Breeding And Raising House Cricket

การเลี้ยงจิ้งหรีด โดย งานโภชนาการ ฝายบํารุงสัตว สวนสัตวนครราชสีมา

ความเปนของการเลี้ยงจิ้งหรีดในสวนสัตวนครราชสีมา เนื่องจากจิ้งหรีดเปนแมลงที่มีโปรีตีนสูง เปนอาหารแก สัตวสะเทินน้ําสะเทินบก สัตวปก และสัตวเลี้ยงลูกดวย น้ํานม ซึ่งถาหาจิ้งหรีดเหลามาจากธรรมชาติคงไม เพียงพอ ดังนั้นจึงมีการเพาะเลี้ยงจิ้งหรีดขึ้นมาภายในสวนสัตว นครราชสีมาอยางนอยก็ชวยลดตนทุนในการสั่งซื้อ จิ้งหรีด

จิ้งหรีด อันดับ

ORTHOPTERA วงศ Gryllidae ชื่อสามัญ Cricket

ลักษณะทั่วไป จิ้งหรีดเปนแมลงอันดับเดียวกันกับตั๊กแตน หัวโต หนวดยาว สามารถกระโดดเกงเชนเดียวกัน กับตั๊กแตน ออกหากิน ในตอนกลางคืนและซอนตัวนอนใน ตอนกลางวัน ตัวเมียจะมีอวัยวะชวยในการ วางไขเปนหนามคลายเข็ม จิ้งหรีดที่พบอยูทั่วๆไปมีอยูดวยกัน 2 ชนิดคือจิ้งหรีดทองดําและจิ้งหรีด ทองแดง ซึ่งสังเกตความแตกตางของจิ้งหรีดทั้ง 2ชนิดไดโดย การดูจากสีของลําตัวที่จะเขมตางกัน

จิ้งหรีด (Cricket) จัดเปนแมลงชนิดหนึ่ง พบไดในทุกภูมิภาคของ โลก โดยเฉพาะในเขตรอนชื้น ชอบกัดกิน ตนกลาพืช ใบพืชสวนที่ ออน ๆ เปนอาหาร จิ้งหรีดมีหลายชนิดและมีขนาดแตกตางกันไป ตามชนิดของจิ้งหรีด พฤติกรรม ลักษณะพิเศษของจิ้งหรีดที่แตกตาง จากแมลงชนิดอื่นอยางโดดเดน และสังเกตไดงาย คือ การสงเสียง รองและการผสมพันธุ ที่เพศเมียจะครอมบนเพศผูเสมอ

ลักษณะโดยทั่วไปของจิ้งหรีด รูปรางลักษณะ

จิ้งหรีดเปนแมลงที่มีลักษณะปากเปนแบบปากกัด มีตารวม หนวดยาว ขาคูหลังมีขนาดใหญและแข็งแรง กระโดด เกง เพศเมียปกเรียบและมีอวัยวะวางไขยาวแหลมคลายเข็มยื่น ออกมาจากสวนทอง เพศผูมีปกคูหนายน สามารถทําเสียงได

ชนิดจิ้งหรีด จิ้งหรีดที่พบในประเทศไทย ซึ่งเปนที่รูจักกันอยางแพรหลาย มี 4 ชนิดดังนี้ 1. จิ้งหรีดทองดํา ลําตัวกวางประมาณ 0.7 ซม. ยาว ประมาณ 3 ซม. มี 3 สี ที่พบตามธรรมชาติคือ สีดํา สีทอง และสีอําพัน โดยลักษณะที่เดนชัด คือ จะมีจุดเหลืองที่โคนปก 2 จุด

2. จิ้งหรีดทองแดง มีลําตัวสีน้ําตาล เพศผูมีสีเขมกวาเพศเมีย สวนหัวเหนือขอบตารวมดานบน แตละดานมีแถบสีเหลือง มองดูคลายหมวกแกป มีความวองไวมากภาค ตะวันออกเฉียงเหนือเรียกจิ้งหรีด ชนิดนี้เปนภาษาทองถิ่นวา จิ นาย อิเจ็ก จิ้งหรีดมา เปนตน

3. จิ้งหรีดเล็ก มีขนาดเล็กที่สุด มีสีน้ําตาล บางทองที่เรียกวา จิลอ จิ้งหรีดผี หรือบางที่เรียกวาแอด ลักษณะคลาย จิ้งหรีด พันธุทองแดง เพียงแตมีขนาดเล็กกวาเทานั้น

4. จิ้งโกรง เปนจิ้งหรีดขนาดใหญ สีน้ําตาล ลําตัวกวางประมาณ 1 ซม. ยาวประมาณ 3.5 ซม. ชอบอยูในรูลึก โดยจะขุดดิน สรางรังอาศัยไดเอง และมีพฤติกรรมชอบอพยพยายที่อยูเสมอ มีชื่อเรียกแตกตางกันไป เชน จิโปม จิลอ เปนตน

วงจรชีวิตจิ้งหรีด จิ้งหรีดมีระยะการเจริญเติบโต แบงออกไดเปน 3 ระยะ คือ 1) ระยะไข ไขจิ้งหรีดจะมีสีเหลืองรวมกันเปนกลุมใน ดิน ลักษณะยาวเรียวคลายเมล็ดขาวสาร ความยาวประมาณ 1.5 มิลลิเมตร ระยะไขใชเวลาประมาณ 7 วัน จึงฟกออกมาเปน ตัวออน

2) ระยะตัวออน ไขจิ้งหรีดเมื่อฟกออกเปนตัวออน จิ้งหรีดวัยออนที่

ฟกออกจากไขใหม ๆ จะมีลักษณะคลายมด และมีการเจริญเติบโต โดยการลอกคราบ จะลอกคราบประมาณ 8 ครั้ง จึงจะเปนตัวเต็มวัย ตัวออนเมื่อโตขึ้นเริ่มมีปก เรียกวา ระยะใสเสื้อกั๊ก มีระยะกั๊กเล็ก มี ติ่งปก และกั๊กใหญ มีติ่งปกยาว ระยะตัวออนพันธุจิ้งหรีดทองดําใช เวลาประมาณ 36 - 40 วัน แตถาพันธุทองแดงใชเวลาประมาณ 46 50 วัน จึงจะลอกคราบเปนตัวเต็มวัย

• 3) ระยะตัวเต็มวัย เปนระยะที่สามารถแยกเพศไดชัดเจน โดยการ สังเกตความแตกตางของเพศผู เพศเมีย เพศผูจะมีปกคูหนายน สามารถทําใหเกิดเสียงขึ้นได โดยใชปกคูหนาถูกันจะทําใหเกิดเสียง เสียงที่จิ้งหรีดทําขึ้นเปนการ สื่อสารที่มีความหมายของจิ้งหรีด สําหรับเพศเมียจะมีปกคูหนาเรียบ และมีอวัยวะวางไขยาวแหลมคลาย เข็มยื่นออกมา จากสวนทอง โดยทั่วไปจิ้งหรีดตัวเต็มวันจะมีอายุเฉลี่ย ประมาณ 45-60 วัน เพศเมีย

เพศผู

การผสมพันธุของจิ้งหรีด • จิ้งหรีดจะผสมพันธุเมื่อเปนตัวเต็มวัย การผสมพันธุและวางไข แตละรุนจะใชเวลาประมาณ 15 วัน/ครั้ง/รุน เมื่อหมดการวางไข รุนสุดทายแลวตัวเมียก็จะตาย

วิธีผสมพันธุ • ตัวผูจะทําเสียงโดยยกปกคูหนาถูกันใหเกิดเสียง เพื่อเรียกตัวเมีย จังหวะเสียงจะดังเมื่อตัวเมียเขามาหา บริเวณที่ตัวผูอยู ตัวผูจะ เดินไปรอบ ๆ ตัวเมียประมาณ 2-3 รอบ ชวงนี้จังหวะเสียงจะเบา ลง แลวตัวเมียจะขึ้นครอมตัวผู จากนั้นตัวผูจะยื่นอวัยวะเพศ แทงไปที่อวัยวะเพศเมีย หลังจากนั้นประมาณ 14 นาที ถุงน้ําเชื้อ ก็จะฝอลง แลวตัวเมียจะใช ขาเขี่ยถุงน้ําเชื้อทิ้งไป

ระบบสืบพันธุเพศผู เพศผูมีอัณฑะ 1 คู สีขาวขุน แตละขางมีทอน้ําอสุจิมาเก็บ ไวที่พักน้ําเชื้ออสุจิ และมีตอมสรางน้ําเลี้ยงอสุจิสีขาวขุน เมื่อมี การผสมพันธุเชื้ออสุจิจะออกไปทางทอน้ําเชื้ออสุจิ ระบบสืบพันธุเพศเมีย เพศเมียมีรังไข 1 คู สีเหลืองเปนชอ รังไขแตละขางมี ทอนําไขและนําออกมารวมกันที่ทอกลาง นอกจากนี้จะพบถุง เก็บอสุจิเปนกอนกลมสีขาวขุนสําหรับเก็บอสุจิของเพศผูเมื่อ ไดรับการผสมพันธุ ขณะที่จะวางไข โดยไขแกเคลื่อนตัวลงมา จากทอนําไขก็จะมีการฉีดเชื้ออสุจิเขาไปในไขกอนที่จิ้งหรีดจะ วางไขออกมา

การวางไข เพศเมียใชอวัยวะวางไขที่ยาวแหลมคลายเข็มแทงลง ในดินที่มีลักษณะเรียวยาวคลายเมล็ดขาวสาร ใชเวลาประมาณ 7 วัน ก็จะฟกออกเปนตัวออน ตลอดอายุไขจิ้งหรีดตัวเมีย สามารถวางไขไดตั้งแต 600 - 1,000 ฟอง ซึ่งจะวางไขเปนรุน ๆ ไดประมาณ 4 รุน

ขั้นตอนการวางไข จิ้งหรีดตัวเมียจะเริ่มวางไขภายใน 7 วัน หลังผสมพันธุ มีขั้นตอน ดังนี้ - จิ้งหรีดจะวางไขในดินที่มีความชื้นพอเหมาะสําหรับวางไข - ใชเข็มแทงลงดินเพื่อวางไข - การวางไขจะวางเปนกลุม ๆ ละ 3 - 4 ฟอง ประมาณ 2 - 3 กลุม - แทงเข็ม 1 ครั้ง จะวางไขประมาณ 2 - 3 กลุม - ยกเข็มขึ้นมาเพื่อหาที่เหมาะสมเพื่อแทงเข็งวางไขใหม - จะมีการวางไขตลอดอายุ 4 ครั้ง ๆ ละ ประมาณ 200 - 300 ฟอง - การวางไขแตละรุนจะใชเวลาหางกันประมาณ 15 วัน

วัสดุ อุปกรณการเลี้ยงจิ้งหรีด 1. ฟวเจอรบอรดแผนใหญ 2. เทปกาวใชติดดานในดานบนของกลองเลี้ยงจิ้งหรีด 3. อุปกรณสําหรับใหน้ํา 4. กระดาษรังไข 5. ถาดใสดินแกลบดํา 6. หัวอาหารอาหารปลาหรือไก 7. หญาขนสด

ขั้นตอนการเลี้ยง • เตรียมโรงเรือน • เตรียมกลองเลี้ยงที่ทําจากฟวเจอรบอรดที่มีเทปกาวติดอยู ภายในกลองเลี้ยงดานบน • จัดวางอุปกรณในการใหน้ํา อุปกรณใชในการวางไข และ อุปกรณสําหรับหลบภัย ไวภายในกลอง • ปลอยพอแมพันธุจิ้งหรีดลงไป 1,000 ตัว/ 1 กลองเลี้ยง • จิ้งหรีดจะเริ่มผสมพันธุและวางไขในวันแรกที่เริ่มปลอย • 8-10 นําถาดไขออกจากกลองเลี้ยงพอแมพันธุ นําไปใสกลอง เลี้ยงกลองใหม

• ที่เตรียมอุปกรณในการเลี้ยงไวแลวเพื่อปลอยใหฝกเปนตัวเอง ภายในกลองเลี้ยงกลองใหม • ทําการเลี้ยงจิ้งหรีดตอไปประมาณ 45-60 วัน(ตัวเต็มวัย)

การใหน้ําและอาหาร • การใหอาหาร • ใหหัวอาหารไกโดยการเทลงไปที่พื้นภายในกลองเลี้ยง ประมาณ 300 กรัม/ การใหอาหาร 1 ครั้ง ควรดูอาหารทุก วันถาหมดก็ใหใหม • การใหน้ํา ใชอุปกรณในการใหน้ําไกโดยใสกอนหินลงไปในวง รางน้ําเพื่อไมใหจิ้งหรีดจมน้ํา หมั่นตรวจดูที่ใหน้ําวาน้ําหมด หรือไมและถาพบวาน้ําหรือทีใหน้ําสกปรกก็ตองลางทําความ สะอาดรวมถึงกอนหินดวย • ใสหญาขนสดลงไป อาทิตยละ 1 ครั้ง

• ใสหญาขนสดลงไป อาทิตยละ 1 ครั้ง • หมัน่ ตรวจดูทุกวันจนอายุครบ 60-65 วัน

กลองเลี้ยงจิ้งหรีดและชั้นวาง

ภาชนะสําหรับวางไข

จิ้งหรีดกําลังวางไข

กระดาษรังไขสําหรับหลบภัย

เศษหญาสําหรับหลบภัย

จิ้งหรีดกําลังกินอาหาร