheugen 5. Do të përfshihen të gjithë 6. 2009 7. Valery Giscard d'Estaing

Komisioni i kërkon Britanisë t'i japë fund diskriminimit P K omisioni Evropian i ka dërguar Britanisë së Madhe një kërkesë zyrtare për t'i dhënë fund diskriminimit të bamirësive të huaja. Britania e Madhe lejon ulje të taksave në lidhje me dhuratat për bamirësi vetëm në institucionet e themeluara në Britani. Organizatat bamirëse në shtetet e tjera anëtare të KEsë janë të përjashtuara nga kjo ulje taksash dhe komisioni konsideron se ky diskriminim është në kundërshtim me Traktatin e KE. Kërkesa është hartuar në formën e një 'opinioni të argumentuar'. Nëse Britania e Madhe nuk u përgjigjet kërkesave të BE-së brenda dy muajve, Komisioni mund t'ia referojë çështjen Gjykatës Evropiane të Drejtësisë. "Rregullat e tregut të brendshëm e ndalojnë diskriminimin e bamirësive ndaj shteteve të tjera anëtare", tha komisioneri evropian mbi Taksat dhe Doganat, László Kovács. "Dhuratat, me një ndërgjegje të pastër nga një organizatë bamirëse ndaj një shteti tjetër anëtar, duhet kenë të njëjtin trajtim taksor si ndaj dhuratave në nivel kombëtar". Britania e Madhe ofron forma të ndryshme të uljes së taksave për dhuratat ndaj organizatave bamirëse. Sidoqoftë, ky

SHQIP 29

NDRYSHE

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 30

ZGJIDHNI FJALEKRYQIN DHE FITONI KARTE

ZGJIDHNI FJALEKRYQIN DHE FITONI KARTE LUANI KETU PER TE FITUAR NJE ABONIM NJEMUJOR NE DIGITALB Pasi të keni zgjidhur fjalëkryqin e mëposhtëm, shkronjat që dalin nga kutitë e ngjyrosura me gri dhe që u përgjigjen numrave të një karte riabonimi njëmujor digitalb konvertoini sipas kodit poshtë fajalëkryqit. Janë dhënë dhjetë nga dymbëdhjetë numrat që përmban karta. Me ta zgjidhur fjalkryqin duhet të telefononi në numrin 069 20 58 040. Telefonatat për fituesit priten nga ora 1000 -1030. Nëse numrat që do t'i tregoni ju janë të saktë atëherë do t'ju jepen edhe dy numrat e fundit dhe do të bëni rimbushjen me një SMS. Kujdes! Fiton ai që e zgjidh më shpejt dhe telefonon i pari.

PERGJIGJET E DJESHME

HORIZONTAL 1. Njësi anglosaksone e matjes së vëllimit. 4. Brezi i kimonos. 6. Gjini teatrale pa muzikë. 8. Stacion televiziv gjerman. 11. Fillojnë romanin. 12. Kështu përfundon Ivanhoe. 13. Pjesa më e brendshme e tempullit të Jerusalemit.

A = 7. C = 1. E = 6. H = 9. K = 0. S = 2. T = 4. VENDOSI NUMRAT KETU 33. Banfi aktor.

2. Një verë në Paris.

18. Mund të jenë silikate.

22. Piktori i Rrëmbimi i sabinave.

34. Këngët e...Schubert.

3. Inicialet e Lelouch.

19. Një lidhëz.

37. Ishte gjeniu i Ulmit (inic).

5. Luigi, kompozitor italian.

20. Ekstremet e rritjes.

23. McBein shkrimtar.

38. Kufizojnë një seksion.

21. Mbahen në kufij.

25. Lidhje metalike për argjenderinë e kuzhinës.

39. Ishte gjuha provensale.

6. Janë vajzat që bëjnë ushtrime në pushin të ndeshjeve. 7. Ishin priftërinj keltë.

26. Henri, që qe tenist i famshëm francez.

42. Ruhej nga Cerberi.

28. Film i Alfred Hitchcock.

44. Heep i Dickens.

9. Markë kamioni.

30. Emri i parë i Pasolini-t.

45. Qe iniciatori i judaizmit.

10. Ishte perëndesha me katër krahë.

35. Steiger aktor.

46. Eshtë e vogël në Anadoll.

11. Mund të jetë i rrallë.

36. Martini, që qe këngëtare italiane.

14. Mike i Ngjyrat e fitores.

40. Inicialet e Reitman.

15. Ishulli i piratëve.

41. Thirrej Satchmo (inic).

16. Ines aktore.

42. Një hektar i shkurtër.

17. Pak cofëtine.

43. Të prijnë në një ditë.

27. Një pjesë e tingullit. 28. Një dru i fortë. 29. Tipi, por jo ti. 31. Forum pa kufij. 32. Një kuti letrash bixhozi.

VERTIKAL 1. U vra dhe u ngjallm për tri ditë nga akejtë.

24. Një slitë kanadeze.

MINI QUIZ ○

1. Po, është kërcimi karakteristik i tahitianëve. 2. Jo, ishte rezidenca embretit Artu. Llulla e paqes e lëkurëkuqve quhet në realitet calumet.

○

3. Jo, Gianni Rivera.

○

4. Jo, të përfaqsueses belge. 5. Po, kështu u quajt qyteti hungarez Debrecen. 6. Po, është gruaja e Adriano Celentano-s.

○ ○ ○

10.Misteret e Parisit u shkrua nga Victor Hugo?

○

○

9. Drakar ishte një prin viking.

○

8. Pintor de cabezas thirrej një piktor i famshëm?

7. Jo, Akilin. 8. Jo, thirret Sly.

○

○

7. Leda atomike është një vepër e famshme arti?

○

○

6. Face stone u mbiquajt një aktor i njohur?

○

5. Miss Marple në Karaibe u shkrua nga Arthur Conan Doyle?

○

○

4. Clinch është një pozicion kapjeje për boksierët?

○

○

3. Helioterapia është një kurë me gaz?

○

2. Fata Morgana ishte motra e Gjinevrës?

○

○

1. Muza i astronomisë ishte Klio?

PERGJIGJET E DJESHME

9. Po, thirret kështu argjentinasi Claudio Lopez. 10. Jo, është një film historik që flet për vrasjen e ish presidentit Kennedy. JFK janë pikërisht incialet e tij (John Fitzgerald Kennedy).

KRIPTOGRAFUAR

Përgjigjet

TE

KRIPTOGRAFUAR

TE

Zgjidhni të kriptografuarat duke ditur se për shkronjë të njëllojtë është numri i njëjtë

Mundohuni t’u përgjigjeni pyetjeve të mësipërme dhe përgjigjet tuaja do t’i krahasoni me ato që do të botohen në numrin e nesërm

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 31

UTILITARE

MOTI SOT DHE PARASHIKIMI PER NESER KRYEQYTETI ORE PAS ORE 5am

6am

7am

8am

9am

10am

11am

Mesditë 1pm

2pm

3pm

4pm

5pm

6pm

7pm

8pm

9pm

10pm

11pm

12am

1am

2am

3am

4am

Re 14° C

Re 15° C

Re 16° C

Re 17° C

Re 19° C

Re 21° C

Re 23° C

Re 25° C

Re 27° C

Re 28° C

Re 28° C

Re 28° C

Re 28° C

Re 27° C

Re 26° C

Re 24° C

Re 22° C

Re 21° C

Re 20° C

Re 19° C

Re 18° C

Re 18° C

Re 17° C

Re 26° C

TIRANA NE SHIFRA EVROPA Lagështira (59%)

Erërat

(20km/orë)

Dielli lind 05:20

Dielli perëndon 20:13

PARASHIKIMI PER NESER

TEMP. NE QYTETET KRYESORE TE SHQIPERISE min Tiranë

20

mak

min

31

Elbasan

25

33

Vlorë

19

29

Kukës

17

33

Shkodër

19

27

Peshkopi

16

29

Korçë

14

25

Pukë

16

27

Durrës

20

29

Berat

19

28

Pogradec

20

25

Sarandë

21

30

Lezhë

19

28

Gjirokastër

20

26

Ersekë

15

24

Tropojë

17

28

TEMP. NE QYTETET KRYESORE TE EVROPES min mak Amsterdam Londër Moskë Pragë Stokholm Berlin Madrid Paris

12 12 18 10 10 13 20 16

21 23 27 29 19 25 34 29

Romë Athinë Prishtinë Shkup Podgoricë Beograd Sofje Vjenë

Mbi vendin tonë do të jetë mot me vranësira, i shoqëruar me reshje të pakta shiu. Era do të fryjë e rregullt nga ana veriperëndimore e vendit. Temperaturat janë:

mak

min

mak

22 22 12 16 18 22 19 16

32 31 30 34 36 32 29 31

Do të jetë mot i mirë mbi pjesën më të madhe të Evropës. Temperaturat do të jenë përgjithësisht të larta në Evropën Jugore, të cilat do të shoqërohen me masa ajri të nxehta që vijnë nga Perëndimi. Mot i paqëndrueshëm në lindje.

Në vendet malore +10 + 24 Në vendet e ulëta +18 + 28 Në bregdet +19 + 28

AMERIKA

TIRANE-ROME ROME-TIRANE E hënë, e mërkurë, e premte, e shtunë 09.00 – 10.30 11.30 – 13.00 08.40 – 10.10 11.10 – 12.40 TIRANE-TORINO TORINO-TIRANE E hënë, e mërkurë, e premte 14.00 – 16.00 17.00 – 19.00 E diel 09.45 – 11.45 12.45 – 14.45

TIRANE-MILANO MILANO-TIRANE E hënë , e martë, e mërkurë, e enjte, e premte, e shtunë e diel 07.20-09.20 10.40-12.40 TIRANE-ATHINE ATHINE-TIRANE E hënë, e mërkurë e premte e diel 14.00-16.00 17.00-17.00 E martë 07.00-09.00 10.00- 10.00

TIRANE-ISTAMBUL ISTAMBUL-TIRANE E hënë, e mërkurë,e premte 09.00-11.00 12.30-13.00 E enjte, e diel 15.00-17.30 18.30-19.00

TIRANE-PRISHTINE PRISHTINE-TIRANE E hënë, e mërkurë, e premte 14.15-15.00 16.30- 17.45 E martë, e enjte 12.15- 13.00 14.00-14.45 E shtunë 14.45- 15.30 16.30-17.45 E diel 09.30- 10.15 11.00- 11.45

reshje rëmbyer

vranësira

reshje dëbore

AFRIKA Mot me vranësira në pjesën më të madhe të Azisë. Do të ketë reshje shiu në pjesën Lindore të Kinës. Vranësira të çrregullta në Verilindje të Azisë dhe në Indi. Vranësira dhe në pjesën ishullore aziatike. Temperaturat do të variojnë nga 11 deri në 33ºc.

Do të jetë kohë me vranësira në mbrëmje. Do të ketë reshje të furishme në lindje të Afrikës. Përmirësime në Afrikën Qendrore. Në pjesën perëndimore të Afrikës do të ketë vranësira më të theksuara. Mot relativisht i paqëndrueshëm në jug.

HOROSKOPI Çdo dite

TIRANE-MILANO MILANO-TIRANE 05:45-07:45 09:25-11:20

DASHI

16:30-18:30 21:40-23:35

TIRANE-ROME ROME-TIRANE

TIRANE-ZYRIH ZYRIH-TIRANE E martë 05.45-07.45 09.00-11.00 E shtunë 18.00-20.00 06.45-08.45 TIRANE-FRANKFURT FRANKFURT-TIRANE E martë 11.00-13.45 14.35-17.40 E shtunë 08.10-10.40 11.40-14.10 E diel 15.10-17.40 18.30-21.00

reshje

re

AZIA Do të jetë kohë e qetë në Amerikën Jugore. Mot me vranësira në gjithë Amerikën Veriore. Do të ketë reshje të lehta shiu kryesisht në qendër. Temperaturat do të jenë mesatare. Do të jetë kohë e qetë në Amerikën Jugore.

PROGRAMI I FLUTURIMEVE

TIRANE-BOLONJE BOLONJE-TIRANE E hënë, e martë, e mërkurë, e enjte, e premte, e shtunë 14.00 – 15.30 16.30 – 18.00 E diel 10.00 – 11.30 12.30 – 14.00

diell

12:10-13:40 14:05-15:35

DEMI

TIRANE- STAMBOLL E hënë, e martë, e enjte, e shtunë, e diel 10.50-13.30 18.30-21.10

BINJAKET

TIRANE – VJENE Çdo ditë 05.00 – 06.35

GAFORRJA

Çdo ditë 14.15 – 15.55 E hënë, e premte, e dielë 16.10 – 18.05

LUANI BARI

Nga TIRANA në

Nisja

Mbërritja

10.30

11.10

19.00

19.40

VERONA Nisja

Mbërritja

09.30

11.00

PISA Nisja Mbërritja 14.30 16.10 RIMINI Nisja Mbërritja 07.40 08.50 BERGAMO Nisja Mbërritja 05:20 07.00 13.00 14.40

VIRGJERESHA

Nuk do jetë e lehtë të përpunoni një strategji të re pune. Për momentin, ndoshta, do bënit mirë t'i linit gjërat si janë. Nuk do mungojnë kontrastet nëse është dikush që nuk e sheh me sy të mirë suksesin tuaj. Ndërsa prisni që të vijë dikush për t'ju ndihmuar, provoni ta përdorni kohën në mënyrë më efikase. Bëni diçka të dobishme që ju ndihmon të ndiheni më mirë, ndoshta duke ndihmuar dikë që ka nevojë për ju. iD ta e sotme do jetë shumë intensive dhe do e kaloni duke kryer shumë punë që i kishit lënë pezull prej kohësh. sËhtë momenti për të përmbyllur një biznes. o D merrni një vendim shumë shpejt. Mjafton të kapni një rast që do u vijë kur më pak e prisni. u J u jeni nënshtruar ritmeve shumë të lodhshme dhe rrezikoni të lodheni më shumë se zakonisht, madje dhe të sëmureni. Bëni disa orë pushim. Sot do jeni protagonistë të zgjedhjeve tuaja fitimtare. Pozicioni i Saturnit në shenjën tuaj kundërshtohet nga ëHna, duke bërë kështu që të mbylleni në vetvete e të mos keni dëshirë për asgjë. o Dkeni përshtypjen e pakuptimtë që askush nuk është në nivelin tuaj. Po ndiqni gjurmët e dikujt tjetër, por ajo që keni vërtet nevojë sot, është ndryshimi total i drejtimit dhe bërja e diçkaje origjinale. o D mjaftojë të reflektoni dhe rruga që duhet të ndiqni do jetë shumë e qartë:veproni me diplomaci.

PESHORJA

AKREPI

SHIGJETARI

BRICJAPI

UJORI

PESHQIT

Para se të vendosni cilin drejtim do merrni, do bënit mirë të vini në shenjë objektivat tuaj. Kohët e fundit i keni idetë pak konfuze.oDngjallni zili, por kjo nuk u shqetëson.eJ ni më se të sigurt që keni vepruar mirë ndaj një kolegu ose një superiori. Mos u ndalni para një refuzimi. iJni të guximshëm e mos u dekurajoni: një jo mund të kthehet papritur në një po. iD kush do tentojë në të gjitha mënyrat për t'ju kundërshtuar, por ju mos e humbisni ekuilibrin tuaj. Keni përshtypjen se keni bërë të pamundurën për të zvogëluar hendekun që ju ndan me një person që e adhuroni, por ka ende shumë ndryshime që ju ndajnë. m I penjohuni në familje dhe punë dhe do liroheni nga disa detyra të rënda. iDsa kolegë do kërkojnë përplasje me ju. Mos lejoni t'u përdorin. Puna juaj do përdoret për të çuar para luftën personale të një personi me pushtet. Përpiquni mos bini në kurth. Evitoni përplasjet direkte dhe merrni kohë për të reflektuar me qetësi. Të gjithë ju admirojnë për aftësinë dhe sigurinë me të cilën përballoni çdo punë, por sot mund të shfaqet në horizont diçka që do e dobësojë besimin në veten tuaj. Një takim sekret do ju japë emocione të mëdha. Ndryshoni mënyrën tuaj të sjelljes dhe suksesi do ju vijë nga burime të ndryshme. Mos u kufizoni në ato që tashmë i njihni. Për të jetuar në harmoni me partnerin do jetë mirë të plotësoni kërkesat e tij. Për sot më mirë mos ju përmbani principeve.

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 33

SOCIALE

MATURA SHTETERORE

MATURA SHTETERORE

Ministria e Arsimit: Ngrihet komisioni i shqyrtimit të diplomave. Përgjigjet e fituesve dalin në gusht

Maturantët nga jashtë, konkurs me dosje Dokumentet: Diploma, lista e notave dhe programi mësimor RIVIERA DEDAJ

M

aturantët që kanë për funduar studimet e sh kollës së mesme jashtë shtetit dhe që duan të ndjekin universitetet në atdhe, do të konkurrojnë me dosje. Sipas drejtorit të arsimit të mesëm, lIia Paluka, të gjithë ata nxënës që nuk arritën të japin provimet e maturës në Shqipëri, duhet të sjellin dëftesat dhe listën e notave pranë Ministrisë së Arsimit. Për shqyrtimin e kërkesave të tyre do të ngrihet një komision i posaçëm, i cili do të shqyrtojë dëftesat dhe llojin e shkollës që ata kanë kryer dhe më pas do të vendosë për kualifikimin ose jo të tyre. Përgjigjet e fituesve do të dalin në muajin gusht, kohë kur nis edhe përzgjedhja e të rinjve në universitete. Në bazë të një urdhri të Ministrisë së Arsimit, çdo kandidat për student duhet të japë gjithsej katër provime për të konkurruar për në shkollë të lartë. Këtu përfshihen edhe nxënësit që mbaruan jashtë shtetit. Pra, u vendos që të mos njihen as provimet e detyrueshme që

Kushti i parë për kualifikim është lloji i shkollës dhe i provimeve që kanë dhënë jashtë shtetit

ata kanë dhënë në vendet ku janë shkolluar. Por, për efekt kohe, disa prej tyre nuk arritën të jepnin provimin e matematikës dhe të letërsisë. Në këto kushte, Ministria e Arsimit do të bëjë njësimin e provimeve që nxënësit kanë dhënë në shkollat e mesme jashtë vendit. Si-

pas Palukës, gjatë shqyrtimit të diplomave të atyre që nuk dhanë provimet e maturës në Shqipëri, do të shihet lloji i shkollës dhe i provimeve që ata kanë në fund të vitit të katërt. Nëse provimet e maturës së tyre përputhen me ato shqiptare, nxënësit do të kualifikohen. Në të

kundërt, jo. Pas njësimit të notave do të nisë edhe llogaritja e pikëve sipas sistemit tonë të vlerësimit. Emrat e atyre që fitojnë provimet e maturës do të mbërrijnë në universitete njëkohësisht me listat e kandidatëve që kanë mbaruar të mesmen në vend. Ata përzgjidhen në

kushte të barabarta. Ministria e Arsimit bën të ditur se nxënësit, të cilëve nuk iu konvertohet diploma këtë vit, duhet të konkurrojnë vitin e ardhshëm. Për këtë duhet të marrin pjesë në katër provimet e maturës, dy të detyruara dhe dy me zgjedhje.

konvertimi Maturantët që u diplomuan jashtë shtetit, në bazë të rregullores duhet të jepnin katër provimet e maturës në Shqipëri. Por, ata që nuk arritën për shkak të kohës së njëjtë të dhënies së provimeve, duhet të dorëzojnë dokumentet në ministri për të njësuar diplomën

Përgjigjja për nxënësit fitues del në muajin gusht, kur nis përzgjedhja për në shkollë të lartë

LENDET ME ZGJEDHJE

Maturantët, 120 minuta kohë për zgjidhjen e ushtrimeve

Konkursi i shkollës së lartë, rregulla të reja për provimin P

rovimi i lëndëve me zgjedhje starton nesër në orën 010: 0, por kandidatët duhet të paraqiten në orën 09 0: 0, kur nis edhe rreshtimi sipas klasave. Qendra e lVerësimeve bën të ditur se do të ndryshojnë vendet. Pra, nxënësit nuk do të ulen në të njëjtat banka ku dhanë provimet e detyruara. Ministria e Arsimit ka shtuar rregullat për të mos lejuar kopjimin. Po kështu është rritur edhe numri i administratorëve dhe kontrollorëve të këtyre të fundit. Provimi me 010 pyetje do të zgjasë 021 minuta, ose ,12 minuta për të zgjidhur një pyetje. Përgjigjet e sakta jepen duke rrethuar një nga alternativat e pyetjes. Në ndryshim nga hera e parë, përgjigjet plotësohen në një fletë të veçantë, jo në atë të pyetjes. Sipas rregullores së maturës, nxënësi përjashtohet nga provimi kur:nuk është i pajisur me fletën e pranimit dhe certifikatën personale me fo-

kopja Nxënësit e ulur pranë njëri-tjetrit do të kenë variante të ndryshme testi, për të mos kopjuar. Dënimi për kopje është përjashtim tre vjet nga konkursi TE DHENA

Përgjigjet e sakta jepen duke rrethuar një nga alternativat e pyetjes në fletën e përgjigjeve

dokumentet Për t’u futur në provim, nxënësit duhet të kenë me vete certifikatë me fotografi dhe fletën e pranimit, në mungesë të kësaj të fundit merret autorizim

tografi;nuk qëndron në vendin që i caktohet; përpiqet të japë provimin për një nxënës tjetër;bën përpjekje të fitojë në mënyrë të padrejtë informacion mbi përmbajtjen e testit; merr ose jep ndihmë, informacion, kopje ose komunikon me nxënës; bën komente lidhur me përmbajtjen ose zgjidhjen e testit gjatë kohës së zhvillimit të provimit. Në qoftë se një nxënës th yen rregullat e provimit, atëherë administratori i provimit njofton përgjegjësin e administrimit të provi-mit dhe merr këto masa disiplinore: Nxënësi përjashtohet nga provimi në qoftë se thyen rregullat e provimit. Ihiqet e dr ejta të japë provimet e maturës për 3 vjet, në qoftë se nuk zbaton rregullat e lartpërmendura. Në qoftë se përgjegjësi i administrimit të provimit merr një nga masat e parashtruara, urdhëron kandidatin të largohet nga salla e provimit.

pyetjet Në fillim të testit, jepet tabela e lëndës, maturantët duhet të orientohen se në cilën faqe ndodhet grupi i kërkesave për lëndët që kanë zgjedhur

NDOTJA E MJEDISIT

SHQIP 34

SOCIALE

“Tirana është qyteti më i pluhurosur në vend dhe kjo është për faj të pushtetit vendor që s’ka përkushtim”

“Strategjia e Mjedisit nuk ka sinonim tjetër, përveçse strategjia e jetës së qytetarëve shqiptarë”

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

“Mjedisi ka qenë një “domenë” e industrisë së shkuar, që iu nënshtrua dhe shkatërrimit të mëvonshëm”

Berisha: Bashkia, fajtore për Tiranën e pluhurosur Prezantohet Strategjia Kombëtare e Mjedisit, një “roman” i pafinancuar

P

ërplasja politike mes qever isjes qendrore dhe asaj ven dore nuk e ka kursyer as hapësirën mjedisore shqiptare, boll e ndotur jo vetëm nga faktorë natyrorë, por më së shumti nga ata humanë. Kreu i ekzekutivit, Berisha, gjatë prezantimit të Strategjisë Kombëtare të Mjedisit, e ka konsideruar “problemin e mjedisit si një problem jo vetëm të një institucioni, por një problem ndërdikasterial”. Ai ka përfituar nga rasti për t’u shprehur, se “Tirana është qyteti më i pluhurosur në vend dhe kjo është për faj të pushtetit vendor, pasi mjedisi nuk mbrohet nga individë të veçantë, pasi programet e mjedisit janë parësore dhe nuk realizohen pa përkushtimin e plotë të qeverisjes vendore”. Kryeministri Sali Berisha u shpreh dje, gjatë prezantimit të këtij dokumenti për mbrojtjen e ambientit, se “Strategjia e Mjedisit nuk ka sinonim tjetër, përveçse strategjia e jetës së qytetarëve shqiptarë”. Berisha tha se “mjedisi ka qenë një nga dhuratat që ky komb ka trashëguar, por mjedisi në Shqipëri ka qenë një “domenë” e industrisë së shkuar, që për fat të keq iu nënshtrua edhe më pas shkatërrimit të tyre në forma po kaq mizore si betonit, pluhurit, squfurit, djegieve, prerjeve, erozionit dhe ndotjeve të tjera”. ”Të gjitha këto ishin të parandalueshme, u shpreh Berisha, por asgjë nuk ar-

rihet, nëse nuk arrihet një vetëdije e thellë, që duke mbrojtur mjedisin kemi mbrojtur cilësinë e jetës sonë dhe të fëmijëve”. Kryeministri Berisha u shpreh se “kjo strategji, e cila përcakton qartësisht rrugët që duhet të ndjekim për mbrojtjen e mjedisit, duhet të plotësohet me të gjitha aktet ligjore dhe nënligjore, pasi çdo

“Kjo strategji duhet të plotësohet me të gjitha aktet ligjore dhe nënligjore”

devijim është problem i jetës sonë. Ne kemi një filozofi të thjeshtë, që është rezultati, prandaj ftoj të gjithë institucionet t’i bëjmë konkrete këto rezultate”. Gjithashtu, gjatë këtij aktiviteti, Kryeministri Berisha vlerësoi dhe lëvizjet e ambientalistëve dhe të shoqërisë civile për iniciativat e tyre në mbrojtje të mjedisit.

strategjia

245 faqe me detyra deri në vitin 2012 G

jendja tejet e rënduar e mjedisit shqiptar, nga niveli i lartë i ndotjes dhe shkatërrimit, duket se e ka detyruar Ministrinë e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave të përfundojnë hartimin dhe prezantimin e Strategjisë Kombëtare të Mjedisit. Një strategji voluminoze prej 245 faqesh u bë dje pjesë e diskutimeve të pjesëmarrësve, të një niveli të lartë, duke nisur nga Kryeministri Sali Berisha e deri te përfaqësues të shoqatave joqeveritare. Por duket se problematika kryesore e implementimit të kësaj strategjie, e cila për nga përmbajtja është gjithëpërfshirëse, mbetet financimi i prioriteteve të përcaktuara për secilën nga “pikat e nxehta”, me të cilat përballet sot vendi ynë. Strategjia Kombëtare e Mjedisit është parashikuar të paraqitet për shqyrtim e miratim në Këshillin e Ministrave pas 3 muajsh. Deri në këtë moment kohor kjo strategji, sipas hartuesve të saj, do të jetë e hapur për vërejtjet dhe sugjerimet e grupeve të interesuara.

“Strategjia Kombëtare e Mjedisit, tha Xhuveli, përmes planeve konkrete të veprimit, për ajrin, ujin, mbetjet e ngurta urbane, tokën, biodiversitetin, peizazhin, zonat e mbrojtura, përdorimin e energjive alternative, edukimin mjedisor dhe ndërgjegjësimin e publikut etj., përcakton masat që duhet të ndërmerren, kohën kur do të kryhen, që do të thotë në afat të shkurtër deri në vitet 2008-2009, në afatmesëm deri në vitet 2010-1012 apo edhe më tej”. Këto veprime konkrete, në ndërhyrjen për rikthimin në normalitet të zonave të nxehta që kanë degraduar gradualisht me zhvillimin pakontrolluar të dekadave të fundit, kërkojnë financime të mëdha monetare, të cilat paraqesin vështirësi për t’u akorduar. Kjo, në një kohë kur nevoja për ndërhyrje emergjente në rikuperimin e “zgavrave mjedisore” ka nevojë për intervente komplekse dhe jo vetëm në zona apo çështje të veçuara, në mënyrë që rezultati të jetë konkret dhe i matshëm.

REAGIMI

Bashkia e Tiranës hedh poshtë akuzat e djeshme të Berishës

Shalsi: Qeveria, asnjë investim deri tani B

ashkia e Tiranës i është kundër përgjigjur akuzave të një dite më parë të Kryeministrit të Shqipërisë, Sali Berisha. Në një deklaratë për shtyp, drejtori i kabinetit bashkiak, Eduard Shalsi, i është kundërpërgjigjur akuzës që ka bërë dy ditë më parë Kryeministri Berisha ndaj kreut të Bashkisë së Tiranës. Kreu i qeverisë ka akuzuar drejtpërdrejt Ramën, se ka abuzuar me prokurimet publike, me fondet e bashkisë, ndërsa dje, drejtori i kabinetit Eduart Shalsi, shef bashkiak ka deklaruar se kabineti, Bashkia Tiranë Bashkia e Tiranës ndërton me vepra konkrete dhe jo me fjalë e sharje, që, sipas Shalsit, janë Kreu i qeverisë ka standardet e qeverisjes aktuale. Sipas Shalsit, qeveria aktuale nuk akuzuar drejtpërdrejt ka bërë asnjë investim, që prej koRamën, se ka abuzuar hës që ka marrë pushtetin. Reagimi me prokurimet publike “Ky Kryeministër nuk ka treguar ende se çfarë di apo si di ta qipërisë dhe të shikoni se në bëjë dhe se pa provuar akoma të ç’gjendje janë katandisur rrugët”, ndërtojë as edhe një metër rrugë tha ai, duke shtuar se Bashkia e merr përsipër të gjykojë rrugët e Tiranës ka provuar se di të ndërtrotuaret që ka ndërtuar Bashkia e tojë dhe të bëjë vepra konkrete. Akuzat Tiranës”, tha drejtori i kabinetit Në mbledhjen e qeverisë së pranë Bashkisë së Tiranës, Eduard Shalsi. Sipas tij, standardet e ndër- para dy ditëve, Kryeministri Bertimeve të infrastrukturës publike isha ka akuzuar kryetarin e Bashpër ne e tregojnë rrugët e Tiranës, kisë së Tiranës, Edi Rama, për abuku qytetarët kalojnë përditë, ndër- zimet në prokurimet publike me sa standardet e qeverisë “Berisha” fondet e bashkisë, duke shtruar e tregojnë rrugët nacionale që po rrugë dhe duke bërë investime të shemben përditë. “Mjafton të bëni tjera pa cilësinë e duhur. Berisha, një udhëtim në rrugët e Sh- gjatë mbledhjes së qeverisë, tha se

Ministria e Puneve Publike, Transportit & Telekomunikacionit, Shqiperi

Delegacioni i Komisionit Europian ne Shqiperi

Standartet e Projektimit & Ndertimit te Rrugeve ne Shqiperi

(EuropeAid/121757/C/SV/AL) Ftese per Regjistrimin e Personave te Interesuar Gjate viteve te kaluara, financimet e jashtme te projekteve te infrastruktures se transportit kane çuar ne rekrutimin e ekspertizes “se huaj” e cila se bashku me mungesen e standarteve te forta Shqiptare, kane rezultuar ne mungesen e standartizimeve te dokumenteve te projektimit dhe te teknikave te ndertimit. Kjo ka çuar ne mosperputhje te qellimeve te projekeve dhe paqartesi ne rishikimin e tyre, ndertim dhe mirembajtje. Inflacioni korrespondues i kostove shoqeruese rezulton i pandryshueshem. Per rregullimin e situates, Eptisa Internacional e Spanjes, ne bashkepunim me NEA te Hollandes, eshte ngarkuar nga qeveria dhe Delegacioni i KE me detyren e krijimit te projekteve dhe ndertimit te standardeve te reja per rruget e Shqiperise. Qellimi i kesaj detyre aktuale eshte pergatitja e manualeve te standarteve te projekteve dhe e specifikimeve teknike per zbatim ne punimet e rrugeve dhe urave ne te ardhmen, te cilat do te: • Reflektojne praktika moderne dhe ngjashmeri me standartet ekzistuese te vendeve anetare te EU-se, para aplikimit te Shqiperise per te hyre ne komunitet. • Sigurimi i nje perqasje te qendrueshme drejt projekteve dhe ndertimit per punimet ingjinierike ne te ardhmen. Synohet qe detajet e prodhuara nen kete iniciative te re te pershtaten si standartet “kombetare” te projektimit dhe ndertimit te rrugeve. Per kete arsye, nje prioritet i larte i eshte dhene konsultimit me nje fushe, mundesisht, sa me te madhe personash te interesuar gjate pergatitjes se standarteve te reja.

Kryeministri, pa ndërtuar as një metër rrugë, gjykon rrugët e trotuaret e Bashkisë

Bazuar ne kete, persona te interesuar nga çdo sektor ekonomik ftohen te dorezojne te dhenat e tyre per pranim ne nje Liste Personash te Interesuar. Agjensive dhe perfaqesuesve te regjistruar ne liste do tu kerkohet te asistojne me mbledhjen e informacionit baze nepermjet nje proçesi konsultativ gjate seminareve formale qe do te mbahen here pas here ndersa projekti do te ece perpara. Duhet vene re se, sidoqofte, regjistrimi ne Listen e Personave te Interesuar nuk do te garantoje ftese ne tere seancat.

prokurimet e realizuara nga Bashkia e Tiranës janë me çmime rreth 30% më të larta se parashikimi, ndaj ai i ka kërkuar Ministrit të Punëve Publike, përpunimin me shpejtësi të standardeve dhe normave për punët publike, në mënyrë që të sigurohet shmangia e abuzimeve. “Qeveria i përgjysmoi taksat, në mënyrë që ky sektor të jetë sektori kryesor i punësimit të qytetarëve dhe nuk do të lejojmë që mbi këta sipërmarrës të vendoset një serial taksash abuzive”, tha Berisha.

Personat e Interesuar qe deshirojne te regjistrohen per pranim ne Listen e Personave te Interesuar duhet te dergojne emrat, adresat e agjensive e perfaqesuesve te tyre, dhe detaje te tjera (fax, e-mail etc.) bashke me arsyet perse ata mendojne se duhet te perfshihen. Te dhenat duhet te dorezohen dhe te pranohen ne adresen e meposhtme me ose para dates 24 Korrik 2006. Tere aplikuesit do te marrin me pas nga nje kopje te Listes finale te Personave te Interesuar. Eptisa Internacional / NEA Rruga Brigada 8, Pallati Teknoprojekt, Shk.1 9/2 Tel/Fax +355 4 225059 Email: [email protected]

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006

SHQIP 3 5

S O C I A L E

urdhri

Dikasteri i Mjedisit kërkoi mbylljen tre muaj më parë hkatërrimi i zonave të mbrojtura nga aktiviteti i guror eve në rrethin e Shkodrës ka qenë objekt i një vizite të posaçme të ministrit të Mjedisit, Lufter Xhuveli, në qytetin verior. Dy muaj e gjysmë më parë, ai dha urdhër të prerë që guroret të mbylleshin sa më parë, pasi po dëmtonin rëndë zonat ku ishin vendosur. Madje, kreu i dikasterit të M jedisit, ka kërcënuar se ndaj pronarëve të tyre do të veprohej me forcën e ligjit, nëse do ta kundërshtonin këtë urdhër. Nga ana e tyre, pronarët e guroreve i kërkuan ministrit të Mjedisit, që makineritë e tyre të mos hiqeshin me forcë, pasi ata do t’i zhvendosnin vetë ato brenda muajit prill. Megjithëse kanë kaluar më shumë se dy muaj e gjysmë, urdhri i ministrit jo vetëm që nuk është zbatuar, por, sipas pushtetit vendor të Shkodrës, kjo do të shtyhet për një periudhë ende të pacaktuar.

S

Një nga guroret buzë liqenit të Shkodrës

Institucionet vendore: “Të mbyllen guroret, por pasi t’u jetë gjetur vend i ri për të punuar”

P

ushteti vendor në Shkodër nuk zbaton urdhrin e min istrit të Mjedisit për mbylljen e guroreve, që po dëmtojnë pjesën e mbrojtur turistike të qytetit, por vendos të bëjë një modifikim të tij, duke kërkuar që më parë të gjenden hapësira të tjera, se ku do të punojnë këto gurore dhe më pas të bëhet mbyllja. Në këtë mënyrë duket se zonat turistike të qytetit do të mbeten edhe për një kohë të gjatë në mëshirën e makinerive që gërmojnë malin.

Takimi Ditën që gazeta “Shqip” publikoi në faqet e saj skandalin e gurorëve, të cilat po vazhdojnë të “masakrojnë” zonat e mbrojtura turistike të qytetit të Shkodrës, prefekti i Shkodrës, Gjovalin Kolombi, ka thirrur një takim pune me drejtuesit më të lartë të pushtetit vendor dhe institucioneve kryesore të qarkut. Kështu, kryetari i Këshillit të Qarkut, kryetari i bashkisë, Drejtori i Zyrës Rajonale të Mjedisit, shefi i Komisariatit të Policisë së Shkodrës dhe drejtori i

Shkodër, pushteti lokal kundër urdhrit të Xhuvelit

Zonat e mbrojtura do të vazhdojnë të shkatërrohen policisë ndërtimore kanë diskutuar dje për problemin e 5 guroreve. Në takim prefekti u ka bërë të ditur të gjithë drejtuesve të pushtetit lokal, se “është një vendim i Këshillit të Ministrave që urdhëron mbylljen e të gjitha guroreve, në zonat e mbrojtura turistike”. Ai ka kërkuar nga drejtuesit e institucioneve që të zbatohet detyra ligjore e gjithsecilit, pasi, aktualisht, ende guroret janë duke punuar në zonat e mbrojtura, ku më problematikja, sipas prefektit, është zona përreth liqenit të Shkodrës. Kjo zonë është shpallur e mbrojtur në muajin dhjetor 2005, e megjithatë makin-

eritë e guroreve aty po vazhdojnë të shkatërrojnë peizazhin dhe masivin malor. Sipas informacionit që ka dhënë në këtë takim drejtori i mjedisit, guroreve, për të cilat po diskutohet, u kanë mbaruar me kohë lejet e shfrytëzimit, çka e bën aktivitetin e tyre krejtësisht të paligjshëm.

Ministri Xhuveli duke inspektuar guroret në Shkodër

Propozimi Propozimi që ka gjetur mbështetjen e pothuajse të gjithë pjesëmarrësve ka ardhur nga kryetari i Këshillit të Qarkut, Lorenc Luka. Ai ka kërkuar që këto ndërmarrje të mbyllen, por gradualisht dhe

vetëm në momentin që do t’ju jetë gjetur një vend tjetër ku të mund të punojnë. Sipas zotit Luka, mbyllja e menjëhershme e guroreve do të krijonte probleme sociale, pasi do të nxirrte një numër qytetarësh shkodranë të papunë. Pas diskutimeve të shumta, drejtuesit e pushtetit lokal duket se kanë rënë në një mendje, që guroret të mbyllen përfundimisht. Për momentin atyre do t’u jepen leje shfrytëzimi në vende të tjera, jo në zona të mbrojtura. Megjithëse institucionet vendore kanë qenë në një mendje për të mbyllur guroret, zgjidhja që kanë gjetur nuk parashikon asnjë afat të qartë, se kur do të bëhet një gjë e tille. Për më tepër, kjo zgjidhje kundërshton hapur urdhrin e ministrit të Mjedisit, i cili parashikonte mbylljen brenda muajit prill. Tani që korriku është në mes, dikasterit të mjedisit nuk do t’i mbetet tjetër, veçse të llogarisë dëmet që do t’i jenë shkaktuar mjedisit, derisa pushteti vendor i Shkodrës t’u ketë gjetur një vend tjetër pesë guroreve. re.rre

SHKATERRIMI

N

jë tabelë e vjetruar, ku dal lojnë shkronjat më të mëdha “Bredhi i Drenovës”, të kujton ato medaljet e heronjve të luftës, që tregojnë se dikur bëhej fjalë për diçka madhore e të shtrenjtë, por që tani ka vetëm vlera nostalgjie. Pas ndërtesës së shkatërruar të ish-minierës së qymyrgurit të Mborje-Drenovës dhe një reparti ushtarak thuajse të shkretuar pas telave me gjemba, vjen tabela, që bën me dije fillimin e Parkut Kombëtar të Bozdovecit. Jo më larg se 3 kilometra larg qytetit të Korçës, shtrihet ky park natyror, që me një vendim qeverie të vitit 1966 u shpall si Park Kombëtar dhe që tani konsiderohet ende si i tillë, duke kaluar masakrën e prerjeve. Banorët e Korçës dhe ata që preferojnë natyrën, e vizitojnë akoma, sidomos në fundjavë, por kur kthehen nga Bozdoveci flasin me dhimbje për pyllin që është rralluar së tepërmi nga sëpata e sharrat. “Dëmtimet janë të konsiderueshme në parkun e Bozdovecit”, thotë inxhinieri i pyjeve, Kristaq Shore, i cili, megjithëse nuk saktëson se sa sipërfaqe pylli ka mbetur në këmbë, nga 1300 hektarë që përfshin ky park natyror, nuk e fsheh që pjesa më e madhe e tij është shkretuar nga prerjet ndër vite. Banorët e fshatrave të Mborjes dhe Drenovës

Banorët e Mborjes dhe Drenovës kanë gjetur një burim të ardhurash nga prerjet e bredhave

Në Parkun Kombëtar, që vetëm emri i ka mbetur i tillë, 3 km larg nga Korça

Parku i Bozdovecit, pylli me bredha dhe ah, ku sëpata nuk ka të ndalur janë ata që kanë gjetur një lloj burimi të ardhurash nga prerjet e bredhave dhe të aheve këtu, duke i shitur si për lëndë ndërtimi edhe dru zjarri. “Interesat e ndërtuesve për lëndën e bredhit, e cila është shumë e preferuar, e ka degraduar rëndë Parkun Kombëtar të Bozdovecit”, shprehet inxhinieri i pyjeve, Shore, ndërsa shton se edhe prerja e druve të ahut për dru zjarri ka bërë të vetën në fshirjen nga faqja e dheut të pemëve shumëvjeçare. Një farë ngushëllimi është që parku ka përtëritje natyrore, por përderisa prerjet klandestine nuk kanë të ndalur dhe nuk frenohen me gjoba që mbeten në letër, mundësia që pylli të rimëkëmbet natyralisht kërcënohet nga dora dhe lakmia e njeriut. Prefektura ngre Task-Force Prefektura e Korçës ka ngritur ditët e fundit

një grup Task-Force, për të parandaluar dëmtimin e mëtejshëm të parkut të Bozdovecit dhe më gjerë, të pyjeve në rrethin e Korçës. Dy apo tri makina me lëndë drusore u kapën pas aksioneve që ndërmori ky grup Task-Force dhe si Parku i Bozdovecit (majtas) dhe lëndë drusore të bllokuara nga shërbimi pyjor (lart) zakonisht u vendos sekuestro e gjoba që nuk dihet nëse do të vilen ndonjëherë apo do të bashkohen me ato që nuk janë shlyer. Thuajse çdo vit, nisur edhe Kontrabandistët dogjën godinën e shërbimit pyjor nga alarmet që jepen për dëmtimin e rëndë të pyjeve, organet e pushtetit lokal vënë në lëvizje strukturat e tyre, për të unonjësit e shërbimit pyjor të rrethit Korçë prerë. Edhe pse u bë denoncimi në polici, nuk ndërhyrë në prerjen e janë përballur me dhjetëra herë me dëm- u krye asnjë arrestim, për të paktën dy persona pyjeve, sidomos në ato tuesit e parkut të Bozdovecit, të cilët jo vetëm që dyshoheshin për djegien e ndërtesës dhe vende që njihen si pika e kanë humbur betejën, por kanë dalë pa as- që janë nga fshati Mborje. Por Shore, i cili ka një sukses në përpjekjet e tyre. Rasti më fla- drejtuar edhe ndërmarrjen e shërbimit pyjor të turistike, siç është edhe grant i hakmarrjes nga dëmtuesit e pyllit të rrethit, tregon edhe një çudi tjetër. Në 16 vjet, Parku Kombëtar i Bozdovecit ka qenë ai i dy viteve më parë. edhe pse janë vendosur me dhjetëra gjoba për Bozdovecit. Por këto reaInxhinier Kristaq Shore kujton se në vitin 2004 prerësit e pyllit në parkun e Bozdovecit, asnjë gime sezonale e paefekndërtesa e shërbimit pyjor në parkun e prej tyre nuk është ekzekutuar e të gjitha kanë tivitet, deri tani nuk kanë Bozdovecit u dogj e gjitha nga një zjarrvënie e përfunduar si letra me statistika në sirtarë. qenë frytdhënëse dhe qëllimshme. Ai shton se kjo zjarrvënie erdhi Vetëm në dy raste janë ndëshkuar dy persona, këtë e dëshmon parku i një ditë pasi u kap një sasi lënde drusore kon- me nga dy javë heqje lirie, pasi gjobën e vendoBozdovecit, që në pjesën trabandë dhe u identifikuan personat që e kishin sur nga gjykata e kanë konvertuar me burgim. më të madhe të tij është i rrafshuar.

përplasja

Asnjë i penalizuar për shkatërrimin e pyllit P

Bozdoveci, 40 vjet Park Kombëtar Pylli i Bozdovecit, që shtrihet në një sipërfaqe prej 1300 hektarë, është shpallur që në vitin 1966 si Park Kombëtar, me një vendim të Këshillit të Ministrave të asaj kohe. Bredhi, ahu dhe më pak pisha, kanë qenë pemët të cilët e kanë populluar këtë park në të gjithë sipërfaqen e tij deri në vitin 1990, kur ky masiv gjelbërimi qëndroi pothuajse i pa cenuar. Të rralla tashmë kanë mbetur bredhi e ahu, që shfaqen në pllaja të larta aty-këtu në thellësi të parkut, ndërsa pishat që nuk vlejnë as për dru zjarri dhe as për lëndë ndërtimi i kanë mbijetuar prerjeve dhe krijojnë sipërfaqe më shumë të gjelbëruara në Bozdovec. Flora dhe fauna kanë pasur edhe ato pasojat e tyre nga prerjet pa kriter të pyllit, e sidomos kafshët që janë në zhdukje e sipër e nuk kanë si të tërheqin më gjuetarët e të pasionuarit pas tyre. Specialistët e shërbimit pyjor, sikur gjejnë pak ngushëllim në përtëritjen natyrore të parkut të Bozdovecit, por ata do të jenë më pak pesimistë në rimëkëmbjen e tij, në rast se ndalet një herë e mirë prerja pa kriter dhe Parku Kombëtar i Bozdovecit do të ruhet e mbrohet si i tillë me masa të ashpra. G. Ashimi

Pylli ka një sipërfaqe prej 1300 hektarë dhe është shpallur Park Kombëtar në vitin ‘66

SHQIP 36

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

BOTE

Veç marrëdhënieve dypalëshe Presidenti i shqetësuar për cenimin e demokracisë në Rusi

Merkel pret Bushin, Gjermania e SHBA rigjejnë miqësinë R

usia dhe liritë e njeriut në ish vendin sovjetik kanë qenë në qndër të vëmendjes së vizitës së Presidentit amerikan edhe gjatë vizitës së tij në Gjermani. Bush u shpreh i shqetësuar mbi respektimin e lirive themelore në Rusi dhe se këtë shqetësim do t'ia shprehte homologut të tij rus, Vladimir Putin, gjatë takimit të G8ës këtë fundjavë. "Unë mendoj se puna jonë është të vazhdojmë t'i kujtojmë Rusisë, se nëse ajo do të vazhdojë të ruajë marrëdhënie të mira, duhet të ndajë me ne të njëjtat vlera", tha Bush gjatë një konferencë për shtyp, pas takimit me kancelaren gjermane, Angela Merkel. Dy liderët folën të enjten në qytetin Stralsund, që dikur shtrihej në territorin e Gjermanisë komuniste Lindore. Bush buzëqeshi me komentet e bëra nga Presidenti Putin një ditë më parë, drejtuar zëvendësit të tij, Dik Çeni. Në muajin maj, zëvendëspresidenti amerikan kishte akuzuar Putin, se po pengon demokracinë dhe po i bën shantazh vendeve fqinje nëpërmjet energjisë. Vetëm dy ditë më parë, Presidenti Rus u përgjigj, duke i kujtuar zëvendëspresidentit Çeni, aksidentin fatkeq gjatë gjahut. "Mendoj se kritikat e zëvendëspresidentit ishin si ajo goditja e gabuar në atë udhëtim gjahu", tha Putin. "Ishte një kundërpërgjigje e zgjuar", tha Bush, i cili pritet të takojë homologun rus të shtunën. Si Merkel dhe Bush thanë se mbështesin reformat demokratike në Rusi dhe se do ta përmendin këtë temë në takimet me Putinin. Por, ata ranë dakord që

të mos ta kritikojnë më në publik Presidentin rus. "Askush nuk do të donte t'i përmendej emri kaq shumë", tha Bush. Ndërkohë, tjetër temë e diskutimit mes dy liderëve ishte edhe Irani. Presidenti Bush nënvizoi se mendonte që mosmarrëveshja mbi programin bërthamor të Iranit mund të zgjidhet ende nga diplomacia. Sipas tij, do të ishte e rrezikshme nëse Irani do të shtinte në dorë armët bërthamore dhe tha se e gjithë bota është e bashkuar

IRANI Bush nënvizoi se mendonte që mosmarrëveshja mbi programin bërthamor të Iranit mund të zgjidhet ende nga diplomacia

kundër kësaj. Lidhur me ofensivën izraelite mbi Libanin, Bush tha se Izraeli ka të drejtë të mbrojë veten dhe fajësoi për përshkallëzimin e dhunës lëvizjen "Hezbollah", luftëtarët e të cilës morën peng ushtarët izraelitë. Ai nënvizoi se Siria duhet të heqë dorë nga mbështetja e grupit. Ndërsa lufta në Irak, e cila ka ndarë thellësisht Bushin dhe paraardhësin e Merkelit, Gerard Shrëder, është përmendur kalimthi. Gjithsesi, ndërsa Bush gjendej në Gjermani, Sh-

tëpia e Bardhë njoftoi se Kryeministri irakian do të vizitojë Uashingtonin këtë muaj, për t'u takuar me Presidentin Bush. Kjo ndalesë e Presidentit amerikan në Gjermaninë e dikurshme Lindore, shihet si shenjë e marrëdhënieve të mira mes dy liderëve. Merkel e ka vizituar dy herë Uashingtonin, që kur erdhi në pushtet vitin e kaluar. Analistët thonë se SHBA-ja është bërë partneri më i rëndësishëm i Gjermanisë jashtë Bashkimit Evropian.

IRAKU

IZRAEL-LIBAN

Lufta në Irak, që ka ndarë thellësisht Bushin dhe paraardhësin e Merkelit, Gerard Shrëder, është përmendur kalimthi në diskutime

Izraeli ka të drejtë të mbrojë veten. Fajtore për përshkallëzimin e dhunës është lëvizja "Hezbollah", që mori peng ushtarët izraelitë

ÇESHTJET

Banketi i Merkelit

Bush magjepset nga derri i egër: "Mezi pres ta ha" Presidenti amerikan, Xhorxh Bush, gjatë vizitës së tij në Gjermani, kishte diçka më shumë sesa programi bërthamor i Iranit, tensionet në Lindjen e Mesme dhe liria e shtypit në Rusi. Ai u magjeps nga një derr i egër i therur dhe pjekur sipas traditës lokale, që do të hante më vonë për darkë bashkë me kancelaren gjermane, Angela Merkel, në rezidencën e saj në një resort në detin Baltik. "Me zor po pres banketin e sotëm. Besoj se do të kem nderin të copëtoj derrin", i tha Bush Merkelit, në fund të konferencës së përbashkët të tyre për shtyp, në Stralsund, në Veri të Berlinit. Pak minuta më vonë, pasi diskutuan për Iranin, Lindjen e Mesme dhe lirinë e shtypit në Rusi, Bush rikthehet sërish te derri i egër. "Faleminderit që më pritët",

i tha ai kancelares, "me zor po e pres derrin sonte". Bushi u përgjigj edhe disa pyetjeve të tjera të gazetarëve, para se të kthehej të përmendte derrin për herë të tretë. "Unë nuk e kam parë akoma atë derr", tha Bush disi i trishtuar. Merkel qeshi dhe tha se e kishte parë në televizor derrin dhe se mund të garantonte që ishte i vrarë. Ajo shtoi se ishte futur ndërkohë në hell dhe po bëhej gati për darkë. Diku pranë fundit të konferencës 30-minutëshe, Bush u pyet sërish për Lindjen e Mesme, por nuk mundi të linte pa përmendur edhe për herë të katërt derrin. "Mendova se do të më pyesnit për derrin", i tha ai gazetarit, i cili tha më pas, se në fakt ishte kureshtar edhe për të. "Derri...?" - foli Bush, "do t'ju flas nesër për të, pasi ta ha".

TE DHENA Gjatësia e naftësjellësit Baku-TbilisiCeyhan është 1768 kilometra. Naftësjellësi fillon në Azerbajxhan, kalon nëpër Gjeorgji dhe përfundon në Ceyhan, një port turk

Në këtë strukturë përfshihen 8 stacione pompimi (2 në Azerbajxhan, 2 në Gjeorgji dhe 4 në Turqi), terminali në Portin e Ceyhanit, 2 stacione të rregullimit të presionit etj.

Prej gjatësisë totale 1768 km, 440 kilometra të naftësjellësit shtrihen në Azerbajxhan, 249 km në Gjeorgji dhe 1076 km në Turqi. Tuba me diametër më shumë se 1 m janë përdorur në naftësjellës

22 mijë punonjës ishin përfshirë në ndërtimin e naftësjellësit. Ndërtimi i tij në Turqi është bërë nga kompania BOTASH, mbi bazën e marrëveshjeve të nënshkruara më herët

I gjithë naftësjellësi shtrihet nën tokë. Ai përshkon Kaukazin në lartësinë 2800 metra. Me kapacitet të plotë, naftësjellësi mund të transportojë deri në njëmijë fuçi në ditë

P

TE DHENA

residentët e Turqisë, Azerbajx hanit dhe Gjeorgjisë, inauguruan të enjten një naftësjellës që anashkalon Rusinë dhe sjell naftën e vendeve të Kaspikut në Evropë. Një trajektore kjo, që, sipas Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Xhorxh Bush, do të rrisë sigurinë globale të energjisë. Shtetet e Bashkuara kanë mbështetur hapur naftësjellësin që zgjatet për 1768 kilometra dhe që kushton 3,9 miliardë dollarë, si pjesë e një strategjie për t'u lidhur me burime nafte jashtë Lindjes së Mesme dhe për të distancuar vendet e Kaspikut nga Rusia e për t'i afruar ato me Perëndimin. Në Bruksel, zëdhënësi i Bashkimit Evropian, Ferran Tarradellas Espuny, tha se naf-

Projekti i mbështetur nga SHBA nisi 10 vjet më parë, për të ndryshuar trajektoren e naftës drejt Perëndimit

Nga Kaspiku në Turqi, përurohet naftësjellësi që do sfidojë Rusinë tësjellësi do të përmirësojë gjendjen e rezervave energjetike për Evropën dhe do të ndikojë ndjeshëm në realizimin e qëllimit për gjetjen e rrugëve dhe burimeve të ndryshme të energjisë, çka përbën edhe një nga prioritetet e politikës evropiane mbi energjinë. "Nafta filloi të rrjedhë në naftësjellës nga Porti turk i Ceyhanit, muajin e kaluar dhe afro 430 mijë fuçi nafte derdhen çdo ditë", tha Norman Rodda, menaxher i ndërtimit për seksionin turk të naftësjellësit. Zyrtarët e BP, pjesëmarrës kryesor në konsorciumin e naftësjellësve dhe investitori më i madh i huaj në sektorin e naftës në Azerbajxhan, tha se pritet të rritet akoma më shumë sasia e naftës së transportuar, deri në 1 milion fuçi

në ditë, kjo deri në vitin 2008. Edhe Kazakistani, së fundmi ka deklaruar se do të fillojë të hedhë naftë në naftësjellës, ndërkohë që prodhi-

mi në Azerbajxhan pritet të rritet për të arritur objektivat e paracaktuara. Naftësjellësi i ri dhe nafta që do të kalojë nëpër të, nuk pritet të

ketë një ndikim të menjëhershëm në çmimet aktualisht të larta të naftës dhe disa ekspertë thonë se nafta e papërpunuar mund të ketë ndihmuar në rritjen e mëtejshme të çmimeve. Aktualisht po zhvillohen bisedime për ndërtimin e të tjerë naftësjellësve në vendet e Kaspikut, për të rritur sasinë e naftës që mbërrin në Perëndim. "Këto linja së bashku, do të ndihmojnë në krijimin e një trajektoreje të re tregtie, e cila do të kontribuojë në plotësimin e nevojave në rritje për energji dhe do të ndikojë në zbutjen e ndjenjës së pasigurisë që po shkund skenën botërore të energjisë", tha lordi Braun, shefi ekzekutiv i BP. Të enjten, Presidenti turk, Ahmet Necdet Sezer, ai i Gjeorgjisë,

Fondet për ndërtimin e naftësjellësit, në masën 70%, kanë ardhur nga palët e treta, BERZH, Korporata Ndërkombëtare e Financave, Banka Botërore, 7 vende eksportuese dhe 15 banka tregtare

Mikhail Sakashvili, dhe i Azerbajxhanit, Ilham Aliev, bashkuan simbolikisht pjesët e një modeli të naftësjellësit, për të hapur zyrtarisht këtë trajektore të re të naftës. "Ka pasur disa forca jokonstruktive, të cilat u përpoqën t'i kundërvihen naftësjellësit", tha Aliev, "ne duam që kjo naftë të sjellë paqe, zhvillim dhe prosperitet". Rusia fuqimisht ka kundërshtuar naftësjellësin, duke bërë presion që nafta e vendeve të Kaspikut të vazhdojë të kalojë nëpër territorin e saj. Shumë zyrtarë të naftës kanë qenë kundër ndërtimit të këtij naftësjellësi të kushtueshëm, i cili kalon nëpër Azerbajxhan, nëpër malet e Gjeorgjisë, në Turqinë Veriore, si dhe favorizon opsionin më të lirë rus.

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 37

BOTE

Kapja e dy ushtarëve izraelitë shkakton krizën më të madhe mes të dy vendeve këta 10 vitet e fundit

Izraeli bllokadë Libanit, hezbollahët raketa hebrenjve I

zraeli bllokoi portet libaneze, goditi aeroportin ndërko mbëtar të Bejrutit dhe dy baza ushtarake të enjten, duke zgjeruar kështu reprezaljen pas kapjes së dy ushtarëve izraelitë nga ana e luftëtarëve Hezbollah, reprezalje gjatë së cilës kanë humbur jetën 53 civilë libanezë. Guerilasit Hezbollah hodhën të paktën 70 raketa në veri të Izraelit në bombardimet më të rënda të tyre në një dekadë. Dy gra u vranë dhe 42 persona u plagosën, thanë mjekët izraelitë. Banorët në veri ishin urdhëruar të hynin nëpër bunkerë. Dhuna është më e ashpra që nga viti 1996 kur trupat izraelite mbanin ende të pushtuara pjesë të Libanit të jugut. Ajo koincidon edhe me ofensivën izraelite në Rripin e Gazës, në përpjekje për të liruar një tjetër ushtar të kapur nga militantët palestinezë. Ndërkohë, ministri izraelit i informacionit, Ghazi al-Aridi, tha pas një mbledhjeje urgjente të qeverisë se Libani kishte kërkuar një armëpushim dhe se donte t'i jepej fund këtij agresioni të hapur të Izraelit. Avionët ushtarakë izraelitë bombarduan aeroportin

ndërkombëtar të Bejrutit, duke detyruar të gjithë avionët të devijonin trajektoret drejt Qipros. Gjatë ditës së djeshme, avionët izraelitë gjithashtu sulmuan dy baza ajrore të përdorura nga flota e vogël ajrore e Libanit, i cili numëron vetëm pak helikopterë. Një zyrtar i lartë izraelit tha se bllokada ajrore dhe detare do të vazhdojë në atë që ai e quajti një ofensivë të zgjatur kundër guerilasve Hezbollah në Liban. "Nuk duhet ta konsiderojmë këtë çështje ditësh", tha gjenerali Amir Eshel, zëvendësshef i forcave ajrore. "Kjo bllokadë do të vazhdojë për sa kohë që edhe konflikti do të vazhdojë". Luftanijet izraelite kanë përforcuar rrethimin, duke detyruar të kthehen pas tri anije me furnizime për Bejrutin. Ndërkohë, tri ndërtesa të televizionit al-Manar të Bejrutit, të kontrolluara nga Hezbollahu, u bombarduan nga helikopterët izraelitë. Një person mësohet se ka vdekur dhe 10 të tjerë janë plagosur gjatë këtij aksioni. Forcat izraelite planifikojnë gjithashtu të godasin edhe autostradën kryesore BejrutDamask. Izraeli ka refuzuar të

Xhorxh Bush

Angela Merkel

"Terroristët duan të ndalojnë përparimin e paqes. Hezbollah nuk do paqen, krahu i armatosur i 'Hamas'it gjithashtu. Por ne do të vazhdojmë të punojmë bashkë për paqen"

"Zanafilla e këtij përshkallëzimi të situatës është rrëmbimi i ushtarëve izraelitë. Sulmet nuk fillojnë nga ana e Izraelit, por nga ana e guerilasve të Hezbollahut"

HEZBOLLAHET Lëvizja libaneze shiite, Hezbollah, që në arabisht do të thotë "partia e Zotit", u themelua në 1982 në Baalbek, në luginën e Bekas nga "Rojat e Revolucionit Iranian", pas pushtimit izraelit të Libanit. Hezbollah u konsiderua përgjegjës për një valë rrëmbimesh të qytetarëve perëndimorë në Bejrut rreth mesit të viteve '80-të, në mes të luftës civile libaneze, që përfundoi në '90-ën. Në vitet e pushtimit izraelit të Libanit jugor, që morën fund pas 22 vitesh, më 24 maj 2000, Hezbollah ishte organizata që dominonte mes gueriljeve që luftonin ushtrinë izraelite dhe milicit libaneze. Shpesh, Hezbollahu është konsideruar si një instrument i Teheranit apo Sirisë, por kanë refuzuar gjithnjë të quhen një "grup terrorist", duke preferuar ta shohin veten si një lëvizje për rezistencën kundër pushtimit izraelit. Nga 1985 deri në tërheqjen e tij, Izraeli ka humbur më shumë se 1 mijë njerëz në Liban, pjesa më e madhe të vrarë nga krahu i armatosur i Hezbollahut, që numëronte rreth 3000 luftëtarë. Në zgjedhjet e fundit politike, në qershor 2005, Hezbollah fitoi 35 vende, duke u bërë forca e dytë në Parlamentin me 128 deputetë.

plotësojë kërkesat e lëvizjes Hezbollah për lirimin e të burgosurve arabë në këmbim të ushtarëve të marrë peng. Sipas ushtrisë izraelite, dy pengjet janë Ehud Goldvasser, 31-vjeç dhe Eldad Regev, 26-vjeç. Fushata të tjera ajrore në jug të Libanit kanë shkaktuar më shumë se 50 të vdekur mes civilëve dhe kanë plagosur 110 persona. Mediat izraelite thanë se ushtria ka paralajmëruar

Sergei Lavrov Ministri i Jashtëm rus pret rezultate dramatike dhe tragjike të dhunës në Lindjen e Mesme. Dënon rrëmbimin e ushtarëve izraelitë dhe kërkon lirimin e menjëhershëm

Libanin të evakuojë të gjithë banorët nga Bejruti i jugut, ku besohet se jeton lideri i Hezbollahut, Sayyed Hassan Nasrallah. Ndërkohë, vetë Hezbollahu ka kërcënuar se do të bombardojë qytetin e tretë më të madh të Izraelit, Haifan, nëse Bejruti apo periferitë e tij do të sulmohen. Ndërkohë, disa vende perëndimore kanë kritikuar fushatën izraelite si të papërshtatshme.

Toni Bler Qeveria britanike shpreson se aksionet do të jenë të balancuara. Ftojmë të gjitha palët për përmbajtje, sepse në përfundim mosmarrëveshjet do të zgjidhen me negociata

REAGIMET

1 1978-Izraeli nis një ofensivë nga Libani, kundër Organizatës për Çlirimin e Palestinës, pasi militantët vranë 37 civilë në Izrael. Shumë trupa tërhiqen brenda disa javësh, por Izraeli la aleatët kristianë të Libanit, përgjegjës për rripin kufitar.

2 1982-Trupat izraelite sërish pushtojnë Libanin dhe mbërr-

ijnë në Bejrut. Gjatë luftës, trupat libaneze kristiane hyjnë në kampin palestinez të refugjatëve në Sabra dhe Shatila, që ruhen nga trupat izraelite dhe masakrojnë qindra civilë.

3 1985-Izraeli tërheq shumicën e trupave të pushtimit të përdorura në '82-in, duke lënë pas rreth 1 mijë ushtarë për të patrulluar në të vetëshpallurën zonë të sigurisë, për të parandaluar kështu kalimet e kufirit dhe sulmet guerile.

4 1993-Në përgjigje të sulmeve me raketa nga guerilasit Hezbollah, të mbështetur këta nga Irani, Izraeli nis "operacionin Kundërpërgjigjja", një javë bombardimesh të rënda nga ajri, artiljeri dhe blice detare, në të cilat 130 njerëz, shumica civilë libanezë, vdiqën.

5 1996-Izraeli kryen një blic 17 ditor, ku mbetën të vrarë më shumë se 200 libanezë në një akt shpagimi për bombardimin e qyteteve veriore të Izraelit nga ana e trupave Hezbollah.

6 2000-Izraeli përfundon tërheqjen nga Libani në korrik. Në

Pas shumë vitesh ndihet rreziku i përfshirjen në konflikt të gjitha vendet e rajonit

Pas Libanit radha e Sirisë? E

Izrael-Liban, konflikti

nde nuk mund të thuhet se Lib ia dhe Izraeli janë në luftë, por ato që po ndodhin janë pa dyshim akte lufte. Izraeli atë që ndodhi të mërkurën e ka konsideruar një akt lufte të shoqëruar me akte të tjera lufte. E gjithë kjo situatë ka rënduar mbi popullsinë civile. Si edhe në Gaza, ku ushtarët izraelitë janë mbajtur nga grupet militante myslimane, përfshi edhe krahun e armatosur të Hamasit, edhe në rastin e Libanit, Izraeli nuk po kërkon vetëm lirimin e njerëzve të tij, por me këtë rast synimi i qartë duket ai i goditjes së vetë organizatave armike, përkatësisht Hamasit në Palestinë dhe Hezbollau në Liban. Lideri i kësaj të fundit tha se ishte i përgatitur që të diskutonte me Izraelin një shkëmbim të mundshëm të të burgosurve, propozim që u hodh poshtë nga

Kryeministri hebre, Olmert. Edhe në rastin e Hamasit, përgjigjja hebreje ishte e njëjtë. Në këtë situatë është shumë e vështirë të shihet një rrugëdalje.

Ajo që po ndodh në kufijtë mes Izraelit dhe Libanit është e lidhur pazgjidhshmërisht me atë që ka ndodhur dhe po ndodh në Gaza. Kriza aktuale tregon se si konflikti

Siria është kërcënuar nga Izraeli për lidhje me Hamasin, ndërkohë që lidhjet me Hezbollahët janë shumë herë më të forta e më të mëdha

mes palestinezëve dhe izraelitëve mund të destabilizojë lehtësisht fqinjët. Libani, për shembull, po përballet ushtarakisht me Izraelin për herë të parë që pas vitit 2000, kur Izraeli i dha fund pushtimit 22-vjeçar të jugut të vendit. Në të ardhmen e afërt, me sa po shihet Izraeli do të sulmojë sërish objektivë të infrastrukturës libaneze në afërsi të kryeqytetit të vendit, Bejrut. E ndërsa Libani është përfshirë tashmë në konflikt një vend tjetër fqinj i kërcënuar është Siria. Kjo e fundit është kërcënuar nga Izraeli për lidhje me Hamasin, ndërkohë që lidhjet me Hezbollahët janë shumë herë më të forta e më të mëdha. Nuk dihet se çdo të sjellë e ardhmja, por aktualisht me përfshirjen e Libanit rreziku për një trazirë në të gjithë rajonin është i madh.

tetor, Hezbollahu vret tre ushtarë në kufi dhe merr trupat e tyre në Liban. Izraeli më vonë liroi disa të burgosur arabë për të marrë trupat e ushtarëve dhe një biznesmen të rrëmbyer.

7 12 korrik 2006-Guerilasit Hezbollah rrëmbejnë dy ushtarë izraelitë në një ndërhyrje dhe vrasin shtatë ushtarë të tjerë në luftimet më të ashpra në kufi, që pas tërheqjes së Izraelit nga Libani. Izraeli e konsideroi këtë "akt lufte".

8 13 korrik-Avionët ushtarakë izraelitë sulmojnë aeroportin e Bejrutit dhe vrasin më shumë se 20 civilë në sulme të tjera në jug të Libanit. Luftëtarët Hezbollah hedhin dhjetëra raketa në qytetin verior të Izraelit, Nahariya, duke vrarë të paktën një civil izraelit.

ÇMIMET E NAFTES "KAPIN QIELLIN" Nuk ka paqe për çmimet e naftës dhe rritja e tyre vazhdon... Tensionet gjeopolitike në Lindjen e Mesme u shtohen atyre me Iranin dhe me Korenë e Veriut dhe e çojnë çmimin e arit të zi deri në qiell. Në Nju Jork, një fuçi naftë tashmë ka kapur çmimin 76 dollarë dhe po ngrihet më tej drejt 76,25 dollarëve. Edhe në tregjet londineze indeksi Brent po shkon drejt kuotave më të larta në histori, 76,07 dollarë. Këtë radhë, shkak për këtë ngritje të çmimeve të naftës janë përleshjet në Lindjen e Mesme: tanket izraelite në fakt kanë hyrë në jug të Libanit pas rrëmbimit nga ana e luftëtarëve Hezbollah të dy ushtarëve të Tel Avivit. Situata nuk ka njohur përmirësim, përkundrazi është përshkallëzuar. Izraeli nga ana e tij ka përjashtuar çdo mundësi për të shkëmbyer dy pengjet me të burgosurit shiitë libanezë dhe ka vazhduar bombardimet në përpjekje për të izoluar tërësisht Libanin. Nga Izraeli kanë deklaruar edhe se janë të gatshëm për një luftë të gjatë. Pra, përballë një situate të tillë, ngritja e çmimeve të naftës është e paevitueshme. Por, duket se ajo që ndikon në kuotimin e arit të zi nëpër bursa, është edhe një tjetër pikë tensioni. Bëhet fjalë për lajmin e shpërndarë nga "Guardian" e Lagosit, për një sulm nga ana e rebelëve mbi dy gazsjellës në pronë të Agip-it nigerian. Sulm ky që ka ndodhur javën e shkuar. Sulmi, sipas gazetës, mund të çojë në një humbje prej 120 mijë fuçish nafte në ditë.

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006 INTERVISTA POETJA

SHQIP 3 9

KULTURE

INTERVISTA POETJA

Xhuliana Jorganxhi, rrëfen karrierën e saj në komunizëm, lidhjet me poezinë dhe përse nuk u martua asnjëherë Çdo njeri e ka një histori dashurie dhe unë po ashtu, por nuk kam dëshirë ta bëj atë publike

Të dashurosh është gjëja më e bukur në botë dhe unë them që jam gjithmonë e dashuruar si një takim pas shumë vitesh dhe unë jam shumë e gëzuar, që kjo këngëtare, e cila u hoq me dhunë nga skena dikur në moshën 24-vjeçare, sot rikthehet me po atë zë të bukur, të freskët si dikur në rininë e saj.

ALDA BARDHYLI

S

tacioni i saj tashmë është Trieste. Në atë qytet të qetë autorja e njohur e teksteve të festivaleve tona, Xhuliana Jorganxhi, ka gjetur një tjetër paqe me veten. Gruaja, emri i së cilës ishte poshtë teksteve të këngëve më të bukura të dashurisë, vazhdon të shkruajë, por tashmë në një tjetër vend. Vetëm pak kohë më parë ajo botoi një libër kushtuar të atit, tenorit të njohur Gaqo Jorganxhi dhe qytetit të saj të lindjes, Korçës. Ndërsa tashmë pritet të nxjerrë në treg dy vëllime të reja poetike, të cilat do të sjellin shpirtin e lirë pa censurë të Xhulianës. Ndihet mirë nga kjo zgjedhje, edhe pse nuk është çdo ditë me njerëzit të cilët i ka dashur aq shumë. Brunia simpatike që guxoi të shkruante për dashurinë që 20 vjeç në sistemin komunist, rrëfen në një intervistë jetën e saj në ato vite. Pendimet dhe kohët e arta të dashurisë… Si do t’i kujtonit fillimet tuaja në botën e poezisë? Në radhë të parë ju falënderoj për këtë intervistë, sepse kështu do të mund të komunikoj dhe njëherë me bashkatdhetarët e mi. Poezia më ka tërhequr qysh fëmijë. Kisha shumë dëshirë të mësoja përmendësh poezitë e bukura dhe t’i recitoja ato. Kështu dija përmendësh vargjet e poemës “Bagëti dhe Bujqësi” të Naimit dhe poezi të tjera të tij. Kam mësuar atëherë përmendësh poezitë e të mëdhenjve poetë rusë si: Pushkin, Lermontov, Majakovskit etj., sepse ishte një kohë që në shkollat tona njiheshin si poetë të huaj vetëm ata rusë. Ishin vitet ’50-të. Vetë kam filluar “të belbëzoj” në vargje qysh herët në moshën e adoleshencës. Atëherë kam provuar dhe tregimin e shkurtër. Por, ishin vetëm siç e thashë dhe më lart “belbëzime”. Unë do të theksoja se te poezia më çoi muzika. Ende pa mbushur moshën gjashtë vjeç, ishte motra ime, Rozmari, ajo që më shpjegoi dhe më bëri të dëgjoj dhe ta shijoj muzikën operistike. Atëherë ajo studionte në konservatorin e njohur të Moskës, “Pjotër Iliç Çajkovski”, për kanto dhe dirigjim koral dhe sa herë vinte me pushime, më vinte të dëgjoja opera si: “Faust” të Gunoit, “Dama Pik” të Çajkovskit, “Boris Godunov” të Musorskit etj. M’i shpjegonte ato frazë për frazë dhe unë sot them që ishte muzika ajo që më çoi te poezia, te Gëte, Pushkini etj. Për këtë i jam shumë mirënjohëse motrës sime, sepse të dëgjosh dhe të arrish të shijosh muzikën operistike që në moshë të njomë, pesëgjashtë vjeç, nuk është pak. Gjithashtu, vetë mjedisi im familjar ishte artdashës. Ati im, Gaqo Jorganxhi ishte një këngëtar bas-bariton solist, që për 65 vjet nuk iu nda këngës dhe ka marrë pjesë në gjithë shoqëritë artistike prej vitit 1920 dhe veçanërisht në grupin e mirënjohur “LIRA”, vëllai i madh Rikardoja është dirigjent orkestre dhe kompozitor dhe unë për gati dhjetë vjet kam studiuar piano, ndërsa vëllai i vogël, Edmondi, studioi dhe ai gjashtë vjet violinë. Por, ajo që më nxiti në rrugën e letërsisë, ishte nëna ime Natali, e cila ishte një grua me shumë kulturë, që zotëronte shumë mirë gjuhën greke të re dhe të vjetër, gjuhën maqedonase dhe deri në pleqëri të vonë nuk e ndau librin nga dora. Pasioni për poezinë mu ringjall rreth moshës 17-18 vjeç. Atëherë maturante, unë nisa të shkruaj poezitë e para lirike të dashurisë. Ishte një guxim për atë kohë, se ishin vitet 1963-1964 dhe vajzat që shkruanin këtë lloj poezie ishin të rralla. Poez-

TE ISHE POETE NE DIKTATURE itë e para u botuan në gazetën “Drita”, më 28 qershor 1964, nën kujdesin e shkrimtarit Petraq Qafëzezi dhe unë i jam mirënjohëse atij, sepse ky botim më dha kurajë për të ecur. Këtë datë nuk e harroj kurrë. Më vonë mu dha e drejta e studimit për në Universitetin e Tiranës në Fakultetin Histori-Filologji, dega gjuhë-letërsi shqipe. Këto vite studimi më ndihmuan shumë për të ecur në rrugën e nisur. Kemi qenë atëherë një grup i bukur letrarësh të rinj në fakultet, shumë prej të cilëve më vonë u bënë shkrimtarë dhe poetë të njohur. Mes tyre ka qenë: Faik Ballanca, Pandeli Koçi, Kiço Blushi, Koço Kosta, Nasi Lera, Xhevahir Spahiu, Spiro Dede, Shefqet Tigani, Zija Çela, Bardhyl Londo, Foto Malo, Petro Çerkezi, Niko Kacalidha etj., me të cilët më ka lidhur qysh ato vite një miqësi shumë e sinqertë. Në rrethin tonë letrar diskutoheshin romanet, vëllimet me poezi që botoheshin atëherë, krijimtaria jonë dhe organizoheshin takime me shkrimtarë të ndryshëm. Mes këtyre miqve unë ndjehesha e barabartë dhe shumë mirë. Nuk harroj fillimin e vitit 1967, kur unë dhe prozatori i shkëlqyer, i ndjeri Faik Ballanca, ende 21-22-vjeçarë, u pranuam si kandidatë të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë. Ishte një vlerësim për ne kjo atëherë dhe na mbushi me gëzim ne dhe gjithë bashkëstudentët tanë. Do të kishit dashur më mirë të ishit një poete e njohur sesa një autore për tekste këngësh? Kësaj pyetje nuk di si t’i përgjigjem. Do të më pëlqente të isha një poete e njohur natyrisht, por mos të harrojmë se unë para se të njihesha si autore tekstesh kam botuar në atë kohë tri vëllime me poezi dhe një me tregime për fëmijë, që në atë kohë janë mirëpritur nga kritika, por lexuesit e poezisë, fatkeqësisht, janë të paktë në krahasim me artdashësit e këngës. Kështu që, po qe fjala për njohje publike, teksti i këngës më ka dhënë më shumë, mbasi këngën e dëgjon dhe e shijon pothuaj një popull, kurse poezia ka një auditor më të ngushtë. Megjithatë unë them se në fillim jam poete dhe për këtë jam përpjekur që

në tekstet e mia të mbizotërojë poezia dhe nëse ato vlerësohen, vlerësohen se kanë brenda poezi. Të paktën unë për këtë jam përpjekur dhe përpiqem, për fjalën poetike të bukur, sa e kam arritur atë, e gjykon artdashësi ynë. Duke qenë se ju keni krijuar në sistemin komunist, sa e vështirë ishte për ju të kombinoje fjalët e zemrës me vijat ideologjike, t’i përshtatje ato? Ishte shumë e vështirë dhe unë do të thosha që ishte një luftë e ashpër me vetveten. Censura dhe autocensura vepronin në çdo fjalë, figurë dhe varg. Unë në fillimet e mia dhe si natyrë isha poete lirike, poete e dashurisë, por me kalimin e kohës mu imponua dhe mua si gjithë poetëve dhe shkrimtarëve metoda e “realizmit socialist”, një metodë kjo që i merrte frymën krijuesit në të gjitha fushat e artit. Nuk mund të botoje më shumë se dy poezi lirike dashurie në një vëllim. Kështu ndodhte dhe nëpër festivalet. Këngët lirike dhe ato të dashurisë jepeshin me pikatore. Duhej t’i përmbaheshe patjetër “tematikës”, ishin temat kryesore ato që nuk hiqeshin kurrë nga festivali: këngë për atdheun socialist, për partinë në pushtet, udhëheqësin e saj, për klasën punëtore, fshatarësinë kooperativiste, rininë e aksioneve, mbrojtjen e atdheut dhe internacionalizmin proletar. Nuk kanë qenë të rralla rastet kur një tekst dashurie më është imponuar ta kthej në një nga këto tema, kur kjo i mungonte festivalit, sepse unë isha redaktore letrare dhe përgjigjesha për realizimin e kësaj tematike. Tekstet e këngës, mbas festivalit të 11–të, iu nënshtruan një kontrolli të llahtarshëm, si asnjë krijimtari tjetër. Përveç organizatave të partisë së Radiotelevizionit, me kontrollin e tyre merrej KQPPSH, Kryeministria, Ministria e Kulturës, Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve, Komiteti i Partisë së rrethit të Tiranës, Komiteti i Partisë së Rajonit 1, që na kishte ne si radiotelevizion dhe mjaftonte kalimi në gjithë këto instanca për të kuptuar se ç’hiqnin poetët krijues të këtyre teksteve. Ishte pra një inkuzicion i

vërtetë dhe ne duhej të krijonim fjalën e bukur në këto kushte. Më është dashur shpesh të kthej një tekst lirik në një tekst “tematike”. Mbasi kisha shkruar atë tekst, në mbrëmje, në një bllok të veçantë unë shkruaja poezitë e shpirtit, ato liriket, që e dija që nuk do të botoheshin kurrë në atë regjim. Kjo i ngjante kështjellës së Rozafës, atë që shkruaja ditën e shkatërroja natën me lirizmin tim. Megjithatë, unë them se është bërë një punë e madhe, e stërmundimshme nga ana e poetëve, po kështu dhe në rastin e tekstit të këngës, kur edhe për “temat e mëdha” ata kanë bërë art të vërtetë poetik. Këtë e tregoi dhe spektakli shumë i bukur “100 këngë të shekullit”, ku u ringjallën shumë nga këngët e asaj kohe dhe unë ju them me bindje, se gjithë tekstet e atyre këngëve ishin poezi më vete dhe kjo është një shkollë për ata që duan të merren me tekstin e këngës sot. Aty ke emrat e poetëve të njohur si: Ismail Kadare, Dritëro Agolli, Fatos Arapi, Lirim Deda, Agim Shehu, Sadik Bejko, Xhevahir Spahiu, Natasha Lako, Betim Muço, Pandeli Koçi, Gjokë Beci, Shaban Murati, Foto Malo etj. Të autorëve të shkëlqyer dhe të palodhur të teksteve si: Jorgo Papingji, Agim Doçi, Arben Duka, Alqi Boshnjaku etj. Për disa vite ju jetoni jashtë Shqipërisë. Si është jeta juaj atje? Po kam shumë vite që jetoj jashtë shtetit, në qytetin e bukur të Triestes në Itali. Jeta ime rrjedh e qetë këtu, mes njerëzve të mi të afërm, që më duan dhe i dua dhe kam shumë kohë që të merrem me krijimtari. Kam gati për botim dy libra me poezi. Njërin e kam titulluar “Dhimbje e ndaluar”, ku kam gjithë poezitë e krijuara mbas vitit 1990 dhe tjetri është i gjithi me lirika dashurie, të cilat nuk munda t’i botoja dot kur i shkrova. Mban titullin “Një histori dashurie”. Nëpërmjet internetit jam lidhur me shumë krijues të diasporës dhe kam redaktuar shumë vëllime me poezi të tyre. Kohët e fundit jam autore e teksteve të një CD, që këngëtarja e mirënjohur Alida Hisku po përgatit për publikun shqiptar. Bashkëpunimi me të ishte shumë i bukur,

Le të flasim pak për ju (nëse më lejohet). Ju keni shkruar aq tekste të bukura për dashurinë, ndërkohë që nuk jeni martuar asnjëherë, një zgjedhje e çuditshme për një poete? Martesa është fat, por jo gjithmonë martesa është kurorëzim i një dashurie. Ndodh që të martohesh dhe të ndahesh, pra diçka nuk ka shkuar mes çiftit dikur “të dashuruar” dhe kur nga martesa kanë lindur fëmijë, atëherë ndarja është dramë më shumë për këta të fundit. Unë nuk kam rënë në këtë gabim, por them se nuk ka qenë fat që të martohem. Çdo njeri e ka një histori dashurie dhe unë po ashtu, por nuk kam dëshirë ta bëj atë publike. E dashuruar kam thurur me qindra vargje. Kam rreth 300 poezi që flenë dhe presin të botohen. Prej tyre kam zgjedhur për vëllimin që fola më lart. Dashuria është forca kryesore e jetës, e bën njeriun të bukur në shpirt. Të dashurosh është gjëja më e bukur në botë dhe unë them që jam gjithmonë e dashuruar për të qenë e bukur në shpirt. Jam e dashuruar përjetësisht me poezinë, e cila që kur erdhi tek unë më ka marrë pothuaj gjithë jetën time. Cila ka qenë arma e fortë e Xhuliana Jorganxhiut, gruas që i dha frymë muzikës shqiptare? Përveç shpirtit tim, që kërkon gjithmonë të gjejë të bukurën, t’u këndojë ndjenjave më të larta të njeriut, nuk kam pasur armë tjetër. Gruaja nga natyra është e dashuruar me jetën, gjersa e lind atë. Unë i dua shumë njerëzit dhe jam gati të bëj çdo sakrificë kur është fjala për t’i ndihmuar ata dhe ndihem e lumtur kur ndihma ime u jep diçka atyre. Kështu më ka ndodhur me letrarët ose poetët e rinj. I kam inkurajuar ata kur vinte puna që kishin dëshirë për të marrë pjesë në festivale ose aktivitete të ndryshme të Radiotelevizionit. I kam ndihmuar, sepse edhe unë në fillimet e mia jam ndihmuar nga shkrimtarët e mëdhenj si Ismail Kadare, i cili bëri të mundur botimin e poezive të mia jashtë atdheut si në Holandë, Greqi, Rumani etj. Nëse diçka kam arritur sot, siç thoni ju t’i jap frymë muzikës shqiptare, unë në tekstet e mia më të realizuara kam vënë shpirtin tim, zemrën time. Kur shkruaj një varg të ndjerë, të bukur, unë ndiej një “sfilitje të ëmbël” në shpirt, pra ai më del nga shpirti. Si do t’i gjykoni sot tekstet e këngëve, frymën që ka pushtuar tregun muzikor? Ajo që më mungoi mua dhe brezit tim, liria e fjalës sot është në dorë të krijuesve, por unë nuk do të mësohesha dot kurrë me vulgaren, banalen, atë që çedukon, sepse rënien në banalitet do ta quaja abuzim me lirinë dhe do ta vija në një peshore me diktaturën. Kjo s’duhet të ndodhë sot, kur krijuesit janë të lirë të shkruajnë në të gjitha rrymat që atyre u shkojnë për shtat. Në vend të teksteve të dobëta, ndonjëherë dhe banale, them që kompozitorët apo kantautorët bëjnë mirë kur përdorin poezinë e botuar, por edhe kur bashkëpunojnë me autorë artistë të penës. Këta autorë duhen inkurajuar dhe me artikuj kritikë profesionalë, sikurse duhen kritikuar ato tekste që mbajnë fjalë jashtë etikës.

SHQIP 4 0

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006

K U LT U R E

Një artist nuk mund të rrijë i ngujuar në apartamentin e të birit në Spanjë, ndërsa jashtë ka teatër, ka jetë

Midis letërsisë dhe teatrit, dy botë mes të cilave endet gjithë jeta e Gjergj Vlashit, ai i lëvroi në qytetin e Durrësit

Përvjetori i Gjergj Vlashit ALDA BARDHYLI

N

ëse do të kishte qenë të paktën 40 vjeç, në këto kohë do të kishte mundur të krijonte një teatër me një tjetër formë. Në Spanjë, apo kudo ku ka udhëtuar këto vite, ka arritur të gjejë të formëzuar në një shfaqje konkrete atë çfarë gjithë këto vite do të kishte dashur ta kishte në shfaqjet e tij. Por liria erdhi vonë në jetën e artistit Gjergj Vlashi, aq sa përveç shijimit të shfaqjeve dhe udhëtimeve të tilla, nuk mund t'i japë komoditetin për t'i ngjitur idetë në skenë. I është përkushtuar përkthimeve. Njeriu i cili zotëron në mënyrë të përkryer shtatë gjuhë të huaja nuk ka ndalur këtë pasion edhe pse dje vitet e tij numëron 78-të. Me një fuqi të çuditshme ai vazhdon të besojë se përkthimi i shkon më për shtat një njeriu që e njeh artin, që ka provuar edhe vetë të jetë shkrimtar, apo qoftë një njeriu që sheh rregullisht shfaqje teatri. "Përkthimi është një magji që rrjedh në trupin tënd, ndaj nuk mund ta kesh këtë aftësi nëse t'i nuk e njeh artin", shprehej Vlashi pak kohë më parë. Gjermanishtja është gjuha të cilën ai e ka eksploruar aq shumë. I ndjeshëm ndaj letërsisë gjermane, ai ka mundur të sjellë në shqip emra të njohur të kësaj letërsie, duke ruajtur në mënyrë të jashtëzakonshme

SHKRIMTARI GjergjVlashiicili mbushi dje 78 vjeç

Kur liria vjen vonë... ndjesinë e origjinalit. Përkthyesi shndërrohet në trupin e shkrimtarit që e ka shkruar gjatë kohës që përkthen, ndaj duket se këtë akt Vlashi ka mësuar ta bëjë shpesh. Dje ai mbushi 78 vjeç. Dramaturgu dhe regjisori që i ndenji gjithnjë besnik qytetit të tij të lindjes, Durrësit, dje nuk mundi t'i merrte urimet në apartamen-

tin e tij, apo në shëtitjen e zakonshme te rruga e teatrit. Ashtu si çdo verë ai ndodhet në Spanjë, te djali i tij, ku pushon bashkë me bashkëshorten. Për Gjergj Vlashin Spanja është një tjetër botë që e ka inspiruar këto vite. Nuk i është dashur shumë që edhe këtë gjuhë ta koleksionojë në gjuhët që zotëron aq mirë dhe të

nisë të përkthejë autorë të njohur spanjollë. Vlashi flet me aq pasion për këtë letërsi që e ka eksploruar vonë dhe për planet e tij për të sjellë në gjuhën shqipe disa nga emrat që i kanë bërë më shumë përshtypje. Një artist nuk mund të rrijë i ngujuar në apartamentin e të birit në Spanjë, ndërsa jashtë ka teatër, ka jetë.

Kjo është motoja që e mban gjatë trupin dhe shpirtin e këtij artisti, që duket se nuk mund të ndiejë lodhje, nuk njeh pushim. Ndërsa ai ndodhet në Spanjë, shtëpia botuese "Ombra GVG" ka hedhur në qarkullim romanin e tij të fundit, të titulluar "Ai, ajo dhe vdekja", roman që Vlashi e ka shkruar këto vitet e fundit. Për të botimi i këtij romani është një mënyrë për të treguar se letërsia vjen sërish tek ai edhe mes tij dhe asaj mund të ketë periudha pauzash, periudha zemërimesh, por pastaj ka sërish një rikthim të vrullshëm plot dashuri. Pikërisht në këto kohë ndodhet tani, në kohët kur dashuria e shtyn të shkruajë pafundësisht. Ky vit mund të quhet shumë prodhimtar për të. Ka botuar gjatë këtij viti një vëllim me 1001 aforizma të titulluar "Fjalë me pikatore", si dhe ka sjellë në shqip nga gjermanishtja dramën "I burgosuri", shkruar nga aktori shqiptar Aleksandër Moisiu. Aktori durrsak ka qenë në pjesë të hulumtimeve të Vlashit, pasi vetëm disa vjet më parë ai ka botuar një libër kushtuar këtij artisti. Ndërsa vjet ai ngjiti në skenën e teatrit të Durrësit, "Aleksandër Moisiu", komedinë "Dy vëllezër e gjysmë". Gjatë karrierës së tij artistike, ai ka vënë në skenë mbi 100 shfaqje varieteje me trupat e Durrësit, Tiranës, Shkodrës, Lushnjës, Peshkopisë, Pogradecit etj. Njeriu i vlerësuar me titullin "Artist i popullit", urdhri më i lartë për njerëzit e artit në sistemin e kaluar, vazhdon të këmbëngulën në misionin e tij në jetë, duke qenë çdo ditë pranë gjinive të cilave iu përkushtua aq shumë. Midis letërsisë dhe teatrit, dy botë mes të cilave endet gjithë jeta e Gjergj Vlashit, botë të cilat ai i lëvroi jo nga zemra e kryeqytetit, nga ku shumë njerëz morën ndoshta më shumë famë se ai, por në qytetin e Durrësit, duke i qëndruar besnik idesë se "qyteti yt mund të të bëjë të lumtur dhe mund të të falë shumë nëse ti i jep zemrën tënde".

Festivali i Butrintit M

brëmë në Butrint u ngjit trupa greke e Teatrit Ko mbëtar të Greqisë së Veriut me "Efigjenia në Tauridë", të Euripidit, ndërsa ka realizuar shfaqjen e saj trupa holandeze me shfaqjen "Elektra". Tragjedia greke e shkruar nga Sofokliu është shfaqur një natë më parë në skenën antike të Butrinti nga trupa e teatrit të Amsterdamit, me regji të Corrina Manara. "Grand Theatre Groningen", vjen në festivalin "Butrint 2000", me jehonën e vënies në skenë në pesë teatro të Holandës. Sugjestionimi më impresionues ka qenë pikërisht pjesëmarrja e grupit polifonik të Lapardhasë, ku edhe në Butrint ka marrë nga kritikët vlerësimet maksimale, si një nga gjetjet më interesante të regjisores, e përshtatur me tragjeditë greke. Bashkëpunimi mes aktorëve dhe këngës shqiptare të trevave të jugut është parë nga regjisorja si urë bash-

Trupa e Teatrit Kombëtar të Greqisë së Veriut sjell "Efigjenia në Tauridë"

Rapsodi shqiptare shoqërojnë "Elektrën" këpunimi dhe komunikimi në mes kulturave, duke larguar në mënyrë skenike barrierat e gjuhës ndërmjet popujve të ndryshëm. Rapsodët popullorë, sipas konceptit të regjisores, janë lidhur me modernitetit e kohës së sotme, duke dhënë një pjesë të jetës së përditshme holandeze përmes

kostumeve të veshur nga këngëtarët, dhe pallatit të Agamemnonit të paraqitur me një konjukturë moderne skenike. Por kritika dje ka vënë në dukje se ishte një mangësi eliminimi i dialogut mes Elektrës dhe Orestit, kur ky i fundit dominonte më shumë me prezencën fizike, se sa në aktrim.

"Kjo ishte një simbiozë e mrekullueshme e polifonisë me tragjeditë antike. Në këtë teatër pashë një dramë njerëzore", ka thënë regjisori Ekrem Kryeziu në konferencën e djeshme për shtyp. Ndërsa vetë regjisorja e ka komentuar këtë shfaqje si komunikim kulturash dhe gjuhësh, duke larguar

barrierat e të qenit ndryshe në mes vendeve. Shfaqja Oresti vjen në qytetin e tij, Argos, për t'u hakmarrë për vdekjen e babait të tij. I papërgatitur ai mund t'ia arrijë qëllimit me anë të dredhive dhe jo të luftës. Ndërsa

motra e tij, Elektra, ankohet dhe qan për fatin e saj dhe për kthimin e Orestit për të marrë hak mbi vdekjen e babait të tyre. Chrysothemis, motra e saj, paralajmëron Elektrën së nëse ajo nuk heq dorë se ankuari, atëherë nëna e tyre Klitemnestra do të marrë masa shumë të ashpra ndaj saj. Ndërkohë që e motra i kërkon Elektrës që të pajtohet me sundimin e nënës dhe të dashurit të saj. Elektra e refuzon, ndërkohë që e ëma sheh në ëndërr ardhjen e Orestit. Në skenë grupi shqiptar i polifonisë transmeton elegjinë, ai paralajmëron në tragjedi se si do të ndodhë më pas. Ata në konceptin e regjisores holandeze dialogojnë me aktorët, duke ndërprerë konfliktin dhe duke vendosur një lajmëtar, që sjell lajmin e vdekjes së Orestit. Hakmarrja është etydi që shoqëron pjesën e fundit, prej një ore të shfaqjes së trupës holandeze.

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 41

KU LTURE

ANIMACIONI

HERETIKU I LETRAVE Është vërtet e rrallë për një grek të thotë atë që ka thënë Tahçi: “Grekët s’kanë për t`u bërë ndonjëherë njerëz”

Ergys Faja, një film sipas metodave bashkëkohore

Ai diku sërish shigjeton rëndë ndaj atdheut të tij, me shprehjen: “Ta marrtë dreqi Korçën dhe Greqinë së bashku”

KOSTA

D

TAHÇI Greku që blasfemoi kundër kombit K

a një çështje ende ta pazgjidhur letërsia greke; ku ta klasifikojë Kosta Tahçin, si ta konsiderojë letërsinë e tij, apo ta lërë nën stigmën e heretikut. Vetëm me një roman, “Kurora e tretë”, pretendohet se Tahçi ka goditur rëndë të quajturën letërsi moderne greke. “Me sa duket është romani më i rëndësishëm që na ka dhënë Greqia”, është shkruar në San Francisco Chronicle. Po çfarë e ka bërë Kosta Tahçin të rivalizojë dhe madje të eklipsojë emra si Kazanzaqis? Sepse, sipas përkthyesit të romanit, “Kurora e tretë”, Vasil Dilo, vepra e Tahçit, në kohën kur u botua, diskutohej më tepër së “Aleksi Zobra” e Kazanzaqisit. Por, nuk është vetëm kjo. Ai u krahasua me të madhin Oskar Uajlld, ndoshta dhe për shkak të një koincidence, pasi deklaroi me sinqeritet se vuante nga homoseksualizmi. Tahçi edhe sot përbën një fenomen. Ai nuk pati asnjë lloj shkëlqimi në disa proza, derisa u botua romani “Kurora e Tretë”, në vitin 1962. Pasi e shkroi në Australi, e botoi romanin, duke shitur të vetmen shtëpi që kishte në Athinë. Tipi mes endacakut dhe intelek-

tualit, një lloj individi me prirje hipike, Tahçi mbeti i paarsimuar, por u formua me kulturën e rrugës. E gjitha kjo është rrezatuar te romani, “Kurora e tretë”. Stili i tij, i konsideruar si alkimik, ka shpalosur atdheun e tij, Greqinë, më të gjitha ngjyrimet, duke treguar një pamëshirësi ndaj të vërtetave sipas vizioneve që ai e shihte realitetin dhe historinë e bashkëkombësve. Është vërtet e rrallë për një grek të thotë atë që ka thënë Tahçi: Grekët s’kanë për t`u bërë ndonjëherë njerëz”. Ja përse do të mbinte mbi të mallkimi si heretik. Dhe nuk është mjaftuar me kaq. Tahçi ka tentuar dhe të çshenjtërojë luftën italo–greke, ndër krenaritë historike të fqinjëve tanë, duke u shprehur në roman: “Është e vërtetë se më pas italianët lanë Himarën, lanë Tepelenën, madje dhe Këlcyrën, për të cilën ushtaraku Sodu kapardisej dhe thoshte se nuk do binte kurrë. Nuk e thoshim,

por në brendësi e dinin të gjithë se lufta jonë kundër italianëve ishte një nga ato çmenduritë e kota heroike e grekëve. Shpejt a vonë do të nënshtroheshim”. Është kjo një ndër frazat më të debatueshme të romanit, për të cilën, Tahçi është akuzuar se ka shtrembëruar të vërtetën historike. Duke shtjelluar këtë kohë, ai diku sërish shigjeton rëndë ndaj atdheut të tij, me shprehjen: “Ta marrtë dreqi Korçën dhe Greqinë së bashku”. Nuk ka ndonjë aludim të saktë lidhur me trojet shqiptare, por synon të njësojë tokën greke me trevat e jugut shqiptar, ndërsa më qartazi pretendon se Greqia i ka bërë një fatkeqësi vetes, duke lënë

jashtë trojeve Izmirin dhe Trakën, pra një pjesë të Turqisë dhe Maqedonisë së sotme. Edhe pse definicionet e tij duket se janë në nivel akademik, nuk ndodh kështu gjatë gjithë romanit. Nëpërmjet disa personazheve me formim të zakonshëm (rrugësh), ai ka zbërthyer dobësitë e kombit grek, duke u vënë në gojë atyre fraza të palatuara artistikisht dhe madje me një theks të rëndomtë. Ndaj, shkrimtarja Eli Aleksiu do të shkruante për “Kurorën e tretë”: I ngjan thashethemeve që bëjnë gratë në avlli duke larë rroba”. Por nuk ka qenë kështu për Dilys Powell të “Sunday Times”, i cili shprehet se “në këtë libër do të mësoni për Greqinë moderne më tepër nga sa do mëTahçi, ka tentuar dhe të çshen- soni nga një duzjtërojë luftën italo–greke, ndër inë librash historikë”. Ndërsa, sikrenaritë historike të fqinjëve pas përkthyesit tanë, duke u shprehur në roman: Dilo, të gjithë studiuesit konserva“Është e vërtetë se më pas italianët torë dhe kritikët lanë Himarën, lanë Tepelenën, pedantë të letërgreke, do madje dhe Këlcyrën, për të cilën sisë preferonin që ushtaraku Sodu kapardisej dhe ekzemplarë të tillë, si Kosta Tahçi, thoshte se nuk do binte kurrë. të mos figuronin fare në asnjë libër

PERFOMANC TRORE PERFOMANCAA TEA TEATRORE

ERMIR HOXHA

letërsie apo enciklopedi letrare. Është aluduar se dhe vdekja e tij erdhi nga një dorë e porositur prej dikujt, që nuk donte të ishte i gjallë. Më 17 gusht të vitit 1988, atë e mbyti dikush në shtëpinë e tij në lagjen Kolono, të Athinës, i cili nuk u zbulua kurrë. Një ditë më pas, Liberasion do të shkruante: Shkrimtarin Kosta Tahçi e vranë që të mos arrinte të mbaronte librin e tij, ku dekonspiroheshin shumë figura të korruptuara të jetës shoqërore greke. Vetë Tahçi e kishte parandier një vdekje të tillë, kur kishte deklaruar se shtëpia e tij në lagjen Kolono, do ishte dhe varri i tij. Romani “Tre kurora”, edhe sot vijon të jetë mes himnizimit dhe mallkimit. Duke e ditur se ç`përfaqësonte në ato që mendonte dhe shkruante, Tahçi do të shprehte neveri për tekstet shkollore në vendin e tij, duke u shprehur se “më tmerron ideja së ndonjë ditë mund të më vënë dhe mua në ato tekste shkollore”. Për atë e vërteta ishte një: “Greqia moderne është e pamundur të jetë vetëm tragjike. Ajo është dhe komike”. Për të qarë e për të qeshur, është e gjora Greqi e sotme”. Të tilla deklarime do të mbanin të kryqëzuar Kosta Tahçin, që kur ai botoi romanin e tij “Kurora e tretë”.

eti” do të jetë filmi i parë sh qiptar i animuar, që do të prodhohet sipas metodave bashkëkohore dixhitale. Regjisori i ri, Ergys Faja, ka vendosur të prodhojë një film me kushte të tilla edhe pse një buxhet jo shumë të mjaftueshëm. Faja kërkon të lerë pas epokën e filmave me teknikë të prapambetur dhe shumë problematike, që janë karakterizuar të dobët teknikisht. Faja shprehet se “ky film do të bëjë të mundur formatimin e teknikës së vjetër të realizimit në postproduksionin modern të teknikës dixhitale, aliazh që sjell një risi dhe montazh të mirëfilltë të teknikave bashkëkohore. Kjo mundëson paraqitjen sa më dinjitoze të filmit të animuar shqiptar në kompeticionet serioze në Evropë dhe festivalet ndërkombëtare të filmit të shkurtër eksperimental dhe të animuar”. Por filmi nuk është i pari vetëm për faktin se sjell praktikimin e teknikave të reja, por edhe sepse ky prodhim është i pari që nuk kërkon mbështetjen e Qendrës Kombëtare të Kinematografisë, duke pasur statusin e filmit të pavarur. Faja ka menduar që në bashkëpunim me një staf të vogël dhe një shtëpi produksioni të sjellë këtë prodhim si një iniciativë private dhe ky është vetëm njëri prej projekteve që do të finalizohet shumë shpejt. “Duke qenë se në Shqipëri filmi është një luks dhe një makth i madh, sidomos filmi i animuar, vendosa që të marr përsipër që shumë nga skenarët e mi, ose të miqve të mi t’i realizoj në mënyrë private. Kjo iniciativë lindi si një detyrim moral dhe profesional ndaj animacionit në Shqipëri, që gjithnjë e më shumë po has vështirësi për të mbijetuar (mendoj se kjo gjini po shkon drejt zhdukjes), por lindi edhe si pasojë e dëshirës për t’u përfaqësuar në festivalet e huaja me nivel të lartë teknik dhe profesionalizëm”, thotë ai. Filmi do të realizohet me një buxhet qesharak, ku të gjitha forcat bazohen në mundësitë dhe kohën eficente të një stafi të vogël. “Për sa i përket realizimit të postproduksionit, kemi gjetur mirëkuptimin dhe ndihmën e Kompanisë së Filmit e Prodhimeve Audio-vizuale “AA”, e cila po mbështet këtë prodhim të parë të pavarur filmik”, thotë Faja. Në qendër të këtij filmi do të jetë “indiferenca njerëzore ndaj vetvetes. Njerëzit që e duan vetveten e zhbëjnë atë”. Filmi do të zgjasë pesë minuta dhe është shkruar nga Rovena Rozhani.

“Kufijtë” në perceptimet e gjuhëve ballkanike

N

jë perfomancë teatrore, në qendër të së cilës do të jenë “Kufijtë” dhe perceptimi që kanë për to sot njerëzit në Ballkan, do të jetë në qendër të një shfaqjeje që do të organizohet sot në mbrëmje në Hotel “Grand”, në Prishtinë. Qendra Multimedia në Kosovës ajo After Ego në Francë dhe Friedenskreis Halle Gjermani kanë organizuar këtë shfaqje për të përcjellë në publik mënyrën se si njerëzit sot perceptojnë fjalën “kufij”. Performanca është punë e përbashkët e mbi 20 të rinjve gjermanë,

kosovarë dhe francezë, e realizuar gjatë tri javëve punë në Gjermani (2005), Francë (2006) dhe Kosovë. Për fazën e tretë është punuar në Prizren, në shtëpinë e kulturës “Xhemali Berisha”, prej 7 deri më 13 korrik. Shfaqja bën përpjekje të eksplorojë “temën” e kufijve prej perspektivave të ndryshme dhe është e bazuar mbi rrëfimet dhe kreacionin e vetë participantëve. Në shfaqje flitet në shqip, serbisht, turqisht, gjuha rome, anglisht, gjermanisht dhe frëngjisht. Ky prezantim është punë e përbashkët e tri organizatave:

Qendra Multimedia (Kosovë), Alter Ego (Francë) dhe Friedenskreis Halle (Gjermani), si pjesë e një programi ndërkulturorë, e financuar nga “OFAJ” (Zyra FrankoGjermane për të Rinj). Drejtues të këtyre punëtorive kanë qenë: Kim Ehlers, Yannis Camus dhe Jeton Neziraj, me pjesëmarrje edhe të: Anthony Vergneau dhe të Bastian Fritz. Përpos këtij prezantimi, performanca është prezantuar edhe në lagjen rome në Prizren, në sheshin kryesor te shatërvani në Prizren, në Gracanicë dhe në Prishtinë.

SHQIP 4 2

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006

KUPA NOVINIÇ

TRAJNERI

Sulmuesi i ri kroat

Bariç ndjek ndeshjen në Kroaci

është ndëshkuesi i ekipeve shqiptare,

Trajneri i përfaqësueses shqiptare, Oto Bariç, ka ndjekur dje në stadium takimin mes Varteks dhe Tiranës. Ashtu siç kishte deklaruar që në ditën e firmosje së kontratës, Bariç ka filluar të ndjekë ecurinë e ekipeve shqiptare në Kupat e Evropës, duke shfrytëzuar rastin që Tirana luante pikërisht në vendlindjen e tij, Kroaci. Duke mos pasur një njohuri të përgjithshme mbi shumë lojtarë të kampionatit shqiptar, trajneri ka vendosur të përzgjedhë gjatë këtyre ndeshjeve elementë që spikatin dhe që mund të bëjnë pjesë në të ardhmen në planet e tij. Duke pasur para vetëm listën e disa lojtarëve të grumbulluar nga Brigel në ndeshjet e fundit, ai ka vazhduar nga afër në takimin e djeshëm disa futbollistë, të cilët kandidojnë për një vend në Kombëtare si Duro, Muka, Hidi, Bulku apo Salihi.

duke u kthyer në një hero për skuadrën e tij. 20-vjeçari ishte protagonist vitin e kaluar, duke shënuar në Intertoto ndaj Dinamos, ndërsa dje shënoi golin e

Tirana shpreson barazimit kundër Tiranës

VARTEKS 1-1 TIRANA SLATKO DALIC MIREL JOSA

4-3-2-1

3-4-1-2 POKRIVAC DURO

GOLIK

SINA KARDUM

VUK

SINANI BULKU

KOPRIC VUKMAN NOVINIC

MUKA

HALILOVIC

HIDI PISHA

PATUSHI SAFARIC

JERTEC MELNJAK

HAJDARI

SALIHI ALLMUÇA GJYQTAR: BJORN KUIPERS (HOL)

T

irana ka hedhur një hap të sigurt drejt kualifikimit të mëtejshëm në Kupën UEFA, duke barazuar 1-1 në takimin e parë ndaj kroatëve tëVarteksit. Ekipi i drejtuar nga Mirel Josa ka qenë në një ditë të mirë, por nuk ka mundur të marrë më shumë se ky barazim, pasi ka humbur raste të njëpasnjëshme para portës kundërshtare. Ndërsa mendohej se vendasit do të ishin më të rrezikshëm, duke pasur parasysh edhe eksperiencat e tyre të mëparshme me ekipe shqiptare, ka rezultuar e kundërta dhe vetëm një episod i pafat në fillimin e pjesës së dytë të ndeshjes i ka kushtuar Tiranës një fitore të mundshme, pasi kishte kaluar e para në avantazh me anë të kapitenit Muka. Tirana e fillon ndeshjen me një formacion ndryshe, ku debutojnë që nga minuta e parë Allmuça në mesfushë dhe Sinani në sulm. Nëse para nisjes drejt Kroacisë kishte dyshime mbi forcën e kësaj Tirane, fusha e lojës tregon të kundërtën, pasi janë bardheblutë që marrin iniciativën që nga minutat e para. Sinjali i parë në portën kroate vjen nga kapiteni Muka, por gjuajtja e tij me kokë përfundon jashtë kuadratit. Kroatët duket se bazojnë lojën në kundërsulme, të gjitha në adresë të Kardum në krahun e djathtë, por ky i fundit nuk arrin të finalizojë në portën e Hidit. Ndeshja është mjaft argëtuese për

Bardheblutë mbyllin në barazim ndeshjen e parë ndaj Varteks ata pak të pranishëm në tribunat e stadiumit tëVarazhdin, pasi situatat zhvendosen nga një portë në tjetrën. Sinani duket në një ditë të mirë, por detyrohet në shumë raste të veprojë larg zonës, duke preferuar më shumë të furnizojë Salihin dhe Mukën, se sa të tentojë kuadratin. Gjithsesi, sulmuesi shkodran është protagonist absolut i golit të avantazhit të Tiranës. Në minutën e 21të, ai depërton në vijën fundore të krahut të majtë, pas zhvillimit të një goditjeje këndi, duke e dërguar topin në qendër te Muka, i cili e ka të lehtë të dërgojë topin në rrjetë. Kroatët duken të çorganizuar pas këtij goli dhe të vetmet rreziqe vijnë nga goditjet standarde, të ekzekutuara nga Safariç, i cili i afrohet golit të bara-

zimit në minutën e 25-të, por topi përfundon jashtë ngjitur me shtyllën. Rastet për skuadrën e Josës nuk mungojnë dhe është Patushi që provon të shënojë një eurogol në minutën e 29-të, por topi përfundon jashtë

kuadratit, ngjitur me kryqëzimin e shtyllave. Edhe Salihi tenton të gjejë rrugën e rrjetës, pas një harkimi të Allmuçës, por sulmuesi gjuan në trup të portierit kundërshtar. Por, ndërsa pritej që edhe pjesa e dytë të ishte një monolog i Tiranës, parashikimi përmbyset që në minutën e dytë, pasi kroatët gjejnë barazimin. Jertec gjuan nga jashtë zonës, Hidi grushton dhe Noviniç e dërgon topin me kokë në rrjetë, i ndihmuar nga hutimi i mbrojtjes që e harron atë të vetëm. Kroatët duken të tjetërsuar dhe tashmë shfaqen shumë më rrezikshëm para portës së Hidit. Kardum është protagonist thuajse në të gjitha aksionet e skuadrës së tij, ndërsa në minutën e 58-të ka mundësinë më të mirë për të shënuar, por nga një pozi-

cion ballor e dërgon topin mbi traversë, ndërsa pas pak minutash është Hidi që i mohon atij gëzimin e golit. Tirana mendon të mbrohet dhe të thumbojë vetëm me anë të kundërsulmeve, por Salihi nuk arrin të finalizojë aksionet e ndërtuara nga shokët. Brenda pak minutash, sulmuesi humb tri raste të pastra për të shënuar, duke e dërguar topin në duart e kundërshtarit apo duke mos arritur të shënjestrojë kuadratin, nga një pozicion tejet i favorshëm. Si rrjedhojë, ndeshja mbyllet me barazimin 1-1, i cili duhet t'i ketë ngjarë më shumë me një humbje, duke parë bilancin e rasteve të shpërdoruara para portës kundërshtare. Gjithsesi, ato do të kenë mundësinë të korrigjojnë shënjestrën në ndeshjen e kthimit, për të shënuar kalimin e tyre në turin e dytë të Kupës UEFA.

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 43

UEFA INTERVISTAT

Sejdini i vë fajin mungesave në stolin e rezervave, por shpreson në takimin e dytë

“Blutë” shpresojnë ende Markov: S’dhamë maksimumin D

inamo meritonte të paktën një barazim në sfidën kundër CSKA-së së Sofjes". Këto kanë qenë fjalët e trajnerit Faruk Sejdini në përfundim të ndeshjes së parë eliminatore të Kupës UEFA, ku ka parë që shanset për kualifikim të skuadrës së tij të shkërmoqen ende pa filluar mirë. "Kemi zhvilluar një lojë që në përgjithësi mund të cilësohet e mirë, por, megjithatë, nuk kemi arritur të marrim një rezultat pozitiv - ka thënë Sejdini kemi provuar që ta fitojmë takimin, kemi pasur edhe mundësi për të shënuar, por kjo nuk ka ndodhur. Nuk mund të fajësojmë Gudjabin për rastet e humbura përpara portës, pasi ne jemi një skuadër në fushën e lojës. Kemi vuajtur shumë mungesën e stolit në këtë takim, pasi rezerva kemi pasur futbollistë që veshin për herë të parë fanellën e Dinamos. Pikërisht për këtë arsye mund të them se nuk kishim shumë shanse për të shpresuar se loja do të ndryshonte nga lojtarët e stolit". "Xhaxhi" ka vazhduar duke thënë se Dinamo ende nuk e quan veten të dorëzuar, pasi mbeten edhe 90

minuta për të luajtur. Edhe pse do të jetë e vështirë, "blutë" do të provojnë të përmbysin parashikimet dhe të kualifikohen. "Nuk jemi dorëzuar, pasi kemi ende edhe 90 minuta për të luajtur. E kemi të qartë se ndeshja e pas 2 javëve në Sofje do të jetë shumë e vështirë, por ne do të shkojmë për të marrë maksimumin". Nga ana e tij, tekniku bullgar, Plamel Markov, e ka vlerësuar mjaft fitoren e skuadrës së tij, e cila ka ardhur si rrjedhojë logjike e lojës së mirë. "Kemi zhvilluar një ndeshje të mirë dhe duhet të them se fitorja bën që të jemi shumë të qetë për takimin e kthimit që do të kemi në fushën tonë". Megjithatë, ai ka vazhduar se CSKA-ja nuk ka qenë në formën e saj më të mirë: "Natyrisht, që dukej se skuadra jonë nuk ishte në maksimum. Jemi ende në gjysmën e fazës përgatitore dhe mund të them se edhe ndeshjet me Dinamon për eliminatoret e Kupës UEFA bëjnë pjesë në përgatitjet tona. Mendojmë se në sfidën e pas dy javëve do të kemi arritur një gjendje më të mirë fizike".

Blutë kanë humbur 0-1 takimin e parë eliminator të Kupës UEFA

Dinamo, dorëzim pa kushte D

"Dallëndyshet" janë në pritje të rezultateve të skandalit në Serinë A

Breshia, ëndrra quhet Igli Tare Breshia mendon për të përforcuar radhët e saj dhe për të krijuar skuadrën që do të siguronte kalimin në Serinë A. Për përforcimin e "dallëndysheve" drejtuesit e klubit kanë një ëndërr dhe ai është sulmuesi Igli Tare. Rikthimi i shqiptarit me skuadrën do të ishte një lëvizje surprizë, por që do të gjente mbështetjen e të gjithë opinionit sportiv. Tashmë te Breshia po presin ato që do të jenë verdiktet finale të skandalit që ka pushtuar kampionatin italian, për të kuptuar më qartë se cila do të jetë e ardhmja e Lacios. Nëse bardhekaltrit cilësohen fajtor për trukime, penalizmi më i mundshëm do të ishte Seria B. Pikërisht nga kjo do të varej edhe fati i kapitenit të Kombëtares shqiptare. Në listën e pritjes për shqiptarin qëndrojnë edhe Siena dhe Empoli, megjithatë nga zhvillimet e fundit të merkatos interesimi i tyre duket se është zbehur disi.

inamo nuk arrin t'i rezistojë CSKA-së së Sofjes dhe hum bet takimin e parë të Kupës UEFA me shifrat 1-0. Një humbje që e komprometon së tepërmi kualifikimin për "blutë", të cilët pas dy javëve do të provojnë të arrijnë të pamundurën jashtë fushës së tyre. Nënkampionët e Bullgarisë kanë ardhur për të dytën herë brenda një viti kalendarik në Shqipëri (hera e parë ka qenë në eliminatoret e Ligës së Kampioneve në fillim të sezonit të kaluar kundër Tiranës) dhe pa shpenzuar shumë energji arrijnë të triumfojë mbi skuadrat shqiptare. Trajtimi ka qenë i njëjtë për të dyja skuadrat kryeqytetase. Fatin e përpara 12 muajve të Tiranës e ka pasur edhe Dinamo, që është detyruar të dorëzohet vetëm në minutat e fundit të lojës. Protagonisti negativ i kryeqytetasve ka qenë padyshim sulmuesi El Haxhi Gudjabi, i cili ka shpërdoruar një numër të pabesueshëm rastesh përpara portës. Skuadra e drejtuar nga Sejdini e ka filluar mjaft vrullshëm takimin, ku vetëm pas 7 minutave Vicentiç ka krosuar në zonë te Gudjabi, që, edhe pse është gjendur i vetëm, nuk ka devijuar drejt rrjetës. Megjithatë, dinamovitët kanë qenë shumë të ngathët në lojën e tyre dhe janë drithëruar në minutat 13 dhe 17, kur Petre dhe Gargarov kanë qenë shumë afër goli. Megjithatë, në të dyja rastet shtyllat kanë qenë në ndihmë të portierit Lika. Në të 21-tën, Gudjabi ka në këmbët e tij një tjetër mundësi për të shënuar, por afrikani edhe pse ka qenë i vetëm me portierin Petrov ka gjuajtur jashtë. Dinamo vuan presingun e kundërshtarëve, por mbi të gjitha ndjen përgatitjen e dobët fizike, ku pjesa më e madhe e lojtarëve bëjnë sikur vrapojnë në fushë. Fundi i 45 minutave të para ka folur vetëm për

CSKA SOFIA 1-0 DINAMO SEJDINI

3-5-2

MARKOV

AHMATAJ

4-4-2 GARGAROVTANCCEV

E. XHAFA PEMA

G. ILIEV

ALIKAJ DIMITROV

LIKA KASTEL

F. ILIEV

I. PETROV

POÇI PETRE

DELIALLISI GUDJABI

DIOP

KOTEV

SAADI

VICCENTICC

TOTOROV

R. PETROV

GJYQTAR: HAIM JAKOV (IZR)

bullgarët, të cilët kanë provuar të rrezikojnë, por pa forcë. Fraksioni i dytë i lojës ka vazhduar me supremacinë e CSKA-së së Sofjes, ku gjuajtja e Todorov është vetëm pak centimetra jashtë portës. Këtu fillojnë momentet e arta për Gudjabin, që në të 76-tën gjendet i vetëm me Petrov, por portieri largon në një farë mënyre. Topi shkon në këmbët e Pemës, i cili në dyluftim me dy mbrojtës

nuk arrin të devijojë në rrjetë. Minuta e 82-të ka sjellë një tjetër mundësi për Gudjabin, por edhe këtë herë "gardiani" bullgar shpëton portën. Në krahun tjetër, vetëm 4 minuta nga fundi i takimit, Trika përfiton nga përgjumja e mbrojtjes dhe e kalon sferën pas shpinës së Likës. Dinamo dorëzohet dhe tashmë duket se ndeshja e kthimit do të jetë thjesht një formalitet.

SHQIP 44

Intervista Sokol Balla

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SPORT

Një faktor që ndikoi në suksesin e programit ishte se flisnim rreth yjeve të botës. Sado të përpiqemi, futbolli shqiptar nuk e meriton një program të këtij niveli. Por, padyshim që ka ardhur koha të punojmë për këtë, pra për ngritjen cilësore të futbollit shqiptar. Disa shkëndija i lëshuam edhe gjatë Lojës 18. Besoj se një projekt për një proces të vërtetë sportiv në ekranin e "Top Channel" ka ardhur koha të konkretizohet dhe padyshim që unë do të jem pjesë e këtij projekti

Ju tregoj

Botërorin tim! K

Orët e transmetimit Gjatë ditëve të kampionatit botëror, DigitAlb ka ofruar më shumë se 350 orë transmetimi për teleshikuesit e tij, ku mesatarja për çdo ditë llogaritej jo më e vogël se 8 orë në ditë

Të ftuarit Mysafirët e ftuar për çdo ditë në programet e "TopChannel" dhe DigitAlb kanë qenë të shumtë në numër dhe nga fusha të ndryshme të jetës. Sipas organizatorëve, mbi 220 persona kanë dhënë mendimet tyre për Botërorin

a qenë surpriza e vërtetë e Kupës së Botës. Vetëm se Sokol Balla nuk ka zbritur në fushat gjermane të lojës, por në studiot e Top Channel, për të transmetuar tek të gjithë shqiptarët emocionet e evenimentit më të rëndësishëm në futbollin botëror. Krejt i panjohur për aftësitë e tij sportive, Balla dhe emisioni "Loja 18" janë bërë shoqëruesit më të mirë të mbrëmjes, me analizat e ndeshjeve, komentet dhe natyrisht të ftuarit special. Çdo skuadër në finalet e kampionatit Botëror pati një numër 10-të: Top Media përzgjodhi Sokol Ballën, e keni ndjerë veten të tillë ndopak gjatë këtij muaji? Më pëlqen kjo që thoni, është komplimenti më i bukur që më kanë bërë. Gjatë këtij muaji kam ndjerë gjithçka, emocione, stres bile dhe ankth, por për një profesionist e rëndësishme është ta mbledhë veten në minutën e fundit, të buzëqeshë dhe të dalë para kamerave dhe të japë më të mirën. Nëse do të ishte e kundërta as kjo intervistë nuk do të bëhej. Ju nuk do të kishit intervistuar një humbës, apo jo? Cilat ishin arsyet që e shtynë Ballën të merrte drejtimin e një programi sportiv? Pasioni për futbollin, për Kupën e Botës, bagazhi i "fshehtë" për sportin, dhe dëshira për të treguar se një program sportiv i një kualiteti të lartë, jo vetëm që meritohet nga shqiptarët, por edhe është i mundshëm të realizohet. A ka pasur në kokë Balla një model drejtimi për këtë program, duke qenë se një zhanër i tillë ka krijuar shumë pak eksperiencë në mediat shqiptare dhe cili ka qenë në vetvete qëllimi i këtij shou të madh televiziv? Nuk di të ketë një model në mediat shqiptare, të cilat kur vjen puna te sporti, dominohen ose nga amatorizmi dhe niveli i ulët kulturës ose/dhe nga banaqe moralisht të dyshimta, ku rrinë spekulantë dhe tregtarë, që paraqiten si gazetarë sportivë. Mes këtyre deformimeve të shëmtuara dhe Lojës 18, ka një hendek të madh dhe të pakalueshëm, qoftë dhe vetëm te morali dhe etika profesionale, pa hyrë në çështjet e buxheteve, të nivelit profesional dhe pasionit që bëri të mundur suksesin e spektaklit. Duke filluar nga Agim Poçari e të tjerët, të gjithë e dashuruan këtë emision. Padyshim, që emisionet sportive britanike dhe italiane, ndikuan në formatimin e Lojës së 18, por edhe në moderimin e saj. MATCH O F TH E DAYnivel teknik dhe CO NTRO CAMPO si emision dhe spektakël në përgjithësi, qenë modelet mbi të cilat u bazuam. Cili do të ishte opinioni juaj për pasqyrimin e një evenimenti të tillë botëror nga Top Media dhe mendoni se shqiptarët kanë marrë mjaftueshëm emocione për gjithçka ndodhi në Gjermani? Q ë pas shout të parë, kam marrë një mesazh nga një miku im që thoshte: "Nuk jeni më të mirët, por më të mirë

nuk ka". U në e përkthej pozitivisht këtë mesazh: se Loja e 18-të dhe mbulimi që Top Media i bëri Botërorit, ishin më vete evenimente mediatike të jashtëzakonshme. Të gjitha ndeshjet, me komente dhe analiza, me moviolën dhe spektaklin, me një nivel të ftuarish që do ta kishte zili edhe talk shou më politik në vend, e bënë Lojën 18 pikë referimi tek telekomanda e miliona shikuesve. Por nga ana tjetër ishte edhe përvoja e parë e këtij tipi dhe tani që mbaroi gjithçka, ne realizuesit, ia dimë pikat e dobëta dhe dimë ku të fokusohemi që në të ardhmen ta ngremë më lart. Por, mendoj se së paku Loja e 18-të arriti maksimalisht të sjellë shqip pranë shqiptarëve, ngjarjen më të rëndësishme sportive deri tani, të shekullit të 21-të. Pak ditë më parë keni botuar një koment nga "Antishqiptari", ku shkruante për rëndësinë e Botërorit: sa i rëndësishëm ka qenë ky Botëror për shqiptarët? Pa diskutim, më i rëndësishëm se për shumë vende që i kishin kombëtaret e tyre në botëror. Shqiptarët meritojnë një model tjetër të futbollit kombëtar. Pak net më parë, po bisedoja me një politikan të rëndësishëm. Ai më thoshte se pikërisht për shkak të popullaritetit të madh të futbollit, autoritetet duhet të ngrenë një strategji tjetër, që t'i përshtatet kërkesave të larta të publikut. I gjithë globi për një muaj mori frymë rreth Gjermanisë. Këtu nuk bënë përjashtim edhe shqiptarët. Për çfarë jeni kujdesur më shumë gjatë programit: për informacionin rreth ndeshjeve, për të ftuarit, koleget apo për lukun tuaj? Fillimisht jam kujdesur të gjej formulën e suksesit të debatit, pasi nuk mjafton të kesh të ftuar interesantë, ata duhet të kenë sinergji me njëri-tjetrit. Marrja e informacionit për gjithçka lidhej me ditën e Botërorit është e rëndësishme, por kjo bën pjesë në rutinën time të përditshme. U n ë jo vetëm punoj, por edhe jetoj me informacion, si pjesë e natyrshme e nevojave të mia ditore. Por look-u padyshim është i rëndësishëm, pasi shijet estetike të shqiptarëve prej kohësh e meritojnë këtë, megjithëse të vishem këndshëm, është edhe ajo një rutinë e imja e përditshme. Zakonisht në ambientet sportive Gëzim Sinemati është personazhi më pak "i markueshëm", për ju, kush ka qenë më i vështiri? Pa dyshim Avokati! Sinemati, Lika, Pregja dhe Ami formonin një ansambël harmonik, ku përfshihej debati, kompetenca teknike dhe sharmi. Askush nuk mund të jetë më i "vështirë" se moderatori, përndryshe debati del jashtë kontrollit. Mendoj se aftësitë e mia moderuese më lejonin që herë pas here, këtë "kompetencë" t'ia kaloja për efekt të spektaklit, te Spartak Ngjela apo Bashkim Fino, që duhet thënë që i dhanë një dimension tjetër talk shout sportiv dhe atij në përgjithësi, pasi për herë të parë u lejuan të ftuar, të marrin nga moderatori në mënyrë të ndërgjegjshme rolin e protagonistit. Kjo lloj mode ende nuk është popullore, përveç Anglisë. Por është padyshim një model i këndshëm megjithëse bart disa

rreziqe të vogla, nëse nuk mbahen nën kontroll. Programi u mbyll me shumë sukses, tashmë që ndoshta keni parë edhe disa nga transmetimet, çfarë mendoni se mund të bënit më mirë se do ta nisnit nga e para? T'ju them një sekret të vogël. Asnjëherë nuk i shoh të ritransmetuara programet e mia. Dhe ju siguroj që kjo është shenjë modestie dhe jo arrogance. Të tjerët më pëlqejnë gjithmonë më shumë sesa unë veten time. Kjo sepse unë kam një sens të fortë vetëkritike dhe reflektimi të vazhdueshëm, që nuk më lë asnjëherë të jem i kënaqur me veten time.

Duke zhveshur kostumin e moderatorit, i ulur në shkallët e stadiumit ose përpara Digit-Alb, cili do të ishte vlerësimi si tifoz për këtë kampionat? Përfundimisht, jam bindur te forca e fatit në një Botëror. Përjashto atë katër vjet më parë, kur Brazili që në sekondën e parë të kampionatit ishte dukshëm Kampion Bote, çdo Kupë Bote në 30 vitet e fundit është fituar nën shenjën e fatit. Fati e kapi Italinë nga flokët dhe e ngriti në majë. Kishte ekipe shumë më të mira se ta, përfshirë dhe Francën, që dominoi finalen. Por fati desh që Viera dhe H enry të dëmtoheshin dhe po fati desh që një magjistar i futbollit, si Zidane, të bjerë pre e provokimeve injorante të një mbrojtësi italian. Dhe fati këtë kampionat për Italinë kishte dhe një emër e mbiemër: quhej Fabio Grosso. E keni ndjerë shumë humbjen e Gjermanisë? Do të thosha se për momentin, një humbje e Kombëtares shqiptare nuk do të më kishte trishtuar aq. Në minutat e para të mosdaljes në finalen e madhe, trishtimi lidhej me faktin se m'u krijua ideja se Gjermania humbi shanset e fundit reale për të fituar një Kupe Bote. Por në përballjen e Shtutgartit pashë një Gjermani të rinuar. Dhe meqë gjithçka e përcakton fati siç e thashë, meqë Gjermania në 1990, fitoi Kupën e Botës njëzet vjet pas gjysmëfinales me Italinë dhe meqë në 2010 mbushen njëzet vjet nga Kupa e fundit e Botës e fituar nga gjermanet, si "astrolog" i futbollit, parashikoj rikthimin e kësaj kupe në Gjermani. Do të ketë të tjerë programe sportive me Ballën moderator apo do t'ia jepni një tjetri kopjen e asaj që ravijëzuat ju për një muaj rresht? Këtu më duhet të them diçka. Një faktor që ndikoi në suksesin e programit ishte se flisnim rreth yjeve të botës. Sado të përpiqemi, futbolli shqiptar nuk e meriton një program të këtij niveli. Por, padyshim që ka ardhur koha të punojmë për këtë, pra për ngritjen cilësore të futbollit shqiptar. Disa shkëndija i lëshuam edhe gjatë Lojës 18. Besoj se një projekt për një proces të vërtetë sportiv në ekranin e "Top Channel" ka ardhur koha të konkretizohet dhe padyshim që unë do të jem pjesë e këtij projekti. Por nuk besoj në rolin e moderatorit, sesa më shumë në atë të autorit. Rolin e moderatorit e kam ruajtur për diçka tjetër...

E PREMTE, 14 KORRIK 2006

SHQIP 45

S P O R T

SKANDALI SERIE A

4

SKUADRA Juventus, Fiorentina, Lacio dhe Milan janë katër skuadra, të cilat rrezikojnë rënien nga kategoria dhe penalizime në pikë

25

KORRIK UEFA ka kërkuar që gjyqi të përfundojë brenda kësaj date, në të kundërt do të përjashtojë ekipet italiane nga Kupat e Evropës

3

ARSYE Berluskoni ka rreshtuar tri arsye pse të mos ketë dënime, mes të cilave edhe fakti që në çështje nuk janë përfshirë ryshfete

BERLUSKONI,

kundër

MASAVE

"Seria A të nisi siç është" P

o mbërrin ora e dhënies së masave të rënda disiplinore, lidhur me skandalin e madh që ka përfshirë futbollin italian, natyrisht jo atë në nivel ndërkombëtar, por për ndeshjet e paravendosura të kampionatit të Serisë A. Të premten, ose të shtunën pritet që Federata Italiane të japë vendimet e saj për skuadra të mëdha të këtij futbolli si: Juventus, Milan, Lazio e Fiorentina. Në këtë atmosferë, edhe ish-kryeministri italian, i rikthyer president i klubit të Milanit, Silvio Berluskoni, ka bërë deklarimin e tij mbi çështjen që pret rrugën e zgjidhjes. "Ky është një proces që nuk ka qartësinë e nevoj-shme", deklaroi Berluskoni, në një intervistë për të përditshmen "La Gazzetta dello Sport". "Jam kundër rënieve nga kategoria për të gjithë, pasi do të cenoheshin interesat e lojtarëve dhe të tifozëve të shumtë të tyre". Në këtë intervistë, Berluskoni propozon: "Kampionati le të nisë ashtu siç u mbyll dhe të gjithë të presim rezultatet e procesit të nisur gjyqësor". Berluskoni del kështu në mbrojtje të interesave të lojtarëve dhe të tifozëve të ekipeve italiane, të prekura nga skandali dhe jo vetëm të Milanit të tij. "Nuk ka asnjë garanci se mund të arrihet në përfun-

NDRYSHIMI

dime të bazuara në fakte nga ana e gjyqtarëve, të paktën për tri arsye. E para: nuk janë dëgjuar të gjitha telefonatat e përgjuara. E dyta: nuk janë dëgjuar të gjithë dëshmitarët. E treta: realiteti në fushë nuk ka evidentuar të njëjtat gjëra nga ato që priteshin. E mbi të gjitha, në këtë histori që ka shpërthyer, nuk duket se vjen erë parash, ndaj as që mund të flitet për korrupsion". Presidenti i klubit të Milanit, që duket se është rreshtuar në radhët e atyre që po kërkojnë me forcë faljen e të gjitha

ekipeve e lojtarëve, të përmendur në të famshmin "Moggigate". "Dënimet që do të jepen nuk duhet të prekin lojtarët, të cilët nuk e meritojnë të shkojnë në kategorinë e dytë, apo të tretë. Gjithashtu, nuk duhet të preken tifozët, sepse ata nuk kanë as më të voglën përgjegjësi. E drejtë është që për skandalin të paguajnë përgjegjësit e vërtetë. Drejtuesit dhe arbitrit e përfshirë, por edhe ata pas një procesi të drejtë, seriozë në kohë e në metoda dhe jo pas një procesi në grup. Jam kundër rënies

nga kategoria për të gjithë dhe nuk flas si president i Milanit. Jam kundër, sepse duke zbritur nga kategoria një skuadër si Juventusi, do të preken edhe interesat e të tretëve. Sa skuadra, që nuk kanë aspak faj, do të duhet të heqin dorë nga të ardhurat që do t'u sillte një ndeshje kundër bardhë e zinjve?" Në mbyllje të intervistës së tij, Berluskoni hedh propozimin: "Në pritje të sqarimeve, le ta nisim kampionatin pa masa ndëshkimore dhe të presim përfundimet e procesit gjyqësor".

Donadoni, emri i ri i pankinës "axurre" Ë

BERLUSKONI Del kështu në mbrojtje të interesave të lojtarëve dhe të tifozëve të ekipeve italiane, të prekura nga skandali dhe jo vetëm të Milanit të tij

Bashkimi i trajnerit me sulmuesin ka rezultuar ndryshe nga ç'pritej

Kapelo fut në dietë Kasanon Lojtari, me regjim personal N

dërsa Reali ka rinisur stërvit jet në pritje të fillimit të sezonit të ri futbollistik, në Madrid rishfaqet çështja "Kasano". Lojtari barez, që mbushi këtë javë 24 vjeç, duhet të dobësohet për t'u rikthyer në formë, pasi trajneri i tij i ri (dhe i vjetër njëkohësisht te Roma) e kërkon në formën maksimale. "Është i shëndoshë dhe do të më duhet ta vë shumë në punë, për ta rikthyer në formë". Stafi mjekësor i merengueve ka përgatitur për të një plan të posaçëm për të humbur sa më shpejt dhe sa më shumë kilogramë që të jetë e mundur.Aventura e dytë e Don Fabios te Reali i Madridit nisi ditën e mërkurë, kur zhvilloi dhe seancën e parë stërvitore në Valdebedasas, përpara pak mbështetësve. Në konferencën e shtypit, përpara kësaj seance stërvitore, i pyetur nga gazetarët për Ronaldon dhe Kasanon, Kapelo u përgjigj: "Nuk e di nëse janë mbi peshë, pasi u bënë kohë që nuk i

Ish-trajneri i Livornos do të vazhdojë punën e Marçelo Lipit

shoh. Sapo ta bëjmë, do ta verifikojmë këtë gjë. Por po ju them vetëm dy gjëra: televizori të tregon më të shëndoshë, ndërsa një bashkëpunëtor i imi e ka lajmëru-

ar prej kohësh Kasanon që të paraqitet te Reali në formën më të mirë". Por, pasi u takua me Kasanon, duket se trajneri ndërroi mendim dhe për pak veta tha:

"Është mbi peshë, ndaj do të më duhet ta vë shumë në punë për ta rikthyer në formë". Sipas së përditshmes spanjolle "As", Kasano kreu me vështirësi dy orët e para të stërvitjes me shokët e skuadrës, duke paraqitur probleme veçanërisht me ushtrimet atletike. Sipas këtij burimi, pesha aktuale e futbollistit italian është 83 kg, që për Kapelon janë shumë. Ndaj "Don Fabio" ka vendosur me stafin teknik një plan të detajuar për lojtarin e tij të zemrës: tre javë me një dietë shumë rigoroze, krahasuar me ato të lojtarëve të tjerë. Synimi është që mbërritja e kampionatit spanjoll ta gjejë Kasanon në kushte të pranueshme, të paktën 4 kg më pak nga pesha e tij aktuale. Kjo "terapi" nuk është e para për barezin "plangprishës", pasi muaj më parë, gjatë fazës së dytë të kampionatit spanjoll, ai dhe Ronaldo u akuzuan si "bullafiqë" nga media, e cila kërkoi prej drejtuesve të Realit që t'i linte jashtë formacioni.

shtë Roberto Donadoni trajneri i ri i Kombëtares ital iane. Ish-trajneri i Livornos do të zëvendësojë kam pionin e botës, Marçelo Lipi, që dha dorëheqjen të martën nga posti që drejtonte prej dy vjetësh. Donadoni është prezantuar nga presidenti i përkohshëm i Federatës Italiane të Futbollit, Guido Rosi, ndërsa në datën 18 trajneri i ri do të bëjë prezantimin zyrtar para medias në selinë e Federatës Italiane të FutVJEÇ bollit. Ish- mesfushori i Tekniku i ri i Kombëtares Kombëtares italiane u zgitaliane është 43 vjeç dhe jodh mes kandidatëve të vjen pas një eksperience tjerë, Zakeroni, Xhentile pozitive prej dy vjetësh dhe Luka Viali. Kështu dje me Livornon në mbrëmje është mësuar edhe emri i ri i teknikut axurr, pas largimit të Lipit. Një vendim i marrë nga vetë Guido Rosi që duket se vërtetoi hipotezat që qarkullonin prej ditësh në ambientin e futbollit italian. Të martën, tekniku i ri do të bëjë prezantimin zyrtar në FIGC për të nisur më pas punën me kampionët e rinj. Ish-trajnerit të Livornos i duhet të nisë punën menjëherë meqenëse që nga shtatori skuadra do të fillojë përgatitjet për kampionatin evropian. Testi i parë me kampionët e rinj për Donadonin do të jetë data 16 gusht kur "axurrët" do të kenë përballë Kroacinë në një ndeshje miqësore. Një detyrë paksa e vështirë, pasi nuk do të jetë të lehtë TRAJNERE që tifozët të harrojnë enDonandoni është trajneri tuziazmin dhe dashurinë i 46-të që ulet në për Marçelo Lipin, tekniku pankinën e të kaltërve. I që i dhuroi Italisë titullin e pari ka qenë Vitorio katërt kampion. Megjithatë, Pozo, ndërsa i fundit edhe tekniku i ri duket se do Lipi të mbështesë gjithçka në eksperiencën e tij me kuqezinjtë, ku arriti të fitonte gjithçka, por për të mos lënë pas dore edhe eksperiencën e pasur me fanellën axurre. 43vjeçarit nuk i ngelet gjë tjetër veçse të përsërisë atë që Marcelo Lipi la në historinë e futbollit italian këtë vit. Meqenëse në '90-ën dhe në '94-tën nuk arriti të ngrejë lart Kupën e Botës kur luante me Italinë tani do ti duhet patjetër të mundohet të ndryshojë historinë.

43

46

S P O R T

SHQIP 4 6

GJERMANI 2006

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006

ngjarja

GJESTI

ÇMIMI

ÇMENDURITE

Futbollisti francez reagoi ndaj Materacit, duke e goditur me kokë pas fyerjevetëitalianit

Presidenti i FIFA -s, Blater, deklaroi se Zidan rrezikonte heqjen e trofeut “Topi i Artë”

Interneti është mbushur me foto humoristike rreth incidentit, të cilat vënë në lojë Zidan

Mbrojtësi italian ka zbuluar të vërtetën rreth asaj që i tha Zidanit në finalen e kampionatit Botëror

M ATERACI

zbulonsekretin Italiani: “Motrën? Vetëm ajo mbetej...”

N

uk e kam ofenduar ma manë e tij. Në moshën 15vjeçare kam humbur nënën time dhe tashmë vetëm kur e kujtoj më vjen për të qarë”. Në një intervistë të dhënë për të përditshmen italiane “Corriere della Sera”, Marko Materaci tregon të vërtetën e tij rreth konfliktit me Zidan, duke nënvijëzuar se në frazën që i ka thënë francezit “nuk i jam drejtuar aspak në lidhje me besimin fetar, politikën apo racizmin”. Pra, në këtë mënyrë fyerjet ishin për motrën e kundërshtarit? “Duke qenë se nuk mbetej person tjetër nga kush ta shaja...”. Pak minuta më përpara se Zidan të fliste në televizionin shtetëror francez, Materaci ka dhënë një intervistë, pasi FIGC i ka kërkuar lojtarit “axurr” që të mos prononcohet në lidhje me fjalët që do të thoshte transalpini. Hetimi i ngritur nga FIFA dhe polemikat e lindura pas episodit të së dielës së kaluar e kanë bindur Federatën Italiane që t’i limitojë në maksimum frazat dhe deklaratat që kanë lidhje me episodin. Megjithatë, Materaci nga ana e tij ka sqaruar se nuk i është drejtuar fantazistit francez me asnjë lloj sharje raciste. “Në momentin e sharjeve me Zidan nuk kam thënë asnjë fjalë që kishte lidhje me politikën, besimin fetar apo racën”, kanë qenë fjalët e mbrojtësit të Interit, pas akuzave se ka ofenduar shumë rëndë Zidan në finalen e Botërorit 2006. “Ai e di shumë mirë se gjëra të tilla nuk ia kam thënë, ka pohuar Materaci, e çmoj shumë, madje e adhuroj për gjërat që ka bërë në fushën e lojës. Mendoja se kundërpërgjigjja e tij do të ishte ballë për ballë dhe me fjalë, jo se do të tentonte të më gjuante në trup”. Por ka edhe nga ata persona që mendojnë se mjaftonte një shmangie e italianit për të evituar

18

34

KORRIK

VJEÇ

Deri në këtë datë të dy lojtarët duhet të dorëzojnë versionin e ngjarjes dhe më datën 20 FIFA do dalë me një vendim

Zidan vendosi të largohej nga futbolli në moshën 34-vjeçare, pasi e cilësoi se nuk mund të jepte më shumë për skuadrën

Toti

Zidan

Për episodin e ndodhur në Kampionatin Evropian, Materaci është shprehur se askush nuk ka pyetur çfarë i kishte thënë Poulsen Totit, por të gjithë kanë sulmuar italianin

Për shkak të goditjes me kokë dhe kartonit të kuq, Zidan rrezikon të humbasë “Topin e artë të Botërorit”, ku është shpallur lojtari më i mirë i “Gjermani 2006”

të gjithë skenën e krijuar nën sytë e qindra e mijërave tifozëve në të gjithë botën. “Nuk mendoj se është kaq e thjeshtë. Sa njerëz në botë prisnin që në atë moment Zidan të më gjuante me kokë. Nëse do ta dija, do të kisha vendosur edhe unë kokën time dhe do të kishim dalë të dy nga loja me karton të kuq. Kam gabuar shumë herë në karrierën time, mirë që nuk e bëra në këtë ndeshje shumë deçizive”. Duke vazhduar më tej në temën e provokimeve, Materaci është shprehur se fajtorë janë gjithmonë ata që reagojnë ndaj ngacmimeve. “Gjatë Evropianit kur Toti u skualifikua për atë pështymë ndaj Poulsen, të gjithë e kishin inatin me gjestin e Françeskos dhe në atë kohë askush nuk e mendoi gjatë se çfarë i kishte thënë danezi që solli atë reagim. Me mua dhe me Zidan ka ndodhur e kundërta. Po për kohën kur godita Çirilon, çfarë mund të më thoni? U pezullova dy muaj dhe nuk jam ankuar aspak”. Megjithëse ka qenë shkaktari kryesor i “njollës” në karrierën e shkëlqyer të Zinedin Zidan, Materaci është pozicionuar kundër të gjithë atyre personave që mendojnë se fantazistit francez duhet t’i hiqet çmimi “Topi i Artë i Botërorit”, si lojtari më i mirë i aktivitetit. “Nuk jam dakord me kërkesat e shumë personave dhe mbi të gjitha të presidentit të FIFA-s, Blater, që Zidan të privohet nga çmimi i fituar, ka thënë mbrojtësi. Ai e ka fituar me shumë të drejtë dhe kurrsesi nuk mund të gjykohet vetëm për shkak të një episodi”. Pas kësaj çështje, FIFA ka lajmëruar një hetim të posaçëm për të zbuluar se çfarë ka ndodhur ekzaktësisht në fushën e lojës gjatë finales së Berlinit dhe për të ndëshkuar më pas fajtorët. Sipas “qeverisë” së futbollit, deri në datën 18 korrik të dy lojtarët e përfshirë në incident duhet të paraqesin versionin e tyre të fakteve dhe në datën 20 do të merret një vendim.

Poloni

Shpërthen skandali i manipulimit të ndeshjeve N

jë tjetër skandal shpërthen në Evropë rreth ma nipulimit të rezultateve të ndeshjeve. Arena këtë radhë është Polonia, ku është arrestuar një tjetër gjyqtar, i cili dyshohet të ketë marrë pjesë në fiksimin e rezultatit në disa ndeshje të kampionatit vendas. Autoritetet kanë filluar prej kohësh një fushatë të mirëfilltë për të pastruar kampionatin nga elementë të tillë, dhe arrestimi i djeshëm ka qenë vetëm një nga hapat e ndërmarra, të cilat pritet të vazhdojnë, pasi të dyshuarit të merren në pyetje. Gjyqtari i kategorisë së parë, i identifikuar me emrin Tomasz P., u arrestua në shtëpinë e tij në Jug të Polonisë, nën akuza të paspecifikuara ende nga autoritetet vendase. Gjatë javës së kaluar, një tjetër gjyqtar ishte arrestuar nga policia polake në qytetin jugor Vroclav, duke u akuzuar se kishte manipuluar rezultatet e ndeshjeve të Kategorisë së Parë dhe të Dytë për ryshfete, që arrinin deri në 20 mijë zloty (5 mijë euro), shifër kjo rreth katër herë më e madhe se rroga mesatare mujore në Poloni. Ndërkohë, në muajin e kaluar, dy gjyqtarë dhe presidentët e klubit KSZO Ostroviec u akuzuan për korrupsion, ndërsa presidenti i Gornik Zabrze u arrestua me dyshime për mashtrime. Vala antikorrupsion ka përfshirë edhe presidentin e Federatës Polake të Futbollit, Michal Listkievicz, i cili ka deklaruar se do të japë dorëheqjen në vjeshtë, kjo, pasi shteti polak vendosi të bënte një auditim mbi burimet financiare të federatës, e cila dyshohet për evazion fiskal. Në tërësi, ky skandal ka përfshirë si të akuzuar për korrupsion më shumë se 20 lojtarë, gjyqtarë dhe zyrtarë të federatës. Nëse në Poloni gjithçka është bërë publike, në shtete të tjera të Evropës Lindore kanë nisur hetime policore për të zbuluar lidhjet e mundshme të futbollit me mafien e basteve. Sinjalet e para për trukime të rezultateve nga mafia e basteve në vendet lindore erdhi nga skandali i gjyqtarit gjerman, Robert Hojzer, i cili gjatë gjyqit deklaroi se në vendet ngjitur me Gjermaninë manipuloheshin rregullisht rezultatet e ndeshjeve, falë bashkëpunimit mes skuadrave, gjyqtarëve dhe kompanive të basteve.

S P O R T

E PREMTE, 1 4 KORRIK 2006

SHQIP 4 7

Gatuzo me Milanin edhe në B Sot do merret vendimi për shumë skuadra italiane të përfshira në skandal. Më të rrezikuarit duket se janë juventinët, që duket se do të luajnë në kategorinë C, ndërsa Milani rrezikon B. Por Gatuzo i ka idetë e qarta. Nuk ka ndërmend të braktisë skuadrën e tij. “Kam një kontratë shumë të gjatë me Milanin dhe nuk kam ndërmend ta braktis. Nëse do të bjerë në B, atëherë edhe unë do të shkoj atje”.

Rekord shikuesish për të “vërtetën” e Zidanit

PROTAGONISTI

mbrojtësi

Hainze: “Nuk kam ndërmend të largohem” M

brojtësi argjentinas i “djajve të kuq”, Gabriel Hainze, u përgjigjet kështu zërave që qarkullojnë në merkato, se sezonin tjetër do të veshë fanellën e “galaktikave”. “Më vjen mirë që thonë kështu, por nuk kam ndërmend të largohem. Më pëlqen të luaj te Mançesteri e do të qëndroj këtu”. Mbrojtësit 28-vjeçar i pëlqen Reali i Madridit. Këtë nuk e mohon, madje asnjëherë nuk e ka mohuar. “Më bën të ndihem mirë fakti se një skuadër si Reali mendon të më ketë në skuadër, madje mendoj se çdo futbollist do të ndihej mirë”, deklaroi Hainze për tabloidin britanik “The Sun”. Më pas ka vazhduar: “Mançester Junajtid dhe menaxheri Aleks Ferguson më kanë dhënë gjithë mbështetjen e tyre Gabriel Hainze kur u dëmtova një vit më parë. Ata dëshirojnë që unë të qëndroj dhe mendoj se kjo është ajo që unë do të bëj”, tregoi ai. Për argjentinasin sezoni tjetër do të jetë i treti me fanellën e “djajve të kuq”, që e sollën në skuadër në 2004-ën nga radhët e francezëve të Paris Sënt Zhermein.

interi 15 milionë plus Adrianon, për yllin portugez

M

ançesterit i duhet të bëjë të pamundurën për të ndaluar “fluturimin” e Kristiano Ronaldos. Pas një botërori magjik, portugezi ka tërhequr vëmendjen e klubeve më të mëdha evropiane. Mesa duket, “djajtë e kuq” nuk arritën në kohë të deklaronin pashitshmërinë e mesfushorit portugez, i cili prej kohësh kërkohej me ngulm nga madrilenët. Por tani, një tjetër pretendente i është shtuar listës së gjatë. Bëhet fjalë për Interin, gjithmonë sipas fjalëve që qarkullojnë në shtypin sportiv anglez. Por kësaj Adriano here klubi britanik duket se është hedhur menjëherë në kundërsulm, duke bërë të ditur se në shkëmbim të yllit portugez kërkon plot 15 milionë euro plus Adrianon. Kështu, nëse zikaltërit duan me patjetër Kristiano Ronaldon, duhet të heqin dorë nga braziliani. Aq më tepër tani që duket se në radhët e zikaltërve së shpejti do të bashkohet edhe bomberi violë Luka Toni, për të cilin kanë nisur tratativat prej kohësh.

Lojtari i ka kërkuar trajnerit Ferguson që ta lërë të largohet

Kristiano Ronaldo ka frikë për jetën e tij M

esfushori portugez, Kris tiano Ronaldo, vazhdon t’u kërkojë drejtuesve të Mançester Junaitid ta lënë të largohet drejt një kampionati tjetër, pasi ai ka frikë për jetën e tij nëse vazhdon të qëndrojë në Angli. Një fakt të tillë ai ia ka bërë të ditur gjatë ditëve të fundit vetë trajnerit Aleks Ferguson, pasi ky i fundit ka të drejtën e vetos për largimet apo afrimet e lojtarëve të klubit anglez. Edhe vetë agjenti i portugezit ka shprehur pakënaqësi mbi situatën e krijuar dhe shqetësimin e futbollistit që kërkon garanci të forta, para se të kthehet në stërvitje me skuadrën, duke parë që Mançester nuk ka ndër mend të heqë dorë aq lehtë prej tij. Por ideja e fundit e agjentit të tij ka qenë pikërisht ajo e ndërprerjes së kontratës, të bazuar me mossigurinë e portugezit në Angli, pas episodit të përjashtimit të Uejn Runit gjatë Kampionatit Botëror. Nga ana tjetër, Ferguson ka biseduar personalisht me agjentin Jorge Mendez, duke i shpjeguar se mesfushori nuk kishte pse të frikësohej nga situata e krijuar dhe se do të ishte i sigurt në radhët e “djajve të kuq”, edhe pse do të vazhdonte të ishte çdo ditë përkrah Runit në stërvitje. 21vjeçari Ronaldo u tmerrua pas lajmeve se shtëpia e tij në Angli

lojtari të ketë një të ardhme të ndritur në radhët e kësaj skuadre dhe nuk do të lejojë lojtarin t’i bashkohet Realit të Madridit. “Ronaldo është një nga yjet e ri më të spikatur të futbollit botëror Futbollisti, i afruar pranë dhe Mançester Junaitid nuk bën Mançester Junaitid që në pjesë në biznesin e shitjes së vitin 2003, ka nënshkruar lojtarëve të rinj më të mirë”, shkzgjatjen e kontratës së tij deri ruhet në një deklaratë të pubnë vitin 2010, para fillimit të likuar në faqen zyrtare të klubit. Kampionatit Botëror Por kjo nuk ka qetësuar plotësisht lojtarin, i cili dje ka deklaruar se nuk e ka zgjidhur ende se çfarë do të bëjë në të ardhmen. “Nuk ka ende asgjë konkrete. Nëse do të rri, do të jetë gjithçka në rregull, por e tillë do të jetë edhe nëse largohem. Kjo çështje duhet diskutuar ende dhe për të do të vendosim me klubin në ditët në vazhdim”, u shpreh lojtari për ishte shkatërruar nga disa huli- mediat portugeze, të cilat e kanë ganë, të cilët nuk janë identifikuar kontaktuar në ishullin e Madeiras, ende nga policia. Tani ai mendon ku ai po kalon pushimet pas Kamse në mbërritjen e tij në Angli do të pionatit Botëror. Megjithëse ketë përballë edhe zemërimin e Mançester Junaitid mund të përfiturmës së tifozëve të skuadrës së tonte shumë ekonomikisht nëse do tij, të cilët e fajësojnë për kartonin të vendoste të shiste lojtarin, Fere kuq të marrë nga Uejn Runi në guson ka vendosur që ai të mos larpërballjen mes Anglisë dhe Por- gohet. Mediat angleze kanë bërë të tugalisë. Sipas burimeve pranë ditur se ai ka komunikuar me Rulojtarit, mësohet se kërkesa e tij nin, duke e ftuar këtë të fundit të për t’u bashkuar me Realin e mos reagojë ndaj portugezit kur ai Madridit vjen pikërisht nga frika të kthehet në Angli, e për më tepër se shkatërrimi i shtëpisë së tij ish- të sqarojë menjëherë situatën te vetëm sinjali i parë për gjeste para se të lindin probleme të dhune, të cilat do ta kenë atë si mundshme. objektivin kryesor. Por klubi po bën maksimumin për të sqaruar situatën dhe për të garantuar që

2010

“Channel+” ka regjistruar një numër rekord shikuesish në kohën kur në studio ishte ftuar Zinedin Zidane për të treguar versionin e tij mbi ngjarjen e së dielës. Emisioni është ndjekur nga 3 milionë e 800 mijë telespektatorë, ndërsa sipas asaj që raportohet në gazetën “L’Equipe”, në orën 20:00 është regjistruar një numër rekord shikuesish, rreth 6 milionë telespektatorë.

Ronaldinjo, përjetë me Barcelonën Ronaldinjo tani mund të quhet jashtë merkatos. Madje përgjithmonë. Ylli i Barcelonës kërkon të harrojë zhgënjimin e Botërorit, duke lëshuar deklarata “dashurie” për skuadrën e zemrës. “Nuk mendoj nëse do të luaj me ndonjë klub tjetër e të vesh tjetër fanellë përveç asaj të Barcelonës”. Një mesazh i fortë për të gjithë ata që dëshirojnë ta kenë në “kopshtin e tyre” e sidomos për Abramoviç e Berluskonin.

Kampionët e rinj, të gjithë me pushime Duke lënë mënjanë festën, ceremonitë zyrtare dhe netët e çmendura pa gjumë pas fitores, kampionët “axurr” kanë nisur relaksin pas muajit të lodhshëm të Botërorit. Françesko Toti së bashku me familjen ka zgjedhur ishujt e Indonezisë, ndërsa të njëjtën zgjedhje ka bërë edhe Aleks dhe Sonia del Piero. Luka Toni ka preferuar Tajlandën, ndërsa kapiteni Kanavaro dhe Masimo Odo janë duke shijuar detin e mrekullueshëm të Sardenjës.