Bnn

C©u1: §¹i c¬ng vÒ BNN (§N, ph©n lo¹i…) TL: Trong y häc nãi chung, y häc l® lµ 1 KH nghiªn cøu mèi liªn quan gi÷a ngêi l® vµ nghÒ nghiÖp cña hä nh»m môc ®Ých ®Ó phßng TNL§ vµ BNN, b¶o vÖ søc khoÎ tíi møc tèi ®a, phôc vô sx. Theo nghÜa chung nhÊt, BNN lµ t×nh tr¹ng bÖnh lý ph¸t sinh do L§ hay do §KL§ cã t¸c h¹i nghÒ nghiÖp g©y nªn. §iÒu cèt yÕu vµ ®ång thêi lµ khã kh¨n chÝnh trong c«ng viÖc chuÈn ®o¸n lµ kh«ng chØ dùa vµo c¸c triÖu chøng ®Ó kÕt luËn bÖnh cã ph¶i lµ nguyªn nh©n NN hoÆc kÕt luËn cña BNN hay kh«ng. ViÖc chuÈn ®o¸n BNN ph¶i dùa vµo yÕu tè tiÕp xóc,§KL§ vµo c¸c t¸c h¹i nghÒ nghiÖp cã nghÜa lµ c¸c nguyªn nh©n ph¸t sinh bÖnh vèn cã trong tõng ngµnh nghÒ kh¸c nhau ViÖc ph©n biÖt BNN vµ TNL§ nhiÒu khi rÊt khã kh¨n. Nãi chung, nhiÔm ®ùoc cÊp tÝnh hay c¸c tai biÕn do vµi sù cè kü thuËt thêng coi nh tai n¹n l®. Tuy nhiªn, mét sè triÖu chøng cña bÖnh nhiÔm

®éc cÊp tÝnh ®îc biÓu hiÖn dä tÝch luü chÊt ®éc trong c¬ thÓ sau 1 thêi gian dµi tiÕp xóc nh nhiÔm ®éc ch× - trêng hîp nµy kh«ng thÓ gäi lµ TNL§ mµ vÉn lµ BNN. Theo TTLB 08/ TTLB ngµy 19/5/1976.B NN ®îc ®Þnh nghÜa lµ 1 bªnh ®Æc trng cña 1 nghÒ do yÕu tè ®éc h¹i trong nghÒ ®ã t¸c ®éng thêng xuyªn, tõ tõ vµo c¬ thÓ NL§ mµ g©y nªn bÖnh. * Ph©n lo¹i BNN Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i BNN cã thÓ ph©n lo¹i theo ®Æc ®iÓm hoÆc theo ®Þnh nghi· BNN. BNN cßn ®îc gäi lµ ph©n lo¹i theo nguyªn nh©n g©y bÖnh. a) Ph©n lo¹i theo ®Þnh nghÜa BNN: BNN ®óng nghÜa hay BNN thùc sù §©y lµ BNN theo ®óng nghÜa cña TTLB 08 ë trªn cã nghia lµ mét bÖnh ®Æc trng cña mét nghÒ do yÕu tè ®éc h¹i trong nghÒ ®ã ®· t¸c ®éng thêng xuyªn tõ tõ vao c¬ thÓ mµ gay nªn bÖnh VD:bÖnh ®iÕc nguyªn nh©n lµ 1 BNN thc sù v× lµ mét bÖnh ®Æc trng cña mét

nghÒ ph¶i tiÕp xóc víi tiÕng ån ë m«i trêng lao ®éng cao ®Õn møc g©y h¹i ,t¸c ®éng trong mét th¬i gian dµi ,g©y nªn nh÷ng th¬ng tæn trong håi phôc ë c¬ quan Coti tai trong .C¸c bÖnh nghÒ nghiÖp thùc sù cã thÓ kÓ ra kh¸ nhiÒu nh bÖnh bôi phæi b«ng ,bÖnh bôi phèi silic ,bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp ,bÖnh nhiÔm ®éc ch× ,benzen… bÖnh trµm da nghÒ nghiÖp , bÖnh x¹m da…trong c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp thùc sù cã thÓ chia lµm hai lo¹i +BNN®îc hëng chÕ ®é b¶o hiÓm .ë níc ta TT08/TTLB19/5/19 76quy ®Þnh BNN®îc hëng chÕ ®é b¶o hiÓm,bÖnh bôi phæi silic ,bÖnh bôi phæi ami¨ng ,bÖnh nhiÔm ®éc ch× ,bÖnh nhiÔm ®éc benzen,bÖnh nhiÔm ®éc mangan ,bÖnh do c¸c chÊt phãng x¹, bÖnh ®iÕc do tiÕng ån. BNNcha ®îc hëng chÕ ®é bµo hiÓm .C¸c bÖnh nµy thay ®æi theo tõng níc hay lµthay ®æi tuú theo danh s¸ch BNN®îc b¶o hiÓm BÖnh cã tÝnh chÊt nghÒ

nghiÖp :®©y lµ laäi bÑnh g©y nªn do lao ®éng ho¹c do ®iÒu kiÖn ,m¾c trong thêi gian lao ®éng nhng kh«ng ®Æc trng riªng cho mét nghÒ nµo, cã thÓ gÆp ë nhiÒu nghÒ kh¸c nhau VD:bªnh ch©n bÑt hay dan m¹ch ë c«ng nh©n ®øng nhiÒu *BNNdo yÕu tè ho¸ häc.HiÖn nay cã rÊt nhiÒu lo¹i ho¸ chÊt ®îc sö dông trong c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau .c¸c ho¸ chÊt x©m nhËp c¬ thÓ vµ g©y nhiÔm ®éc qua 3 giai ®o¹n -Giai ®o¹n tiÕp xóc:ho¸ chÊt vµo c¬ thÓ råi tÝch luü l¹i hoÆc ®îc th¶i ra ngoµi, nguyªn vÑn hay díi d¹ng chÊt chuyÓn ho¸ .Trêng hîp nµy dïng c¸c text tiÕp xóc ®Ó ph¸t hiÖn VD:khi tiÕp xóc v¬i ch× ,ch× vµo m¸u råi tÝch luü vµo x¬ng hoÆc th¶i ra níc tiÓu . -Giai ®o¹n thÊm nhiÔm hay tæn th¬ng sinh häc :ho¸ chÊt ®éc sauu khi x©m nh¹p vµo c¬ thÓ ,g©y rèi lo¹n chuyÓn ho¸ ,chñ yÕu g©y rèi loan c¸c hÖ thèng enzin VD:sau khi ch× x©m nhËp vµo c¬ thÓ ,tac ®éng vµo

chu tr×nh krebs,lµm gi¶m ho¹t tÝnh enzin ALA ®ehydraza ,g©y rèi nlo¹n hªm«gl«bin .Nh vËy denta ALA ph¸t triÓn lªn vµ th¶i ra níc tiÓu Dïng tÐt ®Ó x¸c diÞnh sù thÊm nhiÔm ch× Giai ®o¹n cã biÓu hiÖn l©m sµnglµ giai ®o¹n nhiÔm ®éc thùc sù vµ thêng lµ muén CÇn chó ý kh©u ph¸t hiÖn sím ,cã nghÜa lµ ®èi víi nhiªm ®éc ,ph¶i ph¸t hiÖn bÖnh ë giai do¹n tæn th¬ng sinh häc *BNNdo yÕu tè vË lý cã nhiÒu lo¹i yÕu tè vËt lý tiÕp xóc trong s¶n xuÊt lµ nguyªn nh©n g©y nªn BNN.C¸c tia phãng x¹ ho¹c bøc x¹ ion ho¸ g©y g©y nªn bÖnh nhjÔm x¹ ¸p lùc kh«ng khÝ cao hay lao ®éng trong kh«ng khÝ g©y bÖnh nghÒ nghiÖp kiÓu hßm ch×m gÆp ë thî lÆn.¸p lùc kh«ng khÝ gi¶m còng g©y t¸c h¹i NN.TiÕnga ßn cao g©y ®iÕcNN vµ råi lo¹n c¸c chøc n¨ng kh¸c .rung chuyÓn c¸c lo¹i cã thÓ g©y BNNhay c¸c biÓu hiÖn cña bÖnh cã tÝnh chÊt nghÒ nghiÖp.Ngoµ i ra,®iÒu

kiÖn khÝ h¹u ,nhiÖt ®é cao,®é Èm… còng lµ nguyªn nh©n phat sinh nh÷ng yÕu tè bÖnh lý mang tÝnh chÊt nghÒ nghiÖp *BNNdo yÕu tè ho¸ hay do bôi Bôi lµ nguyªn nh©n g©y bÖnh quan träng.Bôi silic g©u bÖnh bui phæi silic .Bôi cã nhiÒu lo¹i vµ mçi lo¹i g©y mét bÖnh bôi phæi riªng.Do ®ã tuú tõng lo¹i bôi ta cã bÖnh bôi phæi silic ,bôi phæi than , bôi phæi b«ng … *BNNdo yÕu tè vi sinh vËt .c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm do vi khuÈn vi rót hay ký sinh trïng m¾c ph¶i do sù tiªp xóc nghÒ nghiÖp sÏ trë thµnh BNN .BÖnh cã thÓ truyÒn tõ ngêi nµy sang ngêi kh¸c, trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ,®Æc biÖt bÖnh truúªn tõ gia sóc sang ngêi Do ®ã ,bÖnh do yÕu tè nµy cã thÓ lµ bÖnh lao ,lao bß ,truyÒn sang c«ng nhan ch©n nu«i tiÕp xucsg©y ra bÖnh than bÖnh uèn v¸n bÖnh d¹i… BÖnh nghÒ nghiÖp do tæ chøc lao ®éng kh«ng h¬p lý,do ®iÒu kiÖn vÖ sinh kÐm .C¸c ®iÒu kiÖn lao ®éng kh«ng

hîp lý lµ cêng ®é lao ®éng qu¸ møc ,lµ t thÕ lao ®éng bÊt buéc ,lµ thêi gian ,chÕ ®é lao ®éng kh«ng hîp lý.§iÒu kiÖn vÖ sinh kem hay gÆp lµ thiÕu kh«ng khÝ n¬i lam viÖc ,nhÊt lµ thiÕu ¸nh s¸ng .Tæ chøc lao ®éng kh«ng hîp lý va ®iÒu kiÖn vÖ sinh kÐm sÏ dÉn tíi hËu qu¶ c«ng nh©nn ph¶i chÞu nh÷ng t¸c h¹i ngÒ nghiÖp nh÷ng biÓu hiÖn cña BNN hoÆc bÖnh cã tÝnh chÊt nghÌ nghiÖp C©u2:c¸c biÖn ph¸p dùphong cña bÑnh nghÌ nghiÖp Tr¶ lêi: Sù ph¸t triÓn cña BNN vÒ sè lîng ngêi m¾c vµ thÓ lo¹i bÖnh g¾n chÆt chÏ víi sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh c«ng nghiÖp ,víi sù xuÊt hjiÖn ngµy cangf nhiÒu yÕu tè ®éc h¹i trong s¶n xuÊt ,cho nªn khã cã thÓ ®Æt vÊn ®Ò thanh to¸n BNN Tuy nhiªn ,víi biÖn ph¸p tÝch cùc vµ khoa häc ,cã thÓ dù phßng hoÆc h¹n chÕ c¸c BNN .MÆt kh¸c ®èi víi BNN vÉn lÊy ph¬ng ch©m dù phßng lµm chÝnh .Sau ®©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p dù

pjhßng cã thÓ ¸p dông a.biÖn ph¸p kü thuËt §©y lµ biÖn ph¸p quan träng hµng ®Çu ,cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh .BiÖn ph¸p nµy bao gåm mét sè néi dung -Lµm gi¶m c¸c yÕu tè ®éc h¹i:th«ng giã hót bôi lµm ít ,lam theo chu tr×nh kÝn …thiÕt kÕ m¸y mãc ph¸t sinh yÕu tè ®éc h¹i nh Ýt ån Ýt rung Thay thÕ nh÷ng ch¸t ®éc h¹i b»ng nh÷ng chÊt Ýt ®éc h¹i h¬n :benzen ®îc thay thÕ b»ng c¸c chÊt ®ång ®¼ng -CÊm sö dông mét sè chÊt qu¸ ®éc nhiÒu níc ®· cÊm dïng benzen lµm dung m«i ,cÊm dïng ho¸ chÊt trõ s©u h÷u c¬ … b.BiÖn ph¸p y tÕ X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®éc h¹i trong m«i trêng lao ®éng dÞnh lîng nång dé c¸c chÊt ®ã so víi gi¬i h¹n cho phÐp . Kh¸m tuyÓn ®Ó lo¹i nh÷ng ngoi× dÔ mÉn c¶m víi mét sè yÕu tè ®éc h¹i Kh¸m ®Þnh kú ®Ó ph¸t hiÖn sím BNNgi¶i quyªt ®iÒu trÞ ,®iÒu dìng ,gi¸m ®Þnh kh¶ n¨ng lao ®éng vµ t¸ch ngêi bÖnh ra khái

1

m«i trêng lao ®éng c.biÖn ph¸p c¸ nh©n Trang bÞ cac ph¬ng tiÖn BVCN cho c«ng nh©n -§Æt ra néi quy vÖ sinh cho c«ng nh©n thùc hiÖn .néi dung néi quy tuú thuéc vµo tõng lo¹i nhµ m¸y vµ cÊc yÕu tè ®é h¹i kh¸c nhau C©u3:ph¸t hiÖn sím BNN §n:theo ®Þnh ngi· cña tæ chøc y tÕ thÕ gi¬i(WHO)19 73 sù ph¸t hiÖn sím c¸c biÕn ®ái vÒ søc khoÎ vµ sù ph¸t hiÖn rèi lo¹n c¬ chÕ æn ®Þnh néi m«i vµ bï trõ vµo lóc c¸c biÕn ®æi sinh ho¸ , h×nh th¸i vµ chøc n¨ng cßn cã thÎ phôc håi Nh vËy,tiªu chuÈn cña c¸c biÕn ®æi vÒ søc khoÎ ph¶i dùa vµo nh÷ng biÕn ®æi sinh ho¸ ,h×nh th¸i vµ chøc n¨ng tríc khi c¸c triÖu chøng râ rµng xuÊt hiÖn C¸c tiªu chuÈn biÕn ®æi søc kháe dîc xÕp lµm 3 lo¹i BiÕn ®æi sinh ho¸ vµ h×nh th¸i ,®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch phßng thÝ nghiÖm ,thÝ dô nh biÕn ®æi chuyÓn ho¸ trong chu tr×nh krebs tæng hîp HEMv¬i lîng AL¨tng

trong níc tiÓu ngêi tiÕp xóc víi ch× ,øc chÐ ho¹t tinh men cholØnes terase trong nhiªm ®äc ho¸ hoas chÊt trõ s©u , l©n h÷u c¬ nh÷ng biÕn ®æi ho¹t tÝnh cña c¸c men huyÕt thsnh kh¸c,biÕn ®æi nång ®é c¸c chÊt trong c¬ thÓ biÕn ®æi nhiÔm s¾c thÓ …mét sè biÕn ®æi chØ ph¸t hiÖn sau khi lµm c¸c thÝ nghiÖm -BiÕn ®æi thÓ lùc vµ chøc phËn hÖ thèng trong c¬ thÓ ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch kh¸m thÓ lùc xÐt nghiÖm … thÝ dô nh lµ ®iÖn t©m ®å thö nghiÖm kh¶ n¨ng lao ®éng thÓ lùc vµ c¸c text ®Æc hiÖu cµn thiÕt kh¸c biÕn ®æi t×nh tr¹ng tho¶i m¸i chung ,®îc x¸c ®Þnh b»ng cach hái bÖnh vµ dïng b¶ng c©u hái VDnh b¶ng cacu hái vÒ rèi lo¹n c¬ x¬ng vÌ tiÕp xóc víi ho¸ chÊt trõ s©u vÌ t×nh tr¹ng buån ngñ vµ kÝch thÝch niªn m¹c do tiÕp xuc s víi dung m«i h÷u c¬ , vÌ nh÷ng biÓu hiÖn cña nh÷ng ngêi lao ®«ng trong ®iÒu kiÖn phßng kÝn cã ®iÒu

hµo nhiÖt ®é C©u4:h·y tr×nh bµy c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp ®îc b¶« hiÓm ë viÖt nam hiÖn nay BNNlµ mét bÖnh ®Æc trng cña 1 nghÒ do yÕu tè ®éc h¹i trong ngÒ ®ã ®· t¸c ®éng thêng xuyªn tõ tõ vao c¬ thÓ ngêi lao ®éng ma g©y nªn bÖnh Nh÷ng bÖnh ngÒ nghiÖp ®îc h¬ng b¶o hiÓm x· héi *nh÷ng bÖnh nghÒ nghiÖp dîc quy ®Þnh theoTTLB sè08/TTLB bé yÕ bé lao ®éng th¬ng binh x· héi ,tæng liªn ®oµn lao ®éng VN 19/5/1976 gåm : 1.bÖnh do bôi -BÖnh bôi phæi do nhiÔm bÖnh si lÝch (SiO2) bÖnh bôi phæi do nhiÔm bôi ami¨ng 2.bÖnh do ho¸ chÊt +bÖnh nhiÔm ch× vµ ho¸ chÊt ch× bÖnh nhiªm ®éc ben zen vzf c¸c b×nh ®¼ng cña benzen +bÖnh nhiÔm ®éc thuû ng©n vµ c¸c hîp chÊt cña thuû ng©n +bÖnh nhiÔm Mn va hîp chÊt cua Mn 3.bÖnh do yÕu tè vËt lý +bªnh do quang tuyÓn

Xvµ c¸c cvhÊt phãng x¹ +bÖnh diÕc do tiÕng ån *c¨n cø vao kÕt qu¶cña ®Ò tµi nghiªn cøu vÌBNN cña ch¬ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc c¾p nhµ níc 58A vµ ®Ò tµi c¾p bé vÒ BHLD vµ t×nh h×nh thùc tÕ ë VN .liªn bé y tÕ bé L§TBXH quy ®Þnh vµ bæ sung 8BNN sau®©y vµo th«ng t liªn bé sè 08 TTLB19/5/1976 - bÖnh loÐt da ,loÐt v¸ch ng¨n mòi viªm da , chgµm tiªp xóc -bÖnh s¹m da bÖnh rung chuyÓn nghÒ nghiÖp bÖnh bôi phæi b«ng -bÖnh lao nghÒ nghiÖp - bÖnh viªm gan do vi rót nghÒ nghiÖp -bÖnh leptãpØa nghe nghiÖp -bÖnh nhiÔm ®écTNT *quyªt ®Þnh 167/QD4/2/1997 cña bé trëng bé y tÕ vÒ viÖc ban hµnh bæ sung 5 BNN dîc b¶o hiÓm BÖnh nhiÔm ®éc asen vµ c¸c hîp ch¾t asen nghÒ nghiÖp -bÖnh nhiÔm ®éc Nic«tin nghÒ nghiÖp -bÖnh nhiÔm ®éc ho¸ chÊt trõ s©u nghÒ nghiÖp bÖnh gi¶m ¸p nghÒ nghiÖp bªnh viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh

Nh vËy cho ®Ðn nayb ëVN cã 21 BNN dîc b¶o hiÓm C©u5: biÓu hiÖn l©m sµng, tiªu chuÈn chuÈn ®o¸n bÖnh bôi phæi silic TL: TriÖu chøng: ë giai ®o¹n bÖnh bôi phæi silic së ph¸t víi tæn th¬ng h¹t nhá thêng kh«ng cã triÖu trøng. BÖnh ®îc ph¸t hiÖn qua chôp X quang trong ®ît kh¸m søc khoÎ ®Þnh k× hoÆc v× mét lÝ do nµo kh¸c. Khã thë g¾ng søc: lµ triÖu trøng c¬ b¶n vµ hÇu nh lµ triÖu trøng duy nhÊt ®Æc hiÖu cña bÖnh cã thÓ do x¬ phæi hoÆc khÝ thòng. L©u ngµy khã thë trë thµnh thêng xuyªn, th«ng thêng kh«ng cã triÖu trøng chñ quan nµo kh¸c. Khã thë g¾ng søc xuÊt hiÖn muén, sau cÊu thµnh h×nh ¶nh X quang Ho vµ kh¹c ®êm: lµ triÖu trøng viªm khÝ qu¶n ThÓ tr¹ng bÖnh nh©n gi¶m sót th¬ng xuyªn thêng lµ do nguyªn nh©n kh¸c hoÆc lµ ë giai ®o¹n qu¸ muén Ho ra m¸u: rÊt hiÕm gÆp trong bÖnh bôi

phæi silic, nÕu cã ho ra m¸u ph¶i t×m c¸ch x¸c ®Þnh bÖnh lao Kh¹c ®êm ®en:®êm ®en láng gÆp ë c«ng nh©n má than nhng còng kh«ng thêng xuyªn ®au ngùc: dÊu hiÖu nµy rÊt hay gÆp khi bÖnh bôi phæi silic ph¸t triÓn vµ cã biÕn chøng sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu biÕn chøng l©m sµng kh¸c, mçi biÕn chøng cã nh÷ng triÖu chøng riªng. ®èi víi bÖnh bôi phæi silic cÊp tÝnh khã thë xuÊt hiÖn ®ét ngét, tiÕn triÓn nhanh vµ lµ triÖu chøng chñ yÕu. Cã thÓ sèt, tö vong cã thÓ nhanh trong vµi th¸ng tiªu chuÈn chuÈn ®o¸n:theo tiªu chuÈn ngµnh chuÈn ®o¸n bÖnh bôi phæi silic ph¶i dùa vµo : ®èi tîng chuÈn ®o¸n: ngêi lao ®éng thuéc ®èi tîng chuÈn ®o¸n kÓ trªn ph¶i lµ ngêi lµm nghÒ nghiÖp tiÕp xóc víi bôi cã nång ®é, sè lîng vµ kÝch thíc h¹t, hµm lîng silic tù do vît qu¸ giíi h¹n cho phÐp. Thêi gian tiÕp xóc: ngêi lao ®éng thuéc ®èi tîng kÓ trªn ph¶i cã thêi gian tiÕp xóc víi bôi it nhÊt 5 n¨m. c¸

biÖt cã trêng hîp díi 5 n¨m ph¶i ®îc héi chuÈn bëi c¸c thÇy thuèc chuyªn khoa. C¸c dÊu hiÖu chuÈn ®o¸n: H×nh ¶nh tæn th¬ng trªn phim X quang, h×nh ¶nh tæn th¬ng h¹t nhá cã thÓ 1p,1m hoÆc nhÑ h¬n (1/op,1/om …) ph¶i c¨n cø chñ yÕu vµo sù tiÕn triÓn cña bÖnh. X¸c ®Þnh theo phim ph¶i chôp tèi thiÓu 2 phim c¸ch nhau Ýt nhÊt 1 n¨m. c¸c h¹t silico nhÊt thiÕt ph¶i tån t¹i ë c¶ 2 phim. Sau c¸c h¹t silico Ýt nhiÒu cã ph¸t triÓn h¬m so víi tríc. H×nh ¶nh tæn th¬ng silico thÓ 2p,2m hoÆc nÆng h¬n. Ngoµi ra cßn mét sè dÊu hiÖu kh¸c nh dÊu hiÖu l©m sµng khã thë g¾ng søc, biÕn ®æi chøc n¨ng h« hÊp thÓ hiÖn ë mét sè héi chøng: héi chøng t¾c nghÏn vµ héi chøng h¹n chÕ. C©u 6: biÓu hiÖn l©m sµng triÖu chøng chuÈn ®o¸n bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp. TL: §NN lµ 1 bÖnh do tiÕng ån cña m«i trêng lao ®éng cã cêng ®é cao trªn møc g©y h¹i t¸c

®éng nh mét vi chÊn th¬ng ©m trong mét thêi gian dµi g©y tæn th¬ng kh«ng phôc håi ë c¬ quan corti tai trong. BiÓu hiÖn l©m sµng: diÔn biÕn l©m sµng chia lµm 4 giai ®o¹n Giai ®o¹n ®Çu mÖt mái thÝnh gi¸c: ®©y lµ giai ®o¹n thÝch øng x¶y ra tõ vµi tuÇn ®Õn vµi th¸ng sau khi tiÕp xóc víi tiÕng ån bÖnh nh©n c¶m thÊy ï tai, c¶m gi¸c tøc ë tai nh bÞ nót tai cã c¶m gi¸c nghe kÐm ë cuèi hay gi÷a giê lao ®éng, Ýt chó ý ®Õn. Toµn th©n suy nhîc mÖt mái nhøc ®Çu mÊt ngñ, ®o thÝnh lùc sau ngµy lµm viÖc gi¶m rÊt giíi h¹n ë tÇn sè 4000HZ. Khi nghØ ng¬i, thÝnh lùc phôc håi hoµn toµn tÇn sè 4000HZ phôc håi chËm nhÊt. Giai ®o¹n tiÒm tµng: giai ®o¹n nµy kÐo dµi hµng n¨m ®Õn 5-7 n¨m. ngêi bÖnh kh«ng biÕt v× c¸c triÖu chøng chñ quan vµ toµn th©n qua ®i, tiÕng nãi to ë nh÷ng n¬i ån µo lai nghe ®îc râ. chØ c¶m thÊy trë ng¹i khi nghe ©m nh¹c v× nghe kÐm ë tÇn sè cao. KhuyÕt ch÷ V râ rÖt,

2

®Ønh cã thÓ lªn tíi 50- 60 dB ë 4000HZ vµ cã thÓ lan réng tíi tÇn sè 3000HZ vµ 6000HZ. ë thêi k× nµy ®o thÝnh lùc ©m lµ c¸ch ph¸t hiÖn hµng lo¹t tèt vµ sím. Cã thÓ nghe tiÕng tict¾c ®ång hå, tiÕng nµy cã cêng ®é 3040 dB, cã tÇn sè 3000 – 4000 HZ Giai ®o¹n tiÒm tµng gÇn nh hoµn toµn: ®êng biÓu diÔn thÝnh lùc ©m cã khuyÕt ch÷ V nh c¸c nghµnh ®· më réng ra víi c¶ tÇn sè 2000HZ,100 0HZ vïng nãi chuyÖn bÞ ¶nh hëng(5002000HZ) cã thÓ mÊt 70 dB ë 4000 HZ tÇn sè cao 8000 HZ còng bÞ ¶nh hëng. Ngêi bÖnh khã chÞu khi nghe thÊy nãi thÇm giai ®o¹n nµy kÐo dµi tõ 10 – 15 n¨m. Giai ®o¹n ®iÕc râ rÖt: ë g® nµy, nãi to còng khã nghe bÞ ï tai thêng xuyªn, nãi chuyÖn khã kh¨n, ®o thÝnh lùc khuyÕt ch÷ V lan réng tíi c¶ tÇn sè 1000,500 vµ 250 HZ. thÝnh trêng thu hÑp, kh«ng nh÷ng ngìng ®au t¨ng cao mµ ngìng ®au cßn h¹ thÊp xuèng. Tiªu chuÈn chuÈn ®o¸n bÖnh:

YÕu tè tiÕp xóc: n¬i lao ®éng cã tiÕng ån cao b»ng vµ trªn 90 dBA. NÕu tiÕng ån cã xung cêng ®é ån tõ 85 dbA trë lªn. thêi gian lao ®éng t¹i m«i trêng tiÕng ån cao tèi thiÓu lµ 3 th¸ng vµ 6h mçi ngµy. TriÖu chøng l©m sµng: nghe kÐm c¶ 2 tai vµ kh«ng nghe ®îc c¶ tiÕng cao, tiÕng nãi nhá. Kh«ng cã tæn th¬ng tiÒn ®×nh nh mÊt th¨ng b»ng chãng mÆt. ®o thÝnh lùc ©m hoµn chØnh: -®iÒu kiÖn: thÝnh lùc ©m kÕ ph¶i hoµn chØnh, ©m nÒn b¨ngd c¸c buång c¸ch ©m ko qu¸ 35dB LIN. C¸n bé n¾m v÷ng kÜ thuËt ®o. -biÓu ®å thÝnh lùc ©m: hoµn chØnh víi gi¶i tÇn sè (250,500,100 0,2000,4000, 8000) cã biÓu hiÖn tæn th¬ng c¶ ®êng x¬ng vµ ®êng khÝ , ®êng biÓu diÔn trïng nhau. ThÓ hiÖn ®iÕc tiÕp ©m loa¹o ®¸y hay toµn loa ®¹o(khuyÕt ch÷ V,®Ønh ë 4000 HZ) hoÆc trong kho¶ng 30006000HZ. thÓ hiÖn ®iÕc tai dèi xøng t¬ng ®èi. TÝnh to¸n thiÕu hôt thÝnh lùc:

tÝnh phÇn tr¨m thiÕu hôt thÝnh lùc theo ®êng x¬ng vµ theo b¶ng fowlersabine. Tæn th¬ng c¬ thÓ tÝnh theo b¶ng c¶i tiÕn riªng cho §NN. C©u7: ®Æc ®iÓm cña bÖnh nghÒ nghiÖp. TL: Trong y häc BNN lµ mét chuyªn khoa míi ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh c«ng nghiÖp vµ ph¸t sinh trong c¸c kh©u s¶n xuÊt ®a d¹ng phong phó nªn BNN cã nhiÒu ®Æc ®iÓm vÒ chuÈn ®o¸n vµ tiªu chuÈn vÒ ®iÒu trÞ vµ dù phßng. 1.phÇn lín c¸c BNN thuéc hÖ néi khoa: ë bÖnh nhiÔm ®éc ch× biÓu hiÖn chñ yÕu rèi lo¹n tæng hîp hªm«gl«bin thiÕu m¸u, t¨ng huyÕt ¸p vµ tæn th¬ng thÇn kinh. Trong nhiÔm ®éc benzen c¬ quan t¹o huyÕt ë tuû x¬ng bÞ rèi lo¹n g©y ra c¸c héi chøng ch¶y m¸u gi¶m b¹ch cÇu, hång cÇu tiÓu cÇu.BNN cã rèi lo¹n huyÕt häc gÆp kh¸ nhiÒu nh nhiÔm x¹, nhiÔm ®éc oxitcacbon.. kh¸ nhiÒu BNN cã biÓu hiÖn thÇn kinh nh nhiÔm ®éc mn,hg,pb…

tÊt c¶ c¸c bÖnh bôi phæi víi tán th¬ng x¬ ho¸ \, h¹t hay khèi gi¶ u vµ c¸c biÕn ®æi chøc n¨ng h« hÊp trong hÖ néi khoa. 2. mét sè BNN thuéc chuyªn khoa kh¸c nhau: c¸c bÖnh ngoµi da nghÒ nghiÖp nh chµm da, x¹m da …. Thuéc chuyªn khoa bÖnh ngoµi da. BÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp do tiÕng ån t¹i n¬i s¶n xuÊt g©y ra thuéc chuyªn khoa tai mòi häng. Ngay trong hÖ néi khoa c¸c BNN cßn thuéc c¸c chuyªn khoa kh¸c nhau nh c¬ x¬ng, thÇn kinh, huyÕt häc. 3. mét sè BNN cã thÓ biÓu hîp, phèi hîp cña nhiÒu triÖu chøng thuéc c¸c chuyªn khoa kh¸c nhau. BÖnh nhiÔm x¹ cã biÓu hiÖn vÒ huyÕt häc, ngoµi da m¾t, di truyÒ, ung th häc. BÖnh rung chuyÓn nghÒ nghiÖp cã héi chøng raynaud nghÒ nghiÖp víi t×nh tr¹ng rèi lo¹n vËn m¹nh, c¨n c¬, thÇn kinh, thËn. BÖnh nhiÔm ®éc Hg cã biÓu hiÖn tiªu ho¸ , thÇn kinh vµ tiÕt niÖu. BÖnh nhiÔm ®éc mét sè ho¸ ch©t kh¸c cã c¸c biÓu hiÖn dÞ

øng hen, ngoµi da, ung th. 4. BNN cã thÓ lµ bÖnh truyÒn nhiÔm hoÆc bÖnh x· héi: BNN do yÕu tè vi sinh vËt ®©y lµ bÖnh truyÒn nhiÔm do nguyªn nh©n nghÒ nghiÖp Trêng hîp c«ng nh©n m¾c bÖnh lao hay giun mãc, do nghÒ nghiÖp ph¶i tiÕp xóc víi ngêi bÖnh, thùc tÕ lµ m¾c bÖnh x· héi nhng do nguyªn nh©n nghÒ nghiÖp. Ngîc l¹i khi BNN trë thµnh mét bÖnh XH nÕu m«i trêng sèng bÞ « nhiÔm nÆng nÒ do c¸c yÕu tè ®éc h¹i trong c«ng nghiÖp.VD t×nh tr¹ng nhiÔm x¹ trong ngêi d©n sèng trong khu vùc gÇn má cã nguån phãng x¹. 5. mét yÕu tè ®éc h¹i cã thÓ g©y nªn BNN hoÆc c¶ TNL§. N¬i benzen ë nång ®é thÊp tiÕp xóc l©u dµi g©y tæn th¬g ë c¬ quan t¹o huyÕt vµ g©y nhiÔm ®éc m·n tÝnh(BNN). ë nång ®é cao dï tiÕp xóc ng¾n, 1 lÇn benzen g©y tæn th¬ng ë n·o vµ g©y nhiÔm ®éc cÊp tÝnh(TNL§). Lao ®éng ë ®iÒu kiÖn kh«ng khÝ nÐn trong

giÕng ch×m khi gi¶m ¸p nhanh g©y tai biÕn cÊp tÝnh, chÕt ngêi, do c¸c h¹t bät khÝ N2 loµm t¾c m¹ch (TNL§). L§ nµy dÔ dÉn ®Õn tæn th¬ng x¬ng(BNN). ®iÕc NN do tiÕp xóc l©u ngµy víi tiÕng ån ë cêng ®é cao trªn ngìng g©y h¹i(BNN). nhng tiÕng ån d÷ réi cã thÓ g©y ®iÕc ngay(TNL§) 6. vÒ chuÈn ®o¸n BNN cã nhiÒu ®Æc ®iÓm: chuÈn ®o¸n BNN tríc hÕt phai dùa vµo yÕu tè tiÕp xóc chuÈn ®o¸n chñ yÕu lµ x¸c ®Þnh bÖnh trong ®iÒu kiÖn ®· biÕt yÕu tè tiÕp xóc cã nghÜa ®· biÕt tríc yÕu tè nguyªn nh©n g©y bÖnh. ViÖc chuÈn ®o¸n BNN ®ßi hái nh÷ng xet nghÖm ®Æc hiÖu hay nh÷ng kÜ thuËt phøc t¹p. 7. kh¶ n¨ng ®iÒu trÞ BNN: nãi chung BNN nÕu ë g® ph¸t triÓn , viÖc ®iÒu trÞ sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nÕu kh«ng ph¶i lµ kh«ng thÓ ch÷a khái.VD: bÖnh ®iÕc nghªg nghiÖp kh«ng thÓ phôc håi vµ kh«ng thÓ ch÷a ®îc nhng khi ngõng tiÕp xóc víi

tiÕng ån bÖnh ngõng tiÕn triÓn. 8. kh¶ n¨ng dù phßng: sù ph¸t triÓn BNN vÒ sè lîng ngêi m¾c vµ thÓ lo¹i bÖnh g¾n víi sù xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu yÕu tè ®éc h¹i trong s¶n xuÊt cho nªn khã cã thÓ ®Æt thµnh vÊn ®Ò thanh to¸n BNN. sau ®©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p dù phßng cã thÓ ¸p dông. -BiÖn ph¸p kÜ thuËt: lµm gi¶m yÕu tè ®éc h¹i, thay thÕ chÊt ®éc h¹i b»ng chÊt Ýt ®éc h¹i h¬n, cÊm sö dông mét sè chÊt qu¸ ®éc. -BiÖn ph¸p y tÕ: x¸c ®Þnh c¸c chÊt ®éc h¹i trong m«i trêng lao ®éng, kh¸m tuyÓn, kh¸m ®Þnh k× ®Ó ph¸t hiÖn ra BNN, -BiÖn ph¸p c¸ nh©n: trang bÞ ph¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n,®Æt néi qui vÖ sinh cho c«ng nh©n thùc hiÖn. C©u 8: stres nghÒ nghiÖp vµ t¸c h¹i cña nã TL: 1. stres nghÒ nghiÖp: g©y mÊt kh¶ n¨ng vÒ mÆt t©m lÝ còng nh vÒ mÆt dinh lÝ vµ g©y ¶nh hëng tíi søc khoÎ, víi nh÷ng biÓu hiÖn bÖnh lÝ tinh vi, t¸c ®éng tíi kh¶ n¨ng vµ n¨ng

suÊt lao ®éng. Stres theo thuËt ng÷ chung lµ 1 héi chøng bao gåm nh÷ng ®¸p øng kh«ng ®Æc hiÖu cña c¬ thÓ víi kÝch thÝch tõ m«i trêng lao ®éng. Stress lµ sù mÊt c©n b»ng tõ yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng lao ®éng. Stres thêng cã thÓ g©y ®¸p øng sinh lÝ häc nhÊt ®Þnh vµ do ®ã g©y t×nh tr¹ng bÖnh lÝ. Nh÷ng ®¸p øng víi stress cßn kÌm theo nhiÒu biÕn ®æi t©m sinh lÝ. ®©y lµ nh÷ng biÓu hiÖn trung gian trong qu¸ tr×nh ph¸t bÖnh. TuyÕn yªn hÖ thÇn kinh tù trÞ ®¸p øng cathecolamin thêng ®îc coi nh hÖ thèng c¶m øng stress. Nh÷ng hÖ thèng thÇn kinh, hÖ néi tiÕt kh¸c gi÷ vai trß quan träng trong viÖc dÉn ®Õn nh÷ng rèi lo¹n tim m¹ch d¹ dµy ruét néi tiÕt vµ nh÷ng rèi lo¹n do stress kh¸c 2. t¸c h¹i: -Rèi lo¹n t©m thÇn: stress ¶nh hëng tíi søc khoÎ t©m thÇn víi c¸c biÓu hiÖn tõ triÖu chøng chñ quan trong cuéc sèng hµng ngµy ®Õn nh÷ng bÖnh t©m thÇn nÆng cïng víi

3

nh÷ng tæn th¬ng chøc n¨ng. C¸c triÖu trøng thêng gÆp: lo l¾ng c¨ng th¼ng, dÔ c¸u giËn bùc béi, thiÕu tËp trung ¸c c¶m, trÇm uÊt…nh÷ng biÓu hiÖn do stress nµy ¶nh hëng tíi sù tho¶i m¸i tinh thÇn vµ lµ nh÷ng dÊu hiÖu mét t×nh tr¹ng nghiªm träng h¬n. Stress g©y rèi laäan t©m lÝ trÇm uÊt l©m sµng, bÖnh hoang tëng vµ nh÷ng c¬n ®au do t©m thÇn. Stress sau chÊn th¬ng thêng xuÊt hiÖn sau thêi k× chÊn th¬ng t©m lÝ nghiªm träng,trong hoµn c¶nh lao ®éng th× ®©y lµ 1 tai n¹n bÞ tæn th¬ng vµ thêng xuyªn xuÊt hiÖn c¸c triÖu chøng nh giame sù ®¸p øng víi ngo¹i c¶nh C¸c triÖu trøng ë bÖnh do t©m lÝ thêng lµ chñ quan. C¸c yÕu tè g©y stres hay gÆp trong c«ng viÖc : ch¸n viÖc, yªu cÇu sx nÆng nÒ, Ýt giao tiÕp, thiÕu mèi quan hÖ lao ®éng vµ qu¶n lÝ lao ®éng bÖnh do t©m lÝ lµ biÓu hiÖn nghiªm träng cña stress nghÒ nghiÖp. -BÖnh tim m¹ch:

Stress lµ yÕu tè nguy c¬ nghÒ nghiÖp ph¸t sinh bÖnh tim m¹ch. T¸c ®éng cña c¸c yÕu tè nguy c¬ nh cholesterol trong m¸u cao, hut thuèc l¸, cao huyÕt ¸p, lµm viÖc trong v¨n phßng ph¶i ngåi suèt ngµy, g¸nh nÆng lao ®éng qu¸ møc lµm t¨ng tØ lÖ bÖnh nhåi m¸u c¬ tim. ®«i khi tÝnh c¸ch cña mét sè ngêi l¹i lµ nguy c¬ ph¸t sinh bÖnh ®éng m¹ch vµnh. Nh÷ng tÝnh c¸ch nµy cã hiÕu ®éng, hay g©y gæ, nhiÒu tham väng, hay ganh ®ua, c¹nh tranh, hay véi v· hay gÊp g¸p.. nh÷ng ngêi cã tÝnh c¸ch nµy dÔ bÞ stress nghÒ nghiÖp t¸c ®éng -BÖnh d¹ dµy t¸ trµng: Bªnh d¹ dµy t¸ trµng vµ ®Æc biÖt lµ bÖnh loÐt d¹ dµy tõ l©u ®· ®îc coi lµ bÖnh stress cña nh÷ng biÕn ®æi c¶m xóc. BÖnh loÐt d¹ dµy thêng lµ bÖnh cña nh÷ng nhµ qu¶n lÝ ®iÒu hµnh. Nhng ngêi nµy chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng viÖc, vÒ hµnh ®éng, hµnh vi vµ sù an toµn cña ngêi lao ®éng. Hä còng gi÷ vai trß cña ngêi trung gian gi÷a ng-

êi lao ®éng vµ ngêi qu¶n lÝ. tØ lÖ t¸ trµng kh«ng ph¶i lµ bÖnh loÐt d¹ dµy còng ph¸t sinh ë nh÷ng ngêi lao ®éng cã g¸nh nÆng lao ®éng cao, th«ng qua viÖc ®o tiªu hao n¨ng lîng. Cã thÓ cã nhiÒu c¬ chÕ sinh lÝ gi¶i thÝch mèi liªn quan gi÷a stress víi bÖnh loÐt d¹ dµy t¸ trµng hµnh ®éng cña hÖ thÇn kinh tù trÞ gi÷ vai trß tiÕt axit gastric ®¸p øng víi viÖc kÝch thÝch catecholamin còng cã thÓ lµ yÕu tè gãp phÇn. -C¸c lo¹i bÖnh kh¸c: -Stress cã thÓ ®îc coi lµ 1 yÕu tè kÝch thÝch ph¸t sinh rÊt nhiÒu lo¹i thÝch øng sinh lÝ. ®iÒu nµy cho thÊy kh¶ n¨ng lµ nhiÒu bÖnh ë ngêi dÔ ph¸t sinh vµ lµm trÇm träng thªm cho stress nghÒ nghiÖp. NhiÒu bÖnh kh¸c nh bÖnh tiÓu ®êng, ®au ®Çu, hen… còng ®îc c«ng nhËn lµ do còng cã sù tham gia vµo qu¸ tr×nh sinh bÖnh. Vai trß cña stress nghÒ nghiÖp trong viÖc g©y ra nhiÒu bÖnh tõ ung th ®Õn eczema.. kh«ng ®îc kh¼ng ®Þnh

vµ x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ. -Tai n¹n lao ®éng: cã mèi liªn quan nhiÒu yÕu tè gi÷a stress nghÒ nghiÖp vµ tai n¹n lao ®éng. Stress do yªu cÇu cao cña g¸nh nÆng lao ®éng cã thÓ dÉn tíi sù tho¶ hiÖp trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn ®Ó ®¹t ®îc s¶n lîng cao. Ngêi lao ®éng ®îc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm hoÆc lµm kho¸n cã tai n¹n lao ®éng cao. Kh«ng nghØ gi¶i lao, sù thay ®æi ca kip thêng g©y tØ lÖ tán th¬ng cao h¬n ngµy ®Çu thay ca -KÕt luËn: stress lµ 1 vÊn ®Ò trong nghiªn cøu y häc lao ®éng. Phßng vµ chèng stres nghÒ nghiÖp lµ mét th¸ch thøc lín nªn ph¶i chó ý biÖn ph¸p tæ chøc c¸ nh©n vµ gi¶i ph¸p c¶i thiÖn mèi liªn quan gi÷a c¸ nh©n vµ m«i trêng lao ®éng.

4