Fibule

Fibule kulture polja sa žarama u Karpatskoj kotlini

Tipovi Starija fazaFibula KPŽ Fibule u obliku violinskog gudala Fibule s lukom od osmica Fibule raskucanog luka Pozamenterijske fibule

Tipovi Fibula

Mlađa faza kpž

Sedlaste fibule Harfaste fibule Naočalaste fibule Lučne fibule

Fibule u obliku violinskog gudala F. Stare (1960.) 1) fibule sa žlijebastom nožicom a. luk je paralelan s iglom, niska nožica b. luk s iglom čini shemu trokuta, visoka trokutasta nožica 2) fibule sa spiralnom nožicom a. luk je paralelan s iglom b. luk je ovalno zasveden c. luk uz petlju i

s glatkim, neornamentiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip Peschiera) s ukrašenim lukom (paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip Grossmugl) s tordiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip Mühlau) s dugmastim zadebljanjima na ornamentiranom luku sa spiralnom nožicom bez osmica (tip Unter-Radl) sa spiralnom nožicom i

Fibule u obliku violinskog gudala s glatkim, neornamentiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip Peschiera) Veliko Nabrđe

Podcrkavlje – Slavonski brod

Zlatar

Jarak I

Mala Gruda

Zemun

Fibule u obliku violinskog gudala s glatkim, neornamentiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip Peschiera)

Crocelettes

Esztergo m

Sascoţi

Rateş u Cuzei

Datiranje: Br D/Ha A1 i Ha A1, II. faza Rasprostranjenost : područje od JI Švicarske do Krete

Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom (paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip Grossmugl)

Hrustovača Staro Topolje Poljanci I

Brodski Varoš

Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom (paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip Grossmugl) Nova Bingula Mačkovac

Split

Bingula Divoš

Gorjani Salaš Noćajski

Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom (paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip Grossmugl)

Glasinac Taline

Uzveć e Konjuša Vinča

Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom (paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip Grossmugl) Korbovo

Štrpci

Malence

Dedinka

Moldova Veche

Grossmugl

Fibule u obliku violinskog gudala s ukrašenim lukom (paralelne linije ili jelove grančice) i žlijebastom nožicom (tip Grossmugl) Datiranje: Br D/Ha A1 Rasprostranjeno st: Mađarska, Slavonija, Srbija -središte rasprostranjenos ti, Srednja Italija, Dalmacija

Fibule u obliku violinskog gudala s tordiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip Mühlau)

Brodski varoš

Poljanci II

Dobova Priča c

Podrute

Fibule u obliku violinskog gudala s tordiranim lukom i žlijebastom nožicom (tip Mühlau)

Mala Vrbica

“Srbija”

“Tirol”

InnsbruckMühlau

Ascon a

Esztergom

Innsbruck-Mühlau, grob 1

 

Datiranje: Ha A1 (II. faza) Fibule s paralelnim lukom i iglom i one trokutaste sheme su istovremene Rasprostranjeno st: Alpski prostor i Caput Adria: Austrija,

Ascona, grob 16 Innsbruck-Mühlau, grob 11

Fibule u obliku violinskog gudala s dugmastim zadebljanjima na ormanentiranom luku

Brodski varoš

Karlovac

Solin

Fibule u obliku violinskog gudala sa žlijebastom nožicom Sve iz Međurječja se datiraju u II. Fazu (1230-1100.), Br D i Ha A1 Hrustovača – rana Br D, I. Faza ? Korbovo, Dobova – Ha A2 Dvije grupe – radionice: a. Panonska (J. rub Panonske nizine, S. Bosna, desno od Save, do Kupe i Krke) – vjerojatno na području Slavonskog Broda: okrugli ili rombični presjek luka, koji je gladak, tordiran ili ukrašen okomitim crtama i motivom jelovih grančica, dugmasta zadebljanja. Nožica može biti žlijebasta ili spiralna. b. Balkanska (S. Srbija, Glasinac): okrugli presjek luka, koji je ukrašen snopovima paralelnih linija koji su razdvojeni praznim poljima. Prevladava žlijebasta nožica. Neke fibule su vrlo velikih dimenzija. Centar za proizvodnju fibula tordiranog luka s visokom žlijebastom nožicom (trokutaste sheme) bio je u S. Tirolu i JI Švicarskoj (Ha A1)

Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez osmica (tip Unter-Radl, Podumci)

Novi Banovci Podumci VršacMajdan Zemun

Dobova

Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez osmica (tip Unter-Radl)

Unter-Radl

Gemeinlebar n Langmannersdorf

Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez osmica (tip Cernant, Unter-radl)

Cernan t

Cucerdea

L’uborča Ghirişu Roman Švabenice

Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom bez osmica

Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom sa osmicama (tip Vösendorf)

Topličica I

BingulaDivoš

Borja š Poljanci I Markovac -Grunjac

Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom sa osmicama

Gemeinlebar n Vösendorf

Petrovice

Velem

Rasprostranjenost fibula u obliku violinskog gudala

Fibule u obliku violinskog gudala sa spiralnom nožicom Datiranje: Ha Br D/Ha A1 i Ha A1, oba tipa Velem – Ha B1 (Rohod-Szentes) Rasprostranjenost: tip Unter-Radl: Austrija, Moravska, J. Slovačka, Z. Mađarska, Transilvanija, Slavonija, Srijem, Gornja Italija tip Unešić (Podumci): Dalmacija, Gornja Italija, Z. Mađarska, J. Slovačka - Baierdorf-Velatice, Čaka i Lužička kultura: kvadratni presjek luka tip Vösendorf: Slavonija, Srijem, Z. Mađarska, Donja Austrija, Moravska U Međurječju se proizvode u istim radionicama kao i fibule sa žlijebastom nožicom, ali su mnogo češće u panonskoj radionici Funkcija: dijelovi nošnje – sigurno muške (Čaka, Moszolnok), a možda i ženske

Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)

Pričac Čaka, grob 2

Dedinka, grob 4 Žiar nad Hronom

Tallya

Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)

Bučovice Moraviča ny

Bitov Kleinstettelsdorf

Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)

Fibule s lukom od prepleta osmica (tip Čaka)

Datiranje: Br D – Ha B1, najviše u Ha A1 Rasprostranjenost: SI i Z Mađarska, JZ Slovačka, Donja Austrija, Moravska, Srednja Češka, Šleska, Srednja Njemačka, Slavonija, Transilvanija, Bavarska, Saska, S Italija Funkcija: dijelovi muške nošnje (Čaka, Zabenstedt)

Fibule raskucanog luka Jednodijelne i dvodijelne Müller-Karpe – dvije skupine prema načinu izrade, veličini i ukrasu: 1. tip Rošice – Češka i Transdanubija. Horizontalni ukrasi na sredini luka. 2. ukrašene motivima pješčanog sata – I. Mađarska Međurječje – jednodijelne fibule, osim možda fibula iz Podruta i Novih Banovaca Ovalan luk i ukras uz rub tipičan za naše područje, te za dvodijelne fibule tipa Spindlerfeld i male jednodijelne fibule rajnsko-mozelske grupe u Srednjoj Europi su mnogo češće nego kod nas Sprockhoff – fibule s malim spiralam i velikim lukom Ha A1, poslije se luk smanjuje, a spirale povećavaju, u Ha B1 je mali luk, velike spirale, a ukrasi su geometrijski i javljaju se bukli

Jednodijelne fibule raskucanog luka bez osmica (tip Kreuznach ili orlea)

Poljanci I Split

Nin

Krčedin Bad Kreuznach Petrovac

Jednodijelne fibule raskucanog luka bez osmica (tip Kreuznach ili orlea)

Drslavice Bad Kreuznach Illmitz

Brod kod Bitole

Salaš Noćajski

Jednodijelne fibule raskucanog luka s osmicama (tip Röschitz-Sanislau)

Otok -Privlaka

Pričac

Poljanci I Brodski Varoš Špiča k

Jednodijelne fibule raskucanog luka s osmicama

Novi Bečej

Vinč a

Prievizda-Hradac Novi Banovci

BrnoObrany

Dvodijelne Fibule raskucanog luka

Drslavic e Podrute

Novi Banovci

Bohdalice (tip Bohdalice) Uioara de Sus (tip

Fibule raskucanog luka Datiranje: Ha A1-B1 Kod nas: samo II. Faza Jednodijelne i dvodijelne su istovremene!

Skalska Nova Ves

Rasprostranjenost: S. Hrvatska 2 radonice (kao i za fibule u obliku violinskog gudala): Posavina (Slavonski Brod) i SZ Hrvatska Srijem, Moravska, Transilvanija, najviše u Mađarskoj i Slovačkoj Tip Röschitz: od gornjeg i srednjeg Potisja do Slovačke, Z. Mađarske, Donje Austrije i Srednje Češke

Funkcija: dijelovi ženske nošnje (Brod kod Bitole, Nin)

Dvodijelne: Porajnje, Brandenburg, Westpommern, Donja Austrija, Gradišće, Moravska, Z. Slovačka, Transilvanija, Češka

Rasprostranjenost fibula raskucanog luka

Pozamenterijakse fibule

Brodski Varoš

Veliko Nabrđe

Sviloš

Pozamenterijske fibule (tip A)

Orade a SinpetruGerman

Pozamenterijske Fibule (Tip a)

Sečanj

Velem

Pozamenterijske fibule (tip A)

Pozamenterijske Fibule

Mačkova c

Sviloš

Suseni

Pozamenterijske fibule (Tip C)

Badacsonytom ay Stupava

Opava-Katerinky, tip B

Pozamenterijske fibule (Tip c)

Sedlaste fibule

Kalakača Velika Gorica, grob II/1910

Plešivec

Podoli

Sedlaste fibule Datiranje: mlađa faza kpž, odnosno od Ha B (fibula iz Velike Gorice sa datira u Ha B1) Rasprostranjenost: S. Moravska, Slovenija, Donja Austrija, SZ Hrvatska, Ukrajina Tipovi: Maria Rast ili Ruše i Bükkszentlaszlo (u S. Mađarskoj i J. Slovačkoj) Funkcija:Velika Gorica – muški grob, slovenska groblja – nosile su se u paru

Velika Gorica, grob II/1910

1. Velika Gorica; 2. Kalakača; 3. Pobrežje; 4. Ruše; 5. Bükkszentlaszlo; 6. Bükkaranyos;7. Hadersdorf; 8. Levice; 9. Domaniky; 10. Počuvadlo; 11. Plešivec; 12. Klentnice; 13. Horni Vestonice; 14. Podoli; 15. Brno-Obrany

Harfaste fibule Stillfried, tip Hadersdorf

Velika Gorica, grob 3/1916

Statzendorf, tip Roggendorf

Harfaste fibule

Datiranje: mlađa kpž, Ha B i kasnije (Ha C i D) Rasprostranjenost: Češka, Poljska, Mađarska, Austrija, Slovačka Funkcija: dijelovi ženske (ponekad i muške nošnje), nosile su se uglavnom pojedinačno na lijevom ili desnom ramenu

1. Velika Gorica; 2. Linz; 3. Roggendorf; 4. Statzendorf; 5. Hadersdorf; 6. Maiersch; 7. BadFischau; 8. Klingenbach; 9. Jois; 10. Bratislava; 11. Budmerice; 12. Stillfried; 13. Pobedim; 14. Nove Mesto nad Vahom; 15. Plešivec; 16. Velke Hosteradky; 17. Brno-Obrany; 18. Pavlov; 19. Prag; 20. Swiba

Velika Gorica, grob 3/1916

Naočalaste fibule – jednodijelne s osmicama (tip Haslau-regelsbrunn)

Velika Gorica

Dalj

Vukovar – Lijeva Bara

Dobova

Naočalaste fibule – jednodijelne s osmicama (tip Haslauregelsbrunn)

Matijevići

Šarengrad - Bašćine

Naočalaste fibule – jednodijelne s osmicama (tip Haslauregelsbrunn)

Otišić

Jivova

Hallstatt

Fibule tipa HaslauRegelsbrunn: Datiranje: u Međurječju – male u IV. Fazu, velike u V. U Srednjem Podunavlju javljaju se već u horizontu Gyermely. Rasprostranjenost: Z. Balkan, Italija i Sr. Europa: Grčka, Švicarska, Austrija, J. Njemačka, Rumunjska, Bugarska, Moravska, Poljska, Mađarska, Slovačka, Srbija, Makedonija, Slovenija, Hrvatska

Naočalaste fibule – višedijelne s tutulima

Šarengrad-Bašćine

Naočalaste fibule – višedijelne s tutulima

Balta Verde

Nin

Višedijelne naočalaste fibule s osmicom i tutulima Datiranje: Ha C i D (fibule iz Šarengrada se datiraju u Ha C)

Naočalaste fibule iz nekropole hallstatt 320 grobova s 598 naočalastih fibula 55% paljevinskih, 45 % kosturnih grobova 120 grobova ima jednu, 152 dvije, 25 tri, 10 četiri, 4 pet i po jedan 6,7 i 8 naočalastih fibula 28 grobova s jednom naočalastom fibulom ima i fibule nekog drugog tipa Ako su pojedinačne uglavnom su se nosile na lijevoj strani (prsa ili rame) najčešće se nose u paru stavljaju se u grobove i kao grobni prilozi U ženskim i muškim grobovima, bez obzira na dob i status pokojnika

Lučne fibule Jednopetljaste: starije (od Ha A2/B1) a. fibule s liburnskog i japodskog teritorija – mala polukružna ili poluelipsasta nožica i ornamentirani luk okruglog presjeka b. fibule s glasinačkog područja – trokutasta nožica, često ornamentirana, luk je između dugmastih zadebljanja često poligonalan Nastale su iz fibula u obliku violinskog gudala s dugmetima, koje su specifične za kpž SZ Hrvatske Dvopetljaste: mlađe, od Ha C - dijele se prema obliku nožice (trokutasta, u obliku pješćanog sata, u obliku štita) i luka

Lučne jednopetljaste fibule

Gajina pećina

Vranjic

Lučne jednopetljaste fibule

Dalmacija

Dalmacija, liburnska fibula

Drnava

Jednopetljaste lučne fibule Datiranje: najstarija je fibula iz Lukavca (BIH) iz Ha A2 ili B1, u Dalmaciji se pojavljuju od 11. st., fibula iz Gajine pećine datira se u V. fazu Rasprostranjenost: Z Balkan, Albanija, Makedonija, Italija, Grčka, Anatolija, Švicarska Funkcija: dio nošnje (u ženskim i muškim grobovima), nosile su se

Lučne dvopetljaste fibule s glatkim lukom

Dalj

Vukovar – Lijeva Bara, grob 65

Orlova Čuka Vukovar-Lijeva Bara, grob 210

Ostrovu Mare

Lučne dvopetljaste fibule s narabrenim lukom

Dalj

Vajuga-Pesak

Balta Verde

Lučne dvopetljaste fibule s uglatim čvorovima na luku

Vukovar–Lijeva Bara

Dalj

Lučne dvopetljaste fibule s okruglim čvorovima na luku

Turdaş Vukovar-Lijeva Bara

Novi Banovci

Lučne dvopetljaste fibule s okruglim čvorovima na luku

Vinkovci

Srijemska Mitrovica

Vukovar-Lijeva Bara, grob 269

Lučne dvopetljaste fibule s tordiranim lukom Sotin

Stapari

Borovo

Dalj

Jasov

Dvopetljaste Lučne fibule

Dalj, lučna fibula s nožicom u obliku štita

Datiranje: sve iz Međurječja u Ha C, možda se pojavljuju već od Ha B3 (Ruše i Vukovar, grob 210), traju i u željeznom dobu (do 6. ili 5. st. pr. Kr.) Rasprostranjenost: Balkan (pojedini primjerci iz Slovačke, Moravske, Švicarske i Mađarske) Funkcija: dijelovi nošnje (ženske i