Cau Chuyen Cuoi Cung Cua Sherlock Homes

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

2

SAÁU BÛÁC TÛÚÅNG NAPÖLÏÖNG

Ngaâi Lextreyà - thaám tûã úã Xcöëtlen, thónh thoaãng hay gheá àïën thùm chuáng töi. Sherlock Holmes, rêët lêëy laâm têm àùæc vò nhûäng cuöåc thùm viïëng naây. Lextreyà hay àem àïën nhûäng tin tûác maâ Súã Caãnh saát cho pheáp, coân Holmes, àïí toã loâng biïët ún viïåc êëy nïëu sùén loâng ngöìi nghe nhûäng cêu chuyïån vuån vùåt tó mó vïì nhûäng cöng viïåc maâ cêëp trïn giao phoá cho ngaâi thaám tûã. Hún nûäa Holmes rêët nhiïåt tònh khuyïn baão, chó dêîn nhûäng àiïìu maâ anh chó cêìn luåc tòm möåt caách nhanh choáng trong kho taâng kinh nghiïåm vaâ tri thûác cuãa mònh. Töi vêîn nhúá trong nhûäng buöíi töëi höm êëy, Lextreyà chó àïì cêåp túái vêën àïì thúâi tiïët, nhûäng mêíu tin tûác nhoã àùng trïn caác baáo. Sau àoá böîng dûng anh ngöìi thûâ ra buöìn baä, àùm chiïu, nheâ nheå thöíi phuâ àöëm taân trïn àêìu àiïëu thuöëc. Holmes chuá yá theo doäi röìi lïn tiïëng: - Hònh nhû ngaâi coá möåt cêu chuyïån thuá võ àõnh cho töi nghe thò phaãi? - öì khöng, thûa ngaâi Holmes, khöng coá gò àaáng thuá võ caã ! - Ngaâi cûá kïí cho töi nghe xem sao. Lextreyà cûúâi xoaâ. - Quaã laâ khöng thïí giêëu ngaâi àûúåc chuyïån gò hïët. Thûåc têm töi àang bêån suy nghô vïì möåt chuyïån... Nhûng noá khöng àaáng kïí nïn töi khöng muöën phiïìn àïën ngaâi laâm gò. Cêu chuyïån tuy nhoã nhûng tûúng àöëi kyâ quùåc. Töi biïët ngaâi thñch quan têm àïën nhûäng cêu chuyïån khöng bònh thûúâng. Thïë nhûng, noái cho àuáng, thò cêu chuyïån naây ngaâi baác sô Watxún àaáng phaãi quan têm hún laâ chuáng ta ? - Con bïånh û? - Töi hoãi. - Cún àiïn khuâng. Hún nûäa àoá laâ möåt cún àiïn kyâ laå. Trong thúâi àaåi bêy giúâ khoá coá thïí tûúãng tûúång àûúåc nhûäng con

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

3

ngûúâi laåi vêîn coân cùm gheát Napölïöng àïå nhêët. Hïî thêëy bêët cûá möåt bûác tûúång Napölïöng naâo hiïån ra trûúác mùæt anh ta laâ lêåp tûác anh ta àêåp ngay. Holmes ngaã ngûúâi ra chiïëc ghïë baânh: - Cöng viïåc naây khöng thuöåc phaåm vi nghiïn cûáu cuãa töi. - Àêëy ngaâi thêëy khöng, töi àaä noái nhû vêåy röìi maâ. Nhûng coá àiïìu khoá hiïíu laâ ngûúâi êëy àaä töí chûác nhûäng cuöåc àöåt nhêåp ùn cùæp cuãa ngûúâi khaác nhûäng taác phêím nghïå thuêåt khöng thuöåc quyïìn súã hûäu cuãa mònh àïí àêåp phaá. Vò thïë hùæn tuöåt ngay khoãi tay caác baác sô àïí rúi vaâo tay chuáng ta. Holmes nheo nheo àöi mùæt, traán anh nhùn thïm möåt lêìn nûäa. - Möåt vuå ùn tröåm keâm theo phaá phaách ! Àoá laâ möåt chuyïån thuá võ. Ngaâi laâm ún haäy kïí laåi têët caã cho töi nghe möåt caách cuå thïí caác chi tiïët nhoã nhêët. Lextreyà löi ra möåt cuöën söí ghi cheáp caác cöng viïåc, röìi lêåt giúã tûâng trang àïí gúåi laåi trñ nhúá cho mònh. - Trûúâng húåp àêìu tiïn; ngûúâi ta àaä thöng baáo cho töi caách àêy 4 ngaây, - anh ta noái, - Trûúâng húåp naây xaãy ra taåi cûãa haâng cuãa ngaâi Mörda Kheàxön: öng ta laâ ngûúâi chuyïn buön baán nhûäng bûác hoaå vaâ tûúång trïn àaåi löå Kenhingtön. Chuyïån xaãy ra nhû thïë naây: Khi ngaâi chuã tiïåm vûâa bûúác ra khoãi gian haâng àûúåc möåt vaâi phuát thò bêët ngúâ nghe thêëy möåt tiïëng kïu "rùæc". Öng ta nghi hoùåc nïn vöåi vaä quay trúã vaâo thò chúåt thêëy bûác tûúång baán thên bùçng thaåch cao hònh Napölïöng trûúác àêëy àaä àïí cêín thêån trïn giaá cuâng vúái nhûäng taác phêím nghïå thuêåt khaác, nay vúä vuån lùn loác dûúái chên. Öng chuã tiïåm nhanh nheån voåt ra phöë, nhûng khöng àuöíi kõp thuã phaåm, mùåc duâ coá nhiïìu ngûúâi ài ngang qua tiïåm khùèng àõnh chñnh hoå nhòn thêëy coá möåt ngûúâi tûâ trong tiïåm chaåy ra. Chuyïån xaãy ra dûúâng nhû laâ möåt trong nhûäng trûúâng húåp cuãa boån cön àöì haâng ngaây. Ngûúâi ta àaä giao nhiïåm vuå êëy cho möåt viïn caánh saát theo doäi. Bûác tûúång chó àaáng giaá vaâi àöìng baãng Anh, têët nhiïn, chuyïån àoá quaá nhoã moån nïn ngûúâi ta khöng theâm quan têm. Trûúâng húåp múái àêy, àaä toã ra trêìm troång hún, àöìng thúâi laåi coá phêìn kyâ quaái hún, vaâ chó múái xaãy ra töëi höm qua. Cuäng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

4

trïn àaåi löå Kenhingtön, caách tiïåm cuãa ngaâi Mörda Kheàxön chó vaâi trùm bûúác coá möåt öng baác sô tûúng àöëi nöíi tiïëng - ngaâi Barnhicöët rêët ngûúäng möå Napölïöng. Toaân böå ngöi nhaâ cuãa öng àïí chùåt cûáng saách, tranh aãnh vaâ nhûäng vêåt kyã niïåm cuãa võ Hoaâng àïë nûúác Phaáp. Caách àêy khöng lêu öng baác sô àaä mua cuãa ngaâi Mörda Kheàxön hai bûác tûúång thaåch cao giöëng nhau nhû taåc caái àêìu nöíi tiïëng trûá danh cuãa Napölïöng do nhaâ àiïu khùæc ngûúâi Phaáp Àïvin nùån. Öng ta àïí laåi möåt bûác taåi nhaâ riïng trïn àaåi löå Kenhingtön, coân bûác thûá hai öng àem àùåt taåi phoâng möí trïn àaåi löå Lauer Brikxtön. Nhûng saáng nay khi trúã vïì nhaâ baác sô Barnhicöët phaát hiïån ra laâ töëi höm qua nhaâ öng ta àaä bõ boån tröåm àöåt nhêåp. Àiïìu àaáng ngaåc nhiïn laâ moåi àöì vêåt trong nhaâ khöng hïì mêët caái gò, duy chó coá bûác tûúång Napölïöng laâ bõ keã tröåm bï ra ngoaâi haâng raâo röìi àêåp vúä vuån, cho àïën saáng hoå múái thêëy àöëng maãnh vúä vuån êëy. Holmes àûa hai tay lïn trúâi. - Thêåt laâ möåt trûúâng húåp hiïëm coá? - Anh noái. - Töi tin rùçng, chùæc thïë naâo ngaâi cuäng thêëy thuá võ. Nhûng chûa phaãi thïë laâ hïët àêu. Àïën mûúâi hai giúâ trûa ngaâi baác sô Barnhicöët ài túái phoâng möí cuãa mònh, vaâ ngaâi coá thïí tûúãng tûúång nöíi sûå kinh hoaâng cuãa öng baác sô khöng, khi öng ta nhòn thêëy caác cûãa söí phoâng möí bõ múã tung ra vaâ nhûäng maãnh vúä cuãa bûác tûúång thûá hai vung vaäi khùæp trïn nïìn nhaâ. Bûác tûúång bõ àêåp vúä thaânh nhûäng maãnh vuån. Chuáng töi àaä tiïën haânh àiïìu tra caã hai trûúâng húåp, nhûng vêîn khöng coá kïët quaã, thuã phaåm vêîn khöng àûúåc phanh phui vaâ àûa ra aánh saáng. Coá luác chuáng töi nghô hay àoá laâ möåt thùçng àiïn röì thûåc sûå, chuyïn lêëy chuyïån phaá phaách laâm troâ tiïu khiïín. Thûa ngaâi Holmes, têët caã sûå kiïån chó coá thïë thöi. - Nhûäng dûä kiïån naây rêët àöåc àaáo, àùåc biïåt vaâ thêåm chñ cuäng kò laå nûäa - Holmes noái. - Töi muöën biïët, hai bûác tûúång bõ àêåp vúä cuãa ngaâi baác sô Barnhicöët coá giöëng nhû àuác vúái bûác tûúång àaä bõ àêåp vúä úã cûãa haâng cuãa ngaâi Mörda Kheàxön hay khöng? - Chuáng giöëng nhau nhû àuác, búãi ngûúâi ta àaä àuác chuáng cuâng möåt khuön. - Nhû vêåy thò, chuáng ta khöng nïn khùèng àõnh rùçng con ngûúâi àaä àêåp vúä mêëy bûác tûúång kia àaä haânh àöång do loâng cùm thuâ Napölïöng. Chuáng ta thûã àïí yá xem úã Luên Àön coá

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

5

túái mêëy ngaân bûác tûúång cuãa võ hoaâng àïë vô àaåi, thò khoá coá thïí chêëp nhêån cho keã cuöìng tñn, hoaân toaân möåt caách tònh cúâ àaä bùæt àêìu caái viïåc "chinh phaåt" cuãa mònh bùçng caách huyã diïåt ba bûác tûúång giöëng nhû nhû thïë. - Àiïìu àoá chuáng töi cuäng àaä nghô túái - Lextreyà noái. - Coân ngaâi thò nghô gò vïì chuyïån naây, thûa baác sô Watxún? - Möåt chûáng loaån oác, àiïn röì àang úã trong möåt giai àoaån naâo àêëy rêët khoá phaát hiïån àûúåc ranh giúái cuãa noá - Töi traã lúâi, Coá nhûäng hiïån tûúång àûúåc caác nhaâ têm lyá hoåc goåi laâ "yá nghô bõ aám aãnh". yá nghô naây coá thïí laâ khöng àaáng kïí, vaâ con ngûúâi khi bõ noá aám aãnh, cuäng coá thïí rêët khoeã maånh trong caác lônh vûåc, muåc tiïu khaác nhau. Chuáng ta cûá cho laâ keã cuöìng tñn êëy àaä àoåc vïì Napölïöng khaá nhiïìu, hoùåc àaä biïët àûúåc vïì möåt nöîi khöí têm maâ cha öng anh ta gùåp phaãi trong thúâi gian chiïën tranh chöëng laåi Napölïöng. Trong anh ta luön luön coá möåt yá nghô aám aãnh, vaâ dûúái aãnh hûúãng cuãa noá, anh ta hoaân toaân coá thïí laâm nhûäng chuyïån liïìu lônh nhêët, ma quaái nhêët, kyâ laå nhêët... - Lêåp luêån cuãa cêåu khöng thïí chêëp nhêån àûúåc àêu Watxún. Baån thên mïën cuãa töi úi - Holmes vûâa noái vûâa lùæc àêìu khöng coá "yá nghô aám aãnh" naâo coá thïí chó cho nhûäng thùçng khuâng cuãa cêåu biïët nhûäng bûác tûúång àang nùçm úã àêu. - Thïë cêåu giaãi thñch nhû thïë naâo? - Túá khöng coá yá àõnh giaãi thñch. Túá chó nhòn thêëy trong nhûäng haânh àöång coá veã kyâ laå cuãa con ngûúâi êëy coá möåt chuöîi mùæt xñch yá thûác naâo àêëy. Nhûäng sûå kiïån tiïëp theo xaãy ra nhanh hún vaâ coá phêìn tang thûúng hún laâ nhû chuáng ta nghô. Vaâo buöíi saáng höm sau, trong luác töi àang mùåc quêìn aáo trong buöìng nguã cuãa mònh thò Holmes àaä àïën goä cûãa, anh bûúác vaâo, möåt tay cêìm bûác àiïån. Anh àoåc to bûác àiïån: - "Haäy ài àïën Kexingtön ngay bêy giúâ, heãm Pitt 131 Lextreyà". - Nhû thïë coá nghôa laâ nhû thïë naâo? - Töi hoãi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

6

- Töi khöng biïët nûäa. Coá thïí coá nhiïìu yá nghôa, tuyâ theo chuáng ta hiïíu. Nhûng túá caãm thêëy àoá laâ nhûäng sûå kiïån tiïëp theo cuãa cêu chuyïån lõch sûã vïì nhûäng bûác tûúång àêëy. Nïëu nhû túá khöng nhêìm thò anh baån àiïn röì cuãa chuáng ta àaä chuyïín àõa phêån hoaåt àöång cuãa mònh úã Luên Àön... Àaânh phaãi àïí laåi moán caâ phï trïn baân, xe ngûåa àang àúåi chuáng ta ngoaâi cöíng. Ba mûúi phuát sau chuáng töi àaä coá mùåt taåi heãm Pitt. Àoá laâ möåt heãm nhoã vaâ heåp, keáo daâi song song vúái möåt àaåi löå àöng vui nhöån nhõp cuãa Luên Àön. Ngöi nhaâ söë 131 àûúåc xêy cêët theo kiïën truác haâi hoaâ, phña trong khöng coá gò cêìu kyâ. Khi chuáng töi àïën gêìn thò àaä thêëy möåt àaám àöng vö cuâng röìi nghïì àang àûáng tuám tuåm gêìn caánh cûãa sùæt. Holmes thöíi möåt höìi coâi. - Quó tha ma bùæt, úã àêëy hònh nhû coá vuå giïët ngûúâi! Lextreyà chaåy ra àoán chuáng töi vúái böå mùåt cau coá bûåc doåc vaâ dêîn chuáng töi vaâo phoâng khaách. Trong phoâng khaách coá möåt ngûúâi àaân öng àaä luöëng tuöíi mùåc aáo choaâng bùçng vaãi flanen àang ài lui túái khöng àûúåc tûå nhiïn lùæm. Öng ta hònh nhû laâ chuã nhên cuãa ngöi nhaâ naây. Vaâ ngaâi Khörexön Kharker lêìn naây cuäng laâ nhên viïn cuãa nghiïåp àoaân trung têm xuêët baãn baáo chñ. - Lõch sûã vúái nhûäng bûác tûúång cuãa Napölïöng laåi tiïëp diïîn. - Lextreyà noái. - Chiïìu höm qua noá àaä laâm cho ngaâi chuá yá, thûa ngaâi Holmes vaâ töi tröåm nghô chùæc ngaâi seä vui loâng tham gia vaâo cöng viïåc khaám phaá ra àiïìu bñ êín, nhêët laâ möåt khi hêåu quaã cuãa noá àaä dêîn túái chuyïån àau thûúng nhû thïë naây. - Coá chuyïån gò thïë? - Möåt vuå giïët ngûúâi. Ngaâi Kharker, xin múâi ngaâi kïí cho hai ngaâi naây têët caã nhûäng gò àaä xaãy ra. Ngûúâi mùåc aáo choaâng quay böå mùåt vêîn coân baâng hoaâng laåi phña chuáng töi. Möåt chuyïån thêåt laå luâng, öng ta noái. - Suöët cuöåc àúâi, töi àaä àûa lïn caác baáo nhûäng tin tûác, sûå kiïån xaãy ra vúái nhûäng ngûúâi khaác, coân bêy giúâ àïën lûúåt töi laåi xaãy ra möåt chuyïån lúán lao, töi baâng hoaâng àïën nöîi vúái vaâi ba lúâi töi khöng thïí naâo diïîn taã hïët àûúåc. Coân ngaâi, tïn tuöíi cuãa ngaâi töi àaä tûâng biïët, thûa ngaâi Sherlock Holmes. Nïëu ngaâi thaânh cöng trong cöng cuöåc khaám phaá ra vuå aán bñ êín naây thò àoá chñnh laâ phêìn thûúãng rêët lúán buâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

7

àùæp phêìn naâo cho töi. Töi xin kïí têët caã nhûäng àiïìu àaä xaãy ra möåt lêìn nûäa. Holmes ngöìi xuöëng vaâ bùæt àêìu lùæng nghe. - Cêu chuyïån giïët ngûúâi naây coá liïn quan túái bûác tûúång Napölïöng töi àaä mua caách àêy böën thaáng. Töi mua àûúåc vúái giaá reã hún úã cûãa haâng anh em nhaâ Kharàing bïn caånh nhaâ gaä Khay Xtrixk. Thûúâng töi viïët baáo vaâo luác àïm àaä khuya, vaâ töi hay ngöìi lò cho àïën têån saáng! Ngaây höm nay cuäng vêåy. Töi ngöìi vaâo baân cuãa mònh úã tñt trong goác cuãa têìng trïn, bêët thònh lònh giûäa àïm khuya hoang vùæng töi thêëy möåt tiïëng àöång àêu àoá. Luác êëy khoaãng ba giúâ àïm. Töi cöë lùæng nghe, nhûng tiïëng àöång khöng lùåp laåi nûäa, töi nghô rùçng chùæc coá ngûúâi àuâa giúän úã ngoaâi phöë. Nhûng khoaãng 15 phuát sau, töi böîng nghe thêëy coá tiïëng gaâo theát thêåt ruâng rúån khuãng khiïëp. Trong àúâi töi chûa bao giúâ nghe thêëy tiïëng heát haäi huâng nhû thïë vaâ cho àïën chïët töi cuäng khöng bao giúâ quïn àûúåc tiïëng theát àïm qua. Töi ngöìi bêët àöång, àiïëng ngûúâi vaâ lùång ài vò súå, chûâng vaâi phuát gò àoá, vaâ sau àoá töi cêìm lêëy cêy gêåy choåc loâ vaâ tûâ tûâ, thêån troång ài xuöëng dûúái. Khi bûúác vaâo phoâng, töi nhêån thêëy cûãa söí àaä bõ múã toang vaâ bûác tûúång àïí trïn loâ sûúãi àaä biïën mêët. Töi khöng thïí naâo hiïíu nöíi, taåi sao tïn ùn cùæp laåi say mï àùæm àuöëi bûác tûúång êëy nhû vêåy. Bûác tûúång chó thuêìn tuyá bùçng thaåch cao bònh thûúâng, reã nhû beâo. Nhû ngaâi thêëy àêëy keã cùæp àaä nhaãy qua cûãa söí vaâ bûúác xuöëng bêåc tam cêëp cuãa caánh cûãa chñnh. Töi xaác àõnh roä raâng keã tröåm chaåy thoaát bùçng con àûúâng êëy, nïn chaåy ra phoâng ngoaâi vaâ múã cûãa. Trong khi bûúác khêåp khïînh trong boáng töëi múâ múâ aão aão töi vêëp phaãi vaâ xuyát nûäa thò ngaä vaâo möåt xaác chïët àang nùçm thûúåt trïn saân. Töi quay vaâo nhaâ vöåi vaâng lêëy àeân ra. Möåt vïët thûúng haá höëc hoang hoaác úã cöí hoång cuãa keã bêët haånh, bêåc tam cêëp trïn cuâng vûúng àêìy maáu. Caái xaác nùçm ngûãa, hai àêìu göëi àûa lïn cao, möìm thò haá ra thêåt khuãng khiïëp. Coá leä hònh aãnh êëy khöng bao giúâ rúâi khoãi töi trong nhûäng giêëc mú. Töi vöåi vaâng thöíi coâi baáo cho caãnh saát vaâ sau àoá töi cuäng bêët tónh nhên sûå. Töi khöng thïí nhúá àûúåc gò nûäa. Töi àûúåc àûa ra phoâng ngoaâi, bïn caånh töi laâ ngûúâi caãnh saát. - Keã bõ giïët laâ ai vêåy? - Holmes hoãi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

8

- Chuáng töi chûa xaác àõnh àûúåc. - Lextreyà traã lúâi. Ngaâi coá thïí àïën xem mùåt anh ta úã nhaâ xaác. Chuáng töi cuäng àaä ngùæm kyä anh ta nhûng khöng phaát hiïån àûúåc àiïìu gò hïët. Möåt gaä àaân öng rêët khoeã maånh, to lúán, nûúác da raám nùæng, chûa àïën tuöíi ba mûúi, ùn mùåc thò töìi taân, nhûng tröng khöng phaãi laâ möåt ngûúâi cöng nhên. Möåt con dao caán gêëp bùçng sûâng nùçm lùn loác bïn caånh anh ta trïn vuäng maáu. Töi khöng biïët con dao kia laâ cuãa keã bõ giïët hay laâ cuãa tïn saát nhên. Trong quêìn aáo cuãa keã bõ giïët khöng coá möåt thûá gò àïí coá thïí xaác àõnh àûúåc tïn anh ta. Trong tuái anh ta chuáng töi tòm thêëy möåt quaã taáo, möåt súåi dêy nhoã, möåt têëm baãn àöì thaânh phöë Luên Àön vaâ möåt têëm aãnh. Têëm aãnh àêy. Àoá laâ möåt têëm hònh chuåp bònh thûúâng do möåt loaåi maáy aãnh nhoã chuåp. Trong hònh laâ khuön mùåt cuãa möåt ngûúâi treã tuöíi, vúái nhûäng neát göì ghïì gúám ghiïëc, cùåp löng maây khaá rêåm, böå xûúng haâm phaát triïín maånh vaâ luön luön àûa ra phña trûúác nhû möåt con àûúâi ûúi. Noái cho àuáng àoá laâ têëm hònh cuãa möåt con khó thò chñnh xaác hún. - Coân bûác tûúång ra sao? - Holmes hoãi trong luác vêîn chùm chuá nghiïn cûáu bûác hònh. - Bûác tûúång chuáng töi cuäng vûâa tòm thêëy trûúác luác ngaâi àïën. Noá àûúåc phaát hiïån úã trong möåt khu vûúân nhoã trûúác caái nhaâ boã tröëng trïn àaåi löå Kempàen - Khauz. Noá cuäng bõ àêåp vúä thaânh tûâng maãnh nhoã vuån. Töi àang àõnh ài túái àoá àïí ngùæm xem sao, ngaâi coá ài cuâng töi khöng? Núi chuáng töi tòm thêëy nhûäng maãnh vuån cuãa bûác tûúång nùçm caách ngöi nhaâ khoaãng vaâi acàú lêìn àêìu tiïn chuáng töi àûúåc chûáng kiïën taác phêím thïí hiïån chên duâng ngaâi Hoaâng àïë vô àaåi nhû thïë vaâ múái biïët keã naâo àoá coá loâng cùm thuâ khöng àöåi trúâi chung maänh hïåt nhû thïë naâo. Pho tûúång nùçm trïn baäi coã, àaä bõ àêåp vúä naát. Holmes nhùåt lïn vaâi miïëng vaâ chùm chuá nghiïn cûáu, quan saát. Dûåa trïn neát mêåt cuãa anh, töi àoaán chùæc anh àaä lêìn ra dêëu vïët. - Ngaâi coá thêëy àûúåc gò khöng? - Lextreyà hoãi. Holmes nhuán vai. - Chuáng ta cuäng cêìn töën nhiïìu cöng sûác vò vuå naây àêëy, Anh noái. - Nhûng dêîu sao... dêîu sao chùng nûäa, chuáng ta cuäng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

9

àaä coá möåt caái gò àoá àïí bùæt àêìu. Bûác tûúång reã ruáng nhû thïë naây, nhûng dûúái con mùæt cuãa tïn phaåm töåi thò quyá giaá hún caã tñnh maång cuãa con ngûúâi. Àêëy chñnh laâ dûä kiïån àêìu tiïn chuáng ta lêåp àûúåc vaâ, dûä kiïån thûá hai khöng keám phêìn ly kyâ. Nïëu nhû muåc àñch duy nhêët cuãa tïn töåi phaåm laâ àêåp vúä bûác tûúång, thò taåi sao noá khöng àêåp vúä ngay úã trong nhaâ, hay möåt chöî naâo àêëy gêìn nhaâ? - Chùæc hùæn hoaãng höët khi gùåp keã kia, buöåc loâng hùæn phaãi giïët. Chñnh hùæn ta cuäng khöng hiïíu phaãi laâm gò cú maâ. - Thïë naâo? Cuäng cho laâ àûúåc ài. Nhûng töi lûu yá vúái ngaâi vïì ngöi nhaâ úã trong khu vûúân, núi maâ bûác tûúång Napölïöng bõ àêåp vúä. Lextreyà nhòn xung quanh. - Ngöi nhaâ êëy boã tröëng, - Anh ta noái, - Tïn töåi phaåm nghô rùçng ngöi nhaâ àoá laâ núi khöng coá ai laâm cho hùæn phaãi súå caã. - Vêng, - Holmes söi nöíi hùèn lïn, - Nhûng trïn àûúâng phöë êëy vêîn coân möåt ngöi nhaâ boã khöng, taåi sao hùæn laåi laâm ngú khöng vaâo ngöi nhaâ àoá maâ laåi àïën ngöi nhaâ kia? Hún nûäa sao hùæn ta khöng àêåp ngay bûác tûúång, caånh ngöi nhaâ tröëng àêìu tiïn? Chñnh hùæn cuäng hiïíu rùçng, möîi bûúác ài thûâa sï coá phêìn tùng sûå nguy hiïím, vò coá thïí bêët ngúâ seä gùåp ai àêëy. - Töi khöng chuá yá àïën dûä kiïån naây, - Lextreyà noái. Holmes chó tay lïn ngoån àeân chiïëu saáng ngoaâi àûúâng, aánh saáng cuãa noá àang toaã trïn àêìu chuáng töi. - úã àêy hùæn ta coá thïí nhòn thêëy caái maâ hùæn ta cêìn, coân úã chöî kia hùæn khöng laâm àûúåc. Àêy chñnh laâ àiïìu hùæn phaãi ài àïën têån àêy. - Ngaâi noái àuáng, trúâi àêët quyã thêìn aå! - Viïn thaám tûã noái. Giúâ thò töi múái vúä leä ra rùçng bûác tûúång cuãa baác sô Barnhicöët cuäng bõ àêåp vúä gêìn ngoån àeân trong vûúân nhaâ öng êëy. Nhûng chuáng ta seä laâm gò vúái dûä kiïån naây, thûa ngaâi Holmes? - Haäy ghi dûä kiïån naây. Sau naây chuáng ta seä coá dõp cêìn túái noá, buöåc phaãi quay trúã laåi vúái noá. Thûa ngaâi Lextreyà, ngaâi àõnh tiïën haânh cöng viïåc àiïìu tra nhûäng bûúác naâo nûäa?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

10

- Theo töi nghô, trûúác hïët laâ phaãi xaác minh cho àûúåc keã bõ giïët laâ ai, cöng viïåc naây cöng khöng khoá khùn lùæm. Khi chuáng ta biïët àûúåc anh ta laâ ngûúâi nhû thïë naâo, vaâ àöìng boån cuãa anh taå laâ ai, chuáng ta seä dïî daâng biïët àûúåc anh ta àaä laâm nhûäng gò úã heãm Pitt trong àïm khuya khoùæt vaâ àaä gùåp ai, úã àêu, keã naâo àaä giïët haåi anh ta úã cêìu thang cuãa ngaâi Khörex Khaker. Ngaâi coá àöìng yá nhû vêåy khöng, thûa ngaâi Holmes? - Töi taán thaânh, nhûng riïng töi töi seä tiïën haânh àiïìu tra theo möåt con àûúâng khaác hoaân toaân. - Ngaâi àõnh theo hûúáng naâo? - ÖÌ töi khöng muöën ngaâi tham gia vaâo, ngaâi cûá tiïën haânh theo caách cuãa ngaâi, coân töi seä tiïën haânh theo caách cuãa töi. Sau cuâng chuáng ta seä so saánh kïët quaã cuãa cuöåc tòm kiïëm vaâ nhû vêåy, coá gò chuáng ta seä böí sung cho nhau. - Rêët tuyïåt. - Lextreyà noái. - Bêy giúâ ngaâi haäy quay laåi heãm Pitt, têët nhiïn ngaâi seä khöng gùåp ngaâi Khörex Khaker. Ngaâi haäy chuyïín chúâ öng ta nhûäng lúâi naây cuãa töi: àïm höm qua coá keã mêët trñ rêët khaát maáu àang bõ möåt cún cuöìng daåi do loâng cùm thuâ Napölïöng àaä túái thùm nhaâ öng êëy. Àiïìu naây rêët phuâ húåp vúái baâi baáo cuãa öng ta. Lextreyà ngaåc nhiïn nhòn Sherlock Hoimes: - Chùèng leä ngaâi cuäng nghô nhû vêåy sao? Holmes móm cûúâi. - Töi coá yá nghô êëy aâ? Coá thïí laâ töi khöng coá yá nghô àoá. Nhûng chuyïån nhû vêåy seä laâm cho ngaâi Khörex Khaker vaâ nhûäng ngûúâi àùåt baáo daâi haån cuãa nghiïåp àoaân trung têm êën loaát toâ moâ vaâ thuá võ àêëy: Watxún, ngay ngaây höm nay chuáng ta seä rêët bêån. Töi rêët lêëy laâm hên haånh, thûa ngaâi Lextreyà, nïëu ngaâi vaâo luác 18 giúâ chiïìu gheá laåi chöî chuáng töi úã kiïåt Beyker, coân töi cûá giûä bûác aãnh nheá. Töi cuâng vúái Holmes löåi böå àïën kiïåt Khayxtrit àïí gheá vaâo tiïåm cuãa anh em nhaâ Kharàing, núi ngûúâi ta àaä cho mua bûác tûúång. Ngûúâi baán haâng treã tuöíi baáo cho chuáng töi hay rùçng ngaâi Kharàing chó cuöëi buöíi múái túái tiïåm, coân anh ta thò khöng thïí cho chuáng töi biïët àûúåc tin tûác vò anh ta múái laâm viïåc úã àêy

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

11

chûa lêu. Trïn khuön mùåt cuãa Holmes thoaáng hiïån nhûäng neát thêët voång, chaán chûúâng. - Àaânh vêåy thöi, Watxún, khöng phaãi luác naâo cuäng thaânh cöng àûúåc. - Cuöëi cuâng anh lïn tiïëng. - Buöåc loâng chuáng ta phaãi gheá àïën àêy vaâo cuöëi giúâ laâm viïåc vêåy, vò maäi àïën bêy giúâ ngaâi Kharàing vêîn chûa àïën àêy. Túá coá yá àõnh nhû cêåu àaä àoaán àêëy, túá seä bùæt tay vaâo viïåc nghiïn cûáu cêu chuyïån cuãa nhûäng bûác tûúång tûâ bûúác àêìu tiïn nhêët àïí laâm saáng toã: trong quaá trònh xuêët hiïån noá àaä coá nhûäng chûáng cúá naâo kyâ laå hay khöng xaác àinh trûúác söë phêån quaá laå luâng cuãa chuáng noá. Chuáng ta seä ài àïën chöî ngaâi Mörda Khedxö úã àaåi löå Kenhingtön vaâ thûã xem öng ta coá mang àïën cho chuáng ta möåt tia saáng naâo khöng? Chuáng töi ài xe mêët caã tiïëng àöìng höì múái túái cûãa haâng cuãa öng chuã buön àöì tranh tûúång. Öng coá khöí ngûúâi thêëp beá, nhûng mêåp maåp, böå mùåt àoã au, daáng àiïåu coá veã xoã xiïn, thêm àöåc. - Vêng, thûa ngaâi, hùæn àaä àêåp vúä ngay trong tiïåm cuãa töi. Öng taâ noái - Chuáng töi àaä àoáng thuïë àïí laâm gò, nïëu nhû bêët cûá thùçng àïën naâo cuäng coá thïí àïën àêy ùn tröåm vaâ laâm hû hoãng haâng hoaá cuãa töi? Vêng, thûa ngaâi, töi àaä baán cho öng baác sô Barnhicöët caã hai bûác tûúång. Thêåt laâ xêëu höí vaâ nhuåc nhaä quaá! Thûa ngaâi, àoá chó laâ laâ hiïån traång vö chñnh phuã, theo yá töi laâ nhû vêåy. Chó coá nhûäng tïn vö chñnh phuã múái coá khaã nùng laâm chuyïån àêåp phaá nhûäng bûác tûúång. Töi mua nhûäng bûác tûúång kia úã àêu aâ? Töi khöng hiïíu chuyïån êëy thò liïn quan gò àïën cêu chuyïån kia chûá? nhûng nïëu quaã thêåt ngaâi cêìn biïët àiïìu àoá thò töi seä kïí. Töi àaä mua noá úã chöî ngaâi Gelder vaâ höåi cuãa öng ta úã heãm Chertr nùçm trïn phöë Stepnhi. Àêëy laâ möåt haäng khaá nöíi tiïëng, töìn taåi àaä hai mûúi nhùm nay. Töi àaä mua bao nhiïu bûác êëy aâ? Ba caái. Hai caái töi àaä baán laåi cho baác sô Bamhicöët, coân möåt caái thò bõ àêåp vúä giûäa ban ngaây ban mùåt ngay trong tiïåm cuãa töi thïë múái ghï chûá! Töi coá biïët con ngûúâi chuåp trong têëm aãnh naây khöng êëy aâ? Khöng, töi khöng biïët. Khöng, ngûúåc laåi, töi coá biïët. Àoá laâ Beppö, möåt thúå kim hoaân ngûúâi Y'. Thónh thoaãng hùæn coá àïën chöî töi laâm möåt vaâi viïåc vùåt. Hùæn ta coá thïí xeã göî, cûa vaán vaâ tö son thïëp vaâng vaâo nhûäng khung aãnh. Hùæn múái ài khoãi àêy àûúåc möåt tuêìn lïî, cho túái bêy giúâ, töi khöng nghe noái gò vïì hùæn

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

12

caã. Khöng, töi khöng àûúåc biïët hùæn ta tûâ àêu túái, hiïån nay hùæn úã àêu töi cuäng khöng biïët. Töi khöng coá gò phaãi chöëng àöëi hùæn hïët. Hùæn ta laâm viïåc khöng àïën nöîi töìi. Hùæn ta ài khoãi hai ngaây thò bûác tûúång cuãa töi bõ àêåp vúä... - Thïë naâo, ngaâi Mörda Khedxön àaä cung cêëp cho chuáng ta nhûäng söë liïåu nhiïìu hún chuáng ta mong àúåi - Holmes noái, chuáng töi ra khoãi tiïåm, - Thïë laâ thùçng Beppö àaä nhuáng tay vaâo nhûäng vuå vûâa xaãy ra úã Kenhingtön cuäng nhû úã Kexingtön. Nhúâ nhûäng söë liïåu naây chuáng ta àaä khöng tiïëc sûác àïí ài thïm mûúâi dùåm nûäa. Bêy giúâ, Watxún, chuáng ta seä túái Stepnhi, gùåp ngaâi Gelder vaâ höåi cuãa öng êëy. Àoá laâ quï hûúng xûá súã cuãa nhûäng bûác tûúång. Túá tin rùçng chuáng ta seä gùåp nhûäng àiïìu bêët ngúâ vaâ thuá võ êëy. Chuáng töi vöåi vaä rúâi khoãi Luên Àön thanh lõch vaâ giaâu sang, boã qua nhûäng khaách saån sang troång, boã qua nhûäng khaách saån sang troång, boã qua Luên Àön vúái nhûäng nhaâ haát löång lêîy, xûá súã cuãa vùn hoaá, giaãi trñ, boã qua Luên Àön thûúng maåi buön baán sêìm uêët, boã qua Luên Àön bïën caãng taâu beâ têëp nêåp àïí cuöëi cuâng rúi vaâo möåt vuâng duyïn haãi moåc àêìy nhûäng keã ngheâo àoái chui ruác, tuå têåp laåi tûâ khùæp caác xoá xónh cuãa chêu Êu. Trïn möåt àûúâng phöë röång raäi chuáng töi àaä tòm thêëy xûúãng àuác tûúång. Caái xûúãng nùçm trong möåt caái sên chung röång lúán àûång àêìy nhûäng têëm bia möå àaá. Trong xûúãng coá möåt phoâng röång lúán, úã àoá coá nùm mûúi nhên cöng àang laâm viïåc, keã thò nhaâo nùån, ngûúâi thò goåt giuäa taåo hònh. Öng chuã to lúán àêîy àaâ, maái toác baåc trùæng àoán tiïëp chuáng töi rêët niïìm núã, öng traã lúâi nhûäng cêu hoãi cuãa Holmes löåt caách maåch laåc, roä raâng. Trong quyïín ghi cheáp cuãa öng coá chûáng nhêån laâ nhûäng bûác tûúång baán thên Napötlïöng - cöng trònh tuyïåt taác cuãa Àevin àaä àûúåc saãn xuêët haâng loaåt: Trong àoá coá ba bûác tûúång àaä baán cho Mörda Khedxön gêìn möåt nùm trûúác àêy, àoá laâ möåt nûãa cuãa böå saáu tûúång riïng biïåt. Ba pho tûúång coân laåi àûúåc, baán cho anh em nhaâ Kharàing úã àaåi löå Kenxingtön: Khöng! Nhûäng bûác tûåún å g cuãa böå saáu caái, êëy khöng coá gò khaác biïåt caã. Khöng, öng khöng hïì biïët möåt chuát gò caã? vò lyá do gò maâ coá keã laåi coá yá nghô thuã tiïu àêåp phaá nhûäng bûác tûúång êëy. Y' nghô àoá laâm öng ta buöìn cûúâi. Giaá xuêët xûúãng cuãa nhûäng bûác tûúång êëy chó coá 6 siling, nhûng giaá baán leã coá thïí túái 12 siling hoùåc cao hún thïë

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

13

nûäa. Mêëy caái tûúång àûúåc chïë taåo nhû sau: trûúác hïët ngûúâi ta àöí hai nûãa caái mùåt, sau àoá ngûúâi ta gùæn hai nûãa àoá laåi vúái nhau. Têët caã cöng viïåc thöng thûúâng àoá àïìu do hai ngûúâi Y' thûåc hiïån trong chñnh cùn phoâng naây. Khi bûác tûúång àûúåc laâm xong ngûúâi ta àùåt noá lïn chiïëc baân ngoaâi kia àïí phúi cho khö. Vaâ cuöëi cuâng laâ cêët vaâo trong kho. Ngoaâi ra öng ta khöng coân gò àïí kïí nûäa. Nhûng khi Holmes àûa cho öng chuã têëm hònh àaä lêëy àûúåc trong tuái aáo keã bêët haånh thò lêåp tûác thaái àöå öng chuã toã ra vö cuâng cùm phêîn. Khuön mùåt öng taái xanh vò giêån dûä, löng maây dûång àûáng trïn cùåp mùæt xanh biïëc múã trö tröë. - A! Thùçng àïíu! - Öng ta heát lïn - Vêng töi biïët thùçng naây khaá roä. Xûúãng cuãa töi àaä àûúåc moåi ngûúâi quyá troång kñnh nïí, trong suöët thúâi gian daâi töìn taåi chó coá möåt lêìn bõ caãnh saát túái hoaånh hoeå cuäng chó vò caái thùçng mêët daåy naây àêy! Chuyïån àoá xaãy ra caách àêy hún möåt nùm röìi. Hùæn àaä duâng dao àêm möåt ngûúâi Y' úã ngoaâi àûúâng, hùæn tröën khoãi tay ngûúâi caãnh saát vaâ chaåy àïën gùåp töi úã phên xûúãng. Chñnh úã àêy hùæn ta àaä bõ bùæt, tïn hùæn laâ Beppö, hoå cuãa hùæn töi khöng biïët. Nïëu kïët töåi töi thò cuäng àaáng àúâi vò khöng hiïíu taåi sao töi laåi nhêån möåt con ngûúâi coá böå mùåt nhû vêåy vaâo laâm viïåc. Nhûng hùæn cuäng laâ möåt ngûúâi cöng nhên töët, möåt trong nhûäng ngûúâi gioãi viïåc nhêët úã àêy. - Hoå àaä kïët aán hùæn ra sao? - Ngûúâi ta kïët aán hùæn möåt nùm tuâ, vò ngûúâi hùæn àêm vêîn coân söëng. Chùæc giúâ naây hùæn ta àaä àûúåc tûå do röìi, nhûng sao khöng thêëy vaác mùåt àïën àêy trònh diïån àïí xin viïåc. Ú' chöî töi hùæn coá möåt ngûúâi anh em baâ con vêîn àang laâm viïåc vúái töi. Coá leä anh ta seä noái cho ngaâi roä hiïån nay Beppö àang úã àêu. - Khöng cêìn - Holmes vöåi thöët lïn - Ngaâi nïn hiïíu rùçng khöng nïn noái cho ngûúâi anh em hoå cuãa hùæn möåt lúâi naâo hïët... Töi xin ngaâi àûâng noái duâ chó möåt lúâi. Viïåc naây rêët hïå troång. Caâng ài sêu bao nhiïu töi caâng thêëy noá nghiïm troång bêëy nhiïu. Trong cuöën söí buön baán cuãa ngaâi coá thêëy ghi laâ nhûäng bûác tûúång kia baán vaâo ngaây möìng ba thaáng saáu nùm ngoaái. Thïë ngaâi coá thïí cho töi biïët Beppö bõ bùæt ngaây naâo?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

14

- Töi coá thïí nhúá laåi ngaây êëy möåt caách chñnh xaác vò dûåa vaâo baãng chêëm cöng traã lûúng. - Ngûúâi chuã traã lúâi, - Vêng, - Öng ta noái tiïëp vaâ àaâo búái trong àöëng giêëy maá cuãa mònh, - Hùæn ta nhêån kyâ lûúng cuöëi cuâng vaâo ngaây 20 thaáng 5. - Xin thaânh thêåt caám ún ngaâi, -Holmes noái, -Töi seä khöng daám laâm mêët thúâi gian cuãa ngaâi vaâ cuäng khöng daám laåm duång loâng töët sûå kiïn trò cuãa ngaâi nûäa. Sau khi àïì nghõ öng chuã àûâng noái vúái ai möåt lúâi naâo vïì cuöåc gùåp gúä noái chuyïån vúái chuáng töi trong luác chia tay, chuáng töi bûúác ra khoãi xûúãng vaâo quay vïì phña têy. Nûãa ngaây tröi qua tûâ lêu, chuáng töi àaä kõp thúâi ùn àiïím têm taåi möåt nhaâ haâng, ngay löëi vaâo nhaâ haâng ngûúâi ta àang quaãng caáo vaâ baán baáo, vaâ úã trïn möåt khuön àùåc biïåt thêëy àùng thöng baáo vïì tin tûác múái nhêån àûúåc coá möåt doâng chûä lúán "Möåt vuå aán maång úã Kenxingtön, möåt thùçng àiïn giïët ngûúâi". Nhòn vaâo baâi baáo chuáng töi khùèng àõnh laâ ngaâi Khörex Kharker àaä kõp àùng baâi baáo cuãa mònh. Hai cöåt baáo ghi àêìy nhûäng lúâi leä giêåt gên vaâ vö cuâng hoa myä bay bûúám vïì nhûäng sûå kiïån xaãy ra trong nhaâ öng ta. Holmes traãi túâ baáo ra baân vaâ àoåc, anh vêîn ùn möåt caách ngon laânh. Anh chó dûâng laåi hai lêìn cûúâi khò khò. "Watxún, moåi viïåc àïìu töët àeåp vaâ öín thoaã, - anh lïn tiïëng, Haäy nghe àêy: "Thêåt thuá võ khi phaãi thûâa nhêån khöng coá möåt quan àiïím naâo khaác biïåt khi àaánh giaá sûå kiïån, ngaâi Lextreyà möåt trong nhûäng thaám tûã lûâng danh cuãa caãnh saát daây daån kinh nghiïåm nhêët vaâ ngaâi Sherlock Holmes möåt nhaâ trinh thaám, möåt chuyïn gia giaám àõnh khaá nöíi tiïëng àïìu ài àïën möåt nhêån àõnh laâ nhûäng chuöîi sûå kiïån kyâ quaái àaä kïët thuác möåt caách bi thaãm nhû vêåy chûáng toã àoá laâ möåt sûå àiïn röì, chûá khöng phaãi laâ möåt vuå aán naâo hïët. Nhûäng sûå kiïån àaä àûúåc chuáng töi nïu ra hoaân toaân khöng thïí coá möåt caách giaãi thñch naâo khaác ngoaâi chuyïån àiïn röì". Baâi baáo naây, Watxún, àoá laâ möåt kho baáu hiïån nay nïëu nhû chuáng ta biïët caách sûã duång noá. Coân bêy giúâ, khi cêåu àaä ùn uöëng no say thò chuáng ta seä quay laåi Kenxingtön àïën ngûúâi chuã tiïåm "Nhûäng ngûúâi anh em Kharàing" àïí xem öng ta seä kïí cho chuáng ta nghe nhûäng gò naâo. Chuã nhên cuãa cûãa haâng buön baán kia laâ möåt ngûúâi hiïëu àöång, nhanh nheån, thaáo vaát, thöng minh vaâ thñch bùæt chuyïån.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

15

- Vêng, thûa ngaâi, töi àûúåc biïët têët caã qua túâ baáo buöíi chiïìu. Ngaâi Khörex Kharker - àoá laâ khaách haâng quen biïët cuãa chuáng töi. Chuáng töi àaä baán cho öng ta bûác tûúång êëy caách àêy ba thaáng. Chuáng töi mua moán haâng àoá úã chöî ngaâi Gelder, ba bûác tûúång nhû thïë. Têët caã àïìu àûúåc baán hïët röìi, baán cho ai û? Töi phaãi xem qua söí mua baán cuãa mònh möåt chuát röìi seä traã lúâi hêìu ngaâi. Vêng, úã àêy ghi cheáp àêìy àuã hïët. Möåt bûác tûúång baán cho ngaâi Kharker, bûác khaác baán cho ngaâi Àrödaye Braun, hiïån söëng úã Tridik, trïn àûúâng Laburnum Vïl, coân bûác thûá ba baán cho ngaâi Xenàförà, söëng úã Reàing trïn àaåi löå Lauer Gröv. Trong luác ngaâi Kharàing thao thao bêët tuyïåt, Holmes cûá ghi ghi cheáp cheáp lia lõa. Tröng anh coá veã haâi loâng lùæm. Tuy thïë anh khöng giaãi thñch cho töi möåt chuát gò hïët vaâ chó noái möîi möåt cêu laâ: Chuáng ta cêìn phaãi vïì gêëp vò Lextreyà àang àúåi chuáng ta úã nhaâ. Roä raâng laâ viïn thaám tûã àang àúåi chuáng töi vaâ àang toã ra söët ruöåt, ài ài laåi laåi trong phoâng. Khi chuáng töi vïì túái heãm Beyker, nhòn thêëy veã quan troång cuãa anh ta chuáng töi dïî daâng àoaán nhêån àûúåc laâ möåt ngaây tröi qua àöëi vúái anh ta cuäng khöng phaãi laâ vö ñch. - Cöng viïåc ra sao röìi, thûa ngaâi Holmes? - Anh ta hoãi. - Chuáng töi buöåc phaãi laâm cöng viïåc cêìn thiïët laâ thu hoaåch khöng phaãi laâ töìi. - Anh baån cuãa töi traã lúâi. - Chuáng töi àaä gheá thùm hai nhaâ buön vaâ caã öng chuã xûúãng àuác tûúång. Töi àaä quan têm àïën tûâng bûác tûúång möåt ngay tûâ luác ban àêìu. - Söë phêån cuãa tûâng bûác tûúång! - Lextreyà thöët lïn kinh ngaåc, - Thöi àûúåc, thöi àûúåc, thûa ngaâi Holmes, möîi ngûúâi coá möåt phûúng phaáp vaâ àûúâng hûúáng riïng cuãa mònh, töi khöng coá yá àõnh tranh luêån vúái ngaâi, nhûng töi caãm thêëy sau möåt ngaây töi àaä thu lûúåm hún ngaâi khaá nhiïìu àêëy. Töi àaä dûång àûúåc möåt lyá lõch khaá hoaân chónh vïì ngûúâi bõ giïët. - Vêng, ngaâi noái caái gò thïë? - Töi àaä xaác àõnh àûúåc nguyïn nhên xaãy ra vuå aán. - Thêåt laâ tuyïåt vúâi. - ÚÃ chöî chuáng töi coá möåt chuyïån gia, möåt viïn thanh tra chuyïn vïì vêën àïì ngûúâi Y’söëng úã àêy. Ú' trïn cöí cuãa ngûúâi bõ giïët coá àeo möåt cêy thêåp tûå àaåo thiïn chuáa giaáo. Ngoaâi ra nûúác

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

16

da ngùm àen cuãa hùæn ta chûáng toã hùæn ta laâ ngûúâi quï úã miïìn nam. Viïn thanh tra tïn laâ Khil nhêån ngay ra hùæn khi múái thoaáng nhòn. Tïn hùæn laâ Pïtrö Venutri, laâ keã tûâ miïìn Neapöl àïën, möåt tïn àêìu tröåm àuöi cûúáp àaáng gúâm nhêët úã Luên Àön. Ngaâi thêëy àêëy, têët caã àaä bùæt àêìu saáng toã. Keã giïët hùæn ta coá leä cuäng laâ möåt ngûúâi Y'. Pïtrö àang rònh moâ tòm kiïëm hùæn ta, vaâ hùæn àaä boåc theo têëm hònh cuãa thùçng kia trong tuái àïí khoãi cheám nhêìm ngûúâi khaác. Hùæn ta rònh moâ keã thuâ cuãa mònh vaâ nhòn thêëy thùçng kia vaâo nhaâ, hùæn ung dung àûáng àúåi úã ngoaâi. Khi thùçng kia tûâ trong nhaâ bûúác ra, hùæn nhaãy böí àïën vaâ trong luác giaânh giêåt hùæn àaä bõ möåt nhaát dao cuãa keã thuâ àêm chïët... Ngaâi nghô gò vïì chuyïån naây thûa ngaâi Sherlock Holmes? - Tuyïåt vúâi, thêåt laâ tuyïåt vúâi, thûa ngaâi Lextreyà! - Holmes thöët lïn. - Nhûng töi hoaân toaân khöng hiïíu ngaâi giaãi thñch chuyïån àêåp phaá nhûäng bûác tûúång kia nhû thïë naâo? - Laåi chuyïån nhûäng bûác tûúång! Ngaâi khöng thïí naâo dûát boã àûúåc nhûäng bûác tûúång êëy ra khoãi àêìu û? Röët cuöåc lõch sûã cuãa nhûäng bûác tûúång kia chó laâ möåt chuyïån nhoã nhùåt khöng àaáng quan têm. Möåt vuå thuêìn tuyá ùn cùæp vùåt, vò noá maâ ngûúâi ta chó coá thïí kïët aán 6 thaáng tuâ laâ cuâng chûá gò. Coân chuyïån giïët ngûúâi múái laâ cêìn noái túái vaâ cêëp baách, ngaâi thêëy khöng? Töi àaä nùæm trong tay àêìy àuã chûáng cúá cuãa noá. - Ngaâi seä tiïëp tuåc tiïën haânh cöng viïåc nhû thïë naâo? - Rêët àún giaãn töi seä cuâng vúái Khil seä ài túái khu vûåc daânh riïng cho ngûúâi YÁ, vaâ úã àoá chuáng töi seä truy bùæt keã hung thuã ngûúâi àaä chuåp trong hònh ngaâi àang giûä. Töi seä bùæt hùæn vúái töåi giïët ngûúâi, ngaâi coá muöën tham gia cuâng chuáng töi khöng? - Caám ún, khöng. Töi coá möåt yá nghô laâ chuáng ta àaåt kïët quaã möåt caách quaá û àún giaãn. Töi khöng thïí baão àaãm, vò coân phuå thuöåc... toám laåi coân phuå thuöåc vaâo möåt dûä kiïån maâ noá khöng nùçm trong quyïìn haån cuãa töi. Coá hai khaã nùng giaânh thùæng lúåi möåt chöëng laåi. Nhû vêåy, töi hy voång lïëu töëi nay ngaâi cuâng ài vúái chuáng töi, chuáng ta seä toám cöí tïn töåi phaåm. - ÚÃ khu vûåc ngûúâi Y' aâ? - Khöng bao giúâ. Theo töi chñnh xaác nhêët laâ tòm hùæn úã Tridik. Nïëu ngaâi töëi nay cuâng töi àïën khu vûåc Tridik thò töi hûáa

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

17

vúái ngaâi laâ ngaây mai seä theo ngaâi túái chöî nhûäng ngûúâi Y'. Trò hoaän chuyïën cuãa ngaâi thò khöng coá gò nguy haåi caã. Coân bêy giúâ cêìn phaãi ngaã lûng möåt chuát, vò chuáng ta ài trûúác 23 giúâ thò seä khöng coá yá nghôa gò hïët. Coân luác quay vïì chùæc chuáng ta phaãi àúåi àïën saáng mêët. Ngaâi duâng bûäa töëi vúái chuáng töi chûá? Vaâ nùçm nghó möåt laát chöî ài vùng kia. Coân cêåu Watxún, cêåu haäy goåi duâm mònh ngûúâi àûa thû, túá muöën gûãi möåt bûác thû thûúång khêín. Suöët buöíi töëi höm àoá, Holmes luåc loåi trong àöëng baáo cuä cuãa mònh, àöëng baáo àûúåc chêët dêìy trong phoâng xeáp. Khi anh bûúác ra, töi thêëy trong àöi mùæt cuãa anh chûáa àûång möåt tin rêët hïå troång, nhûng anh im lùång khöng hïì noái cho chuáng töi biïët kïët quaã cuãa cuöåc luåc tòm nhûäng túâ baáo cuãa mònh. Töi àaä nghiïn cûáu caác phûúng phaáp cuãa baån töi, cho nïn thêåm chñ khöng hiïíu yá nghôa cuãa viïåc anh laâm cho lùæm, töi cuäng àoaán laâ anh àang tòm caách àïí toám tïn töåi phaåm. Tïn töåi phaåm êëy àang tòm caách tiïu diïåt nöët hai pho tûúång baán thên Napölïöng coân laåi, möåt trong hai caái àoá àang nùçm úã Tridik nïëu nhû töi khöng nhúá nhêìm. Khöng coân nghi ngúâ gò nûäa, muåc àñch cuãa cuöåc haânh quên töëi nay cuãa chuáng töi laâ toám goån keã àõch ngay taåi chöî hùæn gêy aán. Töi khöng thïí naâo khöng thaán phuåc tñnh laáu caá ranh maänh cuãa anh baån töi, anh àaä cöë yá àaánh lûâa trïn möåt túâ baáo buöíi chiïìu möåt chuyïån hoaân toaân bõa àùåt nhùçm laâm cho tïn töåi phaåm an têm haânh àöång maâ khöng phaãi lo lùæng gò. Vò vêåy, töi khöng hïì ngaåc nhiïn khi Holmes khuyïn töi nïn cêìm theo khêíu suáng luåc. Coân anh thò mang theo thûá vuä khñ quyá giaá cuãa anh, àoá laâ chiïëc roi da caán bõt chò. Àuáng 23 giúâ coá möåt cöî xe ngûåa àïën àûáng trûúác cûãa nhaâ chuáng töi. Theo cêìu Khammerxmit chuáng töi qua bïn kia söng Temda. Chuáng töi àïì nghõ ngûúâi àaánh xe ngûåa àúåi, röìi chuáng töi löåi böå lùång leä ài. Möåt laát sau chuáng töi loåt vaâo con àûúâng khöng hïì coá cêy cöëi. Hai bïn àûúâng laâ nhûäng biïåt thûå nho nhoã xinh xùæn tröng thêåt àeåp mùæt. Xung quanh möîi nhaâ àïìu coá möåt khoaãnh vûúân nhoã. Dûúái aánh saáng cuãa ngoån àeân àûúâng chuáng töi àoåc àûúåc doâng chûä khùæc trûúác möåt caái cöíng "Villa Laburnum". Nhûäng ngûúâi trong nhaâ coá leä àaä ngon giêëc hïët röìi, búãi toaân böå ngöi nhaâ àûúåc bao phuã möåt maân àïm daây àùåc, chó duy nhêët coá möåt khoaãng troân heåp gêìn cûãa ra vaâo laâ coá möåt chuát aánh saáng lúâ múâ, hùæt vaâi gioåt aánh saáng yïëu úát ra möåt löëi ài úã ngoaâi vûúân.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

18

Chuáng töi lùång leä bûúác qua cöíng àûáng nêëp sau boáng töëi cuãa dêîy haâng raâo bùçng göî phên chia khu vúái àûúâng phöë. Tuy thïë cuöåc chúâ àúåi mai phuåc cuãa chuáng töi khöng àïën nöîi quaá lêu vaâ àûúåc kïët thuác möåt caách bêët ngúâ nhêët, kyâ quùåc nhêët. Böîng nhiïn, khöng hïì coá möåt sûå baáo trûúác naâo hïët, caánh cöíng cuãa khu vûúân bõ bêåt tung ra vaâ möåt boáng àen nhanh nheån nhû möåt con khó nhêíy theo löëi moân trong vûúân. Chuáng töi nhòn thêëy caái boáng àoá nhúâ möåt chuát aánh saáng le loái roåi ra tûâ cûãa söí. Sau àoá chiïëc boáng biïën mêët vaâo boáng àïm yïn tônh im lùång keáo daâi, chuáng töi àûáng im thin thñt, nñn thúã chúâ àúåi. Cuöëi cuâng möåt êm thanh "rùæc" rêët nhoã vang lïn àaánh thûác sûå chuá yá cuãa chuáng töi. Àoá laâ tiïëng kïu cuãa caánh cûãa söí. Sûå im lùång trúã laåi bao truâm. Chùæc laâ tïn töåi phaåm àang lang thang khùæp nhaâ. Bêët ngúâ chuáng töi nhòn thêëy aánh àeân pin cuãa hùæn chiïëu saáng trong phoâng. Pho tûúång chùæc khöng nùçm chöî àoá, vò sau àoá aánh saáng chuyïín sang buöìng khaác. - Chuáng ta haäy tûâ tûâ tiïën àïën chöî cûãa söí àang múã. Chuêín bõ sùn saâng chöåp lêëy hùæn, khi hùæn nhaãy ra - Lextreyà thò thêìm. Nhûng keã phaåm töåi àaä nhaãy ra trûúác luác chuáng töi chuêín bõ rúâi chöî nêëp. Hùæn dûâng laåi chöî coá aánh saáng, trong tay cêìm möåt vêåt gò àoá trùng trùæng, sau àoá hùæn lú laáo nhòn xung quanh, àûúâng phöë yïn tônh laâm cho hùæn yïn têm. Quay lûng vïì phña chuáng töi hùæn àùåt vêåt vûâa tòm thêëy xuöëng àêët, vaâ trong tñch tùæc chuáng töi nghe thêëy luác àêìu laâ möåt tiïëng àêåp kïu roä to, sau àoá laâ tiïëng goä khe kheä vaâ kïu rùng rùæc. Hùæn maãi miïët chuá yá vaâo cöng viïåc àïën nöîi khöng thïí nghe nhûäng bûúác chên roán reán cuãa chuáng töi àang tiïën túái gêìn. Holmes nhû möåt con coåp nhaãy ra öm lêëy lûng tïn töåi phaåm, coân töi vaâ Lextreyà thò tuám lêëy hai tay hùæn vaâ troâng vaâo möåt chiïëc coâng söë taám. Khi hùæn quay laåi, töi nhòn thêëy khuön mùåt gúám ghiïëc trùæng bïåch ra nhû khöng coân möåt gioåt maáu, bõ biïën daång möåt caách kinh khuãng vaâ töi khùèng àõnh hùæn chñnh laâ ngûúâi maâ töi àaä nhòn thêëy trong têëm aãnh. Riïng Holmes thò khöng chuá yá àïën tïn töåi phaåm bõ bùæt, anh àang maãi mï vúái cöng viïåc tòm kiïëm vêåt maâ tïn tuâ binh cuãa chuáng töi vûâa bùæt àûúåc mang tûâ trong nhaâ ra. Àoá laâ bûác tûúång Napölïöng àaä bõ àêåp vúä tan taânh. Hoaân toaân giöëng vúái bûác tûúång maâ chuáng töi àaä nhòn thêëy luác saáng nay. Holmes lêìn lûúåt

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

19

mang tûâng maãnh vúä àïën saát ngoån àeân, khöng boã soát möåt maãnh naâo. Nhûng caác maãnh vúä àïìu khöng coá gò khùæc biïåt vúái maãnh thaåch cao bêët kyâ naâo. Khi anh kïët thuác cöng viïåc tòm kiïëm cuãa mònh thò caánh cûãa böîng múã ra vaâ ngûúâi chuã nhaâ hiïån ra trûúác mùæt chuáng töi - möåt ngûúâi àaân öng àêîy àaâ, phuác hêåu, mùåc quêìn êu vaâ aáo sú mi. - Coá phaãi ngaâi laâ Àröàaye Braun khöng? Nïëu nhû töi khöng nhêìm, - Holmes lïn tiïëng hoãi. - Vêng, thûa ngaâi! Coân ngaâi chùæc laâ Sherlock Holmes? Ngûúâi àûa thû àaä mang bûác thû cuãa ngaâi àïën cho chuáng töi. Töi àaä laâm àuáng têët caã nhûäng gò maâ ngaâi àaä dùån. Chuáng töi àaä àoáng têët caã cûãa vaâ chúâ àúåi àiïìu gò seä xaãy ra. Rêët sung sûúáng laâ tïn àïíu caáng naây khöng thoaát khoãi tay ngaâi. Xin múâi caác ngaâi haäy vaâo nhaâ uöëng möåt chuát gò cho êëm buång röìi haäy lïn àûúâng. Nhûng Lextreyà muöën àûa keã phaåm töåi vaâo phoâng giam caâng súám caâng töët, vaâ sau àoá vaâi phuát àöìng höì, cöî xe àûa chuáng töi trúã vïì Luên Àön. Tïn phaåm nhên khöng daám hoá heá möåt lúâi. Hùæn tûác töëi nhòn chuáng töi qua moán toác quùn xoaä xuöëng traán. ÚÃ boát caãnh saát ngûúâi ta luåc soaát hùæn rêët kyä, nhûng khöng tòm thêëy vêåt gò ngoaâi mêëy àöìng siling vúái möåt con dao daâi lûúäi, trïn caán dao ngûúâi ta phaát hiïån thêëy coá vïët maáu. - Moåi viïåc àïìu töët àeåp. - Lextreyà noái trong luác chia tay vúái chuáng töi. - Ngaâi Kile rêët raânh vïì mêëy tïn naây vaâ dûång laåi caác sûå kiïån vuå aán cuãa hùæn ta àöëi vúái öng êëy khöng coá gò laâ khoá khùn. Ngaâi thêëy khöng lyá thuyïët cuãa töi àaä àûúåc khùèng àõnh hoaân toaân. Tuy nhiïn töi rêët biïët ún ngaâi, thûa ngaâi Holmes, vò ngaâi àaä àaåt trònh àöå tuyïåt vúâi nhû thïë àïí giùng möåt caái bêîy cho tïn töåi phaåm. Cho àïën têån bêy giúâ töi vêîn chûa thïí hiïíu nöíi, laâm sao ngaâi laåi coá yá nghô nhû thïë? - Töi e rùçng vaâo giúâ khua khoùæt thïë naây khöng thïí naâo giaãi thñch àûúåc cho ngaâi hiïíu. - Holmes noái. - Hún nûäa coân möåt vaâi chi tiïët chûa àûúåc xaác lêåp chùæc chùæn. Coân chuyïån naây, cêìn giaãi quyïët dûát àiïím têån göëc luön. Ngaây mai vaâo luác 6 giúâ, nïëu ngaâi gheá laåi chöî töi, töi seä chó cho ngaâi xem giaá trõ cuãa vêåt maâ hiïån nay chuáng töi khöng thïí hiïíu hoaân toaân àûúåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

20

Khi àïën thùm chuáng töi vaâo buöíi töëi höm sau, Lextreyà thöng baáo laåi cho chuáng töi têët caã nhûäng àiïìu maâ ngûúâi ta vûâa kõp thúâi lêåp laåi vïì lyá lõch cuãa keã bõ bùæt. Hoå cuãa hùæn khöng ai àûúåc roä, tïn hùæn laâ Beppö. - Àoá laâ möåt keã vö cöng röìi nghïì bïë tùæc cuâng àûúâng nhêët úã möåt bùng bïn Y'. Coá möåt thúâi gian hùæn ta laâm nghïì àuác tûúång nghïå thuêåt, sau àoá àaä bõ sa thaãi vaâ àaä hai lêìn bõ ngöìi tuâ: Möåt lêìn vïì töåi ùn cùæp vùåt, lêìn sau vïì töåi àêm möåt ngûúâi àöìng hûúng cuãa mònh. Hùæn noái tiïëng Anh nhû tiïëng meå àeã. Cho àïën têån bêy giúâ ngûúâi ta vêîn khöng biïët hùæn àêåp mêëy pho tûúång baán thên Napölïöng àïí laâm gò. Hùæn kiïn quyïët tûâ chöëi nhûäng cêu hoãi xoay quanh vêën àïì àoá, nhûng caãnh saát àaä xaác minh chñnh hùæn ta cuäng biïët laâm caác pho tûúång àoá, vaâ nhûäng pho tûúång bõ àêåp vúä cuäng coá phêìn hùæn ta laâm trong thúâi gian úã xûúãng àuác tûúång cuãa ngaâi Gelder vaâ höåi cuãa öng ta. Têët caã nhûäng tin tûác àoá chuáng töi àaä biïët àûúåc phêìn lúán. Holmes lùæng nghe chi vò lõch sûå vaâ xaä giao maâ thöi, töi laâ ngûúâi biïët anh ta khaá roä, töi nhêån thêëy hònh nhû anh ta àang bêån têm vò möåt chuyïån khaác. Xuyïn qua mùåt naå maâ anh àang àeo, töi biïët anh àang àúåi hoùåc lo lùæng möåt chuyïån gò àoá. Cuöëi cuâng anh àûáng lïn, cùåp mùæt aánh lïn sung sûúáng. Tiïëng chuöng ngoaâi cûãa vang lïn laãnh loát. Möåt phuát sau chuáng töi nghe roä tiïëng bûúác chên, vaâ möåt ngûúâi àaân öng àûáng tuöíi vúái böå mùåt àoã au coá möåt chuâm rêu quai noán àaä baåc trùæng bûúác vaâo phoâng. Tay phaãi öng cêìm möåt chiïëc va li àaä löîi thúâi. Bûúác vaâo, öng ta àùåt va li xuöëng baân. - Töi coá thïí gùåp ngaâi Sherlock Holmes àûúåc khöng? Anh baån cuãa töi cuái gêåp ngûúâi xuöëng àaáp lïî, vaâ trïn miïång anh ta thoaáng möåt nuå cûúâi. - Coá phaãi ngaâi laâ Xenàförà tûâ Reàing túái khöng? Nïëu töi khöng lêìm. - Anh lïn tiïëng hoãi. - Vêng, thûa ngaâi. Töi túái húi chêåm möåt chuát vò lõch taâu chaåy thêåt khöng húåp lyá chuát naâo... Ngaâi àaä viïët thû cho töi vïì bûác tûúång maâ töi coá? - Hoaân toaân àuáng nhû vêåy. - Töi coá mang theo bûác thû cuãa ngaâi àêy. Ngaâi viïët nhû sau: "Muöën mua nguyïn mêîu bûác tûúång baán thên Napölïöng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

21

cöng trònh tuyïåt taác cuãa Àevin, töi sùén saâng traã 10 baãng Anh cho bûác tûúång êëy, maâ hiïån nay noá thuöåc quyïìn súã hûäu cuãa ngaâi". Coá àuáng vêåy khöng? - Àuáng nhû thïë. - Bûác thû cuãa ngaâi àaä laâm cho töi kinh ngaåc, búãi töi khöng thïí naâo àoaán àûúåc laâm sao ngaâi biïët töi coá bûác tûúång êëy? - Cêu chuyïån naây giaãi thñch rêët àún giaãn. Ngaâi Kharàing, öng chuã cuãa hiïåu buön "Anh em nhaâ Kharàing" àaä noái vúái töi rùçng, öng ta àaä baán cho ngaâi bûác tûúång cuöëi cuâng naây, vaâ cho töi àõa chó cuãa ngaâi. - Töi hiïíu, nhûng öng ta coá noái cho ngaâi roä laâ töi àaä traã cho öng ta bao nhiïu tiïìn àïí coá bûác tûúång naây khöng? - Khöng, öng ta khöng hïì noái. - Töi laâ möåt ngûúâi chên thêåt, mùåc duâ töi khöng giêìu coá gò. Töi àaä traã cho bûác tûúång naây chó coá 15 siling, vaâ töi muöën thöng baáo cho ngaâi biïët trûúác àiïìu êëy sau àoá seä nhêån àuã cuãa ngaâi 10 àöìng baãng Anh. - Caái nguyïn tùæc chi li êëy laâm cho ngaâi thïm thanh tao, trong saåch, thûa ngaâi Xenàförà. Nhûng chñnh töi àaä àûa ra giaá àoá vaâ töi khöng hïì coá yá àõnh thay àöíi. - Vïì phña ngaâi quaã laâ cao thûúång, thûa ngaâi Holmes. Töi àaä àöìng yá vúái àïì nghõ cuãa ngaâi vaâ àaä mang theo bûác tûúång àêy. Öng ta múã nùæp va li ra, cuöëi cuâng chuáng töi nhòn thêëy ngay caånh mònh, trong nhaâ mònh möåt bûác tûúång laânh lùån, khöng hïì bõ sûát meã gò. Trûúác kia chuáng töi chó nhòn thêëy chuáng trong daång bïí naát. Holmes ruát tûâ trong tuái ra möåt túâ giêëy vaâ àùåt noá lïn baân, àoá laâ túâ ngên phiïëu 10 baãng Anh. - Ngaâi haäy laâm ún, thûa ngaâi Xenàförà, múâi ngaâi haäy kyá vaâo túâ giêëy naây dûúái sûå laâm chûáng cuãa caác võ ngöìi àêy. Trong túâ giêëy naây coá viïët laâ ngaâi nhûúång laåi cho töi quyïìn súã hûäu pho tûúång naây. Nhû ngaâi thêëy àêëy, töi laâ möåt ngûúâi cêín thêån. Bao giúâ cuäng phaãi àïì phoâng trûúác nhûäng hêåu hoaå vïì sau... Xin caám ún ngaâi Xenàförà, coân àêy laâ tiïìn cuãa ngaâi. Xin chuác ngaâi moåi sûå töët laânh.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

22

Khi ngaâi khaách cuãa Holmes caáo lui, Sherlock laåi laâm cho chuáng töi caâng ngaåc nhiïn hún. Trûúác hïët anh lêëy ra möåt chiïëc khùn traãi baân múái tinh, röìi traãi lïn baân. Sau àoá anh àùåt bûác tûúång múái mua lïn trïn. Xong xuöi anh giú chiïëc roi da cuãa mònh lïn, duâng chiïëc caán bùçng chò rêët nùång, khöng thûúng tiïëc giaáng möåt phaát lïn àónh àêìu bûác tûúång Napölïöng. Bûác tûúång vúä ra thaânh tûâng maãnh nhoã. Sau àoá Holmes ngùæm nghña kyä lûúäng tûâng maãnh, cuöëi cuâng anh àûa cho chuáng töi möåt maãnh vúä keâm theo tiïëng thöët àùæc thùæng. Tröng maãnh vúä àoá coá möåt vêåt troân troân, àen àen tröng giöëng nhû nhên möåt cuãa möåt loaåi baánh ngoåt thêåt duyïn daáng. - Thûa caác võ! Anh trõnh troång thöët lïn. - Haäy cho pheáp töi àûúåc giúái thiïåu vúái caác võ hoân ngoåc àen tuyïåt diïåu cuãa ngaâi Böràriïv (Böràriïv laâ möåt ngûúâi giaâu coá vaâ danh tiïëng àaä àoáng möåt vai troâ quan troång trong lõch sûã cuãa Y'). Töi cuâng vúái Lextreyà lùång ài, sau àoá bõ choaáng vaáng búãi tin thêåt àöåt ngöåt, chuáng töi chúåt vöî tay hoan hö nhiïåt liïåt nhû ngûúâi ta vöî tay trong raåp haát sau möåt kïët cuåc thaânh cöng cuãa vúã diïîn. Cùåp maá trùæng nhúåt cuãa Holmes trúã nïn höìng haâo, vaâ anh cuái gêåp ngûúâi kñnh cêín chaâo chuáng töi, nhû möåt diïîn viïn kõch saânh soãi àûúåc khaán giaã hoan hö goåi ra trònh diïån laåi. - Vêng, thûa caác võ, - Anh lïn tiïëng tiïëp, - Àoá laâ viïn ngoåc àùåc biïåt nhêët trïn thïë giúái, rêët may mùæn bùçng phûúng phaáp suy luêån, diïîn giaãi töi àaä kõp thúâi phaát hiïån ra söë phêån cuãa noá tûâ buöìng nguã cuãa cöng tûúác phu nhên Kölöna úã taåi khaách saån "Àakr", núi maâ viïn ngoåc bõ mêët sau àoá àïí röìi chu du loåt vaâo thaåch cao cuãa möåt trong saáu bûác tûúång baán thên Napölïöng àûúåc àuác tûâ xûúãng cuãa ngaâi Gelder úã Steápnhi. Têët nhiïn ngaâi Lextreyà vêîn coân nhúá vuå biïën mêët möåt caách giêåt gên cuãa viïn àaá quyá naây chûá? Vaâ nhûäng tuyïåt voång cuãa caãnh saát Luên Àön khi tòm kiïëm noá. Caãnh saát höìi àoá coá nhúâ töi nhûng cuäng àaânh bêët lûåc. Moåi nghi ngúâ àïìu rúi vaâo con hêìu gaái cuãa cöng tûúác phu nhên, àoá laâ àûáa con gaái Y'. Moåi ngûúâi àïìu biïët con hêìu gaái kia coá möåt ngûúâi anh trai úã Luên Àön, nhûng möëi quan hïå giûäa chuáng noá thò ngûúâi ta khöng thïí naâo xaác àõnh àûúåc. Cö aã tïn laâ Lukretxia Venutri. Khöng nghi ngúâ gò nûäa, Pïtrö, keã àaä bõ giïët chïët caách àêy hai höm laâ anh trai cuãa cö aã.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

23

Töi àaä àoåc laåi caác túâ baáo cuä vaâ phaát hiïån ra möåt àiïìu: Sûå biïën mêët cuãa viïn ngoåc kia xaãy ra trûúác hai ngaây sau àoá Beppö múái bõ bùæt, vaâ hùæn bõ bùæt taåi xûúãng cuãa ngaâi Gelder, àuáng dõp ngûúâi ta àang àuác nhûäng bûác tûúång Napölïöng. Bêy giúâ thò chuáng töi àaä roä möëi liïn quan cuãa caác sûå kiïån. Viïn ngoåc àaä úã trong tay Beppö. Coá khaã nùng hùæn ta àaä ùn cùæp laåi cuãa thùçng Petrö, cuäng coá khaã nùng chñnh Beppö laâ keã àöìng loaä vúái Petrö, hoùåc coá thïí hùæn laâ ngûúâi trung gian giûäa Petrö vaâ em gaái cuãa Petrö. Àöëi vúái chuáng ta giaã thiïët naâo àuáng cuäng khöng quan troång lùæm. Vêën àïì cêìn baân laâ viïn ngoåc úã trong tay Beppö trong khi hùæn bõ caãnh saát àuöíi riïët, hùæn àaä chaåy vaâo xûúãng, núi hùæn laâm viïåc. Hùæn thûâa biïët laâ chó coân vaâi ba phuát àïí têíu taán ngay viïn ngoåc quyá giaá, nïëu khöng thò caãnh saát seä phaát hiïån ngay sau khi hùæn bõ bùæt. Trûúác mùåt hùæn coá saáu bûác tûúång Napölïöng bùçng thaåch cao àang phúi ngoaâi sên. Trong àoá coá khaã nùng möåt caái vêîn coân ûúát, Beppö laâ möåt ngûúâi thúå taâi nghïå, chó cêìn möåt khoaãng khùæc hùæn àaä laâm xong möåt löî nhoã trong thaåch cao, röìi nheát viïn ngoåc vaâo àoá. Cuöëi cuâng chó cêìn vaâi ba àûúâng phuâ pheáp laâ hùæn coá thïí laâm cho bûác tûúång coá laåi hònh daáng nhû ban àêìu. Àêëy chñnh laâ núi cêët giêëu tuyïåt vúâi nhêët, khöng ai coá thïí nghô rùçng viïn ngoåc nùçm úã àoá. Nhûng Beppö àaä bõ bùæt vaâ bõ kïët aán möåt nùm tuâ. Trong suöët thúâi gian àoá caã saáu bûác tûúång àaä bõ àem baán khùæp núi trong Luên Àön röìi. Hùæn khöng thïí naâo biïët àûúåc vêåt quyá giaá àoá nùçm trong bûác tûúång naâo. Chó coá thïí àêåp caã saáu bûác tûúång êëy hùæn múái coá khaã nùng tòm thêëy viïn ngoåc. Tuy nhiïn Beppö chûa àïën nöîi tuyïåt voång, hùæn bùæt tay vaâo cöng viïån tòm kiïëm möåt caách rêët phêën khúãi vaâ tûâ tûâ coá kïë hoaåch hùèn hoi nhúâ coá sûå maách baão cuãa ngûúâi baâ con trong xûúãng àuác tûúång cuãa ngaâi Gelder, hùæn biïët àûúåc nhûäng bûác tûúång àoá àaä baán cho nhûäng nhaâ buön naâo. Hùæn rêët may mùæn, àûúåc nhêån vaâo laâm úã chöî ngaâi Mörda Khedxön vaâ thïë laâ hùæn ta biïët àûúåc dêëu vïët cuãa ba chiïëc tûúång. Trong ba bûác tûúång êëy viïn ngoåc khöng coá. Vúái taâi khön kheáo cuãa mònh hùæn àaä lên la doâ xeát àûúåc nhûäng bûác tûúång coân laåi àaä baán cho ai. Bûác tûúång thûá nhêët úã ngaâi Kharker. Nhûng thùçng Petrö, àaä àöí löîi cho tïn Beppö vò chuyïån mêët viïn ngoåc, thïë laâ giûäa chuáng àaä xaãy ra möåt cuöåc xung àöåt, maâ hêåu quaã thò chuáng ta àaä biïët.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

24

- Nïëu Petrö laâ keã chó löëi cho hùæn, thò taåi sao Petrö laåi phaãi mang theo aãnh cuãa Beppö? Töi hoãi. - Àïí coá thïí hoãi nhûäng ngûúâi laå vïì thùçng kia, àoá laâ giaã thiïët coá khaã nùng nhêët. Toám laåi, töi kïët luêån rùçng sau vuå giïët ngûúâi, Beppö chùèng nhûäng khöng trò hoaän cuöåc tòm kiïëm maâ ngûúåc laåi caâng tùng cûúâng nhûäng cuöåc tòm kiïëm cuãa mònh hún. Hùæn cöë gùæng chaåy àua vúái caãnh saát. Hùæn súå caãnh saát phaát hiïån ra àiïìu bñ mêåt cuãa hùæn. Têët nhiïn töi khöng thïí khùèng àõnh àûúåc möåt àiïìu laâ hùæn ta khöng tòm thêëy viïn ngoåc úã trong bûác tûúång cuãa ngaâi Kharker. Thêåm chñ töi cuäng khöng biïët àoá laâ möåt viïn ngoåc, nhûng àöëi vúái töi moåi viïåc àaä quaá roä raâng, dûát khoaát hùæn àang ài tòm möåt caái gò àêëy, vò hùæn chó àêåp caác bûác tûúång úã chöî saáng. Bûác tûúång cuãa ngaâi Kharker laâ möåt trong ba bûác tûúång êëy, tûâ àoá suy ra caác khaã nùng àûúåc phên chia àuáng nhû töi àaä noái vúái hai võ. Möåt, khaã nùng laâ khöng, hai, khaã nùng laâ coá. Roä raâng chó coân hai bûác tûúång vaâ dûát khoaát hùæn seä bùæt àêìu tûâ pho tûúång úã Luên Àön. Töi àaä baáo trûúác cho nhûäng ngûúâi úã trong nhaâ àïí traánh chuyïån tang thûúng thûá hai xaãy ra. Vaâ chuáng ta àaä thu àûúåc kïët quaã myä maän. Vaâo àuáng thúâi àiïím êëy thò töi múái biïët chuáng ta àang ài sùn viïn ngoåc quyá giaá cuãa ngaâi Böràriïv. Tïn cuãa keã bõ giïët àaä nöëi liïìn caác sûå viïåc vúái nhau thaânh möåt chuöîi lögic. Chó coân laåi coá möåt bûác tûúång, chñnh bûác nùçm úã Reàing, vaâ viïn ngoåc chó coá thïí nùçm úã trong àoá maâ thöi. Töi àaä mua bûác tûúång naây vúái sûå coá mùåt cuãa hai võ. Coân viïn ngoåc thò nùçm trong tay töi àêy. Chuáng töi im lùång trong chöëc laát. - Vêng, Lextreyà böîng noái, - Töi khùèng àõnh khaã nùng tiïìm taâng cuãa ngaâi nhiïìu lêìn, thûa ngaâi Holmes, nhûng trònh àöå nhû thïë naây töi chûa thêëy bao giúâ. Caãm ún! - Holmes noái. - Xin caám ún ngaâi!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

25

BÑ MÊÅT ÚÃ THUNG LUÄNG BÖXKÖM

Vaâo möåt buöíi saáng. Khi hai vúå chöìng töi àang àiïím têm chúåt con hêìu nhaåy vaâo àûa cho töi bûác àiïån cuãa Sherlock Holmes, nöåi dung bûác àiïån nhû thïë naây: "Cêåu coá thïí vùæng nhaâ hai ngaây àûúåc khöng? Túá àûúåc múâi àïën miïìn Têy nûúác Anh vò möåt cêu chuyïån àau àúán àaä xaãy ra úã thung luäng Böxköm. Rêët sung sûúáng nïëu cêåu cuâng ài vúái túá. Thúâi tiïët rêët tuyïåt. Chuáng ta seä ài tûâ ga Padàingtön vaâo luác 11 giúâ 15 phuát". - Anh seä ài chûá? - Vúå töi êu yïëm nhòn töi vaâ hoãi. - Anh chûa biïët nûäa. Hiïån anh coá nhiïìu bïånh nhên quaá... - ÖÌ, ngaâi Anxtruder seä tiïëp nhêån hïët, lo gò! Trong thúâi gian gêìn àêy anh khöng àûúåc khoeã lùæm. Cuöåc daåo chúi naây seä böí ñch cho anh àêëy. Hún nûäa anh bao giúâ cuäng quan têm àïën tûâng cöng viïåc cuãa ngaâi Sherlock Holmes kia maâ?! Kinh nghiïåm trong nhûäng nùm söëng hoang daä taåi Apganhixtan àaä laâm cho töi cûáng caáp chai saån trong nhûäng chuyïën ài tham quan daâi ngaây. Àöì àaåc cuãa töi rêët giaãn àún vò vêåy töi ngoi lïn chiïëc xe ngûåa súám hún dûå àõnh vaâ phoáng nhanh ra ga Padàingtön. Sherlock Holmes àang ài doåc theo chöî àúåi taâu. Böå quêìn aáo ài àûúâng maâu nêu vúái caái muä nó laâm cho thên hònh gêìy, cao cuãa anh caâng gêìy nhom vaâ daâi ngoùçng ra. - Rêët tuyïåt, cêåu àaä àïën? Watxún - Sherlock noái - Túá rêët mûâng khi bïn caånh túá laâ möåt ngûúâi maâ túá hoaân toaân tin cêåy. Caãnh saát àõa phûúng àaä bêët lûåc, hoùåc ài theo hûúáng sai lêìm. Cêåu nhaãy lïn chiïëm hai chöî trong goác toa, coân túá chaåy lêëy hai caái veá. Khi chuáng töi ngöìi yïn võ trong toa taâu, Holmes lêëy baáo ra àoåc, thónh thoaãng anh dûâng laåi ghi cheáp vaâ nghô ngúåi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

26

Taâu àïën ga Reàing. Böîng Sherlock voâ naát têët caã giêëy túâ laåi möåt nùæm vaâ neám vaâo goái haânh lyá. - Cêåu àaä nghe noái gò vïì cêu chuyïån naây chûa? - anh hoãi. - Chûa nghe. Àaä mêëy ngaây nay túá chûa hïì ngoá túái möåt túâ baáo! - Caác baáo xuêët baãn úã Luên Àön àïìu àùng rêët cuå thïí. Túá vûâa múái àoåc lûúát qua àïí hiïíu roä raâng hún. Nhûng hònh nhû àoá laâ möåt trûúâng húåp khöng phûác taåp lùæm, nhûng ngûúâi ta cho laâ rêët khoá giaãi quyïët. - Nhûäng lúâi cêåu noái nghe múái ngûúåc àúâi laâm sao! - Nhûng àoá laâ sûå thêåt. Trong ngûúåc àúâi thûúâng coá nhûäng cùn cûá àïí laâm saáng toã chên lyá, vuå aán caâng àún giaãn bao nhiïu thò caâng khoá phaá bêëy nhiïu... úã trûúâng húåp naây quan troång laâ chûáng cúá chöëng laåi con trai cuãa keã bõ giïët. - Tûác laâ coá vuå giïët ngûúâi aâ? - Hoå cho laâ nhû vêåy. Coân túá thò chûa khùèng àõnh khi túá chûa tòm hiïíu cuå thïí sûå viïåc. Túá chó giaãi thñch àûúåc cho cêåu trong chûâng mûåc naâo àoá vïì tònh traång hiïån nay maâ túá biïët àûúåc. Thung luäng Böxköm laâ vuâng nöng thön gêìn thõ trêën Ross, thuöåc miïìn Khirfökàsir. Möåt chuã àöìn àiïìn lúán nhêët vuâng úã vuâng êëy laâ ngaâi Àrön Tener. Öng ta àaä laâm giaâu bïn A'o vaâ vaâi nùm trûúác àêy àaä trúã vïì töí quöëc. Öng ta cho ngaâi Trard Karti thuï möåt trang traåi cuãa mònh - ngûúâi naây trûúác kia cuäng söëng úã bïn A'o. Hoå quen nhau trong nhûäng nùm bön ba àêët khaách quï ngûúâi vaâ khi thay àöíi möi trûúâng söëng hoå vêîn quan hïå vúái nhau nhû nhûäng ngûúâi baån. Thûåc ra maâ noái ngaâi Tener giêìu coá hún, coân ngaâi Mak Karti thò mûúán ruöång àêët cuãa ngaâi Tener, nhûng quan hïå cuãa hoå vêîn thên thiïët. Ngaâi Mak Karti coá möåt cêåu con trai khoaãng 17-18 tuöíi; coân ngaâi Tener thò coá möåt cö con gaái àöåc nhêët cuäng traåc tuöíi nhû vêåy. Caã hai ngûúâi cha êëy àïìu goáa vúå. Hoå coá veã nhû muöën lêín, traánh giao thiïåp vúái nhûäng gia àònh khaác vaâ söëng rêët taách biïåt, mùåc duâ hoå rêët yïu thñch thïí thao vaâ thûúâng tham gia àua ngûåa. Ngaâi Mak Karti chó thuï möåt ngûúâi hêìu trai vaâ möåt ngûúâi hêìu gaái. Ngaâi Tener giêìu coá hún nïn thuï

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

27

nûãa taá ngûúâi hêìu. Àoá laâ têët caã nhûäng gò túá biïët vïì hai gia àònh êëy. Coân bêy giúâ laâ nhûäng àiïìu àaä xaãy ra vúái hoå. Vaâo, ngaây muâng 3 thaáng 6, coá nghôa laâ vaâo höm thûá hai. vûâa röìi, ngaâi Mak Karti ài àïën Khaàeriey vaâo luác 15 giúâ chiïìu röìi sau àoá ra hö Böxköm. Àêëy laâ möåt caái höì khöng lúán lùæm, höì naây do möåt con suöët nhoã àöí vaâo, con suöëi êëy chaãy doåc theo thung luäng Böxköm. Buöíi saáng öng ta ra thõ trêën Ross vaâ coá noái vúái ngûúâi hêìu laâ öng ta rêët vöåi vò àuáng 15 giúâ coá cuöåc heån hoâ rêët quan troång. Sau cuöåc heån khöng thêëy öng ta trúã vïì nûäa. Tûâ trang traåi Khaàeriey àïën höì Böxköm khoaãng möåt phêìn tû dùåm Anh. Trong luác öng ta ài àïën àêy thò coá hai ngûúâi nhòn thêëy. Ngûúâi thûá nhêët laâ möåt baâ giaâ khöng thêëy nhùæc tïn trïn baáo. Coân ngûúâi thûá hai laâ öng Wiliam Krauder - ngûúâi kiïím lêm cuãa ngaâi Tener. Caã hai nhên chûáng naây àïìu noái rùçng ngaâi Mak Karti chó ài coá möåt mònh. Ngûúâi kiïím lêm coân böí sung möåt chi tiïët nûäa laâ, sau cuöåc gùåp gúä Mak Karti cha khöng lêu, thò anh ta laåi nhòn thêëy Àreymx Mak Karti. Anh chaâng naây mang theo khêíu suáng sùn bïn mònh. Ngûúâi gaác rûâng khùèng àõnh laâ chùæc chùæn ngûúâi con trai cuäng ài theo goát cha. Ngûúâi gaác rûâng hoaân toaân quïn biïën cuöåc gùåp gúä kia, nhûng àïën töëi khi nghe cêu chuyïån àau àúán xaãy ra thò anh ta böîng nhúá têët caã. Höì Böxköm àûúåc bao boåc búãi möåt khu rûâng rêåm raåp, xung quanh búâ lau sêåy moåc um tuâm. Con beá Pesen Moran 14 tuöíi, con ngûúâi baão vïå rûâng, trong luác haái hoa úã khu rûâng bïn caånh àaä nhòn thêëy hai cha con nhaâ Mak Karti àang caäi nhau gay gùæt. Cö ta nghe thêëy tiïëng quaát cuãa öng böë nhû taát nûúác, coân ngûúâi con trai giú tay lïn nhû àõnh doaå àaánh böë mònh. Cö beá hoaãng súå trûúác caãnh tûúång nhû vêåy vaâ vöåi vaâng chaåy vïì nhaâ kïí laåi cho böë meå nghe nhûäng gò àaä xaãy ra. Cö beá kïí xong cêu chuyïån àoá àûúåc möåt laát thò ngûúâi con trai Mak Karti lao àïën gùåp ngûúâi gaác rûâng anh ta thïìu thaâo rùçng vûâa thêëy böë mònh bõ saát haåi vaâ nhúâ ngûúâi gaác rûâng ra giuáp möåt tay. Anh ta hoaãng súå mêët bònh tônh, trïn ngûúâi khöng suáng, khöng muä vaâ úã caánh tay phaãi coá dñnh nhûäng vïåt maáu coân múái nguyïn. Ngûúâi gaác rûâng nhanh choáng ài theo anh ta àïën chöî ngûúâi bõ giïët. Xaác chïët nùçm soäng sûúåt trïn baäi coã gêìn meáp nûúác. Soå ngûúâi chïët bõ dêåp dêåp búãi möåt thûá vuä khñ nùång vaâ taâ àêìu. Nhûäng vïët thûúng kiïíu êëy chó coá thïí do baáng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

28

suáng gêy ra, khêíu suáng sùn cuãa anh con trai vûát lùn loác caách thi haâi chó vaâi ba bûúác. Trûúác nhûäng tang chûáng àoá, ngûúâi con trai bõ bùæt ngay lêåp tûác. Vaâo ngaây thûá ba ngûúâi ta àaä buöåc töåi sú böå: "Möåt vuå giïët ngûúâi coá chuã têm". Vaâo höm thûá tû cêåu Mak Karti phaãi ngöìi ghïë bõ caáo cuãa toaâ sú thêím huyïån Ross - Cöng viïåc chûa ngaä nguä ra sao coân phaãi àúåi ngaây ra toaâ chung thêím. Têët caã nhûäng sûå kiïån vaâ dûä kiïån êëy thò caãnh saát an ninh àaä nùæm àêìy àuã hïët. - Khoá loâng maâ tûúãng tûúång nöíi, quaã laâ möåt sûå viïåc heân haå vaâ bi öíi! - Töi nhêån xeát. - Àêy laâ trûúâng húåp maâ bùçng chûáng giaán tiïëp àuã vaåch mùåt keã phaåm phaáp, túá chûa thêëy bao giúâ. - Moåi chûáng cúá giaán tiïëp àïìu dïî àaánh lûâa lùæm. - Holmes àùm chiïu noái. - Noá coá thïí chûáng minh theo möåt hûúáng roä raâng; nhûng nïëu cêåu coá khaã nùng phên tñch nhûäng dêîn chûáng êëy, thò cêåu coá thïí phaát hiïån ra nhûäng chûáng cûá naây thûúâng khöng dêîn chuáng ta ài àïën chên lyá, maâ ài vaâo möåt hûúáng phi chên lyá. Chùæc chùæn giúâ àêy sûå viïåc àang döìi chöëng laåi ngûúâi con trai; loaåi trûâ khaã nùng chñnh cêåu ta laâ keã phaåm phaáp thêåt sûå. Tuy thïë vêîn coá ngûúâi laâm chûáng cho sûå vö töåi cuãa cêåu ta. Àoá laâ naâng Tener - con gaái ngaâi Tener. Tiïíu thû àaä nhúâ luêåt sû Lextpeyà baâo chûäa cho bõ caáo. Ngaâi luêåt sû Lextpeyà cho rùçng baâo chûäa trong trûúâng húåp naây seä rêët khoá, vò vêåy öng ta chuyïín noá àïën töi vaâ nhúâ töi giaãi quyïët giuáp. Thïë laâ coá hai thaám tûã hiïån àang trïn àûúâng phoáng túái miïìn Têy vúái töëc àöå 50 dùåm möåt giúâ, àïí àïën saáng mai coá thïí àaâng hoaâng ùn àiïím têm taåi nhaâ. - Túá chó ngaåi, - Töi noái. - Tûâ möåt dûä kiïån buöåc töåi àaä qua röìi, khaã nùng giaânh thùæng lúåi trong vuå naây cuãa cêåu seä bõ haån chïë. - Nhûäng sûå kiïån, hiïín nhiïn khöng thïí che múâ têët caã Sherlock vûâa cûúâi vûâa noái . - Nhûng, nïëu chuáng ta cuäng coá khaã nùng tòm àûúåc nhûäng chûáng cûá hiïín nhiïn khöng thïí chöëi caäi àûúåc nhû thïë thò sao. Biïët àêu chuáng noá seä coá ñch cho ngaâi Lextpeyà. Cêåu àaä hiïíu túá quaá röìi, trong suy nghô cêåu àûâng cho túá laâ keã khoaác laác. Túá hoùåc laâ sûã duång nhûäng dûä kiïån do Lextpeyà thu thêåp àûúåc, hoùåc laâ túá baác boã hoaân toaân: búãi vò ngaâi Lextpeyà khöng hiïíu möåt tñ gò hïët. Chó cêìn vñ duå nhû thïë naây:

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

29

Túá biïët buöìng nguã cuãa cêåu quay vïì phña bïn phaãi, nhûng chùæc chùæn ngaâi Lextpeyà chûa biïët àiïìu àoá. - Quaã thêåt nhû thïë thò coá sao àêu?... - Anh baån thên mïën cuãa töi úi! Túá vúái cêåu quen nhau àaä lêu vaâ túá rêët roä tñnh cêín thêån cuãa cêåu. Möîi buöíi saáng cêåu àïìu caåo rêu dûúái aánh saáng mùåt trúâi - Phña bïn traái khuön mùåt cuãa cêåu caåo khöng àûúåc töët bùçng phña bïn phaãi. Àiïìu àoá chûáng toã bïn maá phaãi cêåu àûúåc aánh saáng chiïëu nhiïìu hún bïn maá traái. Cêåu laâ möåt con ngûúâi cêín thêån, ùn mùåc chaãi chuöët, cho nïn khi quan saát thêëy nhû vêåy túá àaä coá kïët luêån àuáng àùæn. Túá chó vñ duå thïë thöi, möåt vñ duå àún giaãn vïì quan saát àïí ruát ra nhûäng kïët luêån. Nghïì nghiïåp cuãa túá chó goái goån trong mêëy thûá êëy vaâ coá thïí noá rêët cêìn thiïët cho cöng viïåc sùæp àïën cuãa chuáng ta. Coá möåt vaâi chi tiïët nhoå moån àûúåc laâm saáng toã trong luác hoãi cung cêåu con trai laâm cho túá chuá yá. - Cêåu chuá yá caái gò? - Ngûúâi ta àaä àïën bùæt Mak Karti con sau àoá möåt chuát khi anh ta àaä vïì àïën trang traåi Khadeley, khi caãnh saát àoåc lïånh bùæt, anh ta noái rùçng - àiïìu àoá khöng laâm anh ta ngaåc nhiïn chuát naâo, vò anh ta àaáng bõ trûâng phaåt. Lúâi cuãa anh ta mang tñnh chêët phuåc tuâng. Àiïìu àoá àaä laâm tiïu tan nhûäng nghi ngúâ cuãa ngaâi thêím vêën. - Möåt sûå thuá nhêån töåi löîi! - Töi thöët lïn. - Khöng àêu, sau àoá anh ta múái baâo chûäa cho sûå trong saåch cuãa mònh. - Nhûng nhûäng lúâi baâo chûäa xuêët hiïån sau nhûäng chûáng cúá xaác àaáng àïën khuãng khiïëp nhû vêåy, caâng laâm hoå nghi ngúâ thïm. - Ngûúåc laåi, - Holmes noái, - Àoá chñnh laâ möåt, àöëm saáng duy nhêët maâ túá hy voång seä nhòn thêëy tûâ trong àaám mêy àen. Chñnh chaâng trai kia cuäng khöng thïí ngúâ rùçng tai hoaå àang giaáng xuöëng àêìu cêåu ta. Nïëu anh ta giaã vúâ laâm böå ngaåc nhiïn vaâ chöëng àöëi khi àûúåc tin mònh bõ bùæt, thò àiïìu àoá, caâng vaåch mùåt keã döëi traá maâ thöi. Búãi vò moåi sûå cöng phêîn trong böëi caãnh phûác taåp nhû vêåy chó laâ möåt sûå giaã döëi trùæng trúån. Thaái àöå baâng quan, thúâ ú cuãa anh ta trong giêy phuát bõ bùæt, hoùåc noái lïn anh ta vö töåi hoùåc ngûúåc laåi, noá vaåch trêìn tñnh tûâ chuã coá yá àõnh vaâ loâng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

30

kiïn nghõ cuãa anh ta. Khi anh ta noái anh ta bõ bùæt laâ àiïìu hiïín nhiïn maâ thöi, vò anh ta àaä quïn mêët, nghôa vuå laâm con cuãa mònh, àaä daám lùng maå cha mònh, coân àõnh àaánh nûäa. Cêu traã lúâi êëy noái lïn sûå ùn nùn höëi hêån, lûúng têm anh ta bõ voâ xeá, àiïìu naây laâm cho túá nghô anh ta laâ ngûúâi trong saåch hún laâ möåt keã giïët ngûúâi. Töi ngao ngaán lùæc àêìu. - Nhiïìu ngûúâi àaä bõ treo cöí vò nhûäng bùçng chûáng nhoã nhû thïë. Töi nhêån xeát. - Àuáng nhû vêåy, vaâ trong söë hoå cuäng coá nhiïìu ngûúâi bõ treo cöí oan ûác. - Thïë cêåu àaä coá caách gò àïí cûáu vúát chaâng thanh niïn kia chûa? - Chûa coá gò àùåc biïåt àïí giuáp cho ngaâi luêåt sû baâo chûäa cho anh ta caã mùåc duâ rùçng coá àöi chuát hy voång. Àêy cêåu àoåc xem coá tòm thêëy gò khöng?! Anh lêëy trong cùåp ra vaâi túâ baáo àõa phûúng, lêåt qua mêëy trang röìi chó cho töi mêëy doâng tûå khai cuãa anh baån treã Mak Karti. Töi ngöìi vaâo möåt goác toa taâu vaâ chùm chuá àoåc túâ baáo. Ngaâi Àreymx Mak Karti àûúåc goåi lïn chêët vêën Anh ta khai: - Töi vùæng mùåt úã nhaâ ba ngaây àïm; nhûäng ngaây naây töi úã Brixtön vaâ trúã vïì nhaâ vaâo àuáng höm thûá hai tuêìn vûâa röìi, ngaây muâng ba khi töi vïì túái nhaâ thò khöng thêëy cha töi úã nhaâ; ngûúâi hêìu gaái noái laåi rùçng cha töi ài ra thõ trêën Ross cuâng vúái gaä àaánh xe ngûåa Àrön Kebb. Möåt luác sau töi nghe thêëy tiïëng kïu cuãa cöî xe ngûåa trûúác nhaâ, vaâ nhòn qua cûãa söí töi thêëy cha töi àang rêët vöåi úã ngoaâi sên; töi khöng biïët cha töi ài vïì hûúáng naâo. Töi vúá lêëy khêíu suáng sùn cuãa mònh quyïët àõnh ài àïën höì Böxköm àïí sùn thoã úã baäi àêët boã hoang nùçm bïn kia búâ höì. Trïn àûúâng ài töi coá gùåp baác coi rûâng Viliam Krauàer, nhû àiïìu baác noái trong baãn tûúâng trònh, tuy nhiïn baác ta àaä nhêìm cho rùçng töi coá yá àõnh chaåy theo cha töi. Töi khöng biïët laâ cha töi àang ài phña trûúác. Khi caách höì chûâng möåt trùm bûúác, töi nghe thêëy tiïëng kïu "Köi" tiïëng maâ cha con töi vêîn thûúâng hay goåi nhau. Töi liïìn chaåy àïën chöî phaát ra tiïëng goåi êëy vaâ töi nhòn thêëy cha töi àang àûáng caånh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

31

höì. Cha töi rêët ngaåc nhiïn khi nhòn thêëy töi vaâ hoãi möåt caách giêån dûä rùçng töi laâm gò úã dêy? Cuöåc noái chuyïån ài àïën chöî gay gùæt suyát nûäa thò xaãy ra êíu àaã, vò cha töi laâ möåt ngûúâi rêët noáng tñnh. Khi caãm thêëy cha töi khöng thïí kòm chïë àûúåc cún giêån nûäa, töi quyïët àõnh chuöìn vïì trang traåi Khaderley. Khi àaä ài àûúåc möåt quaäng, töi böîng nghe thêëy tiïëng kïu laånh buöët xûúng söëng, thïë laâ töi lêåp tûác quay trúã laåi. Töi nhòn thêëy cha töi nùçm soäng xoaâi trïn mùåt àêët. Ú' àêu coá möåt vïët thûúng gúám ghiïëc, toang hoaác miïång, cha töi àang thoi thoáp thúã. Khêíu suáng sùn trïn vai töi rúi xuöëng luác naâo khöng hay, töi nêng àêìu cha töi lïn, nhûng trong khoaãng tñch tùæc êëy cha töi àaä ngûâng thúã. Töi quò göëi bïn thi haâi vaâi phuát àöìng höì, sau àoá töi chaåy àïën gùåp ngûúâi gaác rûâng cuãa ngaâi Tener nhúâ baác ta giuáp möåt tay, vò ngaâi nhaâ cuãa baác êëy gêìn hún caã. Khi quay laåi chöî cha töi, töi khöng nhòn thêëy ai caã, do vêåy töi khöng biïët àûúåc ai àaä giïët cha töi. Ú' àêy, rêët ñt ngûúâi biïët cha töi, búãi tñnh tònh cuãa cha töi xûa nay rêët ngaåi tiïëp xuác vúái moåi ngûúâi xung quanh. Nhûng töi cuäng biïët laâ cha töi hiïån nay khöng coá keã thuâ. Ngûúâi thêím phaán: - Cha anh noái gò vúái anh trûúác luác tùæt thúã khöng? Bõ caáo: Cha töi coá lùæp bùæp mêëy tiïëng khöng roä, töi chó nghe thêëy möåt tûâ hònh nhû laâ "Aret" (Con chuöåt cöëng). Thêím phaán: Àiïìu gò àaä laâm cho anh vaâ cha anh caäi nhau? Bõ caáo: - Töi khöng thïí noái chuyïån àoá ra àêy àûúåc. Thêím phaán: - Rêët tiïëc laâ töi buöåc anh phaãi traã lúâi. Bõ caáo: - Nhûng töi khöng thïí traã lúâi cêu hoãi àoá. Töi thïì vúái ngaâi laâ cêu chuyïån cuãa chuáng töi khöng hïì liïn quan àïën cêu chuyïån àau àúán àoá. Thêím phaán: - Quan toaâ seä quyïët àõnh chuyïån àoá. Töi chó noái cho anh biïët viïåc tûâ chöëi cêu traã lúâi seä bêët lúåi cho anh. Bõ caáo: - Töi seä khöng bao giúâ traã lúâi chuyïån êëy àêu. Thêím phaán: - Cha con anh thûúâng duâng tiïëng "Köi" àïí noái vúái nhau phaãi khöng? Bõ caáo: - Vêng.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

32

Thêím phaán: - Coá nghôa laâ, cha anh àaä phaát ra tiïëng êëy trûúác khi öng biïët anh àaä tûâ Brixtön trúã vïì coá phaãi khöng? Bõ caáo: - Töi khöng biïët nûäa. Öng chaánh aán: - Anh khöng phaát hiïån möåt dêëu hiïåu nghi vêën gò khi anh chaåy àïën chöî böë anh bõ naån aâ? Bõ caáo: - Töi khöng phaát hiïån àûúåc caái gò roä rïåt hïët. Thêím phaán: - Thïë nghôa laâ thïë naâo? Bõ caáo: - Töi höìi höåp vaâ súå haäi àïën nöîi khi chaåy ra khoãi khu rûâng, töi chó nghô àïën cha töi, ngoaâi ra khöng coân chuá yá gò nûäa. Töi chó mang maáng nhúá laâ bïn traái coá möåt vêåt gò, hònh nhû laâ têëm khùn choaâng. Khi töi àûáng lïn khoãi cha töi, töi nhòn quanh tòm vêåt êëy, nhûng noá àaä biïën mêët. - Anh coá cho laâ vêåt êëy biïën mêët trûúác luác anh chaåy ài nhúâ ngûúâi giuáp chùng? - Vêng. - Anh cöë nhúá xem vêåt êëy laâ caái gò? - Khöng, töi chó caãm thêëy coá vêåt gò àoá, thïë thöi. - Vêåt àoá caách chöî ngûúâi chïët bao xa? - Khoaãng mûúâi bûúác chên. - Vaâ caách vúái goác rûâng bao xa? - Gêìn bùçng nhau. - Coá nghôa vêåt êëy caách anh khoaãng hai mûúi bûúác chên? - Vêng, nhûng töi quay lûng vïì phña noá. Cuöåc hoãi cung àûúåc kïët thuác úã àêy". - Túá thêëy vaâo cuöëi cuöåc hoãi cung, ngaâi thêím phaán húi khùæt khe vúái anh chaâng Mak Karti. - Töi noái, sau khi àaä àoåc xong nhûäng doâng ghi trïn baáo. - Öng ta chûáng minh nhûäng mêu thuêîn trong lúâi khai cuãa bõ caáo laâ hoaân toaân coá cùn cûá. Taåi sao ngûúâi cha goåi tïn con khi biïët con mònh hoaân toaân khöng coá mùåt? Ngay caã chuyïån cêåu con trai tûâ chöëi khöng cung khai vïì nöåi dung cêu chuyïån giûäa anh ta vúái ngûúâi böë. Sau cuâng laâ lúâi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

33

thöët ra khoá hiïíu cuãa ngûúâi böë khi sùæp chïët. Ngaâi thêím phaán nhêån xeát têët caã àïìu hïët sûác chöëng laåi anh ta. Holmes àöíi tû thïë ngöìi, vui veã noái: - Cêåu vaâ ngaâi thêím phaán cuâng àau àêìu vaâo chuyïån khöng àêu: trong khi àoá thò vûát boã hïët caái coá lúåi cho anh ta. Chùèng nheä cêåu khöng thêëy anh ta diïîn àaåt luác thò quaá nhiïìu, luác thò quaá ñt û? Quaá ñt - vò Mak Karti trai treã khöng thïí bõa ra möåt nguyïn nhên naâo vïì chuyïån caäi coå vúái böë. Nïëu anh ta giaãi thñch cho ngaâi chaánh aán thò töåi anh ta seä àûúåc nheå hún. Quaá nhiïìu - Vò anh ta coá thïí bõa àùåt ra "con chuöåt cöëng" cuãa keã hêëp höëi vaâ chuyïån chiïëc aáo tûå nhiïn biïën mêët. Túá coá nhêån xeát nhû thïë naây: nhûäng gò Mak Karti con khai àïìu laâ sûå thêåt. Haäy xem giaã thiïët êëy seä dêîn chuáng ta ài àïën àêu? Chuáng ta taåm dûâng cêu chuyïån, vò chuáng ta chûa ài àïën núi xaãy ra aán maång. Hai chuáng ta seä duâng bûäa ùn saáng thûá hai úã Xuinàön. Chó coân 20 phuát nûäa chuáng ta seä àïën. Taâu àaä vûúåt qua thung luäng Xtrauà vaâ chaåy vaâo thõ trêën beá nhoã Ross - Luác naây àaä gêìn 16 giúâ. Ra àoán chuáng töi úã sên ga laâ möåt con ngûúâi cêín thêån, coá cùåp mùæt tinh ranh nhû loaâi cuá voå. Anh ta mùåc chiïëc aáo khoaác maâu xaám vaâ ài uãng cao goát phuâ húåp vúái vuâng nöng thön naây. Töi nhêån ra àoá chñnh laâ ngaâi Lextpeyà tûâ Xcötlen àïën. Chuáng töi cuâng anh ta ài àïën "Khirforà Armz" úã àêy, ngûúâi ta àaä chuêín bõ phoâng nguá cho chuáng töi. - Töi àùng kyá möåt cöî xe ngûåa röìi, - Sau khi uöëng möåt cheán traâ, ngaâi Lextpeyà noái. - Töi àaä biïët caách thûác laâm viïåc cuãa ngaâi, ngaâi khöng thïí ngöìi yïn àûúåc khi chûa trûåc tiïëp àïën chöî xaãy ra vuå aán maång. - Ngaâi chó quaá khen àêëy thöi - Holmes traã lúâi. - Bêy giúâ têët caã moåi viïåc àïìu phuå thuöåc vaâo kïët quaã chó cuãa phong vuä biïíu. Lextpeyà kinh ngaåc, khöng hiïíu gò. - Töi hoaân toaân khöng hiïíu yá cuãa ngaâi. - Anh ta noái. - Phong vuä biïíu chó bao nhiïu? - 29 haã - seä khöng coá gioá trïn bêìu trúâi khöng coá möåt gúån mêy - coá nghôa laâ khöng coá mûa. Chuáng ta cêìn huát vaâi àiïëu àaä. Ghïë àïåm úã àêy cuäng tûúm têët saåch seä hún bêët kyâ khaách saån naâo úã nöng thön. Töi seä khöng duâng àïën cöî xe cuãa ngaâi trong buöíi chiïìu höm nay.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

34

Lextpeyà cûúâi trõch thûúång vaâ noái: - Chùæc ngaâi àaä ài àïën möåt kïët luêån thò phaãi vò ngaâi àaä àoåc hïët baãn luêån töåi àùng trïn baáo? Sûå viïåc quaá roä raâng, roä nhû töi thêëy ngaâi. Caâng nhòn caâng roä thïm. Nhûng têët nhiïn khöng nïn tûâ chöëi lúâi thónh cêìu cuãa möåt cö gaái àeåp vaâ àaáng yïu nhû thïë? Cö ta cö nghe noái vïì ngaâi vaâ hy voång ngaâi seä baâo chûäa cho bõ caáo; mùåc duâ àaä nhiïìu lêìn töi noái cho cö ta biïët laâ ngaâi cuäng àang khoanh tay khöng thïí laâm hún nhûäng gò maâ töi àaä gùæng hïët sûác. Xe cuãa cö naâng àaä àïën àêy! Trong luác Lextpeyà àang thao thao bêët tuyïåt thò möåt ngûúâi con gaái duyïn daáng bûúác vaâo phoâng. Töi chûa bao giúâ nhòn thêëy ai àeåp nhû cö ta! Cùåp mùæt xanh biïëc, àöi möi heá múã dõu daâng, àöi maá ûãng höìng, tröng cö xinh xùæn vaâ dïî thûúng laâm sao?! Nöîi lo lùæng laâm cho cö gaái quïn caã e deâ. - Öi! Thûa ngaâi Sherlock Holmes? - Cö ta thöët lïn àûa cùåp mùæt àeåp nhû mú nhòn tûâ Sherlock sang töi vaâ cuöëi cuâng bùçng linh tñnh àùåc biïåt, cuãa giúái phuå nûä, cö ta dûâng mùæt laåi úã chöî baån töi - Töi rêët sung sûúáng vò ngaâi àaä coá mùåt úã àêy! Töi àïën àêy àïí noái cho ngaâi roä cêu chuyïån. Töi tin laâ Àreymx vö töåi. Ngaâi haäy bùæt àêìu cöng viïåc, khi töi noái cho ngaâi roä. Ngaâi àûâng nghi ngúâ gò hïët duâ chó trong möåt phuát thöi. Töi kïët baån vúái anh êëy tûâ thúâi thú êëu kia, nïn töi hiïíu anh êëy hún ai hïët, töi biïët nhûäng nhûúåc àiïëm cuãa anh êëy. Àreymx nhên aái àïën nöîi khöng laâm àau àïën caã möåt con ruöìi. Nhûäng ai quen biïët anh êëy àïìu cho lúâi buöåc töåi laâ hoaân toaân phi lyá. - Töi hy voång, chuáng töi seä baâo chûäa àûúåc cho anh êëy, thûa tiïíu thû Tener xinh àeåp? - Sherlock noái. - Tiïíu thû haäy tin tûúãng töi seä laâm hïët sûác cuãa mònh. - Ngaâi àaä àoåc àûúåc nhûäng lúâi buöåc töåi êëy chûa? Ngaâi coá yá kiïën gò khöng? Ngaâi coá thêëy möåt tia hy voång naâo khöng? Ngaâi tin laâ anh êëy vö töåi chûá? - Töi cho rùçng rêët coá thïí. - Thïë laâ anh êëy seä àûúåc tha! - Cö gaái vui mûâng ra mùåt vaâ ngêíng cao àêìu, àûa cùåp mùæt doâ hoãi nhòn ngaâi Lextpeyà. - Ngaâi coá nghe thêëy gò khöng? Giúâ thò töi coá thïí hy voång àûúåc röìi. Lextpeyà nhuán vai noái:

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

35

- Töi chó súå anh baån cuãa töi húi vöåi vaä trong lúâi kïët luêån cuãa mònh. - Nhûng öng êëy noái àuáng. Töi tin öng êëy! Àreymx khöng thïí laâ tïn giïët ngûúâi. Coân chuyïån dñnh daáng àïën vuå caäi coå vúái cha anh êëy töi biïët hïët - Vaâ nguyïn nhên naâo khiïën cho anh êëy khöng noái vúái ngaâi thêím phaán vò chuyïån naây coá dñnh lñu àïën töi. - Nhû thïë naâo thûa tiïíu thû? - Sherlock hoãi. - Bêy giúâ laâ luác töi khöng phaãi dêëu giïëm caái gò hïët. Vò töi maâ Àreymx àêu coá nhûäng bêët àöìng vúái cha anh êëy. Cha cuãa Àreymx thò muöën chuáng töi lêëy nhau. Chuáng töi yïu nhau, nhû anh em ruöåt thõt. Nhûng anh êëy, têët nhiïn, coân quaá treã, chûa hiïíu gò vïì cuöåc àúâi... vaâ... vaâ... Noái toám laåi, anh êëy chûa muöën cûúái vúå. Vò thïë maâ coá cuöåc caäi coå kia. Töi tin tûúãng rùçng àoá laâ möåt trong nhûäng nguyïn nhên cuãa cuöåc caäi vaä. - YÁ kiïën cha tiïíu thû nhû thïë naâo? - Holmes hoãi. - Öng êëy coá muöën anh chõ lêëy nhau khöng? - Cha töi rêët phaãn àöëi. Ngoaâi cha cuãa Àreymx ra thò khöng ai uãng höå cuöåc hön nhên naây caã. Holmes neám caái nhòn doâ xeát lïn khuön mùåt cö gaái laâm cö ta ngûúång nguâng àoá bûâng caã mùåt. - Xin caám ún tiïíu thû vïì nguöìn tin múái meã, - Holmes noái. Ngaây mai töi coá thïí gùåp cha cuãa tiïíu thû khöng, nïëu ngaây mai töi gheá thùm?! - Töi e rùçng baác sô seä khöng cho gùåp?! - Baác sô û? - Vêng, chùèng leä ngaâi khöng biïët sao? Trong nhûäng nùm gêìn àêy, cha töi hay öëm lùæt nhùæt, nhûng cuäng àuã laâm cho cha töi kiïåt sûác hoaân toaân. Cha töi chó nùçm suöët ngaây, coân ngaâi baác sô Viloys noái: Cha töi bõ chêën thûúng soå naäo vò bõ kñch àöång maånh. Ngaâi Mak Karti laâ ngûúâi duy nhêët úã àêy biïët àûúåc cha töi trong thúâi gian úã Victori xa xöi. - Sao? Cha cuãa tiïíu thû àaä tûâng úã Victori haã? - Vêng, cha töi tham gia vaâo àoaân tòm kiïëm.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

36

- Töi hiïíu. Ngaâi Tener àaä laâm giaâu taåi nhûäng moã vaâng coá phaãi khöng, thûa tiïíu thû? - Vêng, àuáng thïë, thûa ngaâi. - Xin caãm ún tiïíu thû. Tiïíu thû giuáp cho töi rêët nhiïìu. - Ngaây mai, nïëu coá tin tûác gò múái ngaâi haäy laâm ún cho töi biïët vúái! Chùæc ngaâi seä àïën gùåp anh Àreymx úã traåi giam phaãi khöng? Nïëu gùåp ngaâi haäy noái giuáp rùçng töi bao giúâ cuäng tin laâ anh êëy vö töåi. - Tiïíu thû cûá an têm, thïë naâo töi cuäng noái laåi àiïìu àoá. - Töi phaãi vïì nhaâ gêëp. Cha töi hiïån àang nguy kõch vaâ cêìn coá töi bïn caånh. Xin taåm biïåt ngaâi, cêìu chuáa phuâ höå cho ngaâi trong cöng viïåc. Cö gaái vöåi vaä bûúác ra khoãi phoâng vaâ chuáng töi nghe tiïëng cöî xe àang xa dêìn. - Töi ngûúång thay cho ngaâi, ngaâi Holmes aå! - Lextpeyà noái vúái gioång àaân anh, sau möåt phuát im lùång - Ngaâi hy voång laâm gò chûá?! Khöng phaãi töi lo quaá xa àêu, nhûng ngaâi laâm nhû vêåy quaã laâ liïìu lônh. - Töi nhòn thêëy con àûúâng maâ töi seä ài - Àreymx Mak Karti, Holmes noái - Ngaâi coá giêëp pheáp vaâo thùm traåi giam khöng? - Coá àêy nhûng chó duâng cho hai ngûúâi thöi. - Nhû vêåy, töi seä thay àöíi chûúng trònh laâ khöng ài àêu nûäa. Chuáng ta coá kõp thúâi gian ài àïën traåi giam Khirforà àïí thùm tuâ nhên khöng? - Hoaân toaân kõp. - Chuáng ta cuâng ài? Watxún, túá súå cêåu buöìn nhûng chó sau hai giúâ túá seä quay vïì àêy. Töi tiïîn hoå ra bïën xe. Sau àoá ài baách böå doåc caác àûúâng phöë cuãa thõ trêën. Röìi quay vïì khaách saån, töi nùçm xuöëng xa löng vaâ lêëy cuöën tiïíu thuyïët ra àoåc. Nhûng cuöën saách khöng ùn nhêåp vúái cêu chuyïån àaáng thûúng àang hiïån ra trûúác mùæt töi. Töi nhêån thêëy têët caã moåi yá nghô cuãa mònh luác naây àïìu quay vïì thûåc taåi. Töi neám cuöën saách vaâo goác phoâng vaâ thûã ön laåi trònh tûå, suy luêån vïì nhûäng sûå kiïån. Cûá cho nhûäng lúâi khai cuãa chaâng thanh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

37

niïn kia laâ àuáng ài, thò liïåu coá con quyã naâo loåt vaâo khoaãnh khùæc ngùæn nguãi giûäa luác chaâng trai ài khoãi vaâ chaåy laåi vúái tiïëng kïu cuãa ngûúâi cha. Ai vaâo àêy? Àiïìu naây thêåt laâ kinh khuãng, àaáng súå. Töi laâ baác sô, cöng viïåc seä àûúåc roä raâng hún, nïëu töi àûa xem xeát nhûäng vïët thûúng. Töi goåi àiïån vaâ àïì nghõ cung cêëp cho töi têët caã nhûäng söë liïåu vaâ kïët quaã cuãa cuöåc giaãi phêîu giaám àõnh àaây àuã nhêët. Trong baãn kïët luêån cuãa nhaâ giaãi phêîu cho biïët: xûúng àónh phña sau vaâ phêìn traái cuãa xûúng chêím bõ vúä do möåt cuá giaáng rêët maånh bùçng möåt vuä khñ khöng nhoån. Töi tûå súâ lïn àêìu mònh àïí kiïím tra, khöng coân nghi ngúâ gò nûäa, cuá àaánh nhû vêåy chó coá thïí thûåc hiïån tûâ phña sau lûng naån nhên. Àiïìu naây seä biïån höå phêìn naâo cho bõ caáo, vò trong luác caäi nhau ngûúâi ta nhòn thêëy anh ta àûáng àöëi diïån vúái ngûúâi cha: Cêìn phaãi noái cho Sherlock biïët àiïím naây. Töi nhúá àïën tûâ "con chuöåt cöëng", coá yá nghôa gò nhó. Trong trûúâng húåp naây thò khöng phaãi laâ lúâi noái mï. Con ngûúâi trûúác luác chïët vò bõ àaánh bêët ngúâ, khöng bao giúâ noái mï caã. Chùèng leä, öng ta muöën giaãi thñch taåi sao öng ta chïët? Öng ta muöën noái àiïìu gò? Töi cöë gùæng hïët sûác àïí tòm ra möåt lúâi lyá giaãi thñch húåp. Töi nhúá laåi trûúâng húåp chiïëc aáo xaám ma quyã. Nïëu àuáng nhû vêåy thò coá möåt keã thûá ba àaä boã quïn chiïëc aáo khi boã chaåy vaâ liïìu lônh quay laåi lêëy ngay sau lûng cêåu con trai, caách cêåu ta chó 20 bûúác chên. Toaân böå cêu chuyïån naây laâ möåt vêën àïì khoá hiïíu vaâ khoá tin! Lúâi nhêån xeát cuãa Lextpeyà khöng laâm cho töi kinh ngaåc, nhûng töi tin vaâo têìm nhòn xa tröng röång cuãa Holmes nïn töi khöng mêët hy voång. Àïën luác naây töi coá caãm giaác laâ Sherlock àaä toám àûúåc möåt vaâi chi tiïët àïí cuãng cöë lûúng têm cuãa mònh vïì sûå trong trùæng, vö töåi cuãa Àreymx. Khi Sherlock vïì thò trúâi àaä töëi tûâ lêu. Anh ài möåt mònh vò Lextpeyà nghó laåi ngoaâi thaânh phöë. - Phong vuä biïíu vêîn chûa chõu haå tñ naâo. - Anh ngöìi xuöëng vaâ noái, - Chó cêìu sao cho trúâi àûâng coá mûa vaâo luác chuáng mònh chûa àïën núi xaãy ra aán maång? Con ngûúâi cêìn phaãi döìn sûác lûåc, trñ tuïå vaâ nhiïåt tònh vaâo cöng viïåc nhên àaåo. Thêåt loâng maâ noái túá cuäng chûa hûáng thuá bùæt tay ngay vaâo cöng viïåc vò túá rêët mïåt

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

38

sau möåt chuyïën ài xa nhû vêåy. Túá àaä gùåp anh chaâng Mak Karti röìi. - Gùåp anh ta, cêåu coá hiïíu thïm gò khöng? - Khöng coá gò múái caã. - Sûå viïåc khöng saáng suãa aâ? - Tuyïåt nhiïn khöng. Luác àêìu túá coá yá nghô laâ anh ta àaä biïët roä hoå. tïn keã saát nhên, nhûng muöën giêëu. Àïën giúâ thò túá khùèng àõnh laâ chñnh anh ta cuäng àang thùæc mùæc nhû moåi ngûúâi khaác. Mak Karti khöng phaãi laâ ngûúâi khön ngoan cho lùæm, song rêët dïî thûúng. Túá coá caãm nghô anh ta laâ ngûúâi töët. - Töi khöng taán thaânh quan àiïím cuãa anh ta, - töi nhêån xeát. - Nïëu àoá laâ sûå thêåt thò taåi sao anh ta khöng chõu cûúái cö tiïíu thû Tener kiïìu diïîm kia laâm vúå. - Cuäng vò thïë maâ xaãy ra cêu chuyïån àaáng tiïëc! Anh ta yïu tiïíu thû Tener chên thaânh tha thiïët, vaâ say àùæm. Nhûng cêåu thûã nghô xem? Anh ta àaä laâm gò caách àêy hai nùm, khi coân laâ möåt thùçng con nñt múái lúán, luác êëy tiïíu thû Teneràang hoåc úã trûúâng nöåi truá, cêåu biïët khöng? Thùçng ngöëc êëy bõ rúi vaâo tay möåt cö gaái baán haâng úã Brixtön vaâ daåi àöåt àùng kyá kïët hön vúái cö ta. Vïì chuyïån naây thò khöng möåt ai biïët caã. Cêåu thûã tûúãng tûúång xem, àöëi vúái anh ta thêåt laâ àau àúán khi phaãi nghe hoaâi nhûäng lúâi traách moác cuãa ngûúâi cha! Nöîi tuyïåt voång bao truâm, aám aãnh anh ta, khi anh ta giang hai tay lïn trúâi cêìu cûáu àïí traã lúâi àïì nghõ cuãa cha anh ta laâ kïët hön vúái tiïíu thû Tener. Mùåt khaác, anh ta hïët khaã nùng tûå baâo chûäa röìi, vaâ ngûúâi cha, theo moåi ngûúâi noái laâ keã heåp hoâi, àöë kyå, seä àuöíi cêåu ta ra khoãi nhaâ nïëu biïët àûúåc têët caã sûå thêåt. Chaâng thanh niïn àaä söëng vúái ngûúâi vúå cuãa mònh úã Brixtön trong ba ngaây cuöëi cuâng, nhûng ngûúâi cha khöng biïët cêåu ta úã àêu. Haäy ghi nhúá kyä àiïím êëy. Àiïìu naây rêët quan troång. Trong caái ruãi laåi coá caái may. Cö baán haâng khi nghe tin chöìng mònh bõ kïët töåi nùång vaâ coá thïí khöng lêu seä bõ treo cöí nïn àaä boã anh ta ngay lêåp tûác. Cö ta tûå thuá nhêån trong möåt bûác thû gûãi cho chöìng laâ tûâ lêu cö ta àaä coá möåt ngûúâi chöìng chñnh thûác khaác úã Bermuà; cö ta trùæng trúån tuyïn böë giûäa cö ta vaâ Àreymx Mak Karti khöng hïì coá sûå raâng buöåc

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

39

naâo hïët. Túá nghô tin êëy phêìn naâo àïìn buâ nöîi àau khöí cuãa cêåu Mark Karti. - Nïëu cêåu êëy vö töåi thò ai laâ thuã phaåm gêy aán maång? - Àuáng, keã giïët ngûúâi laâ ai? Túá lûu yá cho cêåu hai àiïím sau àêy: thûá nhêët - Ngûúâi àaä khuêët cêìn gùåp ai àoá bïn höì, ngûúâi àoá khöng thïí laâ con trai öng ta àûúåc, búãi ngûúâi con trai àaä ài khoãi khöng biïët bao giúâ múái vïì. Thûá hai - Ngûúâi cha goåi "köi" trûúác khi öng taâ nhòn thêëy con trai. Àoá laâ nuát chñnh, nhúâ noá maâ chuáng ta laâm thêëy àöíi àûúåc tònh thïë. Coân bêy giúâ haäy noái àïën nhûäng saáng taác múái cuãa Àglön Mereàit nïëu nhû cêåu thñch. Hay àïí nhûäng cöng viïåc thûá yïëu khaác àïën mai. *** Àuáng nhû Sherlock mong muöën, höm qua trúâi khöng mûa. Saáng nay trúâi quang àaäng khöng möåt boáng mêy. Vaâo luác 9 giúâ Lextpeyà àïën àoán chuáng töi ài trïn cöî xe ngûåa, chuáng töi tiïën vïì trang traåi Khadekley vaâ tûâ àoá ài böå àïën höì Böxköm. - Coá möåt tin quan troång. - Lextpeyà noái. - Nghe noái laâ ngaâi Tener öëm nùång àïën nöîi khoá loâng maâ qua àûúåc. - Hònh nhû öng êëy giaâ lùæm phaãi khöng? - Holmes hoãi. - Khoaãng 60 tuöíi, nhûng öng ta mêët sûác tûâ ngaây úã àoaân tòm kiïëm vaâ tûâ lêu àaä mang bïånh hiïím ngheâo. Öng ta laâ baån cuä cuãa ngaâi Mak Karti, hún thïë coân laâ ên nhên nûäa. Töi àûúåc biïët ngaâi Tener khöng lêëy tiïìn thuï traåi Khaderley cuãa ngaâi Mak Karti. - ÖÌ! Àiïìu naây rêët lyá thuá àêëy caác võ aå? - Holmes böîng reo lïn. - Vêng, ngaâi Tener giuáp àúä ngaâi Mak Karti bùçng moåi biïån phaáp coá thïí àûúåc. ÚÃ àêy moåi ngûúâi àïìu noái laâ ngaâi Tener àöëi xûã vúái baån rêët töët. - Sao ngaâi laåi nghô thïë! Ngaâi khöng lêëy laâm laå laâ ngaâi Mak Karti khöng giêìu coá gò maâ laåi tñnh àïën chuyïån cûúái cö tiïíu thû Tener xinh àeåp - ngûúâi thûâa kïë duy nhêët gia taâi kïëch suâ cho con trai? Ngaâi biïët röìi àêëy öng Tener chêëp nhêån cuöåc hön nhên êëy.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

40

Chñnh tiïíu thû Tenter àaä noái. Ngaâi coá thïí ruát ra kïët luêån gò bùçng phûúng phaáp suy diïîn. - Chuáng töi àaä suy diïîn vaâ ruát ra nhûäng kïët luêån lögic nhêët. - Lextpeyà noái vaâ nhaáy mùæt ra hiïåu cho töi. - Ngaâi cûá tiïëp tuåc sûã duång caác dûä kiïån êëy, noá coá thïí ài xa chên lyá àïí rúi vaâo thïë giúái haäo huyïìn. - Sûå thêåt thò bao giúâ cuäng laâ sûå thêåt. - Holmels noái, - Ngaâi sûã duång dûä kiïån khöng töët lùæm. - Töi chó nhêën maånh möåt dûä kiïån, maâ àöëi vúái ngaâi thò khoá hiïíu - Lextpeyà noái. - Dûä kiïån naâo? - Laâ Mak Karti cha àoán nhêån caái chïët bi thaãm cuãa mònh tûâ Mak Karti con, coân têët caã moåi giaã thiïët khaác baác boã noá - chó laâ vïåt saáng trùng. - Nhûng duâ sao vïåt saáng trùng coân saáng hún sûúng muâ? Holmes vûâa cûúâi vûâa noái. - Nïëu töi khöng nhêìm thò bïn traái kia laâ trang traåi Khaderley. - Àuáng, chñnh noá. Àoá laâ möåt ngöi nhaâ hai têìng khang trang àêìy àuã tiïån nghi, àûúåc lúåp bùçng tön Fibröximùng, rïu baám tûâng maãng lúán úã mùåt tiïìn saãnh. Nhûäng têëm reâm thaã xuöëng bõt kñn mñt caác cûãa söí tröng rêët aãm àaåm; nhûäng öëng khoái àaä mêëy höm nay khöng coá khoái bay. Nhûäng caái àoá àaä laâm cho ngöi nhaâ trúã nïn hiu quaånh; dûúâng nhû aán maång àang phuã lïn, àeâ neán mêëy bûác tûúâng vúái têët caã sûác phaá hoaåi ghï gúám cuãa noá. Chuáng töi goåi cûãa. Ngûúâi hêìu gaái, theo yïu cêìu cuãa Holmes, chó cho chuáng töi àöi giaây cuãa chuã nhên àaä mang trong ngaây höm êëy, vaâ àöi giaây cuãa cêåu con trai àaä mang. Holmes ngöìi ào tûâng li tûâng tñ àöi giaây; sau àoá anh àïì nghõ ngûúâi ta dêîn chuáng töi ra sên, tûâ àoá chuáng töi ài theo àûúâng moân quanh co uöën khuác dêîn àïën höì Böxköm. Sherlock biïën àöíi hoaân toaân, khi anh löi theo dêëu vïët bêín thóu. Nhûäng ngûúâi àaä tûâng biïët ngaâi thaám tûã lûâng danh úã heãm Beyker, luác naây chùæc khöng thïí nhêån ra anh àûúåc. Anh ta uã döåt, mùåt húi phúát höìng, cùåp mùæt lêëp laánh dûúái haâng mi àen chaåy daâi. Àêìu anh cuái xuöëng, cùåp vai nhö lïn, àöi möi cùæn chùåt: trïn caái cöí

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

41

gên guöëc hùçn roä nhûäng àûúâng maåch maáu xanh. Hai löî muäi cuãa anh phöìng lïn nhû cùåp muäi cuãa nhûäng nhaâ ài sùn thuá laäo luyïån. Anh say mï cöng viïåc àïën nöîi khöng traã lúâi bêët cûá cêu hoãi naâo, hoùåc nïëu coá chó nhêëm nhùèn cho qua chuyïån. Anh ài êm thêìm, nhûng rêët nhanh theo löëi moân xuyïn qua möåt caánh rûâng vaâ àöìng coã túái höì Böxköm. Àoá laâ vuâng àêìm lêìy trûúác kia nay àaä khö raáo giöëng nhû caã vuâng thung luäng. Trïn löëi moân, hai bïn coá nhûäng loaåi coã daåi thêëp moåc daây xuêët hiïån nhûäng dêëu vïët dêîm naát. Holmes luác thò vöåi vöåi vaâng vaâng, luác thò dûâng hùèn laåi. Coá möåt lêìn anh bêët thònh lònh quay laåi vaâ ài ngûúåc vaâi ba bûúác. Lextpeyà vaâ töi theo doäi anh tûâng bûúác. Lextpeyà thò quan saát vúái thaái àöå thúâ ú, khinh khinh ra mùåt, coân töi luön luön theo saát Sherlock vúái sûå hûáng thuá trong loâng, búãi töi daám khùèng àõnh laâ möîi àöång taác cuãa anh àïìu dêîn túái möåt kïët cuåc töët àeåp. Höì Böxköm röång chûâng 50 Arà•, lau sêåy bao boåc xung quanh. Noá keáo daâi trïn ranh giúái cuãa trang traåi Khadekley vaâ àõa haåt cuãa ngaâi Tener giaâu coá. ÚÃ phña xa, núi khu rûâng chaåy daâi àïën têån búâ xa tùæp, thêëp thoaáng nhûäng ngoån thaáp nhoån àoã choát. ÚÃ phña Khadekley khu rûâng rêët rêåm raåp, um tuâm; chó coá möåt khoaãng àêët heåp, röång chûâng hai mûúi bûúác laâ coá coã daåi moåc vaâ möåt söë cêy sêåy coân soát laåi bao quanh. Lextpeyà chó cho chuáng töi chñnh xaác núi naån nhên ngaä xuöëng. Maãnh àêët chöî êëy bõ dêîm naát àïën nöîi töi dïî daâng nhêån ra ngay núi nùçm cuãa ngûúâi bõ giïët. Coân nhûäng gò liïn quan thò Holmes quan saát rêët kyä lûúäng. Holmes chùm chuá nhòn kyä àaám coã bõ xeáo naát. Anh chaåy ài chaåy laåi, sau àoá laåi gêìn ngûúâi baån àöìng haânh vúái chuáng töi. - Ngaâi àaä laâm nhûäng gò úã àêy? - Töi àaä caâo xúái khùæp baäi coã, tòm kiïëm möåt loaåi vuä khñ vaâ nhûäng chûáng cúá khaác, nhûng ngaâi àaä thêëy àêëy... - Thöi àuã röìi. Töi khöng coá nhiïìu thúâi giúâ! Dêëu chên traái cuãa ngaâi hiïån lïn khùæp núi. Thêåm chñ con chuöåt chuâ cuäng coá thïí àaánh húi àûúåc àiïìu àoá. Coân àïën chöî àaám lau sêåy thò dêëu vïët biïën mêët. Nïëu töi àïën àêy trûúác khi bõ àaân trêu dêîm naát thò moåi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

42

viïåc seä àún giaãn! Nhûäng ngûúâi ra àêy àaä laâm loaån xõ ngêåu moåi dêëu vïët xung quanh chöî naån nhên chûâng 6 hoùåc 7 Fut1. Sherlock lêëy kñnh luáp ra röìi nùçm xuöëng têëm vaãi khöng thêëm nûúác àïí quan saát vaâ thò thêìm noái vúái baãn thên mònh hún laâ noái vúái chuáng töi. - Àêy laâ dêëu vïët cuãa anh chaâng Mak Karti, anh ta àaä ài qua àêy hai lêìn vaâ möåt lêìn chaåy nhanh àïën nöîi vïët giêìy hêìu nhû khoá nhòn thêëy, nhûäng vïët coân laåi thò rêët roä. Nhûäng dêëu vïët naây khùèng àõnh cho lúâi khai cuãa anh ta. Chaâng thanh niïn chaåy àïën nhòn thêëy cha mònh àang nùçm guåc trïn mùåt àêët. Tiïëp theo laâ nhûäng dêëu chên cuãa ngûúâi cha ài lui ài túái. Caái gò thïë naây? AÂ, dêëu vïët cuãa baáng suáng khi ngûúâi con àûáng vaâ dûång suáng xuöëng nghe cha noái. Coân àêy nûäa? Caái gò nhó? Coá möåt ngûúâi ài roán reán trïn àêìu caác ngoán chên! Àêy laâ àöi giaây khöng bònh thûúâng, hònh nhû hònh vuöng?! Hùæn àïën röìi chuöìn khoãi, röìi laåi àïën, chùæc laâ àïí lêëy chiïëc aáo. Nhûng hùæn tûâ àêu àïën? Holmes chaåy ài chaåy laåi quan saát, àöi luác mêët dêëu vïët, àöi luác nhòn thêëy. Trong luác àoá chuáng töi chûa ài vaâo bòa rûâng, dûúái boáng möåt cêy baåch dûúng to giaâ cöîi, Holmes àaä bùæt àûúåc caác dêëu vïët, anh nheå nhaâng nùçm xuöëng. Böîng anh reo lïn sung sûúáng. Holmes nùçm yïn rêët lêu, lêåt ài lêåt laåi nhûäng chiïëc laá cêy vaâ caânh cêy khö queo, nhùåt boã vaâo phong bò möåt vêåt gò àoá giöëng nhû laâ buåi àêët. Anh thêån troång nhòn qua kñnh luáp möåt chiïëc voã cêy, möåt hoân àaá coá caånh khöng àïìu nhau. Anh cêìm hoân àaá lïn vaâ ngùæm nghña veã thoaã maän, sau àoá anh theo löëi moân dêîn àïën möåt con àûúâng úã àêy moåi dêëu vïët bõ xoaá saåch. - Hoân àaá naây quan troång àêëy. - Anh nhêån xeát khi àaä quay laåi vúái gioång noái bònh thûúâng. - Ngöi nhaâ xam xaám phña bïn phaãi kia coá leä laâ nhaâ cuãa ngûúâi gaác rûâng. Töi seä gheá laåi chöî ngaâi Moran àïí noái vaâi lúâi vaâ viïët möåt bûác thû. Röìi chuáng ta seä vïì khaách saån trûúác bûäa ùn saáng thûá hai. Hai ngûúâi cûá ài àïën xe ngûåa trûúác, töi seä túái sau. Sau 10 phuát, chuáng töi vïì túái thõ trêën Ross. Hoân àaá nhùåt àûúåc úã trong khu rûâng vêîn nùçm trong tay Holmes.

1

1 fut: = 0,3 mÐt (ND)

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

43

- Vêåt naây coá thïí seä laâm cho ngaâi chuá yá, thûa ngaâi Lextpeyà. - Holmes chòa hoân àaá ra. - Àêy chñnh laâ vuä khñ maâ keã saát nhên àaä duâng. - Töi khöng nhòn thêëy vïët tñch naâo caã?! - Àuáng, khöng coá. - Vêåy laâm sao ngaâi quaã àoaán nhû thïë? - Vò dûúái hoân àaá naây coã vêîn moåc bònh thûúâng. Coá nghôa noá nùçm chó veãn veån coá vaâi ngaây. Coân xung quanh khöng thêëy dêëu chöî hoân àaá àûúåc nhùåt lïn. Hoân àaá naây tûúng xûáng vúái nhûäng thûúng tñch. Khöng coá dêëu vïët cuãa loaåi vuä khñ naâo khaác. - Ai laâ keã saát nhên? - Àoá laâ möåt ngûúâi cao to, thuêån tay traái vaâ bõ thoåt chên phaãi. Hùæn mang giaây ài sùn, àïë to vaâ mùåc baânh tö xaám. Huát thuöëc ÊËn Àöå bùçng têíu, úã trong tuái thò coá chiïëc dao cuân gêëp caán. Coá nhiïìu àùåc àiïím nûäa, nhûng nhû thïë cuäng àuã cho chuáng ta tòm kiïëm. Lextpeyà cûúâi móm. - Àaáng tiïëc, àïën bêy giúâ töi vêîn laâ keã hoaâi nghi. - Öng ta noái. - Moåi giaã thiïët cuãa ngaâi àïìu chñ lyá, nhûng chuáng ta cêìn laâm viïåc vúái àaåo luêåt cuãa Hoaâng gia nûúác Anh. - Chuáng töi seä tòm thêëy. - Holmes bònh tônh traã lúâi. - Ngaâi coá caách cuãa ngaâi, töi coá phûúng phaáp cuãa töi. Thêåt tuyïåt vúâi, coá thïí höm nay töi seä vïì Luên Àön trong chuyïën taâu töëi. - Ngaâi boã dúã cöng viïåc û? - Khöng, moåi viïåc àaä saáng toã. - Bñ mêåt laâ gò? - Chiïëc maân bñ mêåt àaä àûúåc veán lïn. - Ai laâ keã saát nhên? - Keã maâ töi vûâa mö taã. - Nhûng hùæn laâ ai? - ÖÌ, coá khoá gò àêu, dên cû úã àêy khöng nhiïìu nhùån gò.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

44

Lextpeyà nhuán vai: - Töi laâ con ngûúâi thûåc tïë - Öng ta noái, - Khöng thïí tòm kiïëm möåt ngûúâi chó thoåt chên phaãi vaâ thuêån tay traái. Chùæc töi seä bõ caã vuâng Xcöëtlen chïë nhaåo mêët thöi. - Àûúåc, - Holmes àiïìm àaåm traã lúâi, - Töi seä cho ngaâi biïët moåi khaã nùng àïí tòm ra àiïìu bñ mêåt. Töi khöng cêìn che giêëu, coân ngaâi coá leä seä khaám phaá ra vuå aán khoá hiïíu naây. Sau khi tûâ biïåt ngaâi Lextpeyà, chuáng töi quay vïì cùn buöìng cuãa mònh, úã àêy bûäa ùn saáng thûá hai àaä doån sùén. Holmes im lùång, trêìm ngêm suy nghô. Khuön mùåt cuãa anh buöìn rûúâi rûúåi, giöëng nhû khuön mùåt cuãa möåt ngûúâi rúi vaâo tònh traång khoá giaãi quyïët. - Haäy nghe àêy Watxún, - Anh noái, khi ngûúâi hêìu àaä doån xong moåi thûá trïn baân ùn, - Cêåu ngöìi vaâo kia, túá seä kïí cho cêåu nghe möåt söë àiïìu túá biïët. Khöng hiïíu túá phaãi laâm gò bêy giúâ? Túá muöën nghe úã cêåu möåt lúâi khuyïn. Cêåu haäy huát thuöëc ài, túá seä bùæt àêìu. - Naâo, kïí ài. - Trong khi nghiïn cûáu cöng viïåc, túá nhêån thêëy coá hai àiïím trong baãn tûúâng trònh cuãa anh chaâng Mak Karti laâm túá chuá yá; túá cho laâ àiïím àoá coá lúåi cho anh ta, coân cêåu thò cho laâ coá haåi. Thûá nhêët laâ: Ngûúâi cha àaä kïu "Köi" trûúác khi nhòn thêëy con trai cuãa mònh; thûá hai laâ: cha anh ta noái túái con chuöåt trong cún hêëp höëi. Cêåu nïn hiïíu, ngûúâi cha noái lùæp bùæp vaâi tûâ, nhûng ngûúâi con chó nghe àûúåc coá möåt. Cöng cuöåc khaám phaá cuãa chuáng ta xuêët phaát tûâ hai àiïím naây. Túá nghô nhûäng àiïìu chaâng thanh niïn khai trïn àïìu àuáng vúái sûå thêåt möåt trùm phêìn trùm. - Tiïëng goåi "Köi" laâ gò? - Roä raâng öng ta khöng goåi con trai. Vò öng nghô con öng vêîn úã Bixtön. Ngûúâi con nghe thêëy tiïëng goåi rêët tònh cúâ. Tiïëng "Köi" àïí goåi ngûúâi àaä heån gùåp öng ta. Tûâ "Köi" laâ tûâ cuãa ngûúâi AÁo, noá chó duâng giûäa nhûäng ngûúâi AÁo vúái nhau maâ thöi. Àoá laâ àiïìu chûáng minh xaác àaáng cho giaã thiïët rùçng, ngûúâi maâ Mak Karti heån gùåp úã höì Böxköm phaãi laâ möåt ngûúâi AÁo. - Nhûng coân chuyïån con chuöåt cöëng?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

45

Sherlock Holmes löi trong tuái ra túâ giêëy gêëp laâm tû röìi cêín thêån traãi noá ra baân, - Àêy laâ têëm baãn àöì bang Victori. - Anh noái. - Töëi höm qua töi àaä àaánh àiïån àïën Brixtún vaâ nhúâ hoå gûãi cho têëm baãn àöì naây. - Anh lêëy tay che möåt phêìn têëm baán àöì. - Cêåu àoåc ài - Anh ta àïì nghõ. - ARET ARST (ARET) - Tiïëng Anh nghôa laâ con chuöåt cöëng. - Coân bêy giúâ? - Anh nhêëc tay lïn. - BALLARET - Hoaân toaân àuáng. Àêy chñnh laâ tûâ maâ ngûúâi hêëp höëi thöët ra, nhûng anh con trai chó kõp nghe coá hai êm tiïët cuöëi cuâng. Naån nhên cöë gûúång noái tïn keã giïët ngûúâi vaâ tïn àoá laâ Ballaret. - Thêåt tuyïåt diïåu! - Töi thöët lïn. - Khöng nghi ngúâ gò nûäa, voâng vêy àaä kheáp kñn. Chiïëc aáo choaâng maâu xaám cuãa tïn töåi phaåm laâ bùçng chûáng thûá ba. Nhûng àiïìu chûa biïët naây àaä biïën mêët, vaâ xuêët hiïån möåt ngûúâi aáo mùåc baânh tö maâu xaám naâo àêëy tûâ Ballaret túái. - Sûå thïí seä ra sao? - Chùæc chùæn, hùæn laâ ngûúâi àõa phûúng úã àêy; vò bïn caånh höì ngoaâi trang êëp êëy ra, khöng coân gò nûäa. Ngûúâi laå khöng ài àïën àêëy laâm gò. - Têët nhiïn. - Sau àoá laâ cuöåc khaám nghiïåm hiïån trûúâng cuãa chuáng ta. Trong khi xem xeát nïìn àêët, túá àaä phaát hiïån thïm möåt söë chûáng cúá maâ túá àaä noái cho laäo Lextpeyà nghe tuy khöng quan troång lùæm. Nhûäng chûáng cúá naây chó coá liïn quan túái viïåc mö taã hònh daáng keã phaåm töåi maâ thöi. - Nhûng bùçng caách naâo maâ cêåu phaát hiïån àûúåc? - Cêåu quaá quen phûúng phaáp cuãa túá röìi! Noá dûåa trïn sûå so saánh têët caã dûä kiïån khöng àaáng kïí. - Vïì têìm voác cuãa tïn saát nhên cêåu phaán àoaán gêìn àuáng dûåa naâo bûúác chên, hoùåc àöi giaây, nhûng cuäng coá thïí dûåa trïn nhûäng dêëu vïët àïí laåi; phaãi khöng?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

46

- Àuáng, möåt loaåi giaây khöng bònh thûúâng. - Sao cêåu biïët hùæn bõ thoåt? - Dêëu chên phaãi khöng àûúåc roä nhûâ dêëu chên traái. Baân chên phaãi dêîm nheå hún. Taåi sao? Chó vò hùæn bõ thoåt. - Coân chuyïån hùæn thuêån tay traái? - Chñnh cêåu àaä kinh ngaåc vúái àùåc àiïím vïët thûúng maâ ngûúâi phêîu thuêåt mö taã. Naån nhên bõ möåt cuá giaáng bêët ngúâ tûâ phña sau lûng; nhûng úã bïn traái. Ai coá thïí laâm àûúåc? Nïëu nhû khöng thuêån tay traái?! Trong luác hai cha con àang noái chuyïån vúái nhau, thò thuã phaåm nuáp sau thên cêy. Thêåm chñ hùæn coân huát thuöëc. Túá àaä tòm thêëy taân thuöëc laá, vaâ nhúâ khiïëu phên biïåt caác loaåi thuöëc cuãa mònh túá àaä xaác àõnh àûúåc hùæn àaä huát loaåi thuöëc cuãa ÊËn Àöå. Cêåu biïët àêëy, túá àaä nghiïn cûáu vïì thuöëc laá vaâ coá viïët möåt baâi baáo noái vïì tro cuãa 140 loaåi thuöëc laá khaác nhau, kïí caã thuöëc àiïëu cuäng nhû thuöëc têíu. Sau khi phaát hiïån ra taân thuöëc laá, túá quan saát xung quanh, vaâ tòm thêëy mêíu thuöëc coân laåi maâ hùæn àaä vûát. Àoá laâ loaåi thuöëc cuãa ÊËn Àöå, saãn xuêët taåi Rotteràame. - Coân caái têíu? - Túá nhêån thêëy mêíu thuöëc khöng bõ ngêåm, suy ra hùæn àaä duâng têíu. Phêìn cuöëi cuãa àiïëu thuöëc bõ cùæt, nhûng nhaát cùæt khöng sùæc goån, maâ nham nhúã, vò thïë túá quaã quyïët dao cuãa hùæn bõ cuân. - Holmes, - Töi noái, - Cêåu àaä giùng xung quanh tïn töåi phaåm möåt têëm lûúái, hùæn khöng thïí chui ra àûúåc vaâ cêåu seä cûáu thoaát chaâng thanh niïn vö töåi kia. Cêåu seä thaáo chiïëc nuát thoâng loång khoãi cöí anh ta. Túá àaä hònh dung àûúåc têët caã nhûäng dêîn chûáng cuãa cêåu àaä tuå àiïím vaâo ai röìi. Tïn cuãa keã giïët ngûúâi laâ... - Ngaâi Àrön Tener àïën. - Ngûúâi hêìu phoâng baáo, sau khi múã cûãa phoâng chuáng töi vaâ dêîn ngûúâi khaách vaâo. Thên hònh cuãa keã vûâa vaâo thêåt khaác thûúâng, daáng ài chêåm chêåm, khêåp khiïîng; àöi vai buöng xuöëng laâm cho öng tröng khùæc khöí giaâ nua; coân böå mùåt tröng gúám ghiïëc vaâ thö tuåc; têëm thên àöì söå thò toaát lïn möåt sûác maånh khön lûúâng cuãa con ngûúâi kyâ dõ êëy. Böå rêu àïí daâi xöìm

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

47

xoaâm, maái toác baåc trùæng phuã kñn gaáy lúãm chúãm, cùåp löng maây rêåm àaä laâm cho öng ta coá veã kiïu kyâ vaâ maän nguyïån. Mùåt öng xaám xõt, coân möi vaâ hai caánh muäi thò nhúåt nhaåt xanh taái. Thoaåt nhòn töi biïët ngay öng àaä mùæc möåt thûá bïånh kinh niïn khoá chûäa khoãi. - Múâi ngaâi ngöìi. - Holmes àïì nghõ nheå nhaâng, - Chùæc ngaâi àaä nhêån àûúåc bûác thû cuãa töi? - Vêng, ngûúâi gaác rûâng àaä mang àïën. Ngaâi muöën gùåp töi úã àêy àïí traánh búát sûå löi thöi. - Töi nghô rùçng, seä coá chuyïín biïën nïëu töi phaát biïíu taåi phiïn toaâ. - Ngaâi cêìn töi û? Tener nhòn chùçm chùçm vaâo anh baån cuãa töi. Trong àöi mùæt mïåt moãi cuãa öng chûáa àûång nöîi tuyïåt voång, dûúâng nhû öng àaä àoaán àûúåc cêu traã lúâi cho cêu hoãi cuãa mònh. - Vêng, - Holmes noái nhoã nheå, caái nhòn cuãa anh àaä thay cho cêu traã lúâi. - Vêën àïì laâ nhû thïë. Töi àaä biïët hïët cêu chuyïån vïì ngaâi Mak Karti röìi. Laäo giaâ dang hai tay öm lêëy mùåt. - Caác ngaâi haäy laâm ún giuáp töi? - Öng ta kïu lïn tuyïåt voång. - Töi seä khöng thïí àïí cho chaâng trai kia chïët àêu? Töi seä noái hïët sûå thêåt trong phiïn toaâ trung thêím. - Rêët hên haånh àûúåc nghe. - Holmes noái laånh luâng. - Tûâ lêu töi muöën phúi baây têët caã, nhûng coân àûáa con gaái thên yïu cuãa töi. Chuyïån naây seä laâm traái tim noá tan naát mêët, noá seä àau khöí vaâ seä khöng söëng noái khi töi bõ bùæt. - Coá thïí khöng xaãy ra chuyïån àoá àêu, - Holmes an uãi. - Coá thïí nhû vêåy sao? - Töi khöng phaãi laâ keã thûâa haânh chñnh thûác. Cö con gaái cuãa ngaâi cêìn sûå coá mùåt cuãa töi, cho nïn töi phaãi laâm moåi viïåc vò lúåi ñch cuãa cö ta. Ngaâi hiïíu cho: chaâng Mak Karti kia cêìn àûúåc tûå do ngay bêy giúâ. - Töi úã gêìn cûãa àõa nguåc lùæm röìi, - Öng Tener noái - Töi bõ bïånh àaái àûúâng àaä lêu. Baác sô noái khöng biïët töi coá söëng àûúåc

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

48

möåt thaáng nûäa hay khöng. Dêîu sao töi cuäng muöën àûúåc chïët dûúái maái nhaâ cuãa mònh, hún laâ phaãi chïët trong tuâ. Holmes àûáng dêåy, ài àïën baân viïët cêìm cêy buát vaâ túâ giêëy: - Ngaâi haäy kïí têët caã nhûäng gò àaä xaãy ra, - Anh àïì nghõ, Coân töi viïët laåi vùæn tùæt, ngaâi seä kyá vaâo àoá vaâ Watxún laâ ngûúâi laâm chûáng. Töi chó cöng böë lúâi tûá thuá cuãa ngaâi trong trûúâng húåp cêìn thiïët nhêët thöi, àïí cûáu tñnh maång chaâng trai Mak Karti. Ngûúåc laåi töi hûáa vúái ngaâi seä khöng duâng biïån phaáp êëy. Àûúåc, Laäo giaâ traã lúâi, - Coá leä töi khöng coân söëng àïën phiïn toaâ phuác thêím àêu. Cho nïn àiïìu kiïån cuãa ngaâi khöng laâm cho töi lo lùæng. Töi chó muöën àúä cho Alitxa khoãi àoân khuãng khiïëp. Töi seä kïí cho ngaâi nghe têët caã... viïåc keáo daâi thò lêu nhûng töi seä kïí vùæn tùæt:.. Ngaâi chûa àûúåc biïët tay Karti àaä khuêët àêu. Àoá laâ möåt con quyã hiïån hònh, töi thïì vúái ngaâi hùæn àuáng nhû thïë. Cêìu chuáa haäy cûáu thoaát ngaâi khoãi baân tay theáp dú bêín cuãa hùæn!- Hai chuåc nùm cuöëi cuâng cuãa àúâi töi, töi bõ hùæn kòm keåp vaâ chi phöëi. Hùæn àaä àêìu àöåc toaân böå cuöåc àúâi cuãa töi. Trûúác hïët töi seä kïí vò sao töi laåi rúi vaâo nanh vuöët kòm keåp cuãa hùæn. Cêu chuyïån naây xaãy ra vaâo àêìu nhûäng nùm saáu mûúi (1860) cuãa thïë kyã XIX trong àoaân tòm kiïëm vaâng. Thúâi àoá töi coân laâ möåt cêåu beá thiïëu suy nghô, noáng naãy sùén saâng lao vaâo bêët cûá viïåc gò. Töi loåt vaâo bùng cuãa nhûäng ngûúâi xêëu vaâ bùæt àêìu cuöåc àúâi rûúåu cheâ be beát. Töi söëng möåt cuöåc söëng lang thang nay àêy mai àoá nhû möåt hiïåp khaách giang höì. Boån töi coá saáu ngûúâi, chuáng töi àaä traãi qua cuöåc àúâi hoang daä, phoáng àaäng, ngaây naây qua thaáng khaác chuáng töi àöåt nhêåp vaâo caác bïën xe, nhaâ ga, chùån àûáng tûâng àoaân xe úã doåc àûúâng àïí cûúáp boác. Luác êëy ngûúâi ta goåi töi laâ Àrek úã Ballaret. Baån beâ ngaây êëy cuãa töi cho àïën bêy giúâ vêîn nhúá töi vúái caái tïn Ballaret. Höm àoá coá möåt àoaân höå töëng aáp taãi vaâng tûâ Ballaret àïën Melbur. Chuáng töi àaä töí chûác cuöåc têën cöng, coá saáu ngûúâi aáp taãi canh giûä xe vaâng. Chuáng töi cuäng coá saáu ngûúâi. Thïë laâ xaãy ra möåt trêån cûúáp boác, giïët ngûúâi thêåt taân aác vaâ quaá khuãng khiïëp. Loaåt suáng àêìu tiïn chuáng töi haå thuã. Nhûng khi thu chiïën lúåi phêím thò chuáng töi coân coá ba ngûúâi. Töi chôa suáng vaâo thaái dûúng tïn xaâ ñch - Ngûúâi êëy laâ Mak Karti. Luác êëy töi giïët hùæn luön thò hay quaá! Nhûng töi àaä thûúng haåi, mùåc duâ töi nhêån

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

49

thêëy hùæn nhòn töi bùçng cùåp mùæt ti hñ gian aác, dûúâng nhû muöën ghi nhúá böå mùåt cuãa töi. Chuáng töi àaä cûúáp àûúåc möåt söë vaâng àaáng kïí, trúã thaânh nhûäng ngûúâi giêìu coá vaâ höìi hûúng vïì Anh quöëc, khöng bõ möåt ai nghi ngúâ. ÚÃ àêy töi àaä vônh viïîn tûâ boã nhûäng ngûúâi baån xûa cuãa mònh àïí bùæt àêìu cuöåc àúâi no àuã vaâ yïn êëm. Töi mua cú ngúi naây vaâ cöë gùæng bùçng nhûäng àöìng tiïìn cuãa mònh laâm nhûäng cöng viïåc tûâ thiïån nhoã àïí chuöåc laåi quaá khûá àen töëi cuãa mònh. Trong thúâi gian àoá töi lêëy vúå, cö ta chïët trong luác coân quaá treã vaâ àaä àïí laåi cho töi con beá Alitxa dõu daâng nïët na. Thêåm chñ khi Alitxa coân beá boãng, baân tay muáp mñp nhoã xñu cuãa noá àaä giûä chên töi trïn con àûúâng laâm ùn lûúng thiïån hún bêët cûá caái gò trïn thïë giúái naây. Töi àaä vônh viïîn chön vuâi quaá khûá cuãa mònh. Moåi viïåc àïìu tröi chaãy, töët àeåp khi töi chûa bõ rúi vaâo tay cuãa Mak Karti. Möåt lêìn töi ra thaânh phöë àïí giaãi quyïët cöng chuyïån tiïìn nong vaâ bêët ngúâ töi gùåp Mak Karti úã goác phöë Riàrent. Trïn ngûúâi hùæn khöng coá caã aáo baânh tö, khöng giaây deáp gò hïët. "Thïë laâ chuáng ta laåi gùåp nhau, Àrek, - hùæn noái vaâ chòa tay nùæm lêëy tay töi. - Tûâ nay chuáng ta seä khöng phaãi xa nhau nûäa. Túá ài khöng phaãi möåt mònh maâ mang theo caã thùçng con, cêåu cêìn phaãi quan têm giuáp àúä túá. Ngûúåc laåi cêåu biïët àêëy: Nûúác Anh laâ möåt nûúác tuyïåt vúâi, úã àêëy luêåt phaáp maånh lùæm. Ngoaâi ra khùæp núi coân coá àöåi tuêìn tra caãnh saát". Thïë laâ hùæn cuâng vúái thùçng con trai ài àïën miïìn Têy sinh söëng, vaâ töi khöng thïí naâo thoaát khoãi con ngûúâi àaáng súå êëy àûúåc. Boån hoå söëng trïn maãnh àêët cuãa töi khöng phaãi mêët tiïìn. Töi khöng coá phuát giêy naâo thanh thaãn, khöng àûúåc nghó ngúi vaâ luön luön núm núáp lo súå caái quaá khûá cuãa mònh bõ vaåch ra. Núi naâo töi àïën töi cuäng gùåp böå mùåt àùæc chñ vaâ ranh ma cuãa hùæn. Khi àûáa con gaái cuãa töi trûúãng thaânh thò nöîi lo súå cuãa töi tùng thïm, búãi vò hùæn biïët rùçng: Àöëi vúái töi àiïìu àaáng súå nhêët, coân súå hún caãnh saát laâ con gaái töi biïët quaá khûá cuãa töi. Khöng coá caái gò maâ hùæn khöng muöën, khöng àoâi hoãi, hùæn bùæt töi cêëp àêët, cêëp nhaâ, cêëp tiïìn, àoá múái laâ yïu cêìu nhoã nhêët, trong khi chûa noái àïën nhûäng àoâi hoãi khaác. Hùæn àoâi luön caã Alitxa cho con trai hùæn. Moåi ngûúâi àïìu biïët con bïånh hiïím ngheâo cuãa töi, hùæn dûå

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

50

tñnh khaã nùng tuyïåt diïåu laâ thùçng con cuãa hùæn seä chiïëm toaân böå gia saãn cuãa töi. Nhûng lêìn naây töi cûúng quyïët, töi khöng thïí cho pheáp caái giöëng àaáng nguyïìn ruãa êëy kïët hön vúái con gaái töi cho duâ úã trong yá nghô. Töi vaâ hùæn heån gùåp nhau úã khoaãng giûäa hai nhaâ saát búâ höì àïí trao àöíi moåi chuyïån. Nhûng khi túái chöî heån töi nhòn thêëy hùæn àang noái chuyïån vúái con trai. Töi àûáng àúåi sau göëc cêy vaâ lêëy thuöëc ra huát, chúâ hùæn. Trong khi nghe nhûäng lúâi hùæn noái vúái con trai, trong töi traâo lïn sûå tûác giêån, maáu söi lïn töi khöng thïí chõu àûång àûúåc nûäa. Hùæn eáp buöåc thùçng con phaãi cûúái con gaái töi laâm vúå, tuyïåt nhiïn khöng hïì àïëm xóa àïën con gaái töi coá chêëp thuêån hay khöng, cûá nhû con gaái töi laâ àûáa con gaái laâm tiïìn. Töi phaát àiïn lïn khi nghô laâ têët caã nhûäng gò töi yïu quyá seä phaãi loåt vaâo tay con ngûúâi êëy. Töi khöng thïí chùåt àûát göng cuâm troái buöåc hay sao? Töi sùæp chïët vò tuyïåt voång, mùåc duâ lyá trñ töi vêîn rêët minh mêîn vaâ tay chên coân khoeã maånh, töi hiïíu rùçng, cuöåc àúâi töi nhû thïm laâ hïët. Nhûng coân tïn tuöíi töi, coân àûáa con gaái cûng cuãa töi? Töi seä cûáu vúát àûúåc caã hai, nïëu nhû töi buöåc laäo Mak Karti giûä möìm giûä miïång... Töi àaä giïët noá, ngaâi Holmes aå... Töi giïët noá, lêìn naây thò töi khöng tha. Töi laâ keã troång töåi nhûng chùèng leä cuöåc àúâi àêìy rêîy bêët cöng, àau thûúng naây khöng thïí chuöåc àûúåc löîi lêìm hay sao? Töi àaä phaåm töåi nhûng cûá nghô con gaái töi bõ rúi vaâo caåm bêîy laâ töi khöng thïí chõu àûúåc. Töi giïët hùæn, lûúng têm khöng hïì cùæn rûát töi àaä vûát boã möåt tïn àöåc àõa kinh túãm nhêët. Thùçng con trai chaåy laåi, töi kõp tröën vaâo rûâng, nhûng buöåc phaãi quay laåi àïí nhùåt chiïëc aáo baânh tö àaánh rúi... Àoá laâ sûå thêåt hoaân toaân, thûa caác ngaâi, têët caã nhûäng gò àaä xaãy ra chó coá thïë. - Töi khöng kïët töåi ngaâi. - Holmes thuã thó, trong khi laäo giaâ kyá vaâo túâ khai. - Töi thiïët nghô chuáng töi khöng phaãi àûa chuyïån naây ra toaâ. - Töi cêìu mong nhû thïë. Thûa ngaâi! Ngaâi seä giaãi quyïët nhû thïë naâo? - Tònh traång sûác khoeã cuãa ngaâi khöng quan troång. Ngaâi biïët àêëy, sùæp túái ngaây phaãi coá mùåt taåi phiïn toaâ. Töi seä giûä kñn lúâi thuá nhêån cuãa ngaâi. Chó trong trûúâng húåp Mak Karti bõ kïët töåi töi múái buöåc loâng phaãi sûã duång. Nïëu anh ta trùæng aán, duâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

51

ngaâi coân söëng hay àaä chïët thò seä khöng möåt ai biïët àiïìu bñ mêåt cuãa ngaâi. Noá chó úã trong chuáng töi vaâ ngaâi. - Xin taåm biïåt! - Öng giaâ trõnh troång noái. - Khi naâo àïën luác lêm chung, töi seä nheå nhoäm vúái yá nghô laâ ngaâi àaä xoa dõu têm höìn töi. Laão àaão àûáng lïn, têëm thên àöì söå rung rung, öng giaâ chêåm chaåp nùång nïì bûúác ra khoãi phoâng, chên ài caâ nhùæc. - Chuáng ta thêåt bêët haånh - Holmes thöët lïn sau möåt höìi im lùång khaá lêu. - Vò sao söë phêån cûá àuâa giúän vúái taåo hoaá laåi khöng giuáp àúä nhûäng con ngûúâi khöën khöí naây? Phiïn toaâ trung thïí àaä xûã trùæng aán cêåu thanh niïn Àreymx Mak Krti nhúâ nhûäng dêîn cûá, biïån luêån huâng höìn cuãa Holmes. Ngaâi Tener giaâ yïëu söëng thïm àûúåc baãy thaáng nûäa kïí tûâ khi àïën gùåp chuáng töi. Hiïån nay öng ta àaä khuêët. Chaâng vaâ Alitxa coá thïí söëng yïn vui haånh phuác maâ khöng hïì biïët gò vïì nhûäng àaám mêy aãm àaåm cuãa bêìu trúâi dô vaäng xa xöi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

52

BÖÅ NGHI LÏÎ CUÃA NHAÂ MEXGREYV

Trong tñnh caách cuãa Sherlock Holmes coá möåt àùåc àiïím kyâ laå bao giúâ cuäng laâm cho töi ngaåc nhiïn: mùåc duâ trong cöng viïåc àoâi hoãi trñ naäo phaãi laâm viïåc nhiïìu, anh vêîn laâ möåt ngûúâi cêín thêån, quêìn aáo cuãa anh bao giúâ cuäng tûúm têët, chónh tïì vaâ tao nhaä. Trong nhûäng lônh vûåc khaá thò anh laâ ngûúâi xuïì xoaâ thiïëu ngùn nùæp; nhûäng thoái quen cuãa anh coá thïí laâm cho bêët cûá ngûúâi naâo söëng vúái möåt maái nhaâ, àöi luác cuäng phaãi bûåc. Khöng phaãi töi laâ ngûúâi quaá nghiïm khùæc, cöng viïåc bêån röån úã Apganhixtan chó töí laâm cho löëi söëng du muåc cuãa töi ngaây caâng phaát triïín; caâng laâm cho töi trúã thaânh bûâa baäi, cêíu thaã; maâ àiïìu naây àöëi vúái möåt baác sô thò khöng thïí tha thûá àûúåc. Nhûng tñnh cêíu thaã cuãa töi cuäng coá möåt thúâi gian nhêët àõnh: khi thêëy möåt ngûúâi àïí nhûäng àiïìu xò gaâ cuãa mònh trong chiïëc thuâng duâng àïí chûáa than àaá; nhûäng bûác thû àang chúâ àûúåc traã thò bõ möåt con dao nhñp húâ hûäng àeâ lïn; chiïëc baãng göî thò treo trïn loâ sûúãi, thò ai maâ khöng àiïn tiïët cho àûúåc. Thuá thêåt, töi coá caãm giaác, dûúâng nhû töi laâ möåt mêîu ngûúâi mûåc thûúác vïì tñnh caách vaâ àaåo àûác. Töi bao giúâ cuäng quan niïåm rùçng, bùæn suáng laâ troâ giaãi trñ, maâ ngûúâi ta chó luyïån têåp úã ngoaâi trúâi möåt caách tûå do. Khi Hoimes bùæt àêìu ham thñch luyïån mön bùæn suáng, maâ laåi luyïån têåp trïn ghïë baânh, tay cêìm khêíu suáng luåc vaâ bùng àaån, bùæt àêìu luyïån têåp bùçng caách lêëy àêìu àaån vaåch lïn tûúâng àöëi diïån cùåp chûä löìng "K.V". Töi thêëy cöng viïåc àoá khöng laâm cho cùn phoâng töët hún, khöng khñ trong phoâng êëm hún, cuäng khöng hïì laâm cho hònh daáng bïn ngoaâi cuãa ngöi nhaâ àeåp lïn chuát naâo. Cùn phoâng cuãa chuáng töi bao giúâ cuäng àêìy ùæp nhûäng àöì vêåt kyâ dõ, coá dñnh lñu túái hoaá hoåc hoùåc möåt cêu chuyïån hònh sûå naâo àoá. Caác vêåt kyã niïåm êëy bao giúâ cuäng nùçm raãi raác úã nhûäng chöî maâ ñt ai ngúâ túái nhêët; chùèng haån àûång trong böìn chûáa dêìu, àöi luác coân nùçm úã chöî khöng thñch húåp nhêët. Nhûng, giêëy maá cuãa Holmes laâm cho töi àau àêìu hún caã. Anh khöng bao giúâ tiïu huyã nhûäng taâi liïåu, àùåc biïåt nhûäng taâi liïåu coá dñnh lñu àïën cöng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

53

viïåc phaá aán maâ anh coá tham dûå. Nhûäng viïåc sùæp xïëp nhûäng giêëy maáy êëy àöëi vúái anh laâ caã möåt cöng viïåc cûåc kyâ khoá khùn, àoâi hoãi möåt nghõ lûåc phi thûúâng; khöng quaá möåt lêìn trong nùm anh nhiïìu thò giúâ àïí laâm cöng viïåc êëy. Hònh nhû trong möåt chuyïån naâo àoá, töi àaä ghi laâ tiïìm nùng to lúán trong ngûúâi Sherlock Holmes xuêët hiïån khi naâo anh bùæt tay vaâo giaãi quyïët nhûäng cuöåc khaám phaá tuyïåt vúâi, àiïìu àoá laâm cho tïn tuöíi cuãa anh lûâng danh. Nguöìn nùng lûúång cuãa anh thay àöíi theo chu kyâ hûäng húâ, cho àïën luác kiïåt sûác hoaân toaân. Khi êëy anh nùçm daâi trïn giûúâng àoåc nhûäng quyïín saách ûa thñch trong mêëy ngaây liïìn, thónh thoaãng anh àûáng lïn vúái lêëy chiïëc viölöng àïí keáo vaâi baãn nhaåc du dûúng. Chñnh thïë, nïn àöëng giêëy maá tûâ thaáng naây sang thaáng khaác ngaây möåt nhiïìu thïm; têët caã caác goác nhaâ àïìu chêët àêìy nhûäng cùåp ghi cheáp. Àöët nhûäng ghi cheáp kia thò khöng bao giúâ àûúåc pheáp laâm, ngoaâi chuã nhên noá ra. Vaâo möåt buöíi chiïìu muâa àöng, hai chuáng töi ngöìi bïn caånh chiïëc loâ sûúãi. Töi baåo möìm noái khñch Sherlock Holmes laâ tûâ lêu khöng thêëy anh ghi cheáp vaâo söí cuãa mònh nhûäng nguöìn tin; röìi anh coá nïn boã ra möåt tiïëng àöìng höì àïí sûãa sang laåi cùn phoâng cuãa mònh cho khang trang hún khöng. Anh phaãi thûâa nhêån töi noái àuáng. Anh söët sùæng chaåy ngay vïì phoâng nguã, röìi khïå nïå bï möåt chiïëc thuâng sùæt têy to tûúáng ra. Sau khi àùåt noá xuöëng giûäa phoâng, anh ngöìi xuöëng ghïë vaâ tûâ tûâ múã nùæp ra. Töi thêëy chiïëc hoâm sùæt chûáa àêìy möåt phêìn ba nhûäng cùåp saách àûång giêëy túâ, àûúåc cêín thêån buöåc bùçng nhûäng daãi bùng maâu àoã. - Watxún, úã àêy khöng ñt nhûäng chuyïån lyá thuá, - anh lïn tiïëng vaâ êu yïëm nhòn töi. - Nïëu cêåu maâ biïët nhûäng gò àang nùçm trong thuâng sùæt têy naây coá leä cêåu seä àïì nghõ túá haäy löi ra möåt têåp giêëy naâo àoá chûá khöng phaãi àùåt thïm vaâo àêy nhûäng giêëy maá múái. - Coá phaãi laâ nhûäng söë liïåu vïì cöng viïåc trûúác kia cuãa cêåu khöng? - Töi hoãi, - Túá nhiïìu khi lêëy laâm tiïëc cho viïåc khöng coá nhûäng söë liïåu ghi cheáp vïì nhûäng viïåc àaä qua. - Àuáng, anh baån yïu quyá cuãa túá aå! Têët caã nhûäng thûá naây àïìu xaãy ra tûâ trûúác, trûúác khi túá coá möåt ngûúâi baån chuyïn viïët tiïíu sûã nhûäng vuå aán, ngûúâi coá yá àõnh laâm raång rúä tïn tuöíi cuãa túá.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

54

Bùçng nhûäng àöång taác mïìm maåi, kheáo leáo anh löi hïët têåp naây, àïën têåp khaác. - Khöng phaãi têët caã moåi chuyïån àïìu àûúåc kïët thuác ïm àeåp àêu, Watxún aå, - Anh noái. - Nhûng trong söë àoá coá möåt vaâi chuyïån thuá võ, laâm àau àêìu túá khöng ñt. Vñ duå nhû: vuå giïët chïët Tarlön; cêu chuyïån cuãa ngaåi Vanberr - möåt nhaâ buön rûúåu vang; coân àêy laâ möåt sûå kiïån cuãa baâ giaâ ngûúâi Nga. Àêy laâ chuyïån kyâ laå cuãa chiïëc nhêîn bùçng nhöm; röìi baãng chi tiïu tó mó vïì anh chaâng Rikölett chên cong vúái ngûúâi vúå àaáng súå cuãa öng. Coân àêy... àêy roä raâng laâ möåt chuyïån mï ly, hêëp dêîn. Anh thoåc tay xuöëng saát àaáy thuâng vaâ löi ra möåt chiïëc höåp bùçng göî coá nùæp àêåy, giöëng nhû chiïëc höåp àûång àöì chúi treã em. Anh múã höåp, lêëy ra möåt túâ giêëy àaä nhaâu naát, möåt chiïëc chòa khoaá bùçng àöìng kiïíu cuä; möåt thanh göî coá cuöën möåt cuöån dêy nhoã; vaâ ba chiïëc voâng bùçng kim loaåi àaä bõ han ró. - Thïë naâo anh baån, cêåu coá thñch nhûäng thûá trang sûác naây khöng? - Anh hoãi, vaâ móm cûúâi vúái khuön mùåt ngú ngaác cuãa töi. - Böå sûu têåp àêìy tñnh hêëp dêîn vaâ kñch thñch sûå hiïëu kyâ. - Rêët hêëp dêîn, coân cêu chuyïån cuãa noá thò caâng kñch thñch toâ moâ cuãa cêåu hún. - Chùèng leä, nhûäng vêåt kyã niïåm naây àïìu coá lõch sûã? - Hún thïë nûäa, tûå noá àaä noái lïn lõch sûã röìi. - Cêåu àõnh aám chó àiïìu gò? Sherlock Holmes traãi caác vêåt ra baân, anh ngöìi xuöëng ghïë vaâ ngùæm nghña bùçng cùåp mùæt saáng ngúâi, lêëp laánh dêìy hûáng thuá. - Túá àaä giûä nhûäng vêåt naây laâm kyã niïåm vïì cêu chuyïån coá liïn quan àïën "Böå nghi lïî nhaâ Mexgreyv". Töi àaä nghe Holmes noái nhiïìu vïì cêu chuyïån naây, nhûng chûa hïì coá dõp hoãi anh cùån keä moåi chi tiïët. - Cêåu haäy kïí cho túá nghe moåi chuyïån vïì vuå naây ài. - Töi àïì nghõ. - Thïë cûá àïí nguyïn nhûäng àöì boã ài úã àêy aâ? Chuáng ta phaãi thu doån chûá? - Anh thêm thuyá hoãi laåi, - sûå yïu thñch ngùn nùæp, goån gaâng cuãa cêåu vûát úã àêu röìi. Noái thïë thöi, túá cuäng rêët muöën

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

55

cêåu böí sung vuå naây vaâo böå biïn niïn sû cuãa mònh, búãi möåt leä noá coá nhûäng tònh tiïët khaá nöíi tiïëng trong laâng hònh sûå, khöng nhûäng chó riïng úã nûúác Anh, maâ coá thïí caã nhûäng nûúác khaác nûäa. Böå sûu têåp nhûäng chiïën cöng nhoã cuãa cêåu seä khöng àûúåc troån böå nïëu thiïëu viïåc miïu taã, ghi cheáp cêu chuyïån lõch sûã hoaân toaân coá thêåt naây... Chùæc cêåu coân nhúá, chuyïån xaãy ra vúái "Gloria Xköt" vaâ àoaån àöëi thoaåi vúái öng giaâ bêët haånh. Söë phêån cuãa öng ta àaä coá lêìn túá kïí cho cêåu. - Öng laâ ngûúâi àêìu tiïn gúåi yá cho túá vïì nghïì nghiïåp, maâ sau naây noá àaä trúã thaânh sûå nghiïåp cuãa cuöåc àúâi túá. Hiïån nay tïn tuöíi cuãa túá àaä nöíi tiïëng, khöng chó trong dên chuáng maâ caã giúái hònh sûå. Nhûng riïng viïåc giaãi quyïët nhûäng vêën àïì tranh caäi thò nhûäng ngûúâi am hiïíu àïìu àaánh giaá túá úã bêåc thêëp. Khi chuáng ta múái quen nhau, túá àaä coá möåt vöën söëng tûúng àöëi phong phuá. Cêåu coá thïí tûúãng tûúång àûúåc khöng? Lêìn àêìu túá vêët vaã biïët bao, phaãi traãi qua möåt thúâi gian daâi túá múái àõnh hûúáng àûúåc. Bûúác àêìu túái Luên Àön, túá àïën úã taåi heãm Mötegiu nùçm sau goác Viïån baão taâng Britan, túá liïìn lao vaâo cöng taác nghiïn cûáu. Túá nghiïn cûáu têët caã caác lônh vûåc kiïën thûác, vò noá rêët coá lúåi cho nghïì nghiïåp túá sau naây. Dêìn dêìn, nhûäng ngûúâi àïën gùåp túá àïí nhúâ giuáp àúä: phêìn lúán hoå àïën laâ do baån beâ, sinh viïn ngaây trûúác giúái thiïåu, vò trong nhûäng nùm cuöëi cuãa trûúâng àaåi hoåc ngûúâi ta àaä baân taán khöng ñt vïì phûúng phaáp cuãa baãn thên túá. Viïåc thûá ba, ngûúâi ta àaä nhúâ túá giaãi quyïët viïåc cuãa hoå haâng nhaâ Mexgreyv. Haâng loaåt sûå kiïån xaãy ra möåt caách lyá thuá, caác sûå kiïån khaác tiïëp theo laâm cho túá möåt phen àiïu àûáng vaâ luáng tuáng; àoá laâ nêëc thang àêìu tiïn cuãa con àûúâng danh voång vaâ cuäng laâ viïn gaåch àêìu tiïn àïí xêy lïn àõa võ cuãa túá hiïån nay. Reàjinalà Mexgreyv laâ baån hoåc cuâng trûúâng trung hoåc vúái túá, theo möåt quan tiïåm naâo àoá thò túá vaâ anh ta coá möåt tònh thên bùçng hûäu. Anh ta quaá ruåt reâ nhuát nhaát, àöi khi baån beâ cho rùçng, anh ta laâm cao, nïn anh ta ñt tiïëng trong àaám baån beâ. Bïì ngoaâi anh ta àuáng laâ möåt nhaâ quyá töåc noâi; khuön mùåt thanh tuá, muäi to, mùæt húi löìi; phong caách tuy húi cêíu thaã, nhûng vêîn giûä àûúåc veã tao nhaä, thanh lõch. Thûåc ra, àoá laâ möåt ngûúâi coân soát haåi cuãa möåt doâng doäi vua chuáa, àúâi naây coá leä laâ àúâi chaáu chùæt gò àoá; vaâo

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

56

thïë kyã thûá XVI doâng hoå Mexgreyv úã miïìn Bùæc, taách ra vaâ thaânh lêåp úã phña têy Xaxekxa; cú ngúi Kherlxtön - àoá laâ dinh thûå cuãa doâng hoå Mexgreyv, laâ möåt trong nhûäng ngöi nhaâ cöí kñnh nhêët vuâng naây. Hònh nhû, dinh thûå - núi anh ta sinh ra cuäng mang neát hònh haâi cuãa anh ta. Möîi khi nhòn khuön mùåt trùæng xanh cuãa anh êëy, vúái nhûäng àûúâng neát húi thö, cuâng phong thaái àaåo maåo thò bao giúâ túá cuäng liïn tûúãng túái nhûäng maái voâm hònh choáp, khung cûãa hònh vuöng vaâ têët caã nhûäng neát rúi rúát laåi cuãa nïìn kiïën truác phong kiïën. Coá àöi luác chuáng töi têm sûå vúái nhau, lêìn naâo anh ta cuäng thñch thuá nhûäng phûúng phaáp quan saát tinh tïë vaâ caách àaánh giaá, nhêån xeát chñnh xaác cuãa túá. Suöët böën nùm, chuáng töi khöng gùåp nhau. Chúåt möåt buöíi saáng anh ta túái thùm túá úã Möntegiu. Anh êëy chùèng thay àöíi mêëy, ùn mùåc rêët baãnh bao - anh ta vöën laâ ngûúâi thñch ùn diïån, vaâ bêy giúâ vêîn giûä phong thaái chûäng chaåc àaâng hoaâng vöën coá. - Cêåu vêîn khoeã chûá Mexgreyv? Sau khi bùæt tay thên mêåt, túá hoãi. - Chùæc cêåu cuäng biïët, cha túá vûâa qua àúâi - Anh ta noái. Chuyïån êëy xaãy ra àaä gêìn hai nùm röìi, cêåu hiïíu cho túá, luác bêëy giúâ túá phaãi àûáng ra àaãm àûúng gaánh vaác viïåc cai quaãn cú ngúi Kherlxtön rêët vêët vaã. Hún nûäa, túá laâ àaåi biïíu cuãa möåt vuâng, bêån úi laâ bêån. Coân cêåu, nghe àêu àaä sûã duång khaã nùng hiïëm coá cuãa mònh àïí giuáp àúä moåi ngûúâi coá phaãi khöng? - Àuáng àêëy, - Túá traã lúâi, - túá coá yá àõnh duâng trñ tuïå cuãa mònh àïí kiïëm mêíu baánh myâ. - Rêët sung sûúáng àûúåc biïët nhû vêåy, búãi vò lúâi khuyïn baão cuãa cêåu bêy giúâ àöëi vúái túá thêåt quyá giaá. Ú' chöî túá àaä xaãy ra möåt chuyïån maâ caãnh saát àaânh boá tay. Cêu chuyïån laâm àau àêìu moåi ngûúâi. Cêåu coá thïí hònh dung túá nghe anh ta nhû thïë naâo khöng, Watxún. Àêy chñnh laâ trûúâng húåp maâ túá àaä chaáy ruöåt, chaáy gan chúâ àúåi roâng raä trong nhûäng thaáng ngaây thêët nghiïåp, cuöëi cuâng noá àaä àïën vúái túá. Tûâ àaáy loâng, bao giúâ túá cuäng tin rùçng, túá coá thïí àaåt kïët quaã úã nhûäng núi maâ keã khaác boá tay; vaâ àêy chñnh laâ dõp àïí túá thûã nghiïåm chñnh baãn thên mònh. - Cêåu haäy kïí cùån keä cho túá nghe vúái! - Töi thöët lïn. Sherlock tiïëp tuåc:

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

57

- Túá múâi anh baån Reàjinalà Mexgreyv möåt àiïëu thuöëc, anh ta ngöìi àöëi diïån vúái túá vaâ chêm thuöëc. - Cêìn noái vúái cêåu, - Anh ta maâo àêìu, - mùåc duâ túá chûa vúå, nhûng túá vêîn phaãi giûä laåi úã dinh thûå Kherlxtön möåt biïn chïë hoaân chónh söë ngûúâi phuåc vuå giuáp viïåc. Dinh thûå rêët to, àûúåc xêy cêët quaá vuång vïì, khöng húåp lyá vaâ vò thïë cêìn coá ngûúâi tröng coi thûúâng xuyïn àïí àïì phoâng tröåm cùæp. Hún nûäa, chöî túá coá möåt khu rûâng cêëm, cûá àïën muâa sùn chim trô, thò trong nhaâ têåp trung caã möåt höåi lúán, àoâi hoãi khöng ñt ngûúâi phuåc vuå. Têët caã coá taám ngûúâi, ngûúâi hêìu, ngûúâi laâm bïëp, thïm hai ngûúâi xaâ ñch vaâ möåt thùçng beá àïí chaåy thû tûâ, têët nhiïn khöng kïí ngûúâi thúå laâm vûúân vaâ nhûäng ngûúâi giaám maä. Trong söë nhûäng ngûúâi phuåc vuå êëy, coá anh chaâng Brantön laâ ngûúâi phuåc vuå lêu nhêët. Luác böë túá múâi anh ta vïì, anh ta chó laâ möåt thêìy giaáo treã thêët nghiïåp; chùèng bao lêu, vúái nghõ lûåc phi thûúâng, tñnh caách maånh meä, anh ta nghiïîm nhiïn trúã thaânh möåt ngûúâi khöng thïí thiïëu àûúåc trong nhaâ túá. Àoá laâ möåt gaä àaân öng cao to, àeåp trai, coá vêìng traán àeåp àeä. Tuy anh ta laâm viïåc úã nhaâ túá àûúåc hai mûúi nùm, nhûng anh ta chûa àïën böën mûúi tuöíi. Möåt àiïìu rêët laå, taåi sao vúái hònh thûác hêëp dêîn vaâ nùng khiïëu hiïëm coá nhû thïë, hún nûäa anh ta laåi noái àûúåc vaâi ba thûá tiïëng, biïët chúi hêìu hïët caác loaåi nhaåc cuå, laåi cam chõu möåt àõa võ quaá û thêëp heân? Anh ta söëng khöng àïën nöîi töìi, luác naâo cuäng vui veã vaâ khöng coá yá àõnh thay àöíi caách söëng. Ngûúâi hêìu naây bao giúâ cuäng thu huát sûå chuá yá cuãa khaách khûáa. Nhûng trong con ngûúâi hoaân haão naây vêîn coá thiïëu soát: anh ta laâ ngûúâi coá tñnh lùng nhùng, quan hïå yïu àûúng bûâa baäi. Cêåu biïët àêëy, trong àõa haåt chuáng túá, anh ta thûåc hiïån vai súã khanh khöng coá gò laâ khoá. Khi vúå anh ta coân söëng moåi viïåc àïìu töët àeåp. Nhûng khi vúå anh ta mêët, thò anh ta gêy cho chuáng túá khöng ñt phiïìn toaái. Thuá thêåt vaâi thaáng trûúác chuáng túá àaä yïn têm, vò anh ta àaä àñnh hön vúái cö beá Retren Khaueld möåt con hêìu treã tuöíi. Nhûng sau àoá, thêåm tïå anh ta àaä theo àuöíi cö Àjeanhet Treàïlix - con gaái cuãa möåt ngûúâi thúå sùn giaâ laânh nghïì. Retren - möåt cö gaái coá loâng tûå troång cao, nhûng rêët noáng nêíy vaâ tñnh khñ thò thêët thûúâng, nhû ngûúâi dên vuâng Welx, hún nûäa cö ta bõ bïånh viïm

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

58

maâng naäo nùçm liïåt giûúâng liïåt chiïëu. Cö ta múái höìi phuåc, vaâ ài laåi nhû möåt caái boáng, ngûúâi cö ta chó coân laåi àöi mùæt. Àoá laâ têën kõch àêìu tiïn xaãy ra úã dinh thûå Kherlxtön cuãa chuáng túá. Nhûng tiïëp theo laâ möåt chuyïån taây trúâi hún àaä xoaá nhoaâ chuyïån cuä trong kyá ûác chuáng túá. Àoá laâ viïåc, ngûúâi hêìu trai Brantön àaä bõ àuöíi ra khoãi nhaâ möåt caách nhuåc nhaä. Vuå àoá xaãy ra nhû thïë naây: Túá àaä kïí cho cêåu nghe röìi. Brantön laâ möåt ngûúâi rêët thöng minh, coá leä chñnh sûå thöng minh àaä laâ nguyïn nhên laâm hû hoãng anh ta. Anh ta hay toâ moâ àïën nhûäng àöì vêåt khöng hïì dñnh daáng àïën anh ta. Túá chûa bao giúâ nghô rùçng, anh ta laåi coá thïí ài xa àïën nhû thïë, sûå viïåc xaãy ra laâm túá saáng mùæt ra. Ngöi nhaâ chuáng túá xêy dûång thêåt luöåm thuöåm phña trong nhiïìu àûúâng ài ngang doåc. Tuêìn trûúác chñnh xaác hún laâ vaâo àïm thûá nùm tuêìn trûúác, vò àaä choát uöëng möåt ly caâ phï quaá àêåm sau bûäa ùn nïn túá nùçm trùçn troåc maäi àïën hai giúâ saáng. Túá khöng thïí naâo nguã àûúåc, beân ngöìi dêåy, thùæp nïën àïí àoåc tiïëp cuöën tiïíu thuyïët. Nhûng cuöën saách laåi àïí quïn úã phoâng àoåc, túá khoaác aáo choaâng ài vaâo lêëy cuöën saách. Muöën ài àïën phoâng àoåc, túá phaãi ài xuöëng möåt àoaån cêìu thang nöëi, cùæt ngang qua haânh lang àïí àïën phoâng àoåc vaâ phoâng àïí vuä khñ. Túá giêåt mònh, ngaåc nhiïn khi nhòn thêëy aánh saáng leo lùæt chiïëu qua caách cûãa múã toang cuãa thû viïån. Trûúác khi ài nguã, chñnh tay túá àaä tùæt àeân, àoáng cûãa cêín thêån. Túá nghô, coá leä keã tröåm àaä loåt vaâo nhaâ; caác bûác tûúâng cuãa têët caã haânh lang cuãa dinh thûå Kherlxtön àûúåc treo àêìy caác loaåi vuä khñ kò dõ - àêëy laâ chiïën lúåi phêím cuãa töí tiïn chuáng túá. Túá vúá lêëy möåt cêy maä têëu dûång trïn tûúâng vaâ àùåt cêy nïën xuöëng nïìn nhaâ, röìi roán reán ài trïn mêëy àêìu ngoán chên, liïëc nhòn qua caánh cûãa boã tröëng cuãa thû viïån. Thùçng hêìu Brantön, ùn mùåc chónh tïì, àang ung dung ngöìi trong chiïëc ghïë baânh. Trïn àuâi hùæn coá möåt túâ giêëy tröng nhû möåt têëm baãn àöì àõa lyá; hùæn ngùæm nghña vúái veã àùm chiïu vaâ trêìm ngêm suy nghô rêët lung. Sûäng súâ vò quaá kinh ngaåc, túá àûáng im quan saát hùæn. Trong phoâng àûúåc thùæp möåt ngoån nïën àang chaáy dúã, chúåt Brantön àûáng lïn, ài túái chöî chiïëc tuã múã ra möåt

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

59

ngùn keáo lêëy ra möåt túâ giêëy vaâ trúã vïì chöî cuä, traãi túâ giêëy xuöëng baân bïn caånh mêíu nïën, vaâ bùæt àêìu quan saát. Kiïíu caách nghiïn cûáu thaãn nhiïn nhûäng giêëy maá trong gia àònh túá cuãa hùæn laâm túá vö cuâng cùm phêîn. Khöng chõu àûång àûúåc nûäa, túá beân bûúác vaâo. Brantön vûâa dûâng laåi ngûúác lïn, thò hùæn nhòn thêëy túá àang àûáng trûúác cûãa. Hùæn vöåi vaâng àûáng dêåy, mùåt maây taái nhúåt vò súå haäi, vaâ vöåi vöåi vaâng vaâng nheát túâ giêëy nhû têëm baãn àöì vaâo tuái. "Hay ho nhó! - Túá lïn tiïëng, - Anh laåm duång loâng tin cuãa töi múái kheáo laâm sao? Tûâ ngaây mai anh buöåc phaãi thöi viïåc". Hùæn cuái xuöëng, boâ lïët laåi chöî túá khöng noái möåt lúâi naâo. Mêíu nïën coân nùçm trïn baân, roåi le lùæt nhûäng aánh saáng, túá liïëc nhòn túâ giêëy maâ Brantön löi ra tûâ ngùn keáo. Túá vö cuâng ngaåc nhiïn, àêëy khöng phaãi laâ giêëy túâ quan troång, maâ chó laâ baãn sao caác cêu hoãi vaâ cêu traã lúâi. Chuáng túá quen goåi laâ "Böå nghi lïî nhaâ Mexgreyv". Àaä vaâi ba thïë kyã nay, möîi ngûúâi àaân öng trong doâng hoå chuáng túá, khi àïën tuöíi trûúãng thaânh, àïìu phaãi thûåc hiïån lïî chïë êëy. Noá chó coá yá nghôa àöëi vúái caác thaânh viïn trong gia àònh naây, nhûng ngoaâi àúâi noá khöng coá möåt yá nghôa thûåc tïë naâo hïët. - Vúái túâ giêëy êëy, Chuáng ta seä baân sau, - túá àïì nghõ vúái Mexgreyv. - Nïëu cêåu cho laâ cêìn thiïët - anh ta noái coá phêìn lûúäng lûå, túá seä kïí tiïëp caác sûå kiïån. Sau khi duâng chòa khoaá; khoaá tuã laåi, túá àõnh ài ra, chúåt Brantön àïën trûúác mùåt túá. "Thûa ngaâi "Mexgleyv". - Anh ta thöët lïn bùçng möåt gioång khaân khaân vò höìi höåp, - töi khöng chõu àûång nöíi nöîi nhuåc nhaä naây! Töi laâ möåt keã nhoã nhen, nhûng töi coá loâng tûå troång, nöîi nhuåc naây seä laâm töi chïët mêët. Caái chïët cuãa töi nùçm trong lûúng têm ngaâi, nïëu ngaâi cöë tònh àêíy töi vaâo con àûúâng cuâng cûåc, tuyïåt voång töi cùæn rúm, cùæn coã laåy ngaâi nïëu ngaâi thêëy rùçng sau haânh àöång àï tiïån cuãa töi ngaâi khöng thïí duâng töi àûúåc thò mong ngaâi haäy cho töi thúâi haån möåt thaáng àïí töi coá thïí noái vúái moåi ngûúâi laâ töi tûå nguyïån ra ài, chûá khöng phaãi laâ do bõ àuöíi. Dûúái con mùæt cuãa moåi ngûúâi quen biïët vaâ thên thuöåc vúái töi, töi khöng thïí chõu àûång àûúåc".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

60

"Anh khöng xûáng àaáng àïí moåi ngûúâi tön troång nhû vêåy, anh Brantön aå - Túá traã lúâi hùæn. Haânh àöång cuãa anh töi khöng thïí ngúâ àûúåc. Nhûng töi chiïëu cöë cho anh, vò anh phuåc vuå trong gia àònh töi cuäng khaá lêu, töi seä khöng bïu riïëu anh trûúác mùåt moåi ngûúâi. Tuy thïë, möåt thaáng thò quaá nhiïìu. Anh coá thïí ra ài trong voâng möåt tuêìn, vúái lyá do naâo thò tuyâ anh". "Thûa ngaâi, coá möåt tuêìn thöi û? - Anh ta thöët lïn àêìy thiïíu naäo, - Öi! mong ngaâi röång lûúång cho thïm hai tuêìn thöi cuäng àûúåc!". "Sau möåt tuêìn, - Töi lùåp laåi, - Àöëi vúái anh nhû, vêåy laâ quaá nhên nhûúång röìi". Sau khi cuái. àêìu nhêån töåi, hùæn chêåm raäi bûúác ra nhû möåt keã àaä chïët hoaân toaân, coân túá tùæt nïën, quay vïì phoâng mònh. Trong voâng hai ngaây sau àoá, Brantön àaä thûåc hiïån nghiïm tuác traách nhiïåm cuãa mònh. Túá cuäng khöng nhùæc anh ta vïì sûå viïåc àaä xaãy ra, vaâ noáng loâng mong àúåi hùæn seä nghô caách gò àïí che àêåy chuyïån nhuåc nhaä cuãa mònh nhûng, sang ngaây thûá ba, traái vúái thöng thûúâng, khöng thêëy hùæn àïën nhêån viïåc. Sau bûäa ùn saáng, trong khi bûúác ra khoãi phoâng túá àaä tònh cúâ thêëy con hêìu Ketren Khaueld. Túá àaä noái vúái cêåu laâ cö naây vûâa múái öëm dêåy, tröng cö ta coá veã phúâ phaåc, àïën nöîi túá cuäng phaãi traách cö vò cö àaä laâm viïåc khi chûa bònh phuåc. "Cö cûá nghó cho khoeã àaä, - Túá noái. - Chúâ khi naâo khoeã hùèn bùæt tay vaâo viïåc cuäng khöng muöån". "Em àaä khoeã hùèn röìi, thûa öng chuã. - Cö ta àaáp". "Chuáng töi phaãi chúâ xem baác sô kïët luêån nhû thïë naâo? - Túá chöëng chïë. - Cö haäy dûâng ngay cöng viïåc vaâ ài tòm Brantön noái anh ta àïën gùåp töi". "Anh Brantön boã tröën röìi aå". Cö ta àaáp. "Boã tröën!". "Vêng, anh ta biïåt tñch, khöng möåt ai nhòn thêëy. Trong phoâng cuäng khöng coá. Anh ta boã tröën; vêng àaä tröën!". Cö ta àûáng dûåa hùèn vaâo tûúâng vaâ cûúâi hö höë trong möåt cún àöång kinh. Coân túá, trong luác lo súå vò caái àöång kinh bêët ngúâ, túá chaåy àïën rung chuöng kïu ngûúâi àaây túá. Ngûúâi ta àaä mang cö

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

61

gaái vaâo phoâng, cö ta vêîn tiïëp tuåc cûúâi rêët man rúå vaâ khoác sûúát mûúát. Túá vêîn tiïëp tuåc tòm Brantön: Nhûng anh ta àaä mêët tñch àiïìu àoá khöng coân nghi ngúâ gò nûäa, giûúâng chiïëu cuãa anh ta vêîn coân nguyïn veån, khöng ai nhòn thêëy anh ta kïí tûâ luác anh ta quay vïì phoâng mònh chiïìu töëi höm qua. Nhûng khöng thïí tûúãng tûúång nöíi, bùçng caách naâo anh chuöìn àûúåc khoãi nhaâ: têët caã cûãa söí, cûãa ra vaâo àïìu àûúåc khoaá tûâ bïn trong. Quêìn aáo, àöìng höì ngay caã tiïìn baåc cuãa Brantön vêîn coân àêìy àuã trong phoâng anh ta, chó coá möåt böå àöì àen, böå anh ta hay mùåc laâ khöng thêëy; àöi deáp duâng trong nhaâ cuäng khöng coá, chó coân möåt àöi uãng. Trong àïm höm khuya khoùæt Brantön boã ài àêu vaâ chuyïån gò àaä xaãy ra vúái anh ta. Cêåu biïët khöng? Chuáng túá àaä luâng suåc khùæp moåi xoá xónh, nhûng khöng hïì thêëy möåt dêëu vïët naâo cuãa anh ta. Túá xin nhùæc laåi, dinh thûå cuãa túá thêåt sûå röëi rùæm, àùåc biïåt nhûäng maái voâng cuä kyä hoang vùæng khöng ngûúâi úã, nhûng chuáng túá cuäng cûá luâng suåc tûâng núi möåt; thêåm chñ caã nhûäng gaác xeáp. Moåi cöë gùæng cuãa chuáng túá àiïìu khöng mang laåi kïët quaã gò. Thêåt àún giaãn, túá khöng thïí tin laâ anh chaâng Brantön àaä ra ài, maâ àïí laåi têët caã taâi saãn, túá nghô rùçng, anh ta mêët tñch. Túá cuäng àaä múái caãnh saát àõa phûúng túái giuáp. Nhûng caãnh saát cuäng khöng khaám phaá àûúåc gò múái. Trûúác khi xaãy ra vuå mêët tñch, coá möåt trêån mûa, do vêåy moåi quan saát caác dêëu vïët úã baäi coã, con àûúâng àïìu vö nghôa. Tònh thïë nan giaãi nhû vêåy àoá. Cö Retten Khaueld liïn tiïëp trong hai ngaây cûá tónh tónh mï mï vaâ lïn nhûäng cún àöång kinh thêåt khuãng khiïëp. Cö ta khoá úã àïën nöîi chuáng túá phaãi cho möåt ngûúâi höå lyá luön luön tuác trûåc bïn caånh. Àïm thûá ba sau ngaây Brantön bõ mêët tñch, cö höå lyá thêëy ngûúâi bïånh àaä nguã, nïn cö ta cuäng thiu thiu möåt giêëc. Saáng súán höm sau, khi thûác dêåy cö höå lyá giêåt mònh khi nhòn thêëy chiïëc giûúâng tröëng trún, cûãa söí thò múã toang, bïånh nhên thò biïën mêët. Ngûúâi ta lêåp tûác goåi túá dêåy, túá lêëy hai xaâ ñch röìi böí ài tòm. Chuáng túá dïî daâng xaác àõnh hûúáng ài cuãa cö hêìu gaái. Bùæt àêìu tûâ cûãa söí, cho àïën möåt caái ao doåc theo baäi coã caác dêëu vïët rêët roä, khi àïën con àûúâng raãi soãi thò moåi dêëu vïët biïën mêët. Caái ao lúán naây coá chöî sêu àïën 8 foot, cêåu thûã hònh dung xem, khi chuáng túá nhòn thêëy àöi têët cuãa cö gaái àaáng thûúng àang tröi lûäng lúâ trïn mùåt nûúác. Chuáng töi vöåi vaâng lêëy cêu liïm àïí vúát xaác keã chïët àuöëi;

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

62

nhûng vö voång, àaáy ao khöng coá xaác möåt ngûúâi naâo. Thay vaâo àoá, chuáng túá bõ bêët ngúâ búãi vúát lïn àûúåc möåt chiïëc bao taãi bùçng vaãi gai, trong bao taãi àûúåc nheát àêìy nhûäng maãnh vuån kim loaåi cuä, àaä han ró, mêët hïët maâu sùæc; caác maãnh àoá àuâng àuåc múâ múâ nhû caác maãnh saânh, vaâ cuäng húi giöëng thuyã tinh. Khöng coân vêåt gò khaác, mùåc duâ chuáng túá àaä cêåt lûåc tòm kiïëm caã ngaây höm qua. Chuáng túá àaä tiïën haânh gaån hoãi, chêët vêën moåi ngûúâi nhûng vêîn khöng biïët Brantön vaâ Retren Khaueld hiïån nay úã àêu. Caãnh saát àõa phûúng bêët lûåc, lùæc àêìu; vaâ cuöëi cuâng túá chó coá hy voång cuöëi cuâng laâ nhúâ àïën cêåu, Sherlock Holmes aå. Cêåu biïët khöng, Watxún, túá àaä lùæng nghe cêu chuyïån vúái sûå thuá võ. Túá coá tham voång seä kïët dñnh caác sûå kiïån thaânh chuöîi thöëng nhêët, àïí lêìn tòm möåt súåi chó dêîn àûúâng, súåi chó xuyïn suöët moåi haânh àöång, nhùçm tòm giaãi àaáp cuãa möåt baâi toaán hoác buáa. Ngûúâi hêìu trai biïåt tñch, cö hêìu gaái cuäng biïën luön. Coá möåt thúâi gian cö hêìu gaái àaä yïu say àùæm anh chaâng hêìu trai, nhûng sau àoá laåi thuâ gheát anh ta. Cö beá êëy laâ ngûúâi vuâng Welx, tñnh khñ rêët maänh liïåt nïn tònh yïu mùån nöìng thiïët tha. Sau khi anh chaâng Brantön bõ mêët tñch, têm traång cö ta bõ kñch àöång dûä döåi. Cö ta àaä neám xuöëng ao möåt bao taãi àûång toaân àöì kyâ quùåc. Möîi sûå kiïån àïìu laâm cho chuáng ta phaãi suy nghô, nhûng khöng coá sûå kiïån naâo trong àoá chó ra àûúåc thûåc chêët cuãa vêën àïì. Túá phaãi tòm àêìu súåi chó trong múá boâng bong úã àêu? Nhûng túá thoaáng ngúâ möåt mùæt xñch trong caã chuöîi röëi rùæm kyâ laå êëy... - Mexgreyv, - Túá noái, - Töi cêìn xem túâ giêëy maâ anh chaâng Brantön àaä nghiïìn ngêîm, thêåm chñ vò noá maâ anh ta daám xùm mònh ài möåt nûúác cúâ liïìu àïí röìi phaãi mêët viïåc. - Thûåc ra, "böå nghi lï" cuãa chuáng töi, chó toaân laâ àiïìu nhaãm nhñ, - Anh ta noái, - Caái quyá duy nhêët cuãa noá laâ tñnh chêët àöì cöí, lõch sûã. Töi coá mang theo baãn sao cheáp àïí phoâng, nïëu cêìn anh cûá xem. Anh ta àûa cho túá chñnh maãnh giêëy naây, túâ giêëy maâ túá àang cêìm trïn tay àêy, Watxún. Böå nghi lïî - Y' nghôa cuãa noá àaåi loaåi nhû möåt kyâ thi saát haåch, maâ möîi ngûúâi àaân öng trong doâng hoå Mexgreyv àïìu phaãi traãi qua khi àïën tuöíi võ thaânh niïn. Túá seä àoåc cho cêåu nghe nhûäng cêu hoãi vaâ cêu traã lúâi theo thûá tûå ghi cheáp.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

63

"Caái naây àang thuöåc vïì ai?" "Vïì ngûúâi àaä ra ài". "Caái naây seä thuöåc vïì ai?" "Vïì ngûúâi seä ài àïën". "Caái naây àaä coá tûâ thaáng mêëy?" "Thaáng thûá saáu, tñnh tûâ thaáng thûá nhêët trúã ài" "Mùåt trúâi úã àêu" "Trïn ngoån cêy söìi". "Boáng cuãa noá úã àêu?". "Ú' dûúái göëc cêy du" "Cêìn bûúác mêëy bûúác?" "Vïì phña bùæc - 10 vaâ 10; ài vïì phña àöng - 5 vaâ 5; vïì phña nam - 2 vaâ 2; vïì phña têy - 1 vaâ 1, vaâ ài xuöëng dûúái". "Chuáng ta seä hiïën dêng caái gò cho viïåc êëy" "Têët caã nhûäng gò maâ chuáng ta coá". "Vò caái gò maâ chuáng ta hiïën dêng?" "Vò traách nhiïåm, nghôa vuå" - Trong nguyïn baãn khöng thêëy ghi ngaây thaáng - Mexgreyv nhêån xeát, - Nhûng theo löëi viïët vaâ ngûä phaáp thò töi àoaán khoaãng giûäa thïë kyã XVII. Töi e rùçng nhûäng taâi liïåu naây khöng giuáp àûúåc gò cho anh trong viïåc giaãi quyïët àiïìu bñ êín úã dinh thûå töi. - Cuäng coá thïí, nhûng noá àùåt ra trûúác mùæt chuáng ta möåt cêu àöë thûá hai, - Túá traã lúâi. - Möåt cêu àöë gúåi trñ toâ moâ möåt caách thñch thuá. Nïëu ta giaãi àûúåc cêu àöë naây thò coá khaã nùng khaám phaá ra àaáp söë cuãa baâi toaán thûá nhêët. Túá hy voång, cêåu seä khöng giêån túá Mexgreyv aå, ngûúâi hêìu trai cuãa cêåu laâ möåt ngûúâi thöng minh, khön ngoan vaâ nhêåy beán, thêëu hiïíu moåi vêën àïì hún hùèn chuã anh ta àïën mûúâi lêìn. - Thuá thêåt, töi khöng hiïíu anh àõnh noái caái gò? - Mexgreyv traã lúâi. - Töi nghô, túâ giêëy naây khöng coá möåt chuát yá nghôa thûåc tïë naâo hïët.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

64

- Riïng töi, thò cho rùçng noá rêët quan troång, coá leä Brantön coá suy nghô giöëng töi. Chùæc laâ anh chaâng hêìu trai kia àaä nhòn thêëy túâ giêëy naây trûúác àïm maâ anh bùæt quaã tang anh ta. - Hoaân toaân coá thïí, chuáng töi khöng giêëu kñn laâ caái gò. - Chñnh xaác hún, luác êëy anh ta chó muöën xem àïí nhúá nöåi dung. Theo töi hiïíu, anh ta àaä cêìm trïn tay möåt têëm baãn àöì, àang so saánh vúái baãn cheáp tay. Khi nhòn thêëy anh, thò anh ta vöåi vaâng nheát baãn àöì vaâo tuái. - Àuáng, anh ta cêìn xem túâ tiïët lïî coá tñnh chêët gia giaáo cuãa chuáng töi àïí laâm gò? Sûå àam mï khúâ daåi kia chùèng dêîn àïën kïët quaã naâo hïët? - Töi thiïët nghô chuáng ta coá khaã nùng tòm àûúåc àaáp söë khöng àïën nöîi khoá khùn. - Túá àaáp, nïëu anh àöìng yá, chuáng ta seä ài chuyïën taâu àêìu tiïn àïën Xaxekx vaâ möí xeã thêåt kyä vuå naây taåi hiïån trûúâng. Chuáng túá coá mùåt taåi dinh thûå Kherlxtön trong ngaây höm êëy. Cêåu àaä thêëy bûác tranh hoaå ngöi nhaâ naây chûa? Cêåu àaä àoåc àûúåc nhûäng àoaån ngûúâi ta miïu taã vïì noá chûa? Túá noái cho cêåu roä, dinh thûå naây coá hònh daáng "L" möåt maái daâi, tröng ra daáng húi hiïån àaåi, coân möåt maái ngùæn cuän cúän tröng rêët cöí kñnh. Coá thïí vò, àoá laâ chiïëc baâo thai àaä saãn sinh ra têët caã. Ngay phña trïn caánh cûãa heåp, nùång nïì úã ngay trung têm coá khùæc nùm xêy dûång "1607". Nhûng nhûäng nhaâ am hiïíu lõch sûã vaâ kiïën truác thò cho rùçng, nhûäng thanh xaâ göî, àaá laát nïìn coân cöí kñnh lêu àúâi hún nhiïìu. Ú' thïë kyã trûúác, ngûúâi ta thêëy nhûäng bûác tûúång daây quaái dõ, cûãa söí thò beá teåo nùçm ngay phêìn chñnh ngöi nhaâ, àaä thöi thuác chuã nhên phaãi xêy thïm möåt maái nhaâ múái, maái nhaâ cuä chó duâng laâm kho vaâ hêìm chûáa, phêìn coân laåi thò boã tröëng. Xung quanh dinh thûå coá möåt cöng viïn bao boåc, úã trong tröìng nhiïìu loaåi cêy cöí thuå che mùæt rêët tuyïåt. Coân caái höì, hay caái ao nhû ngûúâi khaách àaä nhùæc túái, nùçm cuöëi haâng cêy, caách nhaâ chûâng 200 acàú. Luác bêëy giúâ, túá cûá àinh ninh rùçng khöng hïì coá ba baâi toaán riïng biïåt, maâ chó töìn taåi löåt cêu àöë duy nhêët. Nïëu túá thaânh cöng viïåc giaãi maä böå nghi lïî nhaâ Mexgreyv, chùæc chùæn túá seä tòm ra chiïëc chòa khoaá àïí khaám phaá vuå mêët tñch cuãa Brantön vaâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

65

Khaueld. Túá têåp trung toaân böå nùng lûåc vaâ thúâi gian lao vaâo cöng viïåc. Taåi sao Brantön laåi giao àêìu miïåt maâi nghiïn cûáu. Böå nghi lïî coá nöåi dung thêåt kyâ laå vaâ húi ngúá ngêín? Roä raâng anh ta àaä àoåc àûúåc yá nghôa cuãa noá, yá nghôa naây àaä àaánh laåc hûúáng nhiïìu thïë hïå chuã nhên khu dinh thûå. Àiïìu naây, khöng thïí laâ caái gò khaác ngoaâi viïåc anh ta hy voång seä àûúåc moán húâi riïng cho baãn thên mònh. Moán húâi naây laâ gò? Vò sao laåi laâm thay àöíi söë phêån anh ta? Khi àaä nghiïn cûáu kyä túâ giêëy, túá àaä saáng toã àûúåc möåt àiïìu: caác con söë coá liïn quan àïën möåt àõa àiïím naâo àoá coá khaã nùng giêëu vêåt gò àoá àaä àûúåc nhùæc túái úã phêìn àêìu böå nghi lïî. Nïëu chuáng ta phaát hiïån àûúåc àiïím àoá, thò chuáng ta seä tòm àûúåc con àûúâng àuáng àùæn àïí vaåch ra àiïìu bñ mêåt - bñ mêåt naây àaä àûúåc töí tiïn anh chaâng Mexgreyv, biïën thaânh mêåt maä theo kiïíu gia phaã. Àïí tiïën haânh cöng viïåc tòm kiïëm, trong tay chuáng ta àaä coá hai vêåt laâm chuêín. Àoá laâ cêy söìi vaâ cêy du. Vïì cêy söìi thò khöng coân gò àïí nghi ngúâ. Ngay trûúác mùåt ngöi nhaâ, bïn traái con àûúâng, coá möåt cêy söìi cöí thuå, ra daáng giaâ laäo nhêët. Àoá laâ möåt cêy söìi vô àaåi, àöì söå nhêët maâ bêy giúâ túá múái coá dõp nhòn thêëy. - Khi viïët "Böå nghi lïî" naây, cêy söìi naây àaä coá chûa? - túá hoãi Mexgreyv. - Cêåu noái gò? Theo túá noá coá tûâ thúâi trung cöí kia - anh ta traã lúâi. - Thên noá to dïî àïën 23 food. Möåt àiïím chñnh àûúåc saáng toã. - Ú' àêy ngaây trûúác coá cêy du cöí thuå naâo khöng? - Túá hoãi. - Caách àêy khöng xa coá möåt cêy khaá to, nhûng mûúâi nùm trûúác àêy möåt cún seát àaä àaánh truáng noá, ngûúâi ta àaä àaâo göëc noá lïn röìi. - Anh coân nhúá chöî noá moåc chûá? - Têët nhiïn, töi nhúá. - Coân nhûäng cêy du khaác, quanh àêy coá nhiïìu khöng? - Cêy cöí thuå thò khöng, coân cêy con rêët nhiïìu. - Töi muöën biïët cêy du àaä moåc úã àêu.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

66

Chuáng túá ài àïën bùçng xe keáo, anh baån cuãa túá khöng bûúác vaâo nhaâ, maâ dêîn túá túái ngay chöî cêy du trûúác kia àaä söëng, bêy giúâ úã àoá laâ möåt baäi coã xanh rò. Võ trñ naây bùçng nûãa àûúâng giûäa cêy söìi vaâ ngöi nhaâ. Cöng viïåc tòm kiïëm cuãa chuáng túá rêët tröi chaãy töët àeåp. - Chaâ, gay go thêåt, laâm sao chuáng ta xaác àõnh àûúåc àöå cao cuãa cêy du? - Túá húi chaán naãn hoãi. - Ngay bêy giúâ töi coá thïí traã lúâi cho anh: Noá cao 64 food. - Laâm sao cêåu biïët chñnh xaác thïë? - Túá ngaåc nhiïn thöët lïn. - Ngaây trûúác, öng giaáo àaåi hoåc cuãa túá, coá ra baâi têåp vïì mön lûúång giaác; öng bùæt túá xaác àõnh àöå cao, ào chiïìu daâi... vò thïë, khi coân nhoã túá àaä ào caác cêy vaâ nhûäng vêåt àûúåc xêy dûång trong dinh cú naây. Möåt kïët quaã àïën quaá bêët ngúâ. Möåt nguöìn tin àïën vúái túá nhanh hún dûå tñnh. - Cêåu laâm ún cho túá biïët, thùçng hêìu cuãa cêåu coá bao giúâ hoãi möåt cêu àaåi loaåi nhû túá hoãi khöng? - Túá hoãi. Mexgreyv nhòn töi ngaåc nhiïn. - Nghe cêåu nhùæc chuyïån naây, - anh ta noái. - Túá nhúá laåi caách àêy vaâi thaáng Brantön coá hoãi töi vïì àöå cao cêy du àoá. Anh ta giaãi thñch rùçng, coá möåt trêån caäi vaä, caá àöå vïì cêy du vúái möåt ngûúâi àaây túá khaác... Àiïìu naây, chûáng toã túá àaä ài àuáng hûúáng, Watxún aå. Túá nhòn lïn mùåt trúâi, trúâi àaä chuyïín vïì chiïìu. Túá nghô khoaãng möåt giúâ nûäa mùåt trúâi seä nùçm chïëch àuáng trïn ngoån cêy söìi cöí thuå. Àiïìu kiïån thûá nhêët ghi trïn túâ giêëy seä àûúåc thûåc hiïån. Àiïím naâo dñnh lñu àïën boáng cêy du? Ú' àêy hoå muöën chó boáng xa nhêët cuãa noá. Túá phaãi xaác àõnh àiïím cuöëi cuãa boáng cêy du, xem noá seä ngaã àïën àêu khi mùåt trúâi àûáng ngay trïn ngoån cêy söìi. - Chuyïån naây khöng àún giaãn phaãi khöng Holmes? Vò cêy du khöng coân úã àêëy nûäa. - Têët nhiïn laâ khoá. Nhûng túá biïët, nïëu Brantön laâm àûúåc thò túá cuäng phaãi laâm àûúåc. Hún nûäa àêëy khöng phaãi laâ chuyïån

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

67

khoá nhû cêåu tûúãng àêu. Túá cuâng vúái Mexgreyv ài vaâo trong phoâng cuãa anh ta, röìi chùåt lêëy möåt caái coåc nhoã, buöåc vaâo àoá möåt súåi dêy; àaánh dêëu tûâng àoaån, möîi àoaån bùçng möåt acàú. Sau àoá, túá nöëi hai chiïëc cêìn cêu laåi vaâ trong tay túá coá möåt àoaån daâi 6 food. Túá cuäng cuâng anh baån túá ài àïën chöî cêy du moåc. Mùåt trúâi vûâa vùån lú lûãng trïn ngoån àöìi. Túá cùæm àoaån cêy cuãa túá xuöëng àêët xaác àõnh boáng cuãa noá ngaã theo hûúáng naâo, vaâ ào boáng cuãa noá àuáng 9 food. Hûúáng cuãa chuáng thò truâng nhau röìi. Túá ào khoaãng caách êëy, boáng cêy du trong tñnh toaán dêîn túá àïën möåt àiïím gêìn saát bûác tûúâng cuãa ngöi nhaâ, túá àoáng coåc laâm dêëu. Watxún, cêåu coá biïët túá sung sûúáng nhû thïë naâo khöng? Caách cêy coåc cuãa túá 2 insú, túá nhòn thêëy coá möåt caái löî hònh cön! Túá hiïíu àêëy laâ àiïím laâm dêëu cuãa Brantön khi anh ta tiïën haânh ào tñnh. Túá àaä lêìn theo dêëu vïët cuãa anh ta. Tûâ àiïím xuêët phaát êëy túá bêët àêìu àïëm bûúác, trûúác àoá túá àaä duâng la baân àïí xaác àõnh phûúng hûúáng. Mûúâi bûúác vaâ thïm mûúâi bûúác nûäa túá hiïíu möîi chên bûúác mûúâi bûúác. Theo phûúng bùæc, túá bûúác hai mûúi bûúác, doåc theo bûác tûúâng túá àoáng coåc laâm dêëu, sau àoá trûúác nùm bûúác, röìi sau nùm bûúác nûäa theo hûúáng àöng, röìi hai bûúác vaâ hai bûúác theo hûúáng nam. Àïën àêy túá àûáng ngay trûúác möåt caánh cûãa cuä kyä. Chó coân laåi möåt bûúác vaâ möåt bûúác nûäa theo hûúáng têy, nhûng nhû thïë túá buöåc phaãi ài xuyïn qua haânh lang laát toaân bùçng àaá taãng. Chùèng leä, àêy chñnh laâ àiïím ghi trong giaá phaã? Trong àúâi chûa bao giúâ túái gùåp phaãi möåt chuyïån àau khöí vaâ àaáng buöìn nhû vêåy, Watxún aå. Trong möåt giêy, túá coá yá nghô haäy tñnh toaán cuãa mònh bõ nhêìm lêîn chöî naâo chùng? Mùåt trúâi chiïëu rûåc rúä, soi roä nïìn cuãa haânh lang, nhûäng têëm àaá laát cuä kyä àûúåc traát xi mùng kñn mñt, têët nhiïn haâng trùm nùm nay chûa hïì suy chuyïín. Roä möåt àiïìu laâ Brantön chûa àuång àïën àêëy. Túá goä goä möåt vaâi chöî trïn nïìn àaá, nhûng khùæp núi àïìu nghe thêëy tiïëng kïu giöëng nhau; khöng cöë möåt dêëu hiïåu naâo chûáng toã coá vïët nûát hoùåc khe húã. Rêët may, anh chaâng Mexgreyv àaä bùæt àêìu hiïíu ra yá nghôa viïåc laâm cuãa túá. Luác naây, anh ta ñt höìi höåp, lo lùæng hún túá. Anh lêëy túâ gia phaã ra àïí kiïím nghiïåm laåi caác pheáp tñnh cuãa túá.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

68

- Vaâ chui xuöëng nûäa! - Anh ta chúåt reo lïn. Anh àaä quïn mêët cêu "... vaâ chui xuöëng". Túá vúä leä ra têët caã. Coá nghôa laâ phaãi àaâo àêët àïí tòm nhûng luác êëy túá böîng trúã nïn thöng thaái laå thûúâng vaâ biïët rùçng mònh àaä nhêìm. - Nhû vêåy coá nghôa, úã àêy coá möåt têìng ngêìm? - Túá thöët lïn. - Àuáng, noá àûúåc xêy àöìng thúâi vúái ngöi nhaâ. Naâo, nhanh choáng ài - xuöëng, ài qua caánh cûãa naây! Mexgreyv noái. Doåc theo cêìu thang xoùæn chön öëc xêy bùçng àaá, chuáng töi ài xuöëng hêìm ngêìm. Anh baån cuãa túá queåt diïm chêm cêy àeân lúán àïí trïn chiïëc thuâng phi. Trong khoaãnh khùæc, chuáng túá àïìu khùèng àõnh laâ mònh àaä ài àuáng hûúáng. Chuáng töi cuäng nhêån thêëy, coá ngûúâi naâo àoá àaä àïën àêy trûúác chuáng töi chó múái hai, ba ngaây. Ú' têìng hêìm naây, ngûúâi ta chêët àêìy cuãi; nhûäng thanh cuãi trûúác kia traãi àêìy mùåt àêët, giúâ àaä àûúåc döìn saát chên tûúâng, giaãi phoáng möåt khoaãng khöng gian úã giûäa. Ú' àêy coá möåt phiïën àaá röång, to vaâ nùång nïì àang nùçm chònh ònh. Giûäa phiïën àaá àûúåc gùæn möåt caái voâng bùçng sùæt àaä hoen ró; trong voâng sùæt coá ai àaä buöåc möåt chiïëc khùn quaâng cöí, vaãi ca rö tröng coân khaá töët. - Quó tha ma bùæt, caái khùn cuãa Brantön! Nhûng sao noá laåi úã àêy? - Mexgreyv thöët lïn ngaåc nhiïn vaâ giêån dûä - Túá àaä tröng thêëy hùæn quaâng chiïëc khùn naây úã cöí. Nhûng thùçng àïíu caáng, mêët daåy laâm gò úã àêy kia chûá? Theo àïì nghõ cuãa túá, ngûúâi ta cho múâi hai viïn caãnh saát àõa phûúng àïën. Vúái sûå coá mùåt cuãa hoå, túá toan nhêëc phiïën àaá lïn. Nhûng vúái sûác lûåc cuãa túá phiïn àaá chó húi nhêëc khe kheä. Nhúâ sûå giuáp àúä cuãa viïn caãnh saát, túá múái laâm nöíi cöng viïåc dõch chuyïín phiïën àaá sanh möåt bïn. Dûúái phiïën àaá laâ möåt caái höë àen ngoâm, toang hoaác miïång; têët caã chuáng túá àïìu nhoâm vaâo. Mexgryv quyâ xuöëng, vaâ àûa thêëp ngoån àeân xuöëng miïång höë. Chuáng töi tröng thêëy chiïëc hêìm hònh vuöng chêåt heåp, sêu àöå 7 food, röång möîi bïn àöå 4 food. Möåt chiïëc rûúng nhoã, laâm bùçng göî àûúåc neåp böën goác bùçng àöìng, nùçm dûúái hêìm: Möåt chiïëc khoaá cuä kyä tröng ngöì ngöå, àang lùæc lû trong öí khoaá. Buåi phuã àêìy

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

69

chiïëc rûúng, húi êím möëc àaä laâm phêìn göî phña trong muåc naát. Vaâi àöìng xu bùçng kim khñ - giöëng nhû nhûäng àöìng xu cêåu tröng thêëy úã àêy, àoá laâ nhûäng àöìng baåc thúâi xûa, lùn loác nùçm dûúái àaáy rûúng. Ngoaâi mêëy thûá àoá ra, trong rûúng khöng coân bêët kyâ vêåt naâo. Tuy thïë trong mêëy phuát àêìu, chuáng túá khöng chuá yá lùæm àïën rûúng, maâ têët caã cùåp mùæt àïìu àöí döìn vaâo vêåt àang nùçm bïn caånh rûúng. Möåt ngûúâi àaân öng, mùåc àöì àen àang ngöìi chöìm höím, àêìu guåc xuöëng, hai tay öm chùåt lêëy rûúng. Khuön mùåt cuãa ngûúâi àoá trùæng bïåch vaâ biïën daång khöng thïí naâo nhêån ra. Nhûng, khi chuáng túá dûång anh ta lïn, Mexgreyv phaán àoaán theo têìm voác kñch thûúác, quêìn aáo, toác tai cuãa keã bêët haånh vaâ àaä nhêån ra àêëy chñnh laâ anh chaâng Brantön bõ mêët tñch. Brantön chïët trûúác àoá vaâi ngaây, nhûng trïn ngûúâi anh ta khöng tòm thêëy dêëu vïët thûúng tñch... àïí coá thïí laâm saáng toã söë phêån bi àaát cuãa anh ta. Khi chuáng túá löi àûúåc xaác chïët lïn khoãi hêìm, chuáng túá laåi àûáng trûúác möåt baâi toaán hoác buáa, khöng keám phêìn àau àêìu, so vúái giaãi àaáp maâ chuáng túá vûâa khaám phaá ra... Thuá thêåt vúái cêåu, Watxún aå! Túá rêët naãn loâng vaâ chaán chûúâng trûúác hïët quaã cuãa cöng cuöåc tòm kiïëm. Túá chó nghô rùçng, tòm àûúåc àõa àiïím bñ mêåt àaä ghi trong gia phaã lêu àúâi, thò moåi viïåc seä àûúåc saáng toã; nhûng khi àûáng àuáng chöî cêìn tòm, thò moåi bñ mêåt cuãa nhaâ Mexgreyv vêîn coân quaá muâ mõt. Thêåt ra, túá àaä laâm roä viïåc Brantön mêët tñch, nhûng túá phaãi giaãi quyïët möåt vêën àïì, àïí laâm saáng toã möåt àiïìu; Bùçng caách naâo söë phêån cuãa Brantön laåi bi àaát àïën nhû thïë: coân ngûúâi hêìu gaái kia coá àoáng vai troâ gò khöng? Túá ngöìi xuöëng möåt chiïëc thuâng göî kï trong goác, suy tñnh trong oác moåi tònh tiïët cuãa cêu chuyïån àaä xaãy ra... Watxún, cêåu biïët phûúng phaáp cuãa túá trong nhûng trûúâng húåp tûúng tûå: Túá àùåt mònh vaâo trûúâng húåp keã haânh àöång; trûúác hïët cêìn nùæm àûúåc trònh àöå suy luêån vaâ mûác àöå thöng minh cuãa anh ta. Túá seä tûúãng tûúång mònh laâ keã àoá thò mònh seä haânh àöång ra sao? Chuyïån naây coá àún giaãn hún, vò Brantön laâ keã coá böå oác khöng phaãi laâ têìm thûúâng, túá khöng phaãi mêët cöng lùæm àïí tñnh toaán mûác àöå chïnh lïåch giûäa trònh àöå suy luêån cuãa anh ta so vúái túá. Brantön biïët coá möåt vêåt quyá giaá àang àûúåc cêët giêëu úã àêu àoá. Anh ta àuã trñ thöng minh àïë xaác àõnh àûúåc chñnh xaác võ trñ. Anh ta biïët chùæc chùæn rùçng, têëm àaá che miïång hêìm rêët nùång, möåt ngûúâi thò khöng taâi naâo nhêëc nöíi. Sau àoá, anh ta seä laâm gò? Anh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

70

ta khöng thïí cêìu cûáu ngûúâi laå àûúåc. Nïëu tòm àûúåc möåt ngûúâi maâ anh ta tin tûúãng, thò dêîu sao, khi àoáng chùåt caánh cöíng tûâ bïn ngoaâi, anh ta cuäng thûâa hiïíu mònh ài möåt bûúác quaá liïìu lônh. Töët hún hïët, nïn tòm möåt ngûúâi úã ngay trong dinh thûå nhaâ Mexgreyv. Nhûng Brantön cêìn tòm ai bêy giúâ? Ngûúâi hêìu gaái kia àaä coá möåt thúâi yïu thûúng anh ta. Ngûúâi àaân öng, duâ coá nhûäng haânh àöång àaáng traách vúái ngûúâi phuå nûä, nhûng anh ta vêîn tin rùçng, tònh yïu daânh cho anh ta khöng phaãi laâ àaä hïët. Khi gùåp cö hêìu gaái Retren, Brantön àaä laâm laânh vúái cö ta, vaâ thuyïët phuåc àïí cö ta àöìng loaä vúái hùæn. Chúâ khi àïm àaä khuya, hoå cuâng nhau xuöëng têìng hêìm, vaâ húåp sûác àïí àêíy taãng àaá. Àïën phuát naây, haânh àöång cuãa boån hoå roä raâng nhû chñnh túá àaä quan saát bùçng cùåp mùæt mònh. Nhûng trong hai keã thuã phaåm, coá möåt phuå nûä, roä raâng àêëy khöng phaãi laâ möåt cöng viïåc nheå nhaâng; túá vúái anh chaâng caãnh saát phaãi chêåt vêåt lùæm múái àêíy àûúåc taãng àaá sang möåt bïn. Hoå àaä laâm gò àïí giaãm nheå cöng viïåc. Àuáng, túá cuäng phaãi laâm nhû hoå àaä laâm. Túá chùm chuá nhòn vaâo àöëng cuãi lùn loác, vaâ túá tòm thêëy ngay caái túá àang mong àúåi. Coá möåt khuác cuãi daâi khoaãng 3 food àaä bõ húi vùån gêîy úã möåt àêìu, möåt cêy khaác thò bõ beåp dñ: roä raâng noá bõ möåt vêåt nùång àeâ lïn. Coá thïí, trong luác nêng têëm àaá, Brantön vaâ cö hêìu àaä leân nhûäng thanh cuãi vaâo khe húã; khi caái löî chûa àuã àïí chui vaâo, hoå àaä leân thïm möåt cêy cuãi nûäa, cêy naây àûúåc dûång àûáng nïn vò thïë noá múái bõ vùån gaäy úã àoaån cuöëi - chñnh taãng àaá àaä àeâ toaân böå troång lûúång lïn thanh cuãi. Nhûäng giaã thiïët cuãa túá hoaân toaân coá cùn cûá hùèn hoi. Túá phaãi suy xeát thïë naâo àêy, àïí coá thïí dûång laåi toaân böå bûác tranh cuãa têën thaãm kõch ban àïm? Nhêët àõnh chó coá möåt ngûúâi loåt vaâo hêìm, vaâ keã àoá chùæc phaãi laâ Brantön. Coân cö gaái, coá leä àaä àûáng úã phña trïn chúâ àúåi. Brantön àaä múã nùæp chiïëc rûúng vaâ lêëy hïët moåi thûá chuyïín lïn trïn cho cö gaái, àiïìu naây khöng thïí chöëi caäi vò chiïëc rûúng coân laåi röîng khöng... Tiïëp theo, caái gò àaä xaãy ra? Coá thïí, sûå khao khaát traã thuâ anh chaâng böåi tònh àang buâng chaáy trong loâng cö gaái noáng tñnh kia, khi cö nhòn thêëy tñnh maång cuãa ngûúâi tònh böåi baåc àang nùçm trong tay mònh. Cuäng coá thïí, tònh cúâ cêy göî ngaä xuöëng, vaâ taãng àaá àaä nhöët chùåt Brantön trong hêìm - trong möåt chiïëc quan taâi bùçng àaá. Nïëu nhû chiïìu hûúáng thûá hai, thò Retren chó coá löîi laâ àaä laâm thinh, khöng baáo

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

71

cho moåi ngûúâi biïët chuyïån àaä xaãy ra. Hoùåc cö ta àaä cöë yá ruát cêy göî leân lïn, laâm cho têëm àaá rúi xuöëng chöî cuä? Hoùåc laâ thïë naây, hoùåc laâ thïë khaác. Nhûng túá mûúâng tûúång thêëy trûúác mùåt túá ngûúâi phuå nûä kia: Sau khi giêëu chùåt trong ngûåc vêåt quyá giaá múái tòm thêëy àûúåc; cö ta chaåy nhû bay theo cêìu thang xoùæn öëc àïí traánh khöng phaãi nghe thêëy nhûäng tiïëng rïn vò ngaåt thúã vaâ nhûäng tiïëng àêåp cêìu cûáu tuyïåt voång cuãa ngûúâi tònh lûúâng gaåt. Àêëy chñnh laâ nguyïn nhên àaä laâm cho cö ta hoaãng höët, nhúåt nhaåt, kñch àöång vaâ nöíi lïn nhûäng traâng cûúâi àiïn loaån vaâo saáng höm sau. Vêåt gò àaä nùçm trong chiïëc rûúng kia? Cö gaái àaä laâm gò vúái nhûäng vêåt àoá? Khöng nghi ngúâ gò nûäa, àoá chñnh laâ nhûäng maãnh kim loaåi cuä kyä vaâ nhûäng têëm àaá vuån, maâ cö ta àaä kõp neám xuöëng ao àïí nhùçm che giêëu töåi löîi cuãa mònh... Túá àaä ngöìi bêët àöång chûâng hai mûúi phuát. Mexgreyv ngûúâi nhúåt nhaåt; vêîn àûáng cêìm ngoån àeân soi xuöëng hêìm laâ nhòn ngú ngêín - Àêëy laâ nhûäng àöìng tiïìn cuãa thúâi vua Karl àïå nhêët1 - Anh núái vaâ chòa cho túá xem vaâi ba àöìng xu troân troân. - Anh thêëy khöng, töi àaä àoaán chñnh xaách thúâi gian ra àúâi cuãa "Böå nghi lïî". - Àêy chûa phaãi laâ hïët. Chuáng ta seä phaãi tòm möåt vêåt coân soát laåi cuãa àïë chïë Karl àïå nhêët! - Túá thöët lïn, khi nhúá laåi hai cêu hoãi àêìu ghi trong gia phaã. - Anh cho töi xem vêåt àaä chûáa trong bao taãi, maâ anh tòm thêëy dûúái àaáy ao. Chuáng töi cuâng bûúác vïì phoâng Mexgreyv, anh ta àöí ra trûúác mùåt túá möåt àöëng nhûäng maänh vuån. Túá ngùæm kyä nhûäng thûá cuãa núå àoá, vaâ böîng hiïíu ra vò sao Mexgreyv coi noá khöng yá nghôa gò hïët; búãi vò kim loaåi thò bõ àen, coân maãnh àaá thò bõ mêët hïët maâu sùæc vaâ àuåc lúâ múâ. Túá lêëy öëng tay aáo lau chuâi möåt maãnh, noá böîng saáng lêëp laánh nhû möåt ngoån lûãa trong loâng baân tay túá. - Chùæc anh hiïíu, - túá noái vúái Mexgreyv, - Têåp àoaân cuãa nhaâ vua vêîn tiïëp tuåc thöëng trõ nûúác Anh, ngay caã khi nhaâ vua àaä chïët. Rêët coá thïí, trûúác luác boã chaåy nhûäng thaânh viïn têåp àoaân

1

Karl àïå nhêët - laâ vua nûúác Anh, àaä bõ lêåt àöí vaâ xûã tûã.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

72

thöëng trõ àaä cêët giêëu nhûäng vêåt quyá giaá nhêët úã möåt núi bñ mêåt, vúái hy voång seä quay vïì khi tònh hònh yïn öín. - Öng cöë nöåi töi - ngaâi Ralli Mexgreyv, coá möåt võ trñ quan troång trong triïìu àònh vaâ laâ caánh tay phaãi àùæc lûåc cuãa vua Karl àïå nhõ, trong thúâi gian nhaâ vua coân phiïu baåt. - AÂ? - Túá thöët lïn, - Thêåt tuyïåt vúâi, mùæt xñch cuöëi cuâng àaä tòm ra. Xin chuác mûâng cêåu Mexgreyv! Sau cuöåc thùng trêìm, gian truên, àaây aãi, anh àaä nghiïîm nhiïn trúã thaânh chuã nhên cuãa möåt thaánh vêåt, noá coá möåt giaá trõ vö cuâng to lúán, búãi baãn thên noá laâ möåt cuãa quyá. Nhûng noá coân coá möåt yá nghôa quan troång hún laâ tñnh lõch sûã vö cuâng quyá giaá cuãa noá. - Vêåt gò vêåy? - Anh ta hoãi túái vaâ höìi höåp vö cuâng. - Àêëy chñnh laâ chiïëc vûúng miïån cuãa caác nhaâ vua nûúác Anh. - Vûúng miïån?! - Àuáng. Vûúng miïån. Anh haäy nhúá cêu ghi trong gia phaã thïë naây: "Caái naây thuöåc vïì ai?" - "Vïì ngûúâi àaä ra ài". Lúâi naây àûúåc viïët khi Karl àïå nhêët bõ chïët. "Caái naây seä thuöåc vïì ai?". "Vïì ngûúâi lïn thay". Cêu naây coá yá noái vïì Karl àïå nhõ. Viïåc lïn ngöi àaä àûúåc tiïn àoaán tûâ trûúác, khöng coân nghi ngúâ gò nûäa, chiïëc vûúng miïån àaä bõ hoãng, mêët hïët hònh thuâ oai nghiïm cuãa noá, àaä tûâng àöåi trïn àêìu caác öng vua tûâ triïìu àaåi Xtiuart. - Nhûng laâm saâo núá laåi biïën àûúåc xuöëng àaáy ao? - Cêu hoãi naây khöng thïí traã lúâi trong möåt phuát. Thïë laâ túá phaãi lêìn lûúåt kïí laåi cho Mexgreyv nghe toaân böå quaá trònh, tûâ nhûäng giaã thiïët cho àïën nhûäng dêîn chûáng cuãa mònh. Khi túá kïët thuác cêu chuyïån thò trúâi bùæt àêìu nhaá nhem, vaâ trïn bêìu trúâi xuêët hiïån mùåt trùng soi saáng, baâng baåc raång rúä. - Nhûng taåi sao, khi quay vïì vúái vua Karl àïå nhõ àaä khöng lêëy laåi vûúng miïån cuãa mònh? - Mexgreyv hoãi vaâ nheát têët caã nhûäng maãnh thaánh vêåt quyá baáu vaâo bao taãi. - Anh nïu lïn möåt vêën àïì maâ chuáng ta khöng taâi naâo giaãi àaáp àûúåc. Coá leä, öng Rah Mexgreyv, ngûúâi nùæm àûúåc bñ mêåt naây,

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

73

trûúác khi chïët àaä trao laåi cho ngûúâi kïë tiïëp, nhûng vò sao àoá khöng ai giaãi thñch àûúåc nöåi dung, yá nghôa. Tûâ àoá àïën nay, "Böå nghi lïî"gia phaã kia àûúåc lûu truyïìn tûâ àúâi cha cho àïën àúâi con. Cuöëi cuâng àaä loåt vaâo tay möåt keã coá khaã nùng khaám phaá ra àiïìu bñ êín, nhûng keã àoá phaãi traã cho noá möåt caái giaá quaá àùæt... Watxún, cêu chuyïån vïì "Böå nghi lïî cuãa nhaâ Mexgreyv" chó coá thïë. Cho àïën bêy giúâ, chiïëc vûúng miïån vêîn nùçm úã dinh thûå Kherlxtön, mùåc duâ chuã nhên cuãa noá àaä phaãi vêët vaã, chi phñ möåt moán tiïìn khaá lúán; trong luác ngûúâi ta chûa àûúåc pheáp chñnh thûác giûä chiïëc vûúng miïån úã bïn caånh. Nïëu cêåu muöën ngùæm nhòn chiïëc vûúng miïån, cêåu chó cêìn hö tïn cuãa túá lïn thò ngûúâi ta ngay lêåp tûác cho cêåu xem liïìn. Coân ngûúâi hêìu gaái àaä biïåt êm vö tñn. Coá khaã nùng cö naâng àaä tûâ giaä nûúác Anh vaâ suöët àúâi mang theo kyã niïåm vïì haânh àöång phaåm phaáp cuãa mònh.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

74

NÙM HÖÅT CAM

Möîi khi àoåc laåi nhûäng ghi cheáp vïì Shelock Holmes trong thúâi kyâ 1882-1890, töi thêëy nhûäng cêu chuyïån lyá thuá, nhiïìu àïën nöîi khöng biïët nïn choån chuyïån naâo. Tuy nhiïn möåt söë chuyïån àaä àûúåc àùng trïn caác baáo, coân nhûäng chuyïån khaác chûa coá àiïìu kiïån ra mùæt baån àoåc àïí giúái thiïåu khaã nùng tiïìm taâng cuãa Sherlock cho caác baån thêëy anh ta àaä àaåt àïën àónh cao cuãa nhaâ trinh thaám nhû thïë naâo? Dêîu sao töi cuäng muöën giúái thiïåu vúái baån àoåc yïu mïën cuãa töi nhûäng cêu chuyïån coá tònh tiïët thuá võ, bêët ngúâ. Mùåc duâ coá nhûäng möëi liïn quan chûa àûúåc saáng toã, nùm 1887 àaä mang àïën möåt chuöîi daâi nhûäng cêu chuyïån ly kyâ nhiïìu ñt khaác nhau. Töi àaä cöë gùæng ghi cheáp têët caã. Trong söë àoá coá chuyïån "Paraàön - Trember" chuyïån "Höåi nhûäng ngûúâi yïu chuöång caái ngheâo - Höåi êëy coá caã möåt cêu laåc böå sang troång cuãa têìng trïåt möåt cûãa haâng àöì göî to lúán.. Baãn thanh toaán coá liïn quan àïën caái chïët cuãa chiïëc taâu "Xöfienàerxön". Cêu chuyïån vïì nhûäng cuöåc phiïu lûu kyâ laå cuãa Grayx Peterxön trïn hoân àaão Giuf. Vaâ cuöëi cuâng laâ nhûäng ghi cheáp coá liïn quan àïën chuyïån àêìu àöåc úã Kemperuel. Trong chuyïån naây bùçng caách nghiïn cûáu cú cêëu cuãa chiïëc àöìng höì tòm thêëy trong xaác naån nhên, àaä chûáng minh àûúåc chiïëc àöìng höì vûâa lïn giêy trûúác khi chuã nhên chïët hai giúâ àöìng höì, nhû vêåy ngûúâi quaá cöë múái nùçm nguã trong khoaãng thúâi gian àoá. Tûâ nhûäng kïët luêån dûåa trïn cú súã khoa hoåc taâi tònh, Sherlock Holmes àaä tòm ra thuã phaåm möåt caách dïî daâng. Têët caã nhûäng chuyïån êëy, coá leä töi seä viïët laåi trong khoaãng thúâi gian gêìn nhêët. Nhûng cêu chuyïån maâ töi ghi cheáp ra àêy chûáa nhiïìu sûå bêët thûúâng maâ khöng möåt cêu chuyïån naâo coá thïí saánh àûúåc. Höìi àoá, vaâo cuöëi thaáng 9, nhûäng cún baäo muâa thu àang hoaânh haânh hung dûä, phö trûúng sûác maånh ghï gúám cuãa thiïn nhiïn. Suöët ngaây gioá gaâo rñt êìm ô, mûa truát xöëi xaã va àêåp nhû goä tröëng vaâo caác caánh cûãa söí. Caâng vïì töëi cún baäo caâng dûä döåi hún,

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

75

gioá thöíi vaâo caác öëng khoái nhû treã con caã thaânh phöë nhêët loaåt khoác hu hu. Höm êëy, Sherlock ngöìi buöìn rêìu caånh loâ sûúãi vaâ sùæp xïëp laåi cho ngùn nùæp trêåt tûå taâi liïåu cuãa mònh. Coân töi thò ngöìi àöëi diïån vúái anh, say mï àoåc nhûäng cêu chuyïån tuyïåt vúâi cuãa Klarka Raxxenla• noái vïì biïín. Töi say mï àïën mûác tiïëng rñt cuãa cún baäo rúi vaâo tiïìm thûác cuãa töi nhû lúâi cuãa cêu chuyïån, coân tiïëng mûa rúi nhû tiïëng rò raâo cuãa soáng biïín. Vúå töi mêëy höm nay coá cöng viïåc phaãi vïì bïn nhaâ baâ nhaåc. Coân töi taåm truá taåi cùn höå cuä kyä rïu phong trong heãm Beyker. - Haäy nghe kòa - töi noái vaâ nhòn Sherlock. Hònh nhû coá tiïëng chuöng goåi cûãa. Ai laåi àïën trong luác cún mûa baäo thïë naây àûúåc nhó? Hay laâ baån cuãa cêåu? Ngoaâi cêåu ra, túá chùèng coá ai laâ baån caã, - Holmes traã lúâi Coân khaách khûáa thò túá khöng àöång viïn hoå àïën höî trúå túá. - Võ khaách naâo nhó? - Nïëu nhû vêåy thò cöng viïåc vö cuâng nghiïm troång vaâ cêëp baách. Caái gò coá thïí buöåc con ngûúâi kia ài ra ngoaâi àûúâng trong cún mûa baäo hoaânh haânh gêìm rñt vaâo giúâ naây? Coá khi laåi laâ ngûúâi àaân baâ ngöìi lï maách leão naâo àoá, baån cuãa baâ chuã nhaâ àïën chúi cuäng nïn? Holmes àaä nhêìm. Chuáng töi nghe thêëy tiïëng chên ngoaâi phoâng vaâ tiïëng goä cûãa ruåt reâ. Holmes thoâ caái tay daâi ngoùçng cuãa mònh quay boáng àeân vïì phña chiïëc ghïë baânh coân tröëng. - Múâi vaâo! - Anh noái. - Möåt ngûúâi trai treã tuöíi àöå 20 - 22, ùn mùåc khaá chaãi chuöët coá phêìn tao nhaä vaâ húi kiïíu caách. Nûúác úã chiïëc duâ chaãy xuöëng thaânh doâng, chûáng toã thúâi tiïët thêåt kinh khuãng. Ngûúâi múái vaâo lo lùæng nhòn xung quanh vaâ dûúái aánh saáng ngoån àeân, töi thêëy khuön mùåt cuãa anh ta bïåch baåc, coân àöi mùæt thò àêìy nöîi lo êu tuyïåt voång.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

76

- Töi thaânh thêåt xin löîi hai ngaâi. - Anh ta noái vaâ àûa caái kñnh goång vaâng àang cêìm úã tay lïn mùæt. - Töi hy voång caác ngaâi khöng cho töi laâ keã quêëy rêìy... Súã dô töi phaãi mang vaâo cùn phoâng êëm cuáng sûå laånh leäo ûúát aát cuãa cún mûa baäo laâ... - Haäy àûa aáo khoaác vaâ duâ cuãa ngaâi cho töi, - Holmes noái. Töi treo vaâo chiïëc moác seä khö ngay. Töi nhêån thêëy hònh nhû ngaâi vûâa ài tûâ hûúáng têy nam túái àêy. - Vêng, töi tûâ Khörsem túái. - Buân trïn àïë giêìy cuãa ngaâi àuáng laâ àêët buân cuãa vuâng êëy. - Töi àïën gùåp ngaâi xin ngaâi lúâi khuyïn baão. - Àiïìu àoá thò ngaâi nhêån àûúåc dïî thöi. - Vaâ nhúâ sûå giuáp àúä. - Sûå giuáp àúä thò khöng phaãi bao giúâ cuäng dïî daâng coá àûúåc. - Töi àaä àûúåc nghe vïì ngaâi rêët nhiïìu, thûa ngaâi Holmes. Töi nghe ngaâi thiïëu taá Prenàergaâxt kïí laâ ngaâi àaä cûáu öng ta thoaát khoãi caãnh öìn aâo höîn àöån úã cêu laåc böå Tenkervil. - AÂ töi nhúá röìi, öng êëy bõ boån xêëu lûâa àaão, buöåc töåi chúi baâi khöng soâng phùèng. - Öng ta noái laâ ngaâi thöng thaåo trong moåi lônh vûåc. - Öng ta khen quaá lúâi àêëy. - Theo lúâi öng êëy laâ ngaâi chûa bao giúâ thêët baåi. - Töi àaä bõ thua böën lêìn. Ba lêìn do caánh àaân öng, möåt lêìn do caánh àaân baâ cho ào vaán. - Nhûäng con söë êëy thêëm vaâo àêu so vúái nhûäng chiïën thùæng? - Vêng, noái chuáng töi thûúâng thaânh cöng. - Vêåy thò ngaâi cuäng seä thaânh cöng trong chuyïån cuãa töi. - Múâi ngaâi, keáo ghïë ngöìi saát loâ sûúãi vaâ haäy kïí thêåt tó mó tûâng chi tiïët. - Chuyïån cuãa töi rêët khaác thûúâng. - Chuyïån bònh thûúâng khöng bao giúâ àïën vúái töi. Töi àaåi diïån cho cú quan phaá aán cao cêëp nhêët.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

77

- Nhûng duâ sao, thûa ngaâi, töi vêîn ngúâ laâ trong quaá trònh hoaåt àöång cuãa mònh, ngaâi chûa bao giúâ nghe noái àïën nhûäng chuyïån kinh khuãng nhû chuyïån àaä xaãy ra vúái gia àònh töi. - Ngaâi kñch thñch trñ toâ moâ nghïì nghiïåp cuãa töi quaá Holmes noái. - Trûúác hïët ngaâi haäy bònh tônh kïí hïët nhûäng tònh tiïët chñnh, coân sau àoá töi seä hoãi thïm nhûäng chi tiïët cêìn thiïët khaác maâ töi cho laâ böí ñch. - Tïn töi laâ Àrön Opensö, - anh ta tûå giúái thiïåu. - Nhûng theo töi hiïíu, cöng viïåc cuãa töi ñt liïn quan àïën nhûäng sûå viïåc ghï rúån kia. Àoá laâ chuyïån thûâa kïë, vò vêåy àïí cho ngaâi nùæm àûúåc sûå kiïån möåt caách roä raâng, töi buöåc phaãi quay laåi tûâ àêìu toaân böå lõch sûã gia àònh töi. Öng nöåi töi sinh àûúåc hai ngûúâi con trai: ngûúâi baác cuãa töi tïn laâ Eliax vaâ böë töi - Àrödeáf. Cha töi têåu àûúåc möåt xñ nghiïåp nhoã úã Könventri. Sau àoá cha töi múã röång qui mö saãn xuêët hún nhúâ saãn xuêët xe àaåp. Cha töi àaä phaát minh ra loaåi vaânh xe àaåp khöng ró "Opensö". Xñ nghiïåp laâm ùn rêët phaát àaåt cho nïn sau khi baán cú ngúi êëy cha töi vïì söëng rêët àêìy àuã vaâ sung tuác. Baác Eliax töi trong nhûäng nùm trai treã àaä sang têån chêu Myä laâm ùn, vaâ trúã thaânh möåt chuã àöìn àiïìn úã bang Florià, úã àêy cöng viïåc laânh ùn cuãa baác töi rêët tröi chaãy. Trong thúâi gian chiïën tranh baác töi chiïën àêëu trong quên àöåi cuãa tûúáng Àrekxön, sau àoá thò dûúái quyïìn chó huy cuãa tûúáng Guà vaâ àaä àûúåc phong cêëp àaåi taá. Àïën khi tûúáng Li haå vuä khñ àêìu haâng, baác töi trúã vïì vúái àöìn àiïìn cuãa mònh. Öng söëng úã àoá ba böën nùm. Vaâo nùm 1869 hoùåc 1870 gò àêëy, baác töi quay vïì chêu Êu vaâ thuï möåt núi úã khöng xa lùæm úã Xatxekxx, gêìn Khörsem. Khi úã bïn Myä, baác töi àaä daânh duåm àûúåc möåt söë vöën liïëng khaá lúán, vaâ cêìm moán tiïìn àoá baác töi rúâi khoãi nûúác Myä vúái nguyïn nhên laâ: kinh túãm nhûäng ngûúâi da àen vaâ khöng àöìng tònh vúái chñnh phuã trong viïåc giaãi phoáng ngûúâi da àen khoãi aách nö lïå. Baác töi laâ möåt ngûúâi kyâ quùåc, öng êëy rêët aác àöåc vaâ noáng tñnh. Tûác giêån caái gò àoá laâ öng vùng ra nhûäng cêu chûãi nghe thêåt kinh túãm. Öng êëy söëng àöåc thên, traánh giao tiïëp vúái moåi ngûúâi. Töi chùæc chùæn rùçng trong nhûäng nùm thaáng söëng úã Khörxem, baác töi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

78

chûa möåt lêìn naâo ra phöë. Baác töi coá möåt maãnh vûúân vaâ hai, ba maãnh àêët tröëng xung quanh nhaâ, öng chó baách böå daåo chúi trong khu vûåc àoá maâ thöi. Coá nhûäng tuêìn öng baác töi ngöìi lò trong phoâng, öng uöëng rûúåu vaâ huát thuöëc rêët nhiïìu, xa laánh moåi ngûúâi, thêåm chñ ngay àïën em ruöåt cuãa mònh öng êëy cuäng khöng theâm biïët àïën. Öng êëy toã ra yïu mïën töi, mùåc duâ múái gùåp töi lêìn àêìu luác töi mûúâi hai tuöíi - nùm àoá laâ 1878. Trong thúâi gian àoá baác töi àaä söëng úã nûúác Anh àûúåc taám hay chñn nùm röìi. Baác töi thûúng lûúång vúái cha töi àïí cho töi sang söëng vúái öng, baác rêët thûúng töi. Trong nhûäng luác khöng say rûúåu baác thûúâng chúi cúâ nhaãy vúái töi. Öng hoaân toaân tin tûúãng giao phoá moåi viïåc trong nhaâ cho töi. Àïën nùm töi lïn 16 tuöíi thò töi thûåc sûå laâ öng chuã trong nhaâ. Töi giûä caác loaåi chòa khoaá muöën vaâo chöî naâo cuäng àûúåc, muöën laâm gò thò laâm, nhûng vúái möåt àiïìu kiïån: khöng àûúåc phaá röëi sûå yïn tônh cö àöåc cuãa ngûúâi baác. Ngoaâi ra töi coân bõ raâng buöåc búãi trûúâng húåp ngoaåi lïå: úã gaác lûãng coá möåt cùn phoâng luön luön àoáng kñn. Baác töi khöng cho pheáp bêët cûá möåt ngûúâi naâo vaâo, kïí caã töi. Vúái tñnh hiïëu kyâ cuãa treã con, coá lêìn töi nhòn tröåm qua löî khoaá nhûng khöng thêëy gò caã ngoaâi chiïëc rûúng vaâ tuái linh tinh gò àoá. Möåt höm vaâo thaáng ba nùm 1883 - coá möåt bûác thû daán phong bò nûúác ngoaâi nùçm trïn baân. Baác töi hêìu nhû chùèng bao giúâ coá thû vò moåi chuyïån mua baán öng êëy àïìu traã bùçng tiïìn mùåt, coân baån beâ thò khöng coá. "Tûâ ÊËn Àöå gûãi túái, - cêìm bûác thû öng noái. - Dêëu doâng úã Pöaàisïri! Chuyïån gò coá thïí xaãy ra àêy?". Baác töi mau choáng xeá phong bò, tûâ trong phong bò nùm haåt cam khö rúi xuöëng kïu lanh canh trong àôa sûá. Töi àõnh reo lïn, nhûng nuå cûúâi cuãa töi vuåt tùæt ngêëm khi töi ngûúác nhòn baác töi. Möi dûúái cuãa öng trïî xuöëng, cùåp mùæt múã to thao laáo, caã böå mùåt trúã nïn xaám ngùæt, öng êëy nhòn bêët àöång chiïëc phong bò àang cêìm trïn tay run run. "K, k, k! öng êëy thöët lïn, vaâ sau àoá noái thïm. - Laåy chuáa töi! Laåy chuáa töi! Àêy laâ baãn thanh toaán moán núå cuãa töi". "Caái àoá laâ gò thûa baác? - Töi hoãi".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

79

"Caái chïët" öng noái xong vaâ àûáng lïn ra khoãi ghïë vaâ tûâ tûâ ài vaâo phoâng cuãa mònh, àïí mònh töi úã laåi sûãng söët vaâ hoaãng súå. Töi cêìm lêëy phong bò vaâ nhòn vaâo thêëy bïn trong coá ba chûä "K" bùçng mûåc àoã. Trong phong bò khöng coân gò nûäa, ngoaâi nùm höåt cam àaä khö. Caái gò laâm cho baác töi hoaãng súå? Töi àûáng dêåy chaåy lïn têìng trïn. Baác töi ài xuöëng trïn tay cêìm möåt chiïëc chòa khoaá cuä àaä bõ ró nhiïìu, coá leä chiïëc chòa khoaá àïí múã cùn phoâng trïn gaác lûãng. Coân tay kia öng àang giûä möåt chiïëc höåp bùçng àöìng thau. "Chuáng muöën laâm gò .mùåc chuáng. Duâ sao chùng nûäa baác cuäng khöng thïí trao cho chuáng àêu! - Baác töi noái vúái sûå nguyïìn ruãa, cùm tûác. - Chaáu noái cö Meri àïën nhoám loâ sûúãi úã phoâng baác vaâ ài múâi ngaâi Fördkhem luêåt sû úã Khörsem túái". Töi thi haânh têët caã mïånh lïånh maâ baác töi sai baão. Khi ngaâi luêåt sû àïën, ngûúâi ta goåi töi lïn phoâng baác töi. Ngoån lûãa trong loâ sûúãi chaáy saáng rûåc, trïn têëm saân cuãa noá laâ möåt àöëng tro daây, dûúâng nhû tro cuãa möåt múá giêëy túâ vûâa bõ àöët. Chiïëc höåp bùçng àöìng thau múã ra röîng tuïëch. Nhòn vaâo chiïëc höåp, töi thúã daâi ngao ngaán, lo súå vò nhòn thêëy phña trong nùæp coá khùæc ba chûä "K" giöëng y nhû trïn phong bò. "Baác muöën chaáu laâ ngûúâi laâm chûáng cho viïåc lêåp biïn baãn naây, Àrön - Baác töi noái, baác seä àïí laåi chöî naây cho em cuãa baác, tûác laâ cha chaáu, têët nhiïn noá seä àûúåc truyïìn laåi cho chaáu, nïëu chaáu coá thïí sûã duång möåt caách yïn öín thò àiïìu àoá rêët töët! Coân nïëu chaáu khöng coá khaã nùng laâm àiïìu àoá, thò haäy nghe theo lúâi khuyïn cuãa baác laâ nïn trao noá laåi cho keã thuâ àöåc aác nhêët cuãa baác! Baác rêët phiïìn muöån khi àïí laåi cho chaáu möåt thûâa kïë nhû vêåy, nhûng baác khöng hiïíu sûå viïåc seä xaãy ra thïë naâo? Haäy vui lïn vaâ kyá vaâo túâ giêëy naây vaâo caái chöî maâ ngaâi Fördkhem seä chó cho chaáu". Töi kyá vaâo túâ giêëy êëy, vaâ ngaâi luêåt sû mang noá ài luön. Trûúâng húåp rêët kyâ laå khiïën cho töi bùn khoùn vaâ coá möåt êën tûúång sêu sùæc. Töi nghô àïën noá maâ chûa hïì tòm ra àûúåc lúâi giaãi àaáp: Töi khöng thïí naâo xua tan àaám mêy lo súå bao phuã, mùåc duâ nöîi niïìm lo êu àaä giaãm suát sau vaâi tuêìn ïm aã tröi qua, khöng coá möåt dêëu hiïåu naâo laâm thay àöíi cuöåc söëng haâng ngaây cuãa chuáng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

80

töi. Thuá thûåc rùçng töi coá nhêån thêëy nhûäng thay àöëi lúán lao trong chiïìu sêu con ngûúâi baác töi. Öng êëy uöëng rûúåu nhiïìu khinh khuãng vaâ xa laánh têët caã thïë giúái bïn ngoaâi. Phêìn lúán thúâi gian öng êëy khoaá kñn cûãa ngöìi trong phoâng. Nhûng thónh thoaãng trong luác say khûúát öng ài ra khoãi phoâng vúái khêíu suáng luåc trong tay, baác ra vûúân vaâ heát toaáng rùçng öng khöng súå ai hïët vaâ cuäng khöng cho bêët kyâ ngûúâi hay laâ ma quyã àuång àïën öng vaâ chùåt öng nhû chùåt con cûâu. Tuy thïë nhûng khi cún noáng giêån say sûa àaä nguöi, öng êëy vöåi vaä chaåy vïì phoâng àoáng chùåt cûãa laåi, khoaá öí, caâi then nhû möåt keã àang bõ nöîi súå haäi bao truâm tûâ tûá phña khöng thïí giûä thên nöíi. Trong luác noáng giêån, khuön mùåt cuãa baác töi, kïí caã nhûäng ngaây giaá buöët, cuäng vêîn möì höi möì kï nhïî nhaåi, y nhû ngûúâi ta vûâa múái tùæm húi vïì. Àïí kïët thuác cêu chuyïån bi thaãm êëy, thûa ngaâi Holmes, vaâ cuäng khoãi laåm duång loâng kiïn nhêîn cuãa ngaâi, töi chó kïí vùæn tùæt kïët cuåc nhû sau: Möåt höm trúâi vûâa töëi; sau khi uöëng rûúåu say mïìm baác töi thûåc hiïån möåt cuöåc daåo chúi. Sau àoá chuáng töi khöng thêëy öng vïì nûäa. Chuáng töi hoaãng höët vöåi vaä chaåy böí ài tòm, vaâ thêåt tang thûúng khi nhòn thêëy öng nùçm sêëp mùåt xuöëng trong chiïëc ao àêìy nûúác, chiïëc ao phuã àêìy rong rïu nùçm phña sêu trong vûúân. Trïn ngûúâi öng khöng thêëy möåt dêëu vïët àaánh àêåp naâo hïët, coân chiïëc ao thò rêët caån chó sêu khöng quaá 2 Foot. Chñnh vò thïë toaâ phuác thêím chó chuá yá àïën tñnh khi bêët thûúâng cuãa baác töi àïí kïët luêån rùçng àêy laâ möåt vuå tûå vêîn. Nhûng töi biïët chùæc chùæn yá nghô caái chïët laâm baác töi hoaãng súå, búãi thïë laâm sao baác töi tûå nguyïån lòa boã coäi àúâi naây möåt caách dïî daâng vaâ nhanh choáng nhû thïë. Duâ coá muöën gò ài nûäa thò thûåc tïë vêîn phuä phaâng bao truâm têët caã. Cha töi laâ ngûúâi thûâa kïë gia saãn khoaãng mûúâi böën nghòn baãng Anh nùçm taåi ngên haâng... - Xin pheáp, - Holmes ngùæt lúâi anh ta. - Cêu chuyïån cuãa ngaâi thêåt ly kyâ vaâ coá nhûäng bñ êín khoá hònh dung ngay àûúåc. Ngaâi haäy cho töi biïët baác ngaâi nhêån àûúåc laá thû ngaây naâo vaâ öng chïët ngaây naâo? Bûác thû àïën ngaây 9 thaáng 3 nùm 1883, vaâ baác töi chïët sau àoá àuáng 7 tuêìn, tûác laâ àïm möìng möåt raång ngaây muâng hai thaáng 5 nùm 1883. Xin caám ún ngaâi, xill ngaâi vêîn tiïëp tuåc. Khi cha töi bùæt àêìu nùæm quyïìn kïë thûâa cú ngúi cuãa baác töi úã

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

81

Khörsem, thò theo àïì nghõ cuãa töi, cha töi àaä luåc kyä lûúäng cùn buöìng úã gaác lûãng maâ trûúác kia luön àoáng kñn. Chuáng töi tòm thêëy möåt chiïëc höåp bùçng àöìng thau, nhûng bïn trong dûúâng nhû bõ huyã hïët. Bïn trong nùæp àêåy coá daán möåt maãnh giêëy ghi ba chûä "K"' vaâ möåt doâng chûä nhoã phña dûúái "Thû tûâ, ghi cheáp biïn lai, khïë ûúác cho vay". Töi cho rùçng nhûäng doâng chûä noái lïn nöåi dung nhûäng giêëy túâ àaä àûúåc àûång bïn trong chiïëc höåp vaâ àaä bõ ngaâi àaåi taá Öpensö àöët hïët. Ngoaâi chiïëc höåp ra trong buöìng khöng coá gò àaáng kïí, nïëu khöng tñnh möåt àöëng giêëy vûát bûâa böån vaâ nhûäng quyïín söí ghi cheáp linh tinh coá liïn quan àïën cuöåc söëng cuãa baác töi bïn Myä. Trong múá löån xöån êëy coá thûá àïì cêåp àïën thúâi gian chiïën tranh vaâ àaä cho thêëy baác töi laâ möåt quên nhên thi haânh nghôa vuå cuãa mònh rêët töët. Nhûäng giêëy túâ khaác thò noái vïì thúâi kyâ thaânh lêåp caác bang úã miïìn Nam, phêìn lúán àïìu liïn quan àïën vêën àïì chñnh trõ. Roä raâng baác töi àaä àoáng möåt vai troâ lúán trong phe chöëng àöëi, àöëi lêåp hùèn vúái caác nhaâ laänh àaåo tûâ miïìn Bùæc àûúåc cûã vaâo. Vaâo àêìu nùm 1884, cha töi chuyïín hùèn túái söëng úã Khörsem. Moåi viïåc àïìu rêët töët àeåp. Möåt höm vaâo ngaây möìng böën thaáng giïng nùm 1885, khi chuáng töi àang ùn saáng, böîng cha töi kinh ngaåc kïu lïn. Möåt tay cha töi cêìm chiïëc phong bò, coân trong loâng baân tay kia laâ nùm höåt cam khö. Cha töi thûúâng giïîu cúåt trûúác caái chïët hoang àûúâng cuãa ngaâi Àaåi taá, coân bêy giúâ chñnh cha töi cuäng baâng hoaâng hoaãng höët, khi nhêån àuáng giêëy baáo cuãa tûã thêìn nhû thïë. "Thïë naây laâ thïë naâo? Àrön" - Cha töi hoãi kheä. Tim cuãa töi chúåt laånh buöët. "Àoá laâ ba chûä "K", - Töi traã lúâi. Cha töi nhòn vaâo phña trong chiïëc phong bò. "Àuáng úã àêy cuäng coá ba chûä êëy. Nhûng coân caái gò àêy?" "Haäy àùåt têët caã giêëy maá lïn chöî chiïëc àöìng höì mùåt trúâi" Nhòn qua vai cha töi, töi àoåc. "Àöìng höì mùåt trúâi naâo? Nhûäng giêëy túâ gò kia chûá? " - cha töi thaãng thöët ngaåc nhiïn hoãi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

82

"Àöìng höì mùåt trúâi àùåt úã trong vûúân, coân giêëy túâ chùæc bõ chaáy ruåi röìi". "Quyã tha ma bùæt hïët boån noá ài! - Cha töi noái. - Chuáng ta àang söëng trong möåt àêët nûúác vùn minh, khöng thïí chêëp nhêån nhûäng àiïìu nhaãm nhñ àûúåc. Bûác thû tûâ àêu túái?". "Tûâ Àandi" - töi traã lúâi, sau khi àaä lûúát nhòn con dêëu bûu àiïån. "Möåt troâ àuâa muâ quaáng cuãa möåt keã khuâng naâo àoá - cha töi noái. - Àöìng höì mùåt trúâi vaâ giêëy maá lùçng nhùçng coá liïn quan gò àïën töi kia chûác? Khöng theâm chêëp caái àöìng höì quaái quó êëy laâm gò!". "Con muöën baáo cho caãnh saát", - Töi noái lo êu. "Àïí cho ngûúâi ta lêëy cha maây laâm troâ cûúâi. Cha khöng nghô nhû thïë!". "Vêåy àïí con tûå laâm lêëy". "Khöng àúâi naâo - cha khöng muöën rung chuöng êìm ô vúái thiïn haå rùçng töi laâ thùçng àiïn". Thuyïët phuåc cha töi quaá laâ uöíng cöng, vò öng êëy rêët ûúng ngaånh. Coân töi thò bõ nöîi lo súå daây voâ. Ba ngaây sau, cha töi ài thùm möåt ngûúâi baån cuä - ngaâi thiïëu taá Friböài, àang chó huy möåt àöìn úã Pirtxàun. Töi mûâng laâ cha töi àaä ài khoãi, vò töi ngúä ra khoãi cùn nhaâ naây seä búát nguy hiïím. Nhûng töi àaä lêìm. Ngaây höm sau töi nhêån àûúåc möåt bûác àiïån cuãa ngaâi thiïëu taá gûãi, yïu cêìu töi àïën gêëp. Cha töi àaä bõ rúi xuöëng möåt moã àaá phêën sêu hoùæm, úã àõa phûúng naây khaá nhiïìu höë nhû vêåy. Töi chaåy vöåi túái chöî cha töi. Bõ vúä soå, chïët röìi, öng khöng kõp trùng tröëi lúâi naâo. Cha töi ài tûâ Ferkhem vïì luác nhaá nhem töëi, úã àêy cha töi khöng thöng thaåo àõa hònh maâ caác moã àaá phêën khöng àûúåc raâo dêåu cêín thêån, cho nïn toaâ phuác thêím khöng chuát do dûå kïët luêån ngay "Chïët trong trûúâng húåp àaáng tiïëc”. Töi nghiïn cûáu kô lûúäng nhûäng dûä kiïån coá liïn quan àïën caái chïët cuãa cha töi, nhûng khöng thïí phaát hiïån àûúåc gò àïí kïët luêån àoá laâ möåt vuå giïët ngûúâi tinh vi. Khöng coá vïët tñch àaánh àêåp, khöng coá dêëu vïët trïn mùåt àêët. Töi chó noái riïng vúái ngaâi:

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

83

Töi lo lùæng vö cuâng vaâ caãm giaác nhû cha töi àaä loåt vaâo chiïëc bêîy giùng sùén. Nghiïîm nhiïn töi trúã thaânh ngûúâi thûâa kïë toaân böå gia saãn trong caãnh tang toác àau thûúng nhû thïë àêëy. Ngaâi coá thïí hoãi laåi töi, taåi sao anh khöng tûâ chöëi thûâa kïë taâi saãn àêîm maáu êëy? Töi traã lúâi ngaâi rùçng: Töi khùèng àõnh nhûäng àiïìu bêët haånh xaãy ra vúái gia àònh töi coá liïn quan túái nhûäng sûå kiïån bñ mêåt xa xûa lùæm trong cuöåc àúâi cuãa ngûúâi baác quaá cöë vaâ möëi àe doaå tûúng tûå seä àïën bêët kyâ tûâ àêu, luác naâo cuäng sùén saâng giaáng xuöëng àêìu töi, duâ töi coá úã ngöi nhaâ naâo cuäng vêåy. Ngûúâi cha xêëu söë cuãa töi qua àúâi vaâo thaáng giïng nùm 1885. Tûâ àoá àïën nay àaä hai nùm taám thaáng tröi qua. Têët caã chuöîi thúâi gian àoá töi hoaân toaân söëng yïn öín úã Khörsem vaâ hy voång cêu chuyïån àaáng nguyïìn ruãa kia khöng coân àeâ nêng lïn gia àònh töi nûäa. Töi nghô sau nhûäng caái chïët cuãa thïë hïå baác töi, cha töi thò noá cuäng rúâi xa theo dô vaäng luön. Nhûng töi hy voång quaá súám. Saáng höm qua töi bõ choaáng vaáng, cuäng vêîn bûác thû cuãa thêìn chïët àïën goä cûãa cuöåc söëng ïm àïìm cuãa chuáng töi. Chaâng trai lêëy ra tûâ trong tuái möåt chiïëc phong bò nhaâu naát, lêåt ài lêåt laåi, röìi truát nùm höåt cam khö àùåt xuöëng têëm khùn traãi baân. - Chiïëc phong bò naây àêy. - Anh ta noái tiïëp, - Dêëu bûu àiïån àoáng taåi Luên Àön - khu Àöng, bïn trong vêîn ba chûä "K" khoá hiïíu vaâ doâng chûä "Haäy àùåt têët caã giêëy maá vaâo chöî àöìng höì mùåt trúâi". - Ngaâi àaä laâm nhûäng gò röìi? Holmes hoãi. - Chûa laâm gò caã? - Chûa laâm gò aâ? - Noái àuáng ra, - Anh ta guåc mùåt vaâo àöi baân tay nhoã nhùæn, - töi bêët lûåc nhû möåt con chuöåt bõ möåt con rùæn àuöíi cuâng àûúâng chó biïët nùçm im chúâ rùæn túái gêìn. Hònh nhû töi bõ rúi vaâo tay cuãa möåt thïë lûåc siïu phaâm khöng thïí naâo thoaát àûúåc vaâ khöng coá caách gò cûáu nöíi. - Ngaâi noái gò laå vêåy?! - Sherlock vöåi thöët lïn an uãi, - ngaâi cêìn phaãi haânh àöång gêëp, nïëu khöng ngaâi seä chïët. Chó coá yá chñ vaâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

84

nùng lûåc laâ coá thïí cûáu söëng ngaâi. Giúâ àêy khöng phaãi luác tuyïåt voång. - Töi àaä àïën gùåp caãnh saát. - Ú' àoá àaä giaãi quyïët ra sao röìi? Nghe töi noái, hoå chó cûúâi. Töi nghô ngaâi chó huy caãnh saát cho nhûäng laá thû kia laâ troâ àuâa cuãa möåt keã vö cöng röìi nghïì naâo àoá! Coân nhûäng caái chïët cuãa ngûúâi thên trong gia àònh töi, theo quan toaâ chûáng nhêån chó laâ nhûäng trûúâng húåp khöng may maâ thöi. Noá khöng dñnh lñu gò àïën lúâi nhûäng àe doaå, caãnh caáo... Holmes vung nùæm àêëm trong khöng trung. - Ngu xuêín khöng tûúãng tûúång nöíi? - Anh bêët bònh. - Dêîu thïë ngûúâi ta cuäng cûã möåt ngûúâi caãnh saát àïën chöî töi, ngûúâi êëy tuác trûåc suöët ngaây àïm trong phoâng töi. - Öng ta coá ài cuâng ngaâi àïën àêy khöng? - Khöng, ngûúâi ta ra lïånh cho öng ta phaãi ngöìi trong nhaâ. Möåt lêìn nûäa, Holmes laåi vung nùæm àêëm lïn, veã tûác giêån. - Ngaâi àïën àêy àïí laâm gò? - Anh hoãi. - Quan troång laâ taåi sao ngaâi khöng àïën àêy ngay luác nhêån thû? - Töi khöng biïët, vûâa múái höm qua töi múái noái chuyïån sûå nguy hiïím cuãa töi cho ngaâi thiïëu taá Prenàergaxt, vaâ öng êëy khuyïn töi nïn àïën gùåp ngaâi. - Àaä hai ngaây röìi, àaáng leä ngaâi phaãi haânh àöång súám hún múái phaãi. Ngaâi khöng coân nhûäng söë liïåu gò thïm ngoaâi nhûäng caái ngaâi múái kïí û? Coá coân tònh tiïët naâo gúåi yá àïí giuáp ñch cho chuáng töi àûúåc khöng? Coân möåt chi tiïët nûäa, Àrön Öpensö noái, anh ta luåc tòm trong tuái aáo baânh tö vaâ lêëy ra mêíu giêëy maâu xanh àaä ngaã maâu, àùåt lïn trïn baân. - Töi vûâa nhúá ra. - Anh ta tiïëp. - Trong ngaây baác töi àöët têët caã giêëy túâ thò mêíu giêëy naây coân soát laåi chûa chaáy kõp, nùçm lêîn trong àaám tro êëy. Töi tòm thêëy úã trïn saân phoâng baác töi. Töi nghô chùæc àêy laâ mêíu giêëy tònh cúâ bõ soát laåi trong cuöåc thiïu huyã kia. Ngoaâi mêëy höåt cam ra, trong túâ giêëy naây

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

85

khöng coá gò giuáp ñch cho töi. Töi cho àoá laâ möåt trang cuãa söí nhêåt kyá, neát chûä naây laâ cuãa baác töi. Holmes xoay boáng àiïån, vaâ caã hai chuáng töi cuái saát xuöëng túâ giêëy. Àûúâng biïn coá nhûäng vïët xûúác nham nhúã, chûáng toã túâ giêëy naây àûúåc xeá trong möåt quyïín vúã naâo àoá. Phña trïn cuâng coá doâng chûä: "Thaáng ba nùm 1869" phña dûúái coá nhûäng cêu vûâa àoåc vûâa àoaán nhû sau: Möìng 4 - 64à. dön coá mùåt: Taåi cêìu caãng nhû trûúác kia. Möìng 7 àaä gûãi nhûäng höåt cam cho Mak koyli, Paramor vaâ Àrön Xveyn tûâ Xen - Avguxtin. Möìng 9 - Mak koyli àaä cuát khoãi mùåt àêët. Möìng 10 Àrön Xveyn àaä cuát khoãi mùåt àêët. Ngaây 12. Paramor àaä àûúåc àïën goä cûãa - Moåi viïåc àïìu ïm àeåp. - Caãm ún ngaâi. - Holmes noái vaâ xïëp túâ giêëy traã laåi cho ngûúâi khaách treã. - Ngay bêy giúâ ngaâi haäy nhanh choáng, khêín trûúng bùæt tay vaâo viïåc. Chuáng ta khöng cêìn töën thïm möåt chuát thúâi gian naâo àïí tranh luêån àiïìu chaâng vûâa kïí. Ngaâi cêìn trúã vïì nhaâ ngay lêåp tûác vaâ haânh àöång gêëp. - Töi cêìn phaãi laâm gò bêy giúâ? - Coá möîi möåt viïåc thöi, nhûng cêìn phaãi giaãi quyïët ngay. Ngaâi phaãi àùåt ngay túâ giêëy maâ ngaâi vûâa cho chuáng töi xem vaâo chiïëc höåp àöìng thau maâ ngaâi àaä noái luác naäy. Ngaâi àùåt vaâo àoá möåt bûác thû baáo tin laâ têët caã nhûäng giêëy túâ coân laåi àaä bõ öng baác cuãa ngaâi àöët saåch saânh sanh vaâ chó coân laåi duy nhêët möåt mêíu giêëy naây thöi. Ngaâi phaãi thöng baáo àiïìu naây àïí gêy loâng tin sau khi viïët xong bûác thû êëy ngaâi haäy àùåt ngay chiïëc höåp bùçng àöìng thau kia lïn chiïëc àôa cuãa àöìng höì mùåt trúâi nhû trong thû ngûúâi ta yïu cêìu. Ngaâi hiïíu chûá? - Töi hoaân toaân hiïíu yá ngaâi. - Ngaâi nïn nhúá hiïån taåi khöng nïn nghô àïën chuyïån baáo thuâ, hoùåc möåt yá nghô naâo tûúng tûå nhû vêåy. Töi àïì nghõ chuyïån êëy àïí phaáp luêåt trûâng trõ, nhûng chuáng ta cuäng cêìn giùng möåt meã lûúái, tuy nhiïn chuáng noá àaä giùng sùén röìi. Vò vêåy, trûúác hïët cêìn phaãi thoaát khoãi möëi nguy hiïím àang àe doaå ngaâi. Coân sau

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

86

àoá chuáng töi seä laâm saáng toã sûå viïåc múâ aám vaâ trûâng trõ nhûäng keã saát nhên. - Chên thaânh caãm ún ngaâi, - Chaâng trai noái vaâ àûáng lïn lêëy chiïëc aáo khoaác mùåc vaâo. - Ngaâi àaä traã laåi cho töi cuöåc söëng vaâ niïìm hy voång. Töi seä haânh àöång àuáng nhû ngaâi àaä daåy baão. - Khöng àûúåc laäng phñ duâ chó möåt phuát naâo hïët. Àiïìu quan troång laâ haäy giûä lêëy mònh. Roä raâng khöng thïí chöëi caäi laâ ngaâi àang àûáng trûúác möëi hiïím hoaå ngaân cên treo súåi toác. Ngaâi quay vïì bùçng caách naâo?. - Töi seä ài taâu hoaã, tûâ ga Vaterlö. - Chûa àïën 21 giúâ. Ngoaâi àûúâng vêîn coân àöng ngûúâi. Töi hy voång ngaâi seä bònh an. Nhûng dêîu sao ngaâi cuäng nïn àïì phoâng keã thuâ. - Töi àaä mang phoâng theo khêíu suáng luåc. - Rêët töët, ngay ngaây mai töi seä bùæt tay vaâo cöng viïåc cuãa ngaâi. - Coá nghôa laâ töi seä gùåp ngaâi úã Khörsem. - Ö! Àoá laâ àiïìu bñ mêåt cuãa cöng viïåc. - Ú' taåi Luên Àön naây, chñnh úã àêy töi seä tòm ra hùæn. - Vêåy thò, töi seä gheá laåi chöî ngaâi möåt hoùåc hai ngaây nûäa vaâ thöng baáo cho ngaâi têët caã sûå viïåc dñnh daáng túái chiïëc höåp àöìng thau vaâ giêëy maá kia. Töi seä laâm àuáng têët cuãa nhûäng gò ngaâi dùån. Anh ta bùæt tay chuáng töi röìi tûâ biïåt ra vïì. Gioá vêîn gêìm rñt, mûa vêîn liïn tiïëp goä vaâo caánh cûãa söí. Cêu chuyïån ly kyâ bi thaãm kia àaä laâm cho chuáng töi phêìn naâo quïn ài nöîi phiïìn muöån vïì cún baäo dai dùèng, giúâ àêy àang xêm chiïëm bao phuã trúã laåi. Sherlock ngöìi im lùång, àêìu anh húi cuái xuöëng, mùæt nhòn chùm chuá vaâo ngoån lûãa àoã rûåc trong loâ sûúãi àang hûâng hûåc chaáy. Anh huát hïët möåt têíu thuöëc, röìi ngöìi ngaã ngûúâi ra sau ghïë vaâ nhòn nhûäng laân khoái xanh àang nheå nhaâng uöën eáo liïn tiïëp nöëi nhau bay trïn trêìn nhaâ.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

87

Watxún, túá nghô laâ, - Cuöëi cuâng anh phaá tan sûå im ùæng. Trong cöng viïåc "chûäa bïånh" cuãa túá coá leä khöng bao giúâ gùåp phaãi nhûäng vuå nguy hiïím, ly kyâ hún vuå naây. - Nhûng trûúác hïët cêåu àùåt cho mònh möåt quy àõnh cuå thïí vïì tñnh chêët cuãa nguy hiïím ra sao caái àaä? - Töi hoãi. - Ú' àêy khöng coá chuyïån hoaâi nghi vïì tñnh chêët tûúng àöëi cuãa noá. - Anh ta traã lúâi. - Nhûng cuå thïí ra sao? Ai laâ ngûúâi coá tïn K. K. K.? Vaâ hùæn ta cûá baám riïët nhû con àóa gia àònh bêët haånh êëy nhùçm muåc àñch gò? Sherlock nhùæm mùæt laåi, dûåa hùèn vaâo thaânh ghïë vaâ gêåp lai tay vaâo nhau. - Möåt nhaâ suy luêån chñnh thöëng. - Anh ta nhêån xeát. Khi nhòn thêëy möåt dûä kiïån duy nhêët trong caã töíng thïí coá thïí ruát ra tûâ àêëy khöng nhûäng toaân böå chuöîi sûå kiïån taåo nïn noá, maâ coân thêëy àûúåc nhûäng hêåu quaã seä xaãy ra theo sau. Cuäng Kiuve• coá thïí mö taã àuáng möåt con vêåt maâ chó dûåa vaâo cú súã möåt chiïëc xûúng cuãa noá. Möåt quan saát viïn nghiïn cûáu möåt mùæt xñch trong toaân böå chuöîi sûå kiïån, cêìn phaãi dûång laåi àûúåc têët caã nhûäng mùæt xñch coân laåi, kïí caã nhûäng tiïìn töë vaâ hêåu töë. Nhûng khöng thïí àûa nïìn nghïå thuêåt suy luêån lïn àïën àónh cao töåt cuâng, ngûúâi suy diïîn cêìn phaãi sûã duång têët caã nhûäng dûä kiïån àaä àûúåc àùæp nïn. Àïí laâm àûúåc viïåc naây, anh ta cêìn coá nhûäng kiïën thûác chung nhêët àõnh naâo àoá. Nïëu nhû trñ nhúá cuãa túá khöng phaãn túá, thò trong ngaây àêìu chuáng mònh quen biïët nhau, cêåu àaä xaác àõnh chñnh xaác ranh giúái kiïën thûác cuãa túá. - Àuáng nhû vêåy. - Töi móm cûúâi traã lúâi, - Àoá laâ möåt taâi liïåu bêët thûúâng - Túá nhúá laâ: Triïët hoåc thiïn vùn hoåc vaâ böå mön chñnh trõ àûáng vaâo võ trñ söë khöng. Kiïën thûác trong lônh vûåc thûåc vêåt hoåc luön luön dao àöång, trong ngaânh àõa chêët thò sêu hún. Búãi cöng viïåc dñnh daáng túái nhûäng vïët dú bêín cuãa bêët kyâ möåt vuâng naâo àoá trong giúái haån 50 dùåm xung quanh thaânh Luên Àön; coân trong lônh vûåc hoaá hoåc thò haâi hûúác, kyâ quùåc. Trong giaãi phêîu hoåc thò khöng àöìng böå taãn maát, rúâi raåc. Trong lônh vûåc vùn hoåc giaãi trñ, kiïën thûác àùåc biïåt khaác thûúâng. Trong àoá, voä sô quyïìn

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

88

Anh thò duâng kiïëm, coân luêåt sû thò tûå àêìu àöåc mònh bùçng thuöëc phiïån vaâ thuöëc laá. Àoá laâ nhûäng neát cú baãn nhêët trong caách nhêån àõnh, àaánh giaá cuãa túá. Holmes cûúâi rêët khoaái traá, khi nghe töi noái nhûäng tiïëng sau cuâng. Cuäng nhû luác xûa túá àaä noái con ngûúâi cêìn phaãi àiïìu khiïín trñ nhúá cuãa mònh nhû thïë naâo àïí cho múá kiïën thûác àûúåc sùæp xïëp thûá tûå ngùn nùæp trong kho taâng trñ tuïå, sao cho àïën luác cêìn duâng laâ coá thïí lêëy ra dïî daâng khöng phaãi tòm kiïëm luåc loåi. Chuáng ta nöåi trong töëi höm nay cêìn phaãi huy àöång têët caã vöën liïëng maâ chuáng ta coá. Cêåu lêëy giuáp mònh cuöën baách khoa toaân thû nûúác Myä, têåp coá chûä "K". Noá nùçm trïn giaá saách, gêìn chöî cêåu ngöi àêëy. Caám ún! Giúâ àêy chuáng ta seä àùåt ra caác giaã thiïët vaâ tûâ àoá ruát ra nhûäng kïët luêån. Trûúác hïët bùæt àêìu tûâ ngaâi àaåi taá Öpensö xem thûã vò lyá do gò maâ öng ta rúâi boã nûúác Myä. Trong thúâi àaåi ngaây xûa con ngûúâi khöng coá khuynh hûúáng phaá boã nhûäng thoái quen cuãa mònh àïí tûå nguyïån tûå giaác thoaái thaác ra ài khoãi vuâng khñ hêåu tuyïåt vúâi nhû úã bang Florià, àïí röìi söëng möåt cuöåc àúâi êín dêåt trong thõ trêën quï muâa bïn nûúác Anh naây. Sûå ham mï thñch thuá êín dêåt noái lïn yá nghôa rùçng öng ta súå möåt àiïìu gò àoá hoùåc möåt ngûúâi naâo àoá, hay àaåi loaåi nhû vêåy. Chuáng ta khùèng àõnh giaã thiïët naây dûåa trïn cú súã nhûäng bûác thû doaå dêîm àaáng súå maâ öng ta cuäng nhû ngûúâi thûâa kïë àaä nhêån àûúåc. Cêåu coá nhêån xeát gò vïì nhûäng con dêëu àoáng trïn phong bò àoá khöng? - Laá thû thûá nhêët tûâ Pönàisïri, thû thûá hai tûâ Àandi, thû thûá ba tûâ Luên Àön. - Tûâ phña àöng Luên Àön! Cêåu ruát ra kïët luêån gò? - Àoá laâ nhûäng bïën caãng cuãa àaåi dûúng. Hònh nhû ngûúâi viïët laá thû êëy laâ thuyã thuã. - Tuyïåt diïåu! Chuáng ta àaä coá chòa khoáa röìi. Hoaân toaân coá khaã nùng ngûúâi viïët thû àang söëng trïn möåt con taâu. Coân bêy giúâ chuáng ta seä xem xeát vêën àïì naây tûâ khña caånh khaác. Trong trûúâng húåp tûâ Pöàisïri thò khoaãng thúâi gian giûäa lúâi doaå dêîm àïën chuyïån thûåc caách nhau baãy tuêìn lïî; trong trûúâng húåp tûâ Àandi khoaãng caách êëy chó coá ba, böën ngaây. Cêåu coá nghô gò?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

89

Khoaãng caách trong trûúâng húåp thûá nhêët lúán hún nïn cêìn thúâi gian àïí thûåc hiïån lêu hún. - Nhûng chñnh bûác thû cuäng phaãi möåt quaäng àûúâng lúán nhû thïë? - Túá chõu. Khöng hiïíu sûå thïí ra sao? - Coá cú súã àïí ruát ra nhêån xeát laâ, con taâu maâ keã saát nhên àang söëng laâ möåt chiïëc thuyïìn buöìm, hoùåc möåt nhoám àang söëng laâ möåt chiïëc thuyïìn buöìm. Cuäng nhû nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå, chuáng noá bao giúâ cuäng gûãi ài nhûäng lúâi caãnh caáo sau àoá múái thi haânh baãn aán. Cêåu thêëy khöng trûúâng húåp tûâ Àandi xaãy ra nhanh choáng laâm sao? Nïëu chuáng ài bùçng taâu thuyã tûâ Pönàisïri, thò chuáng túái cuâng vúái laá thû. Nhûng úã àêy laåi baãy tuêìn. Baãy tuêìn naây laâ hiïåu söë giûäa töëc àöå cuãa taâu thuyã bûu àiïån àaä mang bûác thû vúái töëc àöå cuãa thuyïìn buöìm maâ luä saát nhên àang söëng. - Coá thïí laâ nhû thïë?! - Àoá laâ àiïìu chùæc chùæn. Dûåa trïn cú súã àoá cêåu thêëy ngay sûå nguy hiïím chïët ngûúâi trong trûúâng húåp cuöëi. Cêåu biïët vò sao túá cùn dùån anh chaâng Öpensö phaãi thêån troång röìi chûá?! Àoân trûâng phaåt bao giúâ cuäng giaáng vaâo thúâi haån kïët thuác cêìn thiïët cho nhûäng keã àaä gûãi bûác thû khi vûúåt qua khoaãng caách trïn chiïëc thuyïìn buöìm. Nhûng chñnh bûác thû cuöëi naây laåi àûúåc gûãi ài tûâ Luên Àön, vò vêåy chuáng ta khöng thïí cho pheáp mònh trò hoaän cöng viïåc. - Laåy chuáa? - Töi thöët lïn. - Cuöåc truy naä gùæt gao kia coá yá nghôa gò? - Roä nhû ban ngaây, giêëy túâ àaä bõ Öpensö cuöîm ài mang trong àoá möåt bñ mêåt liïn quan àïën sûå söëng coân cuãa boån trïn chiïëc thuyïìn buöìm. Túá cho laâ trïn thuyïìn naây khöng chó coá möåt thùçng. Möåt ngûúâi khöng thïí tham gia hai vuå giïët ngûúâi taâi tònh, khöng àïí laåi dêëu vïët gò. Trong chuyïån naây phaãi vaâi ba tïn nhuáng tay vaâo, hún nûäa chuáng laâ nhû keã giïët ngûúâi saânh soãi vaâ khöng hïì run tay. Nhûäng giêëy túâ maâ chuáng muöën chiïëm laåi bùçng àûúåc, duâ noá nùçm trong tay ai mùåc kïå. Chñnh thïë cêåu thêëy khöng "K.K.K" àêu phaãi laâ tïn cuãa möåt ngûúâi, maâ laâ dêëu hiïåu aám chó möåt töí chûác xaä höåi bñ mêåt naâo àoá.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

90

- Töí chûác gò? - Túá chûa nghe thêëy bao giúâ? Holmes lêåt lêåt mêëy trang saách àang nam trïn àuâi anh ta: - Ú' àêy hoå coá viïët nhû thïë naây "Ku-Kluxx-Klan" laâ tïn goåi xuêët phaát tûâ sûå giöëng tiïëng lïn quy laát cuãa khêíu suáng. Töí chûác bñ mêåt nguy hiïím àaáng súå naây coá nhûäng cûåu chiïën binh cuãa quên àöåi miïìn Nam sau cuöåc nöåi chiïën thaânh lêåp, vaâ sau möåt thúâi gian ngùæn àaä nhanh choáng lêåp caác chi nhaánh úã caác bang khaác. Chuã yïëu laâ bang Tenetx, bang Luidian, úã caã hai vuâng Karölin, bang Àröàrin, vaâ bang Flölià. Töí chûác naây duâng baåo lûåc phuåc vuå cho muåc àñch chñnh trõ, chuã yïëu laâ khuãng böë, aám saát nhûäng ûáng cûã viïn àaåi biïíu cho dên da àen, hoùåc àuöíi khoãi àêët nûúác, giïët nhûäng keã àöëi lêåp coá quan àiïím chöëng àöëi chuáng. Boån chuáng thûúâng caãnh caáo trûúác röìi múái thûåc hiïån. Lúâi caãnh caáo chó gûãi cho nhûäng ngûúâi maâ boån chuáng àõnh aám saát dûúái hònh thûác thú möång, nhûng moåi ngûúâi àïìu quen thuöåc, úã möåt söë àõa phêån trong nûúác thò möåt caânh laá söìi, coân nhûäng núi khaác thò vaâi haåt dûa gang, hoùåc höåt cam. Sau khi nhêån àûúåc nhûäng lúâi caãnh caáo àoá, ngûúâi ta hoùåc thay àöíi quan àiïím cuãa mònh, hoùåc ài khoãi Töí quöëc. Nïëu khöng chuá yá àïën lúâi caãnh caáo àoá, thò ngûúâi bõ gûãi thû seä khöng traánh khoãi caái chïët. Thûúâng laâ möåt caái chïët kyâ quùåc, khöng lûúâng trûúác àûúåc. Töí chûác naây àûúåc laänh àaåo rêët chùåt cheä, noá nghô ra nhûäng biïån phaáp haânh àöång hûäu hiïåu àïën nöîi chûa ai coá thïí khaám phaá ra àûúåc hoùåc traánh khoãi caái chïët thaãm thiïët. Chûa bao giúâ nhûäng keã gêy töåi aác bõ vaåch mùåt. Töí chûác àûúåc hònh thaânh trong vaâi ba nùm bêët chêëp moåi sûå àaân aáp cuãa chñnh phuã Húåp Chuãng quöëc Hoa Kyâ vaâ têìng lúáp tiïën böå cuãa nhên dên. Nùm 1869 nhûäng hoaåt àöång cuãa töí chûác bñ mêåt naây böîng dûng chêëm dûát, tuy nhiïn vêîn xaãy ra möåt vaâi vuå khuãng böë. - Cêåu coá thêëy khöng? - Holmes noái vaâ lêåt lêåt quyïín saách, Sûå chêëm dûát bêët bònh thûúâng nhûäng hoaåt àöång chöëng àöëi cuãa töí chûác saát nhên naây truâng lùåp vúái cuöåc ra ài cuãa Öpensö, öng ta àaä thu goáp têët caã taâi liïåu giêëy túâ cuãa töí chûác mang theo mònh höìi hûúng. Coá khaã nùng laâ nhûäng nguyïn nhên vaâ kïët quaã nùçm úã àiïím naây. Khöng phaãi ngêîu nhiïn nhûäng ngûúâi taân aác daä man kia cûá theo àuöíi maäi gia àònh Öpensö. Cêåu hiïíu khöng, baãng thöëng kï vaâ nhûäng cuöën nhêåt kyá coá thïí laâ böi nhoå, noái xêëu

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

91

nhûäng nhaâ hoaåt àöång nöíi tiïëng nhêët cuãa miïìn Nam nûúác Myä vaâ chñnh nhûäng giêëy túâ naây àaä laâm cho nhiïìu keã mêët ùn mêët nguã. - Coá nghôa laâ nhûäng giêëy túâ maâ chuáng mònh vûâa àûúåc thêëy... - Chñnh noá - Àoá laâ möåt thûá maâ ngûúâi ta mong àúåi. Nïëu túá khöng nhêìm thò úã àoá ghi: "Àaä gûãi nhûäng haåt giöëng cho A.B.V." Coá nghôa laâ hoå àaä gûãi nhûäng lúâi caãnh caáo. Tiïëp theo laâ mêëy doâng chûä A vaâ B àaä cuát xeáo khoãi mùåt àêët - Coá nghôa boån hoå àaä boã Töí quöëc ra ài. Coân V. àaä àûúåc àïën thùm. Túá súå ngaâi V àaä kïët thuác khöng töët àeåp. Chuáng mònh coân kõp laâm saáng toã cöng chuyïån múâ mõt naây. Con àûúâng àïí cûáu thoaát Öpensö trai treã kia - chñnh laâ phaãi haânh àöång àuáng nhû túá khuyïn baão. Höm nay chuáng ta khöng thïí noái thïm àûúåc gò nûäa vaâ cuäng khöng thïí laâm thïm àûúåc gò... Cêåu àûa mònh mûúån cêy àaân, chuáng ta àaânh chõu khoá ngöìi im lùång nûãa tiïëng àöìng höì àïí quïn ài thúâi tiïët töìi tïå vaâ quïn ài nhûäng haânh àöång coân töìi tïå gêëp böåi cuãa con ngûúâi. Gêìn saáng cún baäo múái tan, mùåt trúâi heá ûãng lïn xuyïn qua nhûäng àaám mêy muâ u töëi raång rúä chiïëu roåi thaânh Luên Àön. Khi töi ài xuöëng thò Holmes bùæt àêìu ùn saáng. Xin löîi, túá buöåc phaãi bùæt àêìu khöng àúåi cêåu àûúåc - Anh noái. - Túá thêëy trûúác rùçng túá phaãi laâm viïåc cêåt lûåc trong ngaây höm nay vò cêu chuyïån cuãa Öpensö. - Cêåu chuêín bõ àïën àêu röìi? - Töi hoãi. - Àiïìu naây phuå thuöåc vaâo sûå àaánh giaá chñnh xaác hay khöng cuãa túá. Coá leä túá phaãi gheá túái Khörsem. - Cêåu khöng àõnh túái àoá trûúác sao? - Khöng, túá seä bùæt àêìu tûâ Xiti. Cêåu goåi con hêìu mang caâ phï lïn ài. Trong luác àúåi caâ phï, töi cêìm túâ baáo àïí trïn baân vaâ àoåc lûúát qua caác muåc. Bêët chúåt möåt cöåt baáo laâm tim töi laånh toaát. - Holmes, - Töi thöët lïn, cêåu bõ chêåm mêët röìi - Coá chuyïån gò vêåy? - Anh ta noái vaâ àùåt cöëc caâ phï xuöëng. - Túá daä dûå àoaán trûúác laâ seä xaãy ra chuyïån naây.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

92

Chuyïån xaãy ra nhû thïë naâo? - Gioång anh rêët bònh tônh, chuáng töi caãm thêëy anh àang xuác àöång maänh liïåt. Caái tïn Öpensö àaä àêåp vaâo mùæt töi vaâ àïì muåc "Cêu chuyïån tang thûúng úã cêìu Vatelö" àûúåc nhû thïë naây: "Töëi qua vaâo khoaãng 21 - 22 giúâ, nhên viïn caãnh saát coá tïn Kuk trong luác àang tuêìn tra canh gaác cêìu Vatelö, coá nghe thêëy tiïëng kïu cûáu vaâ tiïëng nûúác "boäm". Nhûng do trúâi töëi àen nhû mûåc, gioá theát aâo aâo, cho nïn mùåc duâ chaåy àïën cûáu giuáp, vêîn khöng vúát àûúåc keã chòm dûúái söng. Caãnh saát lêåp tûác nöíi coâi baáo àöång, vaâ nhúâ chiïëc xuöìng cêëp cûáu xaác chïët àaä àûúåc tòm thêëy. Àoá laâ möåt chaâng trai treã, tïn anh ta theo phong bò tòm thêëy trong ngûúâi laâ Àrön Öpensö, söëng gêìn Khörsem. Ngûúâi ta àoaán anh ta vò quaá vöåi àïí ài chuyïën taâu cuöëi cuâng xuêët phaát tûâ ga Vatelö, trong boáng àïm mõt muâng vaâ àaä bõ trûúåt chên loåt xuöëng dûúái cêìu. Trïn thi haâi naån nhên khöng thêëy phaát hiïån möåt dêëu vïët àaánh àêåp haânh hung naâo. Khöng thïí nghi ngúâ gò nûäa, anh ta àaä mêët maång trong trûúâng húåp àaáng tiïëc. Àiïìu àoá bùæt buöåc chñnh quyïìn àõa phûúng phaãi chuá yá àïën tònh traång chiïëc cêìu". Chuáng töi lùång ài mêëy phuát. Töi chûa hïì nhòn thêëy Sherlock mïåt nhoåc àïën nhû thïë. - Caái àoá àaä giaáng möåt àoân chñ maång vaâo tñnh tûå aái cuãa túá, Cuöëi cuâng anh thöët lïn àau àúán. - Khöng thïí chöëi caäi vaâ baâo chûäa àûúåc àiïìu gò, tñnh tûå aái laâ möåt thûá tònh caãm nhoã nhen ñch kyã, noá khöng giaãi quyïët àûúåc viïåc gò caã. Bêy giúâ cêu chuyïån naây trúã thaânh viïåc riïng cuãa túá, vaâ nïëu chuáa coá ban cho túá möåt sûác khoeã thò túá seä toám goån caã bùng saát nhên êëy. Anh ta hoaãng súå àïën nhúâ túá giuáp àúä, thïë maâ túá laåi àêíy anh ta àïën chöî chïët. Anh àûáng dêåy khoãi chiïëc ghïë, bûúác ài bûúác laåi trong cùn phoâng, khuön mùåt trùæng bïåch bûâng bûâng tûác giêån. Anh hïët boáp laåi thaã ra nhûäng ngoán tay daâi vaâ nhoã nhùæn cuãa mònh möåt caách àiïn tiïët. - Nhûäng con quyã laáu caá! - Cuöëi cuâng anh theát lïn, - Laâm thïë naâo maâ chuáng lûâa phónh àûúåc anh chaâng àïí nhêën chòm xuöëng àaáy söng? Búâ söng khöng phaãi laâ con àûúâng dêîn túái nhaâ ga. Coân trïn cêìu thêåm chñ trúâi coá töëi ài chùng nûäa cuäng coân rêët

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

93

nhiïìu ngûúâi. Watxún chuáng ta thûã xem ai laâ ngûúâi chiïën thùæng trong hiïåp naây. Túá ài àêy. - Túái àöìn caãnh saát aâ? - Khöng, túá seä laâm caãnh saát. Túá seä giùng möåt têëm lûúái nhû têëm maång nhïån, vaâ cûá àïí cho caãnh saát àïën bùæt nhûäng con ruöìi trong àoá, nhûng khöng dïî laâm ngay bêy giúâ. Caã ngaây höm àoá, töi mùæc cöng viïåc chûäa bïånh. Khi quay vïì heãm Beyker thò trúâi àaä töëi tûâ lêu. Sherlock Holmes vêîn chûa vïì. Khi anh vïì thò àaä hún 21 giúâ àïm, ngûúâi bú phúâ, nhúåt nhaåt. Anh àïën tuã àûång thûác ùn, lêëy möåt mêíu baánh myâ cho vaâo miïång nhai ngêëu nghiïën vaâ nuöët ûâng ûåc nhûäng nguåm nûúác lúán. - Cêåu àoái lùæm phaãi khöng? - Töi nhêån xeát. - Àoái gêìn chïët àêy. Túá laâm quïn caã ùn, kïí tûâ buöíi ùn loát daå saáng àïën giúâ. - Thïë cêåu nhõn aâ? - Khöng coá lêëy möåt höåt. Túá khöng coá thúâi gian röîi àïí nghô àïën chuyïån ùn uöëng nûäa. - Coân cöng viïåc cuãa cêåu ra sao? - Rêët töët àeåp. - Cêåu àaä tòm ra chòa khoaá veán múã àiïìu bñ mêåt chûa? - Boån noá àaä nùçm goån trong loâng baân tay túá. Röìi chaâng Öpensö treã tuöíi kia khöng coân bao lêu nûäa seä àûúåc rûãa hêån. Watxún, chuáng mònh seä daán nöët caái nhaän hiïåu ma quyã chñnh thöëng cuãa chuáng noá. Chùèng nheä, àoá laâ àiïìu khöng hay? - Cêåu noái vïì caái gò thïë? Holmes lêëy tûâ trong chaån ra möåt quaã cam. Röìi anh boác noá ra tûâng muái, vaâ cêín thêån nhùåt mêëy haåt àïí lïn baân. Anh ta nhùåt nùæm höåt cho vaâo chiïëc phong bò. Phña trong phong bò anh viïët "Sherlock.H gûãi cho À.Ö". Sau àoá anh daán phong bò laåi vaâ ghi àõa chó úã ngoaâi "Gúãi ngaâi thuyïìn trûúãng Àreymx Kelgun, thuyïìn buöìm Ngöi sao àún àöåc Xavan, Àröràri".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

94

- Bûác thû seä àúåi Kelgun khi hùæn ta cêåp bïën - Holtnes vûâa noái vûâa cûúâi. - Àiïìu naây, seä laâm cho hùæn mêët ùn mêët nguã. Túá tin rùçng, hùæn seä chõu chung caái söë phêån nhû söë phêån cuãa ngaâi Öpensö. - Thuyïìn trûúãng Lelgun laâ ai vêåy? - Hùæn laâ thuã lônh cuãa caã boån khöën kiïëp êëy. Dêìn dêìn túá seä lêìn ra nhûäng thùçng khaác nûäa. Hùæn laâ thùçng àêìu tiïn. - Bùçng caách naâo maâ cêåu tòm ra chuáng noá? Holmes löi ra tûâ trong tuái möåt túâ giêëy cúä lúán ghi cheáp chi chñt nhûäng nùm thaáng vaâ tïn ngûúâi... - Caã ngaây túá chó chuái àêìu suåc vaâo caác têåp höì sú, giêëy maá cuä, theo doäi söë phêån cuãa tûâng chiïëc taâu àaä cêåp bïën Pönàïsïri trong thúâi gian tûâ thaáng giïng vaâ thaáng hai nùm 1883. Trong hai thaáng êëy, coá ghi laåi ba mûúi saáu chiïëc taâu coá troång taãi khaá lúán. Trong söë àoá coá chiïëc "Ngöi sao àún àöåc" laâm cho túá chuá yá nhêët, búãi àõa àiïím cêåp bïën laâ Luên Àön. Hún nûäa "Ngöi sao àún àöåc" - möåt biïåt danh cuãa möåt bang bïn Myä. - Hònh nhû bang Tïëchdúát phaãi khöng? - Àiïìu naây chûa chùæc chùæn. Nhûng túá biïët con taâu àoá àaä xuêët phaát tûâ bïn Myä. - Coá gò nûäa khöng? - Túá àoåc lûúát qua caác muåc ghi cheáp vïì ngaâi àïën vaâ ngaây ài cuãa têët caã têìu thuyïìn úã caãng Àandi. Vaâ khi túá thêëy chiïëc thuyïìn buöìm "Ngöi sao àún àöåc) àaä cêåp bïën Àandi trong thaáng giïëng nùm 1885 thò moåi nghi ngúâ cuãa túá àaä chuyïín sang khùèng àõnh. Túá lêåp tûác luåc tòm baãng chó dêîn coá liïn quan túái nhûäng chiïëc taâu thuyïìn àaä àêåu úã caãng Luên Àön trong thúâi gian hiïån nay. - Cêåu coá thêëy àûúåc gò khöng? - "Ngöi sao àún àöåc" vûâa cêåp bïën Luên Àön trong tuêìn trûúác. Túá vöåi chaåy àïën chöî Albert vaâ àûúåc biïët àuáng höm nay, luác thuyã triïìu lïn súám "Ngöi sao àún àöåc" àaä rúâi bïën ra söng àïí quay vïì caãng Xavan. Túá àaä àiïìn túái Grevdenà vaâ àûúåc baáo cho biïët "Ngöi sao àún àöåc" vûâa múái qua àêëy khöng lêu. Vaâ do gioá hûúáng àöng nïn túá khöng nghi ngúâ gò hïët. "Ngöi sao àún àöåc" àaä vûúåt qua Guàuin vaâ hiïån giúâ àang caách khöng xa hoân àaão Wayt.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

95

- Cêåu àõnh haânh àöång ra sao? - ÖÌ! Kelgun àang nùçm trong tay túá! Hùæn vúái hai tïn thuyã thuã - laâ nhûäng tïn ngûúâi Myä duy nhêët trïn taâu. Nhûäng ngûúâi coân laåi laâ ngûúâi Phêìn Lan vaâ ngûúâi Àûác. Thêåm chñ túá coân àûúåc biïët töëi höm qua caã ba àûáa àïìu khöng coá mùåt trïn thuyïìn. Ngûúâi khuên vaác àaä cho túá biïët chi tiïët êëy. Öng ta laâm nhiïåm vuå böëc vaác trïn chiïëc thuyïìn buöìm "Ngöi sao àún àöåc". Khi thuyïìn "Ngöi sao àún àöåc" cêåp bïën Xavan, thò taâu thuyã àaä mang bûác thû cuãa túá túái trûúác röìi. Coân bûác àiïån túá baáo cho caãnh saát úã Xavan laâ phaãi bùæt ngay ba tïn ngûúâi Myä vò töåi àaä giïët ngûúâi. Tuy nhiïn, trong moåi dûå tñnh cêín thêån nhêët cuãa con ngûúâi, bao giúâ cuäng coá möåt chöî sú húã naâo àoá. Nhûäng keã àaä giïët haåi caã gia àònh Öpensö kia, chûa phaán àoaán àûúåc laâ seä nhêån àûúåc nhûäng höåt cam do ngûúâi khaác gûãi cho chuáng. Maâ con ngûúâi êëy, cuäng kiïn quyïët, laáu caá nhû boån chuáng noá. Con ngûúâi àoá, àaä lêìn ra dêëu vïët chuáng noá. Trong nùm êëy nhûäng trêån cuöìng phong thêåt laâ dûä döåi, keáo daâi dai dùèng. Chuáng töi chúâ àúåi tin tûác cuãa chiïëc thuyïìn buöìm "Ngöi sao àún àöåc" rêët lêu, nhûng têët caã àïìu khöng àuáng nhû chuáng töi mong àúåi. Cuöëi cuâng chuáng töi múái àûúåc biïët laâ úã möåt núi xa xöi naâo àoá trïn búâ Àaåi Têy Dûúng, ngûúâi ta àaä nhòn thêëy chiïëc àuöi taâu bõ vúä, dêåp dïình theo soáng biïín. Trïn àoá ngûúâi ta àaä nhòn thêëy nhûäng chûä "N. S. À. À". Àoá laâ têët caã nhûäng gò chuáng töi àûúåc biïët vïì söë phêån cuãa "Ngöi sao àún àöåc".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

96

HÖÅI "NGÛÚÂI TOÁC HUNG"

Chuyïån xaãy ra vaâo muâa thu nùm ngoaái. Coá möåt ngûúâi khaách laå àang ngöìi noái chuyïån vúái Sherlock Holmes. Ngûúâi êëy traåc àöå tûá tuêìn, bïì ngoaâi mêåp maåp höìng haâo; maái toác maâu hung saáng àùåc biïåt, laâm cho töi phaãi chuá yá. Töi bûúác vaâo, song chúåt thêìy hai ngûúâi àang baân luêån söi nöíi chuyïån gò àoá, nïn àõnh thaáo lui. Nhûng Sherlock àaä tröng thêëy töi anh àûáng dêåy keáo töi vaâo phoâng. Sau khi àaä cêín thêån àoáng cûãa, anh ta vui veã noái: - Cêåu àïën thêåt àuáng luác, Watxún thên mïën aå! - Mònh súå laâm phiïìn cêåu. Vò hònh nhû cêåu àang bêån thò phaãi? Töi hoãi laåi. - Àuáng! Mònh bêån, thêåm chñ rêët bêån nûäa laâ khaác. - Nhû vêåy töët hún hïët laâ mònh àúåi cêåu úã phoâng ngoaâi?! - Khöng? Khöng sao! Watxún aå ? - Anh taâ noái vaâ quay sang giúái thiïåu töi vúái ngûúâi khaách beáo töët kia. - Àêy laâ anh Watxún, baån thên cuãa töi. Anh ta àaä giuáp töi trong nhiïìu trûúâng húåp khoá khùn. Töi nghô rùçng anh êëy seä rêët cêìn cho töi trong cöng viïåc sùæp túái. Ngûúâi khaách laå àûáng nhöím àêåy khoãi ghïë vaâ gêåt àêìu chaâo. Öng ta cöë giûúng cùåp mùæt huáp vò múä toâ moâ nhòn töi. - Cêåu cûá ngöìi xuöëng àêy. - Sherlock chi vaâo chiïëc àivùng múâi töi, coân anh ta thò buöng mònh xuöëng chiïëc ghïë baânh, hai tay bùæt cheáo vaâo nhau. Nhûäng luác àùm chiïu suy nghô, anh ta thûúâng laâm nhû vêåy. Sau àoá anh ta bùæt àêìu noái vúái caái gioång buöìn buöìn cuãa mònh: - Túá biïët, cêåu àaä chia seã vúái túá niïìm say mï cöng viïåc khöng bònh thûúâng naây. Nhûng duâ sao ài chùng nûäa cöng viïåc cuäng laâm cho túá khoãi buöìn. Nïëu cêåu khöng say mï nhûäng cöng viïåc khöng bònh thûúâng êëy, thò cêåu cuäng khöng thïí coá nhiïåt huyïët àïí ghi cheáp nhûäng viïåc phiïu lûu maåo hiïìm cuãa túá... Hún nûäa cêåu coân tö veä vaâ trang àiïím thïm cho nhûäng chuyïån cuãa túá.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

97

- Sao laåi khöng cú chûá? Caác cuöåc phiïu lûu cuãa cêåu bao giúâ cuäng laâm cho túá thñch thuá. - Töåi thuá nhêån. Coá phaãi múái höm quaã túá àaä noái vúái cêåu: nhûäng chuyïån phiïu lûu taáo baåo nhêët khöng chó xaãy ra úã nhûäng trûúâng húåp caá biïåt, maâ vaâo chñnh nhûäng luác ta khöng ngúâi vaâ ñt chuá yá nhêët. - Khi àoá chñnh túá àaä traã lúâi cêåu rùçng: túá tûå cho pheáp mònh phaãi àaánh dêëu hoãi vaâo yá nghôa êëy cuãa cêåu. - Thöi àûúåc! Nhûng... chñnh lûúng têm cêåu cuäng phaãi cöng nhêån laâ túá hoaân toaân coá lyá. Ngûúåc laåi, nïëu cêåu khöng muöën cöng nhêån thò túá coá thïí àûa ra àêy möåt trong nhûäng dêîn chûáng, luác àoá chùæc cêåu khöng coân con àûúâng naâo khaác laâ phaãi chêëp nhêån lyá leä cuãa túá. Cêu chuyïån maâ ngaâi Àrabec Wilxxún vûâa kïí cho túá nghe seä chûáng minh cho cêåu thêëy. Hoaân caãnh xuêët xûá cêu chuyïån hoaân toaân bònh thûúâng, nhûng thuá thêåt vúái cêåu laâ caã cuöåc àúâi túá thûa bao giúâ àûúåc nghe cêu chuyïån naâo lyá thuá hún cêu chuyïån naây... Wilxún, ngaâi haäy laâm ún kïí laåi möåt lêìn nûäa cho anh baån Watxún cuãa töi nghe. Hún nûäa töi cuäng muöën àûúåc nghe laåi àïí hiïíu cùån keä hún vaâ chi tiïët hún cêu chuyïån quaã laâ hêëp dêîn cuãa ngaâi. Thûúâng thûúâng khi töi àûúåc nghe möåt cêu chuyïån naâo thò trñ nhúá cuãa töi laåi hiïån lïn haânh ngaân trûúâng húåp tûúng tûå. Nhûng riïng trûúâng húåp naây, khi àûúåc nghe thò böå naäo cuãa töi àaáng àem nêëu xuáp vò khöng thïí liïn tûúãng àïën möåt sûå kiïån naâo tûúng tûå. Ngûúâi khaách sau khi àûúåc Sherlock giúái thiïåu vïì cêu chuyïån cuãa mònh, öng ta coá veã tûå haâo, ûúän ngûåc ruát ra tûâ tuái trong cuãa chiïëc aáo khoaác möåt túâ baáo nhêìu naát, bêín thóu vaâ àùåt noá lïn àuâi. Trong luác öng ta àang rûúán cöí lûúát qua nhûäng doâng baáo; töi kñn àaáo quan saát kyä öng ta vaâ cöë gùæng bùæt chûúác Sherlock thûã àoaán theo caách ùn mùåc cuäng nhû hònh thûác àïí àaánh giaá öng ta laâ ngûúâi nhû thïë naâo? Nhûng àaáng tiïëc, têët caã cöng viïåc êëy khöng mang laåi cho töi möåt kïët quaã gò. Töi chó coá thïí nhêån thêëy khaá roä: öng ta laâ möåt chuã tiïåm bònh thûúâng, möåt con ngûúâi chêåm chaåp, thêån troång. Chiïëc quêìn cuãa öng ta röång thuâng thònh, caái aáo tröng coá veã chónh tïì, song àïí húã khuy. Trïn cöí öng ta lêëp laánh möåt súåi dêy chuyïìn vaâng, úã súåi àêy chuyïìn lùæc lû möåt viïn àaá quyá böën caånh àûúåc khoan löî thöng suöët, chiïëc muä vaâ chiïëc aáo êëm maâu

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

98

nêu àaä baåc maâu coá caái cöí nhung bõ nhùn nheo àûúåc vùæt trïn ghïë bïn caånh. Noái chung, sau khi àaä ngùæm nghña kyä öng khaách laå, töi khöng tòm thêëy möåt àiïím gò àaáng chuá yá tûâ maái toác hung àoã. Nhûng roä raâng öng ta àang lo lùæng vò möåt chuyïån khöng may naâo àoá. - Àöëi vúái chuáng ta moåi viïåc àïìu roä raâng, - Sherlock núã möåt nuå cûúâi kñn àaáo sau nhûäng phuát suy nghô vaâ noái, - Ngûúâi khaách cuãa chuáng ta coá möåt thúâi àaä phaãi lao àöång chên tay khaá daâi, öng ta laâ ngûúâi cuãa höåi Frankmaxöm• vaâ àaä tûâng söëng úã Trung Quöëc. Trong nhûäng thaáng gêìn àêy, öng ta phaãi ghi cheáp nhiïìu. Àoá laâ nhûäng bùçng chûáng hiïín nhiïn, ngoaâi ra túá khöng thïí noái cûúåc gò nûäa. Ngaâi Àrabeác bêåt dêåy khoãi ghïë trong tay vêîn cêìm túâ baáo, troân xoe mùæt nhòn Sherloek: - Ngaâi Holmes, ngaâi coá thïí choá töi biïët, bùçng caách naâo maâ ngaâi tòm hiïíu àûúåc nhûäng chuyïån êëy? - ngûúâi khaách hoãi, - Vò sao anh biïët àûúåc töi tûâng lao àöång chên tay? Vêng, töi bùæt àêìu kiïëm söëng bùçng nghïì àoáng taâu. - Àöi caánh tay ngaâi àaä noái lïn àiïìu àoá, thûa ngaâi quyá mïën cuãa töi! Caánh tay phaãi cuãa ngaâi to hún caánh tay traái, chûáng toã ngaâi thuêån tay phaãi vaâ lao àöång àaä laâm bùæp thõt trúã nïn rùæn chùæc, cûáng caáp. - Coân chuyïån höåi kñn Frankaxöm? - Vïì chuyïån ngaâi úã trong höåi kñn àoaán khöng khoá. Vò tuên theo àiïìu lïå cuãa höåi, ngaâi àang mang möåt chiïëc huy hiïåu coá trang trñ àûúâng voâng cung vaâ àûúâng troân. - Öi! Vêng thïë maâ töi quïn khuêëy ài mêët. Nhûng sao ngaâi biïët töi ghi cheáp nhiïìu? - Chuyïån naây thò chñnh öëng tay aáo cuãa ngaâi töë caáo vò do phaãi tyâ nhiïìu nïn noá boáng loaáng lïn thïë kia, hún nûäa têëm vaãi nó úã tay aáo bïn traái bõ moân àïën laáng lêîy, úã chöî gêìn khuyãu tay ngaâi àoá. - Thïë coân chuyïån töi àaä söëng úã Trung Quöëc? Thûa ngaâi Sherlock!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

99

- Búãi leä, thûa ngaâi Àrabec, chó úã Trung Quöëc ngûúâi ta múái xùm tay hònh con caá, noá àang ngûå trõ trang àiïím cöí tay phaãi cuãa ngaâi, töi cuäng àaä nghiïn cûáu vïì thuêåt xùm mònh vaâ thêåm chñ àaä coá lêìn viïët baâi baáo khoa hoåc vïì nghïå thuêåt naây. Têåp quaán trang àiïím caác vaãy caá maâu höìng nhaåt dïî ûa kia chó úã Trung Quöëc múái coá. Vaâ khi nhòn thêëy möåt àöìng tiïìn xu Trung Quöëc trïn dêy àeo àöìng höì cuãa ngaâi thò töi kïët luêån chùæc chùæn laâ ngaâi àaä tûâng söëng úã Trung Quöëc. Böîng ngaâi Àrabec cûúâi vang moåt caách khoaái chñ vaâ öng ta noái: - Luác àêìu töi cûá ngúä bùçng möåt phûúng phaáp siïu thêìn chó coá trúâi múái biïët nïn ngaâi àaä àoaán àûúåc àiïìu àoá. Nhûng hoaá ra, thêåt àún giaãn vö cuâng. - Watxún! - Sherlock kïu lïn, - Túá coá suy nghô laâ mònh àaä phaåm möåt sai lêìm sau khi giaãi thñch cho ngûúâi khaác biïët phûúng? phaáp ài àïën kïët luêån quaã àoaán cuãa mònh. Cêåu biïët àêëy: "Möåt chuyïån thêìn thaánh maâ chuáng ta lêìm tûúãng laâ cao siïu" vaâ têët caã vinh quang cuãa túá seä bõ àe doaå suåp àöí, nïëu túá cûá tiïëp tuåc cúãi múã loâng mònh. Thûa ngaâi Wilxún, ngaâi àaä tòm ra doâng thöng baáo chûa? - Töi tòm thêëy röìi, thûa ngaâi - vêîn giûä nhûäng ngoán tay àoã lûång úã doâng thöng baáo, öng ta traã lúâi. - Noá àêy múâi ngaâi tûå àoåc lêëy. Töi cêìm lêëy túâ baáo vaâ bùæt àêìu àoåc nöåi dung thöng baáo "Höåi ngûúâi toác hung". Thûåc hiïån di huêën cuãa ngaâi Edoki Khönix quaá cöë úã bang Lïbanön (Hoa Kyâ). Hiïån nay àanng coân chöî tröëng daânh cho möåt thaânh viïn cuãa höåi. Ai muöën gia nhêåp höåi seä àûúåc hûúãng: Böën Funt Steling• trong möåt tuêìn vúái viïåc laâm hoaân toaân àún giaãn. Möåt ngûúâi toác hung bêët kyâ, khöng dûúái 20 tuöíi, sûác khoeã töët, trñ lûåc khöng suy giaãm, trñ nhúá töët, àïìu coá thïí thuêåt lúåi trong cöng viïåc êëy. Ai cêìn liïn hïå xin gùåp ngaâi Àunkan Rox vaâo ngaây thûá hai, luác 11 giúâ taåi vùn phoâng haânh chñnh quaãn trõ, phöë Flit, kiïåt Popx - 7. - Thïë naây nghôa laâ thïë naâo? - Töi thöët lïn sau khi àaä àoåc laåi thöng baáo lêìn thûá hai.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

100

Holmes cûúâi rung khöng thaânh tiïëng, dûúâng nhû toaân thên anh ta lùæc lû trong chiïët ghïë baânh, qua àoá chûáng toã anh ta àang thûúãng thûác möåt khoaái caãm nghïì nghiïåp khöng nhoã. - Baân thöng baáo khöng àïën nöîi töìi lùæm; phaãi khöng Watxún? - Sherlock hoãi töi, - naâo, thûa ngaâi Wilxún, xin múâi ngaâi haäy kïí cho chuáng töi nghe baãn thên ngaâi, vïì gia àònh cuãa ngaâi vaâ doâng thöng baáo àoá àoáng vai troâ gò trong cuöåc söëng cuãa ngaâi? Coân Watxún cêåu haäy ghi cheáp cêín thêån giuáp mònh nheá. Túâ baáo êëy laâ túâ baáo gò vaâ ra ngaây naâo? - "Tin vùæn buöíi saáng" phaát haânh ngaây 27 thaáng 4 nùm 1890, caách àêy troân hai nùm. - Rêët tuyïåt, xin múâi ngaâi Wilxún. - Nhû töi àaä kïí cho ngaâi röìi àêëy, thûâa ngaâi Sherlock Holmes, - Àrabec bùæt àêìu, sau khi àaä cêín thêån lau möì höi trïn traán, öng ta kïí, - Töi coá möåt quêìy nhoã cho vay tiïìn taåi heãm Xekx Körbyr, thúâi gian àêìu cöng viïåc laâm ùn cuãa töi cuäng yïn öín, nhûng hai nùm trúã laåi àêy thu nhêåp chó taåm àuã söëng maâ thöi, töi bêëu vñu núi naây àùæp àöíi núi khaác. Trûúác kia töi coá thuï hai ngûúâi giuáp viïåc, nhûng bêy giúâ töi chó giûä laåi coá möåt tïn; thêåm chñ chó traã tiïìn cho mònh anh ta töi cuäng coân khoá nûäa laâ. Nhûng anh ta àöìng yá laâm viïåc duâ chó cêìn hûúãng nûãa lûúng cuäng àûúåc. Anh ta muöën hoåc nghïì cuãa töi. - Tïn anh chaâng giuáp viïåc laâ gò nhó? - Sherlock hoãi. - Vinxent Spölàing, anh ta bao nhiïu tuöíi cuäng khöng roä. Töi khöng biïët tòm àêu cho ra möåt tïn giuáp viïåc thaáo vaát hún. Töi hiïíu anh ta coá thïë khöng cêìn töi maâ vêîn laâm àûúåc viïåc, maâ coân laâm gêëp àöi laâ khaác. Vò thïë töi cûá àïí anh ta tûå do laâm viïåc theo súã thñch cuãa mònh, miïîn sao khöng laâm haåi àïën lúåi ñch cuãa töi. - Thêåt thïë û? Töi thêëy ngaâi àaä gùåp may àêëy. Ngaâi thuï möåt ngûúâi giuáp viïåc vaâ chó phaãi traã cöng cho anh ta rêët thêëp, nïëu thuï ngûúâi khaác ùæt ngaâi phaãi traã nhiïìu hún gêëp àöi... Trong thúâi buöíi bêy giúâ khöng dïî gò kiïëm àûúåc nhûäng keã vö tû nhû vêåy àêu, phaãi khöng thûa ngaâi? - Nhûng ngûúâi giuáp viïåc cuãa töi cuäng coá thiïëu soát. - Ngaâi Wilxún tiïëp tuåc. - Töi chûa thêëy ai say mï nghïì chuåp aãnh nhû

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

101

cêåu ta, suöët ngaây cûá húã ra laâ öm maáy aãnh chuåp, sau àoá thò hò huåc huåp lùån trong hêìm töëi nhû nhûäng con chuöåt trong hang àïí traáng phim rûãa aãnh... Àoá laâ àiïìu khöng hay vò cêåu ta say mï quaá mûác. Nhûng cêåu ta laâ ngûúâi biïët laâm viïåc gioãi. - Töi hy voång anh ta vêîn laâm viïåc chöî ngaâi àêëy chûá? - Vêng, thûa ngaâi! Anh ta vaâ möåt cö beá mûúâi böën tuöíi, cö beá laâm cöng viïåc lùåt vùåt nhû: queát doån, nöåi trúå... Ngoaâi ra khöng coân ai caã, töi goaá vúå, chùèng coá con caái gò. Ba chuáng töi söëng rêët hoaâ thuêån, chuáng töi cöë gaâng giûä khöng khñ êëm cuáng vaâ thên mêåt trong nhaâ, tiïìn cöng töi traã cho hoå rêët soâng phùèng. Nhûng caái thöng baáo êëy... Noá àaä laâm àaão löån cuöåc söëng cuãa töi. - Wilxún kïí tiïëp. - Höm nay vûâa àuáng taám tuêìn kïí tûâ ngaây thùçng Spöling tay cêìm túâ baáo bûúác vaâo phoâng töi noái: "Thûa ngaâi Wilxún, töi muöën ngaâi laâm cho maái toác cuãa töi coá maâu hung nhû maái toác cuãa ngaâi..." "Cêìn nhû vêåy àïí laâm gò?" - Töi hoãi laåi. "Daå, àêy ngaâi xem, - hùæn ta. noái - Hiïån nay coá möåt chöî tröëng úã Höåi "Nhûäng ngûúâi toác hung", ngûúâi naâo chiïëm àûúåc sûå may mùæn êëy thò seä coá möåt khoaãn thu nhêåp cao, maâ hònh nhû cho àïën bêy giúâ chûa tuyïín àûúåc ai. Nhûäng keã laâm phuác thò àang söi caã lïn vò khöng biïët laâm gò cho hïët tiïìn, thûa ngaâi! Öi böîng coá möåt pheáp laå naâo àêëy ban cho maái toác cuãa töi àöíi thaânh maâu hung thò ngay tûác khùæc töi seä chaåy àïën àïí chiïëm lêëy kyâ àûúåc chiïëc ghïë beáo búã àoá, thûa öng chuã". "Höåi "ngûúâi toác hung" laâ höåi gò thïë?" Töi hoãi hùæn. Thûa ngaâi Holmes! Töi laâ möåt gaä tu haânh, cûá ru ruá eáp xaác úã nhaâ, vaã laåi cöng viïåc cuãa töi buöåc töi phaãi nhû vêåy, chûá àêu coá lùng xùng núi naây núi khaác àûúåc. Àöi khi caã tuêìn lïî maâ töi cuäng khöng hïì bûúác chên ra khoãi cûãa, vò thïë, öi chao! Töi coá biïët caái gò xaãy ra xung quanh àêu, möîi lêìn nghe àûúåc möåt tin tûác gò múái laâ töi rêët thñch... "Chùèng leä lêu nay ngaâi chûa bao giúâ nghe noái àïën Höåi "ngûúâi toác hung" û? Thûa ngaâi!" - Hùæn giûúng to àöi mùæt ngaåc nhiïn nhòn töi hoãi. "Chûa bao giúâ anh baån aå". "ÖÌ! Töi khöng tin úã mònh nûäa thûa ngaâi ngaâi laâ ngûúâi coá àuã àiïìu kiïån àïí àoaåt àûúåc böíng löåc àoá".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

102

"Thïë Höåi êëy chu cêëp coá khaá khöng?"- Töi hoãi "Khoaãng 200 Funt Steling trong möåt nùm, viïåc laâm thò cûúäi ngûåa xem hoa, maâ coá laâm viïåc riïng trong giúâ cuäng àûúåc". Thêåt laâ cú höåi ngaân nùm chó coá möåt, töi mûâng rún trong buång, búãi nhû töi àaä noái thúâi gian gêìn àêy thu nhêåp cuãa töi quaá thêëp. Àûúåc 200 Furt möåt nùm quaã laâ àuáng luác. "Cêåu hùy kïí roä thïm vïì Höåi êëy ài". - Töi thiïët tha àïì nghõ hùæn. "Chñnh ngaâi àaä tröng thêëy àêëy" - Spölàing traã lúâi vaâ chó cho töi doâng thöng baáo "Höåi àoá vêîn coân möåt chöî tröëng, àêy laâ àõa chó ngaâi coá thïí àïën thùm hoãi cuå thïí hún. Theo töi biïët thò Höåi "ngûúâi toác hung" àûúåc saáng lêåp do möåt nhaâ triïåu phuá tïn laâ Iedeki Khöplinx ngûúâi Hoa Kyâ. Öng ta coá maái toác hung àoã vaâ toã ra thöng caãm giuáp àúä têët caã nhûäng ai trïn traái àêët naây coá maái toác nhû vêåy. Sau khi tûâ giaä coäi àúâi öng ta àïí laåi cho nhûäng nhaâ laâm phuác möåt moán tiïìn kïëch xuâ vaâ di chuác laåi cho hoå haâng rùçng: khoaãn tiïìn naây duâng vaâo viïåc trúå giuáp khoá khùn cho nhûäng ngûúâi coá maái toác hung hung àoã. Töi nghe ngûúâi ta àöìn laâ nhûäng ngûúâi toác hung haånh phuác àûúåc traã hêåu hô lùæm, coân cöng viïåc thò chó laâ tûúång trûng maâ thöi". "Nhûng ngûúâi toác hung thò coá àïën haâng triïåu, laâm sao maâ chiïëm àûúåc chöî khuyïët kia?" - Töi baán tñn baán nghi hoãi laåi. “Khöng nhiïìu nhû ngaâi tûúãng àêu". Hùæn ta àaáp. - "Doâng thöng baáo chó daânh riïng cho nhûäng ngûúâi úã Luên Àön vaâ choån nhûäng ngûúâi àaä coá tuöíi. Ngûúâi quaá cöë sinh ra taåi Luên Àön, öng ta söëng caã thúâi thú êëu úã àêy, vaâ öng ta muöën traã ún thaânh phöë xiïët àöîi yïu thûúng cuãa mònh. Vaã laåi töi nghe àêu nhû laâ hoå chó nhêån ngûúâi coá maái toác hung hung àoã thöi. Thûa ngaâi chuã àaáng kñnh cuãa töi! Nïëu ngaâi muöën gia nhêåp Höåi thò ngaâi haäy liïn hïå vúái Ban quaãn trõ cuãa Höåi. Nhûng chùæc gò ngaâi àaä chõu tûâ boã cöng viïåc chñnh cuãa ngaâi úã nhaâ àïí chaåy theo 200 Funt kia?!". Thûa caác ngaâi! Chñnh caác ngaâi àaä thêëy toác töi coá maâu hung hung àoá chñnh thöëng. Nïëu coá cuöåc thi vïì maâu toác hung àoã thò töi cam àoan rùçng hoaân toaân töi coá khaã nùng giaânh vö àõch, Venxent Spölàing laâ möåt thùçng cûâ khöëi trong cöng viïåc naây, hùæn coá thïí giuáp töi dïî daâng thùæng lúåi. Nghe coá veã chñ lyá, töi quyïët àõnh taåm nghó möåt ngaây àïí cuâng hùæn ài àïën Höåi êëy. Hùæn khoaái

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

103

ra mùåt vò àûúåc xaã húi caã ngaây. Sau khi àaä àoáng cûãa hiïåu, chuáng töi hùm húã lïn àûúâng àïën àõa chó trong thöng baáo àaä ghi. Töi nhòn thêëy möåt caãnh tûúång, thûa ngaâi Holmes, maâ tûâ trûúác àïën nay töi chûa àûúåc muåc kñch bao giúâ. Tûâ böën phña luä lûúåt bao nhiïu ngûúâi döìn vïì Siti theo thöng baáo, mùåc duâ toác hoå chó coá tñ chuát goåi laâ maâu hung thöi. Caã heãm Plit àêìy chùåt nhû nïm nhûäng ngûúâi toác hung, chûa bao giúâ töi nghô nûúác Anh laåi coá nhiïìu ngûúâi toác hung àïën nhû vêåy úã àoá chó toaân möåt sùæc maâu hung: naâo laâ maâu vaâng oáng; vaâng chanh; vaâng da cam; maâu gaåch; sùæc cuãa löng caác loaâi choá Ai Len cuäng coá; maâu mêån; maâu cao lanh; nhûng nhûäng caái àêìu mang maâu toác hung àoã thò rêët ñt. Khi têån mùæt chûáng kiïën doâng ngûúâi toác hung àöång àuác, töi àêm bi quan. Coân Spöllàing thò khöng chõu boã lúä cú höåi, hùæn ta, chen lêën rêët khoeã, cuöëi cuâng hùæn cuäng keáo töi loåt vaâo doâng ngûúâi cuöìn cuöån àang tröi, vaâ chùèng mêëy chöëc chuáng töi àaä àûáng dûúái cêìu thang dêîn lïn vùn phoâng quaãn trõ. Theo cêìu thang coá, hai doâng ngûúâi nöëi àuöi nhau, söë ài lïn thò nuöi àêìy hy voång, söë ài xuöëng thò mùåt maây uã döåt, thêët thïíu, chaán naãn cho caái söë hêím hiu cuãa mònh. Chuáng töi cöë chen lêën àïí tiïën vïì phña trûúác vaâ khöng lêu cuäng loåt àûúåc vaâo vùn phoâng quaãn trõ... Cêu chuyïån cuãa ngaâi quaã laâ lyá thuá. - Shelock noái, trong luác ngûúâi khaách vûâa dûâng àïí lêëy thuöëc ra nhai vaâ cöë àaánh thûác laåi trñ nhúá cuãa mònh, - Xin múâi ngaâi cûá tiïëp tuåc. - Trong phoâng chó coá hai chiïëc ghïë göî vaâ möåt caái baân àún giaãn. Sau baân möåt ngûúâi beá nhoã àang ngöìi, toác öng ta coân hung àoã hún toác töi. Öng ta trao àöíi vaâi lúâi vúái ûáng cûã viïn theo thûá tûå lêìn lûúåt vaâ vúái möîi ngûúâi öng ta laåi phaát hiïån ra möåt khuyïët àiïím. Chûáng toã chiïëm àûúåc chöî naây khöng phaãi àún giaãn. Tuy nhiïn khi àïën lûúåt mònh, chuáng töi tiïën saát àïën chiïëc baân, con ngûúâi beá nhoã kia tiïëp àoán töi niïìm núã quaá àaáng so vúái caác ûáng cûã viïn khaác. Öng ta ra àoáng cûãa àïí àûúåc noái chuyïån riïng vúái hai chuáng töi. "Àêy laâ ngaâi Àrabec Wilxún". - Thùçng giuáp viïåc cuãa töi giúái thiïåu. - "Ngaâi Àrabec muöën àûúåc nhêån vaâo chöî tröëng trong Höåi, thûa ngaâi".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

104

"Ngaâi Àrabec hoaân toaân xûáng àaáng àûúåc daânh phêìn ûu tiïn", - ngûúâi kia traã lúâi, - "Àaä lêu lùæm röìi töi chûa àûúåc nhòn thêëy möåt maái toác hung naâo tuyïåt nhû thïë ". Hùæn luâi möåt bûúác vaâ cuái nghiïng àêìu ngùæm nghña maái toác cuãa töi rêët lêu, laâm cho töi cuäng phaát ngûúång vaâ luáng tuáng. Sau àoá hùæn tiïën àïën trûúác mùåt töi vaâ bùæt tay chuác mûâng vò àaä tuyïín choån àûúåc. "Chuáng töi cêìn phaãi kiïím tra laåi, ngaâi haäy tha löîi cho nïëu töi aáp duång biïån phaáp ngùn ngûâa sûå nguåy trang giaã taåo"' - Hùæn noái. Chúåt hùæn tuám lêëy toác cuãa töi trong hai baân tay vaâ giûä chùåt àïën nöîi töi phaãi kïu lïn vò àau àúán. "Hònh nhû ngaâi chaãy nûúác mùæt". - Hùæn noái vaâ thaã tay ra. "Nhû thïë coá nghôa moåi viïåc àïìu öín. Töi thaânh thêåt xin löîi ngaâi, nhûng töi buöåc loâng phaãi caãnh giaác vaâ thêån troång; búãi chuáng töi àaä bõ lûâa hai lêìn röìi, chuáng nhúâ coá böå toác giaã vaâ möåt lêìn chuáng nhúâ thuöëc nhuöåm. Töi kïí ra cho ngaâi nhûäng thuã àoaån maánh khoeá nhû vêåy àïí giuáp ngaâi ngùn ngûâa vúái moåi ngûúâi". Hùæn àïën bïn cûãa söí vaâ thöng baáo cho àaám ngûúâi àang chêìu chûåc biïët chöî khuyïët àaä tuyïín àûúåc ngûúâi röìi. Luä ngûúâi thêët voång luåc tuåc giaãi taán vaâ chùèng bao lêu úã àêy khöng coân boáng ngûúâi toác hung naâo, ngoaâi töi vaâ ngûúâi thuï töi. "Hoå tïn cuãa töi laâ Àunkan Ross", - hùæn ta tûå giúái thiïåu, "Töi cuäng nhêån tiïìn trúå cêëp tûâ quyä cuãa ngaâi Khöpkinx àïí laåi. Ngaâi coá gia àònh chûá? Vúå con cuãa ngaâi ra sao? Thûa ngaâi Wilxúnt"! Töi traã lúâi töi laâ keã goaá vúå vaâ khöng coá con. Töi thêëy trïn mùåt hùæn thoaáng hiïån sûå thöng caãm sêu sùæc. "Laåy chuáa! - Hùæn buöìn rêìu kïu lïn: - Vêng, àoá chñnh laâ àiïìu caãn trúã nghiïm troång. Àaáng tiïëc laâm sao ngaâi laâ ngûúâi àöåc thên. Quyä naây àûúåc thaânh lêåp ngoaâi viïåc àaáp ûáng nhu cêìu cuöåc söëng cho nhûäng ngûúâi toác hung, noá coân phuåc vuå cho cöng viïåc phaát triïín noâi giöëng ngûúâi toác hung nûäa. Ngaâi khöng coá vúå thêåt laâ bêët haånh!"

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

105

Àêìu töi cùng ra khi nghe nhûäng lúâi àoá. Töi lo súå thêåt sûå. Coá thïí hoå seä khöng nhêån töi nûäa chùng? Sau möåt luác suy nghô, hùæn baão töi moåi viïåc seä àûúåc giaãi quyïët öín thoaã. "Thöi àûúåc, nïëu ngûúâi khaác thò chuáng töi coá thïí phaãi khûúác tûâ, nhûng àöëi vúái ngaâi ngûúâi coá maái toác hung tuyïåt vúâi, chuáng töi àaânh chêëp nhêån. Khi naâo ngaâi coá thïí bùæt tay vaâo viïåc?" "Kïí cuäng húi khoá xûã cho töi, vò töi coân bêån viïåc cûãa hiïåu nûäa, - Töi traã lúâi". "Ngaâi khöng phaãi lo lùæng, thûa ngaâi Wilxún". -Thùçng hêìu Venxent chen vaâo, - "Töi coá thïí giuáp ngaâi phêìn naâo viïåc úã nhaâ, daå thûa ngaâi". "Töi seä laâm viïåc vaâo nhûäng giúâ naâo?" - Töi hoãi. "Tûâ 10 giúâ saáng àïën 14 giúâ". Ú' quêìy cuãa töi cöng viïåc chñnh thûúâng giaãi quyïët vïì buöíi chiïìu cho nïn töi quyïët àõnh laâm thïm phêìn viïåc vaâo nhûäng giúâ buöíi saáng cuäng àûúåc. Leä chñnh laâ töi hoaân toaân tin tûúãng vaâo tïn giuáp viïåc, hùæn coá thïí laâm thay cho töi nhûäng luác cêìn thiïët. "Giúâ êëy àöëi vúái töi hoaân toaân phuâ húåp, - Töi traã lúâi. - Coân khoaãn thu nhêåp thïë naâo, thûa ngaâi?" böën Funt möåt tuêìn". "Cöng viïåc cuå thïí ra sao?" "Cöng viïåc khöng nùång nhoåc, vûâa sûác cuãa ngaâi thöi". "Ngaâi coá thïí noái roä hún àûúåc khöng?" "Cuå thïí laâ nhû thïë naây: toaân böå thúâi gian laâm viïåc ngaâi bùæt buöåc phaãi ngöìi taåi vùn phoâng, giúái haån laâ trong phaåm vi ngöi nhaâ naây. Nïëu ngaâi sú xuêët duâ chó möåt lêìn, thò ngaâi seä mêët viïåc vônh viïîn. Ngaâi haäy nhúá kyä cho àiïìu àoá". "Nïëu trong phaåm vi böën tiïëng möîi ngaây, thò töi khöng coá yá nghô rúâi boã võ trñ laâm viïåc àêu". - Töi traã lúâi. "Töi buöåc phaãi nhùæc ngaâi möåt lêìn nûäa vïì àiïím àoá. Nïëu xaãy ra thò moåi sûå xin löîi cuãa ngaâi, chuáng töi khöng theâm boã vaâo tai àêu, khöng coá bïånh têåt öëm àau, khöng möåt lyá do naâo coá thïí cho ngaâi bêëu vñu àïí baâo chûäa àêu. Möåt laâ ngaâi phaãi ngöìi nghe tuác taåi vùn phoâng laâm viïåc, hai laâ ngaâi seä mêët viïåc. Thïë thöi!"

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

106

"Cöng viïåc töi seä laâm laâ gò?" "Ngaâi haäy ngöìi ghi cheáp laåi cuöën "Baách khoa toaân thû nûúác Anh" têåp möåt. Noá nùçm trong tuã kia. Buát, giêëy, mûåc, giêëy thêëm ngaâi phaãi tûå lo lêëy. Chuáng töi seä cêëp cho ngaâi baân ghïë. Ngaây mai ngaây àïën laâm viïåc àûúåc chûa?" "Têët nhiïn, ngay ngaây mai töi seä bùæt àêìu, thûa ngaâi! "Vêåy thò, xin taåm biïåt ngaâi Wilxún. Ngaâi cho pheáp töi möåt lêìn nûäa chuác mûâng nhên dõp ngaâi nhêån àûúåc möåt chöî laâm viïåc töët". Hùæn gêåt àêìu chaâo töi. Töi vaâ tïn giuáp viïåc rúâi khoãi phoâng ra vïì trong loâng töi röån raâng vui sûúáng vúái kïët quaã myä maän vûâa àaåt àûúåc. Caã ngaây höm àoá töi suy nghô rêët mung lung vïì àiïìu àaä xaãy ra. Nhûng àïën töëi tûå dûng töi àêm ra thêët voång, chaán naãn. Tûå nhiïn trong àêìu töi naãy ra yá nghô mú höì, phaãi chùng têët caã nhûäng sûå viïåc vûâa röìi chó laâ möåt troâ lûúâng gaåt khöng hún khöng keám; mùåc duâ töi khöng giaãi thñch àûúåc muåc àñch cuãa cêu chuyïån laå luâng vaâ phûác taåp naây? Töi khöng taâi naâo cùæt nghôa nöíi, chùèng leä laåi coá möåt cú súã naâo, keã naâo ngu ngöëc vaâ khúâ khaåo àïën mûác coá thïí chêëp nhêån möåt khoaãn tiïìn quaá hêåu cho möåt cöång viïåc vö thûúãng vö phaåt laâ cheáp laåi quyïín "Baách khoa toaân thû nûúác Anh". Trong luác dao àöång nhû vêåy, thùçng giuáp viïåc cuãa töi tòm moåi caách an uãi vaâ khuyïën khñch töi rêët nhiïìu. Nhûng àïën khi lïn giûúâng nguã thò töi quyïët àõnh kiïn quyïët tûâ chöëi cöng viïåc nhaãm nhñ, phiïu lûu êëy ài. Khi nguã dêåy, buöíi saáng àêìu oác thanh thaãn vaâ minh mêîn hún, töi laåi thay àöìi yá kiïën. Dêîu sao cûá thûã chúi vúái dao xem sao, röìi coá chaãy maáu hay khöng seä tñnh. Sau khi neám mêëy xu àïí mua mûåc, buát löng ngöîng, baãy túâ giêëy lúán, töi vöåi vaä ài àïën khu Popxú. Töi xiïët àöîi ngaåc nhiïn vaâ lêëy laâm sung sûúáng vò taåi àêëy moåi thûá àaä àûúåc chuêín bõ chu àaáo. Baân ghïë àûúåc böë trñ cho cöng viïåc cuãa töi àaä xïëp goån úã goác nhaâ vaâ ngaâi Àunkan Ross haâo phoáng àang àûáng àúåi töi. Hùæn baão töi cheáp tûâ chûä "A" röìi ài khoãi. Tuy nhiïn thòn thoaãng hùæn vêîn àaão qua àïí kiïím tra töi laâm viïåc. Àuáng 14 giúâ chiïìu hùæn àïën àïí chia tay vúái töi vaâ khen ngúåi töi àaä cöë gùæng laâm viïåc, söë lûúång ghi cheáp laåi khaá nhiïìu. Ngaây naây qua ngaây khaác cöng viïåc cûá thïë tröi chaãy khöng coá gò àaáng phaân naân caã. Àuáng ngaây thûá baãy öng chuã rêët soâng phùèng àùåt lïn baân trûúác mùåt töi böën àöìng tiïìn

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

107

vaâng saáng choeá. Àoá laâ tiïìn lûúng cuãa möåt tuêìn, tuêìn thûá hai, röìi tuêìn thûá ba moåi viïåc cûá thïë diïîn ra. Töi chùm chó chuyïn cêìn saáng 10 giúâ coá mùåt, chiïìu 14 giúâ ra vïì khöng bao giúâ sai möåt khùæc. Àunkan Ross ñt túái chöî töi hún, luác àêìu thûúâng vaâo buöíi saáng röìi dêìn dêìn khöng thêëy àïën nûäa. Nhûäng trong thêm têm töi khöng daám liïìu maång boã ra ngoaâi duâ chó möåt phuát vò töi khöng tin rùçng hùæn ta khöng túái. Töi rêët thñch cöng viïåc beáo búã naây lïn töi khöng coá quyïìn laâm cho töi mêët viïåc. Taám tuêìn mau choáng tröi qua. Töi àaä cheáp àûúåc nhûäng phêìn ABBAT (cha cöë); ARTILER (phaáo binh); ARKHITEKTUR (kiïën truác)... vaâ hy voång khöng lêu nûäa töi seä cheáp sang phêìn "B". Töi àaä phaãi mua khöng biïët bao nhiïu laâ giêëy, nhûäng túâ töi àaä cheáp xong àûúåc xïëp lïn giaá saách cuäng khaá nhiïìu. Nhûng böîng dûng nhû coá pheáp laå, cöng viïåc cuãa töi bõ chêëm dûát. . - Chêëm dûát röìi û? - Sherlock hoãi. - Vêng, hïët röìi thûa ngaâi! Àuáng saáng höm nay, töi àïën chöî laâm viïåc nhû thûúâng lïå, nhûng caánh cûãa àaä bõ khoaá chùåt búãi möåt öí khoaá quaá cúä, coân trïn caánh cûãa thò treo tooâng teng möåt túâ bòa vúái doâng chûä. Noá àêy xin múâi ngaâi àoåc. Wilxún àûa cho chuáng töi túâ bòa cúä cuöën söí tay, trïn têëm bòa ghi nhû sau: "Höåi ngûúâi toác hung àaä giaãi thïí kïí tûâ ngaây 9 thaáng 10 nùm 1890". - Töi vaâ Sherlock vûâa ngùæm nghña túâ bòa vûâa quan saát khuön mùåt rêìu rô cuãa Àrabec Wilxún; cuöëi cuâng mùåt traái cuãa cêu chuyïån hêëp dêîn kia cuäng khöng che àêåy maäi àûúåc, chuáng töi cûúâi to. - Töi khöng nhêån thêëy caái gò àaáng cûúâi caã, thûa caác ngaâi. Ngûúâi khaách böîng quaát lïn giêån dûä, öng ta nhöím dêåy khoãi ghïë? àoã mùåt tña tai vò bûåc tûác. - Nïëu caác ngaâi cûúâi chïë nhaåo töi, khöng giuáp àúä töi, thò töi seä ài tòm ngûúâi khaác! Khöng Khöng bao giúâ! - Sherlock xoa dõu, daân hoaâ. Khöng àúâi naâo töi laåi tûâ chöëi giuáp àúä ngaâi. Sûå viïåc cuãa ngaâi quaã laâ àang sûúãi êëm bùng giaá trong töi, búãi noá rêët múái vaâ laå. Xin löîi ngaâi, trong sûå viïåc naây coá möåt àiïìu rêët thuá võ àang êín naáu... Thïë ngaâi àaä coá biïån phaáp giaãi quyïët naâo chûa?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

108

- Töi hoaân toaân bõ chêën àöång maånh, thûa ngaâi. Töi khöng biïët phaãi laâm gò bêy giúâ. Töi loanh quanh suåc vaâo hoãi moåi ngûúâi úã caác phoâng bïn caånh nhûng khöng ai biïët möåt chuát gò caã. Cuöëi cuâng bêët lûåc, töi àïën gùåp chuã ngöi nhaâ: töi àaä hoãi anh ta caái gò àaä xaãy ra vúái Höåi "ngûúâi toác hung" anh ta cuäng ngúá ra vaâ noái: Chûa bao giúâ nghe tïn töí chûác àoá. Thêët voång, töi àaánh baåo hoãi Àunkan Ross laâ ai? Anh ta nhòn töi nghi ngúâ röìi noái lêìn àêìu tiïn anh ta nghe caái tïn êëy. "Töi muöën hoãi vïì ngûúâi àaä thuï cùn höå cuãa ngaâi cùn höå söë 14 êëy". - Töi phaát bùèn xöí toeåt hoãi. "Ngûúâi àaân öìng toác hung àoá coá phaãi khöng?" "Vêng, vêng chñnh öng ta". "Öng êëy tïn laâ Wiham Morins, öng ta laâ luêåt sû, öng êëy chó thuï nhaâ taåm thúâi thöi, vò vùn phoâng laâm viïåc cuãa öng êëy phaãi sûãa chûäa. Höm qua öng êëy àaä ài röìi". "Vêåy phaãi tòm öng êëy úã àêu thûa ngaâi?" "Ú' vùn phoâng laâm viïåc cöë àõnh chûá úã àêu! Öng ta àïí laåi àõa chó àêy naây: Phöë chñnh Kinh Eàua 17, caånh nhaâ thúâ cuãa cha cöë Pavel". Töi mûâng rúä chaåy ngay àïën àêëy, thûa ngaâi Holmes, nhûng than öi úã àoá laâ xûúãng laâm chên giaã, khöng möåt ai biïët hoùåc nghe noái àïën ngaâi Wiham Monris, lêîn caã ngaâi Àukan Ross. - Luác êëy ngaâi coân nghô ra biïån phaáp naâo khöng? Sherlock hoãi. - Töi chaán naãn quay vïì nhaâ; nhaâ töi úã heãm Sekx - Koburg, vaâ baân baåc voâi tïn giuáp viïåc. Hùæn cuäng khöng hún gò töi, hùæn chó noái lúâ múâ rùçng töi cûá an têm chúâ àúåi, coá thïí hoå seä thöng baáo bùçng àûúâng bûu àiïån. Nhûng töi an têm laâm sao àûúåc, thûa ngaâi Holmes. Töi khöng muöën nhûúâng cho bêët kyâ möåt tïn ranh maänh naâo caái chöî laâm viïåc lúåi löåc vaâ thuá võ àoá. Töi nghe noái ngaâi hay coá nhûäng lúâi khuyïn baão rêët coá ñch cho nhûäng ngûúâi ngheâo, khi hoå gùåp caãnh ngöå eáo le; vaâ khöng chêìn chûâ, töi lao àïën gùåp ngaâi ngay.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

109

- Ngaâi haânh àöång nhû thïë rêët àuáng. - Sherlock noái. Trûúâng húåp cuãa ngaâi thêåt lyá thuá, töi rêët sung sûúáng vaâ hên haånh àûúåc quyïìn möí xeã vaâ tòm ra ung nhoåt cuãa cùn bïånh naây. Khi nghe cùån keä cêu chuyïån cuãa ngaâi, töi ài àïën möåt nhêån xeát: viïåc naây rêët nghiïm troång, nghiïm troång hún ta tûúãng rêët nhiïìu. - Coá gò àêu maâ ngaâi quaá phoáng àaåi lïn nhû vêåy. - Àrabec noái. - Töi chó mêët ài böën baãng trong möå tuêìn. - Nïëu chó noái vïì riïng ngaâi. - Sherlock noái, - chûa hùèn ngaâi àaä phaãi luyïën tiïëc vïì sûå mêët tñch cuãa caái Höåi kyâ laå naây. Ngûúåc laåi töi nghô nhúâ Höåi àoá ngaâi àaä coá thïm 32 baãng trong vöën liïëng cuãa mònh, àoá laâ chûa kïí vöën kiïën thûác sêu röång vaâ uyïn baác khi ngaâi bùæt àêìu bùçng chûä "A". Àuáng nhêët laâ ngaâi khöng mêët maát gò caã. - Hoaân toaân àuáng thûa ngaâi? Töi khöng baân caäi nhûng töi muöën tòm àûúåc hoå, àïí biïët hoå laâ nhûäng ngûúâi thïë naâo? Vò muåc àñch gò? Vò àöång cú naâo? Hoå àaä biïën töi thaânh troâ hïì, nïëu nhû hoå coi àoá laâ troâ hïì. Nhûng hoå traã giaá cho caái troâ ngu ngöëc naây quaá àùæt: 32 baãng àïí mua vui hay sao? - Chuáng töi seä cöë gùæng laâm saáng toã vêën àïì naây ngay bêy giúâ. Nhûng trûúác hïët ngaâi cho töi hoãi thïm, thûa ngaâi Wilxún. Tïn giuáp viïåc àaä àûa cho ngaâi xem túâ thöng baáo laâm viïåc chöî ngaâi lêu chûa? - Trûúác khi àûa túâ thöng baáo cho töi thò hùæn laâm àaä gêìn möåt thaáng. - Ngaâi tòm thêëy gaä úã àêu? - Hùæn tûå àïën, vò töi coá àùng baáo thuï ngûúâi. - Chó coá möåt mònh hùæn túái thöi û? - Khöng, phaãi coá àïën mûúâi ngûúâi êëy chûá? - Taåi sao ngaâi choån hùæn? - Búãi vò hùæn laâ thùçng nhanh nheån, thaáo vaát nhûng nhêån tiïìn cöng thò quaá reã maåt. - Vò tiïìn cöng reã maâ ngaâi quyïët àõnh thuï hùæn phaãi khöng? - Vêng, thûa ngaâi!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

110

- Bïì ngoaâi tïn Vinxent Spölàing cuãa ngaâi nhû thïë naâo? - Hùæn ta nhoã ngûúâi nhûng cú thïí thò vaåm vúä, chùæc nõch, àùåc biïåt laâ rêët nhöån. Trïn mùåt hùæn khöng coá lêëy möåt súåi löng tú, mùåc duâ hùæn àaä ngoaâi ba mûúi tuöíi, traán hùæn coá nhûäng vïët boãng do axit trùæng hïëu tröng rúân rúån. Holmes nhñu maây suy nghô, anh ta coá veã höìi höåp. Töi cuäng nghô nhû thïë. - Sherlock kïu lïn, - ngaâi coá thêëy vaânh tai hùæn àuåc nhûäng löî nhoã khöng? - Vêng, coá thêëy, thûa ngaâi! Hùæn giaãi thñch rùçng: ngaây xûa khi coân nhoã coá muå Di gan naâo àoá àaä choåc thuãng vaânh tai hùæn. - AÂ! Ra thïë? - Sherlock kïu lïn röìi ngöìi dûåa hùèn ra ghïë baânh suy nghô rêët lung. - Hiïån nay hùæn vêîn úã chöî ngaâi chûá? Vêng, thûa ngaâi, töi múái gùåp hùæn. - Hùæn coá thïí laâm nöíi cöng viïåc cuãa ngaâi khi ngaâi vùæng nhaâ khöng? - Töi khöng coá gò phaãi phaân naân, thûúâng vaâo buöíi saáng úã quêìy töi ñt coá viïåc. - Thöi àûúåc röìi ngaâi Wilxún. Sau möåt hoùåc hai ngaây nûäa töi seä vui loâng thöng baáo cho ngaâi biïët nhûäng gò töi àaä laâm àûúåc vïì chuyïån cuãa ngaâi. Höm nay laâ thûá baãy, hy voång thûá hai àïën chuáng ta seä biïët àûúåc têët caã. - Thïë naâo Watxún? - Sherlock bùæt àêìu cêu chuyïån, khi ngûúâi khaách vûâa ra khoãi. - Cêåu nghô gò vïì chuyïån naây? - Túá chûa nghô gò hïët: - Töi thaânh thêåt traã lúâi. - Vêën àïì naây àöëi vúái túá hoaân toaân laâ chuyïån laå luâng, bñ hiïím vaâ khoá hiïíu. - Quy luêåt chung laâ nhû thïë - Sherlock noái. -Gùåp nhûäng trûúâng húåp caâng laå, thò caâng khöng coá gò laâ bñ hiïím caã. Nhûäng vuå aán caâng têìm thûúâng khöng maâu meâ caâng khoá khaám phaá hún, cuäng nhû trong àaám àöng höîn àöån tòm möåt con ngûúâi coá böå mùåt têìm thûúâng rêët khoá. Riïng trûúâng húåp naây cêìn phaãi kïët thuác caâng nhanh choáng baáo nhiïu caâng töët bêëy nhiïu. Cêåu àõnh bùæt tay vaâo laâm nhûäng gò? - Töi hoãi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

111

- Trûúác hïët haäy huát thuöëc caái àaä. - Sherlock traã lúâi - Coân ba têíu thuöëc vûâa vùån, túá àïì nghõ cêåu cho túá àûúåc yïn tônh trong 10 phuát. Anh ta ngöìi boá göëi trong chiïëc ghïë baânh, àûa cùåp àuâi khùèng khiu lïn têån chiïëc muäi khoùçm cuãa mònh, cûá thïë ngöìi rêët lêu, möåt nhùæm nghiïìn, chöëc chöëc laåi àûa ra àûa vaâo chiïëc têíu bùçng àêët seát àen nhaánh, giöëng nhû caái moã cuãa möåt loaâi chim kò dõ. Töi ngúä tûúãng anh àaä nguã, nïn cuäng àõnh tranh thuã chúåp mùæt möåt laát. Ai deâ, Sherlock böîng àûáng vuåt lïn, trong tû thïë cuãa möåt ngûúâi hònh nhû àaä quyïët àõnh möåt àiïìu bêët di bêët dõch khöng thay àöíi vaâ anh ta àùåt têíu xuöëng nïìn nhaâ. - Höm nay Xarataxe• seä chúi úã quaán Xen Àjemx, - Anh ta noái. - Cêåu coá nghô. vïì chuyïån naây khöng Watxún? Nhûäng ngûúâi bïånh cuãa cêåu chöëc chõu àûúåc khi cêåu vùæng mùåt möåt vaâi giúâ chûá? - Ö! Höm nay túá khöng bêån viïåc gò, cöng viïåc cuãa túá khöng àoâi hoãi nhiïìu thúâi gian nhû vêåy. - Nïëu thïë, cêåu haäy àöåi muä lïn vaâ chuáng ta seä ài xem. Trûúác tiïn túá muöën gheá qua chöî Siti möåt laát röìi chuáng ta seä ùn loát daå úã quaán naâo àêëy trïn àûúâng ài cuäng àûúåc, cêåu àöìng yá chûá? Chuáng töi àïën Olderxghet bùçng taâu àiïån ngêìm, sau àoá cuöëc böå àïën Xekxkoburg núi àaä xaãy ra sûå viïåc maâ ngûúâi khaách vûâa kïí cho chuáng töi nghe höìi saáng. Xekxkoburg laâ möåt khoaãng àêët chêåt heåp, tröng rêët töìi taân, böën daäy nhaâ gaåch hai têìng bêín thóu, caác ö cûãa söí thò ngoá ra möåt maãnh vûúân beá tñ teåo moåc àêìy nhûäng loaâi coã daåi. Giûäa àaám coã daåi thónh thoaãng xen vaâi buåi nguyïåt quïë cöë ngoác lïn giaânh chuát khöng khñ àêìy buåi bùåm, ö taåp, àoá laâ cuöåc àêëu tranh sinh töìn àïí baão toaân noâi giöëng. Ba quaã cêìu maå vaâng, möåt têëm biïín maâu nêu xón àûúåc luãng lùèng treo möåt goác vúái doâng chûä trùæng xiïu veåo: "Àrabec Wilxún". Chûáng toã àêy laâ nghiïåp súã cuãa anh baån toác hung saáng nay. Sherlock dûâng laåi, anh nheo cùåp mùæt rûåc saáng dûúái haâng mi kheáp heá múã quan saát caánh cûãa. Sau àoá anh ài chêìm chêåm doåc phöë, röìi quay laåi chùm chuá ngùæm nghña daäy nhaâ. Khi àïën trûúác quêìy cho vay tiïìn, anh lêëy ba toong goä xuöëng nïìn àêët ba böën lêìn röìi xùm xùm àïën goä cûãa. Caánh cûãa lêåp tûác múã toang ra,

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

112

möåt gaä thanh niïn treã nhanh nheån, maây rêu nhùén nhuåi hiïån ra vaâ nhaä yá múâi chuáng töi vaâo nhaâ. Caãm ún ngaâi? - Sherlock noái, - Töi hoãi nhúâ ngaâi möåt viïåc, ài àïën Stpenà bùçng àûúâng naâo nhanh nhêët? - Queåo phaãi ba lêìn, lêìn thûá tû thò reä traái. - Ngûúâi giuáp viïåc cuãa ngaâi Wilxún nhanh nhêíu traã lúâi, khöng möåt chuát àùæn ào suy nghô, röìi àoáng êåp cûãa vaâo. - Hùæn nhanh nhêíu àêëy chûá? ! - Sherlock nhêån xeát khi chuáng túá àaä raão bûúác doåc theo nhûäng phöë lúán. - Túá nghô rùçng vïì sûå nhanh nheån hùæn phaãi chiïëm giaãi tû úã Luên Àön; coân vïì loâng duäng caãm vaâ can àaãm thò phaãi chiïëm giaãi ba kia àêëy. Túá phêìn naâo àaä thêëu tim àen hùæn röìi. - Hònh nhû, - töi noái, - Tïn giuáp viïåc naây àoáng möåt vai troâ khöng nhoã trong Höåi "ngûúâi toác hung". Túá caãm thêëy cêåu hoãi àûúâng hùæn chùèng qua laâ àïí ngùæm kyä hùæn ta coá àuáng khöng? - Khöng phaãi ngùæm hùæn. - Thïë cêåu ngùæm ai? - Túá chiïm ngûúäng cùåp àêìu göëi cuãa hùæn ta maâ thöi. - Cêåu nhòn gò úã àêëy? - Nhòn nhûäng caái maâ túá cêìn. - Thïë cêåu goä goä ba toong xuöëng nïìn nhaâ laâm gò? - Anh baån thên mïën úi! Giúâ khöng phaãi luác noái chuyïån maâ cêìn phaãi theo doäi moåi àöång tônh bïn trong. Chuáng ta laâ nhûäng chiïëc sô trinh saát àang hoaåt àöång trong loâng àõch. Cêìn phaãi nghiïn cûáu khu vûåc Xekxkoburg vaâ haäy quan saát nhûäng phöë tiïëp giaáp vúái noá tûâ phña bïn kia laåi. Tûâ goác phöë chuáng töi quay sang khaác biïåt hùèn Xekxkoburg rêët lúán. Ngûúâi ta tûúãng àoá laâ hònh àöëi lêåp cuãa möåt bûác tranh tuyïåt àeåp vúái mùåt sau cuãa noá. Sau caái goác kia laâ nhûäng àûúâng phöë chñnh chaåy daâi cuãa thaânh phöë. Toaân böå àûúâng phöë àûúåc ngùn ra thaânh nhûäng doâng ngûúâi xe cöå ngûúåc xuöi, coân trïn vóa heâ daânh cho khaách böå haânh. Khi ngùæm nhòn nhûäng cûãa haâng sang troång vaâ caác cöng súã tuyïåt àeåp kia, chuáng töi khoá loâng maâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

113

hònh dung àûúåc úã àùçng sau nhûäng ngöi nhaâ àeåp àeä, uy nghi kia laâ nhûäng caái öí chuöåt töìi taân vùæng ngùæt. - Haäy àúåi túá nhòn kyä chöî naây möåt chuát.- Holmes noái khi chuáng töi dûâng laåi möåt goác phöë vaâ chùm chuá nhòn tûâng ngöi nhaâ . - Túá muöën ghi nhúá thûá tûå tûâng ngöi nhaâ möåt. Nghiïn cûáu thaânh phöë Luên Àön - àoá laâ àiïìu thñch thuá cuãa túá... Trûúác tiïn ta ài tûâ hiïåu thuöëc laá Mortimer, sau àoá àïën hiïåu saách röìi tiïëp Koburg laâ chi nhaánh cuãa ngên haâng thaânh phöë vaâ ngoaåi ö; theo nûäa laâ hiïåu ùn chay; cuöëi cuâng laâ traåm sûãa chûäa xe ngûåa Mak Ferlen. Coân úã kia thuöåc khu vûåc khaác röìi... Naâo! Húäi ngaâi baác sô, cöng viïåc cuãa chuáng ta àaä taåm xong? Chuáng ta coá thïí giaãi khuêy möåt laát. Möåt öí baánh mò, möåt taách caâ phï vaâ... - Anh ta chó vaâo núi phaát ra tiïëng viölöng reáo rùæt, thaánh thoát, - úã àêëy têët caã àïìu ngoåt ngaâo, ïm dõu, núi khöng coá nhûäng thùçng toác hung àang laâm cho àêìu oác chuáng ta sùæp nöí tung ra. Anh baån cuãa töi rêët say mï êm nhaåc. Anh ta khöng nhûäng laâ möåt ngûúâi chúi àaân gioãi maâ coân laâ nhaâ chó huy daân nhaåc. Suöët buöíi chiïìu höm êëy anh ngöìi yïn lùång trïn chiïëc ghïë baânh, hoaân toaân thoaã maän, luön luön ngoå ngêåy nhûäng ngoán tay mïìm maåi nhû àang chúi möåt baãn nhaåc tuyïåt àiïåu. Caái khuön mùåt nheå nhoäm hay cûúâi êëy, cùåp mùæt ûún ûáútá thoaáng buöìn êëy khöng noái lïn möåt Sherlock thaám tûã naâo hïët; khöng thïí hiïån möåt Sherlock laáu caá vaâ caâng khöng biïíu thõ möåt ngaâi Holmes - ngûúâi laâm cho nhûäng tïn töåi phaåm phaãi khiïëp súå. Töi thûúâng coá yá nghô: nhûäng phaát hiïån kõp thúâi cuãa Sherlock àaä laâm chêën àöång khùæp núi, àïìu phaát sinh tûâ trong cuöåc àêëu tranh khöng khoan nhûúång vúái keã thuâ, cöång vúái tñnh cêín thêån, chñnh xaác, bònh tônh cuãa anh. Àoá laâ àùåc àiïím nöíi bêåt úã con ngûúâi anh. Anh thûúâng biïën nhûäng yïëu töë nhoã nhêët thaânh sûác maånh quêåt phaá vö biïn. Töi biïët anh khöng cêìn nghô ngúåi lêu cuäng coá thïí saáng taác àûúåc nhûäng baãn nhaåc hêëp àêîn. Nhûng niïìm say mï sùn bùæn laåi xêm chiïëm con ngûúâi anh. Caái sûác maånh phi thûúâng trong viïåc xeát àoaán àaä àaåt àïën mûác àöå trúã thaânh linh tñnh, caãm giaác, nhûäng ngûúâi àaä quen vúái nhûäng phûúng phaáp cuãa anh àïìu coá yá nghô trûúác mùæt hoå khöng phaãi laâ moåt con ngûúâi, maâ laâ möåt sûå linh thiïng naâo àoá. Trong khi quan saát Sherlock úã Sen Djemx vaâ nhòn thêëy têm höìn say mï êm

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

114

nhaåc cuãa anh, töi chúåt thêëy nhûäng keã naâo bõ Sherlock theo doäi sùn àuöíi, thò chó nhêån chïët maâ thöi. - Cêåu coá leä chuêín bõ vïì nhaâ ài thöi. - Sherlock noái, khi buöíi ca nhaåc kïët thuác. - Túá hiïíu, laâ phaãi vïì. - Riïng túá coân möåt viïåc phaãi laâm nûäa, mêët khoaãng 3-4 tiïëng àöìng höì. Cêu chuyïån xaãy ra úã khu Koburg quaã laâ möåt viïåc nghiïm troång chûá khöng phaãi chúi àêu. - Nghiïm troång lùæm haã? - Núi àoá sùæp xaãy ra vuå aán lúán. Túá coá àêìy àuã cú súã àïí noái rùçng: chuáng ta coân kõp ngùn chùån. Nhûng sûå phûác taåp laâ úã chöî höm nay laâ thûá baãy, töëi nay túá cêìn àïën sûå giuáp àúä cuãa cêåu àêëy! - Vaâo luác mêëy giúâ? - Khoaãng 20 giúâ, khöng thïí súám hún. - Àuáng 20 giúâ túá seä coá mùåt úã khu Beyker. - Töët, cêåu nïn nhúá laâ cöng viïåc seä nguy hiïím àêëy. Nhúá cho vaâo tuái möåt khêíu suáng. Anh ta vêîy tay taåm biïåt töi, röìi bêët ngúâ quay ngûúâi trúã laåi vaâ biïën mêët trong doâng ngûúâi àöng àuác. Töi khöng cho mònh laâ möåt ngûúâi khúâ laåi, noái nhûng luác naâo coá viïåc ài vúái Sherlock, töi cuäng nhêån thêëy sûå daåi khúâ cuãa mònh. Chñnh töi cuäng nghe, cuäng nhòn thêëy têët caã nhûäng gò nhû anh nghe vaâ thêëy. Song, àaánh giaá theo caách noái cuãa anh thò anh khöng nhûäng hiïíu àûúåc nhûäng gò àaä xaãy ra, maâ coân biïët àiïìu gò seä xaãy ra tiïëp theo. Coân àöëi vúái töi, moåi viïåc vêîn nhû ban àêìu bao giúâ cuäng nan giaãi. Trïn àûúâng vïì nhaâ, töi cöë nhúá laåi trònh tûå toaân böå cêu chuyïån cuãa ngûúâi cheáp laåi quyïín "Baách khoa toaân thû nûúác Anh", vaâ cuöåc thùm viïëng úã khu Xekxkoburg. Töi nghiïìn ngêîm lúâi dùån cuãa Sherlock trong luác chia tay, cuöåc thaám hiïím ban àïm seä noái lïn àiïìu gò? Taåi sao phaãi vuä trang khi túái núi êëy? Töi cêìn phaãi ài nhûäng àêu vaâ cêìn phaãi laâm nhûäng gò Holmes àaä mêåp múâ aám chó cho töi biïët laâ thùçng giuáp viïåc khöng rêu cuãa

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

115

ngûúâi chuã tiïåm cho vay êëy laâ möåt keã nguy hiïím. Hùæn coá khaã nùng thûåc hiïån nhûäng vuå aán lúån. Töi vêån duång hïët trñ oác àïí cöë àoaán nhûäng cêu hoãi hùæc buáa, nhûng khöng ùn thua. Töi àaânh chúâ àïm xuöëng, nhûäng gò xaãy ra trong boáng töi seä laâ lúâi giaãi thñch roä nhêët cho töi. Töi ra khoãi nhaâ luác 21 giúâ 15 phuát. Khi ài ngang qua cöng viïn Gayà; heãm Okxforà - loåt vaâo khu Beyker àïën trûúác cöíng töi àaä thêëy hai chiïëc xe ngûåa àûáng àúåi. Khi ài ngang qua phoâng àúåi, töi nghe thêëy nhûäng tiïëng öìn. Töi gùåp hai ngûúâi laå úã chöî Holmes. Holmes àang söi nöíi noái chuyïån vúái hoå. Àoá laâ Pitú Àöng - àùåc phaái viïn chñnh cuãa Súã an ninh, coân ngûúâi kia tröng cao lïu àïu, mùåt khoá àùm àùm; öng ta mùåc chiïëc aáo àuöi töm lõch sûå, àêìu àöåi chiïëc muä lêëp laánh aánh baåc thò töi khöng biïët. - A! Cêåu àaä àïën àêëy aâ!? - Sherlock niïìm núã chaâo töi, trong khi caâi khuy aáo khoaác vaâ lêëy chiïëc roi da úã trïn kïå - Watxún, chùæc cêåu àaä biïët ngaâi Àrön úã Scöëtlenà?! Coân mònh giúái thiïåu vúái cêåu àêy laâ ngaâi Merrieder ngaâi cuäng tham gia vaâo cöng cuöåc phiïu lûu töëi nay vúái chuáng ta. Ngaâi thêëy khöng Watxún, chuáng ta laåi àûúåc ài sùn vúái Sherlock thêåt laâ thuá võ. - Àrönx noái gioång vui veã, lõch sûå cuãa mònh. - Anh baån cuãa chuáng ta laâ möåt con ngûúâi vö giaá. Nhûng àïí bùæt àêìu cuöåc ài sùn anh ta cêìn nghiïn cûáu kyä lûúäng con thuá cuãa mònh, cêìn coá sûå giuáp àúä cuãa möåt ca sô phaãi khöng? - Túá chó súå chuáng ta khöng bùæn phaãi möåt con thuá, maâ laâ truáng vaâo con võt mêët. - Ngaâi Merrieder noái coá veã móa mai. - Ngaâi coá thïí hy voång úã ngaâi Sherlock, thûa ngaâi. - Võ àùåc phaái viïn bïn an ninh noái vúái gioång tûå haâo. - Anh ta coá nhûäng phûúng phaáp àùåc biïåt àaáng quyá cuãa mònh. Töi tûå nhêån xeát rùçng: caác phûúng phaáp êëy àöi khi maåo hiïím thêåm chñ coá veã viïín vöng nhûng bao giúâ cuäng mang laåi kïët quaã hûäu hiïåu. Coá thïí thuá nhêån laâ ngaânh an ninh cuãa chuáng töi coá nhiïìu trûúâng húåp toã ra sai lêìm, nhûng àöëi vúái ngaâi Sherlock laåi hoaân toaân àuáng múái laå chûá?! - Ngaâi noái nhû vêåy, coá nghôa laâ gò thûa ngaâi Àrönx.- Ngûúâi laå mùåt böîng àöíi gioång daân hoaâ noái. - Moåi viïåc àïìu töët àeåp. Dêîu sao cuäng àaáng tiïëc cho möåt buöíi töëi thûá baãy khöng àûúåc àaánh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

116

baâi. Àêy laâ töëi thûá baãy àêìu tiïn trong 27 nùm töi khöng àûúåc chúi baâi àêëy! - Nhûng trong canh baåc töëi nay, cöí phêìn seä lúán hún nhiïìu so vúái nhûäng cuöåc chúi cúâ baåc cuãa ngaâi moåi khi, thûa ngaâi, Sherlock noái, - vaâ chñnh cuöåc chúi naây múái löi cuöën laâm sao! Thûa caác ngaâi! Khêíu phêìn cuãa ngaâi Merrieder - 30 nghòn baãng. Coân khêíu phêìn cuãa ngaâi Àrönx - laâ Kley maâ tûâ lêu ngaâi muöën toám cöí. - Thùçng Trön Kley - tïn giïët ngûúâi, thùçng ùn cùæp chuyïn mön beã tröåm khoaá, keã bõp búåm, lûâa gaåt... - Àrönx noái. Hùæn ta coân treã, thûa ngaâi Merrieder, nhûng àoá laâ thùçng ùn cùæp khön kheáo nhêët nûúác Anh. Töi muöën tra caái coâng söë taám vaâo tay noá hún bêët cûá luác naâo hïët. Öng nöåi cuãa hùæn laâ cöng tûúác, hùæn àûúåc cho aán hoåc tûã tïë. Àêìu oác hùæn cuäng tinh vi saânh soãi nhû caác ngoán tay cuãa hùæn. Mùåc duâ chuáng töi àaä bùæt gùåp hùæn nhiïìu lêìn, nhûng cho àïën nay hùæn vêîn úã ngoaâi voâng phaáp luêåt. Tuêìn naây hùæn ùn cùæp úã Scötlen, thò tuêìn sau hùæn chuêín bõ tiïìn xêy dûång nhaâ treã úã Lernvalyx. Töi àaä theo àuöíi hùæn mêëy nùm nay röìi, nhûng thûa khi naâo töi toám àûúåc hùæn. Àïm nay töi seä coá vinh dûå giúái thiïåu hùæn vúái ngaâi. - Töi cuäng àaä hai lêìn chûáng kiïën chiïën cöng cuãa "ngaâi" Àrön Kley, nïn töi hoaân toaân àöìng yá vúái ngaâi möåt àiïìu: Hùæn laâ möåt thùçng ùn cùæp saânh soãi nhêët nûúác. Bêy giúâ àaä 23 giúâ röìi. Chuáng ta lïn àûúâng. Hai ngaâi lïn möåt xe, coân töi vaâ ngaâi Watxún ài chiïëc xe thûá hai. Sherlock Holmes trong suöët cuöåc haânh trònh khöng cúãi múã cho lùæm, anh im lùång traánh noái chuyïån vaâ luön möìm huyát saáo baãn nhaåc àaä nghe úã buöíi nhaåc höm nay. Chuáng töi lùång leä ngao du trong caãnh töëi tùm höîn loaån cuãa khu phöë àûúåc chiïëu lúâ múâ búãi caác ngoån àeân thùæp bùçng khñ àöët. - Chuáng ta sùæp àïën núi röìi, - Ngûúâi baån àûúâng cuãa töi lïn tiïëng. - Ngaâi Merrieder - Giaám àöëc ngên haâng rêët quan têm vaâ lo êu trong cöng viïåc. Àrönx cuäng rêët cêìn vúái chuáng ta. Öng ta laâ möåt con ngûúâi quaã caãm, mùåc duâ khöng àûúåc nhêåy beán trong nghiïåp vuå cuãa mònh. Öng êëy duäng caãm, deão dai nhû laâ möåt con choá Bilödú. Nïëu öng ta maâ toám àûúåc möåt keã naâo, thò keã àoá coân

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

117

lêu múái thoaát khoãi baân tay sùæt cuãa öng ta! Chuáng ta àïën núi röìi! Kia noá úã chöî kia. Chuáng töi dûâng laåi ngoaâi phöë àöng vui nhöån nhõp, àuáng núi maâ saáng nay chuáng töi túái. Sau khi thanh toaán vúái ngûúâi xaâ ñch, chuáng töi lêìm luäi theo ngaâi Merneder ài vaâo möåt haânh lang chêåt heåp vaâ chui nhanh qua möåt caái cûãa höng maâ Merrieder vûâa múái múã; sau cûãa höng laâ möåt haânh lang ngùæn nguãn úã cuöëi haânh lang coá nhûäng caánh cûãa bùçng sùæt nùång trònh trõch. Sau khi nhûäng caánh cûãa êëy àûúåc múã ra, chuáng töi ài xuöëng theo caác bêåc tam cêëp cuãa chiïëc cêìu thang xoùæn öëc vaâ àïën möåt caánh cûãa cuäng àûúâng bïå trònh trõch nhû vêåy. Ngaâi Merrieder dûâng laåi àöåt ngöåt àïí bêåt chiïëc àeân pin vaâ dêîn chuáng töi laåi ài theo möåt chiïëc haânh lang töëi tùm, sûåc muâi êím ûúát. Sau khi boã qua möåt chiïëc cûãa nûäa, chuáng töi loåt vaâo möåt cùn hêìm chêët àêìy nhûäng baân, gioã nùång nïì. - Tûâ phña trïn àöåt nhêåp vaâo àêy khöng phaãi laâ chuyïån dïî, Sherlock nhêån xeát, sau khi àaä roåi àeân pin lïn trêìn nhaâ vaâ quan saát höìi lêu. - Tûâ dûúái àêët chui lïn cuäng vêåy thöi, - Ngaâi Merrieder núái sau khi lêëy chiïëc gêåy goä xuöëng nhûäng taãng àaá duâng loát nïìn nhaâ. - Laâm sao thïë naây? Tiïëng kïu múái laå laâm sao, dûúâng nhû dûúái àêët tröëng röîng? - Öng ta kïu lïn kinh ngaåc. Töi àïì nghõ caác ngaâi àûâng laâm êìm lïn, - Sherlock giêån dûä noái. - Cuöåc mai phuåc cuãa chuáng ta thùæng hay baåi laâ phuå thuöåc vaâo caác ngaâi àêëy. Caác ngaâi haäy chõu khoá ngöìi taåm xuöëng caác thuâng naây vaâ khöng àûúåc laâm öìn! Ngaâi Merrieder ngöìi xuöëng möåt caái soåt vúái veã nhêîn nhuåc. Coân Sherlock quò hai àêìu göëi vaâ duâng àeân pin vaâ kñnh luáp bùæt àêìu nghiïn cûáu nhûäng khe húã chöî nöëi cuãa caác taãng àaá. Qua vaâi giêy àöìng höì, coá veã thoaã maän vúái kïët quaã àaåt àûúåc, anh ta àûáng dêåy vaâ cêët chiïëc kñnh luáp vaâo tuái quêìn. - Chuáng ta coân ñt nhêët laâ möåt tiïëng àöìng höì nûäa àïí chúâ àúåi, - Sherlock noái. - Chuáng noá coân àúåi cho öng chuã tiïåm cho vay ài nguã àaä, luác àoá chuáng seä bùæt tay vaâo viïåc. Khi laäo chuã tiïåm nguã chuáng khöng boã phñ thúâi gian àêu. Vò caâng kïët thuác súám bao nhiïu chuáng caâng coá thúâi gian àïí têíu taán bêëy nhiïu. Chuáng ta àang úã caái kho cuãa ngên haâng giaâu coá cuãa Luên Àön, töi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

118

khöng nghi ngúâ gò nûäa, thûa ngaâi Merrieder - ngaâi laâ àaåi diïån cuãa ngên haâng, ngaâi seä giaãi thñch cho chuáng töi roä laâ caái gò àaä thu huát boån ùn cûúáp sûâng soã naây chuá yá àïën caái kho naây? - Chuáng töi àang giûä nhûäng àöìng ngoaåi tïå cuãa nûúác Phaáp. Nhûäng àöìng Frùng vaâng. - Ngaâi giaám àöëc noái thò thêìm. - Chuáng töi àaä àïì ra möåt loaåt biïån phaáp àïì phoâng, vò nghô rùçng thïë naâo cuäng coá keã doâm ngoá vaâ rùæp têm chiïëm àoaåt. - Nhûäng àöìng vaâng Frùng aâ? - Vêng, caách àêy vaâi thaáng, chuáng töi àaä nhêån àûúåc 30 nghòn àöìng Napölïöng nùçm úã ngên haâng bïn Phaáp. Chuáng töi baão vïå rêët cêín mêåt. Chuáng töi khöng àûúåc pheáp múã goái nhûäng hoâm àûång baåc naây, vaâ cho àïën nay chuáng vêîn nùçm trong kho chuáng töi. Caái soåt töi àang ngöìi àêy, chûáa hai nghòn àöìng vaâng Napölïöng. Nhûäng àöìng tiïìn naây àûúåc boåc bùçng nhûäng têëm giêëy têím chò, rêët hiïëm hoi trong khi chi nhaánh cuãa möåt ngên haâng giûä nhiïìu vaâng baåc nhû hiïån nay chuáng töi àang cêët giûä. Àiïìu naây laâm cho nhiïìu öng giaám àöëc phaãi lo lùæng. - Hoå lo lùæng laâ coá cú súã àêëy?! - Sherlock nhêån xeát, - Chuáng ta àaä àïën luác phaãi chuêín bõ sùén saâng. Töi àïì nghõ tûâ luác naây trúã ài moåi ngûúâi haäy chuá yá khöng laâm öìn. Coân ngaâi Merneder ngaâi kiïëm caái gò che àeân pin laåi cho búát saáng möåt chuát. - Thïë chuáng ta phaãi ngöìi trong boáng töëi aâ? - Töi nghô rùçng phaãi buöåc loâng nhû vêåy, chûá biïët laâm sao? Töi coá mang theo böå baâi, coá thïí chuáng ta seä chúi möåt vaán vò àuã böën ngûúâi. Nhûng töi caãm thêëy chuáng noá àang trïn àûúâng àïën àêy, nïëu chuáng ta àïí àeân thò quaã laâ liïìu lônh. Ngoaâi ra töi àïì nghõ chuáng ta sùæp xïëp võ trñ, vò chuáng noá laâ nhûäng tïn can àaãm àêëy; mùåc duâ chuáng ta chuá àöång têën cöng trûúác, song coá thïí chuáng seä gêy töín thêët khöng ñt nïëu chuáng ta khöng chuêín bõ àïì phoâng. Töi seä àûáng sau caái soåt naây, coân caác ngaâi seä àûáng sau caái soåt kia. Khi naâo töi queát àeân pin vaâo tuåi ùn cûúáp, caác ngaâi haäy nhanh tay chöåp lêëy chuáng noá. Coân nïëu chuáng dúã troâ duâng suáng, Watxún cêåu haäy bùæn ngay lêåp tûác khöng chêìn chûâ do dûå. Sherlock phên cöng. Töi lêëy khêíu suáng ra kiïím tra àaån àêìy àuã vaâ cêín thêån àùåt noá lïn chiïëc thuâng göî; coân baãn thên thò àûáng phña sau chiïëc hoâm

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

119

êëy. Sherlock tùæt chiïëc àeân pin vaâ chuáng töi phaãi àûáng trong caãnh töëi nhû bûng. Muâi kheát leåt cuãa kim khñ bõ àöët noáng laâm cho töi biïët rùçng àeân pin khöng tùæt hùèn vaâ aánh saáng chiïëu roåi trong khoaãng khùæc. Thêìn kinh töi cùng thùèng vò àúåi chúâ, vò bõ kñch àöång búãi boáng töëi bêët ngúâ naây xen vaâo àoá laâ muâi khoá chõu cuãa hêìm. - Chuáng noá chó coá möåt con àûúâng àïí têíu thoaát laâ chaåy ngûúåc laåi àûúâng hêìm qua caái nhaâ úã heãm Xekxkoburg. - Holmes noái thò thêìm - Töi hy voång ngaâi àaä laâm hïët nhûäng àiïìu töi àïì nghõ chûá, thûa ngaâi Àrönx? - Vêng, ngaâi àöåi trûúãng vaâ hai sô quan àang àúåi boån chuáng úã ngoaâi cûãa. - Coá nghôa laâ chuáng ta àaä bõt chùåt moåi löëi thoaát. Bêy giúâ chuáng ta chó cêìn im lùång vaâ chúâ àúåi. Thúâi gian tröi chêåm chaåp. Thûåc ra thò khoaãng möåt giúâ mûúâi laâm phuát tröi qua, nhûng töi caãm thêëy laâ àïm àaä hïët vaâ úã phña trïn kia bònh minh àang bùæt àêìu àïën. Cùåp chên cuãa töi tï cûáng vaâ moãi raä rúâi vò töi súå àïën nöîi khöng daám nhuác nhñch. Thêìn kinh thò cùng thùæng quaá mûác vaâ böîng nhiïn töi phaát hiïån thêëy aánh saáng lêåp loeâ úã phña dûúái àêët. Àêìu tiïn chó laâ möåt aánh lûãa chiïëu yïëu úát laâm túâ múâ saáng möåt têëm àaá cuãa nïìn nhaâ. Sau àoá aánh lûãa biïën thaânh möåt vuâng saáng vaâng choeá. Möåt laát sau úã nïìn nhaâ tûå nhiïn hiïån ra möåt caái lö troân khöng nghe möåt tiïëng àöång naâo hïët vaâ úã chñnh caái löî àûúåc chiïëu saáng êëy thoâ lïn möåt baân tay - Baân tay trùæng nhû tay àaân baâ. Baân tay êëy dûúâng nhû cöë súâ soaång tòm kiïëm möåt vêåt gò àoá. Baân tay vúái nhûäng ngoán tay run rêíy tröìi lïn tûâ dûúái àêët trong chûâng möåt phuát röìi biïën mêët möåt caách àöåt ngöåt cuäng nhû khi noá xuêët hiïån. Têët caã laåi bao truâm trong boáng töëi möåt lêìn nûäa. Chó giûäa caác khe hú cûãa mêëy têëm àaá laát nhaâ coân thêëp thoaáng möåt thûá aánh saáng lúâ múâ. Tuy nhiïn sau möåt khoaãng khùæc ngùæn nguãi, möåt trong nhûäng phiïën àaá lúán trùæng àûúåc lêåt ra vúái möåt tiïëng "rùæc" nghe ruâng mònh. Ú' chöî àoá xuêët hiïån möåt höë vuöng vûác sêu thùèm. Tûâ höë êëy aánh aánh toaã ra khùæp núi. Trïn miïång höë möåt böå mùåt treã

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

120

con nhùén boáng xuêët hiïån. Hùæn ngú ngaác cêín thêån nhòn böën phña. Hai tay chöëng lïn thaânh miïång höë, hai vai nhö lïn khoãi höë, sau àoá caã têëm thên tröìi lïn, möåt àêìu göëi tûåa vaâo nïìn nhaâ, möåt giêy sau con ngûúâi laå mùåt tûâ loâng àêët àaä àûáng ngay trïn nïìn nhaâ bïn caånh miïång höë vaâ hùæn giuáp tïn àöìng boån treâo lïn. Thùçng naâo cuäng nhoã nhùæn nhû vêåy, böå mùåt trùæng bïåch vaâ coá böå toác quùn hung saáng. - Moåi viïåc àïìu töët àeåp caã chûá? - Hùæn ta hoãi nhoã. - Cêåu giûä caái àuåc vúái mêëy caái bao phaãi khöng? Ma quyã úi? Nhaãy xuöëng ài, Archi, haäy nhaãy ài, túái seä àûáng caãn àûúâng cho cêåu. Sherlock Holmes toám lêëy cöí aáo cuãa hùæn ta. Thùçng tröåm thûá hai àaä kõp chui vaâo hang; Àrönx toan toám lêëy hùæn song khöng kõp. Töi nghe thêëy tiïëng lïn quy laát cuãa khêíu suáng, nhûng Sherlock àaä kõp thúâi vuát roi da quêåt vaâo tay tïn keã cûúáp vaâ khêíu suáng rúi xuöëng nïìn nhaâ àaánh "choang" möåt tiïëng. - Chöëng cûå vö ñch Trön Kley, - Holmes noái nheå nhaâng, ngaâi àaä bõ bùæt. - Tao àaä biïët, - Noá traã lúâi hoaân toaân bònh tônh, - Nhûng ngûúâi baån cuãa tao àaä kõp thúâi têíu thoaát vaâ chuáng maây chó chöåp àûúåc vaåt aáo cuãa anh êëy maâ thöi. - Nhûng ba anh baån cuãa töi àaä àúåi noá ngoaâi kia! - Sherlock noái. - A! Chuáng bay àaä giùng sùén bêîy Xin chuác mûâng! - Coân töi, töi cuäng xin chuác mûâng ngaâi! Kïë hoaåch cuãa ngaâi bõa àùåt vïì Höåi "ngûúâi toác hung" hoaân toaân coá lyá vaâ thaânh cöng àêëy chûá? - Maây seä gùåp laåi baån cuä cuãa maây ngay bêy giúâ - Àrönx noái, - Hùæn ta gioãi àaâo ngaåch hún maây coân bêy giúâ tao buöåc phaãi caâi caái coâng naây vaâo tay maây thöi. - Haäy deåp baân tay bêín thóu cuãa maây ài? Khöng àûúåc àuång vaâo ngûúâi tao! - Keã bõ bùæt noái vúái Àrönx sau khi coâng söë taám àaä àûúåc àeo vaâo tay hùæn, hùæn tiïëp - Hònh nhû caác ngûúâi àaä biïët laâ trong ngûúâi tao coá doâng maáu cuãa nhaâ vua àang chaãy?! - Vaâ khi trao àöíi vúái töi, hùæn toã ra thên thiïån hún, hùæn goåi töi laâ "ngaâi" vaâ noái nhûäng cêu "laâm ún" röëi rñt.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

121

- Rêët tuyïåt - Àrönx vûâa noái vûâa cûúâi - Xin múâi ngaâi chõu khoá leo lïn trïn naây vaâ haå cöë ngöìi vaâo cöî xe ngûåa kia. Noá seä chúã "àiïån haå" vïì àöìn. - Cuäng töët thöi, - Àrön Kley bònh tônh traã lúâi. Hùæn ta gêåt àêìu oai vïå chaâo chuáng töi, vaâ bònh thaãn ài khoãi dûúái sûå aáp taãi cuãa nhên viïn caãnh saát. - Thûa ngaâi Holmes, - Merrieder noái, trong khi dêîn chuáng töi ra khoãi nhaâ kho. - Töi khöng biïët lêëy gò àïí àïìn àaáp cöng lao cuãa ngaâi trong vuå naây. Ngaâi àaä kõp thúâi ngùn chùån möåt vuå ùn tröåm taây trúâi. - Töi àaä thanh toaán soâng phùèng vúái ngaâi Àrön Kley röìi, Holmes noái. - Khoaãn chi phñ cho cöng viïåc ngaây höm nay khöng àaáng laâ bao, caác ngaâi thanh toaán cho töi khoaãn àaä chi êëy; mùåc duâ, thûåc chêët, töi cuäng àûúåc thûúãng xûáng àaáng röìi. Töi àaä hên haånh àûúåc tham gia vaâo cuöåc trinh thaám hêëp dêîn thêåt laâ lyá thuá vaâ àûúåc nghe möåt cêu chuyïån ly kyâ vïì Höåi "ngûúâi toác hung" nûäa... - Cêåu thêëy khöng, Watxún, - Saáng súám höm sau Sherlock giaãi thñch cho töi, khi töi àïën ngöìi uöëng caâ phï vúái anh. - Luác àêìu túá àaä hiïíu roä: muåc àñch duy nhêët cuãa baãn thöng baáo viïín vöng vïì Höåi "ngûúâi toác hung" vaâ chuyïån cheáp laåi cuöën "Baách khoa toaân thû nûúác Anh" chó laâ muöën löi keáo chuã tiïåm cho vay kia ra khúi nhaâ haâng ngaây vaâi tiïëng àöìng höì. Caách thûác chuáng noá lûåa choån, têët nhiïn thêåt ngöå ngônh. Tuy nhiïn, nhúâ noá maâ boån kia àaåt àûúåc muåc àñch. Khöng phaãi nghi ngúâ gò toaân böå kïë hoaåch êëy àûúåc thùçng giuáp viïåc cuãa laäo chuã tiïåm maách nûúác cho hùæn ta, thùçng Kley biïët maâu toác cuãa chuã mònh. Böën baãng trong tuêìn àöëi vúái ngaâi Wilxún laâ miïëng möìi beáo búã; song àöëi vúái chuáng noá chùèng laâ caái gò caã, nïëu nhû chuáng dûå tñnh seä thu àûúåc mêëy ngaân. Chuáng àûa thöng baáo lïn baáo chñ. Möåt thùçng bõp àïën thuï nhaâ taåm thúâi, coân thùçng bõp khaác thò xuái öng chuã mònh túái àoá. Caã hai thùçng lïìu tranh thuã sûå vùæng mùåt cuãa ngûúâi chuá tiïåm vaâo möi buöíi saáng. Vûâa nghe noái àïën tïn giuáp viïåc chó nhêån möåt nûãa tiïìn cöng, túá hiïíu ngay laâ thùçng laáu caá naây coá duång yá gò àêy, phaãi coá nguyïn nhên chûá?! - Nhûng sao cêåu laåi àoaán àûúåc yá nghô cuãa chuáng noá?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

122

- Cûãa hiïåu cuãa anh chaâng toác hung khöng àaáng laâ bao vaâ cùn nhaâ cuãa anh ta cuäng khöng coá gò àaáng giaá àïí cho chuáng khúãi àêìu möåt troâ chúi phûác taåp nhû vêåy. Chùæc laâ chuáng coá êm mûu úã phña bïn ngoaâi. Caái gò àêy? Túá nghô àïën chuyïån say mï chuåp aãnh cuãa tïn giuáp viïåc, hùæn lúåi duång sûå say mï naây àïí tûå do chui vaâo hêìm kñn àïí laâm gò? Cùn hêìm! Àoá laâ nuát cuöëi cuãa cuöån chó röëi. Túá hoãi ngaâi Wilxún rêët cùån keä vïì tïn giuáp viïåc vaâ hiïíu rùçng túá phaãi àûúng àêìu vúái möåt thùçng tröåm cùæp nöíi tiïëng nhêët úã Luên Àön. Hùæn laâm gò trong hêìm töëi? Chùæc laâ möåt cöng viïåc phûác taåp, búãi hùæn phaãi laâm trong vaâi tiïëng àöìng höì möîi ngaây vaâ roâng raä nhûäng hai thaáng trúâi. Hùæn coá thïí laâm gò? Chó àaâo nghaåch àïí chui vaâo möåt ngöi nhaâ naâo àoá. Khi ài àïën àiïìu suy diïîn naây, túá liïìn ruã cêåu àïën quan saát núi xaãy ra cêu chuyïån hêëp dêîn êëy. Cêåu lêëy laâm ngaåc nhiïn khi túá goä batoong xuöëng nïìn àêët?! Túá chó muöën biïët àûúâng hêìm àûúåc àaâo ài hûúáng naâo, úã mùåt tiïìn hay úã sên sau? Vaâ túá àaä biïët phña trûúác khöng coá àûúâng hêìm. Luác àoá túá goåi cûãa, thùçng giuáp viïåc xuêët hiïån. Túá àaä coá lêìn àuång àöå vúái hùæn, nhûng chûa coá dõp nhòn kyä mùåt hùæn lêìn naâo vaâ lêìn naây túá cuäng khöng theâm nhòn vaâo mùåt noá; túá chó cêìn nhòn vaâo hai àêìu göëi cuãa hùæn maâ thöi. Hai àêìu göëi bêín thóu gúám ghiïëc, bõ moân nhiïìu vaâ nhùn nheo nûäa. Nhûäng àiïìu àoá chûáng toã rùçng hùæn ta àaä àaâo ngaåch trong thúâi gian liïn tuåc. Chó cêìn laâm saáng toã möåt àiïìu laâ chiïëc ngaåch àoá seä dêîn ài àêu? Khi quay laåi goác phöë, túá nhòn thêëy têëm biïín àïì Ngên haâng thaânh phöë vaâ ngoaåi ö, thïë laâ túá hiïíu ngay moåi chuyïån. Sau buöíi ca nhaåc, cêåu vïì nhaâ, coân túá ài Scötlen - tûâ àoá túá àïën chöî viïn Chuã tõch chi phöëi Ngên haâng. - Thïë laâm sao cêåu biïët àûúåc chuáng noá coá yá àõnh thûåc hiïån vuå ùn cùæp ngay töëi höm àoá? - Töi hoãi. Sau khi àaä àoáng cûãa vùn phoâng cuãa Höåi "ngûúâi toác hung" chuáng khöng cêìn sûå vùæng mùåt cuãa ngaâi Àrabec Wilxún nûäa, hay noái caách khaác, àûúâng hêìm àaä àaâo xong. Roä raâng chuáng cöë gùæng sûã duång caái àõa àaåo naây caâng súám caâng töët. Vò, thûá nhêët laâ àõa àaåo coá thïí bõ phaát hiïån, thûá hai laâ vaâng baåc coá thïí bõ chuyïín ài núi khaác. Hún nûäa, ngaây thûá baãy laâ ngaây thñch húåp nhêët, búãi saáng chuã nhêåt nghó laâm viïåc chuáng coá caã möåt thúâi gian àïí têíu taán. Dûåa trïn nhûäng suy xeát êëy, túá ài àïën möåt kïët luêån laâ kïë hoaåch ùn cùæp kia seä àûúåc thûåc hiïån trong möåt àïm gêìn nhêët.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

123

- Nhûäng lêåp luêån cuãa cêåu thêåt tuyïåt vúâi! - Töi thaânh thêåt thaán phuåc. - Cêåu àaä àûa ra möåt chuöîi nhûäng sûå kiïån, maâ möîi mùæt xñch àïìu coá cú súã vûäng chùæc. - Vuå aán naây àaä cûáu túá khoãi nöîi buöìn chaán àang àeâ nùång trong loâng túá. - Anh ta têm tònh - Than öi! Túá caãm thêëy nöîi buöìn laåi àang lùm le àeâ nùång ûu tû túá möåt lêìn nûäa. Toaân böå cuöåc àúâi cuãa túá laâ cöë gùæng traánh sûå àún àiïåu cuãa cöng viïåc haâng ngaây. Nhûäng luác tòm kiïëm khaám phaá kia àaä giuáp túá àaåt àûúåc muåc àñch. - Cêåu laâ möåt võ cûáu tinh nhên hêåu cuãa nhên loaåi, töi noái. Holmes nhuán vai: - Àuáng, túá cuäng mang laåi möåt lúåi ñch naâo àêëy -"Con ngûúâi khöng laâ gò caã, chó coá cöng viïåc múái laâ têët caã" - Giuxtav Flober trong thû gûãi cho Ror Xanh àaä diïîn àaåt nhû thïë àêëy!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

124

CÖNG VIÏÅC CUÖËI CUÂNG CUÃA SHERLOCK HOLMES

Töi vö cuâng àau àúán khi viïët lïn nhûäng doâng cuöëi cuâng cuãa thiïn phoáng sûå coá liïn quan àïën nhûäng thiïn taâi hiïëm coá cuãa ngûúâi baån vö cuâng thên thiïët àöëi vúái töi, anh Sherlock Holmes. Thuá thêåt, töi muöën im lùång, khöng muöën nhùæc àïën sûå kiïån àaä àïí laåi trong loâng töi möåt nöîi cö àún hoang vùæng, tröëng traãi, khöng biïët lêëy gò àïí buâ àùæp cho nöîi mêët maát lúán lao naây, mùåc duâ cêu chuyïån àaä xaãy ra àaä hai nùm röìi. Nhûäng laá thû cuöëi cuâng cuãa ngaâi àaåi taá Àreymx Monarti, trong àoá öng ta muöën baão vïå danh dûå cho ngûúâi anh trai quaá cöë cuãa mònh, buöåc loâng töi phaãi cêìm lêëy buát mûåc. Töi tûå àùåt cho mònh traách nhiïåm phaãi giúái thiïåu trûúác cöng chuáng têët vaã nhûäng sûå kiïån xaãy ra theo àuáng nhû trong thûåc tïë. Chó möåt mònh töi laâ ngûúâi coá may mùæn chûáng kiïën, biïët àûúåc toaân böå sûå thêåt êëy àiïìu naây laâm töi thêëy xuác àöång. Giúâ àêy khöng coân lyá do gò àïí che dêëu sûå thêåt. Theo töi àûúåc biïët, chó coá ba thöng baáo sau àêy laâ àûúåc àùng trïn baáo chñ: möåt mêíu tin àùng trïn "Taåp chñ Àúâ Renhev" ngaây 6 thaáng 5 nùm 1891. Möåt bûác àiïån cuãa haäng thöng tin Reyter àùng trïn baáo tûâ ngaây 7 thaáng 5; cuöëi cuâng laâ nhûäng bûác thû múái àêy. Trong söë nhûäng bûác thû àoá, thò bûác thû thûá nhêët vaâ bûác thû thûá hai quaá toárn tùæt; bûác thû thûá ba laåi boáp meáo sûå thêåt möåt caách trùæng trúån. Traách nhiïåm cuãa töi laâ laâm sao noái cho toaân thïë giúái biïët, nhûäng sûå kiïån àaä xaãy ra giûäa giaáo sû Möriarti vaâ Sherlock Holmes àuáng nhû sûå thêåt cuãa noá. Coá leä baån àoåc coân nhúá, ngay sau khi töi lêëy vúå, möëi quan hïå quaá û mêåt thiïët giûäa töi vaâ Sherlock Holmes àaä coá thay àöíi trong möåt chûâng mûåc naâo àoá. Töi bêån bõu vúái cöng viïåc chûäa bïånh. Coân anh vêîn gheá laåi chöî töi khi cêìn coá ngûúâi baån àöìng haânh cuâng tham gia giaãi quyïët nhûäng cöng viïåc khaám phaá cuãa mònh, nhûng ngaây caâng thûa dêìn, ñt dêìn. Vò thïë trong nùm 1890 töi chó thu thêåp àûúåc coá ba baâi vïì chuyïån trinh thaám cuãa anh. Muâa àöng nùm êëy vaâ àêìu muâa xuên 1891, baáo chñ àùng tin Holmes àûúåc chñnh phuã Phaáp múâi sang giaãi quyïët möåt chuyïån

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

125

rêët quan troång; qua hai bûác àiïån anh gûãi cho töi tûâ Narbön vaâ Nhima, töi àinh ninh cuöåc viïëng thùm cuãa anh úã nûúác Phaáp chùæc seä coân keáo daâi. Vò vêåy töi vö cuâng ngaåc nhiïn khi vaâo luác chêåp töëi ngaây 24 thaáng 4, anh àöåt ngöåt xuêët hiïån trong phoâng laâm viïåc cuãa töi. Àêìu tiïn àêåp vaâo mùæt töi laâ daáng hònh anh gêìy goâ xanh xao hún moåi khi rêët nhiïìu. Àuáng, túá àaä tiïu hao gêìn hïët sûác lûåc cuãa mònh - Anh àaáp, nhû muöën thanh minh cho caái nhòn e ngaåi cuãa töi. Trong thúâi gian gêìn àêy, túá tuáng bêën quaá. Túá keáo têëm reâm laåi àûúåc chûá? Cùn phoâng chó thùæp möåt chiïëc àeân baân, thöng thûúâng töi vêîn àoåc dûúái ngoån àeân naây. Roán reán ài doåc theo bûác tûúâng, Holmes ài voâng khùæp cùn nhaâ vaâ keáo kñn caác têëm reâm, veán kñn möåt caách kyä lûúäng khöng àïí húã möåt cöî tröëng naâo. - Cêåu àang coá chuyïån phaãi lo súå haã? - Töi hoãi. - Àuáng, túá rêët súå. - Súå caái gò? - Möåt loaåi suáng húi. - Anh baån yïu quyá úi, cêåu muöën aám chó caái gò? - Watxún, chùæc cêåu biïët túá khaá roä àêëy, tûâ lêu cêåu àaä biïët túá khöng phaãi laâ möåt con thoã. Àûâng cho laâ coá möëi nguy hiïím àang àe doaå cêåu. Noá chó laâ möåt haânh àöång muâ quaáng, khöng phaãi laâ möåt haânh àöång anh huâng. Cêåu cho túá xin que diïm. Anh chêm thuöëc huát, vaâ dûúâng nhû khoái thuöëc laá laâm anh tûúi tinh hùèn lïn. Trûúác hïët túá cêìn phaãi xin löîi vò cuöåc viïëng thùm quaá muöån, - Anh lïn tiïëng. - Ngoaâi ra túá xin pheáp àûúåc laâm möåt viïåc húi bêët nhaâ, thûá hai laâ seä treâo qua bûác tûúâng sau vûúân nhaâ cêåu. Túá àõnh ài ra bùçng caách nhû vêåy àêëy. Nhûäng chuyïån êëy coá yá nghôa gò vêåy? - Töi hoãi. Anh chòa caánh tay laåi saát ngoån àeân, töi tröng thêëy hai khúáp ngoán tay bõ xêy saát vaâ rúám maáu. - Cêåu thêëy àêëy, khöng phaãi laâ chuyïån àuâa àêu. - Anh vûâa cûúâi vûâa noái. - Caái naây coá thïí laâm mêët caã baân tay nhû khöng. Vúå cêåu àêu röìi? Coá úã nhaâ khöng?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

126

- Khöng, cö ta ài thùm ngûúâi quen. - Hay quaá! Nghôa laâ cêåu úã nhaâ möåt mònh. - Chó möåt mònh. - Nïëu thïë thò, túá dïî daâng múâi cêåu cuâng ài vúái túá qua biïn giúái trong voâng möåt tuêìn lïî. - Ài àêu vêåy? - Ài àêu maâ chaã àûúåc, túá thò thïë naâo cuäng àûúåc. Têët caã nhûäng chuyïån naây töi thêëy kyâ quùåc thïë naâo êëy. Trong khuön mùåt trùæng bïåch, mïåt moãi cuãa anh, töi caãm thêëy hïå thöëng thêìn kinh cuãa anh àang úã traång thaái cùng thùèng töåt àöå. Qua caái nhòn cuãa töi anh biïët rùçng töi khöng hiïíu. Chöëng cuâi choã lïn bùæp àuâi vaâ xiïët chùåt caác ngoán tay laåi vúái nhau, anh bùæt àêìu giaãi thñch cho töi nghe tònh hònh cuãa cöng viïåc. - Túá nghô laâ cêåu chûa àûúåc nghe noái gò vïì giaáo sû Möriarti? - anh hoãi. - Chûa. - Àoá laâ möåt ngûúâi àaåi taâi vïì viïåc giûä kñn tung tñch cuãa mònh. Hùæn ta àaä thiïët lêåp möåt maång lûúái khùæp thaânh Luên Àön. Thêåm chñ chûa ai noái vïì hùæn. Riïng chuyïån naây cuäng àaáng liïåt hùæn ta vaâo bêåc àaân anh trong giúái hònh sûå. Watxún, túá coá thïí noái chùæc rùçng, nïëu túá chiïën thùæng con ngûúâi naây, tûác laâ laâm àûúåc viïåc vaåch mùåt chó tïn hùæn ta ra trûúác xaä höåi thò àoá àuáng laâ möåt thaânh cöng lúán trong sûå nghiïåp cuãa túá. Luác êëy, túá seä kïët thuác bûúác àûúâng cöng danh cuãa mònh vaâ túá sùén saâng chuyïín sang nghiïn cûáu caác lônh vûåc khaác yïn tônh hún. Noái riïng vúái cêåu nheá. Hai sûå viïåc cuöëi cuâng àaä taåo cho túá khaã nùng thuyïët phuåc vûúng quöëc Xkanàinavi vaâ nûúác cöång hoaâ Phaáp cho túá nhûäng cöng cuå, àiïìu kiïån tiïën haânh möåt cuöåc àöíi múái, húåp vúái súã thñch cuãa túá hún. Luác àoá túá seä toaân têm nghiïn cûáu trong lônh vûåc hoaá hoåc. Nhûng túá chûa thïí ngöìi yïn trong chiïëc ghïë baânh cuãa mònh, möåt khi con ngûúâi kia, caái tay giaáo sû Möriarti àang tûå do tung hoaânh ngang doåc trïn caác àûúâng phöë úã Luên Àön. - Hùæn ta àaä phaåm nhûäng töåi aác gò? - Öi! Haán coá möåt tiïíu sûã thêåt khaác thûúâng! Hùæn xuêët thên trong möåt gia àònh töët, àûúåc àaâo taåo àïën núi àïën chöën, hùæn coá

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

127

möåt taâi nùng hiïëm coá vïì toaán hoåc. Khi troân 21 tuöíi, hùæn àaä viïët xong möåt luêån vùn vïì nhõ thûác Niutún, laâm cho tïn tuöíi cuãa hùæn nöíi tiïëng khùæp Chêu Êu. Sau àoá, hùæn àûúåc phuå traách khoa toaán trong möåt trûúâng àaåi hoåc töíng húåp cuãa nûúác Anh. Möåt tûúng lai saán laån, raång rúä àang chúâ àoán hùæn. Nhûng hùæn böîng biïën mêët möåt caách laånh luâng vaâ trúã thaânh möåt tïn hung àöì àöåc aác. Trong huyïët quaãn cuãa hùæn doâng maáu cuãa keã phaåm töåi àang chaãy. Do coá trñ oác thöng minh hiïëm coá nïn haânh àöång àöåc aác cuãa hùæn caâng nguy hiïím. Trong trûúâng àaåi hoåc, nhûäng lúâi àöìn àaåi khöng hay vïì hùæn àaä bay ài khùæp núi, cuöëi cuâng buöåc loâng hùæn phaãi rúâi boã trûúâng àïí àïën cû truá taåi Luên Àön. Ú' àêëy hùæn ta bùæt àêìu chuêín bõ möåt àöåi nguä nhûäng tïn ùn cùæp, lûu manh chuyïn nghiïåp treã tuöíi. Àoá laâ nhûäng àiïìu túá biïët vïì hùæn. Chñnh cêåu biïët àêëy, khöng ai nùæm vûäng giúái hònh sûå úã Luên Àön naây bùçng túá. Caách àêy khöng lêu, túá bùæt àêìu caãm thêëy laâ úã sau lûng cuãa boån töåi phaåm, coá möåt thïë lûåc khöng lûúâng àûúåc àang baão vïå, che chúã cho chuáng - möåt thïë lûåc huâng maånh, coá töí chûác àang hoaåt àöång traái vúái phaáp luêåt, àûúåc nuáp dûúái nhûäng böå mùåt giaã taåo. Rêët .nhiïìu lêìn, trong caác trûúâng húåp khaác nhau, qua nhûäng vuå ùn cùæp hoùåc giïët ngûúâi, túá àïìu nhêån thêëy sûå coá mùåt cuãa caái thïë lûåc êëy. Bùçng con àûúâng tñnh toaán rêët lögic, túá àaä phaát hiïån ra dêëu vïët cuãa noá, ngay caã trong nhûäng vuå chûa àûúåc khaám phaá, hay trong nhûäng vuå aán àaä tòm ra, maâ baãn thên túá khöng trûåc tiïëp tham gia, túá àïìu thêëy thêëp thoaáng thïë lûåc àoá. Trong nhiïìu nùm, túá coá yá àõnh xeá toaåc bûác bònh phong che àêåy töåi aác kia, vaâ àaä àïën luác túá lêìn theo àêìu möëi cuãa cuöån dêy, bùæt àêìu möåt cöng cuöåc gúä dêìn tûâng möëi röëi ren, cho àïën khi naâo phanh ra, toám àûúåc caái nuát cuöëi cuâng dêîn túái võ giaáo sû Möriarti - möåt nhaâ toaán hoåc löîi laåc. Hùæn nhû möåt Napölïöng trong giúái töåi phaåm hònh sûå, hùæn laâ möåt nhaâ töí chûác laänh àaåo gêìn möåt nûãa söë vuå àöåc aác vaâ têët caã caác vuå phaåm phaáp chûa àûúåc khaám phaá àaä xaãy ra trung thaânh phöë naây. Phaãi thûâa nhêån àoá laâ möåt thiïn taâi, möåt triïët gia, möåt con ngûúâi coá àêìu oác suy luêån nhûäng vêën àïì coá tñnh chêët trûâu tûúång. Hùæn coá möåt böå oác thuöåc loaåi thöng thaái söë möåt. Hùæn ngöìi bêët àöång nhû möåt con nhïån trong maång tú cuãa mònh, trong maång nhïån coá haâng nghòn súåi dêy, hùæn seä toám lêëy, giaãi quyïët khi coá möåt sûå rung àöång nho nhúã cuãa tûâng súåi dêy. Rêët haän hûäu,

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

128

hùæn múái trûåc tiïëp haânh àöång, hùæn chó töí chûác, xêy dûång kïë hoaåch. Tay chên cuãa hùæn thò rêët nhiïìu, vaâ àûúåc töí chûác àïën núi àïën chöën. Nïëu coá ai cêìn ùn cùæp möåt têåp taâi liïåu, cêìn àöåt nhêåp vaâo nhaâ, cêìn giïët, thuã tiïu möåt ngûúâi naâo àoá... thò chó cêìn trònh baây nguyïån voång àoá vúái giaáo sû. Ngay lêåp tûác möåt vuå aán seä àûúåc chuêín bõ vaâ thi haânh. Boån tay chên cuãa hùæn coá thïí seä bõ bùæt, trong nhûäng trûúâng húåp nhû vêåy, bao giúâ hùæn cuäng tung tiïìn ra mua chuöåc hoùåc nhúâ ngûúâi baão laänh. Nhûng tïn chó huy chñnh, cêìm àêìu, bao giúâ cuäng nùçm ngoaâi diïån nghi vêën. Töí chûác aáy laâ nhû vêåy, bùçng con àûúâng suy luêån túá àaä xaác àõnh àûúåc böå maáy hoaåt àöång cuãa noá. Túá daä döìn toaân böå sûác lûåc cuãa mònh àïí phaát hiïån vaâ quyïët beã gaäy noá. Nhûng tay giaáo sû cuäng rêët laáu caá, hùæn luön thay hònh àöíi daång, nguy trang rêët kheáo vaâ àûúåc baão vïå vûäng chùæc àïën nöîi mùåc duâ túá têåp trung moåi cöë gùæng nhûng vêîn khöng sao coá àuã chûáng cúá àïí buöåc töåi hùæn trûúác toaâ. Watxún thên mïën, cêåu rêët biïët khaã nùng cuãa túá, thuá thêåt vúái cêåu laâ phaãi mêët ba thaáng roâng raä, cuöëi cuâng túá múái tòm thêëy àöëi thuã xûáng àaáng cuãa mònh. Nhûäng viïåc laâm phaåm phaáp cuãa hùæn gêy cho túá möåt nöîi lo lùæng, súå haäi thò bêy giúâ àaä nhûúâng chöî cho sûå kñnh nïí trûúác nùng lûåc taâi ba cuãa hùæn. Tuy vêåy; cuöëi cuâng hùæn cuäng sú húã, mùåc duâ möåt sú húã khöng daáng kïí, àaáng lyá hùæn khöng nïn àïí xaãy ra sûå sú húã àoá múái phaãi búãi túá àang baám riïët hùæn nhû möåt con àóa. Túá àaä lúåi duång sú húã êëy, sau khi duâng noá laâm xuêët phaát àiïím cho cuöåc têën cöng tay àöi, túá bùæt àêìu giùng xung quanh hùæn möåt caái bêîy. Hiïån naây caái bêîy êëy hêìu nhû àaä chuêín bõ xong; sau ba ngaây nûäa, nghôa laâ àuáng vaâo töëi thûá hai, moåi chuyïån seä àûúåc giaãi quyïët. Ngaâi giaáo sû cuâng vúái nhûäng keã cêìm àêìu bùng àaãng êëy seä rúi vaâo tay toaâ àaåi hònh. Coân sau àoá möåt cöng cuöåc hònh sûå lúán nhêët thïë kyã chuáng ta seä bùæt àêìu: Bûác maân àaä che giêëu hún böën mûúi vuå aán seä àûúåc veán lïn; têët caã nhûäng tïn töåi phaåm seä bõ trûâng trò dõch àaáng. Nhûng cêìn phaãi khêín trûúng, chó cêìn möåt tñnh toaán sai lêìm laâ chuáng noá seä trûúåt khoãi baân tay chuáng ta vaâo àuáng thúâi àiïím cuöëi cuâng. Moåi viïåc seä töët àeåp nïëu túá coá thïí haânh àöång möåt caách kñn àaáo, sao cho tay giaáo sû Moriarti khöng hïì biïët vïì chuyïån naây. Nhûng hùæn laâ möåt tïn thêm hiïím vaâ xaão quyïåt. Möîi cûã àöång cuãa túá nhùçm àûa hùæn vaâo troâng, hùæn àïìu biïët hïët. Hùæn àaä nhiïìu

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

129

lêìn mûu toan phaá vúä, àïí thoaát khoãi caái lûúái maâ túá àaä giùng, nhûng möîi lêìn nhû vêåy, túá àïìu tòm caách caãn trúã khöng cho hùæn thûåc hiïån yá àöì. Nïëu cûá miïu taã cùån keä, tó mó cuöåc chiïën àêëu thêìm lùång vaâ àem xuêët baãn thò seä coá möåt quyïín saách höìi höåp nhêët vaâ tuyïåt vúâi nhêët trong laâng saách vïì thïí loaåi trinh thaám. Chûa bao giúâ túá phaãi cùng thùèng nhû bêy giúâ; cuäng chûa bao giúâ túá phaãi chêåt vêåt àöëi phoá vúái àõch thuã cuãa mònh nhû hiïån nay. Àoân cuãa hùæn rêët maånh vaâ túá àúä laåi bùçng möåt sûác coân maånh hún: Saáng nay, túá àaä ài àïën möåt quyïët àõnh vaâ chó cêìn thïm ba ngaây nûäa àïí dûát àiïím cöng viïåc. Túá àang ngöìi trong phoâng cuãa mònh, àang suy ài tñnh laåi nûúác cúâ, thò böîng caánh cûãa bêåt múã. Trûúác mùåt túá laâ tay giaáo sû Monarti àang àûáng sûâng sûäng. Watún aå, thêìn kinh cuãa túá khaá vûäng, nhûng phaãi thuá thêåt vúái cêåu, túá khöng thïí naâo neán àûúåc tiïëng thúã ra khi nhòn; thêëy trûúác mùåt mònh con ngûúâi àaä chiïëm toaân böå yá nghô cuãa túá. Hònh daáng bïn ngoaâi cuãa hùæn khöng coá gò thay àöíi, vò túá àaä quen thuöåc tûâ trûúác. Hùæn ta rêët gêìy vaâ cao lïu ngïu. Traán hùæn dö nhûng röång, da trùæng treão, cùåp mùæt sêu hoùæm tröng rêët sùæc. Khuön mùåt àûúåc caåo nhùén thñn, nhòn hùæn coá phêìn khöí haånh. Àöi vai húi coâng, coá leä do ngöìi nhiïìu bïn baân laâm viïåc, coân caái àêìu thò nhö túái trûúác tröng nhû möåt con rùæn, ngoá bïn naây, nghiïng bïn kia. Cùåp mêët cuá voå cuãa hùæn nhû àêm xuyïn vaâo ngûúâi túá. "Höåp soå cuãa ngaâi chûa àïën nöîi bõ vúä nhû töi àaä nghô". Cuöëi cuâng hùæn lïn tiïëng. - "Thûa ngaâi Holmes, boã khêíu suáng àaä lïn àaån úã trong tuái aáo choaâng cuãa mònh laâ möåt thoái quen nguy hiïím". Àuáng nhû thïë thêåt, khi hùæn ta bûúác vaâo, túá hiïíu ngay laâ möåt möëi nguy àang àe doaå túá. Khaã nùng duy nhêët àïí túá tûå cûáu mònh, àoá laâ túá buöåc phaãi im lùång maäi maäi. Vò vêåy, túá nhanh nhû chúáp, àaä chuyïín khêíu suáng luåc tûâ ngùn keáo baân vaâo tuái aáo choaâng vaâ ngay lêåp tûác cho tay vaâo coâ suáng. Sau khi bõ hùæn àiïím huyïåt, túá àaä löi khêíu suáng ra khoãi tuái aáo, keáo quy laát vaâ àïí trûúác mùåt. Moriarti tiïëp tuåc cûúâi vaâ nheo nheo cùåp mùæt, nhûng coá möåt caái gò àêëy trong mùæt hùæn ta àaä laâm cho túá phaãi caãnh giaác vaâ buöåc túá phaãi àïën gêìn khêíu suáng cuãa mònh. "Roä raâng laâ ngaâi chûa biïët töi". - Hùæn ta lïn tiïëng.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

130

"Ngûúåc laåi, - túá phaãn àöëi, - töi caãm thêëy ngaâi khoá maâ hiïíu nöíi töi àaä biïët ngaâi. Xin múâi ngaâi ngöìi, nïëu ngaâi coá viïåc gò muöën noái vúái töi, töi coá thïí daânh cho ngaâi nùm phuát". "Nhûäng gò töi muöën noái vúái ngaâi, chùæc ngaâi àaä àoaán àûúåc" Hùæn ta laånh luâng àaáp. - "Ngaâi vêîn cûúng quyïët giûä lêåp trûúâng cuãa mònh?" "Hoaân toaân khöng thay àöíi". Hùæn àuát tay vaâo tuái, cöìn túá vöåi vaâng chöåp lêëy khêíu suáng trïn baân. Nhûng hùæn chó ruát ra tûâ trong tuái möåt quyïín söí ghi cheáp, trong àoá coá ghi nguïåch ngoaåc nhûäng con söë ngaây thaáng gò àoá. "Ngaâi àaä caãn àûúâng cuãa töi tûâ ngaây möìng 4 thaáng giïng, hùæn ta tiïëp. - Ngaây 23 ngaâi àaä laâm cho töi möåt phen huá vña, vaâ giûäa thaáng hai ngaâi laåi laâm cho töi möåt cuá hoaãng höìn. Cuöëi thaáng ba ngaâi àaä laâm àaão löån moåi kïë hoaåch cuãa töi. Hiïån nay, vò nhûäng vuå liïn tiïëp cuãa ngaâi, töi àaä rúi vaâo möåt tònh thïë coá thïí mêët hïët tûå do. Khöng thïí tiïëp tuåc nhû vêåy àûúåc". "Ngaâi àõnh laâm gò?" - Túá hoãi laåi. "Thûa ngaâi Holmes, ngaâi haäy chêëm dûát cöng viïåc cuãa mònh, - hùæn ta noái vaâ lùæc àêìu - Ngaâi haäy tûâ boã cöng viïåc àoá". "Àïën hïët ngaây thûá hai kia". - Túá àaáp. "Àuã röìi, thûa ngaâi Holmes. Ngaâi laâ möåt ngûúâi khaá thöng minh, têët nhiïn ngaâi hiïíu töi, töi muöën giaãi lao àêìu oác möåt chuát, trong luác theo doäi caách thûác haânh àöång cuãa ngaâi. Mong ngaâi hiïíu cho töi lêëy laâm buöìn phiïìn, nïëu nhû ngaâi cûá cöë tònh buöåc töi phaãi duâng nhûäng biïån phaáp khöng hay àöëi vúái ngaâi. Ngaâi phaãi traánh ra möåt bïn, ngaâi haäy tin laâ töi noái rêët chên thaânh". "Hiïím nguy, - Àoá laâ ngûúâi baån àöìng haânh khöng thïí thiïëu àûúåc trong nghïì nghiïåp cuãa töi". - Túá àaáp. "Àêëy khöng phaãi chó laâ sûå nguy hiïím, maâ laâ sûå tiïu diïåt khöng thïí traánh khoãi, - hùæn ta phaãn àöëi, - Ngaâi àûáng ra caãn àûúâng khöng phaãi chó möåt ngûúâi, maâ laâ caã möåt töí chûác huâng maånh, maâ toaân böå sûác maånh cuãa noá, vúái trñ thöng minh cuãa ngaâi, ngaâi khöng thïí naâo hiïíu nöíi àêu. Mong ngaâi haäy traánh ra möåt bïn, thûa ngaâi Holmes. Bùçng khöng ngaâi seä bõ trûâng trõ".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

131

"Töi súå rùçng, - túá àûáng dêåy vaâ àaáp, - tûâ buöíi noái chuyïån thuá võ cuãa chuáng ta, töi coá thïí boã mêët möåt cöng viïåc quan troång, noá seä àûa töi àïën võ trñ khaác". Hùæn ta cuäng àûáng dêåy, lùång thinh nhòn túá vaâ buöìn baä lùæc àêìu. "Biïët laâm sao àûúåc! - Cuöëi cuâng hùæn lïn tiïëng. -Töi rêët lêëy laâm tiïëc, nhûng töi àaä laâm moåi viïåc maâ töi coá thïí laâm àûúåc. Töi biïët tûâng àûúâng ài nûúác bûúác trong cöng viïåc cuãa ngaâi. Àïën ngaây thûá hai, ngaâi seä khöng coân cûã àöång àûúåc nûäa röìi. Àoá laâ cuöåc àoå sûác giûäa hai chuáng ta, thûa ngaâi Holmes. Ngaâi hy voång seä cho töi ngöìi vaâo chiïëc ghïë bõ caáo. Töi noái cho ngaâi biïët, àiïìu àoá seä khöng bao giúâ xaãy ra. Ngaâi hy voång seä thùæng töi. Töi xin noái cho ngaâi biïët rùçng khöng àúâi naâo ngaâi àaåt àûúåc àiïìu àoá. Nïëu ngaâi coá àuã sûác maånh àïí giïët töi, thò töi xin thïì vúái ngaâi rùçng caã ngaâi nûäa seä cuâng chïët vúái töi". "Thûa ngaâi Moriarti, ngaâi àaä duâng quaá nhiïìu lúâi àïí taán tuång töi möåt caách quaá àaáng, cho nïn töi cuäng muöën àaáp laåi bùçng nhûäng lúâi leä taán tuång nhû thïë. Nhên danh cho cöng lyá, vò sûå phöìn vinh cuãa xaä höåi, töi rêët vui loâng chêëp thuêån àiïìu kiïån thûá hai, mùåc duâ töi hy voång úã àiïìu thûá nhêët". "Àiïìu thûá nhêët töi khöng thïí hûáa vúái ngaâi àûúåc, nhûng àiïìu thûá hai töi sùén saâng hûáa" . - Hùæn ta àaáp vaâ cûúâi man rúå. Sau khi quay caái lûng khoâm vïì phña túá, hùæn bûúác ra, nhûng coân quay laåi nheo nheo con mùæt nhòn túá. Cuöåc gùåp gúä àùåc biïåt cuãa túá vúái tay giaáo sû Moriarti laâ nhû vêåy! Thuá thêåt vúái cêåu, cuöåc gùåp gúä naây laâm cho túá khoá chõu. Phong thaái mïìm maåi, chñnh xaác cuãa hùæn laâm cho cêåu seä tin vaâo loâng chên thêåt cuãa hùæn, maâ loâng chên thêåt êëy khöng bao giúâ coá úã nhûäng keã töåi phaåm têìm thûúâng. Àêëy khöng phaãi laâ möåt keã thñch khoe khoang nhûäng àiïìu röîng tuïëch. Têët nhiïn cêåu seä hoãi túá: "Taåi sao khöng ài baáo caáo cho Súã caãnh saát?" "Vêën àïì laâ úã chöî, khöng phaãi tûå tay hùæn haânh àöång, maâ chñnh boån tay chên cuãa hùæn múái laâ ngûúâi thûåc hiïån. - Túá tin nhû vêåy, vò túá coá àêìy àuã chûáng cûá. - Coá keã àaä têën cöng vaâo cêåu hay sao? Anh baån Watxún thên mïën! Giaáo sû Moriarti khöng phaãi thuöåc haång ngûúâi thñch àïí cöng viïåc nùçm lêu trong soåt raác. Sau

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

132

khi hùæn cuát khoãi, khoaãng gêìn 24 giúâ àïm, túá coá viïåc phaãi gheá túái kiïåt Okxford. Trong khi bùng qua àûúâng úã chöî goác phöë Bentik vaâ phöë Welbek, túá tröng thêëy möåt cöî xe song maä àang phoáng nhû bay àêm thùèng vaâo túá. Túá vûâa kõp nhaãy lui laåi bûúác lïn vïå àûúâng, chó trêåm trïî trong voâng möåt phêìn mûúâi giêy, coá leä túá àaä bõ beåp dñ röìi. Chiïëc xe reä ngoùåt vaâ biïën mêët. Luác êëy túá quyïët àõnh khöng nïn bûúác xuöëng khoãi vóa heâ, nhûng tûâ trïn maái nhaâ úã chöî heãm Vir coá möåt viïn gaåch bay túái vaâ vúä thaânh tûâng maãnh vuån ngay dûúái chên túá. Túá liïìn goåi caãnh saát vaâ ra lïånh khaám xeát ngay núi xaãy ra sûå viïåc. Ú' trïn maái nhaâ coá chêët mêëy chöìng gaåch vaâ mêëy têëm fibröximùng chuêín bõ cho cöng viïåc sûãa chûäa; vaâ boån chuáng muöën khùèng àõnh viïn gaåch kia laâ do gioá thöíi bay túái thöi. Túá biïët roä thuã àoaån cuãa chuáng, nhûng laåi khöng àuã bùçng chûáng àïí buöåc töåi. Túá goåi möåt cöî xe vaâ ài àïën nhaâ ngûúâi anh trai úã phöë Pellimell, söëng taåi àoá caã ngaây höm nay, röìi tûâ àoá túá ài thùèng túái chöî cêåu. Doåc àûúâng coá möåt thùçng cêìm duâi cui àïíu caáng xöng vaâo túá. Túá àaä toám hùæn nöåp cho caãnh saát giam giûä. Túá baão àaãm vúái cêåu laâ, khöng möåt ai coá thïí khaám phaá ra möëi liïn hïå giûäa möåt tïn, maâ nhûäng chiïëc rùng cûãa àaä bõ túá duâng tay àaánh gaäy trong ngaây höm nay vúái möåt tïn giaáo sû daåy toaán maâ coá leä giúâ àêy àang giaãng caách giaãi baâi têåp cho hoåc sinh trïn möåt chiïëc baãng laâm bùçng thaåch baãn caách àêy mûúâi dùåm. Bêy giúâ chùæc cêåu àaä hiïíu, vò sao khi vaâo phoâng cêåu, trûúác tiïn túá phaãi keáo kñn caác têëm reâm che cûãa söí, vaâ vò sao túá phaãi xin pheáp cêåu ài ra khoãi nhaâ khöng phaãi bùçng cöíng trûúác, maâ bùçng möåt löëi naâo àoá ñt bõ chuá yá hún. Töi àaä nhiïìu lêìn khêm phuåc loâng can àaãm cuãa baån töi, nhûng höm nay khi anh ngöìi kïí laåi nhûäng sûå viïåc vûâa múái xaãy ra trong ngaây möåt caách àiïìm tônh, töi laåi caâng àùåc biïåt kñnh nïí anh hún. - Coá leä, cêåu nïn úã laåi nguã qua àïm vúái túá. - Töi àïì nghõ. - Khöng àûúåc baån thên mïën. Túá seä laâ möåt ngûúâi khaách nguy hiïím cho cêåu. Túá àaä suy tñnh kyä lûúäng kïë hoaåch haânh àöång, vaâ moåi viïåc seä kïët thuác töët àeåp. Hiïån nay cöng viïåc àang úã giai àoaån cuöëi, caãnh saát coá thïí tiïën haânh bùæt búá maâ khöng cêìn túá phaãi tham gia. Túá chó cêìn trong thúâi gian xeát hoãi. Thúâi gian chúâ àúåi caãnh saát haânh àöång cuäng chó coân vaâi ba ngaây nûäa, töët

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

133

nhêët laâ túá nïn ài àêu àoá. Túá rêët sung sûúáng nïëu cêåu cuâng ài qua biïn giúái vúái túá. - Hiïån nay bïånh nhên cuãa túá khöng nhiïìu, - Töi àaáp, - Anh baån àöìng nghiïåp sùén saâng thay túá, túá seä cuâng ài vúái cêåu. - Ngay saáng súám ngaây mai cêåu coá thïí ài àûúåc khöng? - Àûúåc, nïëu cêìn. - Öi, hoaân toaân rêët cêìn bêy giúâ cêåu haäy nghe kyä lúâi dùån cuãa túá. Watxún, yïu cêìu cêåu haäy laâm àuáng khöng àûúåc sai möåt ly naâo, búãi hai chuáng ta àang tiïën haânh möåt cuöåc àöëi àêìu chöëng laåi möåt tïn búåm taâi nùng nhêët vaâ möåt têåp àoaân töåi phaåm lúán nhêët, huâng maånh nhêët úã chêu Êu. Cêåu haäy lùæng nghe àêy! Haânh lyá khöng àûúåc àïì àõa àiïím heån nhêån, ngay bêy giúâ cêåu nhúâ möåt ngûúâi tin cêín nhêët mang ra ga Vichtori. Saáng súám ngaây mai, cêåu phaãi sai ngûúâi giuáp viïåc goåi möåt cöî xe, nhûng cêåu phaãi dùån hoå laâ haäy boã qua chiïëc xe àêìu tiïn cuäng nhû chiïëc xe thûá hai maâ anh ta bùæt gùåp. Cêåu ngöìi vaâo cöî xe vaâ ài - túái phöë Xtrenà, àïën cêìu nöëi Louxer. Cêìn noái thïm laâ cêåu àûâng àoåc àõa chó cho ngûúâi xaâ ñch maâ viïët lïn giêëy àûa cho öng ta vaâ dùån öng ta tuyïåt àöëi khöng àûúåc vûát maãnh giêëy àoá xuöëng àûúâng. Cêåu haäy traã tiïìn trûúác; khi chiïëc xe vûâa dûâng laåi cêåu haäy nhêíy ngay vaâo chöî cêìu nöëi tñnh toaán sao cho àuáng 9 giúâ 15, cêåu coá mùåt bïn kia cêìu. Ngay caånh vóa heâ cêåu seä nhòn thêëy möåt cöî xe khöng lúán lùæm. Ngûúâi àaánh xe bêån chiïëc aáo khoaác maâu àen, cöí aáo àûúåc keåp bùçng möåt àûúâng viïìn maâu àoã. Cêåu haäy ngöìi vaâo xe vaâ ài àïën nhaâ ga àuáng luác taâu chuêín bõ chuyïín baánh. - Thïë túá seä gùåp cêåu úã àêu? - Taåi nhaâ ga, ngûúâi ta seä daânh cho chuáng mònh möåt buöìng hai ngûúâi haång nhêët. - Nghôa laâ chuáng ta seä gùåp nhau úã trong toa? - Àuáng thïë. Töi àaä hoaâi cöng àïí thuyïët phuåc Holmes úã laåi nguã vúái töi. Töi biïët rùçng anh súå gêy ra chuyïån khöng hay cho gia àònh ngûúâi baån than thiïët cuãa mònh. Àêëy laâ nguyïn nhên duy nhêët khiïën anh phaãi vöåi vaä ra ài. Sau khi àaä vöåi vaâng cùn dùån moåi caách thûác thûåc hiïån chûúng trònh haânh àöång cho ngaây mai, anh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

134

àûáng lïn vaâ cuâng töi ài ra ngoaâi vûúân. Anh treâo qua haâng raâo, ài ngay ra heãm Mortimer, huyát saáo goåi möåt chiïëc xe. Töi lùæng nghe tiïëng loåc coåc cuãa baánh xe àang xa dêìn. Saáng ngaây höm sau, töi laâm àuáng theo lúâi Holmes cùn dùån vúái têët caã sûå thêån troång caãnh giaác cêìn thiïët khi goåi möåt cöî xe. Cöî àoá khöng thïí naâo laâ möåt caái bêîy àûúåc. Sau khi ùn saáng xong, töi ài àïën àõa àiïím àaä àûúåc quy ûúác trûúác. Khi xe tiïën àïën chiïëc cêìu Louxer, töi lao vaâo trong cêìu vúái sûå nhanh nheån hiïëm coá. Khi tröng thêëy cöî xe àang àûáng àúåi töi àuáng nhû Holmes mö taã, töi vûâa kõp ngöìi vaâo xe thò ngûúâi xaâ ñch têìm thûúác, bõt kñn bùçng chiïëc aáo êëm maâu àen liïìn ra roi quêët ngûåa. Chó möåt loaáng àaä àïën ga Vichtori. Töi vûâa bûúác xuöëng ngûåa thò ngûúâi xaâ ñch àaánh xe quay laåi, vaâ phoáng nhû bay, thêåm chñ khöng theâm quay nhòn töi. Moåi viïåc àïìu tiïën triïín àuáng nhû yá àõnh. Haânh lyá cuãa töi àaä coá sùén úã nhaâ ga; vaâ töi cuäng khöng khoá khùn gò tòm thêëy cùn buöìng maâ Holmes àaä chó dêîn, búãi noá laâ buöìng duy nhêët àûúåc treo têëm biïín "àaä coá ngûúâi". Bêy giúâ chó coân möåt viïåc laâm töi lo lùæng nhêët, àoá laâ sûå vùæng mùåt cuãa Holmes. Töi nhòn lïn àöìng höì nhaâ ga, chó coân baãy phuát nûäa laâ taâu xuêët phaát. Thêåt vö ñch khi töi luåc kiïëm trong àaám ngûúâi ra ài vaâ nhûäng ngûúâi àûa tiïîn thên hònh gêìy goâ cuãa anh baån töi. Anh khöng coá trong àaám ngûúâi êëy. Töi àaä giïët thúâi gian, bùçng caách giuáp möåt cha cöë ngûúâi YÁ tröng rêët àaáng kñnh, khi öng ta, bùçng möåt gioång lú lúá tiïëng Anh, àang cöë gùæng giaãi thñch cho ngûúâi phu khuên vaác rùçng haânh lyá cuãa öng cêìn àûúåc gúãi thùèng àïën Pari. Sau àoá töi daåo quanh sên ga möåt lêìn nûäa vaâ quay vïì buöìng mònh. Ú' àoá töi gùåp laåi öng cha cöë ngûúâi YÁ loåm khoåm, maâ töi múái laâm quen. Mùåc duâ veá cuãa öng khöng phaãi vaâo phoâng naây, nhûng ngûúâi phu khuên vaác vêîn cûá êíy vaâo chöî töi. Thêåt vö ñch àïí giaãi thñch cho ngûúâi baån àûúâng khöng múâi cuãa töi hiïíu rùçng, cuöåc àöåt nhêåp cuãa öng àaä laâm töi bûåc böåi nhû thïë naâo, töi noái tiïëng Italia coân töìi hún laâ öng noái tiïëng Anh. Vò vêåy töi chó biïët nhuán vai vaâ lo lùæng nhòn qua cûãa söí, söët ruöåt chúâ àúåi Holmes. Möåt nöîi lo súå bao truâm lêëy töi; sûå vùæng mùåt cuãa anh coá nghôa laâ coá chuyïån gò àaä xaãy ra àïm qua. Caác caánh cûãa lïn xuöëng àaä àûúåc kheáp chùåt, tiïëng coâi taâu àaä vang lïn, àuáng luác êëy böîng dûng...

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

135

- Watxún thên mïën, thêåm chñ cêåu khöng theâm haå cöë àoaái hoaâi chaâo túá möåt lúâi - Möåt gioång phaát ra ngay bïn caånh töi. Töi nhòn quanh, toaân thên laånh toaát. Bêy giúâ cha cöë àûáng ngay trûúác mùåt töi. Trong möåt giêy phuát nhûäng nïëp nhùn cuãa öng böîng giaän ra, chiïëc muäi keáo daâi ra khoãi chiïëc cùçm, möi dûúái thöi khöng àûa ra phña trûúác nûäa, coân miïång thò nhû àang thò thêìm, cùåp mùæt lúâ àúâ bêy giúâ àaä saáng lïn aánh lûãa thûúâng ngaây; chiïëc lûng khoâm àûúåc vûún thùèng. Nhûng têët caã nhûäng viïåc êëy keáo daâi chó voâng möåt khoaãnh khùæc, vaâ Holmes laåi vuåt biïën ài nhanh choáng, cuäng giöëng nhû khi anh xuêët hiïån. - Laåy chuáa àaáng kñnh! - Töi thöët lïn, - Cêåu laâm túá hoaãng caã höìn. - Chuáng ta cêìn thêån troång àïën mûác töëi àa. - Anh thò thêìm, túá coá àuã chûáng cúá àïí nghô laâ tuåi chuáng noá àaä lêìn àûúåc theo dêëu vïët. Kòa! Chñnh thùçng Moriarti úã kia kòa! Holmes vûâa noái xong thò taâu chuyïín baánh. Töi nhòn qua cûãa söí vïì phña sau, tröng thêëy möåt ngûúâi cao cao, àang tûác töëi xö àêíy chen lêën àaám àöng vaâ vêîy vêîy tay nhû nñu àoaân têìu laåi. Tuy nhiïn moåi chuyïån àaä muöån röìi. Vêån töëc con taâu àang tùng dêìn vaâ chùèng mêëy chöëc nhaâ ga àaä nùçm laåi khaá xa phña sau. - Cêåu thêëy khöng, - Holmes noái vaâ cûúâi, - Mùåc duâ chuáng ta caãnh giaác túái mûác töëi àa, nhûng cuäng phaãi chêåt vêåt lùæm múái thoaát khoãi àûúåc boån ngûúâi kia àêëy. Anh àûáng dêåy cúãi chiïëc aáo thuång maâu àen vaâ chiïëc muä ra, - nhûäng thûá thuöåc veã hònh kò dõ cuãa anh - vaâ cho têët caã vaâo möåt chiïëc tuái du lõch. -Watxún, cêåu coá àoåc baáo buöíi saáng khöng? - Khöng. - Nghôa laâ cêåu khöng hay biïët tñ gò vïì chuyïån xaãy ra taåi heãm Beyker cuãa chuáng ta aâ? - Àïm höm qua, chñnh xaác hún laâ vaâo gêìn saáng ngaây höm nay, chuáng noá àaä têåp kñch nhaâ túá, nhûng gêy töín thêët khöng àaáng kïí. - Laâm thïë naâo bêy giúâ? Àiïìu êëy thêåt quaá quùæt khöng thïí naâo chõu nöíi. - Hònh nhû, sau khi tïn àùåc phaái viïn duâng duâi cui

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

136

xöng vaâo túá bõ bùæt, tuåi chuáng àaä mêët hùæn dêëu vïët vïì túá. Luác àêìu chuáng cho rùçng túá seä quay vïì nhaâ. Nhûng sau àoá chuáng àaä àaánh húi vaâ theo cêåu tûâng bûúác. Chñnh àiïìu naây àaä dêîn thùçng Moriarti àïën ga Vichtori. Trïn àûúâng ài túái nhaâ ga, khöng biïët cêåu coá sú xuêët gò khöng? - Túá àaä laâm àuáng nhû cêåu dùån. - Cêåu thêëy cöî xe ngay võ trñ chûá? - Àuáng, chiïëc xe àaä àúåi túá úã chöî êëy. - Thïë cêåu coá nhêån ra ngûúâi xaâ ñch khöng? - Khöng. - Àêëy laâ anh trai túá, Maykröft. Trong cöng viïåc nhû vêåy töët nhêët laâ khöng cho ngûúâi ngoaâi cuöåc biïët nhûäng àiïìu bñ mêåt cuãa mònh. Coân bêy giúâ chuáng ta phaãi tòm caách àöëi phoá vúái Moriarti. - Túá nghô, chuáng mònh ài chuyïën taâu naây laâm sao hùæn ta coá thïí àuöíi kõp? - Watxún thên mïën! Túá àaä noái vúái cêåu, hùæn laâ möåt ngûúâi coá trñ tuïå cao, hùæn coá möåt trònh àöå ngang vúái túá. Chùèng leä, vñ nhû túá laâ möåt ngûúâi àuöíi theo, luác êëy möåt caãn trúã khöng àaáng kïí nhû vêåy seä laâm túá boá tay hay sao? Taåi sao cêåu àaánh giaá hùæn quaá thêëp nhû vêåy? - Nhûng hùæn coá thïí laâm gò àûúåc bêy giúâ? - Laâm àiïìu maâ trong trûúâng húåp àoá túá cuäng laâm. - Cêåu haäy cho túá biïët cêåu seä haânh àöång ra sao? - Túá seä thuï hùèn möåt chuyïën taâu töëc haânh danh riïng cho túá. - Nhûng dêîu sao cuäng vêîn chêåm trïî. - Khöng trïî chuát naâo. Chuyïën taâu cuãa chuáng ta seä dûâng laåi úã Kenterberi, úã àoá chuáng ta phaãi àúåi taâu thuyã ñt ra cuäng phaãi mêët 15 phuát. Vaâ hùæn seä bùæt gùåp chuáng ta úã àêëy. - Nïn nhúá hùæn laâ thùçng töåi phaåm chûá khöng phaãi laâ chuáng ta. Vêåy nïëu hùæn mang xaác àïën àêy, chuáng ta seä ra lïånh bùæt giûä. - Laâm nhû vêåy seä àöí xuöëng söng, xuöëng biïín nhûäng cöng lao cuãa ba thaáng laâm viïåc cêåt lûåc cuãa túá. Chuáng ta chó bùæt àûúåc

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

137

möåt con caá to, coân nhûäng con caá nhoã khaác seä tòm àûúâng chaåy thoaát. Thûá hai naây têët caã boån chuáng seä loåt vaâo tay caãnh saát. Bêy giúâ chuáng ta khöng àûúåc pheáp bùæt búá. - Thïë chuáng ta laâm gò? - Chuáng ta cêìn ài àïën Kenterberi. - Sau àoá? - Seä ài Niukheven, vaâ tûâ àoá seä ài Àepp. Moriarti cuäng seä laâm àiïìu naây, maâ trong trûúâng húåp êëy túá cuäng laâm nhû vêåy. Hùæn ài àïën Pari, àaánh dêëu nhûäng chiïëc va li cuãa chuáng ta, nùçm àúåi úã phoâng gúãi haânh lyá hai ngaây. Coân chuáng ta trong thúâi gian êëy seä mua möåt cùåp bao dïåt bùçng thaãm vaâ seä ài buön baán caác mùåt haâng cöng nghïå phêím úã caác àõa phûúng maâ chuáng ta seä ài ngang qua. Röìi chuáng ta seä bònh tônh gheá thùm àêët nûúác Thuyå Àiïín, qua cûãa ngoä thaânh phöë Lukxùmbua vaâ Badel. Töi laâ möåt nhaâ du lõch daây dùån kinh nghiïåm, vò thïë khöng bao giúâ töi cho pheáp mònh buöìn rêìu vò chuyïån mêët maát haânh lyá. Nhûng thuá thûåc, töi khöng chõu nöíi yá nghô laâ chuáng töi seä neá traánh tïn töåi phaåm coá möåt tiïìn sûã quaá kinh khuãng, toaân laâ nhûäng chuyïån ruâng rúån, daä man. Tuy thïë Holmes laâ ngûúâi hiïíu roä tònh thïë hún töi. Vaâ chuáng töi àaä àïën Kenterberi. Ú' àêy chuáng töi àûúåc biïët coân möåt giúâ nûäa múái coá taâu thuyã ài Niukheven. Töi lùång leä nhòn chiïëc taâu chúã haânh lyá cuãa chuáng töi àang khuêët dêìn tûâ xa. Luác àoá, Holmes cêìm lêëy tay aáo töi vaâ chó vïì phña con àûúâng sùæt. - Cêåu thêëy àêëy, nhanh nhû chúáp! - Anh ta lïn tiïëng. Tûâ xa, trong caánh rûâng Kent, möåt doâng khoái nhoã böëc lïn. Coá möåt con taâu chó keáo coá möåt toa àaä xuêët hiïån chöî khuác cua trûúác khi vaâo nhaâ ga. Chuáng töi vûâa kõp nêëp sau nhûäng kiïån haâng, chiïëc taâu àaä ruá lïn möåt tiïëng àinh tai nhûác oác chaåy bùng qua chöî chuáng töi vaâ phaã vaâo mùåt chuáng töi möåt luöìng húi noáng boãng. - Àaä àïën! - Holmes thöët lïn vaâ àûa cùåp mùæt nhòn vaâo toa taâu àang chaåy tûâ tûâ vaâ dûâng laåi trïn àûúâng ray. - Cêåu thêëy khöng, sûå thöng thaái cuãa anh baån cuäng coá möåt giúái haån àêëy chûá.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

138

Nïëu hùæn ruát ra kïët luêån àuáng nhû túá àaä laâm vaâ haânh àöång thñch húåp vúái noá thò coá leä moåi chuyïån thêåt quaá phi thûúâng. - Hùæn seä laâm gò nïëu hùæn àuöíi kõp chuáng ta? - Coân nghi ngúâ gò nûäa, hùæn muöën giïët túá. Kïå thêy hùæn, töët nhêët laâ túá khöng nïn àúåi àïën luác hùæn ta haå tay xuöëng. Bêy giúâ chó coân möåt vêën àïì nan giaãi nhêët: chuáng ta nïn ùn saáng úã àêy hay laâ cûá chõu mang buång àoái àïën Niukheven? Ngay àïm höm êëy, chuáng töi àaä ài àïën Bruxxel vaâ lûu laåi àêëy hai ngaây. Sang saáng thûá ba àïën Xtraxburg. Saáng thûá hai, Holmes àaä àaánh möåt bûác àiïån cho caãnh saát Luên Àön, vaâ àïën töëi khi quay vïì khaách saån, chuáng töi àaä thêëy bûác àiïån traã lúâi. Holmes lêåt xem bûác àiïån, vaâ tûác töëi neám noá vaâo loâ. - Àaáng lyá ra, túá phaãi tiïn liïåu trûúác chuyïån àoá múái phaãi Anh ta rïìn rô. - Noá àaä têíu thoaát, àaä loåt lûúái! - Moriarti? - Caãnh saát àaä toám goån caã bùng, nhûng chó triïng hùæn ta laåi loåt lûúái! Búãi túá àaä ài khoãi, boån caãnh saát kia laâm sao àõch nöíi hùæn, mùåc duâ túá rêët tin laâ àaä cung cêëp cho caãnh saát têët caã caác àêìu möëi. Watxún, coá leä töët nhêët cêåu nïn quay vïì nûúác Anh. - Taåi sao vêåy? - Bêy giúâ túá laâ möåt ngûúâi baån àûúâng nguy hiïím. Con ngûúâi êëy àaä bõ mêët hïët têët caã. Nïëu trúã laåi Anh quöëc hùæn seä bõ bùæt ngay. Theo túá àûúåc biïët vïì tñnh caách cuãa hùæn thò bêy giúâ hùæn àang têåp trung têët caã nöî lûåc cuãa mònh àïí traã thuâ túá. Hùæn àaä trùæng trúån noái àiïìu àoá vúái túá trong cuöåc gùåp gúä ngùæn nguãi höm êëy. Túá tin àoá khöng phaãi laâ möåt lúâi doaå suöng. Túá thaânh thêåt khuyïn cêåu haäy trúã vïì nûúác Anh. Nhûng töi laâ möåt cûåu chiïën binh, laâ baån cuä lêu àúâi cuãa Holmes, têët nhiïn töi khöng thïí naâo ra ài trong giêy phuát naây vaâ mùåc loâng àïí anh úã laåi möåt mònh. Khi ngöìi ùn trong nhaâ haâng cuãa khaách saån Xtraxburg, chuáng töi àaä tranh luêån vïì chuyïån naây hún nûãa giúâ. Ngay ngaây höm àoá, chuáng töi ài àïën Giúnevú. Suöët möåt tuêìn chuáng töi ài lang thang khùæp thung luäng Rönna, vaâ boã laåi àùçng sau thõ trêën Leyk; chuáng töi vûúåt qua

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

139

nhûäng con söng coân phuã àêìy möåt lúáp bùng cûáng; tiïëp tuåc tiïën vïì Interlaken - ài vaâo xoám Meyringhen. Möåt cuöåc daåo chúi àêìy thuá võ. Maâu xanh cuãa muâa xuên àang mún múãn, dûúái àêët, trïn àêìu chuáng töi laâ möåt maân tuyïët trùæng bao phuã. Nhûng töi biïët Holmes khöng khi naâo sao laäng möëi àe doaå àang treo trïn àêìu anh. Trong nhûäng xoám laâng truâ phuá, êëm cuáng, hay trïn caác con àûúâng moân quaånh hûu doåc sûúân nuái àêu àêu töi cuäng bùæt gùåp caái nhòn rêët nhanh vaâ choâng choåc cuãa anh, nhû muöën xem xeát tûâng khuön mùåt cuãa tûâng ngûúâi maâ anh gùåp. Roä raâng anh hoaân toaân tin vaâo möëi nguy hiïím khöng thïí traánh khoãi àang tûâng bûúác àuöíi theo chuáng töi. Töi vêîn nhúá maäi möåt trûúâng húåp thïë naây: Chuáng töi ài qua vuâng Giïmi vaâ àang daåo doåc búâ höì Àaubende, böîng coá möåt taãng àaá lúán tûâ bïn phaãi àang lao xuöëng vaâ rúi xuöëng höì ngay sau lûng chuáng töi. Holmes vöåi lao lïn tñt trïn àónh ngoån thaáp chùm chuá quan saát, theo doäi. Ngûúâi phiïn dõch noái cho anh yïn têm laâ chuyïån àaá lúã vaâo muâa xuên laâ möåt hiïån tûúång rêët bònh thûúâng úã vuâng naây. Holmes khöng noái gò, nhûng àaä cûúâi vúái töi vúái daáng àiïåu cuãa möåt ngûúâi biïët trûúác sûå kiïån naây tûâ lêu. Traái vúái sûå lo lùæng cuãa mònh, anh khöng chuát naâo toã ra rêìu rô u phiïìn. Ngûúåc laåi, chûa bao giúâ töi thêëy anh àang trong möåt têm traång phêën chêën vui veã nhû höm êëy. Anh àaä lùåp ài lùåp laåi nhiïìu lêìn möåt àiïìu laâ nïëu tay giaáo sû Moriarti bõ vaåch trêìn trûúác xaä höåi, anh seä vui loâng chêëm dûát cöng viïåc cuãa mònh. - Watxún, túá caãm thêëy túá hoaân toaân coá quyïìn àïí noái rùçng túá àaä söëng möåt cuöåc àúâi khöng phaãi laâ vö ñch. - Anh noái. - Vaâ thêåm chñ ngay bêy giúâ con àûúâng àúâi cuãa túá kïët thuác, túá cuäng coá phêìn naâo khuêy khoaã trong loâng: Nhúâ túá maâ bêìu khöng khñ cuãa thaânh Luên Àön àûúåc trong saåch hún. Túá àaä tham gia hún möåt nghòn vuå aán vaâ àaãm baão vúái cêåu túá chûa bao giúâ laåm duång uy tñn, aãnh hûúãng cuãa mònh àïí giuáp àúä nhûäng viïåc phi nghôa. Thêåt ra, trong thúâi gian gêìn àêy, cöng viïåc löi cuöën, hêëp dêîn túá hún laâ nghiïn cûáu nhûäng cêu àöë maâ baãn thên thiïn nhiïn àùåt ra trûúác mùåt; cuäng nhû nhûäng vêën àïì cêëp thiïët cêìn àûúåc giaãi quyïët maâ traách nhiïåm cuãa böå maáy chñnh quyïìn quaá non núát khöng thïí àaãm nhêån nöíi. Watxún, vaâo ngaây maâ túá kïët thuác àûúâng cöng danh cuãa mònh bùçng möåt cuá bùæt söëng toám goån, cuäng coá khi seä phaãi tiïu diïåt möåt tïn phaåm phaáp nguy hiïím nhêët vaâ taâi ba

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

140

nhêët chêu Êu, thò luác êëy, cuöën söí ghi cheáp nhûäng höìi kyá cuãa cêåu seä ài àïën chöî kïët thuác. Giúâ túá àang cöë gùæng àïí hoaân thaânh nöët cöng viïåc chûa àûúåc noái àïën, sao cho thêåt chñnh xaác. Túá cöë gùæng nùæm thêåt kyä nhûäng tònh tiïët, àiïìu naây khöng phaãi laâ dïî. Nhûng túá àùåt ra cho mònh traách nhiïåm laâ khöng boã soát chi tiïët naâo laâ nhoã nhùåt. Ngaây 3 thaáng 5, chuáng töi àïën laâng Meyringhen, vaâ dûâng truá úã khaách saån "Anh quöëc". Öng chuã khaách saån laâ möåt ngûúâi vui nhöån, thñnh pha troâ vaâ noái tiïëng Anh rêët soäi, búãi öng àaä tûâng laâm böìi baân úã khaách saån "Groxvenor" gêìn ba nùm. Möìng 4 thaáng , sau buöíi trûa, theo lúâi khuyïn cuãa öng chuã, caã hai chuáng töi ruã nhau lïn nuái daåo chúi, vúái yá àõnh seä nguã laåi úã laâng Rodenlai. Öng ta cuäng khuyïn chuáng töi nïn tham quan thûúãng thûác thaác Reykhebax nùçm lûng chûâng ngoån nuái; nhûng gêìn àêëy möåt chuát laâ khu vûåc àaáng súå nhêët. Möåt doâng thaác luä do nhûäng taãng bùng tan àang tuön xöëi xaã xuöëng möåt vûåc thùèm khöng àaáy, boåt nûúác tung nhû húi khoái böëc lïn tûâ möåt ngöi nhaâ. Möåt khe raänh: núi doâng thaác àöí vaâo, àûúåc chêët àêìy nhûäng taãng àaá to tûúáng àen àuãi nhû than. Ú' phña dûúái, trong loâng àöå sêu khöng thïí naâo ào àûúåc êëy laâ caác khe bõ thu heåp laåi, biïën thaânh cöåt caái giïëng àang söi êìm êìm, giïëng naây luön luön àûúåc böí sung thïm nûúác tûâ trïn roác xuöëng vúái möåt sûác maånh kinh khuãng àaä laâm cho nûúác bùæn tung toeá trúã laåi, hêët ngûúåc lïn túái moãm nuái cao. Têët caã nhûäng caãnh tûúång êëy, laâm cho con ngûúâi caãm thêëy choaáng ngúåp, laâm cho ta àiïëc tai, búãi nhûäng tiïëng gêìm khöng ngúát. Chuáng töi àaä leo lïn theo con àûúâng coá hònh daáng möåt nûãa voâng troân; nhúâ vêåy maâ nhûäng nhaâ du lõch coá thïí nhòn thêëy quang caãnh thaác nûúác. Con àûúâng kïët thuác möåt caách àöåt ngöåt, khöng coân àûúâng naâo ài tiïëp. Vò vêåy, ngûúâi naâo àaä leo lïn röìi, buöåc loâng phaãi quay laåi chñnh con àûúâng àaä ài lïn. Vûâa luác chuáng töi quay xuöëng, thò böîng dûng tröng thêëy möåt thùçng beá Thuyå Àiïín. Thùçng beá chaåy laåi chöî chuáng töi, trïn tay cêìm möåt bûác thû. Trïn phong bò coá àoáng dêëu cuãa khaách saån, núi chuáng töi thuï troå. Dûúâng nhû àoá laâ bûác thû do öng chuã khaách saån viïët vaâ gúãi cho töi. Öng ta viïët rùçng: Chuáng töi vûâa ra khoãi khaách saån vaâi phuát, coá möåt baâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

141

ngûúâi Anh ài àïën, baâ ta àang nùçm trong giai àoaån cuöëi cuâng cuãa bïånh lao phöíi. Baâ ta söëng qua muâa àöng úã Àavoxa, baâ àõnh àïën thùm baån beâ úã Liuxern. Nhûng trïn àûúâng ài böîng baâ ta ho ra maáu. Hònh nhû baâ ta khöng coân söëng àûúåc bao lêu nûäa, cuâng lùæm chó trong vaâi tiïëng àöìng höì. Nhûng àöëi vúái baâ ta khöng coá gò an uãi àöång viïn bùçng viïåc àûúåc tröng thêëy möåt ngûúâi baác sô ngûúâi Anh úã bïn caånh. Nïëu töi ài àïën vúái baâ ta thò... úã àoaån taái buát, öng ta coân noái thïm, chñnh öng ta seä àöåi ún töi rêët nhiïìu, nïëu töi àöìng yá quay laåi khaách saån, búãi ngûúâi àaân baâ kiïn quyïët cûå tuyïåt khöng muöën thuï nhúâ möåt baác sô ngûúâi Thuyå Àiïín. Töi khöng thïí naâo tûâ chöëi, khöng thïí naâo thoaái thaác yïu cêìu cuãa möåt baån àöìng hûúng àang chïët dêìn chïët moân núi àêët khaách quï ngûúâi. Nhûng cuâng luác êëy töi rêët lo ngaåi nïëu boã mùåc Holmes úã laåi möåt mònh. Cuöëi cuâng chuáng töi quyïët àõnh nhû sau: thùçng beá mang thû àïën seä laâ ngûúâi phiïn dõch vaâ baån àûúâng vúái anh, coân töi seä quay laåi xoám Meyringhen. Baån töi coân muöën úã laåi núi thaác nûúác möåt luác; sau àoá seä ài bùng qua mêëy ngoån àöìi àïí ài àïën Röàenlai, vaâ úã àêëy töëi töi seä gùåp anh. Khi ài ra àûúåc möåt àoaån, töi quay laåi nhòn; Holmes àang àûáng, cuái nhòn xuöëng taãng àaá, hai tay bùæt cheáo sau lûng. Luác bêëy giúâ, töi àêu coá hay rùçng khöng bao giúâ töi coân gùåp baån töi nûäa. Àïën chên nuái, töi coân nhòn lïn möåt lêìn nûäa, töi khöng coân nhòn thêëy thaác nûúác, nhûng töi doäi theo con àûúâng dêîn túái thaác nûúác chaåy doåc theo sûúân nuái. Coá möåt ngûúâi àaân öng àang gêëp gaáp trïn con àûúâng ài lïn. Hònh nhû boáng àen sêåm cuãa öng ta tröng rêët roä trïn nïìn xanh rûåc rúä kia. Töi ngúâ ngúå ra caái daáng ài têët bêåt cuãa öng ta, nhûng chñnh töi luác êëy cuäng rêët vöåi àïën bïånh nhên cuãa mònh, nïn chó möåt thoaáng töi àaä quïn con ngûúâi êëy. Gêìn möåt giúâ sau töi àïën khaách saån úã Meyringhen, öng chuã khaách saån àang àûáng úã cûãa. - Thïë naâo? - Töi àïën gêìn öng ta vaâ lïn tiïëng hoãi. - Hy voång laâ tònh hònh baâ êëy khöng quaá bi àaát? Neát mùåt öng ta löå roä veã ngaåc nhiïn, sûãng söët cùåp löng maây rûúán lïn. Tim töi böîng thoát laåi, nhoái àau.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

142

Nghôa laâ khöng phaãi ngaâi àaä viïët caái naây? - Töi lêëy bûác thû trong tuái ra vaâ hoãi. - Ú' khaách saån coá möåt baâ bïånh nhên ngûúâi Anh khöng? - Têët nhiïn laâ khöng - öng ta theát lïn. - Coá chuyïån gò thïë? Ngoaâi phong bò àoáng dêëu khaách saån töi? AÂ, töi nhúá ra röìi! Coá leä bûác thû naây do möåt ngûúâi Anh cao cao àaä viïët. Öng ta àïën khi hai ngaâi vûâa bûúác ra. Öng ta noái rùçng... Nhûng töi khöng taâi naâo ngöìi nghe nhûäng lúâi giaãi thñch daâi doâng cuãa öng ta. Bõ möåt nöîi lo súå bao truâm, töi vöåi vaâng cùæm àêìu cùæm cöí chaåy theo con àûúâng tùæt dêîn àïën chên nuái. Töi mêët gêìn troån möåt giúâ àïí chaåy xuöëng nuái, vaâ hoùåc duâ töi àaä döìn têët caã sûác lûåc cuãa mònh àïí chaåy, nhûng cuäng mêët àûát hai giúâ àöìng höì töi múái àïën àûúåc thaác nûúác ban naäy. Chiïëc gêåy cuãa Sherlock Holmes vêîn nùçm bïn caånh taãng àaá, coân anh thò khöng thêëy àêu. Töi àaä goåi, àaä gaâo theát tïn anh, nhûng vö ñch. Cêu traã lúâi duy nhêët laâ tiïëng voång döåi laåi tiïëng gaâo theát cuãa töi tûâ nhûäng taãng àaá döëc dûång àûáng bao quanh. Khi thêëy cêy gêåy, töi laånh toaát caã ngûúâi: nghôa laâ Holmes khöng ài àïën Rodenlai. Anh àang coân quanh quêín àêu àêy, trïn con àûúâng moân bïì röång chó coá 3 foot, àûúåc boåc búãi möåt phña bûác tûúâng àaá dûång àûáng. Keã thuâ àaä gùåp anh taåi àêy. Thùçng beá ngûúâi Thuyå Àiïín cuäng biïën mêët. Coá leä thùçng beá àaä bõ tïn Moriarti mua chuöåc àïí cho hai keã àöëi mùåt vúái nhau. Coân chuyïån gò àaä xaãy ra? Ai coá thïí noái àûúåc! Töi àûáng yïn nhû vêåy chûâng hai phuát, hïët sûác böëi röëi vò súå haäi, vaâ cöë trêën tônh laåi. Töi nhúá laåi nhûäng phûúng phaáp cuãa baån töi, vaâ töi thûã àem ra vêån duång, vúái hy voång seä laâm saáng toã nhûäng gò tang thûúng àaä xaãy ra. Than öi! Chuyïån êëy múái dïî laâm sao? Trong luác chuyïån troâ chuáng töi chûa ài hïët löëi moân, vaâ cêy gêåy rúi vaâo àuáng chöî chuáng töi dûâng laåi. Maãnh àêët àen maâu múä, chûa bao giúâ khö vò quanh nùm suöët thaáng nhûäng gioåt nûúác tung toeá bùæn lïn. Ngay caã con chim àêåu cuäng àïí laåi dêëu nûäa laâ. Coá hai haâng bûúác chên coân in roä neát úã àoaån cuöëi chöî löëi moân. Nhûäng vïët chên naây àïìu ài ra xa, coân dêëu quay trúã laåi khöng thêëy àêu hïët. Caách mêëy bûúác chên nûäa laâ túái chöî vûåc, toaân böå àêët úã àêy bõ giaây xeáo, dêîm naát vaâ àaâo búái tung lïn. Nhûäng cêy dûúng xó moåc gêìn vûåc thùèm àaä bõ dêîm lïn vaâ dêy bêín. Töi nùçm

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

143

sêëp xuöëng vaâ bùæt àêìu nhòn chùm chuá vaâo doâng nûúác àang gaâo theát. Bêy giúâ töi àaä tröng thêëy nhûäng taãng àaá vûâa múái àûúåc boáng lïn do ai dêîm lïn. Töi gaâo theát nhûng nhûäng tiïëng vang döåi àaä lêën aát hïët gioång heát cuãa töi. Thêåt may mùæn, lúâi chaâo cuöëi cuâng cuãa baån töi àaä àïën vúái töi. Chiïëc gêåy nùçm laåi àûúåc dûång nghiïng vaâo vaách àaá, vaâ ngay phña trïn coá möåt vêåt gò àoá lêëp laánh saáng. Töi àûa tay vúái lêëy, vaâ thêëy àoá laâ höåp àûång thuöëc bùçng baåc maâ Holmes vêîn hay mang noá trong ngûúâi. Khi töi cêìm lïn coá vaâi túâ giêëy nùçm phña dûúái böîng rúi xuöëng àêët. Töi nhùåt lïn. Àoá laâ ba túâ giêëy àûúåc xeá tûâ möåt quyïín söí tay, vaâ trïn àoá coá àïì doâng chûä gúãi cho töi. Àõa chó ghi khaá roä neát, chûä roä raâng, chûäng chaåc, dûúâng nhû Holmes àang viïët noá trong phoâng. "Watxún thên mïën, àiïìu ghi trong mêíu thû naây laâ do sûå nhaä yá cuãa ngaâi Moriarti. Túá ngöìi viïët cho cêåu mêëy doâng. Öng ta àang àúåi túá àïí giaãi quyïët dûát àiïím nhûäng vêën àïì coá liïn quan àïën túái caã hai. Öng ta àaä kïí qua loa cho túá nghe caách thûác maâ öng ta àaä àaánh laåc hûúáng caãnh saát nûúác Anh, vaâ nùæm àûúåc cuöåc haânh trònh cuãa chuáng mònh. Têët caã nhûäng àiïìu àoá, möåt lêìn nûäa khùèng àõnh nhêån xeát cuãa túá vïì khaã nùng hiïëm coá cuãa öng ta laâ àuáng. Túá thêåt thñch thuá, khi nghô rùçng coá thïí vaåch trêìn nhûäng viïåc laâm khöng hay, nhûäng viïåc dñnh lñu àïën sûå töìn taåi cuãa con ngûúâi naây. Nhûng túá súå rùçng, àiïìu àoá coá thïí cuäng phaãi traã möåt caái giaá khaá àùæt. Viïåc naây coá thïí laâm cho baån beâ túá buöìn, àùåc biïåt laâ cêåu, Watxún aå! Cêìn noái thïm vúái cêåu laâ cuöåc àúâi túá àaä àïën luác ài àïën töåt àónh cuãa noá röìi, túá khöng thïí naâo mong ûúác kïët cuåc töët hún. Cuäng noái cho cêåu hay, bûác thû tûâ khaách saån Meyringhen - àoá laâ caái bêîy, chuyïån naây túá khöng maãy may nghi ngúâ. Sau khi cêåu ra ài, túá hoaân toaân yïn têm khöng coân ên hêån gò hïët. Cêåu haäy chuyïín cho ngaâi thanh tra Peterxön nhûäng giêëy maá cêìn thiïët duâng àïí vaåch mùåt bùng cûúáp êëy. Hiïån nay nhûäng taâi liïåu àoá nùçm úã trïn baân, trong chiïëc höåp dûúái chûä "M". Chiïëc phong bò maâu xanh vúái doâng chûä "Moriarti". Trûúác khi tûâ giaä nûúác Anh, túá àaä kõp laâm têët caã nhûäng gò cêìn thiïët vaâ gúãi noá úã àùçng anh trai túá Maykroft. Nhúâ cêåu gûãi lúâi chaâo thên thiïët cuãa túá túái vúå cêåu. Ngûúâi baån chung thuyã cuãa cêåu Sherlock Holmes"

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

144

Nhûäng gò coân laåi coá thïí goái goån trong hai cêu. Sau cöng viïåc khaám xeát hiïån trûúâng, ngûúâi ta àïìu thöëng nhêët cho rùçng cuöåc vêåt löån giûäa hai àõch thuã àaä kïët thuác nhû thïë naây: Caã hai cuâng bõ rúi xuöëng vûåc thùèm maâ vêîn khöng chõu buöng tay ra. Ngûúâi ta cuäng coá yá àõnh tòm kiïëm tûã thi, nhûng cuäng khöng mang laåi kïët quaã gò. Thên thïí cuãa möåt tïn töåi phaåm nguy hiïím nhêët vaâ cuãa möåt ngûúâi baão vïå cöng lyá trûá danh nhêët seä vônh viïîn nùçm dûúái vûåc sêu thùèm, quanh nùm nûúác söi reáo êìm ô. Ngûúâi ta cuäng khöng tòm thêëy thùçng beá con ngûúâi Thuyå Àiïín àêu caã. Coá leä àoá laâ möåt trong söë nhûäng àùåc phaái viïn do Monarti tuyïín choån. Coân bùng cûúáp àöåc aác coá leä úã Luên Àön moåi ngûúâi vêîn coân nhúá, nhûäng chûáng cûá do Holmes thu thêåp khaá àêìy àuã àaä vaåch mùåt chó tïn têët caã töí chûác êëy; vaâ ngûúâi ta àaä khaám phaá ra àêìu àaãng cuäng nhû linh höìn cuãa töí chûác êëy chñnh laâ tay giaáo sû Moriarti maâ àaáng leä phaãi bõ coâng bùçng chiïëc göng sùæt. Trong quaá trònh êëy baãn thên con ngûúâi àaáng súå kia coân chûa àûúåc laâm saáng toã. Nïëu buöåc loâng töi phaãi noái lïn toaân böå sûå thêåt vïì quaá trònh phaåm phaáp cuãa hùæn thò àiïìu naây seä àöång viïn möåt söë ngûúâi baâo chûäa thiïëu lûúng têm vaâ traách nhiïåm, hoå seä mûu toan minh oan cho hùæn bùçng nhûäng àoân cöng kñch chöëng laåi möåt con ngûúâi, maâ con ngûúâi àoá bao giúâ töi cuäng cho rùçng: möåt ngûúâi cao thûúång nhêët, saáng suöët nhêët trong nhûäng ngûúâi maâ töi quen biïët.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

145

NGÖI NHAÂ BOÃ TRÖËNG

Vaâo muâa xuên nùm 1894, caã thaânh phöë Luên Àön àïìu baân taán xön xao vïì vuå aám saát baá tûúác Ronalà Aàer treã tuöíi. Vuå aám saát xêíy ra trong möåt böëi caãnh khaác thûúâng vaâ àêìy bñ êín. Àöng àaão cöng chuáng àïìu biïët àïën nhûäng tònh tiïët cuãa vuå aán, theo caách àaánh giaá chuã quan cuãa caãnh saát. Nhûng vò lyá do naâo àoá, phêìn lúán nhûäng tònh tiïët phaãi giêëu kñn. Mûúâi nùm tröi qua, hiïån giúâ töi múái coá khaã nùng böí sung thïm nhûäng mùæt xñch coân thiïëu trong chuöîi sûå kiïån àêìy bñ êín kia. Baãn thên vuå aán àaä laâ möåt àiïìu lyá thuá; nhûng nhûäng hêåu quaã khöng lûúâng trûúác àûúåc àöëi vúái töi coân quan troång hún gêëp nghòn lêìn. Nhûng hêåu quaã naây, laâm cho töi baâng hoaâng, chêën àöång hún têët caã nhûäng gò maâ töi tûâng gùåp trong àúâi mònh; duâ cuöåc àúâi cuãa töi nïëu khöng coá sûå kiïån êëy thò cuäng àaä chûáng kiïën nhiïìu cuöåc trinh thaám ly kyâ. Thêåm chñ ngay bêy giúâ, sau nhiïìu nùm, töi vêîn coân caãm giaác run súå, khi nghô laåi cêu chuyïån xa xûa, vaâ töi vêîn bõ möåt nöîi hoaâi nghi, thaãng thöët, vui buöìn lêîn löån bao truâm vaâ xêm chiïëm toaân böå têm höìn. Töi mong caác baån àöåc giaã, vêîn thûúâng quan têm túái nhûäng mêíu chuyïån cuãa töi vïì nhûäng viïåc laâm vaâ nhûäng suy luêån cuãa möåt con ngûúâi tuyïåt vúâi haäy tha thûá cho töi, vò viïåc töi khöng chia seã vúái caác baån àiïìu khaám phaá cuãa mònh. Töi tûå àùåt cho mònh möåt nghôa vuå laâ phaãi baáo cho caác baån têët caã sûå thêåt, möåt khi töi khöng coân bõ raâng buöåc búãi chuyïån cêëm àoaán xuêët phaát tûâ chñnh yá muöën cuãa baån töi. Cêu chuyïån ngùn cêëm àûúåc phaát ra cuäng vûâa múái àêy, ngaây möìng ba thaáng trûúác. Trong thúâi gian töi vaâ Sherlock Holmes coân gùæn boá mêåt thiïët vúái nhau töi àaä quan têm möåt caách sêu sùæc túái nhûäng chuyïån hònh sûå. Kïí tûâ khi anh biïåt tùm mêët tñch, töi trúã thaânh keã thûúâng xuyïn theo doäi trïn caác baáo chñ têët caã caác vuå aán chûa àûúåc khaám phaá. Àöåi luác, àïí thoaã maän tñnh hiïëu kyâ, töi àaä coá yá àõnh tham gia vaâo chuyïån phaá aán, töi sûã duång nhûäng phûúng phaáp, thuã thuêåt nhû cuãa baån töi thûúâng laâm, mùåc duâ con lêu töi múái àaåt àûúåc trònh àöå êëy.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

146

Tuy thïë, khöng coá vuå aán naâo laåi laâm cho töi höìi höåp, lo êu bùçng cêu chuyïån tang thûúng cuãa Ronalà Aàer. Trong söë taâi liïåu àiïìu tra, coá àoaån noái thïë naây: "Vuå aám saát àaä àûúåc tñnh toaán tûâ trûúác vaâ do möåt ngûúâi hoùåc möåt nhoám ngûúâi laå thûåc hiïån". Sau khi àoåc xong lúâi nhêån xeát nhû vêåy, töi caâng thêëy thêëm thña hún bao giúâ hïët rùçng caái chïët cuãa Sherlock Holmes àaä gêy cho Töí quöëc chuáng ta möåt töín thêët to lúán biïët nhûúâng naâo. Trong chuyïån naây, nhêët thiïët phaãi coá nhûäng tònh tiïët laâm cho Sherlock Holmes chuá yá; vaâ nhû vêåy hoaåt àöång cuãa caãnh saát seä àûúåc böí sung àêìy àuã vaâ àaåt kïët quaã hún nïëu nhû hoå coá sûå giuáp sûác cuãa böå oác thöng minh vaâ àöi mùæt quan saát tinh tïë cuãa nhaâ thaám tûã saânh soãi nhêët Chêu Êu naây. Sau khi ài thùm bïånh nhên caã ngaây vïì, töi laåi têåp trung vaâo nhûäng suy nghô laâm töi nhûác àêìu, àoá laâ cêu chuyïån cuãa Aàer, nhûng töi khöng thïí naâo tòm ra àûúåc möåt lúâi giaãi àaáp thoaã àaáng. Töi àaánh baåo lùåp laåi nhûäng gò maâ moåi ngûúâi àaä biïët, töi cuäng muöën nïu lïn nhûäng dûä kiïån theo daång àaä àûúåc thöng baáo cho cöng chuáng biïët, sau khi kïët thuác cuöåc àiïìu tra. Ngaâi Ronalà Aàer laâ con trai thûá hai cuãa baá tûúác Meynux Baá tûúác Meynux laâ töíng àöëc toaân quyïìn möåt khu vûåc thuöåc àõa cuãa ngûúâi Anh úã AÁo. Ngûúâi meå cuãa Aàer àaä tûâ AÁo àïën nûúác Anh àïí giaãi phêîu mùæt, cùæt boã caái vêy moåc úã mùæt; vaâ àaä cuâng cêåu con trai Aàer vaâ cö con gaái Hilda söëng úã Park Leyn, söë nhaâ 427. Chaâng thanh niïn thûúâng giao du vúái nhûäng ngûúâi töët, vaâ hònh nhû khöng coá àõch thuã naâo; cuäng chûa laâm gò àaáng chï traách. Àaä coá thúâi chaâng àaä àñnh hön vúái tiïíu thû Aàit Vuàli úã bang Karxterx, nhûng trûúác khi xaãy ra vuå aán maång vaâi thaáng thò caã chuá rïí lêîn cö dêu àaä quyïët àõnh chia tay nhau: khöng ai höëi hêån vïì chuyïån naây caã. Noái chung, cuöåc àúâi cuãa chaâng thanh niïn trai treã chó boá heåp trong quan hïå gia àònh vaâ trong giúái thûúång lûu. Tñnh tònh anh ta àiïìm àaåm, thoái quen vaâ súã thñch khöng coá gò xêëu. Thïë nhûng möåt coäi chïët bêët ngúâ nhêët vaâ kyâ laå nhêët àaä chúåp ài möåt nhaâ quyá töåc treã vö tû chuyïån àoá xaãy ra vaâo khoaãng 23 giúâ 10 phuát àïën 23 giúâ 20 phuát ngaây 30 thaáng 3 nùm 1894. Ronalà Aàer laâ möåt ngûúâi thñch cúâ baåc, nhûng chûa bao giúâ toã ra vûúåt quaá giúái haån. Anh ta laâ thaânh viïn cuãa ba cêu laåc böå - Bolàvin, Kevendis vaâ Bagathel. Ngûúâi ta àaä àiïìu tra vaâ xaác

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

147

àõnh rùçng, trong ngaây bõ giïët, sau bûäa cúm chiïìu, Ronalà àaä chúi möåt vaán baâi úã cêu laåc böå Bagatel. Thêåm chñ, trûúác bûäa cúm chiïìu anh ta cuäng coá chúi úã àêëy röìi. Nhûäng ngûúâi cuâng chúi vúái anh ta laâ: ngaâi Merrey; ngaâi Àgiön Harài vaâ ngaâi àaåi taá Möran. Aàer bõ thua mêët nùm baãng Anh. Gia taâi cuãa anh ta khaá lúán, nïn viïåc thua baåc nhû vêåy khöng laâm cho anh ta bêån têm chuát naâo. Anh ta hêìu nhû ngaây naâo cuäng chúi vaâ thûúâng laâ àûúåc baåc. Nhûäng lúâi khai cuãa caác nhên chûáng àaä laâm saáng toã thïm möåt chuyïån. Laâ khoaãng möåt thaáng rûúäi trûúác khi bõ giïët, Aàer cuâng chúi vúái ngaâi àaåi taá Möran, möåt buöíi töëi àaä ùn cuãa ngaâi Göàfri Milnher vaâ huên tûúác Belmöran 420 baãng. Àêëy laâ têët caã nhûäng gò biïët àûúåc vïì nhûäng tuêìn cuöëi cuâng cûãa àúâi anh ta. Vaâo buöíi töëi bêët haånh àoá, anh ta tûâ cêu laåc böå trúã vïì nhaâ àuáng 22 giúâ àïm. Meå vaâ em gaái anh ta ài vùæng: hoå ài thùm ngûúâi quen chûa vïì. Ngûúâi hêìu gaái thïì rùçng, cö ta àaä nghe thêëy anh ta bûúác vaâo phoâng cuãa mònh. Cùn phoâng êëy nùçm trïn têìng hai, cûãa söí hûúáng ra àûúâng phöë, anh duâng laâm phoâng tiïëp khaách. Trûúác khi baá tûúác treã tuöíi vïì, ngûúâi hêìu gaái vûâa nhoám loâ sûúãi xong, loâ sûúãi vêîn coân böëc khoái nghi nguát, cö ta phaãi múã toang caác cûãa söí àïí thoaáng khoái. Trûúác 23 giúâ 20 phuát khöng hïì nghe möåt àöång tônh naâo phaát ra tûâ cùn phoâng cuãa baá tûúác. Luác êëy baâ Maynux vaâ cö con con gaái vïì àïën nhaâ. Baâ Maynux muöën gheá laåi chöî cêåu con trai àïí chuác cêåu nguã ngon, nhûng caánh cûãa phoâng àaä àûúåc khoaá chùåt bïn trong; mùåc cho ngûúâi ta gaâo theát, àêåp cûãa, khöng möåt ai lïn tiïëng. Thêëy vêåy ngûúâi meå hö hoaán lïn, bùæt ngûúâi nhaâ phaãi phaá cûãa. Chaâng thanh niïn xêëu söë àang nùçm guåc dûúái saân nhaâ, ngay caånh chiïëc baân. Àêìu anh ta bõ möåt viïn àaån suáng luåc bùæn thuãng, tröng thêåt khuãng khiïëp. Nhûng rêët kyâ laå laâ trong phoâng khöng thêëy möåt thûá vuä khñ naâo hïët. Trïn baân coá hai túâ ngên phiïëu trõ giaá 10 baãng Anh vaâ 17 àöìng baãng Anh vúái 10 silinh, bùçng baåc coá, bùçng vaâng coá. Nhûäng àöìng baåc àûúåc xïëp thaânh tûâng chöìng nhoã vúái tûâng loaåi giaá trõ khaác nhau. Bïn caånh nhûäng àöìng baåc laâ möåt túâ giêëy coá ghi nhûäng con söë vaâ ngang haâng vúái nhûäng con söë àoá laâ tïn nhûäng ngûúâi baån cuâng cêu laåc böå cuãa Aàer. Tûâ dûä kiïån naây coá thïí ruát ra möåt nhêån xeát: Trûúác khi chïët, chaâng trai àaä tñnh toaán nhûäng vaán thua, thùæng baåc cuãa mònh.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

148

Sau khi nghiïn cûáu kô caác dûä kiïån, cöng viïåc caâng trúã nïn röëi rùæm, muâ mõt hún. Möåt àiïìu laâm chuáng ta khoá hiïíu: vò sao chaâng trai phaãi khoaá chùåt cûãa tûâ bïn trong? Thûåc ra keã giïët ngûúâi cuäng coá thïí khoaá cûãa, röìi treâo qua cûãa söë àïí têíu thoaát. Nhûng dûúái nhûäng caánh cûãa söí laâ nhûäng böìn hoa höìng laåi khöng hïì bõ dêîm naát; hún nûäa tûâ cûãa söí àïën mùåt àêët phaãi àïën 20 foot. Khöng möåt cêy hoa naâo bõ giêìy xeáo, laâm naát. Ngay caã lúáp àêët giûäa nhaâ vaâ con àûúâng cuäng khöng hïì coá möåt dêëu vïët naâo. Roä raâng laâ chñnh Aàer àaä tûå tay khoaá cûãa. Nhûng sao caái chïët laåi àöåt ngöåt döåi vaâo àêìu anh ta? Cûá giaã thiïët rùçng tïn saát nhên àaä bùæn qua cûãa söí, thò àoá phaãi laâ möåt phaát suáng rêët àùåc biïåt, vò chó bùçng möåt viïn àaån suáng luåc àaä giïët chïët chaâng trai ngay lêåp tûác vúái möåt khoaãng caách quaá xa nhû vêåy thò àêu phaãi chuyïån dïî daâng? Hún nûäa, Park Leyn laâ möåt àûúâng phöë nhöån nhõp, àöng ngûúâi qua laåi; caách nhaâ 100 acàú coá möåt traåm xe ngûåa. Khöng möåt ngûúâi naâo nghe thêëy tiïëng suáng nöí. Vêåy maâ, coá möåt ngûúâi bõ aám haåi nùçm xuöëng chó vúái möåt viïn àaån suáng luåc bùæn xuyïn thuãng àêìu? Xeát theo vïët thûúng thò chñnh viïn àaån kia laâ nguyïn nhên gêy ra tûã vong. Böëi caãnh vuå aán àêìy bñ êín úã Park Leyn laâ nhû vêåy! Möåt vuå giïët ngûúâi coá êín söë àêìy bñ hiïím búãi thiïëu hoaân toaân nhûäng nguyïn do xaác àaáng, lögic. Anh baån treã Adet khöng hïì coá àõch thuã, coân tiïìn nong cuäng nhû giêëy túâ quyá giaá khaác thò khöng hïì suy suyïín. Suöët ngaây töi suy ài, nghô laåi trong oác têët caã nhûäng dûä kiïån êëy, vúái tham voång cöë àùåt ra cho noá möåt giaã thiïët coá phêìn naâo phuâ húåp vaâ àuã sûác thuyïët phuåc. Töi cöë gùæng tòm ra "àiïím ñt khaã nùng bõ baác boã nhêët" àiïìu maâ ngûúâi baån xêëu söë cuãa töi luön luön lêëy laâm kim chó nam cho caác cöng cuöåc khaám phaá. Töi thaânh thêåt thuá nhêån mònh hoaân toaân khöng àaåt àûúåc yá àöì àoá. Buöíi chiïìu töi thú thêín, lang thang trong cöng viïn: khoaãng 18 giúâ, böîng dûng töi ài àïën goác phöë giûäa àûúâng Park Leyn vaâ àûúâng Okxford khöng hïì coá yá àõnh trûúác. Töi thêëy möåt nhoám ngûúâi vö cöng röìi nghïì àang tuám nùm tuåm ba, nhoâm ngoá vaâo möåt chiïëc cûãa söí ngöi nhaâ àaä xêíy ra vuå aán maång àêìy bñ êín. Möåt gaä àaân öng cao, gêìy àeo kñnh rêm to, - töi nghô chùæc laâ möåt thaám tûã giaã daång, - àang thûã nïu möåt giaã thiïët vïì aán maång, nhûäng ngûúâi toâ moâ bao quanh öng ta chêåt cûáng, chùm chuá lùæng nghe. Töi cuäng àõnh xaán laåi, nhûng khi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

149

nghe loaáng thoaáng nhûäng nhêån àõnh, phaán àoaán ngu xuêín, töi coá caãm giaác kinh túãm vaâ thöëi lui. Vö tònh töi àuång phaãi möåt öng giaâ guâ lûng àûáng phña sau, mêëy cuöën saách maâ öng ta àang keåp naách bõ rúi ra. Trong luác cuái xuöëng nhùåt giuáp mêëy cuöën saách cho öng laäo, töi chúåt àoåc thêëy möåt tïn saách "Sûå ra àúâi vaâ viïåc suâng baái coã cêy". Töi thoaáng nghô: thêåt laâ möåt con moåt saách töåi nghiïåp; chùæc vò àïí kiïëm söëng, hoùåc vò yïu thñch nghïå thuêåt, nïn àaä cöë sûu têìm nhûäng cuöën saách quyá hiïëm. Töi àõnh noái vaâi cêu xin löîi cho sûå vö tònh cuãa mònh àaä laâm rúi nhûäng vêåt maâ chuã nhên cuãa noá nêng niu, trên troång; nhûng öng giaâ caâu nhaâu, tûác töëi vaâ khinh khónh quay ài. Chó möåt loaáng caái lûng guâ guâ vaâ böå rêu quai noán baåc trùæng cuãa öng àaä lêín vaâo àaám àöng. Nhûäng quan saát úã ngöi nhaâ 427 phöë Park Leyn àaä giuáp töi àûúåc chuát ñt trong cöng viïåc khaám phaá lúâi giaãi àaáp maâ töi quan têm. Ngöi nhaâ àûúåc ngùn caách vúái àûúâng phöë bùçng möåt bûác tûúâng thêëp, trïn tûúâng coá chùng dêy theáp. Dêy theáp cao chûa àïën 5 foot. Moåi ngûúâi dïî daâng loåt àûúåc vaâo vûúân. Nhûng treâo lïn cûãa söë thò khoá thûåc hiïån àûúåc, vò khöng coá öëng thoaát nûúác, khöng hïì coá möåt caái gúâ naâo nhö ra, cho nïn ngay caã möåt nhaâ thïí thao àiïu luyïån nhêët cuäng khöng thïí treâo lïn theo bûác tûúâng àûúåc. Caâng thêëy mú höì hún, töi quay vïì phöë Kenxingtún àïí vïì nhaâ. Töi bûúác vaâo phoâng mònh chûa àêìy 5 phuát thò ngûúâi hêìu gaái àaä baáo vúái töi laâ coá möåt ngûúâi khaách muöën gùåp töi. Töi thêåt sûãng söët vaâ ngaåc nhiïn, vò àoá khöng phaãi ai xa laå, maâ chñnh laâ öng giaâ guâ guâ, thñch sûu têìm saách quyá töi gùåp luác chiïìu. Böå toác baåc phau, truâm gêìn kñn khuön mùåt nhùn nheo, nhoån hoùæt cuãa öng. Öng keåp úã naách coá àïën möåt taá nhûäng cuöën saách loaåi quyá: - Chùæc ngaâi rêët ngaåc nhiïn vò sûå coá mùåt cuãa töi? - Öng ta hoãi vúái gioång the theá rêët kò dõ. Töi thuá nhêån laâ öng ta àoaán àuáng. - Ngaâi thêëy khöng, töi laâ möåt ngûúâi lõch sûå. Töi lûäng thûäng ài theo con àûúâng maâ ngaâi ài, töi chúåt thêëy ngaâi bûúác vaâo ngöi nhaâ naây. Töi tûå nhuã vúái mònh laâ cêìn gheá laåi gùåp con ngûúâi lõch thiïåp kia àïí xin löîi. Nïëu töi coá thö thiïín löë bõch vúái ngaâi, thò thuá thêåt töi cuäng khöng coá yá àõnh laâm cho ngaâi bûåc doåc. Töi mang ún

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

150

ngaâi rêët nhiïìu, vò ngaâi àaä haå cöë cuái nhùåt giuáp töi nhûäng cuöën saách. - Chuyïån nhoã nhùåt êëy, khöng nïn bêån têm laâm gò, - Töi àaáp. - Ngaâi cho pheáp töi àûúåc hoãi, laâm sao ngaâi biïët àûúåc töi laâ ngûúâi nhû thïë naâo? - Töi cuäng xin maånh daån noái vúái ngaâi rùçng laâ haâng xoám laáng giïìng vúái ngaâi. Tiïåm saách beá nhoã cuãa töi nùçm úã goác phöë Cherch, töi rêët hên haånh nïëu àûúåc ngaâi gheá laåi chúi. Coá leä ngaâi cuäng laâ ngûúâi ham mï saách? Töi xin giúái thiïåu vúái ngaâi àêy laâ cuöën "Nhûäng giöëng chim úã Britanhi", "Katul", "Cuöåc chiïën tranh thiïng liïng". Ngaâi mua ài, töi sùén saâng baán giaá reã. Nùm têåp naây, vûâa vùån àuã lêëp kñn chöî tröëng úã ngùn thûá hai tuã saách cuãa ngaâi. Töi thêëy hònh nhû giaá saách cuãa ngaâi khöng àûúåc àeåp mùæt lùæm thò phaãi, thûa ngaâi? Töi ngoaái cöí àïí nhòn laåi giaá saách, khi quay laåi thò töi khöng thïí tin úã mùæt mònh àûúåc nûäa: Sherlock Holmes àang àûáng ngay bïn chiïëc baân cuãa töi vaâ àang cûúâi. Töi khuyåu xuöëng vaâi giêy. Töi ngú ngaác nhòn anh, vaâ sau àoá thò, coá leä àoá laâ lêìn àêìu tiïn vaâ cuäng laâ lêìn cuöëi cuâng, töi àaä bõ ngêët. Töi chó mang maáng nhúá laâ coá möåt àaám mêy xaám àang nhêåp nhoaâ trûúác mùæt. Khi àaám mêy tan biïën ài, töi thêëy cöí aáo cuãa mònh bõ múã phanh ra vaâ töi ngûãi thêëy thoang thoaãng muâi rûúåu Cö nhùæc. Holmes vêîn àûáng àêëy trïn tay cêìm chai rûúåu, àêìu húi cuái xuöëng. - Watxún thên mïën! - Möåt gioång noái khaá thên thuöåc cêët lïn, - nghòn lêìn túá xin löîi cêåu. Túá khöng ngúâ caái êëy laåi gêy cho cêåu möåt xuác àöång maånh nhû vêåy. Töi nùæm lêëy tay anh. - Holmes! - Töi thöët lïn. - Coá phaãi thêåt cêåu khöng? Chùèng leä cêåu vêîn coân söëng û? Khöng thïí naâo tin àûúåc, laâm sao cêåu vûúåt lïn àûúåc caái thaác nûúác khuãng khiïëp êëy? - Haäy àúåi chuát àaä. - Anh noái. - Khöng biïët cêåu àaä bònh tônh laåi chûa? Roä raâng sûå xuêët hiïån quaã àûúâng àöåt cuãa túá àaä laâm cho cêåu choaáng vaáng. - Túá àaä bònh tônh laåi röìi. Nhûng thuá thêåt vúái cêåu, túá khöng coân tin vaâo mùæt mònh nûäa. Thêåt huá vña! Chùèng leä chñnh cêåu àêëy û? Khöng phaãi ai khaác àang àûáng trong phoâng túá àêëy chûá?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

151

Töi laåi nùæm lêëy caánh tay anh vaâ boáp nùæn caánh tay gên guöëc. - Àuáng röìi, chñnh laâ cêåu röìi, khöng coân nghi ngúâ gò nûäa, Töi tiïëp. - Baån yïu mïën cuãa töi úi! Túá haånh phuác biïët bao khi àûúåc gùåp laåi cêåu! Haäy ngöìi xuöëng caái àaä, vaâ haäy kïí vùæn tùæt cho túá nghe, bùçng caách naâo cêåu thoaát khoãi vûåc thùèm kia? Holmes ngöìi xuöëng àöëi diïån vúái töi, vúái daáng àiïåu quen thuöåc nhû xûa, anh lêëy thuöëc ra chêm huát. Anh vêîn àang mùåc chiïëc aáo àaä súân vúái daång cuãa ngûúâi baán saách cuä, nhûng nhûäng thûá duâng àïí caãi trang nhû bñm toác baåc, tuái àûång saách cuä... àaä nùçm trïn baân. Töi coá caãm giaác anh gêìy hún xûa, caái nhòn cuãa anh coá veã sùæc saão hún. Khuön mùåt trùæng xanh nhúåt nhaåt cuãa anh chûáng toã trong thúâi gian qua, anh àaä nïëm nhiïìu khöí cûåc, àaä traãi qua möåt chùång àûúâng àúâi khùæc khöí khöng coá lúåi cho sûác khoeã. - Watxún, àûúåc duöîi thùèng ngûúâi ra thêåt khoan khoaái! Anh lïn tiïëng, - Möåt ngûúâi cao lúán nhû túá, khöng dïî daâng gò maâ ruát ài möåt foot; vaâ bùæt buöåc giûä tònh traång àoá suöët mêëy tiïëng àöìng höì. Bêy giúâ, chuáng ta seä àïì cêåp àïën nhûäng vêën àïì cûåc kyâ nghiïm troång... Túá muöën cêìu cûáu sûå giuáp àúä cuãa cêåu, nïëu cêåu khöng phaãn àöëi. Caã hai chuáng mònh seä phaãi thûác trùæng suöët àïm nay vúái möåt cöng viïåc nùång nhoåc àêìy nguy hiïím. Töët nhêët, nïn àïí chuyïån cuöåc phiïu lûu cuãa túá àïën luác cöng viïåc kia giaãi quyïët xong xuöi. - Nhûng túá àang chaáy ruöåt, chaáy gan vò toâ moâ. Holmes, túá noáng loâng àûúåc cêåu kïí ngay bêy giúâ. - Cêåu coá àöìng yá ài vúái mònh àïm nay khöng? - Ài bêët cûá núi àêu, bêët kyâ luác naâo, tuyâ cêåu. - Hoaân toaân nhû ngaây xûa. Chuáng ta vêîn coân kõp giaãi lao cho thû thaã trûúác luác lïn àûúâng... Naâo, bêy giúâ túá bùæt àêìu cêu chuyïån vïì caái thaác nûúác. Nguyïn nhên àún giaãn laâm cho túá lïn àûúåc khoãi vûåc thùèm, laâ túá chûa hïì bõ rúi xuöëng àoá. - Cêåu khöng bõ rúi xuöëng vûåc aâ! - Àuáng thïë, Watxún aå, khöng hïì bõ rúi. Thïë nhûng, mêíu thû túá viïët cho cêåu hoaân toaân laâ sûå thêåt. Khi boáng daáng àöåc aác

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

152

cuãa giaáo sû Moriarti xuêët hiïån trïn löëi moân chêåt heåp, chùån ngùn con àûúâng giaãi thoaát duy nhêët cuãa túá, luác êëy nghô, moåi chuyïån àöëi vúái túá nhû vêåy àaä chêëm dûát. Trong àöi mùæt maâu nêu cuãa hùæn, túá àoåc àûúåc quyïët àõnh khöng thïí naâo lay chuyïín nöíi vïì söë phêån cuãa túá. Túá trao àöíi vúái hùæn vaâi ba cêu, hùæn lõch sûå cho pheáp túá àûúåc viïët möåt mêíu tin ngùæn nguãi, cêåu àaä nhêån àûúåc bûác thû. Túá àïí laá thû cuâng höåp thuöëc vaâ cêy gêåy laåi, coân tûå mònh ài theo löëi moân tiïën vïì phña trûúác. Moriarti ài theo sau túá tûâng bûúác möåt. Khi àïën àoaån cuöëi cuâng cuãa löëi moân, túá dûâng laåi, búãi coá ài tiïëp cuäng khöng coân àûúâng naâo hïët. Hùæn khöng theâm lêëy ra möåt thûá vuä khñ gò, vöåi lao vaâo túá vaâ hùæn duâng àöi tay daâi ngoùçng cuãa mònh chöåp lêëy túá. Hùæn biïët, cuöåc àúâi cuãa hùæn àaä túái söë, hùæn chó cêìn thûåc hiïån möåt viïåc laâ traã thuâ túá. Khöng theâm buöng ra, túá vúái hùæn giùçng co ngay bïn meáp vûåc thùèm. Nhûng, nhúâ túá biïët vaâi miïëng voä Giuàö Nhêåt Baãn, khoaãn naây àaä giuáp túá khöng ñt trong cöng viïåc, túá kõp thoaát ra khoãi ngûúâi hùæn. Hùæn theát lïn nghe thêåt man rúå, loaång choaång vaâi giêy, hai tay chúái vúái trong khöng trung. Mùåc duâ hùæn cöë gùæng hïët sûác, nhûng vêîn khöng thïí giûä nöíi thùng bùçng vaâ ngaä xuöëng. Àûáng trïn búâ vûåc thùèm, túá nhòn theo rêët lêu xem hùæn bõ rúi xuöëng vûåc nhû thïë naâo? Túá thêëy hùæn va vaâo gúâ cuãa möåt taãng àaá vaâ chòm nghóm dûúái nûúác. Töi lùæng nghe Holmes kïí vúái têm traång höìi höåp vö cuâng. Coân anh vêîn thaãn nhiïn, vûâa kïí vûâa thaã khoái thuöëc möåt caách khoaán thai. - Nhûng coân caác vïët chên! - Töi thöët lïn. - Chñnh túá, bùçng mùæt mònh àaä tröng thêëy roä raânh raânh hai daäy bûúác chên cuâng ài lïn theo löëi moân, dêëu quay laåi khöng hïì coá. - Chuyïån êëy xaãy ra nhû thïë naây. Trong giêy phuát, khi giaáo sû Moriarti rúi xuöëng vûåc; túá hiïíu rùçng, vêån may àaä àïën vúái túá möåt caách khöng ngúâ. Túá biïët rùçng khöng phaãi chó coá möåt mònh Moriarti àang tòm caách giïët túá. I't nhêët phaãi coá ba tïn àöìng boån, caái chïët cuãa thuã lônh seä àöët chaáy trong tim boån noá möåt sûå khao khaát traã thuâ. Àoá laâ möåt luä ngûúâi cûåc kyâ nguy hiïím. Trong tûúng lai, seä coá möåt tïn naâo àoá trong boån chuáng thûåc hiïån mûu àöì laâm haåi túá. Nïëu chuáng nghô rùçng túá àaä chïët, thò chuáng seä haânh àöång trùæng trúån hún, ñt àïì phoâng vaâ dïî daâng àïí löå tung tñch, luác êëy,

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

153

súám hay muöån röìi túá cuäng coá ngaây tiïu diïåt àûúåc chuáng noá. Chó àïën luác naây, túá múái thöng baáo cho moåi ngûúâi biïët túá vêîn coân söëng! Böå naäo cuãa con ngûúâi laâm viïåc rêët nhanh, Moriarti chûa kõp xuöëng túái àaáy cuãa vûåc nûúác Reykhenbax túá àaä nghô xong kïë hoaåch àöëi phoá röìi. Túá àûáng lïn vaâ quan saát bûác tûúâng àaá sûâng sûäng úã sau lûng. Trong àoaån miïu taã vïì caái chïët tang thûúng cuãa túá, maâ túá rêët thuá võ àoåc sau àoá vaâi thaáng, cêåu cho rùçng: bûác tûúâng àaá hoaân toaân dûång àûáng vaâ trún tuöåt. Khöng phaãi àuáng hïët nhû vêåy. Trïn taãng àaá coá vaâi chöî gúâ nhö ra, coá thïí àùåt chên, baám vaâo àûúåc. Ngoaâi ra dûåa vaâo caác dêëu hiïåu, túá tin seä coá möåt caái höëc naâo àêëy úã trïn cao... Moãm àaá khaá cao, roä raâng khöng thïí naâo treâo lïn àónh àûúåc, vaâ cuäng khöng thïí ài theo löëi moân êím ûúát maâ khöng àïí laåi dêëu vïët. Thûåc ra túá cuäng coá thïí mang giaây cho goát löån ngûúåc cuäng àûúåc, nhû túá àaä tûâng laâm trong nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå; nhûng ba dêëu giaây cuâng ài theo möåt hûúáng, khöng thïí traánh khoãi sûå nghi ngúâ rùçng cöë yá àaánh lûâa àûúåc. Vò vêåy töët nhêët cûá liïìu leo lïn cao. Àiïìu naây khöng phaãi laâ dïî, thaác nûúác àang reáo êìm ô phña dûúái. Túá coá caãm giaác tiïëng noái cuãa Moriarti àang goåi túá tûâ àaáy vûåc thùèm voång àïën bïn tai. Àöi luác, khi möåt nùæm coã nùçm laåi trïn baân tay, hoùåc baân chên bõ trûúåt theo caái gúâ àaá êím ûúát laáng lêìy, túá nghô rùçng moåi viïåc àaä kïët thuác. Nhûng túá vêîn tiïëp tuåc boâ lïn, cuöëi cuâng túá boâ lïn chöî nûát lúã khaá sêu moåc àêìy rïu xanh. Ú' àêy, túá coá thïì nùçm duöîi tay, duöîi chên maâ khöng súå ai nhòn thêëy, túá nghó möåt laát cho saãng khoaái. Túá àaä nùçm úã àêëy, trong luác àoá, cêåu vaâ nhûäng ngûúâi àûúåc cêåu múâi túái, àaä hoaâi cöng dûång lïn bûác tranh vïì caái chïët cuãa túá. Cuöëi cuâng, sau khi àaä ruát ra kïët luêån hoaân toaân sai lêìm vïì nhûäng diïîn biïën àaä xêíy ra, cêåu quay vïì khaách saån, coân túá nùçm laåi möåt mònh. Túá hònh dung cuöåc phiïu lûu cuãa túá àaä kïët thuác, nhûng möåt viïåc khaá bêët ngúâ àaä xaãy ra, chûáng toã laâ coá möåt chuyïån khöng keám phêìn ly kyâ àang chúâ àúåi túá. Coá möåt hoân àaá to vúä ra chúåt bay veâo qua àêìu túá, rúi xuöëng löëi moân röìi rúi xuöëng vûåc. Luác àêìu túá cûá nghô àoá laâ möåt chuyïån tònh cúâ. Nhûng, sau khi nhòn lïn trïn, túá tröng thêëy möåt caái àêìu cuãa ngûúâi àaân öng in trïn nïìn trúâi àang tùæt dêìn nùæng. Àuáng giêy phuát êëy, möåt hoân

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

154

àaá khaác bay túái ngay saát caái hoäm maâ túá àang nùçm, caách àêìu túá chó vaâi insú. Tònh thïë àöëi vúái túá àaä quaá roä. Moriarti khöng phaãi chó àïën möåt mònh. Tïn àöìng boån cuãa hùæn cuäng khaá nguy hiïím, thùçng naây chùæc àûáng caãnh giúái, khi thùçng Moriarti xöng vaâo têën cöng túá. Tûâ xa, hùæn àaä chûáng kiïën caái chïët cuãa thuã lônh mònh vaâ thêëy keã thuâ cuãa hùæn àaä thoaát naån. Sau khi chúâ àúåi möåt luác, hùæn chaåy voâng lïn àónh bùçng hûúáng khaác vaâ mûu toan thûåc hiïån viïåc maâ Moriarti àaä khöng thaânh cöng. Watxún, túá suy tñnh chuyïån naây rêët nhanh. Sau khi nhòn quanh, túá laåi tröng thêëy böå mùåt dûä túån cuãa hùæn vaâ hiïíu rùçng, hùæn laâ keã àaä neám thïm viïn àaá nûäa. Túá quyïët àõnh boâ xuöëng àïën löëi moân. Túá khöng biïët, trong traång thaái bònh thûúâng, túá coá laâm nöíi chuyïån êëy hay khöng? Tuöåt xuöëng khoá gêëp caã nghòn lêìn luác leo lïn. Nhûng khöng húi àêu maâ àùæn ào, suy tñnh. Khi àoá túá àang treo ngûúâi, hai tay baám vaâo meáp cuãa khe àaá. Möåt viïn àaá thûá ba bay vuâ qua àêìu túá. Tuåt àûúåc nûãa àûúâng, böîng túá trûúåt chên möåt caái, nhûng dêîu sao, túá cuäng àaä àïën löëi moân. Ngûúâi bõ raách bûúm, thêëm àêìy maáu, ba chên böën cùèng túá cùæm àêìu cùæm cöí chaåy. Trong àïm töëi túá chaåy xuyïn rûâng, xuyïn nuái 10 dùåm vaâ möåt tuêìn sau túá coá mùåt úã Flörenx vaâ tin chùæc rùçng: khöng möåt ngûúâi naâo trïn àúâi naây biïët àûúåc söë phêån cuãa túá. Chó möåt ngûúâi biïët àûúåc bñ mêåt, àoá laâ anh trai túá Maykröft. Nghòn lêìn xin löîi cêåu, Watxún. Nhûng túá bùæt buöåc phaãi laâm nhû vêåy, cûá àïí moåi ngûúâi tûúãng túá chïët thêåt laâ àûúåc röìi. Nïëu khöng, khöng bao giúâ cêåu coá thïí viïët lïn nhûäng àiïìu khùèng àõnh chùæc chùæn vïì caái chïët cuãa túá, nïëu cêåu tin rùçng àoá laâ sûå thêåt. Trong ba nùm êëy, àöi lêìn túá àõnh viïët thû cho cêåu, nhûng möîi lêìn nhû vêåy, túá àaânh phaãi dùçn loâng, vò súå rùçng möëi mêåt thiïët quaá û chùåt cheä giûäa cêåu vaâ túá seä dïî laâm cho cêåu coá sú suêët, vaâ seä löå àiïìu bñ mêåt cuãa túá. Vò sao chiïìu nay túá phaãi traánh mùåt cêåu, khi cêåu laâm rúi saách cuãa túá? Túá thêåt liïìu lônh, nïëu nhû cêåu kïu lïn vò kinh ngaåc hoùåc vò vui mûâng, moåi ngûúâi seä nhòn chùçm chùçm vaâo túá chuyïån àoá seä dêîn àïën hêåu quaã khöng thïí cûáu chûäa àûúåc. Coân phaãi noái cho anh Maykroft, thò cûåc chùèng àaä túá múái thuá thêåt maâ thöi, búãi túá rêët cêìn möåt moán tiïìn àïí tiïu saâi. Cöng viïåc úã Luên Àön giaãi quyïët rêët tïå, tïå hún laâ túá mong àúåi. Sau khi ra toaâ, trong bùng cuãa Moriarti, coân hai tïn àang nùçm ngoaâi voâng phaáp luêåt. Àoá laâ hai tïn cûúáp rêët nguy hiïím, caã hai

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

155

thùçng àïìu laâ keã tûã thuâ cuãa túá. Vò thïë, túá àaä ài chu du trong hai nùm úã vuâng Tibet, vaâ àïën thùm thaânh phöë Lkhaxa, thêåm chñ coân boã caã mêëy ngaây àïí àïën thùm giúái tu haânh tùng lûä. Coá leä cêåu àaä àoåc baâi baáo noái vïì vuå chêën àöång lúán cuãa möåt ngûúâi Nauy, mang tïn Xigherxön, nhûng cêåu laâm sao coá thïí nghô rùçng, baâi êëy laâ cuãa baån mònh. Túá coân ài thùm vaâi núi úã vûúng quöëc Arêåp, chuyïën ài thùm do túá àïì nghõ lïn ngaâi Böå trûúãng ngoaåi giao. Sau khi quay vïì Chêu Êu, túá úã laåi thùm nûúác Phaáp vaâi thaáng, úã àêy túá tham dûå vaâo cöng cuöåc nghiïn cûáu, phên tñch nhûäng chêët lêëy tûâ möåt vuâng than àaá. Viïåc naây túá laâm úã möåt phoâng thñ nghiïåm thuöåc miïìn nam nûúác Phaáp - Mönpolö, sau khi kïët thuác töët àeåp thñ nghiïåm vaâ biïët àûúåc hiïån nay úã Luên Àön chó coân söëng soát möåt keã thuâ khöng àöåi trúâi chung cuãa túá, túá suy tñnh chuyïån trúã vïì. Luác àoá túá nghe tin vuå aám saát àêìy bñ êín úã phöë Parka Leyn vaâ noáng loâng ra ài. Túá cuäng àaä nghiïn cûáu kyä vuå naây röìi. Àaáp söë cuãa vuå aán maång seä giuáp túá thûåc hiïån yá àõnh cuãa riïng mònh. Thïë laâ, túá vöåi vaä quay vïì Luên Àön. Tûå túá àïën hem Beyker, vaâ àaåt laâm cho baâ Khaàxön bõ möåt phen hoaãng súå, lïn cún thêìn kinh. Anh trai túá vêîn tröng nom cùn phoâng vaâ moåi giêëy túâ vêîn nguyïn veån nhû luác túá ra ài. Ngaây höm nay, luác 14 giúâ, túá àaä gheá vaâo cùn phoâng cuä cuãa mònh, ngöìi vaâo chiïëc ghïë baânh thên quen, vaâ chó mong ûúác möåt àiïìu duy nhêët laâ laâm sao cho ngûúâi baån cuä Watxún cuãa mònh àûúåc cuâng ngöìi ung dung trong möåt chiïëc ghïë baânh khaác maâ anh ta vêîn thûúâng ngöìi. Cêu chuyïån kinh hoaâng töi àaä àûúåc nghe trong buöíi töëi thaáng tû laâ nhû vêåy àêëy. Töi khoá loâng tin àoá laâ sûå thêåt. Mùåc duâ chñnh mùæt töi àaä tröng thêëy thên hònh cao, gêìy vaâ khuön mùåt thöng minh, cûúng nghõ cuãa ngûúâi baån maâ töi nghô rùçng, khöng bao giúâ töi coân gùåp laåi. Khöng biïët bùçng caách naâo, Holmes àaä roä caái chïët cuãa vúå töi, sûå thûúng caãm àûúåc thïí hiïån trong gioång noái cuãa anh: - Laâm viïåc! Àoá laâ caách töët nhêët àïí khuêy khoaã nöîi àau khöí, Watxún yïu quñ - Anh àöång viïn an uãi töi - Khuya höm nay, coá cöng viïåc àang chúâ chuáng mònh. Ngûúâi coá diïîm phuác hoaân thaânh sûá mïånh möåt caách töët àeåp coá thïí maånh daån tuyïn böë rùçng, anh ta àaä söëng möåt cuöåc àúâi khöng phaãi laâ uöíng phñ, vö ñch.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

156

Töi àaä mêët cöng àïí thuyïët phuåc anh giaãi thñch cho roä. - Àïën saáng mai, cêåu seä àûúåc nghe, àûúåc thêëy àêìy àuã, - Anh àaáp. - Coân bêy giúâ khöng cêìn noái túái chuáng ta coân khöëi chuyïån àïí têm sûå. Cêåu biïët àêëy, àaä ba nùm röìi chuáng mònh khöng àûúåc nhòn thêëy nhau. Hy voång chuáng ta seä têm sûå àïën 21 giúâ 30 phuát, röìi seä lïn àûúâng, àoán nhêån möåt cuöåc phiïu lûu àêìy thuá võ trong möåt ngöi nhaâ boã tröëng. Nhû ngaây xûa, khi töi ngöìi cuâng vúái anh trong möåt cöî xe àuáng giúâ àaä àõnh, töi súâ soaång khêíu suáng ngùæn nùçm trong tuái, tim àêåp liïn höìi vò höìi höåp àoán chúâ nhûäng sûå kiïån chûa lûúâng trûúác àûúåc. Holmes thò trêìm ngêm, àùm chiïu suy nghô. Khi aánh saáng cuãa ngoån àeân àûúâng hùæt vaâo khuön mùåt khùæc khöí cuãa anh, töi thêëy anh kheä ngûúác àöi löng maây, coân cùåp möi moãng thò mñm chùåt, chûáng toã anh àang suy nghô rêët cùng thùèng. Töi khöng biïët, chuáng töi àang sùn àuöíi con thuá ranh maänh naâo àêy trong khu rûâng rêåm cuãa thïë giúái töåi phaåm taåi Luên Àön. Nhûng têët caã daáng àiïåu cuãa möåt ngûúâi thúå sùn àêìy laäo luyïån nhû baáo cho töi rùçng, cuöåc trinh thaám naây seä laâ cuöåc trinh thaám nguy hiïím nhêët, aác liïåt nhêët. Nuå cûúâi móa mai thûúâng xuyïn xuêët hiïån trïn gûúng mùåt àùm chiïu cuãa baån töi khöng hûáa heån möåt àiïìu gò töët àeåp cho con thuá chuáng töi àang sùn àuöíi. Töi àinh ninh rùçng, thïë naâo chuáng töi cuäng gheá vïì heãm Beyker, nhûng Holmes laåi ra lïånh cho ngûúâi xaâ ñch dûâng xe úã goác phöë Kevenàis. Trong luác bûúác xuöëng xe, anh cêín thêån quan saát, nhòn soi moái vaâo tûâng ngoác ngaách; kiïím laåi xem coá caái àuöi naâo baám sau khöng. Chuáng töi bûúác vaâo möåt caái ngaách tröng rêët laå. Holmes luön luön laâm cho töi thaán phuåc vïì sûå hiïíu biïët tûúâng têån khaá nhiïìu goác heãm úã Luên Àön. Anh ung dung tûå tin bûúác vaâo möåt goác töëi àêìy chuöìng ngûåa, ài qua nhûäng caái sên höi haám, nhúáp nhuáa; töi khöng thïí tin sûå töìn taåi coá mùåt cuãa nhûäng thûá êëy. Cuöëi cuâng chuáng töi loåt vaâo möåt caái heãm chêåt heåp, coá hai daäy nhaâ cuä kyä, töëi tùm úã hai bïn. Àûúâng naây dêîn chuáng töi ra phöë Manchexter, röìi àïën phöë Blenàförà. Holmes nhanh nheån nhaãy sang möåt löëi heåp khaác, ài qua möåt höåc cûãa bùçng göî, loåt vaâo caái sên vùæng veã. Anh duâng chòa khoaá múã cûãa sau möåt ngöi nhaâ. chuáng töi bûúác vaâo, ngay lêåp tûác anh khoaá traái cûãa laåi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

157

Duâ trúâi rêët töëi, nhûng töi hiïíu ngay laâ ngöi nhaâ naây khöng coá ngûúâi úã. Nïìn nhaâ khöng loát thaãm, kïu lïn rùng raác; laåo xaåo dûúái phên, töi vö yá chaåm phaãi nhûäng bûác tûúâng, nhiïìu túâ giêëy daán tûúâng bõ bong ra treo trïn àêìu chuáng töi. Nhûäng ngoán tay gêìy, laånh leäo cuãa Holmes boáp chùåt baân tay töi, anh dêîn töi theo möåt haânh lang daâi, cuöëi cuâng trûúác mùæt chuáng töi hiïån ra möåt caái voâm cûãa söí nûãa cong, nûãa thùèng àûáng kñn àaáo, nùçm trïn chöî cûãa ra vaâo. Böîng dûng Holmes quay vïì bïn phaãi, vaâ chuáng töi loåt vaâo möåt cùn phoâng hònh vuöng röång lúán nhûng bõ boã hoang; caác goác, xoá hoaân toaân töëi om, nhûng úã giûäa phoâng thò àûúåc lúâ múâ aánh saáng ngoån àeân àûúâng. Caånh cûãa söí khöng coá möåt ngoån àeân naâo, coân têëm kñnh trïn cûãa söí thò bõ möåt lúáp buåi daây bao phuã. Chuáng töi nhêån ra nhau khaá chêåt vêåt. Holmes àùåt tay lïn vai töi, vaâ cuái saát möi vaâo tai töi. - Cêåu coá biïët chuáng ta àang úã àêu khöng? - Anh thêìm thò hoãi. - Dûúâng nhû trong heãm Beyker, - Töi vûâa nhòn vaâo têëm kñnh múâ àuåc vûâa noái. - Àuáng nhû vêåy, chuáng ta àang àûáng úã nhaâ Kem àem, àöëi diïån vúái cùn buöìng trûúác kia cuãa chuáng mònh. - Chuáng mònh àïën àêy laâm gò? - Àïën àêy àïí nhòn hònh daång tuyïåt vúâi cuãa ngöi nhaâ kia. Khöng biïët coá nïn tiïën saát vaâo caánh cûãa söí khöng? Nhûng haäy thêåt thêån troång, àûâng àïí ai phaát hiïån ra cêåu. Cêåu thûã nhòn vaâo cûãa söí cuãa buöìng cuä chuáng mònh ài, núi àoá àang múã ra nhûäng cuöåc trinh thaám àêìy thuá võ. Cêåu thûã xem, túá àaä mêët khaã nùng laâm cêåu kinh ngaåc chûa, sau ba nùm trúâi phiïu baåt? Töi nheå nhaâng, cêín tùæc tiïën vïì phña trûúác, nhòn vaâo khung cûãa söí vö cuâng thên thuöåc... Böîng nhiïn töi thöët lïn möåt tiïëng kinh ngaåc, bûác reâm àûúåc buöng xuöëng, àeân saáng rûåc rúä, coá möåt ngûúâi ngöìi trïn chiïëc ghïë baânh kï úã giûäa phoâng, hùæt boáng rêët roä lïn nïìn saáng cuãa caánh cûãa söí. Tûâ àêìu, àïën àöi vai röång, cho àïën khuön mùåt xûúng xûúng, caái àêìu húi xoay nghiïng, taåo nïn möåt daáng dêëp múâ aão, nhûäng baâ cuå rêët thñch àûúåc veä kiïíu êëy... Khöng coân gò nghi ngúâ, àêëy chñnh laâ möåt baãn sao hoaân haão chñnh xaác con ngûúâi Sherlock Holmes. Töi kinh ngaåc àïën nöîi phaãi àûa tay

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

158

lïn súâ vaâo ngûúâi anh àïí khùèng àõnh anh vêîn àûáng bïn caånh töi. Holmes cûúâi khöng thaânh tiïëng. - Thïë naâo? - Anh hoãi. - Chuyïån naây khoá tin àûúåc! - Töi thò thêìm noái. - Dûúâng nhû, nùm thaáng khöng cûúáp ài khaã nùng saáng taåo cuãa mònh, coân thoái quen cuäng khöng vò thïë bõ khö moân, - Anh noái. Töi cuäng bùæt gùåp trong gioång noái anh möåt niïìm vui sûúáng, kiïu haänh cuãa nhaâ hoaå sô àang thûúãng thûác cöng trònh tuyïåt taác cuãa mònh. - Cêåu thêëy coá thêåt giöëng mònh khöng? - Túá nghô rùçng, àêy chñnh laâ cêåu àang ngöìi. Vinh dûå naây thuöåc vïì ngaâi Mönhe úã Grenobl. Öng ta àaä taåc tûúång túá trong voâng coá vaâi ba ngaây. Noá àûúåc laâm bùçng saáp. Nhûäng phêìn coân laåi túá tûå sùæp àùåt khi túá quay vïì heãm Beyker saáng súám höm nay. - Nhûng cêåu laâm thïë nhùçm muåc àñch gò? - Túá coá nguyïn nhên chñnh àaáng. Túá muöën möåt söë ngûúâi naâo àoá cûá àinh ninh laâ túá àang ngöìi úã nhaâ, trong khi êëy, thûåc tïë túá laåi ngöìi úã möåt núi khaác. - Coá nghôa laâ cêåu nghô rùçng, coá möåt boån naâo àoá àang rònh moâ cùn höå û? - Túá biïët, coá keã àang rònh moâ cùn nhaâ. - Keã àoá laâ ai? - Nhûäng keã thuâ cuãa túá. Caái bùng àêìy hêëp dêîn maâ tïn thuã lônh àaä vônh viïîn nùçm chön vuâi dûúái àaáy thaác nûúác Reykhenbax. Cêåu biïët àêëy, chó coá boån noá múái biïët chñnh xaác laâ túá vêîn coân söëng. Chuáng noá tin chùæc, duâ súám hay muöån röìi túá cuäng quay vïì cùn phoâng cuä cuãa mònh. Tuåi noá chûa chõu tûâ boã yá àõnh theo doäi rònh rêåp àïí haåi túá. Saáng nay chuáng àaä thêëy túá quay vïì nhaâ. - Laâm sao cêåu àoaán àûúåc àiïìu àoá? - Trong luác nhòn qua cûãa söí, túá nhêån ra möåt thùçng thaám thñnh cuãa chuáng. Tïn cuãa hùæn laâ Parker, chuyïn ùn cûúáp, giïët ngûúâi, àöìng thúâi coân laâ möåt nhaâ töí chûác thiïn taâi. Túá chuá yá àïën thùçng naây ñt thöi. Möåt thùçng khaác laâm cho túá chuá yá nhiïìu hún,

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

159

àaáng gúâm hún laâ thùçng nuáp sau lûng tïn Parker. Àoá laâ keã thên cêån nhêët cuãa tay Moriarti. Chñnh hùæn àaä duâng àaá neám túái têëp vaâo túá tûâ ngoån nuái àaá. Hùæn laâ möåt tïn töåi phaåm ranh ma, xaão quyïåt nhêët, nguy hiïím nhêët hiïån nay úã Luên Àön. Chñnh hùæn àïm nay seä ài sùn túá, vaâ hùæn àêu ngúâ rùçng, chuáng ta laåi sùn hùæn. Kïë hoaåch cuãa Holmes dêìn dêìn laâm cho töi saáng toã. Tûâ chöî êín nêëp thuêån tiïån naây, chuáng töi coá khaã nùng theo doäi têët caã nhûäng ai coá yá àöì theo doäi chuáng töi. Daáng dêëp boáng ngûúâi thêëp thoaáng bïn cûãa söí laâ möåt miïëng möìi, coân chuáng töi laâ nhûäng tay thúå sùn. Vai kïì vai, chuáng töi àûáng lùång im trong boáng töëi chùm chuá ngùæm nhòn nhûäng boáng ngûúâi lûúån qua lûúån laåi. Àïm êëy, thúâi tiïët rêët xêëu, trúâi trúã laånh tï taái, gioá thöíi doåc theo daäy phöë möåt caách dûä döåi, gay gùæt. Ngûúâi ài laåi ngoaâi àûúâng khaá àöng, hêìu nhû ai bûúác ài cuäng rêët vöåi, hoå àïìu cöë keáo cúm aáo hoùåc muä che kñn muäi cho àúä laånh. Töi coá caãm giaác möåt ngûúâi naâo àoá cûá ài qua ài laåi saát ngöi nhaâ, àùåc biïåt coá hai ngûúâi laâm cho töi nghi ngúâ hún caã. Hoå laâm nhû thïí traánh gioá, nïn bûúác vaâo möåt caánh cöíng caách chuáng töi khöng xa. Töi àõnh buång seä baáo cho Holmes biïët, nhûng anh traã lúâi töi vúái möåt gioång bûåc böåi röìi tiïëp tuåc theo doäi àöång tônh ngoaâi àûúâng. Thónh thoaãng anh àöíi chên cho àúä moãi hoùåc lêëy ngoán tay goä goä vaâo bûác tûúâng. Töi thêëy anh coá veã khöng vui, hònh nhû sûå viïåc xaãy ra khöng hoaân toaân àuáng nhû kïë hoaåch. Trúâi chuyïín vïì khuya, àûúâng phöë tônh mõch vùæng veã Holmes ài laåi trong phoâng, anh böìn chöìn lo lùæng, höìi höåp. Vûâa maáy miïång àõnh noái möåt àiïìu gò nhûng töi laåi möåt lêìn nûäa sûãng söët, kinh ngaåc. - Bûác tûúång cûã àöång kòa! - Töi thöët lïn. Rêët roä, boáng hònh kia quay vïì phña chuáng töi, khöng phaãi bïn höng, maâ laâ quay hùèn lûng laåi. Nùm thaáng khöng laâm cho tñnh caách cuãa Holmes thay àöíi chuát naâo, anh vêîn laâ ngûúâi àiïìm àaåm, nhêîn naåi, luön thïí hiïån trñ thöng minh, àêìu oác suy luêån sùæc saão, nhòn nhêån rêët tinh tïë. - Phaãi laâm nhû thêåt, - Anh àaáp. - chùèng leä túá laåi laâ möåt keã ngu ngöëc khöng coá böå naäo hay sao? Àùåt trong phoâng möåt hònh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

160

nöåm bêët àöång khöng xua àûúåc ruöìi thò quaã laâ rêët löå liïîu, phaãi chùng nhúâ noá maâ coá thïí àaánh lûâa àûúåc nhûäng keã ranh ma nhêët Chêu Êu û? Chuáng mònh thu lu trong xoá xónh naây àaä hai giúâ àöìng höì, trong luác àoá baâ Khaàxön àaä thay àöíi võ trñ bûác tûúång taám lêìn. Cûá mûúâi lùm phuát möåt lêìn, vúái àiïìu kiïån laâ baâ seä khöng àïí in boáng mònh cho ngûúâi ngoaâi tröng thêëy. Böîng nhiïn anh im lùång, nñn thúã. Trong caãnh nhaá nhem, töi tröng thêëy anh dûúán cöí lïn trong tû thïë chúâ àúåi rêët cùng thùèng. Àûúâng phöë àaä hoaân toaân vùæng ngùæt. Coá leä, hai tïn àûáng nêëp trong heãm vêîn coân. Nhûng töi khöng taâi naâo nhòn thêëy chuáng. Xung quanh töi möåt maân àen vaâ sûå im ùæng bao truâm. Trong boáng àïm, maâu vaâng cuãa caánh cûãa söí àûúåc chiïëu saáng rûåc cuâng vúái boáng cuãa hònh ngûúâi ngöìi giûäa phoâng, caâng nöíi bêåt roä neát. Khöng gian im ùæng àaáng súå, töi nghe thêëy iïëng thúã khoâ kheâ cuãa Sherlock, chùæc anh rêët höìi höåp cho kïë hoaåch cuãa mònh. Böîng nhiïn anh êën sêu töi vaâo goác cùn phoâng, chöî töëi nhêët, vaâ lêëy tay bõt miïång töi laåi, bùçng caách naây anh muöën nhuã töi phaãi tuyïåt àöëi im lùång. Luác naây, töi thêëy nhûäng ngoán tay cuãa anh run run. Chûa bao giúâ töi àûúåc chûáng kiïën anh bõ kñch àöång, cùng thùèng àïën töåt àöå nhû vêåy. Àûúâng phöë vêîn taånh ngùæt, yïn aã khöng coá gò xêíy ra hïët. Böîng nhiïn, töi nghe thêëy möåt êm thanh khe kheä, rò rêìm vang àïën tai töi, êm thanh maâ àöi tai cûåc nhêåy cuãa Holmes àaä nghe thêëy trûúác. Tiïëng àöång khöng phaãi phaát ra tûâ heãm Beyker, maâ chñnh trong ngöi nhaâ chuáng töi àang nêëp. Cûãa ra vaâo àûúåc múã ra, röìi àoáng laåi. Coá tiïëng bûúác chên roán reán vang lïn khe kheä ngoaâi haânh lang. Ngûúâi ài cöë giûä cho bûúác chên khoãi kïu to, nhûng trong cùn nhaâ hoang naây noá vêîn döåi lïn nhûäng êm thanh khaá to. Holmes àûáng dûåa saát vaâo tûúâng, töi cuäng laâm theo vaâ nùæm chùåt khêíu suáng ngùæn, cùng mùæt nhòn vaâo boáng töëi. Töi nhêån ra lúâ múâ boáng daáng möåt ngûúâi àaân öng, boáng àen húi sêîm hún so vúái têëm khung hònh chûä nhêåt cuãa caánh cûãa àaä múã. Hùæn àûáng im úã àoá chûâng möåt phuát, röìi nhêíy xuöëng vaâ roán reán tiïën vïì phña trûúác. Moåi cûã chó haânh àöång cuãa hùæn àïìu chûáa àûång möåt möëi àe doaå. Thên hònh dûä túån cuãa hùæn àûáng caách chuáng töi coá ba bûúác.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

161

Töi lïn gên cöët, chuêín bõ àöëi phoá vúái cuöåc têën cöng. Nhûng hùæn khöng hïì biïët coá chuáng töi úã àêy. Hùæn ài ngang qua chöî chuáng töi àûáng, suyát nûäa thò chaåm phaãi nhau. Hùæn roán reán tiïën àïën gêìn cûãa söí rêët thêån troång khöng hïì möåt tiïëng àöång, hùæn nhêëc caánh cûãa lïn cao nûãa foot. Khi hùæn treâo lïn àïí múã chöët cûãa, aánh saáng àeân àûúâng hùæt qua têëm kñnh bêín thóu soi roä böå mùåt hùæn, möåt böå mùåt dïî laâm cho chuáng ta kñch àöång cao àöå. Cùåp mùæt chaáy lïn möåt caách man rúå, neát mùåt biïën daång kinh khuãng. Hùæn khöng coân treã trung gò nûäa, coá möåt chiïëc muäi quùåp nhû moã diïìu hêu, traán hoái khaá cao, böå rêu baåc trùæng rêët daâi. Muä cuãa hùæn àûúåc keáo xuöëng têån gaáy, chiïëc aáo baânh tö húã cuác, àïí húã ra möåt khoaãng trùæng trûúác ngûåc - chiïëc yïëm höì trùæng. Böå mùåt raám nùæng, àen àuãi hùçn àêìy nhûäng vïët nhùn sêu hoùæm. Trong tay hùæn cêìm möåt vêåt àaåi loaåi nhû cêy batoong, nhûng khi hùæn àùåt xuöëng nïìn nhaâ, noá phaát ra möåt tiïëng kïu "keng" cuãa kim khñ. Hùæn löi tûâ trong tuái ra möåt vêåt gò àoá khaá lúán: hùæn loay hoay vúái àöì êëy chûâng vaâi phuát; cho àïën khi möåt êm thanh kim khñ phaát ra, coá leä, hùæn keáo möåt chiïëc loâ xo hay caái then chöët. Ngöìi bùçng àêìu göëi, hùæn tiïën vïì phña trûúác vaâ vúái têët caã sûác nùång cuãa baãn thên, hùæn àeâ lïn möåt àoân bêíy. Chuáng töi nghe thêëy möåt êm thanh daâi dûä döåi, coá phêìn kïu to hún luác trûúác. Hùæn àûáng thùèng ngûúâi lïn, töi tröng thêëy trong tay hùæn khöng phaãi caái gò xa laå maâ laâ khêíu suáng sùn, coá caái baáng kyâ laå, xêëu xñ. Hùæn múã khoaá, keáo coâ bêëm vaâ àùåt möåt vêåt gò vaâo bïn trong xong caâi chöët laåi. Hùæn quyâ xuöëng, àùåt àêìu noâng suáng lïn bïå cûãa söí, böå rêu daâi cuãa hùæn chêëm saát têån noâng, cùåp mùæt hùæn long lanh dûä túån. Hùæn àùåt suáng tyâ vaâo vai vaâ thúã ra khoan khoaái: têëm bia àang àûáng trûúác mùåt hùæn - têëm bia kyâ laå, boáng daáng àen àen soi roä trïn nïìn saáng. Hùæn lûúäng lûå möåt laát sau àoá àùåt tay lïn coâ suáng, möåt tiïëng "vuâ" laâ laå phaát ra, tiïëp theo laâ tiïëng kñnh vúä loaãng xoaãng. Ngay luác àoá Holmes böîng nhaãy böí ra nhû möåt con höí, anh chöåp ngay lûng keã vûâa bùæn vaâ quêåt hùæn ta uáp mùåt xuöëng saân. Nhûng möåt giêy sau, keã bõ quêåt ngaä àaä àûáng dêåy àûúåc, vúái möåt sûác maånh khöng ngúâ hùæn toám lêëy cöí Holmes. Tûác thò, töi duâng baáng suáng nïån maånh vaâo àêìu keã haânh hung, hùæn ngaä xuöëng, töi nùçm àeâ lïn. Luác àoá Holmes thöíi coâi. Ngoaâi àûúâng möåt töëp ngûúâi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

162

àaä chaåy túái, coá hai caãnh saát quên phuåc àêìy àuã, cuâng möåt võ thaám tûã, tûâ cöíng chñnh bûúác vaâo phoâng. - Coá phaãi Lextreyà àoá khöng? - Holmes hoãi. - Töi àêy, thûa ngaâi Holmes. Töi àõnh tûå mònh seä giaãi quyïët viïåc naây. Rêët vui mûâng laåi àûúåc gùåp ngaâi úã Luên Àön. - Sûå giuáp àúä nhoã moån, khöng àaáng kïí cuãa chuáng töi chùæc khöng caãn trúã caác ngaâi? Trong möåt nùm coá ba vuå aán maång khöng àûúåc phaát hiïån, cuäng húi nhiïìu àêëy Lextreyà aå. Nhûng cêu chuyïån bñ mêåt úã Mönxey, ngaâi tiïën haânh khöng àïën nöîi naâo... nghôa laâ ngaâi giaãi quyïët vuå êëy khöng àïën nöîi töìi. Chuáng töi àûáng lïn. Coân tïn hung thuã thò thúã höín hïín trong caánh tay cuãa hai viïn caãnh saát lûåc lûúäng. Möåt àaám àöng nhûäng keã röîi viïåc bùæt àêìu tuå têåp ngoaâi àûúâng. Holmes tiïën àïën bïn cûãa söí, àoáng laåi. Lextreyà chêm hai ngoån nïën vûâa mang túái, coân caác võ caãnh saát thò bêåt cöng tùæc àeân pin boã tuái. Töi coá dõp quan saát keã saát nhên kyä caâng hún. Hùæn coá böå mùåt rêët àaân öng, tröng rêët àaáng gheát. Vêìng traán nhû möåt triïët gia, caái cùçm nhû cuãa möåt ngûúâi thñch noái nhûäng lúâi ngoåt ngaâo, ïm dõu. Nhûäng caái àoá, chûáng toã con ngûúâi hùæn cuäng coá möåt khaã nùng laâm nhûäng àiïìu töët laânh, cuäng nhû laâm nhûäng àiïìu aác àöåc. Nhûng cùåp mùæt dûä dùçn maâu aánh theáp, böå löng mi rêåm caái nhòn trêng traáo, chiïëc muäi quùåp aác thuá vaâ nhûäng nïëp hùçn sêu trïn traán àaä tûå töë caáo lïn baãn chêët cuãa hùæn, nhûäng dêëu hiïåu baáo trûúác cho xaä höåi biïët nhûäng daä têm nguy hiïím. Hùæn khöng theâm nhòn lïn bêët cûá ngûúâi naâo trong söë chuáng töi. Caái nhòn cuãa hùæn nhû cùæm chùåt vaâo khuön mùåt cuãa Sherlock Holmes, hùæn nhòn vúái möåt sûå kinh ngaåc vaâ hùçn hoåc. - Con quyã! - Hùæn lêím bêím. - Möåt con quyã ranh ma, xaão quyïåt! - Àaåi taá, - Holmes noái, vaâ sûãa laåi cöí aáo bõ nhaâu, - Nhûäng ngûúâi baån chñ cöët laåi gùåp nhau, nhû lúâi ngûúâi xûa thûúâng noái. Töi chûa coá dõp gùåp laåi ngaâi sau lêìn ngaâi àaä theo doäi töi möåt caách trùæng trúån. Ngaâi hùèn coân nhúá, khi töi nùçm úã khe húã cuãa nuái àaá taåi thaác nûúác Reykhenbax. Ngaâi àaåi taá coá leä àang bõ thöi miïn, hùæn khöng thïí naâo bûát caái nhòn ra khoãi Sherlock Holmes.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

163

- Con quyã, con quyã coá thêåt! - Hùæn cûá lùåp ài, lùåp laåi cêu noái àoá. Töi chûa kõp giúái thiïåu cho caác võ - Holmes lïn tiïëng. - Caác võ biïët khöng, àêy laâ ngaâi àaåi taá Xebaxtian Möran, möåt cûåu sô quan trong àöåi quên cuãa hoaâng gia àoáng úã Ê'n Àöå, vaâ laâ möåt thúå sùn thuá dûä taâi ba, coá möåt thúâi nöíi tiïëng oanh liïåt úã nhûäng vuâng thuöåc àõa Àöng phûúng. Töi nghô, töi khöng nhêìm ngaâi àaåi taá aå, coá phaãi vïì söë höí baáo sùn bùæn àûúåc, hiïån nay ngaâi àang giûä kyã luåc phaãi khöng? Tïn tuâ binh thêåt vêët vaã lùæm múái kòm àûúåc cún phêîn nöå, hùæn tiïëp tuåc nñn thinh. Chñnh hùæn cuäng àaä giöëng möåt con höí röìi, cùåp mùæt cuãa hùæn long lïn dûä túån, ria meáp cuäng xuâ lïn. - Töi rêët ngaåc nhiïn vò sûå àaánh lûâa quaá û àún giaãn àaä àûa möåt thúå sùn daây daån kinh nghiïåm vaâo troâng, - Holmes tiïëp tuåc, Àöëi vúái ngaâi àiïìu naây àêu coân laâ múái meã. Chùèng leä, chûa bao giúâ ngaâi buöåc möåt con dï dûúái möåt göëc cêy, coân ngaâi thò leo lïn cêy rêåm raåp vúái khêíu suáng sùn hoùåc carbin trong tay, àïí chúâ con coåp dêîn xaác àïën con möìi hay sao? Ngöi nhaâ boã tröëng naây laâ caái cêy cuãa töi, coân ngaâi laâ con höí cuãa töi. Töi nghô rùçng, àöi khi ngaâi cuäng phaãi duâng nhûäng phaát àaån dûå trûä trong trûúâng húåp, cuâng möåt luác coá nhiïìu con höí xuêët hiïån, hoùåc haän hûäu cuäng coá àöi luác ngaâi bùæn trûúåt chûá. Mêëy võ naây, - Anh noái vaâ chó vaâo chuáng töi, - laâ nhûäng phaát suáng dûå phoâng cuãa töi. Sûå so saánh cuãa töi chñnh xaác àêëy chûá? Bêët thònh lònh, àaåi taá Möran tûác töëi chöìm lïn phña trûúác, nhûng hai ngûúâi caãnh saát àaä kõp giûä hùæn laåi. Böå mêåt cuãa hùæn thïí hiïån nöîi hùçn hoåc, nhòn vaâo àoá chuáng töi thêëy kinh khuãng, gúám ghiïëc. - Thuá thêåt, ngaâi àaä mang àïën cho töi möåt moán quaâ nho nhoã, - Holmes tiïëp tuåc cöng kñch. - Töi khöng ngúâ, chñnh ngaâi cuäng muöën sûã duång ngöi nhaâ boã tröëng naây, quaã thêåt thuêån lúåi. Töi nghô thïë naâo ngaâi cuäng haânh àöång tûâ ngoaâi phöë, úã àêëy coá anh baån Lextreyà cuãa töi cuâng nhûäng thuã haå cuãa anh ta àaä àúåi chúâ ngaâi sùén. Trûâ chi tiïët êëy ra, coân moåi viïåc àïìu tiïën triïín àuáng nhû töi dûå àõnh. Àaåi taá Möran quay sang phña Lextreyà.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

164

- Khöng kïí nhûäng caái êëy, ngaâi coá àuã chûáng cúá, cú súã àïí bùæt töi, hay laâ ngaâi khöng coá àuã cú súã? - Hùæn ta noái, - Töi khöng thïí naâo chõu àûång nöíi nhûäng lúâi leä nhaåo baáng cuãa con ngûúâi kia. Nïëu töi úã trong tay luêåt phaáp, thò cûá àïí phaáp luêåt giaãi quyïët. - Àiïìu naây cöng bùçng thöi, - Lextreyà nhêån xeát. - Trûúác khi chuáng töi ra vïì, ngaâi coân muöën noái àiïìu gò nûäa khöng, thûa ngaâi Holmes. Holmes nhùåt khêíu suáng húi àöì söå lïn, vaâ quan saát cú cêëu cuãa khêíu suáng. - Khêíu suáng coá möåt khöng hai naây múái tuyïåt laâm sao Anh thöët lïn. - Bùæn khöng nghe tiïëng kïu, nhûng coá sûác cöng phaá vaâ huyã diïåt rêët lúán. Töi biïët möåt nhaâ cú khñ ngûúâi Àûác, tïn laâ Phönkheràer. Öng ta àaä thiïët kïë khêíu suáng naây theo àún àùåt haâng cuãa ngaâi giaáo sû Moriarti. Tûâ lêu töi àaä nghe tiïëng tùm khêíu suáng, nhûng chûa bao giúâ coá vinh dûå àûúåc cêìm noá trïn tay. Töi àùåc biïåt lûu yá ngaâi vïì khêíu suáng naây, vaâ caã caách naåp àaån cho noá nûäa, thûa ngaâi Lextreyà. - Ngaâi khöng phaãi bêån têm, thûa ngaâi Holmes, chuáng ta coân dõp quay laåi vêën àïì naây. - Khi têët caã moåi ngûúâi tiïën saát àïën caánh cûãa ra vaâo, Lextreyà àaáp - Àoá laâ têët caã nhûäng gò ngaâi muöën noái? - Vêng, têët caã, nhûng ngaâi àõnh kheáp tïn naây vaâo töåi gò? - Coân töåi gò nûäa, thûa ngaâi? Chùèng haån nhû töåi mûu saát ngaâi Sherlock Holmes. - Öi! Khöng phaãi nhû vêåy àêu! Töi khöng muöën dñnh lûáu vaâo vuå naây. Chó coá ngaâi múái àûúåc laänh troång traách laâm cöng viïåc bùæt búá tuyïåt vúâi naây, ngaâi àaä töën cöng sûác àïì tiïën haânh. Xin chuác mûâng ngaâi Lextreyà! Vúái sûå kïët húåp nhuêìn nhuyïîn giûäa khaã nùng hiïëm coá vaâ loâng quaã caãm, àêìy mûu lûúåc, cuöëi cuâng ngaâi àaä bùæt àûúåc keã kia. - Ngûúâi kia laâ ai vêåy? Hùæn ta laâ ai, thûa ngaâi Holmes. - Ngûúâi maâ, caã ngaânh caãnh saát àaä hoaâi cöng tòm kiïëm, truy naä. Àaåi taá Xebaxtian Möran, keã maâ vaâo àïm 30 thaáng trûúác àaä bùæn chïët ngaâi Ronalà Aàer bùçng khêíu suáng húi, bùæn qua cûãa söí têìng hai ngöi nhaâ 427, phöë Park Leyn. Chuáng ta cêìn lúâi buöåc töåi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

165

nhû vêåy... Coân bêy giúâ, Watxún, nïëu cêåu khöng súå gioá luâa tûâ caánh cûãa söí bõ vúä kñnh, thò chuáng ta seä cuâng nhau ngöìi trong phoâng túá, vaâ huát vúái nhau àiïëu thuöëc. Túá hy voång seä laâm cho cêåu khuêy khoaã phêìn naâo. *** Sûå quan têm thûúâng xuyïn cuãa anh Maykroft Holmes vaâ sûå chùm soác têån tuåy cuãa baâ Khaàxön, cùn höå cuãa chuáng töi vêîn nhû xûa, khöng hïì coá gò thay àöíi. Thuá thêåt, khi bûúác vaâo, töi lêëy laâm ngaåc nhiïn vò sûå tûúm têët hiïëm coá, moåi thûá thên thuöåc quen biïët àïìu nùçm úã võ trñ cuä. Ú' goác daânh riïng cho nhûäng thñ nghiïåm hoaá hoåc, möåt chiïëc tuã bùçng göî thöng vêîn nhû xûa, vêîn nhûäng vïët öë do a xñt maånh. Trïn giaá nhûäng chöìng saách tra cûáu, nhûäng mêíu tin cùæt tûâ caác túâ baáo vêîn àûúåc sùæp xïëp ngay haâng thùèng löëi. Öi, töi chó muöën neám hïët nhûäng thûá chïët tiïåt kia vaâo lûãa cho raãnh! Khi töi nhòn hïët möåt lûúåt, thò nhûäng baãn biïíu àöì, höåp àûång àaân viölöng, chiïëc höåp Ba tû àûång thuöëc laá laåi hiïån lïn trûúác mùæt töi. Hai ngûúâi coá mùåt trong phoâng. Möåt laâ baâ Khaàxön chaåy vöìn vaä àoán mûâng chuáng töi vúái nuå cûúâi lêëp laáy trïn möi. Ngûúâi thûá hai, ngûúâi mùåc àöì maâu cuä kô, àaä àoáng möåt vai rêët quan troång trong nhûäng sûå kiïån àïm höm qua. Àoá laâ bûác tûúång bùçng saáp cuãa baån töi, àaä àûúåc tö maâu, àûúåc taåc thêåt kheáo leáo do möåt baân tay àiïu luyïån nhaâo nùån, tröng giöëng nhû thêåt. Bûác tûúång àûúåc àùåt trïn möåt chiïëc ghïë àêíu khöng cao, àûúåc khoaác chiïëc aáo baânh tö cuä cuãa Sherlock Holmes tröng roä kheáo, tûâ ngoaâi àûúâng nhòn vaâo thò khoá ai tûúãng àoá laâ tûúång. - Baâ àaä thûåc hiïån têët caã chó dêîn cuãa töi möåt caách tuyïåt vúâi. - Holmes noái. - Töi phaãi boâ bùçng àêìu göëi àïí tiïën saát bûác tûúång, nhû ngaâi chó baão thûa ngaâi. - Töët, baâ àaä laâm viïåc àoá khöng thïí chï vaâo àêu àûúåc Baâ coá thêëy viïn àaån àêm vaâo àêu khöng? - Coá thûa ngaâi. Töi súå viïn àaån laâm hoãng mêët bûác tûúång àeåp àeä cuãa ngaâi. Noá xuyïn qua àêìu vaâ cùæm vaâo tûúâng. Töi nhùåt noá lïn tûâ têëm thaãm. Noá àêy.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

166

Holmes chòa cho töi xem àêìu àaån. - Àêìu àaån suáng luåc mïìm maåi, Watxún, cêåu haäy nhòn xem. Thêåt laâ cûå phaách! Coá ai daám nghô viïn àaån naây laåi àûúåc bùæn ra tûâ khêíu suáng húi? Rêët tuyïåt, baâ Khaàxön, xin caãm ún baâ vò sûå giuáp àúä... Coân bêy giúâ, Watxún, cêåu haäy ngöìi vaâo võ trñ cuä cuãa mònh nhû thuúã naâo. Túá muöën têm sûå vúái cêåu àöi àiïìu. Anh cúãi chiïëc aáo khoaác ra, röìi lêëy chiïëc aáo choaâng trïn bûác tûúång khoaác vaâo. Trûúác mùåt töi laåi xuêët hiïån möåt Sherlock Holmes ngaây xûa. - Thêìn kinh cuãa ngûúâi thúå sùn giaâ vêîn coân vûäng, cùåp mùæt vêîn coân tinh. - Anh noái vaâ cûúâi, vûâa nhòn caái soå cuãa bûác tûúång bùçng saáp bõ bùæn thuãng. - Bùæn truáng chñnh giûäa gaáy vaâ laâm chaãy naäo. Àuáng laâ möåt tay thiïån xaå cuãa rûâng nhiïåt àúái úã Ê'n Àöå. Túá nghô rùçng, úã Luên Àön naây àõch thuã cuãa hùæn khöng phaãi laâ nhiïìu. Trûúác kia cêåu coá bao giúâ nghe tïn hùæn hay chûa? - Khöng, túá chûa tûâng nghe. - Û` nhó, thïë maâ túá quïn! Caách àêy khöng lêu, cêåu àaä thuá nhêån, thêåm chñ cêåu coân chûa nghe àïën tïn giaáo sû Moriarti, àoá laâ möåt böå oác cuãa thïë kó chuáng ta. May quaá, cêåu lêëy giuáp cùåp àûång taâi liïåu theo àoâi tiïìu sûã... Sau khi ngöìi laåi ngay ngùæn, thaã ngûúâi thoaãi maái trong chiïëc ghïë baânh vaâ khoan khoaái thúã ra tûâng àuån khoái thuöëc, Holmes lú àïînh lêåt tûâng trang giêëy. - Vêìn chûä "M", túá coá möåt böå sûu têìm khaá hoaân chónh, Anh noái. - Chó möåt caái tïn Moriarti, cuäng àuã laâm cho vêìn "M" trúã nïn nöíi tiïëng. Coân caái tïn Mörgan laâ möåt tïn ghï túãm. Tïn Meràiu, coá möåt trñ nhúá khoá ai saánh kõp. Tïn Metiud - chñnh laâ tïn laâm gêîy chiïëc rùng nanh bïn traái cuãa túá úã phoâng àúåi nhaâ ga Treringkröx. Coân àêy laâ anh baån cuãa chuáng mònh ngaây höm nay. Anh àûa cho töi têåp taâi liïåu, töi àoåc: "Moran Xebaxtian, àaåi taá nghó hûu. Tûâng phuåc vuå trong trung àoaân cöng biïåt söë möåt úã Bengalö. Sinh nùm 1840 taåi Luên Àön. Con trai cuãa ngaâi Ögextex Moran ngûúâi - àûúåc thûúãng huên chûúng Banhi, möåt thaám tûã cuä cuãa Anh úã Perxi,

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

167

Xebaxtian tûâng töët nghiïåp trûúâng trung hoåc Itönx vaâ àaåi hoåc töíng húåp Okxford. Tûâng laâm liïn laåc cho caác höåi, têåp àoaân Àgiövakxi; Afganxki Traraxiabx, Serpurx vaâ Kabulxk. Laâ taác giaã cuãa caác cuöën saách "Cuöåc ài sùn maänh thuá úã miïìn Têy Ghimalai" (1881); vaâ "Ba thaáng söëng trong rûâng nhiïåt àúái" (1884). Àõa chó Phöë Könàuit. Tham gia caác cêu laåc böå: Anh - Ê'n: Tenkervin, cêu laåc böå chúi baâi Bagatel". Ngoaâi lïì àûúåc ghi bùçng neát chûä cuãa Holmes: "Möåt tïn nguy hiïím nhêët cuãa Luên Àön, àûáng sau Monarti". - Thêåt kyâ laå! - Töi lïn tiïëng, vaâ àûa traã Holmes cùåp taâi liïåu. - Dûúâng nhû cuöåc àúâi cuãa hùæn laâ bûúác àûúâng cuãa möåt ngûúâi lñnh trung thaânh. - Cêåu noái àuáng. - Holmes àaáp. - Trûúác kia hùæn khöng hïì laâm viïåc gò xêëu xa. Hùæn laâ con ngûúâi coá böå thêìn kinh bùçng theáp, úã Ê'n Àöå àïën bêy giúâ vêîn lûu truyïìn möåt huyïìn thoaåi kïí rùçng: Anh ta àaä boâ trong loâng möåt con söng caån, àaä cûáu thoaát möåt ngûúâi khoãi nhûäng moáng vuöët cuãa möåt con höí bõ thûúng. Coá nhûäng cêy göî, luác àêìu moåc, phaát triïín bònh thûúâng, röìi àïën möåt àöå cao xaác àõnh naâo àoá, böîng nhiïn phaát hiïån trong quaá trònh phaát triïín cuãa mònh möåt sûå biïën àöíi kyâ quùåc so vúái mûác bònh thûúâng. Àöëi vúái con ngûúâi cuäng xêíy ra àiïìu tûúng tûå. Theo thuyïët cuãa túá, möîi caá nhên trong quaá trònh phaát triïín, àïìu lùåp laåi lõch sûã phaát triïín cuãa têët caã töí tiïn. Túá cho rùçng, möîi möåt biïën àöång bêët ngúâ vïì phña lûúng thiïån hay àöåc aác àïìu phuå thuöåc vaâo àiïìu kiïån khaách quan taác àöång rêët maånh; muöën biïët àûúåc quaá khûá cuãa möåt ngûúâi, cêìn phaãi luåc xem trong gia phaã ngûúâi êëy; vaâ suy luêån röång ra, tiïíu sûã cuãa möåt con ngûúâi, àoá nhû laâ möåt mêíu nhoã trong tiïíu phêím caã tiïíu sûã cuãa toaân böå gia àònh. - Thöi àûúåc, nhûng túá thêëy caái, thuyïët lyá cuãa cêåu húi viïín vöng. - Túá seä chêëm dûát cêu chuyïån. Coá nhûäng nguyïn nhên naây, hoùåc nguyïn nhên khaác, àaä àêíy àaåi taá Möran ài theo con àûúâng ngu xuêín. Khi coân úã Ê'n Àöå coá möåt keã àï tiïån àaä dûång lïn cêu chuyïån naâo àoá gêy cùng thùèng cho öng ta, nhùçm chöëng öng ta möåt caách kõch liïåt, àïën nöîi öng ta khöng thïí naâo úã laåi àûúåc nûäa.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

168

Öng ta xin vïì hûu, trúã laåi àêët Luên Àön, vaâ taåi àêy öng ta àaä bûúác vaâo con àûúâng töåi löîi. Giaáo sû Moriarti àaä phaát hiïån ra öng ta, trong möåt thúâi gian daâi öng ta laâ caánh tay phaãi cuãa Moriarti. Thùçng giaáo sû naây cung cêëp tiïìn nong cho ngaâi àaåi taá tiïu xaâi möåt caách phoáng khoaáng. Nhûng rêët haän hûäu múái cêìn túái sûå giuáp àúä cuãa hùæn. Chó trong hai hoùåc ba trûúâng húåp khoá khùn maâ nhûäng tïn töåi phaåm bònh thûúâng khöng thïí àaãm àûúng nöíi. Coá leä, cêåu coân nhúá caái chïët kyâ quùåc cuãa baâ Xtiuart úã Lauàer nùm 1887? Khöng nhúá aâ? Túá chùæc chùæn chuyïån naây khöng thïí khöng coá tay Möran nhuáng vaâo, mùåc duâ khöng coá chûáng cúá àïí buöåc töåi hùæn ta. Ngaâi àaåi taá coá nghïå thuêåt giêëu mònh möåt caách taâi tònh. Khi caã bùng cuãa Moriarti bõ toám hïët, thò chó riïng hùæn laâ khöng laâm sao löi cöí ra toaâ àûúåc. Watxún, cêåu coân nhúá buöíi töëi, khi túá àïën chöî cêåu, túá phaãi keáo reâm cêín thêån khöng? Túá súå phaát suáng bùæn ra tûâ khêíu suáng húi àùåc biïåt. Luác bêëy giúâ cêåu cho túá laâ kyâ quùåc, nhûng túá biïët mònh cêìn phaãi laâm gò. Túá àaä nghe noái vïì khêíu suáng àùåc biïåt kia röìi. Hún nûäa, túá biïët khêíu suáng àang nùçm trong tay möåt nhaâ thiïån xaå. Khi túá vúái cêåu ài sang Thuåy Àiïín, Möran vaâ Moriarti àaä àuöíi theo chuáng ta, vaâ chñnh hùæn àaä laâm cho túá baâng hoaâng trong mêëy phuát úã khe lúã cuãa thaác Reykhenbax. Cêåu biïët khöng, khi coân úã bïn Phaáp túá vêîn thûúâng xuyïn theo doäi tin tûác trïn baáo chñ Anh, túá hy voång seä tòm ra àêìu möëi naâo àoá àïí bùæt hùæn ta phaãi ngöìi vaâo löìng sùæt. Khi hùæn coân nhúãn nhú daåo chúi trïn àêët Luên Àön thò túá chûa thïí tñnh chuyïån vïì àûúåc. Caã ngaây lêîn àïm, möëi àe doaå kia cûá aám aãnh túá, dûát khoaát hùæn seä tòm moåi caách àïí giïët túá. Túá phaãi laâm gò? Chùèng leä gùåp trûåc tiïëp vaâ bùæn chïët hùæn? Túá khöng thïí laâm nhû vêåy àûúåc. Vò luác êëy, chñnh túá seä bõ ngöìi vaâo ghïë bõ caáo. Trûåc tiïëp àïën baáo vúái toaâ? Khöng ñch lúåi gò, vò toaâ seä khöng àuã chûáng cúá àïí xeát xûã, chùèng leä xûã hùæn bùçng nhûäng vêën àïì nghi vêën? Túá bêët lûåc hoaân toaân, khöng coá caách naâo àïí giaãi thoaát àûúåc. Túá àaä traãi qua möåt quaá trònh kiïn trò khöng mïåt moãi theo doäi hùæn bùçng tin tûác caác vuå aán, búãi túá tin nhû àinh àoáng cöåt rùçng duâ súám hay muöån túá cuäng phanh phui ra hùæn. Vuå aám saát àêìy bñ êín anh chaâng Ronalà Aàer àaä dêîn àïën sûå chñn muöìi cuãa nhûäng ngaây kiïn trò mong àúåi, giúâ khúãi haânh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

169

àaä àïën. Khöng biïët túá coá daám khùèng àõnh Möran àaä bùæn chïët chaâng Ronalà hay khöng? Hùæn ta àaä cuâng chúi baâi vúái chaâng thanh niïn, vaâ baám goát anh ta tûâ cêu laåc böå vïì nhaâ, sau àoá bùæn chïët chaâng trai quaá cûãa söí àaä múã. Àuáng, khöng coân nghi ngúâ gò nûäa. Chó möåt àêìu àaån, cuäng àuã chûáng cúá àïí ngaâi àaåi taá Möran chui vaâo giaá treo cöí. Ngay lêåp tûác túá quay vïì Luên Àön. Tïn cêån vïå cuãa Möran àaä phaát hiïån ra túá, hùæn kõp thúâi thöng baáo cho Möran. Thùçng naây thïë naâo cuäng biïët möëi liïn hïå giûäa vuå aán maång vaâ sûå quay vïì cuãa túá, hùæn seä lo lùæng mêët ùn mêët nguã. Túá tin, hùæn seä khûã túá ngay lêåp tûác, khöng chêåm trïî. Chùæc chùæn hùæn seä duâng thûá vuä khñ giïët ngûúâi àöåc àaáo - khêíu suáng húi. Túá phaãi chuêín bõ àoán hùæn, thïë laâ bûác tûúång bùçng saáp àûúåc ra àúâi khöng chï vaâo àêu àûúåc. Túá baáo trûúác cho bïn caãnh saát, àïí hoå giuáp möåt tay (vúái con mùæt tinh ranh cêåu àaä phaát hiïån ra hai viïn caãnh saát thêëp thoaáng chöî cöíng ra vaâo). Túá choån àõa àiïím rêët thuêån tiïån cho viïåc quan saát, nhûng thuá thêåt túá khöng ngúâ àöëi thuã cuãa túá cuäng choån àuáng võ trò êëy àïí têën cöng. Têët caã chó coá thïë, Watxún. Chùæc cêåu àaä hiïíu moåi chuyïån. - Chûa hïët, - Töi noái. - Cêåu chûa giaãi thñch cho túá chuyïån vò sao ngai àaåi taá Möran laåi bùæt buöåc phaãi thuã tiïu anh chaâng Aàer? - Anh baån cuãa töi úi, chuáng ta laåi rúi vaâo lônh vûåc àoaán moâ röìi, trong lônh vûåc naây chi coá logic khöng thò quaã laâ quaá ñt oãi. Möîi ngûúâi coá thïí xêy dûång riïng cho mònh möåt giaã thuyïët, dûåa trïn cú súã nhûäng dûä kiïån àang töìn taåi. Giaã thuyïët cuãa cêåu cuäng coá khaã nùng truâng vúái giaã thuyïët cuãa túá. - Coá nghôa laâ, cêåu àaä nghô ra giaã thuyïët? - Theo túá nghô, giaãi thñch nhûäng dûä kiïån àaä coá khöng khoá. Qua àiïìu tra, ngûúâi ta àaä xaác lêåp laâ trûúác luác xaãy ra vuå aán khöng lêu, àaåi taá Möran vaâ anh chaâng Aàer àaä cuâng úã möåt höåi chúi baâi vaâ ùn àûúåc möåt moán tiïìn khaá lúán. Nhûng Möran àaä chúi khöng trung thûåc. Tûâ lêu, túá àûúåc biïët hùæn laâ möåt tay cúâ baåc gian lêån. Coá leä, trong ngaây xaãy ra vuå aán, Aàer àaä caãnh caáo Möran vò nhûäng troâ gian lêån. Anh chaâng Aàer àaä giaáp mùåt vúái àaåi taá, chùæc coá doaå seä töë caáo hùæn, nïëu nhû hùæn khöng tûå nguyïån rúâi boã cêu laåc böå vaâ tûâ nay vïì sau khöng àûúåc chúi caái troâ ma cö ma cêåu nûäa. Möåt chaâng trai miïång coân húi sûäa nhû Aàer, laåi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

170

daám cöng khai doaå töë caáo buöåc töåi möåt con ngûúâi àaáng tuöíi cha chuá cuãa anh ta, hún nûäa àang chiïëm möåt àõa võ sang troång trong xaä höåi! Coá leä, àuáng hún, anh ta àaä noái riïng vúái Möran, khöng coá ngûúâi laâm chûáng. Nhûng vúái Möran, möåt con ngûúâi chuyïn söëng bùçng baåc bõp, nïëu bõ khai trûâ ra khoãi cêu laåc, böå thò khaác naâo bõ cùæt àûúâng sinh söëng? Àoá laâ nguyïn nhên àïí hùæn giïët Aàer, vaâ giïët vaâo chñnh thúâi àiïím anh chaâng trai treã chûa kõp sûã duång kïët quaã cuöåc chúi khöng trung thûåc; chûa kõp tñnh phêìn thùæng cuãa anh ta laâ bao nhiïu vaâ anh ta cêìn phaãi traã laåi nhûäng ngûúâi thua cuöåc laâ bao nhiïu. Anh ta àaä khoaá chùåt cûãa laåi àïí khöng muöën meå vaâ em gaái thêëy anh ta àang tñnh toaán vaâ thùæc mùæc vïì nhûäng caái tïn ghi trong túâ giêëy vaâ nhûäng chöìng tiïìn àùåt trïn baân. Sao, theo cêåu, lúâi giaãi thñch cuãa túá coá phuâ húåp hay khöng? - Túá cho rùçng, cêåu àaä noái truáng tim àen hùæn. - Cuöåc àiïìu tra xeát hoãi seä chûáng minh cho lúâi giaãi thñch cuãa túá àuáng hay sai. Tûâ àêy àaåi taá Möran khöng coân laâ möëi lo ngaåi cho chuáng ta, vaâ khêíu suáng húi kyâ diïåu cuãa Phön Keràer seä trang àiïím cho böå sûu têåp cuãa Viïån baão taâng Xcöëtlenà Iarà. Tûâ nay, khöng coân ai quêëy rêìy ngaâi Sherlock Holmes tham gia vaâo cöng viïåc giaãi quyïët nhûäng cêu chuyïån bñ êín, nhûng àêìy lyá thuá. Cuöåc söëng phûác taåp úã Luên Àön trúã nïn phong phuá vaâ bònh yïn, ïm aã hún.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

171

PHÖË “HÙÆC AÁM”

Chûa khi naâo töi thêëy baån töi vui veã, phêën khúãi, traân àêìy sinh lûåc nhû buöíi saáng höm nay, möåt buöíi saáng cuãa nùm 1895. Tïn tuöíi cuãa anh ngaây caâng nöíi tiïëng, cöng viïåc laâm ùn ngaây caâng bêån bõu. Tûâ sûå tön troång, kñnh nïí àöëi vúái nhûäng bñ mêåt cuãa ngûúâi khaác, töi khöng cho pheáp mònh reã ruáng nhûäng caái tïn cuãa nhûäng con ngûúâi tuyïåt vúâi, àùåc sùæc maâ coá luác gùåp caãnh eáo le àaä phaãi túái goä cûãa ngöi nhaâ töìi taân cuãa chuáng töi úã heãm Beyker. Cêìn noái thïm, Holmes nhû möåt nhaâ hoaå sô löîi laåc, àaä laâm viïåc thò lao vaâo chó vò tònh yïu, loâng say mï nghïå thuêåt khöng hïì biïët mïåt moãi. Töi chûa hïì nghe (trûâ trûúâng húåp duy nhêët àöëi vúái ngaâi cöng tûúác úã dinh thûå Hölàernhex) anh yïu cêìu moán tiïìn thûúãng cho cöng lao vö búâ bïën cuãa mònh. Anh laâ möåt ngûúâi vö tû àïën nöîi khöng ñt trûúâng húåp anh àaä tûâ chöëi giuáp àúä nhûäng keã giêìu sang phuá quyá: nïëu nhû khöng thêëy trong viïåc àiïìu tra khaám phaá nhûäng bñ mêåt cuãa hoå möåt caái gò laâ say mï, löi cuöën, hêëp dêîn. Trong khi àoá anh daânh thúâi gian haâng tuêìn lïî àïí nghiïn cûáu cöng viïåc cho nhûäng ngûúâi ngheâo khöí; nïëu nhû viïåc êëy tröng chûâng hùæc buáa vaâ gay cêën, laâm cho anh phaãi àem hïët khaã nùng nghïì nghiïåp cuãa mònh ra sûã duång. Trong nùm 1895 àaáng ghi nhúá êëy, Holmes àaä giaãi quyïët möåt loaåt nhûäng vuå viïåc quan troång, lyá thuá, muön hònh muön veã khaác nhau. Bùæt àêìu tûâ chuyïån tòm hiïíu nguyïn nhên caái chïët àöåt ngöåt cuãa Höìng y giaáo chuã Töxki (theo àïì nghõ chñnh thûác cuãa toaâ thaánh Vaticùng) vaâ kïët thuác bùçng viïåc bùæt giam tïn töåi phaåm Wilixön. Tiïëp theo nhûäng vuå troång àaåi nöíi àònh, nöíi àaám kia laâ sûå viïåc àau loâng xaãy ra úã phöë Wuàmenx - Li: Thuyïìn trûúãng Pitú Keri bõ giïët trong möåt caãnh tûúång khuãng khiïëp nhêët vaâ bñ hiïím nhêët. Têåp ghi cheáp cuãa töi vïì hoaåt àöång cuãa Sherlock Holmes seä hêîng lúán nïëu trong àoá thiïëu cêu chuyïån ruâng rúån quaá sûác tûúãng tûúång naây. Suöët trong tuêìn àêìu cuãa thaáng 7 baån töi hay ài vaâ ài rêët lêu, laâm töi phaãi hiïíu laâ anh àang bêån möåt chuyïån gò àoá. Trong

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

172

nhûäng ngaây naây vaâi ba ngûúâi tröng daáng cau coá, thö thiïín àaä ba böën bêån túái lui. Hoå noái laâ hoå muöën gùåp thuyïìn trûúãng Bendil. Àiïìu àoá laâm cho töi hiïíu ra laâ Holmes àang àoáng giaã möåt caái tïn àïí tiïën haânh möåt vuå àiïìu tra múái. Ú' möåt söë núi trong Luên Àön, Holmes coá ñt ra laâ nùm chöî úã bñ mêåt, núi maâ anh coá thïí thay hònh àöíi daång, khöng ai coá thïí phaát hiïån ra, Holmes khöng hïì thöí löå cho töi nhûäng cöng chuyïån múái meã kia; coân töi thò khöng bao giúâ coá chuyïån thoác maách ài hoãi nhûäng àiïìu thêìm kñn cuãa anh. Lêìn àêìu tiïn Holmes, khöng theo lïå thûúâng, àaä baáo cho töi biïët hiïån giúâ anh àang tiïën haânh cöng viïåc theo hûúáng naâo. Trûúác bûäa ùn saáng, anh ra khoãi nhaâ; nhûng khi töi vûâa múái ngöìi vaâo baân, àaä thêëy anh chaåy xöåc vaâo phoâng, khöng kõp boã muä xuöëng, úã naách anh cùåp möåt àöì duâng àïí xiïn caá, tröng giöëng nhû chiïëc duâ khaá lúán. - Quyã tha ma bùæt cêåu ài Holmes! - Töi thöët lïn, - Khöng leä cêåu àõnh daåo chúi úã Luên Àön vúái cuãa núå êëy hay sao? - Khöng, túá vûâa gheá laåi chöî ngûúâi baán thõt. - Tûâ chöî ngûúâi baán thõt vïì? - Khöng nhûäng thïë maâ coân vïì nhaâ vúái têm traång saãng khoaái nûäa chûá. Cêåu biïët khöng, trûúác bûäa ùn nïn têåp thïí duåc möåt tñ, coá lúåi cho sûác khoeã lùæm. Cêåu thûã àoaán xem baâi thïí duåc buöíi saáng cuãa túá vûâa röìi laâ gò? - Túá khöng húi àêu maâ ài àoaán caái chuyïån nhaãm nhñ êëy cuãa cêåu. Holmes böîng phaá lïn cûúâi vaâ roác caâ phï ra taách. - Cêåu coá nhòn thêëy cùn phoâng phña sau cuãa tiïåm Allaràayx, úã trïn trêìn coá treo möåt con lúån thõt vûâa múái möí xong, coân nguyïn veån, vaâ möåt gaä àaân öng cúãi trêìn truâng truåc, àang toaát möì höi cêìm caái xiïn naây choåc têëm thõt kia. Gaä àaân öng êëy chñnh laâ túá. Nhûng than öi! Mònh túá vúái möåt cuá àêm khöng thïí naâo choåc thuãng nöíi têëm thõt êëy àûúåc. Cêåu coá muöën thûã sûác möåt tñ khöng? - Chùèng àûúåc tñch sûå gò. Nhûng cêåu laâm thïë àïí laâ ai gò?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

173

- Túá nghô rùçng, chuyïån naây coá dñnh lñu túái viïåc bñ hiïím àaä xaãy ra úã Wuàmenx - Li... A, chaâo ngaâi Göpkinx, töëi höm qua töi coá nhêån àûúåc bûác àiïån cuãa ngaâi, vaâ àang àúåi ngaâi àêy. Múâi ngaâi vaâo, vaâ xin múâi ngaâi duâng bûäa saáng, vúái chuáng töi möåt thïí. Möåt ngûúâi àaân öng gaây goâ, nhanh nheån, traåc ba mûúi tuöíi bûúác vaâo phoâng. Anh ta mùåc trong ngûúâi möåt chiïëc aáo len giaãn dõ, nhûng tröng àiïåu böå cuãa anh ta dïî thêëy rùçng anh ta coá thoái quen mùåc quên phuåc. Töi nhêån ra ngay anh chaâng Xterli Göpkinx, viïn thanh tra treã tuöíi cuãa Súã caãnh saát, maâ theo lúâi nhêån xeát cuãa Holmes, laâ möåt ngûúâi coá nùng lûåc hún caã. Ngûúåc laåi, Höpkinx tûå cho mònh laâ hoåc troâ cuãa Holmes - ngûúâi thaám tûã laäo luyïån, daây daån kinh nghiïåm vaâ luön luön thaán phuåc nhûäng phûúng phaáp àêìy tñnh khoa hoåc cuãa anh. Böå mùåt cuãa Göpkinx tröng coá veã cau coá, quaâu quaåu anh ta ngöìi phõch xuöëng ghïë baânh, daáng àiïåu rêìu rô thaãm haåi. - Múâi ngaâi cûá tûå nhiïn, caãm ún ngaâi, töi cuäng vûâa ùn saáng xong. Töi àaä nguã laåi thaânh phöë, vò phaãi àïën àêy àïí trònh baây möåt söë vêën àïì vúái ngaâi. - Ngaâi seä trònh baây nhûäng vêîn àïì gò? - Thûa ngaâi, vïì chuyïån thêët baåi cuãa töi. - Viïåc cuãa ngaâi khöng tiïën triïín thïm chuát naâo sao? - Thûa ngaâi, khöng. - Khöng leä laåi nhû thïë? Kiïíu naây töi buöåc loâng phaãi nhuáng tay vaâo giaãi quyïët thöi. - Vò Chuáa, töi mong ngaâi giuáp àúä! Lêìn àêìu tiïn ngûúâi ta giao cho töi cöng viïåc khaá quan troång, töi khöng àuã sûác àaãm àûúng. Xin ngaâi cöë gùæng giuáp cho! - Thöi àûúåc, töi cuäng àaä nùæm trong tay möåt söë dûä kiïån cuãa cuöåc àiïìu tra. Ngaâi coá suy nghô gò vïì tuái àûång thuöëc tòm thêëy núi xaãy ra vuå aán? Trong àoá liïåu coá tòm ra chòa khoaá àïí múã vaâ giaãi àaáp nhûäng àiïìu bñ êín hay khöng? Göpkinx dûúâng nhû ngaåc nhiïn: - Thûâa ngai, tuái àûång thuöëc laá laâ cuãa ngûúâi bõ giïët. Bïn trong tuái coá ghi mêëy chûä caái viïët tùæt vaâ noá àûúåc laâm bùçng loaâi àa

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

174

haãi cêíu. Ngûúâi bõ giïët trûúác àêy nhiïìu nùm àaä laâm nghïì sùn bùæn haãi cêíu. - Nhûng trong ngûúâi öng ta khöng tòm thêëy möåt chiïëc têíu thuöëc naâo hïët! - Àuáng vêåy, thûa ngaâi, chuáng töi khöng tòm thêëy chiïëc têíu thuöëc úã àêu caã. - Roä raâng laâ öng ta huát rêët ñt. Cuäng coá thïí öng ta giûä thuöëc àïí múâi baån beâ. - Khöng thïí chöëi caäi àiïìu àoá. Töi muöën àïì cêåp túái vêën àïì naây cuäng chó vò, nïëu töi laâ ngûúâi thên chinh àiïìu tra vuå aán, töi seä lêëy caái tuái àûång thuöëc laá laâm xuêët phaát àiïím cho viïåc àiïìu tra, thùm doâ tiïëp theo. Tuy vêåy, baån töi, baác sô Watxún àêy chûa àûúåc nghe kïí vïì chuyïån naây, vaâ töi cuäng khöng tûâ chöëi àûúåc nghe laåi lêìn nûäa. Ngaâi haäy kïí toám tùæt cho chuáng töi nghe nhûäng gò thêåt quan troång. Göpkinx löi tûâ trong tuái ra möåt túâ giêëy nhoã. - Töi coá nùæm àûúåc möåt àöi àiïìu vïì cuöåc àúâi cuãa ngaâi thuyïìn trûúãng Pitú Keri àaä chïët öng ta sinh nùm 1845, nghôa laâ àaä 50 tuöíi. Öng ta àûúåc àaánh giaá laâ möåt trong nhûäng tay sùn haãi cêíu, caá voi can àaãm nhêët vaâ thaânh àaåt nhêët. Nùm 1883 öng ta àaä chó huy möåt chiïëc thuyïìn sùn chaåy bùçng buöìm mang tïn "Möåt chên trïn biïín" ra ài tûâ Àandi, cuäng trong nùm êëy öng ta thûåc, hiïån möåt loaåt chuyïën ài thaânh cöng. Nùm sau öng ta xin tûâ chûác. Sau àoá ài chu du khùæp núi trong voâng vaâi ba nùm. Cuöëi cuâng mua möåt biïåt thûå nhoã "Wuàmen-li" bïn caånh Forexkoil. Öng ta àaä söëng saáu nùm úã àêy. Vaâ chïët caách àêy àuáng möåt tuêìn. Öng ta laâ möåt ngûúâi khaác thûúâng. Trong cuöåc söëng thûúâng lùång leä, rêìu rô, hay cau coá vaâ khoá tñnh vö cuâng. Gia àònh cuãa öng göìm coá vúå vaâ cö con gaái hai mûúi tuöíi. Cöng viïåc trong nhaâ do hai cö hêìu gaái tröng nom lo liïåu. Nhûäng ngûúâi hêìu gaái kia àûúåc thay àöíi thûúâng xuyïn; coá leä hoå söëng trong àoá khöng àûúåc dïî chõu cho lùæm, hoå khöng thïí naâo chõu àûúåc trong thúâi gian daâi. Keri rêët hay uöëng rûúåu, möîi khi cún nghiïån nöíi lïn, öng ta trúã thaânh möåt con quyã dûä túån. Àaä coá lêìn giûäa àïm khuya öng ta àuöíi vúå con ra khoãi nhaâ, vaâ àûa nùæm àêët ra doaå hoå, rûúåt hoå chaåy khùæp caã vuâng. Vaâ hoå la heát êìm ô àïën nöîi laâm cho nhûäng ngûúâi úã laâng bïn phaãi thûác giêëc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

175

Coá lêìn öng ta bõ goåi ra toaâ vò töåi àaä àaánh troång thûúng möåt cha cöë giaâ, khi öng naây àõnh giaáo huêën tu tónh, höëi caãi cho laäo ta. Toám laåi, thûa ngaâi Holmes, khoá tòm thêëy möåt ngûúâi naâo nguy hiïím hún laäo Pitú Keri. Töi àûúåc nghe ngûúâi ta noái, trong luác coân chó huy con taâu, tñnh tònh cuãa laäo ta cuäng nhû vêåy. Ú' giúái thuyã thuã goåi laäo ta laâ Pitú "hùæc aám", khöng phaãi chó do böå mùåt cuãa laäo àen àuãi vaâ böå rêu rêåm àen, maâ coân laâ do tñnh cöåc cùçn, hung dûä, àiïn röì cuãa laäo; tñnh êëy àaä laâm cho moåi ngûúâi phaát súå. Khöng coá gò laâ khoá hiïíu khi moåi ngûúâi cùm gheát vaâ traánh xa laäo ta, vaâ töi khöng hïì nghe möåt lúâi xoát thûúng cho caái chïët cuãa laäo. Thûa ngaâi Holmes! Coá leä ngaâi àaä àûúåc àoåc baãn àiïìu tra ghi trong biïn baãn noái vïì ngöi nhaâ cuãa ngûúâi êëy, nhûng chùæc baån ngaâi chûa nghe noái vïì noá thò phaãi. Caách ngöi nhaâ chñnh khöng xa, tay thuyïìn trûúãng àaä dûång cho mònh möåt cùn nhaâ phuå bùçng göî; maâ öng ta luön möìm goåi laâ "ca bin" - buöìng laái; cûá àïm àïën, öng ta laåi ra àêëy nguã. Àoá laâ möåt chiïëc lïìu möåt phoâng nhoã nhùæn, diïån tñch àöå 16x10 foot; öng ta luön giûä chòa khoaá trong ngûúâi, khöng muöën cho bêët cûá möåt ai loåt vaâo àoá; öng tûå mònh doån deåp, tûå mònh traãi khùn, traãi giûúâng. Trïn hai bûác tûúâng cuãa ngöi nhaâ coá àuåc hai cûãa söí nhoã. Caã hai cûãa söí bao giúâ cuäng àoáng kñn mñt, coá möåt cûãa söí tröng ra con àûúâng laâng. Coá lêìn trong cùn nhaâ naây àeân thùæp suöët àïm, nhûäng ngûúâi qua àûúâng ngaåc nhiïn tûå hoãi: tay Pitú àang laâm caái gò trong àoá? Chñnh cûãa söí êëy - thûa ngaâi Holmes àaä giuáp chuáng töi xaác àõnh möåt vaâi chi tiïët àaáng lûu yá trong quaá trònh àiïìu tra. Hùèn ngaâi coân nhúá, ngûúâi thúå àêåp àaá tïn laâ Xlïtú àaä ài qua Forext-ka vaâo khoaãng möåt giúâ àïm trûúác khi xaãy ra vuå giïët ngûúâi hai ngaây, àaä dûâng laåi trûúác cú ngúi cuãa laäo Keri, öng ta nhòn theo vïåt saáng xuyïn qua nhûäng àaám cêy. Anh ta thïì laâ àaä tröng thêëy boáng daáng ngûúâi àaân öng hiïån lïn rêët roä trïn nïìn chiïëc treâm che cûãa söí. Nhûng àoá khöng phaãi laâ boáng cuãa Pitú Keri, vò anh chaâng Xletú biïët khaá roä laäo Keri naây. Ngûúâi àaân öng kia cuäng àïí rêu, nhûng rêu ngûúâi naây ngùæn hún, thaã xuöëng chûá khöng nhû rêu laäo Keri. Ngûúâi thúå àêåp àaá khùèng àõnh nhû vêåy. Cêìn noái thïm laâ, trûúác àoá anh ta àaä ngöìi trong quaán rûúåu suöët hai giúâ àöìng höì, vaâ khoaãng caách tûâ àûúâng caái túái cûãa söí

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

176

cuäng khaá xa. Nhûäng àiïìu anh ta noái laâ vaâo ngaây thûá hai, coân vuå giïët ngûúâi laåi xaãy ra vaâo ngaây thûá tû. Thûá ba Pitú Keri úã trong tònh traång súå haäi nhêët, laäo ta hoaân toaân say mïìm, khöng coân biïët gò nûäa, laäo nhû möåt con thuá dûä bõ thûúng, thêåt dûä dùçn vaâ nguy hiïím vö cuâng. Laäo ta ài lang thang quanh nhaâ; àaám àaân baâ con gaái hïî nghe thêëy tiïëng cuãa laäo laâ chaåy vaâo nhaâ àoáng nhùåt cûãa laåi. Cho àïën töëi mõt laäo ta múái trúã vïì "cabin" cuãa mònh. Cö con gaái nguã trong buöìng bao giúâ cuäng múã cûãa söí. Gêìn hai giúâ saáng, tûâ phña "cabin" - buöìng laái böîng vang lïn möåt tiïëng kïu khuãng khiïëp, cö con gaái khöng lêëy àoá laâm vêën àïì quan troång, vò cho rùçng, laäo Keri trong luác say rûúåu vêîn thûúâng la heát, chûãi ruãa om soâm. Baãy giúâ saáng, sau khi thûác dêåy ngûúâi àêìy túá phaát hiïån ra caánh cûãa cuãa ngöi nhaâ cuãa laäo Keri bõ múã toang ra, nhûng vò vöën súå laäo cho nïn maäi túái trûa vêîn khöng ai daám beán maãng túái gêìn chöî laäo ta. Khi nhòn vaâo caánh cûãa bõ múã toang hoå tröng thêëy möåt caãnh tûúång ruâng rúån vaâ hoaãng súå àïën run ngûúâi. Hoå ba chên böën cùèng chaåy vaâo laâng. Möåt tiïëng àöìng höì sau, töi coá mùåt taåi hiïån trûúâng vaâ bùæt tay vaâo àiïìu tra. Ngaâi biïët àêëy, thêìn kinh cuãa töi rêët vûäng, nhûng thuá thêåt töi cuäng thêëy choaáng vaáng khi nhòn vaâo cùn nhaâ beá nhoã àoá. Toaân böå ngûúâi laäo ta bõ möåt àaân ruöìi bu àen kõt; nïìn nhaâ, mêëy bûác tûúâng tröng nhû laâ möåt loâ saát sinh. Tay thuyïìn trûúãng àaä goåi cùn nhaâ naây laâ "cabin" cuäng khöng ngoa. Khi bûúác vaâo àoá, ngaâi coá caãm tûúãng nhû àang úã trïn con taâu úã cuöëi phoâng kï möåt chiïëc giûúâng göî beá nhoã; bïn caånh laâ caái rûúng, trïn mêëy bûác tûúâng treo àêìy nhûäng têëm baãn àöì àûúâng biïín, bûác aãnh chuåp con taâu "möåt chên trïn biïín"; möåt chöìng hoaå baáo, aãnh vïì ngaânh àoáng taâu chêët àêìy trïn giaá saách. Têët caã nhûäng thûá êëy giöëng y nhû buöìng chó huy cuãa möåt thuyïìn trûúãng. Trong múá höîn àöån àoá, ngûúâi thuyïìn trûúãng, khuön mùåt meáo xïåch, tröng nhû böå mùåt cuãa möåt tïn vi phaåm, àang bõ haânh haå dûúái àõa nguåc, böå rêu rêåm àen laáy dûång àûáng lïn trong cún vêåt löån giaäy chïët. Böå ngûåc núã nang bõ chiïëc lao bùçng theáp àêm thuãng. Ngoån lao xiïn caá àêm suöët caã ngûúâi vaâ gùm sêu vaâo tûúâng bùçng göî. Laäo Keri bõ dñnh chùåt vaâo bûác tûúâng, tröng nhû möåt con boå hung bõ ngûúâi ta duâng kim bùng gùm vaâo bòa caáctöng. Têët nhiïn laäo ta bõ chïët àuáng vaâo giêy phuát phaát ra tiïëng gaâo theát ghï rúån.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

177

Töi àaä laâm quen vúái phûúng phaáp àiïìu tra cuãa ngaâi, ngay lêåp tûác töi àem ra ûáng duång. Sau khi ra lïånh cho moåi ngûúâi giûä nguyïn hiïån trûúâng, töi chùm chuá xem xeát kyä lûúäng maãnh àêët tûâ bïn ngoaâi cûãa, vaâ têëm saân úã trong phoâng. Nhûng khöng phaát hiïån àûúåc dêëu vïët gò caã. - Ngaâi àõnh noái laâ ngaâi khöng tröng thêëy dêëu vïët? - Thïì vúái ngaâi, úã àêëy khöng hïì coá möåt dêëu vïët naâo hïët. - Anh baån Göpkinx thên mïën úi, töi àaä tûâng khaám phaá, àiïìu tra nhiïìu vuå aán; nhûng chûa bao giúâ gùåp phaãi tïn töåi phaåm naâo coá caánh caã. Möåt khi keã töåi phaåm ài bùçng chên, thò hùæn ta nhêët thiïët phaãi àïí laåi ñt nhêët möåt dêëu vïët naâo àoá. Vaâ ngûúâi nùæm vûäng caác phûúng phaáp àiïìu tra möåt caách khoa hoåc nhêët àõnh seä phaát hiïån ra sûå thay àöíi khöng àaáng lûu yá nhêët trong sûå sùæp xïëp àöì duâng xung quanh. Töi khöng thïí naâo tin vaâo chuyïån trong cùn phoâng ngêåp àêìy kia laåi khöng àïí laåi nhûäng dêëu vïët coá thïí giuáp chuáng ta truy luâng ra chên dung tïn töåi phaåm... Cuäng cêìn noái thïm, tûâ biïn baãn àiïìu tra töi thêëy vaâi ba chöî thêåm chñ ngaâi khöng chõu chuá yá túái. Tay thanh tra non treã cau mùåt laåi. Lúâi nhêån xeát khaá sùæc beán cuãa Sherlock Holmes àaä laâm cho anh ta saáng mùæt lïn. - Töi àaä laâm möåt chuyïån ngu ngöëc, thûa ngaâi Holmes, laâ àaä khöng múâi ngaâi tham gia ngay tûâ àêìu vuå aán. - Anh ta thuá nhêån. - Thïë nhûng, àïën bêy giúâ vêîn coân khaã nùng cûáu vaän àûúåc tònh thïë. Vêng, trong phoâng coân möåt vaâi vêåt àaáng chuá yá. Bùæt àêìu coá leä tûâ ngoån lao xiïn caá àûúåc duâng àïí giïët tïn thuyïìn trûúãng. Coá ngûúâi naâo àoá àaä lêëy ngoån lao xuöëng khoãi bûác tûúâng. Hai ngoån lao treo trïn hai caái moác, coân moác sùæt thûá ba boã khöng. Trïn caán ngoån lao caá coá khùæc doâng chûä Taâu "Möåt chên trïn biïín" Àandi. Àiïìu àoá chûáng toã, vuå aán maång àaä xêíy ra trong möåt cún tûác giêån vaâ keã giïët ngûúâi àaä vú lêëy thûá vuä khñ àêìu tiïn maâ hùæn vúái àûúåc. Coân vïì viïåc laäo Keri ùn mùåc nghiïm chónh, àaâng hoaâng khi maâ vuå giïët ngûúâi àûúåc thûåc hiïån vaâo luác hai giúâ saáng, thò chûáng toã laäo Keri àaä heån gùåp gúä vúái tïn saát nhên. Möåt chai rûúåu Rum vaâ hai chiïëc ly bêín coân nùçm trïn baân àaä chûáng minh cho àiïìu àoá.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

178

- Àuáng. - Homl àaáp, - Hai nhêån xeát trïn cuãa ngaâi coá thïí chêëp nhêån àûúåc. Thïë úã trong phoâng ngoaâi rûúåu Rum ra coân loaåi rûúåu naâo khaác khöng? - Vêng, coá aå. Trïn rûúng coá möåt chiïëc khay, trïn àoá coá hai chiïëc bònh àûång rûúåu Cönhùæc vaâ Vixki. Nhûäng thûá êëy khöng coá yá nghôa gò. Caã hai bònh coân àêìy rûúåu. Nghôa laâ hoå chûa àuång àïën. - Dêîu sao, sûå coá mùåt cuãa hai thûá rûúåu kia cuäng coá möåt yá nghôa nhêët àõnh naâo àoá. - Holmes phaãn laåi. Theo yá ngaâi, coân vêåt naâo ngaâi thêëy coá dñnh lñu àïën vuå aán naây? - Trïn baân coân möåt tuái àûång thuöëc laá. - Chñnh xaác, nùçm úã àêu? - Ú' ngay chñnh giûäa baân. Noá àûúåc laâm bùçng loaåi da haãi cêíu thö vaâ cûáng. Bïn trong coá àïì hai chûä caái "P.K". Trong tuái coân àöå möåt nûãa onxú• thuöëc laá loaåi nùång maâ caác thuyã thuã thûúâng duâng. - Rêët tuyïåt. Coân gò nûäa khöng? Xtenli Gopkinx löi trong tuái ra möåt quyïín söí ghi cheáp bòa vaâng xaám. Têëm bòa àaä bõ raách nham nhúã, coân nhûäng trang giêëy ghi cheáp bïn trong àaä bõ vaâng öë vaâ baåc maâu. Ngay trïn trang àêìu àïì coá mêëy chûä viïët tùæt "À.H.N" vaâ nùm "1883". Holmes àùåt quyïín söí xuöëng baân vaâ bùæt àêìu quan saát tó mó. Trong luác àoá töi vaâ Göpkinx nhòn qua vai anh. Trïn trang thûá hai chuáng töi tröng thêëy mêëy chûä caái "K.T.R"; tiïëp theo trang hai, ba trang sau toaân laâ nhûäng con söë chùçng chõt. Ú' nhûäng trang khaác ghi mêëy chûä "achen-china", "koxta-rika" "xan-paolö" vaâ tiïëp theo laâ nhûäng cöåt chûä söë vaâ nhûäng dêëu hiïåu naâo àoá. - Ngaâi coá suy nghô gò vïì nhûäng doâng ghi cheáp naây? Holmes hoãi. - Dûúâng nhû àoá laâ ghi cheáp cuãa cöng ty giao dõch. Töi cho chûä "À.H. N" laâ chûä viïët tùæt cuãa ngûúâi giao dõch viïn, coân "K.T.R" coá leä laâ tïn cuãa ngûúâi baån haâng anh ta. - Hoùåc chûä "K.T.R" coá nghôa thïë naây "Kanaàxlkaia Tikhúökean Reledhai - Àoröga". - Holmes coá yá kiïën khaác. Xtenli Göpkinx lêím bêím vaâ tûå vöî vaâo traán mònh.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

179

- Töi múái ngöëc nghïëch laâm sao! - Anh ta thöët lïn. - Têët nhiïn ngaâi noái àuáng. Bêy giúâ chuáng ta chó coân nhiïåm vuå giaãi maä mêëy chûä "À.H.N". Töi àaä xem xeát têët caã nhûäng giêëy túâ lûu trûä cuãa cöng ty trong nùm 1883. Töi khöng tòm thêëy möåt ngûúâi giao dõch naâo coá tïn vúái nhûäng chûä caái nhû thïë kia. Dêîu sao töi cuäng àaä choån àuáng hûúáng. Thêåt ra thûa ngaâi, hoaân toaân coá khaã nùng àoá laâ chûä viïët tùæt cuãa ngûúâi àaä àïën thùm laäo Keri trong àïm khuya höm êëy. Noái caách khaác, àoá laâ tïn cuãa keã giïët ngûúâi chùng? Coân quyïín söí tay naây, trong àoá liïåt kï nhiïìu giêëy túâ giaá trõ nhû vêåy coá thïí giuáp chuáng ta tòm ra nhûäng nguyïn nhên, àöång cú dêîn túái vuå aán maång. Dûåa theo neát mùåt cuãa Sherlock, töi thêëy roä möåt àiïìu laâ anh hoaân toaân bõ bêët ngúâ vúái sûå phaát hiïån múái meã naây. - Töi sùén saâng thûâa nhêån nhûäng nhêån xeát cuãa ngaâi coá giaá trõ, - Anh noái. - Cuöën söí ghi cheáp naây trong biïn baãn àiïìu tra khöng thêëy noái àïën, nïn phêìn naâo àaä laâm thay àöíi nhêån àõnh ban àêìu cuãa töi. Trong giaã thuyïët vïì vuå aán cuãa töi khöng coá chöî cho noá. Coân ngaâi àõnh ài tòm kiïëm nhûäng chuã nhên cuãa mêëy túâ giêëy giaá trõ naây phaãi khöng? Holmes tiïëp tuåc xem xeát têëm bòa cuãa cuöën söí dûúái chiïëc kñnh luáp phoáng àaåi. - Ú' àêy coá möåt vïët bêín, - anh lïn tiïëng. - Vêng, thûa ngaâi àoá laâ vïët maáu. Töi àaä noái vúái ngaâi laâ cuöën söí àûúåc nhùåt tûâ dûúái saân nhaâ. - Vïët maáu dñnh úã mùåt trïn hay mùåt dûúái? - Ú' mùåt dûúái nùçm dñ dûúái saân nhaâ. - Nghôa laâ, quyïín söí naây rúi xuöëng nïìn nhaâ sau khi xaãy ra vuå giïët ngûúâi. - Àuáng vêåy, thûa ngaâi Holmes. Töi nghô keã giïët ngûúâi trong luác vöåi vöåi vaâng vaâng àaä àaánh rúi noá. Cuöën söí nùçm ngay chöî cûãa ra vaâo. - Coá khaã nùng... Ngaâi coá tòm thêëy möåt túâ naâo trong söë nhûäng giêëy túâ giaá trõ kia trong àöëng taâi saãn cuãa keã bõ chïët hay khöng? - Khöng thêëy, thûa ngaâi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

180

- Ngaâi coá àuã cú súã àïí nghô rùçng àêy laâ möåt vuå cûúáp boác hay khöng? - Thûa ngaâi khöng, dûúâng nhû khöng coá vêåt gò bõ cûúáp ài. - Coá trúâi múái biïët àûúåc! Trûúâng húåp naây thuá võ thêåt úã àêëy coá con dao haã? - Con dao coân nùçm trong voã, ngûúâi ta khöng kõp ruát noá ra. Noá nùçm ngay dûúái chên keã bõ giïët. Baâ vúå ngûúâi quaá cöë noái rùçng con dao naây laâ cuãa chöìng Holmes trêìm ngêm suy nghô: - Thöi àûúåc, - anh àaáp, - töi nghô, coá leä töi phaãi ài àïën àoá vaâ xem xeát taåi chöî. Xtenli Göpkinx vui sûúáng thöët lïn: - Caám ún ngaâi! Àiïìu àoá seä gúä búát àûúåc gaánh nùång trïn ngûúâi töi. Holmes dñ ngoán tay doaå doaå viïn thanh tra: - Moåi viïåc seä àïën giaãn hún rêët nhiïìu, nïëu nhû àûúåc giaãi quyïët caách àêy möåt tuêìn. - Anh noái. - Nhûng cho àïën bêy giúâ cuöåc thùm viïëng cuãa töi vêîn coá thïí mang laåi möåt ñch lúåi naâo àoá cho vuå aán. Watxún, nïëu cêåu khöng bêån viïåc gò, thò túá thêåt sung sûúáng àûúåc ra ài vúái cêåu. Göpkinx, ngaâi ài goåi ngay xe ngûåa, chuáng ta seä cuâng ài àïën Forext-Rou. Sau khi xuöëng möåt traåm xe nhoã beá, chuáng töi coân phaãi ài tiïëp vaâi ba dùåm nûäa trïn möåt con àûúâng xuyïn qua caánh rûâng rêåm raåp. Khu vûåc khó ho coâ gaáy naây, trong möåt thúâi gian daâi saáu mûúi nùm laâ phaáo àaâi cuãa Bntanhi. Nhûäng khu rûâng baát ngaát àaä bõ àöën truåi, búãi úã àêy àaä moåc lïn nhûäng nhaâ maáy luyïån gang theáp àêìu tiïn trong nûúác; àïí nêëu quùång thò cêìn gò túái rûâng. Ngaây nay, nïìn cöng nghiïåp àaä chuyïín vïì nhûäng vuâng giaâu coá cuãa miïìn Bùæc, chó coá caánh rûâng laâ àaä bõ thûa ài, vaâ nhûäng raänh, luöëng àöì söå coân in dêëu nùçm laåi trïn mùåt àêët, nhû nhùæc nhúã chuáng ta nhúá vïì möåt thúâi söi àöång àaä qua. Trong möåt khoaãng tröëng trïn triïìn döëc xanh rò cuãa ngoån àöìi laâ möåt daäy nhaâ daâi, xêy bùçng nhûäng taãng àaá khöng àûúåc goåt giuäa, coá möåt con àûúâng quanh co uöën khuác dêîn túái ngöi nhaâ. Con àûúâng naây hùæt lïn lêëp laánh giûäa nhûäng caánh àöìng Gêìn con àûúâng, tûâ ba phña bõ nhûäng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

181

buåi cêy sum suï bao kñn, möåt chiïëc lïìu beá nhoã trú troåi úã àoá, quay cûãa söí vaâ cûãa ra vaâo nhû toâ moâ ngùæm nhòn nhûäng keã qua àûúâng. Chñnh úã àêy àaä xaãy ra vuå giïët ngûúâi. Xtenli Göpkinx dêîn chuáng töi vaâo nhaâ giúái thiïåu vúái möåt ngûúâi àaân baâ toác baåc trùæng àang cau coá - baâ vúå goaá cuãa keã quaá cöë. Möåt khuön mùåt phúâ phaåc, nhûäng nïëp nhùn sêu hoùæm vaâ caái nhòn àêìy kinh haäi cuãa cùåp mùæt sûng huáp cuâng vúái haâng mi moång àoã chûáng toã baâ ta àaä phaãi traãi qua nhûäng nùm thaáng àêìy tuãi nhuåc vaâ àùæng cay uêët hêån. Cö con gaái, möåt cö gaái toác vaâng, voác daáng xanh xao, hûâng hûåc cùåp mùæt lêëp laánh, tuyïn böë cö ta rêët sung sûúáng vò caái chïët cuãa ngûúâi cha; vaâ rêët àöåi ún àöi baân tay cuãa ai àoá àaä àem àïën caái chïët cho öng êëy. Pitú Keri àaä gêy nïn möåt khöng khñ ngöåt ngaåt, súå haäi trong gia àònh. Chuáng töi caãm thêëy dïî chõu khi ài dûúái bêìu trúâi tûå do trïn con àûúâng moân dêîn ngang qua caánh àöìng do thuyïìn trûúãng quaá cöë àaä taåo nïn. Ngöi nhaâ àûúåc xêy dûång quaá sú saâi, vêåt liïåu toaân bùçng göî vúái hai maái göî nheå vaâ hai cûãa söí, möåt cûãa söí nùçm ngay bïn caånh cûãa chñnh, coân cûãa söí kia nùçm àöëi diïån. Xtenli Göpkinx lêëy ra chiïëc chòa khoaá vaâ tra vaâo öí khoaá. Böîng nhiïn anh ta dûâng laåi, trïn neát mùåt löå roä sûå ngaåc nhiïn sûãng söët vaâ chùm chuá cùng thùèng. - Coá ai àoá muöën naåy öí khoaá naây. - Anh ta noái. - Àiïìu naây khöng coân nghi ngúâ gò nûäa. Caánh cûãa bõ caâo xûúác, nhûäng vïët xûúác trùæng hiïån lïn khaá roä trïn lúáp sún, dûúâng nhû coá möåt ngûúâi naâo àoá vûâa múái caâo vaâo. Holmes nhòn vaâo cûãa söí: - Caánh cûãa söí cuäng bõ ai àoá cöë tònh múã, nhûng roä raâng laâ khöng múã àûúåc. Àiïìu naây chûáng toã keã caåy cûãa khöng phaãi laâ möåt tay thuöåc loaåi chuyïn nghiïåp. - Chuyïån naây thêåt kyâ cuåc. - Viïn thanh tra noái. - Töi coá thïí khùèng àõnh vúái ngaâi, töëi höm kia nhûäng vïët naây chûa hïì coá. - Hay laâ möåt keã ngöë naâo àoá trong laâng ra àêy vò toâ moâ cuäng nïn? - Töi thûã àïì xuêët yá kiïën. - Khöng thïí nhû thïë àêu. Trong trûúâng húåp vûâa xaãy ra vuå chïët choác, hiïëm coá ngûúâi daám laãng vaãng gheá àïën sên ngöi nhaâ, chûá chûa noái chuyïån caã gan daám caåy khoaá cùn phoâng "cabin".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

182

Nhûäng keã gan daå nhû vêåy khoá tòm lùæm. Coân ngaâi, ngaâi nghô gò vïì sûå viïåc naây thûa ngaâi Holmes? - Töi cho laâ chuáng ta àaä gùåp may. - Ngaâi cho rùçng ngûúâi êëy seä quay laåi àêy lêìn nûäa hay sao? - Rêët coá khaã nùng. Hùæn ta àaä duâng con dao nhñp nhoã xñu àïí caåy cûãa, caái àoá khöng giuáp gò cho hùæn, hùæn ta seä laâm gò bêy giúâ? - Töëi höm sau seä trúã laåi vúâi möåt duång cuå thñch húåp hún. - Ngaâi noái àuáng. Thêåt laâ ngöëc, nïëu chuáng ta khöng ngöìi chúâ hùæn úã àêy. Bêy giúâ ngaâi cho pheáp töi àûúåc ngùæm nhòn "ca bin" bïn trong. Nhûäng vïët tñch cuãa chuyïån tang thûúng àaä àûúåc doån deåp, nhûng giûúâng, baân ghïë kï trong phoâng vêîn àïí y nguyïn chöî cuä; nhû àïm xaãy ra vuå giïët ngûúâi. Trong voâng hai giúâ àöìng höì, Holmes àaä xem xeát tó mó tûâng vêåt möåt, nhûng dûåa theo neát mùåt cuãa anh coá thïí àoaán cöng cuöåc tòm kiïëm naây khöng mang laåi kïët quaã gò. Chó möåt lêìn anh dûâng cöng viïåc àiïìu tra tó mó cuãa mònh laåi. - Göpkinx, ngaâi coá lêëy möåt vêåt gò àïí trïn giaá saách hay khöng? - Khöng, töi khöng hïì àuång túái möåt vêåt gò hïët. - Nïëu vêåy, úã àêy coá caái gò àaä bõ lêëy ài, trong goác giaá saách úã chöî kia buåi baám húi ñt hún möåt chuát. Coá leä coá möåt quyïín saách hay möåt caái höåp naâo àoá àaä nùçm úã àêëy... Thöi taåm àuã. Chuáng ta haäy ài daåo trong khu rûâng tuyïåt diïåu naây, àïí cuâng nhau thûúãng thûác veã àeåp cuãa thiïn nhiïn, ngùæm chim, ngùæm hoa. Göpkinx chuáng ta seä gùåp laåi úã àêy, khöng hiïíu töëi nay chuáng ta coá àûúåc hên haånh laâm quen vúái anh chaâng naåy khoaá kia hay khöng? Àuáng 24 giúâ khuya, chuáng töi töí chûác möåt cuöåc phuåc kñch. Göpkinx thò muöën àïí tröëng cûãa khöng coá khoaá, nhûng Hollnes laåi lo ngaåi chuyïån àoá seä laâm cho keã kia àïì phoâng, búãi öí khoaá khöng phûác taåp cho lùæm, chó cêìn möåt con dao chùæc chùæn möåt chuát laâ coá thïí caåy àûúåc. Holmes cuäng àïì nghõ chuáng töi khöng nïn ngöìi trong nhaâ phuåc kñch, maâ ngöìi bïn ngoaâi, dûúái nhûäng luâm cêy moåc caånh caánh cûãa söí thûá hai. Bùçng caách àoá chuáng töi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

183

coá thïí theo doäi truy kñch keã kia. Nïëu nhû hùæn thùæp àeân lïn thò chuáng töi dïî daâng biïët àûúåc muåc àñch naâo dêîn hùæn túái àêy. Cuöåc chúâ àúåi quaã laâ cùng thùèng vaâ keáo daâi haânh haå chuáng töi. Thêìn kinh run lïn bêìn bêåt nhû möåt ngûúâi thúå sùn run rêíy khi ngöìi rònh con maänh thuá àang bõ caái khaát daây voâ, tòm àïën con suöëi àïí uöëng nûúác. Con maänh thuá naâo seä xuêët hiïån úã àêy? Möåt con höí dûä vúái nhûäng chiïëc rùng beán ngoåt, hay laâ möåt con choá nuái nhuát nhaát, chó daám têën cöng nhûäng con vêåt yïëu àuöëi vaâ khöng coá khaã nùng tûå vïå? Chuáng töi ngöìi nuáp trong buåi cêy, hoaân toaân im lùång. Luác àêìu tiïëng bûúác chên cuãa nhûäng ngûúâi ài daåo muöån voång àïën chöî chuáng töi ngöìi, nhûng röìi nhûäng êm thanh êëy cuäng im bùåt. Cuöëi cuâng caã khöng gian im ùæng àïën ghï súå bao truâm lïn chuáng töi. Chó coân tiïëng goä cuãa chiïëc àöìng höì nhaâ thúâ nhû nhùæc nhúã chuáng töi thúâi gian àang tröi qua. Cún mûa nhoã àang nhoã gioåt xuöëng nhûäng caânh laá laâm maái che mûa cho chuáng töi. Tiïëng chuöng baáo hiïåu àaä hai giúâ ba mûúâi phuát saáng àiïím gioáng giaã. Caái giúâ töëi tùm mõt muâng laånh luâng nhêët cuãa buöíi bònh minh sùæp bùæt àêìu. Bêët ngúâ chuáng töi giêåt thoát ngûúâi, toaân thên böîng laånh toaát khi nghe thêëy tiïëng kïu rùng rùæc tuy kheä, nhûng khaá roä tûâ caánh cöíng bùçng göî. Coá möåt ngûúâi naâo àoá àang ài theo con àûúâng moân. Sûå im lùång keáo daâi laåi bao phuã. Töi nghô àoá laâ dêëu hiïåu giaã. Thònh lònh tûâ sau ngöi nhaâ vang lïn tiïëng nhûäng bûúác chên roán reán, thêån troång; laát sau tiïëng kïu leng keng cuãa kim khñ vang lïn. Ngûúâi naây àõnh caåy cûãa! Lêìn naây anh ta haânh àöång coá veã kheáo leáo hún, cuäng coá thïí duång cuå trong tay anh ta töët hún. Sau àoá vang lïn tiïëng àöång vaâ hònh nhû caái khoeo cuãa öí khoaá bõ bêåt ra. Ngûúâi naây bêåt diïm lïn, aánh lûãa cuãa ngoån nïën chiïëu saáng khùæp cùn phoâng. Qua lúáp reâm moãng manh, chuáng töi tröng thêëy têët caã nhûäng gò xaãy ra bïn trong. Ngûúâi khaách ban àïm laâ möåt gaä àaân öng treã tuöíi tröng gêìy goâ, öëm yïëu. Böå ria meáp àen nhaánh laâm nöíi bêåt böå mùåt nhúåt nhaåt chïët choác cuãa anh ta. Anh ta trïn dûúái hai mûúi tuöíi. Töi chûa thêëy ngûúâi naây rúi vaâo tònh traång thaãm thûúng nhû thïë bao giúâ. Anh ta haá höëc möìm giú caã haâm rùng ra coá leä vò quaá lo súå, toaân thên anh ta run lïn bêìn bêåt. Anh ta ùn bêån rêët lõch sûå, àûáng àùæn, möåt chiïëc aáo bludöng tuái cheáo may bùçng loaåi daå töët; chiïëc

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

184

quêìn thïí thao ngùæn cuän cúän, àêìu àöåi möåt chiïëc muä nó. Chuáng töi thêëy anh ta ngú ngaác lo lùæng nhòn xung quanh, sau àoá, àùåt cêy nïën xuöëng baân, khuêët möåt goác. Tûâ goác àoá, anh ta cêìm lïn möåt cuöën saách - àoá laâ têåp hoaå baáo àoáng têìu. Cuái ngûúâi xuöëng saát baân, anh ta lêåt nhanh tûâng túâ cho àïën khi nhòn thêëy doâng chûä maâ anh ta cêìn tòm. Àïën luác àoá anh ta tûác giêån àêëm xuöëng cuöën taåp chñ, röìi àùåt noá vaâ chöî cuä vaâ tùæt nïën. Anh ta chûa kõp xoay ngûúâi chaåy ra khoãi cöíng thò àaä bõ Göpkinx chöåp lêëy aáo. Töi nghe thêëy tiïëng kïu dûä döåi, àêìy súå haäi, tuyïåt voång. Keã beã khoaá àaä hiïíu rùçng: anh ta àaä bõ bùæt. Chuáng töi thùæp àeân lïn. Anh ta run rêíy, quùçn quaåi trong goång kòm cuãa ngûúâi thaám tûã. - Anh baån yïu quñ, - Göpkinx lïn tiïëng, - Ngaâi laâ ai vaâ ngaâi àïën àêy laâm gò? Chaâng thanh niïn cöë gùæng trêën tônh laåi. - Caác ngaâi coá phaãi laâ nhûäng thaám tûã? - Anh ta hoãi laåi. Caác ngaâi nghô rùçng töi coá dñnh lñu túái caái chïët cuãa thuyïìn trûúãng Pitú Keri? Xin thïì vúái caác ngaâi chuyïån naây töi khöng hïì dñnh lñu túái. - Àiïìu àoá seä àûúåc xaác minh sau, - Göpkinx àaáp. - Trûúác hïët ngaâi cho biïët quyá danh? - Giön Höpli Nheligan. Töi nhêån thêëy Holmes vaâ Göpkinx àûa mùæt nhòn nhau. - Ngaâi cêìn gò úã àêy? - Töi coá thïí tin rùçng caác ngaâi seä khöng tiïët löå àiïìu bñ mêåt cuãa töi? - Nhêët àõnh seä phaãi tiïët löå, chûá biïët laâm sao! - Vêåy lyá leä naâo buöåc töi phaãi noái? - Nïëu ngaâi khöng noái, ngaâi seä gùåp khoá khùn úã toaâ. Chaâng thanh niïn giêåt bùæn ngûúâi. - Vêåy thò töi seä noái, - Anh chaâng nhûúång böå. - Taåi sao phaãi giêëu giïëm nhó? Nhûng töi thêëy kinh túãm vúái yá nghô laâ cêu chuyïån ö danh ngaây xûa bõ àûa ra cho thiïn haå chï cûúâi. Coá bao giúâ caác ngaâi nghe thêëy ai noái vïì Dauxön vaâ Nheligan chûa?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

185

Dûåa trïn neát mùåt cuãa Göpkinx, töi hiïíu laâ anh ta khöng hay biïët gò vïì chuyïån êëy; coân Holmes söi nöíi hùèn lïn vaâ àaáp: - Ngaâi àõnh aám chó nhûäng öng chuã cuãa nhaâ bùng miïìn têy phaãi khöng? Hoå àaä bõ phaá saãn haâng triïåu baåc; laâm khaánh kiïåt hïët nûãa bang Kornuel vaâ ngaâi Nheligan àaä biïåt tñch. - Àuáng nhû vêåy. Nheligan, àoá laâ cha töi. - Cuöåc vúä núå thûåc tïë chó liïn quan túái möåt mònh cha töi. Öng Dauxön àaä tûâ boã cöng viïåc khaá lêu. Luác bêëy giúâ töi múái mûúâi tuöíi, nhûng töi cuäng àuã khön àïí caãm thêëy nöîi tuãi nhuåc vaâ nöîi súå haäi huâng cho cú sûå àaä xaãy ra. Moåi ngûúâi àïìu cho cha töi àaä vú veát têët caã giêëy túâ quyá giaá röìi boã chaåy. Àiïìu àoá khöng àuáng sûå thêåt. Cha töi tin chùæc möåt àiïìu, nïëu ngûúâi ta gia haån cho öng möåt khoaãn thúâi gian àïí kõp àöíi chûáng khoaán lêëy tiïìn, thò moåi viïåc dûát khoaát seä tröi chaãy vaâ öng seä thanh toaán àêìy àuã chu têët cho nhûäng ngûúâi gûãi tiïìn. Cha töi àaä ra ài trïn möåt chiïëc thuyïìn nhoã àïí àïën Na Uy trûúác khi ài lïånh bùæt öng àûúåc ban böë. Töi vêîn coân nhúá caái àïm cuöëi cuâng khi cha töi chia tay meå töi, öng coá àïí laåi cho chuáng töi möåt baãn thöëng kï nhûäng giêëy túâ chûáng khoaán maâ öng àaä mang theo. Öng thïì rùçng nhêët àõnh seä khöi phuåc danh dûå laåi cho mònh vaâ seä khöng àïí cho möåt ai trong söë nhûäng ngûúâi tñn nhiïåm mònh phaãi chõu caãnh àau khöí, thiïåt thoâi. Tûâ àoá àïën nay chuáng töi khöng hïì àûúåc tin tûác gò vïì ngûúâi cha xêëu söë nûäa. Caã chiïëc thuyïìn vaâ cha töi àïìu mêët tñch möåt caách bñ êín. Töi vaâ meå töi àïìu tin chùæc rùçng, cha töi àaä an nghó vônh viïîn dûúái àaáy àaåi dûúng. Chuáng töi coá möåt ngûúâi baån rêët trung thaânh, möåt ngûúâi àaä coá möëi liïn hïå cöng viïåc trûúác kia vúái cha töi. Caách àêy khöng lêu, öng ta àaä cho töi hay, möåt söë giêëy chûáng khoaán do cha töi giûä ngaây trûúác àaä xuêët hiïån trïn thõ trûúâng Luên Àön. Caác ngaâi coá thïí tûúãng tûúång nöíi sûãng söët cuãa chuáng töi nhû thïë naâo khöng? Töi àaä mêëy thaáng trúâi roâng raä àïí lêìn theo caác dêëu vïët caác túâ chûáng khoaán kia vaâ cuäng àaä nïëm nhiïìu muâi thêët baåi, gùåp khöng ñt nöîi gian truên vêët vaã. Cuöëi cuâng töi àaä xaác àõnh àûúåc nhûäng túâ chûáng khoaán kia laâ do thuyïìn trûúãng Pitú Keri chuã nhên cuãa ngöi nhaâ nhoã naây baán ra. Têët nhiïn, töi àaä tiïën haânh tòm hiïíu vïì öng ta. Töi àûúåc biïët öng ta àaä chó huy chiïëc taâu sùn caá voi trïn àûúâng quay vïì àuáng vaâo luác cha töi trïn àûúâng ài Na Uy. Muâa thu nùm êëy thúâi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

186

tiïët khaá xêëu trïn biïín hay xuêët hiïån nhûäng cún baäo bêët ngúâ. Coá leä chiïëc thuyïìn cuãa cha töi àaä bõ tröi daåt vïì phûúng bùæc, úã àoá con taâu cuãa thuyïìn trûúãng Pitú Keri àaä bùæt gùåp noá. Nïëu àuáng nhû vêåy, thò cha töi àaä bõ biïën mêët ài àêu? Nïëu öng Pitú Keri coá thïí laâm saáng toã cho töi hiïíu àûúåc taåi sao nhûäng túâ chûáng khoaán kia laåi xuêët hiïån trïn thõ trûúâng, thò töi seä coá àêìy àuâ khaã nùng àïí chûáng minh laâ cha töi àaä khöng hïì àem baán nhûäng túâ chûáng khoaán kia, öng àaä mang theo noá khöng nhùçm möåt muåc àñch tû lúåi naâo hïët. Töi àaä ài àïën Xaxekx vúái hy voång gùåp àûúåc ngûúâi thuyïìn trûúãng, nhûng vaâo àuáng thúâi àiïím êëy öng ta àaä gùåp möåt caái chïët thêåt khuãng khiïëp. Trong biïn baãn àiïìu tra, töi àaä àoåc àûúåc àoaån mö taã cùn phoâng "ca bin" cuãa öng ta, úã àêëy coá noái túái nhûäng túâ taåp chñ, aãnh cuä vïì ngaânh haâng haãi. Töi böîng naãy ra yá nghô, nïëu töi may mùæn àoåc àûúåc nhûäng túâ taåp chñ kia thò coá thïí seä biïët àûúåc àiïìu gò àaä xaãy ra trïn chiïëc taâu "Möåt chên trïn biïín caã" cuãa thaáng taám nùm 1883; qua àoá töi seä biïët àûúåc söë phêån bñ hiïím cuãa cha töi. Àïm höm qua, töi àaä àõnh vaâo nhaâ àïí xem nhûäng túâ taåp chñ, nhûng khöng taâi naâo múã àûúåc caánh cûãa. Höm nay viïåc laâm cuãa töi àaåt kïët quaã hún, nhûng töi àaä phaát hiïån ra laâ nhûäng trang giêëy coá hïn quan àïën thaáng êëy àaä bõ xeá mêët. Sau àoá thò caác ngaâi àaä toám gaáy töi. - Chó coá thïë thöi û? - Göpkinx hoãi. - Vêng, moåi viïåc chó coá thïë. - Cùåp mùæt cuãa chaâng thanh niïn lûúát nhanh lïn nhòn chuáng töi, sau khi traã lúâi xong cêu hoãi. - Ngaâi coân gò àïí noái nûäa khöng? Chaâng thanh niïn lûúäng lûå. - Xin hïët aå. - Trûúác àïm höm qua ngaâi àaä àïën àêy lêìn naâo chûa? - Chûa aå. - Thïë ngaâi àõnh giaãi thñch viïåc naây ra sao? - Göpkinx quaát lïn vaâ chòa ra cho chaâng thanh niïn cuöën söí tay vúái nhûäng chûä viïët tùæt tïn hoå cuãa ngûúâi thanh niïn, vaâ coá vïët maáu dñnh úã bòa quyïín söí. Cêåu ta hoaãng höët vaâ lêëy tay che kñn mùåt laåi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

187

- Ngaâi nhùåt àûúåc cuöën söí naây úã àêu? - Anh ta rïìn rô. - Thïë maâ töi khöng hay biïët... Töi cûá nghô laâ àaánh mêët úã cûãa hiïåu. - Àuã röìi! - Göpkinx laånh luâng àaáp. - Nïëu ngaâi coân muöën noái àiïìu gò, thò àïí ra toaâ hùéng noái tiïëp. Coân bêy giúâ haäy cuâng töi àïën súã caãnh saát... Ngaâi Holmes, töi vö cuâng àöi ún ngaâi vaâ baån cuãa ngaâi àaä quaá bûúác àïën àêy àïí giuáp àúä töi. Coá leä seä khöng cêìn sûå coá mùåt cuãa ngaâi úã toaâ aán laâm gò. Töi seä tûå giaãi quyïët cöng viïåc cho àïën cuöëi, khöng cêìn àïën ngaâi nûäa. Nhûäng dêîu sao töi cuäng àöåi ún ngaâi rêët nhiïìu. Ú' tiïåm Bremb tay ngûúâi ta àaä daânh cho hai ngaâi hai phoâng, vêåy chuáng ta coá thïí cuâng nhau àïën àoá nghó àïm nay. - Watxún, cêåu nghô nhû thïë naâo vïì têët caã chuyïån naây? Holmes hoãi, khi chuáng töi trïn àûúâng quay vïì vaâo saáng höm sau. - Túá tröng cêåu coá veã khöng haâi loâng cho lùæm thò phaãi? - ÖÌ! Khöng àêu, Watxún thên mïën. Túá hoaân toaân haâi loâng, nhûng túá khöng thïí khen anh chaâng Xtenli Göpkinx àûúåc, caách thûác cuãa anh ta khöng thïë naâo chêëp nhêån àûúåc. Túá lêëy laâm buöìn loâng cho anh ta. Túá mong àúåi úã anh ta nhiïìu hún thïë kia. Thöng thûúâng bao giúâ cuäng coá àaáp söë thûá hai, vaâ cêìn phaãi tòm cho ra caái àaáp söë êëy. Àoá laâ nguyïn tùæc àêìu tiïn cuãa cöng taác àiïìu tra hònh sûå. - Àaáp söë thûá hai laâ àaáp söë naâo vêåy? Àiïìu naây àang nùçm trong nguyïn lyá phaá aán cuãa chñnh baãn thên túá. Coá thïí noá khöng mang laåi kïët quaã gò. Túá khöng thïí noái cho cêåu möåt àiïìu gò àûúåc nhûng túá seä tiïën haânh theo con àûúâng àoá àïën cuâng. Taåi heãm Bayker coá vaâi bûác thû àang àúåi Holmes. Anh chöåp lêëy möåt laá thû, boác ra vaâ hoan hó cûúâi lúán tiïëng: - Watxún, thêåt tuyïåt! Phûúng aán thûá hai bùæt àêìu. Chuáng mònh coân mêîu in sùén àïí àaánh àiïån hay khöng? Cêåu haäy ghi cho mònh bûác àiïån vúái nöåi dung sau àêy: "Gúãi ngaâi Xamnher - giao dõch viïn haâng haãi, àaåi löå Retklif-Hayvey - Gúãi cho töi ba ngûúâi, coá mùåt vaâo mûúâi giúâ saáng ngaây mai. - Bedil". Bedil laâ tïn cuãa túá úã ba vuâng. Bûác àiïån thûá hai: Thanh tra Xtenli Göpkinx, heãm Lorà-46, àaåi löå Brikxtön. Haäy àïën vaâo ngaây mai, mûúâi giúâ ba

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

188

mûúi phuát, duâng bûäa cúm saáng. Quan troång. Nïëu khöng àïën àûúåc, haäy àaánh àiïån baáo ngay. - Sherlock Holmes. "...Watxún, àöì quyã quaái naây theo àuöíi túá suöët mûúâi ngaây roâng raä, bêy giúâ túá muöën bûát ra khoãi voâng tay siïët chùåt cuãa noá. Ngaâi mai, túá hy voång chuáng ta seä kïët thuác chuyïån naây - Vônh viïîn kïët thuác". * *

*

Chñnh xaác àuáng giúâ heån, tay thanh tra Göpkinx xuêët hiïån vaâ caã ba chuáng töi cuâng ngöìi vaâo baân ùn thõnh soaån do vuá giaâ Khaàxön doån lïn. Viïn thanh tra trai treã hoan hó trûúác thùæng lúåi ban àêìu cuãa mònh. - Ngaâi hoaân toaân tin tûúãng vaâo lúâi lyá giaãi cuãa mònh laâ àuáng phaãi khöng? - Holmes noái. - Coân sao nûäa! Trûúâng húåp naây roä nhû ban ngaây. - Theo töi, vuå naây chûa phaãi laâ kïët thuác. - Ngaâi laâm cho töi ngaåc nhiïn àêëy, thûa ngaâi Holmes! Ngaâi coân àõnh àoâi hoãi nhûäng gò úã töi nûäa? - Khöng leä lúâi lyá giaãi cuãa ngaâi àaä bao haâm têët caã caác mùåt cuãa vêîn àïì? - Khöng nghi ngúâ gò nûäa. Töi àûúåc biïët laâ anh baån treã Nhehgan àaä ài àïën tiïåm Brembtay àuáng vaâo ngaây àaä xaãy ra vuå aán. Anh ta ài àïën àoá giaã vúâ nhû laâ ngûúâi ài chúi "Gölf". Phoâng cuãa anh ta nùçm úã gaác möåt vaâ anh ta coá thïí boã ài, möåt khi anh ta muöën. Trong àïm höm êëy anh ta àaä ài àïën Wuàmenx-li, vaâ àaä gùåp laäo Pitú Keri, sau àoá huåc hùåc vúái laäo kia, röìi duâng ngoån lao àïí giïët chïët laäo ta. Vò kinh súå baân tay nhuöëm maáu cuãa mònh, anh ta boã chaåy vaâ àaä àaánh rúi quyïín söí tay. Anh ta mang cuöën söí theo vò muöën àöëi chiïëu nhûäng túâ chûáng khoaán úã núi tay Pitú Keri. Ngaâi coá leä àaä phaát hiïån möåt söë doâng ghi trong cuöën söí àûúåc àaánh chûä thêåp? Àoá laâ nhûäng chûáng khoaán àaä bõ àem baán ra trïn thõ trûúâng Luên Àön. Nhûng phêìn lúán söë êëy coân nùçm trong tay Keri. Anh chaâng Nheligan, theo nhû anh ta thuá nhêån, àaä mú tûúãng muöën chiïëm laåi nhûäng thûá êëy, hy voång seä thanh toaán núå nêìn cho ngûúâi cha. Sau khi boã chaåy möåt thúâi gian anh ta khöng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

189

àuã can àaãm àïí quay laåi, nhûng cuöëi cuâng àaä quyïët àõnh nùæm thïm möåt söë tin tûác cêìn thiïët nïn àaä quay laåi. Àún giaãn vaâ dïî hiïíu, coá àuáng nhû vêåy khöng? Holmes cûúâi vaâ lùæc àêìu. - Töi thêëy trong giaã thiïët cuãa ngaâi coá möåt thiïëu soát: giaã thiïët êëy hoaân toaân khoá coá thïí tin. Coá bao giúâ cêåu thûã duâng ngoån lao àïí xiïn qua möåt xaác ngûúâi chûa? Chûa haã? Ngaâi nïn chuá yá àïën chi tiïët quan troång naây. Anh baån Watxún cuãa töi coá thïí kïí cho ngaâi biïët viïåc töi möîi buöíi saáng àaä luyïån têåp cöng viïåc êëy nhû thïë naâo. Àêy khöng phaãi laâ laâ möåt viïåc nheå nhaâng, maâ cêìn phaãi coá möåt caánh tay khoeã maånh, lûåc lûúäng vaâ reân luyïån thûã thaách nhiïìu. Tay thuyïìn trûúãng àaä bõ giaáng möåt àoân khaá maånh àïën nöîi ngoån lao cùæm sêu vaâo tûúâng, sau khi àaä xuyïn thuãng caã thên hònh Keri. Chùèng leä ngaâi cho rùçng anh chaâng öëm yïëu kia coá àuã sûác gêy nïn möåt àoân kinh khuãng nhû thïë? Keã trong àïm khuya vùæng àaä cuâng vúái laäo Pitú Keri uöëng rûúåu rum laâ ai? Hònh boáng cuãa ngûúâi naâo àaä in trïn bûác reâm trûúác àoá hai ngaây? Göpkinx, chuáng ta nïn tòm keã naâo àoá coân àang êín naáu, nguy hiïím hún. Trong luác Holmes noái, khuön mùåt cuãa tay thaám tûã ngaây caâng giaän ra. Têët caã nhûäng tñnh toaán vaâ niïìm hy voång cuãa anh ta àaä bõ suåp àöí. Nhûng anh ta khöng dïî gò chõu àêìu haâng. - Ngaâi khöng thïì baác boã àûúåc, thûa ngaâi Holmes, viïåc anh chaâng Nheligan àaä coá mùåt trong àïm höm êëy; chûáng minh huâng höìn laâ cuöën söí tay bõ àaánh rúi. Theo töi nghô, àöëi vúái toaâ, bêëy nhiïu thöi cuäng àuã lùæm röìi; mùåc duâ trong giaã thiïët coá àöi chöî chûa chùæc chùæn, theo nhû ngaâi nghô. Caái chñnh laâ tïn töåi phaåm cuãa töi àaä bõ toám, coân keã "töåi phaåm nguy hiïím" cuãa ngaâi, töi khöng tröng thêëy úã àêu caã. - Töi nghô rùçng, tïn giïët ngûúâi bêy giúâ àang bûúác lïn cêìu thang nhaâ töi, - Holmes bònh tônh àaáp, - Watxún, túá caãm thêëy laâ cêåu nïn chuêín bõ sùén khêíu suáng luåc, - Holmes àûáng lïn vaâ àùåt túâ giêëy xuöëng baân. - Moåi viïåc àaä chuêín bõ xong xuöi, chuáng ta sùén saâng haânh àöång. - Anh noái thïm.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

190

Nhûäng gioång noái söî saâng, thö tuåc vang lïn sau àaánh cûãa. Vuá giaâ Khaàxön múã cûãa ra vaâ noái vúái Holmes coá ba ngûúâi àaân öng muöën gùåp thuyïìn trûúãng Bedil. Haäy cho tûâng ngûúâi möåt lïn gùåp töi, - Anh traã lúâi. Ngûúâi àêìu tiïn bûúác vaâo laâ möåt ngûúâi beá thêëp troân lùèn, cùåp maá ûãng höìng, böå rêu quai noán rêåm ri àaä baåc. Holmes lêëy ra möåt bûác thû. - Ngaâi cho biïët quñ danh? - Anh hoãi. - Àgiïmx Lankaxter. - Töi lêëy laâm tiïëc thûa ngaâi Lankaxter, nhûng chöî naây àaä coá ngûúâi nhêån laâm röìi. Gúãi ngaâi ñt tiïìn vò àaä laâm phiïìn àïën ngaâi. Ngaâi haäy gheá qua ngöìi àúåi úã phoâng bïn caånh möåt laát. Ngûúâi thûá hai tröng cao lúán nhû cêy saâo, böå toác laáng mûúåt, böå mùåt tröng rêët öëm yïëu. Öng ta tïn laâ Khiu Petinö, öng ta cuäng chó nhêån àûúåc möåt lúâi chöëi tûâ vaâ ñt tiïìn cuâng vúái möåt lúâi khuyïn chúâ àúåi. Ngûúâi thûá ba coá ngoaåi hònh hoaân haão. Böå toác chöíi rïî vaâ böå rêu cûáng bao truâm lêëy böå mùåt dûä túån tröng nhû böå mùåt cuãa con choá Bulàú. Cùåp mùæt nêu can àaãm lêëp laánh dûúái cùåp löng maây cûáng rêåm. Hùæn ta chaâo xong vaâ àûáng àoá trong tû thïë cuãa ngûúâi ài biïín, chiïëc muä bõ voâ naát trong tay. - Xin cho biïët quñ danh? - Holmes hoãi. - Patrix Kernx. - Thúå xiïn caá phaãi khöng? - Vêng, àuáng vêåy. - Ngaâi coá àöìng yá phuåc vuå trïn taâu thaám hiïím khöng? - Vêng, thûa ngaâi. Lûúng hûúãng thïë naâo? - Taám baãng Anh trong möåt thaáng. Ngay bêy giúâ coá thïí xuêët haânh àûúåc hay khöng? - Nïëu nhêån xong nhûäng trang bõ àöì nghïì laâ töi ài ngay. - Giêëy túâ coá mang theo ngûúâi khöng? - Vêng, coá àêy.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

191

Hùæn ta lêëy ra múá giêëy maá àaä nhaâu naát, Holmes xem xong traã laåi cho hùæn. - Töi cêìn con ngûúâi nhû thïë naây. - Anh noái. -Baãn giao keâo nùçm trïn baân kia. Haäy kyá vaâo àêy. Tay thuyã thuã khïånh khaång bûúác ngang qua cùn phoâng vaâ cêìm lêëy buát. - Kyá vaâo àêy phaãi khöng? - Hùæn ta hoãi vaâ cuái xuöëng saát baân. Holmes gheá saát vaâo vai hùæn vaâ àûa tay ra keáo cöí hùæn lïn. - Bêy giúâ moåi viïåc àïìu öín thoaã, - Anh noái. Töi nghe thêëy tiïëng "keng" cuãa kim khñ, vaâ tiïëng gaâo theát cuãa con boâ möång giaäy giuåa. Trong luác êëy caã Holmes vaâ tïn thuyã thuã khöng buöng nhau ra, löån nhaâo mêëy voâng trïn nïìn nhaâ. Tay thuyã thuã quaã coá möåt sûác lûåc phi thûúâng. Thêåm chñ àaä bõ Holmes coâng khoaá söë taám, hùæn ta vêîn àuã sûác àïí quêåt laåi Holmes. Nhûng töi vaâ Göpkinx àaä chaåy laåi giuáp sûác, chó àïën khi noâng suáng laånh toaát cuãa töi kïì vaâo thaái dûúng hùæn múái chõu hiïíu ra laâ chöëng cûå cuäng vö ñch. Chuáng töi duâng dêy troái chên hùæn, röìi àûáng lïn thúã höín hïín vò cuöåc vêåt löån. - Töi phaãi xin löîi ngaâi Göpkinx. - Holmes lïn tiïëng - Moán trûáng lacooc, töi e rùçng àaä nguöåi mêët. Nhûng töi nghô rùçng kïët quaã myä maän cuãa vuå aán seä laâm cho ngaâi caãm thêëy ngon miïång? Xtenli Göpkinx böîng ngêy ngûúâi, baâng hoaâng sûãng söët vaâ àêìy bêët ngúâ. - Noái chuyïån êëy laâm gò nûäa! - Anh ta luáng buáng trong miïång vaâ caãm thêëy xêëu höí àoã caã mùåt. - Töi laâ möåt keã ngu döët, bêët taâi. Khöng bao giúâ töi quïn rùçng mònh chó laâ möåt hoåc troâ cuãa ngaâi, coân ngaâi laâ möåt ngûúâi thêìy vô àaåi cuãa töi. Thêåm chñ cho àïën bêy giúâ, khi àûúåc chûáng kiïën kïët quaã cuãa ngaâi, töi vêîn khöng thïí hiïíu nöíi ngaâi àaä tiïën haânh nhû thïë naâo vaâ yá nghôa ra sao? - Thöi àûúåc, - Holmes àöå lûúång àaáp. - Chuáng ta seä cuâng nhau ruát kinh nghiïåm trong möîi sai lêìm cuãa mònh. Giúâ àêy ngaâi nïn ghi xûúng khùæc cöët khöng bao giúâ coi thûúâng phûúng aán hai. Ngaâi àaä bõ anh chaâng Nheligan laâm cho choaáng ngúåp, nïn

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

192

khöng bao giúâ coân nhòn thêëy tïn Patrik Kernx. Ngaâi thoaã maän khaá súám nïn múái quïn keã giïët chïët laäo Pitú Ken. Gioång khaân khaân cuãa tay thuyã thuã ngùæt lúâi Holmes: - Ngaâi haäy nghe àêy! Töi khöng hïì thûúng xoát vaâ traách cûá vïì viïåc caác ngaâi àaä àöëi xûã thö baåo vúái töi nhûng dêîu sao cuäng nïn goåi nhûäng sûå kiïån theo àuáng tïn cuãa noá. Ngaâi noái "keã giïët chïët Pitú Keri", töi àñnh chñnh laåi töi giïët laäo ta chó vò àïí tûå vïå. Àiïìu naây khaác nhau khaá xa àêëy. Coá thïí, caác ngaâi khöng tin töi? Coá thïí caác ngaâi cho laâ töi àúm àùåt bõa chuyïån? - Khöng hïì coá, - Holmes àaáp. - Chuáng töi sùén saâng nghe têët caã nhûäng gò maâ ngaâi àõnh noái. - Töi seä noái ngùæn goån. Coá trúâi laâm chûáng, nhûäng àiïìu töi noái ra àïìu laâ sûå thûåc. Töi àaä biïët Pitú Keri. Khi hùæn ta cêìm lêëy con dao, töi chöåp ngay lêëy ngoån lao, búãi töi hiïíu möåt trong hai chuáng töi phaãi coá keã chïët. Vêåy laâ hùæn àaä chïët, nhû vêåy coá thïí goåi töi laâ keã saát nhên? Àöëi vúái töi caái chïët khöng coá nghôa lyá gò hïët. Nhûng töi thñch àûúåc lïn thiïn àaâng bùçng súåi dêy treo cöí hún bùçng con dao do chñnh tay thùçng Pitú hùæc aám àêm vaâo tim. - Laâm thïë naâo maâ ngaâi laåi loåt àûúåc vaâo nhaâ öng ta? Holmes hoãi. - Töi seä kïí têët caã theo thûá tûå. Cho töi àûúåc ngöìi xuöëng, nhû vêåy noái seä dïî hún. Chuyïån xaãy ra vaâo thaáng 8 nùm 1883. Höìi àoá Pitú Keri laâ öng chuã cuãa con taâu "Möåt chên trïn biïín caã" coân töi chó laâ tay lao dûå phoâng cuãa laäo ta. Chuáng töi àaä vûúåt qua nhûäng àaám bùng daây àùåc vaâ trïn àûúâng quay vïì möåt cún gioá ngûúåc àaä vöî maånh vaâo taâu chuáng töi; cún baäo keáo daâi suöët möåt tuêìn khöng ngúát. Bêët ngúâ chuáng töi chaåm phaãi möåt chiïëc thuyïìn con: Chiïëc thuyïìn bõ tröi daåt vïì phûúng bùæc. Trïn thuyïìn chó veãn veån coá möåt ngûúâi: ngûúâi àoá khöng phaãi laâ möåt thuyã thuã. Nhûäng ngûúâi coân laåi coá leä cho rùçng chiïëc thuyïìn seä bõ chòm nïn àaä xuöëng hïët xuöìng cêëp cûáu, hy voång gheá vaâo búâ biïín Na Uy. Chùæc rùçng hoå àaä chïët hïët. Chuáng töi àaä keáo ngûúâi kia lïn taâu cuãa mònh. Boån thuyã thuã baân taán xön xao trong ca bin cuãa thuyïìn trûúãng khaá lêu. Toaân böå haânh lyá cuãa ngûúâi kia àûúåc vúát lïn taâu veãn veån chó coá möåt höåp sùæt têy. Theo töi biïët thò tïn ngûúâi àoá chuáng töi khöng ai roä. Àïën àïëm höm sau, ngûúâi àoá böîng mêët

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

193

tñch giöëng nhû laâ anh ta chûa hïì coá mùåt úã àêy. Moåi ngûúâi baân taán, coá leä anh ta bõ rúi xuöëng biïín hoùåc tûå anh ta nhaãy xuöëng. Vò trong àïm töëi höm êëy coá möåt cún baäo lúán nöíi lïn... Chó coá möåt ngûúâi àûúåc biïët caái gò àaä xaãy ra vúái keã xêëu söë kia - ngûúâi àoá laâ töi. Trong àïm töëi àen nhû mûåc, khi ài ngang qua ngoån haãi àùng trïn quêìn àaão Xcötlen, chñnh mùæt töi àaä tröng thêëy laäo thuyïìn trûúãng Pitú toám lêëy chên anh chaâng kia neám xuöëng biïín. Töi khöng heá cho ai möåt lúâi naâo vïì chuyïën àoá. Töi nghô cûá àïí xem sao. Taâu chuáng töi túái Xcötlen, khöng möåt ai nhùæc túái cêu chuyïån ngûúâi laå mùåt caã, vaâ cuäng khöng coá ai àïì yá túái söë maång cuãa anh ta. Con ngûúâi tònh cúâ bõ chïët! Khöng ai lêëy àoá laâm thñch thuá. Sau àoá Pitú Keri xin nghó hûu. Nhiïìu nùm tröi qua, töi múái biïët àûúåc hùæn ta àang truá nguå úã àêu. Töi nghô hùæn ta gêy ra töåi aác taây trúâi cuäng chó vò chiïëc höåp sùæt têy kia. Bêy giúâ thò chùæc chùæn hùæn ta phaãi traã tiïìn cho töi, àïí töi lúâ tõt ài cêu chuyïån töåi aác. Qua möåt ngûúâi thuyã thuã, ngûúâi naây àaä gùåp laäo Pitú úã Luên Àön, töi àûúåc biïët hùæn àang söëng úã àêy. Töi liïìn ài àïën àoá vúái hy voång seä kiïëm chaác àûúåc moán gò àêëy. Trong àïm àêìu tiïn hùæn hûáa seä cho töi möåt moán tiïìn lúán àuã cho töi söëng hïët cuöåc àúâi khöng phaãi vêët vaã vúái nghïì thuyã thuã nûäa. Cuöåc ngaä giaá cuöëi cuâng chuáng töi seä gùåp laåi nhau sau hai àïm nûäa. Töi laåi àïën vaâ thêëy hùæn àang say rûúåu. Têm àõa thêåt xêëu xa bó öíi. Chuáng töi ngöìi noái chuyïån vúái nhau, ön laåi quaäng àúâi xa xûa. Hùæn ta caâng uöëng nhiïìu chûâng naâo, thò böå mùåt cuãa hùæn caâng laâm cho töi cùm gheát chûâng êëy. Töi tröng thêëy ngoån lao gaác trïn tûúâng, vaâ nghô daåi coá khi cêìn àïën cho mònh. Hùæn cuäng khöng chõu àûúåc nûäa. Hùæn chöåp lêëy con dao lúán vaâ xöng vaâo töi, phun nûúác boåt vaâo ngûúâi töi, vùng nhûäng lúâi thö tuåc xuác phaåm àïën töi. Töi thêëy hùæn chuêín bõ möåt haânh àöång giïët ngûúâi. Nhûng hùæn chûa kõp ruát con dao ra, töi àaä nhanh tay hún lêëy ngoån lao àoáng chùåt hùæn vaâo bûác tûúâng. Hùæn gaâo theát thêåt thaãm thiïët. Böå mùåt cuãa hùæn cho àïën têån bêy giúâ töi khöng thïí naâo quïn àûúåc vaâ vêîn aám aãnh töi, khöng sao töi chúåp mùæt àûúåc. Maáu chaãy ra nhû suöëi, coân töi thò cûá ngêy ra nhû ngöîng àûåc. Xung quanh im lùång nhû túâ, töi caãm thêëy yïn têm. Nhòn quanh, töi thêëy höåp sùæt têy àïí trïn giaá saách. Töi cuäng coá quyïìn nhû laäo Pitú? Töi cêìm lêëy höåp sùæt têy

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

194

vöåi vaä bûúác ra khoãi nhaâ. Do böåp chöåp, töi àaä àïí quïn goái thuöëc cuãa mònh úã trïn baân. Coân bêy giúâ töi seä kïí cho caác ngaâi nghe phêìn laå luâng nhêët cuãa cêu chuyïån naây. Vûâa bûúác ra khoãi nhaâ, töi nghe thêëy tiïëng bûúác chên cuãa ai àoá. Töi tröën vaâo möåt luâm cêy. Töi thêëy coá möåt ngûúâi ài àïën cùn phoâng cuãa laäo Pitú. Khi bûúác vaâo nhaâ, anh ta böîng heát lïn nhû ngûúâi bõ húáp höìn vaâ boã chaåy thuåc maång. Coân töi thò àaánh lûâa têët caã moåi ngûúâi, cuöëc möåt maåch hún mûúâi dùåm àïën Tanbrià Welxe vaâ leo lïn taâu hoaã ài Luên Àön. Khi töi múã chiïëc höåp ra, trong àoá khöng coân möåt caái gò hïët, ngoaâi múá giêëy túâ, maâ töi chêìn chûâ chûa chõu àem ài baán. Töi khöng coân quyïìn lûåc gò àöëi vúái tïn Pitú hùæc aám kia, töi lang thang thú thêín quanh Luên Àön khöng möåt xu dñnh tuái. Töi coân nghïì thuyã thuã trong tay. Töi àaä tröng thêëy doâng thöng baáo tòm ngûúâi lao caá vúái söë lûúng khaá hêåu hô. Töi lêåp tûác àïën gùåp súã giao dõch vaâ ngûúâi ta àaä chó töi àïën àêy. Àêëy laâ têët caã nhûäng gò töi àûúåc biïët. Mùåc duâ töi coá töåi giïët ngûúâi, nhûng àaáng leä cöng lyá phaãi biïët ún töi, töi àaä tiïët kiïåm cho nhaâ nûúác khoaãn chi phñ àïí mua möåt giêy thoâng loång. - Lúâi khai khaá chùåt cheä, - Holmes noái vaâ àûáng dêåy. Göpkinx, töi nghô, ngaâi haäy mau choáng thaã chaâng trai àaä bõ bùæt ra ngay. Vaâ cùn phoâng naây khöng húåp vúái ngaâi Patrik Kernx möåt chuát naâo. - Töi khöng coá caách naâo àïí baây toã loâng biïët ún sêu sùæc àöëi vúái ngaâi, thûa ngaâi Holmes, - Göpkinx àaáp. Cho àïën bêy giúâ töi vêîn chûa thïí hiïíu, bùçng caách naâo ngaâi àaä àaåt àûúåc nhûäng kïët quaã nhû vêåy. - Àún giaãn thöi. Ngay tûâ àêìu töi àaä ài àuáng hûúáng, trûúác àoá töi khöng àûúåc biïët vïì cuöën söí tay, noá àaä àaánh laåc hûúáng caã ngaâi lêîn töi. Nhûng dêîu sao, khi nghe chuyïån naây töi àaä ài theo möåt khaã nùng àûúåc choån. Möåt ngûúâi lûåc lûúäng, khoeã maånh, biïët sûã duång ngoån lao, uöëng rûúåu rum vaâ bao àûång thuöëc laá laâm bùçng da haãi cêíu, vúái möåt loaåi thuöëc laá khaá nùång. Têët caã nhûäng sûå vêåt àoá, laâm cho töi nghô ngay túái nhûäng ngûúâi ài biïín. Töi khùèng àõnh, hai chûä viïët tùæt "P.K", chó laâ möåt sûå truâng húåp ngêîu nhiïn. Bao àûång thuöëc khöng phaãi laâ cuãa Pitú Keri, búãi öng ta rêët ñt huát thuöëc. Trong "cabin" cuãa öng ta laåi khöng hïì tòm thêëy

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

195

têíu thuöëc. Ngaâi hùèn coân nhúá khi töi hoãi trong phoâng coân rûúåu naâo khaác hay khöng? Ngaâi noái coá Cönhùæc vaâ Vixki nhûng chûa uöëng túái. Vêåy ai laâ ngûúâi uöëng rûúåu rum, möåt khi trong tay coá sùén Cönhùæc vaâ Vixki? coá phaãi chó nhûäng ngûúâi dên ài biïín khöng naâo? Töi tin chùæc rùçng, ngoaâi dên ài biïín ra khöng coá ai vaâo àêy. - Laâm caách naâo ngaâi tòm ra àûúåc öng naây? - Öi! Caái àoá thêåt àún giaãn. Tay thuãy thuã kia chó coá thïí tûâ trong söë nhûäng ngûúâi cuâng ài biïín vúái laäo Pitú Keri trïn con taâu "Möåt chên trïn biïín caã". Theo chöî töi àûúåc biïët, Pitú Keri khöng ài trïn möåt con taâu naâo khaác nûäa. Töi mêët ba ngaây àïí àaánh àiïån ài Àandi nhùæm muåc àñch xaác àõnh laåi danh saách nhûäng ngûúâi àaä ài trïn taâu "Möåt chên trïn biïín caã" trong nùm 1883. Vaâ töi àûúåc biïët trong söë nhûäng ngûúâi thúå xiïn caá coá möåt ngûúâi tïn laâ Patrik Kernx truâng vúái caác chûä caái trïn bao àûång thuöëc laá. Hûúáng àiïìu tra cuãa töi coi nhû àaä hoaân thaânh. Töi nghô rùçng, ngûúâi naây nhêët àõnh àang úã Luên Àön vaâ tòm caách chaåy tröën khoãi nûúác Anh. Vò thïë töi boã mêëy ngaây úã Ixt-Enàe bõa ra chuyïån thaám hiïím Nam Cûåc, àùåt möåt söë àiïìu kiïån beáo búã àöëi vúái nhûäng ngûúâi thúå sùn caá vaâ hoå seä laâm viïåc dûúái quyïìn chó huy cuãa thuyïìn trûúãng Bedi. Kïët quaã thò... Nhû ngaâi thêëy àêëy. - Thêåt kyâ diïåu biïët bao. - Göpkinx thaán phuåc. - Ngaâi phaãi thaã ngay anh chaâng Nheligan. - Holmes noái. Töi cho rùçng ngaâi nïn coá lúâi xin löîi vò haânh àöång cuãa mònh àöëi vúái anh ta. Cêìn phaãi traã laåi cho anh ta chiïëc höåp sùæt têy êëy. Têët nhiïn nhûäng chûáng khoaán àaä bõ Pitú Keri baán, coi nhû khöng coân nûäa... Xe àaä àïën. Göpkinx, ngaâi coá thïí àem öng ta ài. Nïëu cêìn sûå coá mùåt cuãa töi úã toaâ, ngaâi haäy àiïån sang Na Uy cho töi biïët, àõa chó chñnh xaác cuãa töåi seä baáo cho ngaâi sau.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

196

VIÏN NGOÅC BÑCH MAÂU XANH DA TRÚÂI

Vaâo ngaây thûá ba cuãa lïî phuåc sinh, töi gheá túái Sherlock Holmes àïí chuác mûâng anh nhên ngaây lïî. Anh àang nùçm daâi trïn ài vùng, ngûúâi khoaác chiïëc aáo maâu àoã, bïn phaãi anh laâ vaâi ba chiïëc têíu àaä nhêån àêìy thuöëc laá; coân bïn traái laâ möåt chöìng baáo buöíi saáng nhaâu naát, hònh nhû anh múái àoåc lûúát qua. Caånh ài vùng laâ möåt caái ghïë, trïn chöî dûåa lûng coá treo möåt chiïëc muä nó àaä súân raách, thuãng vaâi núi tröng thêåt thaãm haåi. Holmes coá leä àaä nghiïn cûáu rêët tûúâng têån chiïëc muä, búãi trïn mùåt ghïë coá möåt caái nhñp vaâ möåt chiïëc kñnh luáp. - Cêåu bêån. - Töi noái. - Túá coá quêëy rêìy cêåu khöng? - Khöng hïì gò. - Anh traã lúâi. - Túá rêët sunng sûúáng khi bïn túá coá möåt ngûúâi baån maâ túá coá thïí têm sûå baân baåc nhûäng kïët quaã nghiïn cûáu cuãa mònh. Vêåt maâ cêåu nhòn thêëy rêët têìm thûúâng, coá veã nhû khöng àaáng kïí; - anh chó tay vïì phña chiïëc muä cuä kô vaâ tiïëp, - Nhûng coá nhûäng sûå kiïån gêy sûå toâ moâ thñch thuá liïn quan túái vêåt naây, noá rêët cêìn lúâi chó baão cêìn thiïët. Töi ngöìi ngaã xuöëng chiïëc ghïë baânh vaâ sûúãi êëm àöi tay bïn loâ sûúãi, ngoån lûãa reo tñ taách. Trúâi laånh kinh khuãng, caác têëm kñnh cûãa àïìu àoáng möåt lúáp bùng dêìy tröng nhû nhûäng neát hoa vùn. - Mùåc duâ chiïëc muä khöng àeåp, nhûng noá coá thïí liïn quan àïën cêu chuyïån maáu lûãa naâo chùng?! - Töi nhêån xeát. - Roä raâng noá àoáng vai troâ chiïëc chòa khoaá àïí múã ra nhûäng àiïìu bñ êín khuãng khiïëp nhêët, vaâ nhúâ noá cêåu seä vaåch ra tïn töåi phaåm àïí kïët töåi, trûâng phaåt. Sherlock chó cûúâi. - Khöng, khöng phaãi àêu. - Anh noái, - Khöng coá chuyïån phaåm phaáp naâo hïët, maâ chó laâ möåt chuyïån buöìn cûúâi nhoã nhoi. Núi maâ böën triïåu con ngûúâi àang chen lêën chui ruác trong khöng gian chêåt heåp vaâi dùåm vuöng thò chuyïån naây coá thïí xêíy ra bêët cûá luác naâo. Trong bïí àúâi àöì söå khöíng löì naây bao giúâ cuäng coá nhûäng yïëu töë mú höì, khöng thïí hoaâ cuâng êm vaâo nhûäng vuå aán. Chuáng ta cêìn àïì cêåp túái nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

197

- Laåi coá chuyïån röìi! - Töi thöët lïn. - Trong nhûäng mêíu chuyïån do túá cheáp laåi, thò coá ba chên khöng dñnh túái vêën àïì phaåm phaáp. - Hoaân toaân àuáng. Túá cuäng khöng nghi ngúâ viïåc nhoã moån naây seä khöng coá gò laâ töåi löîi. Cêåu coá biïët ngaâi Peterxön, ngûúâi tuyâ phaái viïn khöng? - Coá biïët. - Chiïën lúåi phêím naây laâ cuãa öng ta. - Chiïëc muä naây cuãa öng ta? - Khöng, öng êëy tòm thêëy noá. Chuã nhên chiïëc muä khöng biïët laâ ai. Cêåu thûã nhòn xem noá khöng phaãi thuêìn tuyá laâ möåt àöì vêåt cuä kyä, maâ nhû phaái viïn cuãa nhiïåm vuå quan troång... Trûúác hïët túá kïí cho cêåu nghe chiïëc muä naây loåt vaâo àêy nhû thïë naâo?! Noá xuêët hiïån ngay ngaây àêìu lïî phuåc sinh cuâng vúái möåt con ngöîng beáo quay. Con ngöîng chùæc laâ àaä àûúåc nêëu trong bïëp cuãa ngaâi Peterxön. Cêu chuyïån xêíy ra nhû sau: Vaâo ngaây lïî phuåc sinh, khoaãng 4 giúâ saáng. Peterxön - möåt con ngûúâi cao thûúång vaâ trong saåch - tûâ Körtröd vïì nhaâ theo phöë Totenkhem. Dûúái aánh saáng cuãa ngoån àeân dêìu, öng ta nhòn thêëy trûúác mùåt möåt boáng ngûúâi cao to ài loaång choaång mang trïn mònh möåt chuá ngöîng löng trùæng nhû tuyïët. Àïën goác phöë Guàr thò coá mêëy gaä búåm tröåm nhêíy vöì vaâo ngûúâi kia. Möåt thùçng hêët rúi chiïëc muä cuãa anh ta; ngûúâi laå trong luác chöëng traã vung tay lïn vaâ vö tònh laâm vúä chiïëc tuã kñnh bêìy haâng úã phña sau lûng anh ta. Têëm kñnh vúä tan thaânh nhiïìu maãnh vuån. Peterxön vöåi vaâng lao túái hoâng baão vïå ngûúâi laå mùåt. Nhûng keã bêët haånh trong luác hoaãng súå vò laâm vúä têëm gûúng, vûâa nhòn thêëy coá ngûúâi chaåy túái àaä vöåi vaâng höët hoaãng vûát luön chuá ngöîng vaâ ba chên böën cùèng chuöìn thùèng vaâo con àûúâng ngoùçn ngoeâo trong goác heãm nùçm sau phöë Totenkheám - Koptroà. Peterxön àang mùåc àöì caãnh saát, àiïìu àoá laâm keã boã chaåy caâng hoaãng súå. Khi Peterxön xuêët hiïån, tuåi lûu manh cuäng toaán loaån têíu taán. Cuöëi cuâng chó coân laåi ngaâi àùåc phaái viïn úã giûäa baäi chiïën trûúâng vaâ nghiïm nhiïn trúã thaânh ngûúâi chuã cuãa chiïëc muä nhaâu naát naây vúái chuá ngöîng mûâng ngaây lïî phuåc sinh tuyïåt vúâi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

198

- Têët nhiïn con ngöîng, ngaâi Peterxön àaä kõp traã laåi cho ngûúâi laå mùåt kia chûá? - Chñnh noá múái laâm cho chuáng ta khöí súã. Ngûúâi laå mùåt laâ ai? Anh ta söëng úã àêu? Ú' chên traái con ngöîng coá àeo chiïëc theã mang tïn "Ngaâi Henri Beyker". Túá cuäng àaä tòm thêëy trong têëm vaãi loát cuãa chiïëc muä coá hai chûä caái "H.B". Nhûng trong thaânh phöë thò coá vaâi nghòn ngûúâi coá hoå Beyker; trong àoá cuäng coá àöå vaâi trùm ngûúâi laâ Henn Beyker. Khöng dïî daâng traã laåi con ngöîng vaâ chiïëc muä bõ àaánh mêët cho möåt ai trong söë nhûäng ngûúâi êëy. - Ngaâi Peterxön àaä laâm gò? - Öng ta chó mang chiïëc muä cuâng con ngöîng túái chöî túá, vò öng cho rùçng túá coá khaã nùng giaãi àaáp moåi cêu hoãi hoác buáa nhêët. Con ngöîng chuáng túá vêîn giûä àïën têån ngaây höm nay. Khi moåi viïåc àaä roä raâng, mùåc duâ bùng giaá nhû thïë naây, chuá ta vêîn coân duâng töët chaán, khöng nïn trò hoaän. Peterxön àaä xaách con ngöîng ài àaäi baån röìi, túá chó coân laåi àöåc chiïëc muä naây thöi. - Ngûúâi êëy khöng thöng baáo lïn baáo chñ aâ? - Khöng. - Laâm sao biïët àûúåc anh ta laâ ai? - Bùçng con àûúâng suy luêån. - Suy luêån chó möåt chiïëc muä thöi û? - Têët nhiïn. - Cêåu coá àuâa khöng àêëy?! Cêåu ruát ra àûúåc gò tûâ caái cuãa núå vúái lúáp nó súân raách naây? - Kñnh luáp cuãa túá àêy, cêåu cêìm lêëy vaâ tûå aáp duång phûúng phaáp cuãa túá xem. Cêåu biïët phûúng phaáp röìi, cêåu haäy noái nhûäng gò vïì chuã nhên chiïëc muä. Töi cêìm chiïëc muä súân raách lïn, buöìn baä xoay xoay noá trïn tay. Àoá laâ chiïëc muä hònh troân, maâu àen giaãn dõ, àaä súân quaá nhiïìu, lúáp loát bïn trong bùçng daå sún maâu àoã, nhûng bêy giúâ àaä baåc maâu hïët. Nhaän hiïåu cuãa núi saãn xuêët khöng thïí naâo phaát hiïån àûúåc. Nhúâ Holmes noái nïn töi cuäng tòm thêëy phêìn bïn coá mêëy chûä caái "H.B". Töi coân nhòn thêëy mêëy löî nhoã duâng àïí buöåc dêy, nhûng súåi dêy àaä mêët. Nhòn chung, chiïëc muä khöng coá gò

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

199

àùåc biïåt ngoaâi nhûäng vïët súân raách, bêín thóu àûúåc phuã lïn búãi lúáp mûåc. - Khöng coá gò àïí noái caã. - Töi noái vaâ chûa traã Sherlock chiïëc muä? - Khöng phaãi, cêåu nhòn thêëy têët caã, nhûng cêåu khöng chõu àêìu tû suy nghô trûúác nhûäng caái cêåu nhòn thêëy. Cêåu quaá ruát reâ trong kïët luêån lögic cuãa mònh. - Cêåu haäy noái cho túá nghe, cêåu àaä ruát ra àûúåc kïët luêån gò tûâ viïåc xem xeát chiïëc muä? Holmes cêìm chiïëc muä trong tay vaâ, chùm chuá ngùæm nghña bùçng aánh nhòn thöng suöët maâ chó anh coá. - Têët nhiïn, khöng phaãi moåi sûå àïìu roä raâng caã àêu, - Anh nhêån xeát. - Coá möåt vaâi chi tiïët cho pheáp ta àùåt giaã thiïët gêìn àuáng, cuäng coá nhûäng caâi maâ ta hoaân toaân khùèng àõnh möåt caách chùæc chùæn. Chuã nhên chiïëc muä naây laâ ngûúâi thöng minh; khoaãng ba nùm vïì trûúác anh ta laâm ùn khaá giaã; nhûng hiïån nay laåi sa suát. Trûúác kia anh ta laâ ngûúâi thêån troång, luön hön quan têm chùm chuát àïëh hònh thûác bïn ngoaâi vaâ biïët lo lùæng cho ngaây mai; coân giúâ àêy coá phêìn cêíu thaã lûúâi biïëng; taâi saãn anh ta àaä hao töën khaá nhiïìu. Chuáng ta coá cú súã àïí noái rùçng anh ta àaä chaåy theo möåt thoái xêëu nguy haåi, chùèng haån nhû rûúåu cheâ be beát. Chñnh vò thïë vúå anh àaä boã anh ta... - Holmes yïu quyá cuãa töi! - Nhûng dêîu sao trong möåt chûâng mûåc naâo àoá, anh ta vêîn giûä àûúåc mùåt maånh cuãa mònh, - Holmes vêîn tiïëp tuåc noái vaâ khöng chñ yá túái lúâi caãm thaán cuãa töi. - Anh ta söëng lò úã, nhaâ ñt ra ngoaâi vaâ hoaân toaân khöng luyïån têåp thïí thao. Ngûúâi naây àöå tuöíi khoaãng trung niïn, toác àaä àiïím baåc, anh ta chaãi toác bùçng möåt loaåi dêìu thúm, anh ta múái cùæt toát caách àêy khöng lêu. Túá khùèng àõnh chùæc chùæn úã nhaâ anh ta khöng thùæp saáng bùçng khñ àöët. - Cêåu chó noái àuâa thöi. - Tuyïåt nhiïn khöng àuâa chuát naâo. Chaã leä àïën bay giúâ, khi túá àaä kïí hïët cho cêåu maâ cêåu vêîn khöng hiïíu laâ taåi sao túá àoaán àûúåc nhû thïë?!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

200

- Cêåu cûá cho túá laâ keã ngu döët ài, nhûng phaãi thûâa nhêån laâ túá khöng thïí naâo hiïíu àûúåc caách lêåp luêån cuãa cêåu. Chùèng haån nhû dûåa trïn cú súã naâo cêåu cho laâ anh ta thöng minh? Thay cho cêu traã lúâi, Holmes keáo xuåp chiïëc muä xuöëng têån traán, chiïëc muä che hïët phêìn traán vaâ sïå àïën söëng muäi. - Cêåu thêëy chûa, noá röång gúám! - Anh noái, - Böå naäo to nhû thïë naây khöng thïí laâ baä àêåu àûúåc. - Thïë tûâ àêu cêåu cho anh ta laâ ngheâo khoá? - Chiïëc muä naây chuã nhên duâng àöå khoaãng àaä ba nùm. Vaânh röång coá viïìn boåc xung quanh - thúâi êëy rêët möët. Muä thuöåc loaåi haão haång, cêåu thûã nhòn kyä mêëy miïëng daå loát trong naây xem. Nïëu ba nùm trûúác àêy ngûúâi naây aám boã tiïìn ra mua möåt chiïëc muä quyá giaá nhû thïë naây vaâ cho àïën têån bêy giúâ chûa hïì mua laåi chiïëc khaác, roä raâng cöng viïåc laâm ùn cuãa anh ta trúã noái töìi tïå hún. - Thöi taåm chêëp nhêån. Trong chuyïån naây cêåu àuáng. Nhûng vò sao cêåu biïët trûúác àêy anh ta laâ ngûúâi cêín thêån, vaâ trong thúâi gian gêìn àêy anh ta söëng buöng thaã? - Tñnh cêín thaáp - Noá àêëy. - Anh noái vaâ chó lïn mêëy cai löî àïí xoã dêy vaâo muä. - Ngûúâi ta baán muä khöng bao giúâ baán caã dêy; muöën mua dêy phaãi mua riïng. Khi chuã nhên àaä mua dêy buöåc vaâo muä, anh ta àaä coá yá thûác giûä chiïëc muä cho gioá khoãi bay. Súåi dêy àûát, anh ta khöng mua caái múái buöåc vaâo, coá nghôa laâ trûúác kia anh ta luön luön chuá yá àïën hònh thûác bïn ngoaâi, coân giúâ thò thêy kïå, phúát lúâ têët. Tuy nhiïn vïì khña caånh khaác, anh ta vêîn muöën che àêåy nhûäng vïët bêín thóu bùçng caách lêëy mûåc phïët vaâo; coá nghôa anh ta chûa phúi hoaân toaân mêët hïët loâng tûâ troång baãn thên. - Têët caã cûá giöëng nhû laâ thêåt? - Anh ta traåc tuöíi trung niïn. Toác àaä àiïím baåc vaâ anh ta múái cùæt toác, böi toác bùçng àêìu thúm. Dûúái kñnh luáp, túá nhòn thêëy nhûäng súåi toác coân dñnh vaâo lúáp àïåm, do ngûúâi thúå cùæt bùçng keáo. Têët caã nhûäng vuån toác êëy àïìu böëc muâi dêìu thúm. Cêåu coá thêëy khöng, vïët bêín trïn muä khöng phaãi laâ buåi ngoaâi àûúâng phöë, búãi vò buåi ngoaâi àûúâng phöë coá maâu xaám tro, maâ laâ buåi trong nhaâ - coá mêìu nêu löng tú, tûác laâ chiïëc muä phêìn nhiïìu àûúåc treo úã nhaâ.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

201

Phña bïn trong muä bõ êím ûúát laâ do chuã nhên vûâa múái chaåy möåt maåch toaát möì höi. - Laâm sao, cêåu biïët anh ta bõ vúå ruöìng boã? - Chiïëc muä àaä vaâi tuêìn nay chûa àûúåc lau chuâi giùåt giuä. Túá biïët nïëu chiïëc muä cuãa cêåu duâ chó möåt tuêìn chûa àûúåc lau chuâi thò vúå cêåu khöng bao giúâ cho pheáp cêåu ài ra àûúâng vúái chiïëc muä nhû thïë. Nïëu ài hònh haâi nhû vêåy thò cêåu gùåp phaãi àiïìu bêët haånh laâ àaä mêët ài sûå quan têm sùn soác cuãa vúå. - Nhûng lúä anh ta laâ keã àöåc thên thò sao? - Khöng àêu, anh ta mang ngöîng vïì chó nhùçm möåt muåc àñch duy nhêët laâ laâm vui loâng ngûúâi vúå. Cêåu haäy nhúá têëm giêëy buöåc úã cùèng con ngöîng. - Cêåu àaä coá àaáp aán cho têët caã cêu hoãi. Nhûng taåi sao nhaâ anh ta khöng thùæp khñ àöët? - Nïëu trïn muä cuãa anh ta chó coá möåt hoùåc hai vïët saáp thò túá sùén saâng boã qua vaâ cho àoá laâ sûå tònh cúâ. Nhûng úã àêy túá nhòn thêëy khöng ñt hún nùm vïët, chùèng nghi ngúâ gò nûäa laâ anh chaâng thûúâng xuyïn phaãi duâng nïën. Chùèng laâ ban àïm khi leo lïn cêìu thang, anh ta möåt tay cêìm chiïëc muä, möåt tay cêìm cêy nïën àang chaáy vò chùæc chùæn doâng khñ àöët seä khöng bao giúâ coá nhûäng vïët saáp nïën. Thïë naâo, cêåu àöìng yá vúái túá khöng? - Àuáng, têët caã thêåt àún giaãn vaâ tuyïåt vúâi. - Töi vûâa cûúâi, vûâa noái. - Nhûng trong cêu chuyïån naây, túá chûa phaát hiïån àûúåc àiïím naâo laâ phaåm thaáp. Khöng ai bõ töín thêët, thiïåt haåi, khöng coá ai ngoaâi anh chaâng bõ mêët ngöîng. Cêåu àaä tûå laâm àiïn àêìu möåt caách vö tñch sûå. Sherlock múã miïång àõnh traã lúâi, nhûng trong luác êëy caánh cûãa bêåt ra vaâ ngaâi tuây viïn Peterxön höåc töëc lao vaâo phoâng, ngûúâi vêîn coân thïí hiïån nhûäng neát xuác àöång dûä döåi. Àöi goâ maá anh ta àoã bûâng. - Con ngöîng, caái con ngöîng. Thûa ngaâi Holmes! - Anh ta cöë bònh tônh vaâ heát lïn. - Haäy bònh tônh? Àiïìu gò àaä xaãy ra? Con ngöîng àaä ùn uöëng no nï vaâ àaä bay qua caánh cûãa söí bïëp phaãi khöng?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

202

Holmes quay laåi ài vùng àïí ngùæm nhòn khuön mùåt àang kñch àöång cuãa Peterxön roä hún. - Caác võ haäy nhòn xem caái gò àêy. Caái gò nùçm trong diïìu con ngöîng àêy? Anh ta chòa tay ra. Chuáng töi nhòn thêëy möåt viïn àaá maâu xanh da trúâi lêëp laánh, rûåc rúä trong loâng baân tay. Viïn àaá nhoã hún haåt àêåu möåt chuát, trong nhû pha lï, rûåc chiïëu nhû tia höì quang cuãa aánh lûãa àiïån. Holmes huyát saáo vaâ tuåt khoãi ghïë ài vùng. - Thêåt tònh maâ noái thûa ngaâi Pteterxön, - Anh noái. - Ngaâi àaä tòm àûúåc möåt baáu vêåt quyá giaá vö cuâng! Töi nghô chùæc ngaâi biïët àoá laâ vêåt gò röìi chûá?! - Viïn kim cûúng thûa ngaâi! Viïn àaá quyá! Noá tiïån àûát möåt têëm thuyã tinh nhû cùæt möåt miïëng bú. - Khöng chó àún thuêìn laâ viïn àaá quyá, maâ chñnh laâ viïn àaá quyá nhêët. - Chùèng leä àêëy laâ viïn ngoåc bñch maâu xanh cuãa baá tûúác phu nhên Mörkar? - Töi thöët lïn. - Àuáng nhû vêåy. Töi àûúåc biïët noá thuöåc loaåi naâo, búãi trong thúâi gian gêìn àêy töi coá àoåc vaâi doâng trong túâ "thúâi baáo". Viïn àaá naây laâ àöåc nhêët trong loaåi cuãa noá, maâ chuáng ta chó coá thïí àoaán moâ giaá trõ thûåc taåi. Phêìn thûúãng 1000 baãng Anh cho ai tòm ra noá. Hònh nhû söë tiïìn naây bùçng möåt phêìn trùm giaá trõ viïn àaá. - Möåt nghòn baãng, laåy chuáa! Ngaâi tuyâ viïn ngöìi phõch xuöëng ghïë tröë mùæt kinh ngaåc, hïët nhòn töi laåi nhòn Sherlock Holmes. - Phêìn thûúãng chó thuêìn tuyá phêìn thûúãng, töi coá cú súã àïí cho rùçng, - Holmes noái, - Theo lúâi àöìn àaåi, baá tûúác phu nhên sùén saâng àöíi möåt nûãa gia taâi cuãa mònh àïí lêëy laåi viïn àaá êëy. - Nïëu túá khöng nhêìm, hònh nhû noá bõ mêët úã khaách saån "Koxmopoliten", - Töi goáp thïm. - Àuáng vaâo ngaây 22 thaáng 12, caách àêy vûâa àuáng nùm ngaây. Anh chaâng thúå haân thiïëc tïn laâ Àrön Khörner àaä bõ buöåc töåi trong vuå ùn cùæp viïn àaá naây. Nhûäng bùçng chûáng chöëng àöëi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

203

anh ta nghiïm troång àïën nöîi sûå viïåc seä phaãi àûa ra toaâ. Vïì chuyïån naây hònh nhû túá coá giûä baãn tin àùng trïn baáo. Sherlock Holmes àaâo búái luåc tòm úã àöëng baáo möåt luác lêu cuöëi cuâng anh ruát ra möåt túâ giêëy, gêëp laåi laâm àöi vaâ àoåc: - Vuå ùn tröåm àöå, trang sûác quyá úã khaách saån "Koxmopoliten" Àrön Khörner, 26 tuöíi, thúå haân thiïëc bõ kïët töåi ùn cùæp cuãa baá tûúác phu nhên Morkar viïn àaá quyá àïí trong möåt chiïëc höåp vaâo ngaây 22 thaáng 12. Viïn àaá êëy nöíi tiïëng vúái tïn "Karbuhkul maâu xanh da trúâi". Ngaâi Àreymx Reyàer, nhên viïn lêu nùm cuãa khaách saån noái, anh ta àaä nhòn thêëy Khörner úã trong buöìng vïå sinh cuãa baá tûúác phu nhên àïì haân laåi thanh sùæt bõ long ra úã têëm lûúái cuãa loâ sûúãi, trong ngaây viïn àaá bõ mêët. Reyàer úã trong phoâng cuâng vúái Khörner àûúåc möåt laát, sau àoá ài ra vò coá ngûúâi goåi. Khi quay laåi anh ta khöng thêëy Khörner àêu, coân chiïëc baân giêëy bõ caåy bung ra, chiïëc vñ bùçng da dï cuãa baá tûúác phu nhên àûång viïn àaá quyá thò múã tröëng röîng trïn baân vïå sinh. Reyàer liïìn baáo àöång, ngay töëi höm àoá Khörner bõ bùæt, nhûng ngûúâi ta vêîn khöng tòm thêëy viïn àaá, trong ngûúâi anh ta cuäng khöng coá vaâ trong nhaâ cuäng chùèng thêëy. Cö Keterin Kiudet, hêìu gaái cuãa baá tûúác phu nhên cuäng khùèng àõnh: khi nghe tiïëng kïu thêët thanh cuãa Reyàer, cö vöåi lao vaâo phoâng vaâ phaát hiïån hoân àaá quyá àaä khöng caánh maâ bay. Viïn thanh tra súã caãnh saát Breàxtrit tûâ böå phêån "B" àoåc lïånh bùæt Khörner. Ngûúâi bõ bùæt cûå quyïët liïåt vaâ cöë chûáng minh thêåt huâng höìn cho sûå vö töåi cuãa mònh. Nhûng vò trûúác kia Khörner àaä coá tiïìn aán vïì töåi ùn tröåm, cho nïn toaâ aán khöng xeát xûã vaâ chuyïín anh ta cho chung thêím. Khörner rêët lo súå vaâ àaä ngêët xóu khi nghe tuyïn böë nhû vêåy. - Àêëy laâ têët caã tû liïåu cuãa bïn caãnh saát. - Homles àùm chiïu noái vaâ àùåt túâ baáo xuöëng. - Nhiïåm vuå cuãa chuáng ta laâ phaãi tòm cho àûúåc cêu traã lúâi vò sao viïn àaá quyá laåi tûâ chiïëc vñ da chui vaâo diïìu möåt con ngöîng?! Watxún cêåu thêëy chûa, nhûäng phaán àoaán khiïm töën cuãa chuáng ta böîng nhiïn coá chuyïån àïí noái, noá coá ñch hún laâ ta tûúãng. Viïn àaá quyá nùçm trong con ngöîng, coân con ngöîng laåi laâ cuãa ngaâi Henri Beyker, chuã nhên cuãa chiïëc muä töìi taân naây. Ngûúâi coá ngoaåi hònh maâ túá múái phaác hoaå cho cêåu thò cêåu laåi cho laâ vö tñch sûå àêëy. Bêy giúâ chuáng ta phaãi nghiïn cûáu caách tòm kiïëm con ngûúâi bñ êín naây thêåt nghiïm chónh múái àûúåc, vaâ xaác àõnh cho roä öng ta àoáng vai gò trong cêu chuyïån múâ aám

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

204

naây. Àïí tòm öng ta, chuáng mònh thûã duâng möåt phûúng phaáp àún giaãn nhêët: Àùng thöng baáo lïn caác baáo buöíi chiïìu. Nïëu khöng hûäu hiïåu, túá seä duâng phûúng phaáp àùåc biïåt hún. - Chuáng ta viïët gò trong thöng baáo? - Cêåu lêëy cho mònh cêy buát vaâ túâ giêëy. Túá seä ghi nhû thïë naây "Chuáng töi vö tònh nhùåt àûúåc möåt con ngöîng vaâ möåt chiïëc muä daå maâu àen úã goác phöë Guàr - Ngaâi Henri Beyker àïën nhêån nhûäng thûá àaä àaánh rúi trong ngaây höm nay taåi heãm Beyker 221 - B, vaâo luác 18 giúâ 30 phuát". - Rêët hoaân haão, nhûng liïåu öng ta coá phaát hiïån àûúåc lúâi thöng baáo naây khöng? - Têët nhiïn laâ phaát hiïån àûúåc. Hiïån nay öng ta àang àoåc têët caã caác baáo, vò öng ta laâ ngûúâi ngheâo khoá vaâ con ngöîng mûâng ngaây lïî phuåc sinh àöëi vúái öng ta laâ möåt taâi saãn àaáng giaá. Öng êëy hoaãng súå àïën nöîi khi nghe tiïëng thuyã tinh bõ vúä vaâ nhòn thêëy ngaâi Peterxön chaåy àïën, àaä cùæm àêìu cùæm cöí chaåy thùèng, khöng nghô ngúåi gò. Nhûng khi àaä úã nhaâ, öng ta seä höëi tiïëc vò sûå sai lêìm do quaá hoaãng súå maâ mêët chuá ngöîng. Trong thöng baáo chuáng ta coá noái tïn öng ta, vaâ bêët cûá ai quen biïët cuäng noái cho öng ta caái tin àoá... Peterxön ngaâi haäy cêëp töëc àïën vùn phoâng thöng baáo vaâ xin àùng caác doâng naây trïn têët caã caác baáo buöíi chiïìu. - Àùng úã nhûäng baáo naâo thûa ngaâi? - Baáo naâo cuäng àûúåc, vñ duå nhû baáo "Glob", "Xtar", "Pellmell", "Xent Àreymx Gazett", "Uvnhing Niuz", "Stenàarà", "Iko" vaâ úã caác baáo khaác nûäa, nhûäng baáo naâo maâ ngaâi nghô ra. - Àöìng yá, thûa ngaâi! Coân viïn àaá thò laâm sao bêy giúâ? - Ngaâi cûá àïí àoá cho töi! Töi seä giûä úã àêy. Trïn àûúâng quay vïì, ngaâi nhúá mua möåt con ngöîng khaác thïë vaâo con maâ ngaâi àaä àaánh cheán ngon laânh. Viïn tuyâ phaái ài khoãi, coân Holmes cêìm viïn àaá quyá ngùæm nghña trûúác, aánh saáng. - Viïn ngoåc vinh quang? - Anh noái, - Cêåu haäy nhòn xem, noá lêëp laánh vaâ rûåc rúä laâm sao. Cuäng nhû têët caã nhûäng viïn àaá quyá khaác, noá keáo nhûäng tïn töåi phaåm vïì phña mònh nhû nam chêm huát sùæt. Noá chñnh laâ caái bêîy cuãa quyã sa tùng. Trong nhûäng viïn

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

205

àaá quyá lêu àúâi, thò möîi möåt cara cuãa noá àïìu mang theo möåt cuöåc taân saát àêîm maáu. Viïn àaá naây coá chûa àêìy 20 nùm, noá àûúåc tòm thêëy trïn búâ söng Amöi úã miïìn nam Trung Quöëc. Noá àùåc biïåt quyá úã chöî coá tñnh chêët cuãa höìng ngoåc, duy chó khaác úã möåt àiïím laâ noá khöng phaãi maâu höìng àoã maâ laâ maâu xanh da trúâi. Mùåc duâ sinh sau àeã muöån, nhûng noá cuäng àaä tûâng keáo theo nhûäng têëm thaãm kõch ruâng rúån. Vò viïn àaá trong suöët 40 cara naây maâ àaä coá nhiïìu vuå tranh cûúáp aác chiïën xaãy ra, hai vuå giïët ngûúâi, möåt vuå tûå vêîn vaâ möåt ngûúâi bõ tûúái axñt sunfuarich. Ai daám noái àöì trang sûác löång lêîy naây laåi dêîn löëi cho con ngûúâi ài vaâo nhaâ àaá vaâ ài àïën giaá treo cöí kia chûá? Túá seä cho cuãa núå naây vaâo chiïëc tuã chöëng chaáy vaâ túá seä viïët thû cho baá tûúác phu nhên biïët hoân ngoåc cuãa baâ ta àang nùçm úã àêy. - Cêåu coá cho Khörner vö töåi khöng? - Túá chûa khùèng àõnh àûúåc àiïìu gò caã. - Coân Henri Beyker thò sao? - Chùæc Henri Beyker khöng dñnh daáng gò. Túá nghô öng ta khöng biïët con ngöîng laåi trõ giaá àïën thïë (?). Cêåu seä àûúåc traã lúâi chùæc nhêët nïëu nhû ngaâi Henri Beyker phúát lúâ nhûäng doâng thöng baáo cuãa chuáng ta. - Àïën têån bêy giúâ maâ cêåu vêîn khoanh tay û? - Chûa giaãi quyïët àûúåc gò àêu. - Vêåy thò, túá seä ài thùm bïånh nhên vaâ àuáng giúâ heån túá seä àïën. Túá muöën biïët cêu chuyïån giêåt gên naây dêîn àïën àêu! - Rêët hên haånh àûúåc gùåp laåi cêåu. Túá ùn bûäa töëi vaâo 19 giúâ. Seä coá möåt con gaâ gö àúåi cêåu àêëy. Sau nhûäng sûå kiïån vûâa röìi khöng biïët coá ai noái vúái phu nhên Khaàxön kiïím tra kyä lûúäng diïìu con ngöîng hay chûa? Töi húi trïî heån möåt chuát, quaá 18 giúâ 30 phuát múái túái heãm Beyker. Khi bûúác gêìn túái cûãa, töi thêëy möåt ngûúâi àaân öng cao to àêìu àöåi chiïëc muä Xcötlen vaâ khoaác lïî phuåc caâi khuy kñn àïën têån cùçm. Vûâa luác êëy cûãa xõch múã, hai chuáng töi cuâng vaâo phoâng Sherlock.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

206

- Nïëu töi khöng nhêìm, thò ngaâi àêy laâ Henri Beyker? Holmes àûáng lïn noái vaâ niïìm núã àoán ngûúâi khaách, - Xin múâi ngaâi ngöìi gêìn loâ sûúãi hún. Trúâi quaá giaá laånh töi caãm thêëy chiïëc muä naây húåp vúái muâa heâ hún muâa àöng... Watxún! Cêåu thêåt àuáng luác... Chiïëc muä naây laâ cuãa ngaâi coá phaãi khöng? - Thûa ngaâi, àuáng... khöng nghi ngúâ gò nûäa noá chñnh laâ cuãa töi. Beyker laâ ngûúâi húi guâ lûng, coá caái àêìu to quaá cúä, khuön mùåt thöng thinh saáng suãa, choâm rêu mêìu haåt deã àïí nhû choáp nhoån. Trïn muäi vaâ maá coá nhûäng vïët ào àoã baân tay run nheâ nheå chûáng toã lúâi phaán àoaán cuãa Holmes vïì khuynh hûúáng chaåy theo rûúåu cheâ be beát cuãa ngûúâi khaách laâ àuáng. Chiïëc aáo khoaác àaä baåc maâu, nhûng haâng khuy àûúåc gaâi rêët cêín thêån. Thoâ ra ngoaâi tay aáo laâ hai baân tay khùèng khiu, khöng hïì thêëy möåt dêëu hiïåu naâo cuãa sûå sung tuác. Öng ta noái gioång khö khan, ngùæt quaäng vaâ cöë gùæng lûåa lúâi, têët caã toaát lïn êën tûúång maånh meä cuãa con ngûúâi trñ thûác àaä bõ cuöåc söëng laâm hû hoãng hoaân toaân. - Chuáng töi àaä ngêîu nhiïn phaãi lûu giûä chiïëc muä vaâ con ngöîng cuãa ngaâi trong vaâi ngaây, - Holmes noái, - Chuáng töi hy voång tòm àûúåc àõa chó cuãa ngaâi trïn baáo. Nhûng khöng hiïíu sao ngaâi laåi thúâ ú. Ngûúâi khaách húi cuái àêìu veã ngaán ngêím. - Töi hiïån nay khöng coá nhiïìu tiïìn nhû trûúác kia, - Öng ta noái. - Töi nghô laâ coá leä boån lûu manh àaä cheán mêët röìi vaâ khöng muöën mêët thïm tiïìn vò chuyïån phiïu lûu nûäa. - Hoaân toaân tûå nhiïn, nhûng chuáng töi bùæt buöåc phaãi xúi con ngöîng cuãa ngaâi. - Caác ngaâi àaä cheán noá röìi sao? Ngûúâi khaách höìi höåp xuác àöång maånh vaâ ngöìi khöng yïn trïn ghïë. - Vêng, nïëu khöng kõp thõt thò àïën hoãng mêët thöi, Holmes traã lúâi. - con ngöîng trong löìng khaác coân tûúi roái vaâ nùång khöng keám con ngöîng cuãa ngaâi chuáng töi àõnh thay cho ngaâi?! - Ö! Quaá töët, têët nhiïn àûúåc thûa ngaâi. - Beyker traã lúâi vaâ thúã phaâo nheå nhoäm.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

207

- Con ngöîng cuãa ngaâi hiïån nay chuáng töi chó coân böå loâng, diïìu, nïëu ngaâi muöën... Beyker cûúâi sung sûúáng: - Chùèng leä àïí kyã niïåm cuöåc phiïu lûu. - Öng ta noái, - Töi khöng biïët böå haâi cöët cuãa "ngûúâi baån quaá cöë seä giuáp ñch àûúåc gò nûäa? Hêìm chùng? Khöng thûa ngaâi, nïëu ngaâi cho pheáp thò töi chó chuá yá àïën chuá ngöîng tuyïåt vúâi àang nùçm trong löìng maâ thöi. Sherlock lûúát nhòn nhanh sang töi vaâ nhuán vai. - Chiïëc muä vaâ con ngöîng àêy, ngaâi cûá tûå nhiïn, - Anh noái, AÂ quïn, ngaâi coá thïë cho töi biïët ngaâi mua con ngöîng chöî naâo vêåy? Töi rêët muöën biïët àiïìu àoá vò con ngöîng cuãa ngaâi thêåt laâ beáo vaâ xúi thò rêët tuyïåt. - Sùén loâng, thûa ngaâi! - Beyker noái vaâ àûáng lïn xaách con ngöîng múái keåp vaâo naách. - Caái Höåi khöng lúán cuãa chuáng töi chuyïn uöëng rûúåu úã quaán "Alpha" bïn caånh viïån baão taâng êëy. Trong nùm nay öng Vinàigheát, chuã quaán rûúåu, möåt ngûúâi quaã laâ chu àaáo vaâ lo xa àaä àûáng ra thaânh lêåp "Cêu laåc böå ngöîng" - haâng tuêìn chuáng töi àoáng goáp ngûúâi vaâi ba xu, àïën lïî phuåc sinh möîi ngûúâi àûúåc nhêån möåt con ngöîng. Töi vö cuâng caãm ún ngaâi, vò thêåt bêët tiïån cho ngûúâi lõch thiïåp trong àöå tuöíi cuãa töi laåi phaãi àöåi chiïëc muä Xcötlen?! Öng ta cuái raåp xuöëng chaâo chuáng töi möåt caách trõnh troång röìi ài khoãi. - Vúái ngaâi Henri Beyker moåi chuyïån àaä kïët thuác, - Holmes noái, sau khi àaä àoáng cûãa laåi. - Roä möìn möåt laâ öng ta khöng hïì biïët viïn àaá quyá... Cêåu àoái chûa Watxún? - Chûa àoái lùæm. - Túá àïì nghõ chuyïín bûäa ùn cuãa chuáng ta vaâo buöíi töëi luön thïí. Chuáng ta cêìn nhanh choáng lêìn theo dêëu vïët noáng höíi ngay bêy giúâ. - Àöìng yá. Töëi - trúâi rêët laånh, chuáng töi phaãi khoaác baânh tö vaâ chuâm khùn kñn cöí. Nhûäng ngöi sao laånh leäo lêëp laánh trïn nïìn trúâi sêu thùèm vaâ húi thúã cuãa ngûúâi qua laåi nhû khoái cuãa noâng suáng luåc khi àöìng loaåt nhaã àaån. Bûúác chên chuáng töìi nïån trïn àûúâng phöë

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

208

nghe khaá roä. Chuáng töi ài doåc theo àaåi löå Wimpúi; àaåi löå Garl; bùng qua phöë Vigmör vaâ ài àïën àaåi löå Okxförà - khoaãng 5 phuát sau chuáng töi àaä coá mùåt taåi Blumxber, ngay kïì quaán rûúåu "Alphal"; möåt chiïëc quaán khiïm nhûúâng nùçm úã goác phöë dêîn túái Khölbörn. Holmes bûúác vaâo quaán goåi hai vaåi bia. Ngûúâi chuã quaán mùåt àoã gay, mùåc taåp dïì trùæng chaåy ra. - Quaán cuãa ngaâi bia rêët tuyïåt, nhûng noá vêîn dúã hún nhûäng con ngöîng cuãa ngaâi. - Holmes noái tónh bú. - Quaán töi laâm gò coá ngöîng. Ngûúâi chuã quaán troân mùæt ngaåc nhiïn. - ÖÌ! Caách àêy nûãa tiïëng àöìng höì töi coá àaâm luêån vúái ngaâi Henri Beyker, thaânh viïn cuãa "Cêu laåc böå ngöîng" chöî ngaâi. - A? Töi hiïíu röìi. Nhûng àêëy khöng phaãi ngöîng cuãa töi. - Thïë ngöîng cuãa ai, thûa ngaâi? - Töi mua hai taá ngöîng cuãa möåt nhaâ buön gêìn chúå Kövent. - Ú' àêëy töi biïët vaâi ngûúâi trong boån hoå, ngaâi mua cuãa ngûúâi naâo vêåy? - Ngaâi Brekinriàr. - ÖÌ ! Töi khöng quen ngaâi Brelinriàr. - Holmes noái, sau khi chuáng töi bûúác ra ngoaâi trúâi giaá reát vaâ Holmes caâi vöåi khuy aáo baânh tö laåi. - Watxún, khöng àûúåc quïn möåt àêìu cuãa chuöîi xñch laâ con ngöîng, coân àêìu kia laâ möåt ngûúâi àang bõ giam giûä. Anh ta chùæc seä bõ aán hún 7 nùm tuâ khöí sai, nïëu chuáng ta khöng chûáng minh àûúåc anh ta vö töåi. Rêët coá khaã nùng cuöåc truy tòm cuãa chuáng ta seä tòm ra àûúåc thuã phaåm. Dêîu sao trong tay chuáng ta cuäng àaä coá súåi chó maâ súåi chó naây àaä tuöåt khoãi tay súã caãnh saát vaâ rúi vaâo chuáng ta möåt caách thêåt tònh cúâ nhûng àêìy thi võ, hûáng thuá. Dûåa vaâo àêy, chuáng ta seä lêìn ra àêìu möëi. Voâng hûúáng khaác, bûúác àïìu, bûúác. Chuáng töi bùng qua phöë Khölbom, ài doåc theo àaåi löå Enàel röìi vöåi vaä vûúåt qua vaâi khu nhaâ töìi taân àïën chúå Kövent. Chuáng töi nhòn thêëy möåt cûãa hiïåu lúán nhêët coá biïín àïì "Brekinriàr". Chuã tiïåm laâ möåt ngûúâi coá böå mùåt nhû ngûåa: Böå rêu quai noán àûúåc chùm soác cöng phu, àang giuáp thùçng beá àoáng caánh cûãa söí.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

209

- Chaâo quyá võ! Trúâi nùm nay laånh giaá laâm sao? - Holmes noái. Tay laái buön kheä gêåt àêìu chaâo laåi vaâ neám caái nhòn doâ xeát rêët sùæc lïn anh baån töi. - Ngöîng öng baán hïët röìi aâ? - Holmes noái tiïëp vaâ giú tay chó vaâo quêìy haâng àûúåc laát bùçng gaåch hoa tröëng khöng. - Saáng mai ngaâi muöën 500 con ngöîng coá ngay. - Ngaây mai töi khöng biïët duâng noá vaâo viïåc gò nûäa?! - Thïë ngaâi àïën chöî tiïåm kia kòa, núi sang saáng àoá, coá khi hoå coân con naâo chùng? - Nhûng ngûúâi ta cûã töi àïën chöî ngaâi. - Ai vêåy? - Öng chuã tiïåm "Alpha". - AÂ, àuáng töi àaä baán cho öng êëy hai taá. - Nhûäng con ngöîng ra ngöîng! Ngaâi mua noá úã àêu vêåy? Töi sûãng söët kinh ngaåc khi thêëy laäo nhaâ buön khuâng lïn giêån giûä khi nghe cêu hoãi êëy. - A! Ngaâi muöën gò? - Öng ta ngêíng phùæt àêìu lïn, hai tay chöëng naånh thaách thûác, - Ngaâi àõnh giúã troâ gò àêy? Xin cûá noái thùèng. - Töi noái thùèng tuöåt ra röìi. Töi muöën biïët ai àaä baán cho ngaâi nhûäng con ngöîng maâ ngaâi àaä baán cho quaán "Alpha"? - ÖÌ! Thïë thò töi khöng noái àêu. - Ngaâi khöng thñch thò àûâng noái, coá gò quan troång àêu! Thêåt khöng hiïíu taåi sao ngaâi laåi nöíi noáng vö cúá nhû thïë? - Töi nöíi noáng û? Ú' vaâo àõa võ cuãa töi ngaâi coá nöíi noáng khöng? Töi traã möåt moán tiïìn lúán mua möåt moán haâng beáo búã vaâ nhû thïë laâ xong xuöi töët àeåp chûá coá gò maâ cûá hoãi "Nhûäng con ngöîng àêu röìi?". "Ngaâi mua úã àêu?". "Ngaâi àaä baán cho ai?" "Ngaâi àaä thu àûúåc bao nhiïu tiïìn lúâi?" Thêåt rùæc röëi chó vò mêëy con ngöîng maâ xõ ngêåu caã lïn. - Töi khöng coá möëi quan hïå vúái nhûäng ngûúâi hay toâ moâ toåc maåch nhû thïë. - Holmes khöng giûä àûúåc, vöåi noái, - Ngaâi khöng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

210

muöën noái thò àûâng noái. Nhûng töi àaä àaánh cûúåc mêët 5 baãng, con ngöîng maâ töi àaä ùn, àûúåc nuöi úã nöng thön. - Ngaâi bõ thua cuöåc röìi! Con ngöîng êëy úã thaâhh phöë. - Ngûúâi laái buön noái. - Khöng thïí nhû vêåy àûúåc?! - Töi àaãm baão vúái ngaâi laâ nhûäng con ngöîng êëy úã thaânh phöë! - Khöng àúâi naâo töi tin àûúåc! - Ngaâi àûâng nghô laâ ngaâi saânh hún töi trong chuyïån naây. Têët caã nhûäng con ngöîng töi baán cho quaán "Alpha" àïìu àûúåc nuöi úã thaânh phöë chûá khöng phaãi nöng thön, ngaâi nghe roä chûa? - Ngaâi khöng àaánh lûâa töi àûúåc àêu! - Ngaâi muöën cuöåc chûá? - Ngaâi chó mêët tiïìn vö ñch. Töi tin vaâo sûå saânh soãi cuãa mònh. Nhûng nïëu ngaâi muöën töi sùén saâng cuöåc vúái ngaâi àïí daåy cho ngaâi möåt baâi hoåc vïì caái tñnh ngang bûúáng cuãa mònh. Ngûúâi laái buön nhïëch meáp cûúâi móa. - Bill, con mang laåi àêy cho cha quyïín söí, - öng ta noái. Cêåu beá mang laåi hai quyïín söí, möåt quyïín moãng dñnh, coân möåt quyïín thò to àuâng dñnh àêìy dêìu múä. Öng ta àùåt cuöën söí xuöëng dûúái ngoån àeân. - Àêy laâ ngaâi Xpörsin - Ngûúâi buön noái, - Töi cûá nghô höm nay öng ta baán hïët ngöîng röìi, nhûng trúâi xui àêët khiïën thïë naâo laåi mang àïën cho töi möåt con ngöîng nûäa. Ngaâi coá thêëy cuöën söí kia khöng? - Thò sao? - Danh saách nhûäng ngûúâi töi thûúâng mua haâng àûúåc ghi cheáp trong àoá. Ú' trang naây laâ danh saách nhûäng ngûúâi cung cêëp haâng úã nöng thön, coân nhûäng con söë nùçm sau hoå tïn cuãa möîi ngûúâi laâ chó söë trang cuãa quyïín söí lúán, trong àoá ghi nhûäng tñnh toaán núå nêìn. Coân trang naây ngaâi thêëy chûa, noá àûúåc viïët bùçng mûåc àoã. Àêëy laâ danh saách nhûäng ngûúâi baán haâng cho töi úã thaânh phöë. Xin ngaâi haäy cùng mùæt maâ àoåc hoå tïn ngûúâi thûá ba, haäy àoåc to thaânh tiïëng xem naâo?!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

211

- "Baâ Öksöt; phöë Brinxtön - 117, trang 249", - Holmes àoåc. - Hoaân toaân àuáng, bêy giúâ ngaâi haäy lêåt trang 249 úã quyïín söí lúán. Holmes lêåt àïën trang 249. - "Baâ Öksöt, phöë Brixtön - 117, ngûúâi cung cêëp chim muöng vaâ caác loaåi trûáng". - Ngaâi àoåc xem caái gò ghi úã doâng cuöëi kia! "Ngaây 22 thaáng 12, baán 24 con ngöîng, giaá möîi con laâ 7 àöìng Siling 6 xu". - Àuáng, haäy nhúá lêëy, coân phña dûúái?! - "Àaä baán cho ngaâi Vinàighet, chuã quaán "Alpha" möîi con 12 siling". - Sao, ngaâi noái sao? Sherlock Holmes laâm ra veã buöìn rêìu, ruát tiïìn trong tuái ra vûát noá lïn trïn baân vaâ ra ài khöng noái thïm möåt lúâi. Sau khi ài àûúåc vaâi meát, anh dûâng laåi dûúái möåt ngoån àeân röìi cûúâi thoaã thñch, cûúâi rung khöng thaânh tiïëng. - Nïëu khöng may cêåu gùåp con ngûúâi coá böå rêu nhû thïë vúái chiïëc khùn lau maâu àoã boã trong tuái aáo cêåu coá thïí xoay àûúåc úã anh ta bêët cûá àiïìu gò cêåu muöën miïîn laâ cêåu àïì nghõ àaánh cuöåc, anh noái - Túá khùèng àõnh laâ: duâ phaãi boã ra 100 baãng Anh cuäng khöng bao giúâ àaåt àûúåc nhûäng söë liïåu tûúng tûå nhû thïë naây àêu. Nhûäng àiïìu maâ túá thu nhêån àûúåc chó bùçng caách cuâng anh ta túái hiïåu cêìm àöì Watxún! Nhû vêåy chuáng ta àaä gúä àïën nuát cuöëi cuâng cuãa cuöån chó röëi röìi. Chuáng ta cêìn giaãi quyïët nöët nhiïåm vuå duy nhêët cuöëi cuâng: àïën ngay nhaâ baâ Öksöt hay àïí àïën saáng mai? Qua nhûäng lúâi cuãa tïn löî maäng êëy túá thêëy roä laâ ngoaâi chuáng ta coân coá keã àang quan têm àïën nhûäng chuá ngöîng àêëy. Nhûäng tiïëng öìn aâo rêët to böîng voång túái tûâ tiïåm maâ chuáng töi múái ài ra, khöng cho Holmes noái hïët cêu. Khi quay laåi, dûúái aánh saáng vaâng voåt cuãa cêìy àeân chao qua chao laåi, chuáng töi nhòn thêëy möåt ngûúâi coá böå mùåt àoã choát nhoã nhùæn. Brekinriàr àang chöëng naånh àûáng bïn cûãa tiïåm, möåt tay dûá dûá nùæm àêëm vïì phña ngûúâi kia.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

212

- Vúái töi vúái ngaâi, vaâ vúái nhûäng con ngöîng thïë laâ àuã röìi! Brekinriàr theát lïn. - Quyã tha ma bùæt caác ngûúâi ài! Nïëu ngaâi coân àïën àêy vúái nhûäng cêu chêët vêën ngu ngöëc - thò töi seä thaã choá ra cùæn ngaâi àêëy. Ngaâi cûá dêîn baâ Öksöt túái àêy, töi seä traã lúâi cho baâ ta, chùèng coá viïåc gò dñnh túái ngaâi. Töi mua ngöîng cuãa ngaâi chùæc?! - Khöng! Khöng! Nhûng dêîu sao thò möåt con trong àoá laâ cuãa töi. - Ngûúâi laå than thúã. - Ngaâi cûá àïën gùåp baâ Öksöt maâ hoãi! - Chõ êëy khuyïn töi àïën gùåp ngaâi. - Vúái töi thïë laâ àuã röìi! Quaá thïí lùæm röìi! Múâi ngaâi xeáo ngay! Cuát khoãi àêy ngay! Öng chuã tiïåm lao nhanh khoái cûãa, vaâ con ngûúâi khöën khöí kia biïën vaâo boáng àïm bao truâm. - Chuáng ta khoãi phaãi àïën phöë Brinxtön laâm gò nûäa, Holmes noái thò thêìm, - maâ thûã túái vúái ngûúâi laå kia seä coá ñch àêëy. Len qua àaám ngûúâi toâ moâ àang bùæt àêìu giaãi taán, anh baån cuãa töi chaåy rêët nhanh vaâ àaä àuöíi kõp con ngûúâi beá nhoã kia. Holmes nùæm vai anh ta. Keã laå mùåt giêåt mònh quay laåi vaâ dûúái aánh saáng cuãa ngoån àeân, mùåt anh ta trùæng nhúåt nhaåt. - Ngaâi laâ ai? Ngaâi cêìn gò? - Anh ta hoãi vúái gioång run run. - Haäy tha löîi cho töi, - Holmes noái nheå nhaâng. - Töi tònh cúâ nghe àûúåc cêu maâ ngaâi àaä hoãi tïn nhaâ buön. Töi nghô laâ töi coá thïí giuáp ñch cho ngaâi àûúåc chùng? - Ngaâi û? Nhûng ngaâi laâ ai? Tûâ àêu ngaâi biïët àûúåc töi àang cêìn gò? - Töi tïn laâ Sherlock Holmes. Nghïì nghiïåp cuãa töi laâ biïët nhûäng gò ngûúâi khaác khöng biïët àûúåc. - Nhûng chuyïån maâ töi muöën biïët, ngaâi khöng thïí naâo biïët àûúåc àêu?! - Xin ngaâi boã qua cho sûå àûúâng àöåt, nhûng töi biïët têët caã. Ngaâi mûu toan tòm theo dêëu vïët nhûäng con ngöîng maâ baâ Öksöt úã phöë Brinxtön baán cho nhaâ buön coá tïn Brekinrlàr, nhaâ buön naây laåi baán chuáng cho ngaâi Vindighet - chuã tiïåm rûúåu "Alpha". Àïën lûúåt mònh ngaâi Vindighet laåi phên phaát cho caác

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

213

thaânh viïn trong "Cêu laåc böå ngöîng" cuãa mònh. Ngaâi Henri Beyker laâ möåt trong nhûäng thaânh viïn êëy. - ÖÌ! Ngaâi chñnh laâ ngûúâi maâ töi mong gùåp! -Ngûúâi laå thöët lïn maâ chòa àöi baân tay run rêíy ra. - Töi khöng thïí diïîn taã hïët vúái ngaâi têët caã chuyïån êëy àöëi vúái töi noá rêët quan troång nhû thïë naâo? Sherlock Holmes goåi möåt chiïëc xe ngûåa chaåy ngang qua. - Töët hún hïët chuáng ta seä ngöìi noái chuyïån trong möåt cùn phoâng êëm cuáng tiïån lúåi hún àûáng úã àêy trïn sên chúå gioá thöíi laånh giaá. - Sherlock àïì nghõ, - Nhûng trûúác khi chuáng ta khúãi haânh, ngaâi laâm ún cho biïët quyá danh? Ngûúâi laå chêìn chûâ trong giêy laát. - Tïn töi laâ Trön Röbinxön, - Hùæn noái, laãng caái nhòn ài núi khaác. - Khöng, töi muöën biïët tïn thêåt cuãa ngaâi kia? - Holmes dõu gioång. - Laâm viïåc vúái tïn thêåt cuãa mònh bao giúâ cuäng thñch thuá hún. Goâ maá nhúåt nhaåt cuãa hùæn böîng àoã lûång lïn. - Tïn thêåt cuãa töi... laâ... Àreymx Rayàer. - Hùæn noái khoá nhoåc. - Àuáng, ngaâi laâm viïåc úã khaách saån "Koxmopoliten". Múâi ngaâi ngöìi vaâo xe, töi seä kïí têët caã cho ngaâi nghe nhûäng gò ngaâi muöën biïët. Con ngûúâi beá nhoã àûáng im bêët àöång. Hùæn cûá luác thò liïëc nhòn töi, luác thò liïëc nhòn Sherlock. Niïìm hy voång múái vuåt saáng trong àöi mùæt hùæn böîng àöíi sang nhûäng aánh lo êu súå haäi. Roä laâ hùæn àang suy tñnh khöng biïët nhûäng gò àang àúåi hùæn, bêët haånh hay laâ möåt haånh phuác lúán lao? Cuöëi cuâng röìi hùæn cuäng phoá mùåc cho söë phêån ngöìi vaâo xe vúái chuáng töi. Sau 30 phuát chuáng töi àaä ngöìi trong phoâng khaách úã heãm Beyker. Trong luác ài àûúâng, chuáng töi khöng ai noái vúái ai möåt lúâi. Chñnh thïë maâ ngûúâi baån àûúâng thúã döìn dêåp vaâ khoá nhoåc, hai tay nùæm chùåt àïën nöîi khöng cêìn noái chuáng töi cuäng thêëy hùæn àang höìi höåp vaâ hoang mang àïën cuâng cûåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

214

- Thïë laâ chuáng ta àaä coá mùåt úã nhaâ röìi. - Holmes vui veã noái. - Khöng coá gò hún caái loâ àang chaáy rûåc thïë kia trong thúâi tiïët khöën naån naây! - Hònh nhû ngaâi laånh quaá thò phaãi, thûa ngaâi Rayàer. Múâi ngaâi ngöìi vaâo chiïëc ghïë naây, töi thay àöi deáp mang trong nhaâ laâ chuáng ta bùæt tay ngay vaâo cöng chuyïån cuãa ngaâi. Nhû vêåy laâ ngaâi muöën biïët àiïìu gò àaä xaãy ra vúái nhûäng chuá ngöîng? - Vêng, thûa ngaâi. - Àuáng hún, chó múái möåt con ngöîng thöi, maâ ngaâi chó quan têm àïën ngöîng trùæng, coá nhûäng àöëm àen úã àuöi? Rayàer ruâng mònh vò lo lùæng. - Ö! Thûa ngaâi! - Hùæn ta kïu lïn. - Ngaâi coá thïí cho töi biïët con ngöîng êëy hiïån giúâ àang úã àêu? - Noá hiïån àang úã àêy. - Àang úã àêy? - Àuáng, möåt con ngöîng khöng bònh thûúâng, khöng phaãi vö cúá maâ ngaâi quan têm àïën noá. Sau khi chïët con ngöîng àaä àïí laåi cho chuáng töi möåt quaã trûáng, möåt haåt nhên coá maâu xanh da trúâi lêëp laánh tuyïåt vúâi. Viïn àaá vêîn úã àêy. Ngûúâi khaách àûáng lïn chïånh choaång, baân tay phaãi dûåa vaâo cûãa loâ. Holmes lùång leä múã tuã chöëng chaáy lêëy ra viïn Karbunkeil xanh lam, noá lêëp laánh nhûäng tia oáng aánh rûåc rúä vaâ laånh leäo nhû möåt vò sao. Rayàer àûáng àûåc ra, khuön mùåt hùæn meáo xïåch vaâ trong àöi mùæt vö voång cuãa hùæn aánh lïn sûå lûúäng lûå coá nïn àoâi hoãi viïn àaá cho mònh chùng? Hay tûâ chöëi moåi quyïìn haån chiïëm àoaåt. - Troâ chúi àaä thêët baåi röìi, Rayàer aå. - Sherlock Holmes bònh tônh noái. - Ngaâi haäy àûáng cho vûäng keão khöng bõ ngaä vaâo lûãa bêy giúâ. Watxún! Cêåu giuáp anh ta ngöìi xuöëng. Hùæn coân yïëu lùæm khöng àuã sûác àïí lûâa gaåt nûäa àêu. Cêåu lêëy cho hùæn möåt ly rûúåu nhoã. Nhû thïë, bêy giúâ tröng hùæn ta múái ra höìn ngûúâi möåt chuát. Àuáng laâ loaâi sêu boå thaãm haåi! Rayàer loaång choaång vaâ chuát nûäa thò hùæn lùn quay ra saân, nhûng nhúâ coá ly rûúåu hùæn ta gûúång laåi mùåt húi ûãng höìng lïn

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

215

möåt chuát. Hùæn ngöìi xuöëng ghïë nhû möåt taãng thõt àöí, súå sïåt nhòn lïn ngûúâi töë giaác mònh. - Töi àaä biïët hêìu nhû têët caã, trong tay töi coá àêìy àuã dêîn chûáng. Cho nïn ngaâi phaãi coá traách nhiïåm böí sung thïm vaâi chöî. Tuy nhiïn ngaâi phaãi cung cêëp ngay bêy giúâ, sao cho trong sûå viïåc naây têët caã àïìu saáng toã. Do àêu ngaâi biïët viïn àaá quyá Karbunkul cuãa baá tûúác phu nhên Mörkar? - Tiïíu thû Keterin Kiuzek noái, - Hùæn traã lúâi bùçng gioång run rêíy súå sïåt. - Töi biïët, con hêìu cuãa baá tûúác. Möåt moán búã nhû thïë àaä laâm cho ngaâi muâ quaáng; àiïìu naây cuäng xêíy ra vúái nhûäng con ngûúâi trung thûåc àûáng àùæn khöng chó möåt vaâi lêìn. Ngaâi bùæt àêìu tòm kïë thûåc hiïån. Töi caãm thêëy ngaâi coá thïí trúã thaânh möåt thùçng búåm khöng xoaâng àêu! Ngaâi biïët anh thúå haân thiïëc Khörner àaä möåt lêìn bõ kïët aán ùn cùæp nïn moåi sûå nghi ngúâ seä rúi vaâo anh ta trûúác nhêët. Ngaâi àaä laâm gò? Coá phaãi ngaâi àaä beã gaäy möåt thanh úã loâ sûúãi trong phoâng baâ baá tûúác chùng? Ngaâi vaâ con hêìu àaä cöë daåo diïîn àïí hoå múâi àuáng anh chaâng thúå thiïëc Khörner àïën sûãa chûäa gêëp. Khi Khörner ài khoãi, ngaâi àaä cuöîm ngay viïn àaá trong chiïëc vñ, xong xuöi ngaâi la oá lïn êìm ô vaâ con ngûúâi àaáng thûúng kia lêåp tûác bõ bùæt. Coân sau àoá... Rayàer bêët thònh lònh boâ xuöëng têëm thaãm röìi lêëy haâi tay öm chêåt àêìu göëi cuãa anh baån töi. - Haäy vò chuáa, ngaâi thûúng haåi lêëy töi! - Hùæn gaâo lïn thaãm thiïët, - ngaâi haäy nghô àïën cha töi, meå töi. Àiïìu khuãng khiïëp naây seä giïët chïët hoå mêët. Töi chûa bao giúâ ùn cùæp! Chûa bao giúâ! Töi hûáa vúái ngaâi àiïìu àoá seä khöng bao giúâ lùåp laåi nûäa! Mong ngaâi tha töi àûâng àûa chuyïån naây ra toaâ! Vò chuáa xin ngaâi àûâng noái chuyïån töi trûúác toaâ. - Im ài, - Holmes laånh luâng noái, - Bêy giúâ thò maây quyâ laåy van xin khuám nuám múái dïî laâm sao! Coân maây nghô gò khi maây àêíy con ngûúâi khöën khöí àaáng thûúng kia ngöìi vaâo ghïë bõ caáo khi anh ta hoaân toaân vö töåi? - Töi seä chaåy tröën, thûa ngaâi Holmes! Töi seä tûâ boã nûúác Anh, khi àoá lúâi buöåc töåi àöëi vúái anh ta seä hïët...

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

216

- Khoan àaä, chuáng töi seä àïì cêåp túái àiïìu thónh cêìu. Coân bêy giúâ maây haäy kïí cho chuáng tao nghe cêu chuyïån kyâ thuá kia. Bùçng caách naâo viïn àaá laåi loåt vaâo con ngöîng vaâ con ngöîng bõ àêíy ra chúå baán? Haäy noái thêåt, búãi vò sûå thêåt seä laâ con àûúâng duy nhêët cûáu thoaát maây. Rayàer lêëy lûúäi liïëm liïëm àöi möi nûát neã. - Töi seä kïí cho ngaâi têët caã sûå thêåt, - Hùæn thïì thöët. - Khi caãnh saát bùæt Khörner, töi quyïët àõnh thûúång saách laâ phaãi têíu taán viïn àaá ài, trong luác caãnh saát chûa coá yá nghô luåc soaát ngûúâi töi vaâ cùn phoâng cuãa töi. Trong khaách saån khöng coá chöî thñch húåp àïì giêëu viïn àaá. Töi rúâi khaách saån nhû ài giaãi quyïët cöng viïåc thûúâng ngaây, röìi àïën ngay nhaâ chõ töi. Chõ töi lêëy chöìng laâ öng Öksöt söëng úã phöë Krinxtön, laâm nghïì chùn nuöi gia cêìm. Möîi khi bùæt gùåp bêët cûá ngûúâi naâo, töi àïìu coá caãm giaác hoå laâ caãnh saát hoùåc laâ thaám tûã. Mùåc duâ trúâi rêët laånh, nhûng möì höi töi vêîn tuön ra nhû mûa àaá. Chõ töi hoãi laâ coá chuyïån gò maâ sao tröng nhúåt nhaåt thïë. Töi traã lúâi rùçng töi àang lo súå höìi höåp vò vuå mêët cùæp àöì trang sûác quyá úã khaách saån töi laâm. Sau àoá, töi ài ra phña sau heâ, lêëy thuöëc ra huát vaâ bùæt àêìu nghô caách àöëi phoá. - Töi coá möåt anh baån thên - Tïn laâ Moàxli. anh ta àaä chaåy tröën trïn àûúâng túái nhaâ tuâ Pentönvin. Möåt lêìn chuáng töi gùåp nhau, noái chuyïån vïì nhûäng ngûúâi tröåm cùæp àaä thûåc hiïån nhûäng vuå tröåm nhû thïë naâo? Töi nghô laâ anh ta khöng phaãn àöëi, vò anh ta àang tröën chaåy phaáp luêåt. Töi quyïët àõnh ài thùèng túái chöî anh ta úã Kilburn vaâ kïí laåi têët caã bñ mêåt cuãa mònh. Chùæc anh ta seä noái cho töi caách biïën viïn àaá thaânh nhûäng àöìng tiïìn. Nhûng laâm thïë naâo àïí àïën àûúåc chöî anh ta. Töi höìi höåp nghô laåi phuát giêy lo êu nghi hoùåc àau àúán giaây voâ maâ töi àaä traãi qua trïn àûúâng ài tûâ khaách saån àïën nhaâ chõ töi. Möîi phuát ngûúâi ta àïìu coá thïí chöåp töi, luåc soaát vaâ tòm thêëy viïn àaá nùçm trong tuái aáo cuãa töi. Töi àûáng dûåa vaâo tûúâng, nhòn ngùæm nhûäng con ngöîng àang chaåy lung tung, ruác rñch dûúái chên töi. Böîng nhiïn töi naãy ra yá nghô àaánh lûâa viïn thaám tûã sûâng soã nhêët thïë giúái nhû thïë naây... Vaâi tuêìn trûúác àêy chõ töi coá noái, túái ngaây lïî phuåc sinh túái seä àûúåc chõ cho möåt con ngöîng àaä àûúåc lûåa choån kyä caâng nhêët àïí thay moán quaâ. Töi biïët chõ töi bao giúâ cuäng giûä lúâi hûáa. Töi quyïët àõnh lêëy ngay con ngöîng tûâ bêy giúâ vaâ nheát viïn àaá vaâo

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

217

moã noá àïí mang luön àïën Kiiburn. Ú' trong sên coá möåt caái chuöìng, töi àuöíi möåt con ngöîng to löng trùæng coá chêëm àen úã àuöi vaâo àêëy. Töi toám lêëy con ngöîng baånh caái moã ra vaâ êën viïn àaá vaâo hoång caâng sêu caâng töët, con ngöîng nuöët ûâng ûåc, töi lêëy tay súâ soaång àêíy dêën viïn àaá xuöëng diïìu. Con ngöîng chöëng cûå, lêëy àöi caánh àêåp êìm êìm. Chõ töi nghe thïë chaåy ra. Khi töi chaåy laåi chöî chõ àïì traã lúâi thò con ngöîng trúâi àaánh kia tuöåt khoãi tay töi vaâ nhaâo vö trong bêìy. "Cêåu laâm caái gò con ngöîng thïë Àreymx"? Chõ töi hoãi. "Em àõnh bùæt möåt con ngöîng. - Töi noái. - Chõ hûáa laâ tùång em möåt con nhên ngaây lïî phuåc sinh vaâ em xem thûã con naâo mêåp nhêët". "ÖÌ! - Chõ töi thöët lïn. - Chõ àaä lûåa cho cêåu möåt con con röìi. Anh chõ goåi noá laâ "con ngöîng cuãa cêåu Àreymx". Noá àêëy, to vaâ trùæng toaát kia kòa, têët caã coá 26 con ngöîng trong àoá coá möåt con cho cêåu, möåt con àïí laåi nhaâ, coân laåi nguyïn hai taá àem ài baán". "Caám ún chõ Meghi. - Töi noái. - Nïëu nhû chõ khöng cho laâ quan troång, chõ haäy cho em con ngöîng maâ em vûâa cêìm trong tay luác naäy". "Con ngöîng cuãa cêåu nùång hún con kia ñt ra cuäng ba Funt àêëy, anh chõ nuöi noá möåt caách àùåc biïåt àïí daânh riïng cho cêåu thöi". "Àiïìu àoá khöng quan troång. Em thñch chñnh con êëy vaâ muöën bùæt ngay bêy giúâ". "Àoá laâ viïåc cuãa cêåu. - Chõ töi noái vaâ húi tûå aái. - Cêåu muöën bùæt con naâo?". "Con trùæng coá chêëm àen úã àuöi, noá àang úã giûäa bêìy kia kòa". "Cêåu haäy àuöíi noá ra vaâ bùæt lêëy!". Töi àaä laâm nhû thïë, thûa ngaâi Holmes; vaâ töi mang con ngöîng túái Kilburn. Töi kïí têët caã cho anh baån thên. Anh ta laâ ngûúâi maâ töi dïî daâng döëc hïët bêìu têm sûå. Anh cûúâi vang sau àoá chuáng töi lêëy dao raåch con ngöîng ra. Tim töi nhû ngûâng àêåp. Khi thêëy khöng coá viïn àaá úã àoá, töi giêåt mònh, thïë laâ coá sûå nhêìm lêîn ghï ngûúâi. Töi àïí con ngöîng laåi röìi vöåi vaâng ba chên böën

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

218

cùèng phoáng àïën nhaâ chõ töi. Töi chaåy ra sau heâ, àaân ngöîng àaä biïën mêët. "Chõ Meghi úi? Àaân ngöîng àêu röìi?". - Töi quaát lúán. "Àem àïën nhaâ laái buön hïët röìi". "Laái buön naâo?". "Öng Brekinnàr úã chúå Kövent êëy". "Trong bêìy ngöîng cuãa chõ coá mêëy con löng trùæng coá choâm àen úã àuöi, giöëng nhû con maâ em vûâa cùæt tiïët xong àêëy? - Töi hoãi höìi höåp". "Àuáng àêëy, Àreymx! Coá hai con trùæng chêëm àen úã àuöi, chõ cuäng hay bõ löån lùæm". Thïë laâ töi hiïíu ra têët caã. Töi têët tûúãi chaåy àïën ngay nhaâ öng Brekinnàr. Nhûng öng ta àaä baán têët caã söë ngöîng àoá röìi, vaâ öng êëy nhêët quyïët khöng chõu heá rùng laâ öng ta àaä baán cho ai. Chñnh ngaâi àaä chûáng kiïën nhûäng lúâi leä thö tuåc cuãa öng ta. Chõ töi nghô töi bõ thêìn kinh vaâ, chñnh töi cuäng coá caãm giaác laâ mònh àang àiïn thûåc sûå. Thïë laâ... thïë laâ... töi... tïn keã tröåm nhú nhuöëc mùåc duâ töi khöng coá yá àõnh laâm giêìu, öi, vò viïn àaá maâ töi àaä laâm haåi caã cuöåc àúâi thanh thaãn cuãa mònh. Laåy chuáa! Haäy cûáu giuáp töi! Laåy chuáa! Haäy cûáu con vúái! Hùæn böîng khoác oaâ lïn, hai tay öm têëy mùåt möåt caách thiïíu naäo, toaân böå cú thïí hùæn nhû khöng coân sinh khñ. Im lùång keáo daâi, thónh thoaãng chó nghe thêëy nhûäng tiïëng thúã daâi cuãa Rayàer vaâ tiïëng goä khe kheä àïìu àùån cuãa Holmes xuöëng caånh baân. Böîng Sherlock Holmes àûáng dêåy vaâ múã toang caánh cûãa ra. - Haäy cuát khoãi núi àêy! - Anh noái. - Nhû thïë laâ thïë naâo? Thûa ngaâi! - Hùæn lùæp bùæp noái. - ÖÌ bêìu trúâi seä laâm cho ngaâi vinh quang vaâ cao thûúång. - Àûâng noái nûäa, haäy cuát khoãi núi àêy ngay! Khöng cêìn nhùæc laåi, nhûäng bûúác chên hùm húã àang vang döåi dûúái cêìu thang, tiïëng caánh cûãa àoáng nheå úã phña dûúái vaâ tûâ ngoaâi phöë voång lïn nhûäng bûúác chên chaåy vöåi vaâng. - Röët cuöåc, Watxún, - Holmes noái vaâ àûa tay lïn lêëy têíu thuöëc. - Túá laâm viïåc tuyïåt nhiïn khöng phaãi àïí sûãa chûäa nhûäng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

219

sai lêìm bõ húá cuãa bïn caãnh saát. Nïëu anh chaâng Khörner bõ àe doaå búãi möåt möëi nguy hiïím thò laåi laâ chuyïån khaác. Nhûng Bayàer khöng thïí chöëng laåi anh êëy, sûå viïåc seä àûúåc giaãi quyïët öín thoaã cho caã hai. Coá thïí túá laâ keã che giêëu nhûäng tïn bõp búåm, nhûng àuáng hún laâ túá àaä cûáu con ngûúâi trûúác caái chïët vaâ sûå suåp àöí hoaân toaân. Vúái anh chaâng Beyàer, trûúâng húåp tûúng tûå nhû thïë naây seä khöng bao giúâ lùåp laåi nûäa. Anh ta hoaãng súå quaá mûác chõu àûång. Cuöåc àúâi oaái oùm cûá bùæt chuáng ta phaãi va chaåm vúái nhûäng troâ àaánh àöë kyâ quùåc! Giaãi àaáp nhûäng cêu chuyïån hoác buáa kia, àoá chñnh laâ phêìn thûúãng vaâ laâ niïìm vinh quang cho chuáng ta. Cêåu laâm ún goåi chuöng höå túá vúái. Chuáng ta laåi tiïëp tuåc möåt cêu chuyïån múái - nhên vêåt laâ chuá gaâ gö àang àúåi chuáng ta.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

TRUY TÒM DÊËU BÖÅ TÛÁ

220

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

221

Chûúng möåt Pheáp diïîn dõch laâ möåt khoa hoåc Shelock Holmes lêëy caái chai úã goác loâ sûúãi röìi ruát öëng tiïm ra khoãi bao da. Nhûäng ngoán tay daâi, xanh, gên guöëc chuêín bõ kim tiïm trûúác khi xùæn tay aáo traái lïn. Trong möåt thoaáng, aánh nhòn tû lûå cuãa anh dûâng trïn maång tônh maåch úã cùèng tay löî chöî vö söë vïët tiïm. Anh nhêën kim möåt caách chñnh xaác, àêíy chêët nûúác, röìi ngöìi goån gaâng vaâo chiïëc ghïë baânh boåc nhung, thúã möåt húi daâi saãng khoaái. Tûâ nhiïìu thaáng nay, töi àaä chûáng kiïën caãnh naây taái diïîn möîi ngaây ba lêìn, nhûng töi vêîn khöng laâm quen àûúåc vúái noá. Ngûúåc laåi caâng ngaây töi caâng thêëy khoá chõu thïm, vaâ caã trong giêëc nguã, àïm àïm, lûúng têm traách töi sao khöng coá can àaãm àïí phaãn àöëi chuyïån naây. Àaä bao nhiïu bêån röìi töi tûå nguyïån phaãi laâm sao cho têm höìn mònh àûúåc thanh thaãn vaâ noái ra nhûäng gò cêìn noái. Nhûng thaái àöå uïí oaãi vaâ deâ dùåt cuãa baån töi khöng cho pheáp töi toåc maåch nhû thïë àûúåc. Nhûäng thiïn tû àùåc biïåt vaâ nhûäng phêím chêët khaác thûúâng cuãa anh maâ töi àaä biïët roä khiïën töi phaãi kiïng nïí. Laâm traái yá anh, töi caãm thêëy thêåt ruåt reâ vaâ vuång vïì biïët bao. ÊËy thïë maâ, chiïìu höm àoá, töi khöng thïí dùçn àûúåc nûäa. Phaãi chùng àoá laâ do chêët men cuãa moán rûúåu chuáng töi àaä uöëng vaâo bûäa ùn trûa? Hay laâ vò caái cung caách khiïu khñch cuãa anh laâm töi cuäng giêån anh hún? Dêîu sao, töi cuäng phaãi lïn tiïëng. - Höm nay laâ mooácphin hay cöcain àêëy, anh baån? Töi hoãi. Cùåp mùæt àúâ àêîn cuãa anh rúâi khoãi cuöën saách in bùçng chûä kiïíu götñch anh àang cêìm trong tay. - Cöcain - Anh àaáp - möåt dung dõch baãy phêìn trùm. Anh muöën duâng thûã chuát chùng? - Khöng, chùæc chùæn laâ khöng röìi! - Töi àaáp, gioång húi cöåc cùçn - Sau chiïën tranh úã A'pganixtan, töi vêîn chûa bònh phuåc hùèn. Töi khöng thïí tûå cho pheáp mònh hoang phñ sûác lûåc àûúåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

222

Gioång àiïåu söi nöíi cuãa töi khiïën anh móm cûúâi. - Coá leä anh noái coá lyá àêëy, Watson aå. - Anh àaáp. - Coá thïí loaåi àöåc dûúåc naây gêy aãnh hûúãng taác haåi trïn thên thïí töi. Nhûng töi laåi thêëy noá coá taác duång kñch thñch laâm cho àêìu oác töi saáng suöët, nïn töi nghô laâ nhûäng taác duång phuå cuãa noá chó coá möåt mûác àöå quan troång khöng àaáng kïí. - Nhûng anh haäy xeát vêën àïì trong toaân böå cuãa noá chûá? Töi noái lúán bùçng möåt gioång hùng haái - Àuáng thïë, àêìu oác anh coá thïí minh mêîn khaác thûúâng, song anh haäy nghô àïën caái giaá maâ anh phaãi traã chûá? Àoá laâ möåt quaá trònh bïånh hoaån khiïën caác töí chûác tïë baâo naäo böå höìi sinh nhanh choáng, vaâ do àoá coá thïí àûa àïën möåt sûå suy nhûúåc thûúâng xuyïn. Anh cuäng tûâng biïët àïën tònh traång suy nhûúåc tinh thêìn thaãm haåi theo sau àoá: thïë thò cuöåc chúi naây àêu coá böí? Sao laåi àaânh chõu àïí tiïu tan nhûäng taâi nùng to lúán trong anh àïí chó kiïëm lêëy möåt khoaái caãm thoaáng qua thöi? Xin anh nhúá cho rùçng luác naây keã noái vúái anh chùèng nhûäng laâ ngûúâi baån chñ tònh maâ coân laâ möåt y sô chõu traách nhiïåm möåt phêìn naâo àoá vïì sûác khoãe cuãa anh. Anh chùèng toã veã gò laâ bõ xuác phaåm. Traái laåi anh àan mûúâi àêìu ngoán tay laåi vúái nhau vaâ àùåt khuyãu tay lïn tay ghïë baânh trong tû thïë cuãa möåt ngûúâi sùæp sûãa àûúåc thûúãng thûác möåt buöíi noái chuyïån lyá thuá. - Trñ oác töi khöng chõu nöíi tònh traång àònh àöën. - Anh àaáp haäy àùåt cho töi nhûäng baâi toaán, haäy cho töi viïåc laâm! Anh cûá giao cho töi baãn mêåt tûå bñ hiïím nhêët hoùåc möåt cöng trònh phên tñch phûác taåp nhêët ài, êëy thïë laâ töi àûúåc söëng trong bêìu khöng khñ thñch húåp vúái töi röìi àoá. Luác bêëy giúâ töi chùèng maâng àïën thûá kñch thñch töë nhên taåo naây nûäa àêu. Nhûng töi quaá chaán gheát caái lïì löëi àún àiïåu vaâ cuöåc söëng lùæm röìi. Töi cêìn coá möåt liïìu kñch thñch vïì tinh thêìn. Vaã chùng, àoá cuäng laâ lyá do taåi sao töi laåi choån caái nghïì kyâ cuåc naây, hay noái àuáng hún, lyá doá taåi sao töi àaä taåo ra noá, búãi leä trong loaâi ngûúâi nhû töi, töi laâ keã àöåc nhêët trïn coäi àúâi naây. - Tay thaám tûã tû àöåc nhêët aâ? Töi ngûúác mùæt noái. - Nhaâ thaám tûã duy nhêët maâ ngûúâi ta àïën hoãi yá kiïën - Anh noái roä thïm - Vïì viïåc àiïìu tra, sûu têìm, thò chñnh töi laâ toâa aán

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

223

phuác thêím khi maâ nhûäng anh chaâng thaám tûã nhû Gúârïxún, Lextrêyàú hay Atelmi Giönz boã cuöåc thöi khöng moâ ra àûúåc nûäa - möåt àiïìu àaä trúã thaânh lïì thoái úã hoå, xin nhùæc qua thïë thöi - thò nhûäng ngûúâi êëy àïën tòm töi. Töi xem xeát caác dûä kiïån vúái tû caách möåt giaám àõnh viïn vaâ phaát biïíu yá kiïën vúái tû caách laâ möåt chuyïn gia. Trong nhûäng trûúâng húåp nhû vêåy, töi chùèng àoâi hoãi rùçng vai troâ cuãa töi phaãi àûúåc thûâa nhêån chñnh thûác. Tïn tuöíi cuãa töi khöng xuêët hiïån trïn baáo chñ. Cöng viïåc töi laâm, tûå baãn thên noá, vaâ niïìm saãng khoaái tòm àûúåc möi trûúâng hoaåt àöång cho nhûäng taâi nùng thiïn phuá cuãa töi cuäng àaä laâ phêìn thûúãng cao quyá nhêët cho töi röìi. Vaã laåi, anh cuäng àaä coá dõp tröng thêëy töi laâm viïåc trong vuå Gieápphúxún Hêupú röìi maâ. - Quaã coá vêåy thêåt. Vaâ chûa bao giúâ töi laåi kinh ngaåc àïën nhû thïë. Kinh ngaåc àïën àöå tûâ àoá töi lêëy ra tû liïåu àïí viïët thaânh möåt têåp saách nhoã dûúái möåt caái tïn kïí ra cuäng khaá kyâ quùåc "Baãn khaão hoåa maâu àoã". Anh buöìn baä gêåt àêìu. - Vêng, töi coá xem qua. Anh noái - Thùèng thùæn maâ noái thò töi khöng thïí khen ngúåi anh àûúåc. Viïåc àiïìu tra laâ, hoùåc phaãi laâ, möåt khoa hoåc chñnh xaác; nhû vêåy luác naâo noá cuäng phaãi àûúåc tiïën haânh möåt caách laånh luâng vaâ khöng xuác àöång. Vêåy maâ anh laåi tòm caách sún phïët cho noá möåt maâu sùæc laäng maån, thò cuäng chùèng khaác naâo anh àûa möåt chuyïån tònh hoùåc möåt vuå bùæt coác vaâo mïånh àïì thûá nùm cuãa Úclitd1 vêåy. - Nhûng yïëu töë laäng maån tûå noá àaä coá sùén möåt caách khaách quan röìi kia maâ - Töi noái lúán - Töi àêu coá quyïìn nhaâo nùån, sûãa àöíi caác sûå kiïån möåt caách tuây tiïån àûúåc. - Trong nhûäng trûúâng húåp nhû thïë ta phaãi gaåt ra ngoaâi möåt söë sûå kiïån, hoùåc nïëu coá thuêåt laåi, thò phaãi thuêåt laåi theo möåt yá nghôa àuáng àùæn, húåp vúái têìm voác cuãa nöåi dung chuyïån kïí. Àiïìu àaáng leä phaãi àûúåc ghi nhêån trong vuå naây laâ löëi lêåp luêån laå luâng coá tñnh phên tñch ài ngûúåc tûâ quaã lïn nhên, nhúâ àoá maâ töi múái coá thïí phùng noá ra àûúåc. Lúâi phï bònh naây khiïën töi àêm bûåc mònh, giêån anh ta. Töi àaä chùèng àöång naäo chuã yïëu laâ àïí laâm anh ta àûúåc vûâa loâng àoá 1

Úclitd: Nhaâ toaán hoåc Hy Laåp, thïë kyã thûá ba trûúác Cöng nguyïn.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

224

sao. Loâng kiïu haänh cuãa anh àaä khiïën anh ên hêån rùçng möîi doâng töi viïët ra trong têåp saách nhoã cuãa töi àaä khöng nhùçm àöåc nhêët vaâo nhûäng cöng viïåc anh tiïën haânh. Àaä nhiïìu lêìn, trong nhûäng nùm thaáng söëng chung vúái anh úã phöë Bêycú, töi nhêån ra möåt thoaáng kiïu cùng qua caái thaái àöå àiïìm tônh vaâ coá tñnh chêët lyá thuyïët cuãa anh, nïn töi chùèng buöìn caäi laåi, chó chùm chuá sùn soác viïët thûúng úã chên mònh. Caách àêy khaá lêu, möåt viïn àaån àaä xuyïn thuãng qua àoá, vaâ tuy vêåy töi vêîn coân ài àûúåc, nhûng hïî cûá thúâi tiïët thay àöíi thò viïët thûúng laåi àau nhûác. - Vûâa röìi maång lûúái thên chuã cuãa töi àaä lan àïën caác nûúác luåc àõa - Holmes vûâa nhöìi thuöëc vaâo öëng àiïëu bùçng göî cêy thaåch thaão vûâa noái tiïëp - Múái tuêìn trûúác àêy thöi, Phrùngxoa Vila coá àïën nhúâ töi giuáp yá kiïën. Àoá laâ möåt ngûúâi cuäng cöë àöi chuát tiïëng tùm trong ngaânh caãnh saát tû phaáp cuãa Phaáp. Anh ta coá sùén caái trûåc giaác tinh tïë cuãa dên Xentú1, nhûng laåi thiïëu hùèn nhûäng kiïën thûác röång raäi coá thïí giuáp anh ta vûún lïn nhûäng àónh cao nghïå thuêåt cuãa mònh. Nöåi vuå liïn quan àïën möåt baãn chuác thû vaâ nïu lïn möåt söë àiïím lyá thuá töi àaä gúåi yá vúái anh ta laâ nïn xem laåi hai vuå tûúng tûå, möåt úã Riga nùm 1857, möåt úã Xanh Lui nùm 1871; nhúâ àoá anh ta àaä tòm ra lúâi giaãi àaáp chñnh xaác. Vaâ àêy laâ bûác thû caãm ún töi vûâa nhêån àûúåc saáng nay. Vûâa noái, anh àûa cho töi möåt túâ giêëy voâ nhaâu, tröng àïën kyâ quùåc. Toái àoåc lûúát qua: bûác thû rùåt nhûäng tûâ to taát, nhû laâ "rûåc rúä", "möåt sûå thaânh cöng tuyïåt vúâi", "möåt chuyïån phi thûúâng ñt ai laâm nöíi" toaân laâ nhûäng tûâ toã loâng ngûúäng möå nöìng nhiïåt cuãa anh chaâng ngûúâi Phaáp naây. - Thû anh êëy viïët nhû àïå tûã viïët cho thêìy - Töi noái. - ÖÌ ! viïåc töi giuáp àúä anh êëy khöng xûáng vúái lúâi khen tùång nhû thïë àêu. - Shelock Holmes noái bùçng gioång böng àuâa - Baãn thên anh ta cuäng rêët coá taâi; anh ta àaä coá àûúåc hai trong ba phêím chêët thiïët yïëu àöëi vúái möåt ngûúâi thaãm tûã toaân diïån, àoá laâ khaã nùng quan saát vaâ khaã nùng suy diïîn. Anh ta chó coân hiïëu sûå hiïíu biïët, nhûng àiïìu naây coá thïí àïën vúái thúâi gian. Anh ta àang dõch nhûäng têåp tiïíu luêån nhoã cuãa töi sang tiïëng Phaáp. - Nhûäng tiïíu luêån cuãa anh aâ? 1

Xentú (Colte): tïn goåi möåt chuãng töåc cöí àaåi úã chêu Êu.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

225

- ÖÌ , anh khöng biïët gò sao? - Anh vûâa cûúâi vûâa noái lúán Vêng, àuáng vêåy, töi coá töåi laâ àaä viïët ra nhiïìu têåp tiïíu luêån, nhûng têët caã àïìu thuöåc vïì caác vêën àïì kyä thuêåt. Chùèng haån nhû têåp tiïíu luêån naây àêy: "Vïì sûå phên biïåt caác loaåi thuöëc laá khaác nhau". Möåt trùm böën mûúi loaåi xò gaâ, thuöëc àiïëu vaâ thuöëc rúâi àûúåc kï ra trong àoá, laåi coân coá nhûäng baãn aãnh chuåp maâu àïí minh hoåa caác daång tro taân thuöëc laá khaác nhau nûäa cú àêëy. Àêy laâ möåt vêën àïì ta thûúâng gùåp phaãi trong nhûäng vuå aán hònh sûå. Taân thuöëc coá thïí laâ dêîn chûáng vö cuâng quan troång. Chùèng haån khi anh coá thïí quaã quyïët rùçng möåt aán maång naâo àoá laâ do möåt ngûúâi àaân öng huát xò gaâ Ê'n Àöå, thò àiïìu naây têët nhiïn àaä giúái haån têìm truy cûáu cuãa anh röìi. Àöëi vúái con mùæt nhaâ nghïì, thò sûå khaác nhau giûäa tro àen cuãa àiïëu thuöëc hiïåu "Trikainopoil" vaâ tro maâu trùæng mõn cuãa loaåi thuöëc laá "Mùæt chim" cuäng roä neát nhû giûäa quaã su su vaâ cuã khoai têy vêåy. - Anh quaã thêåt laâ coá taâi siïu àùèng trong nhûäng chi tiïët nhoã nhùåt nhêët! - Töi biïët àaánh giaá têìm quan troång cuãa chuáng. Àêy, anh xem ài, têåp tiïíu luêån cuãa töi vïì viïåc doâ tòm dêëu chên, coá böí sung thïm möåt söë nhêån xeát vïì caách duâng thaåch cao Pari àïí giûä laåi dêëu chên... cuäng laâ möåt cuöën saách kyâ laå àêëy. Noá baân vïì aãnh hûúãng nghïì nghiïåp trïn hònh daång baân tay, coá êën baãn minh hoåa, cho thêëy daång baân tay cuãa thúå nïì, cuãa thuãy thuã, tiïìu phu, thúå sùæp chûä, thúå dïåt, vaâ thúå maâi höåt xoaân. Têåp saách naây coá möåt têìm lúåi ñch thiïët thûåc àöëi vúái nhaâ thaám tûã khoa hoåc, nhêët laâ àïí tòm ra tiïìn sûã cuãa möåt tïn töåi phaåm naâo àoá hoùåc trong trûúâng húåp gùåp nhûäng xaác chïët vö thûâa nhêån. AÂ, maâ khöng kheáo töi aåi laâm cho anh àïën phaát bûåc mònh vò nhûäng cêu chuyïån nhaãm cuãa töi. - Khöng àêu! Töi rêët thñch laâ àùçng khaác, nhêët laâ tûâ khi töi coá dõp ûáng duång nhûäng cêu chuyïån nhaãm êëy vaâo thûåc tïë. AÂ, maâ coá phaãi vûâa luác naäy anh coá àïì cêåp àïën vêën àïì quan saát, vaâ diïîn dõch phaãi khöng? Theo töi thò hònh nhû caái noå phaãi bao haâm caái kia, ñt ra trong möåt phêìn naâo àoá, phaãi thïë khöng? - Chêåc, chó ñt thöi! - Anh vûâa noái vûâa ngaã lûng dûåa thoaãi maái vaâo ghïë baânh, trong khi tûâng cuöån khoái xanh àùåc toãa lïn tûâ chiïëc öng àiïëu cuãa anh - Naây nheá, do quan saát, töi biïët rùçng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

226

saáng nay anh coá ài àïën bûu àiïån phöë Uyáchmo; nhûng chñnh nhúâ diïîn dõch maâ töi biïët rùçng anh àaä gúãi möåt bûác àiïån tñn. - Àuáng thïë! Töi noái lúán - Àuáng úã caã hai mùåt! Nhûng thuá thêåt töi khöng roä bùçng caách naâo maâ àaåt àïën kïët luêån nhû vêåy. Búãi vò viïåc êëy, töi quyïët àõnh möåt caách àöåt ngöåt vaâ chùèng noái vúái möåt ai caã. - Thêåt laâ àún giaãn thöi, anh aå - Anh vûâa lûu yá töi, vûâa cûúâi nheå vïì nöîi ngaåc nhiïn cuãa töi - Àún giaãn möåt caách thêåt vö lyá àïën nöîi möåt lúâi giaãi thñch naâo cuäng coá veã laâ thûâa. Thïë nhûng, vñ duå naây coá thïí duâng àïí xaác àõnh ranh giúái giûäa quan saát vaâ diïîn dõch. Naây nheá, töi àïí yá thêëy nhûäng vïët buân àoã trïn giaây cuãa anh. Maâ ngay trûúác mùæt nhaâ bûu àiïån thaânh phöë Uyáchmú, loâng àûúâng vûâa múái suåp xuöëng, vaâ àêët buân vung vaäi tûá phña thaânh thûã khoá loâng vaâo àûúåc nhaâ bûu àiïån maâ khöng phaãi ài qua àêëy. Sau cuâng, thûá àêët êëy coá maâu ào àoã àùåc biïåt maâ theo chöî töi biïët, thò khöng núi naâo coá ngoaâi núi êëy. Têët caã nhûäng àiïìu naây laâ do quan saát. Vaâ phêìn coân laåi laâ diïîn dõch. - Thïë thò laâm sao anh coá thïí diïîn dõch ra bûác àiïån tñn kia? - Kòa, töi biïët chùæc chùæn rùçng anh àaä khöng viïët möåt laá thû naâo caã, búãi leä suöët caã buöíi saáng nay töi vêîn ngöìi àöëi diïån vúái anh maâ. Töi laåi coân tröng thêëy trïn baân cuãa anh möåt lö tem vaâ möåt chöìng bûu thiïëp daây cöåp. Thïë thò taåi sao anh laåi ra bûu àiïån, nïëu khöng phaãi laâ àïí àaánh àiïån tñn? Anh cûá boã ài têët caã nhûäng àöång cú khaác, thò caái àöång cú coân laåi laâ àöång cú àuáng. - Lêìn naây thò àuáng thöi - Töi àaáp sau möåt höìi suy nghô Sûå viïåc nhû anh vûâa noái, thêåt laâ vö cuâng àún giaãn... Tuy nhiïn cuäng mong anh chúá cho töi laâ möåt keã khiïëm nhaä nïëu töi àem nhûäng lyá thuyïët cuãa anh ra kiïím tra laåi möåt caách nghiïm khùæc nûäa. - ÖÌ , khöng sao àêu - Anh àaáp - Coá thïí töi khoãi phaãi duâng thïm möåt liïìu cöcain thûá hai àêëy. Töi rêët hên hoan maâ chuá têm vaâo baâi toaán anh àùåt ra cho töi. - Töi thûúâng nghe anh baão rùçng thêåt khoá loâng maâ sûã duång möåt àöì vêåt naâo àoá haâng ngaây maâ ta laåi khöng lûu laåi dêëu vïët trïn àoá caá tñnh cuãa ta, nhûäng dêëu vïët maâ möåt ngûúâi quan saát laânh nghïì thïë naâo cuäng tòm thêëy. Thò àêy nheá, vûâa múái àêy

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

227

thöi, töi coá àûúåc möåt caái àöìng höì boã tuái. Xin anh vui loâng cho biïët yá kiïën vïì nhûäng thoái quen hoùåc caá tñnh cuãa ngûúâi chuã cuä cuãa noá. Töi àûa anh chiïëc àöìng höì vúái àöi chuát aác yá, vò töi vöën biïët trûúác rùçng viïåc khaão saát chùæc chùæn seä khöng taâi naâo tiïën haânh àûúåc, vaâ anh seä tõt ngoâi ngay, hïët lùæm lúâi khoa trûúng nûäa. Anh nhêëc àöìng höì lïn xem nùång nheå thïë naâo, quan saát kyä mùåt àöìng höì, múã voã ra vaâ xem xeát möåt caách cêín thêån caách vêån haânh cuãa noá, trûúác bùçng mùæt, sau duâng kñnh luáp. Töi khöng thïí naâo dùçn àûúåc nuå cûúâi móm trûúác veã mùåt chûng hûãng cuãa anh khi anh àêíy chiïëc àöìng höì traã laåi töi. - Coá rêët ñt dêëu vïët - Anh ghi nhêån - Noá vûâa àûúåc chuâi dêìu, nïn töi thiïëu nhûäng dêëu vïët coá yá nghôa nhêët. - Àuáng thïë àêëy - Töi àaáp - Noá àaä àûúåc lau chuâi trûúác khi giao cho töi. Tûå thêm têm, töi traách anh baån töi àaä àûa ra möåt lúâi baâo chûäa khaá laâ khêåp khiïîng àïí khuêët lêëp thêët baåi cuãa mònh. Töi tûå hoãi úã möåt chiïëc àöìng höì khöng lau chuâi thò anh coá thïí ruát ra nhûäng dêëu vïët gò? - Tuy khöng àûúåc myä maän lùæm nhûng viïåc àiïìu tra cuãa töi khöng phaãi laâ hoaân toaân vö böí - Anh vûâa noái vûâa nhòn lïn trêìn nhaâ bùçng caái nhòn múâ nhaåt vaâ xa xöi - nïëu töi khöng lêìm thò chiïëc àöìng höì naây trûúác kia thuöåc vïì ngûúâi anh caã cuãa anh maâ anh êëy àaä thûâa hûúãng laåi cuãa cha anh. - Coá leä nhûäng mêîu tûå àêìu H.W khùæc vaâo mùåt sau voã àöìng höì àaä gúåi cho anh löëi giaãi thñch nhû thïë phaãi khöng? - Hoaân toaân àuáng nhû vêåy. Mêîu tûå W chó hoå gia àònh anh. Àöìng höì naây coá tûâ gêìn nùm mûúi nùm nay. Nhûäng mêîu tûå cuäng xûa nhû chñnh noá, nhû thïë noá àaä àûúåc chïë taåo ra cho thïë hïå trûúác nûäa kia. Vêåt trang sûác thûúâng àûúåc giao cho con trai trûúãng, ngûúâi naây thûúâng mang tïn ngûúâi cha. Maâ öng cuå, nïëu töi coân nhúá roä, àaä qua àúâi tûâ nhiïìu nùm nay. Do àoá töi suy ra àêy coá luác noá thuöåc quyïìn súã hûäu cuãa anh caã anh. - Cho àïën àêy, thò àuáng àêëy - Töi noái - Nhûng anh coân tòm ra àiïìu gò khaác nûäa khöng?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

228

- Àoá laâ möåt ngûúâi bêët cêín vaâ thiïëu ngùn nùæp. Thoaåt àêìu, anh ta gùåp nhiïìu vêån höåi töët àeåp, nhûng anh ta laåi àïí phung phñ mêët ài. Anh ta söëng trong caãnh ngheâo naân tuáng bêën xen keä nhûäng thúâi thõnh vûúång ngùæn nguãi vaâ anh êëy chïët ài sau khi àêm ra nghiïån ngêåp. Àêëy, têët caã nhûäng gò töi àaä coá thïí tòm ra àûúåc. Loâng töi ngêåp traân cay àùæng. Töi nhaãy ra khoãi ghïë baânh vaâ saãi tûâng bûúác giêån dûä trong gian phoâng mùåc dêìu chên àang bõ àau. - Thêåt laâ khöng xûáng àaáng vúái anh chuát naâo caã, anh Holmes aå! - Töi heát lúán - Töi thêåt khöng bao giúâ nghô rùçng anh laåi coá thïí cam têm laâm möåt àiïìu thêëp heân nhû vêåy. Anh àaä doâ hoãi vïì cuöåc àúâi ngûúâi anh khöën khöí cuãa töi, röìi anh laåi kiïëm caách laâm cho töi tin rùçng do möåt phûúng phaáp ngöng cuöìng naâo àoá anh àaä diïîn dõch ra nhûäng chuyïån nhû vêåy. Àûâng mong rùçng töi tin laâ anh àaä tòm ra têët caã nhûäng àiïìu naây trong möåt chiïëc àöìng höì cuä kyä. Quaã thêåt laâ möåt cung caách thiïëu nhên aái, vaâ àïí noái cho hïët yá, noá chùèng khaác naâo caái troâ quaãng caáo bõp búåm àêu. - Öng baác sô thên mïën cuãa töi úi, töi xin anh vui loâng thûá löîi vêåy - Anh noái tûâ töën - Luác xeát sûå viïåc nhû möåt vêën àïì trûâu tûúång, töi àaä quïn khuêëy ài mêët laâ noá àuång chaåm trûåc tiïëp àïën anh vaâ coá thïí laâm cho anh àau khöí nhû thïë. Töi xin cam àoan vúái anh, Watson aå, rùçng trûúác khi xem xeát caái àöìng höì kia, töi thêåt tònh chùèng biïët möåt tñ gò vïì ngûúâi anh cuãa anh. Töi cuäng khöng biïët laâ anh coá möåt ngûúâi anh nûäa kia maâ. - Trúâi úi, thïë thò laâm sao anh coá thïí phaát hiïån àûúåc nhûäng àiïìu àoá? Têët caã àïìu àuáng sûå thêåt, cho àïën caã chi tiïët nhoã nhùåt nhêët. - Thò cuäng laâ nhúâ chuát ñt may mùæn thöi! Töi chó coá thïí noái ra nhûäng gò theo töi coá khaã nùng laâ àuáng nhêët maâ thöi. Thêåt töi cuäng khöng ngúâ laâ noá laåi àuáng àïën nhû vêåy. - Àêëy khöng phaãi laâ troâ àoaán moâ chûá? - Khöng, khöng àêu; töi khöng bao giúâ àoaán moâ caã. Àoá laâ möåt thoái quen àaáng gheát, noá giïët chïët khaã nùng lyá luêån. Àiïìu anh cho laâ laå luâng chó laå luâng vò anh khöng theo doäi löëi lêåp luêån

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

229

cuãa töi vaâ anh khöng chõu chuá yá àïën nhûäng sûå kiïån nhoã nhùåt, tûâ àoá suy diïîn ra nhûäng kïët luêån to lúán. Chùèng haån, luác bùæt àêìu cêu chuyïån, töi coá noái laâ ngûúâi anh cuãa anh coá tñnh cêíu thaã. Thò anh haäy quan saát thêåt kyä phêìn dûúái voã àöìng höì röìi anh seä thêëy noá chùèng nhûäng nöíi u úã hai chöî maâ laåi coân àêìy nhûäng vïët trêìy xûúác, do va chaåm vúái nhûäng vêåt khaác. Àoá laâ xêu chòa khoáa hoùåc nhûäng àöìng tiïìn leã maâ anh êëy cho vaâo trong cuâng möåt tuái. Thïë thò chùæc chùæn khöng phaãi laâ möåt troâ quyã thuêåt nïëu ta suy ra tñnh cêíu thaã cuãa möåt ngûúâi tûâng xem thûúâng möåt chiïëc àöìng höì trõ giaá nùm mûúi ghi-nï nhû vêåy. Maâ cuäng chùèng phaãi nhúâ möåt löëi lêåp luêån thiïn taâi naâo àoá maâ töi noái àûúåc laâ möåt di saãn göìm möåt àöì vêåt giaá trõ àïën nhû vêåy chùæc phaãi laâ quan troång lùæm. Töi gêåt àêìu, toã veã àaä hiïíu yá anh. - Mùåt khaác, nhûäng ngûúâi laâm nghïì cêìm àöì úã Anh thûúâng coá thoái quen duâng àêìu muäi kim khùæc vaâo mùåt sau àöìng höì söë biïn nhêån cêëp khi àöì vêåt àûúåc àem cêìm thïë. Nhû thïë thò tiïån lúåi hún nhaän daán coá thïí thêët laåc hoùåc daán nhêìm trïn möåt vêåt khaác. Thïë maâ, coá khöng dûúái böën con söë nhû vêåy àûúåc khùæc vaâo mùåt trong voã àöìng höì. Tûâ àoá, àiïìu suy diïîn thûá nhêët: Anh anh thûúâng lêm vaâo caãnh tuáng thiïëu. Suy diïîn thûá hai: Anh êëy cuäng àaä tûâng söëng qua nhûäng thúâi sung tuác, nïëu khöng phaãi thïë thò àêu anh êëy coá thïí chuöåc laåi chiïëc àöìng höì kia àûúåc? Sau cuâng, àïì nghõ anh nhòn kyä vaâo nùæm bïn trong coá löî nhoã núi khoáa nuám vùån xuyïn qua. Möåt ngûúâi àiïìu àöå àaä khöng thïí laâm trêìy truåa noá nhû vêåy. Ngûúåc laåi, àöìng höì cuãa nhûäng ngûúâi nghiïån rûúåu thûúâng mang dêëu vïët baân tay run rêíy khi lïn dêy coát àöìng höì. Nhû vêåy thò coân gò laâ bñ êín trong löëi giaãi thñch cuãa töi àêu? - Têët caã àïìu roä nhû ban ngaây - Töi àaáp - Töi rêët ên hêån àaä bêët cöng àöëi vúái anh. Leä ra, töi phaãi biïíu löå loâng tin to lúán hún nûäa vaâo nhûäng nùng lûåc cuãa anh múái phaãi. Cho töi xin pheáp àûúåc hoãi laâ hiïån nay anh coá phaãi giaãi quyïët vuå naâo khöng? - Khöng. Búãi thïë nïn töi múái phaãi duâng àïën cöcain. Töi khöng taâi naâo söëng maâ khöng bùæt oác töi phaãi laâm viïåc. Ú' àúâi coân coá hoaåt àöång naâo khaác àaáng giaá hún àêu? Naây, anh haäy àïën gêìn cûãa söí àêy naây. Coá bao giúâ maâ thïë giúái laåi aãm àaåm, têìm thûúâng vaâ buöìn chaán nhû thïë naây àêu? Anh cûá nhòn vaâo àaám sûúng muâ vaâng bïåch àang giaãi röång doåc theo con phöë röìi vúä vuån möåt caách

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

230

thêåt laâ vö ñch vaâo nhûäng caái nhaâ buöìn teã kia ài! Coân coá gò chaán ngaán vaâ têìm thûúâng hún khöng? Naây, öng baác sô cuãa töi úi, anh haäy noái cho töi biïët ài, nhûäng nùng lûåc cuãa ta liïåu coá ñch gò nïëu ta khöng mang ra sûã duång? Töåi phaåm thò têìm thûúâng, cuöåc söëng cuäng têìm thûúâng, chó coá nhûäng phêím chêët têìm thûúâng múái coá cú thao luyïån úã coäi àúâi naây thöi. Töi àõnh traã lúâi cho nhûäng cêu noái traâng giang naây thò coá tiïëng goä cûãa. Baâ chuã phoâng troå bûúác vaâo mang theo möåt têëm thiïëp àùåt trïn chiïëc mêm àöìng. - Coá möåt cö mong àûúåc gùåp öng - Baâ noái vúái baån töi. - Cö Mari Morxtan - Anh àoåc. - Hûâm! Töi chùèng coân nhúá gò vïì caái tïn naây caã. Phiïìn baâ múâi ngûúâi êëy vaâo höå töi, baâ Húátxún nheá. Ê'y, baác sô àûâng ài! Töi thñch baác sô ngöìi laåi dûå cuöåc höåi kiïën naây.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

231

Chûúng hai Trònh baây nöåi vuå Cö Morxtan bûúác vaâo phoâng vúái daáng ài quaã quyïët. Àoá laâ möåt thiïëu nûä toác hoe vaâng, nhoã nhùæn vaâ maãnh mai, y phuåc àún giaãn vaâ têìm thûúâng, tuy rêët thanh nhaä khiïën ta liïn tûúãng àïën nhûäng àiïìu kiïån sinh hoaåt haån chïë cuãa cö. Chiïëc aáo, khöng àöì trang sûác cuäng chùèng nûä trang, maâu gaåch non ngaã sang maâu xaám. Cöí quêën möåt daãi khùn choaâng àêìu nhoã, cuäng möåt maâu xaám xõt êëy, may laâ coá àiïím thïm möåt chiïëc löng vuä maâu trùæng úã möåt bïn. Veã àeåp cuãa cö khöng úã trong àûúâng neát thanh tuá, khöng úã trong nûúác da trong saáng, maâ phaãng phêët trong neát tinh anh linh àöång, cúãi múã vaâ dõu daâng, trong àöi mùæt xanh lúán, àa caãm vaâ thùm thùèm. Kinh nghiïåm cuãa töi vïì phuå nûä, vöën bao truâm nhiïìu nûúác úã ba luåc àõa, chûa bao giúâ cho töi àûúåc chiïm ngûúäng möåt khuön mùåt naâo biïíu löå möåt têm höìn tïë nhõ möåt caách tuyïåt vúâi nhû thïë. Shelock Holmes àêíy ghïë túái múâi cö ngöìi. Töi nhêån thêëy ngay miïång cö run run vaâ àöi tay cö co quùæp laåi, toaân laâ nhûäng dêëu hiïåu cuãa möåt sûå xuác àöång nöåi têm maänh liïåt. - Töi àïën gùåp öng, thûa öng Holmes! - Naâng noái - búãi vò öng àaä giuáp baâ Xúxin Phorextú vöën laâ ngûúâi maâ töi phuåc vuå, gúä àûúåc möåt vuå rùæc röëi trong gia àònh baâ êëy. Taâi nùng vaâ nhiïåt tònh cuãa öng àaä laâm baâ êëy caãm kñch vö cuâng. - Baâ Xúxin Phorextú aâ? - Anh nhùæc laåi, ra chiïìu nghô ngúåi AÂ vêng, töi nhúá àaä giuáp baâ êëy möåt viïåc nho nhoã. Tuy nhiïn, nïëu töi coân nhúá roä, thò àoá chó laâ möåt vuå rêët àún giaãn thöi. - Vêng, nhûng àoá khöng phaãi laâ yá kiïën cuãa baâ ta. Dêìu sao chùng nûäa, chùæc laâ öng seä khöng nghô nhû vêåy vïì cêu chuyïån cuãa töi àêu. Töi thêåt khoá loâng maâ tûúãng tûúång ra möåt cêu chuyïån laå luâng hún, vaâ hoaân toaân khöng thïí giaãi thñch gò àûúåc. Holmes xoa tay vaâo nhau. Àöi mùæt saáng ngúâi lïn. Trong chiïëc ghïë baânh, anh chöìm túái trûúác vúái caái daáng nhòn nghiïng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

232

cuãa loaâi chim sùn möìi, vaâ neát mùåt àöåt nhiïn biïíu löå möåt sûå têåp trung tû tûúãng àïën laâ laå luâng. - Múâi cö trònh baây trûúâng húåp cuãa cö ài - Anh noái. Anh lêëy gioång cuãa möåt nhaâ doanh nghiïåp. Àõa võ cuãa töi luác bêëy giúâ àêm ra khoá xûã, nïn töi àûáng dêåy caáo tûâ: - Mong quyá võ miïîn thûá cho töi. Töi rêët àöîi ngaåc nhiïn khi ngûúâi phuå nûä khoaát baân tay àeo gùng giûä töi laåi. - Nïëu baån öng vui loâng ngöìi laåi - Naâng noái - thò öng êëy coá thïí giuáp àúä töi rêët nhiïìu. Töi àaânh phaãi ngöìi xuöëng. - Sau àêy laâ vùæn tùæt caác sûå kiïån àaä xaãy ra - Naâng noái tiïëp Cha töi laâ sô quan phuåc vuå taåi Ê'n Àöå. Öng gúãi töi qua Anh thuúã töi haäy coân beá. Meå töi mêët súám vaâ úã àêy töi chùèng coá ngûúâi baâ con naâo. Vò vêåy töi àûúåc gúãi vaâo möåt kyá tuác xaá, noái àuáng ra rêët laâ àaâng hoaâng, úã Eàinbúg, vaâ töi lûu laåi taåi àoá maäi àïën nùm mûúâi baãy tuöíi. Àïën nùm 1878, cha töi, vúái quên haâm àaåi uáy trong trung àoaân àûúåc nghó pheáp mûúâi hai thaáng vaâ trúã vïì àêy. Öng gúãi cho töi möåt àiïån tñn tûâ Luên Àön baáo cho töi biïët laâ öng àaä trúã vïì bònh an, vaâ àúåi gùåp töi ngay taåi khaách saån Langham. Bûác àiïån viïët möåt caách àêìy loâng yïu thûúng. Vûâa àïën Luên Àön, töi ài ngay túái khaách saån Langham. Töi àûúåc ngûúâi ta cho biïët rùçng àuáng laâ àaåi uáy Morxtan coá àùng kyá phoâng troå taåi àêy, nhûng töëi höm qua öng êëy àaä ài àêu àoá maâ chûa thêëy trúã vïì. Töi chúâ àúåi troån ngaây höm àoá, nhûng bùåt vö êm tñn. Àïën töëi, theo lúâi khuyïn cuãa giaám àöëc khaách saån, töi ài baáo vúái caãnh saát saáng ngaây höm sau, muåc rao vùåt vïì viïåc naây àûúåc àùng trïn têët caã caác baáo. Cöng viïåc tòm kiïëm cuãa chuáng töi khöng kïët quaã, vaâ cuäng kïí tûâ ngaây àoá töi chùèng nhêån àûúåc tin tûác gò vïì ngûúâi cha bêët haånh cuãa töi. Öng trúã vïì quï hûúng loâng chûáa chan hy voång tòm àûúåc chuát bònh yïn vaâ an uãi, êëy thïë maâ... Naâng àûa tay lïn cöí, cêu noái ngheån ngaâo qua tiïëng khoác. - Xin cö cho biïët roä ngaây, thaáng xaãy ra sûå viïåc - Holmes vûâa noái vûâa múã söí tay ghi cheáp ra.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

233

- Cha töi mêët tñch ngaây 3 thaáng chaåp nùm 1878, tñnh àïën nay laâ àaä gêìn mûúâi nùm. - Coân haânh lyá thò sao? - Vêîn coân úã khaách saån àêy. Nhûng cuäng chùèng coá dêëu tñch gò. Toaân laâ quêìn aáo, saách vúã, vaâ rêët nhiïìu vêåt hiïëm, laå mang tûâ àaão Anàaman vïì. Tûúãng cuäng cêìn noái roä thïm rùçng cha töi laâ sô quan àöìn truá, chõu traách nhiïåm vïì nhûäng tïn töåi phaåm bõ àaây biïåt xûá àïën àoá. - Ú' thaânh phöë öng êëy coá baån beâ naâo khöng? - Theo chöî töi biïët, cha töi chó coá möåt ngûúâi baån duy nhêët: àoá laâ thiïëu taá Söntö, cuâng trung àoaân, trung àoaân böå binh thû 35 Bombay. Viïn thiïëu taá nay àaä nghó hûu, trûúác àoá möåt thúâi gian vïì söëng úã Ê'ppú Nooácud. Chuáng töi coá tòm caách liïn laåc vúái öng êëy; nhûng öng êëy laåi khöng ngúâ rùçng baån öng êëy laåi coá mùåt taåi Anh. - Möåt vuå khaá laå luâng àêy - Holmes nhêån xeát. - AÂ xin löîi, töi quïn khöng thuêåt laåi vúái quyá öng giai àoaån röëi rùæm nhêët cuãa cêu chuyïån. Caách àêy saáu nùm, ngaây 4 thaáng nùm nùm 1882, nïëu muöën chñnh xaác hún, trïn nhêåt baáo Taimz, coá àùng muåc rao vùåt hoãi thùm àõa chó cuãa cö Morxtan, vaâ coân noái roä laâ cö nïn cho biïët tin tûác vïì cö vò coá lúåi cho chñnh baãn thên cö. Trong muåc rao vùåt àoá, chùèng coá tïn, maâ cuäng khöng coá àõa chó. Luác bêëy giúâ, töi vûâa múái àûúåc thêu nhêån laâm quaãn gia trong gia àònh baâ Xúxin Phorextú. Theo lúâi khuyïn cuãa baâ naây, töi cuäng nhúâ àùng baáo àõa chó cuãa töi. Cuâng ngaây, töi nhêån àûúåc qua bûu àiïån möåt höåp nûä trang bùçng giêëy böìi, trong àûång duy nhêët möåt viïn ngoåc trai cûåc lúán nûúác saáng rêët àeåp. Kïí tûâ ngaây höm êëy, nùm naâo cuäng vêåy, vaâo cuâng ngaây, töi laåi nhêån àûúåc möåt bûu phêím àûång möåt viïn ngoåc trai nhû thïë, maâ chùèng coá tïn tuöíi, àõa chó gò cuãa ngûúâi gúãi. Töi àaä hoãi yá kiïën möåt chuyïn gia: nhûäng viïn ngoåc trai naây thuöåc möåt chuãng loaåi hiïëm coá vaâ coá möåt giaá trõ to lúán. Múâi öng cûá tûå xem lêëy múái thêëy laâ àeåp biïët nhûúâng naâo. - Naâng múã möåt chiïëc höåp àeåp, àûa chuáng töi xem saáu viïn ngoåc: nhûäng viïn ngoåc tinh thuêìn nhêët maâ töi chûa tûâng thêëy.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

234

- Cêu chuyïån cuãa cö rêët laâ kyâ thuá - Shelock Holmes noái Coá coân gò nûäa khöng? - Vêng, coân aå. Múái höm nay thöi êëy chñnh vò vêåy maâ töi àïën gùåp öng àêëy. Saáng nay töi coá nhêån àûúåc möåt bûác thû. Thûa öng, àêy. - Caám ún, Holmes noái - Xin cho töi xem caã phong bò. Dêëu nhêåt êën bûu àiïån Luên Àön, khu vûåc Têy Nam. Ngaây 7 thaáng baãy. Hûâm! Ú' phña goác, coá dêëu tay traái, coá leä laâ cuãa bûu taá. Loaåi phong bò saáu pen-xú möåt têåp. Giêëy viïët thû thuöåc loaåi sang. Khöng àõa chó. Bûác thû nhû sau: "Baãy giúâ töëi nay xin coá mùåt taåi nhaâ baác Laácxïúm, caånh cöåt thûá ba löëi ài ra tónh tûâ bïn traái. Nïëu cö khöng tin tûúãng, cö coá thïí múâi hai ngûúâi baån ài theo. Cö laâ naån nhên cuãa möåt sûå bêët cöng vaâ sûå bêët cöng naây seä àûúåc àïìn buâ. Xin àûâng àem caãnh saát theo. Nïëu khöng, têët caã seä thêët baåi. Ngûúâi baån vö danh cuãa cö". - Ê'y àêëy, quaã laâ möåt bñ êín nho nhoã, ngöì ngöå. Cö coá dûå tñnh gò khöng, cö Morxtan? - Àoá laåi chñnh laâ cêu hoãi töi muöën àùåt ra vúái öng àêëy. - Nïëu thïë thò, chùæc chùæn chuáng ta seä àïën àiïím heån, cö, töi vaâ... dô nhiïn, caã baác sô Watson nûäa. Ngûúâi viïët thû cho cö chêëp thuêån cho cö mang theo hai ngûúâi baån: baác sô àêy àuáng laâ ngûúâi maâ ta cêìn. Chuáng töi àaä tûâng laâm viïåc chung vúái nhau. - Nhûng liïåu öng êëy coá muöën àïën khöng? - Naâng hoãi bùçng gioång thuác baách. - Töi seä rêët haänh diïån vaâ sung sûúáng - Töi söët sùæng noái Nïëu töi coá thïí giuáp cö phêìn naâo àoá. - Caã hai öng àïìu thêåt laâ tûã tïë quaá - Naâng àaáp - Töi vöën söëng möåt cuöåc söëng thêìm lùång, vaâ töi chùèng coá ai laâ baån beâ àïí nhúâ cêåy caã. Töi nghô laâ ta seä coá àuã thúâi giúâ nïëu töi trúã laåi àêy luác saáu giúâ. - Nhúá àûâng àïën trïî nheá - Holmes noái - Cho töi hoãi thïm möåt cêu. Tuöìng chûä trïn phong bò naây coá giöëng vúái tuöìng chûä cö àaä tröng thêëy trïn mêëy chiïëc höåp àûång ngoåc trai khöng?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

235

- Àêy, töi coá sùén àêy - Naâng àaáp vaâ àûa ra saáu mêîu giêëy. - Cö quaã thêåt laâ möåt thên chuã gûúng mêîu, trûåc giaác àaä cho cö biïët àiïìu gò quan troång trong nöåi vuå naây. Naâo, giúâ ta haäy xem naâo. Traãi röång mêëy mêîu giêëy lïn baân, anh so saánh bùçng caái nhòn linh hoaåt vaâ sêu sùæc. - Neát chûä thò giaã maåo, trûâ bûác thû, song taác giaã chùæc chùæn chó laâ möåt - Anh noái - Caác baån cûá xem kyä chûä e kiïíu Hy Laåp cûá xuêët hiïån möîi luác taác giaã thiïëu chuá yá vaâ neát cong àùåc biïåt úã chûä "têån cuâng"! Töi chùèng muöën gêy cho cö niïìm hy voång giaã taåo, cö Miorxtan aå, nhûng cö thêëy coá gò giöëng nhau giûäa neát chûä naây vaâ neát chûä cuãa cha cö khöng? - Hoaân toaân khöng aå. Hai tuöìng chûä khaác hùèn nhau. - Töi cuäng àoaán trûúác cêu traã lúâi êëy röìi. Thïë thò xin heån àïën saáu giúâ chiïìu nay. Cho pheáp töi giûä mêëy túâ giêëy naây. Bêy giúâ chó múái ba giúâ rûúäi vaâ coá thïí töi seä cêìn àïën khoaãng thúâi gian coân laåi trûúác khi cö trúã laåi àêy. Xin taåm biïåt! - Vêng, xin taåm biïåt - Thiïëu nûä àaáp laåi. Cêìm laåi höåp ngoåc trai, naâng móm cûúâi duyïn daáng vaâ nhanh nheån ra vïì. Qua cûãa söí, töi nhòn theo daáng ài thoùn thoùæt cuãa naâng trïn àûúâng phöë, maäi àïën khi chiïëc khùn choaâng àêìu maâu xaám vaâ chiïëc löng vuä trùæng tan biïën ài giûäa àaám àöng. - Chaâ! Cö gaái múái quyïën ruä laâm sao! - Töi vûâa noái lúán vûâa quay laåi vúái baån töi. Anh àaä àöët laåi öëng àiïëu vaâ ngöìi goån sêu vaâo chiïëc ghïë baânh, mùæt nhùæm laåi. - Thêåt aâ? - Anh noái bùçng gioång uïí oaãi - Thïë maâ töi khöng àïí yá àêëy. - Anh àñch thûåc laâ möåt ngûúâi maáy? - Töi noái - Möåt caái maáy biïët lyá luêån. Àöi khi töi thêëy anh hoaân toaân mêët hùèn nhên tñnh. Anh móm cûúâi, àaáp laåi: - Coá möåt àiïìu töëi quan troång laâ töi khöng àûúåc àïí bõ aãnh hûúãng búãi nhûäng tñnh chêët riïng cuãa tûâng ngûúâi. Möåt thên chuã

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

236

àöëi vúái töi chó laâ möåt yïëu töë trong möåt baâi toaán maâ thöi. Tñnh caãm xuác caãm trúã sûác lêåp luêån trong saáng vaâ oác phaán àoaán laânh maånh. Ngûúâi àaân baâ quyïën ruä nhêët maâ töi àaä tûâng biïët àaä bõ treo cöí chó vò baâ àaä àêìu àöåc ba con mònh àïí laänh moán tiïìn baão hiïím nhên maång kyá kïët trïn àêìu chuáng noá. Mùåt khaác, gaä àaân öng àaáng gheát nhêët trong chöî quen biïët cuãa töi laåi laâ möåt ngûúâi àêìy loâng nhên aái, daám boã ra gêìn 250.000 baãng anh cho keã ngheâo khoá. - Tuy nhiïn, trong trûúâng húåp àùåc biïåt naây... - Töi khöng bao giúâ àùåt ngoaåi lïå. Vúái töi ngoaåi lïå phuã nhêån quy tùæc. Anh coá bao giúâ gùåp dõp tòm hiïíu tñnh tònh cuãa möåt ngûúâi qua neát chûä cuãa hoå khöng? Vaâ anh nghô gò vïì tuöìng chûä nhû thïë naây? - Noá tröng dïî àoåc vaâ àïìu àùån - Töi àaáp - Tuöìng chûä cuãa möåt ngûúâi tûâng quen vúái cöng viïåc laâm ùn, vaâ coá möåt caá tñnh khaá maånh meä. Holmes lùæc àêìu, khöng àöìng yá. - Anh haäy nhòn nhûäng chûä coá voâng guát: chuáng chùèng khaác gò nhau lùæm. Chûä d cuäng coá thïí laâ chûä a, vaâ chûä l coá thïí laâ chûä e. Nhûäng ngûúâi coá caá tñnh luön luön viïët roä raâng nhûäng chûä coá voâng guát, dêìu cho hoå coá viïët xêëu àïën àêu chùng nûäa. Chûä k húi run, vaâ nhûäng chûä hoa chûáng toã chuát ñt tûå phuå... Thöi àûúåc. Giúâ töi phaãi ài. Töi cêìn thïm vaâi tin tûác. Àïí töi giúái thiïåu vúái anh cuöën saách naây trong khi chúâ töi; Watson aå. Hay tuyïåt àêëy. Àoá laâ cuöën "Kiïëp àoåa àaây cuãa con ngûúâi", cuãa Uynut Rñt tú. Trong voâng möåt tiïëng nûäa töi seä trúã vïì thöi. Töi cêìm lêëy cuöën saách ngöìi laåi gêìn cûãa söí, song chùèng mêëy chöëc doâng suy nghô cuãa töi taách rúâi khoãi nhûäng thuyïët lyá taáo baåo cuãa nhaâ vùn. Töi hònh dung laåi cö thiïëu nûä vúái nuå cûúâi cuãa naâng; töi laåi nghe thêëy gioång noái uyïín chuyïín vaâ ïm aái khi naâng thuêåt laåi àiïìu bñ êín laå luâng àang bao truâm lïn cuöåc àúâi naâng. Nïëu naâng vûâa mûúâi baãy tuöíi luác cha naâng mêët tñch, thò nay chùæc naâng phaãi úã vaâo àöå hai mûúi baãy. Öi, caái tuöíi àeåp biïët nhûúâng naâo? Caái tuöíi thanh xuên, àang coân úã àöå rûåc rúä, têm höìn khöng vûúáng buåi võ kyã vaâ laåi àûúåc kinh nghiïåm àúâi lùæng dõu xuöëng... Töi ngöìi trong ghïë baânh, maãi mú maâng nhû vêåy cho àïën

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

237

khi nhûäng yá nghô àöåc haåi uâa àïën trñ oác töi. Thïë laâ töi àêm nhaâo àïën baân giêëy vaâ àoåc ngêëu nghiïën àïën quïn mònh têåp thaão luêån sau cuâng vïì bïånh lyá hoåc. Nhûng, töi laâ caái gò kia chûá? Möåt y sô phêîu thuêåt trong quên àöåi, khöí súã vò caái chên yïëu àuöëi vaâ möåt trûúng muåc ngên haâng laåi caâng yïëu keám hún nûäa. Thïë thò sao töi laåi coá thïí thaã höìn theo doâng suy nghô ngöng cuöìng àïën thïë? Ngûúâi thiïëu nûä kia chùèng qua cuäng chó laâ möåt thaânh phêìn, möåt yïëu töë trong baâi toaán maâ thöi. Nïëu tûúng lai töi coá àen töëi ài nûäa, töët hún laâ cûá nhòn thùèng vaâo noá, mùåt àöëi mùåt, nhû möåt con ngûúâi coân hún laâ che àêåy noá sau nhûäng hònh aãnh ngöng cuöìng huyïîn hoùåc do oác tûúãng tûúång thïu dïåt nïn.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

238

Chûúng ba Ài tòm möåt giaãi àaáp

Maäi àïën nùm giúâ rûúäi Holmes vúái trúã vïì, hoaåt baát vaâ tûúi cûúâi, tröng anh thêåt vui veã (têm traång naây, úã anh, thûúâng xen keä vúái tònh traång suy suåp sêu sùæc). - Trong vuå naây chùèng coá gò laâ bñ êín lùæm àêu! - Anh vûâa noái vûâa àoán lêëy taách traâ töi múái roát cho anh - Caác sûå kiïån xaãy ra dûúâng nhû chó chêëp nhêån coá möåt löëi giaãi thñch maâ thöi. - Sao? Anh àaä tòm ra lúâi giaãi àaáp röìi aâ? - Thêåt ra, noái nhû thïë thò cuäng ài quaá xa àêëy! Töi múái chó tòm ra möåt sûå kiïån coá yá nghôa, thïë thöi; nhûng noá rêët coá yá nghôa. Coân thiïëu möåt söë chi tiïët. Thêåt vêåy, luác tra cûáu kho lûu trûä baáo Faimj, töi vûâa phaát hiïån ra rùçng thiïëu taá Söntï, ngûúâi göëc Ê'ppú Nooácud, nguyïn laâ sô quan thuöåc trung àoaân böå binh thû 35, chïët ngaây 28 thaáng tû nùm 1882. - Coá leä töi húi töëi daå thêåt anh Holmes aå, nhûng thêåt tònh töi chùèng thêëy yá nghôa gò trong àoá caã. - Khöng aâ? Anh laâm töi ngaåc nhiïn àêëy! Múâi anh xeát laåi caác sûå kiïån sau àêy: Àaåi uáy Morxtan mêët tñch. Ngûúâi duy nhêët maâ öng ta quen biïët úã Luên Àön laâ thiïëu taá Söntö. Nhûng öng naây quaã quyïët laâ khöng biïët àaåi uáy coá mùåt úã Anh. Böën nùm sau, Söntö chïët. Trong tuêìn lïî tiïëp theo sau caái chïët, con gaái àaåi uáy Morxtan nhêån àûúåc möåt moán quaâ coá giaá trõ rêët lúán, vaâ nùm naâo cuäng nhêån àûúåc nhû vêåy. Bûác thû ngaây höm nay mö taã cö naây nhû laâ naån nhên cuãa möåt sûå bêët cöng naâo àoá. Thïë thò, vúái cö gaái naây, ngoaâi sûå mêët tñch cuãa ngûúâi cha ra, àaä phaãi chõu àûång nhûäng thiïåt haåi naâo nûäa chùng? Vaâ taåi sao nhûäng moán quaâ laåi khúãi àêìu ngay sau khi Söntö chïët, nïëu khöng phaãi laâ vò ngûúâi thûâa kïë cuãa öng naây, phaát hiïån ra àûúåc möåt bñ êín naâo àoá nïn múái naãy ra yá muöën àïìn buâ laåi sûå thiïåt haåi cho cö ta? Hay laâ anh coá giaã thuyïët naâo khaác ùn khúáp vúái têët caã caác sûå kiïån kia chùng?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

239

- Dêîu sao thò àêy cuäng laâ möåt caách khaá kyâ quùåc àïí àïìn buâ laåi cho sûå mêët tñch cuãa ngûúâi cha! Maâ caách tiïën haânh cuäng laå luâng nûäa chûá? Mùåt khaác, taåi sao laåi phaãi àúåi àïën höm nay múái viïët laá thû kia, maâ khöng viïët ra trûúác àêy saáu nùm? Sau cuâng, coân vêën àïì àïìn buâ möåt sûå thiïåt thoâi nûäa chûá? Àïìn buâ bùçng caách naâo? Bùçng caách traã laåi ngûúâi cha cho con gaái chùng? Ta khöng thïí tin rùçng ngûúâi cha vêîn coân söëng. Vaâ ngûúâi thiïëu nûä kia khöng laâ naån nhên cuãa bêët cûá möåt sûå thiïåt thoâi naâo khaác. - Vêng, coá khoá khùn àêëy! Nhûng chuyïën ài cuãa chuáng ta chiïìu nay seä san bùçng têët. A! Cöî xe ngûåa hoâm àêy röìi! Cö Morxtan ngöìi bïn trong êëy, anh sùén saâng chûa? Naâo, ta ài xuöëng ài, àaä quaá saáu giúâ röìi àêëy. Töi vúái lêëy caái muä vaâ cêy gêåy chöëng to nhêët. Töi nhêån thêëy Holmes lêëy khêíu suáng ngùæn trong ngùn keáo cho vaâo tuái. Vêåy laâ anh nghô rùçng cêu chuyïån töëi nay seä coá hûúáng phûác taåp rùæc röëi hún. Cö Morxtan thu mònh trong chiïëc aáo choaâng maâu töëi; khuön mùåt thanh tuá phúát xanh nhûng vêîn àiïìm tônh. Coá leä naâng cêìn phaãi coá nhiïìu nghõ lûåc hún möåt ngûúâi àaân baâ bònh thûúâng, múái khöng caãm thêëy xöën xang, höìi höåp trûúác möåt chuyïën ài kyâ laå maâ chuáng töi sùæp sûãa dêën thên vaâo. Nïëu cùn cûá vaâo löëi traã lúâi raânh maåch cuãa naâng àöëi vúái nhûäng cêu hoãi cuãa Holmes thò naâng rêët tûå chuã. - Qua thû tûâ - Naâng noái - Cha töi kïí rêët nhiïìu vïì thiïëu taá Söntö. Hai ngûúâi chùæc phaãi laâ thên nhau lùæm. Chùæc hùèn hoå rêët thûúâng gùåp nhau vò caã hai àïìu chó huy binh sô trïn àaão Anàaman. AÂ, töi vûâa sûåc nhúá ra ngûúâi ta coá tòm thêëy trïn baân giêëy cuãa cha töi möåt taâi liïåu thêåt laâ laå. Chùèng ai hiïíu gò caã. Töi khöng nghô laâ noá coá möåt têìm quan troång naâo àoá. Nhûng coá leä öng cuäng muöën xem qua. Thûa öng, àêy. Holmes cêín thêån múã túâ giêëy ra, àùåt lïn àêìu göëi vuöët laåi cho phùèng phiu. Röìi anh duâng kñnh luáp xem kyä maãnh giêëy àoá. - Loaåi giêëy naây àûúåc chïë taåo taåi Ê'n Àöå - Anh nhêån xeát Àaä coá luác noá àûúåc ghim vaâo möåt têëm baãng con. Sú àöì veä ra trong àoá xem nhû laâ hoåa àöì möåt phêìn cuãa möåt toâa nhaâ to lúán coá rêët nhiïìu löëi ra vaâo vaâ haânh lang. Möåt dêëu chûä thêåp nhoã àûúåc àaánh

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

240

dêëu bùçng mûåc àoã. Bïn trïn dêëu chûä thêåp, coá chuá thñch: "3,37 tñnh tûâ bïn traãi qua" viïët bùçng buát chò. Ú' goác traái, möåt kiïíu linh tûå tröng giöëng böën chûä thêåp xïëp haâng caånh nhau. Caånh àoá, coá ghi bùçng neát chûä vuång vïì vaâ thö kïåch: "Dêëu Böå Tûá. Gionatan Xmorl, Mahömeát Xinh, Abàula Khan, Àöxt Akba". - Khöng, anh aå. Thuá thêåt laâ töi chaã thêëy taâi liïåu naây coá liïn quan gò àïën nöåi vuå cuãa chuáng ta. Song coá àiïìu chùæc laâ noá quan troång; chùèng thïë maâ noá àûúåc gêëp xïëp cêín thêån vaâo vñ, vò mùåt traái cuäng saåch seä nhû mùåt phaãi. - Àuáng vêåy, töëi àaä tòm thêëy noá trong vñ cuãa cha töi, cö Morxtan noái. - Thïë thò cö nïn cêët giûä noá cho kyä lûúäng, cö Morxtan aå. Noá coá thïí giuáp àûúåc viïåc cho ta àêëy. Töi chúåt coá yá nghô laâ phaãi chùng vuå naây coân sêu sùæc vaâ tinh vi hún laâ töi tûúãng luác ban àêìu. Chùæc laâ töi phaãi duyïåt xeát laåi quan àiïím cuãa töi. Holmes thu mònh vaâo möåt goác trïn ghïë xe ngûåa. Nhòn thoaáng qua vêìng traán hùçn sêu nhûäng nïëp nhùn vaâ caái nhòn xa vùæng cuãa anh, töi àoaán ra laâ anh àang suy nghô lung lùæm. Cö Morxtan vaâ töi àang nhoã to vïì chuyïën ài naây cuãa chuáng töi vaâ vïì kïët quaã coá thïí coá àûúåc cuãa noá, nhûng Holmes vêîn giûä lêëy möåt thaái àöå deâ dùåt khoá hiïíu maäi cho àïën cuöëi cuöåc haânh trònh. Daåo êëy laâ vaâo thaáng chñn, buöíi chiïìu töëi cuäng aãm àaåm nhû ban ngaây. Möåt maân sûúng daây àùåc vaâ êím ûúát thêëm sêu vaâo thaânh phöë lúán. Tûâng cuåm mêy maâu àêët buân lï thï möåt caách thiïíu naäo trïn àêìu thaânh phöë lêìy löåi. Doåc theo phöë Xtrand, nhûäng truå àeân chó coân laâ nhûäng àiïím saáng phên taán loaäng vaâ nhû têím dêìu hùæt ra möåt khoang aánh saáng yïëu úát xuöëng loâng àûúâng nhêìy nhuåa. Àeân vaâng trong tuã kñnh chiïëu saáng àoá àêy bêìu khöng khñ êím húi nûúác. Tûúãng chûâng nhû coá möåt àiïìu gò quaái dõ khaác thûúâng trong caãnh diïîu haânh vö têån cuãa nhûäng khuön mùåt buöìn thaãm hay hên hoaån, êu lo hay maän nguyïån. Lûúát nheå tûâ vuâng töëi aãm àaåm ra vuâng aánh saáng àïí röìi laåi rúi vaâo caãnh töëi tùm múâ mõt, nhûäng khuön mùåt êëy biïíu tûúång cho caã àaám nhên loaåi. Bònh thûúâng thò töi àêu coá dïî gò bõ xuác caãm, êëy thïë maâ caái ngoaåi caãnh êëy kïët húåp vúái tñnh chêët laå luâng trong

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

241

cöng viïåc chuáng töi laâm àaä khiïën cho töi phaãi xuöëng tinh thêìn. Thaái àöå cuãa cö Morxtan cuäng giöëng nhû töi vêåy thöi. Coân Holmes thò laåi coá thïí vûúåt lïn trïn nhûäng aãnh hûúãng tûúng tûå. Anh lêåt söí tay, àùåt lïn àêìu göëi, àoåc dûúái aánh saáng cuãa cêy àeân boã tuái. Taåi nhaâ haát Laixiúm, thiïn haå chen lêën nhau trûúác cûãa ra vaâo hai bïn. Doåc theo mùåt tiïìn nhaâ haát, xe ngûåa hoâm vaâ xe tû nöëi àuöi nhau thaânh möåt haâng daâi bêët têån, caác öng caác baâ xuöëng xe, suáng sñnh trong böå daå phuåc. Chuáng töi vûâa àïën cöåt thûá ba laâ núi heån gùåp, thò möåt ngûúâi àaân öng nhoã thoá toác vaâng sêîm, song linh hoaåt, mùåc caãi trang laâm ngûúâi àaánh xe ngûåa tiïën laåi gêìn chuáng töi. - Caác öng laâ ngûúâi ài theo cö Morxtan? - Gaä hoãi. - Töi laâ Morxtan, coân hai öng naây laâ baån töi - Naâng àaáp. Gaä ngûúác mùæt nhòn chuáng töi, aánh nhòn xoi moái laå thûúâng. - Cö cuäng miïîn löîi cho, cö Morxtan aå. Hùæn noái gioång coá phêìn húi xêëc xûúåc, nhûng cö phaãi lêëy danh dûå maâ baão àaãm rùçng trong hai öng àêy khöng ai laâ caãnh saát múái àûúåc. - Töi xin baão àaãm àuáng nhûá vêåy. - Naâng traã lúâi. Gaä huyát lïn möåt tiïëng lanh laãnh; möåt àûáa beá dùæt cöî xe laåi vaâ múã cûãa. Gaä àaân öng leo lïn ghïë ngûúâi àaánh xe trong khi chuáng töi ngöìi vaâo bïn trong. Chuáng töi vûâa an võ thò gaä quêët ngûåa vaâ àûa chuáng töi vaâo nhûäng àûúâng phöë sûúng muâ vúái möåt töëc àöå àiïn cuöìng. Hoaân caãnh chuáng töi kïí cuäng oaái oùm thêåt, chuáng töi àang ài àïën möåt núi naâo khöng biïët vúái nhûäng lyá do cuäng khöng roä. Nghô laåi thò lúâi múâi naây, hoùåc laâ möåt troâ bõp búåm tûâ àêìu àïën cuöëi - giaã thiïët naây khoá loâng àûáng vûäng àûúåc - hoùåc àêy laâ bùçng chûáng cho thêëy rùçng coá nhûäng sûå cöë quan troång àang àûúåc chuêín bõ. Morxtan thò coá veã quaã quyïët dûát khoaát hún bao giúâ hïët. Töi tòm caách laâm cho naâng khuêy khoãa bùçng möåt vaâi mêíu chuyïån phiïu lûu cuãa töi höìi coân úã A'pganixtan. Nhûng noái àuáng ra thò baãn thên töi cuäng höìi höåp muöën biïët núi chuáng töi seä àïën, nïn cêu chuyïån töi kïí cuäng àêm ra löån xöån phêìn naâo. Cho àïën bêy giúâ naâng vêîn coân quaã quyïët laâ höìi àoá töi àaä kïí cho naâng nghe möåt giai thoaåi caãm àöång: coá möåt àêìu muäi suáng xuêët hiïån

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

242

bïn trong lïìu töi nghó vaâo luác nûãa àïm vaâ töi àaä chuåp ngay lêëy khêíu suáng sùn cuãa mònh bùæn vïì hûúáng àoá. Dêìu sao thò töi cuäng quan têm àïën löå trònh chuáng töi àang theo hún laâ nhûäng cêu chuyïån cuä rñch êëy. Luác àêìu, töi àaä theo doäi hûúáng ài cuãa chuáng töi nhûng vïì sau, chùèng mêëy chöëc maâ sûúng muâ, töëc àöå xe chaåy vaâ sûå hiïíu biïët khaá haån chïë cuãa töi vïì Luên Àön khiïën töi khöng taâi naâo theo doäi àûúåc nûäa. Töi chùèng coân biïët gò nûäa, chó roä möåt àiïìu laâ chuáng töi àang ài möåt àoaån àûúâng khaá daâi. Coân Shelock Holmes vêîn baám saát löå trònh. Anh goåi thêìm tïn caác khu phöë vaâ nhûäng con àûúâng quanh co maâ xe chuáng töi aâo aâo bùng qua. - Phöë Rosentú - Anh baão - Giúâ laâ cöng viïn Vinxùnt. Ta àang àïën àoaån àûúâng cêìu Voxholú. Dûúâng nhû ta àang chaåy vïì phöë Xúri. Vêng, quaã àuáng nhû töi àaä nghô. Bêy giúâ, ta àang chaåy trïn cêìu. Anh coá thïí thêëy lêëp laánh aánh nûúác söng. Thêåt vêåy chuáng töi coá thïí nhêån roä möåt àoaån söng Thïmdú hùæt boáng möåt caách yïëu úát mêëy ngoån àeân àûúâng. Nhûng röìi xe àaä qua bïn kia cêìu, ài vaâo nhûäng con àûúâng quanh co khuác khuyãu. - Löå Uênxuöx- Baån töi àoåc tïn - Löå Praiúri. Heãm Lakhol. Quaãng trûúâng Xtöëcoen. Phöë Rö búát. Heãm Cönihaácbú. Chaâ, cuöåc àiïìu tra cuãa chuáng ta khöng coá veã gò laâ seä àûa ta àïën möåt khu phöë sang troång naâo àoá àêu... Thûåc tònh thò caác àûúâng phöë chùèng coá phuát gò laâ hêëp dêîn caã. Neát àún àiïåu cuãa nhûäng ngöi nhaâ gaåch thaãng hoùåc múái àûúåc àiïím bùçng vaâi quaán caâ phï úã ngaä tû àûúâng. Tiïëp àïën, nhûäng toâa biïåt thûå hai têìng hiïån ra giûäa maãnh vûúân beá tñ hon. Röìi laåi àïën haâng daâi bêët têån nhûäng ngöi nhaâ múái tinh maâu sùæc loâe loeåt, tröng chùèng khaác naâo nhûäng öëng voâi quaái dõ maâ thaânh phöë khöíng löì tung vaâ o vuâng nöng thön lên cêån. Sau cuâng chuáng töi dûâng laåi trûúác cùn nhaâ thûá ba trïn möåt con àûúâng xe múái ngoùåt vaâo. Nhûäng cùn nhaâ khaác coá veã nhû chûa coá ngûúâi úã. Cùn nhaâ chuáng töi dûâng laåi cuäng töëi tùm nhû mêëy cùn nhaâ êëy, nhûng úã cûãa söí nhaâ bïëp coá aánh àeân leo leát. Chuáng töi vûâa goä cûãa thò möåt gia nhên ngûúâi Ê'n Àöå, àêìu chñt khùn vaâng, luång thuång trong böå y phuåc coá thùæt lûng cuäng maâu vaâng, ra múã cûãa. Coá möåt veã gò àoá, khöng hoâa húåp trong caãnh xuêët hiïån àêìy maâu sùæc phûúng àöng àoáng khung trong ö cûãa cuãa möåt cùn nhaâ ngoaåi ö têìm thûúâng.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

243

- Chuã nhên töi àang chúâ àúâi quyá ngaâi! Gaä gia nhên noái. Cuâng luác, möåt gioång lanh laãnh vaâ choái chang cêët lïn tûâ bïn trong: - Múâi hoå vaâo, Khitmuátga1 - Gioång êëy theát lúán. Àûa hoå vaâo àêy ngay.

1

Khitmuátga: tiïëng xûng hö Ê'n Àöå khi ngûúâi chuã goåi gia nhên.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

244

Chûúng böën Cêu chuyïån cuãa ngûúâi hoái àêìu

Chuáng töi ài theo ngûúâi Ê'n Àöå doåc theo möåt haânh lang bêín thóu, thiïëu aánh saáng vaâ thiïëu caã baân ghïë. Cuöëi haânh lang, hùæn múã caánh cûãa bïn tay phaãi. A'nh àeân vaâng rûåc àoán tiïëp chuáng töi. Giûäa vuâng saáng choái chang àöåt ngöåt àoá hiïån ra möåt ngûúâi àaân öng thoã thoá vúái caái àêìu hoái khöíng löì boáng loaáng. Möåt vaânh toác hung chaåy quanh àêìu tûå nhiïn gúåi cho ta hònh aãnh àónh möåt quaã nuái nöíi lïn tûâ giûäa àaám rûâng thöng. Ngûúâi àaân öng àûáng thùèng, vùån àöi tay vúái nhau, veã bûát rûát. Neát mùåt thay àöíi khöng ngûâng, hïët móm cûúâi röìi laåi cau coá maâ ta chùèng biïët taåi sao. Ngoaâi ra, möi dûúái cuãa öng ta bõ têåt trïî xuöëng, àïí löå haâng rùng vaâng bïåch vaâ moåc löån xöån. Öng tòm caách che àêåy bùçng caách chöëc chöëc laåi àûa tay che phêìn dûúái mùåt. Öng coá veã coân treã, tuy bõ hoái àêìu: thûåc ra, öng vûâa múái ba mûúi tuöíi. - Kñnh hêìu cö, cö Morxtan! Öng nhùæc ài nhùæc laåi bùçng möåt gioång lanh laãnh - Kñnh hêìu quyá ngaâi: Xin múâi quyá ngaâi haå cöë bûúác vaâo bïn trong êín phoâng nhoã beá cuãa töi. Noá khöng lúán lùæm àêu; thûa cö, song töi àaä thiïët trñ noá theo súã thñch cuãa töi: möåt thaánh àaão huy hoaâng giûäa baäi sa maåc noáng boãng cuãa Nam Luên Àön. Caã ba chuáng töi àïìu baâng hoaâng ngú ngêín trûúác quang caãnh gian phoâng öng múâi chuáng töi vaâo. Trong ngöi nhaâ buöìn teã naây, gian phoâng tröng àïën laåc loäng, chùèng khaác naâo viïn kim cûúng tinh khiïët nhêët laåi gùæn vaâo möåt chiïëc nhêîn àöìng. Böën bûác tûúâng àûúåc trang hoaâng bùçng thaãm vaâ maân vúái maâu sùæc vaâ nghïå thuêåt rêët tuyïåt vúâi, àöi chöî ngûúâi ta veán lïn möåt chuát àïí laâm nöíi bêåt hún möåt loå cöí phûúng Àöng hoùåc möåt bûác tranh löìng khung sùåc súä. Têëm thaãm traãi lïn saân nhaâ maâu höí phaách coá vên àen, daây àïën àöå chên ta luán vaâo àêëy thêåt khoan khoaái nhû bûúác lïn möåt lúáp rïu. Hai têëm da coåp röång lúán tùng thïm veã huy hoaâng Àöng Phûúng. Möåt cöî àiïëu caây to tûúáng àùåt trïn möåt caái mêm

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

245

chùèng laâm giaãm veã àeåp àeä cuãa toaân caãnh chuát naâo. Tûâ chiïëc àónh trêìm treo bùçng möåt súåi dêy vaâng nhoã gêìn nhû mùæt khöng tröng thêëy àûúåc, ngay giûäa gian phoâng, toaã ra möåt muâi hûúng nöìng thùæm. Ngûúâi àaân öng vûâa lùng xùng vûâa tûå giúái thiïåu: - Thaàúx Söntö laâ töi. Cö chùæc hùèn laâ cö Morxtan? Coân caác öng àêy laâ...? - Xin giúái thiïåu: àêy laâ öng Shelock Holmes vaâ baác sô Watson. - ÖÌ, möåt baác sô aâ? Öng la lúán, veã kñch àöång roä raâng - Thïë öng coá mang öëng chêín bïånh theo khöng? Töi coá thïí hoãi thùm öng laâ...? Xin öng vui loâng...? Töi àang rêët lo ngaåi khöng biïët caái maäo biïån maåc cuãa töi coá hoaåt àöång töët khöng, vaâ nïëu khöng phaãi laâ quaá lúåi duång loâng töët cuãa öng thò...? Töi nghô laâ caái àaåi àöång maåch cuãa töi thò khöng sao, nhûng töi rêët mong àûúåc biïët yá kiïën cuãa öng vïì caái maäo biïån maåc. Töi khaám tim cho öng theo lúâi öng yïu cêìu, nhûng thêëy chùèng coá gò laâ bêët thûúâng, chó coá àiïìu laâ hònh nhû öng àang àau khöí vïì möåt nöîi lo súå thêìm kñn naâo àoá: Toaân thên öng ta run lêíy bêíy tûâ àêìu xuöëng chên thïë kia. - Moåi sûå àïìu coá veã bònh thûúâng - Töi baão - Ngaâi chùèng coá lyá do gò àïí phaãi lo lùæng caã. - Xin cö cuäng vui loâng boã qua cho töi nöîi lo êu höìi höåp naây, cö Morxtan aå - Öng noái bùçng gioång nheå nhaâng hún - Sûác khoãe cuãa töi rêët yïëu keám, vaâ tûâ lêu nay caái biïån maåc êëy vêîn laâm töi bùn khoùn maäi. Nay töi rêët àöîi vui mûâng àûúåc biïët rùçng khöng coá gò àaáng ngaåi. Naây cö, nïëu thên phuå cö khöng laâm nhoåc tim mònh quaá àöå, thò höm nay öng êëy coá thïí vêîn coân söëng àêëy. Thêåt töi muöën taát tai öng êëy quaá . Löëi noái nùng thö baåo vaâ thúâ ú vïì möåt chuyïån àau buöìn nhû thïë laâm töi tûác àïën löån ruöåt. Cö Morxtan ngöìi xuöëng, mùåt maây taái nhúåt, àöi möi trùæng bïåch ra. - Trong thêm têm, töi cuäng biïët laâ cha töi àaä chïët röìi. - Töi coá thïí thuêåt laåi cho cö moåi chi tiïët. Hún nûäa, töi coá thïí àem laåi cöng bùçng cho cö. Vaâ töi seä laâm àuáng nhû thïë, duâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

246

anh Baácthölúmin cuãa töi coá noái gò ài nûäa. Töi rêët mûâng laâ caác baån cö coá mùåt úã àêy. Khöng phaãi chó vò hoå laâm cho cö an têm maâ coân vò hoå seä laâ nhên chûáng cho nhûäng àiïìu töi sùæp noái vaâ laâm. Böën chuáng ta àêy cuäng àuã àûúng àêìu vúái anh Baácthölúmin cuãa töi röìi. Nhûng ta chúá àïí keã laå xen vaâo? Caãnh saát hay caác viïn chûác khaác cuäng thïë! Nïëu khöng coá sûå can thiïåp khöng phaãi luác thò ta seä coá caách thu xïëp moåi chuyïån rêët thoãa àaáng. Nïëu laâm ruâm beng chuyïån naây lïn thò anh Baácthölúmin seä bûåc mònh lùæm àêëy. Öng ngöìi trïn chiïëc ghïë troân thêëp, cùåp mùæt xanh yïëu úát vaâ keâm nheâm nhòn chuáng töi nhû luåc vêën. - Riïng vïì phêìn töi, nhûäng àiïìu öng sùæp sûãa noái ra chùæc laâ khöng ài xa hún nhûäng suy nghô cuãa töi lùæm àêu - Holmes baão. Töi gêåt àêìu àöìng tònh. - Àiïìu àoá töët thöi! - Öng ta noái: - Rêët töët thöi! Töi coá thïí múâi cö duâng ly rûúåu Kianti àûúåc chùng, cö Morxtan? Hoùåc möåt ly Tökay nheá?' Töi chùèng coá thûá rûúåu vang naâo khaác. Töi khui möåt chai nheá? Khöng aâ? Thïë thò töi mong rùçng khoái thuöëc khöng laâm cö khoá chõu: Thuöëc laá phûúng Àöng coá möåt muâi thúm àêåm àaâ. Töi húi noáng tñnh, nhû cö thêëy àêëy, vaâ thûá thuöëc àiïëu caây naây àöëi vúái töi laâ möåt liïìu an thêìn tuyïåt diïåu. Öng àûa ngoån nïën xñch laåi gêìn vaâ trong khoaãnh khùæc tûâng tùm khoái thuöëc loåc qua nûúác maâu höìng. Ngöìi thaânh hònh baán nguyïåt, àêìu húi chöìm vïì phña trûúác, cùçm tyâ lïn baân tay, caã ba chuáng töi chùm chuá nhòn con ngûúâi nhoã beá vúái caái àêìu to tûúáng laáng boáng êëy, àöëi diïån vúái chuáng töi, rñt tûâng húi thuöëc trïn öëng àiïëu bùçng daáng àiïåu thiïëu tûå tin. - Sau khi quyïët àõnh bùæt liïn laåc trûåc tiïëp vúái quyá võ - Öng noái - töi cuäng ngêìn ngaåi lùæm múái cho biïët àõa chó cuãa mònh. Töi e rùçng quyá võ khöng theo lúâi yïu cêìu cuãa töi, àem theo nhûäng keã coá thïí gêy ra phiïìn haâ. Thïë nïn töi àaä maån pheáp àõnh vúái quyá võ möåt àiïím heån sao cho Uyliïmd coá thïí tröng thêëy quyá võ trûúác. Töi hoaân toaân tin tûúãng anh ta. Vaã laåi töi cuäng àaä cùn dùån anh êëy àûâng àûa quyá võ àïën àêy, nïëu thêëy coá dêëu hiïåu khaã nghi. Quyá võ chùæc cuäng miïîn chêëp cho töi vïì nhûäng biïån phaáp phoâng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

247

àoá, nhûng thêåt tònh laâ töi àang söëng möåt cuöåc àúâi coá phêìn êín dêåt. Hún nûäa, khöng coá gò laâm cho tñnh mêîn caãm cuãa töi, maâ töi coá thïí coi laâ rêët tinh tïë, phaát ghï túãm bùçng möåt tïn caãnh saát. Töi coá xu hûúáng bêím sinh laâ traánh moåi hònh thûác thö baåo; vaâ rêët hiïëm khi töi tiïëp xuác vúái caái àaám bùçng dên haå àùèng kia. Nhû quyá võ àaä thêëy, töi söëng trong möåt khung caãnh thanh lõch. Töi coá thïí tûå cho töi laâ ngûúâi baão vïå nghïå thuêåt. Ê'y, nhûúåc àiïím cuãa töi laâ úã chöî àoá. Caãnh naây laâ möåt bûác tranh cuãa hoåa sô Cörö chñnh hiïåu àêëy. Coân àêy, vïì bûác tranh naây cuãa hoåa sô Xanvato Röda, thò möåt chuyïn gia coá thïí deâ dùåt nïu lïn möåt vaâi àiïím yïëu; nhûng ngûúåc laåi, bûác tranh naây cuãa Bugúârö, thò khöng coá gò phaãi baân caäi thïm nûäa. Töi coá xu hûúáng roä rïåt vúái trûúâng phaái höåi hoåa cuãa Phaáp múái àêy, thuá thêåt nhû vêåy. - Xin löîi öng Söntö, cö Morxtan cêët tiïëng - Töi àïën àêy theo lúâi yïu cêìu cuãa öng àïí nghe nhûäng àiïìu öng muöën noái vúái töi. Bêy giúâ cuäng àaä muöån lùæm röìi, vaâ töi mong sao cuöåc höåi kiïën naây caâng choáng caâng töët. - Dêîu cho rùçng möåt sûå seä ïm xuöi, thò cuäng phaãi coân lêu lùæm aå. - Öng àaáp - Chùæc chùæn laâ ta seä phaãi ài àïën Nooácud àïí gùåp anh Baáctölúmin cuãa töi. Chuáng ta seä cöë gùæng thuyïët phuåc anh êëy laâm cho anh êëy phaãi nghe ra leä phaãi múái àûúåc. Anh êëy rêët giêån töi vò töi àaä laâm àiïìu maâ töi cho laâ àuáng. Töëi qua chuáng töi àaä gêìn ài àïën chöî caäi löån nhau röìi àêëy. Quyá võ khöng thïí tûúãng tûúång àûúåc möîi khi anh êëy nöíi giêån thò anh êëy khuãng khiïëp nhû thïë naâo. - Nïëu cêìn ài àïën Nooácud töët hún coá leä ta nïn ài bêy giúâ chùng? - Töi àaánh baåo noái. Öng vuåt cûúâi àïën àoã bûâng caã tai. - Khöng àûúåc àêu! Öng kïu lïn - Töi khöng biïët anh êëy seä phaãn ûáng ra sao nïëu töi àûa quyá võ àïën àêëy möåt caách àöåt ngöåt nhû vêåy. Khöng aå, chûa tiïån, töi cêìn giaãi thñch cho anh êëy roä võ trñ cuãa möîi ngûúâi trong chuáng ta. Vaâ trûúác hïët, cêìn phaãi noái thïm laâ trong cêu chuyïån naây, coân möåt söë àiïím maâ chñnh töi cuäng coân chûa àûúåc toã tûúâng. Töi chó coá thïí trònh baây cho quyá võ thêëy nhûäng gò maâ töi àûúåc biïët.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

248

- Thiïëu taá Giön Söntö, thuöåc àaåo quên úã Ê'n Àöå, laâ thên sinh ra töi, chùæc quyá võ cuäng àaä àoaán biïët. Öng nghó hûu caách àêy gêìn mûúâi möåt nùm vaâ àïën àõnh cû taåi biïåt trang Pongàisïri, phöë Ê'ppú Nooácud. Taåi Ê'n Àöå öng rêët giaâu; luác trúã vïì, öng mang theo möåt söë tiïìn kïëch suâ, möåt böå sûu têåp phong phuá nhûäng baáu vêåt hiïëm coá, vaâ sau cuâng laâ möåt söë gia nhên ngûúâi baãn xûá. Thïë röìi öng têåu möåt ngöi nhaâ vaâ söëng rêët àïë vûúng. Chuáng töi, anh Baáctölúmin vaâ töi laâ con song sinh, àöåc nhêët. - Töi nhúá rêët roä nöîi sûãng söët khi hay tin àaåi uáy Morxtan mêët tñch. Chuáng töi àoåc chi tiïët nöåi vuå àùng trong caác nhêåt baáo, vaâ àûúåc biïët öng êëy laâ baån thên cuãa cha töi, nïn chuáng töi cöng nhiïn thaão luêån vuå êëy trûúác mùåt öng. Vaã laåi; chñnh öng cuå cuäng tham gia yá kiïën vúái chuáng töi àïí giaãi thñch àiïìu bñ êín naây. Nhûng tuyïåt nhiïn, khöng bao giúâ, möåt trong hai chuáng töi laåi coá yá ngúâ rùçng öng cuå laåi giûä kñn àiïìu bñ mêåt têån àaáy loâng. Tuy nhiïn, öng cuå biïët roä, vaâ trïn àúâi naây chó coá mònh öng cuå maâ thöi, vïì söë phêån cuãa Athú Morxtan. Coá àiïìu chuáng töi caãm thêëy möåt àiïìu bñ êín naâo àoá, möåt hiïím nguy thêåt sûå àang àe doåa cha chuáng töi. Öng cuå rêët súå phaãi ra phöë möåt mònh vaâ mûúán caã hai cûåu voä sô quyïìn anh chuyïn nghiïåp laâm ngûúâi gaác cöíng. Uyliïmd, ngûúâi àaä àûa quyá võ àïën àêy töëi nay laâ möåt trong hai tay àoá. Àaä coá daåo anh chaâng naây laâ vö àõch haång nheå cuãa nûúác Anh àêëy. Cha chuáng töi khöng muöën thöí löå nguyïn nhên nhûäng nöîi súå haäi cuãa öng, nhûng öng cuå vö cuâng kinh túãm nhûäng ngûúâi ài chên göî, àïën àöå, möåt ngaây noå, öng cuå khöng do dûå bùæn möåt phaát suáng ngùæn vaâo möåt ngûúâi nhû thïë, maâ thûåc ra àoá chó laâ möåt nhên viïn chaâo haâng vö haåi àang ài kiïëm möëi. Chuáng töi àaä phaãi traã möåt khoaãn tiïìn rêët lúán múái giûä kñn àûúåc viïåc naây. Anh töi vaâ töi sau cuâng röìi cuäng cho àêy chó laâ tñnh ngöng cuãa tuöíi giaâ thöi. Nhûng caác sûå cöë tiïëp theo buöåc chuáng töi phaãi thay àöíi yá kiïën. Àêìu nùm 1882 trong luác àang àoåc baáo trûúác bûäa àiïím têm, cha töi nhêån möåt bûác thû tûâ Ê'n Àöå gúãi sang. Öng suyát ngêët xóu vaâ cuäng tûâ ngaây àoá öng cuå heáo hon dêìn. Luác êëy chuáng töi khöng àoåc àûúåc nöåi dung laá thû kia, nhûng àïën khi öng cuå tónh laåi töi thêëy noá chó göìm vaâi cêu viïët hñ hoaáy. Suöët nhiïìu nùm sau, öng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

249

cuå mùæc chûáng sûng gan; tònh traång suy suåp rêët nhanh. Khoaãng cuöëi thaáng tû, chuáng töi àûúåc thöng baáo laâ öng cuå khöng coân hy voång gò nûäa vaâ muöën noái chuyïån vúái chuáng töi möåt lêìn cuöëi. Khi chuáng töi bûúác vaâo phoâng, öng cuå àang ngöìi, ngûúâi àûúåc àúä bùçng nhiïìu göëi, vaâ thúã rêët khoá nhoåc. Öng baão chuáng töi khoáa cûãa laåi vaâ ngöìi xuöëng bïn caånh giûúâng. Nùæm chùåt lêëy tay chuáng töi, öng cuå thuêåt laåi chuáng töi nghe möåt cêu chuyïån thêåt laâ ly kyâ. Cún xuác àöång vaâ àau àúán àöi luác àaä khiïën öng phaãi ngùæt lúâi. Töi cöë gùæng kïí laåi nguyïn vùn lúâi öng: "Vaâo giêy phuát cuöëi cuâng naây - Öng cuå noái - chó coân möåt àiïìu duy nhêët laâm cha khöí têm: àoá laâ cung caách cha àaä àöëi xûã vúái cö gaái möì cöi cuãa anh baån Morxtan àaáng thûúng cuãa cha. Do caái tñnh keo kiïåt àaáng nguyïìn ruãa vöën laâ nguyïn nhên töåi löîi cuãa cha, cö beá àaä bõ truêët mêët möåt kho baáu maâ ñt ra noá cuäng coá quyïìn àûúåc hûúãng möåt nûãa. Tuy nhiïn, chñnh cha cuäng khöng sûã duång àïën cuãa êëy, búãi vò tñnh keo kiïåt àaä khiïën cha àêm ra muâ quaáng vaâ ngu xuêín. Cuãa caái àaä khiïën cha quïn hïët têët caã nïn cha khöng muöën chia súát cho ai, dêìu ñt àïën àêu chùng nûäa. Caác con coá tröng thêëy chuöîi ngoåc bïn caånh loå thuöëc kyá ninh cuãa cha khöng? Àêëy, maäi cho àïën nay, cha vêîn chûa quyïët àõnh dûát khoaát laâ nïn xa noá àêëy, caác con aâ. Ê'y thïë maâ cha àaä lêëy noá ra vúái quyïët àõnh gúãi noá cho cö gaái kia àêëy. Vêåy, nay àïën lûúåt caác con, caác con haäy gúãi cho cö êëy möåt phêìn cöng bùçng trong kho baáu vêåt Agta1 nhûng chúá gúãi gò caã, dêîu chó laâ möåt haåt ngoåc trûúác khi cha chïët. Dêìu sao thò cuäng coá rêët nhiïìu ngûúâi coân àau yïëu hún cha maâ vêîn bònh phuåc àûúåc!". Giúâ cha seä cho caác con biïët Morxtan àaä chïët nhû thïë naâo Öng cuå noái tiïëp - Tûâ lêu, öng êëy mùæc chûáng àau tim, nhûng chùèng noái cho ai biïët caã. Chó coá mònh cha laâ roä chuyïån êëy. Daåo coân úã bïn Ê'n Àöå, nhúâ thúâi cú àùåc biïåt laå luâng, öng êëy vaâ cha nùæm trong tay möåt kho baáu to lúán. Cha chuyïín noá vïì Anh vaâ ngay töëi höm vïì nûúác, Morxtan àïën àoâi phêìn mònh. Öng ta àaä ài böå tûâ nhaâ ga vaâ chñnh Lal Saoàú, tïn gia nhên trung thaânh cuãa cha chïët tûâ sau daåo êëy, àaä àûa öng ta vaâo nhaâ. Möåt cuöåc caäi vaä buâng ra sau khi öng êëy vaâ cha baân tñnh chuyïån chia chaác kho baáu. Luác tûác giêån cûåc àiïím, Morxtan vuåt àûáng dêåy, röìi àöåt ngöåt 1

Agra: möåt thaânh phöë Ê'n Àöå.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

250

àûa tay sang bïn. Mùåt mêët hïët thêìn sùæc, öng ngaä ngûãa ngûúâi ra. Àêìu öng chaåm maånh vaâo goác chiïëc höåp àûång baáu vêåt. Cha cuái xuöëng nhòn xem vaâ kinh hoaâng khi thêëy öng ta àaä chïët. Cha ngöìi bêët àöång höìi lêu trong ghïë baânh, àêìu oác tröëng röîng, chùèng biïët phaãi laâm gò nûäa, yá nghô àêìu tiïn cuãa cha luác bêëy giúâ dô nhiïn laâ chaåy ài cêìu cûáu. Nhûng nïëu thïë thò chùèng höåi àuã àiïìu kiïån àïí cha bõ buöåc vaâo töåi saát nhên àoá sao? Caái chïët cuãa öng ta xaãy àïën trong möåt cuöåc caäi vaä; laåi coân vïët da àêìu nûát luác öng êëy teá; bao nhiïu suy àoaán chöëng laåi cha. Hún nûäa, möåt cuöåc àiïìu tra chñnh thûác seä phaát hiïån vïì kho baáu vêåt kia, àiïìu maâ cha chùèng muöën phöí biïën tñ naâo. Morxtan àaä baáo vúái cha rùçng: chùèng ai hay biïët gò vïì viïåc öng êëy àïën nhaâ cha; vêåy thò cuäng chùèng cêìn àïí cho ai biïët thïm laâm gò nûäa. Cha àang maãi suy nghô nhû thïë thò, luác ngûúác mùæt lïn, böîng dûng cha thêëy Lal Saoàú hiïån ra trong khung cûãa. Hùæn bûúác vaâo khöng möåt tiïëng àöång röìi khoáa traái cûãa laåi. "Thûa chuã nhên, ngaâi àûâng e súå gò caã! Hùæn baão - Chùèng cêìn àïí cho ai biïët ngaâi àaä giïët öng ta. Ta àem ài giêëu cho xa ài thò coân ai maâ biïët nûäa?" - Ta khöng giïët öng êëy! Lal Saoàú lùæc àêìu móm cûúâi. "Töi àaä nghe thêëy, thûa chuã nhên - Hùæn baão -Töi àaä nghe cuöåc àêëu khêíu vaâ töi cuäng àaä nghe tiïëng nöí. Nhûng miïång töi àaä khoáa laåi röìi. Moåi ngûúâi trong nhaâ àang nguã. Naâo, ta haäy àûa öng êëy ài cho xa". Nhûäng cêu noái êëy giuáp cha quyïët àõnh. Nïëu tïn gia nhên trung thaânh nhêët cuãa mònh maâ coân khöng tin àûúåc laâ mònh vö töåi, thò laâm sao cha coá thïí thuyïët phuåc mûúâi hai bõ thõt trong böìi thêím àoaân? Lal Saoàú vaâ cha phi tang thi thïí ngay trong àïm êëy. I't höm sau baáo chñ Luên Àön thùæc mùæc vïì vuå mêët tñch àêìy bñ êín cuãa àaåi uáy Morxtan. Cûá theo lúâi cha thuêåt laåi, caác con cuäng thêëy laâ khöng thïí àöí riïåt caái chïët êëy cho cha àûúåc. Sai lêìm cuãa cha laâ úã chöî chùèng nhûäng cha àaä cêët giêëu thi thïí cuãa Morxtan, maâ coân giêëu luön caã kho baáu vêåt, trong àoá möåt phêìn àûúng nhiïn thuöåc vïì Morxtan hoùåc con chaáu öng ta. Vêåy nïn

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

251

cha muöën caác con hoaân traã laåi söë cuãa àoá. Laåi gêìn àêy maâ xem naây. Kho baáu vêåt àûúåc cêët giêëu trong... Ngay luác àoá, neát mùåt cuãa öng cuå böîng thêët sùæc vò khiïëp àaãm: cùåp mùæt àiïn daåi vaâ möìm haá höëc ra. "Àuöíi noá ài ngay! Trúâi úi, àuöíi noá ài ngay". Öng heát lúán bùçng caái gioång maâ töi khöng bao giúâ quïn àûúåc. Chuáng töi tröng vïì phña cûãa söí núi öng cuå àang nhòn chùm chùm. Möåt khuön mùåt tûâ trong boáng töëi hiïín ra nhòn chuáng töi chùm chuá. Möåt caái àêìu rêåm toác rêu vúái tia nhòn hung baåo, man rúå, chêët chûáa möët nöîi cùm húân chaáy boãng. Chuáng töi àöí xö vïì phña cûãa söí, nhûng ngûúâi kia àaä biïën mêët. Khi chuáng töi trúã vïì chöî öng cuå, thò cùçm öng àaä guåc xuöëng vaâ maåch öng àaä ngûâng àêåp. Àïm êëy chuáng töëi suåc saåo khùæp khu vûúân, nhûng chùèng tòm thêëy gò ngoaâi dêëu chên thoåt giûäa luöëng hoa. Nïëu khöng coá dêëu chên naây, chùæc chuáng töi seä nghô rùçng khuön mùåt hung dûä kia chó laâ do trñ tûúãng tûúång cuãa chuáng töi taåo ra. Tuy vêåy, chuáng töi coá thïm möåt bùçng chûáng khaác nûäa, coân roä raâng hiïín nhiïn hún, laâ keã thuâ àang vêy buãa chuáng töi. Thêåt vêåy, qua saáng höm sau ngûúâi ta thêëy cûãa söí phoâng cha chuáng töi coá ai àaä múã trûúác röìi; tuã, ngùn keáo bõ luåc soaát kyä, vaâ trïn ngûåc ngûúâi chïët, coá gùæn möåt maãnh giêëy vúái haâng chûä nguïåch ngoaåc: "Dêëu böå tûá". Àïën nay chuáng töi vêîn chûa hiïíu àûúåc nhûäng tûâ êëy coá yá nghôa gò, maâ cuäng chùèng roä ai laâ taác giaã. Múái nhòn qua thò chùèng coá gò mêët maát caã tuy àöì àaåc àaä bõ luåc tung lïn. Tûâ cêëu chuyïån àêìy chêët quaái àaãn naây, anh töi vaâ töi àaä àùåt möëi liïn hïå bònh thûúâng vúái nöîi khiïëp súå maâ cha chuáng töi àaä phaãi chõu àûång caã cuöåc àúâi. Nhûng vúái chuáng töi àiïìu bñ êën kia vêîn coân nguyïn veån. Ngûúâi àaân öng nhoã beá êëy ngûâng laåi àïí àöët öëng àiïëu caây röìi im lùång huát vaâi húi trong möåt luác. Ba chuáng töi ngöìi yïn, baâng hoaâng trong cêu chuyïån laå luâng naây. Trong nhûäng khoaãnh khùæc ngùæn nguãi maâ caái chïët cuãa thên phuå àûúåc mö taã laåi, cö Morxtan biïën sùæc, taái nhúåt vaâ töi súå rùçng naâng bêët tónh. Tuy nhiïn, naâng cuäng àaä trêën tônh àûúåc sau khi uöëng cöëc nûúác töi àaä kñn àaáo roát cho naâng úã chiïëc bònh phalï kiïíu Vïnixni úã bïn caånh. Shelock Holmes ngöìi loåt vaâo ghïë trong möåt tû thïë lú àaäng, àöi mùæt lim

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

252

dim. Tröng anh töi khöng thïí khöng nhúá laåi múái höìi saáng nay thöi, anh than phiïìn vïì caái têìm thûúâng cuãa cuöåc söëng! Thò ñt ra bêy giúâ anh chuêín bõ mang taâi xeát àoaán saáng suöët cuãa mònh ra thûã thaách àêy... Caái nhòn cuãa öng Thaàúácx Söntö lêìn lûúåt chuyïín tûâ ngûúâi naây qua ngûúâi khaác. Hiïín nhiïn laâ tûå haâo vïì taác duång do cêu chuyïån kïí gêy nïn, thónh thoaãng öng ngûâng laåi àïí keáo möåt khoái thuöëc. Nhû quyá võ coá thïí àoaán àûúåc, anh töi vaâ töi rêët quan têm àïën kho baáu maâ cha chuáng töi àaä àïì cêåp túái. Tuêìn naây qua thaáng noå, chuáng töi luâng suåc, àaâo xúái tûâng maãnh àêët trong vûúân song chùèng tòm ra chöî cêët giêëu. Cûá nghô àïën àiïìu bñ mêåt kia àaä àoång laåi trïn möi khi öng cuå qua àúâi laâ cuäng àuã khiïën chuáng töi àiïn tiïët vò chaán ngaán. Cûá nhòn vaâo chuöîi ngoåc kia chuáng töi cuäng àoaán ra àûúåc kho baáu kia phaãi rûåc rúä, löång lêîy àïën àêu röìi. Vaã chùng, anh töi vaâ töi, chuáng töi cuäng àaä tranh luêån nhau vïì chuyïån naây. Nhûäng haåt ngoåc têët nhiïn laâ coá möåt giaá trõ to lúán vaâ anh Baáctölúmin khöng muöën phaãi xa rúâi chuáng. Noái riïng àïí quyá võ biïët laâ anh töi thûâa hûúãng àûúåc cuãa cha töi caái xu hûúáng biïín lêån. Anh êëy cuäng nghô rùçng chuöîi ngoåc kia coá thïí gúåi trñ toâ moâ vaâ àem àïën cho chuáng töi nhûäng chuyïån phiïìn phûác sau naây. Anh chó àöìng yá vúái töi möåt àiïím laâ töi seä tòm ra àõa chó cö Morxtan vaâ cûá àïìu àùån gúãi àïën cö möåt viïn ngoåc, àïí cö khoãi phaãi söëng trong caãnh thiïëu thöën. - Öng thêåt laâ nhên tûâ baác aái quaá - Ngûúâi thiïëu nûä höìn nhiïn noái - Töi biïët ún öng vö cuâng! Ngûúâi àaân öng khoaát tay. - Ê'y khöng phaãi thïë àêu? Öng noái - Chuáng töi laâ nhûäng keã thu thaác cuãa cö. Hay ñt ra àoá cuäng laâ àiïìu suy nghô cuãa töi, chûá thuá thêåt vúái quyá võ laâ anh Baáctölúmin khöng hiïíu nhû töi. Baãn thên chuáng töi söëng trong caãnh an nhaân sung tuác. Töi khöng coân ham muöën gò nûäa. Vaã chùng, thêåt laâ quaá tïå nïëu toã ra buãn xón vúái möåt phuå nûä. Ngûúâi Phaáp àaä chùèng noái möåt caách chùèng keám lõch sûå laâ "Sûå thiïëu yá tûá dêîn àïën töåi aác" àoá sao? Toám laåi, möëi bêët hoâa giûäa chuáng töi ngaây caâng sêu sùæc hún nïn töi thêëy töët hún laâ töi nïn ài úã riïng. Thïë laâ töi rúâi khoãi biïåt trang Pöngàisïri, mang theo Uyliïmd vaâ tïn gia nhên ngûúâi ÊËn giaâ. Nhûng höm qua töi àûúåc hay möåt tin rêët quan troång: kho baáu

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

253

àaä bõ khaám phaá. Lêåp tûác töi viïët thû cho cö Morxtan, vaâ giúâ àêy töi chó coân möîi möåt viïåc laâ ài àïën Nooácud àïí àoâi phêìn cuãa chuáng ta. Àïm qua, töi àaä trònh baây quan àiïím cuãa töi vúái anh töi. Cuöåc viïëng thùm cuãa chuáng ta chùæc hùèn laâ khöng ai mong muöën àêu, nhûng chùæc laâ coá ngûúâi àúåi. Öng Thaàúáx Söntö ngûâng noái, nhûng vêîn khöng ngúát cûåa quêåy trïn chiïëc ghïë nïåm troân sang troång. Têët caã chuáng töi àïìu ngöìi lùång yïn suy nghô kyä hún vïì nhûäng biïën chuyïín múái trong vuå àêìy bñ êín naây, vaâ Holmes laâ ngûúâi àêìu tiïn àûáng dêåy. - Tûâ àêìu chñ cuöëi, ngaâi àaä haânh àöång rêët àuáng, thûa ngaâi Anh noái - Coá leä chuáng töi coân phaãi khiïm töën toã loâng biïët ún àöëi vúái ngaâi vò ngaâi àaä laâm saáng toã nhûäng àiïím coân töëi tùm khoá hiïíu àöëi vúái chuáng töi. Nhûng bêy giúâ cuäng àaä muöån röìi, nhû cö Morxtan àaä nhêån thêëy, vaâ ta khöng nïn phñ mêët thò giúâ. Gia chuã cêín thêån cuöån öëng huát bònh thuöëc traã laåi röìi lêëy tûâ sau têëm maân caái aáo mùng-tö daâi vaâ nùång, cöí duâng àöì trang sûác bùçng da löng cûâu non. Öng caâi nuát cêín thêån mùåc dêìu khñ hêåu nùång nïì khöng laånh naây vaâ sûãa laåi trïn àêìu chiïëc caát-keát bùçng da nhoã vúái àöi vaânh che phuã tai. - Sûác khoãe cuãa töi coá phêìn yïëu keám, öng vûâa baão vûâa hûúáng dêîn chuáng töi trong daäy haânh lang. Vò thïë nïn töi buöåc phaãi àïì phoâng. Cöî xe àúåi chuáng töi. Cuöåc haânh trònh coá veã nhû àaä àûúåc dûå kiïën trûúác, vò ngûúâi àaánh xe cho xe chaåy nhanh ngay sau àoá. Thaàúx vêîn khöng ngûâng noái bùçng gioång öìm öìm aát caã tiïëng àaánh xe lùn trïn àûúâng. - Baáctölúmin laâ möåt con ngûúâi giaâu saáng kiïën - Öng bùæt àêìu noái - Theo quyá võ nghô thò anh êëy phaát hiïån ra kho baáu bùçng caách naâo? Anh ài àïën kïët luêån laâ noá phaãi nùçm vaâo möåt núi naâo àoá trong nhaâ. Thïë laâ anh bùæt àêìu tñnh toaán kñch thûúác chñnh xaác cuãa ngöi nhaâ, ghi cheáp vaâo söí röìi kiïím tra laåi. Cûá thïë nïn trong nhaâ khöng coá möåt xùng-ti-meát naâo loåt khoãi voâng àiïìu tra tòm kiïëm cuãa anh. Chùèng haån, anh àïí yá thêëy rùçng chiïìu cao toaân böå ngöi nhaâ laâ 25 meát, nhûng khi cöång chiïìu cao caác têìng vúái nhau, thò chó múái coá 23,70 meát, dêìu coá tñnh khoaãng caách giûäa trêìn vaâ saân nhaâ möåt caách röång raäi chùng nûäa. Vêåy coân thiïëu 1m30.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

254

Phêìn thiïëu naây chùæc chùæn laâ phaãi úã trïn maái nhaâ. Anh êëy liïìn khoeát thuãng möåt löî trïn trêìn trong cùn phoâng cao nhêët vaâ phaát hiïån ra möåt caái gaác nhoã cùn gaác xeáp naây böën bïì tûúâng xêy kñn, nïn khöng ai biïët àïën noá caã. Ú' ngay giûäa gaác, laâ kho baáu àùåt trïn hai cêy àaâ. Anh àûa noá xuöëng qua löî höíng, vaâ múã höåp ra... söë chêu baáu trong höåp trõ giaá ñt nhêët cuäng lïn àïën nùm trùm ngaân àöìng li-vrú. Khi nghe noái àïën söë tiïìn khöíng löì naây, chuáng töi tröë mùæt nhòn nhau. Nïëu chuáng töi coá caách baão àaãm quyïìn lúåi cuãa cö Morxtan, ngûúâi quaãn gia àang ngheâo tuáng, thò cö seä laâ ngûúâi nûä thûâa kïë giaâu nhêët nûúác Anh! Möåt ngûúâi baån trung thûåc dô nhiïn chó coá thïí vui mûâng trûúác möåt caái tin nhû vêåy. Nhûng töi phaãi höí theån maâ thuá nhêån rùçng loâng võ kyã cuãa töi maånh hún hïët moåi sûå vaâ tim töi àaä hoáa thaânh chò. Töi lùæp bùæp dùm ba cêu chuác mûâng röìi ngöìi thuåp vaâo ghïë, àêìu guåc xuöëng, àùæm chòm trong nöîi thêët voång, khöng buöìn nghe Thaàúx noái nùng nhûäng gò nûäa. Àêy àñch thûåc laâ möåt keã mùæc chûáng ûu uêët lo súå. Töi mang maáng nghe öng ta tuön ra möåt traâng bêët têån nhûäng triïåu chûáng bïånh vaâ naâi nó hoãi thùm töi vïì thaânh phêìn cêëu taåo cuâng taác duång àiïìu trõ cuãa vö söë thûá thuöëc lang bùm. Trong tuái öng coá mang theo vaâi mêîu xïëp ngùn nùæp trong möåt caái tuái da. Töi mong sao öng chùèng nhúá àûúåc gò vïì nhûäng cêu traã lúâi cuãa töi àïm höm êëy. Holmes caã quyïët laâ anh coá nghe töi baão öng ta haäy coi chûâng chúá duâng quaá hai gioåt dêìu àu àuã keão nguy hiïím. Vaâ töi cuäng àïì nghõ ngûúåc laåi vaâ nïn duâng maä tiïìn vúái liïìu lûúång cao àïí laâm thuöëc xöí. Dêîu sao töi cuäng thêëy nheå nhoäm khi cöî xe dûâng laåi sau caái lùæc cuöëi cuâng. Ngûúâi àaánh xe nhaãy xuöëng khoãi ghïë, múã cûãa cho chuáng töi. - Àêy laâ biïåt trang Pöngàisïri, thûa cö Morstan -Thaàúx Söntö vûâa noái vûâa àûa tay àúä cö xuöëng.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

255

Chûúng nùm Têëm thaãm kõch úã biïåt trang Pöngàisïri

Luác êëy gêìn mûúâi möåt giúâ khuya. Chuáng töi boã laåi àùçng sau sûúng muâ êím thêëp cuãa thaânh phöë lúán, vaâ àïm khaá àeåp. Möåt cún gioá êëm aáp chúã nhûäng taãng mêy nùång nïì chêåm chaåp tröi tûâ phña têy qua voâm trúâi. Vaânh trùng non chúåt hiïån, chúåt biïën tûâng höìi. A'nh saáng tûå nhiïn cuäng àuã soi saáng khaá xa, nhûng Thaàúx vêîn lêëy chiïëc àeân löìng trong xe ra. Biïåt trang Pöngàisïri coá möåt khu vûúân röång mïnh möng. Möåt bûác tûúâng àaá cao lúãm chúãm maãnh chai vuån cö lêåp noá hoaân toaân. Möåt caái cûãa heåp àûúåc tùng cûúâng nhûäng thanh sùæt laâ löëi vaâo àöåc nhêët. Ngûúâi hûúáng dêîn goä cûãa theo mêåt hiïåu riïng. - Ai àoá? - Möåt gioång keân hoâa nhaä hoãi lúán. - Ta àêy? Maác Múácàö. Kòa, tûâ bao lêu nay chùæc anh àaä nhêån ra caách goä cûãa cuãa ta röìi chûá? Traã lúâi öng laâ möåt tiïëng àöång khöng roä raâng, röìi tiïëng xêu chòa khoáa khua laách caách. Caánh cûãa xoay nùång nïì trïn baãn lïì. Trong aánh àeân löìng, möåt ngûúâi àaân öng daáng thêëp, voác khoãe, hiïån ra úã khung cûãa nhòn chuáng töi bùçng caâi chúáp mùæt ngúâ vûåc. - Öng àêëy aâ, - Thaàúx? Coân nhûäng ngûúâi naây laâ ai? Töi khöng nhêån àûúåc lïånh gò vïì hoå caã. - Khöng aâ? Anh laâm töi ngaåc nhiïn àêëy. Maác Múácàö aâ! Töëi qua ta àaä baão trûúác vúái anh ta laâ ta seä àïën cuâng vaâi ngûúâi baån kia maâ. - Höm nay öng êëy khöng ra khoãi phoâng, thûa öng Thaàúx, maâ töi chùèng nhêån àûúåc chó thõ àùåc biïåt naâo caã, öng cuäng biïët rùçng mïånh lïånh rêët nghiïm ngùåt. Töi coá thïí àïí öng vaâo, nhûng caác baån öng phaãi úã laåi bïn ngoaâi. Àûáng trûúác trúã ngaåi àoá, Thaàúx phên vên nhòn chuáng töi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

256

- Anh coá veã húi bûúáng bónh àêëy! - Sau cuâng öng baão ngûúâi gaác cöíng - Töi chõu traách nhiïåm vïì hai ngûúâi naây laâ cuäng àuã cho anh röìi chûá? Trong chuáng töi, coá möåt phuå nûä; chùæc chùæn khöng thïí àïí cö chúâ àúåi ngoaâi àûúâng vaâo möåt giúâ khuya khoùæt nhû thïë naây! - Töi rêët tiïëc, öng Thaàúx aå. - Ngûúâi àaân öng àaáp laåi bùçng gioång khöng gò lay chuyïín àûúåc - Nhûäng ngûúâi naây coá thïí laâ baån cuãa öng nhûng khöng phaãi vò thïë maâ cuäng laâ baån cuãa chuã töi. Töi àûúåc traã lûúng, maâ traã hêåu laâ àùçng khaác, àïí chêëp haânh möåt söë mïånh lïånh naâo àoá; àêy laâ vêën àïì nguyïn tùæc, khöng thïí khaác àûúåc. Töi chùèng biïët baån öng laâ ai caã! - ÖÌ , coá chûá. Anh coá biïët möåt ngûúâi, anh baån Maác Múácàö úi. - Shelock Holmes noái lúán bùçng gioång nhaä nhùån - Töi khöng tin rùçng anh àaä coá thïí quïn töi. Anh khöng coân nhúá anh chaâng voä sô nghiïåp dû àaä àêëu vúái anh trong ba hiïåp sao? Chuyïån êëy caách àêy àaä böën nùm röìi, taåi nhaâ öng Alixún àoá, nhên àïm voä àaâi töí chûác laåc quyïn giuáp anh. - Öng khöng muöën nhùæc àïën öng Shelock Holmes àêëy chûá. Tay cûåu voä sô kïu lúán - Ö, thïë thò coá chûá. Trúâi àêët, sao töi laåi khöng nhêån ra öng ngay àûúåc thïë naây? Thay vò cûá àûáng àiïìm nhiïn ra àêëy, öng àaä coá thïí tùång cho töi möåt cuá moác cùçm thêìn sêìu quyã khoác röìi. Vaâ thïë thò töi àaä nhêån ra öng ngay röìi. Chaâ, öng àaä àïí phñ phaåm taâi nùng cuãa öng nhiïìu lùæm röìi àoá, öng úi. Öng coân coá thïí ài xa hún nûäa nïëu öng chõu hiïën troån veån àúâi mònh cho mön nghïå thuêåt cao quyá àoá. - Àêëy, anh xem, Watson aâ, nïëu möåt mai töi phaãi thiïëu thöën têët caã, thò ñt ra töi vêîn coân caái nghïì khoa hoåc sau cuâng naây - Holmes vûâa noái vûâa cûúâi - Bêy giúâ töi chùæc chùæn rùçng anh baån cuãa chuáng ta àêy seä khöng àïí ta phaãi chõu caãnh giaá laånh àïm khuya àêu. - Vêng, múâi öng vaâo - Gaä àaáp - Múâi öng vaâ caác baån öng vaâo ài... Töi rêët ên hêån, thûa öng Thaàúx, nhûng öng cuäng hiïíu laâ mïånh lïånh rêët nghiïm. Töi phaãi chùæc chùæn vïì baån cuãa öng trûúác khi àïí hoå vaâo Bïn trong tûúâng thaânh, con àûúâng laát soãi lûúån quanh co giûäa àaám àêët hoang, dêîn àïën möåt ngöi nhaâ àöì söå, kiïën truác têìm

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

257

thûúâng, chòm hùèn vaâo boáng töëi, chó trûâ úã möåt goác núi aánh trùng lêëp laánh trïn khung cûãa söí maái nhaâ. Toâa nhaâ to lúán töëi tùm vùæng lùång toãa ra veã ngöåt ngaåt khoá chõu. Ngay Thaàúx dûúâng nhû cuäng caãm thêëy bêët an, vaâ chiïëc àeân löìng cêìm úã àêìu tay run lïn möåt caách laå kyâ. - Thêåt töi chùèng hiïíu coá chuyïån gò xaãy ra thïë naây. Öng noái - Chùæc laâ coá sûå hiïíu lêìm gò àêy. Töi coá noái roä raâng vúái Baáctölúmin laâ töëi nay chuáng ta seä àïën kia maâ. Taåi sao laåi khöng coá àeân úã cûãa söí anh êëy? Nhû thïë nghôa laâ thïë naâo? - Öng êëy vêîn thûúâng cho canh giûä cöíng ra vaâo cêín mêåt nhû thïë û? Holmes cêët tiïëng hoãi. - Vêng, anh êëy vêîn giûä thoái quen cuãa cha töi. Anh êëy laâ con cûng, öng biïët àêëy, vaâ lùæm khi töi tûå hoãi coá thïí laâ cha töi coân noái cho anh êëy biïët nhiïìu hún töi nûäa àêëy. Cûãa söí cuãa Baáctölúmin giúâ àêy coá aánh trùng chiïëu vaâo; töi nghô laâ bïn trong khöng coá àeân. - Khöng àêu - Holmes noái - Nhûng töi coá thêëy aánh saáng lúâ múâ úã cûãa toâ voâ phña bïn cûãa lúán. - AÂ, àoá laâ phoâng baâ giuáp viïåc. Chùæc baâ laäo Búácxtön coá thïí giaãi thñch cho chuáng ta. Tuy nhiïn, quyá võ khöng coá gò phaãn àöëi nïëu chúâ töi taåi àêy vaâi phuát chûá? Nïëu khöng àûúåc baáo trûúác maâ laåi thêëy chuáng ta àïën cuâng mïåt luác, baâ laäo coá thïí phaát hoaãng lïn. Ê'y maâ naây? Gò thïë? Öng nhêëc cao chiïëc àeân löìng, tay öng run àïën nöîi khoanh troân aánh saáng nhaãy muáa quanh chuáng töi. Cö Morxtan nùæm lêëy cöí tay töi. Chuáng töi àûáng lùång yïn, tröëng ngûåc àaánh liïn höìi, tai nghe ngoáng: Tûâ ngöi nhaâ to lúán töëi àen bay ra möåt gioång thêåt buöìn baä, thaãm thiïët, ngên vang trong caãnh àïm tônh mõch, àoá laâ tiïëng khoác thaãng thöët cuãa möåt ngûúâi àaân baâ bõ khiïëp àaãm. - Gioång baâ laäo Búácxtön àêëy. Trong nhaâ chó coá baâ laâ àaân baâ thöi - Söntö giaãi thñch - Quñ võ chúâ àêy. Töi trúã laåi ngay. Öng bûúác nhanh àïën cûãa vaâ goä theo aám hiïåu. Chuáng töi cuäng nhòn ra àûúåc möåt baâ laäo to beáo ra múã cûãa vaâ baâ vûún mònh nheå nhoäm khi nhòn thêëy öng ta.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

258

- ÖÌ ! Öng Thaàúx. Gùåp öng töi mûâng quaá. Vêng àuáng thïë. Töi thêåt laâ vui mûâng vò öng àïën àêy, öng aå. Caánh cûãa kheáp laåi àùçng sau, hai ngûúâi. Nhûng biïíu hiïån mûâng rúä nhûúâng chöî cho möåt cuöåc àöåc thoaåi rò rêìm. Ngûúâi hûúáng dêîn àaä àïí laåi cho chuáng töi chiïëc àeân löìng. Holmes nùæm lêëy, lùæc nheå, mùæt chùm chuá doâ xeát ngöi nhaâ vaâ mêëy àöëng vöi gaåch vuån raãi raác trïn àaám àêët. Cö Morxtan vaâ töi àûáng yïn caånh bïn nhau, tay trong tay. Quaã thêåt, tònh yïu laâ möåt thûá gò tinh tïë maâ tuyïåt vúâi quaá chûâng. Thò àêy nheá, hai chuáng töi, cho àïën ngaây höm êëy, chûa lêìn naâo gùåp nhau, chûa bao giúâ trao àöíi möåt caái nhòn hoùåc noái vúái nhau vaâi cêu tònh caãm, êëy thïë maâ chuáng töi laåi cuâng tuên theo möåt cûã àöång: tay chuáng töi tòm lêëy nhau. Vïì sau naây, töi vêîn lêëy laâm laå vö cuâng, nhûng àïm höm êëy, töi thêëy viïåc töi àïën vúái naâng rêët laâ tûå nhiïn vaâ vïì phña naâng, sau naây naâng cuäng thöí löå vúái töi rùçng, naâng àïën vúái töi àïí tòm thêëy sûå che chúã vaâ an uãi thò cuäng laâ chuyïån bònh thûúâng thöi. Chuáng töi tûåa nhû hai àûáa beá, tay trong tay, àûáng giûäa coäi êm u mõt muâ vêy kñn chung quanh maâ vêîn thêëy bònh yïn. - Chöî úã gò maâ kyâ laå thïë naây. - Naâng buöåt miïång thúã daâi. - Tûúãng chûâng nhû têët caã nhûäng chuá chuöåt chuäi caã nûúác Anh àïìu têåp hoåp vïì àêy - Töi noái - Töi àaä tûâng chûáng kiïën caãnh tûúång tûúng tûå nhû thïë naây trïn sûúân möåt ngoån àöëi, gêìn thaânh phöë Balara1, sau thúâi kyâ söi nöíi àöí xö ài tòm moã. - Vaâ cuâng vúái nhûäng lyá do tûúng tûå - Hdlmes noái xen vaâo Àêy laâ dêëu vïët àaâo xúái àïí tòm kho baáu. Ta àûâng quïn rùçng hoå àaä tòm kiïëm suöët saáu nùm nay. Chùèng coá gò àaáng ngaåc nhiïn nïëu chöî naây giöëng nhû ö vuöng hêìm moã. Vûâa luác àoá, cûãa ra vaâo bêåt tung ra, vaâ Thaàúx Söntö chaåy vïì phña chuáng töi, hai tay giú thùèng lïn, mùæt àêìy neát kinh hoaâng. - Chùæc coá chuyïån gò xaãy ra cho anh Baáctölúmin röìi. Öng heát lúán - Töi súå quaái! Thêìn kinh töi chõu àûång hïët nöíi röìi. Quaã thêåt öng nêëc lïn vò súå haäi. Àoáng khung trong chiïëc cöí aáo da cûâu non to tûúáng, khuön mùåt vúái nhûäng àûúâng neát chaãy 1

Ballarat: tïn möåt thaânh phöë Ötxtrêylia, luyïån kim àöìng.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

259

daâi cuãa öng coá möåt veã khêín cêìu vaâ tuyïåt voång cuãa àûáa beá trong cún khuãng khiïëp. - Naâo, chuáng ta haäy vaâo nhaâ - Holmes noái àiïìm tônh vaâ quaã quyïët. - Vêng, xin múâi quyá võ - Thaàúx Söntö noái - Töi chùèng coân biïët phaãi laâm gò nûäa. Chuáng töi theo öng ta vaâo phoâng baâ giuáp viïåc, nùçm bïn traái daäy haânh lang. Baâ laäo raão bûúác trong cùn phoâng, vûâa ài vûâa cùæn moáng tay. Khi chúåt thêëy cö Morxtan, baâ laäo coá veã khuêy nguöi phêìn naâo. - Xin Chuáa ban phûúác laânh cho khuön mùåt dõu hiïìn cuãa cö. Baâ thöët lïn gioång nhû ngêy daåi. Gùåp àûúåc cö thêåt laâ àiïìu quyá hoáa. Höm nay töi phaãi chõu bao nhiïu laâ chuyïån khöí naäo! Cö gaái nùæm lêëy baân tay khùèng khiu tiïìu tuåy vò lam luä cuãa baâ laäo, miïång thò thêìm dùm ba cêu an uãi. Loâng nhên hêåu àêìy tròu mïën cuãa cö àaä traã laåi àöi chuát thêìn sùæc lïn àöi maá taái nhúåt cuãa baâ laäo giuáp viïåc. - Ngaâi chuã töi úã riïåt trong phoâng, khoáa kñn cûãa laåi, vaâ khöng buöìn traã lúâi töi - Baâ laäo giaãi thñch - Töi àaä chúâ àúåi suöët caã ngaây àïí öng coá goåi chùng. Töi biïët tñnh öng êëy thñch söëng möåt mònh, nhûng sau cuâng töi cuäng àêm ra thùæc mùæc khöng hiïíu coá chuyïån gò àaä xaãy ra. Thïë laâ töi lïn lêìu, caách àêy khoaãng tiïëng àöìng höì vaâ nhòn qua löî khoáa. Öng cuäng nïn lïn àoá ài, öng Thaàúx aå. Lïn àoá ài öng aå, röìi tûå khùæc öng seä thêëy. Tûâ mûúâi nùm nay, töi tûâng biïët öng Baáctölúmin Söntö qua nhûäng luác phiïìn naäo cuäng nhû nhûäng höìi vui sûúáng, song chûa bao giúâ töi thêëy öng ta coá möåt gûúng mùåt nhû thïë caã. Shelock Holmes cêìm lêëy cêy àeân lêìn moâ bûúác lïn trûúác tiïn, vò Thaàúx Söntö nhû àûáng chïët sûäng, hai haâm rùng àaánh vaâo nhau lêåp cêåp. Töi phaãi àúä öng ta bûúác lïn cêìu thang: àöi chên khöng mang nöíi thên öng. Hai lêìn trong luác lïn cêìu thang, Holmes lêëy kñnh luáp ra chùm chuá quan saát mêëy dêëu vïët núi laâ mùæt töi chó thêëy àún thuêìn laâ nhûäng vïët buân àïí laåi trïn têëm thaãm xú dûâa úã bêåc cêìu thang. Anh chêìm chêåm leo lïn tûâng bêåc möåt, àùåt cêy àeân dûåa vaâo àöi chöî, àûa mùæt doâ tòm quanh mònh. Cö Morxtan theo sau chuáng töi, ài caånh baâ laäo giuáp viïåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

260

Têìng lêìu thûá ba àûa àïën möåt haânh lang khaá daâi; trïn tûúâng bïn phaãi laâ möåt têëm thaãm Ê'n Àöå röång lúán; bïn traái, ba caánh cûãa nùçm thùèng haâng. Chuáng töi nöëi goát ngay sau Holmes, anh bûúác túái tûâng bûúác chêåm raäi, khoan thai. Boáng chuáng töi ngaã daâi phña sau. Caánh cûãa thûá ba àuáng laâ caánh cûãa chuáng töi quan têm àïën. Holmes goä nhûng khöng ai traã lúâi; anh quay tay nùæm toan duâng sûác maånh múã noá. Nhñch chiïëc àeân laåi gêìn, chuáng töi nhêån thêëy caánh cûãa àûúåc caâi then chùæc chùæn tûâ bïn trong. Tuy nhiïn, luác tra chòa vaâo öí khoáa vaâ quay trong chöët khoáa, ta vêîn coá àûúåc möåt keä húã nhoã. Shelok Holmes ngöìi thuåp xuöëng, daán mùæt vaâo àêëy, nhûng röìi àûáng phùæt ngay dêåy, húi thúã nhû ngheån laåi. - Trong êëy coá caái gò ghï khiïëp quaá chûâng - Anh baão bùçng möåt gioång chûa bao giúâ nghe xuác àöång àïën nhû thïë - Anh nhòn ài, thïë nghôa laâ laâm sao, anh Watson? Àïën lûúåt töi ngöìi xöím xuöëng trûúác öí khoáa, nhûng töi giêåt luâi laåi vò khiïëp àaãm. Vêìng trùng chiïëu vaâo cùn phoâng tia saáng múâ nhaåt vaâ laånh leäo. Töi thêëy roä, nöíi bêåt hùèn lïn khoãi vuâng tùm töëi, möåt khuön mùåt tûúãng nhû böìng bïình trong khöng khñ maâ laåi cûá nhòn chùçm chùåp vaâo mùæt töi. Quaã thêåt êëy laâ baãn sao nhêån daång cuãa Thaàúx: cuäng caái soå cao vaâ boáng loaáng êëy, cuäng caái vaânh toác maâu hung êëy, cuäng nûúác da taái nhúåt êëy... Nhûng àûúâng neát trïn khuön mùåt êëy nhùn nhuám laåi vúái möåt nuå cûúâi móm àïën laâ khuãng khiïëp. Dûúái aánh trùng, caái nhïëch meáp laånh cûáng êëy coân ghï súå hún bêët cûá caái nhùn mùåt naâo. "Noá" tröng giöëng hïåt chên dung cuãa ngûúâi baån chuáng töi àïën nöîi töi phaãi quay laåi xem öng ta coân àûáng àoá khöng. Bêëy giúâ töi múái sûåc nhúá öng ta coá baão hai ngûúâi laâ anh em sinh àöi. - Khiïëp thêåt - Töi noái kheä - Laâm gò bêy giúâ, anh Hoimes? - Phaãi phaá cûãa vaâo! Noái xong, anh chaåy böí túái, lêëy troång lûúång toaân thên àeâ lïn öì khoáa. Caánh cûãa nghiïën rñt lïn, kïu coát keát, nhûng vêîn khöng lay chuyïín. Lêìn naây chuáng töi cuâng têën cöng möåt lûúåt. Caánh cûãa bêåt tung sau möåt tiïëng rùng rùæc ngùæn nguãi, vaâ chuáng töi bõ neám tung vaâo phoâng Baáctölúmin Söntö.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

261

Ngûúâi ta coá thïí noái àêy laâ möåt phoâng thñ nghiïåm. Hai haâng daâi nhûäng loå thuãy tinh coá voâng quùn xïëp ngay ngùæn saát tûúâng àöëi diïån cûãa ra vaâo; möåt chiïëc baân ngöín ngang nhûäng àeân Bên-xen, öëng nghiïåm vaâ nöìi cöí cong. Trong goác phoâng coân coá mêëy chai phònh buång boåc maáy àûång a-xñt; möåt chai chùæc àaä bõ nûát dêîu sao thò noá cuäng ró nûúác búãi ta thêëy möåt chêët nûúác mêìu àen thêîm loang ra, laâm cho khöng khñ trong phoâng nùång möåt muâi nhûåa àûúâng àùåc biïåt. Trong möåt goác phoâng, giûäa àöëng vöi gaåch vuån, möåt chiïëc thang ngùæn àûúåc bùæc lïn löî höíng khoeát trïn trêìn, àuã röång àïí möåt ngûúâi coá thïí chui qua loåt. Ú' chên thang xïëp, ngöín ngang möåt àöëng súåi thûâng. Caånh baân, Baáctölúmin ngöìi luâ luâ trong chiïëc ghïë baânh, àêìu ngaã trïn vai traái vaâ vêîn caái nuå cûúâi bñ hiïím êëy, tûã thi àaä laånh cûáng röìi. Caái chïët chùæc àaä xaãy ra caách àêy nhiïìu tiïëng àöìng höì. Hònh nhû nhûäng neát nhùn nheo laå luâng trïn gûúng mùåt vêîn gùåp laåi trïn tûá chi vaâ taåo cho caái xaác kia möåt veã thêåt laâ quaái àaãn. Trïn baân, trong têìm tay ngûúâi chïët, töi tröng thêëy möåt duång cuå kyâ quùåc: möåt kiïíu caán bùçng göî nêu, úã àùçng àêìu coá buöåc möåt viïn àaá, möåt caách sú saâi. Bïn caånh coá möåt mêíu giêëy raách viïët nguïåch ngoaåc nêëy chûä. Holmes liïëc qua röìi àûa töi xem. - Àêëy, anh thêëy chûa - Anh thöët lïn, nhûúáng maây trong möåt daáng àiïåu àêìy yá nghôa. Töi àûa àeân laåi gêìn vaâ giêåt mònh kinh haäi khi àoåc thêëy mêëy chûä "Dêëu Böå Tûá". - Trúâi àêët! Têët caã nhûäng chuyïån naây nghôa laâ thïë naâo? Töi hoãi. - Möåt vuå aám saát - Anh àaáp, vûâa nghiïng mònh trïn xaác chïët... - AÂ, töi biïët ngay maâ! Naây, anh xem àêy... Anh chó vaâo möåt caái gai àen daâi ghim vaâo ngay bïn trïn vaânh tai naån nhên. - Tröng giöëng caái gai quaá - Töi baão. - Thò àoá laâ möåt caái gai maâ. Anh coá thïí lêëy noá ra. Nhûng coi chûâng: noá coá têím thuöëc àöåc àêëy.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

262

Töi keåp noá giûäa ngoán caái vaâ ngoán troã, lêëy ra rêët dïî daâng, hêìu nhû chùèng àïí laåi dêëu vïët gò caã. Àöåc nhêët chó möåt gioåt maáu nhoã núi bõ àêm thöi. - Töi thêëy bñ êín naây khöng giaãi nöíi - Töi noái - Thay vò saáng toã, möîi luác noá laåi caâng röëi rùæm thïm. - Traái laåi êëy chûá! - Holmes àaáp - Nöåi vuå caâng àún giaãn hún lïn. Chó coân thiïëu möåt vaâi chi tiïët böí sung thöi... Tûâ luác chuáng töi phaá cûãa vaâo, chuáng töi hêìu nhû quïn hùèn Thaàúx. Öng vêîn àûáng úã ngûúäng cûãa, àöi tay vùån lêëy nhau, rïn ró: àuáng laâ hònh aãnh söëng àöång cuãa nöîi kinh hoaâng. Nhûng böîng nhiïn, möåt tiïëng theát phêîn nöå buöåt khoãi möìm öng ta: - Kho baáu khöng coân úã àoá nûäa! - Öng thöët lïn - Chuáng noá àaä àaánh cùæp kho baáu röìi! Trïn kia laâ löî höíng maâ qua àoá chuáng töi àaä àem noá xuöëng. Töi biïët roä maâ. Chñnh töi àaä giuáp anh êëy. Töi laâ ngûúâi cuöëi cuâng àûúåc tröng thêëy kho baáu êëy. Anh êëy úã trong phoâng vaâ töi nghe roä anh êëy caâi chöët cûãa sau lûng töi maâ. - Luác êëy laâ mêëy giúâ? - Mûúâi giúâ. Thïë maâ bêy giúâ anh êëy àaä chïët. Röìi caãnh saát seä àïën. Röìi töi seä bõ tònh nghi, bõ kïët töåi... Öi, àuáng thïë maâ, töi biïët chùæc laâ nhû thïë maâ. Nhûng quyá ngaâi khöng nghô rùçng töi laåi coá thïí... chûá? Quyá ngaâi khöng nghô rùçng chñnh töi àaä.. phaãi khöng? Nïëu coá thïí thò töi àêu àûa caác ngaâi àïën àêy laâm gò, phaãi thïë khöng aå? Ö'i trúâi àêët úi! Ö'i trúâi àêët úi! Töi phaát àiïn lïn mêët! Töi biïët quaá maâ! Öng ta khua tay, dêåm chên. Möåt nöîi kinh hoaâng cuöìng saãng bao truâm öng ta. - Öng khöng coá gò phaãi hoaãng súå, öng Söntö aå! - Holmes vûâa tûâ töën noái vûâa àùåt tay lïn vai öng - Cûá nghe theo lúâi töi khuyïn àêy. Öng haäy cho ngûúâi àûa öng àïën àöìn caãnh saát. Haäy thuêåt laåi vuå aán maång vaâ àïì nghõ hoå nhêån sûå giuáp àúä húåp taác cuãa öng. Chuáng töi seä lûu laåi àêy chúâ öng trúã vïì. Ngûúâi àaân öng nhoã beá êëy àöìng yá, veã gêìn nhû àúâ àêîn, vaâ chuáng töi nghe öng lêìn xuöëng cêìu thang vúái bûúác chên laão àaão.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

263

Chûúng saáu Sherlock Holmes bùæt àêìu diïîn giaãng

- Anh Watson aå, giúâ àêy chuáng ta coân àûúåc nûãa tiïëng àöìng höì. Vêën àïì laâ phaãi biïët lúåi duång. Nhû töi àaä noái anh roä, höì sú cuãa töi hêìu nhû hoaân têët. Nhûng chuáng ta chúá nïn tin tûúãng quaá maâ mùæc phaãi sai lêìm. Cho duâ hiïån nay nöåi vuå coá veã àún giaãn àïën àêu chùng nûäa, vêîn coá thïí coân nhiïìu uêín khuác. - Àún giaãn aâ? - Töi lúán tiïëng hoãi. - Hùèn laâ thïë! - Anh àaáp bùçng gioång cuãa möåt giaáo sû y khoa giaãng giaãi vúái àaám sinh viïn nöåi truá - Nhûng anh baån haäy ngöìi yïn trong goác kia, keão vïët chên anh laåi laâm cho cöng chuyïån thïm rùæc röëi. Naâo, giúâ ta haäy bùæt tay vaâo viïåc ài chûá! Trûúác tiïn, nhûäng ngûúâi kia hoå àïën bùçng caách naâo? Cûãa ra vaâo vêîn àoáng tûâ töëi höm trûúác. Thïë coân cûãa söí? Anh duâng chiïëc àeân löìng soi saáng cûãa söí, miïång thöët lïn nhûäng nhêån xeát tuy bùçng gioång nghe roä raâng nhûng thêåt ra laâ tûå noái vúái chñnh mònh. - Cûãa söí àoáng tûâ bïn trong. Khung cûãa chùæc. Khöng coá baãn lïì úã möåt bïn. Naâo, ta múã thûã xem. Quanh quêët àêy chùèng coá öëng maáng naâo. Tûâ àêy, khöng thïí naâo leo lïn maái àûúåc... Ê'y thïë maâ möåt ngûúâi àaä leo lïn bùçng cûãa söí; àïm qua coá mûa chuát àónh, vaâ àêy, trïn thaânh cûãa söí, ta thêëy coá dêëu chên dñnh buân. Coân kia laåi coá dêëu àêët buân hònh troân. A, ta laåi thêëy dêëu êëy trïn saân nhaâ, röìi caånh chiïëc baân. Nhòn àêy naây, anh Watson úi! Thêåt laâ möåt cuöåc biïíu diïîn tuyïåt àeåp. Töi cuái xuöëng nhòn àêëu vïët roä neát hònh daáng giöëng möåt caái àôa. - Àêy khöng phaãi laâ dêëu baân chên - Töi noái. - Caái naây coân chñnh xaác vaâ quyá giaá hún thïë nûäa kia. Àêëy laâ dêëu cuãa möåt àêìu chaây bùçng göî. Anh cûá nhòn lïn thaânh cûãa maâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

264

xem; àêy laâ dêëu chiïëc giaây öëng nùång trõch àïë röång coá àoáng àôa; caånh àoá laâ dêëu cuãa chên kia, nhûng àêëu naây laåi troân. - Àuáng laâ ngûúâi àaân öng chên göî. - Àuáng vêåy. Nhûng coân möåt tïn khaác nûäa, möåt keã àöìng minh rêët coá khaã nùng vaâ rêët àûúåc viïåc. Naây, anh xem thûã nheá, anh coá thïí treâo qua haâng hiïn kia khöng, baác sô? Töi nhòn ra ngoaâi cûãa söí. A'nh trùng vêîn coân chiïëu saáng àïën phña naây cuãa ngöi nhaâ. Mùåt àêët úã bïn dûúái caách hún hai mûúi meát. Cho dêìu coá cùng mùæt ra nhòn, töi cuäng khöng thêëy àûúåc möåt àiïím tûåa con con naâo, hoùåc möåt keä nûát nhoã naâo trong bûác tûúâng bùçng gaåch. Töi lùæc àêìu baão: - Khöng taâi naâo àûúåc! - Khöng taâi naâo àûúåc nïëu chó coá mònh anh, àuáng thïë. Nhûng nïëu anh coá möåt ngûúâi baån úã cûãa söí naây, vaâ nïëu baån anh thoâng xuöëng cho anh súåi dêy thûâng to khoãe maâ töi tröng thêëy úã goác tûúâng, sau khi àaä buöåc noá vaâo caái moác lúán kia, thò anh baão sao? Töi laåi nghô rùçng, trong trûúâng húåp êëy, nïëu anh coá chuát ñt thïí lûåc, anh coá thïí àu mònh lïn àïën àêy kïí caã caái chên göî nûäa. Vaâ dô nhiïn, anh rúâi khoãi chöî naây cuäng bùçng caách àoá thöi. Sau àoá, baån anh seä ruát dêy lïn, thaáo ra khoãi moác, àoáng vaâ chöët caái cûãa söí laåi tûâ bïn trong vaâ sau cuâng ra ài bùçng löëi maâ hùæn àaä àïën. Töi xin böí sung thïm möåt chi tiïët phuå - Anh vûâa tiïëp tuåc diïîn giaãng vûâa mên mï súåi dêy thûâng - Ngûúâi baån chên göî cuãa ta, mùåc duâ laâ möåt tay leo treâo coá haång, nhûng khöng phaãi laâ möåt thuãy thuã. Anh ta khöng coá àöi tay chai saån. Chiïëc kñnh luáp cuãa töi coá cho töi thêëy nhiïîu vïët maáu, nhêët laâ úã àoaån cuöëi. Tûâ àoá töi suy ra laâ anh ta àaä buöng mònh tuöåt xuöëng úã möåt töëc àöå khiïën àöi tay phaãi sûúát da. - Têët caã nhûäng àiïìu êëy nghe ra thêåt laâ hay -Töi noái Nhûng cêu chuyïån laåi caâng khoá hiïíu hún bao giúâ hïët. Keã àöìng minh bñ mêåt kia laâ ai? Hùæn àöåt nhêåp vaâo phoâng naây bùçng caách naâo? - AÂ phaãi röìi, keã àöìng minh haã - Holmes nhùæc laåi, veã nghô ngúåi - Chñnh gaä àöìng minh êëy seä àem àïën cho chuáng ta nhiïìu yïëu töë lyá thuá àêëy. Nhúâ hùæn maâ nöåi vuå àaä vûúåt ra ngoaâi giúái haån bònh thûúâng. Töi cho chñnh gaä àöìng minh naây àaä àûa möåt caái

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

265

múái meã vaâo biïn niïn hònh sûå cuãa àêët nûúác naây. Töi nhúá laåi coá nhûäng "ca" tûúng tûå nhû thïë àaä xaãy ra röìi, nhêët laâ úã Ê'n Àöå, vaâ nïëu trñ nhúá töi coân töët, thò úã caã Xïnïgùmbi. - Nhûng hùæn ta àïën bùçng caách naâo? Töi naâi nó hoãi - Cûãa ra vaâo thò bõ caâi then, cûãa söí laåi khöng lïn àïën àûúåc. Bùçng löëi öëng khoái chùng? - Têëm lûúái song sùæt úã trïn êëy quaá heåp - Anh àaáp - Töi cuäng àaä nghô àïën àiïìu àoá, nhûng... - Vêng, thïë thò sao? Bùçng löëi naâo? - Thûåc tònh anh khöng muöën aáp duång mêëy nguyïn tùæc cuãa töi sao? Bao nhiïu lêìn töi àaä baão vúái anh laâ sau khi àaä gaåt boã ra ngoaâi têët caã nhûäng trûúâng húåp khöng thïí naâo xaãy ra àûúåc, thò giaã thiïët coân laåi, dêìu laâ bêëp bïnh, thiïëu cú súã àïën àêu chùng nûäa, cuäng phaãi laâ giaã thiïët àuáng àùæn! Chuáng ta biïët rùçng hùæn ta khöng àïën bùçng cûãa ra vaâo, khöng bùçng cûãa söí, cuäng khöng bùçng öëng khoái. Ta cuäng thûâa biïët rùçng hùæn khöng êín tröën trong phoâng naây, búãi vò phoâng naây khöng coá chöî naâo coá thïí êín tröën caã. Thïë thò hùæn àaä àïën bùçng löëi naâo? - Bùçng möåt löî höíng khoeát trïn maái nhaâ? - Töi hoãi lúán. - Têët nhiïn röìi? Chó bùçng löëi àoá thöi. Nïëu anh vui loâng cêìm höå töi chiïëc àeân naây, ta seä àêíy cuöåc tòm kiïëm lïn maäi têån caái rêìm thûúång bñ mêåt, núi phaát hiïån ra kho baáu. Anh treâo lïn thang xïëp, tò baân tay vaâo hai cêy àaâ vaâ àu mònh lïn rêìm thûúång. Lïn àïën núi, anh nùçm sêëp saát xuöëng, vúái tay nùæm lêëy cêy àeân àïí töi coá thïí lïn theo anh. Cùn rêìm thûúång daâi khoaãng 3,50 meát, röång 2 meát. Sên rêìm laâ mêëy cêy àaâ, vaâ phaãi nhaãy tûâ àaâ naây qua àaâ khaác nïëu muöën di chuyïín, vò úã giûäa hai haâng àaâ chó laâ nhûäng têëm laách moãng manh maâ thöi. Maái rêìm vûún lïn thaânh goác nhoån - dô nhiïn laâ chó mùåt bïn trong cuãa caái maái nhaâ thêåt. Cùn rêìm hoaân toaân tröëng trún. Buåi àoáng thaânh lúáp daây trïn saân. - Àêy röìi - Holmes noái, tay àùåt lïn bûác tûúâng döëc nghiïng Àêy laâ caái cûãa chöëng múã ra trïn maái nhaâ. Töi coá thïí àêíy noá lïn. Maái nhaâ hiïån ra àïí döëc thoai thoaãi xuöëng. Àêy laâ con àûúâng maâ

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

266

theo àoá tïn söë möåt àaä ài vaâo. Ta haäy thûã xem coân coá thïí tòm thêëy dêëu vïët gò khaác giuáp ta nhêån diïån hùæn nûäa khöng. Anh àûa àeân laåi gêìn saân, vaâ àêy laâ lêìn thûá hai trong cuâng àïm êëy, töi thêëy gûúng mùåt anh thoaáng veã ngaåc nhiïn traái yá. Àûa mùæt theo hûúáng anh ta nhòn, töi thêëy nöíi gai öëc dûúái lêìn vaãi aáo quêìn. Vò saân rêìm àêìy dêëu chên trêìn tröng roä caã hònh thuâ, nhûng khöng lúán quaá nûäa dêëu chên bònh thûúâng. - Anh Holmes aâ - Töi baão thêìm - Möåt àûáa beá coá thïí laâm àûúåc möåt chuyïån khuãng khiïëp nhû thïë chùng? Anh lêëy laåi àûúåc tûå chuã ngay. - Luác àêìu töi coá ngaåc nhiïn thêåt. Tuy nhiïn, chuyïån naây khöng coá gò laâ laå luâng àêu. Trong phuát chöëc trñ nhúá töi böîng suát keám hùèn ài, búãi vò leä ra töi àaä phaãi dûå kiïën sûå viïåc naây röìi. Ta chùèng coân coá gò àïí phaát hiïån ra trïn àêy nûäa. Ta xuöëng ài. - Vêåy thò vïì mêëy dêëu chên êëy, thuyïët cuãa anh nhû thïë naâo? - Töi cêët tiïëng hoãi khi chuáng töi àaä trúã xuöëng cùn phoâng bïn dûúái. - Anh baån Watson thên mïën cuãa töi úi, anh thûã tûå phên tñch möåt chuát xem naâo - anh noái vúái möåt thoaáng noáng naãy - Anh thûâa biïët phûúng phaáp cuãa töi röìi kia maâ. Haäy aáp duång xem sao. Àöëi chiïëu nhûäng kïët quaã cuãa chuáng ta kïí ra cuäng lyá thuá àêëy chûá. - Töi chùèng nghô ra àûúåc bêët cûá löëi giaãi thñch naâo cho phuâ húåp vúái caác sûå kiïån àaä xaãy ra - Töi àaáp. - Anh seä thêëy moåi viïåc hiïån ra rêët roä raâng - Anh ung dung àaáp laåi - Töi nghô rùçng úã àêy chùèng coân gò quan troång nûäa, song töi cuäng xem laåi cho chùæc hún. Anh chuâi kñnh luáp, lêëy cêy thûúác ào ra vaâ boâ khùæp phoâng, ào àaåc, so saánh, xem xeát, àûa caái muäi thñnh saát saân nhaâ, àöi mùæt chòm sêu trong höëc long lanh aánh xaâ cûâ. Cûã chó cuãa anh nhanh nheån, lùång leä thoùn thoùæt nhû cuãa möåt con choá àaánh húi vïët chên con möìi. Vaâ töi khöng thïí khöng naãy ra caái yá nghô bêåy baå rùçng anh ta rêët coá thïí laâ möåt tïn töåi phaåm vö cuâng nguy hiïím nïëu anh quay caái trñ oác minh mêîn vaâ caái nghõ lûåc cuãa anh chöëng laåi luêåt phaáp, thay vò sûã duång chuáng àïí baão vïå luêåt phaáp. Vûâa

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

267

tiïën haânh cöng viïåc, anh vûâa lêím bêím nhûäng cêu gò khoá hiïíu. Sau cuâng anh buöng ra möåt tiïëng reo khoan khoaái nheå nhoäm. - Vêån may úã vúái chuáng ta röìi! Anh thöët lïn - Bêy giúâ, coá leä chuáng ta chùèng coân gùåp khoá khùn naâo nûäa. "Tïn söë möåt" cuãa chuáng ta khöng may àaä dêîm lïn chêët möåc du1. Ta coá thïí tröng roä vaânh baân chên nhoã beá cuãa noá àêy naây, bïn caånh caái vuäng nhêìy nhuåa höi haám naây. Caái bònh chai phònh buång bõ vúä, anh hiïíu ra röìi chûá? Vaâ chêët nûúác chûáa bïn trong chaãy lïnh laáng ra ngoaâi. - Thïë thò sao? Töi hoãi. - Thïë thò chuáng ta àaä baám noá àûúåc röìi, coá thïë thöi. Töi àûúåc biïët coá möåt con choá noá coá thïí baám theo möåt muâi naâo àoá àïën maäi têån cuâng thïë giúái möåt caách rêët laâ dai dùèng. Ta nùæm àûúåc hùæn röìi: àêy laâ àiïìu coá tñnh toaán hoåc chñnh xaác chùèng keám gò quy tùæc tam suêët... AÂ, maâ töi nghe xön xao gò thïë? AÂ, chùæc hùèn laâ caác võ àaåi diïån coá tñn nhiïåm cuãa luêåt phaáp. Tûâ bïn dûúái àûa lïn nhûäng gioång noái öìn aâo, nhûäng bûúác chên nùång nïì vang döåi; coá tiïëng cûãa ra vaâo àoáng rêìm laåi. - Trûúác khi hoå àïën, anh haäy àùåt baân tay anh lïn caánh tay keã khöën khöí naây - Holmes noái - Röìi bêy giúâ haäy àùåt lïn chên hùæn àêy. Anh caãm thêëy gò naâo? - Caác cú bùæp rùæn chùæc chùèng khaác gò göî. Töi àaáp. - Àuáng thïë. Chuáng úã trong traång thaái co ruát cuâng cûåc vûúåt hùèn tònh traång co ruát bònh thûúâng do sûå chïët. Anh cûá thïm vaâo àêëy caái neát mùåt nhùn nhuám kia, caái nuå cûúâi Hipöcúâraát, caái nuå cûúâi àanh aác, nhû cöí nhên thûúâng goåi ài. Röìi anh ruát ra àûúåc kïët luêån gò, baác sô? - Chïët vò möåt chêët ancalöñt thaão möåc cûåc maånh - Töi àaáp khöng chuát do dûå - Möåt chêët tûúng tûå nhû maä tiïìn, noá gêy nïn chûáng phong àoân gaánh. - Àoá cuäng laâ yá nghô àïën vúái töi ngay sau khi töi thêëy tònh traång co ruát töåt àöå úã caác cú bùæp mùåt. Luác bûúác vaâo phoâng, töi àaä tòm ngay xem àöåc dûúåc àaä xêm nhêåp cú thïí bùçng caách naâo. Töi àaä phaát hiïån ra möåt caái gai, hoùåc àaä àûúåc àêm vaâo, hoùåc àaä àûúåc 1

Möåc du (creáosote): möåt chêët hoáa hoaác duâng têím göî àïí chöëng muåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

268

phoáng túái da àêìu, nhûng dêìu sao, thò cuäng khöng maånh lùæm! Anh cuäng coá thïí nhêån thêëy rùçng, nïëu naån nhên ngöìi thùèng trong ghïë baânh thò phêìn bõ truáng thûúng laâ phêìn àöëi diïån vúái löî höíng khoeát trïn trêìn nhaâ. Bêy giúâ, àïì nghõ anh haäy xem kyä caái gai naây. Töi cêín thêån àoán lêëy caái gai vaâ quan saát noá dûúái aánh chiïëc àeân löìng. Caái gai daâi, àen, nhoån; muäi gai nhû coá phïët sún, nhû coá chêët nhûåa khö quaánh úã àoá. Muäi gai cuân àaä àûúåc goåt chuöët laåi bùçng dao. - Àêy coá phaãi laâ möåt thûá gai ta coá thïí tòm thêëy úã nûúác Anh khöng - Anh hoãi. - Khöng, chùæc chùæn laâ khöng! - Thïë thò, vúái nhûäng dûä kiïån àoá, anh coá thïí ruát ra möåt vaâi suy diïîn àuáng àùæn röìi. Nhûng caác viïn chûác àaä àïën àêy röìi. Lûåc lûúång phuå trúå coá thïí tröîi keân ruát lui röìi àêëy. Holmes vûâa noái àïën àêy, thò trong haânh lang coá tiïëng bûúác chên khua vang, vaâ möåt ngûúâi àaân öng luân mêåp, nûúác da àoã tûúi, vaåm vúä, mùåc böå com-lï maâu xaám, nùång nïì bûúác vaâo phoâng. Öng ta coá khuön mùåt beáo phõ, àöi mi mùæt huáp laåi, cùåp mùæt rêët nhoã nhêëp nhaáy neám ra möåt tia nhòn sùæc saão. Nöëi goát öng ta laâ viïn thanh tra mùåc àöìng phuåc vaâ Thaàúx Söntö, veã mùåt vêîn coân toã ra xuác àöång. - Trúâi àêët! Vuå gò maâ rùæc röëi àïën thïë naây nhó? Ngûúâi àaân öng to beáo thöët lïn, gioång öì öì, khaãn àuåc. AÂ vêng, möåt cêu chuyïån hay àêëy! AÂ, maâ mêëy ngûúâi naây laâ ai thïë naây? Noái thêåt àêëy, nhaâ gò maâ ngöín ngang bûâa baäi tûåa nhû caái hang thïë naây. - Töi nghô laâ ngaâi coá thïí nhêån ra töi, thûa ngaâi Atenni Giön - Holmes àiïìm nhiïn noái. - AÂ vêng, hùèn thïë röìi - öng àaáp, gioång höín hïín - Ngaâi Shelock Holmes, nhaâ lyá thuyïët àaåi taâi. Nhêån ra ngaâi aâ? Töi khöng bao giúâ quïn buöíi thuyïët trònh nhoã cuãa ngaâi vïì nhûäng nguyïn nhên, suy diïîn kïët quaã trong vuå baão vêåt Bisöëpghïët. Noái àuáng ra thò ngaâi àaä àùåt chuáng ta lïn con àûúâng àuáng àùæn. Nhûng bêy giúâ thò ngaâi cuäng chêëp nhêån rùçng àoá chùèng qua laâ do ngêîu nhiïn hún laâ kïët quaã cuãa möåt sûå phaát hiïån àñch thûåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

269

- Chó cêìn möåt löëi lêåp luêån rêët àún giaãn thöi. - ÖÌ thöi ài, töi xin ngaâi. Chùèng coá gò xêëu höí phaãi chêëp nhêån sûå thêåt caã. Nhûng coân vuå naây? Möåt vuå hoác buáa àêy. Möåt vuå rùæc röëi, phaãi thïë khöng aå? Àïì nghõ chó àûa ra nhûäng sûå kiïån chñnh xaác thöi, vaâ chúá lyá thuyïët daâi doâng, ngaâi àöìng yá thïë chûá? Cuäng may laâ töi coá mùåt úã Nooácud trong möåt vuå aán khaác. Töi àang úã Súã caãnh saát thò nhêån àûúåc tin vïì vuå aán naây. Theo ngaâi, naån nhên chïët vò nguyïån nhên gò? - ÖÌ ! Trong vuå aán naây chùèng coá chöî naâo daânh cho lyá thuyïët suöng àêu - Holmes noái sùéng gioång. - Khöng, khöng àêu. Nhûng duâ sao, ngûúâi ta khöng thïí phuã nhêån rùçng àöi khi ngaâi cuäng àaánh àuáng chöî. Trúâi! Cûãa ra vaâo coá caâi then, ngûúâi ta baão vúái töi nhû thïë. Möåt söë baáu vêåt trõ giaá nûãa triïåu biïën mêët. Thïë coân cûãa söí thò sao? - Àoáng tûâ bïn trong; nhûng coá dêëu chên trïn thaânh cûãa. - AÂ vêng. Nhûng nïëu cûãa söí àoáng, dêëu chên khöng dñnh daáng gò àïën cêu chuyïån caã. Àêy chó laâ möåt vêën àïì thûúâng tònh thöi. Naån nhên coá thïí chïët vò chûáng àöång tim; thïë maâ baáu vêåt laåi mêët. AÂ, töi nghô ra röìi, àöi khi töi laåi naãy ra nhûäng yá nghô taâi tònh nhû vêåy àoá. Bêy giúâ xin öng thanh tra cho töi noái chuyïån riïng, öng Söntö cuäng thïë. Öng baån cuãa ngaâi coá thïí úã laåi àêy, ngaâi Holmes aå. Xin ngaâi cho töi biïët ngaâi nghô gò vïì sûå viïåc nhû sau: Söntö tûå mònh àaä thuá nhêån àïm qua coá úã cuâng vúái ngûúâi anh. Ngûúâi naây chïët vò chûáng àöång tim, vaâ Söntö ra ài vúái kho baáu vêåt. Sao, yá kiïën ngaâi thïë naâo? - Sau àoá, ngûúâi chïët vò súå caãm laånh, nïn àaä duâng caâi chöët cûãa laåi chûá gò? - Hûâm! Coá möåt keä húã àêëy. Naâo, ta haäy thûã duâng chuát ñt lyá trñ thöng thûúâng xem saåo. Caái öng Thaàúáx kia coá úã vúái ngûúâi anh; vaâ coá xaãy ra cuöåc caäi vaä. Chuyïån àoá, ta àïìu biïët. Ngûúâi anh chïët, baáu vêåt biïën mêët. Àiïìu àoá, ta cuäng àaä biïët. Khöng ai gùåp ngûúâi anh tûâ khi Thaàúáx ra ài. Chùn nïåm trïn giûúâng vêîn y nguyïn: nhû thïë laâ naån nhên àaä khöng ài nùçm. Mùåt khaác, Thaàúáx roä raâng úã trong möåt têm traång giao àöång. Öng êëy, naâo, ta cûá noái thùèng ra laâ ñt thiïån caãm. Quyá võ chùæc thêëy töi àang dïåt maång lûúái cuãa töi. Lûúái siïët chùåt quanh öng ta.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

270

- Ngaâi chûa nùæm vûäng hoaân toaân caác sûå kiïån - Holmes noái - Caái dùçm göî kia, maâ töi coá àuã lyá do àïí tin rùçng noá bõ têím àöåc, àaä ghim vaâo àa àêìu naån nhên; dêëu vïët vêîn coân àêëy. Têëm thiïëp kia, vúái doâng chûä maâ ngaâi coá thïí tröng thêëy, àûúåc àùåt trïn baân bïn caånh caái duång cuå kyâ laå göìm möåt caái caán vaâ möåt viïn àaá. Laâm sao nhûäng àiïìu naây coá thïí ûáng húåp vúái lyá luêån cuãa ngaâi àûúåc. - Traái laåi àêëy chûá? Möîi möåt chi tiïët trong lyá luêån cuãa töi àaä àûúåc xaác nhêån laâ àùçng khaác. Nhaâ thaám tûã caäi laåi gioång huïnh hoang - Ngöi nhaâ thò àêìy rêîy nhûäng vêåt laå tûâ Ê'n Àöå. Thaàúáx coá thïí mang laåi caái duång cuå kia. Vaâ öng ta cuäng coá thïí nhû bêët cûá nhû möåt ngûúâi naâo khaác, sûã duång dùçm göî êëy vaâo muåc àñch saát nhên, nïëu noá coá dêëu vïët bõ têím àöåc. Coân têëm thiïëp noå chó laâ möåt maánh khoáe, coá leä àïí àaánh laåc hûúáng. Coân laåi möåt cêu hoãi duy nhêët: öng êëy ra ài bùçng caách naâo? AÂ, dô nhiïn! Trïn trêìn nhaâ coá möåt löî höíng. Öng nhaãy toát lïn chiïëc thang, vúái möåt töëc àöå khiïën phaãi kinh ngaåc àöëi vúái möåt ngûúâi to beáo nhû öng, vaâ tòm àûúâng lïn qua löî höíng. Àoaån, chuáng töi nghe öng loan baáo gioång àùæc thùæng: öng àaä tòm thêëy caái cûãa tröëng tröí lïn maái nhaâ. - Öng ta coá thïí phaát hiïån ra àiïìu gò àoá röìi. Holmes vûâa nhêån xeát vûâa nhuán vaåi. Àöi khi öng ta naãy sinh ra nhûäng tia thöng minh. Thêåt chùèng coá keã ngu xuêín naâo laåi rêìy raâ hún nhûäng keã tûúãng mònh laâ coá àêìu oác thöng minh. - Àêëy ngaâi xem! Giön vûâa bûúác xuöëng mêëy nêëc thang xïëp vûâa noái - Dêìu sao thò sûå kiïån vêîn giaá trõ hún lyá luêån suöng. Y' kiïën cuãa töi vïì vuå aán naây àûúåc cuãng cöë vûäng chùæc röìi àêëy. Coá möåt ö cûãa chöëng trïn maái maâ ai àoá àaä múã noá ra röìi. Chñnh töi àaä múã noá ra àêëy. - AÂ, thïë ra ngaâi cuäng àïí yá àïën noá aâ? Öng noái, gioång haå thêëp - dêìu sao chùng nûäa àiïìu naây cho ta thêëy öng baån cuãa chuáng ta àaä ài ra bùçng caách naâo. Thanh tra àêu! - Thûa öng, coá töi - Möåt gioång àaáp trong haânh lang. - Múâi öng Söntö vaâo àêy. Naây öng Söntö, töi coá böín phêån baáo öng biïët rùçng nhûäng àiïìu öng sùæp noái ra àêy coá thïí chöëng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

271

laåi öng àêëy. Nhên danh nûä hoaâng nûúác Anh, töi bùæt öng, vò coá liïn can trong vuå aán maång ngûúâi anh cuãa öng. - Àêëy quñ võ thêëy khöng! Töi àaä chùèng noái trûúác chuyïån naây vúái quyá võ röìi àoá sao? Ngûúâi àaân öng khöën khöí àûa tay thöët lïn vúái chuáng töi nhû vêåy. - Xin öng àûâng lo, öng Söntö aå! - Holmes noái - Töi xin hûáa vúái öng laâ töi seä mang laåi bùçng chûáng vïì sûå vö töåi cuãa öng. - Chúá hûáa heån nhiïìu quaá àêëy, húäi ngaâi lyá thuyïët gia cuãa töi - Viïn thaám tûã nhaâ nûúác cùæt ngang, gioång àanh theáp - Àûâng hûáa heån nhiïìu quaá, keão laåi gùåp nhiïìu khoá khùn hún ngaâi tûúãng khi phaãi giûä àuáng nhûäng cam kïët cuãa mònh àêëy. - Chùèng nhûäng töi seä xoáa tan moåi ngúâ vûåc cho öng ta, thûa ngaâi Giön, maâ ngay bêy giúâ, töi biïëu ngaâi möåt moán quaâ: tïn hoå vaâ nhên daång cuãa möåt trong hai ngûúâi àaä àöåt nhêåp vaâo àêy àïm qua. Töi coá àuã lyá do tin rùçng hùæn tïn laâ Gionathan Xmol. Àoá laâ möåt gaä ñt hoåc, thêëp ngûúâi, lanh leå, cuåt mêët chên phaãi; gaä mang chên göî maâ mùåt trong àaä bõ moân. Chiïëc giaây öëng bïn traái coá àïë daây, vuöng vaâ àoáng con àóa sùæt. Hùæn laâ möåt tïn cûåu tuâ, tuöíi trung bònh, nûúác da nêu rêët sêîm. Mêëy chi tiïët naây chùæc seä giuáp ngaâi rêët nhiïìu. Töi cuäng noái thïm laâ loâng baân tay hùæn rûúám maáu. Coân tïn kia thò... - AÂ, tïn kia? - Giön vûâa cêët tiïëng hoãi vûâa cûúâi móa. Dêîu sao roä raâng laâ cung caách ùn noái chñnh xaác cuãa Holmes cuäng khiïën öng ta coá phêìn nao nuáng. - Hùæn ta laâ möåt nhên vêåt khaá kyâ quùåc. Baån töi vûâa noái vûâa quay goát ài - Töi mong coá thïí trònh diïån vúái quyá võ caã hai tïn trong chùèng bao lêu nûäa àêu Anh Watson aâ, töi coá chuyïån muöën noái vúái anh. Anh ta dùæt töi ra cêìu thang vaâ thò thêìm: - Caái biïën cöë àöåt xuêët naây àaä laâm chuáng ta quïn bùéng ài mêët caái lyá do àêìu tiïn cuãa chuyïën ài. - Töi cuäng àang nghô thïë àêëy - Töi àaáp - Khöng nïn àïí cö Morxtan úã maäi trong ngöi nhaâ khöën khöí naây.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

272

- Khöng. Anh seä àûa cö êëy vïì. Cö ta nguå taåi nhaâ baâ Xúxin Phorixtú, phöë Löú Cambúoen, khöng xa lùæm àêu. Töi seä chúâ anh úã àêy nïëu anh muöën trúã laåi. Nhûng coá leä anh mïåt quaá chùng? - Hoaân toaân khöng. Töi khöng taâi naâo nghó ngúi gò àûúåc trûúác khi àûúåc biïët thïm vïì vuå aán quaái gúã naây. Töi àaä biïët cuöåc àúâi qua möåt söë tònh huöëng maâ khöng phaãi laâ nhûäng tònh huöëng àeåp àeä àêu nheá! Nhûng xin thïì vúái anh laâ nhûäng sûå cöë àöåt biïën liïn tiïëp nhau nhû thïë naây àaä laâm cho cên naäo töi quyå guåc. Tuy nhiïn, töi vêîn muöën cuâng anh ài àïën cuâng, vò nghô ra thò töi cuäng àaä ài khaá xa röìi. - Sûå hiïån diïån cuãa anh giuáp àúä töi rêët nhiïìu - Anh àaáp - Ta cûá àïí anh chaâng Giön kia thoãa maän vúái nhûäng quaã bong boáng maâ anh chaâng tûúãng laâ àeân löìng, vaâ ta seä laâm viïåc riïng. Töi nhúâ anh ài àïën cùn nhaâ söë ba, heãm Pinsin, phöë Lambeát, ngay trïn búâ söng, sau khi anh àaä àûa cö Morxtan vïì nhaâ. Cùn nhaâ thûá ba vïì bïn phaãi laâ nhaâ cuãa möåt ngûúâi nhöìi rúm chim giaã. Tïn anh ta laâ Súman. Àïën àêëy anh seä thêëy úã cûãa söí möåt con chöìn caái ngoaåm chuá thoã. Cho töi nhùæn gúãi lúâi chaâo thên aái nhêët àïën anh baån giaâ Súman êëy vaâ baão anh êëy töi cêìn chuá Töbi ngay. Khi vïì, anh mang noá theo trong xe. - Möåt con choá, chùæc thïë? - Àuáng thïë. Möåt con choá lai hiïëm coá àûúåc thiïn nhiïn phuá cho möåt thñnh giaác laå luâng. Töi xem quyá sûå giuáp àûúåc cuãa Töbi coân hún caã sûå tiïëp tay cuãa caã Súã Caãnh saát Xcöëtland. - Àûúåc thöi, töi seä mang Töbi vïì cho anh... Bêy giúâ laâ möåt giúâ saáng! Töi seä trúã vïì trûúác ba giúâ nïëu töi coá thïí thay ngûåa. - Coân töi - Holmes baão - Töi seä xem coá thïí ruát ra àûúåc gò phña baâ laäo Búxtön vaâ anh gia nhên ngûúâi Ê'n Àöå. Anh naây nguã trong gaác nhoã bïn caånh, öng Thaàúáx coá baão töi thïë. Röìi töi seä nghiïn cûáu phûúng phaáp cuãa Giön, nhaâ thaám tûã vô àaåi, bùçng caách lùæng nghe nhûäng cêu chua chaát thiïëu tïë nhõ cuãa öng êëy. "Ngûúâi ta thûúâng chïë diïîu nhûäng àiïìu maâ ngûúâi ta khöng hiïíu1. Quaã thêåt, thi haâo Gúát luön luön vêîn traân trïì nhûåa söëng.

1

Trñch dêîn cêu cuãa Gúát, thi haâo Àûác.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

273

Chûúng baãy Cêu chuyïån chiïëc thuâng Tö-nö

Caãnh saát coá àûa àïën möåt chiïëc xe; töi duâng xe àoá àûa cö Morxtan vïì nhaâ. Theo cung caách thêåt laâ dïî thûúng cuãa giúái phuå nûä, maäi àïën luác naây, naâng àaä chõu àûång têët caã trong khoaãng thúâi gian daâi cêìn thiïët àïí an uãi ngûúâi yïëu àuöëi hún naâng. Töi àaä thêëy naâng vêîn àiïìm tônh vaâ tûúi cûúâi bïn caånh baâ laäo giuáp viïåc chûa hoaân höìn sau nöîi kinh haäi. Nhûng luác ngöìi vaâo xe, naâng kiïåt sûác vaâ oâa lïn khoác, búãi nhûäng sûå cöë xaãy ra trong àïm àaä kñch àöång àïën naâng quaá àöå. Naâng baão töi tûâ luác naâng thêëy töi laånh luâng vaâ xa caách trong chuyïën ài naây thò... êëy thïë maâ naâng àêu coá hay trong tim töi cuöåc chiïën àêëu àaä xaãy ra nhû thïë naâo àêu! Vaâ töi àaä cöë gùæng ra sao múái dùçn loâng àûúåc. Tònh caãm yïu thûúng cuãa töi bay döìn vïì naâng, y nhû höìi naâo, trong vûúân, tay töi tòm kiïëm tay naâng. Biïët bao nùm quen söëng theo quy ûúác che dêëu baãn chêët dõu daâng vaâ duäng caãm cuãa naâng cho bùçng mêëy tiïëng àöìng höì kyâ diïåu àoá. Tuy nhiïn nhûäng ngön tûâ êu yïëm khöng thoaát khoãi miïång töi: hai suy nghô buöåc töi phaãi cêm nñn. Trûúác hïët laâ naâng yïëu àuöëi, khöng ngûúâi che chúã, têm trñ laåi hoang mang laåc loäng. Vaâo möåt luác nhû thïë naây maâ aáp àùåt cho naâng möëi tònh cuãa töi liïåu coá àûáng àùæn khöng? Mùåt khaác, naâng laåi giaâu! Nïëu cöng cuöåc truy tòm cuãa Holmes àem laåi kïët quaã naâng seä laâ ngûúâi thûâa kïë àûúåc moåi ngûúâi ganh tõ. Trong hoaân caãnh àoá, möåt baác sô phêîu thuêåt hûúãng nûãa lûúng nhên möåt sûå ngêîu nhiïn laåi ài lúåi duång möåt möëi quan hïå thên mêåt nhû thïë naây thò coá cöng bùçng, vinh dûå gò cho töi khöng? Biïët àêu naâng laåi khöng xem töi chó laâ möåt tay phiïu lûu haå cêëp? Chó möåt yá trong àoá maâ thoaáng qua àêìu oác naâng cuäng àuã khiïën töi khöng chõu nöíi. Giûäa naâng vaâ töi, sûâng

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

274

sûäng möåt chûúáng ngaåi khöng taâi naâo vûúåt qua nöíi: kho baáu Agúâra1. Chuáng töi àïën nhaâ baâ Phorixtú khoaãng hai giúâ saáng. Gia nhên àaä ài nghó tûâ lêu, nhûng bûác thû cö Morxtan nhêån àûúåc àaä gúåi trñ toâ moâ cuãa baâ nïn baâ vêîn coân thûác. Baâ tûå ra múã cûãa cho chuáng töi. Àoá laâ möåt phuå nûä duyïn daáng àûáng tuöíi; baâ tiïp àoán cö gaái bùçng gioång àùçm thùæm nhû giûäa meå vaâ con, baâ êu yïëm àûa tay choaâng lêëy thên naâng. Töi thñch thuá nhêån ra rùçng naâng khöng àún thuêìn chó laâ cö quaãn gia hûúãng lûúng, maâ coân laâ möåt ngûúâi baån àûúåc baâ chuã troång nïí. Töi àûúåc giúái thiïåu, vaâ ngay sau àoá, baâ Phorixtú múâi töi vaâo vaâ yïu cêìu thuêåt laåi nhûäng chuyïån phiïu lûu cuãa chuáng töi. Töi giaãi thñch roä têìm quan troång cuãa nhiïåm vuå cuãa töi vaâ hûáa seä thöng baáo vúái baâ nhûäng tiïën triïín chuáng töi àaåt àûúåc. Cöî xe lùn baánh xa dêìn, töi ngoaãnh laåi nhòn theo hai ngûúâi. Dûúâng nhû töi vêîn coân tröng roä dûúái cûãa hiïn daáng hai ngûúâi quêën quñt lêëy nhau, cûãa ra vaâo heá múã, aánh àeân löëi vaâo chiïëu qua khung kñnh maâu, chiïëc phong vuä biïíu vaâ lan can cêìu thang boáng loaáng. Hònh aãnh êëy, dêîu chó thoaáng qua, cuãa moåi nöåi thêët yïn tônh cuãa möåt gia àònh ngûúâi Anh cuäng àem àïën cho töi nhûäng phuát êëm aáp, dïî chõu trong luác àang vûúáng vaâo vuå aán êm u naây. Vaã chùng, caâng suy nghô töi laåi thêëy noá caâng phûác taåp. Töi àiïím laåi caác sûå cöë theo thûá tûå thúâi gian cuãa chuáng. Vïì nhûäng gò coá liïn hïå àïën baâi toaán luác ban àêìu, bêy giúâ khaá roä raâng röîi. Caái chïët cuãa àaåi uáy Morxtan, viïåc gûãi nhûäng viïn ngoåc, muåc rao vùåt trïn baáo, laá thû, àoá laâ möåt söë chi tiïët àaä phùng ra àûúåc röìi. Tuy nhiïn chuáng töi laåi bõ àûa àïën möåt bñ hiïím: sêu sùæc hún vaâ bi thiïët hún. Caái kho baáu Ê'n Àöå, têëm baãn àöì kyâ quùåc tòm thêëy trong haânh lyá cuãa àaåi uáy, viïåc thiïëu taá Söntö xuêët hiïån vaâo luác àaåi uáy Morxtan chïët, viïåc tòm thêëy laåi kho baáu tiïëp liïìn theo sau laâ aán maång cuãa ngûúâi tòm ra noá, nhûäng hoaân caãnh thêåt laå luâng bao quanh töåi phaåm naây, dêëu chên, vuä khñ chûa tûâng thêëy, mêëy chûä trïn maãnh giêëy phuâ húåp vúái têëm baãn àöì cuãa viïn àaåi uáy, toaân laâ nhûäng sûå kiïån maâ möåt ngûúâi keám thiïn tû hún Shelock Holmes khöng thïí giaãi àoaán ra nöíi.

1

Agúâra (Agra): tïn möåt thaânh phöë cöng nghiïåp Ê'n Àöå.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

275

Heãm Pinsin vöën laâ möåt daäy nhûäng ngöi nhaâ gaåch hai têìng xêåp xïå, nùçm trong khu phöë Lambeát dûúái. Töi phaãi àêåp cûãa khaá lêu úã cùn söë ba múái coá kïët quaã. AÁnh ngoån nïën röìi cuäng loåt qua ö cûãa keáo vaâ möåt khuön mùåt nhòn qua cûãa söí bïn trïn. - Thöi, thöi ài, tïn búåm baäi, chùèng coá gò àêu! - Möåt gioång theát êìm lïn. Nïëu cêåu khöng ngûâng àêåp phaá ta seä thaã böën mûúi ba con choá cuãa ta cùæn cêåu àêëy. - Àoá chñnh laâ àiïìu töi tòm kiïëm àêëy aå. Nïëu baác chõu thaã möåt chuá ra thò... - Thöi xeáo ài núi khaác, cha úi! Gioång êëy àaáp laåi - Ta coá sùén àêy möåt maãnh gang ngon laânh lùæm, quyã tha ma bùæt ta nïëu ta khöng neám noá lïn àêìu anh. - Nhûng töi cêìn möåt con choá - Töi la lúán. - Thöi, khöng noái döng daâi - Öng Súman theát lïn - Cuát ài khöng naâo? Ta àïëm àïën ba vaâ ta quùng maãnh gang xuöëng àoá... - Daå, öng Shelock Holmes... - Töi lïn tiïëng. Caái tïn àoá coá taác duång àïën laâ thêìn kyâ. Cûãa söí àoáng laåi ngay, coá tiïëng ruát then caâi vaâ cûãa múã ra ngay trong chöëc laát... Öng Súman laâ möåt öng laäo cao lïu nghïu, àöi vai buöng tuöìng, cöí gên guöëc, mùæt àeo kñnh maâu xanh lú. - Baån beâ cuãa öng Shelock Holmes luön luön àûúåc hoan nghïnh? Öng noái - Múâi öng vaâo ài. Àûâng àïën gêìn con chöìn xuâ êëy, noá cùæn àêëy. AÁi chaâ, dûä quaá ha! Maây muöën bùæt öng àêy, haã? Cêu noái sau naây daânh cho chuá chöìn trùæng àang thoâ caái àêìu theâm thuöìng vúái cùåp mùæt àoã ngêìu qua chêën song chuöìng. - Àûâng bêån têm àïën con kia! - Öng laäo noái tiïëp - Àoá chó laâ con thùçn lùçn thöi, noá khöng coá nhanh àêu, laäo cho noá tûå do àïí bùæt boå rêìy. Xin àûâng àïí têm giêån nïëu luác naäy laäo tiïëp khöng àûúåc àaâng hoaâng lùæm. Vúái àaám treã con xoám naây laäo nhû laâ caái gai vaâ chuáng noá thûúâng àïën quêëy rêìy laäo. Öng Shelock Holmes cêìn gò naâo? - Möåt trong nhûäng con choá cuãa baác. - Töbi chûá gò, phaãi khöng naâo? - Vêng, àuáng laâ con Töbi àêëy aå.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

276

- Noá úã söë 7, àêy naây, bïn traái àêëy. Nêng cao ngoån àeân caây lïn, öng laäo tûâ tûâ bûúác lïn giûäa àaám thuá maâ öng àaä têåp trung quanh mònh. Dûúái aánh lûãa mêåp múâ nhaãy muáa cuãa ngoån àeân, xuyïn qua khe húã hoùåc tûâ möåt xoá xónh naâo àoá, nhûäng cùåp mùæt tinh anh chùm chùm nhòn chuáng töi. Ngay caã nhûäng cêy xaâ ngang trïn àêìu chuáng töi cuäng àûúåc trang hoaâng bùçng nhûäng chuá chim bõ quêëy rêìy trong giêëc nguã, chuáng àöíi thïë àûáng tûâ chên naây qua chên kia vúái daáng oai vïå uïí oaãi. Chuá Töbi quaã thêåt laâ xêëu tûúáng: Àöi tai buöng thoâng, löng thò daâi, daáng ài nuáng nñnh tröng chùèng àûúåc mùæt tñ naâo! Nûãa laâ giöëng choá xuâ, nûãa laâ giöëng beác-giï, vúái böå löng trùæng pha hung. Sau möåt höìi do dûå, Töbi cuäng chêëp nhêån mêíu àûúâng maâ nhaâ tûå nhiïn hoåc giaâ nua àaä trao cho töi. Vaâ sau khi àaä kïët thuác thoãa ûúác, noá theo töi ra xe vaâ chùèng gêy khoá dïî gò. Àöìng höì Hoaâng cung àöí ba tiïëng khi töi vïì laåi biïåt trang Pöngàisïri. Töi àûúåc biïët laâ Maác Múácàö àaä bõ bùæt vò töåi àöìng loäa, caã öng Söntö lêîn y àaä àûúåc àûa àïën Súã caãnh saát. Hai caãnh saát viïn àang giûä löëi ra vaâo chêåt heåp, nhûng hoå àïí töi qua cuâng vúái con choá khi töi nïu tïn nhaâ thaám tûã. Holmes àûáng dûúái voâm cûãa miïång phò pheâo öëng àiïëu tay àuát tuái quêìn. - A! Anh àaä àûa noá àïën àêëy aâ? - Anh noái - Möåt chuá choá khön àêëy! Anh chaâng Athenni Giön àaä ài röìi. Luác anh vûâa ra khoãi àêy, àaä diïîn ra möåt caãnh naáo nhiïåt söi nöíi ghï khiïëp thêåt. Anh ta ra lïånh bùæt chùèng nhûäng öng baån Tha-àúáx cuãa chuáng ta, maâ caã ngûúâi gaác cûãa, baâ quaãn gia vaâ anh gia nhên Ê'n Àöå. Giúâ àêy chuáng ta tha höì haânh àöång, chó coân möåt nhên viïn caãnh saát trïn kia thöi. Ta àïí con choá dûúái naây vaâ lïn àoá. Töi buöåc con choá vaâo chiïëc baân úã löëi ra vaâo vaâ bûúác theo anh. Cùn phoâng vêîn y nguyïn nhû luác chuáng töi rúâi khoãi, ngoaâi möåt têëm khùn traãi giûúâng àaä àûúåc phuã lïn mònh naån nhêån. Möåt viïn àöåi caãnh saát veã mïåt moãi àûáng tûåa vaâo goác tûúâng. Thêìy àöåi laâm ún cho töi mûúån chiïëc àeân löìng cuãa thêìy möåt tñ - Baån töi noái - Bêy giúâ, nhúâ thêìy buöåc noá vaâo cöí töi bùçng àoaån dêy naây àïí noá àong àûa trûúác ngûåc töi. Caám ún. Töi chó coân phaãi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

277

thaáo giaây vaâ gúä bñt têët ra. Nhúâ anh baån Watson àem höå xuöëng dûúái. Töi sùæp sûãa phaãi leo treâo àêy. Nhuáng giuâm chiïëc khùn tay töi vaâo chêët möåc du. Töët lùæm. Bêy giúâ múâi anh lïn vúái töi trïn rêìm thûúång trong chöëc laát. Chuáng töi àu mònh lïn qua löî höíng. Holmes xñch ngoån àeân laåi gêìn dêëu chên trong lúáp buåi möåt lêìn nûäa. - Phiïìn anh haäy xem kyä nhûäng dêëu vïët naây - anh noái - anh coá nhêån thêëy coá gò àaáng chuá yá khöng? - Nhûäng dêëu vïët naây laâ cuãa möåt àûáa beá hoùåc cuãa möåt ngûúâi àaân baâ nhoã con - Töi baão. - Nhûng ngoaâi têìm voác ra? Chùèng coân gò khaác nûäa sao? - Thò chuáng vêîn giöëng bêët cûá dêëu chên naâo khaác thöi. - Tuyïåt nhiïn khöng phaãi thïë àêu! Anh cûá xem kyä vaâo àêy naây! Àêy laâ dêëu baân chên phaãi. Bêy giúâ töi in baân chên töi vaâo lúáp buåi, bïn caånh àêëy nheá. Anh thêëy coá gò khaác biïåt sêu sùæc khöng naâo? - Nhûäng ngoán chên cuãa anh thò dñnh chùåt vaâo nhau. Coân úã dêëu chên kia thò nhûäng ngoán chên laåi taách rúâi nhau möåt caách roä rïåt. - Àuáng thïë àêëy. Àoá laâ àiïìu chuã yïëu? Anh haäy nhúá lêëy nheá. Bêy giúâ, anh vui loâng àïën gêìn bïn cûãa söí kia vaâ ngûãi úã bêåu cûãa xem. Töi phaãi àûáng àêy vò chiïëc khùn töi àang nùæm coá thïí laâm mêët muâi. Töi laâm theo lúâi anh yïu cêìu, vaâ töi nhêån ra ngay muâi dêìu hùæc rêët nùång. - Vêåy chñnh taåi núi àoá hùæn ta àaä àùåt chên khi ài ra. Nïëu anh coá thïí àaánh húi àûúåc dêëu vïët cuãa hùæn, thò chuá Töbi seä chùèng gùåp phaãi khoá khùn gò. Bêy giúâ, anh xuöëng ài; thaã choá ra vaâ àïën maâ xem vêån àöång viïn nhaâo löån biïíu diïîn. Töi vûâa bûúác ra àïën vûúân thò Shelock Holmes àaä lïn àûúåc maái nhaâ, vaâ töi coá thïí nhòn theo anh àang boâ chêìm chêåm doåc theo noác nhaâ - hïåt möåt con sêu khöíng löì boáng loaáng. Coá luác anh mêët huát sau haâng cöåt öëng khoái, nhûng sau àoá laåi hiïån ra àïí röìi biïën mêët úã phña bïn kia. Töi ài voâng quanh khu nhaâ vaâ thêëy anh ngöìi úã meáp goác maái nhaâ.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

278

- Anh àêëy haã, Watson? Anh hoãi lúán. - Vêng, töi àêy. - Töi àaä tòm ra chöî kia röìi. Thïë coân caái khöëi àen ngoâm ngay bïn dûúái laâ gò thïë? - Caái thuâng tö-nö nûúác. - Coá caái nùæp àêåy bïn trïn chûá? - Vêng. - Khöng thêëy dêëu vïët caái thang sao? - Khöng. - Con ngûúâi cûâ khöi thêåt? Caã möåt àoaån àûúâng khiïën ta phaãi gaäy cöí àïën caã vaâi chuåc lêìn chûá chùèng chúi. Nhûng töi phaãi tòm caách leo xuöëng theo àuáng löëi maâ hùæn àaä leo lïn. Dêìu sao, cûá thûã xem! Töi nghe coá tiïëng baân chên xaát vaâo nhau, vaâ chiïëc àeân löìng bùæt àêìu haå thêëp tûâ tûâ theo bûác tûúâng. Röìi bùçng möåt caái nhaãy nheå nhaâng, anh àaáp xuöëng mùåt thuâng, röìi nhaãy xuöëng àêët luön. - Tòm ra dêëu vïët cuäng dïî thöi - Anh vûâa noái vûâa mang laåi giêìy. - Nhûäng viïn ngoái bõ xï dõch doåc theo àûúâng hùæn di chuyïín. Trong luác vöåi vaâng, hùæn àaä àaánh rúi vêåt naây, noá xaác nhêån caách chêín àoaán cuãa töi, noái theo gioång nhaâ nghïì baác sô cuãa anh. Vêåt anh àûa töi xem tröng giöëng möåt caái vñ nhoã hoùåc möåt caái bao àaån àan bùçng laác àûúåc sún phïët vaâ trang àiïím bùçng mêëy viïn àaá maâu. Cûá tröng hònh daáng vaâ kñch thûúác, thò noá giöëng höåp àûång thuöëc àiïëu. Bïn trong, coá khoaãng saáu baãy cêy kim bùçng göî sêîm, möåt àêìu nhoån, àêìu kia troân. Cêy kim àaä giïët Baáctölúmin tröng cuäng giöëng hïåt nhû thïë. - Quaã thêåt laâ nhûäng vuä khñ hiïím àöåc? - Anh noái - Cêín thêån keão chñch vaâo tay àêëy. Töi rêët mûâng àûúåc nùæm giûä chuáng trong tay, vò coá leä àêy laâ têët caã söë dûå trûä coân laåi. Nhû vêåy ta khoãi phaãi e ngaåi coá keã naâo trong chuáng ta nhêån laänh möåt muäi vaâo da. Vïì phêìn töi, töi thñch möåt viïn àaån hún. Anh coá coân àuã phong àöå àïí laâm möåt chuyïën ài mûúâi cêy söë khöng, Watson?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

279

- Hùèn nhiïn - Töi àaáp. - Chên anh coá thïí ài àïën cuâng chùng? - Ö vêng. - AÂ, chaâo anh baån, con choá cuãa töi. Khaá lùæm àêëy, chuá Töbi? Àaánh húi ài naâo. Hñt maånh lïn naâo, Töbi! Anh dñ chiïëc khùn tay têím àêìy chêët möåc du dûúái muäi con Töbi. Töbi àûáng yïn, cùèng dang röång, àêìu nghiïng vïì möåt bïn möåt caách thêåt buöìn cûúâi, nhû möåt tay saânh àúâi àaánh húi muâi rûúåu quyá. Sau àoá, Holmes neám khùn tay ra xa, buöåc möåt súåi dêy thêåt chùæc vaâo cöí choá, vaâ dùæt noá vïì phña thuâng tö-nö. Lêåp tûác, con choá rñt lïn möåt höìi ùng ùèng the theá röìi chuái muäi xuöëng àêët, àuöi vïính cao, lêìn theo àûúâng húi vúái möåt töëc àöå chuáng töi khoá loâng theo kõp, dêìu àaä bõ buöåc vaâo möåt àêìu dêy. Phûúng àöng, bêìu trúâi dêìn dêìn bûâng saáng vaâ qua möåt khoaãng aánh saáng xaám laånh, chuáng töi coá thïí tröng roä àûúåc khaá xa. Ngöi nhaâ àöì söå vuöng vùæn hiïån ra sûâng sûäng àùçng sau chuáng töi, vúái nhûäng khung cûãa söí cao vaâ tröëng röîng cuâng nhûäng haâng hiïn trú truåi. Con àûúâng àûa chuáng töi thùèng qua möåt àaám àêët doåc ngang àêìy hêìm höë maâ chuáng töi phaãi vûúåt qua. Vúái nhûäng mö àêët, raãi raác àêy àoá vaâ nhûäng buåi cêy khö cùçn, biïåt trang naây àûúåm möåt veã sêìu thaãm bi àaát rêët phuâ húåp vúái têëm thaãm kõch àang àöí êåp lïn noá. Vûâa àïën chên tûúâng raâo, chuá Töbi vûâa raão doåc theo, vûâa lïn tiïëng rïn û ûã nön noáng trong boáng töëi. Röìi sau cuâng noá dûâng laåi úã möåt goác vûúân, khuêët dûúái boáng cêy deã. Ú' goác hai bûác tûúâng, coá nhiïìu viïn gaåch bõ gúä ra, taåo thaânh nhûäng bêåc thang, chùæc àaä àûúåc duâng àïën nhiïìu lêìn vò àaä moân nhùæn. Holmes leo lïn àêìu tûúâng, bùæt lêëy con choá töi chuyïín cho anh, röìi buöng noá xuöëng phña bïn kia tûúâng. - Àêy laâ dêëu baân tay cuãa gaä àaân öng coá chên göî - Anh nhêån xeát, trong khi töi leo theo anh lïn àêìu tûúâng - anh coá tröng thêëy nhûäng vïët maáu lúâ múâ trïn lúáp vöi trùæng kia khöng? Thêåt may laâ tûâ höm qua àïën nay khöng coá trêån mûa lúán naâo! Muâi möåc du vêîn coân phaãng phêët trïn àûúâng dêìu boån chuáng àaä ài trûúác chuáng ta nhûäng hai mûúi taám tiïëng àöìng höì röìi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

280

Riïng töi, töi phaãi thuá nhêån rùçng töi vêîn coân ngúâ vûåc. Trïn con àûúâng trong thaânh phöë Luên Àön naây biïët bao xe cöå àaä chaåy qua trong khoaãng thúâi gian àoá. Song, möëi hoaâi nghi cuãa töi cuäng nhanh choáng tan biïën ài. Khöng chuát do dûå, cuäng khöng hïì lïåch hûúáng, chuá Töbi vêîn thong thaã raão bûúác theo cung caách ûúän eåo nhuán nhaãy cuãa noá; muâi möåc du vêët vûúãng quanh àêy chùæc lêën aát têët caã nhûäng muâi khaác ài. - Anh chúá tûúãng rùçng - Holmes noái - Sûå thaânh cöng cuãa töi laâ do ngêîu nhiïn thuêìn tuáy; theo chuáng ta àaä thêëy, möåt trong nhûäng tïn kia àaä bûúác chên vaâo chêët möåc du. Bêy giúâ thò töi biïët khaá nhiïìu caách àïí coá thïí tòm ra dêëu vïët cuãa chuáng. Caách naây laâ caách dïî nhêët, vaâ töi seä phaåm sai lêìm lúán nïëu boã qua noá, vò dõp may àaä àùåt noá vaâo tay ta. Tuy nhiïn, cuäng vêån may êëy laâm cho nöåi vuå mêët hùèn möåt vêën àïì tri thûác nho nhoã khaá lyá thuá maâ luác naây noá suyát àùåt ra cho töi. Phaãi thuá nhêån rùçng nïëu khöng coá vïët chó dêîn quaá hiïín nhiïn thïë naây thò choåc thuãng àûúåc bñ êín kia múái laâ cöng lao lúán! - Nhûng chöî cöng lao, maâ rêët nhiïìu cöng lao laâ àùçng khaác, laâ úã phûúng phaáp anh lyá giaãi nöåi vuå chûá! - Töi noái - Noái thêåt vúái anh laâ trong vuå naây töi laåi coân kinh ngaåc hún trong vuå Gieáppheácxún Höp nûäa kia. Töi thêëy vuå naây coân sêu sùæc vaâ khoá giaãi hún nûäa kia. Chùèng haån nhû laâm sao anh laåi coá thïí mö taã nhên daång chó cuãa gaä àaân öng chên göî möåt caách tin tûúãng chùæc chùæn nhû vêåy? - Thò coá coá gò àêu, àún giaãn thöi, anh baån töi úi! Naâo töi coá kiïëm caách laâm troâ aão thuêåt gò àêu! Têët caã àïìu hiïín nhiïn roä raâng, têët caã àïìu nùçm trong caác sûå viïåc àaä xaãy ra thöi. Coá hai sô quan tröng coi möåt traåi tuâ biïët àûúåc möåt bñ mêåt quan troång liïn quan àïën möåt kho baáu cêët giêëu àêu àoá. Möåt ngûúâi Anh tïn Giönathan Xmol hoåa giuáp cho hai ngûúâi naây têëm baãn àöì. Xin anh nhúá laåi laâ chuáng ta àaä àoåc àûúåc tïn naây trïn hoåa àöì tòm thêëy trong múá àöì àaåc cuãa àaåi uáy Morxtan. Giönathan Xmol àaä nhên danh baãn thên vaâ nhên danh nhûäng ngûúâi cöång sûå kyá tïn vaâo têëm baãn àöì: "Dêëu Böå Tûá", àoá laâ chó danh hiïåu coá veã húi khoa trûúng maâ y àaä choån. Nhúâ têëm hoåa àöì àoá, hai sô quan kia, maâ khöng chûâng laâ möåt trong hai ngûúâi thöi, àaä àoaåt lêëy kho baáu àûa vïì nûúác Anh, nhûng khöng laâm àêìy àuã ta hùèn cho laâ nhû

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

281

thïë ài, möåt söë nghôa vuå àïí àaánh àöíi lêëy bûác hoåa àöì àaä àûúåc giao cho hoå. Thïë bêy giúâ coân cêu hoãi naây laâ taåi sao àñch thên Giönathan Xmol khöng àoaåt lêëy kho baáu? Cêu traã lúâi thêåt hiïín nhiïn. Bûác hoåa àöì coá tûâ thúâi Morxtan coá liïn hïå vúái àaám tuâ khöí sai. Giönathan Xmol khöng chiïëm àûúåc kho baáu vò caã y lêîn nhûäng cöång sûå cuãa y, têët caã àïìu laâ tuâ khöí sai, àaä khöng thïí àïën núi cêët giêëu àïí lêëy. - Nhûng àoá àún thuêìn chó laâ möåt giaã thiïët thöi. - Ê'y thïë maâ àoá laâ giaã thiïët hiïån nay ùn khúáp vúái caác sûå kiïån. Vêåy àêy laâ hún caã giaã thiïët nûäa àêëy. Ta haäy thûã xem giaã thiïët êëy coá phuâ húåp vúái phêìn kïë tiïëp khöng. Naây nheá, trong vaâi nùm, thiïëu taá Söntö söëng trong bònh yïn haånh phuác nhúâ nùæm giûä kho baáu. Nhûng sau àoá öng ta nhêån àûúåc thû tûâ Ê'n Àöå gûãi sang vaâ laá thû naây àaä khiïën öng kinh hoaãng. Thïë nöåi dung laá thû êëy nhû thïë naâo? Noá baáo cho öng ta biïët laâ nhûäng ngûúâi maâ öng ta phaãn böåi àaä àûúåc traã tûå do, phaãi thïë chùng? - Hay laâ chuáng àaä vûúåt nguåc àûúåc? Tònh huöëng naây coá thïí àuáng hún, búãi vò öng biïët roä thúâi haån lûu àaây cuãa chuáng, vaâ, nïëu chuáng maän haån tuâ thò öng khöng lêëy gò laâm ngaåc nhiïn àêu. Giaã thiïët ngûúåc laåi öng ta seä laâm gò? Têët nhiïn laâ seä tòm caách àïí tûå vïå. Coá àiïìu laâ öng ta súå nhêët laâ gaä àaân öng chên göî: möåt ngûúâi da trùæng, xin anh nhúá kyä cho àiïìu naây, búãi vò öng ta àaä bùæn lêìm vaâo möåt nhên viïn chaâo haâng ngûúâi Anh!... Xong röìi nheá. Trïn mùåt naây, chó coân laåi möåt caái tïn, mêëy tïn khaác àïìu laâ Ê'n Àöå hoùåc thuöåc dên Höìi giaáo. Búãi leä àoá nïn ta coá thïí quaã quyïët dûát khoaát laâ gaä àaân öng chên göî vaâ Giönathan Xmol chó laâ möåt maâ thöi. Löëi lêåp luêån cuãa töi anh thêëy coá gò sai soát chùng? - Khöng Noá rêët saáng suöët vaâ chñnh xaác. - Töët. Thïë bêy giúâ ta haäy thûã àùåt mònh vaâo hoaân caãnh cuãa Giönathan Xmol. Ta haäy nhòn sûå viïåc diïîn biïën theo quan àiïím cuãa hùæn ta. Hùæn àïën Anh quöëc vúái hai muåc àñch: thu höìi laåi nhûäng thûá maâ hùæn xem nhû laâ thuöåc quyïìn súã hûäu cuãa hùæn, vaâ traã thuâ keã àaä phaãn böåi hùæn. Hùæn àaä tòm ra núi ùn chöën úã cuãa Söntö vaâ rêët coá thïí hùæn àaä laâm quen vúái möåt ai àoá trong nhaâ. Chùèng haån nhû Lal Rao anh chaâng àêìu bïëp noå. Baâ Búxtún àaä mö taã anh chaâng naây vúái töi bùçng nhûäng lúâi leä khöng mêëy töët àeåp cho lùæm. Tuy nhiïn, Giönathan Xmol khöng tòm ra àûúåc núi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

282

cêët kho baáu, vò chùèng ai biïët àûúåc núi êëy caã: chùèng ai caã, ngoaåi trûâ viïn thiïëu taá vaâ möåt gia nhên trung thaânh àaä chïët tûâ thuúã êëy. Böîng nhiïn Xmol hay tin thiïëu taá Söntö àang nùçm trïn giûúâng chúâ chïët. Phaát hoaãng búãi yá nghô laâ bñ mêåt cuãa kho baáu coá thïí bõ chön vuâi xuöëng möì cuâng vúái viïn thiïëu taá, Xmol loåt àûúåc qua voâng kiïím soaát canh giûä cuãa àaám gia nhên vaâ tòm caách àïën caånh cûãa söí maâ bïn trong viïn thiïëu taá àang hêëp höëi; chó vò sûå hiïån diïån cuãa hai ngûúâi con nïn hùæn khöng àöåt nhêåp vaâo nhaâ àûúåc. Loâng cùm thuâ àöëi vúái ngûúâi chïët khiïën hùæn nöíi àiïn. Hùæn àöåt nhêåp vaâo phoâng trong àïm, luåc loåi múá giêëy túâ bñ mêåt vúái hy voång phaát hiïån ra möåt taâi liïåu naâo àoá coá liïn quan àïën kho baáu. Sau cuâng, hùæn ghi laåi vaâi chûä trïn têëm thiïëp àïí nhùæc nhúã cuöåc viïëng thùm cuãa hùæn. Chùæc hùèn laâ hùæn dûå kiïën rùçng, nïëu coá phaãi haå saát viïn thiïëu taá thò hùæn àïí laåi vïët tñch kiïíu naây chó cho thêëy àêy khöng phaãi laâ möåt vuå aán maång têìm thûúâng, maâ laâ möåt haânh vi taái lêåp cöng lyá, ñt ra cuäng laâ àûáng trïn quan àiïím cuãa böën ngûúâi cöång sûå. Nhûäng yá nghô laå luâng kyâ quùåc nhû thïë cuäng khaá thöng thûúâng trong caác lõch sûã "töåi phaåm" thûúâng thò noá cho ta nhiïìu chó dêîn rêët hûäu ñch vïì caá tñnh tïn töåi phaåm. AÂ, maâ anh coá theo töi kõp khöng àêëy? - Rêët töët. - Bêy giúâ thò Ginathan Xmol coá thïí laâm gò naâo? Y chó coá thïí tiïëp tuåc möåt caách kñn àaáo nhûäng cöë gùæng àïí tòm ra kho baáu. Coá thïí hùæn ta àaä rúâi khoãi nûúác Anh àïí thónh thoaãng trúã vïì laåi. Nhûng laåi xaãy ra viïåc phaát hiïån ra rêìm thûúång. Hùæn àûúåc thöng baáo vïì viïåc naây ngay lêåp tûác. Möåt lêìn nûäa, ta laåi thêëy coá sûå hiïån diïån cuãa möåt keã àöìng loäa úã hiïån trûúâng. Vúái caái chên göî, Giönathan khöng taâi naâo leo lïn àïën cùn phoâng quaá cao cuãa Baáctölúmin. Thïë laâ hùæn àem theo möåt tïn àöìng phaåm khaá bñ mêåt, tïn naây coá thïí leo treâo dïî daâng nhûng laåi dêîm chên trêìn vaâo chêët möåc du. Do àoá, múái nhúâ àïën chuá Töbi, vaâ nhúâ àïën möåt baác sô hûúãng nûãa lûúng vúái goát chên bõ hoãng phaãi khêåp khiïîng ài trïn àoaån àûúâng mûúâi kilömeát. - Thïë thò chñnh tïn toâng phaåm, chûá khöng phaãi Giönathan àaä phaát khuâng lïn, nïëu töi cûá xeát theo phong caách maâ hùæn ta àaä ài ài laåi laåi trong cùn phoâng khi àaä vaâo àûúåc. Hùæn chùèng coá thuâ oaán gò vúái Baáctölúmin Söntö, coá leä hùæn ta chó muöën nheát gieã vaâo

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

283

miïång vaâ troái öng naây laåi. Thêåt tònh thò anh chaâng naây chùèng muöën tûå mùæc dêy thoâng loång vaâo cöí tñ naâo! Nhûng hùæn àaä khöng thïí ngùn ngûâa nhûäng baãn nùng man rúå cuãa tïn toâng phaåm buâng ra; vaâ sau àoá thuöëc àöåc àaä coá taác duång. Thïë laâ Giönathan àïí laåi chûä kyá cuãa mònh, àem kho baáu xuöëng vaâ thoaát ra cuäng bùçng löëi nhû trûúác. Àoá laâ diïîn biïën caác sûå cöë àaä xaãy ra maâ töi coá thïí giaãi àaáp àûúåc. Coân noái vïì daáng ài cuãa hùæn ta, thò chùæc laâ hùæn cuäng àaä coá tuöíi vaâ nûúác da khaá sêîm vò phaãi thoå aán trong möåt loâ lûãa nhû vuâng Anàaman1. Coân têìm thûúác cuãa hùæn thò töi coá thïí tñnh ra dïî daâng theo chiïìu daâi bûúác saãi cuãa hùæn, vaâ ta cuäng àûúåc biïët laâ hùæn coá àïí rêu cùçm. Böå rêu naây laâ àiïìu duy nhêët khiïën Thaàúáx Söntö phaãi hoaãng súå khi tröng thêëy hùæn úã cûãa söí. Ngoaâi ra... - Thïë coân tïn toâng phaåm? - ÖÌ, chùèng coá gò laâ bñ êín caã? Nhûng röìi thò anh cuäng seä biïët thöi... Chaâ, khöng khñ ban mai múái dõu maát laâm sao? Kòa anh haäy nhòn lïn xem àaám mêy nhoã beá kia: noá böìng bïình tröng tûåa chiïëc löng höìng nhö ra tûâ möåt con chim höìng haåc khöíng löì naâo àoá. Giúâ àêy, viïìn àoã cuãa àôa mùåt trúâi àang nhö ra khoãi lúáp mêy truâm lïn thaânh phöë Luên Àön. Maãnh mùåt trúâi nay chiïëu saáng cho khaá nhiïìu ngûúâi àêëy, nhûng chùèng coá ai, töi daám àaánh cuöåc nhû thïë, laåi nhêån laänh möåt sûá maång laå luâng nhû chuáng ta! Chuáng ta múái nhoã beá laâm sao, vúái nhûäng tham voång thêëp heân cuäng nhû nhûäng sûác maånh to lúán sú khai cuãa thiïn nhiïn. Sao, thïë naâo, anh àaä tiïën böå gò trong viïåc nghiïn cûáu Giùng Pöl2? - AÂ cuäng taåm. Töi àaä trúã laåi gùåp öng êëy qua Ca-lid3. - AÂ, thïë laâ lêìn theo con suöëi lïn àïën nguöìn. Öng naây àaä nïu ra möåt nhêån xeát khaá laå luâng song rêët sêu sùæc: bùçng chûáng àêìu tiïn vïì têìm voác vô àaåi cuãa con ngûúâi laâ sûå nhêån thûác vïì mûác àöå heân keám cuãa mònh. Àêëy, anh thêëy khöng, àiïìu naây haâm nguå möåt khaã nùng so saánh vaâ àaánh giaá maâ chñnh tûå baãn thên noá cuäng àaä laâ möåt bùçng chûáng vïì tñnh cao quyá cuãa con ngûúâi.

1

Anàaman: tïn möåt quêìn àaão võnh Bùnggan, phña Miïën Àiïån nay thuöåc laänh thöí

2

Giùng-Pöl: (Jean Paul Ritchter) tïn möåt nhaâ vùn Àûác. Ca-lid : Nhaâ viïët sûã vaâ phï bònh Anh.

Ê'n. 3

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

284

Rñsúlú khiïën ta phaãi suy nghô nhiïìu àêëy! Chùæc laâ anh khöng coá suáng ngùæn? - Töi coá chiïëc gêåy. - Coá khaã nùng laâ ta seä cêìn duâng àïën möåt duång cuå àaåi loaåi nhû thïë, nïëu ta vaâo àûúåc têån hang öí cuãa chuáng. Töi giao Giönathan cho anh, coân tïn kia, nïëu coá toã ra hung dûä, töi seä haå hùæn ngay taåi chöî! Vûâa noái anh vûâa lêëy khêíu suáng ngùæn cuãa mònh ra, cho hai viïn àaån vaâo röìi nheát laåi trong tuái aáo veát bïn phaãi. Trong luác àoá, chuá Töbi hûúáng dêîn chuáng töi doåc theo nhûäng con löå, hai bïn laâ laâng maåc àûa vïì Luên Àön. Vaâ giúâ àêy, chuáng töi ài vaâo nhûäng àûúâng phöë thêåt sûå vúái àaám phu bïën taâu vaâ cöng nhên ài àïën núi laâm viïåc. Mêëy baâ nöåi trúå ùn mùåc xuïình xoaâng múã nhûäng ö cûãa keáo vaâ queát bêåc thang löëi ra vaâo. Tûâ nhûäng quaán rûúåu, ngûúâi ta àaä thêëy bûúác ra nhûäng àaám àaân öng daáng ài thö baåo, vûâa ài vûâa lêëy tay aáo quïåt haâm rêu sau chêìu nhêåu buöíi saáng. Mêëy con choá thaãm haåi lang thang ngaåc nhiïn nhòn chuáng töi nhûng Töbi cûá bûúác lïn túái trûúác chùèng ngoá ngang ngoá doåc, muái chuái xuöëng àêët, thónh thoaãng laåi rñt lïn baáo hiïåu möåt muâi múái àêu àêy. Chuáng töi àaä bùng qua khu Xtrñtham, Birton Cambúoen, vaâ bêy giúâ chuáng töi àang úã khu àûúâng heãm Keninhton; thïë laâ chuáng töi àaä ài qua nhûäng con àûúâng ngang, vïì phña àöng khu Övan. Nhûäng keã chuáng töi sùn àuöíi dûúâng nhû àaä duâng möåt löå trònh ngoùçn ngoeâo quanh co, coá leä laâ àïí traánh bõ tòm ra. Khöng möåt lêìn naâo chuáng duâng con àûúâng chñnh nïëu coá àûúâng nhoã song song. Àêìu àûúâng heãm Keninhton, chuáng reä traái bùng phöë Bon vaâ phöë Mailú. Chuá Töbi dûâng laåi núi phöë Mailú, reä vaâo quaãng trûúâng Nai. Röìi noá chaåy lui chaåy túái, möåt tai dûång lïn, tai kia kuåp xuöëng, àuáng laâ hònh aãnh cuãa sûå bêët àõnh úã loaâi choá? Sau cuâng, noá laåi raão bûúác voâng quanh, thónh thoaãng laåi ngêíng àêìu nhòn chuáng töi, nhû thïí mong chuáng töi hiïíu giuâm cho nöîi böëi röëi cuãa noá. - Con choá mùæc dõch naây sao thïë - Holmes caâu nhaâu - Chùæc chùæn laâ chuáng khöng duâng xe maâ ñt ra chuáng cuäng khöng cúäi khinh khñ cêìu röìi!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

285

- Coá leä chuáng àaä dûâng laåi àêy trong chöëc laát? - Töi gúåi yá. - AÂ àûúåc lùæm: kòa noá laåi bûúác ài tiïëp! - Baån töi noái gioång nheå nhoäm. Thêåt thïë, Töbi laåi tiïëp tuåc lêìn theo dêëu vïët àaánh húi. Noá coân ài quanh thïm möåt voâng nûäa, khõt khõt muäi, röìi böîng toã ra quaã quyïët. Giúâ àêy noá phoáng túái trûúác bùçng möåt sûác maånh vaâ quyïët têm maâ trûúác àoá noá chûa hïì coá. Muâi möåc du coá veã roä rïåt hún trûúác, búãi noá chùèng cêìn àaánh húi mùåt àêët. Noá giêåt maånh dêy xñch lïn vaâ tòm caách chaåy ài. Cûá nhòn aánh mùæt saáng rúä cuãa Holmes laâ cuäng coá thïí biïët àûúåc rùçng anh àang nghô laâ cuöåc haânh trònh cuãa chuáng töi sùæp sûãa chêëm dûát. Giúâ àêy löå trònh cuãa chuáng töi dùæt chuáng töi qua phöë Nainú Dima. Chuáng töi àïën xûúãng göî Broàúric vaâ Nenxún, nùçm ngay sau quaán rûúåu Oaitú Igon. Àïën àoá, chuá choá dûúái cún kñch àöång dûä döåi, chaåy böí vaâo xûúãng möåc bùçng löëi bïn höng, núi àêy thúå cûa àaä bùæt tay vaâo viïåc röìi. Khöng ngûâng keáo súåi dêy xñch lïn, Töbi chaåy bùng qua àöëng maåt cûa vaâ dùm baâo, àêm böí vaâo möåt löëi ài, len loãi giûäa hai àöëng göî. Sau cuâng rñt lïn möåt tiïëng àùæc thùæng, noá nhaãy phöëc lïn caái thuâng lúán àang coân nùçm trïn chiïëc xe vûâa múái àûa àïën. Lûúäi thoäng xuöëng, mùæt long lanh, Töbi ngöìi chïîm chïå trïn nùæp thuâng, nhòn chuáng töi hïët ngûúâi naây qua ngûúâi khaác, roä raâng muöën tòm möåt sûå taán àöìng úã chuáng töi. Vaán thuâng tö-nö vaâ baánh xe cuãa chiïëc gooâng àûúåc phïët lïn bùçng möåt thûá nûúác àen ngoâm, vaâ bêìu khöng khñ quanh àoá nöìng nùåc muâi möåc du. Shelock Holmes vaâ töi nhòn nhau chûng hûãng, röìi àöåt nhiïn bêåt cûúâi khöng sao nhõn àûúåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

286

Chûúng taám Nghôa binh úã phöë Bêycú - Thïë thò - Töi hoãi - Tobi àaä nhêìm lêîn? - Noá àaä laâm àuáng àiïìu ta àoâi hoãi noá - Holmes vûâa noái vûâa àûa con choá xuöëng khoãi thuâng vaâ keáo noá ra khoãi xûúãng göî - Nïëu anh chõu nghô àïën lûúång möåc du chuyïn chúã taåi Luên Àön trong möåt ngaây, thò khöng coá gò phaãi ngaåc nhiïn, nïëu àûúâng theo dêëu vïët cuãa chuáng ta bõ tùæc ngheän. Höm nay con àûúâng naây àûúåc sûã duång nhiïìu lùæm. Chuá Töki khöën khöí chùèng coá gò àaáng quúã traách caã. - Töi nghô ta phaãi quay trúã laåi tûâ dêëu vïët thûá nhêët thöi. Àuáng thïë. Cuäng may laâ con àûúâng khöng àïën nöîi daâi lùæm. Àiïìu àaánh laåc hûúáng con choá úã goác quaãng trûúâng Nai dô nhiïn laâ do sûå kiïån hai con àûúâng gùåp nhau, àaä gùåp nhau röìi taách xa nhau vïì hûúáng àöëi nghõch. Chuáng ta àaä ài theo hûúáng sai. Giúâ chó coân lêìn theo hûúáng kia thöi. Viïåc naây chùèng coá gò khoá khùn. Khi quay trúã laåi núi noá àaä lêìm àûúâng, Tobi quanh möåt voâng troân lúán röìi phoáng theo hûúáng múái. - Cêìn phaãi tröng chûâng sao cho noá khöng àûa ta àïën àõa àiïím xuêët phaát cuãa möåt caái thuâng àûång möåc du khaác - Töi lûu yá. - Vêng, töi àaä nghô àïën àiïìu àoá. Nhûng anh cuäng thêëy rùçng noá àûáng yïn trïn lïì àûúâng trong khi coá möåt chiïëc xe chúã möåc du múái chaåy ngang qua. Khöng, anh Watson aâ, lêìn naây thò ta ài àuáng àûúâng röìi. Hûúáng naây dêîn vïì phña söng, ngang qua quaãng trûúâng Benmöng vaâ phöë Púâringxú. Khi àïën cuöëi phöë Böng, noá àêm thùèng xuöëng búâ söng, núi coá möåt khuác cêìu nhoã bùçng göî. Tobi dùæt chuáng ta àïën àêìu cêìu,vaâ cûá àûáng àêy rïn û ûã trûúác doâng söng àen ngoâm.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

287

- Ta thêåt khöng may - Holmes noái - Boån chuáng àaä têíu thoaát bùçng taâu röìi. Nhiïìu taâu vaâ thuyïìn nheå böìng bïình trïn nûúác bïn chiïëc taâu göî. Chuáng töi dùæt Töbi àïën tûâng chiïëc möåt, noá ra sûác àaánh húi nhûng chùèng coá kïët quaã gò. Caách chiïëc cêìu taâu thö sú khöng xa, coá möåt ngöi nhaâ gaåch nhoã. Ú' cûãa söí thûá hai trïn möåt têëm biïín göî trïn coá ghi haâng chûä lúán "Moácàúcai Xmñt" vaâ bïn dûúái "Cho mûúán taâu theo giúâ hoùåc ngaây". Möåt têëm biïín thûá hai treo bïn cûãa ra vaâo cho biïët cùn nhaâ coân coá thïm möåt chiïëc thuyïìn maáy chaåy bùçng húi nûúác. Thêåt vêåy, töi thêëy coá möåt àöëng than lúán caånh cêìu taâu. Holmes xem xeát khu vûåc bùçng caái nhòn chaán ngaán. - Bêåy thêåt, bêåy thêåt! - Anh noái - Mêëy tïn naây khön lanh hún töi nghô. Coá veã nhû chuáng àaä khoaã lêëp àûúåc dêëu vïët cuãa chuáng röìi. Töi e rùçng chuáng àaä tuên theo möåt phûúng aán àûúåc baân baåc kyä lûúäng trûúác àoá. Anh tiïën laåi gêìn nhaâ vûâa luác cûãa múã. Möåt cêåu beá toác quùn khoaãng saáu tuöíi chay uâa ra, theo sau laâ möåt ngûúâi àaân baâ khoeã maånh, gûúng mùåt höìng haâo, tay cêìm chiïëc khùn xöëp. - Giùæc, trúã laåi àêy meå rûãa raáy cho! Baâ goåi lúán. Coá laåi àêy khöng naâo, àöì quyã sûá! Nïëu böë maây vïì maâ tröng thêëy maây nhû thïë thò chùæc chùæn öng êëy seä la toaáng lïn cho maâ xem... - Chaâ cêåu beá xinh quaá! - Holmes noái lúán nhû thïë xaác lêåp võ trñ chiïën lûúåc cuãa àöi bïn - Coá thïí naâo tûúãng tûúång àûúåc àöi maá höìng àïën thïë khöng? Naây cêåu Giùæc, cêåu thñch caái gò naâo? - Vêng, nïëu àûúåc thò chaáu thñch coá hai si-linh. Cêåu beá tuyïåt vúâi àaáp sau möåt höìi suy nghô. - Thïë thò àêy! Bùæt lêëy naây. Quaã thêåt baâ coá caã möåt kho taâng tinh khöi àêëy, baâ Xmñt aå. - Xin thûúång àïë phuâ höå öng, thûa öng! Noá coân hún thïë nûäa kia! Nhûng lùæm luác noá cuäng laâm cho töi àïën phaát àiïn lïn, nhêët laâ khi nhaâ töi phaãi ài vùæng nhiïìu ngaây. - Thïë öng nhaâ ài vùæng ? - Holmes hoãi, gioång thêët voång Tiïëc quaá, töi laåi coá yá muöën tiïëp chuyïån vúái öng.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

288

- Öng êëy ra ài tûâ saáng höm qua, thûa öng.Vaâ cuäng phaãi noái thêåt laâ töi àang bùæt àêìu lo ngaåi. A, maâ nïëu laâ vïì chuyïån thuï taâu, thûa öng, thò chùæc laâ töi coá thïí giuáp öng àûúåc. - Töi muöën thuï chiïëc thuyïìn maáy chaåy húi nûúác cuãa öng nhaâ. - Thïë thò thûa öng, tiïëc quaá, öng êëy àaä ra ài bùçng chñnh chiïëc thuyïìn êëy. Thêåt ra töi cuäng ngaåc nhiïn, vò noá chó coá vûâa àuã than àïí ài àïën Uluyách vaâ trúã vïì thöi. Nïëu öng nhaâ töi ài bùçng chiïëc xaâ lan chúã haâng, töi cuäng chùèng lo lùæng gò: cöng viïåc laâm ùn àöi khi keáo öng àïën maäi têån Gúrêyvúxen vaâ khi naâo úã àêëy bêån nhiïìu cöng chuyïån, öng cuäng thûúâng lûu laåi taåi àoá. Nhûng vúái chiïëc thuyïìn maáy khöng àuã than thò phoãng laâm àûúåc viïåc gò? - Öng nhaâ coá thïí kiïëm mua than úã möåt bïën taâu naâo àoá khi xuöi söng. - Coá thïí nhû thïë thêåt, thûa öng, nhûng àoá khöng phaãi laâ thoái quen cuãa öng êëy. Àaä nhiïìu lêìn töi nghe öng la löëi chûãi ruãa vò nhûäng moán tiïìn ngûúâi ta àoâi àïí lêëy vaâi bao than. Vaã laåi, töi khöng ûa àûúåc caái laäo chên göî vúái caái löëi ùn noái laå hoùæc. Laäo ta coá caái àêìu tröng khöng vaâo àûúåc tñ naâo! Sao maâ luác naâo laäo cuäng raão quanh àêy thïë? - Ngûúâi àaân öng chên göî - Holmes hoãi bùçng gioång ngaåc nhiïn möåt caách ngêy thú. - Vêng, thûa öng, möåt gaä àaân öng khuön mùåt xaåm àen tröng àïën laâ giöëng khó! Hùæn àïën gùåp nhaâ töi nhiïìu lêìn. Chñnh hùæn àaä àaánh thûác öng êëy dêåy, àïm höm kia. Coá àiïìu laå hún nûäa laâ nhaâ töi biïët hùæn ta seä àïën, vò öng àaä àöí àêìy nûúác vaâo nöìi supde trïn chiïëc àoâ maáy. Töi chùèng quanh co gò, thûa öng, thêåt töi lo quaá chûâng! - Nhûng, thûa baâ Xmñt thên mïën, dêìu sao baâ chùèng viïåc gò phaãi lo ngaåi caã - Holmes nhuán vai noái - Nhûng trûúác hïët, laâm sao baâ coá thïí baão ngûúâi àïën àïm êëy chñnh laâ gaä àaân öng chên göî? Töi khöng hiïíu sao baâ laåi coá thïí quaã quyïët nhû vêåy. - Chñnh gioång noái cuãa hùæn, thûa öng. Töi biïët gioång noái cuãa hùæn, noá nghe nhû khaãn àuåc. Hùæn goä vaâo cûãa söí, luác êëy vaâo khoaãng ba giúâ saáng: "Ï, trong kia, thûác dêåy ài" - hùæn baão "àaä àïën giúâ àöíi phiïn gaác röìi àêëy". Öng nhaâ töi àaánh thûác Gim, con

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

289

trai caã chuáng töi, vaâ thïë laâ hoå ra ài, khöng buöìn noái vúái töi möåt lúâi. Töi nghe roä caã tiïëng chên göî êìm vang trïn àaá laát àûúâng. - Coân tïn chên göî kia, hùæn àïën möåt mònh sao? - Thûa öng, töi khöng thïí noái chùæc chùæn àûúåc. Töi chùèng nghe thêëy coá gioång noái ai khaác. - Töi tiïëc lùæm, baâ Xmñt aâ. Töi cêìn möåt chiïëc àoâ maáy, vaâ töi àaä nghe ngûúâi ta noái töët vïì chiïëc... aâ, maâ chiïëc àoâ maáy êëy tïn laâ gò nhó? – "Raång àöng", thûa öng. - A! Coá phaãi àoá laâ chiïëc àoâ maáy cuä kyä sún maâu xanh luåc, coá viïìn möåt àûúâng vaâng vaâ àaáy rêët röång? - Khöng phaãi thïë àêu! Noá laâ möåt trong nhûäng chiïëc taâu thon daâi nhêët àang chaåy trïn söng. Vaâ noá àûúåc sún múái laåi tuyïìn àen vúái hai viïìn àoã. - Caám ún. Töi mong baâ seä súám nhêån àûúåc tin tûác cuãa öng nhaâ. Töi sùæp sûãa xuöi söng àêy, vaâ nïëu töi thêëy chiïëc Raång àöng, töi seä cho võ chuã taâu biïët laâ baâ àang lo lùæng. Baâ vûâa noái öëng khoái taâu maâu àen? - Khöng, thûa öng. Àen vúái möåt àûúâng viïìn maâu trùæng. - AÂ, hùèn nhiïn röìi! Hai bïn múái maâu àen. Xin chaâo baâ, baâ Xmñt! Ngûúâi laái àoâ vaâ chiïëc àoâ cuãa anh ta kia röìi, Watson. Ta haäy nhúâ àûa qua söng. - Vúái nhûäng ngûúâi thuöåc loaåi naây - Holmes noái tiïëp khi chuáng töi ngöìi vaâo thuyïìn gêìn chöî laái taâu - àiïìu quan troång laâ àûâng bao giúâ cho hoå coá cú höåi nghô rùçng nhûäng àiïìu hoå thuêåt laåi cho ta coá möåt têìm mûác troång yïëu naâo àoá. Nïëu khöng, hoå seä ngêåm miïång hïën ngay. Nhûng, ngûúåc laåi, baån cûá giaã vúâ nghe hoå möåt caách miïîn cûúäng, baån múái may mùæn àûúåc biïët nhûäng àiïìu baån muöën biïët. - Dêìu sao ta àaä biïët àûúåc ta seä phaãi laâm nhûäng gò röìi - Töi noái. - Vêåy kïë hoaåch anh nhû thïë naâo? - Mûúán möåt chiïëc àoâ maáy röìi xuöi doâng söng àïí tòm ra chiïëc Raång Àöng.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

290

- Nhûng, thûa öng baån thên mïën cuãa töi úi, àoá múái thêåt laâ cöng taác khöíng löì. Chiïëc àoâ maáy kia coá thïí cêåp vaâo bêët cûá cêìu taâu naâo bïn búâ söng tûâ giûäa àêy vaâ Gúârinñch. Qua khoãi cêìu, nhûäng àiïím cêåp taâu taåo thaânh möåt mï löå daâi trïn nhiïìu kilömeát. Anh seä phaãi mêët toi khöng biïët bao nhiïu ngaây múái coá thïí thaám hiïím têët caã àûúåc. - Nïëu thïë thò ta nhúâ àïën caãnh saát vêåy. - Khöng àêu. Chùæc hùèn laâ töi seä liïn hïå vúái Atenni Giön, nhûng chó vaâo luác sau cuâng thöi. Anh ta khöng phaãi laâ ngûúâi tïå, vaâ töi chùèng muöën laâm bêët cûá àiïìu gò coá thïí gêy nguy haåi cho anh êëy vïì mùåt nghïì nghiïåp. Nhûng töi thñch haânh àöång möåt mònh hún, nhêët laâ hiïån nay cöng viïåc cuãa ta àaä tiïën triïín rêët nhiïìu. - Hay laâ ta coá thïí àùng vaâo muåc rao vùåt trïn baáo, hoãi thùm nhûäng chó dêîn úã nhûäng ngûúâi baão vïå caác bïën taâu. - Möîi luác möåt tïå hún. "Caác baån" cuãa chuáng ta luác bêëy giúâ biïët ngay laâ chuáng ta àang truy naä hoå gùæt gao vaâ hoå seä rúâi khoãi nûúác naây ngay. Têët nhiïn, dêìu sao hoå cuäng seä ra ài thöi, nhûng chûâng naâo hoå coân caãm thêëy tuyïåt àöëi an toaân, hoå seä chùèng vöåi vaä gò àêu. Quyïët têm cuãa chaâng thaám tûã Giön seä giuáp ta trong viïåc naây. Caác nhêåt baáo chùæc chùæn seä trònh baây quan àiïím cuãa anh êëy, vaâ mêëy tïn àaâo thoaát cuãa chuáng ta seä tin laâ caãnh saát àang lêìm àûúâng. - Vêåy ta laâm gò àêy? - Töi hoãi khi chuáng töi lïn búâ, gêìn nhaâ giam Minbùng. - Ta seä lïn chiïëc xe ngûåa kia, vïì nhaâ, goåi bûäa ùn, röìi ài nùçm möåt tiïëng. Rêët coá khaã nùng laâ àïm túái àêy ta seä phaãi thûác suöët. Baác xaâ ñch úi, haäy cho chuáng töi xuöëng traåm bûu àiïån àêìu tiïn trïn àûúâng. Chuá Töbi vêîn coân àùæc duång cho chuáng ta, ta haäy giûä noá laåi. Xe ngûåa dûâng trûúác traåm bûu àiïån phöë Gúâmêy, Pitú vaâ Holmes xuöëng gûãi möåt bûác àiïån tñn. - Theo anh thò töi àaä gûãi àiïån cho ai? Anh hoãi töi luác trúã ra. - Töi thêåt chùèng nghô ra àêu.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

291

- Anh coá coân nhúá phoâng caãnh saát àùåc biïåt phöë Bêycú khöng? Töi àaä coá nhúâ àïën hoå trong vuå Gieáppheåcxún Hêupú. - Vêng, coá. Thïë röìi sao? - Thò àêy, àuáng laâ möåt baâi toaán àiïín hònh maâ sûå giuáp àúä cuãa hoå coá thïí rêët quyá baáu cho ta. Nïëu hoå thêët baåi, töi coá caách khaác. Nhûng trûúác hïët töi thûã nghiïåm caách naây xem sao. Bûác àiïån tñn cuãa töi gûãi àïën chaâng trung uyá nhoã beá cuãa ta, tïn goåi Uyghin. Töi nghô anh ta vaâ caác baån seä àïën thùm ta trûúác khi ta duâng xong bûäa àiïím têm. Bêëy giúâ vaâo khoaãng taám giúâ rûúäi vaâ caác sûå cöë trong àïm bùæt àêìu coá taác duång nùång nïì. Töi mïåt moãi ï êím, àêìu oác röëi búâi. Àïí chõu àûång àûúåc, töi khöng coá àûúåc caái nhiïåt tònh nghïì nghiïåp cuãa anh baån töi; vaã chùng töi khöng taâi naâo xem xeát vêën àïì möåt caách trûâu tûúång nhû laâ möåt baâi toaán coá tñnh tri thûác àún thuêìn. Vïì phêìn Baáctölúmin, töi àûúåc nghe thiïn haå noái nhiïìu àiïìu khöng töët vïì öng ta, coân nhûäng keã haå saát öng ta cuäng khöng gêy núi töi möëi aác caãm quaá lùæm. Nhûng noái àïën kho baáu thò laåi laâ chuyïån khaác. Kho baáu êëy, trïn nguyïn tùæc, laâ súã hûäu cuãa cö Mortan toaân böå hay möåt phêìn. Chûâng naâo coân cú may tòm laåi noá àûúåc thò töi sùén saâng cöëng hiïën caã maång söëng cuãa töi. Nhûng nïëu thïë thò thaânh cöng cuãa chuáng töi coá leä seä àûa cö ta maäi maäi ra khoãi têìm tay cuãa töi. Song möëi tònh cuãa töi, nïëu àïí cho möåt suy nghô nhû thïë aãnh hûúãng àïën thò hoaá ra chùèng quaá võ kyã vaâ nhoã nhen sao! Holmes coá thïí haânh àöång vaâo viïåc bùæt giûä töåi phaåm. Coân töi, töi laåi coá möåt lyá do mûúâi lêìn maånh hún àïí lêëy laåi kho baáu Vïì àïën phöë Bêycú, sau khi tùæm vaâ thay aáo quêìn, töi caãm thêëy khoan khoaái vö cuâng. Khi bûúác xuöëng phoâng, töi thêëy bûäa àiïím têm àaä doån xong, vaâ Holmes àang pha caâ phï. - Ngûúâi ta àang baân taán vïì vuå aán - Anh vûâa noái vûâa chó vaâo túâ baáo àaä lêåt ra - Möåt nhaâ baáo coá taâi úã khùæp moåi núi vaâ chaâng Giön coá thûâa quyïët têm vaâ àêìy nghõ lûåc àaä thu xïëp nöåi vuå giûäa hai ngûúâi. Nhûng chùæc anh àaä phaãi ngêëy chaán vúái cêu chuyïån naây röìi! Haäy duâng moán trûáng thõt muöëi ài àaä. Töi chuåp lêëy túâ baáo vaâ àoåc baâi ngùæn dûúái nhan àïì "Möåt vuå aán bñ êín taåi Êppú Nooáccuáà".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

292

"Höm qua, vaâo khoaãng nûãa àïm - Baâi baáo Xtenàúát viïët öng Baáctölúmin, cû nguå taåi biïåt xaá Pöngàisïri, thuöåc phöë Êppú Nooácuáà, àaä àûúåc ngûúâi ta tòm thêëy chïët trong tû phoâng. Tònh huöëng xaãy ra cho thêëy àêy laâ möåt haânh àöång töåi aác. Theo chöî chuáng töi àûúåc biïët, trïn thi thïí naån nhên ngûúâi ta khöng tòm thêëy möåt dêëu vïët hung baåo naâo. Nhûng möåt böå sûu têåp quyá giaá göìm nhûäng chêu baáu Ê'n Àöå do ngûúâi quaá cöë khaã kñnh thûâa hûúãng cuãa thên phuå àaä biïën mêët. Töåi aác do öng Shelock Holmes vaâ baác sô Watson laâ hai ngûúâi àaä àïën cùn nhaâ cuâng vúái Thaàúáx Söntö, anh cuãa ngûúâi quaá cöë, phaát hiïån. Möåt dõp may àùåc biïåt àaä khiïën öng Atenni Giön, nhaâ thaám tûã nöíi danh cuãa Súã caãnh saát trung ûúng coá mùåt taåi Ty caãnh saát Nooácuáà. Nhúâ thïë öng àaä coá mùåt taåi hiïån trûúâng sau khi coá lïånh baáo àöång chûa àêìy nûãa tiïëng àöìng höì. Kinh nghiïåm vaâ taâi ba cuãa öng ta hûúáng ngay vaâo viïåc truy têìm töåi phaåm. Kïët quaã töët àeåp laâ ngûúâi anh cuãa naån nhên, Thaàúáx Söntö, baâ quaãn gia Búxtön, ngûúâi àêìu bïëp Ê'n Àöå tïn Lal Rao, vaâ ngûúâi gaác cöíng Maác Múácàö àïìu bõ bùæt. Thêåt vêåy, roä raâng laâ möåt hay nhiïìu tïn tröåm àoá phaãi biïët roä ngöi nhaâ. Nhûäng hiïíu biïët kyä thuêåt lûâng danh cuãa öng Giön kïët húåp vúái nhûäng biïåt taâi cuäng nöíi tiïëng khöng keám cuãa öng, àaä giuáp öng chûáng minh möåt caách khöng thïí baác boã àûúåc laâ boån cûúáp khöng thïí naâo xêm nhêåp àûúåc bùçng cûãa ra vaâo, hoùåc bùçng cûãa söí. Chuáng àaä leo lïn maái nhaâ, àöåt nhêåp bùçng cûãa tröí trïn maái chui xuöëng cùn phoâng ùn thöng vúái gian phoâng núi tòm thêëy tûã thi. Thïë laâ ngûúâi ta dûát khoaát gaåt boã giaã thiïët möåt vuå àaánh cùæp àún thuêìn do nhûäng keã laå mùåt. Haânh àöång choáng vaánh vaâ quaã quyïët cuãa àaåi diïån phaáp luêåt toã roä rùçng trong nhûäng trûúâng húåp nhû thïë, ta coá lúåi lúán nïëu giao cuöåc àiïìu tra cho möåt böå oác duy nhêët, maånh meä vaâ laâm chuã phûúng tiïån cuãa mònh. Ta khöng thïí khöng nghô rùçng möåt kïët quaã nhû vêåy cöëng hiïën möåt luêåt cûá coá troång lûúång thaám tûã cuãa ta. Luác bêëy giúâ nhûäng ngûúâi naây seä àûúåc tiïëp xuác chùåt cheä hún vaâ coá hiïåu quaã hún vúái nhûäng vuå maâ hoå phaãi àiïìu tra". - Tuyïåt diïåu, phaãi khöng? - Holmes vûâa noái vûâa móm cûúâi nêng taách caâ phï - Anh nghô thïë naâo? - Töi nghô suyát nûäa chuáng ta cuäng bõ bùæt.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

293

- Y' kiïën töi cuäng thïë. Chùæc töi khöng daám chõu traách nhiïåm vïì sûå tûå do cuãa chuáng ta nïëu àöåt nhiïn anh ta laåi nöíi cún quyïët liïåt khaác. Àuáng ngay luác êëy caã ngöi nhaâ vang lïn tiïëng chuöng keáo daâi. Chuáng töi nghe thêëy baâ Húàxún ngûúâi cho chuáng töi thuï nhaâ, thöët lïn nhûäng lúâi ta thaán vaâ nhûäng cêu mùæng moã gay gùæt. - Trúâi àêët! - Töi vûâa kïu lïn vûâa àûáng dêåy khoãi ghïë - Anh Holmes aâ, töi nghô chùæc hoå àïën bùæt ta àêëy. - Khöng, khöng àïën nöîi khuãng khiïëp nhû thïë àêu! Töi nhêån ra ngay àöåi caãnh saát trúå lyá cuãa töi maâ, àaám nghôa binh Bêycú àêëy. Thêåt thïë, tiïëng la heát àinh tai vaâ tiïëng chên khöng chaåy vöåi vaâng döåi trong cêìu thang, vaâ mûúâi hai, mûúâi ba àûáa beá lang thang, nhúáp nhuáa, raách rûúái chaåy uâa vaâo phoâng. Töi nhêån thêëy mùåc dêìu sûå xêm nhêåp coá öìn aâo thêåt, nhûng chûáng toã coá kyã luêåt. Chuáng lêåp tûác àûáng xïëp thaânh naâng, vaâ àûáng trûúác chuáng töi laâ nhûäng khuön mùåt treã con linh hoaåt vui veã. Sau àoá, möåt àûáa trong boån chuáng bûúác lïn vúái möåt veã uïí oaãi bïì trïn tröng thêåt buöìn cûúâi, so vúái lûáa tuöíi cuãa cêåu. Àuáng laâ möåt chuá ngaáo öåp. - Àaä nhêån roä tñn hiïåu cuãa öng, thûa öng - Noá baáo caáo Chaáu àûa tuåi noá laåi gùåp öng àêìy àuã. Phñ töín chuyïn chúã tñnh têët caã laâ ba si-linh saáu pen-xú. - Àêy, Holmes vûâa noái vûâa lêëy tiïìn ra - Bêån sau chaáu chó viïåc nghe caác baãn baáo caáo, röìi baáo laåi cho chuá laâ àûúåc röìi. Chuá khöng muöën caác chaáu àïën àöng nhû thïë naây nûäa. Tuy thïë, tiïån àêy, chuá cuäng muöën têët caã àïìu nghe roä lïånh cöng taác cuãa chuá. Chuá muöën tòm ra núi àêåu cuãa möåt chiïëc àoâ maáy tïn Raång Àöng. Tïn ngûúâi chuã laâ Mooácàúcai Xmñt. Àoâ chùæc laâ àaä xuöi söng vaâ ngûâng laåi àêu àoá. Noá maâu àen, hai bïn coá viïìn maâu àoã. Ö'ng khoái cuäng maâu àen vaâ coá möåt vaåch trùæng. Möåt trong caác chaáu phaãi truå laåi bïën cuãa Mooácàúcai Xmñt, àöëi diïån vúái Minbùng àïí xem öng êëy coá trúã vïì khöng. Söë coân laåi chia nhau hai búâ söng, vaâ möîi chaáu phaãi laâm troân traách nhiïåm cuãa mònh möåt caách chu àaáo. Hïî coá tin gò, laâ cho chuá biïët ngay. Chuá noái roä têët caã röìi chûá? - Vêng, thûa Àaåi taá! Uyghin àaáp.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

294

- Giaá caã nhû thûúâng lïå, laåi thïm möåt ghi-nï cho ai tòm thêëy chiïëc àoâ maáy kia. Àêy, tiïìn cöng möåt ngaây chuá àûa trûúác. Vaâ bêy giúâ, bùæt tay vaâo viïåc ài! Anh trao cho möîi àûa möåt si-linh, thïë laâ àaám treã tuön xuöëng cêìu thang. Chó möåt laát sau, töi àaä thêëy chuáng chaåy daâi theo con àûúâng. - Nïëu chiïëc àoâ maây coân trïn mùåt nûúác, luä treã seä tòm thêëy thöi! - Holmes noái vaâ àûáng dêåy khoãi baân. Anh àöët öëng àiïëu. - Chuáng coá thïí ài khùæp moåi núi, thêëy têët caã vaâ nghe têët caã. Töi tin rùçng chuáng seä tòm thêëy chiïëc àoâ trûúác töëi nay. Trong khi chúâ àúåi, ta chùèng laâm àûúåc gò àêu. Muöën lêìn laåi dêëu vïët, ta phaãi tòm thêëy chiïëc Raång Àöng hoùåc Mooácàúcai Xmñt. - Töi chùæc laâ Töni seä àûúåc möåt bûäa no nï vúái bûäa ùn coân laåi cuãa chuáng ta. Anh coá ài nghó khöng, anh Holmes? - Khöng, töi khöng thêëy mïåt. Taång ngûúâi töi kïí cuäng laå. Töi nhúá chûa coá lêìn naâo bõ mïåt moãi vò cöng viïåc. Ngûúåc laåi, nhaân röîi khiïën töi kiïåt sûác hoaân toaân. Töi ài huát chuát àónh vaâ suy nghô vïì caái vuå aán laå luâng àaä àûa àïën cho chuáng ta möåt thên chuã thêåt laâ duyïn daáng. Nïëu coá nhiïåm vuå naâo dïî daâng, thò àoá chñnh laâ nhiïåm vuå cuãa chuáng ta. Nhûäng ngwoâi coá chên göî àêu phaãi laâ nhiïìu lùæm. Coân vïì tïn kia, töi nghô hùæn ta tuyïåt àöëi laâ duy nhêët trong chuãng loaåi. - Laåi coân tïn kia nûäa? - Töi khöng coá yá chúi troâ uá tim vúái anh àêu, Watson aâ. Tuy nhiïn anh chùæc cuäng coá möåt chuát yá kiïën chûá, phaãi khöng naâo? Ta haäy xem laåi caác dûä kiïån: àöi chên khöng nhoã thoá, mêëy ngoán chên khöng bao giúâ bõ eáp trong giaây, caái chuyâ bùçng àaá, tñnh nhanh nheån kyâ laå, nhûäng muäi tïn têím àöåc. - Möåt ngûúâi man di! - Töi buöåt miïång kïu lúán - Coá leä àoá laâ möåt trong söë nhûäng ngûúâi Ê'n maâ Giönêthn Xmol àaä cöång taác? - Àaáng ngúâ lùæm - Anh noái - Töi àaä nghô àïën caách giaãi thñch naây luác tröng thêëy thûá vuä khñ laå luâng kia. Song nhûäng dêëu chên kyâ quùåc àaä khiïën töi phaãi xeát laåi vêën àïì möåt söë dên cû Ê'n Àöå quaã thêåt daáng ngûúâi nhoã, nhûng khöng ngûúâi naâo laåi coá thïí àïí

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

295

laåi dêëu chên nhû thïë. Ngûúâi Ê'n coá baân chên daâi vaâ thon; ngûúâi Höìi giaáo coá khaác laâ ngoán chên caái taách hùèn mêëy ngoán khaác, vò hoå mang deáp coá quai keåp giûäa ngoán caái vaâ ngoán thûá hai. Hún nûäa nhûäng muäi tïn kia chó coá thïí duy nhêët àûúåc bùæn ra bùçng öëng àöìng. Thïë thò anh chaâng man di cuãa chuáng ta coá thïí tûâ àêu àïën? - Tûâ Nam Myä chùng? Töi thûã noái liïìu. Holmes vúái tay lïn kïå saách, vaâ lêëy xuöëng möåt cuöën saách daây cöåm. - "Àêy laâ cuöën thûá nhêët cuãa böå baách khoa àang àûúåc xuêët baãn. Ta coá thïí xem noá laâ hiïån àaåi nhêët. Ta àoåc thêëy gò naâo?" Quêìn àaão Ùnàaman nùçm caách àaão Xumatúra nùm trùm saáu mûúi baãy kilömeát vïì phña Bùæc, trong võnh Bùng-gai "Hûâm! Hûâm!". Coân gò àêy? Xem naâo: khñ hêåu êím thêëp, àaá ngêìm san hö, caãng Búle, traåi giam, Ruátlanà, àöìn àiïìn böng. A, àêy röìi! Dên baãn xûá quêìn àaão Ùnàaman coá thïí tûå haâo laâ dên töåc nhoã nhêët trïn quaã àêët mùåc dêìu möåt söë nhaâ nhên chuãng hoåc daânh danh võ naây cho böå töåc Búsúmen úã chêu Phi, böå töåc Digú úã Chêu Myä vaâ cû dên úã àaão Àêët Lûãa. Chiïìu cao trung bònh cuãa hoå khöng quaá möåt meát ba mûúi, nhûng nhiïìu ngûúâi trûúãng thaânh coá thïí taång bònh thûúâng laåi coân thêëp hún nûäa. Böå töåc naây coá tñnh baåo taân vaâ khoá tñnh. Nhûng khi ta àaä chiïëm àûúåc caãm tònh cuãa hoå thò hoå coá thïí rêët hïët loâng hïët daå vúái ta". Xin anh nhúá cho àiïìu àoá, Watson aå. Bêy giúâ haäy nghe nöët àoaån tiïëp "Ngoaåi diïån cuãa hoå rêët ghï khiïëp. Àêìu thò to tûúáng chùèng ra hònh thuâ gò, mùæt nhoã, àûúâng neát trïn mùåt thò biïën hònh, tay chên nhoã thoá. Hoå taân baåo vaâ khoá tñnh àïën nöîi chñnh quyïìn Anh àaä thêët baåi trong moåi cöë gùæng àïí lêëy àûúåc loâng tin cuãa hoå. Tûâ thuúã naâo hoå vêîn laâ nöîi haäi huâng cho nhûäng ngûúâi bõ àùæm taâu maâ hoå taân saát bùçng chuây àaá hoùåc tïn têím àöåc. Nhûäng cuöåc taân saát naây luön kïët thuác bùçng möåt bûäa tiïåc thõt ngûúâi". Thïë àoá, möåt dên töåc hûäu nghõ vaâ hiïëu hoâa Watson aå! Nïëu anh man di cuãa chuáng ta àûúåc tha höì haânh àöång thò vuå aán naây seä coá möåt diïîn biïën coân khuãng khiïëp hún nhiïìu. Tuy thïë, töi nghô rùçng ngay àïën bêy giúâ Giönathan seä tiïëc huái huåi nïëu khöng duâng tïn man di naây. - Nhûng bùçng caách naâo maâ hùæn kiïëm ra àûúåc möåt tïn toâng phaåm cúä àoá?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

296

- AÂ, töi cuäng khöng thïí noái anh roä thïm hún nûäa! Tuy nhiïn, ta àaä xaác àõnh àûúåc laâ Xmol àaä cû nguå taåi àaão Anàaman; thïë coá gò laâ laå nïëu hùæn coá möåt ngûúâi baån laâ dên baãn xûá. Ta seä hiïíu biïët têët caã àiïìu àoá vaâo àuáng thúâi àiïím, töi chùæc chùæn nhû vêåy. Thöi ài, Watson. Tröng anh raä rúâi quaá röìi, ngaã lûng trïn traâng kyã chöëc laát ài, thûã xem töi coá thïí àûa anh vaâo giêëc nguã àûúåc khöng. Anh lêëy cêy vi-ö-löng vaâ bùæt àêìu daåo trong khi töi nùçm nghó. Àoá laâ möåt àiïåu nhaåc mú möång ïm aái chùæc hùèn do anh saáng taác vò anh biïët saáng taác tuây hûáng vúái rêët nhiïìu taâi nùng. Töi mú höì hònh dung àöi tay gêìy guöåc, neát mùåt chùm chuá cuãa anh. Sau àoá, tûúãng chûâng nhû töi xa dêìn trong yïn öín, böìng bïình trïn mùåt biïín êm thanh, àïí röìi bûúác vaâo vuâng möång aão coá khuön mùåt xinh xinh cuãa Mari Morxtan nghiïng trïn töi.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

297

Chûúng chñn Súåi dêy xñch àûát Maäi àïën xïë chiïìu töi múái thûác giêëc, khoaái hoaåt vaâ tûúi tónh hùèn lïn. Shelock vêîn coân ngöìi àoá, nhû luác töi bùæt àêìu nguã; nhûng anh àaä àùåt cêy vô cêìm qua möåt bïn àïí chuái muäi vaâo möåt cuöën saách. Anh ngûúác mùæt lïn khi nghe thêëy töi àöång àêåy, vaâ töi nhêån thêëy trïn khuön mùåt anh veã uã ruä lo lùæng. - Anh nguã say lùæm? - Anh noái - Töi chó ngaåi tiïëng noái chuyïån laâm anh thûác giêëc... - Töi chùèng nghe gò caã. Maâ anh coá nhêån tin tûác gò chûá? - Khöng. Thïë múái thêåt àaáng tiïëc. Töi thuá thêåt laâ töi ngaåc nhiïn vaâ thêët voång. Thïë maâ töi àaä hy voång àïën giúâ naây töi seä àûúåc biïët chuát gò àoá... Uyghin coá àïën baáo caáo: chùèng coá gò. Chùèng coá dêëu vïët gò vïì chiïëc àoâ maáy. Trùæc trúã naây laâm töi àiïn tiïët lïn mêët, búãi möîi giúâ tröi qua laâ möåt giúâ quan troång. - Töi coá thïí giuáp anh àûúåc gò khöng? Giúâ thò töi caãm thêëy khoãe khoùæn lùæm röìi, vaâ sùén saâng laâm möåt chuyïën trinh saát ban àïm khaác nûäa. - Khöng. Ta khöng thïí laâm gò khaác hún laâ chúâ àúåi. Nïëu chuáng ta ài, möåt tñn hiïåu coá thïì àïën trong luác chuáng ta vùæng mùåt, do àoá phñ thúâi gian. Anh muöën laâm gò thò cûá laâm. Riïng töi, töi úã nhaâ àïí canh chûâng. - Thïë thò töi qua Ambúoen thùm baâ Xú-xin Phorixtú. Baâ ta coá yïu cêìu töi. - Baâ Xú-xin Pho-ri-xtú thêåt khöng? Holmes hoãi vúái nuå cûúâi trong aánh mùæt. - AÂ caã cö Morxtan nûäa, dô nhiïn! Caã hai àïìu noáng loâng muöën biïët nhûäng chuyïån àaä xaãy ra. - Nïëu úã vaâo àõa võ anh, töi seä khöng cho hoå biïët quaá nhiïìu Holmes noái - Ta khöng thïí hoaân toaân tin cêåy phuå nûä, dêìu laâ nhûäng phuå nûä töët nhêët.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

298

Thêåt tònh töi muöën phaãn àöëi caái yá kiïën àaáng gheát êëy, song töi cûúäng laåi àûúåc sûå caám döî àoá. - Töi seä trúã vïì sau möåt, hai tiïëng àöìng höì thöi, anh biïët maâ. - Töët. Chuác anh may mùæn nheá. AÂ maâ naây, tiïån thïí anh qua bïn kia söng, phiïìn anh mang traã chuá Töbi nheá? Rêët coá thïí laâ noá khöng coân giuáp ñch ta àûúåc gò nûäa àêu. Thïë laâ töi bùæt con choá àem traã laåi cho nhaâ tûå nhiïn hoåc úã phöë heãm Pinsin, keâm theo nûãa àöìng tiïìn vaâng. Àïën Cambúoen, töi gùåp cö Morxtan húi mïåt moãi vò nhûäng phiïu lûu ngaây höm trûúác, nhûng vêîn nön noáng tröng tin. Vaâ baâ Phorixtú cuäng toâ nhû cö ta. Töi thuêåt laåi vúái hoå têët caã nhûäng viïåc chuáng töi àaä laâm, chó boã qua caác chi tiïët khöng nïn kïí trong têën thaãm kõch. Chùèng haån nhû thuêåt laåi caái chïët cuãa öng Söntö, song khöng noái gò àïën nhûäng tònh huöëng cuãa caái chïët êëy. Cêu chuyïån cuãa töi, dêìu àaä gaån loåc, cuäng coân laâm cho hoå sûäng súâ vaâ run súå. - Thêåt laâ caã möåt pho tiïíu thuyïët - Baâ Phorixtú thöët lïn - Möåt phuå nûä bõ thiïåt haåi quyïìn lúåi möåt kho baáu trõ giaá nûãa triïåu, möåt tïn ùn thõt ngûúâi da àen, möåt tïn phaãn phuác chên göî. Àêìy àuã nhên vêåt, tònh tiïët coân ly kyâ hún caã con aác long hoùåc tïn phaãn böåi theo truyïìn thöëng. - Vaâ coân hai chaâng giang höì hiïåp khaách baão vïå chñnh nghôa nûäa chûá. - Cö Morxtan noái thïm vaâ nhòn töi dõu daâng. - Cö Manri, khi nghô caã gia saãn cuãa cö tuây thuöåc kïët quaã cuãa cöng cuöåc truy têìm naây, töi chùæc cö cuäng khöng hên hoan gò mêëy? Haäy thûã nghô xem, laâm chuã möåt taâi saãn nhû thïë, moåi ngûúâi phuã phuåc dûúái chên maâ phaãi qua bao nhiïu chuyïån. Tim töi húi àêåp maånh vui mûâng khi nhêån thêëy rùçng tònh huöëng naây coá veã nhû khöng gêy nïn möåt aãnh hûúãng àùåc biïåt naâo úã ngûúâi thiïëu nûä. Traái laåi, naâng ngaã àêìu ra phña sau möåt caách tûå haâo, tûúãng nhû sûå viïåc chùèng coá gò lyá thuá àöëi vúái naâng. - Töi lo laâ lo cho öng Thaàúáx Söntö! - Naâng baãi - Ngoaâi ra chùèng coá gò thûåc sûå quan troång. Töi thêëy öng êëy àaä xûã sûå rêët ngay thùèng vaâ töët buång trong moåi trûúâng húåp. Böín phêån chuáng ta laâ minh oan cho öng êëy khoãi lúâi buöåc töåi khuãng khiïëp maâ thiïëu cú súã kia.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

299

Boáng chiïìu àaä ngaã daâi luác töi rúâi Cambúoen vaâ maäi àïën töëi mõt töi múái vïì àïën phöë Bêy cú. Caånh chiïëc ghïë baânh cuãa baån töi chó coân laåi cuöën saách vaâ öëng àiïëu cuãa anh. Töi àaão mùæt nhòn quanh, hy voång anh àïí laåi cho töi àöi chûä nhûng töi chùèng thêëy gò. - Chùæc öng Shelock Holmes ài vùæng? Töi hoãi baâ Húátxún khi baâ êëy lïn àoáng cûãa. - Khöng, thûa öng. Öng êëy àaä lïn phoâng riïng. Öng biïët khöng - Baâ haå thêëp gioång thò thêìm tiïëp - Töi lo cho sûác khoãe cuãa öng êëy quaá. - Nhûng taåi sao thïë. Baâ Húátxún? - Naây nheá, thûa öng, öng êëy laå luâng thïë naâo êëy! Sau khi öng ài, öng êëy bùæt àêìu saãi bûúác khöng ngûâng trong gian phoâng, doåc ngang, ngang doåc, töi phaãi nhûác àêìu ài àûúåc. Thïë röìi töi laåi nghe öng êëy noái möåt mònh. Möîi lêìn coá ai goä cûãa, öng àïën bêåc thïìm cûãa hoãi: "Ai thïë, baâ Húátxún?" Bêy giúâ thò öng tûå giam mònh trong phoâng, nhûng töi vêîn coân nghe öng raão bûúác nhû trûúác. Mong rùçng öng êëy khöng ngaä bïånh, thûa öng. Töi àaä àaánh baåo gúåi yá cho öng möåt liïìu thuöëc an thêìn, nhûng öng êëy quay ngoùæt laåi vúái möåt aánh nhòn thïë naâo êëy. Töi khöng biïët laâ töi àaä ra khoãi phoâng bùçng caách naâo nûäa. - Töi nghô laâ baâ khöng coá gò phaãi lo lùæng caã, baâ Húátxún aå. Cuäng àaä coá lêìn töi thêëy anh êëy nhû vêåy. Anh êëy àang coá chuát chuyïån bûåc mònh àêëy thöi. Trong luác tòm caách trêën an baâ chuã nhaâ töët buång, baãn thên töi cuäng khöng khoãi lo ngaåi khi thónh thoaãng nghe tiïëng chên nheå nhaâng cuãa Shelock Holmes êm vang trong suöët àïm daâi êëy. Töi hiïíu caái tònh traång bêët àöång ngoaâi yá muöën êëy haânh haå anh êëy nhû thïë naâo. Àïën bûäa àiïím têm, tröng anh höëc haác suát keám hùèn. Hai àiïím söët àoã hiïån lïn trïn goâ maá. - Anh àang tûå laâm kiïåt sûác àêëy, anh baån úi. Töi nghe anh saãi bûúác trong phoâng suöët caã àïm - Töi nhêån xeát. - Töi khöng taâi naâo nguã àûúåc - Anh àaáp - Baâi toaán quyã quaái naây laâm töi hao moân mêët. Quaã thêåt laâ ngu xuêín phaãi dûâng laåi búãi möåt trúã ngaåi thêåt khöng ra gò trong khi caã phêìn coân laåi àïìu àaä vûúåt qua. Töi biïët roä caác nhên vêåt, chiïëc àoâ maáy, têët caã moåi

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

300

àiïìu cêìn thiïët. Ê'y vêåy maâ chùèng thu àûúåc möåt tin tûác naâo caã. Töi àaä tung caác cú quan khaác vaâo dêëu vïët truy têìm; töi àaä vêån duång moåi phûúng tiïån trong quyïìn haån cuãa töi. Hai bïn búâ söng àûúåc luåc soaát kyä; chùèng möåt kïët quaã naâo. Vaâ baâ Xmñt chùèng coá tin tûác naâo vïì àûác öng chöìng. Chùæc töi seä phaãi kïët luêån chuáng àaä àaánh àùæm chiïëc taâu. Nhûng giaã thiïët nïu lïn coá khaá nhiïìu biïån baác. - Nïëu baâ Xmñt àûa ta vaâo lêìm àûúâng thò sao? - Khöng, töi nghô coá thïí gaåt ra ngoaâi giaã thiïët naây. Nhûäng cuöåc àiïìu tra töi àaä tiïën haânh xaác nhêån quaã thêåt coá möåt chiïëc àoâ maáy theo nhû àaä mö taã. - Coá thïí laâ noá àaä ngûúåc doâng söng? - Töi cuäng àaä nghô àïën àiïìu àoá. Möåt toaán ngûúâi ài tòm seä ài ngûúåc búâ söng lïn àïën têån Rñtsúmöng! Nïëu höm nay ta khöng àûúåc gò, thò chñnh töi ngaây mai seä ra trêån àïí tòm kiïëm boån kòa chûá khöng phaãi chiïëc taâu nûäa. Nhûng chùæc chùæn ta seä nhêån àûúåc tin. Chùæc chùæn! Ê'y thïë maâ chuáng töi chùèng nhêån àûúåc gò raáo. Khöng möåt chûä cuãa Uyghin hoùåc cuãa caác cú quan baáo chñ. Phêìn lúán baáo chñ àïìu coá baâi viïët vïì têën thaãm kõch úã Nooácuád? Têët caã àïìu coá veã khöng mêëy thiïån caãm vúái öng Thaàúáx Söntö àaáng thûúng. Tuy nhiïn chùèng coá chi tiïët naâo múái laå, ngoaåi trûâ viïåc àiïìu tra tû phaáp trûúác böìi thêím seä tiïën haânh ngaây höm sau. Cuäng trong töëi àoá, töi ài böå àïën Cambúoen thuêåt laåi cho hai ngûúâi àaân baâ nhûäng cöë gùæng vö böí cuãa chuáng töi. Luác trúã vïì, töi thêëy Holmes thêët voång vaâ coá phêìn cau coá. Anh chùèng buöìn traã lúâi nhûäng cêu hoãi cuãa töi vaâ suöët buöíi töëi miïåt maâi vúái viïåc phên chêët hoáa hoåc khoá loâng hiïíu nöíi. Coá caã nhûäng nöìi cöí cong phaãi àun noáng vaâ chûng cêët húi toãa ra möåt muâi khiïën töi phaãi boã tröën ra khoãi phoâng. Túâ múâ saáng vêîn nghe thêëy tiïëng laách caách caác öëng nghiïåm va chaåm nhau; vêåy laâ anh vêîn coân bêån bõu vúái nhûäng cuöåc thûã nghiïåm nùång muâi. Thònh lònh töi vuåt choaâng tónh dêåy. Qua aánh bònh minh, töi ngaåc nhiïn thêëy anh àûáng caånh giûúâng. Anh mùåc möåt böå àöì thuãy thuã thö sú vaâ thùæt quanh cöí chiïëc khùn quaâng àoã àaä súân.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

301

- Töi ài vïì phña söng, Watson aâ! - Anh baão - Töi suy ài nghô laåi maäi vïì vêën àïì. Töi chó thêëy coá möåt löëi thoaát. Dêìu sao cuäng nïn mang noá ra thûã xem. - Vêåy töi coá thïí ài vúái anh chûá? - Töi noái. - Khöng. Ú' laåi àêy thay mùåt töi, anh àûúåc viïåc hún. Töi tiïëc laâ phaãi ài, búãi vò trêån àêëu bûúác vaâo giai àoaån maâ möåt tñn hiïåu naâo àoá coá thïí gúãi àïën cho ta trong ngaây, mùåc dêìu chiïìu höm qua Uyghin coá phêìn bi quan. Töi nhúâ anh múã têët caã thû tûâ, àiïån tñn vaâ moåi thûá khaác gúãi tïn töi vaâ nhúâ anh xûã lyá höå trong trûúâng húåp ta nhêån àûúåc tin tûác. Töi coá thïí tröng cêåy úã anh chûá? - Chùæc chùæn röìi! - Töi e rùçng anh seä khöng gúãi àiïån tñn àûúåc cho töi àêu vò töi khöng thïì cho anh biïët töi seä úã àêu. Tuy nhiïn, nïëu may mùæn, töi seä khöng ài vùæng lêu lùæm àêu. Dêìu sao, chùæc töi cuäng seä biïët àûúåc chuát gò àoá trûúác khi trúã vïì. Vaâo buöíi chiïìu têìm, töi vêîn chûa coá tin tûác gò cuãa Holmes caã. Nhûng àïën luác múã túâ baáo Xtanàúát, töi múái thêëy rùçng vuå aán àaä coá nhûäng diïîn biïën múái. Nhêåt baáo naây viïët: "Vïì têën thaãm kõch Ê'ppú Nooácuáà, chuáng töi coá lyá do tin rùçng nöåi vuå coân phûác taåp vaâ bñ êín hún ta nghô luác ban àêìu. Möåt cuöåc àiïìu tra sêu saát chûáng minh öng Thaàúáx Söntö hoaân toaân khöng thïí naâo can dûå vaâo vuå viïåc. Öng àaä àûúåc thaã cuâng vúái baâ quaãn gia Búác-xtön töëi qua. Tuy nhiïn, dûúâng nhû caãnh saát àaä tòm ra vïët tñch nhûäng thuã phaåm thûåc sûå. Chñnh öng Atenni Giön, thuöåc Súã caãnh saát trung ûúng, bùçng oác saáng suöët vaâ quyïët àoaán maâ ai cuäng biïët, laâ ngûúâi tiïën haânh àiïìu tra. Ngûúâi ta chúâ àúåi nhiïìu vuå bùæt búá khaác trong tûúng lai gêìn àêy". - Hay àêëy! Töi nghô - Anh baån Söntö àûúåc tûå do. Nhûng coân "àêìu möëi dêëu vïët múái" nhû thïë naâo. Nghe giöëng nhû möåt cöng thûác quy ûúác àûúåc mang ra sûã duång möîi khi caãnh saát lêìm lêîn. Töi àùåt túâ baáo lïn baân vûâa luác töi nhêån thêëy baâi quaãng caáo rao vùåt trong cöåt "Tòm ngûúâi thêët laåc". Muåc êëy viïët: "Ngûúâi thêët laåc: - Xeát rùçng Mooácàúcai Xmñt, chuã taâu, vaâ con trai Giai, àaä rúâi khoãi bïën cuãa Xmñt vaâo khoaãng ba giúâ saáng, thûá ba vûâa röìi, trong möåt chiïëc thuyïìn maáy mang

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

302

tïn Raång Àöng chaåy bùçng húi nûúác, sún maâu àen vúái bùng àoã, öëng khoái àen vúái möåt bùng trùæng. Seä tùång nùm àöìng cho ngûúâi naâo coá thïí cung cêëp tin tûác liïn quan àïën Mooácàúcai Xmñt vaâ chiïëc àoâ maáy Raång Àöng. Xin liïn hïå vúái baâ Xmñt, taåi bïën àoâ Xmñt, hoùåc taåi söë 221b, phöë Bêycú". Roä raâng àêy laâ viïåc laâm cuãa Holmes, àõa chó úã phöë Bêycú àuã àïí biïån giaãi àiïìu naây. Töi thêëy muåc rao vùåt àûúåc thaão ra rêët khön kheáo. Vò nhûäng keã chaåy tröën coá thïí àoåc àïën maâ khöng thêëy gò khaác hún laâ nöîi lo lùæng rêët dïî hiïíu cuãa möåt ngûúâi vúå vïì sûå vùæng mùåt quaá lêu cuãa chöìng. Ngaây chúâ àúåi daâi thêåt. Cûá möîi luác coá ai goä cûãa, hoùåc coá tiïëng chên ai vang lïn ngoaâi phöë, töi cûá nghô Holmes trúã vïì, hoùåc coá ngûúâi àem laåi tin tûác. Töi thûã àoåc saách, nhûng yá nghô laåi cûá bay vïì cuöåc tòm kiïëm laå luâng cuãa chuáng töi, vïì hai tïn cûúáp chùèng giöëng nhau chuát naâo. Coá khi naâo, töi thùæc mùæc tûå hoãi, lêåp luêån cuãa baån töi chûáa àûång möåt sai lêìm to lúán naâo khöng? Anh khöng thïí laâ naån nhên möåt aão tûúãng dai dùèng sao? Àêìu oác linh hoaåt vaâ tñnh toaán cuãa anh êëy khöng thïí xêy dûång nïn möåt giaã thiïët kyâ quùåc trïn nhûäng tiïìn àïì sai laåc sao? Töi chûa bao giúâ thêëy anh lêìm lêîn. Tuy nhiïn, böå oác tinh tïë nhêët àöi khi cuäng coá thïí lêìm nhû thûúâng. Holmes rêët coá thïí laâ naån nhên cuãa löëi lyá luêån sùæc saão cuãa chñnh anh. Phaãi chùng anh coá chiïìu hûúáng thñch löëi giaãi thñch laå luâng trong khi möåt caách giaãi thñch dïî daâng laåi úã trong têìm nhòn. Mùåt khaác baãn thên töi àaä chûáng kiïën caác sûå viïåc vaâ theo doäi löëi diïîn dõch cuãa anh. Nhòn laåi haâng loaåt sûå cöë liïn kïët vúái nhau (möåt söë lúán tûå chuáng thò têìm thûúâng, song têët caã àïìu nhùæm vïì möåt hûúáng) töi khöng thïí khöng nghô rùçng cûá cho laâ caách giaãi thñch cuãa Holmes coá sai lïåch chùng nûäa, thò chên lyá cuäng vêîn khiïën ta phaãi ngaåc nhiïn. Àïën ba giúâ chiïìu, chuöng cûãa reo vang. Töi nghe möåt gioång noái haách dõch úã phoâng ngoaâi. Thêåt ngaåc nhiïn laâm sao khi töi thêëy àñch thên öng Atenni Giön bûúác vaâo! Chaâ öng ta rêët khaác vúái võ giaáo sû cuãa lûúng tri, aáp chïë vaâ cöåc cùçn, ngûúâi àaä nùæm lêëy vuå aán vúái bao nhiïu laâ tûå tin taåi A'ppú Nooácuáà! Öng àaä biïíu löå vöi töi möåt sûå ön hoâa thêåt laâ bêët ngúâ. Thiïëu àiïìu öng haå mònh xin löîi töi. - Chaâo öng? Chaâo öng! Öng ta bùæt àêìu - Öng Shelock Holmes chùæc laâ ài vùæng!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

303

- Vêng, vaâ töi cuäng khöng biïët anh êëy vïì vaâo giúâ naâo. Chùæc öng muöën chúâ anh êëy? Nïëu thïë, múâi öng ngöìi nghó vaâo ghïë baânh naây vaâ duâng möåt àiïëu xò gaâ. - Caãm ún, töi khöng àoâi hoãi gò hún - Öng noái vaâ lau traán vúái chiïëc muâi soa röång maâu àoã. - Öng duâng möåt ly uyát-ki xö-àa nheá? - Vêng, xin cho töi nûãa ly thöi. Muâa naây múái thïë maâ àaä rêët noáng röìi àêëy. Laåi coân nhûäng lo nghô noá döìn dêåp àïën vúái töi... Chùæc öng cuäng biïët qua caách giaãi thñch cuãa töi vïì vuå Nooácuáà! - Töi nhúá laâ öng àaä phaát biïíu röìi. - Vêng. Thïë maâ, baác sô aå, töi phaãi duyïåt laåi. Öng coá tin rùçng töi àaä buãa kñn öng Söntö trong lûúái cuãa töi thò àuâng möåt caái, öng êëy thoaát ra àûúåc bùçng caái löî höíng úã giûäa. Öng êëy àaä dûång àûúåc möåt bùçng chûáng khöng chï traách vaâo àêu àûúåc. Tûâ luác rúâi khoãi phoâng ngûúâi anh, öng êëy khöng luác naâo úã möåt mònh. Vêåy khöng thïí naâo öng êëy laâ ngûúâi treâo lïn maái nhaâ vaâ chui qua cûãa söí trïn maái. Thêåt laâ möåt vuå aán töëi muâ muâ, tùm tiïëng nghïì nghiïåp cuãa töi aãnh hûúãng vaâo àêëy rêët nhiïìu. Töi rêët mong coá ngûúâi giuáp àúä töi àöi chuát. - Ai trong chuáng ta àöi khi cuäng phaãi cêìn àïën àiïìu àoá - Töi laånh luâng àaáp laåi. - Baån öng, öng Shelock Holmes, laâ möåt con ngûúâi tuyïåt vúâi öng aå! Öng ta noái tiïëp bùçng gioång thên tònh khaãn àùåc - Àoá laâ möåt ngûúâi khöng biïët àïën thêët baåi. Ngaây coân treã, töi tûâng thêëy öng êëy àaãm traách möåt söë lúán vuå aán, vaâ töi chûa thêëy coá vuå naâo maâ öng êëy khöng laâm saáng toã àûúåc. Öng ta duâng nhûäng phûúng phaáp thêåt àùåc biïåt. Coá leä húi vöåi àïí phaát biïíu thaânh lyá thuyïët... Nhûng noái chung, öng êëy coá thïí laâ möåt thanh tra caãnh saát àêìy hûáa heån. Töi chùèng ngaåi gò maâ noái thùèng ra àiïìu àoá. Saáng nay öng êëy coá gûãi cho töi möåt bûác àiïån. Theo töi hiïíu, öng êëy nùæm àûúåc möåt söë bùçng chûáng vïì vuå Söntö. Bûác àiïån êëy àêy. Öng lêëy bûác àiïån tñn trong tuái ra àûa cho töi. Noá àûúåc àaánh ài tûâ Pöpla, luác mûúâi hai giúâ trûa. Bûác àiïån viïët: "Àïën ngay phöë Bêycú. Àúåi töi nïëu töi khöng vïì kõp. Töi àang theo saát bùng Söntö. Öng coá thïí àïën vúái chuáng töi töëi nay nïëu muöën tham dûå maân choát".

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

304

- Töët quaá. Anh êëy phùng ra àûúåc àêìu dêy röìi - Töi noái. - A, thïë öng êëy cuäng lêìm lêîn sao? - Giön noái lúán, gioång thoãa maän thêëy roä - Ngay nhûäng bêåc taâi ba nhêët trong chuáng ta àöi khi cuäng lêìm laåc. Cuöåc àuöíi bùæt cuãa öng ta têët nhiïn coá thïí chûáng toã laâ vö böí; nhûng vúái tû caách möåt viïn chûác phaáp luêåt nhiïåm vuå cuãa töi laâ khöng àïí loåt qua möåt cú höåi naâo caã... Töi nghe coá ai úã cûãa. Coá leä laâ öng ta chùng? Tiïëng chên bûúác nùång nïì, loaång choaång trïn cêìu thang cuâng vúái tiïëng thúã phò phoâ: ngûúâi khaách bûúác lïn möåt caách khoá nhoåc. Möåt àöi lêìn, bûúác chên nghe ngêåp ngûâng, sau cuâng möåt ngûúâi àaân öng xuêët hiïån úã thïìm cûãa röìi bûúác vaâo. Hònh daång bïì ngoaâi thêåt phuâ húåp vúái tiïëng àöång öng êëy taåo ra: àoá laâ möåt ngûúâi àaân öng àûáng tuöíi, mùåc böå àöì thuãy thuã vaâ möåt chiïëc aáo veát cuä kyä caâi nuát lïn têån cöí. Öng ài guâ lûng, àêìu göëi run rêíy, thúã khoá nhoåc roä raâng vò bïånh hen suyïîn. Öng ta tûåa vaâo chiïëc gêåy bùçng göî söìi àöi vai rûúán lïn àïí cöë hñt khöng khñ vaâo phöíi. Chiïëc khùn quaâng che lêëy cöí vaâ trïn khuön mùåt, töi chó nhêån thêëy roä cùåp mùæt sêîm linh hoaåt vúái àöi chên maây trùæng vaâ haâng ria meáp daâi maâu xaám. Toaân böå cho ta caãm giaác àoá laâ möåt sô quan haâng haãi luöëng tuöíi söëng trong caãnh ngheâo naân. - Naâo, öng baån muöën gò? - Töi noái. Öng ta nhòn quanh chêìm chêåm vúái sûå thêån troång cuãa ngûúâi giaâ, röìi quyïët àõnh cêët tiïëng: - Öng Shelock Holmes coá nhaâ khöng aå? - Khöng, nhûng töi thay mùåt anh êëy. Nïëu öng coá gò nhùæn gúãi cho anh êëy. Coá phaãi laâ vïì chiïëc àoâ maáy cuãa Mooácàúcai Xmñt chùng? - Àuáng. Töi biïët noá úã àêu. Töi cuäng biïët nhûäng ngûúâi öng ta tòm kiïëm úã àêu. Vaâ töi cuäng biïët luön kho baáu úã àêu. Töi biïët têët caã moåi chuyïån. - Thïë thò xin öng cho töi roä ài, töi seä noái laåi vúái anh êëy. - Töi chó muöën noái vúái àñch thên öng êëy thöi - Öng giaâ nhùæc laåi gioång bûúáng bónh. - Thïë thò öng phaãi àúåi anh êëy vêåy!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

305

- Khöng, khöng! Khöng ai coá thïí laâm töi phaãi phñ mêët caã möåt ngaây. Nïëu öng Holmes khöng coá àêy thïë thò öng Holmes seä phaãi lo liïåu lêëy möåt mònh! Caã hai ngûúâi àïìu tröng khoá tin cêåy. Töi khöng coá gò àïí noái hïët. Öng giaâ liïìn ài vïì phña cûãa, keáo lïët àöi chên, nhûng Atenni Giön caãn àûúâng laäo laåi. - Chúâ chuát, öng baån giaâ! - Öng noái - Öng nùæm giûä tin tûác quan troång, öng khöng coá quyïìn boã ài. Dêìu öng muöën hay khöng, chuáng töi cuäng giûä öng laåi àêy cho àïën luác baån chuáng töi trúã vïì. Laäo giaâ chêåp choaång nhaãy böí túái, nhûng Atenni Giön duâng àöi vai lûåc lûúäng tò vaâo cûãa, laäo giaâ thêëy moåi khaáng cûå àïìu vö ñch. - Àöëi xûã vúái thiïn haå kiïíu gò maâ laå luâng vêåy? - Laäo vûâa kïu lïn, vûâa lêëy gêåy nïån xuöëng nïìn nhaâ - Töi àïën àêy àïí gùåp möåt ngûúâi, caã hai öng töi chûa tûâng gùåp bao giúâ maâ laåi àöëi xûã vúái töi nhû thïë haã? - Thò cuäng chùèng coá thiïåt thoâi gò cho öng àêu! Chuáng töi seä àïìn buâ öng vïì chöî thúâi giúâ öng mêët. Öng ngöìi àêy ài, trïn ghïë traâng kyã naây. Öng khöng phaãi àúåi lêu àêu. Laäo giaâ miïîn cûúäng nghe theo, ngöìi xuöëng. Giön vaâ töi àöët laåi àiïëu xò gaâ vaâ cêu chuyïån giûäa chuáng töi laåi tiïëp tuåc khöng maãy may bêån têm àïën öng giaâ nûäa. - Töi nghô caác öng cuäng nïn múâi töi möåt àiïëu xò gaâ chûá Öng giaâ àöåt ngöåt noái. Chuáng töi giêåt naãy mònh. Àñch thõ laâ Holmes àang ngöìi caånh chuáng töi, mùåt löå veã thñch thuá nheå nhaâng. - "Holmes" - Töi kïu lïn - Anh àêëy aâ? Thïë coân öng kia àêu röìi? - Thò laäo êëy àêy naây! - Anh noái vaâ chó vaâo àöëng toác baåc. Toaân böå laäo êëy úã àêy naây: múá toác giaã, ria meáp, löng maây, têët caã àïìu coân àêy. Töi cûá nghô sûå caãi trang cuãa töi cuäng taåm àûúåc, nhûng khöng ngúâ noá laåi àaåt möåt caách choái loåi nhû vêåy. - A, àöì xoã laá - Giön thöët lïn gioång húán húã - Öng coá thïí trúã thaânh diïîn viïn kõch àêëy, maâ laâ diïîn viïn kõch ngoaåi haång nûäa

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

306

laâ khaác. Tiïëng ho àuáng laâ tiïëng ho nghe trong nhûäng cùn nhaâ öí chuöåt, vaâ àöi chên laão àaão öng phö chûúng àaáng giaá mûúâi àöìng möåt tuêìn àêëy. I't ra, töi cuäng nhêån ra àûúåc aánh nhòn quen thuöåc trong cùåp mùæt àoá. Öng thêëy khöng, öng Holmes, chuáng töi àêu coá àïí öng thoaát khoãi tay chuáng töi dïî nhû thïë àêu! - Töi àaä laâm viïåc suöët caã ngaây dûúái böå caãi trang naây Holmes vûâa noái vûâa chêm àiïëu xò gaâ - Chaã laâ öng biïët àêëy, nhiïìu ngûúâi chung quanh bùæt àêìu nhêån ra töi, nhêët laâ tûâ khi anh baån chuáng ta buöìn tònh cho àùng möåt vaâi cêu chuyïån trong àoá tïn töi àûúåc nïu lïn quaá roä raâng. Öng àaä nhêån àûúåc àiïån cuãa töi chûá? - Vêng, chñnh noá àûa töi àïën àêy. - Cöng viïåc cuãa öng tiïën haânh töët chûá? - Têët caã àïìu suåp àöí. Töi àaä phaãi thaã hai ngûúâi tuâ ra, vaâ chùèng coá bùçng cúá gò chöëng hai ngûúâi coân laåi. - Öng chúá lo. Chuáng töi seä giao cho öng tïn khaác àïí thay vaâo. Nhûng vúái àiïìu kiïån öng nhêån nhûäng chó thõ cuãa töi. Töi xin nhûúâng laåi cho öng têët caã cöng lao vïì mùåt chñnh quyïìn, àöíi laåi öng phaãi haânh àöång theo lúâi töi yïu cêìu. Àöìng yá chûá? - Hoaân toaân thöi, miïîn öng giuáp töi tòm ra nhûäng keã phaåm töåi. - Àûúåc. Tuy nhiïn, trûúác hïët töi muöën möåt thiïëc taâu caãnh saát, taâu maáy húi nûúác, sùén saâng dûúái chên bêåc tam cêëp bïën Oeáxtminxtú vaâo luác baãy giúâ töëi nay. - Dïî thöi. Luác naâo cuäng coá sùén möåt chiïëc quanh àoá. Töi coá thïí qua phöë goåi àiïån thoaåi cho chùæc. - Tiïëp àoá, töi cêìn hai ngûúâi lûåc lûúäng, dûå phoâng coá gùåp khaáng cûå. - Trïn taâu seä coá hai, ba ngûúâi nhû thïë. Coân gò nûäa khöng? - Khi bùæt àûúåc boån gian, öng àïí laåi kho baáu cho chuáng töi. Töi nghô baån töi hiïån coá mùåt taåi àêy seä vö cuâng vui sûúáng khi trao kho baáu laåi cho cö gaái laâ ngûúâi theo phaáp luêåt àûúåc hûúãng phên nûãa. Ta haäy àïí cö ta laâ ngûúâi àêìu tiïn àûúåc múã kho baáu ra . Phaãi thïë khöng Watson?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

307

- Töi rêët vinh dûå. - Thêåt laâ möåt thuã tuåc khöng húåp lïå tyá naâo - Giön vûâa noái vûâa lùæc àêìu - Tuy nhiïn, búãi moåi caái trong vuå naây àïìu khöng húåp lïå... Töi nghô ta chó cêìn nhùæm mùæt laâm ngú laâ àûúåc. Nhûng sau àoá kho baáu phaãi àûúåc trao laåi cho chñnh quyïìn cho àïën luác kïët thuác cuöåc àiïìu tra chñnh thûác. - Têët nhiïn. Coân gò bònh thûúâng hún nûäa? Coân möåt àiïím: töi muöën chñnh Giönathan Xmol cho töi möåt söë chi tiïët. Öng biïët töi muöën tiïën haânh cuöåc àiïìu tra àïën têån cuâng vaâ laâm saáng toã nhûäng goác caånh nhoã nhùåt nhêët cuãa möåt vuå aán. Öng coá gò phaãn àöëi nïëu gùåp ngûúâi êëy baán chñnh thûác khöng? Cuöåc höåi kiïën naây coá thïí laâ taåi àêy hoùåc úã núi khaác, búãi leä ngûúâi naây seä àûúåc canh giûä cêín thêån. - Vêng, noái thêåt thò öng laâm chuã tònh hònh. Töi khöng coá möåt bùçng chûáng naâo vïì sûå hiïån hûäu cuãa tïn Giönathan Xmol àoá caã. Tuy nhiïn töi vêîn chûa thêëy rùçng bùçng caách naâo töi coá thïí tûâ chöëi öng cuöåc diïån kiïën êëy nïëu öng bùæt àûúåc y. - Thïë laâ chuáng ta àïìu nhêët trñ vïì mêëy vêën àïì êëy chûá? - Hoaân toaân. Coân gò nûäa khöng? - Vêng, coân, nhûng chó laâ àïí múâi öng duâng bûäa töëi vúái chuáng töi. Trong nûãa tiïëng àöìng höì nûäa, bûäa ùn seä sùén saâng. Töi coá soâ, möåt cùåp gaâ löi vaâ möåt ñt rûúåu chaát trùæng haão haång. Watson aâ, anh chûa bao giúâ biïët taâi nöåi trúå cuãa töi àêu!

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

308

Chûúng mûúâi Hïët àúâi tïn dên àaão Bûäa ùn thêåt vui veã. Khi naâo anh muöën, Holmes laâ möåt tay noái chuyïån taâi tònh; töëi höm êëy, anh muöën nhû thïë. Dûúâng nhû anh úã trong tònh traång phêën chêën hûáng khúãi vaã toã ra rêët hoaåt baát. Chuyïín nhanh tûâ chuã àïì naây sang chuã àïì khaác, nhûäng vúã kõch thúâi Trung cöí, nhaåc vô cêìm cuãa Xtraàivariux, àaåo Phêåt taåi Xêy lên, taâu chiïën trong tûúng lai, ngaânh göëm thúâi Trung cöí, anh thaão luêån möîi àïì taâi naây tûúãng nhû àaä tûâng nghiïn cûáu kyä lûúäng. Tñnh tònh vui veã luác êëy hoaân toaân khaác hùèn veã thiïíu naäo hai ngaây trûúác. Atenni Giön thò toã ra lõch thiïåp trong nhûäng giúâ giaãi lao êëy vaâ tham dûå buöíi ùn töëi rêët vui veã. Phêìn töi, töi thêëy nheå nhoäm khi nghô rùçng chuáng töi àaä àïën gêìn chöî kïët thuác vuå aán vaâ cuäng àïí mònh xuöi theo niïìm vui dïî lêy cuãa Holmes. Trong suöët bûäa ùn, khöng möåt ai trong chuáng töi àïì cêåp àïën thaãm kõch àaä kïët húåp chuáng töi laåi luác êëy. Khi baân ùn àûúåc doån deåp, Holmes liïëc nhòn àöìng höì vaâ roát àêìy ba ly rûúåu. - Möåt tuêìn rûúåu àïí chuác chuyïën ài nho nhoã cuãa chuáng ta thaânh cöng! - Anh ra lïånh - Vaâ bêy giúâ àaä àïën luác lïn àûúâng. Watson, anh coá suáng ngùæn khöng? - Töi coá khêíu suáng cuä trong baân giêëy. - Anh nïn mang noá theo. Phaãi dûå kiïën moåi tònh huöëng. Töi thoaáng thêëy xe àúåi úã cûãa. Töi àaä goåi heån luác saáu giúâ rûúäi. Khoaãng sau baãy giúâ, chuáng töi àïën taâu Oeáxtminxtú. Bùçng con mùæt laânh nghïì, Holmes xem xeát chiïëc àoâ maáy àang àúåi chuáng töi. - Coá dêëu hiïåu gò cho biïët noá thuöåc caãnh saát? - Vêng, coá. Coá ngoån àeân xanh bïn höng. - Thïë thò phaãi gúä noá ra.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

309

Sau khi àaä caãi tiïën chuát àónh nhû thïë, chuáng töi ngöìi vaâo taâu vaâ ngûúâi ta nhöí neo. Giön, Holmes vaâ töi ngöìi phña sau. Möåt ngûúâi àûáng úã àêìu laái, möåt ngûúâi àûáng maáy vaâ hai viïn thanh tra vaåm vúä úã phña trûúác. - Ta ài àêu àêy - Giön hoãi. - Àïën La Tua1. Hoå ngûâng trûúác cöng xûúãng Giùæccöbxún. Roä raâng chiïëc taâu cuãa chuáng töi chaåy rêët nhanh. Chuáng töi qua mùåt tûâng àoaân xaâ-lan chêët àêìy haâng, nhanh tûúãng nhû nhûäng àoaân àang boã neo. Holmes núã möåt nuå cûúâi thoãa maän khi thêëy taâu chuáng töi àuöíi kõp möåt chiïëc taâu maáy khaác vaâ àïí noá laåi phña sau. - Ta phaãi coá khaã nùng àuöíi kõp bêët cûá ai trïn àoaån söng naây - Anh noái. - Coá thïí laâ húi noái ngoa nhûng khöng coá nhiïìu àoâ maáy coá khaã nùng boã rúi chuáng ta àêu. - Ta phaãi àuöíi chên chiïëc Raång Àöng vöën nöíi tiïëng phoáng nhanh nhû giöëng haãi êu. Töi seä giaãi thñch bùçng caách naâo töi àaä tòm thêëy chiïëc Raång Àöng, Watson. Anh coân nhúá túi bûåc mònh hïët sûác vò bõ caãn trúã búãi möåt viïåc khoá khùn coãn con chûá? - Coá. - Thïë naây nheá. Luác vuâi àêìu vaâo viïåc phên tñch hoáa chêët, trñ oác töi àûúåc hoaân toaân thanh thaãn. Möåt trong nhûäng chñnh khaách lúán nhêët cuãa ta coá noái caách nghó ngúi töët nhêët laâ thay àöíi cöng viïåc laâm. Ê'y thïë maâ àuáng àêëy! Khi töi thaânh cöng viïåc hoâa tan hyddrö-cacbon, möåt cöng trònh töi nghiïn cûáu tûâ trûúác, töi quay vïì vêën àïì Söntö vaâ möåt lêìn nûäa duyïåt xeát laåi toaân böå vêën àïì. Àaám treã con cuãa töi luåc soaát khöng kïët quaã con söng - ngûúåc cuäng nhû xuöi gioâng. Chiïëc àoâ maáy khöng nùçm taåi möåt bïën àoâ naâo maâ cuäng khöng trúã vïì bïën cuãa noá. Bõ àaánh àùæm àïí xoáa moåi dêëu vïët laâ àiïìu khoá coá thïí xaãy ra. Tuy nhiïn töi vêîn giûä laåi giaã thuyïët naây trong àêìu trûúâng húåp cêìn àïën noá. Töi biïët caái anh chaâng Xmol kia laâ möåt ngûúâi khaá mûu mö xaão quyïåt nhûng töi khöng tin hùæn coá àuã tinh vi. Sau àoá, töi nghô àïën viïåc laâ hùæn 1 La Tua (La Tour): tïn goåi tiïëng Anh laâ Tower of London: Thaáp Luên Àön, xêy dûång vaâo thïë kyã 11, duâng laâm cung àiïån vaâ núi giam tuâ chñnh trõ.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

310

chùæc àaä úã taåi Luên Àön möåt thúâi gian, bùçng chûáng laâ hùæn kiïím soaát chùåt cheä khu biïåt trang Pöngàisïri. Nhû vêåy hùæn rêët khoá loâng maâ boã ài tûác khùæc àûúåc. Hùæn cêìn möåt khoaãng thúâi gian naâo àoá, dêìu chó laâ möåt ngaây àïí thanh toaán cöng viïåc. I't ra nhûäng àiïìu naây cuäng coá thïí xaãy ra. - Töi laåi thêëy coá veã khaá àöåc àoaán - Töi noái - Àiïìu coá thïí xaãy ra hún laâ hùæn àaä thu xïëp moåi sûå trûúác khi ra tay chûá. - Khöng, töi khöng nghô nhû vêåy. Hang öí cuãa hùæn laâ möåt núi truá êín quyá baáu quaá nïn hùæn khöng thïí nghô àïën viïåc rúâi boã núi àoá trûúác khi chùæc chùæn coá thïí tòm ra möåt núi khaác. Röìi laåi coân mùåt naây nûäa cuãa vêën àïì: Gionathan chùæc phaãi nghô àïën hònh daáng khaác thûúâng khoá loâng che mùæt cuãa tïn toâng phaåm, duâ coá cho y ùn mùåc caách naâo chùng nûäa cuäng coá thïí gúåi trñ toâ moâ vaâ coân coá thïí khiïën möåt söë ngûúâi liïn hïå àïën têën thaãm kõch úã Nooácuáà nûäa. Hùæn àuã thöng minh àïí nghô àïën àiïìu àoá. Boån chuáng rúâi khoãi nhaâ vaâo ban àïm vaâ Xmol phaãi trúã vïì trûúác raång saáng. Thïë maâ khi chuáng àïën núi chiïëc àoâ àêåu thò àaä quaá ba giúâ saáng; coân möåt tiïëng àöìng höì nûäa laâ ngaây seä toã, thiïn haå bùæt àêìu ài laåi... Töi kïët luêån bùçng löëi suy diïîn laâ chuáng khöng ài xa lùæm àêu. Chuáng traã tiïìn hêåu hô cho Xmol àïí öng naây kñn miïång vaâ giûä chiïëc àoâ maáy sùén saâng cho cuöåc àaâo têíu sau cuâng; vaâ chuáng hêëp têëp trúã vïì nhaâ cuâng vúái kho baáu. Hai, ba ngaây sau, sau khi xem xeát kyä baáo chñ trònh baây sûå viïåc nhû thïë naâo, vaâ àaä kiïím tra xem chuáng coá bõ nghi ngúâ gò khöng, chuáng seä ra ài bùçng àoâ maáy, nhúâ boáng àïm che chúã, vïì chiïëc taâu naâo àoá thaã neo taåi Gúârêyvúâxen hoùåc Àaon. Chùæc chùæn boån chuáng àaä lêëy veá ài Myä hoùåc caác xûá thuöåc àõa. Thïë coân chiïëc àoâ maáy? Chuáng àêu coá thïí mang theo! - Àöìng yá! Thïë laâ töi nhêët quyïët chiïëc àoâ maáy khöng úã àêu xa dêìu tòm khöng thêëy. Töi tûå àùåt vaâo àõa võ Xmol vaâ nhòn vêën àïì theo goác caånh cuãa chñnh hùæn. Coá leä hùæn cuäng yá thûác möëi hiïím nguy nïëu àûa àoâ vïì bïën chñnh hoùåc giûä noá laåi taåi möåt bïën naâo àoá, nïëu caãnh saát phùng ra dêëu vïët cuãa hùæn. Thïë thò laâm sao vûâa che giêëu chiïëc taâu àöìng thúâi giûä noá trong têìm tay sùén saâng àïí sûã duång. Töi seä xûã trñ ra sao úã vaâo àõa võ cuãa hùæn vaâ trong nhûäng hoaân caãnh tûúng tûå? Töi tòm kiïëm vaâ chó thêëy coá möåt caách duy nhêët laâ giao chiïëc taâu cho möåt xûúãng àoáng taâu hoùåc

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

311

sûãa chûäa, vúái lúâi dùån thay àöíi àöi chuát. Nhû thïë laâ chiïëc taâu nùçm trong möåt haäng naâo àoá, vaâ àûúåc che giêëu kyä. Tuy nhiïn, trong vaâi tiïëng àöìng höì nûäa noá laåi thuöåc quyïìn sûã duång cuãa töi. - Nghe ra khaá àún giaãn àêëy. - Ê'y chñnh nhûäng àiïìu rêët àún giaãn múái coá nhiïìu cú höåi nhêët àïí qua mùæt thïë gian. Töi quyïët àõnh mang suy nghô naây ra ûáng duång thûã xem. Mùåc vaâo ngûúâi böå aáo quêìn thuãy thuã vö haåi naây, töi liïìn ài àiïìu tra trong têët caã caác xûúãng xuöi söng, khöng kïët quaã trong mûúâi lùm xûúãng. Nhûng àïën xûúãng thûá mûúâi saáu, xûúãng cuãa Giacöëpxún, töi àûúåc biïët chiïëc Raång Àöng àûúåc giao cho hoå hai ngaây trûúác àoá do möåt ngûúâi ài chên göî than phiïìn vïì baánh laái taâu. "Caái baánh laái êëy chùèng coá sao caã". Viïn àöëc cöng baão töi thïë - "Kòa, chiïëc àoâ maáy êëy kia kòa, chiïëc coá nhûäng vaåch àoã". Vûâa luác êëy, ai xuêët hiïån? Thò chñnh Mooácàúoai, ngûúâi chuã mêët tñch. Öng ta say bñ tyã. Dô nhiïn töi khöng thïí nhêån ra nïëu öng ta àûâng àem tïn mònh vaâ tïn chiïëc taâu ra maâ gaâo lïn àïën vúä hoång: "Töi cêìn noá àuáng taám giúâ, anh nghe roä chûá? Töi coá hai võ khöng chúâ àúåi àûúåc àêu àêëy". - Boån chuáng chùæc àaä chu cêëp röång raäi cho Xmñt. Y thûâa thaäi tiïìn vaâ phên phaát nhûäng àöìng si-linh thoaãi maái cho thúå thuyïìn. Töi theo y beán goát trong möåt thúâi gian, nhûng y laåi biïën mêët trong möåt quaán rûúåu. Thïë laâ töi trúã vïì xûúãng vaâ trïn àûúâng gùåp möåt chuá trinh saát cuãa töi, töi àùåt noá canh chûâng caånh chiïëc àoâ maáy. Töi baão noá àûáng ngay caånh búâ söng vaâ vêîy khùn tay khi thêëy chuáng chaåy. Böë trñ nhû vêåy quaã laâ àiïìu laå luâng nïëu chuáng töi khöng toám goån àûúåc caã boån vaâ kho baáu. - Dêìu coá phaãi àuáng laâ boån êëy hay khöng chùng nûäa, thò öng cuäng àaä chuêín bõ moåi thûá rêët kyä caâng - Giön noái - Nhûng nïëu töi àaãm traách vuå naây, töi seä lêåp möåt vaânh àai caãnh saát quanh xûúãng cuãa Giacöëpxún vaâ bùæt chuáng ngay luác chuáng trúã vïì. - Nghôa laâ chùèng bao giúâ. Vò Xmol laâ möåt tay khaá quãy quyïåt. Hùæn seä cho ngûúâi thaám thñnh, vaâ nïëu coá àöång tônh gò laâ hùæn seä lêín tröën trong möåt tuêìn lïî.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

312

- Nhûng anh coá thïí baám goát Mooác-àú-oai Xmol vaâ tûâ àoá phaát hiïån ra núi êín nêëp cuãa chuáng - Töi biïån baác laåi. - Nïëu thïë, töi seä mêët caã möåt ngaây. Töi tin rùçng chùèng coá lêëy möåt phêìn trùm may mùæn àïí Xmol biïët àûúåc núi êín nêëp cuãa chuáng. Taåi sao y laåi ài thùæc mùæc naây noå trong khi y àûúåc traã cöng rêët hêåu vaâ nhêån thaã cûãa? Chuáng seä truyïìn àïën y nhûäng chó thõ. Khöng anh aå, töi àaä nghô kyä àuã caác phûúng caách haânh àöång vaâ caách naây laâ töët nhêët. Trong luác trao àöíi, chuáng töi àaä vûúåt qua möåt loaåt nhûäng cêy cêìu bùæc qua söng Tami. Luác chuáng töi vaâo àïën trung têm thaânh phöë, nhûäng tia nùæng cuöëi cuâng nhuöåm vaâng cêy thêåp tûå trïn noác nhaâ thúâ Xanh Pöl. Hoaâng hön traãi röång trûúác khi chuáng töi àïën thaáp Luên Àön. - Àêy laâ xûúãng cuãa Giacöëpxún - Holmes vûâa noái vûâa chó vaâo àaám löë nhöë chùçng chõt nhûäng cöåt buöìm dêy thûâng bïn phña Xúri - Ta haäy chaåy lïn xuöëng doåc söng vúái töëc àöå giaãm. Ta chaåy tuêìn tra nêëp theo sau àoaân xaâ-lan kia. Anh lêëy cùåp öëng nhoâm trong tuái ra vaâ quan saát búâ bïn kia möåt höìi. - Töi tröng thêëy chuá trinh saát úã võ trñ röìi - Anh tiïëp Nhûng noá khöng vêîy muâ-soa. - Hay chuáng ta ài xuöëng doåc söng möåt chuát röìi àúåi chuáng taåi àoá - Giön vöìn vaä àïì nghõ. Giúâ thò chuáng töi àïìu nön noáng; ngay caã mêëy caãnh saát viïn vaâ thúå maáy laâ nhûäng ngûúâi chó coá möåt yá niïåm rêët mú höì vïì nhûäng gò àang chúâ àúåi chuáng töi. - Ta khöng àûúåc quyïìn phaåm möåt sai soát naâo, dêìu nhoã nhêët - Holmes àaáp - Rêët coá thïí laâ chuáng xuöi söng, dô nhiïn, nhûng chùèng coá gò laâ chùæc caã. Tûâ võ trñ chuáng ta coá thïí kiïím soaát löëi ra vaâo caác xûúãng, ngûúåc laåi chuáng khoá loâng nhêån ra chuáng ta. Àïm nay trúâi trong saáng vaâ ta seä coá àuã aánh saáng cêìn thiïët. Anh coá thêëy àaám ngûúâi chen chuác vöåi vaä úã chên cöåt àeân àùçng kia khöng? - Hoå rúâi xûúãng. Àaä hïët giúâ laâm viïåc.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

313

- Tröng hoå thêåt gúám ghiïëc nïëu cûá nghô ngûúâi naâo cuäng êín giêëu möåt tia nhoã vö luêån naâo àoá trong àêìu. Nhûng, ta laåi khöng àûúåc quyïìn nghô thïë: ta khöng thïí phaát biïíu caái "coá leä" möåt caách voä àoaán àûúåc. Con ngûúâi laâ möåt bñ hiïím àïën laå luâng. - Coá ai àoá noái rùçng con ngûúâi laâ möåt con thuá mang xaác ngûúâi - Töi baão anh êëy. - Vïì àiïím naây, Uynuáà Rià thêåt tuyïåt. Öng êëy nhêån xeát rùçng con ngûúâi nïëu taách riïng ra laâ möåt baâi toaán naát oác khöng giaãi nöíi, nhûng àûáng giûäa àaám àöng, noá laåi biïën thaânh möåt chñnh xaác coá tñnh toaán hoåc. Chùèng haån, anh khöng thïí tiïn àoaán keã naây keã noå seä laâm gò, chuáng anh coá thïí dûå kiïën möåt nhoám ngûúâi seä cû xûã ra sao. Caá nhên thò thay àöíi, song trung bònh caác caá nhên laåi bêët biïën. Nhaâ thöëng kï hoåc noái thïë àêëy. Ú` maâ kòa, chùèng phaãi töi vûâa tröng thêëy chiïëc khùn tay àoá sao? Kia kòa: coá caái gò trùng trùæng àang àöång àêåy. - Àuáng, chuá trinh saát cuãa anh àoá - Töi kïu lúán - töi thêëy noá rêët roä. - Vaâ kòa, chiïëc Raång Àöng. Noá phoáng nhanh nhû quyã sûá. Ï thúå maáy, múã hïët töëc lûåc nhanh ài naâo. Hûúáng vïì chiïëc àoâ maáy coá aánh àeân maâu vaâng kia. Trúâi àêët? Thêåt hïët chõu nöíi nïëu noá nhanh hún ta. Noá len loãi giûäa löëi ra vaâo xûúãng, laách mònh qua giûäa hai, ba chiïëc taâu nhoã hún. Noá àaä àaåt lïn töëc àöå töëi àa, hay gêìn nhû thïë, trûúác khi coá thïí tröng thêëy noá. Xaã hïët húi, giúâ noá xuöi söng neáp theo khaá gêìn búâ, Giön nhòn theo noá, lùæc àêìu. - Noá chaåy nhanh quaá - Öng noái - Töi e rùçng ta khöng bùæt kõp noá àêu. - Phaãi àuöíi kõp noá chûá? - Holmes kïu lúán - Cho àêìy nûúác vaâo nöìi suáp-de ài, thúå maáy! Haäy baám theo chuáng, phaãi àaåt nùng suêët töëi àa vaâo! Phaãi àuöíi bùæt kõp chuáng noá, dêìu coá phaãi àöët chaáy taâu ta! Àïën lûúåt chuáng töi bùæt àêìu gia tùng töëc àöå. Nöìi suáp-de gêìm rñt, mêëy maáy cûåc maånh thúã phò phò vaâ rung lïn nhû con tim kim khñ khöíng löì. Muäi taâu sùæc nhoån reä nûúác neám ra hai bïn hai lúáp soáng gaâo theát. Cûá möîi nhõp maáy nöí, con taâu laái nhaãy chöìm lïn rung chuyïín nhû con vêåt söëng àöång. Phña trûúác, ngoån àeân

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

314

löìng maâu vaâng queát möåt tia saáng daâi lung linh. Möåt vïåt töëi trïn soáng nûúác chó roä võ trñ cuãa chiïëc Raång Àöng. Boåt trùæng söi suåc phña sau noá cho biïët töëc àöå àiïn cuöìng cuãa noá. Chuáng töi àêm böí túái trûúác nhanh hún. Chuáng töi qua mùåt àoaân xaâ lan, taâu keáo, taâu buön, lûúát nheå qua chiïëc naây, boåc voâng chiïëc kia. Tûâ trong boáng töëi voåt lïn nhûäng tiïëng la heát goåi reáo theo chuáng töi. - Àöët lûãa loâ thïm nûäa caác baån, àöët thïm lïn ài - Holmes heát lúán, nhòn vaâo buöìng maáy bïn dûúái. Nöìi suáp-de àoã rûåc chiïëu soáng lïn khuön mùåt noáng naãy cuãa anh - Naåp hïët húi nûúác vaâo! - Töi nghô ta àaä bùæt kõp noá tñ àónh röìi àoá - Giön noái, mùæt khöng rúâi chiïëc Raång Àöng. - Chùæc thïë röìi - Töi noái - Trong ñt phuát nûäa ta bùæt kõp noá thöi. Àuáng vaâo luác àoá, möåt chiïëc taâu keáo ba chiïëc xaâ lan xen vaâo giûäa chuáng töi, nhû coá möåt võ thêìn tai aác naâo cöë tònh àùåt noá vaâo àêëy. Chuáng töi chó coá thïí traánh khoãi sûå va chaåm bùçng caách keáo maånh hïët cúä chiïëc baánh laái. Thúâi gian voâng qua àoaân taâu vaâ beã laái hûúáng vïì nhûäng keã chaåy tröën àuã cho chiïëc Raång Àöng lêën túái thïm hai trùm thûúác. Tuy nhiïn noá vêîn coân trong têìm nhòn. AÁnh hoaâng hön múâ àuåc nhûúâng chöî cho aánh sao soi saáng trïn bêìu trúâi àïm, sûác maånh khöíng löì neám chuáng töi vïì phña trûúác khiïën voã taâu moãng nheå cuãa chuáng töi rung lïn vaâ nghiïën rñt. Chuáng töi chaåy bùng qua vûåc, vûúåt qua khu Têy Ê'n, chaåy xuöëng doåc theo khuác söng Àeáppho röìi quay muäi lïn sau khi ài voâng àaão Choá. Giön chuåp àûúåc chiïëc Raång Àöng trong chuåm tia saáng cuãa chiïëc àeân pha; chuáng töi tröng thêëy roä boáng ngûúâi trïn boong. Möåt ngûúâi ngöìi phña àuöi taâu, öm giûä hai chên möåt vïåt àen vaâ cuái mònh lïn àoá. Nùçm caånh hùæn laâ möåt khöëi àen múâ tröng giöëng nhû con choá giöëng miïìn Àêët Múái. Cêåu beá Xmñt giûä cêìn laái trong luác cha noá lûng trêìn, boáng, nöíi roä trûúác loâ lûãa àoã rûåc, tiïëp than tûâng xeãng lúán theo möåt nhõp àöå khuãng khiïëp. Coá leä thoaåt àêìu boån chuáng chûa roä yá àõnh cuãa chuáng töi, nhûng àïën luác thêëy chuáng töi bùæt chûúác chuáng theo tûâng khuác quanh, tûâng löëi ngoùçn ngoeâo thò chuáng khöng coân ngúâ vûåc gò nûäa. Àïën Gúârinuáyts chuáng töi caách sau taâu chuáng àöå möåt trùm meát. Àïën Blùæcwöl, chó coân caách taám mûúi meát. Trong cuöåc àúâi söi nöíi cuãa töi, töi àaä sùn bùæn nhiïìu thuá taåi nhiïìu nûúác, nhûng mön thïí

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

315

thao àoá chûa bao giúâ taåo cho töi caái kñch àöång man rúå trong cuöåc sùn àuöíi ngûúâi giûäa doâng söng Tami naây. Cûá àïìu àùån, tûâng meát laåi tûâng meát, chuáng töi coá thïí nghe roä tiïëng maáy taâu thúã höín hïín vaâ àêåp êìm êìm. Ngûúâi trïn boong vêîn ngöìi xöím, àöi tay cûã àöång tûúãng nhû àang bêån vaâo viïåc gò àoá. Thónh thoaãng hùæn laåi lêëy mùæt ào khoaãng caách giûäa chuáng töi àang giaãm xuöëng möåt caách khùæc nghiïåt. Giön goåi chuáng. Chuáng töi chó coân caách nhau hai thên taâu. Hai chiïëc vêîn chaåy vúái möåt töëc àöå kinh khuãng. Trûúác mùåt chuáng töi, doâng söng traãi röång mïnh möng, bïn naây búâ laâ vuâng Baáckinh vaâ bïn kia laâ nhûäng àêìm lêìy Plumxtià hoang vùæng. Nghe chuáng töi goåi, ngûúâi trïn boong nhaãy nhöím dêåy, àûa hai nùæm tay lïn vaâ chûãi thïì vúái gioång khaân àùåc. Hùæn coá têìm voác rêët vaåm vúä. Luác àûáng thùèng àöëi diïån vúái chuáng töi, hai chên soaån ra àïí dûä thùng bùçng, töi coá thïí thêëy tûâ vïë trúã xuöëng chi laâ caái chên göî. Nghe tiïëng la heát giêån dûä cuãa hùæn, caái khöëi àen ngoâm bïn caånh haân bùæt àêìu cûã àöång. Khöëi àen êëy biïën thaânh möåt con ngûúâi nhoã da àen, möåt con ngûúâi beá nhoã maâ töi chûa tûâng thêëy. Noá coá caái àêìu dõ daång vaâ möåt múá toác röëi búâi. Holmes àaä ruát khêíu suáng ngùæn cuãa anh ra khi tröng thêëy sinh vêåt quaái dõ êëy, vaâ töi bùæt chûúác theo. Gaä man di quêën quanh mònh möåt thûá aáo choaâng maâu sêîm hay caái mïìn gò àoá, chó àïí húã caái mùåt, nhûng caái mùåt êëy àuã khiïën ta khöng nguã àûúåc. Àûúâng neát trïn mùåt hùçn sêu tñnh hung baåo suác vêåt. Cùåp mùæt ti hñ long lanh rûåc lïn möåt thûá aánh saáng töëi tùm. Àöi möi meáo xïåch thaânh caái nhïëch meáp ghï túãm. Rùng hùæn nghiïën vaâo nhau, àaánh vaâo nhau lêåp cêåp khi thêëy chuáng töi vúái veã giêån dûä thuá vêåt. - Cûá nöí suáng nïëu noá àûa tay lïn - Holmes baão kheä. Luác naây chuáng töi caách nhau chûa àûúåc möåt thên taâu vaâ gêìn bùæt àûúåc con möìi. Bêy giúâ töi vêîn coân thêëy roä nhû in hai ngûúâi àûáng trong aánh àaáng ngoån àeân chuáng töi: tïn da trùæng chên dang röång, gaâo theát nhûäng cêu chûãi ruãa vaâ tïn luân dõ tûúáng vúái böå mùåt gúám ghiïëc, haâm rùng vaâng kheâ rùæn chùæc nhû muöën ngoaåm lêëy chuáng töi. Thêåt may laâ chuáng töi tröng thêëy noá roä raâng àïën thïë. Vò ngay dûúái mùæt chuáng töi, noá ruát tûâ dûúái mïìn ra möåt khuác göî ngùæn troân, tröng giöëng cêy thûúác keã hoåc troâ vaâ àûa lïn miïång. Hai khêíu suáng ngùæn cuãa chuáng töi cuâng nöí möåt luác. Noá quay

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

316

ngûúâi, dang hai tay lïn trúâi röìi ngaä xuöëng vïì möåt bïn, rúi xuöëng doâng nûúác, keâm theo tiïëng nêëc ngheån. Töi thoaáng thêëy cùåp mùæt àêìy àe doåa giûäa lúáp soáng baåc. Nhûng cuâng luác àoá, tïn chên göî nhoaâi ngûúâi vïì baánh laái vaâ beã hïët cúä. Chiïëc àoâ maáy xoay mònh chaåy thùèng vïì phña búâ nam, vûâa luác chuáng töi qua mùåt noá, chó nhñch möåt meát laâ va vaâo noá. Möåt luác sau, chuáng töi àöíi hûúáng chaåy, nhûng chuáng àaä gêìn àïën bïn kia búâ. Àoá laâ möåt vuâng àêët hoang vu, tiïu àiïìu. Maãnh trùng chiïëu ngúâi trïn vuâng àêët röång, àêìm lêìy, àêìy ao höì nûúác àoång vaâ loaâi cêy coã uáng thöëi. Sau möåt tiïëng va maånh, chiïëc àoâ maáy mùæc caån lïn búâ sònh lêìy, muäi taâu döëc ngûúåc lïn, àuöi chòm xuöëng nûúác. Tïn töi phaåm chaåy tröën nhaãy ra khoãi taâu, nhûng caái chên göî luán sêu trong àêët nhaäo. Hùæn vuâng vêy, vùån mònh àuã caách: vö ñch! Hùæn chùèng nhñch lïn hoùåc luâi xuöëng àûúåc lêëy möåt bûúác. Gaâo theát trong cún giêån dûä bêët lûåc, hùæn duâng caái chên kia àiïn cuöìng àêåp vaâo buân. Nhûng nhûäng cöë gùæng chó laâm cho chiïëc chên göî luán sêu thïm. Khi àoá maáy chuáng töi àöî ngay saát hùæn ta, hùæn bõ neo chùåt trong buân àïën nöîi chuáng töi phaãi buöåc möåt voâng dêy quanh ngûåc múái keáo àûúåc hùæn lïn vïì phña chuáng töi y nhû möåt con caá. Hai cha con Xmñt ngöìi trïn àoâ, neát mùåt cau coá, nhûng vêîn ngoan ngoaän bûúác lïn taâu chuáng töi khi Giön ra lïånh. Röìi laåi phaãi keáo chiïëc Raång Àöng theo chuáng töi. Trïn boong taâu laâ möåt chiïëc höåp sùæt chïë taåo taåi Ê'n Àöå. Àoá dô nhiïn laâ caái höåp àûång caái kho baáu àaä gêy tang toác cho Söntö. Noá rêët nùång vaâ chuáng töi phaãi chúã noá rêët cêín thêån trong khoang taâu chuáng töi. Ö' khoáa khöng coá chòa. Chaåy chêìm chêåm ngûúåc doâng söng, chuáng töi queát àeân chiïëu chung quanh nhûng chùèng thêëy dêëu vïët con quaái vêåt beá tñ. Àêu àoá dûúái àaáy söng Tami, trong sònh lêìy, yïn nghó nùæm xûúng cuãa gaä du khaách laå luâng àoá. - Haäy nhòn vaâo àêy maâ xem naây! Holmes vûâa noái vûâa chó vaâo cûãa buöìng hêìm taâu - Thêåt vûâa àuáng luác ta nhanh tay vúái hai khêíu suáng ngùæn. Thêåt vêåy, ngay phña sau chöî chuáng töi àûáng luác naäy coá ghim möåt muäi tïn giïët ngûúâi maâ ta àaä biïët quaá roä. Chùæc noá àaä bay àïën giûäa chuáng töi vûâa luác chuáng töi nöí suáng. Holmes, theo cung caách àiïìm tônh cuãa anh, chó móm cûúâi nhuán vai. Riïng phêìn töi thuá thêåt laâ töi vêîn coân xuác àöång nghô àïën caái chïët

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

317

khuãng khiïëp maâ chuáng töi àaä thoaát khoãi trong chên tú keä toác àïm êëy.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

318

Chûúng mûúâi möåt Kho baáu lúán tûâ AGÖRA Ngûúâi tuâ cuãa chuáng töi ngöìi trong khoang taâu trûúác chiïëc höåp sùæt, maâ àïí chiïëm hûäu noá, y àaä phaãi chúâ àúåi bao lêu nay vaâ chiïën àêëu hung haän. Y coá caái nhòn taáo baåo, nûúác da raám nùæng. Khuön mùåt ngang doåc nhûäng àûúâng nhùn. Neát mùåt hùçn sêu maâu àöìng hun thïí hiïån cuöåc söëng daån daây sûúng gioá. Caái cùçm rêu rêåm sûâng soã chûáng toã y khöng phaãi laâ ngûúâi coá thïí dïî daâng gaåt khoãi muåc tiïu àaä nhùæm. Y traåc tuöíi nùm mûúi. Maái toác àen quùn löëm àöëm rêët nhiïìu súåi baåc. Bònh thûúâng, khuön mùåt cuäng khöng àïën nöîi naâo. Nhûng haâng maây rêåm vaâ caái cùçm nhö hùèn ra taåo cho bùæn veã khuãng khiïëp trong cún giêån dûä. Hùæn ngöìi, àöi tay bõ coâng, àêìu cuái gùçm, cùåp mùæt lanh lúåi chúáp chúáp nhòn vïì caái höåp - Nguyïn nhên moåi töåi aác cuãa hùæn. Trong tû thïë cûáng nhùæc coá tûå chïë, töi nghô vaâ phên biïåt àûúåc nhiïìu neát buöìn rêìu hún laâ giêån dûä. Möåt lêìn y ngûúác mùæt nhòn töi vaâ trong aánh mùæt tûúãng nhû coá tia chêm biïëm.... - Naây, öng Giönathan Xmol, töi tiïëc laâ cöng viïåc laåi kïët thuác nhû thïë naây - Holmes vûâa noái vûâa chêm möåt àiïëu xò gaâ. - Thïë coân töi àêy, thûa öng - Àaáp laåi - Töi khöng nghô töi seä tòm ra caách tûå minh oan cho mònh khoãi vuå aán naây. Ê'y thïë maâ töi coá thïí thïì vúái öng trïn kinh thaánh laâ töi khöng hïì àuång vaâo öng Söntö. Chñnh Töng, con choá àõa nguåc êëy àaä phoáng ra möåt trong nhûäng muäi tïn àöåc àõa cuãa noá àêëy. Töi tuyïåt àöëi khöng nhuáng tay vaâo, thûa öng! Töi rêët ên hêån y nhû öng ta laâ ngûúâi trong gia àònh töi vêåy. Töi àaä duâng möåt mêíu dêy têín cho con quyã nhoã êëy möåt trêån röìi; nhûng trûúác sûå àaä röìi, töi khöng coân caách gò cûáu vaän àûúåc nûäa. - Naây, haäy huát möåt àiïëu xò gaâ ài! - Holmes baão - Vaâ öng cuäng nïn uöëng möåt nguåm uyát-ki, öng ûúát àêîm caã ngûúâi röìi. Nhûng maâ naây, öng noái töi biïët laâm sao öng hy voång möåt ngûúâi nhoã yïëu nhû tïn da àen êëy laåi coá thïí bùæt giûä àûúåc öng Söntö trong khi öng treâo lïn bùçng dêy?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

319

- Dûúâng nhû öng cuäng biïët roä nhû öng àaä coá mùåt taåi àoá, thûa öng. Mùåc duâ thêåt ra öng àaä àïën khi khöng coân ai. Töi biïët khaá roä nhûäng thoái quen trong nhaâ, vaâ öng Söntö thûúâng xuöëng lêìu duâng cúm töëi vaâo giúâ àoá. Töi khöng muöën giêëu diïëm gò trong vuå naây. Caách biïån höå töët nhêët cuãa töi vêîn laâ noái lïn sûå thêåt àún thuêìn. Phaãi chi laâ viïn thiïëu taá giaâ kia, töi àaä àûa hùæn ta qua bïn kia thïë giúái maâ loâng nheå nhoäm, töi seä ung dung cùæt cöí y, cuäng ung dung nhû töi huát àiïëu xò gaâ naây vêåy! Xui thêåt. Cûá nghô töi seä bõ kïët aán vò öng Söntö em! Thêåt tònh töi chùèng coá lyá do gò àïí gêy göí vúái öng êëy! - Öng Atenm Giön, thuöåc Súã Caãnh saát Trung ûúng, chõu traách nhiïåm vïì öng. Öng êëy àûa öng vïì nhaâ töi. Töi xin öng thuêåt laåi chên thêåt cêu chuyïån. Nïëu öng tuyïåt àöëi thaânh thêåt, nïëu öng chùèng giêëu diïëm gò, töi hy voång coá thïí giuáp öng àûúåc. Töi nghô töi coá thïí dêîn chûáng rùçng chêët àöåc taác duång nhanh àïën àöå naån nhên chïët ngay trûúác khi öng bûúác vaâo phoâng. - Vïì viïåc naây thò àuáng nhû vêåy, thûa öng. Trong àúâi töi, töi chûa bao giúâ bõ chêën àöång nhû thïë khi töi thêëy öng ta, àêìu queåo trïn vai, nhòn töi vúái nuå cûúâi diïîu gúám ghiïëc khi töi vaâo bùçng cûãa söí. Àiïìu naây laâm töi rêët xuác àöång, thûa öng! Chùæc laâ töi àaä giïët Tönga nïëu noá khöng boã tröën ài trûúác. ÊËy chñnh vò thïë maâ noá àïí laåi caái chuây àaá vaâ möåt söë tïn, theo nhû lúâi noá noái. Töi chùæc laâ viïåc naây àaä giuáp öng tòm ra dêëu vïët chuáng töi, phaãi thïë khöng aå? Mùåc dêìu töi khöng thêëy ra àûúåc bùçng caách naâo öng àaä theo doäi chuáng töi àûúåc àïën têån cuâng. Töi khöng àem loâng oaán giêån öng àêu, öng biïët cho. Nhûng coá àiïìu laå laâ töi thò ngöìi àêy, trong khi töi coá quyïìn lúåi chñnh àaáng chiïëm hûäu nûãa triïåu àöìng lu-i... Töi àaä duâng nûãa cuöåc àúâi thûá nhêët cuãa töi àïí xêy möåt caái àêåp trong vuâng Anàaman; phêìn àúâi coân laåi töi coá cú höåi töët àïí àaâo hêìm úã Àaácmua! Caái ngaây töi gùåp tïn laái buön Acmeát vaâ kho baáu Agúra quaã thêåt laâ möåt ngaây tai hoaå! Thûa öng, caái kho baáu êëy tûå thuúã naâo vêîn laâ àiïìm bêët haånh cho nhûäng ai nùæm giûä noá. Tïn laái buön thò bõ aám saát. Coân thiïëu taá Söntö thò söëng trong nöîi súå haäi vaâ ö nhuåc. Riïng töi, kho baáu êëy chó mang laåi cho töi caã möåt cuöåc söëng nö lïå. Luác àoá , Atenni Giön thoâ caái àêìu troân cuãa öng ta vaâo:

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

320

- Ú, àuáng laâ möåt cuöåc höåi hoåp gia àònh! - Öng thöët lïn - öng Holmes aå, töi nghô töi seä nïëm thûã chuát uyát-ki cuãa öng. Thïë laâ ta coá quyïìn khen tùång lêîn nhau. Tiïëc laâ ta khöng bùæt söëng àûúåc tïn kia Nhûng luác êëy naâo ta àêu coá quyïìn choån lûåa! Dêìu sao, öng Holmes aå, öng cuäng thûâa nhêån laâ ta toám hoå vûâa àuáng luác. Ta àaä phaãi xaã hïët töëc lûåc. - Khúãi àêìu töët thò chung cuöåc cuäng töët thöi, - Holmes noái Nhûng töi khöng ngúâ chiïëc Raång Àöng laåi nhanh thïë! - Xmñt noái chiïëc àoâ maáy cuãa y laâ möåt trong nhûäng chiïëc nhanh nhêët trïn söng, vaâ nïëu coá thïm ngûúâi phuå úã buöìng maáy thò khöng bao giúâ ta àuöíi kõp. Y thïì chùèng hay biïët gò vïì vuå aán maång úã Nooácuáà caã. - Àuáng àêëy! - Ngûúâi tuâ cuãa chuáng töi buöåt miïång noái lúán Töi chùèng tiïët löå àiïìu gò vúái y. Töi choån chiïëc àoâ maáy cuãa y vò nghe noái noá chaåy nhû gioá. Nhûng chó coá thïë thöi. Töi traã tiïìn y rêët hêåu, vaâ coá hûáa cho y möåt phêìn thûúãng xûáng àaáng nïëu y àûa chuáng töi ra taâu Exmúranàa àang àêåu taåi Gúârêyvúxen, àïí khúãi haânh ài Bra-xin. - Thïë nïëu y khöng laâm gò àaáng chï traách, thò chùèng coá gò tai haåi xaãy ra cho y caã. Bùæt töåi phaåm thò ta khaá nhanh tay, nhûng kïët aán thò ta chêåm hún. Thêåt laâ tûác cûúâi khi thêëy Giön cûá laâm ra veã quan troång khi moåi viïåc bùæt búá àaä xong. Töi thoaáng thêëy möåt nuå cûúâi phúát qua khuön mùåt Shelock Holmes, sûå thay àöíi thaái àöå naây khöng qua àûúåc mùæt anh. - Ta sùæp àïën cêìu Voácxhöl - Giön noái - Baác sô Watson, töi àûa öng lïn búâ cuâng vúái caái höåp àûång kho baáu. Khoãi cêìn noái vúái öng rùçng nhû vêåy laâ töi nhêån laänh möåt traách nhiïåm rêët nùång nïì, búãi vò hoaân toaân khöng nùçm trong nguyïn tùæc. Nhûng ta àaä thoãa thuêån vïì àiïím naây röìi; töi khöng tûå mêu thuêîn àêu. Tuy nhiïn böín phêån töi buöåc töi phaãi cho möåt viïn thanh tra höå töëng baác sô, vò giaá trõ to lúán cuãa caái höåp. Chùæc hùèn öng seä ài bùçng xe? - Vêng, töi ài nhúâ. - Thêåt tiïëc laâ khöng coá chòa khoáa àïí ta coá thïí tiïën haânh viïåc liïåt kï sú khúãi. Caác öng seä phaãi phaá öí khoáa. Naây, Xmol, chòa khoáa àêu röìi?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

321

- Dûúái àaáy söng. - Húâm? Thêåt laâ vö ñch khi öng gêy thïm cho chuáng töi caái trúã ngaåi àoá nûäa. Öng àaä taåo cho chuáng töi khaá nhiïìu rùæc röëi röìi. Dêìu sao, baác sô aâ, töi khöng cêìn dùån doâ öng laâ phaãi rêët cêín thêån. Baác sô haäy àem caái höåp vïì phöë Bêycú. Chuáng töi àúåi baác sô taåi àoá trûúác khi ài àïën kho tang vêåt. Hoå boã töi xuöëng Vöëcxhol, töi vaâ caái höåp sùæt nùång trõch, cöång thïm möåt viïn thanh tra khoãe maånh vaâ dïî mïën. Möåt chiïëc xe àûa chuáng töi àïën nhaâ baâ Xúxin Phorixtú trong khöng àêìy mûúâi lùm phuát. Baâ böìi phoâng toã veã ngaåc nhiïn vïì cuöåc viïëng thùm muöån maâng nhû thïë; baâ giaãi thñch laâ baâ Phorixtú töëi êëy ài vùæng vaâ coá leä seä vïì rêët muöån. Nhûng cö Morxtan coá úã phoâng khaách. Töi nhúâ ngûúâi àûa vaâo phoâng khaách vúái caái höåp. Viïn thanh tra àöìng yá ngöìi laåi trong xe. Cö Morxtan ngöìi caånh cûãa söì àïí múã, mùåc möåt chiïëc aáo trùæng múâ àuåc nöíi bêåt nhúâ àûúâng viïìn maâu àoã thùæm úã cöí vaâ úã thùæt lûng. Dûúái caái chao àeân, aánh saáng dõu toãa chiïëu àïìu àùån àïën khuön mùåt thanh tuá vaâ nhûäng loån toác quùn mûúåt maâ oáng aánh cuãa cö. Tûåa lûng vaâo chiïëc ghïë mêy, möåt tay buöng vïì möåt phña, daáng cö tröng sêìu naäo, trêìm tû. Nhûng khi nghe töi vaâo, cö àûáng hùèn dêåy vaâ àöi maá xanh xao phúát höìng vò ngaåc nhiïn vaâ vui mûâng. - Töi coá nghe roä tiïëng xe ngûâng trûúác cûãa - Cö noái - Töi nghô baâ Phorixtú trúã vïì quaá súám, khöng ngúâ laåi laâ öng. Öng mang laåi cho töi tin gò vêåy? - Coân hún laâ "tin" nûäa kia! - Töi noái. Röìi töi àùåt caái höåp lïn baân. Tim töi nùång trôu, nhûng töi cöë laâm ra vui veã: - Töi mang àïën cho cö caái coân quáy hún têët caã tin tûác trïn thïë giúái naây. Töi mang àïën cho cö möåt gia taâi. Cö liïëc nhòn chiïëc höåp. - Vêåy àêy laâ kho baáu àêëy? - Cö hoãi. Gioång cö thoaáng veã thúâ ú khoá taã.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

322

- Vêng, kho baáu to lúán xûá Agúra àêëy! Möåt nûãa vïì öng Thaàúx Söntö, nûãa kia thuöåc vïì cö. Möîi ngûúâi coá khoaãng chûâng hai trùm ngaân àöìng lu-i. Cö coá hònh dung ra àiïìu àoá laâ nhû thïë naâo khöng? Ú' nûúác Anh hiïëm coá phuå nûä naâo giaâu hún cö àêëy. Khöng tuyïåt vúâi sao? Coá leä töi húi quaá lúâi trong nhûäng biïíu löå niïìm hên hoan, vaâ gioång nhûäng lúâi taán tuång cuãa töi khöng hoaân toaân coá sûác thuyïët phuåc, töi thêëy cö kheä nhûúáng maây vaâ nhòn töi vúái veã laå luâng. - Nïëu töi coá àûúåc - Cö noái - Chñnh laâ nhúâ öng chûá gò? - Khöng àêu! - Töi àaáp - Khöng phaãi nhúâ töi, maâ laâ nhúâ anh baån Shelock Holmes cuãa töi. Vúái têët caã thiïån chñ töët nhêët trïn àúâi, töi cuäng khöng taâi naâo gúä röëi caái múá boâng bong êëy àûúåc. Vaã chùng suyát nûäa laâ chuáng töi laâm mêët kho baáu êëy vaâo phuát choát... - Múâi öng ngöìi, baác sô Watson. Xin baác sô cho töi nghe troån cêu chuyïån ài. Töi thuêåt laåi cho cö vùæn tùæt nhûäng sûå viïåc y nhû chuáng diïîn tiïën tûâ luác töi gùåp cö ta. Caái phûúng phaáp truy têìm múái meã Holmes àaä duâng, viïåc phaát hiïån ra chiïëc Raång Àöng, sûå xuêët hiïån cuãa Giön, nhûäng cöng viïåc chuêín bõ, cuöåc àuöíi bùæt àiïn cuöìng trïn söng Tami. Mùæt saáng ngúâi, möi rung rung, cö lùæng nghe nhûäng cêu chuyïån maåo hiïím cuãa chuáng töi. Luác töi noái àïën caái muäi tïn nhùæm trêåt chuáng töi trong àûúâng tú keä toác mùåt cö biïën sùæc nhúåt nhaåt, tûúãng nhû cö sùæp sûãa ngêët xóu. - Khöng sao àêu? - Cö thò thaâo, khi töi àûa cho cö ly nûúác Chó húi khoá chõu tñ thöi; thêåt laâ möåt chêën àöång khi töi hiïíu ra rùçng töi àaä àùåt caác baån beâ töi vaâo möåt sûå nguy hiïím kinh khiïëp àïën thïë. - Bêy giúâ moåi chuyïån àaä qua röìi - Töi àaáp - Ta haäy gaåt sang möåt bïn nhûäng chi tiïët buöìn thaãm êëy ài. Ta haäy noái àïën möåt caái gò vui veã hún: kho baáu àêy röìi. Coân coá gò vui hún? Töi àûúåc pheáp mang noá theo nghô rùçng cö seä haâi loâng laâ ngûúâi àêìu tiïn àûúåc tröng thêëy noá. - Töi thñch lùæm chûá! - Cö noái.

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

323

Gioång cö thiïëu sûå vöìn vaä. Nhûng coá leä cö nghô coá phêìn thiïëu lõch sûå nïëu toã ra hûäng húâ trûúác möåt chiïën tñch khoá maâ giaânh giûåt àïën thïë. - Chiïëc höåp àeåp quaá - Cö vûâa noái vûâa xem xeát noá - Töi àoaán noá àûúåc chïë taåo taåi Ê'n Àöå? - Vêng, taåi Bïnareátx. - Laåi nùång àïën thïë! Cö thöët lïn vaâ nêng thûã noá - Chó riïng caái höåp thöi cuäng àuã coá giaá trõ röìi. Thïë chòa khoáa àêu röìi? - Xmol àaä neám noá xuöëng söng Tami röìi - Töi àaáp - Coá leä phaãi mûúån que cuãi cuãa baâ Phorixtú thöi. Ú' mùåt trûúác chiïëc höåp coá möåt caái moác chùæc chùæn hònh öng Phêåt ngöìi. Töi tòm caách nheát lêìn que cuãi vaâo bïn dûúái, vaâ taåo möåt lûåc àoân baãy. Ö' khoáa bung ra vúái möåt tiïëng "cùæc" nghe roä. Tay run rêíy, töi múã nùæp ra. Caã hai chuáng töi rêët àöîi kinh ngaåc: Chiïëc höåp tröëng trún. Noá nùång àïën thïë thò cuäng chùèng coá gò àaáng ngaåc nhiïn. Möåt lúáp sùæt luyïån daây gêìn hai cen-ti-meát, bao boåc noá hoaân toaân. Noá àûúåc chïë taåo kyä lûúäng, àöì söå vûäng chùæc. Chiïëc höåp chùæc chùæn àûúåc chïë ra vúái muåc àñch àûång nhûäng vêåt quyá giaá. Nhûng bïn trong, chùèng coá lêëy möåt mêíu nhoã naâo, khöng coá lêëy maãnh kim loaåi hoùåc àaá quyá. Chiïëc höåp tuyïåt àöëi vaâ hoaân toaân tröëng röîng. - Kho baáu mêët röìi - Cö Morxtan noái vúái gioång àiïìm tônh laå thûúâng. Nghe cêu noái êëy vaâ hiïíu troån veån yá nghôa cuãa noá, tûúãng nhû caái boáng u aám àeâ nùång xa khuêët khoãi höìn töi. Trûúác kia töi chûa thêëy hïët caái kho baáu Agúâra àeâ nùång trïn töi àïën mûác naâo. Töi chó yá thûác ra àûúåc àiïìu naây vaâo luác kïët cuåc kho baáu bõ gaåt ra ngoaâi. Thêåt laâ võ kyã, hùèn nhiïn röìi. Töi thêåt bêët chñnh vaâ àöåc aác. Nhûng luác bêëy giúâ töi chó nghô àïën möåt àiïìu duy nhêët: giûäa hai chuáng töi bûác tûúâng vaâng àaä khöng coân nûäa. - Caám ún, chuáa töi! - Töi thöët lïn tûå àaáy loâng mònh. Cö núã möåt nuå cûúâi thoaáng qua röìi nhòn töi veã tra vêën: - Taåi sao baác sô laåi noái thïë?

Cöng viïåc cuöëi cuâng cuãa Sherlock Holmes

324

- Búãi vò giúâ àêy em laåi úã trong têìm tay anh - Töi noái, tay töi àùåt lïn tay naâng - Búãi vò, Mari úi, anh yïu em: yïu em chên thaânh nhû chûa coá ngûúâi àaân öng naâo yïu möåt phuå nûä nhû thïë. Búãi vò caái kho baáu êëy vúái têët caã cuãa caãi cuãa em khiïën anh khöng thöët nïn lúâi àûúåc. Bêy giúâ noá mêët ài röìi anh múái noái àûúåc vúái em laâ anh yïu em biïët chûâng naâo. Àêëy, taåi sao anh laåi noái: "Caám ún, chuáa töi". - Thïë thò em cuäng noái: "Caám ún, chuáa töi" - naâng thò thêìm. Coá möåt keã naâo àoá chùæc chùæn àaä àaánh mêët möåt kho baáu vaâo àïm àoá; nhûng riïng töi, töi vûâa múái àûúåc möåt kho baáu khaác.