Die Media, Die Politici En Die Reitz 4

Media impact in the roll out of post 1994 South African politics Impak van die media in die SuidAfrikaanse politiek sedert 1994 Tussentydse studie Interim study

Aksente geplaas deur die Reitz-4-sage Focus drawn by the Reitz 4 saga Herman Toerien

1

Voorwoord

Foreword

Toe met die studie begin is, was die When starting with this study, the Reitz kwessie

van

die

Reitz-4

nie

so 4 matter was not so focussed on as

geaksentureer dat dit ‘n spesiale fokus presently is the case that it warranted geverg het. Dit het egter spoedig special attention. Suddenly, there were soveel

raakvlakke

met

aktualiteite so many contact fields concentrated in

gelewer dat dié fokus, minstens as this one incident , that at least for the tussentydse maatreël, ‘n fokus verdien, interim study, its warrants

special

en daarom die tussentydse verslag met attention, and therefore this interim aanbevelings,

wat

ek

as

oud- report with recommendations I, as

verhoudingsbeampte, tot versoening former relations officer, hopes will kan bydra.

contribute to reconciliation.

Die doel van hierdie studie is om multi- The purpose of this study is to have a dissiplinêr te kyk na die wisselwerking multi disciplinary glance at how politics, van

politiek,

die

demokrasie,

die the democracy, governance and the

staatkunde en die media, in Suid- media Afrika, hoofsaaklik sedert 1994.

interlinked

in

South

Africa

especially since 1994.

In die studie word geput uit die politieke Keys are taken from political science, wetenskap, die staatsreg en ander constitutional law and other judicial juridiese aspekte, politieke sosiologie aspects, en ‘n verskeidenheid ander dissiplines. Die

werk

bestaan

uit

political

sociology

and

a

variety of other disciplines.

drie The study contains three sections,

hoofkomponente, naamlik ‘n Afrikaanse namely an abbreviated Afrikaans text opsomming wat bedoel is om ook op sy intended to also stand on its own legs, eie bene te kan staan, ‘n uitgebreider a more comprehensive English text as Engelse teks en Afrikaanse en Engelse well as a section of attachments in bylaes

wat

op

hul

eie

elkeen English and Afrikaans, each containing

waardevolle navorsing versamel het.

a considerable amount of research.

Herman Toerien

Herman Toerien

(Meer oor die skrywer en samesteller, (More on the author and compiler, bylae 29).

annexure 29).

2

Afrikaanse opsomming / Summary in Afrikaans Mediavryheid en ‘n ware demokrasie blyk so intens verweef te wees, dat dit in effek as die vierde been van die demokrasie beskou word, hoewel uiteraard informeel. Hierdie opvatting word onder meer deurgetrek van die insluiting van mediavryheid in die Amerikaanse grondwet se First Ammendment” in 1791 tot dit onlangs deur die vorige Belgiese Premier so uitgedruk is. Presies hoé verweef die twee begrippe kan wees is onlangs gedemonstreer toe die landdros in die sg Reitz-4-saak beide die media en die politici aangespreek het.1 Hoewel die Vrystaatse Republiek se eerste grondwet, die sogenaamde kreupelgrondwet2, op die Amerikaanse en Franse grondwette geskoei was, het mediavryheid as verskanste grondwetlike reg eers in die 1994-bedeling werklik neerslag

gevind.

Veiligheidsoorwegings,

soos

ook

blyk

uit

die

Erasmuskommissieverslag van Regter Erasmus3, het dikwels erg eroderend op persvryheid ingewerk. Die waarde van mediavryheid is trouens duidelik by die Kemptonparkse onderhandelings begryp, soos blyk uit bepaling IX van die grondwetlike beginsels, wat ook in die oorgangsgrondwet opgeneem is: “Provision shall be 1

Kyk bylae 25

2

Die grondwet het die bynaam “Kreupelgrondwet” gekry nie weens gebreke

daarin nie, maar omdat beide die eerste president, J.P. Hoffman en die goewermentsekretaris, J.J. Groenedaal, kreupel was. Kennis, eerste Afrikaanse ensiklopedie in kleur, boek 6, p 1174. 3

Bylae 28, Time-artikel, en South Africa's Propaganda War: A Bibliographic Essay • Galen Hull • African Studies Review, Vol. 22, No. 3 (Dec., 1979), pp. 79-98 (article consists of 20 pages)

• Published by: African Studies Association • Stable URL: http://www.jstor.org/stable/523897

3

made for freedom of information so that there can be open and accountable administration at all levels of government.”4 Die duidelike rol van die vryheid van inligtingbeskikbaarheid om ‘n skoon funksionerende demokrasie te verseker, word in bogenoemde grondwetlike beginsel onweerlegbaar onderstreep. Verskeie benaderings kan gevolg word om te bepaal hoekom daar so ‘n hegte band tussen die demokrasie en die media bestaan. ‘n Handige instrument is om die media as een van die agente vir politieke sosialisering onder die loep te neem. Politieke sosialisering word soos volg beskryf: “Alle samelewings is vir doeltreffende kohesie en funksionering afhanklik van konsensus oor waardes, norme en simbole. Hierdie ..kultuur ... is nie aangebore nie.” 5 Pelser en Botes gaan vervolgens voort: “In die moderne samelewings is die massamedia (televisie, radio, koerante, tydskrifte en films) uiters belangrike sosialiseringsagente...Die media is dikwels die belangrikste middel waarmee mense die strukture en gebeure in hul samelewing interpreteer en beoordeel. Dit dien as die primêre medium van politieke kommunikasie. Selfs ‘n driejarige kind kan die president op televisie herken as ‘n soort baas van die volk. Aangesien die media se tegnieke so doeltreffend is, is sy trefkrag as sosialiseringsagent in sekere opsigte groter as dié van die gesin of skool.”6 Die skrywers wys hierop op twee baie belangrike elemente van kennisoordrag, naamlik dat dit gewoon as bron van inligting dien, of tweedens as ondersteuner of uitbouer van die samelewing se dominante instellings en ideologie (ofskoon nie alle gevalle nie) dien.

4

Cachalia, A and others: Fundamental Rights in the new Constitution, p 134.

5

Pelser, A.J. en LJS Botes: Temas in die Politieke Sosiologie, p. 20.

6

Pelser, AJ, IBIB, p 26. 4

Politieke partye sal dus bykans alles in die stryd werp om die impak van dominante meningsvormer in die media te vertolk. Pelser en Botes se werk dateer egter uit 1992, dus die voor-1994-bedeling. Van die stellings sal waarskynlik in die huidige bedeling nie oral ewe instemmend afgaan nie: “Die moderne media het benewens die deurgee van informasie ook ‘n doelbewuste oorredingsfunksie. Omdat die media en die skool dikwels hegemonies in samewerking met die owerheid funksioneer, word hulle meermale as oorredingsinstrumente van die staat beskou. Vanweë die feit dat die hedendaagse media groot sakeondernemings is wat ‘n integrale deel van die korporatiewe politieke ekonomie uitmaak, het hulle oorwegend ‘n pro-status quo rol. Dit bring mee dat die media eerder die heersende politieke waardes en norme bevestig as om bestaande patrone van mag en bevoorregting te bevraagteken. “7 Dit is te betwyfel of die media uit die voor- en na 1994-bedeling hiermee sou saamstem. Suid-Afrika, anders as die res van die wêreld, vier mediavryheidsdag op 19 Oktober na aanleiding van “swart Woensdag” toe The World, The Weekend World, The Voice en Pro-Veritae deur die owerheid gesluit, en hul redakteurs agter tralies beland het. Hierdie teenspoed is bepaald nie weens proregeringsentimente of en die bevestiging van bepaalde norme op die hals gehaal nie. Ook na 1994 het sake nie vir die media te rooskleurig verloop nie. Die afgelope aantal jare het Suid-Afrika van die voorste posisie op die Afrika-kontinent geleidelik die kreeftegang op Reporters without Borders se internasionale presvryheidsindeks gegaan.8 Verskeie Afrikalande is by Suid-Afrika verby. Die redes is nie maklik et vinde nie, maar gereelde kritiek vanuit regeringsgeledere op die media wat “op die negatiewe” sou fokus in plaas van “prestasies met 7

Pelser, A.J.: Op cit, p 27

8

Kyk bylae 8. 5

dienslewering” het stellig ‘n merkie gemaak. In ‘n stadium het die Speaker van die Mangaung-raad selfs geëis dat alle toesprake van raadslede, ook van opposisiepartye, vooraf aan hom vir goedkeuring beskikbaar gestel moet word om te bepaal of dit “ontwikkelingsgerig” is. Terwyl dr.Elsabé Pepler in ‘n koerantartikel: Elkeen moet vryheid van spraak koester,” die huidige grondwetlike vryheid van mediavryheid en van spraak loof, trap sy tog op tone: “Moet nooit glo dat mense tevrede kan wees in onkunde nie. Jy sal nie weet van vet katte en die soustrein, korrupsie, gekonkel, verdrukking onregverdigheid, misdaad, nepotisme, bedrog en wanbestuur nie. Dit is die mees basiese ontkenning van enige vry mens se regte dat jy nie vir jouself mag dink en jou eie gevolgtrekkings oor jou regering mag maak nie.” 9 Onlangs het die Suid-Afrikaanse Appèlhof bevind kriminele laster bly steeds ‘n misdaad.

10

Die vereistes vir kriminele laster is in hoofsaak dat die laster

gepubliseer moes wees, wat dit van crimen injuria onderskei. Beperkings kan ook op die media gestel word om ‘n spesifieke regsproses in takt te hou. In die sg walgvideo-geval van die Reitz-vier het die voorsittende beampte tydens ‘n uitstel van die verhoor op 26 Oktober 2009 die media gelas om nie verder met die klaers in die saak te praat nie, en ook nie om die vier skuldig te bevind voor die verhoor nog plaasgevind het nie.11 Die owerheid kan subtiel of blatant perssensuur instel sonder om aktief teen die media op te tree. So was ‘n dreigement van die destydse minister in die Presidensie

van

oud-president

Thabo

Mbeki

dat

die

owerheid

9

Volksblad, 21 Oktober 2009. Dr. Pepler is ‘n mediakonsultant en lid van Sanef.

10

South Africa: Supreme Court of Appeal, S v Hoho (493/05) [2008] ZASCA 98;

[2009] 1 All SA 103 (SCA) ; 2009 (1) SACR 276 (SCA) (17 September 2008) 11

RSG 13:00 nuusbulletin, 26 Oktober 2009. Die volledige teks is as bylae

ingesluit. 6

advertensieinkomste van sommige publikasies kan weerhou ‘n gevaarlike uitspraak in ‘n land wat hom op ‘n moderne grondwet en regstaat beroep. Voeg hierby die mediadiverisiteitinsentiewe, en die staat kan ‘n uiters doeltreffende perssensuur instel sonder om enige perssensuur op die wetboek te plaas. Nogtans is Suid-Afrika se persvryheid nie in hoofsaak deur perssensuur beheer nie, maar ‘n algemene gees van politieke korrektheid. Dit het in die vroeë Mbekiera gelei tot die ontstaan van ‘n groep denkers wat as Mbeki-doktriniste beskryf kon word. Ongeag hoe onlogies standpunte van die president was, soos sy beleid van stille diplomasie teenoor die Zimbabwe van Robert Mugabe, dié doktriniste sou die pen en eter opneem en ‘n saak oor die standpunt se briljantheid en weldeurdagtheid skilder. Dié seepbel is eers geprik toe swart redakteurs die voortou geneem, en Mbeki openlik begin kritiseer het. Tim du Plessis, toe redakteur van Rapport, het die swart redakteurs vir hierdie waagmoed geloof, en die wit redakteurs het die opening geneem.12 By terugskoue was dit moontlik minder ‘n bereidheid om ‘n (swart) president te kritiseer, as dat die skrif aan die muur was vir Mbeki se oorlewingstryd teen die latere pres. Jacob Zuma. Dit het dus min mense verbaas toe van dieselfde swart redakteurs onlangs, in koor met die negrofilis-teoloog, dr. Nico Smith, blankes gemaan het om nie so krities (jeens die swart regeerders) te wees nie, en die opsie van ‘n bloedbad is selfs genoem.13 Dit is egter te gou om te beoordeel of 12

Rapport, 17 Januarie 2007. Hy lys vervolgens ook die swart redakteurs wat

hierin ‘n rol gespeel het: ’n Paar name: Mondli Makhanya (Sunday Times), Barney Mthimbothi (Financial Mail), Ferial Haffajee (Mail & Guardian), Justice Malala, rubriekskrywer, en Xolela Mangcu, rubriekskrywer en intellektuele aktivis. Lees ook bylae ... 13

Beeld, 4 September 2009, Tim du Plessis. Lees ook volledige artikel Bylaes 16

en 17 7

die land nou ‘n nuwe tydvak van politieke korrektheid betree, en of die media oor ‘n breë front, en oor rassegrense heen, sal meedoen sou dit wel die geval wees. Jan-Jan Jopubert, politieke redakteur van Rapport, skryf in sy gereëlde meningsartikel: “Mense moet die een of ander tyd begin raaksien dat Zuma ’n politikus met ’n silwertong en ’n populistiese streep is wat vir jou sê presies wat jy wil hoor, en dan doen wat hy in elk geval wou. Meet hom aan sy dade, nie sy woorde nie. Meet hom aan die waarskynlike Schabir Shaik-kwytskelding. Meet hom aan sy onwilligheid om die voortgesette gruwelike vermorsing van belastingbetalersgeld vas te vat. Meet hom aan die aanstelling van Mo Shaik as buitelandse spioenbaas. Ja, meet hom aan sy dade.”14 Zuma is egter nie uniek nie. Dit mag wees dat Zuma se beloftes aan almal op politieke opportunisme neerkom, maar dié verskynsel onder swart politici is heel moontlik ook toe te skryf aan die tradisionele opvatting dat dit ‘n goeie stamkaptein is wat saans van familievuurtjie na familievuurtjie in die kraal loop, en by elkeen vertel wat die mense graag wil hoor. Die feit dat die media in die moderne samelewing saamloop, en dan “by ander vuurtjies” berig oor wat vir die ore van “hierdie vuurtjie” bedoel was, is skynbaar nog nie na behore deur politici uit hierdie dampkring verwerk nie.15 Hierdie duld van die “gesplete tong” soos sy “salwing” van Julius Malema, omstrede jeugleier van die ANC as geskikte “troonopvolger” vir die ANC, is tipies buite die betrokke kultuur erg verdelend en skadelik vir die land in geheel.

Index 1. Introduction 2. Definitions 3. Role of the media in democracy 14

Rapport, 25 Oktober 2009.

15

Toerien, J.M.: Volkekundige, Mondelinge mededeling. 8

4. The question of political and media morality 5. Media freedom and the Bill of Human Rights 6. Period of political correctness 7. The Mbeki doctrinists 8. Black editors lead the way 9. Black editors – have they returned to the fold of party loyalty? 10. Influence of the electronic media 11. Threats to democracy and media freedom 12. Interim recommendations / Tussentydse aanbevelings 13. Attachments

9

Index of attachments / Indeks van bylaes

1. Nuuskommentaar: Suid-Afrika se mediavryheidsdag en politieke partye se respek vir Afrikaans 2. Persvryheid in Suis-Afrika : Aktueel / SA Persvryheid 3. SA Persvryheid 4. Persvryheid in Afrika ‘n mite? 5. Media in die oog: Die media – waarheen? 6. Joernalis – waarnemer of deelnemer? 7. Persvryheid in Suid-Afrika 8. Mediavryheid steeds in spervuur - Persvryheid en Suid-Afrika se stryd om demokrasie 9. SA se kreeftegang met persvryheid : SA gly met persvryheidsindeks 10. Tim du Plessis oor persvryheid 11. Hands off of Judicial end media independence – CDA 12. Nuuskommentaar:

Watergate

in

die

kleine

ruk

Nederlandse

persvryheid 13. MMA welcomes divorce constitutional court ruling 14. The Prime Minister and the News Media: Political Communication as a Leadership Resource 15. Tim du Plessis: ’n Dun swart linie teen Zanufikasie—Rapport 16. Tim du Plessis Moet wittes liewer swyg? 17. Tim du Plessis ’n Land van ons en hulle 18. Indian Express The Congress quartet’s political morality 19. Deugdelijk bestuur en ethiek

10

20. Die prys van leë beloftes 21. Politici se integriteit ook oorsee bevraagteken 22. Nuuskommentaar: Suid-Afrika, land met twee persepsies van die werklikheid 23. Declassified sections of Arar report cast blame on CSIS 24. Media en moreel 25. RSG-nuus, 26 Oktober 2009 13:00 26. Nuuskommentaar: Reitz 4, politici en die media – hedendaagse good, the bad and the ugly, 27 Oktober 2009 27. Nuuskommentaar: Die teerkwas inlê, 28 Oktober 2009 28. SOUTH AFRICA: Vorster Quits, Time: Monday, Jun. 18, 1979 29. Inligting oor die skrywer en opsteller / Information on the author and compiler

11

Introduction “We now have a power-sharing agreement that shows promise, and we want to do everything we can to encourage the kinds of improvement not only on human rights and rule of law, freedom of the press and democracy that is so necessary, but also on the economic front.”16 With these words then newly elected American president Barack Obama opened discussions with Zimbabwean premier. Morgan Tsvangirai. Indeed, real democracy and freedom of expression, also manifested in freedom of the media, are closely interlinked. Although democratic constitutions tend to include, ipso facto, media freedom within the ambit of freedom of expression, the constititution of the USA makes special provision for freedom of the press. Amendment 1 - Freedom of Religion, Press, Expression. Ratified 12/15/1791. Congress shall make no law respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances. As for the press, the authors regarded a free press as almost a fourth branch of government, constantly keeping tabs on the government's activities and actions. Though today's tabloid papers and television might give one pause, this kind of trash is a small price to pay to ensure that any news organization can rest assured that it can report freely on the activities of the government. Many other organizations in other nations have to worry about toeing the state's line or be

16

Polity.org.za, US: Obama: Transcript of remarks by the US President

following a meeting with Zimbabwean Prime Minister Morgan Tsvangirai (12/06/2009) 12

shut down. How objective do you think a reporter can be when his life could be ended because of a critical story?17 Although in principle one should not distinguish between freedom of the press and media freedom, the reality is often quite different. Not only do many countries have “public broadcasters” over which government in reality has a large measure of control, but all other broadcasting media are also controlled or at least regulated by a government appointed body, such as the Independent Communications Authority of South Africa (Icasa). In fact, how independent the broadcasting community can be is a clear sign of how healthy democracy in a country has manifested.

17

Discussion, USConstitution.net 13

Definitions Defining democracy: Although often used interchangeably, the terms democracy and republic are not synonymous. Both systems delegate the power to govern to their elected representatives. In a republic, however, these officials are expected to act on their own best judgement of the needs and interests of the country. The officials in a democracy more generally and directly reflect the known or ascertained views of their constituents, sometimes subordinating their own judgement.18 Defining freedom of the press Freedom of the press, immunity of the communications media—including newspapers, books, periodicals, radio, and television—from government control or censorship. The relationship between freedom of speech and freedom of the press is an ambiguous one. The media is a powerful institution that can act as a necessary instrument of communication. To the extent that the media is independent of government it can also have the capacity to act as a powerful critic of government. The media can thus serve the concern for both personal autonomy and democracy. On the other hand, the media has been increasingly challenged as an institution that frequently abuses its power, invading people's privacy and undermining personal freedom. Furthermore, where the media acts as a monopoly interest the concerns of a democracy that values diversity may also be undermined.19 The role of the media in democracy 18

Microsoft ® Encarta ® Encyclopedia 2005 © 1993-2004 Microsoft Corporation.

All rights reserved. 19

Microsoft ® Encarta ® Encyclopedia 2005 © 1993-2004 Microsoft Corporation.

All rights reserved.

14

Searching for the earliest signs of attempted media freedom in relation to democracy takes one further and further back in history. Traditionally, the earliest real event was when Payne and friends were jailed by King Charles 1 and had their ears cut of (for not listening to the fact that they had no right to criticize the King), but were

fortunate

that Oliver

Cromwell rose to power in 1649 and Lord Protector of England, and were released. Ironically, Cromwell was no democrat either, and this early victory for media freedom

had

development

little of

bearing

on

the

democracy

as

we

understand it today.20 Ironically, involving a well designed media strategy for political parties only came to Britain very late in history, when the young Tories of the rising Margaret Thatcher for the first time involved media specialists, and surprisingly beat the pants of the Labour Party. The reason why the British were so late out of the blocks compared to the Americans, where especially the presidential elections and run ups had been described as “media circuses” for ages, is sought in the constituency based electoral model of Britain. MP’s had little interest to campaigning and thus spending outside the constituencies they challenged, and to top it of, regarded themselves as excellent communicators. When Tony Blair was Prime Minister, the role of the media was already well defined: “Tony Blair’s communication strategy has had two objectives. First, 20

Microsoft ® Encarta ® Encyclopedia 2005 © 1993-2004 Microsoft Corporation.

All rights reserved.

15

whenever possible, to try to secure favourable media coverage of the government. Second, to keep the government and its supporters on message while defining what that message is. Prime ministers can significantly influence the news agenda through use of authoritative, self-referential communication. “21 Changing the opinions of people through communication is often more associated with unconventional warfare, especially the psychological warfare aspects, than with conventional warfare and politics, and this is also reflected in literature. Yet, Otto von Bismarck, Prussian and German Chancellor, well understood the importance of winning the hearts and minds of enemies, rather than geographical area. The peace agreement conditions with the beaten Austrians serve as a good example, but his contemporaries seldom agreed, and Bismarck soon found himself in the political wilderness. The shift to the behavioural understanding of politics slowly developed in the field of international politics and relations from the end of the 1940’s.22

21

The Prime Minister and the News Media: Political Communication as a Leadership Resource

Richard Heffernan Reader in Government in the Department of Politics and International Studies at the Open University. 22

Douherty, J.E. and R.L. Pfaltzgraff: Contending theories of International

Relations, p 380. 16

The question of political and media morality The link between democracy and media also came under scrutiny in 2009 in a strange way, when both politicians and media came under scrutiny of morality, with even a call for declaring 2009 as the year of political hygiene. Studies indicated that, even in Europe, the image of politicians and the media were unacceptably tarnished, and this was no goof news for the political capitalist world’s response to the current world financial crisis. In a recent government declaration of the Christian Democrat lead Belgium government on how it plans to address the economic crisis, much space was spent on morality, both in government and in business.23 Belgium does not stand alone, and most significant studies had been done in the Netherlands. This in turn is in a context of a general swing to more conservative views, such as a finding by Trouw that the present youth in the Netherlands are more Calvinistic than their parents. This is also echoed in the evolution of right wing and even far right wing political parties, even to the extent that their mere support requires participation on different levels of government. With a section of the South African population sharing European thought, albeit delayed, and a section still being affected by revolutionary thoughts originating in the pre 1994 dispensation, different perceptions on what is real morality will imbedded in different communities, further complicating the solving of the Reitz issue. In fact, the present government approach, may be costly in terms of South Africa’s position on several indexes.24

23

See attachment 19

24

See attachment 21 17

Media Freedom and the Bill of Human Rights Media freedom, or even wider, freedom of communication, is not solely to be found in a singular stipulation of the Bill of Human Rights contained in the South African constitution. It is worded in Section 16, under the heading “Freedom of Expression,” and both press and other media freedom is mentioned by name. As in the case of many constitutional Bills of Human Rights such as that of India one can deduct elements of communication freedom – and the limitations there-of – in predominantly the following:

Privacy Section 14 contains details provisions on the right to privacy. Defining the scope as follows “Everyone has the right to privacy, which includes the right not to have their person or home searched; their property searched; their possessions seized; or the privacy of their communications infringed.” The right to privacy is usually overshadowed by the fact that this right is used to substantiate a woman’s right to have abortions on demand. Apparently the unwanted child infringes on the privacy of the woman’s body. Yet, it is relevant in terms of media freedom, especially where limitations are sought for state security reasons. This is also traced to Article 8 (2) of the European Convention for the protection of fundamental freedoms. This Subarticle permits limitations on the right only where the are necessary in a democratic society, in the interest of national security, public safety or the economic well being of the country, for the prevention of disorder or crime, for the protection of health or morals, or for the protection of the rights and freedoms of others.25 This right was recently tested in a court case involving the De Telegraaf of the Netherlands, and a journalist of the newspaper, after the Dutch Intelligence Service wiretapped the newspaper and journalist. 25

Cachalia, A, and others, Fundamental Rights in the New Constitution, 1994,

Juta & Co., p. 43. 18

In this case the court found that, based on the evidence before it, the facts did not warrant the infringement of rights. It was clear however that there may be cases where the facts do warrant such infringements.26 In the Constitutional Court judgment of Johncom Media, the Minister of Justice and Others,

27

Judge Jafta ruled that…“Subject to authorisation granted by a

court in exceptional circumstances, the publication of the identity of, and any information that may reveal the identity of, any party or child in any divorce proceedings before any court is prohibited.” Media Monitoring Africa (MMA) described the ruling on section 12 of the Divorce Act 70 of 1979 as a “victory for media freedom and children’s rights to dignity and privacy.”28 An interesting manifestation is what right to privacy the Internet and related offer. Numerous cases occur where innocent people are severely slandered on the internet or on Mixit, but the service providers insist on protecting the identity of the criminals (the South African Appeals Court recently confirmed that criminal slander is still a crime) on account of the criminals’ “right to privacy. Can the “right to privacy” be so absolute that it protects the criminal against the victims whose right to human dignity he / she attacks? Freedom of expression

26

Trouw, 13 October 2009. A more comprehensive report is contained in

attachment 27

Con. Court Ruling, Justice Jafta 45.2 p.21)

28

MMA media release, 17 March 2009. The media release is, due to its

significance, copies as attachment . 19

Section 16 contains detailed provisions with regards to freedom of expression, stating “Everyone has the right to freedom of expression, which includes freedom of the press and other media; freedom to receive or impart information or ideas; freedom of artistic creativity; and academic freedom and freedom of scientific research.” Section 16 contains the following limitations to freedom of expression “The right in subsection (1) does not extend to propaganda for war; incitement of imminent violence; or advocacy of hatred that is based on race, ethnicity, gender or religion, and that constitutes incitement to cause harm.” Cachalia and Others immediately point out that this right is complex: “Freedom of expression raises complex problems, requiring the balancing of competing interests. The outcome of disputes turning on the guarantee of free expression will depend upon the value the Constitutional Court is prepared to place on freedom of expression and the extent to which it will be inclined to subordinate other interests…In no country is freedom of expression absolute. Yet, it is almost universally recognized that free expression is central to democracy.”29 It is therefore not surprising to find countries with a deep embedded democracy such as Denmark and Finland topping Reporters without Borders’ press freedom index, and countries with a bad democratic history, such as Cuba and North Korea competing for the bottom position.

Assembly, demonstration, picket and petition Section 17 states “Everyone has the right, peacefully and unarmed, to assemble, to demonstrate, to picket and to present petitions.”

29

Cachalia, IBIB, pp 53 & 54. Also: Freedom of thought and speech …is the

matrix, the indispensable condition, of nearly every other form of freedom.” 20

This right is always qualified in public and International Law, and again the freedoms of others, public safety and morals and health issues determine the limitations. Although the right is not limited to actions against government or its policies, the duty to respect this right is upon the government to ensure that its own activities, and the law, allow the proper exercise of the right.30

Political rights Section 19 sets out a detailed set of political rights, stating “Every citizen is free to make political choices, which includes the right to form a political party; to participate in the activities of, or recruit members for, a political party; and to campaign for a political party or cause.“ In a modern democracy it is hard to imagine that any political party will not heavily focus on the media to achieve the objectives of “recruit members” or “campaign for a political party or cause.” In fact, some media groups were formed for this purpose, and are often overtly sympathetic to the cause of ‘n specific political party. Most political parties therefore include a media strategy as part of there election campaign strategy. Parties issue large quantities of media releases as press friendly as possible in an effort to optimize chances of these releases being used by the media. Some parties prefer focusing on press or media conferences, despite the major problems this offers.

Access to information Section 32 provides for the right to access to information, also known as the right to know. This provision is unique among human rights instruments, but are comparable with freedom of information in other countries. The right to know was enshrined in the South African Bill of Rights in reaction to the restrictive information policies by the Apartheid regime.

30

Cachalia, IBIB, p 57. 21

Section 32 states that “Everyone has the right of access to any information held by the state; and any information that is held by another person and that is required for the exercise or protection of any rights.” Section 32 not only provides for access to information held by the state, but also from a third party if it is required to exercise or protect any right. This makes this provision unique, even among freedom of information legislation, which commonly only apply to public bodies. Section 32 applies to public bodies, as well as private bodies, including companies.

22

Period of political correctness The post 1994 period was often described as the period of political correctness. This means that the new government and dispensation received a “holiday” period in which criticism, especially criticism in the media, was regarded as “out of order.” Many reasons could be observed: a reaction from one side that criticising the new dispensation indicated “counter revolutionary acts” to more subtle understanding that businesses hoping to do business with government (in the open international market created after 1994) would not tarnish their image with government by advertising with media critical of government. But as a major, the country, or a large section thereof, was overcome by an euphoria spearheaded by the “Madiba magic”. As with all cyclic periods this period was due to change. Not so much with a large section of the public actively voting for the ruling party irrespective of satisfaction or conviction, but the media started developing a head of its own as the news of service delivery collapses, corruption and the growth of the liberal DA became so strong that the media will lose credibility if it continues to cover the government in soft cushions.

23

The Mbeki doctrinists It is now hard to imagine that a period ever existed that every apparent remark or deed by former Pres. Thabo Mbeki, irrespective of how illogical it may have seemed to be, was elaborately defended and “explained” by some opinion formers. This was especially apparent in the then “Kommentaar” program on RSG hosted by Nicky van den Berg, but also echoed in columns run by, for e.g., Prof. Jakes Gerwell. Some of these Mbeki doctrinists went to amazing lengths and word acrobatics to explain why Mbeki’s policies towards Zimbabwe were actually brilliant. Mbeki was awarded the one award after the other by the business community despite some of the President’s remark had real damaging effects on the country’s position on corruption and investor confidence indicators, and even after he publicly denied questioned the official unemployment rate “because the President does not see them.” The tragedy is that this doctrine was that Mbeki’s political life was extended way past the damaging break even point, such as the anti retrovirals (only after court intervention) and still lacking. The worst damage done to the country, perhaps, was that the levels of racial awareness and polarisation engulfing the country were not countered or even checked. A climate slowly evolved in which the Reitz incident was bound to not only happen, but derail as it did. 31

31

See attachments 15 – 17 and 22. 24

Black editors lead the way The then editor of Rapport, and currently of Beeld, Tim du Plessis, announced the role of black editors who lead the way out of political correctness and into the dome of freedom of the press. He even named the a few: Mondli Makhanya (Sunday Times), Barney Mthimbothi (Financial Mail), Ferial Haffajee (Mail & Guardian), Justice Malala, column writer , and Xolela Mangcu, With black editors leading the way, the psychological barrier for white editors was lifted, who could no longer be branded as racists if they point out wrong doings by black politicians. It is important to note that this happened before Polokwane, which finally underlined the defeat of Mbeki, and formalised the upcoming of current Pres. Jacob Zuma. Whether the fall of Mbeki, or the criticism of the black editors at being “coconuts” (dark on the skin, but white inside) or other factors lead to at least some editors again falling in line, is a matter of further study. The fact is, soon Tim du Plessis again published a list, this time of people, including some white people, who threatened that a blood bath may follow if whites continue criticising blacks. Again Monde Makhanya’s name was on the list. 32

32

Attachments 16 and 17 25

Influence of electronic media The internet, and more specifically private e-mail, only recently had its 20th anniversary, but the impact of this medium globally was immense. One of the best known American newspapers, the Christian Science Monitor, became a largely internet newspaper. The best example of how electronic news – in whatever format – can make a mockery of press censorship, was the influence of Twitter to inform the citizens of Teheran from abroad on what people abroad knew about the Iranian presidential elections, and the people of Teheran informing the people abroad what was actually going on how the government responded to protests. According to Reporters without Borders, numerous cyber dissidents were arrested by governments all over the globe so far this year. But, as was admitted by a South African editor, it serves little purpose to try and influence readers through selective media coverage, as the flow of electronic news is now so massive, the people are bound to learn reality in any case, and the newspaper will look ridiculous and lose credibility. Many years ago it was said that a person only needs a typewriter and fax machine to be a political party, and the example given was Robert van Tonder’s Boerestaat Party (sic). Today, even the smallest party can literally, with the press of a button, send electronically, user friendly, media statements to all media in the country and a number abroad within seconds. The electronic media caused an abundance of news to be available, even over the so called “komkommer” periods, that political parties, especially the least known, have to compete hard to be read and listened to,. Parties thus focus on whatever they can offer as competitive advantage, such as imitating the style of the newspapers and radio

26

stations they primarily target, do as much value adding through quick, efficient research, using the languages the media use, and various other methods. Despite “required” boundaries in which the Reitz 4 saga was to be resented in at least some media, it would be impossible to censure all from what the Reitz Old Boys, for e.g. would feel needs to be covered in the media or made known. Newspapers can be read all over the world through the internet, and letters and media releases can be sent from any place on the globe. This does not guarantee that it will be published, but websites and blogs, as well as personal email, will do an at least relatively thorough job to ensure that the “other side of the story” is also heard. Probably the worst “of side”

playing in this saga is that only Afrikaans

newspapers in South Africa, as far as can be established, carried the SAPA carried news of the first Reitz 4 apology. It was carried in some English newspapers abroad, such as the Times of London. But the impact on South African society was potentially, and probably in reality, seriously divisional. Afrikaans newspapers are mostly, but not exclusively, read by whites and coloured, and English newspapers by blacks.33

33

Read attachment 1 27

The threat to democracy and media freedom Although frequent reference had been made to threats to democracy and media freedom, it warrants a special heading. In this chapter the purpose is to discuss the relevancy of actions such as terrorism, and not to come clean on moral discussions on who are terrorists and who would be freedom fighters – the focus is on the methodology, not the morality. Probably one of the most basic reasons why an established democracy would tend to curb media freedom, is the threat and nature of terrorism. Thornton’s description of the problem gives clear insight into the understanding of those who apparently tends to curb democracy (and media freedom) to protect democracy and media freedom. He is qualified and quoted by Wilkinson: “His (Thornton’s) working definition stresses what he terms the ‘symbolic’ character of terrorist acts: ‘Thus, in an internal war situation, terror is a symbolic act designed to influence political behaviour by extra-normal means, entailing the use or threat of violence,’…The most questionable element in Thornton’s statement is the claim that all acts of terror in an internal war are deliberate propagandist acts, by which he means that they are all designed to convey a message, sign or warning to either their opponents, the ‘neutral population’ or to those who belong to or sympathise with the terrorist movement.”34 Wilkinson may be critical to Thornton, but Thornton’s line of effectively equalling deeds of terrorism to deeds of communication, id often echoed and thus very relevant to aspects to democracy and freedom of the press. This is clearly expressed by Brian Jenkins stating: “While terrorists may kill, by our standards sometimes wantonly, and while they may threaten a lot of people, the objective of terrorism is not mass murder. Terrorists want a lot of people watching and a lot of people listening, and not a lot of people dead.”35 34

Wilkinson, P.: Political terrorism, p. 18.

35

Carlton, D, and C. Schaerf: International Terrorism and world security, Lecture

by Brian Jenkins: International terrorism: A mode of conflict, P 15 28

Jenkins also states that publicity may sometimes exceed fear as the leading effect of a terrorist act. Not only do acts of terrorism entail an act of communication in itself, they are publicity orientated: “…terrorism may also be aimed at gaining publicity. Through terrorism, the terrorists hope to attract attention to their cause and project themselves as a force that merits recognition and that must be reckoned with. The publicity gained by frightening acts of violence and the atmosphere of fear and alarm created cause people to exaggerate the importance and strength of the terrorists and their movement… Terrorist attacks are often carefully choreographed to attract the attention of the electronic media and the international press.” 36 Interim recommendations / Tussentydse aanbevelings The danger with attempts to solving Die situations

with

elements

of

gevaar

met

pogings

vir

die

multi oplossing van situasies met ‘n karakter

ethnicity is that one may approach the van

multi-etnisiteit

is

dat

te

matter to single dimensional, such as enkeldimensioneel daarna gekyk kan focussing on the for e.g. the judicial, word, soos bv net na die juridiese te and then missing out on the impact of kyk, en dan aspekte soos kultuur, taal, aspects such as culture, language, tradisie en vele meer af te skeep, of om tradition and many more, or to act te politiek korrek op te tree. politically correct.

Ervaring leer dat enkeldimensionaliteit

Single dimensionality does not solve nie die oplossing bied nie, of soos dr. the matter, as Dr. Tjaart vd Walt, Tjaart van der Walt, destydse president former President of the HSRC said: If van die RGN dit uitgedruk het: As die the people do not understand and trust mense mekaar nie verstaan,

begryp

each other, even the best constitution en vertrou nie, sal selfs die beste in the world will fail.

grondwet doodeenvoudig nie werk nie.

Today the country suffers the result of Vandag pluk die land die

vrugte

putting all eggs is the human made daarvan dat te veel vertroue op die 36

Carton D, Op cit, p 16. 29

constitutional basket.

“mensgemaakte” grondwet geplaas is.

The point of departure for real solutions Die vertrekpunt tot werklike oplossing is would usually be the facilitation of dus

gewoonlik

die

fasilitering

van

communication, but this (inter cultural) kommunikasie, maar met klem daarop comminicattion must be horizontal and dat non

paternalistic.

If

small

hierdie

group kommunikasie

(interkulturele)

horisontaal

en

nie-

dynamics are utilized, in other words paternalisties moet geskied. Indien die where representatives of the relevant kleingroep-dinamikabeginsel groups participate and not all affected, word,

met

gevolg

ander

woorde

sufficient provision must be made for verteenwoordigers van belangegroepe feed back to the constituencies. This is en nie die groep in geheel nie, is of vital importance.

voldoende terugrapportering na die

Understanding and respect for the groepe wat verteenwoordig word van traditions and cultures of the groups is die uiterste belang. of the utmost importance. Sometimes Begrip vir mekaar se gebruike en judicial factors prevent accommodating kulture is van groot belang. Soms is cultural sentiments, such as that the daar (juridies) nie praktiese ruimte vir communication ability of one to another sekere

sentimente

nie,

soos

dat

may be very restricted as the one may iemand se kommunikasievermoë met be the complainant and the other an ‘n ander baie beperk kan wees as die accused in a criminal case whilst the een ‘n klaer en die ander in ‘n sub case is still sub judice. Even max du judice strafsaak is. Selfs Max du Preez Preez should understand that the behoort dan te verstaan en begrip te hê expression of remorse must then take dat die uitdrukking van verskoning deur place within the strict guidelines of the ‘n party binne ‘n streng regsraamwerk judicial framework not to boil down to moet geskied om nie op implisiete implicit recognition of guilt.

skulderkenning neer te kom nie.

In a complex situation such as this it is ‘n ‘n Komplekse situasie soos hierdie is inevitable that the facilitator will need a dit onafwendbaar dat ‘n fasiliteerder op multi disciplinary facilitation team to sy assist him or her.

beurt

deur

‘n

multi-dissiplinêre

fasilteringspan bygestaan moet word.

One of the role players may, and Een van hierdie rolspelers kan, en 30

Attachments / Bylaes Bylae / Attachment 1 Nuuskommentaar: Suid-Afrika se mediavryheidsdag en politieke partye se respek vir Afrikaans Internasionaal word Persvryheidsdag op of naby 3 Mei gevier, maar in SuidAfrika is Mediavryheidsdag 19 Oktober, na aanleiding van die sogenaamde swart Woensdag toe die owerhede in 1977 op verskeie publikasies toegeslaan het. Na 1994 het Suid-Afrika ‘n paar jaar lank die top-posisie op die Afrika-kontinent beklee op Reporters without Borders se persvryheidsindeks, maar die afgelope aantal jare geleidelik die kreeftegang gegaan sodat verskeie lande, waaronder Ghana en Namibië, nou hoër posisies beklee as Suid-Afrika. Toe die First Ammendment, wat persvryheid waarborg, in die Amerikaanse grondwet in 1791 aangebring is, het die opstellers persvryheid so belangrik geag dat dit in wese as die vierde been van ‘n demokratiese staat beskou is. Word na Reporters without Borders se indekse gekyk, is dit opvallend dat lande met ‘n diep demokratiese basis, soos Denemarke en Finland op die voorpunt boer, terwyl die oorblywende kommunistiese state soos Kuba en Noord-Korea saam met Eritrea meeding om die laagste posisie. Ironies is die VSA, net soos Suid-Afrika, nie besonder gunstige op die indeks geplaas nie, en dit word toegeskryf aan die VSA se oorlogverklaring teen terreur,

37

Barlow, T en P. Hammond: South Africa – Reaissance or Reformation, pp 1 –

13. Lees ook DP Strauss se van Moses tot Marx, en bylaes 18, 21 en 24. 31

met Al Kaïda en Osama bin Laden as die hoofteiken. Die VSA beklee die 20ste posisie, en Suid-Afrika die 33ste. Dit is verblydend dat lande soos Estland en Litaue, wat tot die val van kommunisme agter die Ystergordyn was, nou onderskeidelik die 6de en 10de plekke kan beklee, en ‘n gevestigde demokrasie soos dié van Brittanje, wat ook 20ste is, na die kroon kan steek. Persvryheid kom teen ‘n prys – ongelukkig - vir die joernaliste. Altesaam 33 joernaliste het vanjaar reeds in die uitvoering van hul werk gesterf, en 172 het agter tralies beland. Met die aanloop tot aanstaande jaar se munisipale verkiesings is dit moontlik ook nou ‘n goeie gedagte om ‘n ogie te werp oor watter partye in Suid-Afrika wat gereeld nuusverklarings uitreik, ook die Afrikaanse kiesers genoegsaam reken om hul verklarings in Afrikaans uit te reik. Soos te wagte kan wees, reik die Vryheidsfront Plus bykans al sy verklarings in Afrikaans uit. Die Christen Demokratiese Alliansie (CDA) se verklarings is bykans voor die voet van ‘n Afrikaanse en Engelse teks voorsien. Dit is ongelukkig min of meer die somtotaal, hoewel die DA wat nasionaal sowat tien verklarings per dag uitreik, Sondae ingereken, af en toe iets met ‘n Afrikaanse teks uitreik. Die DA se weeklikse nuusbrief, SA Today, word ook in Afrikaans vertaal en ‘n ruk na die Engelse teks uitgestuur. Van die provinsiale strukture reik meer dikwels iets in Afrikaans uit. Dit is verstommend dat partye so snoep met Afrikaans omgaan in die lig daarvan dat sowat die helfte van die Wes-Kaap, waar die parlement gesetel is, se inwoners Afrikaans as huistaal het. Partye die ACDP wat mediaskakelbeampte na mediaskakelbeampte aanstel wat verklarings slegs in Engels kan uitreik, se aanstellers moet besonder talentvol wees om dit te kan vermag.

32

Dit dui boonop op ‘n besondere onkunde oor hoe die media werk. Talle gemeenskapsradiostasies maak byvoorbeeld van nuusbulletinvoorsieners soos Penorent Nuus en News Flash News gebruik om inhoud aan hul nuusuitsendings te gee. Hierdie nuusbulletinvoorsieners het uiteraard te veel druk om baie tyd aan die vertaling van nuusverklarings te spandeer. Met die oorvloed nuus wat in omloop is, vergemaklik dit ook die taak van groter media se joernaliste as hulle verklarings kry wat ook in Afrikaans, en goeie Afrikaans daarby, beskikbaar gestel is. Maar uiteindelik toon dit ook dat die Afrikaanse kieser gerespekteer word, en dat die party hom hoog genoeg ag om ook sy belange te dien.

33

Bylae / Attachment 2 Persvryheid in Suid-Afrika : aktueel •

Authors: Toerien, Herman

•

ISSN: 00230596

•

Volume 110

•

Issue 3206

•

Publication Date:2007

•

Pages:36-38

•

Abstract: Persvryheid, en die skynbare aanslag daarop in Suid-Afrika, is die afgelope paar maande dikwels onder bespreking, en die koerante self spreek hierdie saak nou gereeld in hulle redaksionele kommentare aan.

Trouens, onlangs het die redakteur van Rapport, Tim du Plessis, 'n huldeblyk oor swart redakteurs geskryf en gemeld onder welke geweldige druk dié redakteurs is, en wat hulle alles genoem word. Wêreldwyd word persvryheid as die vierde been van demokrasie beskou. Persvryheid maak wél nie statutêr deel van die ander drie bene, naamlik die uitvoerende, wetgewende en regsprekende gesag, uit nie, maar word nietemin as net so onontbeerlik beskou.

34

Bylae / Attachment 3 SA Persvryheid Die Brieweredakteur Volksblad Hoe gaan die besluit van die Vrystaatse polisiekommissaris om mediakontak met Volksblad op te skort, die land se posisie op die persvryheidsindeks beïnvloed? Op die oomblik beklee Suid-Afrika die 36ste posisie op Reporters without Borders se persvryheidsindeks. Hierdie posisie deel die land met onder meer Spanje en die VSA, maar voor ‘n mens té opgewonde is oor hierdie posisie, beide Spanje en die VSA se posisies word deur hul stryd teen terreur afgetrek. Die VSA voer internasionaal ‘n teen-terreuroorlog met Osama bin Laden waarskynlik steeds die hoofteiken. Spanje het pas weer lewensverlies gely toe die

Baskiese

seperatistebeweging,

ETA

sy

vyftigste

verjaarsdag

met

bomontploffings “gevier” het. Om dieselfde rede is ook Israel se persvryheidsposisie taamlik sleg – binne die land se grense beklee die land die 46ste posisie, maar 149ste daarbuite. Die Palestynse owerheid vaar egter nog slegter – 163ste uit ‘n moontlike 173. Die lande wat die bopunt van die indeks oorheers is Westerse lande soos Ysland en Noorweë wat saam met ‘n paar ander die eerste plek deel. Interessant het ‘n paar van die voormalige Soviet Republieke soos Estland (4de) en Letland (7de) hulle onder die mees persvrye lande gevestig. Ook lande soos Slowakye, Tsjeggië en Hongarye tel onder voormalige Oosbloklande wat as meer persvry as Suid-Afrika gereken word. Wat Afrikalande betref, is Suid-Afrika ook nie meer die mees persvrye land nie, met Namibië (23ste), Ghana (31ste) en Mali (ook 31ste) wat beter as Suid-Afrika vaar, met die Kaap Verde wat die 36ste plek met Suid-Afrika deel.

35

En hoewel Suid-Afrika, ten spyte van dreigemente van die ANC oor ‘n mediatribunaal, onlangs ‘n bietjie opgang gemaak het, is die huidige posisie veel swakker as die 22ste posisie vroeër. Toe het SA ook die topposisie in Afrika beklee. Botswana is in die 66ste posisie op die persvryheidsindeks, laer as SuidAfrika, maar klop sy buurland tog op die korrupsiepersepsie-indeks. Botswana en Mauritius klop Suid-Afrika ook op die vrye-ekonomie-indeks. Wat die onderpunt van die persvryheidsindeks betref skrum lande wat die DA pas as lande in bedenklike wapentransaksies genoem is, soos Noord-Korea, Kuba, Libië, Sirië en Iran terwyl Zimbabwe self, wat die indeks betref, onder die muishondlande val. Herman Toerien

36

Bylae / Attachment 4 Persvryheid in Afrika ‘n mite? Kort na ‘n internasionale beraad van redakteurs en die media in Suid-Afrika gehou is, en pres. Mbeki Suid-Afrika se verbintenis tot mediavryheid bevestig het, kom daar slegte nuus oor mediavryheid elders in Afrika. In Suid-Afrika is ons al gewoond aan die heksejag teen mediavryheid in Zimbabwe, terwyl die SABC by ons se “reg” tot volkome onafhanklike openbare uitsaaier

kort-kort

bevraagteken

word.

Een

van

Suid-Afrika

se

groot

muishondvriende, pres. Hugo Chavez, het onlangs ook met geweld van die laaste onafhanklike uitsaaimedia in sy land ontslae geraak – uiteraard sonder ‘n woordjie van protes van die regering hier te lande. As mediavryheid in ons regering se vriende se lande dan niks werd is, kan mens nie help wonder hoe gekoester mediavryheid werklik in Suid-Afrika is nie – veral noudat die o-so-versigtige verslagdoening uit die era van politieke korrektheid in die stof begin byt. Maar die Internasionale Federasie van Joernaliste het die skuldigbevinding van vier joernaliste en drie uitgewerye in Ethiopië veroordeel. Twee van die joernaliste staar lewenslange gevangenisstraf of self die doodstraf in die gesig nadat hulle oor onluste tydens ‘n verkiesing in 2005 verslag gedoen het. Hulle is skuldig bevind daaraan dat hulle die grondwetlike bestel afgetakel het. Altesaam 20 joernaliste is sedert 2005 aangehou. Die ironie is dat persvryheid en die skending van ‘n grondwet skaars houdbaar is, tensy die grondwet natuurlik nie daarop aanspraak maak dat dit demokraties is nie.

37

Die Vlaamse regering het immers onlangs nog na persvryheid as die vierde been van demokrasie verwys – naas die wetgewende, regterlike en uitvoerende gesag. Weliswaar is hierdie “status” informeel toegeken, maar universeel word die media se rol in die verskansing van ware demokrasie erken. Natuurlik het alle regte beperkings, en regte word gewoonlik begrens deur die regte van ander. Dieselfde nuusdiens, Panafrican Press Association (meer bekend onder sy Franse naam) berig op dieselfde dag oor ‘n nuwe joernaal in Rwanda waarvan die regering sy lisensie sonder hofbevel opgeskort het, drie dae na die eerste uitgawe verskyn het. By navraag het die verantwoordelike minister aangedui dat die lisensieopskorting moontlik” te wyte is aan onjuiste beriggewing in die eerste uitgawe, maar die joernaal beweer hy is nooit kans gegun om sy kant van die saak te stel nie. Natuurlik kan ‘n publikasie – of uitsaaimedium – ongelooflike skade aan die demokrasie aanrig. Linkse regerings is berug oor hoe hulle skaamteloos publikasies vir hul stratkomdoelwitte aanwend. En soms slaag, soos wanneer ‘n gesaghebbende tydskrif soos der Spiegel per abuis versuim om Noticias as sy bron aan te dui. My doel is nie om my vorige artikel op die blog oor persvryheid te herskryf nie. Ek raak net weer die punt aan om aan te toon hoe belangrik persvryheid is. Herman Toerien Thursday June 14 2007 10:19 AM

38

Bylae / Attachment 5 Media in die oog: Die media – waarheen? Die internasionale media-organisasie, Reporters without Borders, het dié week twee verklarings op dieselfde dag uitgestuur waarin hulle kommer oor die arrestasie van joernaliste uitreik. Die ink op die verklaring oor ‘n joernalis wat in Niger aangekeer is wat oor die Toareg-rebellie verslag doen was skaars droog, toe word ‘n soortgelyke verklaring uitgereik oor joernaliste wat in naburige Tsjad aangekeer is. Hierdie joernaliste wou verslag doen oor die ontruiming van meer as ‘n honderd wesies uit Darfoer wat by pleegouers in Frankryk geplaas sou word. Die vlugbemanning en die noodwerkers is sommer ook aangekeer. Met die tweede verklaring vra Reporters without Borders die insiggewende vraag: “Beteken verslagdoening noodwendig medepligtigheid?” In Afrika is etnisiteit besonder sensitief, behalwe ironies in Suid-Afrika en Zimbabwe waar wetlike rasonderskeid openlik voortgesit word. Elders in Afrika is dit egter sensitief, en waar etniese konflik voorkom probeer die owerhede hard om die sluier daaroor te trek. Min Suid-Afrikaners is daarom van die Toareg-rebellie bewus. Die Toaregs is Berbers, en ligter as die ander inwoners van Niger. Hoewel almal Moslems is, verskil die tradisies baie soos dat die mans, en nie die vroue nie, gesluier is. Die massa-uitwissing van Darfoer was al ver gevorder, voor die nuus van hierdie eens groot en trotse volk die wêreld se aandag getrek het. Die Marokkaanse besetting van Wes-Sahara is na dertig jaar amper vergete al duur die stryd en die tragedie voort. Van die krygsgevangenes het al oupas geword sonder dat hulle nog ooit die kleinkinders se ouers gesien het omdat hul vroue swanger was tydens hul gevangeneming. Omdat Marokko se besetting teen die volkereg indruis, beïnvloed dit dié land se internasionale posisie, soos dat dit nie lid van die Afrika-Unie is nie. Die stryd word dus so ver moontlik verswyg, en Marokko deel die heel laagste posisie vir persvryheid onder Arabiese lande met Tunisië.

39

Die posisie is nie heeltemal eie aan Afrika nie. Die Tamils van Sri Lanka moet ook iets indrukwekkends vermag om die wêreld se aandag op hierdie dekadeslange stryd te vestig. Selfs in Suid-Afrika waar groot Tamil-drukgroepe onder die land se Indiërbevolking baie aktief is, word eintlik net kennis gedra omdat die SAkrieketspan onlangs die aftog uit Sri Lanka geblaas het. Terwyl Suid-Afrika self volgens Reporters without Borders op die internasionale persvryheidsindeks vinnig agteruit boer, word die vraag of verslaggewers medepligtig is as hulle oor ongemaklikhede verslag doen ook al hoe akuter. ‘n Paar sake het selfs in die hof gaan draai, sekere radiostasies het ‘n opdraande stryd om uitsaailisensies te bekom en behou, en daar was dreigemente van arres. ‘n Mediatribunaal word binne ANC-geledere bespreek en ‘n minister dreig met advertensie-weerhouding. Dit alles gebeur teen ‘n agtergrond waar die media min of meer gespeen van spesifieke politieke partye geraak het. Politieke partye se trefkrag deur die media het algaande meer en meer van hul relevansie en natuurlik kundige mediaskakeling, of gebrek daarvan, begin afhang. En nou kom ‘n nuwe deuntjie waarvan die impak baie moeilik voorspelbaar is. Dit is bekend dat die sakeman en bekende ANC-politikus, mnr. Tokyo Sexwale sy oë op die presidentskap het. En nou word aangekondig dat een van sy maatskappye groot belange in ‘n koerantgroep aanskaf wat belangrike koerante soos The Sunday Times en die Sowetan besit. Of dit hierdie koerante volledig binne die ANC-dampkring gaan plaas, en indien wel, watter faksie, sal die tyd leer. Die lakmoes-toets bly egter of hierdie koerante dan steeds sal delf na die wortels van korrupsie, want hierin lê die media se belangrikste staatkundige rol, naamlik om die demokrasie van korrupsie te probeer suiwer.

40

En natuurlik om ‘n bevolking goed ingelig te hou sodat hulle ingeligte besluite kan neem as hulle hul kruisies trek. Maar dan moet verslaggewers kan waarneem en verslag doen sonder om van medepligtigheid beskuldig te word. Wednesday October 31 2007 07:16 AM

41

Bylae / Attachment 6 Joernalis – waarnemer of deelnemer? Is ‘n joernalis wat nuusdekking oor ‘n nuuswaardige konflik doen, ‘n medepligtige van die anti-regeringsmagte? Dit is die vraag van die organisasie, Reporters without Borders, na die soveelste arrestasie en aanhouding van joernaliste in die Sahelstreek. Skaars het die organisasie gekla oor die arrestasie en aanhouding van ‘n joernalis in Niger wat nuusdekking verleen het aan die Toareg-opstand in dié land, of ‘n verklaring word uitgereik oor die aanhouding van joernaliste in naburige Tsjad. Die joernaliste wou dekking verleen aan ‘n operasie van die organisasie Zoés Arc om 130 weeskinders van Darfoer na pleegsorg in Frankryk te ontruim. Die owerhede van Tsjad het egter toegeslaan en ook die noodlenigingswerkers en die vlugbemanning aangekeer, en van die smokkel in kinders beskuldig. In die geval van Niger erken die owerhede skaars die opstand, en beskryf die opstandelinge bloot as ‘n groepie misdadigers. Tog is die owerhede baie sensitief oor die uitlek van enige inligting oor die opstand van die ligter Toaregberbers. Reporters without Borders het hul hande egter vol met die arrestasie en aanhouding van joernaliste dwars oor Afrika, veral in lande waar ‘n konflik van die een of ander aard plaasvind. Onlangs nog het dié organisasie internasionale pleidooie gerig toe joernaliste in Ethiopië die gevaar geloop het om die doodstraf opgelê te word. In naburige Eritrea was dit toe nie veel beter vir joernaliste nie. In Afrika, so lyk dit, beskou die owerhede die grens tussen waarneming en deelname as baie vaag, en dit kan die man met die pen baie kwesbaar maak.

42

Bylae / Attachment 7 Persvryheid in Suid-Afrika Maar Hy antwoord (die Fariseërs): “Ek sê vir julle: As hulle stilbly sal die klippe uitroep.” Persvryheid, en die skynbare aanslag daarop in Suid-Afrika, is die afgelope paar maande dikwels onder bespreking en die koerante self spreek hierdie saak nou gereeld in hul redaksionele kommentare aan. Trouens, onlangs het die redakteur van Rapport, Tim du Plessis, ‘n huldeblyk oor swart redakteurs geskryf en gemeld onder welke geweldige druk dié redakteurs is, en wat hulle alles genoem word. Wêreldwyd word persvryheid as die vierde been van demokrasie beskou. Persvryheid maak wél nie statutêr deel van die ander drie bene, naamlik die uitvoerende, wetgewende en regsprekende gesag uit nie, maar word nietemin as net so onontbeerlik beskou. Persvryheid is die beste verweer teen die korrupsie, iets wat die Wêreldbank die diefstal van ‘n land se toekoms noem. ‘n Kleptokrasie kan immers geen ware demokrasie verteenwoordig nie. Die vryheid van die pers, wat met die vryheid van spraak en uitdrukking verband hou, is al eeue oud. Sowat 400 jaar gelede Payne en nog twee van sy medeuitgewers ‘n ongewone vonnis opgelê omdat hulle dinge geskryf het wat die Engelse koning nie aangestaan het nie. Hulle ore moes afgesny word – want hulle wou mos nie hoor nie – en is ook met 5 000 pond elk beboet. Die laksman, ongewoond aan hierdie delikate werk, het met die een veroordeelde halwe werk gedoen, en die een oor het aan ‘n draadjie bly hang. Hy moes toe maar mooitjies weer die skavot bestyg om sy brouwerk reg te maak.

43

Omdat die boetes so kwaai was en die manne dit nie kon betaal nie, is hulle so oorloos in die tronk gestop. Gelukkig vir hulle het Cromwell kort daarna die bewind oorgeneem en die hulle is vrygelaat. Persvryheid het egter deur die eeue vir baie regerings ‘n steen des aanstoots gebly. En nou is die kwessie in Suid-Afrika sterk in die nuus. Verskeie insidente gee skietgoed dat daar nou ‘n aanslag op persvryheid is. Hieronder tel wetgewing onder bespreking in die parlement wat die groot persgroepe aan vooraf-sensuur sal blootstel. Die media beskou die feit dat die wetgewing eintlik teen sekere pornografiese aspekte gemik is as rookskerm om in effek ander sake voor publikasie onder oë en gesensureer te kry. Die ANC gaan ook die moontlike instelling van ‘n mediatribunaal bespreek. Amper meer onheilspellend as die voorgestelde tribunaal, is die motiverings wat gebruik word, wat daarop neerkom dat daar ongelukkigheid is omdat die pers nie die “regte” boodskappe dra nie. Voeg hierby dr. Essop Pahad, Minister in die Presidensie se dreigement dat hy hom gaan beywer dat advertensies wat deur belastingbetalersgeld gefinansier word, uit sekere media geweer gaan word. Kort hierna is sulke advertensies (m.a.w. op belastingbetalerskoste) in sekere media geplaas om vir die Minister van Gesondheid wat in ‘n private geding betrokke was, in die bres te tree. Dit is duidelik dat hier kommer oor meer is as net pers- of mediavryheid. Dit gaan hier oor die wese van demokrasie, en word aangevoer dat die demokrasie self in verskeie opsigte aangetas word. Dit kan as ‘n statutêre staatsgreep, of nog beter, as coup by stealth, beskryf word. Prof. Pieter Labuschagne van Unisa is byvoorbeeld bekommerd oor hoe die staat sy begrensing ignoreer en al hoe meer in ander lewensfere betrokke raak en die septer begin swaai.

44

Voorbeelde is voortdurende inmenging in sport, skoolbeheerliggame en selfs die voortdurende oproep op “die kerke” om die morele verval in die land te stuit – asof die staat nie self ‘n rol het nie (en in baie opsigte aandadig is dat dit verval – die leiers moet immers die voorbeeld stel en hul hande van reiskoepons afhou) en asof die kerk ‘n instrument van die staat is wat ‘n sekere funksie (namens die staat het)het om te verrig. Daar word egter ook gereeld kommer uitgespreek oor wat “Zanufikasie” genoem word, m.a.w. ‘n aspek waar daar ‘n “behoorlike” demokrasie was, en dit oor tyd deur wetgewing geërodeer word. Ewe polities-inkorrek skryf gesaghebbende media gereeld oor die Snukifikasie van die SABC, wat onverskoond die ANC se propaganda-arm genoem word. Dit is egter ‘n onderwerp op sy eie – die relevansie hier is bloot dat die vrye media hierteen waarsku (al is dit nog nie behoorlik genuanseerd nie) en dat die owerheid se reaksie hierop nie baie bemoedigend is nie. Die aanslag op persvryheid in Suid-Afrika is klaarblyklik nie nuut nie. Volgens Reporters without Borders se indeks is Suid-Afrika nog in 2003 as die 21ste mees persvrye land, en die mees persvrye land in Afrika gereken. In 2004 het Suid-Afrika na die 26ste posisie teruggesak, en in 2005 na die 31ste posisie. Toe reeds het verskeie Afrikalande, waaronder Namibië, Benin en die Kaap Verdiese Elande, hoër posisies as Suid-Afrika begin beklee. In 2006, die laaste jaar waarvoor syfers nog bekend is, was Suid-Afrika in die 44ste posisie, teenoor Benin (23), Namibië (24), Ghana (34) en Mali (35). Hoe Afrika homself in die voet skiet, blyk uit die SA-propagandaweb, http://www.southafrica.info/ess_info/sa_glance/constitution/update/pressfreedom-010605.htm wat in Mei 2006 onder die opskrif “Top marks for SA press freedom” Suid-Afrika se 31ste posisie die vorige jaar besing. Niks word van die

45

verswakking van die posisie gesê en dat verskeie Afrikalande toe al Suid-Afrika verbygesteek het nie. Dit is dus ‘n oop vraag oor hoekom die grootskaalse kommer nou eers so na die oppervlak bars? Die antwoord hierin lê waarskynlik meer in die huidige stryd om pres. Thabo Mbeki se opvolger aan te wys as kommer dat die nuwe, baie blatante aanslae, Suid-Afrika se posisie nou op die 2007-indeks baie ver die kreeftegang in sal slinger. ‘n Ander aspek wat kommer tot gevolg behoort te hê is dat die mindere of meerdere muilband van die pers, tot ‘n nog groter “uitroep van die klippe” tot gevolg sal hê. Die “klippe” synde in hierdie geval die internet, en wat Tim du Plessis die “kwetterende blogs” noem. Al hoe meer mense wêreldwyd, maar ook in Suid-Afrika, wend hulle tot die internet om hul daaglikse nuus te verneem. Groot mediagroepe het al erken dat hierdie verskynsel hulle verspot sou maak om deur selfsensuur ‘n spesifieke politieke party te probeer steun, omdat die inligting wat weerhou is, gewoon soos water deur ‘n sif deur die internet en SMS’e verbyvloei, en die media dan boonop aan geloofwaardigheid inboet. Die uwe se Afrikaanse aktualiteitsblog het in vier maande bykans 4 000 besoekers gehad wat as min beskou word. Steve Hoffmeyr se blog het in vyf maande elf miljoen besoekers gehad. En Steve is nie skaam om sy mond oor wat hy as onregte beskou uit te spoel nie. Selfs diktatoriale Arabiese lande en China wat streng perssensuur toepas of toegepas het, moes al grootliks die aftog teen die internet blaas. Dit spreek vanself dat die gedrukte media met groot oorhoofse kostes, baie onwillig sal wees om die speelveld teen die “kwetterende blogs” verder ongelyk gemaak te kry deur aan ongelyke sensuur onderwerp te word.

46

Hoe politieke partye hierop reageer is ‘n afsonderlike onderwerp. Tog is ‘n kort demonstrasie oor waarom politieke partye so ver moontlik ook ‘n eie kapasiteit probeer ontwikkel en die internet so ver moontlik inspan, hier toepaslik: Aan die begin van vanjaar het Nederland, een van ons stamlande, ‘n nuwe koalisieregering gekry. Dié regering, waarin die Christen-demokratiese Appèl steeds die hoofparty is, sluit vir die eerste keer ook die Christen-Unie in. Die ChristenUnie is behoudend, en gebore uit die ou Gereformeerd Verbond. Tog, so dui ‘n soektog deur Media 24 se elektroniese argiewe, was daar in hierdie groep GEEN berig oor hierdie feit nie. Net so het die insluiting van die Sweedse Christen-demokratiese Party in die nuwe Sweedse regering nie die nuus gehaal nie. Ook die een deelstaat na die ander in die VSA wat wetgewing teen aborsies en gay huwelike ingestel het (uiteindelik omtrent almal t.o.v. laasgenoemde), hier nie die media gehaal nie. Ook die feit dat die Vlaamse Christen-demokrate en Vlaandere in vanjaar se algemene verkiesing sy posisie as regerende party versterk het, het nie hier die nuus gehaal nie. Is dit bloot ‘n geval van nuusoordeel dat Afrikaners nie meer in die nuus van hul stamlande belangstel nie? (Dit is minstens grootliks waar). Of “verswyg” die media hier doelbewus dat daar ook ander politieke opsies is as die sosiaaldemokrasie en die liberale-demokrasie? (Dit is immers die media se reg). Die leier van die Kanadese Christian Heritage Party, het gereeld op ‘n Amerikaanse studie gewys wat daarop dui dat die gemiddelde Amerikaner konserwatiewer is as die gemiddelde Amerikaanse joernalis. Hierdie bevinding word wyd as “bewys” gebruik dat die media sy eie “liberale” agenda nastreef. Die werklikheid is waarskynlik baie eenvoudiger. Internasionaal neem buitelandse nuus in koerante af (terwyl die teenoorgestelde verwag sou word). Selfs in die VSA het internasionale nuus tussen 1977 en 2004 met 13 persent op voorblaaie afgeneem. Buitelandse nuuskantore word gereeld die teiken van mediagroepe se besuinigingsmaatreëls.

47

Hierdie aspek oor gefrustreerde individuele en belangegroepe wie se nuusvoorkeure nie die “verlangde” persblootstelling kry nie is bygewerk om aan te dui dat ook kerke en Christen-groepe soos Dokters vir Lewe soms gefrustreerd voel dat “hul nuus” volgens hul ervaring baie moeilik die media haal. ‘n Groot Afrikaanse koerant het ‘n paar jaar gelede in sy hoofartikel (redaksionele kommentaar) verklaar aborsies is nie meer deel van die openbare debat nie. Daarna was dit inderdaad baie moeilik om enige nuusdekking oor optogte en proteste teen aborsies te verkry. Selfs die onlangse openbare verhore oor die wysingswetsontwerp hieroor, kon geen nuusdekking in die koerant genereer nie. Let wel, dit bly die koerant en sy aandeelhouers se reg. Die pers kom dus vanuit nie net een oord onder druk nie as dit kom by persepsies oor hoe doeltreffend selfregulering sal kan geskied. ‘n Finale aspek wat aangeraak word in welke mate die pers hom in die werklikheid moet posisioneer, is die rol van sepies. Die gewildheid van sepies word as een van die faktore vir die sluiting van Insig as aktualiteitstydskrif beskou. Insig het selfs voor die wit vlag gehys moes word, sake probeer beredder deur sélf te versepsie. Die lesers se vervlakking word daagliks gemerk. Onlangs, na hoeveel rooftogte, verkragtings en aanrandings op Naval Hill wat goed deur al die plaaslike media gedra is, is nog ‘n paartjie in hierdie reservaat in die middel van Bloemfontein aangeval. Die man se verweer was dat hy onder die indruk was dat Naval Hill steeds ‘n gawe uithangplek was. Die pers het ‘n groot uitdaging voor: Hy moet steeds as vierde been van die demokrasie sorg dat daardie been behoue bly sodat die land se toekoms nie deur korrupsie gesteel word nie, hy moet voldoende aan die leesbehoeftes van sy kopers voldoen dat hy lewensvatbaar sal bly, en hy moet weens die groot

48

getalle wat saans voor die TV vir sepies kyk ingeryg sit, sy voet daar in die deur hou. Min ruimte bly dus oor vir behoorlike hoë kwaliteit kerk- en verwante nuus. Waar daar wel nog plek voor gemaak word, moet ons baie dankbaar wees. Wat is Christene se billike verwagtinge oor persvryheid? Terwyl die media aanvoer dat daar reeds genoeg wette oor laster, haatspraak en ander is om hulle deur selfregulering en integriteit op die regte pad te hou, sal Christene waarskynlik hul verwagtinge in die Tien Gebooie, soos dat by die waarheid gehou moet word en, onsedelikheid nie aangemoedig moet word nie uitdruk. Christene moet dan egter ook die daad by die woord soek en nie die sensasionele opraap en kwaliteit joernalistiek op die winkelrakke laat bly lê nie. Gesonde markkragte werk immers hier. Monday October 22 2007 10:54 AM

49

Bylae / Attchment 8 Mediavryheid steeds in spervuur Persvryheid en Suid-Afrika se stryd om demokrasie ‘n Onverkwiklike stryd tussen die media en die regering woed op die oomblik, ook in die parlement waar media-organisasies wal gooi teen wetgewing wat hulle aan vooraf-sensuur sal onderwerp. Hierdie stryd is nie nuut in Suid-Afrika nie, en is ook nie eie aan Suid-Afrika nie. Om ‘n paar redes wek die huidige twis in Suid-Afrika groot kommer. Die belangrikste is dat dit saamval met ernstige vrae wat deur wettige opposisiepartye aan die regering gevra word, en waarop antwoorde bykans so skaars soos hoendertande is. Die wapenskandaal, die reiskoeponskandaal, vrae oor die minister van Gesondheid se bevoegdheid, die Pikoli-debakel, vrae oor Jackie Selebi – noem maar op, die antwoorde bly skaars. Dit gebeur boonop op die vooraand van die ANC se leierskapsverkiesing, waaraan die ringkoppe soos dit nou gaan, geblinddoek gaan deelneem.. ‘n Tweede aspek is dat Suid-Afrika binne enkele jare van die 21ste mees persvrye land ter wêreld tot die 44ste posisie verlede jaar teruggesak het. Dit behoef geen profeet om te weet dat Suid-Afrika na die jongste salvo’s wat op die media afgevuur is, se posisie ingrypend gaan versleg nie. Dit sluit in planne van die ANC om die instelling van ‘n mediatribunaal te bespreek, dreigemente van Minister Essop Pahad oor die weerhouding van advertensies wat deur belastingbetalers betaal word aan weerbarstige media, en die plasing van advertensies op staatskoste om ‘n private geding van dr. Manto Tshabalala Msimang in ‘n beter lig te stel. Selfs al kom daar dadels van berigte dat die redakteur en adjunk-redakteur van die Sunday Times gearresteer gaan word, is ongelooflike skade reeds aangerig.

50

In kort, dit lyk na ‘n aanslag op wat as doodgewone demokrasie verstaan word, en waarvan die vrye pers ‘n ongelooflike belangrike deel uitmaak. Wêreldwyd word die vrye pers nou as die vierde, weliswaar nie-statutêre been, van demokrasie beskou. Die Wêreldbank gebruik die mate waarin die vrye pers toegelaat word om sy gang te gaan, as belangrike barometer om korrupsievlakke te meet. In enkele jare het Suid-Afrika nie net op die internasionale persvryheidsindeks sleg teruggesak nie, maar die laaste twee jaar is verskeie Afrikalande ook by hom verby, en lande soos Benin en Namibië vertoon baie beter op die indeks as Suid-Afrika. Selfs Ghana is nou by Suid-Afrika verby. Die nuwe wetgewing gaan volgens berigte slegs die groter gedrukte media aan vooraf-sensuur onderwerp. Dit is verstaanbaar, want dit is gewoonlik die groot media wat die lastigste vrae vra en oor die beste hulpbronne beskik om te delf. Dit maak die regering se verweer dat dit hier eintlik oor kinderpornogafie en haatspraak handel, erg verdag. Boonop is haatspraak ‘n erg gelaaide tema, en het Suid-Afrika ‘n rekord dat haatspraak vanuit sekere oorde nie sommer as haatspraak beskou word nie. Die sage om selfs: “Kill the Boer, Kill the Farmer” tot haatspraak verklaar te kry nadat selfs die Menseregtekommissie aanvanklik geoordeel het dis in die haak, is nog vars in die geheue. ‘n Verweer wat die regering graag gebruik, is dat ‘n land soos die VSA self nie waffers op die indeks vaar nie. Appels moet egter met appels vergelyk word: die VSA het nie net te kampe met ‘n uiters gesofistikeerde terreuraanslag nie, maar is ook in Irak in ‘n oorlogsituasie betrokke. Die eintlike vraag behoort te wees: Hoe op dees aarde is dit moontlik dat ‘n land, wat gereeld opgee dat dit die mees liberale en beste grondwet ter wêreld het,

51

hom so laag op die indeks kan bevind en boonop so vinnig die kreeftegang daarop gaan? Net so kommerwekkend is die regering se reaksie op die media se aansprake dat die nuwe maatreëls ongrondwetlik is. Die reaksie dat as dit dan so is, dan word die wet bloot herskryf. Boonop, so lui die verweer, is die grondwethof ondergeskik aan die regering. In ‘n grondwetlike demokrasie is dit ‘n uiters onverantwoordelike opmerking. Die grondwet self lui dat die grondwet die regering bind. Talle hofsake, waaronder Walker vs City Council of Pretoria en die bekende Modderklip-saak dui egter daarop dat die regering hom skynbaar nie sommer deur die bepalings van die grondwet laat lei nie. Dit is nie goeie nuus vir demokrasie nie. Nie almal beskik oor die fondse om deur die grondwethof die regering te dwing om hom by die grondwet te hou nie. Wednesday October 17 2007 07:28 AM

52

Bylae / Attachment 9 SA se kreeftegang met persvryheid : SA gly met persvryheidsindeks Baie word nou berig oor die posisie waarin Suid-Afrika hom nou met betrekking tot persvryheid bevind. Tim du Plessis het Sondag in Rapport hulde gebring aan swart redakteurs, en die enorme druk waaronder hulle verkeer. Hy meld die beoogde mediatribunaal wat binne die ANC-geledere bespreek gaan word. Dr. Essop Pahad, minister in die Presidensie se dreigemente oor die weerhouding van staatsadvertensies word in die agterkop gebêre, asook die plasing van advertensies op belastingbetalerskoste in reaksie op ‘n privaat geding van die Minister van Gesondheid. Die optrede teen die Star oor dieselfde aangeleentheid laat internasionaal die wenkbroue lig. Maar is die kwessie van persvryheid in Suid-Afrika nou ‘n nuwe verskynsel? Nie volgens die Reporters without Borders se jaarlikse indeks nie. Hierop het Suid-Afrika die afgelope klompie jare erg die kreeftegang gegaan. In 2003 is Suid-Afrika nog as die 21ste mees persvrye lande ter wêreld gereken, en het die land die topposisie op die Afrika-kontinent beklee. In 2004 het Suid-Afrika na die 26ste posisie teruggesak, maar steeds die topposisie in Afrika beklee. In 2005 het die gevaarligte begin flikker. Suid-Afrika het na die 31ste posisie getuimel, en Benin, Namibië (beide 25ste) en die Kaap Verdiese Eilande het Suid-Afrika verbygesteek. Volgens die jongste indeks van Reporters without Borders, dié vir 2006, het SuidAfrika se posisie verder versleg, en beklee die land nou die 44ste posisie. Benin

53

(23), Namibië (24), Ghana (34) en Mali (35) is die lande wat Suid-Afrika nou na die kroon steek. Hierdie tuimeling was nog voor die jongste aanslae teen persvryheid. Lande waar Christen-demokratiese partye aan bewind is, soos Nederland en België (Vlaandere) neig om hoog op die indeks te wees, terwyl muishondlande soos Noord-Korea, Kuba en Mianmar (Birma) se posisie op die ander punt vanself spreek. Tuesday October 16 2007 12:07 PM

54

Bylae / Attachment 10 Tim du Plessis oor persvryheid Bloggers, lees gerus vandag in Rapport Tim du Plessis se Raakpunt. Hy skryf oor iets wat Herrie al verskeie kere aangeraak het – die aanslag op persvryheid wat Suid-Afrika beleef en die grondwetlike krisis wat op hande is. Die grondwetlike krisis noem Herrie in Engels die coup by stealth of statutêre staatsgreep. Op die blog het ‘n mens natuurlik nie die ruimte-probleem van die gedrukte media nie, en daarom kan Herrie by die probleem rondom die media byvoeg by dit wat Tim meld (beoogde mediatribunaal) ook dr. Essop Pahad se vloermoer oor advertensieweerhouding (die staat, nie die ANC s’n nie wat weer ‘n argument vir coup by stealth is), die advertensies wat wel in sekere koerante geplaas is om onse liewe Minister van Ongesondheid se persoonlike blaaspypie te blaas, en hoe Suid-Afrika nog voor hierdie sirkusagtige optredes al jaar vir jaar gly op die internasionale mediavryheidsindeks. Herrie stem self saam met Tim oor die bloggers se gekwetter. Herrie wil darem net byvoeg, internasionaal word erken dat inligtingoordraging via die internet regerings se pogings tot die inperking van persvryheid baie moeilik maak, en dat bloggers instrumenteel was dat die pers se selfoopgelegde sensuur, genaamd politieke korrektheid, ‘n knou weg het. Die coup by stealth het ook ‘n ander instrument, waarop ook vandag in Rapport gewys word – die gevaar dat Suid-Afrika deur die ANC in plaas van die regering geregeer word. Vir Suid-Afrikaners wat die vorige bedeling beleef het, sal dit weliswaar baie soos dieselfde ding klink. Soos die leegloop van die staatsgarage as die ou NP ‘n partykongres in die betrokke stad aangebied het.

55

Maar wetlik en grondwetlik is dit nie dieselfde nie. Al die politieke partye in die parlement (en wetgewers), die staatsdiens (selfs Jan Taks) en die howe is deel van die regering. Elkeen natuurlik met sy eie funksie. En dis deel van die wegvreet van demokrasie as verskillende regeervlakke regstreeks vanuit die regerende politieke party gedoen word, en boonop die grens tussen verskillende lewensfere afgebreek word. Dis hoekom Herrie ontsteld is dat opposisiepartye in die Tshwane-metroraad nie regstreeks met amptenare mag kommunikeer nie. Hulle regeer immers net so deel as die ANC. Of soos die regering se inmenging in sport, en selfs die kies van spanne. Dis hoekom die IOK, en FIFA

wat daarby geaffilieer is) ‘n verbod op

regeringsinmenging in sport en rassediskriminasie plaas. Suid-Afrika moet maar net hoop dat Herrie nie so reg is oor of Suid-Afrika nog deel van FIFA gaan wees as 2010 aanbreek soos Herrie was met voorspellings oor die mediavryheid en coup by stealth nie. Soos Herrie uitgewys het in Cry Freedom too wat toe maar in Amerika uitgegee is. Want Cry Freedom too was nie politiek korrek genoeg nie. As politieke navorser in die Vrystaatse Wetgewer het Herrie nogal toegang tot ‘n hele klomp Engelse / swart koerante. Ja, in die Vrystaat self is daar nie ‘n enkele Engelse dagblad nie. (Herrie het mos al gesê as mens die “we are having English”-weergawe buite rekening laat, is Engels in die Vrystaat nie ‘n derde taal nie, maar ‘n vreemde taal. Die naaste, geografies, is die Independent-groep se DFA wat in Kimberley uitgegee word, maar wat na ‘n desperate poging om ook in die Vrystaat neerslag te vind, opgeskort is.

56

Dis nou wyle The Friend se boetie. Wel is daar in die Vrystaat daagliks verskeie van hierdie koerante te lees, soos die Sowetan en die Daily Sun. Herrie lees hulle nie te graag nie. Nee, nie hieroor of daaroor nie. Ook nie oor Herrie verskil van Tim se beoordeling oor hoe dapper hulle teen die aanslag teen persvryheid staan nie, en hul belangrike rol om korrupsie oop te vlek nie. (Onthou, die ANC het korrupsie nie uitgevind nie, net vervolmaak). Immers, die week word ‘n swart redakteur en ‘n verslaggewer in hegtenis geneem oor hulle in besit was van dr. Mato se ongesondheidsrekords – let wel nie gesteel het nie, net besit het. Nee, Herrie se probleem het meer te make met iets waaraan Herrie ‘n kleintjie dood het. In die afgelope naweek se By (weet nie of dit net in die Vrystaatse uitgawe was nie), het Herrie geantwoord op ‘n klomp gevaarlike kaf wat mnr. Henk Boshoff, ANC-provinsiale Uitvoerende Komiteelid van Bloemfontein kwytgeraak het. Dit kom daarop neer dat hy meen die Afrikaner verspeel kanse om ‘n sê in sy eie toekoms te hê deur nie ANC-lede te word nie. Dit ontneem hulle hul stem. Soos die bloggers sal weet, ‘n baie stil stem van diegene wat wél met dié argument gaan tent opslaan het in die ANC. Behalwe sommiges. Toe Dirk du Toit sy jongste aanval op die boere geloods het, het Herrie reeds daai deel van die brief geskryf waarin Herrie juis wys op dié verskynsel van Afrikaners se “stem” binne die ANC.

57

In kort, mense moenie met tipiese eenparty-praatjies kom en vir die Afrikaner vertel waffer voordele dit vir hom inhou nie. En nog minder beïndruk dit Herrie dat daar ‘n klomp SMS-briewe was van mense wat Henk met sy goeie artikel geluk wens. Herrie ken mos darem Henk se vriend Jan goed genoeg, en weet hoe lief Jan al van sy NP (en DP, en DA, NNP en Alliansie 2000+ en nou ANC)dae was vir hierdie soort van orkestrasies. Amper so lief soos Abrie daarvoor is. Dit was en bly realpolitik- en magspolieke argumente wat nie lekker nes skop in die demokrasie wat ‘n land binne sy grense behoort uit te leef nie. Wat Herrie terugbring by die swart redakteurs. Herrie se indruk is juis dat hul kritiek op die regering nog baie die kenmerke dra van dialektiese en persoonliksheidskritiek binne die ANC self. Die Broad Church. Herrie het baie begrip hiervoor, al is dit hartseer. Dis ongelukkig steeds net die eerste tree na demokrasie, na die punt waar kiesers werklik via die media aan standpunte van verskillende ideologieë soos verteenwoordig deur verskillende sterk partye blootgestel word. Partye wat die sosiaal-demokrasie, die Christendemokrasie, liberale demokrasie, Christen-volkseie ens verteenwoordig en in die (swart) Engelse pers hiervan lees. Dit sou baie help as die Afrikaanse koerante en wat dié koerante sê, ook werklike relevant vir die regering word. Suid-Afrikaners moes al telkemale verstom kennis neem hoe pres. Mbeki, nadat iets weke lank in die Afrikaanse pers woed, in die parlement onkant gevang word en sê hy het niks daarvan geweet nie. Met die adjunk-minister van Binnelandse Sake was dit bietjie anders. Hoewel dié storie deur Die Burger ge-scoop is, was dit darem ook al in die (swart) Engelse pers toe die Prez, getrou aan sy aard, nog niks daarvan geweet het nie. So is daar ‘n tyd lank in die provinsiale Wetgewer waar Herrie politieke navorser is, iemand getaak om ‘n daaglikse persoorsig op te stel.

58

Herrie kom toe agter die Volksblad (en sy gemeenskapskoerante behalwe die (swart) Engelse weekblad, Express) word soos stopstrate geïgnoreer. Om in die Vrystaat ‘n persoorsig sonder Volksblad en Rapport op te stel is omtrent om so relevant te wees soos ‘n stofstorm op Mars. Herrie wys toe daarop. Waarop dit blyk die persoon, so ‘n aangename kêrel soos hy nou ook al mag wees), wat vir dié werkie geredeploy is, kan nie Afrikaans lees nie. Herrie word toe gevra om hom te wys waar in die elektronika hy darem Engelse vertalings van die belangrikste kan kry. En waar hy bv OFM se (gewoonlik Engelse) berigte kan kry. Net mooi toe hy dit onder die knie het word die projek gestaak. Maar so lees Herrie amper elke week in ‘n Afrikaanse Vrystaatse koerant van hoe ‘n munisipale amptenaar sê hulle het geen kennis gedra dat die publiek sê dit help nie om lekkende riool- en waterpype te rapporteer nie, want niks word gedoen nie. (Net terloops, twee van die slaggate waaroor Herrie al van 2 Mei af kla (ook van Junie af op die blog) is skielik reggemaak. Die ander 14 tussen Herrie se huis en werkplek moet skynbaar maar vir 2009 wag.) Die ergste, dis dieselfde woordvoerder. As hy nou nog nie kennis gedra het dat daar ‘n komminikasieprobleem is nie en dat daar weekliks foto’s gepubliseer word van riool wat in strate afloop, gate op sypaadjies waarin mense verdrink en so aan, sal hy dit nooit weet nie. Want sy agbare deployed mag maar die Afrikaanse pers ignoreer. Soos die Afrikaanse Bloemfonteinse radiostasie wat geïgnoreer is toe Bloemfonteiners laat weet moes word van die e-colie in die drinkwater wat gevaarlike vlakke aangeneem het. En ja, Herrie se werkgewer het ook al aangebied dat Herrie die misipaal van mediakommunikasie leer.

59

Bylae / Attachment 11 Hands off of Judicial end media independence - CDA The recent attacks by high profile ANC leaders on the Judiciary, when judgments have not gone their way, have been described by Alby Sacks as the trashing of the wisdom and knowledge that gave us a Constitution that has received worldwide recognition. serious repercussions

He further warned that such actions could have for

Democracy

in

South

Africa.

Rev Theunis Botha, a spokesperson for the Christian Democratic Alliance said, in a recent statement, that the CDA fully endorsed the statements made by Pius Langa

and

Alby

Sacks.

"An attack on the Judiciary as on the freedom of the press are the first signs of repression

in

a

nation."

Rev

Botha

said.

He further stated that when politicians take it upon themselves to dictate the outcome of court hearings or what should or should not be reported in the press, within the bounds of morality and truth of course, we are just one step away from a dictatorship, which in turn is just one step away from losing the liberties that stand

between

freedom

and

slavery.

It is time that the electorate acts responsibly and takes it upon itself to censure the ANC and their misguided leaders by voting them out of office and to so stop the Marxists from getting a foothold in our country. Theunis Botha: 0836572482 October 13, 2009

60

Bylae / Attachment 12 Nuuskommentaar: Watergate in die kleine ruk Nederlandse persvryheid Nederland se eie klein "Watergate" het in die Amsterdamse geregshof op 'n klinkende oorwinning vir persvryheid uitgeloop. Die Nederlandse Inligtingsdiens (AIVD) brom egter oor die uitspraak, en meen hy moes sy saak in die hof met sy hande agter die rug vasgebind stel, omdat alle tersaaklike inligting nie in 'n ope hof gestel kon word nie. Die Nederlandse Minister van Binnelandse Sake, wat ook vir die AIVD verantwoordelik is, Guusje ter Horst, het die deursoeking van die huis en meeluistering van De Telegraaf se verslaggeefster, Jolande van de Graaf, gemagtig nadat De Telegraaf geklassifiseerde inligting gepubliseer het. Die aanvanklike berig, op 28 Maart, het oor die rol van die AIVD in die Kabinet se besluit om tot die oorlog in Irak toe te tree gehandel. Die tweede berig het oor veiligfheidsaspekte by die huis waarin die Dalai Lama tydens 'n besoek aan Nederland gehandel.

61

Minister Ter Horst respekteer die hof se uitspraak as baie duidelik, en sal stellig nou in die Tweede Kamer riemspring oor die magtiging wat sy uitgereik het. Persvryheid is vir die Nederlanders oor die algemeen ononderhandelbaar. Hoewel die hof, op sterkte van die inligting voor hom, besluit het dat die inligting nie die skending van persvryheid geregverdig het nie, is dit ook duidelik dat daar gevalle kan wees waar die howe wel bedreigings vir veiligheid so wesenlik mag beskou dat inbreuk wel geregverdig sal wees. Die feit dat die hof bevind het dat die AIVD ook op ander maniere, soos interne sekerheidsprosedures, kon vasstel hoe die lekkasie plaasgevind het, het die hof se besluit ook beïnvloed. Die hog het gemeen dit was dus onnodig om die joernalis en De Telegraaf se redaksie se regte te skend om agter die kap van die bijl, ekskuus, byl te kom. Die AIVD sien ook uit na die ondersoek deur die Kommissie van Toesig, waar die geklassifiseerde inligting wél gestel kan word.

62

Bylae / Attachment 13 MMA welcomes divorce constitutional court ruling Posted: 17 March 2009 | Media Release | Categories: “The Constitutional Court ruling on section 12 of the Divorce Act 70 1979 is a victory for media freedom and children’s rights to dignity and privacy.” Said William Bird, director of Media Monitoring Africa (MMA). Represented by the Centre for Child Law, MMA joined as an Amicus Curiae (friend of the court) in a case involving Johncom Media, the Minister of Justice and others, that sought to have section 12 of the Divorce Act declared unconstitutional. The Constitutional Court made an order that does not unduly favour either the media or the litigant. It stated, “Subject to authorisation granted by a court in exceptional circumstances, the publication of the identity of, and any information that may reveal the identity of, any party or child in any divorce proceedings before any court is prohibited.” (Con. Court Ruling, Justice Jafta 45.2 p.21) The impact of this is that media can now freely report on divorce matters and reveal as much detail as necessary for their stories. The only limitation is around naming or identifying the parties involved. In all cases children’s names and identities, as well as those of the parents involved will need to be protected. Unless there are exceptional circumstances and media successfully apply for an order to publish the names and identities of those involved, any media story on divorce proceedings that reveals the name and or identity of any of the parties involved either directly or indirectly will amount to contempt of court. To this extent the order of the court has resulted in a situation which is the reverse of Section 12 i.e. media can now report all the detail they wish, which is in line with the argument presented by Johncom and supported by MMA, as a

63

means of informing and educating the public about divorce matters, but unless there are exceptional circumstances they may not name or identify the people involved. While some may argue that this element that extends to adults undermines media freedom, it could also, as was the case with the court, be seen as a case of seeking to protect the privacy of the individuals involved. Divorce can make for exciting gossip and while it may be interesting to the public, in many cases it would be difficult to argue that it is in the public interest to know who is involved in divorce proceedings. It should be noted that where there is a clear public interest in a particular case, the media would be encouraged to apply for an order enabling media to name the parties involved and MMA would clearly support media in such cases. Not only does the ruling highlight the importance of media freedom and children’s rights but it also has the effect of requiring greater legal and ethical adherence to reporting not only on children, but also more broadly on areas that are normally private and personal by nature. Given recent debates around the right to privacy versus public right to know it seems clear that the court has ruled that in personal matters of divorce there is a greater emphasis on the right to privacy.

64

Bylae / Attachment 14 The Prime Minister and the News Media: Political Communication as a Leadership Resource Richard Heffernan Reader in Government in the Department of Politics and International Studies at the Open University. The news media interest in political celebrity, backed up by the phenomenon of process journalism, magnifies the modern prime minister, placing him or her centre stage in key political processes. Tony Blair’s communication strategy has had two objectives. First, whenever possible, to try to secure favourable media coverage of the government. Second, to keep the government and its supporters on message while defining what that message is. Prime ministers can significantly influence the news agenda through use of authoritative, selfreferential communication. Such influence is not uncontested because senior ministers, opposition politicians and backbench critics also use the news media to promote themselves and their competing agendas. The news media itself will also spin the stories it is spun, create those stories and thereby probe- and sometimes help fashion- intra-governmental differences and prime ministerial challenges.

Nonetheless,

by

dominating

government-centric

political

communications- and therein significantly influencing the news agenda- the prime minister can thereby reinforce his or her ability to agenda set within government. The news media, always an obstacle as well as a resource, a permanent critic as well as an occasional friend, can therefore provide an additional power resource to an already powerful and predominant prime minister.

65

Bylae / Attachment 15 Solidariteit - http://www.solidaritysa.co.za/Tuis - Solidariteit in die Media Tim du Plessis: ’n Dun swart linie teen Zanufikasie-- Rapport - Januarie 0-, 2007 - 17: 0 ’n Dun swart linie. Die swart van drukkersink, om presies te wees. Dis wat nog staan tussen ons en Zanufikasie. Want soos die dun blou linie van die polisie staan tussen die burgery en chaos, so staan Suid-Afrika se vrye pers vandag hardnekkig in die pad van ’n regering wat die kluts omtrent kwyt is. Dié dun swart linie is duidelik vir pres. Thabo Mbeki en sy mense ’n erge irritasie. Daarom wil hulle hê die ANC moet op sy Desember-konferensie ’n “mediatribunaal” instel. In konferensie-dokumente sinspeel hulle op die “behoefte” om werk te maak van die “gebreke” in die media se interne reëlings vir self-regulering. Die persombudsman, vermoedelik. “Behoefte” by wie? En “gebreke” volgens wie se oordeel? Tensy hy anders aandui, is dit veilig om te aanvaar dié plannetjies vir mediabeheer broei uit in die Mbeki-dampkring. Want niemand word tans meer deur die vrye pers tot orde geroep, meer in die bek geruk en meer aan die kaak gestel as juis hulle nie. Niks in die huidige onstuimige politiek is ’n groter teenwig vir Thabo Mbeki se magspeletjies en sy bisarre besluite as ’n paar dapper koerante nie. Nie die televisie nie, nie die radio nie en die heel minste van almal, die veelbeprese internet met sy kwetterende blogs.

66

Was dit nie vir dapper koerantjoernaliste nie, sou die land vandag saam met Mbeki geglo het Manto Tshabalala-Msimang is ’n goeie minister. Sou almal met Mbeki saamgestem het dis ’n leuen dat babas in die Frerehospitaal

in

Oos-Londen

gesterf

het

weens

kriminele

wanbestuur

en

agteruitgang. Sou Suid-Afrikaners nie geweet het nie die polisiekommissaris wat hulle in die geveg teen misdaad moet lei, het rampokkers as vriende. En helaas, sou ons Mbeki se twakstorie geglo het dat hy adv. Vusi Pikoli, hoof van nasionale vervolgingsgesag, geskors het omdat Pikoli nie klaarkom met die minister van justisie nie. Danksy die vrye pers weet ons vandag Mbeki het Pikoli polities gefusilleer omdat hy ’n vervolging wou instel teen Mbeki se bondgenoot Jackie Selebi. Ja, danksy die vrye pers weet u vandag Suid-Afrika beweeg in die rigting van ’n grondwetlike krisis. By die SABC sou u dit nooit gehoor het nie. Asseblief, dié is nie om te beduie die DA, die amptelike opposisie, en die ander partye het of speel geen rol om die Mbeki-regime aan bande te lê nie. Ditto die vakbonde en ander instellings van die burgerlike samelewing soos die Treatment Action Campaign. Maar hulle het juis trefkrag omdat daar ’n vrye pers is wat hul aksies en standpunte uitdra. Dis ’n simptoom van Suid-Afrika se siek politieke kultuur dat die ANC en die regering hulle so skaamteloos afvee aan die media.

67

Dat hulle hul nie verwerdig om hulle via die media verantwoordbaar aan die mense van die land te maak nie. In watter demokrasie sal ’n minister langer as tien sekondes oorleef nadat met vers en kapittel onthul is die minister is ’n dief en ’n dronkaard? In die dun swart linie tussen ’n oop, demokratiese samelewing en ’n Zanu-PFtipe Suid-Afrika staan ’n hand vol swart redakteurs en kommentators wat buitengewone vermelding verdien. Hulle doen wat nie eens die swart lede van die Regterlike Dienskommissie kon regkry nie: hulle weerstaan die trekkrag van rasse-solidariteit. Hulle trotseer ostrasisme in hul eie gemeenskap. Want hulle spaar nie “hul” swart regering nie, hulle onthul en lewer kommentaar, genadeloos en dikwels verdoemend. ’n Paar name: Mondli Makhanya (Sunday Times), Barney Mthimbothi (Financial Mail), Ferial Haffajee (Mail & Guardian), Justice Malala, rubriekskrywer, en Xolela Mangcu, rubriekskrywer en intellektuele aktivis. Die Mbeki-kliek brandmerk dié mense as “native assistants”, “coconuts”, “delinquents”, meelopers van die DA, handperde van die wit mediabase, en die ergste van almal, “askari’s”. Hulle is niks hiervan nie. Hulle is reggeskape demokrate. En die geskiedenis sal hulle eer. TIM DU PLESSIS

68

Bylae / Attachment 16 Tim du Plessis Moet wittes liewer swyg? 2009-09-11 03:15 Skerp advies vir wit Suid-Afrikaners kom dié week van twee eerbiedwaardige wit omies. Op die blad langsaan sê die struggle-teoloog prof. Nico Smith wit Suid-Afrikaners moet ophou om die ANC-regering te bekla en te kritiseer. Anders gaan hulle uitgemoor en verjaag word soos die wit Algeryne in Algerië destyds. Eergister het die oudredakteur Ken Owen in ’n brief aan Business Day gesê die inisiatief om die Regterlike Dienskommissie op hersiening te neem oor die Hlophe-besluit is ’n fout. Wit mense het geen plek of rol in die stryd om die regsorde in stand te hou nie, sê Owen. Wanneer hulle toetree, aktiveer hulle ’n rasse-solidariteit wat keer dat swart denkers wat soos regter Johann Kriegler glo en redeneer, aan sy kant gaan staan. Dan skaar hulle hul by dié met wie hulle ’n velkleur deel eerder as ’n argument. Dis seker hoekom Cyril Ramaphosa so halsoorkop weg is by Freedom Under Law. Smith en Owen se raad aan wit Suid-Afrikaners is essensieel dieselfde. Bly stil en kyk anderpad. Betaal net belasting. Maar hul motiveer dit uiteenlopend. Smith sê as wit mense aanhou kla en kritiseer, gaan die swart meerderheid, seker maar die ANC, oorgaan in ’n massa-aanval op wit mense. Die wit mense gaan dan “vasgekeer sit soos rotte in ’n val” sonder ’n moederland wat skepe sal stuur om hulle te verwyder. Die uiteinde: ’n massaslagting van wit mense.

69

Owen sê die wit mense moet net uit die pad bly sodat die swart mense die dinge kan uitredeneer. Wit toetrede tot die debatte vertroebel (!) net sake. Owen glo skynbaar dié slegs swart mense-debatte sal die land by die regte antwoorde uitbring. Dis wat in Zimbabwe gebeur het. Wit mense het en masse onttrek en volledig inwaarts geëmigreer. Aan geen debatte deelgeneem nie; niks gekritiseer nie. Die uiteinde is welbekend. Nou toevallig is daar dié naweek ’n konferensie in Zimbabwe oor die herstel van die regsorde in dié land. Raai wie’s die genooide spreker uit SA? Regter John Hlophe, adv. Dumisa Ntsebeza of enige van die Black Lawyer’s Association se kwaaimanne? Verkeerd. Dis ene Johann Kriegler. Hier rond beter bekend as Beskuldigde Nommer Een. Ek weet wit mense wat nie kan ontkom aan rassisme, vooroordeel en rasstereotipe denke nie is ’n groot probleem. So ook amnestie oor die verlede. Kon dit maar saam met swart rassisme/chauvinisme weggewens of weggetoor word. Tog twyfel ek of álle wit Suid-Afrikaners daaraan skuldig is. Ek, vir een, hunker nie terug na ’n wit regering nie. Ek wil net hê SA moet veilig wees en werk. En nié opeindig soos Zimbabwe nie. Ek lees Owen en Smith en probeer hard om te verstaan. En wat ek verstaan, is dit: Omdat ek wit is, mag ek niks sê oor die mors van belastinggeld weens korrupsie en wanadministrasie nie. Of deur uitspattige partytjies en spogmotors nie. Ek mag niks doen of sê oor die totale warboel in plaaslike regering en oor slaggate in die paaie nie.

70

As ek die wyse waarop die Zuma-masjien die regstelsel geruk en pluk het om die klagte teen die president te laat verdwyn en vir Schabir Shaik ’n bedrieglike mediese parool te bewimpel my kwel, moet ek swyg. Hoogstens mompel in die binnekamer. By die spreekwoordelike vleisbraaivuur moet ek volstrek tjoepstil wees. Tog stel ’94 se groot skikking en die ’96-Grondwet nie ’n bedeling daar waarin wit mense tweedeklas ry, grond toe kyk en swyg nie. Dit sê niks van “terugbetaling” vir apartheid in die sin van straf nie. Op papier en in woord is dit ook nie wat die ANC verkondig nie, al suggereer sy lyftaal en subteks nogal sterk wit mense moet eerder dankbaar wees en stilbly. Veral Smith se vermanings gaan die gemoedere laat opvlam. Dalk is dit goed dat ons ’n slag reguit oor dié dinge praat. -

Beeld

71

Bylae / Attachment 17 Tim du Plessis ’n Land van ons en hulle 2009-09-04 Die reënboognasie het politieke varkgriep. Ons is die laaste paar weke vier keer “getoets”. Die resultaat was telkens: siek, baie siek. Caster Semenya, John Hlophe, Brandon Huntley en Nkola Motata het, by wyse van spreke, gewys ons ou lot is besig om van vooraf hatig op mekaar te raak. Daardie goue paar jare toe die meeste uit hul pad gegaan het om verby ras na die beginsel in elke kwessie te kyk is verby. Deesdae sien ons weer net ras raak en niks anders nie. Allermins dit wat regtig tel. Dis nie Australië wat toetse gevra het oor Caster se geslag omdat dit is wat in internasionale atletiek gebeur nie. Nee, dis wit rassiste wat nie kan aanvaar ’n swart atleet presteer nie. Hlophe se ondersteuners probeer nie eens vra of hul man waarlik bekwaam en geskik is om ’n regter te wees nie. Nee, dis wittes wat hom “vervolg” omdat hy hul belange bedreig. Ontstellend baie swart mense koop in hierop, glo my gerus maar. Brandon Huntley, Kanada se bekendste politieke vlugteling wat die massiewe misdaadprobleem in slaperige Mowbray onthul het, is dadelik as ’n rassis gebrandmerk. Erger nog, ook wit Suid-Afrikaners wat gesê het al lyk die perd nie so lekker nie, neem kennis daarvan dat ’n tribunaal in ’n gesofistikeerde, progressiewe land soos Kanada oordeel Huntley het ’n punt beet.

72

As die ware jy na vore kom die dag dat jou lyf vol dop is, dan weet ons nou juts Motata het nie veel ooghare vir die Boere (lees wittes) nie. Die aand toe hy mnr. Richard Baird se tuinmuur in Sandton flenters gery het, het hy nie doekies omgedraai dat hy hom deur g’n Boer sal laat verneder nie, want Suid-Afrika is nie meer die wit man se land nie. As dit is hoe Motata dink, hoe seker kan wittes wees dat hulle sonder vooroordeel in sy hof aangehoor sal word? Maar swart solidariteit agter die regter het begin groei oomblikke ná landdros Desmond Nair se uitspraak sonder fieterjasies. Sondag het Mondli Makhanya, redakteur van die Sunday Times geskryf: “Daar is woede omdat die swart hand van vriendskap wat die afgelope 15 jaar uitgestrek was, weggestoot is deur die voorheen bevoordeelde segment van die samelewing.” Wie kan stry oor swart woede? Dit word aangevoel. Makhanya se swart woede oor die “hand van vriendskap” is egter ’n elite-ding. Ek het gedink getalsgewys is daar meer swart woede oor 15 jaar se beloftes van ’n beter lewe wat nie gerealiseer het nie. Ek kan en wil nie namens wittes praat nie. Maar ek weet baie van hulle sal sê: “Ons het nie die danige hand van vriendskap gesien nie. Al wat ons sien, is Jimmy Manyi se hand wat aan wittes beduie in die werkplek sal hulle tot in ewigheid tweedeklas-burgers bly.” As ék mag veralgemeen: Daar is woede in die wit gemeenskap omdat hulle alewig die skuld kry. Omdat “rassisme” en apartheid geblameer word pleks van onbevoegdheid en korrupsie.

73

Hier’s wat my bekommer oor die klimaat van oplaaiende, wedersydse verharding wat ons hier sien: Die brugbouers wat ’n diverse land soos Suid-Afrika altyd nodig sal hê, hou op werk. Vordering ontwyk hulle te veel. Die prys van ostrasisme in hul eie verhardende gemeenskappe raak te hoog. En spoedig is daar niemand meer wat Suid-Afrikaners kan wys op dit wat hulle deel en wat hulle saambind nie. Dan stry niemand meer teen stereotipering en veralgemening nie. Die uiteinde is dat Suid-Afrika weer ’n land word van ons en hulle. ’n Era toe daar gedink is as jy die politieke mag het, is jy reg, want dan moet “hulle” maak soos “ons” sê omdat “ons” baas is. Daardie benadering het Suid-Afrika tot by die rand van die afgrond gebring. Die huidige klimaat van polarisering kan Suid-Afrika baie maklik terugsleep daarheen. -

Beeld

74

Bylae / Attachment 18 Indian Express The Congress quartet’s political morality Sudheendra Kulkarni, Apr 26, 2009 The kid-glove treatment that much of the media reserves for the Nehru dynasty and its nominated Prime Minister is one of the many troubling lessons in what is wrong with our democracy. First, for almost the entire stretch of the UPA government’s five years, the press was rarely given an opportunity to question Sonia Gandhi, Rajiv Gandhi or Dr Manmohan Singh on relevant issues. Did you read or watch a single probing, hard-hitting interview with any of them? But has the situation really changed even after compulsions of the election campaign have forced the trio to be more accessible to the media? I should say ‘quartet’ instead of ‘trio’, because another scion of the dynasty, Priyanka Vadra, has suddenly become the Congress party’s star campaigner. Her campaign is confined to only two constituencies. Yet, a fawning section of the media has elevated her to the status of a national campaigner, giving her more time on TV and more space in print than veterans in her own party. The moot question is: Has the Congress quartet been asked a single uncomfortable question so far? For example, has Sonia Gandhi been asked to explain what is undoubtedly the most outrageous statement in the current election campaign—namely, her assertion that “some people inside our country calling themselves desh premis” (an indirect reference to the BJP) are more dangerous than “foreign terrorists entering India”? Since all four in the quartet have raised the Kandahar issue, has the media questioned any of them what the UPA government would have done if it had faced a Kandahar-like crisis?

75

Bylae / Attachment 19 Verklaring van de regering over haar algemeen beleid 13 oktober 2009 Deugdelijk bestuur en ethiek In de nasleep van de financiële crisis is pijnlijk duidelijk geworden welke schaamteloos hoge gouden handdrukken sommigen uitgekeerd kregen, soms zonder medeweten van de aandeelhouders. De regering zal dit aanpakken. Beursgenoteerde bedrijven moeten zich voortaan schikken naar de Corporate Governance Code. Die laat een vertrekvergoeding toe van 12 maanden (18 maanden in uitzonderlijke gevallen). Dezelfde beperking zal ook gelden voor de overheidsbedrijven.

Als

een

Belgisch

beursgenoteerd

bedrijf

aan

een

uitvoerende bestuurder, een lid van het directiecomité of een persoon aan wie het dagelijks bestuur is opgedragen toch een hogere vertrekvergoeding wil uitkeren, zal het daarvoor de instemming van de aandeelhouders moeten vragen. Een dergelijk verzoek tot afwijking van de Code moet bovendien vooraf worden meegedeeld aan de ondernemingsraad die hierover ook een advies kan uitbrengen. De rode draad doorheen de nieuwe regeling is de responsabilisering van de aandeelhouders en transparantie inzake het verloningsbeleid .

Rekening houdend met de aanbevelingen van de Europese Commissie van 30 april 2009 worden regels voorzien voor de variabele verloning of bonussen. Deze moeten in een redelijke verhouding staan tot het vaste deel van het loon. Aandelen of aandelenopties kunnen pas drie jaar na de toekenning ervan definitief worden verworven of uitgeoefend. De variabele verloning mag slechts voor de helft slaan op de prestaties van één jaar. Voor minstens een vierde moet

76

ze betrekking hebben op de prestaties over een periode van minstens drie jaar. De CBFA werkt ook nog specifieke regels uit voor de financiële sector. De perverse uitwassen van een uit de hand gelopen bonuscultuur kunnen niet door één land aangepakt worden. Frankrijk en Duitsland zijn tot een gemeenschappelijk standpunt gekomen en ons land heeft zich daar onmiddellijk bij aangesloten.

Ethiek en fraude Dames en Heren, Bij het begin van deze beleidsverklaring had ik het al over eerlijkheid en ethiek. Dat betekent ook inzetten op de bestrijding van de fiscale en sociale fraude. Omdat illegale ontwijking van belastingen en sociale lasten nadelig is voor de staatskas maar ook en vooral omdat de fraudeur diegenen die eerlijk en correct werken op een oneerlijke wijze benadeelt. Fraudebestrijding is niet zomaar een algemene lijn op het einde van een begrotingstabel, geen sluitpost om een begrotingsoperatie af te ronden. Wij doen een pakket concrete voorstellen die kaderen in een globale en gecoördineerde aanpak. Met een becijferde opbrengst. Wij nemen trouwens de besluiten van de kamercommissie inzake fraudebestrijding erg ter harte. Om zich aan te passen aan de internationale standaarden inzake de strijd tegen fraude heeft de regering intussen een hele reeks bilaterale verdragen goedgekeurd

om

te

voldoen

aan

de

OESO-standaarden

inzake

gegevensuitwisseling. Via deze en andere besliste maatregelen zal België zijn deelname aan de internationale strijd tegen belastingparadijzen versterken.

77

Bylae / Attachment 20 Die prys van leë beloftes Jan-Jan Joubert, Rapport 2009-10-25 00:39 Maandagoggend op die voorblad van Die Burger was daar ’n foto wat oorsaak en gevolg

in

ons

politiek

nogal

netjies

vasgevat

het.

Die foto was van pres. Jacob Zuma in Hawston, die oorwegend bruin vissersgemeenskap neffens die blinke kusdorp Hermanus in die munisipaliteit Overstrand, wat gewoonlik met Swartland meeding om die mees DA-gesinde munisipaliteit

in

die

land

te

wees.

Op die foto soen ’n arm, vroulike inwoner van Hawston Zuma se hand omdat sy dink hy gaan sorg dat die inwoners weer perlemoenkwotas kry sodat hul armoede

minder

erg

kan

wees.

Die foto het my sinies laat voel, want mens kon nie anders nie as om te onthou wat jy in verkiesingstyd in die een arm gemeenskap ná die ander hoor: “Meneer, die politici maak beloftes, maar hulle doen vir ons niks. Dit baat ons nie om te stem

nie.”

Op daardie foto is drie basiese neigings van ons huidige politiek vasgevat. Eerstens is daar die regering, in die persoon van die staatshoof, wat pragtige beloftes maak, presies wat sy gehoor van die oomblik wil hoor, en daardeur populistiese

instemming

en

kitsgewildheid

bekom.

Dis ontredderend om te sien hoe gereeld Zuma dit doen, en hoe hy sy gehoor mesmeraais

(as

mens

daardie

ou

Boere-

78

term

kan

byhark).

En dis nie net die armes nie. Later in die week lees mens in Beeld hoe ’n Afrikaanse leiersfiguur in die regsberoep kwytraak dat Zuma meer positief jeens Afrikaans en Afrikaanse mense staan. Lyk nie eintlik so as jy sien hoe die Zumakabinet

prof.

Jonathan

Jansen

se

versoeningspogings

saboteer

nie.

Mense moet die een of ander tyd begin raaksien dat Zuma ’n politikus met ’n silwertong en ’n populistiese streep is wat vir jou sê presies wat jy wil hoor, en dan doen wat hy in elk geval wou. Meet hom aan sy dade, nie sy woorde nie. Meet hom aan die waarskynlike Schabir Shaik-kwytskelding. Meet hom aan sy onwilligheid om die voortgesette gruwelike vermorsing van belastingbetalersgeld vas te vat. Meet hom aan die aanstelling van Mo Shaik as buitelandse spioenbaas.

Ja,

meet

hom

aan

sy

dade.

So sal die mense van Hawston hom moet meet aan sy dade. Die ou dae van perlemoen Zuma

weet

uithaal dit.

Sy

woorde

is was

verby, slim,

bykans

slinks

en gekies.

Hy het nie gesê die reëls oor perlemoen gaan hersien word nie. Hy het gesê dit sal

oorweeg

word.

Maar in Hawston is verstaan dit gaan gebeur. Zuma weet dit, hy moet weet dit is die voorspel tot teleurstelling, maar die onmiddellike gewildheid het blykbaar by hom

swaarder

geweeg.

Die tweede neiging waarvan daardie foto ’n teken is, is egter ook kiesers se goedgelowigheid om in tye van nood enige onsin te glo en hul lojaliteit te verpand

79

sonder

om

die

werklikheid

in

ag

te

neem.

Inwoners van Hawston weet wat die plaaslike omstandighede is, en soos alle Suid-Afrikaanse kiesers moet ook hulle realisties wees en sommige politici se leë praatjies van ander se harde werk kan onderskei. Mens moet as kieser in ’n demokrasie

bewus

wees

van

werklikhede.

Die derde neiging waartoe Maandag se foto ’n voorspel was en waarvan dit wel mettertyd ’n bitter teken sal word, is die groeiende gaping tussen die ANC en die werklikhede

waarmee

kiesers

worstel.

Ja, dit lei tot ’n vertrouensbreuk met die ANC, soos vergestalt in die Sakhileopstand by Standerton, en soos dit in 2011 weer gestalte gaan kry wanneer die ANC, deels weens verbreekte beloftes, weer slae kry in Overstrand. Maar die verskil tussen die ANC se woorde en sy dade, soos in hierdie geval verpersoonlik

deur

Zuma,

strek

wyer. Dit maak mense sinies. Dit ondermyn die konsep van demokrasie en beskaafde probleemoplossing. Dit is die dure prys van leë beloftes.

80

Bylae / Attachment 21 December 27, 2008 Politici se integriteit ook oorsee bevraagteken Dit is nie net Suid-Afrika waar daar vanuit kiesersgeledere ‘n oproep op ‘n groter mate van moraliteit en integriteit gemaak word nie. Ook in Nederland word grootoog gemaak oor die integriteit van politici, blyk uit ‘n studie van die Vrije Universiteit en die vaktydskrif, Binnenlandse Bestuur. Vroeër is reeds berig oor die sikliese inisiatiewe om ook ‘n groter mate van integriteit en moraliteit na die Amerikaanse Kongres te bring waar die afwesigheid van koukusverbondenheid en aksies van lobbies en ander belangegroepe die versoekings geil saai. In Suid-Afrika word die politieke toneel gekenmerk deur oproepe om moraliteit. Die blote nagaan van briefopskrifte aan koerante op die internet toon aan hoeveel skrywers, wanneer hulle oor Cope skryf, hierdie versugting uitstraal. Heel duidelik het ‘n groot deel van die Suid-Afrikaanse kieserskorps hul vertroue in die integriteit van die regeerders verloor, maar Suid-Afrika staan ook nie alleen nie. Die Nederlandse peiling toon aan dat die hoogste vlak van vertroue in integriteit by amptenare ervaar word, gevolg deur bestuurders, en dan die politici. Uiteraard het die politici nie so volmondig met die amptenare saamgestem dat die integriteitspersepsie by hulle haper nie. Belangebotsings blyk die kern van die persepsieprobleem te wees. Die navorsers meen die wyse waarop sommige politici belangebotsings hanteer, word deur ‘n gebrek aan professionaliteit gekenmerk, terwyl ander naïef optree. Omdat politici dikwels ook in ander lewensfere hul merk maak, hét hulle gewoonlik ook meer belange wat kan bots. Die betrokkenes herken self dikwels nie hulle belangeverstrengeldheid nie, en dit gebeur selde dat verkose verteenwoordigers hulle hieroor aan stemminge onttrek.

81

Onder die bekampingsmaatreëls tel ook ‘n beleid oor geskenke, maar dit blyk dat al hoe meer owerhede integriteitsmaatreëls instel. Hoofbron: Trouw

82

Bylae / Attachment 22 February 3, 2009 Nuuskommentaar: Suid-Afrika, land met twee persepsies van die werklikheid Die verskillende persepsies oor die werklikheid binne Suid-Afrika is nog selde so goed gedemonstreer soos in vandag se Volksblad. Op die voorblad is ‘n berig oor die geldpenarie in die Vrystaatse Gesondheidsdepartement wat onder meer veroorsaak dat nuwe MIV-positiewe pasiënte nie op anti-retrovirale programme geplaas kan word nie. ‘n Foto dui ‘n reuse slaggat, wat meer soos ‘n meer lyk, in ‘n teerpad buite Viljoenskroon. Hierdie is ook nie die enigste slaggat wat die afgelope paar dae die Volksblad gehaal het nie. Hierteenoor spog die ANC in die Noord-Kaap, dat, soos hulle dit stel, daagliks duisende ontnugterde Cope-lede na die ANC terugkeer. Die ANC se prestasies met dienslewering word as rede aangevoer. Wat die werklike toedrag van sake is, is skaars ter sprake omdat mense op hul persepsies van die werklikheid eerder as die werklikheid self reageer. ‘n Politieke wetenskaplike wil egter graag ook sy oë oor die werklikheid werp, sodat hy ‘n objektiewe oordeel kan val. Wat dit betref klink die miljarde rande se begrotingsagterstande wat oor jare opgebou het in die gesondheidsdienste, paaie en munisipale infrastruktuur nie goed nie. Hierteenoor spog die regering graag, en Statistieke SA se syfers beaam dit, dat daar groot vordering met die voorsiening van huise was, die wegdoen met die emmerstelsel,. krag- en watervoorsiening na huise of gedienste erwe. Trouens, hierdie syfers lyk so goed dat dit moeilik versoenbaar is met dit wat met op die grond waarneem – uitgebreide plakkergebiede met min dienste. Volgens huishulpe wat in Botshabelo woon, is die owerheidsklinieke daar bykans dolleeg en middels vir diabetes en ander is lankal net nie meer beskikbaar nie.

83

Pasiënte word na die Rooms-Katolieke Kerk verwys wie se medisynespense blykbaar vol is. In die media word dikwels gelees dat die ANC met middelmatigheid behep is. Dit beteken dat daar nie net twee persepsies is nie, maar drie, want vir baie mense tel sake soos rioolriviere deur woonbuurte wat dae lank vrugteloos gerapporteer word, cholera en ander siektes wat in waterbronne beland, urelange kragonderbrekings, slaggate wat nie herstel word nie en die omvang van misdaad nie middelmatigheid nie, maar swak in die ergste graad. Die ANC staan egter nie alleen in sy persepsie oor tevredenheid nie. In pres. Thabo Mbeki se laaste presidensiële oorsigverslag verwys hy ook na die hoë vlakke

van

tevredenheid

voorverkiesingspeiling

meen

by die

burgers

oor

Suid-Afrikaanse

dienslewering. Instituut

vir

In

sy

Rasse-

aangeleenthede ook dat die ANC weens hierdie vlakke van tevredenheid sy twee derde meerderheid in die Nasionale Vergadering behoort te behou. IpsosMarkinor het egter verlede jaar twee peilings uitgebrei wat op dalende vlakke van vertroue in die regering dui. Baie van die peilings wat op verminderde vlakke van tevredenheid dui, dateer uit die dae voor Eskom se kragkrisis hande uitgeruk het, inflasie ‘n groot probleem geword het en die inkomstegaping nog aansienlik kleiner was as nou. So kort voor die verkiesing is dit te wagte dat sommige opposisiepartye mildelik kliniese data sal gebruik om die kiesers te oortuig dat hulle eintlik baie rede het om met die ANC ontevrede te wees. Die ANC het reeds begin om die media vir hierdie groter bewuswording van redes om ontevrede te wees begin verkwalik. Hierdie druk sal ook toeneem. Die lakmoestoets kom egter op die kontakvlak. Al hoe meer klagtes van geweld en intimidasie kom reeds voor, en al hoe meer partye word hierdeur geraak. ‘n Deel van die probleem is dat ‘n party wat nou optree op ‘n wyse wat as lafhartig beskou kan word, al is dit net in sekere kulture, gaan ‘n knou weg hê. Rug

84

styfmakery en breedsprakerigheid om te toon dat iemand nie vir koue pampoen skrik nie, gaan aan die orde van die dag wees, en bydra daartoe dat die politieke temperatuur gaan styg.

85

Bylae / Attachment 23 Declassified Janice

sections

of

Tibbetts,

Published:

Arar

report

cast

CanWest

Thursday,

blame News

August

09,

Article

on

CSIS Service 2007 tools

OTTAWA — Canadian security officials suspected that Maher Arar would be questioned “in a firm manner” when the Americans deported the Ottawa engineer to his birth country of Syria, newly declassified portions of an investigative report into

the

incident

revealed

Thursday.

“I think the U.S. would like to get Arar to Jordan where they can have their way with him,” Jack Hooper, assistant director of operations for the Canadian Security Intelligence Service, wrote in a memo described in newly disclosed passages of the

Arar

report.

A censored version of the report by a commission of inquiry headed by Justice Dennis O’Connor was published last September. The government ordered that some information be blacked out so as to safeguard national security, defence and international relations. Last month, the Federal Court ordered that more of the information be disclosed, ruling that it would be in the public’s interest and not harmful

to

the

country.

Suspected of terrorist ties, Arar was flown to Jordan and from there to Syria, where he was imprisoned for a year and tortured before being released and returned to Canada. O’Connor’s report unequivocally cleared him of all terrorist links.

86

The newly uncensored passages also reveal that the CSIS security liaison officer in Washington, in a memo to his superiors two days after Arar’s deportation, “spoke of a trend they had noted lately when the CIA or FBI cannot legally hold a terrorist suspect, or wish a target questioned in a firm manner, they have them rendered to countries willing to fulfil that role.” Arar, he said, was “a case in point.” Arar’s lawyer, Lorne Waldman, described the declassified sections as “shocking and disturbing.” He accused the government of abuse of power for trying to shield information from the public for a year in the name of national security. “What we’re really seeing is the government withholding information because it is embarrassing,”

said

Waldman.

The more complete report also reveals that a Canadian security team, which visited Syria in November 2002, concluded that officials there “did not appear to view this as a major case and seemed to look upon the matter as more of a nuisance

than

anything

else.”

Because of its blacked-out passages, the initial version of the report appeared to put the lion’s share of blame on the RCMP, while CSIS escaped virtually unscathed. The original version also deleted mention of the CIA and the FBI. CSIS spokesman Giovanni Cotroneo refused comment on the new revelations. He stressed, however, that the report concluded that the security officials neither participated nor acquiesced in the U.S. decision to send Arar to Syria. The new version also places more blame on the Mounties, revealing that an RCMP anti-terrorism squad, in seeking search warrants in early 2002, failed to reveal to the presiding judge that the information came from an unnamed country with a poor human rights record or that it may have been obtained through

87

torture. In September 2002, the Mounties also kept a judge in the dark while seeking a warrant to wiretap Arar’s phone, failing to mention that their information came from an uncorroborated confession by terror suspect Ahmad El Maati, which was likely

obtained

under

torture

in

Syria.

“The candor was lacking and that’s very significant because we rely on our agencies, when dealing with national security investigations, to be truthful when seeking warrants,” said Waldman. “You ask yourself, given that CSIS possessed all this information, that they didn’t vigourously move to get Arar returned and in fact

opposed

his

return.”

Waldman called on the federal government to immediately implement the Arar report recommendation to set up two independent oversight bodies to monitor the

RCMP,

CSIS

and

other

agencies

involved

in

national

security.

Although the censored information represents less than one per cent of the 1,200-page report, Paul Cavalluzzo, the Arar commission lawyer, said the issue goes

to

the

heart

of

government

accountability.

He denounced the RCMP’s failure to disclose information in court, in particular, as an affront to the justice system because applications for national security warrants take place in a closed courtroom with a judge only hearing the government’s

side

before

making

a

decision.

Arar was arrested by U.S. authorities in September 2002 while travelling through New York on his way back to Canada from a vacation in Tunisia. The report concluded that his deportation was “very likely” the result of an inexperienced RCMP anti-terrorism squad passing on false intelligence to the

88

U.S.

that

labelled

Arar

and

his

wife

“Islamic

extremists.”

Former RCMP commissioner Giuliano Zaccardelli was forced to resign in the wake of the Arar report after he publicly changed his story on what he knew and when

he

knew

it.

Arar was given a formal apology from the federal government earlier this year, along

with

$10.5

million

in

compensation

for

his

ordeal.

Prime Minister Stephen Harper said Thursday it is up to Liberal Leader Stephane Dion

to

explain

the

Arar

affair

to

the

public.

“Let’s be clear, we’re talking about events that occurred under the previous government,” Harper told reporters in Yellowknife. “So I would suggest to you that in terms of asking what actually happened, those questions would be best directed

to

Mr.

Dion.”

Harper added that Arar has been compensated for his ordeal and reiterated that the government intends to implement all the recommendations in the Arar report.

89

Bylae / Attachment 24 Media en moreel Media en moreel, Trouw, 22 Sept 2001 Als de strijd in de Golf ons één ding heeft geleerd, is het wel dat de media in tijden van oorlog helemaal niks aan kunnen met alle open deuren van het Poynter-instituut die de hoofdredacteur van Trouw gisteren doorgaf. En al helemaal sinds de Amerikaanse legerleiding heeft laten weten dat er geen plaats wordt ingeruimd voor de media bij allerlei voorgenomen acties. Dat betekent opnieuw dat de pers zal zijn aangewezen op de officiële bronnen die succesvolle bombardementen melden: wat heeft die bromfietser daar een geluk -de mediavertegenwoordigers lachen zich een kriek, waarna een half jaar later blijkt dat deze aanval compleet anders is verlopen. Terwijl de tegenpartij onder de slachtoffers vooral vrouwen en kleine kinderen zal tellen, overigens zonder beelden van de schade want dat zou de aanvallers alleen maar optimistisch stemmen; de bewijzen zijn ziekenhuizen die vol blijken te liggen met mensen onder enorme hoeveelheden verband, bij ons liggen ze bij het minste of geringste aan slangen en infusen, dáár gaat overal verbandgaas overheen, dan komt er een hoge militair langs en smeekt zo'n onzichtbare man, want zelfs onzichtbare vrouwen hebben er geen mening, dat hij de strijd vooral niet moet staken. Laat u niets wijs maken, de Amerikaanse militaire voorlichters zullen weer de allure van Oprah Winfrey en Jerry Springer krijgen: zij hebben óók de taak om het moreel van het volk hoog te houden. Die leveren hun kinderen voor aan het front en het geld voor de bommen. Een voetnoot met de verwijzing dat alle feitelijke informatie eenzijdig afkomstig is van de militaire bevelvoerders zal de meeste mensen na een paar keer al niet meer opvallen. De overheid bereikt zo z'n doel en de journalistieke held houdt er z'n straatje mee schoon. Of moet er

90

soms niks gepubliceerd worden, omdat een kritische journalist in het luchtledige mept als hij geen toegang heeft tot een substantieel deel van alle gegevens? Heeft een medium in tijden van een onbarmhartig gewapend conflict waarbij de burgers sidderen van schrik, woede, verontwaardiging en angst ook een taak om het moreel een beetje op peil te houden? Of wordt dat de taak van de columnist?

91

Bylae / Atatchment 25

RSG-nuus, 26 Oktober 2009 13:00 Die hooflanddros in die sogenaamde Reitz-vier se saak het die media en politici gewaarsku om die beskuldigdes nie voortydig skuldig te bevind nie. Landdros Mziwonke Hinxa het die saak vanoggend tot aanstaande jaar uitgestel nadat die staat om uitstel gevra het om voorleggings deur die Reitzvier te bestudeer. Die vier mans wat by die Universiteit van die Vrystaat gestudeer het, word beskuldig van die vervaardiging van 'n onsensitiewe rasse-video. Slegs drie van die vier mans het vanoggend in die hof verskyn. Die vierde man, Daniël Grobler, is in Namibië waar hy tans woon. 'n Lasbrief vir sy inhegtenisneming is opgeskort tot die volgende hofverskyning. Landdros Hinxa het ook opdrag gegee dat die media nie verder met die betrokke werkers wat in die video verskyn, mag praat nie. Hy sê die saak is hangende en getuies moet beskerming geniet. Die landdros het die media gewaarsku dat hy teen hulle sal optree, indien dié bevel geïgnoreer word. Die saak sal weer op die 24ste Februarie hervat word.

92

Bylae / Attachment 26 Nuuskommentaar: Reitz 4, politici en die media – hedendaagse good, the bad and the ugly, 27 Oktober 2009 Herman Toerien Of die Reitz-4 ooit in die hof aangekla gaan word of in 'n ander forum tereg gaan staan is 'n kwessie van die regspraak en regsbeginsels. Die ANC, wat hom kliphard daarvoor beywer het dat pres. Jacob Zuma nie op aanklagte tereg staan nie nadat hy deur 'n hof in 'n korrupte verhouding met 'n veroordeelde bedrieër geïmpliseer is, neem in hierdie geval die teenoorgestelde houding in. Anders as Zuma het die Reitz-4 reeds in die openbaar om verskoning gevra, iets wat kompleks is omdat so iets - soos Zuma by herhaling beklemtoon het – as 'n implisiete skulderkenning vertolk kan word. Dit verg ook volstruispolitiek van 'n oortreffende aard om hoegenaamd te kan wonder welke van die twee sake die land die meeste skade aan sy beeld besorg het. Ten spyte van die ongelooflike mediadekking en opsweping wat met die Reitz-sage gepaard gegaan het en steeds aangaan, sou die Reitz-sage min of geen impak gehad het op die verdere afwaartse aanpassing van Suid-Afrika op die VN se ontwikkelingsindeks. Suid-Afrika is pas afwaarts tot die 129ste plek uit 'n moontlike 183 lande aangepas. Terwyl daar nog geen skuldigbevinding in die hof was nie, was daar twee vermanings van die hof: Politici en die media wat opdrag gekry het om nie die beskuldigdes reeds skuldig te bevind nie, en ook om nie verder met die klaers in die saak onderhoude te voer nie. Dié vermaning kom, ironies, in dieselfde maand as wat Suid-Afrika sy eie mediavryheidsdag gevier het.

93

Uiteraard is nie alle politici en alle media skuldig nie, en as die landdros sy dreigemente uitvoer om teen die skuldiges op te tree, sal dit ook net die vrot appels onder die media en politici wees wat getug word. 'n Grondwet beteken immers niks as dit nie in letter en gees uitgevoer word nie, en beskuldigdes se reg op 'n regverdige verhoor is een daarvan. Die media het 'n uiters belangrike rol in 'n demokrasie, in so 'n mate dat dit in verskeie toesprake van gerekende politici as die nie-amptelike vierde been van die demokrasie beskryf word. Suid-Afrika is trouens saam met die VSA een van die min lande ter wêreld waar mediavryheid naas die breër reg van vrye uitdrukking pertinent in die grondwet genoem word. Die rol en die beperkings op die media is in 'n wye reeks rigtinggewende

hofsake

uitgestippel,

waaronder

die

uiters

belangrike

waghondfunksie om die demokrasie van korrupsie te help suiwer. Daar is egter subtieler en minder subtiele maniere van druk op mediavryheid uitoefen, selfs waar dit deur die grondwet gewaarborg word. Dit wissel van 'n inligtingsverbod soos wat die Vrystaatse polisiehoof onlangs teen Volksblad ingestel het, en later gelukkig herbesin het, tot praatjies oor 'n mediatribunaal, dreigemente van wetgewing wat byvoorbeeld kinderpornografie in die oog het maar gerieflik ook ander sensuur moontlik maak, tot 'n waarskuwing van die destydse minister in die presidensie, Essop Pahad, dat die staat advertensies van sekere publikasies kan weerhou. Ook vir hierdie nuanses het Suid-Afrika 'n prys betaal toe die land op die persvryheidsindeks geval het en nie eens meer die mees persvrye land op die kontinent is nie. Tradisioneel gaan so 'n daling gepaard met 'n betrokke land se posisie op indekse soos die korrupsie-indeks en beleggersvertroueindeks.

94

Zuma het die naweek vir alle praktiese doeleindes die stout seun van die SuidAfrikaanse politiek, Julius Malema, as waardige kroonprins genomineer. Zuma het hom reeds by uitstek bewys as die persoon wat vir elke gehoor opdis wat hulle graag wil hoor, en die uitspraak is in Malema se tuisgemeenskap gemaak. Anders as in die dae toe 'n stamkaptein saans in sy kraal van familievuurtjie na familievuurtjie kon stap en goeie kapteinskap aan die dag kon lê deur vir elke familie te vertel wat hulle wil hoor, beweeg die media nou saam met 'n president, en word sy boodskap ook in ander gemeenskappe gehoor. Dit verg 'n wag voor die mond en insig. Die Reitz-sage is ryp om geoes te word as 'n voorbeeld van hoe versoening in die land moontlik is, en dat daar nog iets van die Madiba-magic in die lug hang. Of dit kan ontaard in 'n demonstrasie van 'n land wat afwaarts op die indekse beur – waar daar nog ruimte vir afwaartse aanpassing is. Of die land dit kan bekostig om hom dieper en dieper in die piesangrepublieksone vas te woel is te besien. Dit is laat in die dag as 'n tribunaal in Kanada vlugtelingstatus aan 'n SuidAfrikaner toeken, en 'n sekuriteitsfirma aanbeveel dat die Duitse span vir die 2010-Wêreldsokkerbeker tydens hul verblyf koeëlvaste baadjies moet dra. Die land het nou 'n regering nodig wat behoorlike staatsmanskap aan die dag lê, en 'n media wat die vrymoedigheid het om, sonder benadeling van sy eie geloofwaardigheid, saam te span om die land uit die indeksmoeras te lig.

95

Bylae / Attachment 27 Nuuskommentaar: Die teerkwas inlê 28 Oktober 2009 Of dit ‘n geskinder, laster of haatspraak genoem word, die skietseisoen op mense se karakter is oop. Of steeds oop. Die slagoffers neig egter om terug te veg. Pas is in die Johannesburgse hooggeregshof geskiedenis gemaak toe ‘n lastereis geslaag het teen ‘n persoon wat intussen dood is, en die lasteraar nou ‘n stywe bedrag in die gestorwene se boedel moet inbetaal. Vanoggend word berig dat Amore Vittone ‘n lastereis teen verskeie instansies en persone ingestel het. Onlangs het die appèlhof bevestig dat kriminele laster steeds ‘n misdaad is. Kriminele laster verskil van crimen injuria in hooftrekke daarvan dat die betrokke laster gepubliseer moes wees, wat die internet en soortgelyk insluit. Pas het die DA klagtes van haatspraak teen die ANC se jeugleier in die Vrystaat gelê oor beweerde uitsprake teen prof. Jonathan Jansen, beleërde rektor van die UV. Intussen het die Vryheidsfront Plus sy mond begin uitspoel teen die Menseregtekommissie in die Vrystaat wat met die een hand hard teen die Reitz 4 wil optree, maar in ander gevalle beweer hul is in onvermoë om verklaagdes op te spoor – dieselfde mense wat die media binne minute opspoor. Dikwels loop die haatspraak langs rasselyne. Met die Jansen-geval het die slagordes binne maande kwaai verwissel, sodat Jansen, wat homself as swart beskryf, hom nou in die ander kamp bevind as die hoofsaaklik swart ontevredenes, wat weer soos dikwels deur die wit ANCpolitikus, Neels van Rooyen, gestook word.

96

Die ironie is dat hoe harder Jansen na die waarheid in die sage gestreef, en op versoening begin fokus het, hoe meer het hy in die warm water by die sogenaamde transformasiedrywers beland. Die steun vir Jansen is binne ‘n ommesientjie rondom respek, waardering, begrip en simpatie vir die slagoffer – wat Jansen nou is – gekonsolideer, en ideologie staan in die praktyk daarbuite. Nie dat sommiges steeds ideologie as rookskerm gebruik nie. ‘n Geleentheid vir nasionale versoening, soos dit waarin die sg Reitz-4-sage ontwikkel het, kom nie dikwels nie. Die hantering hiervan is ongelooflik kompleks, omdat dit baie diep in die regsproses ingebed geraak het en miljoene rande waarskynlik van sakke sou verwissel as almal wat in die proses belaster is, suksesvolle eise teen almal wat die laster gepleeg het sou instel. Die howe sou lank besig gehou word met kriminele lastersake. Die Menseregtekommissie sou vir ‘n slag na beide kante moes vee, of vir rassepartydigheid by die Afrika kommissie vir Mense- en Groepregte, of die VN se Menseregteraad verkla word. Hef aam lê nog voor met ‘n beplande protesoptog môre. Gelukkig is die meer verantwoordelike studente nou so op hul studies gefokus dat teen-proteste skynbaar nie beplan word nie, wat die onlangse geskiedenis bewys, die potensiaal het om werklik te ontplof en in ‘n ommesientjie tot miljoene rande se skade te lei. Of nog erger en sonder teenproteste en ander aksies van rug-styfmakery: vrouestudente wat met verkragting gedreig word bloot omdat hulle tot ‘n sekere rassegroep behoort.

97

Onder hierdie omstandighede sou ‘n koor van oproepe tot versoening van regerings- en kerkleiers verwag word. Politici wat wel hierdie oproepe doen, word sommer gou as opportuniste afgemaak. Trouens, die gerekende leiers kan gaan kers opsteek oor die versoeningsaksies wat buite die openbare oog plaasvind, soos die student wat die persoon later herken het wat hom tydens so ‘n amokmaaksessie met ‘n bofbalkolf in die rug geslaan het, en eerder vrede maak as om die aanrander te verkla. Selfs al word ‘n uiters kundige multi-dissiplinêre span nou saamgestel om versoening te bewerkstellig, sal dit uiters moeilik gaan indien die regering nie sy grondwetlike pligte nakom nie en sy tentakels straffeloos die vure help blaas. Die grondwet plaas immers die plig op die staat, in artikel 7(2) om die regte van die Handves van Menseregte te respekteer, te beskerm, te bevorder en uit te leef, en in die aanhef van die grondwet onderneem die regering om juis dit te doen. Een van die regte is dat die Reitz -4 nie skuldig is voor hulle behoorlik verhoor is en skuldig bevind nie. Dit is ‘n klad op die land se naam dat die hof die politici hieroor moes vermaan, asook daardie deel van die media wat hom nie aan die regstaatbeginsels gesteur het nie.

98

Bylae / Attachment 28 Time: Monday, Jun. 18, 1979 SOUTH AFRICA: Vorster Quits A final report on Muldergate " 'They say you are not telling the truth. I say, John, you know it is so. And you know that I know it is so. And you know that Connie Mulder knows it is so.' He shrugged and said, 'Yes, it is so.' And I said, 'But John, it can't go on like that. The thing will destroy you.' " The "John" in that conversation was Balthazar Johannes Vorster, 63, Prime Minister of South Africa for twelve years and its President for the past nine months. The speaker was General Hendrik Van den Bergh, former head of the Bureau of State Security (BOSS); his testimony is included in the third and unsparing final report of a commission appointed to investigate corruption and legal irregularities in the government of John Vorster, who in 1977 led his National Party to the greatest electoral victory in its history. Last week, after the release of the latest report on South Africa's "Muldergate" scandal, Vorster abruptly resigned as his country's head of state, his long political career ending in disgrace. Vorster's last official act as President was to receive the report that described his humiliation and led directly to his resignation. The most important finding of the commission, headed by Supreme Court Justice Rudolph Erasmus, was that Vorster was fully aware of a covert operation by his former Minister of Information, Cornelius Mulder, to spend tens of millions of dollars in an illegal and secret effort to influence the news media. Retracting its own preliminary report that had exonerated Vorster, the commission concluded that he had lied in sworn testimony concerning his role in the whole affair. One witness testified that he had once asked Vorster whether the government itself was being blackmailed by Eschel Rhoodie, one of Mulder's key aides. "A

99

thousand percent," Vorster is said to have replied. "He holds my ministers' political life in the hollow of his hand." The Erasmus commission also provided a fascinating summary of what happened to the Muldergate millions. The commission charged that some $500,000 kept bobbing up in various bank accounts belonging to Rhoodie and two of his brothers; Rhoodie's salary as a senior civil servant never exceeded $1,350 a month. The commission also declared that $19 million in public funds went to L. Van Zyl Alberts, the publisher of a newspaper and a magazine that were, in reality, secretly funded government publications; the report implies that the publisher's use of the money points "to theft and fraud." Recounting previous charges that $10 million in government funds went to Michigan Publisher John McGoff in an unsuccessful attempt to take over the Washington Star in 1974, the commission charged that the South African government had never been able to account for $6.3 million of that sum. McGoff insisted that he had no South African backing in any o The Muldergate case was a triumph for the country's Englishlanguage press, particularly the Rand Daily Mail, which had led the way in pursuing the widening scandal. Unfortunately, any celebrating by the newspapers may prove shortlived. The government of Vorster's successor, Prime Minister P.W. Botha, pressed ahead last week with legislation that would drastically limit the power of the press to investigate clandestine government operations. If Botha and his colleagues have their way, any future Muldergates could be conducted safely out of public view. President Carter, as expected, announced last week that he would not lift economic sanctions against the country that now calls itself Zimbabwe Rhodesia. To do so at present, Carter said, would "seriously damage" the international relations of the U.S. The President acknowledged that pro-Rhodesian sentiment is running strong in the Senate, but vowed to do "everything I can, within my power," to prevent Congress from lifting sanctions on its own.

100

Carter conceded that Rhodesia had made some progress toward genuine majority rule by holding elections that resulted in the installation of the black-led government of Prime Minister Abel Muzorewa. But the President is convinced that the U.S. should move slowly on the Rhodesian issue, maintaining its ties with black Africa while pressing the Rhodesians for additional political reforms. In Salisbury, Muzorewa, who is a Methodist bishop, attacked Carter's statements as "an inhuman decision by a committed Christian."

101

Annexure / Bylae 29 Meer oor die skrywer en samesteller / More on the author and compiler Herman Toerien het voltyds ‘n BA Herman

Toerien

obtained

a

BA

Honneurs in Politieke Wetenskap aan Honours degree in Political Science at die UV behaal, en daarna deeltyds the

UFS,

and

thereafter

added

bykomende kwalifikasies in ekonomie, qualifications at the same university staatsreg en arbeidsreg aan dieselfde through part time studies in economy, universiteit.

Tydens

indiensopleiding Constitutional Law and Labour Law.

het hy ook kursusse in onder meer Through in service training kulturele

he also

antropologie, completed courses in amongst other

kommunikasiekunde, kommunikasie,

strategiese cultural anthropology, communications, algemene strategic

communications,

general

regsbeginsels, middelvlakbestuur en as principles of Law, middle management, leke-assessor deurloop.

and as lay assessor.

As verhoudingsbeampte word hy die As relations officer he became the jongste assistent-direkteur wat die land youngest assistant director ever in this nog in hierdie beroep opgelewer het, field in the country, and the Goodwil en die Welwillendsheidstigting vereer Foundation made an award to him for hom met ‘n toekenning vir die werk wat the work he has done to promote inter hy

vir

die

bevordering

tussengroepverhoudinge doen.

van group relations. He wrote articles on a wide range of

Hy skryf verskeie artikels oor ‘n wye topics

published

in

numerous

verskeidenheid onderwerpe wat in talle newspapers and magazines, and even koerante

en

tydskrifte,

waaronder professional publications abroad.

vaktydskrifte oorsee, verskyn.

102