CHEÁ ÑÒNH PHAÙP LYÙ VEÀ THU NGAÂN SAÙCH NHAØ NÖÔÙC LUAÄT TAØI CHÍNH
10/15/08
1
CHEÁ ÑÒNH PHAÙP LYÙ VEÀ THU NGAÂN SAÙCH NHAØ NÖÔÙC NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM THU
NSNN CAÙC KHOAÛN THU NSNN NOÄI DUNG PHAÙP LYÙ CAÙC KHOAÛN THU NSNN
10/15/08
2
KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM THU NSNN Thu NSNN laø toång theå caùc quan heä kinh
teá döôùi hình thöùc giaù trò phaùt sinh trong quaù trình phaân phoái vaø phaân phoái laïi caùc nguoàn taøi chính ñeå hình thaønh neân quyõ tieàn teä taäp trung cuûa nhaø nöôùc. Ñaëc ñieåm phaùp lyù cuûa thu NSNN: Caùc khoaûn thu NSNN gaén lieàn vôùi vieäc thöïc hieän chöùc naêng, nhieäm vuï vaø quyeàn löïc chính trò cuûa nhaø nöôùc. Caùc khoaûn thu NSNN baét nguoàn vaø gaén chaët vôùi söï phaùt trieån cuûa 10/15/08
3
CAÙC KHOAÛN THU NSNN Caùc khoaûn thu trong nöôùc Thu thueá, phí, leä phí Thu töø hoaït ñoäng kinh teá cuûa nhaø nöôùc. Thu töø hoaït ñoäng söï nghieäp, söï nghieäp vaên hoùa xaõ hoäi cuûa nhaø nöôùc. Thu hoài quyõ döï tröõ cuûa nhaø nöôùc. Tieàn söû duïng, hoa lôïi coâng saûn, ñaát coâng ích. Caùc khoaûn huy ñoäng ñoùng goùp cuûa daân cö, xaõ hoäi ñeå ñaàu tö XDCB. Thu keát dö SN naêm tröôùc. Tieàn baùn hoaëc cho thueâ taøi saûn thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc taïi caùc ñôn vò haøn chính söï nghieäp. 4 10/15/08 Caùc khoaûn thu khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.
CAÙC KHOAÛN THU NSNN Thu nöôùc ngoaøi
Caùc khoaûn ñoùng goùp töï nguyeän cuûa caùc toå chöùc caù nhaân nöôùc ngoaøi. Caùc khoaûn thu veà vay vaø nhaän vieän trôï töø caùc toå chöùc chính phuû phi chính phuû cuûa nöôùc ngoaøi.
10/15/08
5
NOÄI DUNG PHAÙP LYÙ CAÙC KHOAÛN THU NSNN Caùc khoaûn thu thueá Leä phí mang tính chaát thueá Caùc loaïi phí Khoaûn thu töø hoaït ñoäng kinh teá
cuûa nhaø nöôùc Caùc khoaûn vay cuûa chính phuû
10/15/08
6
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Thueá laø khoaûn thu noäp mang tính
baét buoäc maø caùc toå chöùc hoaëc caù nhaân phaûi noäp cho nhaø nöôùc khi coù ñuû nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh. Baûn chaát cuûa thueá laø quan heä phaân phoái gaén lieàn vôùi nhaø nöôùc, loaïi quan heä giöõa nhaø nöôùc vôùi ngöôøi noäp thueá. 10/15/08
7
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Ñaëc ñieåm cuûa thueá
Thueá laø khoaûn ñoùng goùp baét buoäc cho ngaân saùch. Thueá gaén lieàn vôùi yeáu toá quyeàn löïc cuûa nhaø nöôùc. Thueá khoâng tính ñoái giaù, khoâng hoaøn traû tröïc tieáp. Khaùc bieät giöõa thueá vôùi phí, leä phí Veà cô sôû phaùp lyù: caùc khoaûn thu thuø thueá ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû caùc vaên baûn phaùp luaät coù hieäu löïc phaùp lyù cao; trong khi leä phí vaø phí ñöôïc thöïc hieän döïa theo caùc vaên baûn döôùi luaät. Veà vò trí caùc khoaûn thu: thueá luoân laø caùc khoaûn thu chuû yeáu cuûa NSNN, leä phí vaø phí cuõng laø nguoàn thu cuûa NSNN nhöng coù vò trí khoâng quan troïng nhö thueá. Thueá khoâng mang tính ñoái giaù, hoaøn traû tröïc 8 10/15/08 tieáp nhöng ñoái vôùi leä phí vaø phí laïi mang tính ñoái
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Phaân loaïi thueá
Caên cöù vaøo tính chaát kinh teá:
Caên cöù vaøo ñoái töôïng:
10/15/08
Thueá tröïc thu Thueá giaùn thu Thueá ñaùnh vaøo taøi saûn Thueá ñaùnh vaøo thu nhaäp Thueá tieâu duøng
9
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Caùc nguyeân taéc ñaùnh thueá
10/15/08
Thueá phaûi ñaûm baûo tính coâng baèng: moïi ñoái töôïng coù naêng löïc chòu thueá ñieàu phaûi noäp thueá vaø moïi ngöôøi coù ñieàu kieän lieân quan ñeán thueá nhö nhau phaûi ñöôïc ñoái xöû veà thueá nhö nhau. Ñaùnh thueá phaûi ñaûm baûo caân baèng lôïi ích giöõa nhaø nöôùc vaø ngöôøi noäp thueá: thueá phaûi ñaûm baûo nguoàn thu cho NSNN nhöng khoâng ñöôïc ñeå cho ngöôøi noäp thueá laâm vaøo tình traïng khoán cuøng. Ñaùnh thueá phaûi ñaûm baûo deã hieåu, ñaït hieäu quaû: caùc loaïi thueá phaûi roõ raøng, deã hieåu cho moïi ñoái töôïng vaø coù tính oån ñònh. Ñoàng thôøi heä thoáng thueá phaûi ñöôïc toå chöùc sao cho chi phí quaûn lyù thu thueá khoâng cao hôn 10 möùc maø muïc tieâu ñeà ra cho pheùp. Ñaùnh thueá phaûi ñaûm baûo khoâng xaûy ra tình
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Noäi dung quyeàn thu thueá cuûa nhaø nöôùc
Quyeàn thu thueá cuûa nhaø nöôùc laø cô sôø quan troïng ñeå nhaø nöôùc coù theå ban haønh moät heä thoáng caùc vaên baûn phaùp luaät trong nöôùc cuõng nhö giaûi quyeát caùc vaán ñeà quoác teá lieân quan ñeán quyeàn thu thueá.
10/15/08
Quyeàn ñaùnh thueá cuûa nhaø nöôùc gaén lieàn vôùi quyeàn löïc chính trò cuûa moät nöôùc coù chuû quyeàn. Quyeàn thu thueá döïa treân yeáu toá laõnh thoå cho pheùp nhaø nöôùc ñöôïc quyeàn thu thueá ñoái vôùi moïi ñoái töôïng ñuû ñieàu kieän treân laõnh thoå quoác gia ñoù, khoâng phaân bieät loaïi chuû theå. Quyeàn thu thueá döïa treân yeáu toá con 11 ngöôøi cho pheùp nhaø nöôùc thu thueá ñoái
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Khaùi nieäm phaùp luaät thueá
Phaùp luaät thueá laø toång hôïp caùc quy phaùp phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi phaùt sinh trong quaù trình thu, noäp thueá giöõa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn vaø ngöôøi noäp thueá nhaèm hoaøn thaønh nguoàn thu cho NSNN ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu xaùc ñònh. Ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa cuûa luaät thueá bao goàm caùc nhoùm quan heä: 10/15/08
Nhoùm quan heä phaùt sinh trong quaù trình quaûn lyù thueá. Nhoùm quan heä phaùt sinh trong quaù trình thöïc hieän nghóa vuï thueá. Nhoùm quan heä phaùt sinh trong quaù trình 12 xöû lyù vi phaïm vaø khieáu naïi veà thueá.
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Nguoàn cuûa luaät thueá
Luaät do quoác hoäi ban haønh. Phaùp leänh thueá do UBTV quoác hoäi ban haønh. Caùc vaên baûn döôùi luaät do chính phuû, thuû töôùng chính phuû, boä tröôûng caùc boä quaûn lyù ngaønh ban haønh quy ñònh chi tieát thi haønh luaät, phaùp leänh Caùc vaên baûn quoác teá laø nguoàn cho luaät thueá bao goàm caùc ñieàu öôùc song phöông vaø ña phöông
10/15/08
OECD-1977 veà “hieäp ñònh maãu veà traùnh ñaùnh thueá 2 laàn ñoái vôùi caùc loaïi thueá ñaùnh vaøo taøi saûn vaø thu nhaäp”. UN-1980 cuûa lieân hieäp quoác veà” hieäp ñònh maãu cuûa lieân hieäp quoác veà traùnh ñaùnh thueá 2 laàn giöõa caùc nöôùc phaùt trieån vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån” GATT-1994 13 Hieäp ñònh öu ñaõi thueá quan coù hieäu löïc chung CEPT.
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Caên
cöù khi xaây döïng thoáng phaùp luaät thueá
10/15/08
heä
Ñaûm baûo nguoàn vaät chaát cho chí tieâu cuûa nhaø nöôùc. Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi, thu nhaäp daân cö, höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh, mieàn… Yeâu caàu phaûi bao quaùt heát nguoàn thu, khoâng boû soùt ñoái töôïng noäp thueá, ñoái töôïng naèm trong dieän caàn phaûi ñieàu tieát. Yeâu caàu cuûa caùc quan heä kinh teá ñoái ngoaïi, quan heä quoác teá trong töøng giai ñoïan cuï theå. 14
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Caên cöù ban haønh luaät veà saéc
thueá cuï theå Phaûi ñaûm baûo tính thoáng nhaát cuûa ñaïo thueá cuï theå trong cô caáu heä thoáng phaùp luaät thueá. Phaûi ñaûm baûo oån ñònh noäi taïi trong quaù trình aùp duïng töøng luaät thueá vaø oån ñònh trong toång theå heä thoáng phaùp luaät thueá. Ñaûm baûo tính coâng baèng trong vieäc thöïc hieän nghóa vuï thueá.
10/15/08
15
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Cô caáu cuûa ñaïo luaät thueá Teân cuûa luaät thueá: thöôøng gaén vôùi teân cuûa loaïi thueá maø luaät ñoù ñieàu chænh. Teân luaät thueá phaûi khaùi quaùt vaø theå hieän ñaëc tröng loaïi thueá ñoù giuùp cho ñoái töôïng coù lieân quan coù theå phaân bieät deã daøng luaät thueá naøy vôùi luaät thueá khaùc. Ñoái töôïng noäp thueá: laø toå chöùc hoaëc caù nhaân tröïc tieáp coù nghóa vuï noäp thueá. Ñoái töôïng noäp thueá khaùc bieät vôùi ñoái töôïng gaùnh chòu thueá vaø ñoái töôïng coù nghóa vuï khaáu tröø thueá. Caên cöù tính thueá: laø nhöõng soá lieäu cô baûn ñeå xaùc ñònh soá thueá phaûi noäp, 10/15/08
16
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Ñoái töôïng chòu thueá laø ñoái töôïng khaùch
quan phaûi thu thueá theo quy ñònh cuûa luaät thueá, laø vaät chuaån maø döïa vaøo ñoù nhaø nöôùc thu moät soá tieàn nhaùt ñònh, coù theå laø thu nhaäp, keát quaû kinh doanh hoaëc giaù trò taøi saûn. Thueá suaát laø möùc ñoä maø döïa vaøo ñoù, ngöôøi noäp thueá phaûi noäp moät khoaûn tieàn nhaát ñònh, tính treân moät ñôn vò ñoái töôïng chòu thueá. Thueá suaát coù theå ñöôïc quy ñònh theo tyû leä % hoaëc ñöôïc quy ñònh coá ñònh theo möùc ñoä nhaát ñònh. Phöông phaùp tính thueá: ñöôïc hieåu laø nhöõng caùch thöùc ñöôïc phaùp luaät quy ñònh cuï theå17 10/15/08 cho töøng loaïi thueá ñeå coù moät soá tieàn thueá
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Keâ khai noäp thueá: quy ñònh naøy bao
goàm nhöõng noäi dung trình töï ñaõ ñöôïc toång keát vaø coù tính phaûn aùnh quy luaät cuûa ñoái töôïng noäp thueá töø khaâu tröôùc khi tieán haønh hoaït ñoäng laøm phaùt sinh nghóa vuï noäp thueá ñeán khaâu phaûi noäp tieàn thueá vaøo kho baïc nhaø nöôùc theo thôøi haïn ñònh tröôùc. Coù 3 phöông thöùc chuû yeáu: Keâ khai nhöng noäp thueá theo quyeát ñònh cuûa cô quan thu. Noäp thueá khoaùn. Töï keâ khai vaø töï noäp thueá.
10/15/08
18
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Quy ñònh veà mieãn giaûm thueá: laø
nhöõng quy ñònh theå hieän söï khuyeán khích giuùp ñôõ giaùn tieáp ñoái vôùi ngöôøi noäp thueá hoaëc ñoái töôïng chòu thueá. Mieãn giaûm thueá daãn ñeán vieäc thöïc hieän nghóa vuï khoâng gioáng nhau giöõa caùc ñoái töôïng noäp thueá. Do vaäy, ñeå ñöôïc mieãn giaûm caùc chuû theå phaûi thöïc hieän theo trình töï ñònh tröôùc. Xöû lyù vi phaïm phaùp luaät thueá: bao caùc noäi dung maø döïa vaøo ñoù caùc 10/15/08
19
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ Vai troø cuûa phaùp luaät thueá
Phaùp luaät thueá taïo cô sôû phaùp lyù quan troïng vaø oån ñònh cho nguoàn thu, ñaùp öùng yeâu caàu chi tieâu cuûa nhaø nöôùc. Phaùp luaät thueá ñöôïc söû duïng nhö moät coâng cuï ñieàu tieát neàn kinh teá, thöïc hieän ñöôøng loái trong moät thôøi kyø nhaát ñònh cuûa nhaø nöôùc. Nhaø nöôùc coù theå söû duïng coâng cuï phaùp luaät thueá ñeå kieåm tra giaùn tieáp hoaït ñoäng kinh doanh cuûa
10/15/08
20
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ THUEÁ GIAÙ TRÒ GIA TAÊNG Thueá GTGT laø loaïi thueá tieâu duøng nhaèm
ñoäng vieân moät phaàn thu nhaäp cuûa ngöôøi chòu thueá ñaõ söû duïng ñeå mua haøng hoùa, dòch vuï. Laø loaïi thueá thu treân phaàn giaù trò taêng theâm cuûa haøng hoùa dòch vuï phaùt sinh trong quaù trình töø saûn xuaát, löu thoâng ñeán tieâu duøng. Ñaëc ñieåm: Thueá GTGT coù ñoái töôïng chòu thueá raát roäng. Thueá GTGT chæ tính treân phaàn giaù trò taêng theâm cuûa haøng hoùa dòch vuï. Neáu döï treân giaù mua cuoái cuøng cuûa haøng hoùa dòch vuï, soá thueá GTGT phaûi noäp khoâng thay ñoåi phuï thuoäc vaøo21 10/15/08 caùc giai ñoaïn löu thoâng haøng hoùa
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ THUEÁ GIAÙ TRÒ GIA TAÊNG Phaùp luaät thueá GTGT laø toång hôïp caùc quy
phaïm phaùp luaät do nhaø nöôùc ban haønh ñieàu chænh caùc quan heä phaùt sinh trong quaù trình ñaêng kyù, keâ khai, noäp thueá, quaûn lyù vaø quyeát toaùn thueá GTGT. Öu ñieåm cuûa thueá GTGT Giaûi quyeát tình traïng ñaùnh choàng thueá qua caùc khaâu cuûa quaù trình löu thoâng haøng hoaù. Quy ñònh thueá suaát ñôn giaûn, ñaûm baûo ôû möùc ñoä töông ñoái veà tính ñôn giaûn vaø trung laäp cuûa thueá. Vôùi nhöõng ñieàu kieän vaø phöông phaùp tính thueá khoâng chæ taïo nguoàn thu oån ñònh cho NSNN, ñaûm baûo bình ñaûng veà 22 10/15/08 nghóa vuï cuûa ñoái töôïng noäp thueá maø
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ THUEÁ GIAÙ TRÒ GIA TAÊNG Ñaëc ñieåm luaät thueá GTGT
Phaùp luaät thueá GTGT coù taùc ñoäng trong phaïm vi roäng, ñeán taát caû caùc ñoái töông trong xaõ hoäi. Phaùp luaät thueá GTGT chæ coù theå ñöôïc ban haønh khi caùc ñieàu kieän aùp duïng ñaït ñeán möùc ñoä nhaát ñònh, ñoù laø caùc tieâu chuaån veà keá toaùn, cheá ñoä chöùng töø hoùa ñôn vaø khaû naêng quaûn lyù cuûa caùc cô quan tham gia quaûn lyù thu thueá GTGT
10/15/08
23