Form Factor

75 คอมพิวเตอร์นัน ้ มี Form Factor ท่ีแตกต่างกัน. AT และ ATX นัน ้ เป็ นมาตราฐานทัว่ไป. NLX และ LPX นัน ้ เป็ นสองแบบท่ีแตกต่างออกไป. ซ่งึ Form เหล่านีจ้ะอธิบายถึงรูปร่าง และขนาดของเมนบอร์ด รวมไปถึง layout และส่วนประกอบต่างๆบนบอร์ด. Form Factor จะเป็ นตัวกำาหนดว่าคุณจะต้องซ้อ ื เคส (Case) แบบใด. เพราะเคสต่างก็มี layout และใช้ Power Supply ต่างชนิดกัน. AT Form Factor ใน Form ของ AT นีน ้ ัน ้ มีแบบ AT ธรรมดา และ Baby AT. ซ่งึ พ้ืนฐานแล้วทัง้สอง นัน ้ ต่างกันท่ีขนาดของบอร์ด. บอร์ด AT นัน ้ จะมีความกว้างประมาณ 12" ซ่ ึงแปลว่ามันไม่ สามารถนำามาใส่กับเคสในบัจจุบันได้. โดยทัว่ไปแล้วบอร์ดแบบ AT นีจ้ะเป็ นบอร์ดชนิดเก่าๆ เช่น 386 หรือก่อนหน้านี.้ การท่ีจะจัดการกับข้างในเคสนัน ้ ค่อนข้างจะมีปัญหา เน่ ืองจาก ขนาดของเมนบอร์ดมันจะเหล่ อ ื มล้ำากับช่องใส่ Drive และส่วนอ่ ืนๆ Baby AT นัน ้ เป็ น Form ท่ีถูกใช้อย่างกว้างขวางในบอร์ดและเคสในปั จจุบัน. เมนบอร์ดแบบ Socket 7 จำานวนมาก และบอรืดของ Pentium II อีกจำานวนนึง ก็ได้ใช้ Form Factor แบบนี้. บอร์ดแบบ Baby AT นัน ้ มีขนาดกว้างประมาณ 8.5" และยาว 13". ซ่ ึงจะมีขนาดเล็กกว่า AT และทำาให้การทำางานในเคสนัน ้ ง่ายดายขึ้น เพราะว่ามันจะมีท่ี ว่างมากกว่า และมันมีมีรูให้ขันน๊อดอยู่ 3 แถว. บอร์ดท่ีใช้ AT Form นัน ้ จะต้องใช้ serial และ parallel ports ติดอยู่กับ expansion slot บนเคส และติดต่อกับเมนบอร์ดด้วยการใช้สายเคเบิล ้ . บนบอร์ดนัน ้ จะมี เพียง keyboard connector เพียงตัวเดียวท่ีติดอยู่ด้านหลัง. ส่วน Processor นัน ้ จะ ยังคงอยู่ตรงด้านหน้าของบอร์ด ส่วน SIMM slots นัน ้ จะอยู่ในท่ีต่างๆกัน และโดยทัว่ไป แล้วมันจะอยู่ด้านบนของบอร์ด ซ่ ึงตอนนีน ้ ัน ้ วงการอุตสาหกรรมได้ย้านหนีจาก AT form factor ด้วยเหตุผลง่ายๆ เพียงเพราะว่า ATX นัน ้ มันมีข้อได้เปรียบอยู่มากมาย. ซ่ ึงผู้คนโดยมากแล้วจะรำาคาญมาก กำากับการออกแบบของ AT form factor. เหตุผลข้อแรกก็คือ มันจะต้องใช้สายเคเบิล ้ เพ่ ือ ติดต่อ Connector กับ เมนบอร์ดมากมาย ไม่ว่าจะเป็ น COM 1, COM 2, printer port, USB, PS/2 mouse, ฯลฯ ซ่งึ ทำาให้ภายในเคสนัน ้ จะดูรกไปหมด ทำาให้จะทำางานได้ ยุ่งมาก เหตุผลข้อท่ีสอง คือ รูปแบบของ AT นัน ้ ไม่เอ้ืออำานวยต่อระบบการระบายความร้อน ลม จะไม่พัดไปยังพ้ืนท่ๆ ี ต้องการระบายความร้อน อย่างเช่น CPU. และอากาศท่ีไหลก็มักจะนำา ฝ่ ุนมาด้วย ซ่ ึงในบางครัง้ Power Supply มันจะเป็ นตัวเก็บฝ่ ุนเสียเอง ATX Form Factor ในปี 1995 ทาง Intel ได้ออก ATX Form Factor ซ่งึ มันค่อยๆได้รับความนิยมมาก ขึ้น และ ผู้คนเร่ิมโยนบอร์ด AT ซ่ ึงได้รับความนิยมมานานอย่างช้าๆ. ซ่ ึงเมนบอร์ด Pentium II และบอร์ดรุ่นหลังจากนี ส ้ ่วนมากแล้วจะเป็ นแบบATX แม้ว่ายังจะมีบอร์ด Pentium II แบบ AT บางตัววางขายอยู่ แต่ก็เป็ นส่วนน้อย. ส่วนบอร์ดของ Pentium ตอนแรกโดยทัว่ไปนัน ้ จะเป็ นแบบ AT แต่ทางผู้ผลิตเมนบอร์ดก็ออกวางจำาหน่ายบอร์ดของ Pentium ในรูปแบบ ATX ออกมาตามหลังมากมาย รูปแบบของ ATX นัน ้ ได้พัฒนาขึ้นมาจาก AT อย่างมากมาย และได้แก้ไขข้อเสียท่ีเกิดขึ้น กับ AT ออกไปด้วย. ซ่งึ ตัง้แต่ AT Form นัน ้ เก่าเกินไป แถมยังมีขอ ้ ยุ่งยากมากมาย ทำาให้ ATX นัน ้ สามารถเกิดได้อย่างเต็มตัว.

76 ตัวอย่างของ feature ใหม่ๆ เช่น - รวม I/O Connectors ไว้บนบอร์ด : เม่ อ ื ผู้ใช้ AT นัน ้ จะต้องต่อ Port ต่างๆติดกับ ด้านหลังเคส และ ต้องต่อสายเคเบิล ้ เหล่านัน ้ ลงบอร์ดอีก ซ่งึ เป็ นเร่ ืองยุง่ ยาก แต่บอร์ด ATX นัน ้ ได้ติด Port เหล่านีม ้ าไว้บนบอร์ดให้เลย ซ่งึ ทำาให้การติดตัง้นัน ้ ง่ายขึ้นมาก. - รวม PS/2 Mouse Connector ไว้บนบอร์ด - ลดการเหล่ ือมล้ำาระหว่างบอร์ดและช่องใส่ Drive : บอร์ดแบบ ATX นัน ้ จะไม่ไป เหล่ ือมล้ำากับช่องใส่ Drive ในด้านหน้า ซ่งึ ทำาให้ผู้ใช้นัน ้ สามารถท่ีจะถอด/ใส่ Drive และ ตัวเมนบอร์ดได้ง่ายขึ้น และการท่ี Drive มันไม่ไปเหล่ ือมกับบอร์ดทำาให้ความร้อนลดลง ด้วย. - ลดการท่ีซีพียูเข้าไปยุ่งกับการ์ด : CPU ใน AT นัน ้ บางตัวอาจอยู่ด้านหลังของช่องใส่ การ์ดต่างๆ ทำาให้บางครัง้เราไม่สามารถใส่กาณืดท่ีมีความยาวมากๆได้ เพราะมันจะไปติดซีพียู แต่ ATX ได้ย้ายท่ีอยู่ของ CPU ไปอยู่ด้านบน ซ่ ึงอยู่ใกล้ Power Supply ซ่ ึงตรงนีเ้อง ทำาให้ผู้ใช้นัน ้ สามารถท่ีจะใส่ expansion cards ท่ีมีความยาวเต็มท่ีได้โดยไม่ต้องไปกังวล ว่าจะไปชนกับ Heaksink ของ CPU. - มี Power Connector ท่ีใช้งานได้ง่ายขึ้น : ATX นัน ้ ใช้ Power Connector แบบ 20-pin เพียงตัวเดียวในการติดต่อกับเมนบอร์ด และมีสัญลักษณ์ท่ีบอกว่าสามารถต่อ ให้ถูกได้เพียงทางเดียว. ซ่ ึงง่ายกว่า Connector ของ AT ซ่ ึงแบ่งออกเป็ น 2 ชิน ้ และต่อได้ ยาก. - มีการระบายความร้อนท่ีดีขึ้น - 3.3 Volt Power : เมนบอร์ด ATX นัน ้ ได้ถูกออกแบบมาให้รับไฟ 3.3 Volt ได้ โดยตรงจาก Power Supply. ซ่งึ ตัง้แต่ CPU รุ่นใหม่นัน ้ ทำางานท่ี 3.3 Volt ซ่งึ ตรงนี้ สามารถทำาให้เอาส่วน voltage regulator ท่ีใช้ในการลดไฟจาก 5V ไปเป็ น 3.3V ออก ไปได้เลย. แต่ต้องจำาไว้ว่า CPU หลายตัว ไม่ได้ทำางานท่ี 3.3V ยังคงจำาเป็ นจะต้องใส่ voltage regulator เข้าไปอยู่ดี NLX Form Factor NLX นัน ้ เป็ น Form Factor แบบใหม่ และออกมาเพ่ ือ PC ท่ีมีองค์ประกอบน้อยๆ. ระบบ NLX นัน ้ จะต้องใช้ riser board เหมือนกับระบบ LPX. Riser board นีจ้ะถูกวาง ตัง้ตรงอยู่ในเคสและต่อเข้าโดยตรงกับ Power Supply และ expansion cards แต่ละ ตัวนัน ้ จะถูกต่อเข้ากับ Riser board นี เ้ช่นเดียวกับHDD และ FDD connectors ก็จะ ติดอยู่บนบอร์ดของมันเอง. ดังนัน ้ แล้ว ถ้ามองอย่าง่ายๆแล้ว Riser board นีก ้ ็เปรียบ เหมือน Hub ของระบบ NLX ซ่งึ ทุกส่ิงทุกอย่างจะถูกติดต่อไปยัง Riser board. ดังนัน ้ แล้วเมนบอร์ดของ NLX นีจ้ะถอดออกได้โดยง่ายโดยถอดแค่ Riser board ออก แล้วเอา บอร์ดใหม่มาเสียบเข้าแทนท่ี. บอร์ด NLX นัน ้ จะดูแตกต่างมาก มากกว่าท่ี AT ต่างจาก ATX. อย่างแรกเลยคุณต้องจำา ได้วา่ มันไม่มี expansion card slots เลย และยังไม่มี drive connectors. ดังนัน ้ แล้ว 340-pin connector ท่อ ี ยู่บนเมนบอร์ดนัน ้ จะเป็ นตัวท่ีใช้เสียบ Riser board. แต่ส่วนท่ีคล้ายกับ ATX คือ I/O connectors จะอยู่บน Panel ซ่งึ อยู่ด้านข้างของบอร์ด และสามารถใช้อุปกรณ์ USB, parallel และ serial กับระบบ NLX ได้ ส่วน Power supply นัน ้ จะดูคล้ายกับของ AT. และติดต่อกับเมนบอร์ดโดยใช้ 20pin connector. และจะมีพัดลมดูดอากาศ 1 ตัว อยู่ใกล้ๆกับบริเวณท่ีวางซีพีบูบน เมนบอร์ด ซ่ ึงพัดลมตัวนีใ้ช้เป็ นระบบระบายความร้อนของระบบ NLX. LPX Form Factor

77 LPX นัน ้ ดูคล้ายระบบ NLX ในรูปแบบ AT. เมนบอร์ด LPX นัน ้ ก็มีหลายส่ิงท่ีเหมือน กัน ขนาดพอๆกัน และมีมุมมองท่ีเหมือนเมนบอร์ด Baby-AT. และสามารถใช้ power connectors แบบเดียวกับ AT ได้ โดยเป็ น 6-pin connectors จำานวน 2 ชุด โดยปกติ มักจะมีป้ายบอกว่าเป็ น P8 และ P9. และส่ิงท่ีคล้าย NLX นัน ้ คือใช้ riser card มาเป็ น Hub ของระบบ. ส่วน external I/O ports ของระบบ LPX ก็มีรูปแบบเหมือนทัว่ไป เรียงจากซ้ายไปขวาดังนี้ VGA, parallel port, 2 serial ports, PS/2 mouse, PS/2 keyboard. แต่ในรุ่นใหม่ๆอ่จต่างไปจากนีโ้ดยมี USB Port และ Lan Cennector ด้วย.

LPX ถูกนำามาใช้ในทุกวันนี แ ้ ละถูกผลิตโดยผู้ผลิตบางรายและสามารถใช้ได้ถ Pentium II. แต่ด้วยความล่าช้าของการกำาหนดมาตราฐาน ทำาให้มันไม่สามารถไปไกลได้ มากกว่านัน ้ .