Evropska Centralna Banka: Monetarni I Fiskalni Sistemi Eu Doc. Dr Selena Begovic

Evropska centralna banka

Monetarni i fiskalni sistemi EU

Doc. dr Selena Begovic

Evropski sistem centralnih banaka Evropski sistem centralnih banaka

Eurosistem

Centralne banke članica EMU

Centralne banke zemalja članica EU koje nisu članice EMU ECB

Guverneri nacionalnih CB

Upravni savjet/vijeće

Izvršni odbor

Guverneri nacionalnih CB

Opšti/generalni savjet/vijeće

2

Evropski sistem centralnih banaka • Eurosistem čine Evropska centralna banka i centralne banke zemalja članica euro-zone (EU-19).

• Eurosistem je sistem upravljanja monetarnom

ponudom koji je premješten sa nacionalnog na supranacionalni nivo tj. nivo zemalja članica euro-zone

• Monetarnu politiku vodi jedinstvena monetarna institucija – Evropska centralna banka.

3

Upravno vijece ECB • Upravno vijece, glavno tijelo za odlucivanje o monetarnoj politiki pri ECB se najcesce nalazi svake dvije sedmice

• Svakih sest sedmica donosi odluke o monetarnoj politici (npr. postavlja kljucne kamatne stope za Eurozonu)

• Na ovim sastancima, Upravno vijece donosi odluke vezane za njegove zadatke kao sto su platni sistem, finansijska stabilnost, statistika, novcanice, pravni poslovi i bankarska supervizija

Zadaci ECB i Eurosistema • • • • • • • • • •

Sprovođenje operacija na deviznom tržištu Definisanje i sprovođenje monetarne politike Promovisanje operacija platnog prometa

Upravljanje deviznim rezervama zemalja članica Savjetodavne funkcije Vođenje statistike

Izdavanje novčanica Međunarodna saradnja Doprinos superviziji i finansijskoj stabilnosti Supervizija banaka of novembra 2014 5

Nezavisnost Eurosistema • • • • • •

Visok stepen nezavisnosti; zasticenost od politickog uticaja Clanovi izvrsnog odbora se biraju na dug period (osam godina) i ne mogu biti reizabrani Mandati za guvernere nacionalnih centralnih banaka minimalno pet godina Siroko postavljeni ciljevi sto ostavlja slobodu odlucivanja Eurosistemu ECB finansijski nezavisna (ima sopstveni budzet, nezavisan od EU) Reviziju vrse vanjski revizori

Odgovornost ECB • Izvjestavanje i transparentnost • Dostavlja izvjestaj Parlamentu, Savjetu i Komisiji • Predsjednik Upravnog vijeca odrzava konferenciju za novinare odmah nakon mjesecnog sastanka vezanog za utvrdjivanje politike i predstavlja odluke Upravnog vijeca

• Trensparentnost je jedan od kljucnih elemenata nezavisnosti

Ciljevi Eurosistema • Primarni cilj: cjenovna stabilnost u srednjem roku • Neprecizno definisan cilj u smislu visine inflacije i trajanja “srednjeg” roka

• Eurosistem definisao cjenovnu stabilnost kao:

“godišnje povećanje HICP za eurozonu ispod 2%”

• Sekundarni ciljevi: ekonomski i socijalni rast i visok nivo zaposlenosti

• Pitanje ciljeva u periodu Krize 8

Formiranje ECB •

“Valuta i centralna banka Evropske monetarne unije su osmisljeni u kasnim 80tim ranim 90tim godinama u periodu kada se centralna banka posmatrala/doživljavala kao institucija „sa strane“ koja je zadužena za stabilnost inflacije i da prati da rast ekonomske aktivnosti bude praćen rastom monetarne ponude

•

od 70tih evidentan je trend nezavisnosti centralnih banaka od vlasti i glavni joj je zadatak održavanje stope inflacije relativno niskom; naime, 70tih godina uprkos stopama inflacije od 10-15% ekonomska aktivnost je stagnirala i nezaposlenost rasla (stagflacija) sto je kreiralo misljenje donosioca odluka i javnosti da centralne banke trebaju biti nezavisne od političkog autoriteta i da trebaju biti zaduženi prvenstveno za lagano i stabilno kreiranje novca kako bi se inflacija održala niskom, na navou 1-2% “

Piketty (2016) “Why save bankers”, p.8 9

Uloga CB u vrijeme kriza •

“…Usput je zaboravljeno da centralne banke u periodu finansijskih kriza predstavljaju nezamjenjiv alat za stabiliziranje finansijskih tržišta, izbjegavanje bankrota i pojave depresije. „Rehabilizacija“ centralnih banaka je značajna lekcija Globalne finansijske krize. Da dvije najveće centralne banke FED i ECB nisu printale značajne količine novca tokom krize posljedice bi bile slične onima tokom Krize 1930tih sa stopama nezaposlenosti iznad 20%. Neograničena mogućnost kreiranja novca od strane centralnih banaka treba biti pod kontrolom, ali u periodu krize zaboravljanje njene uloge posljednjeg utočišta bi bilo smrtonosno.” Piketty (2016) “Why save bankers”, p.8 10

Strategija Eurosistema • Dva aspekta koja daju analitički okvir koji su podrška za ukupnu ocjenu rizika za cjenovnu stabilnost:

•

Ekonomska analiza

•

•

analiza stopa ekonomskog rasta, stopa nezaposlenosti, nivoa cijena, deviznih kurseva i uslova na inostranim tržištima

Monetarna analiza

•

analiza monetarnih agregata (M1, M2 i M3) i kreditne aktivnosti bankarskog sektora

11

Prva decenija - inflacija • Opadanje inflacije kao rezultat tendencije ispunjenja Maastrichtskih kriterija • Nafni sokovi (2000) i 2007/2008

Kretanje cijena nafte

Prva decenija – GDP rast • •

Rast spor i neujednacen Rast Eurozone: 2%

Monetarni agregati u Evropskoj Uniji •

Monetarni agregat M1 je zbir gotovog novca u opticaju uvećanog za prekonocne depozite koji su u osnovi depoziti po viđenju (sredstva deponovana sa rokom dospijeća od jednog dana i neposredno su raspoloživa za tekuća plaćanja).

•

Monetarni agregat M2 obuhvata stavke sadržane u M1 uvećane za depozite sa rokom oročenja do dvije godine i depozite roka dospijeća do tri mjeseca koji se mogu koristiti za plaćanja (povući sa računa) uz prethodnu najavu.

•

Monetarni agregat M3 koji sadrži sve stavke obuhvaćene M2 uvećane za ugovore o reotkupu, dionice i udjele fondova tržišta novca, i dužničke vrijednosne papire rokova dospijeća do dvije godine. 15

Monetarni agregati zemalja članica eurozone (u milijardama eur) 2008.

2012.

Januar 2016.

Septembar 2017.

M1

3.973

5.086

6.667

7.682

M2

8.010

8.970

10.273

11.115

M3

9.386

9.741

10.909

11.797

Izvor: ECB - http://www.ecb.europa.eu/press/pr/stats/md/html/index.en.html

16

Monetarni agregati ECB 14

12

10

8

6

4

2

0 2008

2012

Januar 2016. M1

M2

M3

Januar 2017.

Instrumenti monetarne politike ECB

• “Standing facilities” • Operacije na otvorenom tržištu • Stopa obavezne rezerve

18

Instrumenti monetarne politike •

•

“Standing facilities” - definisanje stopa kojima se određuju minimalne i maksimalne vrijednosti EONIA

•

Deposit facility – kamatne stope na prekonocne depozite koje banke drze kod ECB (niže od tržišnih)

•

Marginal lending facility – kamatne stope po kojima ECB pozajmljuje sredstva bankama na prekonocnoj osnovi (više od tržišnih)

EONIA – ponderisani prosjek kamatnih stopa po kojima banke posuđuju sredstva na prekonoćnoj osnovi na međubankarskom tržištu 19

Način kontrole EONIA-e od strane ECB •

ECB kontroliše EONIA-u:

•

Određivanjem gornje i donje visine kamatne stope po kojoj ECB odobrava kredite i koju plaća na deponovana sredstva komercijalnih banaka na računima kod ECB i NCB članica Sistema.

•

Na osnovu održavanja regularnih sedmičnih aukcija (tzv. glavne operacije refinansiranja, MRO) po unaprijed određenoj i najavljenoj kamatnoj stopi.

20

Kamatne stope 1999.-2011.

https://placeduluxembourg.wordpress.com/2013/05/01/why-i-think-the-ecb-is-not-about-to-cut-the-mro-rate/ 21

Kamatne stope 2011.-2017. Date Deposit facility

With effect from

Main refinancing operations

Marginal lending facility

2011

14 Dec.

0.25

1

1.75

2012

11 Jul.

0

0.75

1.5

8 May.

0

0.5

1

13 Nov.

0

0.25

0.75

11 Jun.

−0.10

0.15

0.4

2014

10 Sep.

−0.20

0.05

0.3

2015

9 Dec.

−0.30

0.05

0.3

2016

16 Mar.

−0.40

0

0.25

2013

Izvor: ECB

• •

Zasto je ECB snizila kamatnu stopu na depozite ispod nule? Zasto banke ne drze radije gotovinu nego da placaju kamatu na depozite kod ECB?

Referentne kamatne stope ECB i Eonia (2008-2016) 4.5

4 3.5 3 2.5

Eonia Deposit facility Main refinancing operations Marginal lending facility

2 1.5 1

*EONIA - na grafiku predstavljena prosječna stopa za pripadajući mjesec

0.5 0 -0.5

Izvor: Grafik napravljen na osnovu podataka preuzetih sa stranice ECB

23

Instrumenti monetarne politike •

Operacije na otvorenom tržištu

•

•

•

MRO (main refinancing operations, glavne operacije refinansiranja) su kreditna sredstva koja ECB odobrava bankama za održavanje njihove likvidnosti (i likvidnosti sistema u cjelini) sa kratkim rokovima dospijeća (od jednog dana do maksimalno tri mjeseca). Ovo je bio standardni odnosno osnovni instrument monetarne politike ECB u vremenu do izbijanja Globalne finansijske krize. LTRO (longer-term refinancing operations) su kreditna sredstva koja ECB odobrava bankama za održavanje likvidnosti sa rokovima dospijeća duzim od tri mjeseca

Stopa obavezne rezerve 24

Stopa obavezne rezerve Na prekonoćne depozite, papiri tržišta novca, depoziti dospjeća do 2 godine, dugovne vrijednosnice sa rokom dospjeća do 2 godine

Na depoziti sa dospjećem preko 2 godine, repo ugovori, dugovne vrijednosnice sa rokom dospjeća preko 2 godine

1.01.1999

2%

0%

18.01.2012

1%

0%

25

Nestandardne mjere monetarne politike ECB nakon Globalne finansijske krize

• Proširenje ročnosti dugoročnih operacija refinansiranja sa 3 mjeseca na 6 mjeseci (mart 2008), jednu godinu (juni 2009), 3 godine (decembar 2011)

• Proširenje sredstava koja se prihvataju kao kolateral • Snižavanje referentnih kamatnih stopa (vidi grafike) • Smanjenje stope obavezne rezerve (vidi prethodnu tabelu) 26

Nestandardne mjere monetarne politike ECB nakon Globalne finansijske krize

• OMT (Outright monetary transactions) – otkup

vrijednosnih papira država najpogođenijih krizom (august/septembar 2012)

• Forward guidance – najavljivanje budućih kamatnih stopa

• TLRO (targeted longer-term refinancing operations) kredite ECB je uvela kao instrument tokom 2014. godine.

•

Ove kredite ECB odobrava kreditnim institucijama zemalja članica eurozone sa rokom dospijeća od četiri godine.

• QE – kvantitativne olakšice

Nestandardne mjere •

22. 01.2015. - prošireni program kupovine vrijednosnih papira (QE1) (expanded asset purchase programme)

•

ECB je od marta 2015. proširila kupovinu na obveznice koje izdaju centralne države europodručja, agencije i europske institucije

•

Zbirna mjesečna kupovina vrijednosnih papira iznosila 60 milijarda eura

•

Predviđeno je da će se kupovina provoditi najmanje do septembra 2016.

•

•

Ova odluka izmijenjena je u 09.12.2015. produžavanjem vremena trajanja QE1 u euro-zoni do kraja marta 2017.

Program je oblikovan radi ispunjavanja zadaće očuvanja stabilnosti cijena 28

Odluke Upravnog vijeca ECB, 10.03.2016. •

• • • • •

(1) The interest rate on the main refinancing operations of the Eurosystem will be decreased by 5 basis points to 0.00%, starting from the operation to be settled on 16 March 2016. (2) The interest rate on the marginal lending facility will be decreased by 5 basis points to 0.25%, with effect from 16 March 2016. (3) The interest rate on the deposit facility will be decreased by 10 basis points to -0.40%, with effect from 16 March 2016. (4) The monthly purchases under the asset purchase programme will be expanded to €80 billion starting in April. (5) Investment grade euro-denominated bonds issued by non-bank corporations established in the euro area will be included in the list of assets that are eligible for regular purchases. (6) A new series of four targeted longer-term refinancing operations (TLTRO II), each with a maturity of four years, will be launched, starting in June 2016. Borrowing conditions in these operations can be as low as the interest rate on the deposit facility.

Zasjedanje 9.03.2017. •

The European Central Bank has left interest rates and its quantitative easing programme unchanged at its governing council meeting on Thursday. The decision came against a backdrop of inflation reaching the bank’s goal of just under 2 per cent for the first time since early 2013.

• • • • •

•

ECB main rate remains at 0.00%, deposit facility at -0.40% QE bond buying programme continues till at least end of 2017 Monthly QE due to drop from €80bn to €60bn from April as previously announced ECB keeps long-term inflation forecasts unchanged Draghi says “no signs yet of a convincing upward trend in underlying inflation” Draghi takes more hawkish tone on monetary policy Izvor: http://blogs.ft.com/the-world/liveblogs/2017-03-09/

Zasjedanje Upravnog vijeca ECB 26.10.2017. odluke • (1) The interest rate on the main refinancing operations and the interest rates on the marginal lending facility and the deposit facility will remain unchanged at 0.00%, 0.25% and -0.40% respectively. The Governing Council continues to expect the key ECB interest rates to remain at their present levels for an extended period of time, and well past the horizon of the net asset purchases.

•

•

•

(2) As regards non-standard monetary policy measures, purchases under the asset purchase programme (APP) will continue at the current monthly pace of €60 billion until the end of December 2017. From January 2018 the net asset purchases are intended to continue at a monthly pace of €30 billion until the end of September 2018, or beyond, if necessary, and in any case until the Governing Council sees a sustained adjustment in the path of inflation consistent with its inflation aim. If the outlook becomes less favourable, or if financial conditions become inconsistent with further progress towards a sustained adjustment in the path of inflation, the Governing Council stands ready to increase the APP in terms of size and/or duration.

(3) The Eurosystem will reinvest the principal payments from maturing securities purchased under the APP for an extended period of time after the end of its net asset purchases, and in any case for as long as necessary. This will contribute both to favourable liquidity conditions and to an appropriate monetary policy stance. (4) The main refinancing operations and the three-month longer-term refinancing operations will continue to be conducted as fixed rate tender procedures with full allotment for as long as necessary, and at least until the end of the last reserve maintenance period of 2019.

Izvor: https://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2017/html/ecb.mp171026.en.html

Inflacija u Eurozoni 2011-2017

Izvor: http://blogs.ft.com/theworld/liveblogs/2017-03-09/

Ciljevi uvođenja nekonvencionalnih mjera monetarne politike

• Obezbjeđenje potrebne likvidnosti bankarskom sektoru

•

Pomoć za dokapitalizaciju usljed promjene zahtjeva iz 2012.

• Sprečavanje deflacije • Smanjenje stopa prinosa na državne vrijednosne papire zemalja pogođenih krizom – veza sa fiskalnom politikom

• Povećanje cijena državnih obveznica i povratak povjerenja privatnih finansijskih investitora za ulaganjem u ove vrste finansijskih imovina 33

Svrhe uvođenja kredita dužih rokova dospijeća (LTRO) •

• •

Prva svrha uvođenja LTRO bila je smanjivanje kamatnih stopa po kojima se banke mogu zaduživati kod ECB u cilju osiguravanja dodatnih izvora likvidnosti za bankarski sektor (uz duži rok otplate).

Banke ova sredstva mogu koristiti za odobravanje kredita, kao i za ulaganje u finansijske imovine koje im donose više prinose. Smisao omogućavanja bankama da sredstva dobivena po osnovu LTRO ulažu u finansijske imovine sa višim prinosima jeste povećenje mogućnosti za rast profita banaka i povećanje zahtijevanog kapitala u odnosu na rizikom ponderisanu aktivu sa 6% na 9% (obaveza koje su banke euro-zone morale ispuniti do 30.06.2012.). Slajd preuzet sa courseware-a za predmet Finansijski sistemi EU, prof. Fikret Causevic

34

Svrhe uvođenja kredita dužih rokova dospijeća (LTRO) •

Druga svrha uvođenja LTRO je ciljano snižavanje zahtijevanih prinosa na emitovane državne vrijednosne papire. Ovo se posebno odnosi na zemlje juga euro-zone, a u drugoj polovini 2012. posebno je bilo važno uticati na snižavanje zahtijevanog prinosa na državne obveznice Italije i Španije.

•

Budući da banke za dobivanje trogodišnjih kredita ECB kao zalog mogu koristiti državne obveznice ta mogućnost je korištena u cilju povećavanja cijena državnih vrijednosnih papira Španije i Italije.

•

Također, ECB je izravno kupovala državne vrijednosne papire Italije, Španije, Grčke, Portugala i Irske (period septembar 2012. – januar 2013.) i na taj način uticala na povećanje njihovih cijena (smanjivanje kamatne stope i prinosa na javni dug - drugim riječima troška javnog finansiranja) i povratak povjerenja privatnih finansijskih investitora za ulaganjem u ove vrste finansijskih imovina. Slajd preuzet sa courseware-a za predmet Finansijski sistemi EU, prof. Fikret Causevic

35

Bilans stanja ECB

Bilans stanja ECB - aktiva (najznacajnije stavke, u milijardama EUR, 2005-2017) 2500

2000

1500

1000

500

0 Zlato i potraživanja u zlatu

Potraživanja od MRO (kratkoročne LTRO (krediti dužih rokova Ostala potraživanja od nerezidenata (van euro- pozajmice – dospijeće do 3 kreditnih institucija eurodospijeća – 0,5 do 3 zone) u stranoj valuti zone u eurima mjeseca) godine)

Januar 2005.

Januar 2007.

Januar 2010.

Januar 2013.

Januar 2014.

Januar 2015.

Dec-16

Vrijednosni papiri rezidenata euro-zone denominirani u eurima

Bankarstvo u Evropskoj Uniji •

Bankarski sistemi unutar EU različiti po veličini, efikasnosti, razvijenosti, kapitaliziranosti i stepenu internacionalizacije

•

U EU banke najvažniji finansijski posrednici (u 2009 udio banaka u kreditnoj intermedijaciji u EU 73,8%, u SAD 23,5% u Japanu 52,6% (izvor: Lovrinović, str. 511); bank assets/GDP 2010. u EU-27 349%, u SAD 78%, u Japanu 174% (izvor: EBF, European banking sector 2010-2011))

•

Euribor – formiran od strane Evropske bankarske federacije 1998., a 2008. potvrđeno da je pouzdana referentna kamatna stopa (panel referentnih banaka) 38

EURIBOR •

•

The EURIBOR is based on average interest rates established by a panel of around 50 European banks (panel banks) that lend and borrow from each other. Loan maturities vary from a week to a year and their rates are considered among the most important in the European money market. Currently, there are eight different EURIBOR rates and the banks contributing to EURIBOR must meet stringent qualification rules, including that they be in good market standing. They are selected to ensure that the diversity of the euro money market is fairly represented. As a result, the EURIBOR has consistently been regarded as an accurate guide to what is happening in the euro money market. 39

Euribor – historical trends

Izvor: http://www.homefinance.nl/english/international-interest-rates/euribor-rates-1-month.asp 40

Potreba za jedinstvenom regulacijom i supervizijom u EA • Teško je provoditi zajedničku monetarnu politiku ako ne postoji bankarska unija

• Potreba za • • •

Centralizacijom odluka i jedistvenom regulacijom Jedinstvenom supervizijom posebno izražena tokom krize Zajedničkim sistem osiguranja depozita

• Poboljšanje upravljanja “posrnulim” bankama • Smanjenje moralnog hazarda • Unificiranje kriterija za klasificiranje problema 41

Finansijska kriza i finansijski sektor unutar Evrope • Finansijska kriza je ukazala na potrebu boljih/naprednijih regulacija i supervizije finansijskog sektora

• Evropska Komisija je od 2010. predložila oko 30 novih pravila kako bi se obezbijedilo da svi finansijski akteri, proizvodi i tržišta budu adekvatno regulisani i efikasno supervizirani

• Ova pravila predstavljaju osnovni okvir za zemlje

članice EU i uspostavljanje Jedinstvenog tržišta za finansijske usluge 42

Upostavljanje sigurnog, odgovornog finansijskog sektora u Evropi • Rad na poboljšanju stabilnosti i efikasnosti

Jedinstvenog tržišta finansijskih usluga kako bi se obezbjedilo da finansijski sistem bude podrška realnoj ekonomiji

• Ključni principi se odnose na •

Kreiranje jačeg, otpornijeg, odgovornijeg finansijskog sistema koji će pozitivno uticati na rast ekonomija

•

Upostavljanje ispravne supervizije, povećanje stabilnosti; bolja koordinacija između nacionalnih supervizora i EU supervizije u cilju smanjenja međudržavnih rizika 43

Podrška superviziji • U cilju reforme supervizorske arhitekture EU i

unapređenja kooperacije, konzistentnog sprovođenja pravila i sistemskog nadzora na prijedlog Komisije 2011. formirani su:

•

•

•

Tri autoriteta za superviziju (European Supervisory Authorities) odgovorna za bankarstvo, osiguranje i tržište vrijednosnica, koji će osigurati povećanu superviziju i koordinaciju između nacionalnih supervizora Evropski odbor za sistemski rizik (European Systemic Risk Board) koji treba da na vrijeme detektuje/prepozna makroekonomske rizike

Jedinstvena legislativa (single rulebook)

44

Evropska tijela za superviziju (‘European Supervisory Authorities’) • • •

28 nacionalnih supervizora Razvoj jedinstvene knjige pravila (rulebook) za finansijsku regulaciju Evrope, rješavanje prekograničnih problema, prevencija rizika i pomoć obnovi povjerenja The European Banking Authority

•

•

European Securities and Markets Authority

•

•

Supervizija banaka, uključujući i superviziju rekapitalizacije banaka

Supervizija tržišta kapitala; direktna supervizija agencija za ocjenu kreditnog rizika

European Insurance and Occupational Pensions Authority

•

Supervizija osiguranja

45

Evropski odbor za sistemski rizik (‘European Systemic Risk Board’)

• Monitoring i procjena potencijalnih prijetnji finansijskoj stabilnosti

• Sistem ranog upozorenja • Izdaje preporuke aktivnosti suočavanja sa rizikom

46

Jedinstvena legislativa (‘single rulebook’) •

2009. jedinstvena pravila za sve finansijske aktere, proizvode i tržišta i sprovođenje odgovarajućih regulatornih standarda

•

Paket dodatnih kapitalnih zahtjeva za banke (inkorporiranje novih globalnih standarda, Bazel III, u EU legislativu), juli 2013.

•

•

Jačanje kapaciteta u cilju boljeg upravljanja rizicima i lakšeg apsorbovanja gubitaka tokom poslovanja

Direktiva za osiguranje depozita (osiguranje pokrića depozita do 100.000 eura po depozitoru po banci, u slučaju pada banke)

•

Sprečavanje depozitora da vrše velika povlačenja sredstava iz banaka

47

Jedinstvena legislativa (‘single rulebook’) •

Bank Recovery and Resolution Directive (BRRD) Direktiva za oporavak solventnih i gašenje nesolventnih banaka u EU. Osnovni ciljevi Direktive:

•

unifikacija mehanizama, sistema i određivanje izvora finansiranja za rješavanje problema oporavka banaka u zemljama Evropske unije koje su postale nelikividne ali su solventne (recovery – oporavak), odnosno definisanje procedura gašenje banaka koje su nelikvidne i nesolventne i za koje ne postoji ekonomsko opravdanje da nastave poslovanje (resolution)

•

Prelazak na ‘bail-in’ – vlasnici i kreditori banaka snose trošak nelikvidnih i nesolventnih banaka; nema potreba za bail-out javnih finansiranjem 48

Kreiranje bankarske unije u cilju jačanja eura •

•

Pored regulatornog i supervizorskog okvira koji se odnosi na cijelu EU, podjela odgovornosti i međugraničnih veza unutar eurozone zahtjevaju specifične mjere kako bi se održalo povjerenje u jedinstvenu valutu.

Bankarska unija je neophodna kako bi se upostavio jedinstveni centralizirani mehanizam za superviziju i restruktuiranje banaka i osiguranje finansijske stabilnosti u eurozoni

•

•

sve dublja integracija koja je obavezna za zemlje eurozone, i otvorena za sve zemlje članice EU bi trebala doprinijeti prevenciji krize i izgradnje jedinstvenih pravila za sve banke EU Put ka većoj ekonomskoj i monetarnoj uniji 49

Supervizija u EMU •

The ECB started supervising euro area banks on 4 November 2014.

•

•

•

The recent financial crisis has shown how quickly and forcefully problems in the financial sector can spread, especially in a monetary union, and how such problems directly affect people across the euro area. The purpose of European banking supervision is to help rebuild trust in the European banking sector and increase the resilience of banks.

Objectives of banking supervision

• • •

Financial integration and stability Safe and sound banking system Consistent supervision of banks

Izvor: ECB, Banking supervision website 50

Supervizija u EMU •

Tri faktora bankarske supervizije:

•

• • •

Jedinstvena regulacija i supervizija bankarskog sistema

Jedinstveni način upravljanja banakama u nevolji zbog krize Jedinstveni fond za osiguranje depozita u bankama

Supervised banks (as of 31 May 2016)

•

129 significant banks under direct ECB supervision

• •

82% of euro area banking assets

3,500 less significant banks under national supervision Izvor: ECB, Banking supervision website

51

Evropska bankarska supervizija

52

Kriteriji za određivanje “značaja” banke Significance criteria Size

the total value of its assets exceeds €30 billion

Economic importance

for the specific country or the EU economy as a whole

Cross-border activities

the total value of its assets exceeds €5 billion and the ratio of its cross-border assets/liabilities in more than one other participating Member State to its total assets/liabilities is above 20%

Direct public financial assistance

it has requested or received funding from the European Stability Mechanism or the European Financial Stability Facility

A supervised bank can also be considered significant if it is one of the three most significant banks established in a particular country.

Izvor: ECB, Banking supervision website 53

54

Značaj bankarske unije •

• •

The banking union is an important step towards a genuine Economic and Monetary Union. It allows for the consistent application of EU banking rules in the participating countries. The new decision-making procedures and tools help to create a more transparent, unified and safer market for banks. The need for a banking union emerged from the financial crisis of 2008 and the subsequent sovereign debt crisis. The banking union has two pillars:

• •

•

Single Supervisory Mechanism (SSM) Single Resolution Mechanism (SRM)

The two pillars rest on the foundation of the single rulebook, which applies to all EU countries. 55

Izvor: ECB, Banking supervision website

Jedinstveni mehanizam supervizije ‘Single Supervisory Mechanism’ • Operacionalizacija od novembra 2014. • Uloga ECB kao supervizora za sve banke u eurozoni • ECB će osigurati koherentnu i konzistentnu primjenu jedinstvene legislative unutar eurozone

• Jedinstveni mehanizam supervizije otvoren je za sve zemlje članice EU koje nisu članice eurozone

*http://www.ecb.europa.eu/ssm/html/index.en.html 56

Single Supervisory Mechanism • The Single Supervisory Mechanism (SSM) refers to the system of banking supervision in Europe. It comprises the ECB and the national supervisory authorities of the participating countries.

•

The Single Supervisory Mechanism (SSM)

• •

More than 900 supervisory staff at the ECB

More than 4,700 supervisors from national authorities

Izvor: ECB, Banking supervision website 57

Single Resolution Mechanism • The main purpose of the Single Resolution Mechanism is to ensure the efficient resolution of failing banks with minimal costs for taxpayers and to the real economy. A Single Resolution Board will ensure swift decision-making procedures, allowing a bank to be resolved over a weekend. As a supervisor, the ECB will have an important role in deciding whether a bank is failing or likely to fail.

• A Single Resolution Fund, financed by contributions from banks, will be available to pay for resolution measures.

• European Resolution Fund 58

What does banking supervision entail? • The ECB has the authority to: • • •

• •

conduct supervisory reviews, on-site inspections and investigations grant or withdraw banking licences assess banks’ acquisition and disposal of qualifying holdings

ensure compliance with EU prudential rules set higher capital requirements (“buffers”) in order to counter any financial risks

59

Uspjeh bankarske supervizije u EMU • “…European banking supervision system to be broadly effective and, in line with the claim often made by its leading officials, tough and fair. These are remarkable achievements given the complexity of the transition from the previous regime. That said, we also identify significant areas for future improvement. ECB banking supervision still lacks transparency, and there is evidence that the supervisors still have much to learn about the banks they oversee in order to better accomplish their mission…” (Bruegel, 2016, European banking supervision, the first eighteen months) 60

Literatura • •

Baldwin i Wyplosz (2012) Ekonomija evropskih integracija ECB, Banking supervision website https://www.bankingsupervision.europa.eu/home/html/inde x.en.html

*Korisni kratki video prikazi o bankarskoj uniji: https://www.youtube.com/playlist?list=PLEFN857evR683fSA K90_naHm669qNeH9k

*Understanding the Euro crisis https://www.youtube.com/watch?v=AaGZqfVJ13A&list=PLuRhZ_p-BM5OwNpuI6krXG957-6tt2W6&index=44