Btl Kt Vimo

Lêi më ®Çu Kinh tÕ vi m« lµ mét trong hai phÇn quan träng h×nh thµnh lªn kinh tÕ häc. Ho¹t ®éng kinh tÕ lµ ho¹t ®éng thêng xuyªn cña con ngêi. Ho¹t ®éng kinh tÕ bao gåm ho¹t ®éng mua b¸n hµng hãa, ho¹t ®éng mua b¸n tµi s¶n tµi chÝnh, ho¹t ®éng tÝn dông (®i vay, cho vay), … Do c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ thêng nh»m môc ®Ých t¹o ra s¶n phÈm hay dÞch vô ®Ó tháa m·n nhu cÇu cña con ngêi nªn chóng ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng. V× vËy, viÖc h×nh thµnh mét m«n khoa häc nghiªn cøu ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ngêi lµ rÊt cÇn thiÕt. §iÒu nµy gi¶i thÝch lý do ra ®êi cña m«n kinh tÕ häc. Ngµy nay, c¸c nhµ kinh tÕ häc ®a ra ®Þnh nghÜa chung vÒ kinh tÕ häc nh sau: Kinh tÕ häc lµ mét m«n khoa häc nghiªn cøu c¸ch thøc con ngêi sö dông nguån tµi nguyªn cã h¹n ®Ó tháa m·n nhu cÇu v« h¹n cña m×nh. Lµ mét con ngêi ViÖt Nam mäi ngêi nªn cã mét vèn kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ kinh tÕ ®Æc biÖt lµ trong thêi buæi hiÖn nay níc ta ®ang héi nhËp cïng c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi .

PhÇn I:

Lý thuyÕt

1. Giíi thiÖu chung vÒ m«n häc vi m«: - Kinh tÕ vi m« lµ 1 m«n khoa häc quan t©m ®Õn viÖc nghiªn cøu ph©n tÝch lùa chän c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ cô thÓ cña c¸c tÕ bµo trong mét nÒn kinh tÕ. - Kinh tÕ vi m« nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò tiªu dïng c¸ nh©n cung cÇu s¶n xuÊt, chi phÝ, gi¸ c¶ thÞ trêng, lîi nhuËn vµ c¹nh tranh cña tõng tÕ bµo kinh tÕ. - Kinh tÕ vi m« nghiªn cøu hµnh vi cô thÓ cña tõng c¸ nh©n, tõng doanh nghiÖp trong viÖc lùa chän vµ quyÕt ®Þnh 3 vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cho m×nh lµ: s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh thÕ nµo vµ ph©n phèi thu nhËp ra sao ®Ó cã thÓ ®øng vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh thÞ trêng. a) §èi tîng vµ néi dung c¬ b¶n cña kinh tÕ häc vi m«: * §èi tîng: - Kinh tÕ häc vi m« lµ mét m«n khoa häc vÒ sù lùa chän ho¹t ®éng kinh tÕ vi m« trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. §ã lµ sù lùa chän ®Ó gi¶i quyÕt 3 vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña 1 doanh nghiÖp lµ: s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh thÕ nµo vµ s¶n xuÊt cho ai. V× vËy kinh tÕ häc vi m«

nghiªn cøu tÝnh quy luËt xu thÕ vËn ®éng tÊt yÕu cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vi m« nh÷ng khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ vai trß cña sù ®iÒu tiÕt * Néi dung: - Nghiªn cøu vÒ ®èi tîng, néi dung, ph¬ng ph¸p nghiªn cøu kinh tÕ häc vi m« , nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña doanh nghiÖp lùa chän kinh tÕ tèi u, ¶nh hëng cña quy luËt khan hiÕm, quy luËt lîi suÊt gi¶m dÇn, quy luËt chi phi c¬ héi ngµy cµng t¨ng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. - Nghiªn cøu vÒ Cung- CÇu bao gåm cã néi dung cña Cung – CÇu vµ sù thay ®æi Cung – CÇu quan hÖ Cung – CÇu dÉn ®Õn gi¸ c¶ thÞ trêng ®îc quy ®Þnh nh thÕ nµo vµ ngîc l¹i sù thay ®æi gi¸ c¶ trªn thÞ trêng sÏ thay ®æi quan hÖ Cung – CÇu vµ lîi nhuËn. - Lý thuyÕt ngêi tiªu dïng: Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò vÒ néi dung vµ nhu cÇu cña tiªu dïng ( c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ®êng cÇu, hµng cÇu, hµng tiªu dïng tèi ®a ho¸ lîi Ých vµ tiªu dïng tèi u lîi Ých cËn biªn vµ sù co d·n cña cÇu. - Nghiªn cøu néi dung thÞ trêng vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt bao gåm cung cÇu vÒ lao ®éng,vèn, ®Êt ®ai. - Nghiªn cøu vÒ s¶n xuÊt chi phÝ vµ lîi nhuËn bao gåm c¸c vÊn ®Ò vÒ néi dung s¶n xuÊt vµ chi phÝ, c¸c yÕu tè s¶n xuÊt hµm s¶n xuÊt vµ n¨ng suÊt, chi phÝ cËn biªn, chi phÝ b×nh qu©n, tæng chi phÝ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, quy luËt lîi suÊt gi¶m dÇn, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn,quy ®Þnh s¶n xuÊt vµ ®Çu t, quy ®Þnh ®ãng cöa cña doanh nghiÖp . - Nghiªn cøu vÒ thÞ trêng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o,thÞ trêng c¹nh tranh hoµn h¶o vµ thÞ trêng ®éc quyÒn.

- Nghiªn cøu khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ vÜ m« vµ vai trß cña chÝnh phñ trong viÖc kh¾c phôc nhng khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. b)Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu kinh tÕ häc vi m« - Nghiªn cøu ®Ó n¾m v÷ng nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lý luËn, ph¬ng ph¸p luËn, ph¬ng ph¸p lùa chän kinh tÕ tèi u trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vi m«.Muèn vËy cÇn n¾m v÷ng nh÷ng kh¸i niÖm, ®Þnh nghÜa, néi dung, c«ng thøc tÝnh to¸n, c¬ së h×nh thµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vi m« vµ rót ra ®îc tÝnh tÊt yÕu vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña nã. - Khi nghiªn cøu ph¶i lu«n n¾m v÷ng b¶n chÊt vµ ph¬ng ph¸p lùa chän vµ thÊy ®îc sù kh¸c biÖt mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c m«n khoa häc kh¸c nh kinh tÕ vÜ m«, kinh tÕ doanh nghiÖp, qu¶n lý kinh doanh c¸c doanh nghiÖp ®Ó ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vi m«. - G¾n chÆt viÖc nghiªn cøu lý luËn ph¬ng ph¸p luËn víi thùc hµnh bëi thùc hµnh lµ mét ph¬ng ph¸p rÊt quan träng ®Ó cñng cè n©ng cao nh÷ng nhËn thøc vÒ lý luËn tËp vËn dông lý luËn ph¬ng ph¸p luËn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cô thÓ c¸c t×nh huèng cô thÓ trong ho¹t ®éng kinh tÕ vi m«. - G¾n chÆt viÖc nghiªn cøu lý luËn ph¬ng ph¸p luËn víi thùc tiÔn ho¹t ®éng phong phó phøc t¹p cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vi m« cña c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam vµ c¸c níc. -

CÇn coi träng viÖc nghiªn cøu tiÕp thu nh÷ng kinh

nghiÖm thùc tiÔn vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ vi m« trong c¸c doanh nghiÖp tiªn tiÕn cña ViÖt Nam vµ c¸c níc trªn thÕ giíi ®Ó lµm phong phó thªm s©u s¾c thªm nh÷ng nhËn thøc lý luËn vÒ m«n khoa häc kinh tÕ vi m«. *

C¸c ph¬ng ph¸p riªng: ®¬n gi¶n ho¸ c¸c vÊn ®Ò

nghiªn cøu trong c¸c mèi quan hÖ phøc t¹p.

- ¸p dông ph¬ng ph¸p c©n b»ng néi bé, bé phËn xem xÐt tõng ®¬n vÞ vi m« kh«ng xÐt sù t¸c ®éng ®Õn vÊn ®Ò kh¸c xem xÐt mét yÕu tè thay ®æi t¸c ®éng trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi. - Trong nghiªn cøu kinh tÕ vi m« cÇn sö dông m« h×nh ho¸ nh c«ng cô to¸n häc vµ ph¬ng tr×nh vi ph©n ®Ó lîng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ. 2. Giíi thiÖu chung vÒ lý thuyÕt Cung – CÇu: A-

CÇu:

- CÇu lµ sè lîng hµng ho¸ hay dÞch vô mµ ngêi mua cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng mua ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh víi ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi . - Nhu cÇu lµ nh÷ng mong muèn vµ nguyÖn väng v« h¹n cña con ngêi nhng sù khan hiÕm lµm cho hÕt c¸c nhu cÇu kh«ng ®îc tho¶ m·n. - Lîng cÇu lµ sè lîng hµng ho¸ hay dÞch vô mµ ngêi mua cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng mua ë møc gi¸ ®· cho trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh víi ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi . - BiÓu cÇu lµ b¶ng chØ sè lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ ngêi tiªu dïng s½n sµng vµ cã kh¶ n¨ng mua ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. - §êng cÇu lµ ®êng biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a gi¸ vµ lîng cÇu. - LuËt cÇu lµ sè lîng hµng ho¸ hoÆc dÞch vô ®îc cÇu trong kho¶ng thêi gian ®· cho t¨ng lªn khi gi¸ cña hµng ho¸, dÞch vô dÞch xuèng. - CÇu thÞ trêng lµ tæng sè lîng hµng ho¸ cña thÞ trêng mµ mäi ngêi s½n sµng vµ cã kh¶ n¨ng mua ë c¸c møc gi¸

kh¸c nhau trong kho¶ng thêi gian ®· cho.CÇu thÞ trêng lµ tæng hîp c¸c cÇu c¸ nh©n l¹i víi nhau * C¸c yÕu tè x¸c ®Þnh cÇu vµ hµm sè cña cÇu: - Thu nhËp cña ngêi tiªu dïng (Yt) : Khi Yt t¨ng lªn ngêi tiªu dïng cÇu nhiÒu hµng ho¸ h¬n vµ ngîc l¹i nhng kh«ng ph¶i ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ , nh÷ng hµng ho¸ cã cÇu t¨ng lªn khi Yt t¨ng lªn gäi lµ hµng ho¸ th«ng thêng cßn nh÷ng hµng ho¸ cã cÇu gi¶m khi Yt t¨ng lªn gäi lµ hµng thø cÊp. - Gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ liªn quan (Pr,t) : Hµng ho¸ thay thÕ lµ hµng cã thÓ sö dông thay cho hµng ho¸ kh¸c.Hµng ho¸ bæ sung lµ hµng ho¸ ®îc sö dông ®ång thêi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c. - Gi¸ c¶ hµng ho¸ thay thÕ t¨ng → D t¨ng → §êng cÇu dÞch ph¶i . Gi¸ c¶ hµng ho¸ bæ sung t¨ng → D gi¶m → §êng cÇu dÞch tr¸i . - D©n sè (N): N t¨ng→ D t¨ng → §êng cÇu dÞch ph¶i . - ThÞ hiÕu (T): lµ sù u tiªn hay së thÝch cña ngêi tiªu dïng ®èi víi hµng ho¸, dÞch vô. - K× väng (E): lµ sù mong ®îi cña ngêi tiªu dïng. K× väng cã thÓ vÒ thu nhËp, thÞ hiÕu, sè lîng ngêi tiªu dïng ®Òu t¸c ®éng ®Õn cÇu ®èi víi hµng ho¸. - Qx D t = f (Px,t , Yt , Pr,t , N , T , E ). Qx D t : lµ lîng cÇu ®èi víi hµng ho¸ x trong thêi gian t. Px,t : gi¸ hµng ho¸ x trong thêi gian t. * Sù vËn ®éng däc theo ®êng cÇu vµ sù dÞch chuyÓn cña ®êng cÇu.

- Sù thay ®æi cña cÇu lµ sù dÞch chuyÓn cña toµn bé ®êng cÇu sang bªn tr¸i hoÆc bªn ph¶i do bÊt k× yÕu tè nµo kh¸c ngoµi gi¸ thay ®æi. - Sù thay ®æi cña lîng cÇu lµ sù vËn ®éng däc theo ®êng cÇu hay sù di chuyÓn cña cÇu khi gi¸ thay ®æi vµ c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi. P

↓lîng cÇu ↓cÇu

↑cÇu ↑ lîngcÇu

B – Cung

Q

- Cung lµ sè lîng hµng ho¸ hoÆc dÞch vô mµ ngêi b¸n cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng b¸n ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. - Lîng cung lµ lîng hµng ho¸ hoÆc dÞch vô mµ ngêi b¸n cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng b¸n ë møc gi¸ ®· cho trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. - BiÓu cung lµ mét b¶ng miªu t¶ sè lîng hµng ho¸ hoÆc dÞch vô mµ ngêi b¸n s½n sµng vµ cã kh¶ n¨ng b¸n ë c¸c møc gi¸ kh¸c nhau trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. - Cung cña thÞ trêng lµ tæng c¸c møc cung cña tõng c¸ nh©n l¹i víi nhau. - LuËt cung lµ sè lîng hµng ho¸ ®îc cung trong kho¶ng thêi gian ®· cho t¨ng lªn khi gi¸ cña nã t¨ng lªn. * C¸c yÕu tè x¸c ®Þnh cung vµ hµm sè cña cung. - C«ng nghÖ (T) : Do ¶nh hëng cña c«ng nghÖ t¨ng lµm cung t¨ng → §êng cung dÞch vÒ bªn ph¶i.

- Gi¸ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (Pi) : Pi t¨ng→ S gi¶m → §êng cung dÞch tr¸i . - ChÝnh s¸ch thuÕ ( Ta) : Ta t¨ng→ S gi¶m → §êng cung dÞch tr¸i . - Sè lîng ngêi s¶n xuÊt ( Ns) : Ns t¨ng→ S t¨ng → §êng cung dÞch ph¶i. - C¸c k× väng (E) :Mäi mong ®îi vÒ sù thay ®æi gi¸ cña hµng ho¸, gi¸ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, chÝnh s¸ch thuÕ … ®Òu cã ¶nh hëng ®Õn cung ®èi víi hµng ho¸ vµ dÞch vô nÕu ®îc sù mong ®îi dù ®o¸n cã lîi cho s¶n xuÊt th× cung sÏ t¨ng vµ ngîc l¹i. Qx Qx

s s

t

= f (Px,t , T , Pi , Ta , Ns, E ) t:

lµ lîng cung ®èi víi hµng ho¸ x trong thêi

gian t. Px,t : gi¸ hµng ho¸ x trong thêi gian t. *

Sù vËn ®éng däc theo ®êng cung vµ sù dÞch

chuyÓn cña ®êng cung. - Sù thay ®æi cña cung lµ sù dÞch chuyÓn cña toµn bé ®êng cung sang bªn tr¸i hoÆc bªn ph¶i do bÊt k× yÕu tè nµo kh¸c ngoµi gi¸ thay ®æi. - Sù thay ®æi cña lîng cung lµ sù vËn ®éng däc theo ®êng cung hay sù di chuyÓn trªn ®êng cung khi gi¸ thay ®æi vµ c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi

P

S’

S

S’’

T¨ng T¨n l­îng g Gi¶cung cun m Gi¶ g cun m l­ g îng cung

Q

C – C©n b»ng Cung – CÇu: P E’ A D­ thõa

P P P

C

E ThiÕu hôt

S

B

D’

D

D 0

*

Q

Tr¹ng th¸i c©n b»ng Cung – CÇu:

- Tr¹ng th¸i c©n b»ng Cung – CÇu ®èi víi mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã lµ tr¹ng th¸i khi viÖc Cung hµng ho¸ ®ã ®ñ tho¶ m·n CÇu ®èi víi nã trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh t¹i tr¹ng th¸i nµy ta cã gi¸ c©n b»ng vµ lîng c©n b»ng. * Tr¹ng th¸i d thõa vµ thiÕu hôt: - Sù thiÕu hôt cña thÞ trêng lµ kÕt qu¶ cña viÖc CÇu lín h¬n Cung ë møc gi¸ nµo ®ã nãi mét c¸ch kh¸c lµ sù thÆng d cña CÇu. T¹i PCD < PE th× QDD > QSC = CD (Sù thiÕu hôt) - Sù d thõa cña thÞ trêng lµ kÕt qu¶ cña viÖc Cung lín h¬n CÇu ë møc gi¸ nµo ®ã nãi mét c¸ch kh¸c lµ sù thÆng d cña Cung. T¹i PAB > PE th× QSB > QDA = AB (Sù d thõa) - Khi ®êng Cung hoÆc ®êng CÇu hoÆc c¶ ®êng Cung vµ ®êng CÇu dÞch chuyÓn sÏ lµm thay ®æi tr¹ng th¸i c©n b»ng

cña thÞ trêng. Nh vËy nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng lµm dÞch chuyÓn ®êng Cung hoÆc ®êng CÇu lµ nh÷ng yÕu tè lµm thay ®æi tr¹ng th¸i c©n b»ng cña thÞ trêng. *

KiÓm so¸t gi¸:

- ChÝnh phñ thêng kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ thÞ trêng th«ng qua viÖc ®Þnh c¸c møc gi¸ trÇn (gi¸ cao nhÊt) vµ gi¸ sµn (gi¸ thÊp nhÊt) song thêng xuyªn viÖc ®Þnh gi¸ ®ã kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ lµm gi¶m tÝnh hiÖu qu¶ cña thÞ trêng.

→ KL: ViÖc can thiÖp cña chÝnh phñ vµo thÞ trêng díi h×nh thøc kiÓm so¸t gi¸ sÏ dÉn tíi sù d thõa hoÆc thiÕu hôt ë møc gi¸ quy ®Þnh chø kh«ng ph¶i lµ mét gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ph©n bè tµi nguyªn. 3. Giíi thiÖu chung vÒ lý thuyÕt vÒ s¶n xuÊt : S¶n xuÊt lµ g× ? S¶n xuÊt lµ ho¹t ®éng t¹o ra s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. Nãi c¸ch kh¸c, s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh chuyÓn hãa c¸c yÕu tè ®Çu vµo thµnh c¸c yÕu tè ®Çu ra (hay lµ s¶n phÈm). * Yªó tè ®Çu vµo vµ yÕu tè ®Çu ra: YÕu tè ®Çu vµo hay cßn gäi lµ yÕu tè s¶n xuÊt lµ bÊt kú hµng hãa hay dÞch vô nµo ®îc dïng ®Ó s¶n xuÊt ra hµng hãa, dÞch vô kh¸c. YÕu tè ®Çu vµo bao gåm lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng, nguyªn vËt liÖu, n¨ng lîng, v.v. Hµng hãa vµ dÞch vô lµ nh÷ng ®Çu ra cña s¶n xuÊt. * C«ng nghÖ Mèi quan hÖ gi÷a yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra ®îc quyÕt ®Þnh bëi kü thuËt s¶n xuÊt hay cßn gäi lµ c«ng nghÖ. C«ng nghÖ lµ c¸ch thøc s¶n xuÊt ra hµng hãa, dÞch vô. C«ng nghÖ ®îc c¶i tiÕn khi cã nh÷ng ph¸t minh khoa häc míi ®îc

¸p dông trong s¶n xuÊt. C«ng nghÖ tiÕn bé sÏ dÉn ®Õn nh÷ng ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt míi mµ chóng cã thÓ sö dông tµi nguyªn hiÖu qu¶ h¬n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ nh÷ng c«ng nghÖ míi cã thÓ s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm h¬n víi cïng sè lîng c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh tríc hay thËm chÝ Ýt h¬n. Víi nh÷ng c«ng nghÖ míi, m¸y mãc thiÕt bÞ cã n¨ng suÊt cao h¬n vµ c«ng nh©n cã thÓ ®¹t n¨ng suÊt cao h¬n. Nh÷ng ®iÒu nµy lµm t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ. *

Hµm s¶n xuÊt

- C¸c yÕu tè s¶n xuÊt gåm: lao ®éng, nguyªn liÖu, vËt liÖu, m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ xëng, kho tµng … c¸c yÕu tè nµy kÕt hîp víi nhau trong quy tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra nhõng s¶n phÈm (Q). - Hµm s¶n xuÊt chØ mèi quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nã chØ râ mèi quan hÖ gi÷a s¶n lîng tèi ®a Q cã thÓ thu ®îc tõ c¸c tËp hîp kh¸c nhau cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo víi mét tr×nh ®é c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh. - Hµm s¶n xuÊt sö dông nhiÒu ®Çu vµo cã d¹ng : Q =f (x1, x2,…, xn ). Q: s¶n lîng ®Çu ra x1, x2,…, xn lµ c¸c yÕu tè - Hµm s¶n xuÊt sö dông 2 ®Çu vµo lµ vèn (K) vµ lao ®éng (L): Q =f (K, L) =A. Kα. Lβ A: H»ng sè tuú thuéc vµo nh÷ng ®¬n vÞ ®o lêng c¸c ®Çu vµo, ®Çu ra. α,β : h»ng sè cho biÕt tÇm quan träng cña K, L

* S¶n xuÊt víi 1 ®Çu vµo biÕn ®æi : - N¨ng suÊt b×nh qu©n cña lao ®éng (APL) lµ sè ®Çu ra ®îc tÝnh theo mét ®¬n vÞ ®Çu vµo lµ lao ®éng . APL = Q/ L L: lao ®éng ®Çu vµo - N¨ng suÊt cËn biªn cña lao ®éng MPL lµ sè ®Çu ra ®îc s¶n xuÊt thªm khi sè lao ®éng ®Çu vµo t¨ng 1 ®¬n vÞ. MPL =ΔQ/ΔL ΔQ: sè thay ®æi ®Çu ra

ΔL : sè thay ®æi

lao ®éng . - NhËn xÐt: MPL vµ APL cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. MPL > APL khi APL t¨ng dÇn. MPL < APL khi APL gi¶m dÇn. MPL = APL khi APL ®¹t ®iÓm tèi ®a. - Quy luËt n¨ng suÊt cËn biªn gi¶m dÇn: Quan s¸t sù biÕn ®æi cña n¨ng suÊt biªn khi sè lao ®éng t¨ng lªn, chóng

ta nhËn thÊy n¨ng suÊt biªn lóc ®Çu t¨ng

lªn nhng khi sè lao ®éng tõ 4 trë lªn n¨ng suÊt biªn l¹i cã xu híng gi¶m dÇn. Chóng ta h·y t×m hiÓu xem t¹i sao l¹i cã sù gi¶m dÇn nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Víi diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ 1 ha, ngêi lao ®éng ®Çu tiªn cã c¶ diÖn tÝch ®Êt vµ c«ng cô ®Ó lµm viÖc. Anh ta cã rÊt nhiÒu c«ng viÖc ®Ó lµm vµ cã thÓ diÖn tÝch ®ã lµ qu¸ søc ®èi víi anh ta. Víi sù gióp ®ì cña ngêi thø hai hay ngêi thø ba, mäi ngêi sÏ s¶n xuÊt ra nhiÒu h¬n, n¨ng suÊt biªn cña nh÷ng ngêi nµy t¨ng dÇn. Víi 3 lao ®éng, diÖn tÝch ®Êt cã thÓ võa ®ñ ®Ó mäi ngêi lµm viÖc hÕt søc m×nh vµ mçi ngêi chuyªn t©m lµm c«ng viÖc theo kü n¨ng cña m×nh ch¼ng h¹n nh: c¾t lóa, vËn chuyÓn vµ ph¬i. Khi sè lao ®éng t¨ng lªn 4, diÖn tÝch ®Êt còng nh sè c«ng cô lao ®éng

ph¶i ®îc chia sÎ cho mçi ngêi vµ hä sÏ kh«ng lµm viÖc hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. S¶n lîng sÏ t¨ng chËm h¬n vµ n¨ng suÊt biªn cña ngêi thø t gi¶m xuèng. Râ rµng khi thªm nhiÒu lao ®éng th× mçi lao ®éng chØ cã Ýt vèn vµ diÖn tÝch ®Ó lµm viÖc, thêi gian "chÕt" nhiÒu h¬n vµ mçi ngêi khã cã thÓ lµm viÖc theo kh¶ n¨ng cña m×nh nªn n¨ng suÊt biªn cø gi¶m dÇn. Cho ®Õn ngêi thø t¸m, c«ng viÖc cña ngêi nµy cã thÓ lµ mang níc uèng cho nh÷ng ngêi kh¸c nªn hÇu nh s¶n lîng kh«ng t¨ng lªn n÷a vµ n¨ng suÊt biªn cña anh ta b»ng kh«ng. ë nh÷ng møc lao ®éng cao h¬n, t×nh tr¹ng l·ng c«ng cã thÓ x¶y ra nªn s¶n lîng cã thÓ gi¶m sót. N¨ng suÊt biªn cã thÓ ©m. Quy luËt n¨ng suÊt biªn gi¶m dÇn cã thÓ ®îc ph¸t biÓu nh sau: N¨ng suÊt cËn biªn cña bÊt cø yÕu tè s¶n xuÊt nµo sÏ b¾t ®Çu gi¶m xuèng t¹i 1 ®iÓm nµo ®ã khi mµ ngµy cµng cã nhiÒu yÕu tè ®ã ®îc sö dông trong quy tr×nh s¶n xuÊt ®· cã. * S¶n xuÊt víi 2 ®Çu vµo biÕn ®æi : - §êng ®ång lîng lµ ®êng biÓu thÞ tÊt c¶ nh÷ng sù kÕt hîp c¸c ®Çu vµo kh¸c nhau ®Ó s¶n xuÊt ra mét lîng ®Çu ra nhÊt ®Þnh . VÝ dô vÒ ®êng ®ång lîng:

Lao ® éng(L) Vèn(K)

1 2 3 4 5

1

2

3

4

5

20 40 55 65 75

40 60 75 85 90

55 75 90 100 105

65 85 100 110 115

75 90 105 115 120

§å thÞ:

K 5

A

3 2

§êng ®ång lîng B C

1

NhËn xÐt:

0

1

2

Q1=55

D Q2=7 5

3

5

L

- §êng ®ång lîng Q1=55 thÓ hiÖn nh÷ng sù kÕt hîp c¸c ®Çu vµo (3 vèn 1 lao ®éng, 3 lao ®éng 1 vèn) ®Ó s¶n xuÊt ®îc 55 ®¬n vÞ ®Çu ra. - §êng ®ång lîng Q2=75 thÓ hiÖn nh÷ng sù kÕt hîp gi÷a vèn vµ lao ®éng (t¬ng øng A,B,C,D) §Ó s¶n xuÊt ®îc 75 ®¬n vÞ ®Çu ra. - §êng ®ång lîng Q2=75 n»m phÝa trªn, bªn ph¶i Q1 v× nã dïng nhiÒu lao ®éng, hoÆc nhiÒu vèn hoÆc c¶ lao ®éng vµ vèn ®Ó ®¹t ®îc ®Çu ra cao h¬n. - Tõ ®êng ®ång lîng ta thÊy ®îc sù linh ho¹t mµ doanh nghiÖp khi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt.Trong nhiÒu trêng hîp doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®îc mét ®Çu ra ®Æc biÖt b»ng c¸ch sö dông nh÷ng nh÷ng c¸ch kÕt hîp víi nhau cña c¸c ®Çu vµo .Ngêi qu¶n lý cña doanh nghiÖp ph¶i hiÓu b¶n chÊt cña sù linh ho¹t Êy trong viÖc lôa chän nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo ®Ó tèi thiÓu ho¸ chi phÝ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn vµ ph¶i chó ý ®Õn n¨ng suÊt cËn biªn gi¶m dÇn . - §êng ®ång lîng cho thÊy sù linh ho¹t mµ c¸c doanh nghiÖp cã ®îc khi ra c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m ®îc b¶n chÊt cña sù linh ho¹t ®ã trong viÖc lùa chän ®Çu vµo ®Ó tèi thiÓu ho¸ chi phÝ vµ tèi ®a

ho¸ lîi nhuËn, ®ång thêi ph¶i chó ý ®Õn quy luËt n¨ng suÊt cËn biªn gi¶m dÇn. - Sù thay thÕ c¸c ®Çu vµo – tØ suÊt kÜ thuËt thay thÕ cËn biªn (MRTS) : MRTS lµ ®é nghiªng cña ®êng ®ång lîng, ®é nghiªng cña mçi ®êng ®ång lîng cho thÊy cã thÓ dïng mét sè lîng ®Çu vµo nµy thay thÕ cho mét lîng ®Çu vµo kh¸c trong khi ®Çu ra kh«ng ®æi tøc lµ muèn gi¶m ®i mét ®¬n vÞ lao ®éng th× cÇn cã thªm bao nhiªu ®¬n vÞ vèn víi ®iÒu kiÖn ®Çu ra kh«ng ®æi. Ngîc l¹i muèn gi¶m ®i mét ®¬n vÞ vèn th× cÇn cã thªm bao nhiªu ®¬n vÞ lao ®éng víi ®iÒu kiÖn ®Çu ra kh«ng ®æi. Mèi quan hÖ gi÷a MRTS víi MPL vµ MPK : MPL . ΔL + MPK . ΔK = 0 → MRTS = - ΔK/ ΔL = MPL / MPK MPK× ®Çu ra kh«ng ®æi b»ng c¸ch di chuyÓn däc theo ®êng ®ång lîng do ®ã sù thay ®æi trong tæng s¶n lîng ph¶i = 0. 3. Giíi thiÖu chung vÒ quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt tèi u: * Lîi nhuËn: - Lîi nhuËn cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa mét c¸ch kh¸i qu¸t lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu vµ tæng chi phÝ. Cßn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn hoÆc cùc tiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt lµ hµnh vi vµ ho¹t ®éng lµm t¨ng lîi nhuËn hoÆc gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tøc lµ ph¶i lµm g× ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn cùc ®¹i cho doanh nghiÖp. §éng c¬ lîi nhuËn lµ mét bé phËn hîp thµnh quyÕt ®Þnh t¹o ra sù ho¹t ®éng th¾ng lîi cña thÞ trêng hµng ho¸. - Ta còng cã lîi nhuËn tÝnh to¸n vµ lîi nhuËn kinh tÕ:

Lîi nhuËn tÝnh to¸n ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy doanh thu trõ ®i chi phÝ tÝnh to¸n. §ã lµ kho¶n chi phÝ kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng chi phÝ tiÒm Èn hay chi phÝ c¬ héi. Lîi nhuËn ®îc x¸c ®Þnh bëi c«ng thøc: Tæng lîi nhuËn = Tæng doanh thu – Tæng chi phÝ. HoÆc b»ng c«ng thøc: Trong ®ã :

п = (P - ATC) x Q

п : tæng lîi nhuËn

P: Gi¸ b¸n ATC : Chi phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm Q : Khèi lîng s¶n phÈm b¸n ra (P - ATC) : Lîi nhuËn ®¬n vÞ s¶n phÈm * Nguån gèc cña lîi nhuËn : Dùa theo häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d, Karl Mark lµ ngêi ®Çu tiªn ®· ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc, s©u s¾c, cã ý nghÜa c¶ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ nguån gèc cña lîi nhuËn. Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, ®Þa t« cña ®iÒn chñ, lîi tøc cña tiÒn cho vay…. ®Òu lµ c¸c h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña gi¸ trÞ thÆng d. Tríc Mark, c¸c nhµ cæ ®iÓn Anh tõ A.Smith ®Õn Ricardo ®Òu míi chØ dõng l¹i ë lý thuyÕt tiÒn c«n mµ cha ®a ra ®îc mét luËn chøng vÒ nguån gèc cña lîi nhuËn Robert Owen, ngêi ®¹i diÖn cho chñ nghÜa x· héi kh«ng tëng phª ph¸n lîi nhuËn cho ®ã lµ mét c¸i g× ®ã kh«ng ®óng ®¾n, bÊt c«ng, lµm t¨ng gi¸ c¶ vµ lµ nguyªn nh©n chñ yÕu cña khung kho¶ng thõa Sang thÕ kû 20, nhiÒu nhµ kinh tÕ häc nh A.Mashall, F.H. Kningt, J.F.Weston… ®· ®a ra nhiÒu c¸ch gi¶i thÝch kh¸c nhau, song nãi chung ®Òu nh»m biÖn hé cho lîi nhuËn kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i ®¬ng nhiªn vµ hîp lý cña trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng .Lîi nhuËn lµ thµnh qu¶ cña tÝnh kh«ng

ch¾c ch¾n vµ thÓ hiÖn gi¸ trÞ cña kho¶ng c¸ch gi÷a thu nhËp mµ ngêi ta mong muèn vµ thu nhËp thùc tÕ ®¹t ®îc Cô thÓ lµ gÇn 200 n¨m sau ngµy ra ®êi cña khoa häc kinh tÕ c¸c t¸c gi¶ vÉn kh«ng thèng nhÊt vÒ c¸ch chøng minh nguån gèc còng nh sù chiÕm h÷u lîi nhuËn. Tuy nhiªn, trong ph¹m vi kinh tÕ vi m«. chóng ta vÉn xem lîi nhuËn lµ mét thÓ hiÓn nhiªn, cã ý nghÜa kinh tÕ quan träng ®èi víi doanh nghiÖp. H¬n n÷a, vÊn ®Ò tËp trung nghiªn cøu lµ th¸i ®é øng xö cña doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn * ý nghÜa kinh tÕ vµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn lîi nhuËn Lîi nhuËn lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh toµn bé kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh kinh doanh kÓ tõ lóc b¾t ®Çu t×m kiÕm nhu cÇu thÞ trêng, chuÈn bÞ vµ tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Õn kh©u b¸n hµng vµ dÞch vô cho thÞ trêng. Nã ph¶n ¸nh vÒ mÆt lîng vµ mÆt chÊt cña qu¸ tr×nh kinh doanh Lîi nhuËn chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè tæng hîp: - Quy m« s¶n xuÊt hµng hãa , dÞch vô - Gi¸ c¶ vµ chÊt lîng c¸c ®Çu vµo Gi¸ b¸n hµng ho¸ dÞch vô cïng toµn bé ho¹t ®éng nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô vµ thu håi vèn * Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn: QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt tèi u lµ c¸ch mµ nhµ s¶n xuÊt ®a ra quyÕt ®Þnh cung cÊp cña m×nh nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. §Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, tríc hÕt cÇn xem xÐt ®Õn mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ cËn biªn (MC) vµ doanh thu biªn (MR)

Kh¸i niÖm : doanh thu biªn MR ( marginal revenue) lµ møc thay ®æi tæng doanh thu do tiªu thô thªm mét ®¬n vÞ s¶n lîng. C«ng thøc tÝnh MR = ∆ TR/ ∆ Q hoÆc (MR = (TR)’Q) Trong ®ã :

MR lµ doanh thu biªn

TR lµ tæng doanh thu ∆ TR lµ sù thay ®æi tæng doanh thu ∆ Q lµ sù thay ®æi s¶n lîng Quy t¾c chung nhÊt ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn : t¨ng s¶n lîng chõng nµo doanh thu cËn biªn cßn vît qu¸ chi ph¸i cËn biªn ( MR>MC) cho ®Õn khi cã MR=MC th× dõng l¹i. §©y lµ s¶n lîng tèi u (Q*) ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. a. Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong s¶n xuÊt ng¾n h¹n Ta xem xÐt th¸i ®é øng xö cña c¸c doanh nghiÖp trong 4 trêng hîp th«ng qua mèi quan hÖ gi÷a MR, MC, ATC vµ AVC. TH1: NÕu gi¸ thÞ trêng lµ P1 , ®êng cÇu vµ doanh thu biªn lµ D1 vµ MR1 , doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt ra Q1 ®¬n vÞ hµng ho¸ øng víi ®iÓm A cã MC=MR1. T¹i A cã ATC
TH3 :NÕu tiÕp gi¶m xuèng P3 ta cè MC giao víi MR3 t¹i C t¬ng øng víi s¶n lîng Q3 .T¹i C cã P3 < ATC nªn tæng doanh thu kh«ng ®ñ bï ®¾p tæng chi phÝ ,doanh nghiÖp bÞ lç vèn =CR*Q3 .Trong trêng hîp nµy nÕu doanh nghiÖp ngõng s¶n xuÊt (Q=0) => tæng thu nhËp =0 => møc lç b»ng chi phÝ cè ®Þnh (=FC).Ngîc l¹i nÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊy t¹i Q3 th× mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm doanh nghiÖp sÏ bÞ lç CR vµ v× gi¸ b¸n cßn cao h¬n (AVC) nªn mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm doanh nghiÖp cßn thu ®îc CD = (MR3-AVC). Kho¶n mÊt m¸t nµy cßn nhá h¬n khi ®ãng cöa . KÕt luËn :Nh vËy nÕu tiÕp tôc s¶n xuÊt víi s¶n lîng Q3 , doanh nghiÖp sÏ gi¶m bít ®îc sè lç v«n b»ng kho¶ng chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n P3 víi AVC ®Ó bï ®¾p vµo FC TH4 :NÕu gi¸ c¶ gi¶m xuèng P4 th× MR4 giao MC t¹i J. T¹i J nÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt víi s¶n lîng Q4 th× doanh nhgiÖp bÞ lç vèn v× gi¸ b¸n P4
MC

R P B

P2 C

P3

ATC ¢VC

D

P4

D1,MR1 D2,MR2 D3,MR3 D4,MR4

J Q4

Q3

Q2

Q1

Q

b. Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong s¶n xuÊt dµi h¹n . Trong s¶n xuÊt dµi h¹n kh«ng cßn chi phÝ cè ®Þnh mäi chi phÝ ®Òu biÕn ®æi , do ®ã ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn

chóng ta còng sö dông ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nh trong ng¾n h¹n nhng lo¹i trõ FC, doanh nghiÖp coi gi¸ thÞ trêng lµ cho tríc vµ lµ doanh thu cËn biªn cña doanh nghiÖp .Doanh nghiÖp sÏ t¨ng s¶n lîng khi MR rel="nofollow">LMC vµ ngîc l¹i , doanh nghiÖp sÏ ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a t¹i MR=LMC §å thÞ minh ho¹: §êng cÇu D chØ ra gi¸ thÞ trêng b»ng doanh thu biªn khi P > LAC, doanh nghiÖp cßn thu ®îc lîi nhuËn tèi ®a xuÊt hiÖn t¹i S (LMC giao MR) t¬ng øng víi s¶n lîng Qm.Tæng doanh thu lµ h×nh ch÷ nhËt OPoSQm, Tæng chi phÝ lµ h×nh ch÷ nhËt OCoRQm, cßn tæng lîi nhuËn lµ h×nh CoPoSR. P

LMC LAC S

P0 Co P1

O

D,MR

R

Q Q1

Qm

c. Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ ®éc quyÒn . + Hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh hoµn h¶o. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh hoµn h¶o , c¸c doanh nghiÖp chØ t¨ng cêng nÕu ho¹t ®éng nµo cã doanh thu t¨ng thªm vît møc chi phÝ t¨ng thªm , tøc lµ MR>MC , doanh nghiÖp sÏ ngõng ho¹t ®éng nÕu MR<MC.NÕu sù gia t¨ng s¶n lîng lµm doanh thu nhiÒu h¬n chi phÝ th× viÖc t¨ng s¶n lîng ®ã sÏ lµ lîi nhuËn vµ ngîc l¹i v× vËy doanh nghiÖp lùa chän møc s¶n lîng ë ®ã cã R=MC, ë møc s¶n lîng nµy doanh nghiÖp sÏ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn .Trêng hîp gi¸ c¶ hµng ho¸

hoÆc dÞch vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc thÞ trêng chÊp nhËn th× ®iÒu kiÖn lµ MR=MC=P. §å thÞ : P LMC Lîi nhuËn bÞ gi¶m nÕu s¶n xuÊt ë Q2

Lîi nhuËn bÞ gi¶m nÕu s¶n xuÊt ë Q1

A

D C

O

LAC

AR=MR=P

B Q Qo Q1

Q*

Q2

Trong thêi gian ng¾n, doanh nghiÖp c¹nh tranh tèi ®a ho¸ lîi nhuËn b»ng c¸ch lùa chän ®Çu ra Q* mµ ë ®ã MC=P. Lîi nhuËn tèi ®a cña doanh nghiÖp ®îc ®o bëi h×nh ABCD Chó ý: C¸c ®êng MR vµ MC c¾t nhau ë mét ®Çu ra lµ Qo còng nh lµ Q* tuy nhiªn ë Qo, lîi nhuËn cha ®îc tèi ®a ho¸, t¨ng s¶n lîng vît qu¸ Qo th× t¨ng ®îc lîi nhuËn v× MC < MR do ®ã " §iÒu kiÖn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ MR = MC ë mét ®iÓm mµ ë ®ã ®êng MC ®ang ®i lªn chø kh«ng ®i xuèng". + Hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong ®iÒu kiÖn ®éc quyÒn. Nguyªn lÝ c¬ b¶n cña viÖc tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong ®iÒu kiÖn ®éc quyÒn t¬ng tù nh c¹nh tranh hoµn h¶o chän MR=MC. Kh¸c nhau lµ ®èi víi doanh nghiÖp ®éc quyÒn MR kh«ng b»ng víi gi¸ c¶ P, ®êng cÇu víi nhµ ®éc quyÒn cã d¹ng P dèc xuèng , tøc lµ MR nhá h¬n møc gi¸ ®ã trªn mét s¶n phÈm b¸n ra . Pm

MC

D

ATC

MR

D

Q

+ Hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ®éc quyÒn . C¹nh tranh ®éc quyÒn lµ cÊu tróc cña thÞ trêng bao gåm nhiÒu doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ b¸n ra nh÷ng s¶n phÈm t¬ng tù nhng cã ph©n biÖt nhau chót Ýt . Do sù kh¸c biÖt vÒ s¶n phÈm , mçi doanh nghiÖp ®Òu cã ®å thÞ cÇu ®i xuèng . -VÒ ng¾n h¹n ,c¹nh tranh ®éc quyÒn ®¶m b¶o MR=MC khi tèi ®a ho¸ lîi nhuËn.

P

Psr

D MR

Q

D

- VÒ dµi h¹n, doanh nghiÖp s¶n xuÊt mét sè lîng víi møc nhu cÇu b»ng chi phÝ b×nh qu©n dµi h¹n (LAC), tøc lµ P=MAC nªn lîi nhuËn b»ng 0.

P

LMC LAC

Plr D MR

Q

Qlr

C¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tuú trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ nh : trong ng¾n h¹n hay dµi h¹n, trong thÞ trêng ®éc quyÒn, thÞ trêng c¹nh tranh ®éc quyÒn, th× trêng c¹nh tranh hoµn h¶o ...sÏ quyÕt ®Þnh møc ®Çu ra thÝch hîp (hay quyÕt ®Þnh cung cÊp) nh»m ®¹t ®îc môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn hay ®ã chÝnh lµ quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt tèi u cña doanh nghiÖp.

PhÇn II : Bµi tËp 1. ThÞ trêng cã c¸c sè liÖu sau : Gi¸ P

103 ®

72

96

120

14

16

192 223 230

1000

12

10

8

4

Lîng

SP 1000

Cung

SP

18

34

Lîng cÇu

4

8

80

56

32

8

50

66

82

98

6

4

130 152

2. Doanh nghiÖp CTHH tham gia s¶n xuÊt cung øng s¶n phÈm dÞch vô cho thÞ trêng cã : Hµm chi phÝ s¶n xuÊt TC = 50Q + 30000 LTC = 120Q

Bµi lµm 1.Gäi ph¬ng tr×nh ®êng cÇu ë d¹ng tuyÕn tÝnh : QD = aP + b ®i qua ®iÓm A (128000; 72000) vµ ®iÓm B (104000;

{

96000) ta cã hÖ: 128000 = 72000a+ b 104000 = 96000a+ b

→ a = -1 vµ b = 200000

VËy ph¬ng tr×nh ®êng cÇu lµ: QD = - PD +200000 hay PD =200000 - QD Gäi ph¬ng tr×nh ®êng cung ë d¹ng tuyÕn tÝnh : QS = cP + d ®i qua ®iÓm C (18000; 72000) vµ ®iÓm D (34000;

{

96000) ta cã hÖ: 18000 = 72000c+ d 34000 = 96000c+d

→ c = 2/3 vµ d = - 30000

VËy ph¬ng tr×nh ®êng cung lµ: QS = 2/3 PS – 30000 hay PS = 3/2 QS +45000 Gäi E ( PE ; QE ) lµ ®iÓm c©n b»ng th× E tho¶ m·n ph¬ng tr×nh : QS = QD

↔ 2/3 PE – 30000 = - PE +200000

↔ PE = 138000 ®ång

→ QE = 62000 s¶n phÈm VËy ®iÓm c©n b»ng lµ E ( 138000 ; 62000) Tæng møc chi tiªu ë møc gi¸ c©n b»ng = 138000 x 62000 =8556000000 ®ång §é co gi·n cña cÇu t¹i møc gi¸ c©n b»ng EP = Q’P x PE / QE = -1 x 138000/62000 = 2.226 2.T¹i PtrÇn =150000 ®ång → QS = 70000 s¶n phÈm vµ QD = 50000 s¶n phÈm VËy QS > QD nªn trªn thÞ trêng d thõa ΔQ = QS - QD =20000 s¶n phÈm T¹i Psµn =90000 ®ång →

QS = 30000 s¶n phÈm vµ QD =

110000 s¶n phÈm VËy QS < QD nªn trªn thÞ trêng thiÕu hôt ΔQ = QD - QS =80000 s¶n phÈm 3. a. ThuÕ cè ®Þnh T = 470000®. Khi ¸p dông thuÕ cè ®Þnh dï doanh nghiÖp b¸n bao nhiªu s¶n phÈm th× ®Òu ph¶i chÞu mét møc thuÕ lµ 470000®. VËy ta coi gi¸ b¸n s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn mét lîng lµ 470000 / Q .Ta cã P’S = 1,5 Q’S + 45000 + 470000/Q’S Gi¸ vµ lîng c©n b»ng míi cña thÞ trêng lµ: Ta cã P’S =PD  1,5Q + 45000 + 470000/Q = 200 – Q  2,5 Q2 – 155000Q + 470000 = 0 =>

Q1 = 61997 Vµ Q2 = 3

=> P1 = 138003 Vµ P2 = 197 VËy khi chÝnh phñ ®¸nh thuÕ cè ®Þnh T = 410000 th× gi¸ b¸n s¶n phÈm t¨ng lªn vµ lîng b¸n s¶n phÈm gi¶m xuèng.

b) Khi t =3700 ®ång/1 s¶n phÈm th× PS = 3/2 QS +45000 + 3700 vµ do cÇu kh«ng ®æi nªn ta t×m gi¸ vµ s¶n lîng c©n b»ng míi tho¶ m·n: 3/2 Q +48700 = 200000 – Q ↔ Q =60520 s¶n phÈm vµ P = 139480 ®ång

§å thÞ minh ho¹:

P

D D’

S

PE PE’

E E’ Q

4. Ta cã TC = 50Q + QE’

FC = 30000

30000

QE

VC = 50Q MC = TC’ = 50 TR = P.Q = 200Q – Q2 MR = 200 – 2Q §Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn ®iÒu kiÖn lµ MR = MC 200 – 2Q = 50 => Q = 75 => P = 125 ΠMAX = Q( P - AC ) = Q( P – AC )

= 75000( 125000 – ( 50. 75000 + 30000): 75000) = 9371220000(®ång) = 9371,22 triÖu ®ång Khi P = 100000 v× doanh nghiÖp c¹nh tranh hoµn h¶o P = MR  200 – 2Q = 100

=> Q = 50 Khi ®ã s¶n lîng cña doanh nghiÖp lµ 50000 s¶n phÈm gÝa b¸n s¶n phÈm b»ng gi¸ thÞ trêng = 100000 ®ång Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp: Π = Q( P - AC ) = Q( P – AC )

=50000( 100000 – ( 50. 50000 + 30000): 50000) = 497470000®ång = 497,47 triÖu ®ång Khi gi¸ thÞ trêng P = 100000® ®iÒu kiÖn ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ MC = P 5. X¸c ®Þnh gi¸ vµ s¶n lîng t¹i ®ã doanh nghiÖp hoµ vèn P = AVCmin khi dã lîi nhuËn b»ng 0 S¶n lîng hoµ vèn cña doanh nghiÖp Q ®îc t×m b»ng c¸ch cho MC = ATC Møc gi¸ mµ t¹i ®ã doanh nghiÖp hoµ vèn lµ PHV = ATCmin Ta cã MC = 50 ATC = TC/ Q = 50 + 30000/Q MC = ATC  50 = 50 + 30000/Q => Q = Thay Q vµo ph¬ng trinh ATC T×m ®îc ATC min Tõ dã kÕt luËn møc gi¸ (P = AVCmin) vµ s¶n lîng (Q) t¹i ®ã doanh nghiÖp hoµ vèn 6. Khi P < AVCmin doanh nghiÖp ngõng s¶n xuÊt trong ng¾n h¹n V× khi P < AVCmin nÕu doanh gnhiÖp tiÕp tôc s¶n xuÊt sÏ chÞu lç mét lîng lín h¬n FC lµ møc chi phÝ doanh nghiÖp ph¶i chi tr¶ nÕu ngõng s¶n xuÊt. 7. NÕu doanh nghiÖp cã møc gi¸ b¸n n»m trong kho¶ng AVCmin < P < ATC

min

Th× doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç vµ cã nguy c¬ ph¸ s¶n. 9. NÕu chÞu thuÕ a. T = 200.000® Khi ®ã ta cã TC = 50Q + 30000+200000 = 50Q + 230000 Chi phÝ cËn biªn kh«ng ®æi v× MC = TC’=> cã thÓ kh¼ng ®Þnh tæng qu¸t sù ®¸nh thuÕ cè ®Þnh T sÏ kh«ng ¶nh hëng tíi sù lùa chän s¶n lîng cña doanh nghiÖp. b. t = 5000® khi ®ã tæng chi phÝ cña doanh nghiÖp lµ: TC = 50Q + 30000 + 5Q = 55Q + 30000 Lîi nhuËn tèi ®a yªu cÇu ph¶i cã ®iÒu cã ®iÒu kiÖn chi phÝ cËn biªn khi chÞu thuÕ b»ng doanh thu cËn biªn : Ta cã chi phÝ cËn biªn MC = TC’ = (55Q + 30000)’ = 55 Doanh thu cËn biªn MR = TR’ = 200 – 2Q => MC=MR 55 = 200 – 2Q => Q = 72,5 => P = 127,5 VËy víi møc thuÕ t = 5000 quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ : s¶n lîng cña doanh nghiÖp lµ: 72500( s¶n phÈm) vµ gi¸ b¸n cña doanh nghiÖp lµ : 127500 ®ång. VËy lîi nhuËn tèi ®a cña doanh nghiÖp lµ: ΠMAX = P.Q – TC

= 127500.72500 – 55.72500 – 30000 = 902232500 (®ång) = 902,2325 triÖu ®ång

PhÇn III:KÕt luËn

Tãm l¹i bé m«n Kinh tÕ häc vi m« ®ù¬c ®a vµo gi¶ng dËy trong c¸c nghµnh lµ ®óng ®¾n vµ cÇn thiÕt .§©y lµ bé m«n quan träng vµ kh¸ phæ biÕn ®èi víi mçi sinh viªn khoa kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi nh÷ng sinh viªn nh em nãi riªng, lµ mét ph©n ngµnh chñ yÕu cña kinh tÕ häc,lµ nÒn t¶ng cho c¸c m«n kinh tÕ häc ,chuyªn nghiªn cøu vÒ hµnh vi cña kinh tÕ cña c¸ nh©n ,ngêi tiªu dïng,nhµ s¶n xuÊt,hay mét nghµnh kinh tÕ nµo ®ã..§îc tiÕp xóc vµ häc m«n Kinh tÕ vi m« em thÊy rÊt bæ Ých vµ thó vÞ,chÝnh v× vËy mµ víi sù híng dÉn vµ gi¶ng dËy cña thÇy c« trong khoa chóng em ®· hoµn thµnh thµnh c«ng bµi tËp lín Kinh tÕ vi m«.Qua bµi tËp nµy chóng em ®· cã thªm nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ Kinh tÕ vi m« nh ®ù¬c biÕt ®Õn quy luËt cung –cÇu,quy luËt gi¸ trÞ,quy luËt c¹nh tranh thÞ trêng,nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ trêng vµ vai trß cña ChÝnh phñ,vËn dông lý thuyÕt kinh tÕ vi m« vµo viÖc ph©n tÝch ¶nh háng cña c¸c nh©n tè ®Õn sù c©n b»ng vµ ph¶n øng cña thÞ trêng .Vµ ®Æc biÖt chóng em thÊy rÊt phï hîp víi tr×nh ®é hiÓu biÕt cña m×nh, thÊy m×nh ®îc trang bÞ thªm rÊt nhiÒu kiÕn thøc vÒ nÒn kinh tÕ níc ViÖt Nam trong thêi k× më cöa,tõ ®ã cã thÓ rót ra ®îc nh÷ng bµi häc ®¾t gi¸,nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u,®a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn h¬n,tiÕn xa h¬n trong thÞ trêng quèc tÕ,s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u,phÊn ®Êu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y trë thµnh con rång cña Ch©u ¸. §ã còng chÝnh lµ hµnh trang ®Ó cã thÓ bíc vµo thÕ kØ 21-thÕ kØ cña sù ph¸t triÓn ,thÕ kØ cña nh÷ng íc m¬,nh÷ng hoµi b·o cña nh÷ng líp trÎ ,nh÷ng chñ nh©n t¬ng lai cña ®Êt níc.Vµ chóng em –nh÷ng sinh viªn cßn ngåi trªn ghÕ nhµ trêng b»ng kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt cña b¶n th©n còng muèn gãp

phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc,x©y dùng ®Êt níc ngµy cµng phån vinh ,v÷ng m¹nh.